TEKNIKA ELISA DHE APLIKIMI NË LABORATORET KLINIK Prof. Fatmir Cakaj Studentja: Edona Halili
PËRMBAJTJA TEKNIKA ELISA
APLIKIMI PARIMI PROCEDURA TIPET E TEKNIKES ELISA
ELISA
(Enzyme-linked immunosorbent assay)
TEKNIKA ELISA ËSHTË NJË TEST: Zbulon dhe mat antitrupa në gjak
Përdor antitrupa dhe ndryshimet e ngjyrave për të identifikuar një substancë Test imunokimik që përfshin një enzimë, një antitrup ose një antigjen
MJET DIAGNOSTIFIKUES NË MJEKSI PATOLOGJINË E BIMËVE KONTROLLIN E CILËSISË NË INDUSTRI
IMUNOLOGJI
APLIKIMI ELISA është një teknikë e analizës që përdoret për zbulimin dhe përcaktimin e sasisë së substancave të tilla si : Peptide, proteina, antitrupa dhe hormone
MIKROBIOLOGJI TOKSIKOLOGJI
NJË TEST ELISA MUND TË PËRDORET PËR TË DIAGNOSTIKUAR:
HIV e cila shkakton AIDS Mycobacterium në tuberkuloz Sëmundjen e Lyme-it Squamous cell carcinoma Sifilisin, Toksoplazmozen Zbulimi i enterotoksinës së E. colit,rotavirusit në feces
PA R I M I NË ELISA : Një antigjen duhet të imobilizohet apo duhet të bashkangjitet në një sipërfaqe të fortë Pastaj duhet të shtohet një antitrup specifik në mënyrë që të lidhet me antigjenin, ky antitrup duhet të lidhet me një enzimë Pastaj duhet të shtohet një substancë që përmban substratin e enzimës Së fundi vie deri te prodhimi i një sinjali të dallueshëm, me një ndryshim të ngjyrës
PROCEDURA MANUALE PAJISJET E NEVOJSHME Pllaka polistiroide (A microtiter, microplate or microëell plate)
Reagjentet Tretsire e bute detergjente Pipetat Inkubatori, Aparatura
P R
SHTRESIMI
Pllaka e polistirenit trajtohet me një solucion të antigjenit ose të antitrupave INKUBOHET
O C
BLLOKIMI
E D
ZBULIMI
U LEXIMI I REZULTATEVE
A
❷
Hiqet lengu Lahet pllaka
Antitrupi ose antigjeni i konjuguar enzimë lidhet në mënyrë specifike me antigjenin apo antitrupin e synuar
INKUBOHET
R
Hiqet lengu Lahet pllaka
Një solucion i bazuar me proteina perdoret per te mbuluar te gjitha vendet e palidhura ne pllaka
INKUBOHET
❶
❸
Hiqet lengu Lahet pllaka
Shtohet substrati dhe prodhohet sinjali e pastaj reagimi i substratit te enzimës matet
❹
L E X I M I I R E Z U LTAT E V E
ELISA AUTOMATIKE Procedurat manuale janë:
Të prirura për ndryshueshmëri Kontaminim Konsumojnë kohë Të dhëna të gabuara
Procedurat automatike ofrojnë: Minimizimin e kohën Një rezultat të larte Përshtatje fleksibile te rrjedhës së punës Të dhëna të sakta
ELISA AUTOMATIKE EUROIMMUN ELISA Përpunimi i automatizuar i EUROIMMUN ELISA – jep një diagnozë autoimune, infeksione serologjike dhe allergologji - me vetëm një sistem
EUROLabworkstation ELISA
EUROIMMUN ELISA Optimizon rrjedhat e punës dhe fiton efikasitet maksimal të procesit Ndarja mekanike e trajtimit të lëngjeve dhe transportit të pllakave lejon operacione të njëkohshme
Mund të rregullohet dizajni i sistemit për nevoja të ndryshme të punës Ka deri në 8 inkubatorë të kontrolluar nga temperatura
EUROIMMUN ELISA Redukton kohën e duhur dhe rrisni besueshmërinë e procesit
Programi inteligjent e udhëzon operatorin përmes të gjitha hapave
Paneli i detajuar me pasqyrën e resurseve, statusin e pllakave dhe veprimet e mbetura
EUROIMMUN ELISA Kontrollon pllakat e ELISES dhe vlerson rezultatet pa vonesa Qasje e vazhdushme dhe e menjëhershme e pllakave të ELISES Nuk është e nevojshme të ndërpriten proceset ekzistuese Merrni rezultate të sakta dhe korrekte Gjilperat e veshura me celik dhe pompat sigurojnë një saktësi optimale të pipetimit Zbulimi i nivelit të lëngët lejon proceset e sigurta të pipetimit
TIPET E ELISËS
1
ELISA INDIREKTE
COMPETITIVE ELISA
3
2 ELISA DIREKTE
5
4 SANDWICH ELISA
MULTIPLEX ELISA
ELISA DIREKTE
E L I S A
D I R E K T E
Është e shpejtë, përdoret vetem një antitrup dhe ka hapa me pak AVANTAZHET
Ndër-reaktiviteti i antitrupave sekondarë eliminohet
DISAVANTAZHET
Imunoreaktiviteti i antitrupit primar mund të ndikohet negativisht nga etiketimi me enzima Është e shtrenjtë
Amplifikim minimal i sinjalit
ELISA INDIREKTE
E L I S A A V
Një shumëllojshmëri e gjerë e antitrupave sekondar të etiketuar janë në dispozicion komercialisht
I N D I R E K T E Ndër-reaktiviteti mund të ndodhë me antitrupin sekondar, duke rezultuar në sinjale jo specifike
A N T A
Ndjeshmëria është e rritur për shkak se çdo antitrup primar përmban disa epitope
Një hap shtesë inkubimi kërkohet në procedurë
Z H
E T
Pastaj lidhen nga antitrupi sekondar i etiketuar, duke lejuar amplifikimin e sinjaleve
Njollosja e qelizave, Ngjitja e qelizave me lidhje kimike
D I S A V A N T A Z H E T
SANDWICH ELISA
S A N D W I C H
E L I S A
AVANTAZHET I përshtatshëm për mostra komplekse (ose të papërpunuara të papastërta): antigeni nuk kërkon pastrim para matjes
Specifikim i lartë: antigjeni analiti kapet dhe zbulohet në mënyrë specifike
Fleksibiliteti dhe ndjeshmëria: mund të përdoren të dy metodat direkte ose indirekte të zbulimit
COMPETITIVE ELISA Një analizë e bazuar në sipërfaqe / pllaka, ku pllaka është e veshur me antitrupa kapëse që reagojnë ndaj molekulës së interesit Mostrat (që përmbajnë molekulë me interes) dhe proteina rekombinante të konjuguar me enzimë (molekula konkurruese) shtohen në puset Pas një periudhe inkubimi, çdo antitrup i palidhur lahet Substrati enzimë shtohet në çdo pus dhe do të transformohet në një precipituar blu
TË GJITHA TIPET E ELISËS
Interpretimi i të dhënave tek ELISA Analiza ELISA jep tri lloje të ndryshme të të dhënave të nxjerra:
01
KUANTITATIVE APO SASIORE:
02
KUALITATIVE APO CILËSORE:
03
SEMI-KUANTITATIVE
Të dhënat ELISA mund të interpretohen në krahasim me një kurbë standarde në mënyrë që të llogaritet saktësisht përqendrimet e antigjenit në mostra të ndryshme.
ELISA gjithashtu mund të përdoren për të arritur një përgjigje po ose jo që tregon nëse një antigjen i veçantë është i pranishëm në një mostër
04
ELISA mund të përdoret për të krahasuar nivelet relative të antigjenit në mostrat e analizave, pasi intensiteti i sinjalit do të ndryshojë drejtpërdrejtë me përqendrimin e antigjenit.
REFERENCAT ELISA (Enzyme-linked Immunosorbent Assay) [online] http://www.iaszoology.com/elisa/ ELISA Fundamental Principle, How ELISA works – Immunoassays [online] https://www.bosterbio.com/protocol-andtroubleshooting/elisa-principle ELISA [online] https://en.wikipedia.org/wiki/ELISA