65545 Projecten coördineren

SPORT-&BEWEGINGSPROJECTENCOÖRDINEREN

COLOFON

BoomBeroepsonderwijs info@boomberoepsonderwijs.nl www.boomberoepsonderwijs.nl

Auteur:BertGeenen

Metmedewerkingvan:CIOSNederland

Titel:Sport-&bewegingsprojectencoördineren

ISBN:9789037265545

1edruk/1eoplage

Bronvermelding:Planning-project|werken-aan-projecten.nl,BagelStudiologos|Shutterstock, SLSKPhotography|Shutterstock,PascaleVanschoonbeek|Shutterstock,ANP

©BoomBeroepsonderwijs2023|Boom

BehoudensdeinofkrachtensdeAuteurswetgesteldeuitzonderingenmagnietsuitdezeuitgave wordenverveelvoudigd,opgeslagenineengeautomatiseerdgegevensbestand,ofopenbaar gemaakt,inenigevormofopenigewijze,hetzijelektronisch,mechanisch,doorfotokopieën, opnamenofenigeanderemanier,zondervoorafgaandeschriftelijketoestemmingvande uitgever.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Voorzoverhetmakenvanreprografischeverveelvoudigingenuitdezeuitgaveistoegestaanop grondvanartikel16hAuteurswetdientmendedaarvoorwettelijkverschuldigdevergoedingen tevoldoenaandeStichtingReprorecht(www.reprorecht.nl).Voorhetovernemenvaneen(of meerdere)gedeelte(n)uitdezeuitgaveinbijvoorbeeldeen(digitale)leeromgevingofeenreader inhetonderwijs(opgrondvanartikel16,Auteurswet1912)kanmenzichwendentotStichting UitgeversorganisatievoorOnderwijslicenties(Postbus3060,2130KBHoofddorp, www.stichting-uvo.nl).

Deuitgeverheefternaargestreefddeauteursrechtenteregelenvolgensdewettelijkebepalingen. Degenendiedesondanksmenenzekererechtentekunnendoengelden,kunnenzichalsnog totdeuitgeverwenden.

Doorhetgebruikvandezeuitgaveverklaartukennistehebbengenomenvanenakkoordte gaanmetdespecifiekeproductvoorwaardenenalgemenevoorwaardenvanBoom Beroepsonderwijs,tevindenopwww.boomberoepsonderwijs.nl.

VOORWOORD

AngerensteinSport&Bewegeniseencompleteserieleermiddelenvoorhetkwalificatiedossier SportenBewegen2023.AngerensteinSport&Bewegenbestaatuitboekenmettheorieen opdrachten,eendigitaalplatformwaarindetheorie,opdrachtenenverdiepingsstoftevinden isendigitaleopdrachten.

DitboekkunjegebruikenbijalleprofielenvanhetkwalificatiedossierSportenBewegenop mbo-niveau4.Inhetvolgendeschemastaatdeopbouwvandemethode.

Niveau4

Profielen

Buurtsportcoach

Bewegingsagoog

Leefstijlcoach

Trainer-coach/Instructeur

Niveau3en4

Basiskerntaken

Sport-enbewegingsleider

• DIDACTIEKvaneenlesoftraining(kerntaak1)

• BEGELEIDENvaneenlesoftraining(kerntaak1)

• TRAININGSKUNDEvaneenlesoftraining(kerntaak1)

• ORGANISERENvaneenevenement(kerntaak2)

Koppelingkwalificatiedossier2023

Elkthemaheefteenkoppelingmetéénofmeerderewerkprocessenvanhetkwalificatiedossier. Hierondertrefjeperthemaaanmetwelk(e)werkproces(sen)dezeisgekoppeld:

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Deopbouwvandethema's

Iederproductbevatthema'sdiedesport-enbewegingsleiderinopleidinggedurendezijnof haaropleidingveelvuldigzalraadplegen.Dezethema'sbestaanuit:

• leerdoelen

• theorie(+onlineverdiepingsstof)

• casuïstiek

• (digitale)verwerkingsopdrachten

• digitaletoetsen.

Leerdoelen

Aanhetbeginvanelkthemawordendeleerdoelenenderelatiemethetwerkproces geformuleerd.Deleerdoelenzijnafgeleidvandevakkennisenvaardighedenenvande gedragscriteriauithetkwalificatiedossier.

Theorie

Dethema'sbevattendeinformatiedierelevantisvoordesport-enbewegingsleiderinopleiding. DetheoriewordtverlevendigdmetvoorbeeldenuithetSB-werkveld.Belangrijkebegrippen wordenuitgelegdindetekstenzijnuitgelicht.Aanvullendeinformatievindjeinde verdiepingsstofdiebeschikbaarisopwww.boomdl.nl.

Casus

Decasusbestaatmeestaleensituatiewaareensport-enbewegingsleidertegenaankanlopen inberoepspraktijk.Aandehandvaneenaantalkennis-envaardigheidsopdrachtenprobeerje tebedenkenwatjehetbestindezesituatiezoukunnendoen.

Digitaleleeromgeving

BEROEPSONDERWIJS

DaarnaastzijndeonderdelenvanAngerensteinSport&Bewegenookbeschikbaarvia www.boomdl.nl.Hetgaatomdevolgendeonderdelen:

• (extra)verwerkingsopdrachten

• video's

• stappenplannen

• toetsen

• verdieping.

Voordatjededigitaleleeromgevingkuntgebruiken,moetjejelicentieactiveren:

• Overlegmetjedocentwelktypeaccountjegebruikt.

• Ganaarwww.boomberoepsonderwijs.nl/licentie.

• Bekijkdeinstructievideoofleeshetstappenplan.

• Volgdestappen.

Daarnakunjeaandeslag!

Verwerkingsopdrachten

COPYRIGHTBOOM

Bijiedereparagraafvaneenthemahoorteenaantalverwerkingsopdrachten.Dezeopdrachten helpenjedeinformatieuitdetheorieteverwerken.Doordatjeactiefmetdeinformatieaande slaggaat,onthoudjedeinformatiebeter.

Jekuntzelfkiezenofjedeopdrachtenalleenmaaktofmeteengroepje.Ookishetmogelijk omdeopdrachteneerstalleentemakenendaarnameteengroepjemedestudenten.Bijsommige opdrachten,zoalsdewoordspin,werkjeineengroepje.Jekuntzelfkiezenwelkeopdrachten jemaakt.Somszitervooreendeeloverlapindeopdrachten.Deopdrachtenwordenlangzaam maarzekermoeilijker.Bijdeeersteopdrachtenligthetaccentopkennis,bijdelaatste opdrachtengaathetmeeromhetbegrijpenentoepassen.Delaatsteopdrachtvanelkthema iseenreflectieopdracht,waarbijjeterugkijktnaardeleerdoelenvanhetthema.

Verwijzingen

BijsommigeverwerkingsopdrachtenoftheoriestaateenverwijzingnaarBoomdigitaal.Daar vindjedandebron(bijvoorbeeldeenvideo,afbeeldingofwebsite)diejenodighebtbijhet makenvandeopdracht.

Digitaletoetsen

Bijiederthemakunjeeennulmetingdoenwaarmeejekuntlatenzienwatjealkentenkunt. Jeweetdanbijvoorbeeldaanwelkeonderwerpenjenogextraaandachtmoetbesteden.Zodra jeeenthemahebtafgerond,kunjeeeneindtoetsmaken.Daarmeelaatjezienwatjehebt geleerd.Beidetoetsenbevattenvragenoveralleleerdoelenvanhetthema.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

VeelplezierensuccesmethetwerkenmetAngerensteinSport&Bewegen!

BEROEPSONDERWIJS

THEMA1 PROJECTMANAGEMENT

Inhoudthema

• Projectmanagementenprojecten

• Defasenvaneenproject

• Deprojectleiderendeprojectorganisatie

• Hetsuccesendraagvlakvaneenproject

• Praktischetipsvoordeprojectleider

• Verdiepingsstof

• Begrippen

Alssport-enbewegingscoördinatorkrijgjetemakenmethetorganiserenvanprojectenof evenementen.Ditthemagaatoverprojectmatigwerken.Ditisbelangrijkomdatvrijwelinelke organisatieprojectenuitgevoerdworden.Inditverbandwordtvaakoverprojectmanagement gesproken.Ditthemastartmeteenomschrijvingvanwathieronderverstaanwordt.Daarnaast wordtingegaanopdeterm ‘projecten’ endekenmerkenervan.Eenprojectkenteenvaste fasering.Vervolgenskrijgtdeprojectleiderendeprojectorganisatieaandacht.Hetthema ‘De projectleider’ gaathieruitgebreidopin.Daarnawordtaandachtbesteedaandesuccesfactoren vaneenproject.Hetthemaeindigtmeteenaantalpraktischetipsvoordesport-en bewegingscoördinatorinderolvanprojectleider.

Relatiemetwerkproces

Hetthema‘Projectmanagement'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3,P4,P5-K2-W1: StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekuntomschrijvenwaterverstaanwordtonderprojectmanagement.

• Jekunthetbegripprojectomschrijven.

• Jekuntdezesfasenvaneenprojectbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdebelangrijkstesuccesfactorenvaneenprojectbeschrijven.

• Jekuntbeargumenterenwaaromdraagvlakbelangrijkisvooreensuccesvolproject.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

1.1Casus Opdracht1 Casusprojectmanagement

BEROEPSONDERWIJS

Kennis

a. Opwelkemanierkunjedezebegrippenmetelkaarinverbandbrengen?

b. Hoekunjehetbegripprojectenmanagementcombineren?Watverstajeondereenproject? Watverstajeonderprojectmanagement?

c. Vervuljijalssport-enbewegingscoördinatorderolvanprojectleider?Kunjevoorbeelden gevenvanprojectenwaarjijmogelijklaterleidingaangeeft?

d. Watishetverbandtussendeprojectleiderenhetprojectteam?Wiekunnenerdeeluitmaken vaneenprojectteam?

e. Inwelkefasenverloopteenproject?

f. Welkefactorenbepalenhetsuccesvaneenproject?

g. Watwordtbedoeldmetdraagvlak?

h. Watishetverbandtussensuccesendraagvlak?

1.2Projectmanagementenprojecten

Projectmanagement is,algemeengeformuleerd,hetbeheersenvan projecten.Hetisdemanier waaropprojectengeorganiseerd,voorbereid,uitgevoerdenafgerondworden.

Omschrijvingvanprojectmanagement

Voordeduidelijkheidkandeomschrijvingvanprojectmanagementhetbesteopgedeeldworden invierelementen:

1.Hetdoormiddelvanproject(en)

2.integrerenvanmensen,afdelingen,organisaties,middelenentechnischemogelijkheden

3.tothetopeengestructureerdewijzeoplossenvaneengemeenschappelijkonderkende probleemstelling

4.daarbijrekeninghoudendmetdebelangenvandebetrokkenen.

Eenprojectgaatmeestalomeeneenmaligiets(1)alsantwoordopeenbepaaldevraagofhet bereikenvaneenbepaalddoel(3).Zokanhetvrijwilligerstekortvaneensportverenigingmogelijk opgelostwordendooreenproject.Hiervoorwordenbinnendeverenigingdemeestgeschikte mensengezocht.Dievormendeprojectgroep,meteigentaken,verantwoordelijkhedenen middelen(2).Eenprojectmanagerofprojectleiderstuurtmedewerkersen/ofvrijwilligersaan engeeftdusleiding.Dezegroepgaatgestructureerdaandeslagendoorloopteenvastproces vaninitiatieffasetotenmetdenazorgfase(3).Bijdeheleorganisatieisoogvoorhetbelang vanallebetrokkenen(4).Ditkandesamenstellingvandeprojectgroepbetreffen,maarookhet algemeenbelangvanalleledenvandesportvereniging.Projectmanagementomvatde beheersingvanhetprojecten/ofvaneenofmeerderedeelprojecten.Projectmanagementligt voordehandalsietsnietvolstrektnieuwis,maarwelveelnieuweaspectenheeft.Vaakmoeten mensenuitverschillendevakgebiedensamenwerkenomhetgewensteresultaattebereiken. Hetiseeneenmaligeprestatiewaarvoorvaakmaarbeperktemiddelenzijnofeenbeperkt budgetis.

Projecten

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

Erissprakevaneenprojectalshetgaatomeenunieke,vantevorenomschrevenprestatievan eengroepsamenwerkendemedewerkersmetverschillendeachtergronden.Kenmerkenvan eenprojectzijn:eenmaligkarakter,duidelijkomschrevenaanpak,aanwezigheidvan randvoorwaardenalstijdengeldeneenduidelijkedoelomschrijving.

ResultatenGooglealsjezoektop ‘project’

Opinternetzijnverschillendeomschrijvingenvanhetbegripprojecttevinden.Enkele voorbeelden:

• Eenprojectiseenuniekeopgave,begrensdintijdenmiddelenenafgeslotenmeteen projectresultaat.

• Eenprojectiseentijdelijkeinspanning,metalsdoelhetcreërenvaneenuniekproductof eenuniekeservice.

• Eenprojectiseengeheelvanactiviteitenomineentijdelijkeorganisatiebinnengestelde conditieseenvoorafgedefinieerdresultaattebereiken.

• Eenprojectiseentijdelijkesamenwerkingvaneenaantalmensen,meestaluitverschillende vakgebieden,omeenvastgestelddoeltebereiken.Meestalmeteenvastgesteldbudget.

Uitaldezeomschrijvingenkunjetotdevolgendealgemenekenmerkenvaneenprojectkomen:

• Eenprojectheefteenduidelijkbeginpunt(start)eneindpunt(einde).

• Eenprojectheefteenduidelijkomschrevendoel.

• Eenprojectheefteenopdrachtgever.

• Vooreenprojectiseenvastgesteld budget beschikbaar.

• Inhetprojectwerkenmensenuitverschillendevakgebieden(kwaliteiten)samen.

• Eenprojectheefteeneigenprojectorganisatie(projectleider,secretaris,medewerkers).

• Eenprojectwordtgeorganiseerdvolgenseenvastemethodiekofaanpak.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Voorbeeldenvanprojecten

• deorganisatievaneengrootsportevenement

• hetbevorderenvandegezondheidvanouderenindewijk

• eensportstimuleringsprojectvoorvrouwenmeteenmigratieachtergrond

• hetmakenvaneenvoorlichtingsfilmvooreensportbond

• hetontwikkelenvaneennieuwehuisstijlvooreensportorganisatie

• hetopzettenvaneennieuwesportopleiding

• hetontwikkelenvaneennieuwproduct(tennisracket,voetbalschoen,fitnessapparaat)

• hetopzettenvaneennieuwbehandelprogrammavooreenrevalidatiecentrum

• hetvergrotenvandesocialebindingineenbuurt.

Hetontwikkelenenaanleggenvaneennieuwemountainbikeroute.

Projectmatigwerken

Projectmatigwerkeniseenmanieromtewerken.Inhetalgemeenkunnenwerkzaamheden opdriemanierenverrichtworden.Jekuntdaarbijonderscheidmakentussen:

• eenprojectmatigewerkwijze

• eenimproviserendewerkwijze

• een routinematige werkwijze.

Bekijkdevideo'Watisprojectmatigwerken?'.

Behalvededriegenoemdewerkwijzen,komjealsvierdeaanpakookeencombinatievantwee ofmeerderewerkwijzentegen.Bijdekeuzevooreenbepaaldeaanpakgaathetomdevraag welkewerkwijzeinwelkesituatietothetbesteresultaatleidt.Wanneerisde improviserende werkwijzehetbeste,wanneerishetverstandigomeenklusroutinematigaantepakkenen wanneerwerkjenoujuistprojectmatig?Zoalsgezegdkomenookmeerderewerkwijzenvoor, zelfsbinneneenprojectmatigeaanpak.Zokanhetzijndatjebepaaldewerkzaamhedendie onderdeeluitmakenvanhetproject,routinematigdoet.

Projectmatigewerkwijze

Alshetdoelbereiktkanwordendoorteimproviserenofdoorroutinematigtewerken,ligt projectmatigwerkennietvoordehand.Projectmatigwerkenvraagtnamelijkaltijdeenextra inspanning.Erwordtmeestaleenapartprojectteamsamengesteld.Deteamledenzijnnietof mindergewendommetelkaarsamentewerken.Eenteammoetaanelkaarwennenenopgang komenenuiteindelijkmeteendoordachtplankomendatleidttothetbesteresultaat.

Bijhetopstellenvanhetplanwordthetprojectmeestalindelenoffasenverdeeld.Dezefasen wordeneenvooreendoorlopenenleidenuiteindelijktothetgewensteresultaat.Bijprojectmatig werkengajenietvanuitroutineofervaringaandeslag.Dezeinspanningenverdienenzichzelf alleenterugalseenprojectmatigeaanpakmeerwaardeoplevert.Hoeuniekerenrisicovoller eenproject,hoegroterhetnutvanprojectmatigwerken.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Improviserendewerkwijze

Bijeenimproviserendewerkwijzemaakjegebruikvanjeervaringenvoerjedewerkzaamheden zondergoeddoordachtplanaldoendeuit.Daaromwordtdezemanierookweldeintuïtieve werkwijzegenoemd.Dezewerkwijzekaninmoeilijkesituatiesreddingbrengen.

Erisgeentijdvooroverleg,erisgeentijdvoorhetopstellenvaneenplan.Indergelijkesituaties kunjekiezenvooreenaanpakwaarbijjevertrouwtopje ‘onderbuikgevoel’ enervaring.Datis niethetzelfdeals ‘maarwatdoen’.Hetresultaatisonduidelijk,deaanpakbedenkjealdoende enwieenwatjenodighebt,datmerkjevanzelf.Eendergelijkeaanpakstelthogeeisenaande ervaringenkennisvandegenediedezeaanpakgebruikt.Hoemindermensenerbijbetrokken zijn,hoebeterhetwerkt.Jegebruiktdeimproviserendewerkwijzeookineenminofmeer nieuwesituatieofineensituatiediedirecthandelenvereist.Jebegintgewoon,enalshetgoed gaat,zetjeeenvolgendestap.Zoniet,dansteljedewerkwijzebij.Improvisatiegeeftveel vrijheid,maarhetkanooktechaotischwordeneendaardoornietefficiënt.

Routinematigewerkwijze

Eenroutinematigewerkwijzeligthetmeestvoordehandbijalledaagsewerkzaamheden. Routinematigwerkenheeftalsvoordeeldathetefficiëntis.Jewerktvolgensvasteprocedures. Jehoeftnietsteedsnatedenkenwaternuweermoetgebeuren,wantdatisinhetverledenal gedaan.Deorganisatievaneenbasketbaltoernooivooreengroepmiddelbarescholierenpak jealssport-enbewegingscoördinatorroutinematigaan.Alsimproviserendofroutinematig werkennietvoordehandligt,kunjekiezenvoorprojectmanagement.

Eencombinatievanmeerderewerkwijzen

Improviserend,projectmatigenroutinematigwerkenstaannietlosvanelkaar.Zevloeienin elkaarover.Indiezinkunjeooksprekenvaneeninelkaarovervloeiendewerkwijze.

Datgaatalsvolgt.Bijdestartvanietsnieuwsofeennieuwetaak,zijnmensensnelgeneigdom improviserendtewerktegaan.Hetisbelangrijkdezeimproviserendeaanpakzosnelmogelijk omtezettenineenmeerresultaatgerichte,projectmatigeaanpak.Aanheteindevanhetproject hebjezoveelinzichtgekregenindeorganisatie,datjedezeinzichtentotroutinekuntmaken. Ditkandoormiddelvandraaiboeken,regelsenstandaardproceduresvoorhetproject.

Opdracht2 Flap-overopdrachtprojectmanagement

Dezeopdrachtmaakjeineengroepvanvierstudenten.Elkegroepheefteenflap-overvelen vierstiften.Inhetmiddenvanhetveltekenjeeenvierkant.Vervolgensdeeljederestvanhet velinviergelijkestukken.Hetvelzieterdanuitzoalsopdeafbeelding.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

a. Elkestudentschrijftinzijneigenstukeenaantalkenmerkenofbegrippendietemaken hebbenmetprojectmanagement.

b. Bespreekdetermendieophetvelstaan.

c. Noteerdebelangrijkstetermeninhetlegevierkantinhetmidden.

d. Hangjullievelopenvergelijkjullievelmetdevellenvandeanderegroepjes.

Opdracht3 Project

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Enkelevoorbeeldenvanomschrijvingenvanprojectenzijn:

1.Eenprojectiseenuniekeopgave,begrensdintijdenmiddelenenafgeslotenmeteen projectresultaat.

2.Eenprojectiseentijdelijkeinspanning,metalsdoelhetcreërenvaneenuniekproduct ofeenuniekeservice.

3.Eenprojectiseengeheelvanactiviteitenomineentijdelijkeorganisatiebinnengestelde conditieseenvoorafgedefinieerdresultaattebereiken.

4. Eenprojectiseentijdelijkesamenwerkingvaneenaantalmensen,meestaluitverschillende vakgebieden,omeenvastgestelddoeltebereiken.Meestalmeteenvastgesteldbudget.

Gauitvaneenprojectdatjulliekennenenbespreekmetelkaardevieromschrijvingen.Pas telkensdeomschrijvingtoeophetdoorjulliegekozenproject.Welkeelementenuitde beschrijvingpassenwel/niet?

Opdracht4 Voorbeeldenvanprojecten

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Noteermetelkaareenaantal(sport)projectenwaarjezelfmeetemakenhebtgehad(als deelnemerofalsmedeorganisator).Geefsteedsaanwaaromhetvolgensjouomeenproject gaat.

Opdracht5 Sportprojectindepraktijk

Bekijkdevideo'MaakkennismetsportieffietsenviaStart2Bike'.

BEROEPSONDERWIJS

a. Watzouhetdoelzijnvanditproject?

b. Zoekdekenmerkenopvaneenproject.

c. Ishiersprakevaneenproject?Welkekenmerkenzijnwel/nietaanwezig?

Opdracht6 Videowerkwijzen

Bekijkdevideo'Watisprojectmatigwerken?'.

Geefeenkortesamenvattingvandeindevideobesprokenwerkwijzen.

Opdracht7 Werkwijzen

Jekuntdevolgendevierwerkwijzenonderscheiden:

1.eenprojectmatigewerkwijze

2.eenimproviserendewerkwijze

3.eenroutinematigewerkwijze

COPYRIGHTBOOM

4.eencombinatievanmeerderewerkwijzen.

a. Geefeenomschrijvingvanallevierdewerkwijzen.

b. Geefbijelkewerkwijzeeenvoorbeeldwaarbijdieaanpakhetmeestgeschiktis.

1.3Defasenvaneenproject

Bijprojectmatigwerkenstaatplanmatig,gestructureerdwerkenopdevoorgrond.Deze planmatigeaanpakdeelteenprojectopinzesfasenwaaraaninvastevolgordegewerktwordt.

Wat

Hoe

Hoetemaken

Maken

Instandhouden

Hetindelenvaneenprojectinstappenoffasen,heeftalsvoordeeldatjedevoortgangbeterin degatenkunthouden.Aanheteindevanelkefasehebjedemogelijkheidomhetprojectaan tepassenofbijtesturen.Jekunthetprojectzelfsstopzetten.Defasenvaneenprojectkomen hierkortaandeordeenlateruitgebreid(opstellenvaneenprojectplan).

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Deinitiatieffase

Indezefasewordtheteersteideenaarvorengebracht.Hetkanomeenprobleem,vraagofidee gaan.Bijvoorbeeldeenvrijwilligerstekortbijdesportvereniging(probleem),ofhetorganiseren vaneenevenement(idee).Vaneenprojectisindezefasenoggeensprake.Jedoeteerst onderzoeknaardehuidigestandvanzaken.Watiseralaanhetprobleemgedaan?Zijneral vergelijkbareprojectengeorganiseerdomditaantepakken?Jekuntindezefaseookeen vooronderzoekofeenhaalbaarheidsonderzoekdoen.Hetresultaatvandezefaseiseventueel eengoedgekeurdeprojectopdracht,ofhetbesluitomgeenverdereactiesteondernemen.

Project'allekinderendeelnemenaansport'

Eenaantalorganisaties(scholen,sportaanbieders)wileenprojectstartenomhetaantalkinderen datactiefsporttevergroten.Hierbijgaathetnadrukkelijkomallekinderen,ookkinderenmet eenbeperkingofuitgezinnenmeteenlagesociaal-economischestatus.Hiervoordienteen projectplanopgesteldteworden.

Dedefinitiefase

Indezefasewordthetprojectresultaatofhetprojectdoelzoconcreeteneenduidigmogelijk geformuleerd.Aanheteindevandezefasemoetduidelijkzijnwaterpreciesaanheteindevan hetprojectgerealiseerdmoetzijn.Deprojectdoelenkunnenheelverschillendzijn.Hetdoel kangerichtzijnopledenwerving,bevorderenvandegezondheid,bevorderenvandeonderlinge betrokkenheidofophetverbeterenvandeklanttevredenheid.Indezefasewordenookde randvoorwaarden(mensen,middelen,tijd,geld)waaraanhetprojectmoetvoldoenbeschreven.

Actieveleefstijl

Alsdoelwordtgekozenhetstimulerenvandeactieveleefstijlvankinderenvan8totenmet12 jaar.Alsconcreetprojectdoelwordtgeformuleerddatnaéénjaardesportdeelnameopdedrie basisscholengemiddeldmet8procentistoegenomentenopzichtevandenulmeting.

Deontwerpfase

Nadatindevorigefaseduidelijkisgewordenwathetresultaatmoetzijn,wordtindezefase aangegevenhoehetprojecteruitzalzien.Ditisdefasevandecreativiteit.Jekuntgaan brainstormenoverdemogelijkeoplossingenvaneenprobleemofideeënvoorhetproject.Aan heteindvandezefasehebjeeenplandataandeopdrachtgeverpreciesduidelijkmaaktwat debedoelingis.Hetmoethouvastgevenvoorwaterindevolgendefasemoetgebeuren.Als erietsgebouwdmoetwordennoemjeditplaneen ‘ontwerp’.Jenoemtheteen ‘draaiboek’ als erietsgeorganiseerdmoetworden.

Zeventakkenvansport

Hetprojectbestaatglobaaluithetaanbiedenvanzeventakkenvansportgedurendeeenjaar opdriebasisscholen.Hetaanbodwordtgedaandoordeplaatselijkesportverenigingenen commerciëlesportaanbieders.Dekinderenmakenvierwekenlangkennismetdezetakkenvan sport.Vervolgenskrijgenzijeenuitnodigingomeentrainingbijdebetreffendesportbijte wonen.

Devoorbereidingsfase

Indezefasewordenallevoorbereidingengetroffenomhetprojectvlekkeloostelatenverlopen. Allerandvoorwaardenmoeteninordezijn:materialen,voorschriften,contracten,financiën. Dezefaseisessentieelvoorhetslagenvanhetproject.Eengoedevoorbereidingisimmershet halvewerk.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Hetprojectteam

Inhetprojectteamwordendetakenverdeeld.Elklidisverantwoordelijkvoorhetcontactmet eenoftweesportverenigingen.Eenvandeledenwordtbelastmetdepublicrelations(pr).

Derealisatiefase

Ditisdefasewaarinhetprojectuitgevoerdwordtendeprojectresultaten(alshetgoedgaat) wordenbehaald.

Uitvoering

Tijdensdeuitvoeringvindtnaelkeperiodevanvierwekeneenevaluatieplaats.Delokalepers besteedtregelmatigaandachtaanhetproject.

Denazorgfase

Nadeuitvoeringishetprojectnognietklaar.Erzijnnogveelzakendieafgehandeldmoeten worden.Bijvoorbeelddefinanciënofhetbedankenvanvrijwilligersensponsoren.Alle projectactiviteitenenwerkzaamhedenwordenkritischbekekenengeëvalueerd.Hetgaatom eenevaluatievanhetprocesenhetproduct(deresultaten).Inveelgevallenzaleen eindrapportageopgesteldworden.Ookdatbehoorttotdezefase.

BEROEPSONDERWIJS

Bijsommigeprojectenisverankeringbelangrijk.Hiermeewordtbedoelddathetnahet beëindigenvanhetprojectnietallemaalweerinstortalseenkaartenhuis,maardathettoteen duurzaameffectleidt.Hiermoetendanookactiesopondernomenworden.

Presentatievanderesultaten

Dedeelnemendescholenenverenigingenkrijgenallemaaleenuitnodigingvooreenborrelmet eenhapje.Tijdensdezebijeenkomstisereenpresentatievanderesultatenaandegemeente.

Opdracht8 Defasenvaneenproject

a. Zetdevolgendefaseninjuistevolgordevanbegintoteind.

ontwerpfase

voorbereidingsfase

nazorgfase

initiatieffase

realisatiefase

definitiefase

b. Geefkortaanwathetbelangrijksteisinelkefase.

Opdracht9 Invullenvandeprojectfasen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bedenkeenfictiefprojectdatjulliemethetgroepjegaanvoorbereiden.

b. Noteerdezesfasenwaarineenprojectverloopt.

c. Vuldezesfasenkortenkrachtiginvoorhetdoorjulliebedachteproject.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Opdracht10 Videofasenvaneenproject

Bekijkdevideo'Fasenvaneenproject'.

Welkefasenkomenindevideonaarvoren?

1.4Deprojectleiderendeprojectorganisatie Deprojectleider

Eenprojectmanagerofprojectleiderisiemanddieverantwoordelijkisvoorhetsuccesvol realiserenvaneenproject.Bijgrote,complexeprojectenspreekjemeestalvaneen projectmanager,bijkleinschaligeprojectenvaneenprojectleider.

Deprojectleidercoördineertdewerkzaamhedenenstuurtdeprojectledenaan.Deledenkunnen uiteenofmeerdereorganisatieskomen.Hetlaatsteismeestalmoeilijker.Jemoetdanmet meermeningenenbelangenrekeninghouden.Detakenvandeprojectleiderzijnafhankelijk vandefasevanhetproject.

Beginfase

Indebeginfasevaneenprojectbestaatdetaakvaneenprojectleideruithetleggenvancontacten metdeopdrachtgever(s)endeleveranciersvanproductenen/ofdiensten.Erwordenindeze

fasemogelijkeoplossingenverkent.Indeopstartfaseisdeprojectleiderhoofdzakelijkbezig methetsamenstellingvanhetprojectteamenhetcreërenvanvoldoendedraagvlakvoorhet project.

Middenfase

Indemiddenfasevanhetprojectisdeprojectleidervooralbezigmethetplannenvanhetproject endeuitvoering.

Eindfase

Deeindfasevraagtomhetafbouwenvanhetprojectteamenomdeevaluatieeneindrapportage.

Eigenschappenenverantwoordelijkhedenvandeprojectleider

Projectmatigwerkenneemtnogsteedstoe;ditgeldtzekervoorhetbredewerkveldvansport enbewegen.Binnenhetlandelijkoflokaalsportbeleidwordendoelengeformuleerddieaan dehandvanbepaaldeactieplannenenprogramma’sgerealiseerdworden.Dezeactieplannen enprogramma’skrijgenvaakdevormvaneenproject.Desport-enbewegingscoördinator vervultdanookregelmatigderolvanprojectleider.Overwelkevaardighedenofkwaliteiten moetjeindierolbeschikken?

Vaardighedenvaneenprojectleider

Omeenprojecttekunnenleiden,heefteenprojectleidereenaantaleigenschappennodig. Afhankelijkvandeaardvanhetprojectkunnenhiernogspecifiekekennisenvaardighedenbij komenkijken.Zokanhetbelangrijkzijndatjebijeenprojectgerichtopsportenbewegenvoor mensenmetobesitas,verstandhebtvanovergewicht,leefstijlcoachingengedragsverandering.

BEROEPSONDERWIJS

Enkelealgemenevaardighedenvaneenprojectleiderzijn:

• leiderschapskwaliteiten(leidinggeven,coachen,begeleiden,sturen)

• planmatigwerken

• socialevaardigheden(samenwerken)

• communicatievevaardigheden(luisteren,vragenstellen,voorzitten)

• onderhandelingsvaardigheden(omgaanmetconflicten,tegenstrijdigebelangen, besluitvormingsprocedureshanteren)

• organisatorischekwaliteiten.

Hetisnietaltijdnoodzakelijkdatdeprojectleiderinhoudelijkdeskundigis.Deskundigheidkan ookbijdeprojectledenzittenofingehuurdworden.Hetgevaarbijeendeskundigeprojectleider isdatdezezichmogelijkteveelindetailmetdeuitvoeringbezighoudt.Hierdoorkunnende hoofdzakenonvoldoendeaandachtkrijgen.

Verantwoordelijkhedenvaneenprojectleider

Eenprojectleiderisverantwoordelijkvoorhettotaleproject.Enkeleverantwoordelijkheden vandeprojectleiderzijn:

• zorgenvooreenjuistplanvanaanpakofdraaiboek

• communicatieonderhoudenmetdeprojectmedewerkers(werkgroepen)enbestuurof management(opdrachtgever)

• monitorenenrapporterenvandevoortgang

• voorzittenvanhetprojectteam

• bewakenvanhetprojectbudget

• bewakenvandekwaliteit

• globalewerkverdelingenafstemming.

Leesdeverdiepingsstof'Watiseengoedeprojectleider?'.

Waaromprojectenhetbudgetoverschrijden

Debelangrijksteoorzakenzijn:

1.teweinigbudget

2.slechtebegroting

3.onderschattingcomplexiteit

4.wijzigingvandeplanning

5.gebrekkigerisicoanalyse

6.ontoereikendeplanning.

Bron:CostEngineering(z.d.).

Hetisnatuurlijkwelmogelijkomeenprojectbinnendegesteldevoorwaardensuccesvolte realiseren,maardanmoetwelaaneenaantalrandvoorwaardenwordenvoldaan.Bijvoorbeeld devakkundigheidvandeprojectmanager.Natuurlijkkaneenprojectmanagereengrootproject nietalleenklaren,maarzijnkwaliteitenzijnvandoorslaggevendbelangvoorhetsuccesvan eenproject.Daarnaastiseengoedeprojectorganisatievanbelang.Indelaatsteparagraafvan ditthemakomendeoverigesuccesfactorenaandeorde.

Leesdeverdiepingsstof'Takenvaneenprojectleider'.

Deprojectorganisatie

Voorprojectmatigewerkzaamhedenwordtaltijdeenaparteprojectorganisatieingericht.Dit houdtindatmensendienormaalnietmetelkaarsamenwerken,ditnuwelmoetendoen.Het bestuurvaneenverenigingofhetmanagementvaneenorganisatieroepteenprojectgroepin hetleven.Binnenzo’nprojectorganisatiezijnverschillendemedewerkersactief:

• projectleiderofprojectmanager

• projectsecretaris

• projectleden

• adviseurs.

Derolvandeprojectleiderisalbesproken.

Projectsecretaris

Desecretarisheeftalstakendebriefwisseling,hetnotulerenvanvergaderingen,deregistratie vanafsprakenenbesluitenendearchivering.

Projectleden

Deprojectledenzorgenvoordevoorbereidingenuitvoeringvanhetproject.Zedoenditop basisvanhundeskundigheid,ervaring,vaardighedenofenthousiasme.Projectledenzijnvaak medewerkersdiegoedfunctionerenbinnendeorganisatie.Eenprojectleiderzal,samenmet deopdrachtgever,goedeprojectledenzoekenvoorhetprojectteam.Dekwaliteitvande projectledenisvangrootbelangvoorhetwelslagenvanhetproject.

Enkelekwaliteitenvanprojectledenzijn:

• samenwerken

• effectiefvergaderen

• feedbackgevenenontvangen

• opeengoedemanierbesluitennemen.

Voorhetwelslagenvanhetprojectishetbelangrijkomdeverantwoordelijkhedenvande projectledengoedvastteleggen.Metdeprojectledenwordenmeestaldeledenvanhet projectteambedoeld.Somszijnernogbepaaldewerkgroepen(prensponsoring)diemeestal onderleidingstaanvaneenvandeprojectleden.

Adviseurs

Adviseurskunnendeskundigenzijnvanbinnenofbuitendeorganisatie.Zijnemengeendeel aandeorganisatie,maarzijnbuitenstaanders.

Watbetreftdeprojectorganisatieiserindesportvaaksprakevaneenlinkingpin-organisatie.

Deleidervaneengroepistevenslidvaneenhogeregroep.Hetlinkingpin-principebevordert decommunicatietussendeverschillendegroepenofniveaus.Hetprojectteamwerktzelfstandig, maarheeftweltemakenmethetbestuurofhetmanagementendeopdrachtgever.Dezezijn doorgaansindestuurgroepvertegenwoordigd.Deprojectleiderisgeenlidvandestuurgroep, maariswelaltijdbijdevergaderingenaanwezigomteinformerenenteadviseren.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Linkingpin-organisatie.

Ookheefthetprojectteamtemakenmetdebuitenwereld,bijvoorbeeldleveranciers,overheid enklanten.

Eriseenwisselwerkingtussenproject,organisatieenbuitenwereld.Zijwerkensamenophet gebiedvanmensen,middelen,informatieengeld.Deinternecommunicatie(binnende projectgroep)endeexternecommunicatie(naardeorganisatieendebuitenwereld)moeten inordezijn.Debelanghebbendenvaneenprojectnoemjedestakeholders.

Leesdeverdiepingsstof'Projectorganisatie'.

Opdracht11 Vaardighedenenkwaliteitenvande projectleider

a. Watzijndebelangrijkstevaardighedenenkwaliteitenvaneenprojectleider?

b. Geefvandrievaardighedenenkwaliteitenaanwaaromjijdiebelangrijkvindt.

Opdracht12 Hetleidenofmanagenvaneenproject

Bekijkdevideo'Hetmanagenvaneenproject'.

BEROEPSONDERWIJS

Opwelkedriefactorenstuurjealsprojectleider?Geefeentoelichtingopdezedriefactoren.

Opdracht13 Deledenvanhetprojectteam

Behalvedeprojectleiderbestaateenprojectteammeestaluitdevolgendepersonen:

• projectsecretaris

• projectleden

• adviseurs.

COPYRIGHTBOOM

a. Watisdefunctievandezepersonenbinnenhetprojectteam?

b. Overwelkekwaliteitenmoetenzebeschikken?

1.5Hetsuccesendraagvlakvaneenproject

Wanneeriseenprojectsuccesvol?Aanwelkefactorenwordthetsuccesvaneenproject afgemeten?Derolvandeprojectleideromeenprojectsuccesvolafterondenisbelangrijk.

Daarnaastspeelthetheleprojectteameenbelangrijkerol.Devraagdiezichnuaandient,is wanneerjespreektovereensuccesvolproject.Hierbijgaathetomdecriteriadieeenrolspelen bijhetprojectresultaat.

Succescriteriavaneenproject

Debelangrijkstesuccescriteriazijn:

• resultaat

• tijd

• budget

• tevredenheid(opdrachtgeverenklant)

• draagvlak

• toegevoegdewaarde

• leereffect.

Resultaat

Uiteraardiseenprojectpassuccesvolalservoldaanisaanhetgeformuleerdeprojectresultaat enaaneventuelespecifiekeeisen.

Tijd

Hetuiteindelijkeresultaatkanprimazijn,tochkanhetsuccesvanhetprojecttegenvallendoor eenoverschrijdingvandetijd.Alseenaannemereenprachtigviaductoplevert,maarditeen halfjaartelaatdoet,ishetsuccestochnietoptimaal.

Budget

Hetsucceswordtmedebepaalddoorhetfeitofmenbinnenhetoorspronkelijkebudgetis gebleven.Helaaszijnertallozevoorbeeldenvanprojectendienietbinnenhetbudgetzijn gebleven.BijvoorbeelddeaanlegvandeBetuwelijnenderenovatievanhetRijksmuseum.

Tevredenheid

BEROEPSONDERWIJS

Hetsuccesheeftenerzijdstemakenmetdetevredenheidvandeopdrachtgeverenanderzijds metdematevantevredenheidvandeklantofdedeelnemer.Eventueelkaneen tevredenheidsonderzoekdeeluitmakenvandeevaluatievanhetproject.

Draagvlak

Dematevanacceptatieof draagvlak ismedebepalendvoorhetsucces.Zelfsbijprojecten waarvanjeverwachtdatvanwegehetalgemeenbelangiedereenvoorstanderis,ontbreekthet somsaandraagvlak.Denkaanwindmolenparken,ofaandeexactelocatievaneenpanna-en/of basketbalveldje.Buurtbewonersdiezo’nveldjevoorhunhuiskrijgen,zijnlangnietaltijdblij. Ophetcreërenenhetbelangvandraagvlakgaanwehiernaapartin.

Toegevoegdewaarde

COPYRIGHTBOOM

Bijtoegevoegdewaardekunjedenkenaaneentoenamevandefinanciëlewaarde(hetclubhuis alseigendomvandevereniging),socialewaarde(hetclubhuisalsontmoetingsplaatsvoor leden)endecommerciëlewaarde(apartehoekvoorontvangstvansponsors).

Leereffect

Hetprojectmoetnietalleeneenprestatie-effectleverenmaarookeenleereffect.Eenproject wordtextrawaardevolalshetervoorzorgtdattoekomstigeprojectenbetergeorganiseerdof beheerstworden.Bijvoorbeeldomdaterkant-en-klaredraaiboekenliggenalsresultaat.Ofdat mennaafloopweethoetehandelenbijbepaaldeproblemenbinnendeorganisatie.Bijvoorbeeld bijdeterugloopvanledenofinkomsten.

Succesfactorenvanprojectmatigwerken

Uitonderzoekkomentiensuccesfactorenvanprojectmatigwerkennaarvoren:

1.projectmissie

deduidelijkheidvandedoelenvanhetprojectbijdestart

2.steunvanhetmanagement

bereidheidvanhetmanagementomhetprojectvandebenodigdemiddelenen bevoegdhedentevoorzien

3.projectplan

matewaarinhetprojectplanisuitgewerkt

4.klantbetrokkenheid

kwaliteitvandecommunicatiemetklanten

5.personeel

kwaliteitvandewerving,selectieenopleidingvanhetprojectpersoneel

6.technischecapaciteiten

matewaarindebenodigdetechnischeexpertisebeschikbaaris

7.klantacceptatie

dematewaarinzoweldeaanpakalsderesultatenvanhetprojectwordengeaccepteerd doordeklanten

8.bewakingenterugkoppeling

tijdigheidenprecisiewaarmeedevoortgangvanhetprojectwordtbewaakt

9.communicatie

effectievecommunicatiebinnenenrondomhetproject

10.knelpuntenoplossing

hetsnelaanpakkenenoplossenvanonvoorzieneproblemen.

Draagvlak

Eenprojectispasechtsuccesvolalshetbreedgedragenwordt.Devolgendedriepuntendie temakenhebbenmetdraagvlakkomenaanbod:

1.creërenvandraagvlak

2.hetbelangvandraagvlak

3.gebrekaandraagvlak.

Bron:Wijnen&Storm(2014).

Creërenvandraagvlak

Alsprojectmanagermoetjeervoorzorgendatdeorganisatiedebeslissingendiejevanplan benttenemen,onderschrijft.Datwilzeggendatderestvandeorganisatiediebeslissingenook echtaccepteert.Datdoejedoordraagvlaktecreëren.

Draagvlakcreërenbetekent:

ervoorzorgendatjevantevorenondersteuningengoedkeuringverwerftvoorplannendiejewilt gaanuitvoerenofbeslissingendiejewiltgaannemen.

Hoekunjealsprojectleiderdraagvlakcreëren?Ditkunjeonderanderedoendoor:

• mensenbijdeopzetenorganisatievanhetprojecttebetrekken

• rekeningtehoudenmetbelangenenmotivatie

• teonderhandelenmetbetrokkenpartijen,zodatallepartijenmedeverantwoordelijkworden voordegekozenoplossingofhettenemenbesluit

• mensenteinterviewenenaftetastenhoezetegeneensituatieaankijken

• mensentevragenmeetedenkenbijhetverzinnenvaneenoplossing

• informatietegeveneninspraakrondentehouden

• plannenineenvroegstadiumopdeagendatezetten

• mensentelatendeelnemenineenproject.

Aantrekkenvanspecifiekedoelgroepen

Stel,jewordtgevraagdomeenprojectvooreenSB-organisatieteorganiseren.Hetproject heeftbetrekkingophetaantrekkenvanvooralallochtonejongerenenmensenmeteen beperking.Ditprojectkantotweerstandbijdeledenleiden.Omdezeveranderingtelaten slagenzonderdateenaantalledengaatmopperenoftegenwerken,doejeeralsprojectleider verstandigaanjevoornemensgoedtecommunicerenendeledentewijzenophetdoelende voordelenvanhetproject.Daarbijishetverstandigomhetideetijdigonderdeaandachtte brengen,zodatmenzichnietovervallenvoelt.Ditsoortideeënmoeten ‘indeweek’ gelegd worden.Wenoemenditookwelhet ‘waakvlamprincipe’.Ditgeeftmensenhetgevoeldatze kunnenmeedenken,meebeslissenenkunnenwennenaanhetidee.Daardoorkomtde veranderingnietalseendonderslagbijhelderehemel.

Hetbelangvandraagvlak

Hetcreërenvandraagvlakisnodigalsergroteveranderingenopstapelstaanenvooralalsdie veranderingenpersoonlijkeconsequentieshebbenvoormensen.

Hetbelangvandraagvlakcreëren:

• alleneuzendezelfdekantopkrijgen

• eenplanofveranderinggemeengoedlatenworden

• ervoorzorgendatmensenzichgehoordvoelen

• halsstarrigheidvoorkomenenmedewerkingverkrijgen.

Gebrekaandraagvlak

Bijelkprojectkunjeeengebrekaandraagvlaktegenkomen.Draagvlakheeftzoweleeninterne alsexternekant.Metinternwordtdeeigenorganisatiebedoeld.Zokanhetvoorkomendatde projectmedewerkershetprojectzelfnietzienzitten.Externdraagvlakheefttemakenmetsteun vanuitdeomgeving,zoalsbuurtbewonersofklanten.

Basketbalveldleidttotweerstandbijbuurtbewoners

Metdeaanlegvaneenaantalbasketbal-envoetbalveldjesprobeertdegemeenteDordrecht jongerentestimulerentotsportenbewegen.Deaanlegvaneenvandebasketbalveldjesheeft echtergeleidtotprotestvanbuurtbewoners.Debuurtbewonerszijnbangdatheteenhangplek wordtdievooroverlastzorgt.

Deprojectleiderenhetprojectteammoetenvoorbereidzijnopeventueletegenwerking,zowel vanuitdeeigenorganisatiealsuitdeomgeving.Hetishuntaakomsteuntekrijgenendraagvlak voorhetprojecttewinnenentebehouden.Projectleidersvancommerciëleorganisatiesmoeten eerstdraagvlakvindenbijdeklant:zonderklantgeenomzet.

Omhetinterndraagvlaktevergroten,ishetvanbelangdatdeprojectmanagervanafhetbegin deprojectledenbetrektbijhetproject.Deacceptatieneemttoealsdeprojectledenvanafhet begintotenmetdeuitvoeringwordenbetrokkenbijhetproject.Ditbetekentdusgoede communicatiedoorinformatietegevenenregelmatigoverleg.Ookverantwoordelijkheden gevenaandeprojectledendraagtbijaanhetdraagvlak.

BEROEPSONDERWIJS

Omhetexternedraagvlaktevergroten,geefjeinformatieaanbuurtbewonersenorganisaties, laatjebuurtbewonersenandereorganisatiesmeedenkenenmeepratenenbedenkjesamen methenoplossingenvooreventueleproblemen.

Opdracht14 Succesfactorenvaneenproject

a. Watzijndebelangrijkstesuccesfactorenvaneenproject?

b. Geefvanelkesuccesfactoreenvoorbeelduitdepraktijkwaaruithetbelangblijkt.

Opdracht15 Draagvlak

a. Watwordtverstaanonderhetcreërenvandraagvlak?

b. Opwelkemanierkunjealsprojectleiderwerkenaandraagvlak?

c. Watishetbelangvanhetcreërenvandraagvlak?

Opdracht16 Draagvlakindepraktijk

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Inhetkadervaneensportstimuleringsprojectheeftdegemeentesubsidievrijgemaaktvoor eenKrajicekPlayground.Hetprobleemisdelocatie.

a. Wiezijndebetrokkenpartijen?Wiehebbenallemaalbelangbijdelocatievandeze playground?

b. Bespreekmetelkaaropwelkemanierjulliedraagvlakzoudencreërenbijallebetrokkenen.

Opdracht17 Gebrekaandraagvlak

a. Watwordterverstaanondereengebrekaandraagvlak?

b. Geefvoorbeeldenvandrie(sport)projectendiemoeilijkverlopenvanwegehetgebrekaan draagvlak.

1.6Praktischetipsvoordeprojectleider

Hiervolgteenaantalhandreikingenvoordepraktijkmetbetrekkingtothetcoördinerenvan een(deel)project.

1.Neemeneisvoorbereidingstijdvoordevoorbereidingvanhetproject.Veelprojecten mislukkendooreentekrappevoorbereidingstijd.Eenruimevoorbereidingstijdis voorwaardevoorhetslagenvanhetproject.Metanderewoorden:beginoptijd.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

2.Helaasfalenprojectenmaaraltevaak.Indemeestegevallenwordt ‘teweinigtijd’ als redenopgegeven.Hetprobleemvanhetnietslagenvaneenprojectzitnietaltijdalleen intijd,maarookinmensen.Bijelkeverandering,elkprojectenelkprocesisdemens immersdedoorslaggevendesuccesfactor.Ineenprojectwordenmenseneffectiefen efficiëntalserwordtgeappelleerdaanhunpersoonlijkebehoeften,sterktes(enzwaktes), voorkeurenenstijlen.Hoepakjedataan?Hetisbelangrijkomtewetenwataansluitbij deinteresseenwerkwijzevanmensen.

3.Overlegmetbetrokkenen.Bijeenprojectwerkenmensenuitverschillendevakgebieden samen.Hetisbelangrijkommetaldezemensenhetprojectdoortespreken.Goede communicatieisessentieel.

4. Zorgervoordatgemotiveerdemensendeeluitmakenvanjeteamenmaakgoedeafspraken. Projectledenkunnenonvoldoendebekwaamzijn.Zemissendedeskundigheid. Gemotiveerdeprojectledenkunjedezedeskundigheideerderbijbrengendan ongemotiveerdeprojectleden.

5.Zorgvoorvoldoendemiddelenvoorhetproject.

6.Bepaaleerstdegrotelijnenvanhetproject.Ganietdirectinopdedetails,dezekomen laterwelaandeorde.

7.Maakeengoedeplanning.Vergeetjeactiviteitenofmaterialen,danwordthetproject duurderdangepland.Hetkostookmeertijdenirritatieomhetoptelossen.Somswordt erookteoptimistischgepland.Jedenktdatietszógeregeldis,maarnietsblijktminder waar.Telangzamebesluitvormingisvaakeenremmendefactorenleidttotvertraging

vaneenproject.Sommigeactiviteitenvaneenprojecthebbenenigespeling.Jehebt voldoendetijdomhetteregelen.Alsjeertelaatmeebegint,isdezespelingernieten bestaatdekansdatdeplanninguitloopt.

8.Hetprojectkanopdiversemanierenwordentegengewerkt.Alsjijietsnodighebtvaneen instantie,isdatvoorjouergbelangrijk.Vooranderenkanditvanveelminderbelangzijn. Somskunnenpersonenofinstantiesookexpresdwarsliggen,omdatzehetprojectniet zienzitten.Ookkunnenmedewerkerstoezeggingenhebbengedaandiezenietkunnen waarmaken.Houdhierrekeningmee.

9.Somswillenmensenhet ‘temooi’ makenenzijndantelangbezigmetdetails.Vooral creatiefingesteldemensenwillenhuncreatievaakveelmooiermakendannoodzakelijk enverliezenhierdoorteveeltijd.

10.Alsertelkensopkleineonderdelenvanhetprojectvertragingontstaat,heeftditvoorhet totaleprojectveelconsequentiesvoorwatbetreftdefactortijd.Hetzelfdegeldvoorde factorgeld.Alshetbudgettelkensopkleineonderdelenvanhetprojectoverschreden wordt,betekentditvoorhettotaleprojectdatjeveroverjebudgetheengaat.

11. Hetprojectkanafhankelijkzijnvanleveringvanmaterialendoorderden.Ditkanvertraging veroorzaken.Alsjeietskooptofhuurt,ishetbelangrijkomopdeprijsteletten,maarook opdebetrouwbaarheidvandeleverancier.Jehebteengrootprobleemalsdetribunes nietoptijdklaarzijn.

12.Houdrekeningmetfoutenvananderen.Zorgervoordatjedetijdenhetgeldhebtom dezefoutenteherstellen.Geenenkelprojectverlooptfoutloos.

13.Houdzoveelmogelijkrekeningmetcalamiteiten.Zorgvooreenalternatiefprogramma, zoalseenslechtweerplan.

14. Zorgvooreenbalanstussenverantwoordelijkhedenenbevoegdheden.Veelprojectleiders zijn(ofvoelenzich)verantwoordelijkvoorhetoptijdopleverenvanhetresultaatbinnen hetbudget.Vaakhebbenzedaardebenodigdebevoegdhedennietvoor.Advies:accepteer geenverantwoordelijkhedenzonderdenodigebevoegdheden.

15.Weesnietbangomleidingtegevenaanmensen.Eenprojectleiderdienietvanmensen envanconflictenhoudt,kanbeterietsandersdoen.Zondermensengebeurterniets.In eenprojectzulleneraltijdconflictenzijn.

16.Jebentgeenslaafvanhetbestuurofvanhetmanagement.Eenprojectkannietzonder eenbetrokkenopdrachtgever,maarveelopdrachtgeverszijnnietbereidtijdvoorhet projectvrijtemaken.Eisdatdeopdrachtgevereenaantalurenperweekofmaand beschikbaaris,ofbeginergewoonnietaan.

17.Neemdeklusofhetprojectniettesnelaan.Alsernoggeenovereenstemmingisoverhet opteleverenresultaatofhetdoelvanhetproject,kunjenietszinnigszeggenoverhet aantalurenwerk,detijd,dekostenenopbrengstenendebenodigdemenskracht.

18.Jemoetmanagenvaneenprojectwelleukvinden.Nietelkeprojectleideriseengoede manager.Opzichnieterg,maarhetgevaarisdatzeteveeltijdenaandachtaaninhoudelijk werkbesteden.Ditgaatdantenkostevandemanagementtaken.Alsjenietvanmanagen houdt(datkan),neemdangeenmanagementtakenopjeenwordgeenprojectleider.

Opdracht18 Belangrijkstetips

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Leesdetipsvoordeprojectleiderdoor.

b. Watzijnvoorjoupersoonlijkdebelangrijkstedrietips?

c. Geefaanelkaarvoorbeeldenuitdepraktijkwaaromjulliejuistdietipsbelangrijkvinden.

d. Kommetelkaartoteentopvijfvandebelangrijkstetips.

Opdracht19 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

Jekuntomschrijvenwaterverstaanwordtonderprojectmanagement.

Jekunthetbegripprojectomschrijven.

Jekuntdezesfasenvaneenprojectbeschrijvenentoepassen.

Jekuntdebelangrijkstesuccesfactorenvaneenprojectbeschrijven.

Jekuntbeargumenterenwaaromdraagvlakbelangrijkisvooreen succesvolproject.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

1.7Verdiepingsstof-Watiseengoede projectleider?

Watvindjevandezeomschrijving?Eengoedeprojectleiderisgefocustopmaarééndoel:zijn projectresultaat.Hijiseensnellejongendiedaadkrachttoont,gemakkelijkensnelbeslissingen neemtenalleenverantwoordingaflegtaanzijnopdrachtgever.Alshijafentoeeensteekjelaat vallenkanhijdaarmeeleven.Ofvoeljejemeerthuisbijdezeomschrijving?Eengoede projectleideriseenteamspeler.Hijzorgtvoorzijnteam,hijbeschermtzijnteamtegenaanvallen vanbuitenaf,zethetteamopscherpenregeltdebenodigdeprojectmiddelenenfaciliteiten. Conflictenbinnenhetteamzijnvoorhemkansenomereenbeterteamvantemaken!

Ofkloptdezebeter?Eengoedeprojectleideriseenbouwervanbruggen.Hijverbindt ontwikkelingenbinnendeorganisatiemetdedoelstellingenvanhetproject.Hijheeftzijn netwerkpiekfijnopordeenmaaktvanbedreigingenkansen.Hijhoudtrekeningmetde achterbanvanzijnprojectmedewerkers.

Jebegrijpt:zekloppenalledrienietofzekloppenalledriewel.Wateengoedeprojectleideris, hangtafvandeopdrachtenvandesituatie.

• De doener isvooralopzijnplaatsinurgenteprojecten:ermoetbinnenviermaandeneen nieuweversievanhetprogrammawordenontwikkeldwantandersvalthetdoek.

1.

2.

3.

4.

5.

• De teamspeler isvooralopzijnplaatsinprojectendiewatmeerdoorlooptijdnodighebben. Projectenwaarinhetteaminallerusteengeheelnieuwproductmoetontwikkelen.

• De bruggenbouwer doethetvooralgoedinorganisatieontwikkelingsprojecten.Hijgeeft leidingaaneenklantgerichtheidsprojectofisverantwoordelijkvoorhetproject'Veiligheid vooralles!'.

Bron:Leren.nl(z.d.).

1.8Verdiepingsstof-Takenvaneenprojectleider

Detakenvaneenprojectleiderzijn:

• Managenvanprojectdoelstellingen

Behalenvandeprojectdoelstellingendoorhetgoedinplannenvandejuisteresources (personeel).Managenvanverwachtingenbijhogermanagementenprojectuitvoerders; plannen,bijhoudenenbeoordelenvanderesultatenvanwerkzaamheden.

• Managenoperationeledoelstellingen

Behalenvanoperationeledoelstellingendoorinformatieenaanbevelingentoetevoegen aanstrategischeplannen;voorbereidenenafrondenvanactielijsten;implementerenen rapporterenvanproductiviteit,kwaliteitenklantenservicestandaarden;problemenoplossen; controlesuitvoeren;trendsidentificeren;systeemverbeteringenvaststellen;veranderingen implementeren.

• Financiëleplanning

Voldoenaanfinanciëleverwachtingendoorhetplannenvanbenodigdheden;(jaar)budgetten voorbereiden;financiëleplanning,uitgaveninschatten;afwijkingenanalyseren;initiëren vancorrigerendemaatregelen.

• Ontwikkeling

BEROEPSONDERWIJS

Zichblijvenontwikkeleninhetvakgebieddoorhetvolgenvantrainingenencursussen, netwerkenenhetlezenvanvakbladen.

• Verantwoordelijk

Vanbegintoteindverantwoordelijkvooreengoedeengedegenuitvoeringvanhetproject.

Vaardighedenvaneenprojectleider

• ontwikkelenenmanagenvanbudgetten

• coaching

• begeleiding

• managementbekwaam

• procesverbetering

• zelfontwikkeling

• plannen

• prestatiemanagement

• inkoop

• targetgerichtwerken.

Bron:Monsterboard(z.d.).

1.9Verdiepingsstof-Projectorganisatie

Deorganisatiestructuurisergbelangrijkvooreenorganisatie.Hetisdeweergavevandemanier waaropeenorganisatieissamengesteld,onderanderedetaakverdelingenhiërarchie.Indit artikelkomendeprojectorganisatie,dematrixorganisatieendeententestructuuraanboden allekenmerkenhiervan.

Projectorganisatie

Alsbinneneenwatgrotereorganisatieeeningewikkeldprojectuitgevoerdmoetworden,kan deondernemingspecialistenvanverschillendeterreinenbijelkaarineengroepplaatsen.Dit heeteenprojectgroep.Ditisduseentijdelijksamenwerkingsverband,vanverschillende specialistendiesameneendoelmoetenrealiseren.Aanhethoofdvaneenprojectgroepstaat eenprojectleider.

Deledenvaneenprojectgroephebbenalleneenspecifieketaak.Hetkanduszijndatinéén projectgroepeenarchitect,eenwiskundige,eenboekhoudereneenbouwkundigezitten.Ze hebbentweebazen:deprojectleiderenhungewoneleiderbinnenhunorganisatie.De projectleiderisverantwoordelijkvoordevoortgangvanhetproject,enheeftoperationele bevoegdheden:hijbepaaltwatdeledenindegroepwanneermoetendoen.Indegroepzitten ooknogeenofmeerderefunctionelechefs.Defunctionelechefbepaalthoemedewerkersiets moetendoen.Ditkanconflictengevenomdatledenvandeprojectleiderenfunctionelechef tegenstrijdigeopdrachtenkunnenkrijgen.

Matrixorganisatie

Ineenlijn-staforganisatiebestaatervaakspanningtussenlijnenstaf,diewordtveroorzaakt dooronduidelijkeafsprakenoverdebevoegdhedenvanstaffunctionarissenendeverplichting vanlijnfunctionarissenomdeadviezenwelofnietoptevolgen.Ditheeftgeleidtotde ontwikkelingvandematrixorganisatie.Indematrixorganisatiewerkenlijn-enstafmedewerkers nietnaastelkaarmaarmetelkaar.

BEROEPSONDERWIJS

Ententestructuur

Deententestructuuriseenhorizontalestructuur:demedewerkerswerkennaastelkaar (nevenschikkend),inplaatsvanonderschikkend,zoalsbijeenlijnorganisatie.Kenmerkend voordeententestructuurzijndeverdelinginbeslissingsgebiedenenbeslissingeninhet collectievegebieddiemetvolledigeovereenstemminggenomenworden.

Bijdezestructuurwordteronderscheidgemaakttussenindividueleencollectieve beslissingsgebieden.Hetindividuelegebiedisalleenvooreenbepaaldefunctionarisvanbelang, endiebeslistoverdewerkuitvoering.Hetcollectievegebiedisvoorallefunctionarissenvan belang,endaarbijwordengezamenlijkebeslissingengenomen,diegebaseerdzijnopvolledige overeenstemming.Erwordtduspaseenbeslissinggenomenalsiedereenheterovereensis.

Dezestructuurkomtvooralvoorbijsamenwerkendeprofessionals,zoalsadvocatenenartsen. Hetindividuelegebiedishierbijdeindividueleberoepsuitoefening.Decollectievebeslissingen gaanvaakoverinkrimpingofuitbreidingvandeorganisatieofpraktijk,ofovergezamenlijke investeringen.

Bron:VanVlimmeren(2013).

1.10Begrippen

Budget

Dehoeveelheidgelddieertebestedenis.

Draagvlak

Deacceptatievaneennieuwideeofnieuweaanpak.

Improviseren

Hetspontaancreërenofbedenkenvanconceptenterplekke.

Project

Een,indetijdenmiddelenbegrensde,activiteitomietstecreëren.

Projectmanagement

Hetplanmatigbeherenvanéénofmeerdere(deel)projecten.

Routine Opervaringgebaseerd.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

BEROEPSONDERWIJS

THEMA2 OPSTELLENVANEENPROJECTPLAN

Inhoudthema

• Deopbouwvaneenprojectplan

• Debeheersingsfactoren

• Eenvoorbeeldvaneenprojectplan

• Hetdraaiboekvanengrootevenement

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Bijhetcoördinerenvaneenprojectishetbelangrijkomtewerkenaandehandvaneenplan. Ditplanwordteenprojectplangenoemd.Inditthemawordendefasenvaneenprojectuitgebreid besprokenenverduidelijktaandehandvaneenpraktijkvoorbeeld.Eenprojectlooptmeestal overeenwatlangereperiode.Gedurendedatproceskanernogalwatmisgaan.Daaromwordt aandachtbesteedaandezogenaamdebeheersingsfactoren.Dezefactorenbepaleningrote matehetverschiltussensuccesoffalen.Vervolgenswordtereenvoorbeeldvaneenprojectplan gegeven.Wanneereenprojectbetrekkingheeftophetorganiserenvaneengrootevenement, krijgthetprojectplanhetkaraktervaneendraaiboek.Datishetlaatsteonderwerpvandit thema.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Opstellenvaneenprojectplan'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3, P4enP5-K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekuntdeopbouwinfasenvaneenprojectplanbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandeinitiatieffasebeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandedefinitiefasebeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandeontwerpfasebeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandevoorbereidingsfasebeschrijvenen toepassen.

• Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandeuitvoeringsfasebeschrijvenen toepassen.

• Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandenazorgfasebeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdebeheersingsfactorenbeschrijven.

• Jekuntdeopbouwvaneendraaiboekvooreengrootevenementbeschrijvenentoepassen.

2.1Casus

Opdracht1 CasusInjuistevolgordegraag!

BEROEPSONDERWIJS

Kennis

a. Indefigurenziejezesfasen:vieringevuldentweemetpuntjes.Waarophebbendezefasen betrekking?

b. Plaatsdeviergenoemdefaseninjuistevolgorde.

c. Welketweefasenmisje?Noteerdezetweefasen.

d. Bepaaldeglobaleinhoudvandezesfasen.

e. Erzijnzespaarserondjesafgebeeldmetdaarinondermeertijd,geldenfaciliteiten.Wat hebbendezedriefactorentemakenmeteenproject?

f. Welkedriefactorenontbrekennog?

COPYRIGHTBOOM

g. Opwelkemanierhebbendezesfactoreninvloedopeenproject?

2.2Deopbouwvaneenprojectplan

Groteprojectenzijnmoeilijkbeheersbaar.Omeengrootprojectbeheersbaartemaken,kunje eenaantalmaatregelentreffen.Debelangrijkstemaatregelishetprojectplanmatigaanpakken, doorhetoptedelenineenaantalfasen.Eenfasekunjebeschouwenalseenserieactiviteiten binneneenproject,dielogischgezienbijelkaarhoren.

Eenveelgehanteerdefaseringvaneenprojectplanisdevolgende:

1.initiatieffase(idee)

2.definitiefase(wat)

3.ontwerpfase(hoe)

4.voorbereidingsfase(hoetemaken)

5.realisatiefase(maken)

6.nazorgfase(instandhouden).

Elkefaseofstapmoetleidentothetopleverenvaneenbepaaldproduct:

Fase

Initiatieffase

Definitiefase

Ontwerpfase

Voorbereidingsfase

Uitvoeringsfase

Nazorgfase

Opteleverenproduct Kernvandefase

Projectvoorstel Watishetidee?

Watishetresultaatenwatmoeter gebeuren?

Ontwerp,draaiboek Hoegaathetworden?

Gedetailleerdontwerpofdraaiboek Hoemoethetgemaaktworden?

Wegaanhetmaken/doen!

Gebruikeninstandhoudenvanhet resultaat

Projectplan

Projectresultaat

Gebruikvanhetprojectresultaat, eventueleaanpassingen

Planmatigwerkenmetdekwaliteitscyclus

BEROEPSONDERWIJS

Vooreensport-enbewegingscoördinatorishetbelangrijkom planmatig tewerken,zekerbij projecten.Doorloopdaaromaltijddestappenvandekwaliteitscyclusof Deming-cirkel:

Initiatieffase

Hetprojectstartmeestalmetdesamenstellingvanhetprojectteam.Somswordteenvoorlopig teamsamengesteldenwordthetteamdefinitiefvastgesteldnadathethaalbaarheidsonderzoek isafgerond.Desamenstellingvanhetprojectteamisergbelangrijk.Brengvoorafinkaartwelke werkzaamhedenverrichtmoetenwordenenwelke(specifieke)kwaliteitennodigzijnomhet projecttoteengoedeindetebrengen.Ganietalleenafopdekwaliteiten,maarletookopde interesseenmotivatievandekandidaten.Daarnaastgaathetomhetidealeteam.Deleden moetenhetookgoedmetelkaarkunnenvindenenelkaaraankunnenvullen.

Deinitiatieffasekentvierbelangrijkeonderdelen:

1.onderzoekenvandeprojectaanleiding

2.vaststellenvanhetresultaatvanhetproject

3.bepalenvandehaalbaarheidvanhetproject

4.eengoedgekeurdprojectvoorstel.

Onderwerpenindeinitiatieffase

Deverschillendeonderwerpendielangskomentijdensdeinitiatieffasevanbouwprojectenzijn devolgende:

• ideevorming

• referentiebezoek

• haalbaarheidsonderzoek

• ProgrammavanEisen(ofaanzetomhetmakenvanhetPvEinopdrachttegeven)

• financiëledekking

• bestuurlijkegoedkeuring(alsditnodigis)

BEROEPSONDERWIJS

• projectdefinitie/projectopdracht.

Bron:Kennisbankprojectaanpak(z.d.).

Onderzoekenvandeprojectaanleiding:probleemofkans?

Eenprojectbegintmeestalvanuiteenprobleemofjuistvanuiteenkans.

Fusie

COPYRIGHTBOOM

Tweefitnessbedrijvenzijndriejaargeledengefuseerd,maarerisnogsteedsgeenextrawinst gemaakt.Hoekunnenweervoorzorgendatweovertweejaareindelijkprofiterenvandefusie?

DelaatstejarenzijnveelkinderenmetADHDenmeteenvormvanautismelidgewordenvan eensportvereniging.Natweejaardreigthelaaseendeeluittevallen.Watkunnenwedoenom uitvalvankinderenmetprobleemgedragbinnendesportverenigingtevoorkomen?

Dergelijkevraagstukkenkunnenaanleidingzijnvooreenproject.Devraagomeenprojectkan doormensenvanbuitengesteldworden,maarhetisookmogelijkdatdeorganisatiewaarje werkzaambent,meteenvraagkomt.Ookkunjezelfdeinitiatiefnemervaneenprojectzijn.

Indezeeerstefaseiserinstriktezinnoggeensprakevaneenproject.Hetgaatnogmaarom eenprojectopzet.Jevraagtjebijvoorbeeldaf:

• wathetprobleemofdekansis(deprojectaanleiding)

• waaromheteenprobleemofeenkansis(analysevandeprojectaanleiding)

• wathetresultaatzoumoetenzijn(vanglobaalnaarconcreet)

• hoejehetprojectglobaalwiltvormgeven

• watjeongeveernodighebtaantijd,geld,mensenenmiddelen.

Debedoelingvaneendergelijkeprojectopzetisduidelijkheidtecreëren.Jijalsprojectleider moetwetenwaarjeinstaptendeopdrachtgevermoetookwetenwaarhijaantoeis.Hetisdus mogelijkdatdeprojectleiderofdeprojectgroepafzietvandeopdracht.Opbasisvande projectopzetmoetdeopdrachtgeverbeslissenofhijdevervolgopdrachtverstrekttothet opstellenvaneenprojectplan.Ditbetekentdatookdeopdrachtgeverafkanzienvanhet uiteindelijkeproject.

Vaststellenvanhetresultaatvanhetproject

Eengoedeformuleringvanhetprojectdoelisergbelangrijk.Hetresultaatisdatgenewaarhet projectomdraait.Hetisdemeetlatwaarmeejezoweltussentijdsalsaanheteindebepaaltof jegeslaagdbentofniet.Formuleerhetresultaatdanookzo SMART mogelijk.Vermijdbijde formuleringwerkwoorden,gebruikzelfstandigenaamwoorden.Meestalkunjeindeinitiatieffase volstaanmeteenwatalgemenereformuleringenwordenindedefinitiefasedepuntjesopde igezet.

Voorbeeldvandoelformulering

Globaalprojectresultaat

WeorganisereneengroottoernooivoordemedewerkersvanDolfiaomelkaarbeterteleren kennen.

Concreetprojectresultaat

WeorganisereneentoernooiwaartachtigprocentvandemedewerkersvanDolfiakomten waarvannaafloopdehelftaangeeftdatzijkennishebbengemaaktmetcollega'sdiezenog nieteerderhaddenontmoet.Zijwaarderenhettoernooimethetrapportcijfer8.

Bijgroteprojectenwordthetprojectresultaatnietalleenbeschreven,maarookafgebakend. Datbetekentdataangegevenwordtwatniettothetprojectresultaatgaatbehoren.Inhet voorbeeldvandetweefitnesscentrakandatbetekenendatverbeteringvandedeskundigheid vanhetpersoneelniettothetprojectbehoort.

Aandehandvanhetprojectdoelwordendedoelgroep(en)waarhetprojectzichopricht vastgesteld.Inhetvoorbeeldzijndemedewerkersvaneenbedrijfdedoelgroep.Dezedoelgroep iswaarschijnlijkergheterogeen.Hetbedrijfkentsportieveenmindersportievemedewerkers, jongeenoudemedewerkers.Vooreensportiefevenementishetbelangrijkombinnendeze heterogenegroeptedifferentiëren.

Bepalenvandehaalbaarheidvanhetproject

Indezefasewordendeeersteideeënmetbetrekkingtothetprojectnaarvorengebracht.Er bestaateenprobleemoferiseenbepaaldideedatstapvoorstapaangepaktmoetworden.Er wordtinformatieverzameldomhetdoelenderesultatenvanhetprojectvasttekunnenstellen. Alshetnodigis,kanerindezefaseeenvooronderzoekofeenhaalbaarheidsonderzoekworden uitgevoerd.

SWOT-analyse

EenveelgebruiktinstrumentomdehaalbaarheidvaneenprojecttebepalenisdeSWOT-analyse. Wegaanhierkortopin.Meerinformatievindjeinhetthema ‘Marketingvaneenproject’

Strengths S

Weaknesses W

Sterkepuntenvande eigenorganisatie

Zwakkepuntenvande eigenorganisatie

Kansendiedeomgeving

Noteerdesterkepuntenvanhetproject,de eigenorganisatie.

Noteerdezwakkepuntenvanhetproject,de eigenorganisatie.

Noteerdeontwikkelingen,trends, omgevingsfactorendieeenpositiefeffectop hetprojectkunnenhebben.

Bedreigingenvanuitde

Noteerdeontwikkelingen,trends, omgevingsfactorendieeennegatiefeffectop hetprojectkunnenhebben.

Desterkeenzwakkepuntenhebbenbetrekkingopdeinhoudvanhetprojectenopbijvoorbeeld dekwaliteitenvanhetprojectteam.Dekansenenbedreigingenhebbenbetrekkingopde omgeving.Zokaneenvergelijkbaarprojectgeorganiseerddooreenandereorganisatieeen bedreigingzijn.Detrenddatsteedsmeermensengezondheidbelangrijkvinden,kankansen biedenvooreenaangezondheidgerelateerdproject.

Belangvandedatum

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Hetbepalenvandedatumisergbelangrijk.Andereevenementenofprojectenkunnenopof rondeendatumeenbedreigingvormen.Weegdevoor-ennadelenvaneenbepaaldedatum goedaf.Checkviabijvoorbeeldinternetofergeenconcurrerendeevenementenopofrondom diedatumgeplandzijn.Informeersnelnaardebeschikbaarheidvanaccommodatiesen belangrijkemiddelen.Houdrekeningmetdeweersomstandighedenindeperiodevanhetjaar.

Eengoedgekeurdprojectvoorstel

Hetaanstellenvaneenprojectteamenprojectleiderbehoorteveneenstotdeinitiatieffase. Dezefasewordtafgeslotenmethetgoedkeurenvanhetprojectvoorsteldoordeopdrachtgever. Meestaliserindezefasealwelsprakevaneenglobaalprojectplan.

Bijgroteprojecteneindigtdeinitiatieffasemethetopstellenvaneenmanagementsamenvatting. Hierinwordtinhoofdlijnendebelangrijksteinformatiebeschreven.Hierbijkunjedenkenaan deachtergrond,projectdoelstelling,projectresultaatenrandvoorwaardenvanhetproject.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Eenmanagementsamenvattingvaneenprojectplan.

Sportdeelnamesenioren

DegemeenteDoetinchemwildesportdeelnamevanseniorenvergroten.Degemeentestelt eenprojectleideraanenstelteenprojectteamsamen.Dewerkgroepverzameltinformatieten aanzienvandesportdeelname,interessesenwensenvandedoelgroepsenioren.Bovendien verdieptdeprojectgroepzichindebelemmeringendiedezemensenervarenomaldanniet aansport-enbewegingsactiviteitendeeltenemen.

Hetdoelendebelangrijksteresultatenwordenbeschreveneneenglobaalprojectplanwordt opgesteldenvoorgelegdaandegemeente.

Definitiefase

Totdetweedefasebehorendevolgendevijfonderdelen:

1.concreteformuleringvanhetprojectresultaat

2.opstellenprogrammavaneisen

3.inventariserenvandewerkzaamhedenenhetplannenvandewerkzaamheden

4.randvoorwaardeninkaartbrengen

5.opstellenvanhetprojectplan.

Concreteformuleringvanhetprojectresultaat

Eenbelangrijkestapindedefinitiefaseiseenzoconcreeteneenduidigmogelijkeformulering vanhetprojectresultaat.Eerderiseenvoorbeeldgegevenvaneenglobaleenconcrete doelformulering.Indezefasewordendepuntjesopdeigezet.Naafloopvandezefasemoet bekendzijnwaterpreciesaanheteindevanhetprojectgereedmoetzijn.

BEROEPSONDERWIJS

Opstellenvanprogrammavaneisen

Totdedefinitiefasehoorthetopstellenvanhetprogrammavaneisen;ditziejevooralbijgrote bouwprojecten.Binnendesportkunjebijvoorbeelddenkenaandeverbouwingvandekantine ofdekleedaccommodatie.Hetontwerpmoetaaneenaantaleisenvoldoen.Zokunje bijvoorbeelddenkenaanhetfeitdaterapartekleedlokalenendouchesmoetenzijnvoorjongens enmeisjes,ofdatdeaccommodatietoegankelijkmoetzijnvoormensenmeteenbeperking. Ineenaantalgevallenzijnzulkeeisenookvanbelangbijeenproject.Zomoetervoldoende ruimtezijnomteparkeren,voldoendekleedaccommodatieenvoldoendecapaciteitzijnvoor bijvoorbeelddecatering.Eeneiskanookzijndatjemoetvoldoenaanbepaaldewettelijke eisenmetbetrekkingtotbijvoorbeeldlawaaioverlastofhetgebruikvandeopenbareweg.

Inventariserenvandewerkzaamhedenenhetplannenvandewerkzaamheden

Indezefasewordendewerkzaamhedengeïnventariseerdenwordtbepaaldwiewatdoet.Bij eengrootprojectzullenverschillendemensenaandeslagmoeten.Ditkanleidentot afhankelijkheid.Deenepersoonkanpasaandeslagalsdeanderzijnwerkgedaanheeft.Tijdens dedefinitiefasewordendezeafhankelijkhedeninkaartgebracht.

(Tussen)resultaten/producten Fasering/ activiteiten

Fase2: Definitiefase

Minimaal:

• projectplan,eventueelinclusiefeenactiviteitenplan, mijlpalenplanenfinancieelplan

• detailplanvoordeontwerpfase,eventueel aangevuldmet:

– definitievebusinesscase

– bijgesteldprogrammavaneisen

– projectstart-upworkshopofeenkick-off

– gedetailleerdeproductomschrijvingen

– plannenzoalseenstakeholderanalyseen risicoanalyse

Activiteitendieindezefasewordenuitgevoerdzijn:

Randvoorwaardeninkaartbrengen

Eenbelangrijkonderdeelvandedefinitiefaseishetinkaartbrengenvanderandvoorwaarden. Randvoorwaardenkunnenbetrekkinghebbenopdetijd,debeschikbaremiddelenenmensen, hetbudgeteneventuelevergunningen(wet-enregelgeving).Alsdekansgrootisdaterniet aanderandvoorwaardenvoldaankanworden,ishetlogischomhetprojectteannulerenofin eengewijzigdeopzetvormtegeven.Indieneronvoldoendegeldvoorhetprojectblijkttezijn, moetjehetplantochaanpassenofafblazen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Opstellenvanhetprojectplan

Dedefinitiefasesluitjeafmeteenvastgesteldeenuitgewerkteplanning.Hetprojectplanbevat eenuitwerkingvanhetdoelvanhetproject,eenbeschrijvingvandeeisenenrandvoorwaarden eneenplanvanaanpak.

Dedefinitiefaseindepraktijk

Hetprojectteamsteltderandvoorwaardenvast,zoalshetbudget,debeschikbaarheidvan medewerkers,debegin-eneindtijdvanhetprojectendeaccommodatie.Hetprojectteamkomt toteenglobaleplanningenverdelingvandetakenenverantwoordelijkheden.ZozalJochem zichvooralbezighoudenmetdefinanciënendepr,terwijlJetskeeenpassendsportprogramma ontwikkeltopbasisvandewensenenbehoeftenvandepotentiëledeelnemers.Dezewensen enbehoeftenwordengeïnventariseerddoorMaaike.ProjectleidsterTalyaonderhoudtde contactenmetdegemeenteenmetdeplaatselijkebelangenorganisaties.

Ontwerpfase

Totdeontwerpfasebehoortenerzijdsdebrainstormoverhetuiteindelijkeontwerp(debeste oplossing)enanderzijdsdeuitwerkingvandeoplossingindevormvaneenontwerpof draaiboek.

Dezefasebestaatuithetontwikkelenvaneenontwerpomtekomentothetafgesproken resultaat.Bijdebouwvaneenkantoorflatleidtdezefasetoteenmaquettevanhetgebouw zoalshetgerealiseerdgaatworden.Bijeensportiefevenementleidtdezefasetoteendraaiboek.

Jekunttothetuiteindelijkeontwerpkomendoortestartenmeteenbrainstormovermogelijke oplossingenofideeënomhetprojecttoteengoedeindetebrengen.Erzijnverschillende manierenomtebrainstormen.Zokunjebijvoorbeeldeenmindmapmaken.Hetbelangrijkste isomtijdensdezebrainstormfaseeenaantalbasisregelsinachttenemen.Zoishetdebedoeling datiedereenkanroepenofopschrijvenwathijwil,zondercommentaarvandeanderen.Het gaatindezefasenognietomdekwaliteitofdehaalbaarheid,maarvooralomdekwantiteit: eenhoeveelheidaanideeën.Doorhetcombinerenvanideeënontstaanmeestalnogbetere ideeën.Probeeroutoftheboxtedenken.

Bekijkdevideo'Mindmapmaken'.

Deverschillendeideeënwordenophaalbaarheidgetoetstendevoor-ennadelenworden afgewogen.Toetsenophaalbaarheidenhetafwegenvanvoor-ennadelenkanaandehand vanverschillendemethoden.Eensuccesvollemethodeisdezesdenkhoeden(SixThinkingHats) vanEdwarddeBono.

BEROEPSONDERWIJS

Leesdeverdiepingsstof'Dezesdenkhoeden'.

Uiteindelijkvaltdekeusophetbesteontwerpofhetbesteplan.Dezefasewordtafgesloten meteenvastgesteldontwerp.

Fase3: Ontwerpfase

Minimaal:

COPYRIGHTBOOM

• gedetailleerdontwerp(bestek)

• detailplanvoordevoorbereidingsfase,eventueel aangevuldmet:

– implementatieplan

– acceptatieprocedure

Activiteitendieindezefasewordenuitgevoerdzijn:

Einddatum Startdatum

Gevarieerdaanbod

Hetprojectteamstelteenlijstsamenmetdemeestpopulairesport-enbewegingsactiviteiten ondersenioren.Bovendienwordtdedoelgroeponderscheidenindriesubgroepen,metname opbasisvanleeftijd.Vervolgenswordtergekekennaardemeestkansrijkesport-en bewegingsactiviteiten,geziendebeschikbaarheidvanaccommodaties,reistijd,kostenen kwaliteitenvanhetkader.Uiteindelijkwordtergekozenomalledriedegroepeninelkgeval wandel-enfietsactiviteitenaantebieden.Voordegroep55-65jaarwordtdaarnaastfitnessen nordicwalkingaangeboden.Voordegroep65-75jaaren75-pluszijnereveneensjeudeboules, koersbalenzwemactiviteiten.

Voorbereidingsfase

Dezefasebestaatvooraluithetopstellenvaneengedetailleerddraaiboekvooreenvlekkeloos verloopvandeuitvoering.

Indezefasewordthetprojectgeschiktgemaaktvoordeuitvoering.Allevoorbereidingenworden getroffenomhetprojectvlekkeloostelatenverlopen.Derandvoorwaardenwordengeregeld enuiteindelijkwordtallesvastgelegdineendraaiboek.Metditdraaiboeksluitjedezefaseaf.

Fase4: Voorbereidingsfase

Minimaal:

• beschikbareresources(mensenenmiddelen)

• ingerichteprojectomgevingdetailplanvoorde realisatiefase(draaiboek)

Activiteitendieindezefasewordenuitgevoerdzijn:

Einddatum Startdatum

Draaiboek

Hetprojectteamwerktnauwgezethetdraaiboekuitmetdaarinpreciesaangegevenwiewat wanneermoetdoen.

Realisatiefase

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Indezefasewordenallewerkzaamhedenvanhetdraaiboekuitgevoerd.Alshetgoedis,weet iedereenwathijmoetdoen.Tochmoetdeprojectleidertoezienopdeuitvoeringende werkzaamhedencoördineren.Tevensisdeprojectleidertijdensdeuitvoeringverantwoordelijk voorhetcontrolerenvandevooruitgang.Alsditnodigis,wordeneraanpassingengedaanom hetoptimaleresultaattebereiken.

Fase5: Realisatiefase

Minimaal:

• gerealiseerde,goedgekeurdeenovergedragen resultaten

• opgeleidegebruikers

• ingerichtebeheersorganisatie

• detailplanvoordenazorgfase

Activiteitendieindezefasewordenuitgevoerdzijn:

Nazorgfase

Startdatum

Einddatum

Delaatstefase,denazorgfase,moetzekernietvergetenworden.Jemoetdekwaliteitscyclus namelijkafmakenendaarhoortookeen ‘check’ bij,zodatjevanhetprojectkuntlerenendit kuntgebruikenbijeenvolgendproject(act).

Totdefasevandenazorgbehoort:

• eventueeleentevredenheidsonderzoek

• evaluatievanhetproject

• projectverslagofpresentatie

• bedankenvanbetrokkenen

• financiëleverantwoording

• verankering.

Afhankelijkvanhetdoeleneeneventueelvervolgvanhetproject,kunjekiezenvooreen tevredenheidsonderzoekonderdedeelnemers.Hetvoordeelvaneendergelijkonderzoek bestaatenerzijdsuithetfeitdatdedeelnemerszichserieusgenomenvoelenenanderzijdsde feedbackdiejevanhenontvangt.

BEROEPSONDERWIJS

Denazorgbestaatinelkgevaluithetevaluerenvanhetproject.Hierbijhoortzoweleen productevaluatie(hebbenwedebeoogdedoelen,resultatenbereikt?)alseenprocesevaluatie (hebbenwedejuistewegbewandeld?).Meestaldoejeditmethetvoltalligeprojectteam.In eenaantalgevallenkunjeerookanderepartijen(sponsors,deelnemers,vrijwilligers)bij betrekken.

Inveelgevallenzullenderesultatenverzameldwordenineenevaluatierapport.Indezefase bedankjedemedewerkersaanhetprojecteneventueleanderebetrokkenen,zoalssponsors, voorhunbijdrage.Ditdoejeuiteraarduitrespectenbeleefdheid.Daarnaastishetbelangrijk omdatjeindetoekomstmogelijknogmaalseenberoepophenmoetdoen.

Totdezefasebehoortookdetotalefinanciëleafhandeling.Jezulthetprojectbudgetmoeten verantwoordendooreenhelderoverzichtvanalleinkomstenenuitgaven.

Meestalbeoogjemethetprojecteeneffectopdelangetermijn.Hetisbestaardigalshetaantal sportendeseniorengedurendehetprojecttoegenomenis,maaralsditeffecteenpaarmaanden lateralweerisweggevallen,heefthetprojecttochnietzoveelopgeleverd.Somsmoetje maatregelennemenomheteffectduurzaamtemaken,teverankeren.

Fase6:

Nazorgfase

Minimaal:

• resultaatrapportage

• financiëleverantwoordingvanhetproject

• overgedragenprojectarchief

• goedingewerktegebruikersenbeheerders

Activiteitendieindezefasewordenuitgevoerdzijn:

Hetresultaatofeffectvanhetproject

• Startaltijdmeteennulmeting,waarindeachterstandwordtvastgelegd.

Einddatum Startdatum

Omhetresultaatvanhetprojectvasttestellen,kunjedevolgendestappendoorlopen:

• Zoek,alsdezebeschikbaaris,eenlandelijkenormopoverbewegen,schoolbezoek,deelname aansport,vrijetijdsbestedingendergelijke.

• Kiesdeactiviteitendiedegeconstateerdeachterstandverminderenbijdedoelgroepen voerzesystematischuit.

BEROEPSONDERWIJS

• Kijknaverloopvantijdoferveranderingenindeleefsituatievandedoelgroepzijn opgetreden,invergelijkingmetdenulmetingenmetdelandelijkenormen.

• Verklaarofdeveranderingenveroorzaaktzijndoorhetprojectofdooranderezaken.

• Voorspelofdeveranderingenvanblijvendeaardzijnofniet.

Opdracht2 Injuistevolgorde

Zetdefasenvaneenprojectplaninjuistevolgorde.

voorbereidingsfase

nazorgfase

definitiefase

realisatiefase

initiatieffase

ontwerpfase

Opdracht3 Fase

Maakdetabelcompleet.

Fase

Initiatieffase

Definitiefase

Voorbereidingsfase

Uitvoeringsfase

Kernvandefase

Opteleverenproduct

Projectvoorstel

Ontwerp,draaiboek Hoegaathetworden?

Hoemoethetgemaaktworden?

Gebruikeninstandhoudenvan hetresultaat

Opdracht4 Kwaliteitscyclus

Bekijkdevideo'Watiseenproject?'.

Watishetbelangvandevierstappenvoorhetorganiserenvaneenproject?

Opdracht5 Projectteamsamenstellen

BEROEPSONDERWIJS

EenvanjekennissenisbeleidsmedewerkerSportbijeengrotegemeente.Zeweetdatjijniveau 4SportenBewegenstudeertenvraagtjoumeteenaantalmedestudentenhetprojectteamte vormenvanhetproject ‘Degezondewijk’.Hetprojectteammoetonderanderedebelangrijkste gezondheidsproblemeninkaartbrengenindiebetreffendewijk.Daarnaastmoetendewensen enbehoeftengeïnventariseerdworden.Hetuiteindelijkedoelisdathetpercentagemensen dathungezondheidalspositiefervaarttoeneemt.Bovendienmoetdedeelnameaansport-en bewegingsactiviteitentoenemen.

a. Watzijndebelangrijkstetakenvaneenprojectteam?

b. Welkekwaliteitenhebjenodiginditprojectteam?

c. Waaromiseengoedesamenstellingvaneenprojectteambelangrijk?

d. Watiseengoedesamenstellinginditgeval?

e. Welkeklasgenotenselecteerjeenwaarom?

Opdracht6 Bepalenvandehaalbaarheidvaneen project

EenvanjekennissenisbeleidsmedewerkerSportbijeengrotegemeente.Zeweetdatjijniveau 4SportenBewegenstudeertenzevraagtjouommeteenaantalmedestudentenhetprojectteam tevormenvanhetproject‘Degezondewijk’.Hetprojectteammoetonderanderedebelangrijkste gezondheidsproblemeninkaartbrengenindiebetreffendewijk.Daarnaastmoetendewensen enbehoeftengeïnventariseerdworden.Hetuiteindelijkedoelisdathetpercentagemensen dathungezondheidalspositiefervaarttoeneemt.Bovendienmoetdedeelnameaansport-en bewegingsactiviteitentoenemen.

a. WatisdeSWOT-analyse?

b. BepaalmetbehulpvandeSWOT-analyse(fictief)dehaalbaarheidvanhetproject.

Opdracht7 Dedefinitiefase

a. Formuleervooreen(fictief)projectdeconcreteprojectresultaten.

b. Brengvooreen(fictief)projectderandvoorwaardeninkaart.

Opdracht8 Programmavaneisen

BEROEPSONDERWIJS

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Gauitvandesportverenigingofcommerciëlesportaanbieder(fitnesscentrum,manege, zwembad)waareenvandegroepsledenlidvanis.Gaervanuitdatzoweldekantinealsde kleedaccommodatiesterkverouderdzijnenvernieuwdmoetenworden.Stelvoorzowelde kantinealsdekleedaccommodatieeenprogrammavaneisenop.

Opdracht9 Denazorgfase

a. Watishetalgemeenbelangvandenazorgfase?

b. Uitwelkeonderdelenbestaatdenazorgfase?

c. Leguitinwelkesituatie(bijwelktypeproject)jijzoukiezenvoorhethoudenvaneen tevredenheidsonderzoek.

2.3Debeheersingsfactoren

Tijdenselkprojectspelenzesbelangrijkebeheersingsfactoreneenrol.Dezefactorenzijn:

OmdezefactorengemakkelijkteonthoudenkunjehetezelsbruggetjeKOFTIGgebruiken.

Kwaliteit

Jekuntdekwaliteitalleenbeheersenalsvoorafduidelijkiswatjehieronderverstaat.Hetis dusbelangrijkomkwaliteitseisenteformulerenwaarhetprojectaanmoetvoldoen.Ditisniet altijdevengemakkelijk.Kwaliteitlaatzichnietzoeenvoudigingetallenuitdrukken.Alsde belangstellingvooreensportstimuleringsprojecttegenvalt,maaralsvandeaanwezigen92 procentergtevredenis,isdekwaliteitdantochbehaald?

Organisatie

Voordeorganisatieishetvangrootbelangomdetakenenverantwoordelijkhedenvandeleden vanhetprojectteamgoedvastteleggenendeafstemmingtussenprojectteamenopdrachtgever goedteregelen.Eenheldereprojectstructuurofprojectorganisatieleverthiereenbijdrageaan.

BEROEPSONDERWIJS

Faciliteiten

Omeenprojectsuccesvoltekunnenorganiseren,moetjekunnenbeschikkenoverallerlei faciliteiten.Faciliteitenwaarjerekeningmeehoudtbijdeorganisatievaneenprojectzijn bijvoorbeeld:

• locatie,ruimte,inclusiefspecifiekevoorzieningenzoalsrolstoeltoiletten

• geluidsapperatuur,licht,catering,bewaking,schoonmaak,afvaltransport

• benodigdeverzekeringenenvergunningen

• financiëlemiddelenenmenskracht.

Hetisbelangrijkdatdezefaciliteitengedurendehetprojectgoedbeheerstworden.Ditheeft onderanderebetrekkingophettijdigbeschikbaarzijnvandefaciliteiten,maarookophet beheervandefaciliteiten.Daarnaastmoetendefaciliteitenbemenstwordenenmoetende financiënbeheerstworden.Hierkomenwebijdebeheersingsfactorgeldopterug.

Tijd

Defactorenzijnmeestalnietallemaalevenbelangrijk.Inveelgevallenzijnerbinneneenproject eenoftweefactorendiecruciaalzijnvoorhetslagenvanhetproject.Zokaneenprojectom tijddraaien.Hetprojectmoetpersebinneneenbepaaldetijdafgerondworden.Zokanhetzijn dateensubsidieverstrektisvoor2023endathetprojectbinnendatjaarafgerondmoetzijn. Hettijdsbestekwaarbinnenhetprojectafgerondmoetworden,noemjededoorlooptijd.

Daarnaastspeelternogeentijdsaspecteenrol,namelijkdehoeveelheidtijddieelk projectteamlidkanofmagbestedenaanhetproject.Inveelgevallenishetaantaltebesteden urengelimiteerd.

Zekerinditvoorbeeld,maareigenlijkbijelkproject,ishetbelangrijkomdetijdgoedtebewaken doorhetmakenvaneentijdsplanning.Erzijnverschillendemethodenomdittedoen.Zokun jegebruikmakenvaneenbalkenschema.Indelinkerkolomstaandetakenoffasen,indeoverige kolommenstaandemaanden.Inhetthema ‘Projectplanning,uitvoeringennazorg’ gaanwe hiernaderopin.

Tijdsplanning.

Informatie

Omdeinformatiegoedtestroomlijnen,ishetopstellenvaneeninformatiematrixeengoed hulpmiddel.Daarinwordtaangegevenwelkeinformatie(verslagen,rapportages, beslisdocumenten,producten)aanwelkebetrokkenenwordtgegeven.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Informatiematrix.

Bespreekookopwelkemanierdeinformatieverstrektwordt.Deelektronischesnelwegbiedt grotevoordelen.Daarnaastishetraadzaamaftesprekenwaarbelangrijkedocumentente vindenzijn.Ditkaneenapartedigitalemapzijnwaarvooralleendeprojectledentoegang hebben.Maakookafsprakenoverversiebeheer,zekeralsmeerdereprojectledenaandezelfde documentenwerken.Hiervoorbestaanverschillendehulpmiddelen,programma's,zoals OneDrive(zieonderandereopinternet'samenwerkeninWord'en'samenwerkeninExcel').

Watisversiebeheer?

Versiebeheerishetbijhoudenvandeverschillendefasesvaneendocument:vanaanmaaken aanvullingtotaandedefinitieveversie.Ookregistreerjeerdewijzigingenineendocument mee.

Jekuntversiebeheeropelksoortdocumenttoepassenzoalsbijvoorbeeldeenofferte,contract ofeenrapport.Jegebruiktversiebeheerbijhetopstellenvandocumenten.Enjezetversiebeheer inbijhetup-to-datehoudenvanzogehetenreferentiedocumenten.Ditzijndocumentendie binnenjeorganisatievaakwordengeraadpleegd.Denkhierbijbijvoorbeeldaanhandboeken, brochures,draaiboekenvanproceduresetcetera.

Doordatjevastlegtwatermeteendocumentgebeurt,kunjeopeenlatermomenteenspecifieke versieopvrageneninzien.Bijvoorbeelddemeestrecenteversieofjuisteenouderexemplaar. Versiebeheeriseenbelangrijkonderdeelvandocumentbeheerendaaromeenonmisbare functionaliteitineendocumentmanagementsysteem(DMS).

Bron:DigiOffice(z.d.).

Tipsprojectcommunicatie

Meestalwordterbijeenprojectheelwatoverlegdengecommuniceerd.Eenpaartipsvoor projectcommunicatie:

COPYRIGHTBOOM

• Benoemjedoelgroepenencommunicatiedoelstellingen.

BEROEPSONDERWIJS

• Beschrijfwelkedoelgroepwelkeinformatiemoetkrijgen.

• Formuleerboodschappenzosimpelmogelijk.

• Kieseenstrategie:isdraagvlakbelangrijk?Gadaningesprekmetjedoelgroep.

• Zorgvooreenaansprekendeprojectnaam.

• Neemcommunicatieruimopindebegroting.

Geld

Inveelgevallenspeeltgeldeendoorslaggevenderol.Zekeralshetbudgetaandekrappekant is,kanditopgespannenvoetstaanmetdekwaliteitdiegevraagdwordt.Bijaanvangmoetje danookeenjuisteschattingmakenvandeprojectkosten.Opbasisvandezeschattingstelje eenbegrotingop.Hetisraadzaamdaarineenpostonvoorzienoptenemen.Gemiddeldkunje ervanuitgaandatdezeposttussende8tot12%vandetotalebegrotingbedraagt.Opdiemanier kunnentegenvallersenonvoorzieneuitgavenopgevangenworden.Vervolgensishetbelangrijk datdeprojectleidervoortdurendweethoehetprojecterfinancieelvoorstaat.Helaaszijner voorbeeldenteovervanforseoverschrijdingenvanhetprojectbudget.Bijoverheidsprojecten lijkthetzelfseerderregeldanuitzonderingtezijn.Naardekostenoverschrijdingvande Betuwelijnwerdjarenlangonderzoekgedaan.Ookindewereldvandesportblijktheterg moeilijkombijheelgroteprojectendekostenindehandtehouden.Zovielenbijdeorganisatie vandeOlympischeSpeleninLondendeveiligheidskostentegen.Ookliependekostenvan vooraldestadionsvoorhetWKvoetbalvan2022inQataruitdehand.

WKvoetbalinQatar

HetWKvan2022istoegewezenaanQatar,maarsindsdienzijnlangnietalleberichtenoverhet toernooiinhetMidden-Oostenpositiefgeweest.Ookinfinancieelopzichtblijktdekeuzevan deFIFAvoorQatarverstrekkendegevolgentehebben,wanthetWKmoetnogalwatkosten. TijdenseencongresinMünchenwerdendooreenDuitsefinancieelspecialistdekostenvanhet toernooiinQatarvoorgespiegeld.Intotaalkomthetbedragbovende150miljardeurouit.122 miljardeuroisnodigvoordebouwvandediverseWK-stadionsenaanverwantefaciliteiten, terwijlernogeens35miljardeurouitgetrokkenmoetwordenvoorinfrastructuur,meldt ConstructionNews.

HetstadionvanLusail.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Tenslotte.Ditallesbetekentdatervoorelkvandezesbeheersingsfactoreneenmeetlatmoet zijnendatdiemeetlatookregelmatiggebruiktmoetworden.Beheersenisimmersregelmatig meten!

Leesdeverdiepingsstof'Besturenvaneenproject'.

Opdracht10 Dezesbeheersingsfactoren

Dezesbeheersingsfactorenzijn:

a. Geefvanallezesdebeheersingsfactoreneenomschrijving.

b. Geefvanallezesdebeheersingsfactoreneenvoorbeelduitdepraktijk.

Opdracht11 Defactorgeld

a. Zoekopinternetnaarminimaaldriesportprojectenwaarbijhetbudgetflinkoverschreden is.

b. Waaromisinveelgevallendefactorgeldmoeilijktebeheersen?

2.4Eenvoorbeeldvaneenprojectplan

Eensport-enbewegingscoördinatorkrijgttemakenmetdeorganisatievanevenementenen projecten.Hijmoetinstaatzijnomplanmatigtewerken.Waarschijnlijkgeldthetmeestvoor debuurtsportcoachendeleefstijlcoach.

Stappenplannen

Erbestaanmeerderestappenplannenofformatsaandehandwaarvanjeeenprojectvorm kuntgeven.Dezesfasendieuitgebreidbesprokenzijnvormenookeendergelijkstappenplan. EenanderstappenplanisdatvandeBOS-wijzer.Ditformatisenigetijdgeledenontwikkeld ommetnameBOS-projectenvormtegeven.Deondersteunendewebsiteisverdwenen,maar hetformatwordtnogsteedsgebruikt.

1.analyse

BEROEPSONDERWIJS

– Welkeorganisatieszijnrelevant(sport-enrecreatievoorzieningen, onderwijsvoorzieningen,culturelevoorzieningen)?

– Wiezijndeoverigebetrokkenen(zwemonderwijzers,vakdocenten bewegingsonderwijs)?

Welkeachterstandenzijnerinhetprojectgebied(gezondheid,welzijn,onderwijs, opvoeding,sport)?

2.doelgroep

Welkejongerenwillenwebereiken(jongerenvan12-16jaar,allochtonemeisjes)?

Wiewillenwenogmeerbetrekkenbijhetproject(ouders,buurtbewoners,instellingen)?

3.doelen

Aanwelkemaatschappelijkeeffectenwillenwebijdragen?Hierbijgaathetenerzijds ommaatschappelijkeeffectenoplangeretermijn(outcomedoelen)enanderzijdsom doelendiegekoppeldzijnaandeactiviteiten(outputdoelen).

4.activiteiten

Watgaanwedoen,welkeconcreteactiviteitenpassenbinnenhetproject?

– Welkedoelenmoetenbereiktwordendoordeverschillendeactiviteiten(outputdoelen)?

5.organisatie

– Hoegaanwehetdoen(projectleider,projectstructuur,verantwoordelijkheden)?

Hoebetrekkenwededoelgroepenhoesluitenweaanbijhunleefwereld(en)?

Deachtstappenvoorhetvormgevenvaneenproject.

6.randvoorwaarden

– Wathebbenwenodig(tijd,geld,menskracht,expertise,draagvlak,projectleider, projectplan)?

7.evaluatie

– Hoeenwatevaluerenwe,hoekunnenderesultaten(outcomeenoutput)aangetoond worden?

8.verankering

– Hoeverankerenwederesultaten?

Naastditstappenplanzijnerongetwijfeldnogmeermodellenvoorhanden.Deplanmatigheid staatvoorop.Hetmodeldatdaarbijgebruiktwordt,moetvooralpraktischzijnenpassenbij deaardvanhetproject.Somshebbenorganisatiesofgemeenteneeneigenprotocolaande handwaarvanprojectplannenopgesteldmoetenworden.Hiervindjeeenvoorbeeldvaneen projectformatwaarbinnenonderwijsvernieuwingsprojectenaangevraagdmoetenworden.

Doeleninhoudvanhetproject(maximaalvijfpagina’s)

1.Beschrijfkortdeaanleidingvanhetproject.

Welkeontwikkelinginderegio/sector/opleidingvormtdeimpulsvooruwvoorgenomen innovatie?

2.Beschrijfdedoelgroep.

Hierbijmoetuminimaaldeprimairedoelgroep,leerlingen/deelnemers/studenten, beschrijvenenanderedoelgroepenalsdatvantoepassingis.Specificeerhierbijderelevante kenmerkenvandedoelgroep(en),zoalsopleidingsniveauenopleidingssector/-richting.

3.Beschrijfkorthetdoel,deconcreteresultatenenbeoogdeeffecten.

BEROEPSONDERWIJS

Beschrijfnietalleeninstrumenten,maargeefookaanwatditvoordedoelgroep(en) betekentenoplevertbijvoorbeeldintermenvanverkortestudieduur,verbeterd vakmanschapofbetereloopbaankeuzes.

4.Beschrijfkortdeinhoud.Welkeactiviteitengaatuinzettenomdebeoogderesultatenen effectentebereiken?

Onderbouwuwkeuzevoordezeactiviteiten.

5.Schetsophoofdlijnendeprojectaanpak. Hoegaatuhetprojectopzettenenuitvoeren?

6.Beschrijfderolvandeverschillendesamenwerkendepartners.

7.Geefaanwaaromhetprojectpastindedieptestrategie.

Watmaakthetprojectexperimenteeleninnovatief?

8.Beschrijfhoehetonderzoekvanhetprojectgaatplaatsvinden.

Geefaanopwelkemaniervastgesteldwordtofdebeoogdeeffectenbereiktworden,hoe devoortgangdaaringemonitordwordtenwiehetonderzoekgaatuitvoeren.

VoorbeeldprojectplanHeerlerheide

Eenvoorbeeldvaneenprojectdatminofmeeropdezemanierisvormgegeven,ishetprojectplan Heerlerheide.DegemeenteHeerlenwilhetgemeenschapsgevoelonderdeburgersvergroten: “Heerlenarenmoetennietmeeraandezijlijnstaan,maaractiefensportiefmeedoenaanhet procesomvanHeerleneenkrachtigestadtemaken.” Hetprojectplanmoethiereenbijdrage aanleveren.Hetplanheefteenlooptijdvanvierjaar.Ditprojectwordtophoofdlijnenbesproken.

1.Analyse

Bijdeanalysevanhetprojectgebiedblijkthetombijna21.000mensentegaan,waarvan23% jongerisdan20jaar.Ongeveer33%isvanallochtoneafkomst.47%vandeinwonersheefteen laaginkomenen12%vandeinwonersiswerkloos.Politie,wooncorporaties,buurtorganisaties endegemeentewerkensamenineenbuurtteamomdeknelpuntenaantepakken.

Devolgendevoorzieningenzijnrelevantvoorhetproject:

• eenaantalscholen(EmmaCollegevoorvmboeneenaantalbasisscholen)

• 23sportverenigingen

• jongerenorganisatie

• outdoororganisatie.

Watbetreftdeanalysevandeachterstandenblijkthetprojectgebiedmeerdereachterstanden tekennen.Zoisersprakevanonderwijsachterstanden,eenachterstandophetgebiedvan sportdeelnameonderjongeren,eenopvallendeterugloopvanhetaantalvrijwilligersinde sportengezondheidsproblemen.Zoblijktdatindeprojectwijkgemiddeld19%vandejongeren overgewichtheeft.Totslotblijktdewijkveellasttehebbenvanhangjongeren.

2.Doelgroep

BEROEPSONDERWIJS

Inhetprojectgebiedwordentweedoelgroepenonderscheiden,tewetenjongerenindeleeftijd van4-12jaarenjongerenvan13-19jaar.Verderbehorenookoudersen(sport)verenigingen indirecttotdedoelgroep.Hetactiefbetrekkenvanjongerenbijdevoorbereidingenuitvoering moetervoorzorgendatdeactiviteitenaansluitenbijdebelevingswereldvandejongeren.

3.en4.Doelenenactiviteiten

Inhetprojectplaniszoweldeoutputdiegekoppeldisaanactiviteitenbeschrevenalsde outcome.

Inhetprojectgebiedzijnonderanderedevolgendeactiviteitengerealiseerd(output):

• buurtsport

• verlengdeschooldag.

Debeoogdeeffectenzijn:

• meersocialecohesie

• minderoverlastindebuurten.

COPYRIGHTBOOM

Doorjongerenactieftebetrekkenbijdevoorbereidingenuitvoering,sluitendeactiviteitenaan bijdebelevingswereldvandejongeren.

Hetverhogenvandeeigenwaardevanjongerenenhetweerbaardermakentegenonderandere pest-enmeeloopgedragwordtgerealiseerddoorhetuitvoerenvandeactiviteitenMarietje Kessels,Rots&Waterenzelfverdedigingvoormeisjes.

Hetverhogenvandesportparticipatiewordtgerealiseerddoorhetuitvoerenvandeactiviteiten Sportieveschool,intrascholairetoernooien,Sportpas,BuurtsportenVerlengdeschooldag.

Totdeverwachteoutcomehoortonderanderedathetpercentagebewonersdataangeefteen gevoelvanonveiligheidtehebben,daaltmet8%.Eenanderresultaatheefttemakenmetdat dedeelnemersaanSlimKidseengemiddeldeovergewichtsreductiehebbenvan10%endat desportparticipatievanjongerenistoegenomenmet3%.

5.Organisatie

Deorganisatieisduidelijkgemaaktineenorganogrammetalsonderdeleneenstuurgroep vanuitdedeelnemendeorganisaties(buurt,onderwijs,sport),eenprojectgroep,eenprojectleider eneenaantalwerkgroepen.Totdezewerkgroepenbehorenonderanderevakleerkrachten, buurtsportcoaches,jongerenwerkers,wijkagentenenkadervansportverenigingen.

6.Randvoorwaarden

Eerderzijnderandvoorwaardenalstijd,geld,menskracht,projectcoördinatorenhetprojectplan beschreven.Hetplanvanaanpakstaathierkortbeschreven.

Inhetplanvanaanpakwordtonderscheidgemaakttussenvierfasen:

• onderzoeksfase(nulmetingencommunicatiemetpartners)

BEROEPSONDERWIJS

• voorbereidingsfase(projectcoördinator,werkgroepinstalleren,opstellenplanvanaanpak peractiviteit)

• implementatiefase(personelebezettingrealiseren,overlegstructuuropstarten,uitvoering vandeactiviteiten)

• evaluatiefase(effectiviteitvanhetprojectvaststellen).

7en8Evaluatieenverankering

Gedurendehetprojectzullenzowelophetniveauvanhetprojectalsophetniveauvande activiteitenevaluatiesplaatsvinden.Detussentijdsemetingenvande output en outcome hebbenalsdoeleventuelebijstellingenvanhetplandoortevoeren.

DeprocesevaluatievindtplaatsdoormiddelvanonderanderdeCHESS-methodeeninterviews. Ookaanheteindevanhetprojectvindtevaluatieplaatsopbeideaspecten.

Aangezienhetmoetgaanomduurzameveranderingen(verankering)vindenerooknogmetingen plaatsnaafloopvanhetproject.

Opdracht12 Voorbeeldprojectplan

Zoekopinterneteenvoorbeeldvaneen(sport)projectplanengeefdestappenwaarindit projectplanisvormgegevenweer.

Opdracht13 Stappenoffasenvaneenprojectplan

Eenprojectplankunjevormgevenaandehandvandevolgendeachtstappen:

1.analyse

2.doelgroep

3.doelen

4.activiteiten

5.organisatie

6.randvoorwaarden

7.evaluatie

8.verankering.

a. Beschrijfvanalleachtdestappendeinhoud.

b. Waaromisdeverankeringeenvaakvergeten,maarbelangrijkestap?

2.5Hetdraaiboekvaneengrootevenement

Bijhetorganiserenvanhetkleinschaligevenementwordendriefasenonderscheiden:

1.voorbereiding

2.uitvoering

3.evaluatie.

Dezefasenkomeninhetboek'Organiserenvaneenevenement'uitgebreidaandeorde.Hier krijgjeeenaanvullingopdezeinformatievooreenaantalextraaspectendierelevantzijnbij deorganisatievaneengrootschaligsportevenement.

BEROEPSONDERWIJS

Bijdeorganisatievaneengrootschaligevenementkangewerktwordenaandehandvande volgendezesstappen:

1.initiatieffase(idee)

2.definitiefase(wat)

3.ontwerpfase(hoe)

4.voorbereidingsfase(hoetemaken)

5.realisatiefase(maken)

6.nazorgfase(instandhouden).

Deinitiatieffase

Dezefaseheeftbetrekkingopeenglobaleopzetvanhetevenement.Bijeengrootevenement gaathetomdevolgendewerkzaamheden:

• aanleidingformulerenofvaststellen(Waaromwordthetevenementgeorganiseerd?)

• aanstellenprojectleider(Wieishetmeestgeschikt?)

• projectgroepeneventueelwerkgroepensamenstellen

• doelgroep(Voorwieorganiserenwehet?)endoelvaststellen(Watwillenwemethet evenementbereiken?)

• globaalbeeldvanhetevenementvormen(aard,duurenomvangvanhetevenement, periodeofdatum)

• eventueeluitvoerenvaneenSWOT-analysemetbetrekkingtotdehaalbaarheid.

Dedefinitiefase

Indezefasegaathetomdevolgendewerkzaamheden:

• concreetformulerenvanhetresultaatvanhetevenement

• opstellenvanhetplanvaneisen(waarmoetbijvoorbeelddeaccommodatieaanvoldoen, inventarisatievanbenodigdevergunningen)

• globaleplanningvandewerkzaamheden(Wiedoetwat?)

• vaststellenvanderandvoorwaarden(benodigdemenskracht,accommodatie,financiële middelen,tijd).

Deontwerpfase

Indezefasewordthetvoorbereidendedraaiboekopgesteldmetdaarinonderandere:

• regelenvancontractenenvergunningen(tijdigenbijvoorkeurschriftelijkaanvragenen vastleggen)

• opstellenvaneenbegroting(inventarisatievanalleinkomstenenuitgaven)

• vaststellenvandepr-activiteiten

• wervingenselectievanvrijwilligers(inventarisatievanhetaantalendebenodigde kwaliteiten,taakomschrijving,ondersteuning)

• bepalenenuitwerkenvandeevaluatiemethoden

• gedetailleerdeplanningvandewerkzaamheden.

Hetvoorbereidendedraaiboeklaatzienwateraanwerkzaamhedengedaanmoetwordenter voorbereidingvanhetevenement,wiediewerkzaamhedenuitvoertenwanneerdatmoet gebeuren.Hetgaatom:wiedoetwatwanneer?Indezefasemaakjeeengroveopzetengeef inchronologischevolgordeaanwatgedaanmoetworden.Indevoorbereidingsfasevoerjede voorbereidingvolgensditdraaiboekuit.

BEROEPSONDERWIJS

Devoorbereidingsfase

Tijdensdezefasewordendewerkzaamhedenuithetvoorbereidenddraaiboekuitgevoerd. Daarnaastwordthetdagdraaiboek(programmaenprogrammaonderdelen,plattegrond, wedstrijdschema,materiaallijst,scorelijsten,EHBO)opgesteld.

Bijgroteevenementenwordteronderscheidgemaakttusseneendagdraaiboekvoorde medewerkersenvoordedeelnemers(programmaboekje).

Eendagdraaiboekvoormedewerkerskandevolgendeinhoudhebben:

• ontvangstenbriefingvandemedewerkers

• opbouwenvandeeigenactiviteit

• ontvangstvandedeelnemers

• opening

• startenvandeeigenactiviteit

• afsluitingenopruimenvandeeigenactiviteit

• korteevaluatieenafrondingvanhetevenement.

Deinhoudvaneenprogrammaboekjebestaatuit:

• programmaenprogrammaonderdelen

• plattegrond

• wedstrijdschema

• scorelijsten

• regelement,spelregels

• EHBO.

Deuitvoeringsfase

Indezefasegaathetomhetcoördinerenencontrolerenvandewerkzaamhedenuithet dagdraaiboek.

Denazorgfase

Hetevenementwordtafgeslotendooraandachttebestedenaan:

• bedankenvanpersonen,instanties,sponsors

• publiciteitachterafverzorgen

• afhandelenvandefinanciën

• verankering

• evaluatievanhetevenement(verzamelenenanalyserenvangegevens)

• rapporterenofpresenterenvanderesultaten.

Opdracht14 Inhouddagdraaiboek

a. Zoekopinternetnaareenvoorbeeldvaneendagdraaiboekvaneensportprojectof sportevenement.

b. Uitwelkeonderdelenbestaathetdagdraaiboek?

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht15 Inhoudprogrammaboekje

a. Zoekopinternetnaareenoftweevoorbeeldenvanprogrammaboekjesvaneensportproject.

b. Geefeenbeschrijvingvandeinhoud(onderdelen)vaneenprogrammaboekje.

Opdracht16 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

Jekuntdeopbouwinfasenvaneenprojectplanbeschrijvenen toepassen.

Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandeinitiatieffase beschrijvenentoepassen.

Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandedefinitiefase beschrijvenentoepassen.

Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandeontwerpfase beschrijvenentoepassen.

Jekuntdekernendeopteleverenproductenvande voorbereidingsfasebeschrijvenentoepassen.

Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandeuitvoeringsfase beschrijvenentoepassen.

BEROEPSONDERWIJS

Jekuntdekernendeopteleverenproductenvandenazorgfase beschrijvenentoepassen.

Jekuntdebeheersingsfactorenbeschrijven.

Jekuntdeopbouwvaneendraaiboekvooreengrootevenement beschrijvenentoepassen.

2.6Verdiepingsstof-Dezesdenkhoeden

MetdemethodevandezesdenkhoedenreiktEdwarddeBonoeenmaniervandenkenaandie mensenhelptsnelendoeltreffendtotnieuweideeëntekomen.Hetdenkproceswordtopgesplitst inzesdenkniveaus,voorgestelddoorzesdenkhoeden.Dezestellenonsindegelegenheidons denkentedirigeren,zoalseendirigentzijnorkestdirigeert.Wekunnendatelementoproepen waaraanwebehoeftehebben.Ookinvergaderingen‒vanwelkeaarddanook‒ishetbijzonder nuttigalsjeovereenmogelijkheidbeschikt,mensenertoetebrengenhetplatgetredenpad vanhunnormaledenkwijzeteverlatenenhettertafelgebrachteonderwerpopeenandere manierteoverdenken.HetbelangrijkstekenmerkvandedenkmethodenvanDeBonoisdat dehulpmiddelensimpel,praktischeneffectiefzijn.

DezesdenkhoedenvanDeBono.

Hiervolgteenkortekarakteristiekvanelkvandezesdenkhoeden.

Dewittehoed

Steltvragenvanuiteen ‘neutrale’ houding.Isgeïnteresseerdindefeiten,cijferseninformatie. Metdewittehoedstrevendedenkersnaareenzogrootmogelijkeobjectiviteit.Hetvergaren vaninformatieishetdoel.Cijfermateriaalishierbijnuttig,studieswordenaangehaald.Bijhet wittedenkenzoujejemoeteninbeeldeneencomputertezijndiezuiverfeitenweergeeft.

BEROEPSONDERWIJS

Derodehoed

Derodehoedverleentemoties,intuïtieengevoelsoordeleneenlegitiemestatusalsbelangrijk bestanddeelvanonsdenken.Derodegedachtenbehoevengeenargumenten.Dedenkerkan derodehoedopzettenomeengevoelteuiten,maarookaananderenvragenomderodehoed optezetten.

Degelehoed

Dekleurvandezonverbeeldthetpositieveenconstructievedenken.Watisergoedaan?De gelehoedbrengtsuggestiesaan,zoektnaardevoordelenvaneenvoorstel,ontwikkeltprille ideeën,bekijkthoezeindepraktijkwerkbaarkunnenwordengemaakt.Degeledenkerissteeds opzoeknaarkansen.

Dezwartehoed

COPYRIGHTBOOM

Dedenkermetdezwartehoedvestigtdeaandachtopalleswatverkeerdkangaan,onjuistis ofrisico’sinhoudt.Hijgeeftaanwaaromietsnietzalfunctioneren.Het ‘zwartkijken’ iseen objectievepogingomdenegatieveelemententoetevoegenaandelandkaart.

Degroenehoed

Groenstaatvoornieuwleven:dezehoedstaatvoorcreatiefdenken,zoekennaaralternatieven, nieuweideeën,provocatie.Hierontstaandenieuwedingen.Nietsisgekgenoeg.Ditis procesmatigweldemeestkwetsbarehoed.Hierishetbelangrijkdegroenehoedoptehouden enniettevervalleninbijvoorbeelddezwartehoed.

Deblauwehoed

Deblauwehoedoverspanthetdenkproces.Deblauwehoedisdedirigentvanhetorkest, organiseertdevergaderingen,denktoverhetdenken.Deblauwedenkerdefinieertdeproblemen, formuleertdevragenenregeltdeopeenvolgingvandeverschillendedenktaken.

2.7Verdiepingsstof-Besturenvaneenproject

Hetbesturenvaneenprojectisinhandenvaneenprojectleiderofprojectmanager.Dezehoudt zichvoornamelijkbezigmet:

Hetteam

Deprojectmanagermoetzorgenvooreengebalanceerdteam.Zijndejuistemensenmetde juistekaraktereigenschappengeselecteerd,beschikkenzeoverdejuistekennisenvaardigheden?

Hetisookbelangrijkaftestemmenofdezeprojectledenvoldoendetijdtothunbeschikking hebbenomdeprojecttakenuittevoeren.

Detijd

Inprojectplannenheefttijdeendubbelebetekenis.Enerzijdszijnhetdedaadwerkelijkeuren diedoordeprojectledengemaaktworden,aandeanderekantiserdedoorlooptijdvanhet projectinkalenderdagen.Wanneertweemensenelkeweek20uuraanhetprojectkunnen bestedenenhetprojectheeft600uurnodig,danisdedoorlooptijd600(totaleurenproject):2 (tweeprojectmedewerkers):20(urentebestedenperweek)=15weken.Komtereenprojectlid bijdieook20uurperweekkanbestedenaanhetproject,danisdeformule600:3:20=10weken.

BEROEPSONDERWIJS

Hetbudget

Voorhetbudgetzaleenbegrotinggemaaktmoetenwordenvandekostenvanhetproject.De hoogstekostenvaneenprojectzijnvaakdepersoneelskosten.Ditzijndeurenvande medewerkersmaalhunuurtarief.Daarnaastmoetereenbegrotinggemaaktwordenvan materiaal-enmaterieelkosten.

Kwaliteit

Wanneerjevraagtaaniemand:wiljekwaliteit?Danishetantwoordsteevastja.Vraagjedaarna watmenverstaatonderkwaliteit,dankrijgjeveelverschillendeantwoorden.Omtochte bereikendatwathetprojectopmoetleverenaandekwaliteitseisenvoldoet,moetjeeersteen definitiehebbenwatkwaliteitis:

Kwaliteitisdematewaarindegemaakteafsprakenwordennagekomen.Zorgdatdezeafspraken meetbaarzijn.

Hetisdusbelangrijkdatdezeafsprakenvoordathetprojectbeginteenduidigzijnvastgelegd.

Organisatie

Projectenwordenmeestaldoormeerderepersonenuitgevoerd.Omoverzichttehoudenover wiewelketaken,bevoegdhedenenverantwoordelijkhedenheeft,zaldeorganisatiestructuur vanhetprojectopgezetmoetenworden.Hierinwordenzoweldeprojectgroepalsdestuurgroep opgenomen.Destuurgroepgeeftdeopdrachtaandeprojectgroepenstuurtbijalsdatnodig is.Deprojectgroeprapporteertaandestuurgroepoverdevoortgangvanhetproject.

Informatie

Omdatinprojectenvaakheelwatgebeurt,zaliedereendieinhetprojectparticipeerttijdig geïnformeerdmoetenwordenoverdestandvanzaken.MetbehulpvanhetRASCI-modelkan ditgoedinbeeldgebrachtworden.

Derisico’s

Bijhetbesturenvaneenprojecthoortookeeninventarisatievanderisico’sdieineenproject kunnenoptreden.Bijvoorbeeld:projectledenwordenziek,waardoorhetprojectdreigtuitte lopen.Deprojectmanagerzalderisico’smoetenbenoemenenvanelkrisicomoetenbepalen welkeimpactditophetprojectheeftwanneerhetzichvoordoetenwatdekansisdathetrisico zichvoordoet.Hierdoorontstaanviermogelijkheden:

Hogeimpactenhogekans

Ditiseenrisicowaarvooropvoorhandeenplanklaarmoetliggendatuitgevoerdkanworden wanneerditrisicozichvoordoet.

Hogeimpactenlagekans

Goedindegatenhoudenofditrisicozichvoordoetensnelreagerenalsdithetgevalis,omdat deimpactophetprojectgrootis.

BEROEPSONDERWIJS

Lageimpactengrotekans

Indezesituatiekanreactiefopgetredenworden.Hoeweldekansgrootis,blijktdeimpactlaag tezijnwaardoorhetprojectnietechtverstoordzalraken.Wanneerditrisicozichvoordoet,kan opdatmomentactieondernomenworden.

Lageimpactenlagekans

Indezesituatiehoeftnietsgedaanteworden.Reagerenisalleennodigwanneerzichietsmocht voordoen.

Bron:Marijnmulders(z.d.).

2.8Begrippen

Deming-cirkel

WerkwijzedieuitgaatvandestappenPlan,Do,CheckenAct,diezichsteedsherhalen.

Outcome

Het(maatschappelijk)effect.

Output

Watjeproduceert.

Planmatig

Hetwerkopzo'nmanierorganiserendatderesultatendiegehaaldmoetenwordenbinnende gesteldetijdenmetdeaanwezigemiddelenwordengerealiseerd.

Referentiebezoek

Bezoekaanklantdiedewerkwijze,productalkent.

SMART

Specifiek,Meetbaar,Acceptabel,RealistischenTijdgebonden.

SWOT-analyse

Onderzoeknaardesterke(Strengths)enzwakke(Weaknesses)puntenvandeeigenorganisatie ennaardekansen(Opportunities)enbedreigingen(Threats)vanuitdeomgeving.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

THEMA3 PROJECTPLANNINGENUITVOERING

Inhoudthema

• Planmatigwerken

• Planningstechnieken

• Timemanagement

• Deuitvoeringvaneenproject

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Hetbelangvaneengoedeplanningvaneenprojectisineenanderthemaalaandeorde gekomen.Veelgroteprojectenlopenopvallendvaakuit.Bijeengrootprojectishetbelangrijk omgoedteplannenenaandachtteschenkenaanhetbeheersenvandetijd.Inditthemawordt ingegaanopwaterverstaanwordtonderplanmatigwerkenenaaneenvijftal planningstechnieken,teweten:eenbalkenschema,eenmijlpalenplanning,eendraaiboek,een netwerkplanningeneenworkbreakdownstructure(WBS).Bovendienwordthetbegrip timemanagementbesproken.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Projectplanningenuitvoering'heefttemakenmetwerkprocessenP2,P3,P4enP5 -K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)projectenP2,P3,P4,P5-K2-W2:Coördineert hetSB-(deel)project).

Leerdoelen

• Jekuntdevierstappenvanplanmatigwerkenbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdeverschillendeplanningstechniekenbeschrijvenentoepassen.

• Jekunthetbegriptimemanagementbeschrijven.

• JekuntdedrieC'sdiecentraalstaanindeuitvoeringsfaseomschrijven.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

3.1Casus Opdracht1 CasusOptijdklaar?

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Optijdklaar?

Bekijkdevideo'Projectplanning'.

Kennis

a. Welkeinformatieuitdevideogebruikjijindepraktijkenwatkunjehiernogvanleren?

b. Hoekunjeervoorzorgendatjeoptijdklaarbentmetdevoorbereidingvaneenproject?

c. Welkehulpmiddelengebruikjezelfweleensomtoteengoedeplanningtekomen,zodatje optijdklaarbentmetjevoorbereiding?

d. Naarwatvoorplanningstechniekverwijstdebovensteafbeelding?

e. WatwordterbedoeldmetB...planningenmetM...planning?

f. NaarwelkeplanningstechniekverwijstdeExcel-afbeelding?

g. Naarwelkeplanningstechniekverwijstdelaatsteafbeelding?

3.2Planmatigwerken

Projectengaanvaakgepaardmetonzekerheden.Bijdestartvaneenprojectzijnvaaknietalle factorenhelder.Zoweetjenietaltijdhoeveelhetprojectgaatkostenenwatdeexacteinkomsten zijn.Deprojectleidermoetbelangrijkevariabelenalstijd,geld,kwaliteit,informatieen organisatiezogoedmogelijkproberentebeheersen.Dezebeheersingsfactorenzijnonderwerp vanhetthema ‘Opstellenvaneenprojectplan’.

Beheersingsproces

Behalvebeheersingsfactorenspeeltookhetbeheersingsproceseenbelangrijkerolbijhet planmatigwerken.Hetbeheersingsprocesiscyclischendoorloopteenviertalfasen:

1.plannen

2.uitvoeren

3.controleren

4.bijstellen.

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

Dezefasenkomenovereenmetdekwaliteitscirkelvan Deming.Dezecirkelbeschrijftvier activiteitendieopalleorganisatiesvantoepassingzijn:

PDCA-cyclus.

Werkjeopdezemanierineencyclus,danzorgtdatvooreenbeterekwaliteit:

• Plan:Steleenplanopvoordeuitvoeringvanprocessenenstelnormenenconcrete doelstellingenvast.

• Do:Voerdegeplandeprocessenuit.

• Check:Controleerdeprocessenopdeuitvoeringenregistreerafwijkingenopdenorm, meetdebeoogderesultaten.

• Act:Evalueerafwijkingenenresultatenenneemactie,herontwerpdeprocessenindien nodigvoordatdezeopnieuwwordenuitgevoerd

Planmatigwerkenheefteenaantalvoordelen.Debelangrijkstevoordelenzijn:

• Jekuntdevoortgangvanhetprojectendeprojectactiviteitenbewaken,bijvoorbeelddoor tijdsplanningen,draaiboekenenactielijstjestemakenenregelmatig voortgangsbesprekingentehouden.

• Jekunthetprojectresultaatoptijdopleveren,doordatjeeventueeltussentijdsbijstuurt.

• Jebenutdebenodigdecapaciteiten(geld,mensen,ruimte,hulpmiddelen)optimaal.

• Jehebtzichtopdeuitgavenvankostenenbewaaktdaarmeehetprojectbudget.

• Hetleidttotoptimalekwaliteit.

• Jekuntachterafdeinzetvangeld,mensenenhulpmiddelenverantwoorden.

Bijstellenvaneenplanning

Alsjeeenplanninghebtgemaakt,bewaakjedezetijdenshetproject.Ditdoejedoorregelmatig tekijkenofdewerkzaamhedennogvolgensplanningverlopen.Deprojectledenmoetendaarom regelmatigmeldenhoeverzezijnmeteenbepaaldeactiviteit.Bijdemeesteprojectendoeje ditwekelijks.Datkanindevormvaneenvoortgangsrapportage.Alsjeeenbepaaldevertraging nietmeerkuntinlopen,steljedeplanningbij.Hetisbelangrijkdatjedezebijstellingmethet heleprojectteambespreekt.Iedereenmoetimmerswetenwatdenieuweplanningisenwat demogelijkeconsequentieszijn.

Opdracht2 PDCA

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

a. Legdeafbeeldinguit.

b. Watisderelatietussenplanmatigwerkenendezecirkel?

c. Geefeenvoorbeeldvaneenprojectwaarbijjedezevierfasendoorloopt.

Opdracht3 VideoPDCA

Bekijkdevideo'PDCA-cyclus'.

Geefeensamenvattingvandeinhoudvandevideo.

Opdracht4 Voordelenvanplanmatigwerken

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Steleenlijstopmetvoordelenvanplanmatigwerken.

b. Vergelijkjullielijstmetdievaneenvandeanderegroepjes.

3.3Planningstechnieken

Erzijnverschillendeplanningstechniekendiejekunnenhelpenomdefactortijdineenproject tebewaken.Debelangrijksteplanningstechniekenzijn:

• balkenplanning

• mijlpalenplanning

• draaiboek

• netwerkplanning

• workbreakdownstructure.

Voortgangsbewaking

BEROEPSONDERWIJS

Eenbelangrijkvoordeelvanhethanterenvaneenplanningstechniek,isdatjedevoortgang kuntbewaken.Voortgangsbewakingheefttemakenmethetgedurendedevoorbereidingen uitvoeringvanhetprojectregelmatigcontrolerenvandevoortgangvandeactiviteitenmetde voorafgemaakteplanning.Indeplanningkanmeteenbepaaldekleur(arceerstift)aangegeven wordenwatdewerkelijkestandvanzakenis.Opdiemanierisvisueelduidelijkwelkeactiviteiten opschemaliggenenwelkeachterstandhebben.Ditvisueelmaken,kanonderanderemetde balkenplanning.

Hoegedetailleerdmoetjeplannen?

Voordatjeeenplanningopstelt,vraagjejeafwaardeplanningvoordient.Wanneerjealleen maareenglobaaloverzichtwilthebbenvandegehelelooptijdvanhetproject,kunjevolstaan meteenglobaleplanning.Jekuntdankiezenvooreenmijlpalenplanning.

Gaathetomeengrootencomplexprojectmeteenaantalvanelkaarafhankelijkedeelprojecten, danishetopstellenvaneengedetailleerdeplanningaantebevelen.Ditkanbijvoorbeeldmet behulpvaneenbalkenplanning.Jespreektvanafhankelijkheidtussendeelprojecten(of activiteiten)wanneerhetenedeelprojectnietongestraftkanuitlopen,zonderdatdit consequentiesheeftvoordedeadlinevaneenanderdeelproject.

Softwareprogramma’s

Erzijnsteedsmeersoftwareprogramma’sdiejeondersteunenbijhetmakenvanbijvoorbeeld eenbalkenplanningofeennetwerkplanning.Metdiesoftwarekanhetvolgende:

• Jekuntactiviteitenendoorlooptijdgemakkelijkinvoeren.

• Jekuntdeafhankelijkheidtussenactiviteitenaangeven.

• Jekuntaanmedewerkersengebruiktemiddeleneentariefofeenbedragkoppelen;zo kunnendekostenautomatischdoorgerekendworden.

Steleendeadline

Hoedichterdeeindstreepnadert,hoecreatieverenefficiënterjetewerkgaatenhoemeerje voorelkaarkrijgt.Herkenbaar?Hetisdekrachtvaneendeadlineendeadrenalinestootdie ermeegepaardgaat.Doejevoordeelmetditprincipe.Doorjezelfeendeadlineopteleggen, kunjeinkortetijdmeerwerkverstouwendanjevoormogelijkhield.

Balkenplanning

Eenbalkenschemaof balkenplanning isrelatiefeenvoudigtemakenenisheelbruikbaarvoor hetbewakenvandetijdbinnensportieveprojecten.Inplaatsvaneenbalkenplanningspreek jeookwelovereenstrokenplanning.Inditschemastaathettijdsbestekvandeactiviteitenin devormvanhorizontalebalkenweergegeven.Belangrijkemomenten(deadlines)staanverticaal alsmijlpalenaangegeven.Opdezemanierlaatjedeactiviteitenindejuistevolgordeen samenhangzien.Detijddieeenactiviteitduurt,wordtookweldoorlooptijdgenoemd. Doorlooptijdisdetotaletijddievooreenactiviteitnodigis,inclusiefvoorbereidingennazorg. Zokandevoorbereidingstijdvoorprtweemaandenzijn,deuitvoeringneemteenmaandin beslageneenweeknahetprojectvindtdenazorgindevormvaneenmailingplaats.

BEROEPSONDERWIJS

Balkenplanning.

Bijeenbalkenplanningisdelengtevaneenbalkofstrookeenmaatvoordedoorlooptijd. Hierdooriseenbalkenplanningergoverzichtelijk.Somswordtmeteenstippellijndespeling aangegevendiemogelijkis.Eenbalkenplanninggeeftpreciesaanopwelktijdstipeenactiviteit moetbeginnenenwanneerdeactiviteitisafgelopen.

Bekijkdevideo'Strokenplanning'endewebsite'Balkenplanning'.

Stappenplanvoorhetmakenvaneenbalkenschema

Hetopstellenvaneenbalkenschemaverlooptindevolgendeelfstappen:

1.Bepaaldestart-eneinddatumvanhetproject.

Hetgaatomdeperiodewaaropdeplanningbetrekkingheeft.

2.Maakeenonderscheidinfasen.

Kijkwelkefaseninhetproceszijnteonderscheiden.Dooreenprojecttefaseren,krijgje meergripophetverloop.Jekuntgrofwegdenkenininitiatieffase,definitiefase, ontwerpfase,voorbereidingsfase,uitvoeringsfaseennazorg(ziethema2).

3.Onderscheiddeelprojectenen/ofonderdelen.

Kijknaarwatdebelangrijksteonderdelenvanhetprojectzijnenplaatsdiealvastinde linkerkolomvanhetbalkenschema.

4.Steleenactiviteitenlijstop.

Verdeeldedeelprojecteninafzonderlijkeactiviteitenoftaken.Zokunjehetdeelproject ‘vrijwilligers’ verdeleninvrijwilligerswerven,vrijwilligersselecteren,vrijwilligersplaatsen envrijwilligersinwerken/begeleiden.Dezeactiviteitenofafzonderlijketakenkunjebij eengedetailleerdeplanningopnemeninhetbalkenschema.

Hetdoorlopenvanstap1totenmet4resulteertineenoverzichtvantakendie achtereenvolgensuitgevoerdworden.Sommigetakenvindennaelkaarplaats,terwijl anderetegelijkertijduitgevoerdworden.

5.Bepaalwiedetakenuitvoert. Geefperactiviteitaanwiedetaakgaatuitvoerenenwieverantwoordelijkisvoordetaak.

6.Bepaaldekalenderschaal.

Voorelkeplanningkiesjeeenkalenderschaal.Eenkalenderschaalkunjeaangevenin jaren,kwartalen,maanden,wekenendagen.

7.Maakeenramingvandetijdsduur(doorlooptijd)peractiviteit.

Hetuitvoerenvaneentaakkosttijd.Ditwordtdetaakduurofdoorlooptijdgenoemd. Probeereenzorealistischmogelijkeinschattingtemakenenvulditinophet balkenschema.Jekunthetgeheeloptweemanierenplannen:beginnenbijhetbeginof juiststartenbijheteindpuntendanterugredeneren.

8.Geefmijlpalenofdeadlinesaan.

Eenmijlpaaliseengebeurtenisdieaangeeftdateendeelprojectofonderdeel(ziestap3) voltooidmoetzijn.Bijmijlpalengaathetommomenten.Zegevengeentijdsduuraan.

9.Brengrelatiesaantussendeactiviteitenenbepaaleventueelkritiekeactiviteiten. Somszijnactiviteitenvanelkaarafhankelijk.Deenekanpasstartenalsdeandereafgelopen is.Dooreenstippellijntjekunjeditinhetbalkenschemaduidelijkmaken.Kritieke activiteitenzijnactiviteitendienietkunnenuitlopen,omdathetandersdirect consequentiesheeftvoorhetproject.Hetgeheelvankritieketakenwordtookwelhet kritiekepadgenoemd.

10.Maakdeplanningsluitendendefinitief. Geefalletakenbinnendeplanning,binnenhetgeheelaanbeschikbaretijd,eenplaatsen maakdeplanningdefinitief.

11.Voervoortgangsbewakinguittijdensdeuitvoering. Bewaaktijdensdeuitvoeringdevoortgangregelmatig,zodatjehetwerkelijkeverloop vandeactiviteitentijdigkuntbijsturen.

Mijlpalenplanning

Een mijlpalenplanning iseennogeenvoudigeretechniekdandebalkenplanning.Insommige gevallenisheteenonderdeelbijdeactiviteitenvanhetbalkenschema.Indezeplanningzijn alleendemijlpalenineenoverzichtgezet,metineenkolomdedatumwaaropdemijlpaal gerealiseerdmoetzijneneenkolomwaarindewerkelijkerealisatiedatumwordtgenoteerd. Mijlpalenplanning.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Eendraaiboek

Eendraaiboekwordtmeestalgebruiktalsdeactiviteitenconcreetworden,zoalsbijde organisatievaneensportiefevenementoftoernooi.Meestalwordteendraaiboekgemaaktom devoorbereiding(voorbereidingsdraaiboek)enuitvoering(dagdraaiboek)nauwkeurigtekunnen bewaken.Hierbijgaathetomdetijdsbewakinggedurendedewekenofdagendievoorafgaan aanhetsportieveevenement,maarooktijdenshetevenementzelf.Hetdraaiboekkomtinhet thema ‘Hetopstellenvaneenprojectplan’ uitgebreidaanbod.

Hiergevenweeenvoorbeeldvaneeneenvoudigdraaiboekmetdriekolommen:

• acties/werkzaamheden

• wievoerthetuit

• wanneerklaar.

Vooraldoordelaatstekolomkanhetdraaiboekgebruiktwordenalsplanningstechniek.Bij grotereevenementenkunjehiernogkolommenaantoevoegen.Bijvoorbeeldeenkolomwaarin jeaangeeftwanneerdetaakisgerealiseerdeneenkolommetbijzonderhedenofopmerkingen.

Draaiboek.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Netwerkplanning

Een netwerkplanning wordtmeestalgebruiktbijcomplexeprojecten.Hetvoordeelvandeze planningstechniekisdatdeonderlingeverbandentussendeverschillendeactiviteitenduidelijk worden.Ditgaatweltenkostevanhetoverzichtvandeactiviteiten.Ineennetwerkplanning staandeactiviteitenmeteenblokjeaangegevenendeonderlingeverbandentussenactiviteiten staanaangegevenmeteenpijltje.Inhetblokjestaatkortaangegevenwaardetaakofactiviteit meetemakenheeft.Erzijnookcomputerprogramma’someennetwerkplanningmeetemaken.

Netwerkplanning.

Eennetwerkplanningbestaatuitdevolgendeonderdelen:

• eencirkelalsstartpunteneindpunt

• rechthoekenvoordeactiviteiten,deactiviteitkunjebenoemenofaangevenmeteencode

• pijlendiederelatieofafhankelijkheidaangeven.

Omhetconcreettemaken,vindjehierdenetwerkplanningvoordeontwikkelingvaneen nieuwesportschoen.

BEROEPSONDERWIJS

Netwerkplanningnieuwesportschoen.

Workbreakdownstructure

Hetopstellenvaneenplanningbegintmeteenanalysevanhettotaal.Jemoetwetenwater allemaalinchronologischevolgordemoetgebeuren.Hetopstellenvaneendergelijkoverzicht wordteen workbreakdownstructure (WBS)genoemd.Bijhetopstellenvanditoverzicht probeerjealzoveelmogelijkrekeningtehoudenmetdebeschikbaarheidvanmensen,middelen enaccommodatie.

Omtotditchronologischoverzichtvanactiviteitenofwerkzaamhedentekomenzetjevolgens hetWBSdevolgendestappen:

1.voorbereiding

2.bepalenvanstart-eneinddatum

3.faserenvanhetproject

4.onderscheidenvandeelprojectenenprojectonderdelen

5.opstellenvaneenactiviteitenoverzicht(breakdown).

Leesdeverdiepingsstof'Raci-model'.

Voorbereiding

Uitgangspuntvoordestartvandevoorbereidingisdathetprojectdoelenhetbasisconcept duidelijkzijn.Bijcomplexereprojectenishetlastigomineensalleactiviteitenofwerkzaamheden ineenlogischevolgordeteplaatsen.Eenmanieromtoteenordeningtekomenisde mindmapmethode.Deledenvanhetprojectteamstartenmethetopéénbordofflapnoteren vanalleactiviteitendiemethetprojecttemakenhebben.Vervolgensgajeverbandenzoeken tussendetermenenactiviteitenophetbordofdeflap.Ditkandoorhettrekkenvanlijnenof hetgevenvaneenbepaaldekleuraanactiviteitendiebijelkaarhoren.Opdezemanierontstaat ereenordeningindehoeveelheidaanactiviteiten.Hiernaziejeeenvoorbeeldvaneenmindmap waarmeeantistressoefeningeninbeeldzijngebracht.

Mindmap.

Bepalenvanstart-eneinddatum

Omeenplanningtekunnenmaken,zuljemoetenwetenhoeveeltijdjehebt.Dehoeveelheid tijdbepaaljedoordestart-eneinddatumtebepalen.Meestalredeneerjeterug.Deuitvoering vanhetprojectligtvaakminofmeervastenvervolgensbepaaljededatumwaaropjeechtmet voorbereidingenmoetstartenomoptijdklaartezijn.

Faserenvanhetproject

COPYRIGHTBOOM

Inhetthema ‘Hetopstellenvaneenprojectplan’ komendefasenvaneenprojectaandeorde. Dooreenprojectinfasenoptedelen,kunjebetervatkrijgenophetverloopvanhettotale proces.Zokunjedeinitiatieffase,definitiefase,ontwerpfase,voorbereidingsfase,realisatiefase ennazorgfaseonderscheiden.Insommigegevallenkanhetnodigzijnnogmeerfasenofjuist minderfasenteonderscheiden.Zokunjealsextrafasebinnendeinitiatieffasehet marktonderzoekonderscheiden.Vooralbijgroteprojectenkanditbelangrijkzijn.

Onderscheidenvandeelprojectenenprojectonderdelen

Nadatjehetprocesinfasenhebtverdeeld,kijkjewatdebelangrijksteonderdelenvanhet projectzijn.Ookkunjekijkennaarclustersvantaken:taken,werkzaamhedendiebijelkaar horen.Somskunjevoorbepaaldeonderdeleneenaparteplanningmaken.Zokennenveel projectplanneneenapartepr-planningeneenaparteplanningvoorfondsenwervingen sponsoring.

Opstellenvaneenactiviteitenoverzicht(breakdown)

Indezelaatstestapwerkjeelkonderdeelofelkdeelprojectnaderuitinteverrichtenactiviteiten oftaken.Zokanhetonderdeellogistiekonderverdeeldwordenin:inventariserenvanalleswat getransporteerdmoetworden,zoekennaartransportbedrijven,aanvragenvanoffertes,voeren vanonderhandelingen,verstrekkenvandeopdrachtencoördinerenvandeuitvoering.Opdeze manierontstaatereenhelderoverzichtvanalleswatmoetgebeuren,uitgezetindetijden gekoppeldaanmensendiehierverantwoordelijkvoorzijn.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Workbreakdownstructure.

Opdracht5 Planningstechnieken

Geefeenkortebeschrijvingvanelkvandezeplanningstechnieken:

1.balkenplanning

2.mijlpalenplanning

3.draaiboek

4.netwerkplanning

5.workbreakdownstructure.

Opdracht6 Balkenplanning

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Gauitvaneenbepaald(fictief)projectenstelhiervooreen(deelvaneen)balkenplanningop.

Opdracht7 Netwerkplanning

a. Watiseennetwerkplanning?

b. Uitwelkeonderdelenbestaateennetwerkplanning?

c. Zoekopinternetnaareenprojectdatgeplandisvolgensdenetwerkplanning.

Opdracht8 Workbreakdownstructure

Bekijkdevideo'Voorbeeldplanning'.

Beschrijfwatdeworkbreakdownstructureinhoudt.

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

3.4Timemanagement

Sommigemensenkunnenveeldoenineenuurofeendag,terwijlanderenindezelfdetijdtot bijnanietskomen.Indepraktijkblijktdatdehelftvandewerktijdopgaataanactiviteitenals e-mail,telefoontjes,kopiëren,spoedklussenencollega’sdieongevraagdbinnenlopen.Tijdheb jevrijwelnooitgenoeg,zekernietbijdeorganisatievaneenproject.Hetisdaarombelangrijk omefficiëntomtegaanmetdetijddiejehebt.Ditwordt timemanagement genoemd.

Tipsvoorhetmanagenvanjetijd

• Werkmetactielijstjes.Stelvooreenbepaaldeweekofeventueelperdageenactielijstop vanpuntendiejeafmoetwerken.Maakeveneenseentijdsinschatting.

• Probeeractiepuntenzosnelmogelijkaftehandelen.Wachtbijvoorbeeldgeendriedagen methetuitwerkenvandenotulen.Elkedagdatjewacht,kosthetmeertijdenditgaatten kostevandekwaliteit.

• Doemoeilijkedingenophetmomentdatjefitbent.

• Selecteerindatwatjemoetlezen.Nietalleswatopjebureauofviajemailbinnenkomt,is evenbelangrijk.

• Classificeerjeactiviteiten.

Veeltheorieënovertimemanagementclassificerenactiviteitenopbasisvantweecriteria:

1. urgent

2.belangrijk.

Doorhetcombinerenvandezetweecriteriaontstaathetvolgendeoverzicht.

OnzeoosterburennoemengebiedIV ‘delle’: ‘durcheinfachliegenlassenentlöst’.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Dekunstvantimemanagementisjetijdzóteorganiserendathetleeuwendeelvanjewerkzich afspeeltinhettweedekwadrant.Daarbevindtzichnamelijkhetéchtewerk,bijvoorbeeldhet opbouwenenonderhoudenvancontactenmet(nieuwe)klanten,hetontwikkelenvanplannen enproducten.Uiteraardhorendaarsomsspoedklussenbij,maardiehoudjeintoomdoor voorafsteedstecheckenofeentaakdaadwerkelijkurgentisenofjedezepersezelfmoetdoen.

NietalleactiviteiteninkwadrantIIzijnevenbelangrijk.Sommigeklussenhebbeneen stipnotering,bijvoorbeeldomdatzevangrootbelangzijnvoorhetslagenvanhetproject. Anderewerkzaamhedenzijnweliswaarbelangrijk,maarnietbelangrijkgenoegomer voortdurendmeebezigtezijn.Denkaanadministratie;onnodigomervoortdurendmeebezig tezijn.Hetiseffectieveromereenvasttijdstipvoortereserveren:eenmiddagperweekofeen dagpermaand.Steliniedergevalprioriteiten.

Watdoejemetdeactiviteitendienietbelangrijkzijn,dekwadrantenIIIenIV?Zakendieniet belangrijkzijn,maarwelurgentogen,bekijkjekritisch.Ishetéchtnodigdatjebijdievergadering vandiewerkgroepbent?Moetjedievraagvanjeprojectmedewerkeréchtvandaag beantwoorden?Ishetantwoordbevestigend,dankwalificeerjedeklusals'spoed'.Isdatniet hetgeval?Gadanopzoeknaaralternatieven,zoalsdelegerenvanwerkzaamheden,afspraken makenoverwanneerjedetaakwélterhandneemt.

Watdoeteendrukbezetiemandmetactiviteitendieénnietbelangrijkénnieturgentzijn?Juist: schrappen!Waaromzoujejetijdverdoenmetzinlozezakenwaarniemandopwacht?Hetis natuurlijknietergalsjezonuendantoegeeftaandeverleidingomtefreewheelen,eenmens heeftnueenmaalnietdeefficiencyvaneenrobot.Weesjeerechterwelvanbewustdátjehet doet,dankunjijjeactiviteitendesgewenstbijstellen.

Tipsvooreffectiefwerken

80/20-regel

Ongeveer80%vandewerkresultatenrealiseerjein20%vanjetijd.Tenminstealsdie20%uit A-prioriteitenbestaat.Prioriteerjewerkzaamheden.Werkafwatjejehebtvoorgenomenaan A-prioriteiten.DelegeerB-prioriteitenofneemzealleenterhandalsjetijdoverhebtenschrap ballast(overbodigeactiviteiten,denkaanstofzuigenalsdevolgendedagdeschoonmaakdienst komt).Jehelptjezelfdoorjeprioriteitentecommunicerenmetjecollega's.Doorduidelijkte makenwatjedoetennietdoetenwaarom,creëerjeduidelijkheid.Inveelgevallenkunje rekenenopbegripenmedewerking.

Delegeren

Delegereniseenlastige,maarbelangrijkemanagementvaardigheid.Alsjeinvesteertindelegeren, krijgjezelfoplangeretermijnmeerlucht.Bovendienwerkjetegelijkertijdaaneenbeter functionerendengemotiveerderteamenbiedjemedewerkerskanszichteontwikkelen.

Zoeksamenwerking

Eenmoeilijkeklusofeenlastigetaak?Vraaganderenomideeënenadvies.Doortevertellen watjedwarszit,watjemoeilijkvindtofwaarjetegenopziet,lokjeemotionelesteunuit.Veel collega'szullenbereidzijntehelpenoftesteunen.Zoekhulpbijtechnischeensecretariële taken.Beheerjetijdinteamverband.Maakbijvoorbeeldafsprakenoverhettijdstipvan vergaderingen.Creëervooriederteamliddagelijkseenmagischuur:eenuurwaarinanderen hetwerkevenovernemenzodatde'vrije'collegainallerustzakenkanafwerken.Iedereen heeftdaarvoordeelvan.

Doehetnu-principe

Stelnietuittotmorgenwatjevandaagnogkuntdoen.Hetiseenwaarheidalseenkoe.Maar alshetomlastigezakengaat(eentelefoontjemeteenontevredenklant,hetbetalenvan rekeningen,hetaanmanenvanklanten)schuivenwezelieverdoornaardevolgendedag.Werk eerstdetakenafdievoorjeliggen.Beldielastigeklantnogvoorjedepcopstart.Werkde onaangenametaakaf,voordatjeaanietsleuksbegint.Hetgeeftjemeteeneengevoelvan succeswaarjedeheledagopkuntteren.Het ‘doehetnu-principe’ geldtookvoordedagelijkse informatiestroom.Sorteerpostbijbinnenkomst:gooiwegwatjenietdenkttegebruiken,berg informatievoorlateropenhandelzakenwaaropjeactiemoetondernemenonmiddellijkaf.

Leesdeverdiepingsstof'Tipstimemanagement'.

Opdracht9 Omschrijvingvantimemanagement

Dezeopdrachtkunjehetbesteineentweetalmaken.

a. Kommetelkaartoteenomschrijvingvanhetbegrip ‘timemanagement’.

b. Bespreekmetelkaarwatjulliesterkeenzwakkepuntenvantimemanagementzijn.

c. Beschrijfvooriedereenoftweeverbeterpunten.

Opdracht10 Indelingwerkzaamheden

a. Opgrondvanwelketweecriteriakunjewerkzaamhedenofactiviteitenclassificeren?

b. Tekenopgrondvandezetweecriteriadevierkwadranten.

c. Geefvanelkkwadranttweevoorbeeldenvanwerkzaamhedenofactiviteitendieverband houdenmetdecoördinatievaneenproject.

Opdracht11 Tipstimemanagement

Steleenlijstmettipsopwaardoorjeefficiëntereneffectievermetjetijdomgaat.

Opdracht12 Testtimemanagement

Bekijkdewebsite'TimeManagementtest'.

Vuldetestinentrekenkelebelangrijkeconclusiesopbasisvandeuitslag.

3.5Deuitvoeringvaneenproject

IndeuitvoeringsfasestaandedrieC'scentraal:

1.coördineren

2.communiceren

3.controleren.

Eengoedevoorbereidingishethalvewerk.Daarnaastgaathetnatuurlijkomeengoede uitvoering.Dehoeveelheidwerkdiejealsprojectleidermoetverrichtentijdensdeuitvoeringsfase isafhankelijkvandeaardvanhetproject.Bijdeorganisatievaneengrooteendaags sportevenementisdeuitvoeringsfasemaarééndag.Bijdeorganisatievaneenkampweekvoor kinderenmeteenvisuelebeperking,isdeuitvoeringstijdeenweek.Debouwvaneennieuwe sporthalduurtongeveereenjaar.

BEROEPSONDERWIJS

Uitvoeringstakenvandeprojectleden

Indeuitvoeringsfasewordenallewerkzaamhedenvanhetontwerpofvanhetdraaiboek uitgevoerd.Alshetgoedis,weetiedereenwathijmoetdoen.Enkeleuitvoeringstakenzijn:

• materiaalophalenenterugbrengen(transport)

• opbouwenenafbrekenvande(sport-enbewegings)activiteiten

• verzorgenvanlichtengeluid

• verzorgenvandeopeningensluiting

• ontvangenvandedeelnemers,cursisten,toeschouwersendergelijke

• verzorgenvandehoreca,catering

• uitvoeren,begeleidenvande(sport-enbewegings)activiteiten

• ontvangenenbegeleidenvanvrijwilligers,medewerkers

• ontvangenentewoordstaanvandepers.

Ondankshetdraaiboekofhetontwerp,moetdeprojectleidervoortdurendtoezienopde uitvoeringendewerkzaamhedencoördineren.Hiervoorishetnodigdathijeengoede communicatieonderhoudtmetdeprojectleden.Deprojectleideristijdensdeuitvoeringook

verantwoordelijkvoorhetcontrolerenvandevoortgang.Alshetnodigis,wordener aanpassingengedaanomhetoptimaleresultaattebereiken.Jehebthetdaneigenlijkoverde drieC’s:coördineren,communicerenencontroleren.

Coördineren,communicerenencontroleren

Ofdeuitvoeringnueendagofdriejaarbeslaat,deaspectencoördineren,communicerenen controlerengeldenvoorelkproject.

Coördineren

Eengoedecoördinatieistijdenshetprojectergbelangrijk.Voorafmoetduidelijkzijnwievoor welkdeelverantwoordelijkis.Iederemedewerkermoetooktijdenshetprojectwetenbijwie hijterechtkanmetvragenofproblemen.Alsvantevorenduidelijkiswievoorwelkdeelvan hetprojectverantwoordelijkis,kunnenersnelbesluitenwordengenomeneneventuele problemenwordenopgelost.Alshetkan,lopenveranderingenofwijzigingenviadeprojectleider. Datisdegenediedetouwtjesinhandenhoudt.Bijlangdurigeprojectenzullenerregelmatig projectvergaderingenplaatsvinden,waarindevoortgangaandeordekomt.

Communiceren

Veelprojectengaannietnaarwensomdatdecommunicatieslechtofonvoldoendeverloopt. Voorafmoetditgoedgeregeldzijn.Hetmoetduidelijkzienwiewaaroveropdehoogtegehouden moetworden.Jemoetelkaargeregeldopdehoogtehoudenvandeactiviteiten,vooralalser vanhetontwerpofvanhetdraaiboekafgewekenmoetworden.Hetisergbelangrijkdatde mensendiedataangaat,snelgeïnformeerdworden.Zemogennietvoorverrassingenkomen testaan.Metdehuidigecommunicatiemiddelenalsmail,bellenenWhatsAppmagditgeen probleemmeerzijn.

Voortgangsbesprekingen

Ookbijkortdurendeprojecten,zoalseeneendaagssportiefevenement,ishetbelangrijkom momenteninteplannenwaaropdeprojectledendevoortgangtebepreken.Neemditsoort momentenopinjedraaiboek.Spreekmetelkaarafwanneerenwaarjeelkaarontmoet.Houd geenuitgebreidediscussies.Hetisdebedoelingdatjesnelinformatieuitwisseltenwaarnodig besluitenneemt.Mogelijkeonderwerpenvandevoortgangsbesprekingzijn:

• eventueleonduidelijkheden

• veranderingeninhetdraaiboek

• devolgendeactiviteit.

Bijprojectenmeteenlangereuitvoeringstijd,planjegeregeldvergaderingenomelkaarbijte praten.

Controleren

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Decontroleheefttemakenmetdebeheersmatigeactiviteitentijdensdeuitvoeringsfase.Bij eenkortdurendprojectspeeltdebeheersingvangeldeenmindergroterol.Deuitgavenzijn gedaanenjekunthooguitlettenopdaternietteveelgratisconsumptiesweggegevenworden endatmensencorrectomgaanmethetsportmateriaalendeaccommodatie.Bijeenzo’nproject isdetijdbewakingwelbelangrijk.

Bijlangdurigeprojectenmoetjedebeheersingsfactorencontroleren.Dezefactorenzijnal eerderaandeordegekomen,maarhaddentoenbetrekkingopdevoorbereidingsfase.De beheersingsfactorenzijn(KOFTIG):

Kwaliteit

Watdekwaliteitvaneenprojectis,laatzichsomsmoeilijkomschrijven.Bijdeontwikkelingvan eennieuwevoetbalschoen,tennisracketofsportopleidingisdekwaliteitredelijkgoedvastte stellen.Maarwanneeriseensportstimuleringsprojectgeslaagd?Alsdebelangstellingvooreen sportstimuleringsprojecttegenvalt,maaralsvandeaanwezigennegentigprocentergtevreden is,isdekwaliteitdantochvoldoende?Kwaliteitheeftvooraltemakenmettevredenheidvan klanten,deelnemersofbezoekers.Bijeenconferentiegaathetechtnietalleenomdeinhoud. Dekwaliteitwordtookbepaalddoordebereikbaarheidvandelocatie,hetcomfortvande accommodatieenvandehapjesendrankjes.Vooraldezekwaliteitsaspectenmoetjeoog hebben.Somswordteenprojectmedewerkerbelastmetkwaliteitszorg.Tijdenseeneendaags evenementvaltbijvoorbeeldopdatdemensenlangmoetenwachtenbijhetbestellenvan drank.Hierkandanopingegrepenwordendooreenextramedewerkerachterdebartezetten. Ditistevergelijkenmeteenwinkeldiebijeenlangerijeenextrakassaopendoet.

BEROEPSONDERWIJS

Bijlangdurigeprojectenishetbelangrijkomtussentijdsdetevredenheidvanklantenof deelnemerstemeten.Bijeennieuweopleidingvooreensportbondkunjedekwaliteitbewaken doorregelmatigteevaluerenmetdecursisten.Ookkunjeeenklankbordgroepbenoemen waarmeejewatintensieveroverdeinhoudenopzetvandecursuspraat.

Organisatie

Decontrolevandeorganisatievaltgrotendeelssamenmetwatwecoördinatienoemen.Het isbelangrijkomtijdenshetprojecteenaantalorganisatorischezakenindegatentehouden. Ditkomtdekwaliteittengoede.Hierbijkanonderanderegedachtwordenaan:

• debezettingvanhetsecretariaat,garderobeofinformatiebalie

• debriefingvanallemedewerkersenleveranciers(standbouwers,cateraars)

• coördinatievandeuitvoeringvanalleactiviteitenaandehandvanhetdraaiboek

• hetverloopvandeafzonderlijkeactiviteiten.

Faciliteiten

Onderdefaciliteitenvallenbijvoorbeelddelocatie,allevoorzieningen,apparatuur,de schoonmaak,catering,vervoer,verzekeringen,vergunningen,financiënenmenskracht.

Bijhetcontrolerenvandefaciliteitenrichtjijjevooralop:

• hettijdigvoorhandenzijnvandefaciliteiten,zoalsmaterialen,EHBO,voldoendefinanciën tijdensdeuitvoering,voldoendeverbruiksartikelenalsetenendrinken

• hetbeherenvandegenoemdefaciliteiten

• hetbemensenvandegenoemdefaciliteitenenbijvoorbeeldafsprakenmakenoverhet aflossentijdenspauzes,afsprakenoverregelsengebruiken.

Tijd

Bijelkprojectishetbelangrijkomdetijdgoedtebewaken.Erisnietszovervelendalseen sportevenementofeentoernooidatenormuitlooptofwaarbijdeprijsuitreikingeenpaaruur opzichlaatwachten.Indiezinkunjedebeheersingsfactorennietlosvanelkaarzien.Tijdstaat inditvoorbeelddirectinrelatiemetkwaliteit.

Planningsmethodenvergemakkelijkendecontroleopdetijd.Jekuntnogzo’nmooieplanning hebben,alsdezenietgecontroleerdwordt,hebjeerinfeiteweinigaan.Ooktijdensdeuitvoering moetendezakenopschemalopen.Bijbouwprojectenziejenogaleensdatervertraging optreedt.Ditkandooronvoorzienezakenalstelaatgeleverdebouwmaterialenofvorstverlet, maarsomsookdooreenslechtecontrolevandetijd.

Informatie

Deinformatieheefttemakenmetdecommunicatieenisalaandeordegekomenonderhet kopjeCommunicatie.Somszijnerspecifiekeinformatietakendietijdensdeuitvoeringgedaan moetenworden.Hierbijkunjedenkenaanpersontvangst,uitdelenvanpersmappen, openhoudenvaneeninformatie-ofservicebalieenonderlingoverlegmetdeprojectleden.

BEROEPSONDERWIJS

Geld

Ooktijdensdeuitvoeringwordtergelduitgeven.Degenedieverantwoordelijkisvoorde financiënmoetgoedopdehoogteblijvenofdewerkelijkeuitgaveneninkomstenovereenkomen metdebegroting.Doorhetopstellenvaneengoedebegrotingenhetwerkenmetbudgetten enmedewerkersdiebudgetverantwoordelijkzijn,kunjedekostenbeheersen.Inhetthema ‘Projectbegrotingenbudgettering’ gaanwehiernaderopin.

Leesdeverdiepingsstof'BeheersingsfactorenGO-TIK'.

Problementijdensdeuitvoering

Erkunnenaltijdproblemenontstaantijdenseenproject.Hetisbelangrijkomeensnelle inschattingtemakenvandeaardvanhetprobleem.Problemenmoetjesnelonderkennenen analyseren.

Zoiseeninschattingvandeurgentieenhetbelangvanhetprobleemnoodzakelijkomtoteen goedeoplossingtekomen.Ditonderscheidhelptjeomopdejuistemanierprioriteitentetellen. Urgenteénbelangrijkeproblemenprobeerjealseersteoptelossen.

Daarnaastkunjeonderscheidmakenin:

• problemendieiemandandersalleenkanoplossen

• problemendiedeprojectleideralleenkanoplossen

• problemenwaarbijoverlegmetanderennoodzakelijkis.

Urgenttoiletpapier

Wanneerhettoiletpapieropis,vormtdateenurgentprobleem.Voorsommigedeelnemerskan ditheelbelangrijkzijn.Deprojectleiderhoeftditnatuurlijknietoptelossenenhetkanook zonderoverleg.Klachtenvanoudersoverdeinhoudvaneenactiviteitbijeen sportstimuleringsprojectvragenwaarschijnlijkomenigoverlegmetdebetrokkensportleiders.

Indevoorbereidingkunjealmeenemenwietijdensdeuitvoeringverantwoordelijkisvoor bepaaldeproblemen.Denkvantevorengoednaoverproblemendiezichtijdenshetproject zoudenkunnenvoordoen.Bedenkwelkeproblemenereventueelkunnenontstaan,watde oplossingenzijnendoorwieeenbepaaldprobleemkanwordenafgehandeld.

Zokaneentechnischiemanduithetprojectteambelastwordenmetproblemenophetgebied vanmateriaal,geluidenlicht.Zetmensendieoverzichthebbenenbesluitendurventenemen opbelangrijkeposten.Jekuntalsprojectleidernietalleproblemenzelfoplossen;eenschema kanhierbijhelpen.Deinvullingvanhetschemaissterkafhankelijkvandeaardvanhetproject.

Aardvandeproblemen

Technischeproblemen

Problemenmetpersoneel

Problemenmetdeelnemers

Problemenmetactiviteiten

Logistiekeproblemen

Financiëleproblemen

Verantwoordelijkepersoon

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht13 DedrieC’s

TijdensdeuitvoeringstaandedrieC’scentraal:

• coördineren

• communiceren

• controleren.

Oplossingen

LeguitwatermetdezedrieC’sbedoeldwordtindeuitvoeringsfasevaneenproject.

Opdracht14 KOFTIG

Debeheersingsfactorenzijn(KOFTIG):

1.kwaliteit

2.organisatie

3.faciliteiten

4.tijd

5.informatie

6.geld.

a. Legaldezezesbeheersingsfactorenuitinverbandmetdeuitvoeringvaneenproject.

b. Geefvanelkebeheersingsfactoreenpraktijkvoorbeeldhoehetmetdezefactormiskan gaan.

Opdracht15 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

1.

2.

3.

Jekuntdevierstappenvanplanmatigwerkenbeschrijvenen toepassen.

BEROEPSONDERWIJS

Jekuntdeverschillendeplanningstechniekenbeschrijvenen toepassen.

Jekunthetbegriptimemanagementbeschrijven.

JekuntdedrieC'sdiecentraalstaanindeuitvoeringsfaseomschrijven.

4.

3.6Verdiepingsstof-Raci-model

EenbekendetermbinnenprojectmatigwerkenisRACI.Raciiseenmodelwaarinde betrokkenheidvandeelnemersbinneneenprojecteenvoudigeneenduidiginzichtelijkkunnen wordengemaakt.EenRaci-modelkanwordengemaaktopbasisvandeworkbreakdown structure(WBS)diejevoorjeprojecthebtgemaakt.MeteenRaci-modelofRaci-matrixkunje hieropeengoedeverdelingvantakenenverantwoordelijkhedenuitwerken.Ditkunjemakkelijk doendooralleactiviteitenuitdeWBSomtezetten(ofautomatischtekoppelen)aaneenmatrix waarinjedebetrokkenpersonenenalletakenenactiviteitenkwijtkunt. DeafkortingenenvertalingvanRACIzijnalsvolgt:

• R (Responsible)=verantwoordelijkvoordeuitvoering=Uitvoerend

• A (Accountable)=eindverantwoordelijk,heefteindoordeel=Beslisser

• C (Consulted)=iemanddievoorafgeraadpleegdwordt=Adviseur

• I (Informed)=iemanddieachterafgeïnformeerdwordt=Geïnformeerde.

OptioneelkunnenookdeSenOgebruiktworden,waardoorhetRASCI-ofCAIRO-modelwordt gevormd.Dezeaanvullingenstaandanvoor:

• S (Supportvie)=iemanddieondersteuningverleent=Ondersteunend

• O (OutoftheLoop)=explicietgeendeelgenootvanhetproces=Uitgesloten.

3.7Verdiepingsstof-Tipstimemanagement

E-mail

• Handele-mailberichtenafopvastetijdstippenperdag.

• Schakeljee-mailprogrammauitalsjemeteenandereklusaanhetwerkbent.

BEROEPSONDERWIJS

• Weesselectiefinhetversturenvanzogenoemdecc'tjes.

• Laatjeniethetbosinsturendooroeverlozee-mailberichtenmetbijlagen.Vraagdeverzender wathijvanjeverwacht.

Verstoringenvanbuitenaf

• Sluitjedeuralsjejemoetconcentrerenopeentaak.Laatwetenwanneerjewélbeschikbaar bent.

• Maaknietautomatischtijdvrijvooronverwachtebezoekers.Maakvriendelijkmaarbeslist eenafspraakvooreenandertijdstip.

• Parkeerongeplandeverzoeken:zegnietonmiddellijkjategenalleswatbinnenkomt. Delegeerwerkzaamhedenenoefenjezelfin ‘nee’ zeggen.

Organisatievandewerkplek

COPYRIGHTBOOM

• Houdjebureauopgeruimd.Alleendekluswaaraanjewerkt,ligtinhetzicht.

• Ordenje(werk)archief.Hanteerdezelfdemappenindelingvoorjepapieren-endigitale archief.Zoverliesjegeentijdmetzoeken.

• Doe'geeltjes'indeban.Zeleidenjeafenmakenonrustig.Zetactiesopeentodo-lijsten verwerkzeinjeweekplan.

• Projectklaar?Rondhetookfysiekaf.Haaldebezemdoorjewerkdocumenten.Gooiweg watwegkanenarchiveerderest.

3.8Verdiepingsstof-BeheersingsfactorenGO-TIK

Geld

• Isduidelijkwatdetotalekostenenopbrengstenvanhetprojectzijn?

• Zijndekostenopgesplitstoverdeverschillendeactiviteiten?

• Zijndenormenenmargesvastgelegd(=begroting)?

• Zijnhetdoenvanuitgavenenhetinnenvaninkomstenopdekalendervastgelegd?

• Isdebegrotinggoedgekeurd?

Organisatie

• Isereenduidelijkeverdelingvantaken,bevoegdhedenenverantwoordelijkhedenvastgelegd tussenopdrachtgever,projectleiderenproject-ofstuurgroep?

• Isvooriedereenduidelijkwatdeverhoudingistussenhetprojectenderestvande organisatie?

• Isvastgelegdopwelkemanieroverlegenbesluitvormingplaatsvindenbinnenhetproject?

• Iservoorallebeheersingsaspectenvastgelegdhoedenormenenmargestotstandkomen enwiezebeheerst?

Tijd

• Isbekendwanneerhetprojectklaarmoetzijn?

• Isdetotaletijdgeschat?

• Isdetijdperfaseenperactiviteitgeschat?

• Zijndenormenenmargesvastgelegd(=balkenplan)?

• Isduidelijkwelkeactiviteitennaelkaarmoetengebeurenenwelketegelijkertijdkunnen plaatsvinden?

• Zijnerafsprakengemaaktoverwiewatwanneerdoet?

BEROEPSONDERWIJS

• Zijnalleafsprakenopeenkalendervastgelegd?

Informatie

• Isduidelijkwelkesoortinformatievoorhetprojectvanbelangisenmoetwordenbeheerst?

• Iservastgelegdwiewelkeinformatiemoetgevenenwiewelkeinformatiemoetkrijgen?

• Isereensysteemontworpenombijalleinformatieaantegevenomwelkesoortinformatie hetgaat,watermeegedaanmoetwordenendoorwie(=registratiesysteem)?

• Isdestructuurvanbeslisdocumentenvastgelegdenduidelijkvooriedereen?

Kwaliteit

• Zijnerkwaliteitseisenopgesteld?

• Zijndezekwaliteitseisenomgezetinconcretenormen?

• Zijnerprioriteitengesteldindenormen?

• Watzijndemarges?

• Hoestaathetmetdeafsprakenoverwieopwelkemanierenopwelkmomenthetresultaat toetstaandenormen?

Bron:UniversiteitLeiden(z.d.).

3.9Verdiepingsstof-Eentevredenklant

Veelorganisatiesstellendeklantcentraal.Klantgerichtondernemenisbelangrijkgeworden enklanttevredenheidisvaakgeenmiddelmeer,maareenstrategie.Deklantiskritischeren mondigergewordenenheeftvoldoendekanalentotzijnbeschikkingomzijnervaringenmet anderentedelen.Ukunterduseigenlijknietomheen:feedbackvanklantenmoetverweven zitteninuwbedrijfsvoering.

Eentevredenklantlevertuveelvoordelenop:

• Zijzullenlangergebruikmakenvanuwproductenen/ofdiensten.

• Zijzullenoverhetalgemeenmeerenvakerherhaalaankopendoen.

• Zijwordensnellersupporterofpromotorvanuwmerk(watdekansvergrootdatdaar nieuweklantenuitvoortkomen).

• Zijzijnmakkelijkerengoedkoperomtebehouden,danomnieuweklantentevindenen dezebinnentehalen.

Klanttevredenheidiseenbepalervanhetsuccesvanuworganisatie,maarookvanontevreden klantenkanveelwordengeleerd.Dezwakkeplekkenwordengeduidenhieropkanactieworden ondernomenterverbetering.Buiguwontevredenklantenweeromtottevredenklanten!

Dergelijkeinzichtenstellenuinstaatomuwdienstverleningteoptimaliseren.Online onderzoeksbureauMWM2voertalsindshaaroprichtingklanttevredenheidsonderzoekenuit voorhaaropdrachtgeversengebruikthiervooreengestandaardiseerdmodeldathaarfijn aangeeftwaarhetgrootsteverbeterpotentieelzitomklanttevredenheidteverhogen.

Bron:Tevredenheidsonderzoek.com(z.d.).

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

3.10Begrippen

Balkenplanning

Opeenverticaleasplaatsjealletakenenopdehorizontaleashettijdstipwaaropdetaken afgerondmoetenzijn.

Deming

Beschrijftplanmatigwerkenaandehandvanplan,do,check,act.

Mijlpalenplanning

Overzichtvanallemijlpaleninchronologischevolgordeenhettijdstipwaarophetgerealiseerd moetzijn.

Netwerkplanning

Eenvormvanprojectplanningwaarbijdeonderlingevolgorden,relatiesentijdsdurenvan activiteitenweergegevenwordenalspijlenenknooppuntenineennetwerk.

Timemanagement

Hetprocesvanplannenenorganiserenvandetijddiejenodighebtvoorhetuitvoerenvan bepaaldetakenenprojecten.

Urgent

Dringend.

Workbreakdownstructure

COPYRIGHTBOOM

Hetopdelenvanwerkzaamhedeninkleineretakenomdeuitvoeringbeterbeheersbaaren toegankelijkertemaken.

BEROEPSONDERWIJS

BEROEPSONDERWIJS

THEMA4 MARKETINGVANEENPROJECT

Inhoudthema

• Marketing

• Marketingstrategieën

• Doelgroepanalyse

• Destappenvanhetmarktonderzoek

• DeSWOT-analyse

• Marketingindepraktijk

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Hetmerendeelvandeprojectenstartmeteenbehoefteonderzoek.Jevoerteen(eenvoudig) onderzoekuitominformatieteachterhalen.Jesignaleertenzoektnaarrelevantetrendsen ontwikkelingenophetgebiedvansportenbewegen.Jebekijktdegegevensvanuitde verschillendebelanghebbenden,trektconclusiesenvertaaltdienaarhetprojectplan.Opdat momentbenjebezigmetmarketing.

Inditthemavindjeinformatieoverdemarketingvaneenproject.Erwordtingegaanophet belangvanmarketingenopvierveelgebruiktemarketingstrategieën.Vervolgensgaathetover hetbelangvaneenjuistedoelgroepanalyse.Jemoetgoedwetenvoorwiejehetproject organiseertenwathunwensenenverwachtingenzijn.Eenmarktonderzoekzetjestapvoor stapop.Dezestappenkomeninditthemaaandeorde.Vervolgenskrijgteenveelgebruikte methodeomdehaalbaarheidvaneenprojecttebepalenaandacht:deSWOT-analyse.Aanhet eindevanditthemavindjeeenaantaltipswaarjealssport-enbewegingscoördinatorinde praktijkwatmeekunt.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Marketingvaneenproject'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3,P4en P5-K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekunthetbegripmarketingomschrijven.

• Jekuntdevierbelangrijkstemarketingstrategieënbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntcorrecteendoelgroepanalyseuitvoeren.

• Jekuntdestappenvanhetopstellenvaneenmarketingplanbeschrijvenentoepassen.

BEROEPSONDERWIJS

• JekunteenSWOT-analysetoepassen.

4.1Casus Opdracht1 CasusVeilige-biken

Uitonderzoekblijktdatersteedsmeerongelukkenmete-bikesgebeuren.Vooraldegroep 65-plussersblijktergkwetsbaar.EengroepjeSB-studentenlooptstagebijeenwelzijnsorganisatie voorouderen.Dezeorganisatiewilgraageenprojectopzetten,gerichtopveilige-bikenvoor 65-plussers.Dooreencursusmoetenouderenrijvaardigerwordenenzichbewustwordenvan degevarenvanhetgebruikvandee-bike.Deeerstevraagwaarmeehetgroepjestudentenaan deslagmoet,iseenhaalbaarheidsonderzoek.

Bekijkdevideo'Fietscursussenioren'.

Kennis

a. Welkefactorenbepalendehaalbaarheidvaneenproject?Maakeenlijstjevanfactorendie eenrolspelen.

b. Probeerdezefactorenteordenenincategorieën.

c. Watishetdoelvaneenhaalbaarheidsonderzoek?

d. Hoezoujeeendergelijkonderzoekopzetten?Welkestappendoorloopjebijeendergelijk onderzoek?

e. Hoezouditonderzoekerconcreetuitzienbijditproject?

f. EenmethodeomdehaalbaarheidvaneenprojectteachterhalenisdeSWOT-analyse.Waar staatSWOTvoor?

g. VoereenSWOT-analyseuitvoorditproject.

4.2Marketing

Metbehulpvan marketing benjeinstaateengoedprojectplantemaken.Deorganisatievan eenprojectbegintmeteengoedevoorbereiding.Deeerstestapindevoorbereidingisde marketing.Maarwatismarketingeigenlijk?Daargaanweeerstopin.Vervolgensiseraandacht voorhetbelangvanmarketing.

Watismarketing?

Bijmarketingstaathetachterhalenvanbehoeftenvanpotentiëleklantencentraal:watwilde klant,watzijndewensenenhoespeelikhiermetmijndienstenenproductenopin?Erbestaan verschillendeomschrijvingenvanmarketing.

Enkelevoorbeeldenzijn:

1.Elkeactiviteitdieconsumentenenproducentenmetelkaarverbindt.

BEROEPSONDERWIJS

2. Hetrekeninghoudenmetofhetafstemmenvandeorganisatieopdewensenenbehoeften vanklantenendeelnemers.

3.Doordebrilvanklanten,ledenofdeelnemersnaarjeeigenproduct,dienstoforganisatie kijken.

Marketingiseenmaniervandenken.Hetheefttemakenmethetafstemmenvanhetaanbod opdevraag.Hetvoegtietstoeaanhetdenkenoverprojecten.Vroegerdachtmenergnaar binnengericht.Erwasalleenaandachtvoordeeigenorganisatieenhetbehalenvandegestelde doelen.Organisatieswarennietofmindergewendomtedenkenentehandelenvolgens marketingprincipes.Metanderewoorden:erwas(te)weinigaandachtvoordeafstemmingvan hetaanbodopdevraag.

Ditzagjeookbijsportorganisaties.Doordetoenamevanhetaantalsportaanbieders,vooral commerciëleorganisatiesalssportscholenenfitnesscentra,kregensportverenigingenhet steedsmoeilijker.Hetaantalledennamlangzaammaarzekeraf.Ookdesportverenigingmoest marktgerichtgaandenkenenhandelen.Zoisdeintroductievanpadeldereddingvanveel tennisverenigingengeworden.Tegenwoordigneemtmarketingbijvrijwelallesportorganisaties eenbelangrijkeplaatsin.Mogelijkisditmededeoorzaakvandathetaantalledenvan sportverenigingendelaatstejarenminofmeerstabielis.

Bekijkdevideo's'Watismarketing?'en'Tienjaarsportmarketing'.

Argumentenomaandachttebestedenaanmarketing

• Eensportaanbiederheeftbijteweinigledengeenbestaansrecht,erkomtdanteweinig geldbinnenenditkanredenzijnvoorfaillissement.

• Sportaanbiedersmoetenzorgvuldigomgaanmetgeldenmiddelen.

• Projectenslagenalleenalservoldoendeanimovooris.

Hetbelangvanmarketing

Marketingisomverschillenderedenenbelangrijk.Jeonderzoektdebehoeftenenwensenvan jedoelgroep.Ditlevertallerleimarketinggegevensop.Behalveinzichtinwensen,behoeften enverwachtingen,kanhetookinformatieopleverenoverhoeveelgeldoftijdmensenergens vooroverhebben.Doorgoedemarketingbenjeinstaatomhetprojectoptimaalaftestemmen opdedoelgroep.Jeanalyseertdeprojectopdracht,steltkritischevragenenverzamelt ontbrekendeinformatie.Daardoorbenjeinstaateencompleetprojectplanoptestellen.Het verzamelenvanrelevantemarketinggegevensdoejedoormiddelvanmarktverkenning.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Marketingmaterialen.

Marktverkenning

‘Bezinteergebegint’ iseengoeduitgangspuntbijprojecten.Voordatjehetprojectgaat coördinerenenorganiserenishetzinnigomtewetenof:

• ervoldoendebelangstellingonderdedeelnemersis,voldoendeanimo

• hetprojectmetdebeschikbaremensenenmiddelenwelhaalbaaris

• hetbeoogderesultaatdebenodigdetijdenhetgeldwaardis.

Hetmislukkenvaneenprojectleidttotteleurstellingeniseenverspillingvantijd,gelden middelen.Ookkanhetdemotiverendwerkenopdeorganisatieinhetalgemeenofopeen volgendprojectinhetbijzonder.Jemoetdusmislukkingzientevoorkomen.Datkandoorhet uitvoerenvaneenmarktverkenningeneendoelgroepanalyse.Meteendoelgroepanalysebreng jedebelangrijkstekenmerken,wensenenbehoeftenvandedoelgroepinkaart.Alsjeeen marktverkenningendoelgroepanalyseuitvoert,isdekansvanslagenvanhetprojectgroter.

Voorhetmarktonderzoekverzameljeinformatietenbatevanhetproject.Jekuntditoverlaten aangespecialiseerdeenprofessionelebureaus.Datisvaakergkostbaar.Jekunthetookzelf doen.Eendergelijkmarktonderzoeknaarinformatienoemjeeenmarktverkenning.

Marktverkenning

Eenmarktverkenningiseenonderzoekwaarbijinformatiewordtverzameldoverpotentiële marktenofklantenvoorconcreteproducten,dienstenofideeën.Hetkangaanomhetinkaart brengenvannieuwedoelmarktenofconcurrenten,maarbijvoorbeeldookomhetvaststellen van(toekomstige)trendsineenbestaandemarkt.

Bron:EersteKamer(z.d.).

Hetnutvanmarketinggegevens

Dewensenvandeklantenendeelnemersaaneenprojectzijnbijmarketingbepalend.Elke organisatiegebruiktmarketingomhaardoeltebereiken.Hetbedrijfhoudtbijvoorbeeldrekening metdeafzetmarkt,vooralbijhetvaststellenenuitvoerenvanhetbeleid.

Watkaneenorganisatiedoenmetmarketinggegevens?Wegevenenkelevoorbeelden.

• Degegevenskunnengebruiktwordenomklantgerichttewerken.Wedenkendannietalleen aandedeelnemersenbezoekers,maarookaandesponsors,journalisten(media), projectteamleden,medewerkersen/ofvrijwilligersvanhetproject.

• Metdegegevensishetmogelijkjeteverplaatsenindebelevingswereldvandeklant.Hoe wildeklanthetgraaghebben?Watzijndewensenenbehoeftenvandeklant?Watzijn eventuelebelemmeringenenhoekunnendieverholpenworden?Opdiemanierkunjehet projectafstemmenopdeinteressesvandeklantofdoelgroep.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• Degegevensbiedenaanknopingspuntenomdekwaliteitvanhetprojectteverbeteren.

• Aandehandvanmarketinggegevenskanhetprojectteambepalenofhetprojecthaalbaar is,bijvoorbeeldofervoldoendeanimovoorhetprojectis.

• Aandehandvandegegevenskunjedesamenstellingvanhetprojectteamvaststellenof aanpassen.Somsblijktuitdegegevensdaterspecifiekeexpertisenodigis.

• Degegevensbiedenaanknopingspuntenvoordemanierwaaropjededoelgroepofde klantenhetbestkuntbereiken.

• Aandehandvandegegevenskunjebepalenwelkesponsorsinteressantkunnenzijnvoor hetprojectenwaaromhetprojectinteressantzoukunnenzijnvoorsponsors.

• Opbasisvandegegevenskunjedemeestgeschiktedatumenaccommodatievaststellen.

• Aandehandvanmarketinggegevenskunjeeeninschattingmakenvandekostenen inkomstenenbepalenofhetprojectfinancieelhaalbaaris.

• Deorganisatiekanbepalenwelkeactiviteiteneengrotekansvanslagenhebben.

• Jekuntbepalenwelkefactoreneensuccesvolprojectindewegkunnenstaanenwatje hieraankuntdoen.

Doormiddelvanmarketingkijkjedusdoordeogenvanklanten,ledenofdeelnemersnaarje eigenproduct,dienst,organisatieofproject.Opbasisvandemarketinggegevenssteljehet doelvanhetprojectvast.

Opdracht2 Woordspinmarketing

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maakeenwoordspinmetinhetmiddenhetwoord ‘marketing’.Omdebeurtbedenkenjullie woordendiemetmarketingtemakenhebben.Zetdezewoordenrondomhetwoord marketingentreklijnentussenmarketingendeanderewoorden.Alsjenietsmeerweet, magjepassenengaatjebeurtovernaardevolgende.

b. Bespreekdetermenindewoordspinenkomtoteenlijstjemetonderwerpendiemet marketingtemakenhebben.

c. Vergelijkditlijstjemetdelijstjesvanjemedestudenten.

Opdracht3 Watismarketing?

Bekijkdevideo'Watismarketing?'.

Geefopbasisvandevideoeenomschrijvingvanmarketing.

Opdracht4 Watissportmarketing?

Bekijkdevideo'Tienjaarsportmarketing'.

BEROEPSONDERWIJS

Geefopbasisvandevideoeenomschrijvingvansportmarketing.

Opdracht5 Hetbelangvanmarketing

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Praatmetelkaaroverhetbelangvanmarketing.Komuiteindelijktoteentopvijfvan belangrijkstevoordelenvanmarketing.

b. Vergelijkjullietopvijfmetdievaneenandergroepje.

Opdracht6 Devoordelenvanmarktverkenning

a. Watverstajeondermarktverkenning?

b. Gauitvaneenbepaaldprojectennoteereenaantalbelangrijkemarktgegevensvoordit project.

4.3Marketingstrategieën

Webesprekentweeveelgebruiktealgemenemarketingstrategieën.Bijelkestrategiehoorteen aantalinstrumentenofstrategieën.Detwee marketingstrategieën zijn:

1.demarketingmix

2. product-marktcombinatie.

Demarketingmix

Hebjehetdoelvanhetprojectbepaald,danbekijkjehoejedatdoelwiltrealiseren.Het instrumentariumdatjehiervoortotjebeschikkinghebt,zijndemarktinstrumenten. DevijfmarktinstrumentenwordenookweldevijfP’sgenoemd:

1.product

2.prijs

3.plaats

4.promotie

5.personeel.

Bekijkdevideo'Marketingmix'.

Decombinatievandezemarktinstrumentendiejebewustinzetomeenbepaalddoeltebereiken, heetdemarketingmix.Bijeenprojectstemjedevijfmarketinginstrumentenoptimaalafopde gekozendoelstellingendewensenvandedoelgroep.

DevijfP’sindepraktijk

Stel:jeorganiseertalsprojecteensportstimuleringsactiviteitvoormeisjesmeteen migratieachtergrond.Vervolgensloopjedevijfonderdelenvandemarketingmixnaopdit gegeven.

Product

Watbetekentditvoormijnproduct?Welketakkenvansportzijnpopulaironderallochtone meisjes?Aanwelkevoorwaardenmoetdezeactiviteitvoldoenzodatheteeninteressantproduct isvoordezedoelgroep?

BEROEPSONDERWIJS

Prijs

Watheeftdezegroeptebesteden?Hoehoogkandeprijszijnvoordezeactiviteitenopwelke manierkandebetalinghetbestgebeuren:strippenkaart,vooraf,perkeer?

Plaats

Welkeeisensteltdedoelgroepaandelocatie?Alsdekeuzevaltopzwemmen,zalditopeen apartmomentmoetenzijnenzalheteenlocatiemoetenzijnzonderongewensteaanwezigen.

Promotie

Opwelkemanierkanikdezedoelgroephetbestebereiken?Welkemediaofmiddelenzijn effectief?Werkteenposteropschool,eenberichtindeplaatselijkekrantofkiesikvoor huis-aan-huisverspreidingineenbepaaldewijk?

Personeel

Welkeeisensteltditaanhetpersoneel?Moetendeactiviteiteninditgevalverzorgdworden dooreenvrouwelijkesport-enbewegingscoördinator?

DevijfP’shangenonderlingnauwsamen.Alshetbestedingsniveauvandedoelgroepgering is,heeftditookconsequentiesvoordeplaats(hethurenvanzwemwaterisrelatiefduur),voor deactiviteit(golfwordtlastig)envoorhetpersoneel(hooggekwalificeerdpersoneelisduurder danlaaggekwalificeerdpersoneel).

Product-marktcombinatie

Sportaanbiedersproberenhunmarktaandeelbewusttevergrotenofminimaaloppeiltehouden. Ookbijdeorganisatievaneenproject,wiljegraagzoveelmogelijkbelangstellendenhebben enduseengrootmarktaandeel.

Jekuntvierstrategieënonderscheidendiegerichtzijnophetvergrotenvandemarkt.Deze strategieëngaanuitvantweecomponenten:

1.hetproduct(goederenendiensten)

2.demarkt(afnemersgroepen,doelgroepen).

BEROEPSONDERWIJS

Alsjedezetweecomponentencombineert,krijgjevierstrategieënvoorhetvergrotenvande markt:

1.marktpenetratie

2.marktontwikkeling

3.productontwikkeling

4.diversificatie.

Marktpenetratie

COPYRIGHTBOOM

Bijdezestrategieveranderjeniethetproduct,maarprobeerjedooreengerichtecampagne hetmarktaandeeltevergrotendoormeerdoelgroepentebereiken.Jevergrootdemarktdoor hetvergrotenvandeafzetvanhetzelfdeproductbijbestaandeklantenéndoorhetaantrekken vannieuweklanten.

Strategieënvoorhetvergrotenvandemarkt.

Nordicwalking

Nordicwalkingiseenredelijksuccesvollesportstimuleringsactiviteitvoorouderen.Jeprobeert deactiviteittelatengroeiendoormeerbekendheidaandezeactiviteittegevenonderde bestaandedoelgroep.

BEROEPSONDERWIJS

Nordicwalking.

Marktontwikkeling

Ookbijdezestrategieblijfthetproducthetzelfde,maarjeprobeerthetmarktaandeelte vergrotendoornieuwedoelgroepenvoorhetproductteinteresseren.

Nordicwalkingvoormeerderedoelgroepen

Jebrengtnordicwalkingnietalleenonderdeaandachtbijouderen,maarookbijchronisch zieken,bijex-revalidanten(naeenhersenbloedingbijvoorbeeld)enbijmensenmetdepressieve klachten.

Productontwikkeling

COPYRIGHTBOOM

Hierbijontwikkeljeeennieuwproductvooreenbestaandemarkt.Opdiemanierprobeerje hetmarktaandeeltevergroten.

Nieuweactiviteiten

Jebreidtdesportstimuleringsactiviteitengerichtopouderenuitmetstijldansen,wandelenen zwemmen.

Diversificatie

Hierbijprobeerjehetmarktaandeeltevergrotendoorhetopdemarktbrengenvaneennieuw productvooreennieuwedoelgroep.

Padel

Detennisverenigingprobeertdoorhetopdemarktbrengenvanpadel,dathetaantalleden toeneemt.

Dezestrategieënkunjealsprojectleiderbewusthanterenomvoldoendedeelnemerstekrijgen voorjeproject.

Leesdeverdiepingsstof'Opzetmarketingplan'.

Opdracht7 Videomarketingmix

Bekijkdevideo'Marketingmix'.

Geefeenkortesamenvattingvandeinhoudvandevideo.

Opdracht8 DevijfP’s

a. WatzijndevijfP’svandemarketingmix?

b. VuldezevijfP’sinvooreenbepaaldproject.

c. MaakduidelijkhoedevijfP’smetelkaarsamenhangen.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Opdracht9 Product-marktcombinaties

a. Legdeafbeeldinguit.

b. Geefvanelkkwadranteenvoorbeelduitdesportpraktijk.

c. Geefvanelkestrategieaanwanneerdezegeschiktis.Maakditduidelijkmeteenvoorbeeld.

4.4Doelgroepanalyse

Voordatjeeen(eenvoudig)marktonderzoekgaatdoen,moetjewetenwiejedoelgroepis.Bij eenprojecthebjealtijdtemakenmetmeerderedoelgroepen.Jemoethetprojectafstemmen opdedeelnemers,bezoekers,sponsors,mediaenvrijwilligers,omeenzogoedmogelijkresultaat tebereiken.Jewilttenslottedatiedereentevredenis.

Hetwerkenmeteendoelgroepanalysebetekenttweedingen:

1.denkenindoelgroepen

2.analysevandedoelgroep.

Denkenindoelgroepen

Eendoelgroepiseenverzamelingvanmensenmetgemeenschappelijkekenmerken.

Hetisonmogelijkomaftestemmenopdewensenenbehoeftenvanverschillendeindividuen. Hetvoordeelvanhetdenkenindoelgroepenisdatjeopdiemanierwelinstaatbenttegemoet tekomenaandewenseneninteressesvandeelnemers.Jemaakthetprojectaantrekkelijkvoor dezespecifiekegroepdeelnemers.Zorichtjijjebijvoorbeeldalleenop55-plussersmet sportervaringofopmeisjesmeteenmigratieachtergrondvan12tot18jaar.

Werkenmetdoelgroepenkanookinteressantzijnvoordesponsors.Sommigebedrijvenwillen namelijkeenbepaaldedoelgroepbereikenomhunomzettevergroten.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Denkenindoelgroepennoemjeookwel doelgroepsegmentatie.Ditishetdenkeninenhet onderverdelenvangroepeninverschillendedoelgroepen.Jeverdeeltopgrondvanbepaalde kenmerkendedoelgroepinsegmenten,indelen.Zomakenvrijwelalleautofabrikantenauto’s voorverschillendesegmenten.Dezesegmentenhebbentemakenmetbijvoorbeelddefinanciële positievanmensen,maarookmetwaarvoordeautogebruiktwordt(boodschappen, woon-werkverkeer,vakantie).

EenandervoorbeeldvandoelgroepsegmentatiekomvanuitHISWA-RECRON.Dezeorganisatie gaatuitvaneentyperingvanzevenleefstijlen.Dezezevenleefstijlenlatenzienwaarmensen inhunvrijetijdofopvakantiebehoefteaanhebben,watdeverschillenhierinzijn,enwaarze inNederlandwonen.Derecreantwilzichvermaken,debatterijopladenengenieten,maarhóe iemanddatwildoen,verschiltvanpersoontotpersoon.Deéénwilrustenregelmaat,deander juistdrukteensensatie.Watdeééngeweldigvindt,kanvoordeandereengroteergerniszijn.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Klant-/gasttypenopbasisvanleefstijlen.Bron:Leefstijlvinder.

Leesdeverdiepingsstof'Klant-/gasttypenopbasisvanleefstijlen'.

Analysevandedoelgroep

Watzijnnudekenmerkenvandedeelnemersopwiejejerichtmetjouwproject?Hierbijkun jeaanhetvolgendedenken:

• leeftijd

• inkomen

• geslacht

• opleiding

• beroep(bijvoorbeeldalleenambtenaren)

• woonplaats

• motivatie

• vrijetijdsgedrag(bijvoorbeeldmensendievrijwilligerswerkdoen)

• lidmaatschap

• interesse(bijvoorbeeldmeedoenofwinnen,recreatiefofprestatief)

• soortenproblemenofwensen(bijvoorbeeldnieuwesocialecontactenwillenleggen)

• omvangvandegroep.

Kenmerkendienietvantoepassingzijnopjeproject,hoefjeookniettenoteren.Zokunje komentotdevolgendeomschrijvingvaneendoelgroep.

Pubers

Hetprojectisgerichtopjongensenmeisjesvan12tot16jaaruitLeidenenomstrekendietennis opeenrecreatiefniveauwillenbeoefenenennoggeenlidzijnvaneentennisvereniging.Ze zittenophetvoortgezetonderwijs.Degeschatteomvangisachthonderd.

BEROEPSONDERWIJS

Jeweetnuopwiejejegaatrichten.Devolgendestapisomaandezemensentevragenwat hunbehoeftenenwensenzijnwatbetrefthetprojectenmetwelkemotievenzekomen.

• Watvindenledenvandedoelgroepleuk(wensen,behoeften)?

• Waaromkomenze(motieven)?

Ookkunjenubedenkenhoejededoelgroepkuntbereiken.Welkesocialmediazetjein?

Opdracht10 Belangvandenkenindoelgroepen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bespreekmetelkaarwaaromhetbelangrijkisomindoelgroepentedenken.

b. Bespreekmetelkaareenaantalvoorbeeldenuitdepraktijkwaaruitditblijkt.

Opdracht11 Doelgroepsegmentatie

a. Watisdoelgroepsegmentatie?

COPYRIGHTBOOM

b. Opgrondvanwelkekenmerkenkunjeeendoelgroepopdeleninsegmenten?

c. Geefeenaantalvoorbeeldenvangrotebedrijvenwaaruitblijktdatdezegebruikmakenvan doelgroepsegmentatie.Gebruikhiervooreventueelhetinternet.

4.5Destappenvanmarktonderzoek

Nadatjededoelgroepvastgesteldengeanalyseerdhebt,voerjeeenmarktonderzoekuit.Dat wilzeggendatjegegevensoverhetprojectverzamelt,vastlegtenverwerkt.Eenbelangrijk onderdeelishetpeilenvandebehoeftenvanpotentiëledeelnemers.Ditwordtookweleen behoefteonderzoekgenoemd.

Hetdoelvanmarktonderzoekishetverminderenvanderisico’s.Jekunthetgebruikenomte onderzoekenoferbehoefteisaanjouwproject.Jewiltdusinformatiehebbenofgegevens krijgenvoorhetproject.Hetmarktonderzoekvoerjeinzevenstappenuit.

Steldeprobleemstellingofhetdoelvast

Inhetmerendeelvandegevallenzalhetmarktonderzoekgerichtzijnopdewensenenbehoeften vanpotentiëledeelnemers.Eenmarktonderzoekkanookmeerderefunctiesofdoelenhebben.

Enkelefunctiesendoelenvanmarktonderzoekzijn:

• experimentelefunctie

• informatievefunctie

• evaluerendefunctie.

Deexperimentelefunctieheeftbetrekkingophetonderzoekenofnieuweideeënzullenaanslaan. Watvindjevandenieuweopzet?Watvindjeervanalswehetprojectrichtenopex-verslaafden ofkwetsbareouderen?

Deinformatievefunctiebetekenthetvergarenvaninformatiediejenodighebtendiebelangrijk isvoorjouwproject.Waarkomendedeelnemersvandaan?Hoeveelmensenhebben belangstellingvoorhetproject?Wanneerkanhetprojecthetbesteplaatsvinden?Hoeveelgeld hebbendebelangstellendenovervoordeelnameaanhetproject?

Deevaluerendefunctieheefttemakenmethetmetenvanderesultatenvaneenproject,zodat jedeorganisatiedevolgendekeerkuntverbeteren.Hoevondjehetproject?Welkeonderdelen kunnenverbeterdworden?

Naastdefunctievanhetmarktonderzoek,ishetookbelangrijkomdedoelgroep(en)tebepalen waarjehetonderzoekopgaatrichten.Bijeensportstimuleringsprojectgerichtopouderenzijn deouderenjeenigedoelgroep.Bijkinderenkanditandersliggen.Steldathetprojectzichricht opeennaschoolssportaanbod,dankunnenookdeoudersofleerkrachtentotdedoelgroep behoren.

Dezevenstappenvanmarktonderzoek.

Dezeeerstestapeindigtmeteenconcreteformuleringvanhetdoelvanhetmarktonderzoek. Zokunjealsdoelformulerendathetmarktonderzoekantwoordmoetgevenopdevraagofer voldoendebelangstellingisonderalcoholverslaafdenomdeeltenemenaanhet conditieprogramma.Dezebelangstellingonderzoekjebijdeverslaafdenzelfenbijde begeleiders.

Bepaalwelkeinformatiejewilthebben

Nadevaststellingvanhetdoelvanhetmarktonderzoekdienenzichtweevragenaan:

• Welkeinformatieisrelevantvoorhetmarktonderzoek,watwiliktewetenkomen?

• Hoekomikaandezeinformatie?

Relevanteinformatiekanbetrekkinghebbenop:

• belangstellingvoorbepaaldeactiviteiten

• motievenen/ofbelemmeringenvansportdeelname

• wensenenbehoeftenophetgebiedvansportenbewegen

• deprijsdieiemandvooreenproductofdienstwilbetalen

• detijddieiemandineenactiviteitwilinvesteren.

Devraagnaarhoejeaandezeinformatiemoetkomen,gaatalinderichtingvanhoejehet onderzoekvormgeeft.Voorwehieropingaan,bestedenweaandachtaanhetfeitdatjebinnen eenmarktonderzoektweesoortengegevenskuntonderscheiden,namelijkexterneeninterne gegevens.Ditverwijstinfeitealnaartweesoortenonderzoek:externmarktonderzoek(externe gegevens)eninternmarktonderzoek(internegegevens).

Externegegevens

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Bijhetverzamelenvanexternegegevensprobeerjeerachtertekomenhoedebuitenwereld tegenhetprojectaankijkt.Ditkanopdevolgendemanieren:

• Gaindeschoenenvandedeelnemerstaanenkijkkritischnaarhetproject.Jemoethiervoor indehuidvaneenanderkunnenkruipeneneerlijkkunnenzijntenopzichtevanjezelf.

• Vraagaandedeelnemerszelfwatzijwillen.Hoemoethetprojecteruitzien?Watmoeter verbeterdworden?Zijnernieuweideeën?

• Winnietalleeninformatieinbijdedeelnemers,maarookbijandererelevantegroepen, zoalstoeschouwers,buurtbewoners,potentiëlesponsors,persendeskundigen.

Internegegevens

Dezeinformatiekomtuitdeeigenorganisatie.Hierbijkunjedenkenaan:

• demeningvanvrijwilligers,medewerkersenbestuursleden

• raadplegenvanoudearchievenoverhoehetvroegerwasinvergelijkingmetdehuidige situatie

• informatieuitnotitiesenvergaderingentenaanzienvantrendsenontwikkelingen.

Stelvastwelkevormvanmarktonderzoekjegebruikt

Erzijnverschillendevormenvanmarktonderzoekmogelijk.Enkelevandezevormenzijn:

• externonderzoek

• internonderzoek

• deskresearch

• fieldresearch

• kwalitatiefonderzoek

• kwantitatiefonderzoek.

Leesdeverdiepingsstof'Vormenvanmarktonderzoek'.

Deskresearch

Deskresearch ishetbijelkaarbrengenenverzamelenvaninformatieoverhetproject ‘van achterjebureau’.Deskresearchkanzowelexternealsinternegegevensbetreffen.

Voorbeeldenvandeskresearch

• jaarverslagen

• notulenvanvergaderingen

• draaiboekenvanandereprojecten

• brochures

• reclamefolders

• krantenartikelen

• vakbladen

• websites.

Fieldresearch

Bij fieldresearch (veldonderzoek)wordtdeinformatieoverhetprojectbijdebronzelf ingewonnen.

Voorbeeldenvanfieldresearch

• mondelinginterview

• observeren

• mondelingeenquête

• telefonischeenquête

• schriftelijkeenquête.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Kwalitatiefonderzoek

Bijeenkwalitatiefonderzoekbenjegeïnteresseerdinhetwaarom.Hetgaathierbijmeestalom opvattingen,meningen,wensenenbehoeftenvanmensen.Zosteljevragengerichtopwaarom mensenjuistwelofjuistnietwillendeelnemenaaneenbepaaldeactiviteit.Waaromzeggenzo veelmensenhetlidmaatschapopvanhetfitnesscentrum?Waaromwordenmensenjuistlid vanhetfitnesscentrum?

Kwantitatiefonderzoek

Bijkwantitatiefonderzoekbenjegerichtophetinwinnenvanhardegegevens,zoalsaantallen. Zokunjeonderzoekdoennaarhetaantalofhetpercentagemensendatgeïnteresseerdisin nordicwalking.

Kiesdejuistebronnenentechnieken

Jekuntdevolgendebronnenoftechniekengebruikenvoorhetmarktonderzoek:

• ledenberaad

• discussie

• interview

• enquête

• openengeslotenvragen

• steekproef.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Discussie.

Ledenberaad

Eenledenberaadiseenvergaderingwaarinalleleden,deelnemersenbestuursledenvan gedachtenwisselenoverhetproject.Hetledenberaadkunjegebruikenom:

• ideeëntebespreken

• mensenenthousiasttemakenommeetedoenoftehelpenorganiseren

• wensenvandedoelgroepteinventariseren.

Discussie

Jekuntookmeteenkleinegroepvan(ervarings)deskundigendiscussiërenoverhetproject. Metalsdoeltepeilenhoemenoverhetprojectdenkt.

Interview

Eeninterviewhoudtindatjeindividuelegesprekkenvoertmetmensendieopeenofandere maniereenrelatiehebbenmethetproject.Ditkunnenbijvoorbeeldjongerenzijnuitdedoelgroep diejevoorogenhebt.Hetisbelangrijkomeeninterviewgoedvoortebereidenendevragen vóórafvastteleggen.Eeninterviewneemjemondelingaf.

Enquête

Alsjeeenonderzoekuitvoertnaarfeitenbijeengrotegroep,spreekjenietmeervaneen interview,maarvaneenenquête.Weonderscheiden:

• mondelingeenquêtes

• telefonischeenquêtes

• schriftelijkeenquêtes.

Voorhetopstellenvaneengoedeenquêteiseenjuistevoorbereidingvanbelang.Bijhetopstellen vaneenenquêtehanteerjedevolgendezesstappen.

BEROEPSONDERWIJS

Dezesstappenvoorhetopstellenvaneenenquête.

Stap1.Probleemstelling

Iedereenquêtebehoortgebaseerdtezijnopeengoeddoordachteprobleemstelling.Watisde bedoelingvandeenquête?Watwiljeweten?Metwelkdoel?Ditmoetheldergeformuleerdzijn.

Stap2.Deskresearchen/offieldresearch

COPYRIGHTBOOM

Deskresearch:welkegegevenszijnalbeschikbaarvanuitdeorganisatieen/ofandereinstanties?

Fieldresearch:welkebelangrijkegegevensmoetenerkomen,waarkanikdezegegevensvinden enwelketechniekenmoetikdaarvoorgebruiken?

Stap3.Hetopstellenvaneenvragenlijst

Hierbijhorenvragenals:

• Welkesoortvragen(openofgesloten)gaikstellen?

• Welkevragen(welkeonderwerpen)gaikstellen?

• Watisdevolgordevandevragen(vanalgemeennaarspecifiek,vanminofmeer onpersoonlijknaarpersoonlijk)?

• Hoeveelvragengaikstellen?

• Werkikmetbepaaldebeoordelingsschalen(ja/nee,driepuntsschaal)?

Mogelijkeantwoordschalenmetvoor-ennadelen

Antwoordschaal

Likertschaal5-puntsschaal: helemaaleens12345helemaaloneens

Semantischedifferentiaalschaal

7-puntsschaal: sterk1234567zwak

Stapelschaal11-puntsschaal: +5+4+3+2+10-1-2-3-4-5

Ordinaleschaal5-of10-puntsschaal: 12345of12345678910

4-puntsschaal: uitstekend,goed,onvoldoende,slecht

Nominaleschaal: ja/nee

Stap4.Deafnamevandeenquête

Voordelen

Nadelen

Weinignuance Makkelijktebegrijpen

Tendensnaar hetmidden Genuanceerd Uitvoerig

Uitvoerig Duidelijknulpunt Makkelijkverrekenbaar

Geennulpunt Bekendvanrapportcijfers

BEROEPSONDERWIJS

Dwingttoteenkeuzeinpositieve ofnegatievewaardering

Kortenduidelijk

Beperkte nuancering

Geen nuancering Geennulpunt

Startmethetduidelijkaangevenvanhetdoelvandeenquête.Vraag,alsditvanbelangis, vervolgensnaarpersoonlijkegegevensalsnaam,leeftijd,beroepengeslacht.Daarnastartje metdeeigenlijkevragen.Sluitafmetaangevenwatermetdegegevensgebeurtenbedankde geïnterviewdepersoon.

Stap5.Hetverwerkenvandegegevens

Verwerkdegegevensoverzichtelijkenmaak,alsditvantoepassingis,gebruikvaneendatabase.

Stap6.Deinterpretatievandegegevensenderapportage

Trekheldereconclusiesenrapporteeraandebetrokkenen,onderanderedeopdrachtgever.

EnkeleenquêteresultatenvanBODYSHAKE®-instructeurs

• Bij76%vandeinstructeursdieooknogandereprogramma’suitvoeren(=96%)is BODYSHAKE®hetfavorieteprogramma.

• DemuziekvanBODYSHAKE®wordtdoor86%alsbestebeschouwd.

• 83%vindtdechoreografie,invergelijkingmetandereprogramma's,hetgemakkelijksten snelstteleren!

Voordatjedeenquêteafneemt,moetjebedenkenofjedeformulierenbeterkunttoezenden ofuitreiken.Degrootsteresponskrijgjealsiedereenhetenquêteformulierterplekkeinvulten weerinlevert.Isditnietmogelijk,danmoetjedeformulierenopsturen.Deformulierenkunnen meestalanoniemwordeningevuld.Ophetverwerkenvandegegevensenopderapportage gaanwehiernauitgebreiderin.

Openengeslotenvragen

Westaanwatuitgebreiderstilbijhetgebruikvanopenengeslotenvrageninenquêtes.

Openvragen

Letbijdeinterpretatievanopenvragengoedop.Antwoordenkunnenzeerverschillendzijnen metverschillendebeschrijvingenkansomshetzelfdebedoeldworden.

BEROEPSONDERWIJS

Eenvoorbeeldvaneenopenvraag: ‘Geefaanwaaromunietgeïnteresseerdbentinhetproject.’ Hetprobleembijopenvragenisdatzemoeilijkteverwerkenzijn.Jezultdeverschillende antwoordenmoetenclassificerenomverwerkingmogelijktemaken.Ditiseennadeelvanopen vragen.Openvragenkunnenwelheelrelevanteinformatieopleveren.Vooralalshetgaatom meningenvanmensen.Overweeggoedofjeopenvragenopneemtineenenquête.

Geslotenvragen

Hetvoordeelvangeslotenvragenisdatpersonengedwongenwordeneenvande antwoordmogelijkhedentekiezen,waardoordeverwerkinggemakkelijkis.De antwoordmogelijkhedenbiedjeineenoverzichtelijkrijtjeaan.Erzijnverschillendesoorten geslotenvragen(ziehetvoorbeeldhierna).

Geslotenvragen

1.Meerkeuzevragen met twee antwoordmogelijkheden: Doet u dit jaar voor het eerst mee of hebt u al vaker meegedaan?

▢ voor het eerst

▢ vaker

2.Meerkeuzevragen met meer dan twee antwoordmogelijkheden: Hoeveel geld wilt u besteden aan het langlaufkamp?

▢ € 50 tot € 75

▢ € 75 tot € 100

▢ € 100 tot € 125

▢ € 125 tot € 150

▢ meer dan € 150

3.Rangordevragen:

Welkedatumvoordeuitvoeringvanhetprojectheeftuwvoorkeur?Wiltuindekolom hiernahetcijfer1plaatsenachterdedatumvanuweerstevoorkeur,decijfers2en3 achter,respectievelijk,uwtweedeenderdevoorkeur,entenslottehetcijfer4achterde datumdieuhetminstuitkomt?

5juni

12juni

19juni

26juni

4.Filtervragen:

Voorderespondentzijnmeestalnietallevragenvandeenquêterelevant.Metfiltervragen kunjemensendoorsturennaarvragendiewélvantoepassingzijn.

BEROEPSONDERWIJS

Hebtudezevraagmet ‘nee’ beantwoord,gadandoornaarvraag14.

of:

Bentuopdelaatstevergaderinggeweest?

JA,gadoornaarvraag14.

NEE,gadoornaarvraag18.

Steekproef

Omdebesteconclusiestekunnentrekken,moetjeeigenlijkallebetrokkenendoormiddelvan eenenquêteondervragen.Helaasisditnietaltijdmogelijk,omdathetduurentijdrovendis. Eenalternatiefishetwerkenmetsteekproeven.Bijeen steekproef neemjebijeenbeperkt aantalpersonenhetonderzoekaf.Dezepersonenmoetenwelrepresentatiefzijn.Datwilzeggen datzedegroepwaartoezebehoren,moetenvertegenwoordigen.

Hetbepalenvaneensteekproefkanopdevolgendemanieren:

• aselectesteekproef

• gestratificeerdesteekproef

• selectesteekproef.

Bijeenaselectesteekproefwordteronderdemogelijkekandidatengeloot.Deselectieis daardoorvolstrektwillekeurigeniedereenheefteenevengrotekansomindeselectietekomen.

Bijeengestratificeerdesteekproefwordtdedoelgroeponderverdeeldineenaantalsubgroepen. Uitelkesubgroepwordtvervolgenseenaantalmensenaselectgeselecteerd.Hetopdelenin subgroepenkanopgrondvanmeerderecriteria.Zokunjedejongensenmeisjesvanelkaar onderscheidenofdegroepindelenopbasisvanpostcode.

Bijeenselectesteekproefwordteenaantalmensenbewustgeselecteerd.Bijvoorbeeldopbasis vaneenbepaaldkenmerk,zoalsbetrokkenheidbijeenprobleemofhethebbenvaneenbepaalde visie.Deonderzoekerbepaaltwieeraandesteekproefdeelneemt.

Inhetalgemeenmoetdesteekproefniettekleinzijn.Denauwkeurigheidwordtgroternaarmate hetaantalondervraagdepersonengroteris.Weradenjeaandesteekproefbijminstensdertig personenaftenemen.

Verzameldegegevens

Doorhetmarktonderzoekkunjeverschillendesoortengegevenskrijgen.Hierbijkunje onderscheidmakentussenkwantitatieveenkwalitatievegegevens.

Bijkwantitatievegegevensgaathetomhardecijfersengegevens.Dezezijnmeetbaaren objectief.Denkhierbijaanhoeveelmensenzichwilleninschrijvenvoorhetprojectofhoeveel dagenhetprojectmoetduren.

Kwalitatievegegevensbestaanuitmeningen.Hiervanisdeinterpretatieveelmoeilijker. ‘Het lijktmewelaardig’,iseenmening,maarjehebternietzoheelveelaanvoorjemarktonderzoek.

Voorhettrekkenvanduidelijkeconclusieszijninelkgevalkwantitatievegegevensbelangrijk.

Deverleidingisgrootomalleendiegegevenseruittehalendiegunstigzijnvoorjouworganisatie. Bijeengoeduitgevoerdmarktonderzoekkanditnatuurlijkniet.Derealiteitmagnietverdraaid worden.

Betrouwbaarheidenvaliditeit

Betrouwbaarheid en validiteit zijnergbelangrijkvooreengoedeanalyseeninterpretatievan gegevens.Welichtendathierkorttoe.

Deenquêtewordtbetrouwbaargenoemdalsdeze ‘vrij’ isvantoevalsfouten.Deuitkomsten moetenzominmogelijkvantoevalsfactorenafhankelijkzijn.Herhalingvandeenquêtemoet nagenoegdezelfdeuitkomstopleveren.HetmagbijvoorbeeldnietuitmakenofpersoonAof persoonBdevragenstelt.Beidepersonenmoetendezelfdeantwoordenopdevragenkrijgen.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Desituatiemoetooksteedshetzelfdezijn.Alsdeomgevingheelergrumoerigis,kande ondervraagdezichnietgoedconcentreren.Hijzoudandevragenanderskunnenbeantwoorden danwanneerhijontspannenengeconcentreerdis.

Hetisbelangrijkdebetrouwbaarheidvandeverkregengegevenszogoedmogelijktecontroleren, wantdiebepaaltdewaardevandegegevens.

Informatieisvalidealsjemeetwatjedenkttemeten,ofwelalsjemeetwatjewiltmeten.Valide betekentdeugdelijk,geldig.Somskunnenantwoordenmisleidendzijn.Stel:jewiltwetenhoe goeddeledenkunnenvoetballen.Demeestevindenzichzelfwaarschijnlijkheelgoed,terwijl zedatinwerkelijkheidmisschienhelemaalnietzijn.Deledenvragennaarhunniveaulevert danweinigvalideinformatieop.

Devaliditeitisvooraleenprobleemalswatjewiltwetencomplexis.Devaliditeitvandemeting vandeleeftijdisbijvoorbeeldveelmindercomplexdandemetingvandemotivatie.Methet oogopdevaliditeitmoetje,voordatjedevragenlijstopstelt,goedbedenkenwatjeprecies wiltweten.

Betrouwbaarheidiseenvoorwaardevoorvaliditeit,alisnietelkebetrouwbareenquêtevalide.

BEROEPSONDERWIJS

Betrouwbaarheidenvaliditeit.

Analyseereninterpreteerdegegevens Alsjedebenodigdegegevensverzameldhebt,analyseereninterpreteerjedeze.

Analysereneninterpreterenvandeverzameldegegevensleidttotantwoordoponderandere devolgendevragen:

• Ishetprojecthaalbaar,realiseerbaar?

• Watzijndegrootsterisico’s?

• Waarliggendegrootstekansenopsucces?

• Watzijndebelangrijkstewensen,behoeftenenverwachtingenvanpotentiëledoelgroepen?

• Watzijndebelangrijkstebelemmeringenvandezegroepen(reistijd,geld)?

• Watbetekenenderesultatenvoordeinhoudvanhetproject?

• Watbetekenenderesultatenvoordemeestgeschiktelocatieendatum/periode?

• Iserredenvoorvervolgonderzoek?

COPYRIGHTBOOM

Hetresultaatvandezefaseisdatjeeenredelijkeinschattingkuntmakenvandeaardvande problemenendemogelijkeoplossingen.Jehebtdaarmeeeenstevigebasisvoorjerapporten jeaanbevelingen.

Verwerkdegegevensenrapporteerjebevindingen

Nadeanalyseeninterpretatieverwerkjedegegevensenrapporteerjedebevindingenaan bijvoorbeelddeopdrachtgeveren/ofdeSB-organisatie.

Indeeindrapportagestaat:

• eenomschrijvingvanhetprobleemofdedoelstellingvandeenquêteofandere dataverzamelingsmethode

• deoverweging(verantwoording)dietotdegekozenonderzoeksmethodeheeftgeleid

• eenomschrijvingvandeonderzoeksmethodeendesteekproeftrekking

• degehanteerdevragenlijsteneneventueleanderehulpmiddelen

• deresultatenvanhetonderzoek

• debetrouwbaarheidendevaliditeitvandegegevens

• (globale)aanbevelingenvoorhetprojectofvoorverderonderzoek.

Opdracht12 Marktonderzoek

a. Watismarktonderzoek?

b. Waaromeenmarktonderzoekhoudenbijeenprojectbelangrijk?

Opdracht13 Destappenvanhetmarktonderzoek

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Eenmarktonderzoekkentdevolgendestappen:

1.Steldeprobleemstellingofhetdoelvast.

2.Bepaalwelkeinformatiejewilthebben.

BEROEPSONDERWIJS

3.Stelvastwelkevormvanmarktonderzoekjegebruikt.

4.Kiesdejuistebronnenentechnieken.

5.Verzameldegegevens.

6.Analyseereninterpreteerdegegevens.

7.Verwerkdegegevensenrapporteerjebevindingen.

Gauitvaneenbepaaldprojectenvuldeeerstevierstappenvanhetmarktonderzoekin.

Opdracht14 Vormenvanmarktonderzoek

Enkelevormenvanmarktonderzoekzijn:

• externonderzoek

• internonderzoek

• deskresearch

• fieldresearch

• kwalitatiefonderzoek

• kwantitatiefonderzoek.

a. Watwordteronderdezevormenvanonderzoekverstaan?

b. Geefvanelkevormeenvoorbeeldvanhoejedezevormvanonderzoekkuntgebruikenbij eenbepaaldproject.

Opdracht15 Gebruikvaneeninterviewofeen enquête

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bedenkeenfictiefprojectdatjulliegaanorganiseren.Voorditprojectmoetjeeen marktonderzoekopzetten.

b. Bedenkoverwelkeonderwerpenjeaandehandvaneeninterviewofenquêteinformatie wiltverzamelen.

c. Bedenkbijwelkedoelgroep(en)jehetinterviewofdeenquêteafgaatnemen.Geefaanhoe jetoteenjuistesteekproefkomt.

d. Steldeinhoudvanhetinterviewvastofsteleenenquêteop.

Opdracht16 Betrouwbaarheidenvaliditeit

a. Watisbetrouwbaarheid?

b. Watisvaliditeit?

c. Watishetverbandtussenbetrouwbaarheidenvaliditeit?

d. Hoekunjedebetrouwbaarheidvaneeninterviewvergroten?

4.6DeSWOT-analyse

EenveelgebruiktinstrumentomdehaalbaarheidvaneenprojecttebepalenisdeSWOT-analyse. Hierbijkijkjezowelnaardeeigenorganisatiealsnaardeomgeving:deexterneorganisatie.

Watbetreftdeeigenorganisatiekijkjenaar:

• S=Strengths:desterkekantenvandeeigenorganisatie(Sterkten)

BEROEPSONDERWIJS

• W=Weaknesses:demindersterkeofzwakkekantenvandeeigenorganisatie(Zwakten).

Watbetreftdeexterneorganisatiekijkjenaar:

• O=Opportunities:kansendiezichindeomgevingvoordoen(Kansen)

• T=Threats:mogelijkebedreigingenofbelemmeringendiezichindeomgevingvoordoen (Bedreigingen).

DeSWOT-analysekunjevoormeerderedoeleindeninzetten.Zokandezeookals beleidsinstrumentgebruiktworden.Deresultatenvandeanalysedragendanbijaanhetgoed kunnenformulerenvandedoelenenhetopstellenvanactiesenplannen.Inditgevalgaathet omhetbeoordelenvandehaalbaarheidvaneenproject.Desterkten,zwaktes,kansenen bedreigingenmoetendanookdaaropbetrekkinghebben.

Bekijkdevideo's'SWOT-analyse'en'SWOT-analysemaken'.

StappenvandeSWOT-analyse

HetmakenvaneenSWOT-analysegebeurtindevolgendestappen:

• analyserenvansterkeenzwakkepunten

• analyserenvankansenenbedreigingen

• conclusiestrekkenvoordehaalbaarheidvanhetproject.

Stap1

• Welkeinternesterkepuntenkentdeorganisatiedievanbelangzijnvoorhetslagenvanhet project?

• Welkeinternezwakkepuntenkentdeorganisatiediehetsuccesvanhetprojectkunnen belemmeren?

Deinternefactorendiejeinverbandmeteenprojectmoetbeoordelenzijn:

• dekwaliteitenkwantiteitvanhetpersoneel(voldoendecapabelemedewerkers,vrijwilligers)

• dekwaliteitvandeeigenofbeoogdeaccommodatieendelocatie(staatvanonderhoud, bereikbaarheid,parkeergelegenheid,hygiëne,invloedvanweersomstandigheden)

BEROEPSONDERWIJS

• deaantrekkelijkheidenkwaliteitvandeinhoudvanhetproject(deaardvandeaangeboden sport-enbewegingsactiviteiten)

• definanciëlepositie(inkomstenenuitgaven)

• hetdraagvlakvoorhetprojectbinnendeorganisatie

• hetimagovandeorganisatie

• depr-enmarketingmogelijkhedenvandeorganisatie.

Stap2

• Welkekansenbiedtdeexterneomgevingomhetprojecttoteensuccestemaken?

• Welkebedreigingenzijnerindeexterneomgevingaantewijzendieeensuccesindeweg kunnenstaan?

Externefactorendievanbelangzijnomtebeoordeleninverbandmetdehaalbaarheidvaneen projectzijn:

• ontwikkelingenopdemarktvansportenbewegen(welkesport-enbewegingsactiviteiten zijnpopulairvoorwelkedoelgroepen?)

• deconcurrentiepositieinderegio(zijnervergelijkbareprojectengepland?)

• demografischegegevens(aantallenkinderen,jeugdigenofjuistoudereninderegioofbuurt)

• economischegegevens(wathebbenjongerenofouderentebesteden?)

• lokaalsportbeleid,gemeentelijkbeleidensubsidiemogelijkheden(eengezondheidsproject ismogelijkkansrijkdoordatdegemeenteditsterkonderdeaandachtbrengt)

• planningvanoverigepublieksactiviteitenindezelfdeperiodeofopdezelfdedatum (concurrentievaneenbraderie,deintochtvanSinterklaasofeenkoopzondag)

• inventarisatievanmogelijkesponsors,mogelijkheidtothetverwervenvaninkomsten.

VoorbeeldSWOT-analyse

EengroepjestudentenvandeopleidingSport&Bewegenisbetrokkenbijdeorganisatievan eensportstimuleringsprojectvoorouderen.Zezijnvanplanomeenwandeltochtvoorouderen dooreennabijgelegenbosteorganiseren.

Sterkten

• voldoendeenkwalitatiefgoedopgeleidkaderenvoldoendevrijwilligers

• mooiewandelpadendooreenaantrekkelijkbos

• laagdrempeligeactiviteitvoorouderen

Zwakten

• eenzijdigaanbod(alleenwandelen)

• padenmindergeschiktvoorouderendieslechtterbeenzijn

BEROEPSONDERWIJS

• locatieslechtbereikbaarmethetopenbaarvervoer

• geenontvangstruimteaanwezig,plaatsenvanontvangsttentisrelatief duur

• projectisweersafhankelijk

Kansen

• groeiendaantalouderenindeomgeving

• subsidiemogelijkhedengemeente

• aandachtvandelokalemedia

• wandelenblijktuitonderzoekeenpopulairebewegingsactiviteit

Bedreigingen

COPYRIGHTBOOM

• concurrentievanbraderieinnaburigegemeente

• financiëledraagkrachtvanouderen

Stap3

Vervolgensmoetjedevoor-ennadelenafwegen.Ineenaantalgevallenkanhetzinvolzijnom gebruiktemakenvaneenzogenaamde confrontatiematrix.Indeconfrontatiematrixstaande interneenexterneelemententegenoverelkaar.Hierbijishetgebruikelijkdatindehorizontale rijendesterktenenzwaktenstaanenindeverticalekolommendekansenenbedreigingen.Op dezemanierkunjedemogelijkhedenomhetprojectzokansrijkmogelijktemakeninkaart brengen.

Externefactoren

Kansen

Bedreigingen

Internefactoren

Zwakten Sterkten

Kunjesterktengebruikenom kansennogbetertebenutten?

Kunjesterktengebruikenom bedreigingenbuitendedeurte houden?

Bekijkdevideo'SWOTenconfrontatiematrix'.

Opdracht17 SWOT-analyse

a. WatiseenSWOT-analyse?

Kunjekansengebruikenom zwaktenteverbeteren?

Kunjezwakhedenen/of bedreigingenafwendenof reduceren?

b. WaaromkaneenSWOT-analyseeengoedhulpmiddelzijnomdehaalbaarheidvaneen projectinteschatten?

Opdracht18 Video'sSWOT-analyse

Bekijkdevideo's'SWOT-analyse'en'SWOT-analysemaken'.

Geefeenkortesamenvattingvaneenvandevideo'soverwatdeSWOT-analyseinhoudt.

Opdracht19 UitvoerenvaneenSWOT-analyse

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maakeenkeuzevooreen(fictief)project.

b. Stelvoorditprojecteen(fictieve)SWOT-analyseop.

c. Trekopgrondvanhetresultaateenconclusieoverdehaalbaarheidvanhetproject.

Opdracht20 Confrontatiematrix

a. Watiseenconfrontatiematrix?

b. Stelvooreen(fictief)projecteenconfrontatiematrixop.

Opdracht21 Videoconfrontatiematrix

Bekijkdevideo'SWOTenconfrontatiematrix'. Geefeenkortesamenvattingvandevideo.

4.7Marketingindepraktijk

Hierkrijgjeeenaantaltipsvoordepraktijkmetbetrekkingtotdemarketingvaneenproject.

Tip1Steldejuistevragen

Alsjewensenenbehoeftenvandeelnemersonderzoekt,steldandejuistevragen.Vraagook naarvoorwaardenwaaronderzealdannietgeïnteresseerdzijn.Eenvoorbeeldomditduidelijk temaken.

AlsjeaandeledenvaneenSB-organisatievraagtwieerzinheeftomdezewintermeetegaan opskivakantie,is99%razendenthousiast.Vervolgenszegjedatdeskivakantieindeweekvan Kerstmisvalt.Danblijftmogelijkdehelftover.Alsjedanooknogeensverteltdatdeskiweek 550eurokost,blijftermisschiennogeenhandjevolbelangstellendenover.

Tip2Gebruikdemarketingmix

Demarketingmixiseenhandiginstrumentomactiviteitenaftestemmenopgeselecteerde doelgroepen.HijbestaatuitvijfP’s:product,plaats,promotie,prijsenpersoneel.Per marktsegmentwordendeP’sandersingevuld.Uitgangspuntzijnsteedsdebehoeften, verwachtingenenmotievenvandebetreffendegroep.

BEROEPSONDERWIJS

Tip3Relevantecontactpersonenenorganisatiesselecteren WiezijndeexternecontactpersonenoforganisatiesdievanbelangzijnvoordeSB-organisatie? Inditgevalwordtookover stakeholders gesproken.Stakeholderszijnallepartijendieopde eenofanderemanierbelanghebbenbijhetproject.Voorprojectenishetbelangrijkdezepartijen inkaarttebrengen.Ditkanomallerleipotentiëledeelnemersgroepengaan,ompartijenuitde buurt,omdemiddenstand(sponsors),omzorginstellingen,welzijnsorganisatiesof opleidingsinstituten.

Tip4Creatiefdenken

Sommigeproblemenbijhetcoördinerenvaneenprojectvragenomniet-alledaagseoplossingen. Bijditsoortproblemenmoethetcreatievedenkvermogenwordenaangesproken.Datdoeje doorjezelfvragentestellenendieeerlijktebeantwoorden.Hoekanhetbeter?Kanhetook anders?Hoeuitdagenderjedevragenmaakt,hoeverrassendervaakdeantwoorden.Treed ookeensbuitendegeijktekadersensteljedevraaghoejehetprobleemzouoplossenalsje nietvastzataanditgebouw,dezevelden,aandezemedewerkersenaandehuidigeopzetvan hetproject.Tientegenééndatdaaroriginelegedachtenuitkomendiejehelpeneencreatieve oplossingtevinden.

Tip5Overweegeen ‘kick-off’

Deorganisatievaneenprojectmoeteenstarthebbenvoorallebelanghebbenden.Een'kick-off' isdaareengoedmiddelvoor.Belangrijkisdathetbestuurofhetmanagementvandeorganisatie zelfdieaftrapverzorgtenindedagelijksepraktijkvoortdurendachterhetprojectstaatenhet projectzichtbaaruitdraagt.

Tip6Verschillendeenquêtes

Jekunteenenquêteafnemenoppapier,pere-mailofviaeenwebsite.Hetiswelzodathet geduldvaninternetgebruikersmindergrootisdandatvanmensendieeenenquêteoppapier invullen.Vooreendeelkomtditomdatbijhetbeginvandeenquêteviaeenwebsitevaakniet duidelijkishoelangdeenquêtegaatduren.Geefbijeeninternetenquêteaanhoeveelvragen erongeveerzijnenhoelanghetinvullenvandeenquêteongeveergaatduren.

Tip7Algemenetipsvoorhetontwerpenvaneenenquête

• Maakeenenquêteniettelang.Eenenquêtedieuitmeerdantienvragenbestaat,heefteen bovengemiddeldekansomtussentijdsafgebrokenteworden.

• Gebruikeenpakkendetitelvoorjeenquête.

• Gebruikeenvoudige,duidelijketaal.

• Beginmetdebelangrijkstevragen.

• Vermijdsuggestievevragenenvoorkomhiermeesturing.

• Gebruikzoveelmogelijkgeslotenvragen.

• Zetjevragenineenlogischevolgorde.

• Zorgvooreeneenduidigeinterpretatievandevragen.

• Stelgeenvragenmeteenlangereeksantwoorden.Gemiddeldkunnenmenseneenlijstmet vijfantwoordeninéénoogopslagoverzien.

• Gebruikzoweinigmogelijktekstvragen.Dezevragenkostenbijhetinvullenveeltijdenze leverenweinigop.Omdatdeantwoordennietgestandaardiseerdzijn,kunnenzeniet verwerktwordenintabellenofanalyses.Tekstveldenzijnnuttigalsjemogelijkenieuwe klantenomeene-mailadresofeenpostadresvraagt,maarnietvoorstatistischeanalyses.

• Bewaaranderegevoeligeofmoeilijkevragenvoorheteindevandevragenlijst.

• Stelvoorjezelfeendeadlineopvoordelaatstintevullenenquêtes.

Tip8Eengoedeinleidingishethalvewerk

Eengoedeenquêteleidtinwatergaatkomen.Zokunjedeaandachtvanjerespondenttrekken enzijnbetrokkenheidophetonderwerpvergroten,voordatjedevragenstelt.

Ineengoedeinleidingstaat:

• denaamvanhetproject

• hetdoelvanhetonderzoek

• hetbelangvanhetonderzoekendeantwoordenvanderespondent

• informatieoverwaterwordtgedaanmetderesultaten

• informatieoververtrouwelijkheid/anonimiteitvanderespondent

• eencontactpersoonvoorvragenoverdeenquête

• uiterstedatumvoorhetbeantwoordenvandeenquête

• verwachteinvultijdvandeenquête(houderhierbijrekeningmeedatrespondentenover hetalgemeenmaximaal10minutenwillenuittrekkenvoorhetinvullenvaneenenquête).

Tip9Probeerjeenquêteuit

Testeerstjeenquête.Hiervoorkunjeeen'proefenquête'houdenondereenkleinaantalmensen uitdebeoogdedoelgroep.Metbehulpvandeproefenquêtekunnenonvoorzieneproblemen bijhetinvullenvandeenquêtebovenwaterkomen.Belangrijkhierbijisdatjetijdensde proefenquêteaanwezigbentalsderespondentdeenquêteinvult.Laatderespondenthardop denkenenhelpnietmeebijhetinvullenvandevragenlijst.Gatenslottenaofhetdoelvande vragenlijstookisovergekomenopderespondent.Opbasisvandeaantekeningendiejemaakt tijdenshetinvullenvandezeproefenquêtedoordetestrespondenten,pasjeeventueelde vragenlijstaan.

Opdracht22 Stakeholders-analyse

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maakeenkeuzevooreen(fictief)project.

b. Kommetelkaartoteenoverzichtvandebelangrijkstestakeholdersvandatproject.Geef bijelkestakeholderaanwathetbelangvanhetprojectvoorhemis.

Opdracht23 Kick-off

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maakeenkeuzevooreen(fictief)project.

b. Bedenkvoorditprojecteengeschiktekick-off.

c. Geefargumentenwaaromdezekick-offgeschiktisvoorditproject.

Opdracht24 Leerdoelen

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

Jekunthetbegripmarketingomschrijven.

Jekuntdevierbelangrijkstemarketingstrategieënbeschrijvenen toepassen.

Jekuntcorrecteendoelgroepanalyseuitvoeren.

Jekuntdestappenvanhetopstellenvaneenmarketingplan beschrijvenentoepassen.

JekunteenSWOT-analysetoepassen.

1.

2.

3.

4.

5.

4.8Verdiepingsstof-Opzetmarketingplan

Hetvolgendebasisschemaisbijhetopzettenvandemeestemarketingplannengoedte gebruiken.

Onderdeel1:Desituatieanalyse

• Beschrijvingvanheteigenbedrijf:missie,marketingdoelstellingen,scopes(markten, diensten,competenties,geografische.d.),beleidophetgebiedvanproduct,prijs,distributie, promotie,personeel,financiëlesituatieenzovoort.

• Hoezietdemarkternuuit:segmentatie,vraag,aanbod,merkperceptie,concurrenten, omgevingsanalyseenzovoort.

• SWOT-analyse:watzijndeeigensterkeenzwakkepunten(internefactoren)enwatzijn kansenenbedreigingen(prognosevandeexternefactoren).SWOTstaatvoorStrengths, Weaknesses,Opportunities,Threats.

• Confrontatievanmarktontwikkelingen,kansenenbedreigingenmetdeeigensterkeen zwakkepunten.

Onderdeel2:Doelen

Desituatieanalysebiedtvoldoendeinformatieomjemarketingdoelstellingentekiezen.Daarbij kunjedenkenaandoelenalshetbehalenvaneenbepaaldeomzetofhetbereikenvaneen bepaaldmarktaandeel.Bijdetotstandkomingvanhetmarketingplanzullendezedoelenin eenvroegefasenogwatvaagzijn,maarhebjejemarketingstrategieëneenmaalduidelijkdan ishetgoedomdedoelenaantescherpentotSMART-doelstellingenperdeelmarkt(SMART: Specifiek,Meetbaar,Acceptabel,RealistischenTijdgebonden).Alleendankunjelater/tussentijds goedevalueren.

Onderdeel3:Marketingstrategieën

Decentralevraagindezefasevanhetmarketingplanis:hoegaanweingrotelijnendegestelde doelenbereiken?Hetbepalenvandemarketingstrategieënbetekentkeuzesmakenopeen aantalgebieden:

• Opwelkemarktsegmenten/deelmarktengajejerichten?Jekuntvrijwelnooitmetéén producteenhelemarktbedienen.Duszuljemeestalkiezenvoorbepaaldedeelmarkten rondbepaaldehomogenedoelgroepen.

• Hoegajejeopdegekozendeelmarktenpositioneren:watonderscheidtjouwproductvan datvandeconcurrenten?

• Welkemarketingmixkiesje?Demarketingmixisdeverzamelinginstrumentendiejehebt omjepositioneringtebereiken.Diemixwordtookwel'demarketingp's'genoemd,naar debeginlettervandebelangrijksteinstrumentendiejekunthanteren:

– Product.Ditishetfysiekeproductindebreedstezin:assortiment,kwaliteit,merken, verpakking,vormgeving,garantie,service.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Prijs.Deprijsvanhetproductinbredezin:watkosthetproductdeklantaangeld,tijd enmoeite.Hierkiesjedusbijvoorbeeldofjeeenprijsvechterwordt,danweleen marktnicheopzoekt,ofjekortingengaatgevenofniet,ofjedeklantondersteuningof eenintroductieinhetgebruikgaatbiedenenzovoort.

Plaats.Dedistributiekanalen,opslag,transportendergelijke.Gajebijvoorbeeldviade groothandelleveren,viadedetailhandelofdirectaandeconsument?Kiesjevooreen netwerkmodel('Tupperware')?Kiesjevoorééncentraalopslagpuntofvooropslagper regio?Biedjejeproductaaninstadscentraofindeperiferie?Enzovoort.

– Promotie.Ditonderdeelzaluiteindelijkverderuitgewerktwordentoteen marketingcommunicatieplan.Inhetmarketingplanwordendeglobalelijnenvoorde communicatieuitgezet.Watzijnjecommunicatiedoelen(merkbekendheidvergroten, productvoordelenbekendmaken,bekendheidaanverkooppuntengevenenzovoort)? Welkecommunicatievebenadering/strategiekiesjeperdoelgroep?Welke boodschappen?Welkeglobalemedia?Enzovoort.

– Personeel.Wiljevooralhoog-ofvoorallaaggekwalificeerdpersoneel?Wordthet personeelineenbepaalderichtinggeschoold(deskundigheid,aftersales, service/reparatie,telefonischcontact,verkoopvaardigheidenzovoort)?Krijgthet personeeleenbepaaldekleding(bedrijfskleding,buttons,capendergelijke)?Pasthet personeelbijdedoelgroep(en)?

• Hoegajeeenenanderorganisatorischinbedden?Zijnallebedrijfsonderdelenvoldoende opelkaarafgestemdvoordegesteldedoelen?Zoniet,hoegajedaarvoorzorgen?Ditgeldt destesterkerwanneererduidelijkeorganisatorischeveranderingennodigzijn.Indatgeval zulleneralknelpuntenopditgebiedopduikenindesituatieanalyseendedoelenbepaling. Hettotstandkomenvanhetmarketingplanisalshetgoediszélfeenbelangrijkonderdeel vanhetprocesvaninterneafstemming.

Onderdeel4:HetMarketing-actieplan

Hoegaanwedemarketingstrategieinconcretouitvoeren?Indezefasebereidjedeuitvoering voor.Hetmarketing-actieplanmaaktindetailsduidelijk:

• waterpreciesgaatgebeuren

• wiewatmoetdoen

• hoehettijdschemaeruitziet

BEROEPSONDERWIJS

• hoeveelbudgeterperonderdeelbeschikbaaris.

Onderdeel5:Winst-enverliesoverzicht

Bijeenuitgebreidmarketingplanhoortookeenoverzichtvanallekostenenopbrengstenvan deverschillendestrategieën.Alsjehetmarketingplanalsprocesziet(versushetmarketingplan alsschriftelijkevastleggingvanaljekeuzes)dankanhetzijndatditoverzichtvankostenen opbrengstenalsnogvooreenveranderingindestrategieënenmogelijkzelfsdedoelstellingen leidt.

Onderdeel6:Evaluatieencontrole

Hoeevaluerenwe,wanneerenhoezaldeevaluatiehetbeleidbeïnvloeden?Vaakgaathetom devolgendevormenvancontrole:

• periodiekecontrole

• controleopefficiëntie

• profijtelijkheidscontrole

• strategischecontrole.

Hierbijzetjeoverhetalgemeendebereikteresultatenaftegenjedoelstellingen.Alser afwijkingenzijn,blijkthetindepraktijkhetmeesteffectiefwanneerjebijtijdsbijstuurt.Danis ernamelijknoggeentijdsdrukenerzijnnoggeenvastegewoontesdiejeweermoetdoorbreken. Ookkantijdigbijsturenvoorkomendatje(financieel)teveelverliestdooreenverkeerdeof niet-optimaleaanpak.Bijvoorkeurmoetjeproberendebeleidsuitwerkingteveranderen,maar bijstructureleafwijkingenzuljenaarjedoelstellingenmoetenkijken.

Bron:HetCommunicatieCentrum(z.d.).

4.9Verdiepingsstof-Klant-/gasttypenopbasisvan leefstijlen

Avontuurzoekers

Deavontuurzoekerzegt: ‘Ikontdeklieverietsnieuws,dandatikdemassaachternaloop.’ Dezerecreantenzijnavontuurlijkencreatief,endoenlekkerhuneigending.Zezijnvoorveel in,zolangheteennieuweervaringisofbijdraagtaanhunzelfontwikkeling.Zetrekkenveel rondopvakantieenzoekennaarbijzondere,gekkeofverrassendelocatiesomteovernachten. Zezoekennaarauthentiekeervaringen,bijvoorbeeldineenmuseum,indenatuur,ofineen cursuswaarinzenieuwedingenopsteken.Deavontuurzoekerisruimdenkendvankarakter.

Inzichtzoekers

Deinzichtzoekerzegt: ‘Iktrekgraagmijneigenplan.’

Inzichtzoekersvindendatjejevrijetijdbewustmoetbesteden.Zehebbeninteressein museumbezoekenbezienswaardigegebouwen,maarhoudenerookvanomactief,liefst wandelendoffietsend,indenatuurtezijn.Vooreenovernachtingzijnzebestbereidietsmeer tebetalen,alsdepraktischevoorzieningengoedgeregeldzijn.Eenbekendehotelketenofeen bedenbreakfastmetgoedereviewskomendaninaanmerking.Deinzichtzoekerslezen opvallendvaakdekrant(NRC,Trouw,deVolkskrant)engebruikenophetgebiedvansociale mediavooralLinkedIn.

Harmoniezoekers

Deharmoniezoekerzegt: ‘Alshetmaargezelligis.’

Harmoniezoekersbrengenhunvrijetijdhetliefstdoormethungezin,familieofvrienden.Ze vindenhetbelangrijkdatervooriedereenietstedoenis.Zezijnpasechtblij,alsiedereen tevredenis.Decombinatievangezelligheidenrustigaandoen,pastperfectbijdezegroep.Ze hurengraageenhuisjeopeenparkmetveelvoorzieningenofgaannaareenfamiliecamping. Harmoniezoekerszijnhartelijkemensenmetveelinteresseinanderen.Zezijngemoedelijk, vrolijkenzachtaardig.

Rustzoekers

Derustzoekerzegt: ‘Ikblijflieverdichtbijhuis,dandatikverwegga.’

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

DezedoelgroepblijfthetliefstinNederland.Zeisvanmeningdaterdichtbijhuisgenoegmoois tezienis.Rustzoekersvindenhetlevenhetprettigstalszelekkerrondomhuishuneigengang kunnengaan,maarzegaanernatuurlijkookweleensopuit.Zevindenhetfijnomvantevoren zoveelmogelijkteregelen,zodatzenietvoorverrassingenkomentestaan.Privacyenrustzijn belangrijkvoorderustzoekers.

Plezierzoekers

Deplezierzoekerzegt: ‘Ikhoudvanplekkenwaarveelgebeurt.’

Dezegroepwilplezierhebbenenvermaaktworden,vanattractieparktotfestivals.De plezierzoekergaatgraagmetfamilieenvriendenopvakantie.Datkaneenzon-enstrandvakantie zijn,maarookeenfeestvakantieofeenavontuurlijkevakantie.Gezelligheidishetbelangrijkste voorze,maarermoetookvooriedereenwattedoenzijn.Datkanopeencamping,maarals zeeenleukeaanbiedingtegenkomenvooreenluxehotel,dankunnenzedaarechtvangenieten.

Stijlzoekers

Destijlzoekerzegt: ‘Workhard,playhard.’

Stijlzoekerszijnzelfverzekerdeendoelgerichterecreanten.Hetzijnhardewerkers,metambitie enondernemingszin.Ookinhunvrijetijdkomthunactieveenstrevendelevensstijlduidelijk naarvoren.Zewillenverwendwordenengenietenvanexclusiviteit,zoalsineenwellnesscentrum ofslapenineenmooihotel.Luxeencomfortzijnzeerbelangrijk.Hetsocialegebeurenmoet ookkloppen.Zehebbenhetliefstmensenomzichheendienetzoalszijzijn.

Verbindingszoekers

Deverbindingszoekerzegt: ‘Ikzoekeengemoedelijke,knussesfeer.’

Dezegroepzetzichinhaarvrijetijdgraaginvooranderen,metvrijwilligerswerkofineen vereniging.Zevindthetnietmeerdannormaalomervoorelkaartezijn.Alsertijdoverblijft, wandelenoffietsenverbindingszoekersindenatuur,maareenbezoekaanmuseumoftheater vindenzeookfijn.Huninteresseinanderenenindewereldvindjeteruginhunreisgedrag:ze hoevennietopéénplekteblijven.Zetrekkenhetliefstrondenverblijvendangraagopeen campingmetgoedefaciliteitenofineenbekendehotelketen.Alshetzebevaltdankomenze terugenzedelenhunervaringenmetanderen.

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

Bron:Leefstijlvinder.

4.10Verdiepingsstof-Vormenvanmarktonderzoek

Hiernavindtueenlijstmetvoor-ennadelenvandevijfbekendstevormenvanmarktonderzoek.

Onlineenquête

Uhebterzelfvastweleenseentjeingevuld:deonlineenquêteisdanookdepopulairste onderzoeksmethodevantegenwoordig.Hetisbovendiendegoedkoopsteoptie,enubereikt ersnelengemakkelijkveelmensenmee,dieanoniemdevragenlijstvanachterhuncomputer kunneninvullenenterugsturen.Dieanonimiteitisoverigenszoweleenvoor-alseennadeel. Wanneerblijktdathunprivégegevensgeheimblijven,zullengebruikersvakergeneigdzijnaan deenquêtemeetewerken.

Maaruweetuiteindelijknooithelemaalzekerwiedevragenlijstheeftingevuld,derespondent zelfofiemandandersuithetgezindieopdelinkheeftgeklikt.Mochtueenprijsverlotenonder derespondenten,danzalhetaantalreactieszekertoenemen,maarishetrisicoopklakkeloos ingevuldevragenlijstenweerstukkengroter.Datlaatstekuntuondervangendooreencontrole intebouwen,dietesnelingevuldeenquêtesautomatischnietmeeneemtinderesultaten.Als uechtconcreteinformatiewiltvaststellen,kuntuookeenspeciaalonderzoeksbureauinhuren. Dekostenzijndanhoger,maarzokuntuweleenserieuzedoelgroepbereiken,waardoorde resultateneenstukbetrouwbaarderzullenzijn.

Schriftelijkeenquête

Echtvaakkomthetnietmeervoordatmenseneenenquêteperpostontvangen,maarhetkan nogsteeds.Hierbijverstuurtudevragenlijstmeteenbijgesloten,gefrankeerdeantwoordenvelop enwachtvervolgensaftotdeenquêteswordenteruggestuurd.Vergeetooknietereen begeleidendebriefbijtedoen,waarinubeschrijftwaarhetonderzoekovergaaten ‒ nog belangrijker ‒ waaromudevragenlijstjuistnaardezepersoonstuurt.Benadrukdaarnaastdat allegegevensvertrouwelijkbehandeldzullenworden.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Eenvoordeelvaneenschriftelijkeenquêteisdatdeontvangerdevragenlijstkaninvullen wanneerhethemofhaaruitkomt.Echter,deresponsvaltvaaklageruitdanbijeenonline vragenlijst,omdatdeoptieergvrijblijvendis.Alsdeontvangerdebriefineersteinstantieeven weglegt,dezevervolgensvergeetendevragenlijstuiteindelijkbijhetoudpapierbelandt,blijft umetlegehandenachter.Hetisdaaromverstandigeromeenschriftelijkeenquêtedeeluitte latenmakenvanhetmarktonderzoek,maarhiernietallehoopoptevestigen.

Persoonlijkvraaggesprek

Eenpersoonlijkvraaggesprekiszoalseerderbeschreveneenbekendevormvankwalitatief onderzoek,waarbiju ‒ ofdespecialistdieuervoorinhuurt ‒ persoonlijkeinterviewshoudtmet respondenten.Hetgrootstevoordeelisdatuzoeengedetailleerdbeeldkrijgtvanhoeuw doelgroepoverhetproductofdedienstdenkt.Ookhandig:ukuntuitgebreiddoorvragenen uzietdeemotiesdieeenvraagoproept.

Erzijnechterooknadelen.Zokanhetbehoorlijklastigzijnomconclusiesteverbindenaande resultatenvanpersoonlijkevraaggesprekken.Iederinterviewverlooptimmersanders;door deuitgebreidheidenhetstellenvanopenvrageniszowelhetvoerenalsuitwerkenvanzo'n gesprekeenintensieveenbehoorlijktijdrovendeklus.

Telefonischeenquête

Eentelefonischeenquêteverlooptongeveerhetzelfdealsdeonlineversie,metalsenigeverschil datu(ofeenbureaudatuvoordezetaakinhuurt)devragenlijsttelefonischafwerkt.Een voordeelishetdirectecontactmetrespondenten;ukuntbijafwijkendeofonduidelijke antwoordeneventueelnogdoorvragen.Eennadeelvantelefonischeenquêtesisdatde agressievetelemarketingvandelaatstejarenervoorheeftgezorgddatmensentegenwoordig mindersnelbereidzijnomhunmedewerkingteverlenen.

Groepssessieorganiseren

Eengroepssessie,ookwelgroepsinterviewgenaamd,isdemeeruitgebreidevormvaneen persoonlijkinterview.Laatinditgevaleengroepvantientotvijftienmensenbijelkaarkomen enmetelkaaringesprekgaan.Debijeenkomstzalindatgevalvakeruitlopenopeenuitgebreide discussiedandatheteenstandaardvraag-antwoordgesprekwordt,maarookdiscussieskunnen eennuttigaspectzijnvaneenmarktonderzoek.

Deonderlingeinteractieineengroepkanvoorverrassendeuitkomstenzorgen.Anderzijdskan hetzijndatertijdensdesessieteveelwordtafgewekenvanhethoofdonderwerpendatachteraf blijktdatuweinigtotnietsaandegekregenantwoordenhebt.Eengoedediscussieleider ‒ of udatnuzelfbentofhiereenspecialistvooruitnodigt ‒ isdaaromzekergeenoverbodigeluxe.

Bron:Leijnen,M.(2019).

4.11Verdiepingsstof-DESTEP

DESTEPiseenafkortingvoordemografische,economische,sociaal-culturele,technologische, ecologischeenpolitiekefactoren.Hetiseenmiddelwaarmeejeeenbeeldkuntkrijgenvande externeomgevingwaarineenorganisatieactiefis.Inzichtindeexterneomgevingvaneen organisatieisvanbelangomeffectiefgebruiktemakenvandekansenenbedreigingen.De acties,projectenenstrategiekunnenopdezeanalyseafgestemdworden.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• D=Demografischegegevensenontwikkelingen(bevolkingsgroeiof-krimp,vergrijzing, ontgroening,verkleuring,matevanurbanisatie)

• E=Economischegegevensenontwikkelingen(groeiendeofkrimpendeeconomie, werkgelegenheid,werkloosheid,koopkracht)

• S=Sociaal-maatschappelijkegegevensenontwikkelingen(veranderingenindeelname motievensportenbewegen,inzetvansportalsmaatschappelijk(bind)middel)

• T=Technologischegegevensenontwikkelingen(mogelijkhedenFacebook,Twitter,nieuwe producten).

• E=Ecologischegegevensenontwikkelingen(klimaat,duurzaamheid,natuur)

• P=Politiekeontwikkelingen(wet-enregelgeving,aandachtvoorpolitiekvoordesport, speerpuntenvanhetlokalesportbeleid).

4.12Begrippen

Confrontatiematrix

Dezematrixconfronteertdebelangrijkstesterktesenzwaktesvanjeondernemingmetdemeest belangrijkekansenenbedreigingenuitdemarkt.

Deskresearch

Hetbijelkaarbrengenenverzamelenvaninformatieoverhetproject ‘vanachterjebureau’

Doelgroepsegmentatie

Hetdefiniërenenonderverdelenvandoelgroepen.

Marketing

Alleactiviteitendieeenorganisatieuitvoertomdeverkoopvanproductenofdienstente bevorderen.

Marketingstrategie

Isdemethodeomafzetmogelijkhedentecreëren.

Marktverkenning

Eenonderzoekwaarbijinformatiewordtverzameldoverpotentiëlemarktenofklantenvoor concreteproducten,dienstenofideeën.

Product-marktcombinatie

Eenuniekecombinatievaneenproductvooreenspecifiekegroepklanten.

Stakeholder

Allepartijendieopdeeenofanderemanierbelanghebbenbijhetproject.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

BEROEPSONDERWIJS

THEMA5 PUBLICRELATIONS

Inhoudthema

• Publicrelations

• Publieksgroepen

• Hetonderhoudenvanrelaties

• Hetpr-plan

• Specifiekepr-middelen

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Ditthemagaatoverpublicrelations,ookwelafgekortmetpr.Hetaccentligtopdepublic relationsdievanbelangisbijdecoördinatievaneenproject.Erwordtkortingegaanophet begripprenvervolgenswordtaandachtbesteedaandegroepenwaardepropgerichtis.Deze groepenwordenpublieksgroepengenoemd.Ditzijngroepenmensendievanuitpr-oogpunt belangrijkzijnvooreenbepaaldproject.Hetzorgvuldigensystematischonderhoudenvan belangrijkerelatiesiseenbelangrijkonderdeelvandepr.Hetvolgendeonderwerpvandit themagaatoverhoejeeenpr-planopstelt.Bijdeprkunjegebruikmakenvanzeeruiteenlopende pr-middelen.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Publicrelations'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3,P4enP5-K2-W1: StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)projectenP2,P3,P4enP5-K2-W2:Coördineerthet SB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekunthetbegrippublicrelationsbeschrijvenenhetbelangervanaangeven.

• Jekunthetbegrippublieksgroepenbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntmaatregelennemenomrelatiesteonderhouden.

• Jekuntsystematischeenpr-planopstellen.

• Jekuntgerichtverschillendepr-middelentoepassen.

BEROEPSONDERWIJS

5.1Casus Opdracht1 Casuspr?

COPYRIGHTBOOM

1.Publicrelationsiseenvormvancommunicatiediezicheroprichteengunstigimago(van ietsofiemand)tevormenbijeenbreedpubliek.

2.Publicrelations:vormvancommunicatie,inhoudendhetaanknopenenonderhouden vangoedebetrekkingenmetdekringvanpersonenwaarmeemenzakelijkofambtshalve temakenheeft.

3.Publicrelations(pr),ofwel ‘publiekerelaties’,ishetstelselmatigbevorderenvanhet wederzijdsbegriptusseneenorganisatieenhaarpublieksgroepen.Daartoewordt gebruikgemaaktvaninterneenexternecommunicatieomeenbepaaldpubliekte informerenoftebeïnvloedenmetbehulpvantekst,advertenties,publiciteit,promoties endergelijke.

4.Publicrelations:debetrekkingenvaneenbedrijfmetdebuitenwereld.

5.Publicrelations:hetonderhoudenvangoedebetrekkingenmetzijnkring.

Kennis

a. Watwordtbedoeldmeteengunstigimago?

b. Geefeenvoorbeeldvaneenmerkdateengunstigimagoheeftbijeenbreedpubliek.

c. Geefeenvoorbeeldvaneensportiefevenementdateengunstigimagoheeftbijeenbreed publiek.

d. Gauitvaneenconcrete(commerciële)sportaanbiederbijjouinderegio.Watbetekentvoor dezesportaanbiederhetaanknopenenonderhoudenvangoedebetrekkingen?Metwelke groepenheeftdezeorganisatiezakelijktemaken?

e. Watbetekenthetbegrip ‘publieksgroepen’?

f. Gauitvaneensportprojectofevenementenbepaaldaarvoordepublieksgroepen.

g. Hoekunjehetwederzijdsbegriptusseneenorganisatieenhaarpublieksgroepenvergroten?

h. Watisinterneenwatisexternecommunicatie?

i. Hoewordenhulpmiddelenalstekst,advertenties,publiciteit,promotiesgenoemd?

j. Watwordterbedoeldmet ‘buitenwereld’?

5.2Publicrelations

Erbestaanverschillendeomschrijvingenvan publicrelations.Indecasusvanditthemakomen devolgendeomschrijvingenaandeorde:

• Publicrelationsiseenvormvancommunicatiediezicheroprichteengunstigimago(van ietsofiemand)tevormenbijeenbreedpubliek.

• Publicrelations:vormvancommunicatie,inhoudendhetaanknopenenonderhoudenvan goedebetrekkingenmetdekringvanpersonenwaarmeemenzakelijkofambtshalvete makenheeft.

• Publicrelations(pr),ofwel ‘publiekerelaties’,ishetstelselmatigbevorderenvanhet wederzijdsbegriptusseneenorganisatieenhaarpublieksgroepen.Daartoewordt gebruikgemaaktvaninterneenexternecommunicatieomeenbepaaldpubliekteinformeren oftebeïnvloedenmetbehulpvantekst,advertenties,publiciteit,promotiesendergelijke.

• Publicrelations:debetrekkingenvaneenbedrijfmetdebuitenwereld.

• Publicrelations:hetonderhoudenvangoedebetrekkingenmetzijnkring.

Hoeweldeovereenkomsttussendeomschrijvingengrootis,kiezenweinditthemavoorde volgendeomschrijving:

Prishetsystematischcommunicerenmetvoordeorganisatiebelangrijkegroepen,metalsdoel hetwederzijdsbegriptussendezegroepenendeorganisatietebevorderen.

Publicrelationsstaatvoorderelatiediejealsorganisatiehebtmetdewereldomjeheen.Een projectorganiseerjenietineenvacuüm.Jehebttemakenmetverschillendegroepenmensen.

Dezegroepenmensenwordenbinnendeprpublieksgroepengenoemd.Hetbewustonderhouden vaneengoedeverstandhoudingmetdepublieksgroepeniseenonderdeelvanpr.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Naamsbekendheidzorgtvoormeerdeelnemersensponsoren.

Ookhetbevorderenvandenaamsbekendheidvaltonderpr.Inveelgevallenishetbelangrijk datjeprojectnaamsbekendheidkrijgt.Doornaamsbekendheidbereikjemeerklanten, deelnemers,toeschouwersensponsoren.Eenanderbelangrijkdoelvanprishetbestendigen ofscheppenvaneengoedimago.Datishetbeelddatanderenvandeorganisatiehebben.Het belangrijkstedoelisdusniethetvergrotenvandeverkoop.Nietiedereenishetdaarmeeeens. Tegenwoordigwordtzelfsgesprokenovermarketing-pr.Binnendieopvattingstaatdeprwel degelijkindienstvanhetbehalenvaneengrotereomzet.

Marketing-pr

Hetmarketing-pradviesbureauEvidentpriseenvurigpleitbezorgervanmarketing-pr: ‘Ookalsbudgettengeringvanomvangzijn,ismarketing-preffectief.Elkbedrijfdataaneenmerk wilbouwen,zoumarketing-prmoeteninzetten.’

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Verschillendegrotesportevenementenzijneenbegripopzichgeworden.Vrijweliedereenkent deNijmeegsevierdaagseendeDamtotDamloop.OokeenevenementalsdeRidefortheRoses krijgtsteedsmeerlandelijkebekendheid.Hierdoorishetvindenvansponsorenvoordergelijke evenementeneenstukmakkelijker.Bedrijvenkoppelengraaghunnaamaanzulkesportieve activiteiten.Ditdraagtbijaanhetimagovanhetbedrijf.Zovindjeopdewebsitevande Nijmeegsevierdaagsedirectdesponsoren,zoalsLowa,Perskindol,Entropi,hetministerievan Defensie,provincieGelderland.

RaboClubSupport

Iedereenverdienteenclub.Hetisalseen2ehuis.Eenplekwaarjeelkaarontmoet,elkaarsterker maaktenhelemaaljezelfkuntzijn.Kortom:verenigingenzijnonmisbaar.Daaromhelpenwij hengraagmetkennis,netwerkengeldomhunambitiesterealiseren.Zogevenweals coöperatievebankiederjaareendeelvanonsresultaatterugaandeverenigingen.Daarnaast zettenweonzekennisenonsnetwerkinomclubstoekomstbestendigertemaken.Ditalles doenwesamenmetonzepartnersNOC*NSF,LKCA,Kunstbendeenverschillendesportbonden. Benieuwdwatwevoorjouwverenigingkunnenbetekenen?

Iedereenverdienteenclub

BekijkhierdeaftermovievanRaboClubSupport2022.InjunistartenwemetdeRabo ClubSupportstemcampagne2023.VoorRaboClubSupportOndersteuningkunjejeclubhet helejaardooraanmelden.

Bron:Rabobank(z.d.).

Bekijkdevideo'RaboClubsupport'.

Onlinepr&socialmedia

BEROEPSONDERWIJS

Deonlinemogelijkhedenvoorprbreidenzichuit.Nieuwemiddelenvereisennieuwekennis.Je bentongetwijfeldzelfactiefomzakelijken/ofprivédeverschillendemogelijkhedenteontdekken. Jehebtbasiskennisvandebekendstesocialenetwerken,zoalsFacebook,YouTube,Instagram, LinkedIn,PinterestenTwitter,maarhoezetjedezemiddelengerichtin,zodatzeeenbijdrage leverenaandeorganisatiedoelstellingen?Daarnaastmakenbedrijvensteedsvakergebruik vaninfluencers.

Opdracht2 Beschrijvingvanpublicrelations

a. Geefeenomschrijvingvanhetbegrippublicrelations.

Bekijkdevideo'Watispr?'.

b. Geefeenkortebeschrijvingvandeinhoudvandevideo.

c. Geefjemeningoverdeinhoudvandevideo.

Opdracht3 Doelenbelangvanpr

a. Beschrijfhetbelangvaneengoedepr.

b. Noteereenaantalconcretepr-doelen.

Opdracht4 Marketing-pr

Bekijkdewebsite'Marketing-pr'.

a. Geefeenomschrijvingvanhetbegripmarketing-pr.

b. Geefeenvoorbeeldbinnendesport,waarbijmarketing-prgoedgebruiktkanworden.

Opdracht5 Projecten,evenementenenpr

a. Zoekopinternetnaareenaantalsportieveprojectenen/ofevenementenwaargrote bedrijvenbijbetrokkenzijndieditbewustalsprgebruiken.

b. Geefjemeningoverdeeffectiviteitvandezevormvanpr.

5.3Publieksgroepen

Elkeorganisatiekenthaareigennetwerkvanrelatiegroepen.Indeprwordendezegroepen publieksgroepen genoemd.Bijdecoördinatievaneenprojectkunjemetverschillende publieksgroepentemakenkrijgen.Hetisbelangrijkeengoedeordeningaantebrengenbinnen dezegroepen.

Dezeordeningisafhankelijkvandeaardvanhetproject.Enkeleveelvoorkomende publieksgroepenzijn:

1.sponsoren(zorgverzekeraars,bedrijven,gemeenten,onderwijsinstellingen)

2.klanten,deelnemers,leden

3.medewerkers

4.buurtbewoners

5.bezoekers

6.overheden(lokaal,provinciaal)

7.sportaanbieders(sportverenigingen,fitnesscentra,zwembaden)

8.media(regionalekrant,regionaleomroep,huis-aan-huisbladen,vakbladen).

Hetonderhoudenvanrelatiesbetekentindepr ‘wederzijdsbegripbevorderen’.Wederzijds begriphoudtindatdeorganisatieeenopencommunicatieheeftmethaaromgeving.De informatieoverdrachtistweezijdig.Enerzijdsprobeerjedenaamsbekendheidvanhetproject tevergroteneneenpositiefimagooptebouwen.Aandeanderekantverstrekkende verschillendepublieksgroepenookrelevanteinformatiedievanbelangisvooreensuccesvol project.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Onderhoudenvangoedecontactenisvanbelangvoorhetbindenvansponsorenaandevereniging.

Zoblijfjedooreengoedcontactmetdediversepublieksgroepenopdehoogtevantrends, behoeftenenwensenvanuitde ‘buitenwereld’.

BEROEPSONDERWIJS

Sportstimuleringsprojectenpublieksgroepen

Steldatjealssport-enbewegingscoördinatorbetrokkenbentbijdecoördinatievan sportstimuleringsprojectenvoorouderenenvoormensenmeteenbeperking,danisheterg belangrijkommetdezegroepensystematischcontactteonderhouden.

Belangrijkepublieksgroepenzijndan:

• verpleeg-enverzorgingshuizen

COPYRIGHTBOOM

• ouderenorganisaties(StichtingWelzijnOuderen)

• lokaleenprovincialebeleidsmakers(GelderseSportFederatie,SportserviceNoord-Holland, SMWO=MaatschappelijkWerkenWelzijnOosterschelde)

• organisatiesophetgebiedvangehandicaptensport(GehandicaptensportNederland, KenniscentrumSport&Bewegen)

• revalidatiecentra,instellingenvoormensenmeteenverstandelijkebeperking.

Eenbelangrijkgereedschapvanprishetbeïnvloedenvanopinieleidersuiteenbepaalde publieksgroep.Alsjeeenaantalmanagersvaneenverpleeg-ofverzorgingshuisachterjeproject krijgt,hebjeveelgewonnen.Demanagershebbenweerinvloedophetpersoneelenhet personeelheeftvervolgensweerinvloedopdebewoners.

Nietallerelatieszijnevenbelangrijk.Hetbelanghangtafvandematewaarinhetsuccesvan hetprojectafhankelijkisvandepublieksgroep.Hetisbelangrijkomjeaftevragenhoe afhankelijkjebentvaneenbepaaldepublieksgroep.Zekerbijeenprojectistijdeenschaars goed.Onnodiginvestereninhetonderhoudenvancontactenistijdsverspilling.Deaardvande relatieisbepalendvoordetijdenenergiediejebesteedtaanhetwederzijdsebegrip.Weetdus inwelkerelatiesjemoetinvesteren.

Erzijndriesoortenafhankelijkheidsrelaties:

1.onzichtbareafhankelijkheid

2.eenzijdigeafhankelijkheid

3.wederzijdseafhankelijkheid.

Bekijkdevideo'Presentatiepublieksgroepen'.

Bijonzichtbareafhankelijkheidstaandeorganisatieendepublieksgroepmetelkaarincontact, maarzebeïnvloedenelkaarnietinhetvoortbestaan.Jekunthierbijdenkenaaneensportief projectwaarvandeomwonendengeenenkelelasthebben.

Komtdeorganisatieernstigindeproblemenalsdepublieksgroepwegvalt,danisersprake vaneenzijdigeafhankelijkheid.Bijvoorbeeldderelatiemetdehoofdsponsorvanhetproject.

Jespreektvanwederzijdseafhankelijkheidalsdepublieksgroependeorganisatienietzonder elkaarkunnen.Dezerelatiehebjemeestalmetdelokalepers.Ookdelokalekrantheefteen belang:hetbladmoetimmersdagelijksgevuldzijn.

Hetdoelvanwederzijdsbegripishetbegrijpenvan ‒ enrekeninghoudenmet ‒ iedersbelangen, metalsdoeleengoede,werkbareverstandhouding.

Deaardvandeverstandhouding(relatie)metdeverschillendepublieksgroepenisbelangrijk voorhetsuccesvaneenproject.Insommigegevallen ‒ alshetprojectafhankelijkisvaneen publieksgroep ‒ iseengoedeverstandhoudingzelfseenvoorwaarde.

Totslotnogietsoverhetbegrip ‘wederzijds’.Eenrelatieisaltijdtweerichtingsverkeer;eris sprakevangevenennemen.Ookinzakelijkecontactenontstaateralleeneengoede verstandhoudingeneensfeervanvertrouwenalselkepartijhetgevoelheeftdatdeandere partijrekeninghoudtmethaarwensenenverwachtingenendaarbegripvoorheeft.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

BEROEPSONDERWIJS

Watschrijftdelokalepersoverjouwproject?

Leesdeverdiepingsstof'Takenpreninterneenexternepublieksgroepen'.

Opdracht6 Publieksgroepen

Watwordtverstaanonderpublieksgroepen?

Opdracht7 Projectenenpublieksgroepen

Dezeopdrachtkunjehetbestemeteenaantalstudentenmaken.

a. Noemdevijfbelangrijkstepublieksgroepenvan:

1.hetABN-AMROtennistoernooi

2.SpecialHeroes

3.GALM.

b. Zoekopinternetnaardriesportstimuleringsprojectenofsportieveevenementenenbepaal voordezeprojectenofevenementendevijfbelangrijkstepublieksgroepen.

Opdracht8 Afhankelijkheidsrelaties

a. WelkedrieafhankelijkheidsrelatiestussenSB-organisatieenomgevingkunjeonderscheiden?

b. Geefvanalledrierelatieseenvoorbeeld.

Bekijkdevideo'Presentatiepublieksgroepen'.

c. Welkeafhankelijkheidsrelatieskomenindevideonaarvoren?

5.4Hetonderhoudenvanrelaties

Hetonderhoudenvanrelatiesvereistvoortdurendtijd,aandachtenenergie.Deprmoetdaarom planmatigaangepaktworden.

Prisniethetreagerenopincidentenofhetvoerenvaneeneenmaligeactie.Datdraagtnietbij aaneengoedeverstandhouding.De(SB-)organisatiemoetcontinuwerkenaanhetbeelddat deverschillendepublieksgroepenvanhaarhebben.Jekuntditvergelijkenmethetonderhouden vaneenvriendschap:ookdatvereist ‘systematischeaandacht’.

Mensenzijnsubjectief.Zeselectereninformatievanuithuneigenbelangennemenopbasis hiervanbeslissingen.Ditiseenbelangrijkgegevenalsjealsprojectleidereengoede verstandhoudingmetdediversepublieksgroepenmoetopbouwenenonderhouden.

Netwerken

Hetbegrip netwerken kunjeheelbreedoppakkenendanheefthettemakenmethetleggen enonderhoudenvancontactendiejeverderkunnenhelpeninjewerk,hobbyofjeprivéleven. Deessentievannetwerkenisdathetmesaantweekantensnijdt.Hetnetwerkmoetjou,maar ookdeanderwatopleveren.Zokunjijmensenuitjouwnetwerkbenaderenomeenbelangrijke roltevervullenbijhetproject.Bijvoorbeeldalsambassadeur.Aandeanderekantmaakjijdeel uitvanhetnetwerkvananderenenkunnenzeeenberoepopjoudoen.Zohelpjeelkaarverder. Debasisvaneengoednetwerkisvertrouwen.Hetdoelishetdelenvankennis,informatieen contacten.

BEROEPSONDERWIJS

Inzichthebbeninrelevanteorganisatiesisbelangrijkvoorhetopbouwen,uitbreidenen onderhoudenvanjeprofessionelenetwerk.Zoishethandigomeennetwerkoptebouwenen teonderhoudendatbestaatuitmensenvanuitdevolgendeorganisaties:

• organisatiesvanbelangvoordedoelgroepofklanten

• overheidsinstanties(gemeente)

• overkoepelendeorganisaties(sportbonden,brancheorganisaties)

• organisatiesvanbelangvoordefinanciën

• sportaanbiedersinderegio.

Kansenomtenetwerken

Vandaagdedagspeeltinternetendesocialmediaeenbelangrijkerolbijjenetwerk.Email, Facebook,Twitter,Instagram,LinkedInzijnbelangrijkehulpmiddellenvoorhetopbouwen, uitbreidenenonderhoudenvanjenetwerk.Daarnaastzijnookofficiëlegelegenhedenalsde openingvaneensporthalofhet25-jarigjubileumvaneensportvereniginggoedegelegenheden omaanjenetwerktebouwen.Datgeldtookvoorstudiebijeenkomsten,seminarsensymposia. Dezebiedeneengoedegelegenheidomallerleivakbroedersen-zustersteontmoeten.Totslot biedeninformelebijeenkomsten,zoalseenuitgaansgelegenheidofeenborrel, aanknopingspuntenvoorjenetwerkactiviteiten.Natuurlijkkunjeookzondereendergelijke aanleidingopiemandafstappen,iemandbellenofmailen.

Leesdeverdiepingsstof'Tientipsvoorhetgoedgebruikenvanjenetwerk'.

Positiefimago

Mensengedragenzichtegenovereenorganisatieopbasisvanhetbeeld,het imago,datzevan dieorganisatiehebben.Bijeenpositiefbeeldontstaateerderbegripvooreenorganisatie. Andersomkaneennegatiefbeeldertoeleidendat ‒ opzichgoede ‒ beslissingenniethet gewensteeffecthebben.Vandaardatveelpr-functionarissenzichrichtenopdebeeldvorming: hetontwikkelenvaneenpositiefimago.

Datbetekentdatjedoorsteedsterugkomendecommunicatieaaneenpositiefbeeldmoet werken.Hetontwikkelenvaneenpositiefimagovereisteensystematischeaanpak.Alle boodschappendiejeuitzendt,zijndaarbijbelangrijk.

BEROEPSONDERWIJS

Systematischrelatieonderhoudvereistvoortdurendealertheid.Hetgaatimmersombeelden bijmensen,dieaantalvanandereindrukkenblootstaan.Watándereprojectledendoenof zeggen,kanhetimagoookbeïnvloeden.Maakhierbinnenhetprojectteamduidelijkeafspraken over.Wiestaatdeperstewoord,wiecommuniceertmetbepaaldeorganisaties,metsponsoren?

Negatievebeeldvormingmoetoptijdwordenomgebogen.

Planmatigeaanpak

OmtoteenpositiefimagovaneenSB-organisatieofeenprojecttekomen,kunjedevolgende stappendoorlopen:

1.Watbeweegtmijndoelgroepofpublieksgroep?

Naarwelkevoordelenisdezegroepopzoek?

Welkevoordelenkunjedezegroepbieden?

2.Werkaaneenpositiefimago.

Welkeindrukwiljemakenopdedoelgroep?

Doorwelkeconcreteactiesofdoorwelkconcreetgedragwerkjeaandegewensteindruk?

3.Welkeboodschapwiljecommuniceren?

Metwelkkrachtigstatementtreedjenaarbuiten,waardoorjedevoordelenduidelijk maaktdiejouworganisatieofprojectdedoelgroepaanbiedt?

4.Maakhetwaar!

COPYRIGHTBOOM

Zorgdatjevoortdurendwerktaanhetpositieveimagoenjehetgewenstebeeldsteeds bevestigt.

TeamJumbo-Visma.

Opdracht9 Netwerkorganisaties

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Vanuithetoogpuntvandeorganisatievaneengrootprojectishethandigomeennetwerkop tebouwenenteonderhoudendatbestaatuitmensenvanuitverschillendeorganisaties.

a. Gauitvaneenbepaald(regionaal)projectenbepaalwelkeorganisatiesvanbelangzijnom eenrelatiemeeteonderhouden.

b. Noteereenaantalkansrijkemogelijkhedenomaaneendergelijknetwerktebouwen.

Opdracht10 Positiefimago

a. Geefeenomschrijvingvanhetbegripimago.

b. Gauitvaneenbepaald(regionaal)projectenbepaalopwelkemanierjehetimagovandit projectkuntverbeteren.

5.5Hetpr-plan

Alsprbelangrijkisvoorhetsuccesvaneenproject,moetheteenonderdeelzijnvanhetcomplete projectplan.Bijgroteprojectenvormthetpr-planeenvandedeelprojecten.Het pr-plan wordt hiernaingevuldvoordecoördinatievaneenproject.

Eenpr-planbestaatuitdevolgendevijfstappenoffasen:

1.bepalenvanhetpr-doel

2.bepalenvanderandvoorwaarden

3.bepalenvandepublieksgroepen

4.bepalenvandepr-middelen

5.invullenvandepr-matrix.

Stap1:Bepalenvanhetpr-doel

Voorjedepr-activiteitenstart,moetjeeerstwetenwatjeeigenlijkmetjepr-activiteitenwilt bereiken.Jepr-doelhangtnauwsamenmetjeprojectdoel(en)enmetdeaardvanjeproject.

Voorbeeldenpr-doelen

HetBOS-projectplanHeerlerheideisgerichtophetverhogenvandesportparticipatievan jongerenenophetvergrotenvanhetgevoelvanveiligheid.Eendeelprojectisgerichtopde afnamevanovergewichtonderjongeren(SlimKids).Hetprojectheefteenlooptijdvanvierjaar.

HetprojectvanBouchraisgerichtophetwervenvannieuweklantenenkenteenlooptijdvan zesmaanden.Bouchrawilditdoendoorhetindemarktzettenvaneenrelatiefnieuwproduct (BODYSHAKE®).

Eenderdevoorbeeldvaneenprojectisdeorganisatievaneenkampweekvoorde tennisverenigingterbevorderingvanhetclubgevoel.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Voorwelkevandedrievoorbeeldenisprhetbelangrijksteenmoeteenpr-planonderdeelzijn vanhettotaleprojectplan?Hetminstbelangrijkisprvoordeorganisatievanhettenniskamp. Hetkampmoetnatuurlijkwelpositieveaandachtkrijgendoorbijvoorbeeldeenaankondiging eneenartikelinhetclubblad.Depr-doelenkunnenzijn:

• 80%vandeledenisopdehoogtevandekampweek.

• 50%staatpositieftegenoverdekampweek.

• 25%neemtdeelaandekampweek.

HetBOS-projectlooptovervierjaar.Datmaakthetonderhoudenvancontactenmetbelangrijke publieksgroepenbelangrijk.Jemoetderelatieovereenlangeretijdgoedhoudenendatvraagt omeenserieuzeinvestering.Bovendienhebjetemakenmeteenveelheidaanpublieksgroepen. Hetaspectvandepublieksgroepenkomtlateraandeorde.

Enkelepr-doelenvoorhetBOS-projectkunnenzijn:

• 90%vandemensenindewijkHeerlerheideisopdehoogtevanhetproject.

• 75%vandesportverenigingenstaatpositieftegenoverhetproject.

• Vandekinderenvan4tot12jaarneemt40%deelaanminimaaléénactiviteit.

• 30%vandekinderenmetovergewichtneemtdeelaanhetprojectSlimKids.

HetprojectvanBouchraheefteenkorterelooptijd.Tochisprbijditprojectbelangrijk,omdat heteennieuwproductofdienstis.

Pr-doelenvoorhetprojectvanBouchrakunnenzijn:

• 75%vandebestaandeklantenkenthetproductBodyshake.

• 60%vandemensenassocieerthetproductmetgezondheidenfitheid.

Eenconcrete,goedgeformuleerdedoelstellingbiedthouvastbijhetinvullenvandeanderevier onderdelenvanhetpr-plan.

Startvanuithetpr-doel

Vermijddevalkuilompr-middelenteselecterenenintevullenvóórjehetprojectgoeddoordacht hebt.Alshetdoelnietduidelijkis,jededoelgroepnietgoedkentofeen'verkeerde'strategie volgt,kunnenjeinspanningenonvoldoendeofzelfseenaverechtseffecthebben.

Stap2:Bepalenvanderandvoorwaarden

Pr-activiteitenkostengeld,jezultzedusmoetenbudgetteren.Jetotalebudgetbepaaltmede dehoeveelheidgelddiejekuntreserverenvoorpr-activiteiten.Uiteindelijkbepaalthetbudget watjeopditgebiedwelennietkunt.Bovendienhebjetemakenmetprojectledendiede pr-activiteitenuitmoetenvoeren.

Debelangrijksterandvoorwaardenzijn:

• hetbudget

• depersoneleinzet.

BEROEPSONDERWIJS

HetbudgetvanhetBodyshake-projectbedraagt € 1000.Kaiwordtalsprojectlidbelastmetde pr-werkzaamhedenenmaghierintotaaltwintiguuraanbesteden.

Stap3:Bepalenvandepublieksgroepen

Bijeenprojecthebjetemakenmetverschillendegroepenmensendiebelangrijkzijn.We noemenditpublieksgroepen.Enkelemogelijkepublieksgroepenvoordeorganisatievaneen grootbuitenvolleybaltoernooikunnenzijn:

• deelnemendeteams

• bezoekers

• vrijwilligers

• sponsoren

• buurtbewoners.

Voorbeeldvanpublieksgroepen

HetBOS-projectplanHeerlerheidekentdevolgendepublieksgroepen:

• kinderenvan4tot12jaar

• jongerenvan13tot19jaar

• ouders

• politie

• wooncorporaties

• buurtorganisaties

• gemeenteHeerle

• onderwijsinstellingen

• sportverenigingen

• jongerenorganisatie

• outdoororganisatie

• sponsoren.

Hetonderscheidenvandeverschillendepublieksgroepeniseenbelangrijkeactiviteit.Jekunt natuurlijkzeggendatallebewonersuitdewijkHeerlerheideéénpublieksgroepvormen.Inveel gevallenzalhetbeterzijnomdezegrotegroepineenaantalkleineregroepenonderteverdelen. Ditonderverdelennoemjedoelgroepsegmentatie.Inditvoorbeeldisditookgebeurd.Zo wordendevolgendedriegroepenkinderenenjeugdigenonderscheiden:

• kinderenvan4tot12

• jeugdigenvan13tot19

BEROEPSONDERWIJS

• kinderenenjeugdigenmetovergewicht.

Stap4:Bepalenvandepr-middelen

Bijstap4vanhetprojectplanbestedenweaandachtaan pr-middelen.Onderpr-middelen verstaanweallecommunicatie-ofpubliciteitsmogelijkheden.

Gerichtbereikenvanpublieksgroepen

Opverschillendemanierenkunjeproberendepublieksgroepentebereikenenmethente communiceren.Zokunjeeenadvertentieplaatsen,eenafficheophangenofflyersverspreiden.

Mogelijkepr-middelenzijn:

• persbericht

• promotiekrant(je)

• strooibiljet

• folder

• sticker

• nieuwsbrief

• programmaboekje

• advertentie

• affiche

• interview

• infoavond

• tekstvoordewebsite

• YouTube

• Facebookbericht

• Tweet(Twitterbericht)

• Instagram

• TikTok

• e-mail.

Dekeuzevooreenbepaaldpr-middel

Dekeuzevanhetpr-middelisergbelangrijk.Jemoethetgebruikenvanpr-middelenzienals hetschietenmetscherp.Hiermeebedoelenwedatjegoedmoetnadenkenopwelkemanier jeeenbepaaldepublieksgroephetbestekuntbereiken.BereikjejongerenviaFacebook,Twitter, TikTokofInstagramofbereikjejongerenbeterdooreenposteroptehangenopschoolofbij hetbuurthuis?

BEROEPSONDERWIJS

Daarnaastgeldt:deeersteklapiseendaalderwaard.Eengoedestartvanjepubliciteitscampagne isergbelangrijk.Deeersteindrukdiejewekt,isinveelgevallendoorslaggevend.Daarnaishet dekunstomdebelangstellingvoorjeproject ‘warmtehouden’.Indiezinmoetjenietaljekruit inéénkeerverschietenendepubliciteitproberentedoseren.Bijeengrootprojectkandit betekenendatjeverschillendepersberichtennaareenkrantstuurt,waarinjesteedsnieuwe elementenbelicht.

Dekeuzevaneenpr-middelkunjemakenopbasisvanverschillendeargumentenofcriteria. Debelangrijkstecriteriazijn:

TikTokalspr-middel.

1.Hetbereik

Hetalgemenebereikverwijstnaarhetaantalmensendatmethetmiddelincontactkomt.Het effectievebereikishetaantalmensenuitdepublieksgroepdatdeboodschapkrijgt.Vaakis heteffectievebereikmoeilijktebepalen.

Deoplagevaneenbepaaldekrantisbijvoorbeeldhonderdduizend.Dekrantwordtdoorveel mensengelezen,maarhoeveelmensenbehorentotdepublieksgroepdiejewiltbereiken? Gegevensoverhetbereikvankrantenzijnvaakverkrijgbaarbijdekrantzelf.

Tekstopdewebsite.

2.Hetcommunicatievermogen

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Communicatievermogenishetvermogenomdebeoogdeboodschapovertebrengen.Heeft deboodschaptemakenmetbeweging,daniseenvideopresentatieeenmogelijkheid.Bevat eenboodschapveelinformatie,daniseenafficheongeschikteneenbrochureeenzeergeschikt middel.Snelheidisookeenbelangrijkaspectvanhetcommunicatievermogen.Dagelijks verschijnendemediazijnsnel.Eenmaandbladisnatuurlijkniethetidealemiddelomactuele

boodschappenovertebrengen.Watbetreftsnelheidbiedtvooralinternetprimamogelijkheden. BerichtenviaFacebookenTwitterofInstagramzijngemakkelijkteversturenenkomenmet hettegenwoordigesmartphonegebruikvrijwelonmiddellijkbinnen.

3.Dekosten

Bijelkprojectspelendekosteneenrolbijdekeuzevandepr-middelen.Dekostenmoeten wordengerelateerdaanheteffectievebereik.Heteffectievebereikgedeelddoordekosten noemjedecontactprijs:deprijsperpersoonoforganisatiediejewildebereikenenbereikt hebt.

4.Dezeggenschap

Inhoeverrehebjealsprojectmedewerkerbelastmetdepr,zeggenschapoverhetgekozen middel?Bijeenadvertentiebijvoorbeeld,bepaaljedeinhoudendevormgevingzelf,maar wordendeplaatsvandeadvertentieendesfeervanhetgebruiktebladbepaalddoorde eindredacteurvanhetblad.Deinhoudvaneenstraataffichekunjezelfbepalen.Opdeinhoud vaneeninterviewineenkrantofopderadiohebjealleeneenbeperkteinvloed.Opeen persberichthebjeweermeerinvloed.Datsteljezelfop,indehoopdathetvolledigovergenomen wordt.

5.Hetvertrouwen

Totslotspeeltookhetvertrouwendatdepublieksgroepinhetpr-middelheefteengroterol. Freepublicity(gratispubliciteit)wektbijvoorbeeldmeervertrouwendaneenadvertentie, omdatdeinformatieobjectieveroverkomt.Eenartikelineengerenommeerddagbladwekt meervertrouwendaneenartikelineenhuis-aan-huisblad.

BEROEPSONDERWIJS

Pr-middelenbijhetBodyshakeproject

DepublieksgroependiebijhetBodyshake-projecteenrolspelenzijn:

• personeelvanhetfitnesscentrum

• bestaandeledenvanhetfitnesscentrum

• jongvolwasseneninhetwervingsgebied

• oudereninhetwervingsgebied

• leerlingenvanhetroc.

Deprojectledenbesluitenomgebruiktemakenvandevolgendepr-middelen:

• advertentieineenhuis-aan-huisblad

• advertentieopdewebsitevanhetfitnesscentrum

• advertentieschoolkrant

• poster

• e-mail

• Instagram

• Facebookbericht

• informatiebijeenkomst.

Stap5:Invullenvandepr-matrix

Alsjehetpr-doel,derandvoorwaarden,depublieksgroepenendepr-middelenhebtbepaald, gajedepr-matrixinvullen.Depr-matrixlaatzienmetwelkpr-middeljeeenbepaalde publieksgroepwiltbereiken.

Ineenpr-matrixkunjeookaangevenwieverantwoordelijkisvoorwelkpr-middelenopwelk tijdstiphetmoetgebeuren.Detimingisbelangrijkvoordeeffectiviteitvandepr.Wanneerkan Bouchrahetbesteeenposteropdedeurvanhetfitnesscentrumhangenmetinformatieover Bodyshake?Wanneerplaatsjehetartikeloverhettenniskampinhetclubblad?Bouchrakan deaankondiginghetbesteeenweekofviervooraanvangvandestartvandeactiviteitophangen. Hettenniskampeenweekofviervooraanvangaankondigenisnatuurlijkveeltelaat.Een tenniskampvaneenweekmoetjeruimvantevorenplannen.Waarschijnlijkmoetenjongelui hierbijdeplanningvanhunvakantiealrekeningmeehouden.

VooreenjuistetimingmakenveelreclamebureausgebruikvandeAIDA-formule.

Iederelettergeefteenstapaan,maarsomsneemjemeerstappentegelijkertijd.Allereerstmoet jehetprojectonderdeaandachtbrengen.Jehangteenposterop,jeschrijfteenstukjeineen clubbladofjeplaatsteenberichtopFacebook,TwitterofjegebruiktInstagram.Devolgende stapisdeinteressebijmensenopwekken.Somsneemjedezestaptegelijkmetdeeerste.Maar ditkanookapart,bijvoorbeelddoornadebekendmakingeenfolderof(internet)berichtmet meerinformatieteverspreiden.Alleeninteresseisnietvoldoende.Jeprobeertmensenzo geïnteresseerdtekrijgendatzeechtgaandeelnemenofzichalsvrijwilligeropgeven.Eenmeer persoonlijkebenaderingheeftopditpuntmeestaleffect.

Totslotmoetendepublieksgroepenookechttotactieovergaan.Mensenmoetenzichniet alleeninschrijven,maarookechtaanhetprojectdeelnemen.Aanvullendeinformatiealseen programmaboekje,brochureofartikelkandeelnemersoverdestreeptrekken.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Pr-matrixvoorhetprojectBodyshake

Opdracht11 Stappenpr-plan

Eenpr-planbestaatuitdevolgendevijffasen:

1.bepalenvanhetpr-doel

2.bepalenvanderandvoorwaarden

3.bepalenvandepublieksgroepen

4.bepalenvandepr-middelen

5.invullenvandepr-matrix.

a. Geefeentoelichtingopallestappen.

b. Geefbijelkestapeenvoorbeelduitdepraktijk.

Opdracht12 E-bikeproject

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Gelukkigblijvensteedsmeerouderenfietsen.Ditkomtvooraldoorhetgebruikvandee-bike. Helaasonderschattenveelouderendesnelheidvandezefiets,waardoorerrelatiefveel ongelukkenmeegebeuren.DegemeentevraagtaaneengroepvanviertotvijfstudentenSport &Bewegenofzeeenpreventieprojectopwillenzetten,gerichtophetvoorkomenvanongelukken metdee-bike.

Vulvoorditprojectallestappenvanhetpr-planin.

Opdracht13 Beoordelenvanpr-middelen

Jekuntpr-middelenopgrondvandevolgendecriteriabeoordelen:

1.hetbereik

2.hetcommunicatievermogen

3.dekosten

4.dezeggenschap

5.hetvertrouwen.

Beoordeelopgrondvandezecriteriadevolgendepr-middelen:

a. eenadvertentieineenhuis-aan-huisblad

b. eenpersberichtineenlandelijkekrant

BEROEPSONDERWIJS

c. eenposteropeenschoolvoorvoortgezetonderwijs

d. eenberichtopdeFacebookpaginavandeSB-organisatie

e. pennen,stickersendraagtasjesmetbeeldmerkvanhetproject.

5.6Eenaantalspecifiekepr-middelen

Wegaanhierinophetbelangvaneenherkenbarehuisstijleneenaantalspecifiekepr-middelen.

Dehuisstijl

Eengoede,herkenbarehuisstijlisergbelangrijk.Zekerbijeenomvangrijkprojectmeteenlange looptijdishetbelangrijkomhieraandachtaantebesteden.Uiteraardmoethetmogelijkzijn binnenhetbudget.Meteenhuisstijlwordtdeuiterlijkevormvanhet(schriftelijke) communicatiemateriaalbedoeld.Denkhierbijaanhetgrafischeontwerpvanhetdrukwerk, hetlogoofvignet,hetlettertypeendevormgeving.

Hetisbelangrijkdatdehuisstijlconsequentwordtdoorgevoerdinalleswaarmeedeorganisatie naarbuitentreedt.Deprojectmedewerkermetdeprinzijntakenpakketmoethieroptoezien.

Dehuisstijlmoetpassenbijhetimagovanhetproject.Eengoedehuisstijlkanhetpositieve imagokrachtbijzetten.

Eengoedehuisstijlisgoedherkenbaar

Eenhuisstijlismeerdanenkeleenlogovooruwonderneming,hetisnamelijkdémanierwaarop ucommuniceertmetuwklanten.Demanierwaaropuwmedewerkersuwklantentewoord staanendereclamefoldersdieuverstuurt.Zelfshetlettertypevanuwbrievenmaakter onderdeelvanuit.Eengoedehuisstijlstaatvoorgoedeherkenbaarheidenstraalt professionalismeuit.

Meteenprofessioneleindrukwektudeeerstestappennaarvertrouwenop.

Specifiekepr-middelen

Wegaanhierinopdevolgendepr-middelen:

1.directmailing

2.advertentie

3.promotioneleactieencommunicatiedragers

4.persoonlijkgesprek

5. nieuwsbrief

6.brief

7.persbericht

8.publiciteit

9.socialmedia.

Informatieovereenaantalanderepr-middelen(folder,poster,programmaboekje,tekstvoor website)vindjeinhetthema ‘Prenvrijwilligers’ uit ‘Desportleideralsorganisatoren SB-functionaris’.

BEROEPSONDERWIJS

Enkelealgemenetipsvoorhetgebruikvanpr-middelen

• Vraagjeafwatmomenteel‘in’isvoordepublieksgroepdiejewiltbereiken(kleur,lettertypen, vormgeving).

• Zorgvoorherkenbaarheid:laataspectenalsdelay-out,formuleringen,kleuren,lettertypen enlogo’ssteedsopdezelfdemanierterugkomen.

• Letopdekosten.Deprijswordtsterkbepaalddoorhetformaat,depapiersoort,dedikte endekleur(en).

• Gebruikdecomputer,printerenscanneralshulpmiddelen.Hanteerde6W’senH-formule:

– Watgaatergebeuren(inhoudvanhetproject)?

– Wanneervindthetplaats?

– Wieheeftdeleidingofwieorganiseerthet?

– Waarvindthetprojectplaats?

Welkedoelgroepenwordenuitgenodigd?

– Watgaathetkosten?

– Hoeheethetproject?

Directmailing

Directmailingiseenzendingopnaamnaareenaantalgeselecteerdeadressen.Alsergeen namenbeschikbaarzijnendusooknietindemailinggenoemdworden,spreekjevaneen ongeadresseerdemailing.

Doeleninhoud

Deinhoudvandirectmailingbestaatuit:

• eenenvelop

• eenbrief

• eenportvrijeantwoordkaart

• eventueeleenfoldermetachtergrondinformatie.

Hoeweljedemensendiejewiltaanschrijvennietkent,ishetbijdirectmailingdebedoeling datjededoelgroeppersoonlijkaanspreekteninteresseertvoorwatjetebiedenhebt.Ditkan vanalleszijn:eennieuwproductofeennieuwedienst.

Hetdoelvandirectmailingis:

• aandachttrekken

• interessewekken

• interessevasthouden

• aanzettentoteenreactie.

Hetuiteindelijkedoelvaneendirectmailisdatdeontvangerreageert.Doorgebruiktemaken vaneenantwoordmogelijkheid,treedtdeaangeschreveneincontactmetdeorganisatie.Daarom ziterbijdebriefnietalleeneenfoldermetachtergrondinformatie,maarookeenportvrije antwoordkaart.Tegenwoordigiserookdemogelijkheidomviainternettereageren.Alsde kosteneengroterolspelen,kunjedeportvrijeantwoordkaartachterwegelaten.

Structuur

DebriefvaneendirectmailingisopgebouwdvolgensdeAIDA-formule.Hiervoorhebjealgezien waardelettersinhetNederlandsvoorstaan.DeletterskomenoorspronkelijkuithetEngels. Hetiseenafkortingdieafkomstigisuitdereclamewereld.Zestaanvoor:

• Attention=aandachttrekkenvandeconsument. Jebeginzinmoetdeaandachttrekken,zodaterverdergelezenwordt.

• Interest=belangstellingopwekkenvandeconsument.

Indeeerstealineavanjebriefzuljedelezermoeteninteressereninwatjetezeggenhebt. Jekuntdatbereikendooreenuitspraaktedoenwaarvanjeweetofvermoedtdatdezede lezerzalaanspreken.

• Desire=dewenstotaanschafoproepen. Inditdeelzorgjevoor'verlangen'naarmeer.Delezerraaktgeïnteresseerdinwatjete biedenhebt.

• Action=totactieaanzettenombijvoorbeeldhetproductdaadwerkelijktekopen,eendienst aftenemen,naareenactiviteittekomenofeenofferteaantevragen.Hetuiteindelijkedoel vandebriefisdatdelezerdaadwerkelijkinactiekomtenreageertdoorde antwoordenveloppetegebruikenoftereagerenviainternet.

Tegenwoordigregeertdehaast.Mensenwillendatjesneltothepointkomt.Datmerkjein advertentiesenbrieven.

Spaarminimaal € 500enontvangeenkoeltascadeau!

Binnenkortkrijgtuweeruwvakantiegeld.Ofmisschieneenandereleukefinanciëlemeevaller, zoalseenbelastingteruggaveofwinstdeling.Umaaktereenvoudigméérvandoordatgeld opzijtezetten!DaarbijheeftINGnogeenaantrekkelijkaanbodvooru:stort € 500,-ofmeerop uwspaarrekeningenontvangeenstevigekoeltascadeau.Endiekomtopwarmezomerdagen altijdvanpas!

Zowelde'action'(spaarminimaal € 500,-)alshetveronderstelde'desire'zijnalindekopregel aanwezig.Indebodytekstzelfzijnnogtweeinleidendezinnentevinden,maardaarnakomt detekstschrijverookalterzake.Meteenonderditaanbodisdepraktischeinformatietevinden voorlezersdievanditaanbodgebruikwillenmaken.

Advertentie

Advertentieskomjetegeninkranten,maarbijvoorbeeldookineenclubbladofeensportvakblad. Zekunneneenzeergeschiktmiddelzijnomverschillendepublieksgroepentebereikenen informatietegevenoverhetprojectdatjewiltorganiseren.

Doeleninhoud

Eenadvertentieiseenbetaalderuimteineenkrantofeentijdschriftwaarineenboodschapin deopenbaarheidwordtgebracht.Dezeboodschapkanvanallesinhoudenzoals:

BEROEPSONDERWIJS

• hetaanprijzenvaneenproductofdienst

• eenoproepvooreenproject.

Journalistenzijnnietbijdeinhoudenvormgevingvanadvertentiesbetrokken;deorganisatie bepaaltdezedushelemaalzelf.Ditkaneenvoordeelzijn,maarookeennadeel,omdatde advertentienatuurlijknietonpartijdigoverkomt.Lezerskopenbladennietvoordeadvertenties. Bovendienwordenerineenbladzoveeladvertentiesgeplaatst,dateenadvertentievanhoge kwaliteitmoetzijnomopeengoedemanierdeaandachttetrekken.

Eenadvertentiemoetsnelkunnenwordengelezen,maarkantochbehoorlijkwatinformatie verschaffen(meerdanbijvoorbeeldeenaffiche).Hetbereikisvaakhoog.Omdatdekosten vaakhoogzijn,moetjeweleengoedbeeldvanheteffectievebereikhebben.

Structuur

Meestalbestaateenadvertentieuitdevolgendeelementen:

• kopregel

• illustratie

COPYRIGHTBOOM

• beeldmerkof logo

• tekst.

Dekopregelmoetdeaandachttrekken,hetcontactmetdelezertotstandbrengenendelezer aanzettentotverderlezen.

Illustratieshebbenhetzelfdedoelalsdekopregel,maarmoetenooknogeensfeerbeeldoproepen (emotie).

Deinformatiemoetgekoppeldwordenaandenaamvanhetproject.Eenbeeldmerkisalleen eenafbeelding.Eenlogoiseenafbeeldingpluswoordmerk.

Eenlogoiseenafbeeldingpluswoordmerk.

Indetekststaatdeinformatie.Mensenlezenadvertentiesoppervlakkig,dusmoetdetekstkort zijn.InfeitegeldtvooradvertentieseveneensdeAIDA-formule.

Promotioneleactieencommunicatiedragers

BEROEPSONDERWIJS

Promotioneleactieshebbenalsdoelpr-activiteiteneenstimulanstegeven,doorextraaandacht tetrekken.Zoproberentelecombedrijvenindewinkelstraatdeaandachttetrekkendoor mensenverkleedalstelefoonrondtelatenlopen.Eenpromotioneleactiviteitbijeenproject kanbijvoorbeeldzijndatheteerstelidofelktiendeliddatzichaanmeldteenleukeattentie krijgtofdeeerstemaandgratismeemagdoen.Eenpromotioneleactiekanookbestaanuit hetuitdelenvanpennen,tasjes,sleutelhangersenstickers.Dezevoorwerpenfunctionerendan tevensalszogenaamdecommunicatiedragers.

Bijcommunicatiedragerskanookgedachtwordenaanshirts,vlaggenenauto’svoorzienvan hetlogoeneventueeleenkortetekst.Defunctievancommunicatiedragersishetvergroten vandenaamsbekendheidenhetbevorderenvaneenpositiefimago.

Persoonlijkgesprek

Hetpersoonlijkgesprekiseenbelangrijkmiddelomallerleivormenvaninformatieoverte dragen.Degenemetwiejepraat,heeftdemogelijkheidtereageren,waarjedanvervolgens weeropinkuntgaan.Bovendienbrengjemeeroverdanalleenstriktdeboodschap.Metcharme kunjemensenoverdestreeptrekkenenenthousiastmakenvoorjeproject.Debelangrijkste soortenpersoonlijkegesprekkenzijnhetvoorlichtingsgesprek,adviesgesprek,en verkoopgesprek.

Nieuwsbrief

Eennieuwsbriefiseen combinatievaneenbriefen eenbedrijfsblad.De nieuwsbriefheefteenvaste verschijningsfrequentieen vasterubrieken.Devormis vaakeendubbelgevouwen A4-pagina.

Eennieuwsbriefiste overwegenbijeenprojectdat overeenlangeretijdloopt.Op diemanierkunjemensenop dehoogtehoudenvanhet verloopvanhetproject. Tegenwoordigwordthet merendeelvande nieuwsbrievenpermail verstuurd.

Nieuwsbrief.

Brief

Debriefiseenveelgebruiktpr-instrumentomdatdezegoedkoop,persoonlijkensneltemaken is.Bovendienkunjeerdooreigenbriefpapier,eenmooievormgevingeneengoedlogoeen primainstrumentvanmaken.Deinhoudvaneenbriefmagnietteuitgebreidzijn.Hiervoorzijn weerandereinstrumentengeschikt,zoalseenartikelineentijdschrift.

Persbericht

Eenpersberichtiseenberichtdatjenaardepersstuurt,indehoopdathetgepubliceerdwordt, alleenmethetdoelteinformeren.Voorhetgebruikvanpersberichtengeldeneenaantalregels. Webesprekeneerstderegels.Daarnaleesjeoverdetekstopbouwenkomtdelay-outaande beurt.

Persbericht:

• regelstenaanzienvanpersberichten

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

• opbouwvaneenpersbericht

• waaromdezeopbouw.

Regelstenaanzienvanpersberichten

Alsjeeenpersberichtschrijft,ishetverstandigeenaantalregelsinachttenemen.Wenoemen deregels.

Eenpersberichtiseenberichtdatjenaardepersstuurt,indehoopdathetgepubliceerdwordt. Datluktnietaltijd,wantdekrantontvangthonderdenpersberichtenperdag.Deredactieheeft geentijdomallestelezenenzorgvuldigteselecteren.Alsdeeerstealineanietgoedis,gaat hetpersberichtdeprullenbakin.Datkan,wanteenpersberichtisinfeitegratispubliciteit.De kranthóefthetdusnietoptenemen.

Jekunterdusnooitvanuitgaandatjouwpersberichtgeplaatstwordt.Jekuntwelachteraf vragenwaaromhetnietisgeplaatst.Misschienwashettochnietechtbelangrijkvoorde doelgroep.

Voeggéénbegeleidendbriefjebij.Deredactievaneenkrantontvangtveelpersberichtenper dagenweetwathetis.

Geachteredactie,

Hierbijstuurikueenpersberichtovereennieuwedienstbinnenonzeorganisatie,dievooruw lezersvanhetgrootstebelangis.Graagpublicatieindeeerstvolgendekrant.Wiltuonstwee bewijsnummerssturen?

BEROEPSONDERWIJS

Ditisdushelemaalfout.Nietalleenomdateenredacteurwelweetwateenpersberichtis.Maar ookomdathijalsvakmangraagzelfuitmaaktofhetberichtvoordelezerszobelangrijkis. Uiteindelijkisdekrantzíjnproduct.Bovendienkunjealhelemaalnieteisen,zoalsdeschrijver vandebegeleidendebriefdoet,dathetberichtgeplaatstwordt.Enzekernietdathetinde eerstvolgendekrantverschijnt.

Geefalleenfeiten,geenmeningen.Eenmeninggevendoetderedactielieverzelf.Hieropiséén uitzondering,namelijkalshetnieuwsnujuistisdatdeinstellingergenseenmeningoverheeft endiemeningwilbekendmaken.Maarookdanzalderedactiezelfbeoordelenofdezemening voordelezersgenoegnieuwswaardeheeft.

Degemeenteheeftinhetbestemmingsplanhetzwembadnaarderandvanhetdorpverplaatst. DaardoormoetdebasisschoolwaarjealsLOBOSwerkt,bussengaanhurenomdekinderen naarhetzwembadtevervoeren.Ditiseenflinkeaanslagophetbudget.Deschoolstuurteen persberichtomhaarmeningoverdezebeslissingpubliektemaken.

Schrijfoverdeinstellingindederdepersoon,dusniet ‘wij’.Leterookopdatjedelezerniet aanspreekt.Jehanteertduseenvrijkoele,zakelijkeschrijfstijl.

Hetiseigenlijkoverbodigtezeggen,maarmaakkortezinnenengebruikgoedespelling. Formuleerindetegenwoordigetijdenvermijddelijdendevorm(zinnenmet ‘worden’).

Somswiljedelezer,webedoelendekrantlezer,degelegenheidgevenommeerinformatiete krijgen.Indatgevalneemjedenaamvandeinstellingenhettelefoonnummerindetekstzelf op.

Stel,jewiltjeprojectfeestelijkopenen.Daarwiljeeenpersberichtoversturen,maarjehoopt ookdatdepersaanwezigisopdeopening.Eenooggetuigenverslagvandeopeningzoumooie positievepubliciteitzijn.Indatgevalschrijfjeonderaan,naeenwitregel:nootvoorderedactie. Dejournalistweetdandatdieinformatienietbijhetpersberichthoort.Jegeefttijdstipenplaats aanennodigtdepersuit.Ditallemaalinzakelijkewoorden.

Opbouwvaneenpersbericht

Deopbouwvaneenpersberichtisalsvolgt.Bovenaanzetjeduidelijk,methoofdletters: ‘PERSBERICHT’.Danschrijfjegeen ‘Geachteredactie’,hetisimmersgeenbrief.Jebegintdirect methetbericht,datwilzeggenmetdetitel.Detitelgeeftdekernvanhetberichtweer,zonder meningen,zondergevoelsladingmaarfeitelijk.Wegeveneenvoorbeeldvaneenechtpersbericht. Ookbijeenpersberichtgeldt:kortmaarkrachtig.Mensenverliezennueenmaalsneldeaandacht endekrantwilermeerinhebbendanalleenjouwbericht.

Sport&ZakenbeweegtAgis

BEROEPSONDERWIJS

Nuvolgtdeeerstealinea.Datistevensdebelangrijkstealineavanhethelebericht.Indeeerste alineamoetjehetbelangrijkstevertellen.Dezealineageeftalleinformatieheelbeknoptweer. Eigenlijkgeeftdezealineaantwoordopdevragenwie,wat,waar,wanneer,waarom.

Vanaf9junibegintAgismeteenuitgebreidbedrijfssportprogrammaomhetenthousiasmevan haarmedewerkersvoorsportaantewakkeren.

Sport&Zakenzal90clinicsinverschillendebalsportenvoordezorgverzekeraarfaciliterenop delocatiesAmersfoortenLeeuwarden.Doelisomminstens60%vandemedewerkersvanAgis metdezesporteninaanrakingtebrengen.

Jezietdatalleshierinstaat:wie,wat,waar,wanneerenwaarom.

Indetweedealineageefjeoverhetgeheelwatnadereinformatie.Ditiseengrootverschilmet watjegewendbent.Jeverdeeltdetekstdusnietinonderdelendieiederopzichzelfstaan, zoalsbijwebteksten.Hetgeheelblijftintact.

Metruim1,25miljoenverzekerdenbehoortAgistoteenvandegrotezorgverzekeraarsin Nederland.Hetbedrijfheeftruim1.500medewerkersindienst,verspreidoverdelocaties Amersfoort(1.400medewerkers)enLeeuwarden(120medewerkers).Agisprobeertopeen positievemanieromhaarverzekerdenaantezettentotgezondgedrag.UiteraardwilAgisook haareigenmedewerkersstimulerenomgezondtelevenenmeertebewegen.Omditdoelte realiserenwilAgisdesportbeoefeningonderhaarmedewerkersbevorderen.

Jeziet,erkomtalconcretereinformatiebij,terwijljenognietechtpraktischevoorbeelden geeftvanhoediedienstuitwerkt.Datdoejeweereenalineaverder.Steedsalsjeeenstapje maaktnaarmeeruitwerking,maakjeeennieuwealinea.

AgisheeftSport&Zakengevraagdeenvoorsteltedoenomhetenthousiasmevanhaar medewerkersvoorverschillendesportentevergroten.DoorhetaanbiedenvanclinicsEasyFIT enVolleyfitverwachtSport&ZakendedoelstellingvanAgiseenstapdichterbijtebrengen.

EasyFITenVolleyfitzijnprogramma'svanrespectievelijkhetKoninklijkeNederlandseKorfbal VerbondendeNederlandseVolleybalBond.Medewerkersvanalleniveauskomenopeen prettigeenontspannenmanierinaanrakingmetverschillendebalsporten.Beideprogramma's zijndaarnaastgerichtophetverbeterenvangezondheidenconditie.

Indelaatstealineageefjedetails.Jekuntvoorbeeldengeven,iemandaanhalen,eenstukje commentaarvandeskundigengeven,enzovoort.

Indewekenvan9junien8en15septemberzulleneropdelocatiesinAmersfoortenLeeuwarden intotaal90clinicswordengegeven.Sport&Zakenhooptmetbeideclinicsongeveer900 medewerkerstebereiken.OmdatdeinterneArbodienstvanAgisvoorafgaandaanhettraject onderzoekheeftgedaannaardegezondheidvandemedewerkers,kunnenderesultatenvan hetprogrammanaafloopgeëvalueerdworden.MetditbedrijfssportprogrammavanSport& ZakenzijndemedewerkersvanAgisstraksverzekerdvaneeninspirerendsportaanbod.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Indelaatstealineageefjeaanvullendeinformatie,bijvoorbeeldoverdeorganisatorvanhet project.

Sport&ZakenisinhetkadervanhetprogrammaBedrijfssportdebemiddelaartussen sportbondenenbedrijven.DedienstendieSport&Zakenaanbiedtbestaanuit:

• bedrijfssport:aanbodin13verschillendesporten

• aanvullendediensten:sportmedischekeuringen,presentaties,workshops

• voorlichtingenadviesophetgebiedvanbedrijfssport

• inventarisatievanwensenenbehoeften,sportachtergrondenengezondheidssituatiesvan medewerkers

• evaluatievanbedrijfssportprogramma's.

Waaromdezeopbouw?

Deopbouwvaneenpersberichtisnogalverschillendvanandereteksten,enwelomtwee redenen.

Opdeeersteplaatshebjealgeziendateenkrantdagelijksveelpersberichtenontvangt.De redactieheefterbelangbijominéénoogopslagtezienofditberichtnieuwswaardeheeft.Dat isbijdezeopbouwhetbestegegarandeerd,wantallebelangrijkeinformatiestaatindeeerste alinea.

BEROEPSONDERWIJS

Tentweedeishetheelbestmogelijkdatdekrantjepersberichtwelwilplaatsen,maardathet telangis.Eenkrantheeftdetijdnietomdeteksttebestuderenensamentevatten.Deredactie ‘knipt’ ergewooneenstukvanaf.Deopbouwvanglobaalencompleetnaargedetailleerden compleet,maaktdatjepersberichthiertegenbestandis.Dekrantkangemakkelijkeenstuk afknippen,terwijljouwboodschapintactblijft.Daarommoetelkealineavaneenpersbericht overhetgeheelgaan.Jeleesteenpersberichteigenlijkalsofjeeenrolpapieropenrolt.Van regeltotregelgaathetsteedsoverhetgeheel.

COPYRIGHTBOOM

InschrijvingjubileumeditieEP:StadshagenRunstartop zondag11juni

DeinschrijvingvoordetiendeendaarmeejubileumeditievandeEP:StadshagenRun,diezaterdag 21oktoberophetprogrammastaat,startzondag11juniom9.00uurviawww.stadshagenrun.nl.

Extrafeesttijdensjubileumeditie

NellekeBeimers,voorzittervandeorganisatievandeEP:StadshagenRun:"Ditjaarorganiseren wedetiendeeditievandeStadshagenRun.Eenuniekeprestatie.Wezijnkleinbegonnenen inmiddelsuitgegroeidtoteenevenementdatstaatalseenhuisenelkjaarmeerdan2.000 lopersenloopstersveelplezierverschaft."Beimersverteltverderdatspeciaalvoordeze jubileumeditieZwolsemiddelbarescholierenmetelkaardeSNSScholierenRungaanlopen. Naastdezeextraloopisde10kilometerditjaarvoorheteerstgesplitstvoorwedstrijdlopers enrecreatievelopersomzoiedereeneenkanstegeven.Vooreenextrafeestelijktintjeontvangen alledeelnemersaandeEP:StadshagenRuneenpresentje,wordtlangshetparcoursextramuziek gemaakteniseenjubileumhardloopshirtindemaak.

Afstandenvooriedereen

HetparcoursvandeEP:StadshagenRunisgeschiktvooriedereenvanjongtotoudmetde verschillendeafstanden:deRun2Day5kilometer,deLoods03810kilometer(recreantenen wedstrijdlopers),dePartouKidsRun,deTopfitG-Run(beide800meter)endeJuniorenRun (1.600meter).NieuwditjaarisdeSNSScholierenRunvan5kilometer.Deinschrijvingsluitop 30septemberom18.00uurofalsdelimietbereiktis.HetparcoursleidtlangshetTwistvlietpark, hetZwarteWaterendoorhetgroenehartvanStadshageninZwolle.

Goededoelen:Jeugdsportfonds,HospiceZwolleenVoedselbankZwolle

VanelkeinschrijvingvandeEP:StadshagenRungaat1euronaarhetJeugdsportfonds.Daarnaast heeftdeorganisatieookditjaartweelokaleinitiatievenuitgekozendienaafloopeencheque inontvangstmogennemen:HospiceZwolleenVoedselbankZwolle.Bijhetinschrijvenkunnen deelnemerszelfooknogeendonatiedoenvooréénvandedriegoededoelen.Deorganisatie vandeEP:StadshagenRundraaitvolledigopvrijwiligers(meerdan100),dusalhetgelddat overblijftwordtverdeeldonderdegoededoelen.In2016werdeenfantastischbedragvan5.750 eurobijelkaargelopenvoorJeugdsportfondsZwolleenDeBres,inloophuisvoorZwolle.

EP:StadshagenRun

DeEP:StadshagenRunwordtgeorganiseerddoorStichtingLoopsportZwolle: www.loopsportzwolle.nl.MeerinformatieoverdeEP:StadshagenRunistevindenop www.stadshagenrun.nl.DaarnaastisdeEP:StadshagenRuntevolgenviaTwitter (@EPStadshagenRun)enviaFacebook(www.facebook.com/StadshagenRun).

BEROEPSONDERWIJS

Nootvoorderedactie,nietvoorpublicatie:

NeemvoormeerinformatiecontactopmetDianaRietveld,persvoorlichterEP:StadshagenRun viatelefoonnummer06-51622223ofdiana@stadshagenrun.nl

Publiciteit

Publiciteit isallecommunicatiediegebruikmaaktvanmassamedia,zoalskranten(landelijk enregionaal),week-enmaandbladen,radio,televisieensocialmedia.Voorpubliciteithoefje niettebetalen.Hetisdus ‘freepublicity’.Voorreclameofhetplaatsenvaneenadvertentie moetjewelbetalen.

Hetisheelbelangrijkdatjegoedweethoedeperstewerkgaatendatjebepaaldegedragsregels inachtneemt.Depersisinstaatomonbedoeldeenbepaaldimagoschadetoetebrengen. Enkeleadviezenomdittevoorkomenzijn:

• Zorgervoordatjegoedecontactenonderhoudtmetjournalisten.

• Zorgervoordatjebinnenhetprojecteenvastcontactpersoonhebtvoordemedia.

• Probeertewetentekomenwatdeverschillendejournalisteninteressantvinden.

• Neemnahetverschijnenvaneenartikelofpersberichtcontactopmetdejournalist.

• Behandeljournalistengastvrij.

• Gageendiscussieaanmeteenjournalist,ookalhebjegelijk.

Publiciteitkunjeopverschillendemanierenbevorderen,bijvoorbeelddoor:

• Eenpersbericht:ditartikelschrijfjezelfenisbedoeldvoordepers.Opdezemanierwordt deboodschapnietdooreenjournalistvervormd.Persberichtenmoetenzuiverinformerend zijn(ennietwervend)eneenhoogrealiteitsgehaltehebben.Zemoetenkort,duidelijken zakelijkzijn.Alseenpersberichtovergenomenwordt,bereikjeveelmensen,vaaktegen geringekosten.

• Eenpersconferentie:jenodigtjournalistenuitengeeftuitleg.Debedoelingisdatereen dialoogontstaatdieuiteindelijkleidttotpublicatie.

• Eeninterview:jewordtondervraagdovereenbepaaldonderwerpenhieroverschrijftde journalisteenartikel.

Socialmedia

Socialmediaiseenverzamelnaamvooralleinternettoepassingenwaarmeehetmogelijkisom informatiemetelkaartedelenopeengebruiksvriendelijkemanier.Hetisnietalleeninformatie indevormvantekst(nieuws,artikelen),ookgeluid(podcasts,muziek)enbeeld(fotografie, video)wordengedeeldviasocialmediawebsites.

Metanderewoorden,socialmediastaatvoor:mediaomtesocialiserenmetdeomgevingwaarin jejebevindt.

Socialmediaspeleneensteedsbelangrijkererolbijdepr.Datgeldtnietmeeralleenvoorhet bereikenvanjongeren;vrijwelallepublieksgroepenzijnviasocialmediatebereiken.Facebook, TwitterenInstagramzijnmomenteeldemeestgebruiktehulpmiddelen.FacebookenTwitter zijnvooralgeschiktvoortekstberichtenenfoto’s.ViaInstagram,TikTokenYouTubeverspreid jeeenvoudig(bewerkte)foto’sen/ofvideo's.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Socialmedia.

Leesdeverdiepingsstof'Hoewerkensocialmedia?'.

Derolvansocialmediainmarketing&internetstrategie

Mensenhebbenvijfsocialebasisbehoeften,dieomschrevenzijnineenpiramidedoordebekende socioloog/marketeerMaslow.Marketeerszijnaltijddrukmethetvoldoenaandeze basisbehoeftenvandemens.Socialmediagevendeconsumentdemogelijkheideenvoudiger tevoldoenaanbehoeftenzoalssociaalgedrag,erkenningenzelfontplooiingenbedrijven kunnendaargebruikvanmaken.Voorheteerstindegeschiedenisishetmogelijkeendialoog aantegaanmetgrotegroepenconsumenten,zonderdatditgrotebudgettenvereist.Door goedomtegaanmetsocialmediawordenbedrijvenenmerkendeelvanhet'netwerk'envan de'peers',waardoorzesnellerenbetervertrouwdworden.Socialmediamarketingspeeltdan ookeensteedsbelangrijkererolinderelatiemarketingvanbedrijvenenbinnenpublicrelations.

Desterkekantenvansocialmedia:

• Socialmediasiteszijnvaakergactueel,omdateengrotegroepconsumentenactiefisener altijdweleenalseerstebijeengebeurtenisaanwezigis.In2009zagenwehierveel voorbeeldenvanopTwitter,zoalsbijhetvliegtuigongelukinAmsterdam,ende ongeregeldhedeninIran.

• Deinhoudvansocialmediawebsitesisvrijwelaltijddeelbaareneenvoudigteverspreiden binneneennetwerk.Dithoudtindatzeersneleenviraleffectofwelbuzzkanplaatsvinden.

• Socialmediaennichecommunitieszijnzeergeschiktvoorhetbenaderenvan marketingniches.DitheeftveelovereenkomstenmetdereedsbekendetermTheLongTail ofMarketing.

• Socialmediazijnsneldoorzoekbaarenrelatiefobjectief,aangezienzewordengegenereerd dooreenbredegroepmensen.Ditwordtookwel'thewisdomofthecrowd'genoemd.

BEROEPSONDERWIJS

• Socialmedialaatconsumentenopeeneenvoudigeremaniervoldoenaandebasisbehoeftes vanMaslow,integenstellingtottraditionelemedia.

• SocialmediascorenzeergoedinzoekmachinesalsGoogle,vanwegehetrelatiefobjectieve enbetrouwbarekarakter.

Dezwakkekantenvansocialmedia:

• Hoewelsocialmediazeergeschiktisvoorpersonalisatie,wordenresultatenvaakvertoond opbasisvangemiddeldendoordewerkingvandemocratie.Ditkanervoorzorgendatgoede initiatieventochnietnaarbovenkomen.

• Consumentenenmedewerkerskunnenalleszeggenoverjebedrijfopsocialmediawebsites. Ditkanzorgenvoorveelpositievepubliciteit,maarookvoorslechtepubliciteit,ookalsdat nietterechtis.EengoedvoorbeelddaarvanisDomino'sPizza.Omdezeproblementegen tegaanstellensteedsmeerbedrijvensocialmediarichtlijnenopvoorhunmedewerkers.

• Socialmediazijnnietaltijdzobetrouwbaaralsgezegdwordt.VeelberichtenopTwitter betreffenbijvoorbeeldgeruchtendiedoordemassawordenversterktenvervolgensniet waarblijkentezijn.

• Hebtunogvragenofwilumeerinformatie?Twijfeldannietomuwvraagtestellenen contactmetonsoptenemen.

Bron:LeotenHavecreatievecommunicatie(z.d.).

Opdracht14 Directmailing

a. Geefeenbeschrijvingvanhetdoel,deinhoudendestructuurvandirectmailing.

b. Geefeenvoorbeeldvaneenproject,waarbijdirectmailingeengeschiktpr-middelis.

Opdracht15 Advertentie

a. Geefeenbeschrijvingvandestructuurvaneenadvertentievooreenprojectofevenement.

b. Zoekopinternetofineenkrantoftijdschriftnaareenadvertentievooreenprojectof evenement.Beoordeeldezeadvertentie.Watvindjesterk,watvindjemindersterk?

c. Geefaanwatjevandegeschiktheidvaneenadvertentiealspr-middelvindtvoorditproject ofevenement.

Opdracht16 Nieuwsbrief

a. Watiseennieuwsbrief?

b. Voorwelkeprojectenofevenementeniseennieuwsbriefeengeschiktpr-middel?

c. Zoekopinternetnaareenvoorbeeldvaneennieuwsbriefvooreenprojectofevenement. Beoordeeldezenieuwsbrief.Watvindjesterk,watvindjemindersterk?

Opdracht17 Persbericht

Dezeopdrachtkunjehetbestemeteengroepjemaken.

a. Geefeenbeschrijvingvanderegelsendeopbouwvaneenpersbericht.

b. Leeshetvolgendepersbericht.

BEROEPSONDERWIJS

PERSBERICHT

AanmeldingGALM-projectoverweldigend

Kollum,2februari2023

DeaanmeldingvoorhetGALM-projectindegemeentenKollumerlandc.a.enAchtkarspelen kanmetrechtoverweldigendwordengenoemd.Waarinanderegemeenteneenopgave van10%geldt,kunnenKollumerlandc.a.enAchtkarspelenopeenresponsvan25% rekenen.Defitheidstestopzaterdag4februari2023insporthal ‘deHoutmoune’ in Buitenpost(Vaart12)zaleendruktevanbelangopleveren.

HetGALM-projectwordtinhetkadervanhetbreedtesportproject ‘Geefmede5’ gegeven.De afkortingGALMstaatvoor ‘GroningerActiefLevenModel’ eniseenSportstimuleringsproject voormensenvan55t/m64jaardienietmeeractiefaansportdoen.Hetprojectwordt georganiseerddoorgemeenteKollumerlandc.a.,gemeenteAchtkarspelenenSportFryslân.

GALMwordtaangebodenindedorpenKollum,Buitenpost,Munnekezijl,Burum, Gerkesklooster-Stroobos,Kollumerpomp,Augsbuurt,WarfstermolenenTwijzel.

Ruim2000mensenhebbeneenbriefontvangen,vanwie25%eenpositievereactieheeftgegeven.

Deze500mensenkrijgenopzaterdag4februari2023,tussen10.00en19.00uur,eenfitheidstest insporthal ‘deHoutmoune’ teBuitenpost.Iedereenkanrekenenopeenpersoonlijkadvies.

Danstarteenintroductieprogrammavan12weken.Tijdensditprogrammamakendedeelnemers kennismetdiversetakkenvansport(o.a.zwemmenenfitness)enkrijgennaafloopeen bewegingsadvies.Nadeintroductieperiodewordteenvervolgprogrammavan30weken aangeboden,waarbijdediversesportonderdelenverderwordenuitgediept.Totslotvindter een2efitheidstestplaats.Hetisdebedoelingdatdedeelnemersnaafloopvanhetproject(of nahetintroductieprogramma)doorstromennaarbestaandesportverenigingen,maarinde praktijkblijktdatmenvaakmetdezelfdegroepverdergaatsporten.

Debeidegemeentenzijnzeerverheugdoverdebelangstelling.

GemeenteKollumerlandc.a.,Postbus13,9290AA/VanLimburgStirumweg18,9291KBKollum.

Nootvoorderedactie:

VoorvragenoverhetpersberichtkuntucontactopnemenmetDidiBoskma, communicatieadviseur,tel.0511 – 458802ofpere-maild.boskma@kollumerland.nl

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

c. Watvindjevanhetpersbericht?Beoordeelhetpersberichtaandehandvanderegels,de opbouwendeinhoud.

d. Noteereventueleverbeterpunten.

Opdracht18 Persberichtschrijven

Dezeopdrachtkunjehetbestemeteengroepjemaken.

Gelukkigblijvensteedsmeerouderenfietsen.Ditkomtvooraldoorhetgebruikvandee-bike. Helaasonderschattenveelouderendesnelheidvandezefiets,waardoorerrelatiefveel ongelukkenmeegebeuren.DegemeentevraagtaaneengroepvanviertotvijfstudentenSport &Bewegenofzeeenpreventieprojectopwillenzetten,gerichtophetvoorkomenvanongelukken metdee-bike.

Schrijfvoorditprojecteenpersberichtvooreenlokalekrant.

Opdracht19 Socialmediaalspr-middelen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineenaantalgroepjesmaken.

a. Noteereenaantalsocialmediadiegebruiktkunnenwordenalspr-middel.

b. Verdeeldezesocialmediaoverdeverschillendegroepenindeklas.

c. Elkegroepbereidteenkortepresentatievoormetdevolgendeinhoud:

• Geefeenbeschrijvingvanwathetbetreffendemediuminhoudt.

• Beschrijfopwelkemanierjeditmediumkuntgebruikenalspr-middel(geefook praktijkvoorbeelden).

• Beschrijfeenaantalvoor-ennadelenvanhetgebruikvanditmedium.

d. Verzorgdepresentatievoorjemedestudenten.

Opdracht20 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

2.

3.

4.

Jekunthetbegrippublicrelationsbeschrijvenenhetbelangervan aangeven.

Jekunthetbegrippublieksgroepenbeschrijvenentoepassen.

Jekuntmaatregelennemenomrelatiesteonderhouden.

Jekuntsystematischeenpr-planopstellen.

Jekuntgerichtverschillendepr-middelentoepassen.

1.

5.

5.7Verdiepingsstof-Takenpreninterneen externepublieksgroepen

Publicrelationsomvateenscalaaanmarketingcommunicatieactiviteitenomplanmatigeen goederelatiemetdiversepublieksgroepenoptebouwen,onderanderedooreenpositiefimago tecreërenvandeorganisatieenhaarbeleid.Doordeplanmatigeaanpakvande publicrelationstakenwordenditroutinezakenenkunnenzelfsonverwachtegebeurtenissen, zoalseenproductrecall(hetterughalenvandefecteofbedorvenproductennaardeleverancier), wordenafgewerktvolgenseenblauwdrukvooractie,ookwelcrisispublicrelationsgenoemd.

Eengoedeonderlingerelatietussendeorganisatieenhaarpublieksgroepenisalleenmogelijk bijtweerichtingsverkeerindecommunicatie.Zoverstrekkenpr-mensennietalleeninformatie, maarhoudenzeookrelevantemaatschappelijkeontwikkelingenenstandpuntenvande ondernemingsraad,deoverheidenactiegroepeninhetoogomerslagvaardigoptekunnen reageren.

Pr-activiteitenzijnzowelgerichtopdoelgroepenbinnenalsbuitendeorganisatie.Indatlicht makenweeenonderscheidtusseninterneenexternepublieksgroepen.

Internepublieksgroepen

Deinternepublieksgroepomvathetpersoneel,maarookdegezinnenvanpersoneelsleden, oud-werknemersenderaadcommissarissen.Zijwordenonderandereopdehoogtegehouden vaninteressanteactiviteitenomdeonderlingesamenwerkingteverbeteren.

BEROEPSONDERWIJS

Populaireinternecommunicatiemediazijnpersoneelsbladen,huisorganen,nieuwsbrieven, e-mail,prikbordenenposters.Ookmaaktmengebruikvanbedrijfsrondleidingen, videopresentaties,tentoonstellingen,klachtencommissieseninformeleborrelsmetdedirectie.

Externepublieksgroepen

Deexternepublieksgroepenwaarprzichopricht,zijnonderanderedeafnemers,tussenhandel, leveranciers,brancheorganisatiesenaandeelhouders.Zijzijnbelangrijkvoorhetvoortbestaan enwelzijnvandeonderneming.

Anderedoelgroepenbuitendeorganisatiezijnconsumentenorganisaties,actiegroepen, vakbondenensollicitanten.Populaireexternecommunicatiemediazijnonderandere massamedia,websites,doelgerichtecorrespondentie,brochures,presentatiesenjaarverslagen.

Bron:LeerWiki.nl(z.d.).

5.8Verdiepingsstof-Tientipsvoorhetgoed gebruikenvanjenetwerk

1.Netwerkhetliefstmetmensenmetwiejehetgoedkuntvinden.Ditzorgterookvoordat jeelkaarbegrijptinwatjenodighebt.Bovendieniseengoedenetwerkrelatiegebaseerd opwederzijdsvertrouwen.Weesdanookopenenoprechtinjeinteresseinanderen: mensenprikkenermeteendoorheenalsjeeenpraatjekomtmakenmeteenverborgen agenda.

2.Verzamelvisitekaartjesenbergzegesystematiseerdop.Schrijfbijhetkaartjewaarje diegenehebtontmoet,enwatjullieeventueelvoorelkaarkunnenbetekenen.

3.Alsjeweetwatjewiltendaarmetanderenoverpraat,komeninformatieencontacten vanjenetwerkpartnervaakalsvanzelfnaarboven.

4.Houderooktijdenseengesprekopjouwverzoekrekeningmeedatnetwerkenaltijd wederzijdsis.Netwerkenbegintvaakmethetmeedenkenmeteenander,oftewel:je begintmeestalmetgevenvoordatjegaatnemen.

5.Zorgervoordatjeeengoedenaamhebtenhoudt.Verwijsbijvoorbeeldgeenmensendoor naarjouwcontactenalsjetwijfeltaanhunmotieven.

6.Denkbijnetwerkenookaandelangetermijn.Misschienkunjenunognietsmeteen contact,overeenhalfjaarblijkjeineenseenvraagtehebbenwaarditcontactjemeekan helpen.

7. Bedankmensendieietsvoorjehebbengedaandevolgendedagnogevenmeteenmailtje, envertelwatjeeraangehadhebt.

8.Krijgjeeenuitnodigingwaaropjenietkuntingaan,laatdatevenweten.Zohoudjeje contactenwarm.

BEROEPSONDERWIJS

9.Waardeerhetalsjevaniemandeentipkrijgt,ookalkunjeerzelfnietsmee.Misschien kunjeeenandererblijmeemaken.Verteldatookaandetipgever. ‘Hetslootnietaanbij mijnervaring,maarikdenkdateenvriendindaarvooruitermategeschiktzouzijn.Ishet goedalsikditaanhaardoorgeef?’

10.Benjemetiemandopgoedevoet,stuureenkaartjemetverjaardagenenlaatookeens ietsvanjehorenalsjehemofhaarnietnodighebt.

Bron:DeGroot(z.d.).

5.9Verdiepingsstof-Hoewerkensocialmedia?

Bijsocialmediadraaithetvooralomderolvandewebsitebezoeker.Hijzorgtmeestalvoorde inhoudvandewebsite(bijYouTubeuploadendegebruikersdevideo'senbijWikipediakan iedereenzelfartikelenmakenenbewerken).Ditwordtookwelusergeneratedcontentgenoemd. Daarnaastzorgthetsocialmediumsomsookvoorderangschikkingvandecontent(opNUjij kaniedereenstemmenvoorelknieuwsartikel,zokomenvanzelfdebelangrijksteberichtenop dehomepage).

Hetwoord ‘social’ zegtalvoldoende:socialmediazijnomgevingenwaareenhogematevan interactieplaatsvindt.Groepenmensenkomenersamenomtecommunicerenoveronderwerpen diezijbelangrijkvinden.Meestalzijnzedaarbijopzoeknaargelijkwaardigepersonendie dezelfdenormenenwaardenhebben.Ditkomtvoortuitdeonbewustegedachtedat"iedereen

diegelijkisaanmijleuker,interessanterenbetertevertrouwenis."Hetvertrouwenin'peers' neemtsteedsverdertoe,hetgeeninhoudtdatweveelmeerwaardehechtenaandemening vanonsnetwerkdanaandievanorganisatiesofmerken.

VolgensVanDalebetekentsociaalonderanderedatmengeneigdisomteleveningroepen. Ditismeteenookdeverklaringwaaromdesocialmediawebsitezoveelbezoekerstrekt:mensen gaangezamenlijkopzoeknaarzogenaamde'peers',mensendienetalsuzelfzijn.Metdeze personenwisselenweinformatieuit.Alsereenmaaleenkritischemassaisbereikt,treedter eensneeuwbaleffect(ookwelviraalofviraleffectgenoemd)opwaardoorersteedsmeer mensenopdewebsiteafkomen.Ookzijwillengraagwetenwaterallemaalmogelijkis.Alle voorheengenoemdewebsiteszijnvoorbeeldenwaarbijdezesituatieopgetredenis.

Bron:Netsupport.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

5.10Begrippen

Doelgroepsegmentatie

Hetopdelenvaneenmarktinspecifiekesegmentenofteweldoelgroepen.

Imago

Hetbeelddatvaneenpersoon,instelling,ofbedrijfbestaat.

Logo

Afbeeldingpluswoordmerk.

Netwerken

Hetleggenenonderhoudenvandejuistecontacten.

Nieuwsbrief

Eenregelmatige(online)publicatiediewordtverstuurdnaarlezers/bepaaldedoelgroep(die zichhebbenaangemeld).

Persbericht

Eenschriftelijkemededelingvaneenbedrijfofinstelling,voornamelijkbedoeldvoorjournalisten (media).

Pr-middelen

Allecommunicatiemogelijkhedenompublieksgroepentebereiken.

Pr-plan

BEROEPSONDERWIJS

Omschrijftwelkestrategiejehanteertomdedoelgroepeneffectieftebereikenenwelkemiddelen ofmediajedaarvoorgebruikt.

Publicrelations

Relatiesaangaanenonderhoudenombijvoorbeeldeenbedrijfenhunproductbekendtemaken.

Publiciteit

Allecommunicatiediegebruikmaaktvanmassamedia,zoalskranten(landelijkenregionaal), week-enmaandbladen,radio,televisieensocialmedia.

Publieksgroepen

COPYRIGHTBOOM

Eengroepmensenmetgemeenschappelijkekenmerkendieineenvergelijkbarerelatietotde organisatiestaan(bijvoorbeeldbanken).

THEMA6

BEROEPSONDERWIJS

FONDSENWERVINGENSPONSORING

Inhoudthema

• Fondsenwerving

• Sponsoring

• Hetsponsorplan

• Tipsvoordepraktijk

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Eenprojectkostgeld.Insommigegevallenwordenprojectengeheelgesubsidieerd,maarin demeestegevallenmoetdoorfondsenwervingensponsoringextrageldwordenbinnengehaald. Fondsenwervingbestaatuitallemaatregelendiejeneemtomaanextrageldtekomen.Een vandemogelijkhedenomaangeldtekomenissponsoring.

Ditthemastartmeteenaantalmanierenvanfondsenwervingvooreenproject.Vervolgens wordtaandachtbesteedaaneenaantalalgemeneaspectenvansponsoring,zoalshetzoeken vansponsorenenhetzogenaamdePROP-model.Verderkomthetopstellenvaneensponsorplan aandeorde.Ditthemaeindigtmeteenaantalpraktischetips.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Fondsenwervingensponsoring'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3, P4enP5-K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)projectenP2,P3,P4enP5-K2-W2: CoördineerthetSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekunthetbegripfondsenwervingomschrijvenentoepassen.

• Jekunthetbegripsponsoringomschrijven.

• Jekunteenvolledigsponsorplanopstellen.

6.1Casus

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht1 CasusSponsoring

OpnationaalniveauisdeRabobankeengrotesponsorinNederland.OoklokaalwilRabobank metsponsoringbetrokkenzijn.UkentdeRabobankalseengrotesponsor.Wijgelovendatje samenmeerbereiktdanalleen.Wezijnnietalleensponsorvancultuur,maarwesponsoren ookverschillende(sport)verenigingenenevenementen.DeRabobankstaatnietalleenaande finishbijsucces,maarwezijneralbijdestart.Vanuitonzestevigebasisdragenwezobijaan degroeiéndeleefbaarheidvandesamenlevingwaarvanwijdeeluitmaken.

Onzebankisdanooksponsorvanuiteenlopendeverenigingenenprojecten.Eenselectie daarvankuntuzienindeBekijkdevideos.Heeftuvragenoversponsoring?Neemdangerust contactopmetdeafdelingMarketing,CommunicatieenCoöperatievanonzebank.

Bron:Rabobank.

Bekijkdewebsite'Sponsoring'endevideo's'RaboClubSupport'en'Hetideeachteronze sponsoring'.

Kennis

a. Watwordtverstaanondersponsoring?

b. Watwordtbedoeldmetdatsponsoringmeerisdangeldgevenalleen?

c. WatzijnargumentenvooreenbedrijfalsRabobankomsportevenementenen sportverenigingentesponsoren?

d. WaaromvindtdeRabobanksportsponsoringbelangrijk?

e. WelkeprojectensponsortdeRabobank?

f. WaaromsponsortdeRabobank?

g. OpwelkemaniersponsortdeRabobank?

6.2Fondsenwerving

Fondsenwervinglijkteenduidelijkbegrip.Bijhetwervenvanfondsendenktvrijweliedereen aanhetopdeeenofanderemanierbinnenhalenvanfinanciënvooreengoeddoel,zoalseen project.Tochhanterensommigemenseneenheelbrededefinitievan fondsenwerving.Bijhen gaathetnietalleenomhetzoekennaarfinanciën,maarooknaarkennis,menskracht,diensten enmaterialen.Inditthemagaathetomhetwervenvanfinanciënenmaterialen.

Fondsenwervingkanopverschillendemanieren.Jekuntgeldofgoederenvoorjeproject inzamelendoorbijvoorbeeldeensponsorloopteorganiseren,doordelokalemiddenstandte benaderenendoorlotenteverkopen.Dezemanierenvanfondsenwervingkunjeindelennaar:

• directefondsenwerving

• indirectefondsenwerving.

Directefondsenwerving

BEROEPSONDERWIJS

Bijdirectefondsenwervingvraagtdegevernietsterug.Eenbedrijfwordtgeldgevraagdvoor eenproject,zonderdatereenprestatietegenoverstaat.Jespreektdanvaneendonatie.

Indirectefondsenwerving

Bijindirectefondsenwervinggeeftdegeveromdathijietsterugkrijgt.Voorbeeldenhiervanzijn eenrommelmarktendeverkoopvanoliebollen.Mensenbetalenaanhetproject,maarontvangen erbijvoorbeeldeentweedehandsboekvoorterug.Hetverkopenvanlotenhoorthierinfeite ookbij.Delotenkoperkrijgtereenkansopdehoofdprijsvoorterug.

Uitgangspuntenbijindirectefondsenwerving:

• hetproductofdienst

• dedoelstelling

• mensen

• planning.

Hetproductofdienst

COPYRIGHTBOOM

Zorgervoordatjeproducten(ofdiensten)aanbiedtdieaansprekenendieverkoopbaarzijn. Jekunthierbijdenkenaandeverkoopvantweedehandsspullen,oliebollen,pannenkoekenof hetinzamelenvanstatiegeldflessen.Bijeendienstkunjedenkenaanhetwassenvanauto’s. Zorgookvoorgezelligheidrondomdezeactiviteiten.Datverhoogtdeprikkelomdeeltenemen.

Dedoelstelling

Geefconcreetaanvoorwelkprojectjefondsenwerftengeefaanwatdebelangrijkstedoelstelling vanhetprojectis.Overtuigpotentiëlegeversvanhetbelangvanhetproject.Kieseenduidelijk doeleneenduidelijkedoelgroepvoorjefondsenwervingsactie,bijvoorbeeldeenzomerkamp voorkinderenvan6tot12jaarmeteenbeperking.

Mensenenplanning

Eenfondsenwervingsactiekanalleensuccesvolzijn,alsvoldoendemensenaandeactiewillen meewerken.Daarnaastishetbelangrijkomdefondsenwervingsactiesgoedteplannen. Oliebollenverkopengaathetbestrondoudennieuwenniethartjezomer.Maakjegebruikvan meerdereactiviteiten,probeerdiedanenigszinstespreiden.

Voorbeeldenvanfondsenwervingsactiviteiten

• eensponsorloop

• 24uursporten

• hetorganiserenvaneentoernooiofwedstrijd

• eenspaaractie

• eenloterij

• eensponsordiner

• eenkettingbrief.

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

Voorbeeldvaneenfondsenwervingsactie.

Bekijkdewebsite'GroteClubactie'.

Sponsorloop

Alsvoorbeeldvanfondsenwervingbesprekenwedeaanpakvaneensponsorloop.Dekansis grootdatjehierbijdeorganisatievaneenprojectmeetemakenkrijgt.Infeiteiseensponsorloop eenvormvandirectefondsenwerving.Hetiswatvergezochtomteveronderstellendatdegene diejousponsort,derondjesronddekerkdiejijlooptervoorterugkrijgt.Ookkloptdeterm ‘sponsor’ niet.Bijsponsoringisersprakevaneenzakelijketegenprestatieendatisbijeen sponsorloopniethetgeval.Datneemtnietwegdatdesponsorloopeenheelaantrekkelijke manierisomdenaamsbekendheidvanjeprojecttevergrotenéngeldintezamelen.Het opzettenvaneensponsorloopverlooptplanmatig.Ermoetiemandbinnenhetprojectzijndie ditopzichneemt.Vervolgenswordendeactiviteitenbedacht.

Enkelevoorbeeldenvansponsorloopactiviteitenzijn:

• rondjesoverdestadswallenlopen

• eenduurloopinhetbos

• baantjeszwemmen

• eenaantalrondjesofkilometersfietsen

• eenafstandskeeleren.

Hebjedeactiviteitgekozen,danbereidjedesponsorloopvoor.Deprojectledenzoekenzoveel mogelijkdonateursdiebereidzijnomvoorelkekilometerofvoorelkrondjeeenbepaaldbedrag tegeven.Zijwervenonderfamilieledenofopeenschooldeelnemersdiebereidzijnomtelopen, tefietsenofteskeeleren.Eengrotegroephaaltmeestalmeergeldbinnendaneenkleine.Je kunthetvoordedeelnemersextraaantrekkelijkmakendooreenprijsuittelovenvoordegene diehetmeestegeldbinnengehaaldheeft.

BEROEPSONDERWIJS

Voorbeeldvaneensponsortocht.

Hetisbelangrijkomhetdoelvanhetprojectgoedteformuleren.Mensenzijneerderbereid meetedoenalsjeeenfoldertjeverstrektoverhetprojecteneenkeurigsponsorformulierbij jehebt.Hetbesteisjedirecttelatenbetalenvoorderondjesofdekilometers,andersmoetje ooknogeenkeerterugnaaraldiemensen.Hetisbelangrijkom,zekeraandegullegevers,het resultaatvandeopbrengsttemeldenenzeookopdehoogtetehoudenvanhetverloopvan hetproject.

Crowdfunding

Tegenwoordigkomjesteedsvakerdeterm crowdfunding tegen.Voorheenstaptemenvoor eengroot(bouw)projectmeestalnaareenbankvoorfinanciering.Tegenwoordigziejesteeds vakerdatmensenvooruiteenlopendeprojectengeldbinnenhalendooreenberoeptedoenop particulieren.Zelfstopsportersproberenopdiemanierhuncarrièretefinancieren.Jezietdeze maniervanfondsenwervingooksteedsvakerbijsportieveprojecten.

Bekijkdevideo's'Watiscrowdfunding?'en'IlsedeRegtnaarJapan'. Leesdeverdiepingsstof'Peer-to-peerfundraising'.

Opdracht2 Woordspinfondsenwerving

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maakeenwoordspinmetinhetmiddenhetwoord ‘fondsenwerving’.Omdebeurtbedenken julliewoordendiemetfondsenwervingtemakenhebben.Zetdezewoordenrondomhet woordfondsenwervingentreklijnentussenfondsenwervingendeanderewoorden.Alsje nietsmeerweet,magjepassenengaatjebeurtovernaardevolgende.

b. Bespreekdetermenindewoordspinenkomtoteenlijstjemetonderwerpendiemet fondsenwervingtemakenhebben.

c. Vergelijkditlijstjemetdelijstjesvanjemedestudenten.

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht3 Indirecteendirectefondsenwerving

a. Watwordtmetindirecteenwatmetdirectefondsenwervingbedoeld?

b. Geefvanbeidevormenvanfondsenwervingeenaantalvoorbeelden.

Opdracht4 Uitgangspuntenindirectefondsenwerving

Deuitgangspuntenvanindirectefondsenwervingzijn:

1.hetproductofdienst

2.dedoelstelling

3.demensen

4.deplanning.

a. Geefvanallevierdeuitgangspunteneenuitlegvanwatermeebedoeldwordt.

b. Geefvanallevierdeuitgangspunteneenpraktijkvoorbeeld.

Opdracht5 Crowdfunding

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Geefsameneenomschrijvingvancrowdfunding.

b. Gauitvaneenbepaaldproject.Watzijndemogelijkhedenvoorcrowdfundinghiervoor?

c. Zoekopinternetnaarvoorbeeldenvancrowdfundingengeefhiervaneenkortebeschrijving.

6.3Sponsoring

Sportsponsoringwordtnogvaakgezienalseensoortvriendendienstennietalseenzakelijke overeenkomst.Hierbijgaathetomeenlangdurigerelatietussentweepartijendieelkaariets tebiedenhebben.Ookalgaathetalleenomdefinancieringvaneenenkelproject,probeer tocheenlangdurigerelatieteontwikkelen.Erwordenindetoekomstbijnaaltijdmeerprojecten georganiseerdwaarjesponsorenvoornodigzulthebben.

Sponsoringwordtmeestalgezienalshetinbrengenvangeld.Eensponsorkanechterméér inbrengendangeld,bijvoorbeeldshirtjesofconsumpties.Ookkandetegenprestatievande projectorganisatieverdergaandanshirt-ofbordreclametijdenshetproject.

Devolgendeaspectenvansponsoringkrijgeninditthemaaandacht:

• definitiesponsoring

• watkandeorganisatiedesponsorbieden?

• watkandesponsorbieden?

• motievenenverwachtingenvandesponsor.

Definitiesponsoring

Sportsponsoring iseenovereenkomstwaarbijdeenepartijgelden/ofeeningeldwaardeerbare prestatielevert,zoalsnieuwevolleyballen.Deanderepartijlevertdegesponsordecommerciële communicatiemogelijkhedenen/ofanderedoordesponsorgewenstezakelijketegenprestaties, bijvoorbeeldhetbedrijfslogodatopdevolleyballenkomttestaan.Demogelijkhedenen prestatiesvloeiendirectofindirectvoortuitdesportbeoefening.

DesponsorsvanhetDaikinNKshorttrack.

Sportsponsoringisdusgeengift,donatie,leningofsubsidie.Eenessentieelkenmerkvan sponsoringisdatersprakeisvaneenzakelijkeovereenkomst.Erligteencontractaanten grondslag.Daarinzijnzakenopgenomenalsdeprestatieendeteleverentegenprestatie,de duurvandeovereenkomst,deuitvoeringenzovoort.

Sportsponsoring:

• Sponsoringiseenzakelijkeovereenkomsttussentweepartijen.

• Desponsorlevertgeld,goederen,dienstenofkennis.

• Desponsorverwachthiervooreentegenprestatie.

Doorsponsoringwillenbeidepartijendoelenbereiken.Sponsoringvraagtactieomdiedoelen tebereiken.Daarbijishetcontractweleenbegin,maarzekernietheteinde.Belangrijkisdat sponsoringomveelaanvullendeactiviteitenvraagt.Sportsponsoringgeeftdusmogelijkheden ombepaaldedoelentebereiken.Zekeralshetbegripsponsoringmeerbetekentdanuitsluitend geldontvangenvoorreclameopshirts,trainingspakkenen/ofreclameborden.

Watkandeorganisatiedesponsorbieden?

Vóórjealsorganisatiesponsorenzoekt,moetjewetenwatjedesponsortebiedenhebt.Om ditheldertekrijgenkunjegebruikmakenvanhetzogenaamdePROP-model:

• pr

• omzet

• personeel.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Sportsponsoring.

Waaromsportsponsoring?

Waaromwillenbedrijvenookalweersponsoren?Datlijktmensomstevergeten.Bedrijven kunnenverschillendedoelstellingenhebbenomtesponsoren.Demeestvoorkomende doelstellingenzijn:

• naamsbekendheidvergroten(Brandawareness)

• imago(Brandawareness)

• consumentenaanzettenomproductenofdienstenaanteschaffen(Customeracquisition)

• consumentenovertuigenomproductenoftedienstenteblijvenkopen(Customerretention).

Veelbedrijvenverwachtendusvoorsponsoringeentegenprestatie.Totophedenwasdeze tegenprestatievoordegesponsordevaakmoeilijkincijfersuittedrukken.Ditleidttotgrote onzekerhedenbijsponsorenofzewerkelijkwaarvoorhungeldkrijgen.

Bron:Nssp.nl(z.d.).

Ophetgebiedvanprkunjehetvolgendetebiedenhebbenaaneensponsor:

• vergrotenvandenaamsbekendheidvanhetbedrijf

Ditkanvooraldoorgebruiktemakenvanverschillendecommunicatiedragerszoalsshirts, reclameborden,vlaggen,trainingspakken,tassen,petjes,parasols,paraplu’senadvertenties voorzienvanhetbedrijfslogo.

• verbeterenvanhetimago,bijdrageleverenaaneenpositievebeeldvormingvanhetbedrijf

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• bijdrageleverenaanhetnetwerkvanhetbedrijf

Indezakenwereldishetopbouwenvaneennetwerkvanrelatiesergbelangrijk.Bedrijven doennietalleenzakenmetconsumenten,maarookmetelkaar.Ditheet ‘business-to-business’.Vaakgaathetomheelgrotebedragenwaarrelatiefweinigmensen bijbetrokkenzijn.Bijhetverkrijgenvanordersspeeltnietalleendeprijs-kwaliteitverhouding eenrol,maarookhetelkaarietsgunnen.

Omzet

Tenaanzienvandeomzetkunjehetvolgendebetekenenvoorhetbedrijf:

• Deorganisatiekandesponsorhet(exclusieve)rechtverlenenomzijnproductenteverkopen tijdenshetproject.

• Deorganisatiekandesponsordemogelijkheidgevenomtijdenshetproject promotiecampagnesuittevoerenenbepaaldeproductenteverkopen.Denkhierbij bijvoorbeeldaan ‘stands’ ofeenprijsuitreikingdoordesponsor.

• Desponsorkangratisadverterenopdewebsitevanhetprojectofindenieuwsbrief.

• Aandesponsorwordteenorderverleend.Hetbedrijfmagbijvoorbeelddedrankofheteten verzorgen.

Vergrotenvandenaamsbekendheiddooreenbedrijfslogoopdeshirts.

Personeel

Ookophetgebiedvanhetpersoneelkandeprojectorganisatiehetbedrijfwattebiedenhebben, namelijk:

• gratisdeelnameaanhetproject

BEROEPSONDERWIJS

• gratisgebruikvandeaccommodatie

• alstegenprestatieeensportiefevenementorganiserenvoorhetpersoneel,eventueel inclusiefpartnersenkinderen.

Watkandesponsorbieden?

Hetisbelangrijkomvoorafgoednatedenkenoverwateensponsorjouwprojecttebieden heeft.Inhetmerendeelvandegevallendenkenbedrijvennogsteedsdathetalleenomgeld gaat,maardatiszekerniethetgeval.Desponsorkanhetprojecthetvolgendebieden:

• materiëlemiddelen

Desponsorbiedtmiddelenaandiedeorganisatiegoedkangebruiken,zoalskleding, schoeisel,prijzen,drukwerk,snacksendranken.

• accommodaties

Desponsorkandeorganisatiehetgebruikvaneenbepaaldeaccommodatieaanbieden.

• dienstverlening

COPYRIGHTBOOM

Desponsorkanopallerleiterreinendienstenverlenen,zoalshetgevenvanadvies,het voerenvandeboekhoudingenhetonderbrengenvanstagiairsdiebelangrijketaken verrichten.

• financiëlemiddelen

Desponsorgeeftgewoongeld.Ditisdemeestvoorkomendevormvansponsoring.

Motievenenverwachtingenvandesponsor

Bijsponsoringishetbelangrijkomgoedecontactenmetdebetreffendebedrijvente onderhouden.Daarvoorishetbelangrijkdepersoonlijkemotievenendeverwachtingenvan desponsortekennen.

Motievenomtesponsoren

Erbestaaneenaantalverschillendemotievenomtekiezenvoorsponsoringenelkvandeze motievenheeftgevolgenvoordeverdereuitvoeringvanhetsponsorproject.

Eenaantalmogelijkemotievenzijn:

• hetbereikenvan(economische)doelstellingen

• hetcreërenvan goodwill

• opverzoekvandedirecteur/directie

• hetmotiverenvaneigenmedewerkers.

Hetbepalenvandemotivatieachtereensponsorprojectisbelangrijkomdejuistedoelstellingen vooreensponsorprojecttekunnenbepalen.

Bron:Sponsor-platform.nl(z.d.)

Persoonlijkemotievenvoorsponsoring

BEROEPSONDERWIJS

Demotievenvaneenbedrijfomtotsponsoringovertegaanzijnheelverschillendvanaard. Naastzakelijkezijnerookpersoonlijkemotieven.

Erzijnnogveelondernemersdiezichindesponsoringdoorpersoonlijkemotievenlatenleiden. Denkaandeondernemerdiesponsorisomdatzijndochterofzoonlidisvandevereniging.Bij desponsoringvaneenprojectkunnenzulkemotievenookeenrolspelen.Zokaniemand persoonlijkemotievenhebbenomeenprojectgerichtopeengezondeleefstijltesponsoren vanwegegebeurtenissenindefamilie.

Eenandermotiefishetpersoonlijkaanziendateendirecteurvaneenbedrijfinenbuitende sportorganisatiekankrijgenalshijsponsort.Ditmotiefisbijprojectenwaarschijnlijkvanminder belang.

Ookideëlemotievenkunneneenrolspelen.Demotievenkunnengebaseerdzijnopsociale verantwoordelijkhedenvanbedrijvenindesamenleving.Bijprojectenophetgebiedvande gehandicaptensportkomendezemotievenbijvoorbeeldregelmatigterug.

Enigszinsverwantaandeideëlemotievenzijndemaatschappelijkemotievenvoor sportsponsoring.Deafgelopenjarenhebbenbedrijvennietalleenooggekregenvoor duurzaamheid,maarookvoorbepaaldemaatschappelijkebelangen.Datgeldtvooralvoor gezondheid.Projectendiegerichtzijnophetbevorderenvandegezondheidvanbepaalde doelgroepenzijnopvallendpopulairalshetgaatomsponsoring.

Leesdeverdiepingsstoffen'Watismaatschappelijkesportsponsoring?'en'Waaromeenbedrijf sponsort'.

Bekijkdevideo'WeBike2ChangeDiabetes'.

Verwachtingen

Inhetcontactmetdesponsorishetzaakdatdeverwachtingenoverenweergoedworden uitgesproken.Iederesponsor,grootofklein,heeftvandeovereenkomstdiehijafsluitbepaalde verwachtingen.Enkeleverwachtingenzijn:

• loyaliteit

Desponsorverwachtloyaliteitvanhetprojectteamendeorganisatieofopdrachtgever.

• goedcontact

Goedcontactiseenstructureelcontact.Maakeenpersoonbinnenhetprojectteamhier verantwoordelijkvoor.Ditmoetiemandzijndieprofessioneeloverkomtendeskundigis. Hetisookbelangrijkdatafsprakencorrectwordennagekomen.

• inzichtindebegroting

Ditisbelangrijk,zekeralsprojectengesponsordworden.Denkbijvoorbeeldaandedekking vaneentekortbijtoernooien.

• contract

Eengoedcontractgeeftminderkansopmisverstandenenproblemenachteraf.

• reëlevoorstellingvanzaken

Doedesponsorreëlevoorstellenenzorgervoordatwatjeafspreektooknagekomenwordt. Geefgeenoverdrevenvoorstellingvanzakenoverhetaantaltoeschouwers,hetaantal deelnemers,deaandachtvandepersendergelijke.Geefinzichtinandere sponsorovereenkomstenentrekéénlijn:sponsorAbetaaltnetzoveelpermeterreclamebord alssponsorB(zekerbijeengelijketegenprestatie).

BEROEPSONDERWIJS

• creativiteit

Creativiteitisbelangrijk,zekervoordeinvullingvantegenprestaties.Kommetvoorstellen enideeën.Desponsorzalerdankbaarvoorzijn.

Opdracht6 Sportsponsoring

a. Geefeenomschrijvingvansportsponsoring.Noteereenaantalbelangrijkekenmerken. Bekijkdevideo'Sportsponsoring'.

b. Geefkortjemeningoverdevideo.

Opdracht7 HetPROP-model

a. Geefeenbeschrijvingvanwatdeorganisatievaneenprojecteensponsorkanbieden.

b. LeginditverbandhetPROP-modeluit.Werkdedrieonderdelenvanditmodeluit.

c. Jeorganiseerteenprojectgerichtopeengezondeleefstijlvoorbasisschoolkinderen.Het gaatomeenschoolineenachterstandswijk.Hetprojectisvooralgerichtopgezondevoeding enmeerbewegen.VulvoorditprojecthetPROP-modelin.

Opdracht8 Hetaanbodvandesponsor

a. Bijsponsoringgaathetnietalleenomgeld.Leguitwateensponsornogmeerkanbieden.

Jeorganiseerteenprojectgerichtopeengezondeleefstijlvoorbasisschoolkinderen.Hetgaat omeenschoolineenachterstandswijk.Hetprojectisvooralgerichtopgezondevoedingen meerbewegen.

b. Watkanhetaanbodvaneensponsorvoorditprojectzijn?

Opdracht9 Motievenenverwachtingenvande sponsor

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Zoekallemaalopinternetnaarbedrijvendiedesportsponsorenenachterhaalwaaromze datdoen.Komopgrondhiervantoteenlijstvanmotieven.

b. Welkeverwachtingenkaneensponsorhebben?Geefeenbeschrijvingvandebelangrijkste verwachtingen.

6.4Hetsponsorplan

Sponsoringvraagtomeengedegenaanpak.Omtoteensponsorplantekomen,dienje systematischtewerktegaan.Omtoteengoedsponsorplantekomen,doorloopjedevolgende stappen:

BEROEPSONDERWIJS

1.oriëntatieopsponsoring

2.hetontwikkelenvanhetaanbod

3.hetselecterenenwervenvansponsoren

4.overlegmetdesponsor

5.hetopstellenvanhetcontract

6.uitvoerenvanhetcontract

7.evaluatievanhetcontract.

Stap1:oriëntatieopsponsoring

Erbestaanmeerderemodellenvaneensponsorplandiewatbetreftdeopbouwsterkopelkaar lijken.Ineenaantalgevallenwordtstap1,diebestaatuiteenoriëntatieopsponsoring,intwee fasenopgedeeld:

• devoorbereiding(wieisverantwoordelijk,doelstellingen,budget)

• deanalyse(waterpreciesgesponsordmoetworden,tegenprestatiediegeleverdkan worden).

SponsorVisie

Jekunthetmakenvaneensponsorplanookuitbesteden,bijvoorbeeldaanSponsorVisie.

DeVisieachterSponsorVisie:eenkant-en-klaarsponsorplan.

Omeensponsorbeleidbijclubssuccesvoltemakenishetvangrootbelangdatdevereniging demogelijkhedendieerzijnookbeschikbaarsteltvoordesponsors.

Bron:SponsorVisie(z.d.).

Bekijkdewebsite'Geldinzamelen'endevideo'Sportsponsoring'.

Inditmodelwordendezefasensamengenomen.Indeoriëntatiefasemoetjeveelvragen beantwoorden.Enkelevandezevragenkunnenzijn:

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

• Welkeonderdelenvanhetprojectkomenvoorsponsoringinaanmerking?

• Watishetbelangvansponsoringvoorhetsuccesvanhetproject?

• Hoeveeltijdkunnenwebinnenhetprojectteambestedenaansponsoring?

• Kunnenweiemandbuitenhetprojectteambenaderenomdesponsoringopzichtenemen?

• Hoegaathetsponsorbeleideruitzien?

Hetkanzijndatjeopbasisvandezeoriëntatiebesluitomnietalteveelaandachttebesteden aansponsoring,omdatjeerzonderextrainkomstenwaarschijnlijkookwelkomt.

Stap2:hetontwikkelenvanhetaanbod

Vaakwordteerstgekekennaarsponsoren,dievervolgenseennogalvaagaanbodkrijgen.Dit isniethandig.Bekijkeerstwatjetebiedenhebt.Jegaatdanbetervoorbereidhetcontactaan metdepotentiëlesponsoren.Maakeenmooierepresentatievesponsormapofpresentatiemap diejemeteeninheteerstegesprekkuntoverhandigen.Ditkomtprofessioneelenbetrouwbaar over.

Seoltopresentatiegids

VooruligtdepresentatiegidsvankorfbalverenigingSeolto.Indezegidswildesponsorcommissie ugraagdemogelijkhedenpresenterendiewijuals(mogelijke)sponsorkunnenbieden.

AlssponsorcommissiezijnwijvoortdurendopzoeknaarbedrijvendieSeoltofinancieelwillen steunen.

Eénvandedoelstellingenvaneenbedrijfomaansportsponsoringtedoenkanzijnomcontact tezoekenmeteendoelgroep.Dankzijdeondernemingendiehiervanopgroteschaal gebruikmaken,kunnendesportverenigingenhiervanmeeprofiteren.Naastcommerciële overwegingenzijnergelukkigookveleondernemingendieinsponsoringeenmaatschappelijke verantwoordingzien.Samenmetuwillenwijzoekennaardebestemogelijkheidomuals sponsortepresenteren.Onzekorfbalverenigingbiedthiervoorvelemogelijkheden.Devereniging isactief,zowelbinnenalsbuitendedirecteregio.Heteersteteamkomtuitindelandelijke3e klassevanhetzaterdagkorfbal.WekelijksstaandeverslagenindesporteditievandePZC.Ook onzeoverigeteams,seniorenenvelejeugdteamszijnwekelijksactiefopvele sportaccommodatiesbinnenenbuitendedirecteregio.

AlssponsorcommissiezijnwijervanovertuigddatSeoltovooruwbedrijfeenaantrekkelijke partnerkanzijnomuwproducttepromotenenuwmaatschappelijkebetrokkenheidtetonen. MochtuSeoltoopanderewijzewillensteunendandoordemogelijkhedenuitdezegids,dan zijnwijuiteraardgraagbereidhierovermetuvangedachtentewisselen.

BEROEPSONDERWIJS

Stap3:hetselecterenenwervenvansponsoren

Zoekeerstbinnenheteigennetwerkvandeprojectledennaarmogelijkesponsoren.Luktdit niet,zoekdanbuitenjekringvanbekenden.Benaderbedrijvendieopeenofanderemanier eenlinkhebbenmethetprojectdatjeorganiseert.Eenrolstoelfabrikantzaleerdergeneigd zijneengehandicaptensportprojecttesponsorendaneenrijwielhandel.Benaderdemogelijke sponsorenineenpersoonlijkgesprek.Vraagofjeeensmagkomenpraten.

Alsjedesponsornietkentenveelsponsorenwiltbenaderen(schietenmethagel),kunjebeter mailenofbellen.Voorwelkebenaderingjeookkiest,verdiepje ‒ voordatjecontactzoekt ‒ in desponsor.Voorbereidenisbelangrijk.

Stap4:overlegmetdesponsor

Zoekaltijddejuistepersoonbijdesponsoromhetoverlegtevoeren.Bijkleinerebedrijvenis ditvaakdedirecteur.Bijgroterebedrijvenishetmeestaldepr-functionaris.Kenjemensen binnenhetbedrijf,spreekdiedaneerstaanenlaatdezepersoonjeintroducerenbijde pr-functionarisofdirecteur.Ganaardezepersoonenneemdepresentatiemapmee.Demap bevatookeenstandaardcontract.Datcontractvormteenprimauitgangspuntvoorhetbespreken vanalledetails.

Sponsoringisfiscaalaftrekbaar

Sponsoringisnietzoduuralshetlijkt,wantdekostendieumaaktvoordezakelijkebelangen vanuwondernemingzijnfiscaalaftrekbaar.Denkhierbijaanreclamevanuwbedrijfdoormiddel vanuitingenvanuwlogoopdewebsitevanST4R,tijdensevenementenlangsspeelveldenof optenues.Sponsoringisnaasteengoedemanieromnaamsbekendheidtevergrotendusook fiscaaleenzeervoordeligemaniervanpromotie.

Stap5:hetopstellenvanhetcontract

Ingrotelijnenbevathetcontracthetaanbod,detegenprestatieendeevaluatiemomenten. Aandachtspuntenhierbij:

• Bekijkvantevorenofhetopstellenvaneenechtcontractnoodzakelijkisofniet.Somsis eencontractnietnodigofzelfsongewenst.

• Zorgervoordatdeafsprakenwordenvastgelegd.

Deeluiteensponsorcontract

Artikel3(duurenopzegging)

Dezeovereenkomstwordtaangegaanvoordetijdvan****,ingaandeop****enmitsdien eindigendeop****.Deovereenkomstzalnaverstrijkenvandeovereengekomenperiodevan rechtswegeophouden.

Bekijkdewebsites'Handboekwet-enregelgevingsportNOC*NSF','Sponsorovereenkomst meteensportvereniging'en'Sponsorstappenplan'.

Stap6:uitvoeringvanhetcontract

Hetuitvoerenvanhetcontractisaltijdarbeidsintensief.Daarbijkomtdatdesponsorverwacht dathetcontractloyaalwordtuitgevoerd.Aandachtspuntenhierbij:

• Komdeafsprakenzorgvuldignaenzorgerookvoordatanderenhetcontractloyaal uitvoeren.

• Zorgvooreenvastecontactpersoonvoordesponsor.

Stap7:evaluatievanhetcontract

Aandachtspuntenbijdeevaluatiezijn:

• Verzamelveelevaluatiemateriaal.

• Laatdecontactpersoondeevaluatieuitvoeren.

• Maakeenlijstvanwatgoedenmindergoedisgegaan.

• Laatdeeindevaluatievlakvoordebeëindigingvanhetcontractplaatsvinden.Alsditniet kan,zosnelmogelijkdaarna.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Desponsorevalueertaandehandvanzijndoelstellingenenopgrondvanpersoonlijke ervaringen.Deeffectenvansponsoringzijnnietaltijddirectmeetbaar.Hetisdaarombelangrijk datjedesponsorbijeenevaluatiehelpt.Geeftussentijdsbehaalderesultatendoor,verzamel alleswatmaarmetsponsoringtemakenheeft.Zorgvoorvoorlichtingeninformatiemateriaal, artikelen,persberichten,foto’sendergelijke.

Bedenkdateensponsorkrijgenmoeilijkis,maardesponsorbehoudennogmoeilijker!

Opdracht10 Stappenvanhetsponsorplan

a. Watzijndestappenvanhetsponsorplan?

b. Geefeenkortetoelichtingbijelkestap.

Opdracht11 Instructiefilmsponsorplan

Bekijkdevideo'Sportsponsoringin7stappen'.

a. Geefeenkortebeschrijvingvandeinhoudvandevideo.

b. Watzijndetweebelangrijksteleerpunten?

Opdracht12 Voorbeeldsponsorplan

a. Zoekopinternetnaareenvoorbeeldvaneensponsorplan.

b. Geefeenkortesamenvattingvanhetsponsorplan.

c. Geefjemeningoverhetsponsorplan.Watvindjeergoedenmindergoedaan?

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Opdracht13 Opstellenvaneensponsorplan

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.Gauitvaneenbestaandofmogelijkdoor jullieteorganiserenprojectenstelvoorditprojecteensponsorplanop.

6.5Tipsvoordepraktijk

Hiervolgeneenaantalhandreikingenvoordepraktijkbijsponsoringvaneenproject.

Informeerjegoedoverdebenodigdevergunningen

Vooreensponsorloop,hetverkopenvanartikelenenhethoudenvaneenfancyfairisvaakeen vergunningvandegemeentenodig.Informeervoorafbijjegemeentehoeditplaatselijkgeregeld is.Voorvergunningenzijnleges(geld)verschuldigd.Wellichtkunjehieronderuitkomenalsde gemeentevoorditsoortactiviteiteneen'gedoogbeleid'volgt.Maarhoedanook,laatjegoed informeren.Vraagbijvoorbeeldooknaardetenemenverkeersmaatregelentenbehoevevan desponsorloop.Informeereensbijdebrandweernaarveiligheidsvoorschriftenvoorde organisatievaneenfancyfair.

Zoekactiefpubliciteit

Zorgdatdeactiviteitenvanjeprojectindeplaatselijkedanwelregionalepersgenoemdworden. Ookeenmooiefotoerbijkangeenkwaad.Ditisnatuurlijk'publicrelations'.

Zorgvoorvoldoendeveiligheid

Ouders/verzorgersvindenhetvaaknietleukalskindereninverbandmeteenfundraisingactiviteit metcontantgeldoverstraatmoetenlopen.Informeerdeouders/verzorgersgoed.Zorgdatde bedragenniettegrootworden.Alskinderenhuis-aan-huismoetenlopen,laatzedanineen groepjevantweeofdriekinderenlopen.Ofnogbeter:laateenvolwassenemeelopen.Laatde ouders/verzorgershetgeldnatellenenlaatsponsorformulieren(waarhetopgehaaldegeldbedrag opvermeldstaat)doordeouders/verzorgersvoorakkoordtekenen.

Zoeksponsorendichtbij

Voorsponsorenhoefjenietaltijdzovertezoeken.Beginbijdeprojectmedewerkers.Misschien kunnenzijiets(tegengeringebetaling)leverenofzijnzijalsstartersopzoeknaar naamsbekendheid.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Zoeksponsorendichtbij.

Maakhetgemakkelijkomdonateurtewordenviadewebsite

Jekuntookgeldwervenviadewebsitevanjeorganisatie.Ditkanheelsimpeldoorhiermeer aandachtaantebestedenopdewebsitezelf.Goededoelenwebsitesgevenvaakalleen voorlichting.Donateurwordenbehoortnatuurlijkooktotdemogelijkheden,maardeze mogelijkheidisvaakdieperindewebsiteweggestopt.Hetkostdebezoekereenaantalstappen voordathijofzijookdaadwerkelijk donateur kanwordenofonlinegeldkandoneren.Bovendien staathetgiro-ofbankrekeningnummernietaltijdduidelijkopdewebsiteenzitditver weggestoptindewebsite.

Vaakkomenerbezoekersopdewebsitediealgeïnteresseerdzijnindeorganisatie.Deze bezoekersmagjedanookgerustmeteenopdehomepageofeenandereprominenteplaats eenwervendaanboddoenofvragenonlinegeldtedoneren.Zorgerdusvoordatdemogelijkheid totdonateurworden,onlinedonerenenhetbankrekeningnummer(IBAN)zovaakmogelijk terugkomenopdewebsite.

Besteedaandachtaandebrief

Nadatdepotentiëlesponsoreninkaartzijngebracht,moetheteerstecontactwordengelegd. Vaakkomjeincontactdoorhetschrijvenvaneenbrief.Eenbriefisalseerstecontactbeterdan eentelefoongesprek.Eenbriefdwingttotlezen,ligtophetbureauenvraagtomeen(re)actie. Welkunjevantevorenmethetbedrijfbellenomdebriefaantekondigen.Inhoudelijkmoetde briefduidelijkmakenwelkekansenhetprojecthetbedrijfkanbieden.Geefindebriefdusgoede informatieoverhetproject.

Kombeslagentenijs

Vraagvantevorenuitgebreideinformatieoverdepotentiëlesponsor.Watishetvoorbedrijf? Watmoetdetegenprestatiezijn?Pasthetbedrijfbijdeidentiteit/hetimagovanhetproject? InformeerhierovereventueelbijdeKamervanKoophandelinderegio.

Bedankdesponsorenaltijd

Hetwordtvaakvergeten...jesponsor(en)bedanken.Stuureenpersoonlijkbedankbriefjeof eenaandenken,bijvoorbeeldeeningelijstefotovaneenhoogtepunttijdensdegesponsorde activiteitofeenfleswijnmethetlogovanhetprojecterop.Noemineenverslagdesponsoren. Uiteraardmoetjevoorafvragenofhetbedrijfditwelopprijsstelt.

Zoekuitwelkebedrijfstakkenveelaansportsponsoringdoen

Inwelkebedrijfstakkenwordthetmeestegelduitgegevenaansponsoring?Datzijnbankenen verzekeraars.BekendismetnamedeRabobankalssponsorvanlokaleevenementen.Zoekuit welkebedrijvenzichgraagwillenverbindenaansportieveevenementen.IndeprovincieZeeland geldtdatbijvoorbeeldvoorbedrijvenalsdeverzekeraarZLM,deenergiemaatschappijDelta enrecreatieondernemerRoompot.

BEROEPSONDERWIJS

Oriënteerjeopreclamebeperkingen

COPYRIGHTBOOM

Welkebedrijfstakkenhebbenhetmeestebelangbijsponsoring?Voorbedrijfstakkenwaarvoor reclamebeperkingengelden,zoalsdefarmaceutischeindustrie(geneesmiddelen),de tabaksindustrieendedrankenhandel,issponsoringvaakdebelangrijkstemanieromhun productenbijeenbreedpubliekonderdeaandachttebrengen.Sindseenaantaljarenisdit voortabaksproducentennietmeermogelijk.Hiervooriseenalgeheelverbodafgekondigd.

Oriënteerjeopmaatschappelijkesponsoring

Watzijnvoorbeeldenvansocialeenmaatschappelijkesponsoring?Steedsmeerbedrijven nemenhunmaatschappelijkeverantwoordelijkheidensteunengoededoelenenprojecten. KijkmaareensopdewebsitevanCliniClownshoeveelsponsorendezeorganisatieheeft. EvenementenalsdeAmsterdamcityswim(aandachtvoorALS),DuchenneHeroes(aandacht voordeziektevanDuchenne)enRunforKika(aandachtvoorkinderenmetkanker)trekken vrijgemakkelijksponsoren.

Oriënteerjeopmaatschappelijkesponsoring.

BEROEPSONDERWIJS

Heboogvooreventueleschadeaanhetbedrijfsimago

Bijsportsponsoringmoetjealtijdvoorzichtigzijnvoorhetgevaarvanschadeaanhet bedrijfsimago.Geenenkelbedrijfwillangduriggeassocieerdwordenmetsportersdieregelmatig verliezenofmaatschappelijkeinstellingendietevaaknegatiefindepubliciteitkomen.Denk hierbijaandeRabobankdiejarenlangeenwielerploegsponsorde,maaronlangsgestoptismet deherenploeg,omdatdesuccessenoverschaduwdwerdendoordopinggevallen.

Negatievepubliciteit

OokverscheenafgelopenmaandbijSWOCCvandehandvandrs.DaanMuntingadepublicatie Eenscheveschaats.Overdekeerzijdevansportsponsoring.Dezepublicatiegaatoverdeeffecten dieeensponsorkunnentreffen,wanneerdegesponsordeploeg,sporterofclubnegatieve publiciteitgenereert.Deoorzakenvandienegatievepubliciteitkunnendiverszijn:doping, schandalen,tegenvallendeprestatieofruzies.

Bron:Bc.nl(z.d.).

COPYRIGHTBOOM

Meetheteffectvansponsoring

Hetiszekernietinallegevallenmogelijk,maaralsjedekanshebt,probeerdanheteffectvan desponsoringinkaarttebrengen.Hoekunjeheteffectvansponsoringmeten?Dedrie belangrijksteniveauswaaropheteffectvansponsoringmeestalwordtgemetenzijn:

• communicatie

Hoevaakisdenaamvanhetbedrijfindemediagenoemd?

• merkbekendheidenattitude

Isdenaamsbekendheidtoegenomenen/ofzijnpotentiëleafnemersandersnaarhetmerk gaankijken?

• verkoop

Hoeheeftdeomzetzichgedurendedesponsorperiodeontwikkeld?

Naams-enmerkbekendheidenattitudeveranderingmoetjeovereenlangereperiodemeten. Somsisheteffectookdirectmerkbaar.

Sportsponsoringleidttotgroterenaamsbekendheid

DitisdeconclusievaneenonderzoekuitgevoerddoorMarjoleinDoets.Depublicatievielonder auspiciënvandeStichtingWetenschappelijkOnderzoekCommerciëleCommunicatie(SWOCC). Indepublicatiebrengtdeschrijfsterhettotalesponsortrajectinbeeld.Metmotieven,valkuilen ensuccesfactorenvansportsponsoring.

Evenementen

Desponsorkanzijnnaamookverbindenaaneensportevenement.Dezemanierheefteenaantal voordelen.Teneersteblijftdesponsor ‘neutraal’:erwordtgeenpartijgekozenvooréénvan desportersofteams.Daarnaastzijnerveelmogelijkhedenomduidelijktevermeldendatu metuwbedrijfhetevenementsponsort.Hetsponsorenvaneenevenementzaldaardoorvooral aantrekkelijkzijnvoorbedrijvendiehunnaamsbekendheidwillenvergrotenen(nog)nietzo veelaanhunimagowillendoen,aldushetartikelopdesitevanRUG.

BEROEPSONDERWIJS

Bron:Bc.nl(z.d.).

Weescreatiefinhetuitdenkenvanspecialesponsoractiviteiten

Erisoverhetalgemeenveelcreativiteitnodigomextrainkomstenbinnentehalen.Deorganisatie vanspecialeactiviteitenkanhiervoorzorgen.Hetorganiserenvaneenspeciaalevenement werptbijnaaltijdwelzijnvruchtenaf.Datkaneentoernooizijndatspeciaalvoorallejeugdteams wordtgeorganiseerd.Wekennennatuurlijkdesponsorlopenenhetopzettenvaneengrote loterij(meteenautoalsprijs,wantdatscoortaltijd).Maarhetkanookanders.Eengoed voorbeeldhiervanisdeIceBucketChallengediezorgdevoorveelaandachtvoordespierziekte ALS.Devideo'sgingendehelewereldoverenbezorgdendestichtingeenenormebekendheid.

Ludiekewin-winsponsoractie

OmhetietwataantrekkelijkertemakenommijtesponsorenrichtingdeOlympischeSpelen vanSotchi,hebikeenludiekeactiebedachtwaaruenikallebeiprofijtvanhebben!Wantlaten weeerlijkwezen,voornietskomtdezonopnatuurlijk.

Lijkthetuwat,omdeeluittemakenvanmijnroutenaarSotchien,alshetgoedis,vande prestatiedieikdaarneerzet?Dankuntumijsponsorenvoorhetsimpelebedragvan50euro. Alsdankdaarvoorkrijgtueentekeningterug,dieikuiteraardzelfhebgemaakt.Ublijmetuw muurdecoratie,ikblijmetuwfinanciëleondersteuning!Doendus!

Indebijlagekuntudetekeningenbekijken.Stuureenberichtjevia ‘Contact’ enukrijgtde tekeningtoegestuurd.

Alvastbedankt!

Metsportievegroet, TeamSanne

Opdracht14 Bestetips

a. Bekijkdetipsrondomprojectsponsoringuitdetheorie.Watzijnvoorjoudedriemeest praktischetips?

b. Vergelijkjeeigentopdriemetdievandeanderegroepsleden.

c. Maaksameneentopvijfvanmeestwaardevolletips.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Opdracht15 Maatschappelijkesponsoring

a. Watbetekentmaatschappelijkesponsoring?

b. Geefeenaantalvoorbeeldenuitdesportvanmaatschappelijkesponsoring.

c. Geefeenverklaringvoordepopulariteitvanmaatschappelijkesponsoring.

Opdracht16 Bedrijfsimagoschade

a. Opwelkemanierkaneensponsorimagoschadeoplopen?

b. Geefeenaantalvoorbeeldenvanaffairesindesportdiegeleidhebbentotimagoschade bijbedrijven.JekuntonderanderedenkenaandeimagoschadevandeRabobankdoor hetdopinggebruikvandewielerploegenhetonlangsoppakkenvandetopmanFritsvan EerdvanJumbovoormogelijkwitwassen

Opdracht17 Effectvansportsponsoring

a. Watkanheteffectvansportsponsoringzijn?

b. Zoekopinternetnaarvoorbeeldenofnaarartikelenwaarinheteffectvansportsponsoring naarvorenkomt.

Opdracht18 Creativiteit

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Zoekallemaalindividueeleenvoorbeeldvaneenheelcreatievesponsoractiebinnende sport.

b. Bespreekdaarnametelkaardevoorbeelden.Komtoteenkeuzevandemeestcreatieve, originelesponsoractie.

c. Vergelijkjullienummer1metdievandeanderegroepjesuitdeklasenkiesmetelkaarde absolutetopper.

Opdracht19 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

Jekunthetbegripfondsenwervingomschrijvenentoepassen.

Jekunthetbegripsponsoringomschrijven.

Jekunteenvolledigsponsorplanopstellen.

BEROEPSONDERWIJS

6.6Verdiepingsstof-Peer-to-peerfundraising

Bijdezevormvanfondsenwervinggajeuitvanjeeigennetwerkvanvrienden,familieleden, kennissenencollega´s.Dezezetjeinomvoorjouwgoededoelofprojectgeldinoptehalen.

6.7Verdiepingsstof-Watismaatschappelijke sportsponsoring?

HetligtbijbedrijveninhetgrijzegebiedtussendeafdelingenMaatschappelijkVerantwoord Ondernemen(MVO)ensponsoring.In2011sprakikvoormijnpositioneringsonderzoekvoor Sport&Zakenmet15MVOénsponsormanagersvangrotebedrijven.Hieruitkwamduidelijk naarvorendatbedrijvenvoordeinvullingvanhunmaatschappelijkesponsoringzoekennaar issuesindesamenlevingdiewaardetoevoegenophetgebiedvanrelevantie,significatieen invloed.Eenbedrijfkijktoverhetalgemeennaarhaarkernactiviteiten(bijv.KPN>verbinden vanmensen),verbindtdaareensociaalthemaaanwaaropzezichkanonderscheiden(stimuleren sociaalcontact)enkiestofinitieerthiermeeeenmaatschappelijkproject(MooisteContact Fonds).

Hunsponsordoelenkiezenbedrijvenuiteindelijkaltijdaandehandvanbusinessmotieven: watleverthetop.Maarzekerbijmaatschappelijkesponsoringisalleenfinanciëlesteuneenno go;ermoetaltijdeeninhoudelijkelementinzitten,waardoorhetbedrijfzichkanprofileren methaarkennis.Blijktookweldatditpositiefwerktophetconsumentenvertrouwen.

1.

2.

3.

Welkeplekheeftsportinditverhaal?

Uitmijngesprekkenbleekdatbedrijvenweldecommerciëlewaardezienvansport,maarzich weinigofnietmedeverantwoordelijkvoelenvoordemaatschappelijkebetekenisvansport (“Hetdomeinsport,datiscommerciëlesponsoringinonzeogen” en: “Hetthemasport:puur vanuitrelatiemanagement!”).Bedrijvendiesportwélalsmaatschappelijkeinvesteringzien, beschouwenhetalseenoplossingvooreen,voorhun,maatschappelijkrelevantthema(“Sport iseenmiddeltotgezondheid&welzijn” en: “Breedtesportisnodigomtopsportvoortte brengen”).

Kansenvoordesport

Binnendetrendvanmaatschappelijkesponsoringmakensportorganisatiesvolgensmijde meestekansbijbedrijvenwaarvoorvitaliteit(eengezonde,sportievesamenleving)belangrijk isvoorhaarkernactiviteiten.Denkaanzorgverzekeraars,zorginstellingenofeenmerkalsBecel. Nuwordtvitaliteitvoorsteedsmeerbedrijveneenbelangrijkissue.Gezondheidishot.

Bron:Sohn(2013).

6.8Verdiepingsstof-Waaromeenbedrijfsponsort

Onzehoofdactiviteitisenblijftstofferenopprojectmatigebasisendaarmeenemenwijdeel aanheteconomischeleveninNederland,maarnaastheteconomischleveniserinNederland eenuitgebreidmaatschappelijklevenwaarwijookactiefinwillendeelnemen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Wijdoendatindevormvansponsoring.Zozijnwijhoofdsponsorvandejaarlijkse VAV-Heuvelrugloop.Daarmeesteunenwijeenbelangrijkesportieveactiviteitbinnendegemeente Veenendaal,dieoverigensookintoenemendematebelangstellinggenietvanlopersuithet heleland.DaarnaastondersteunenwijdeBusinessclubVAV-Spitsbergen.

ViadeStichtingEelkjeIIdragenwijbijomhetskûtsjeEelkjeIIindevaarttehouden.DeEelkje IIheeftaleenbewogengeschiedenisachterderug.In1905gebouwdalstjalkschipheefthet tot1946dienstgedaanalsvrachtschipopdelijnDokkum ‒ Leeuwarden,daarnaishetschipin devaartgehoudenalswedstrijdskûtsje.Nadathetschipeenaantalmalenisverlengdkreeg hetin2001zijnhuidigevorm.

DeaffiniteitmetdeEdeseZwem-enPoloclubPolarBearsstamtuitdetijddatonsbedrijfin Edewasgevestigd.Devereniginghoudtzichnaastdekernactiviteitwedstrijdzwemmenen waterpoloookbezigmetdrogeactiviteitenvoordeledenenheefteenbusinessclub.De businessclubtrektsponsorenaan,eendeelvandesponsorgeldenmoettengoedeaande verenigingsactiviteitenkomen.

Desponsoringverandertregelmatig,afhankelijkvandeontvangenaanvragen.Via reclamebordenofkledingsponsorenwijnogeenaantallokaleverenigingen.

6.9Begrippen

Crowdfunding

Geldbinnenhalenbijhetgrotepubliek.

Donateur

Iemanddieeenbijdragegeeftaaneenorganisatiemethetdoeldatdieorganisatiebeterhaar doelkanbereiken.

Fondsenwerving

Hetverkrijgenvangeld,goederen,dienstenofmenskrachtdoordezetevragenaandeoverheid, particulierefondsen,bedrijvenofhetNederlandsepubliek.

Fundraising

Fondsenwerving.

Goodwill

De(onzichtbare)meerwaardevaneenbedrijf.

Sponsoring

Definanciëleofmateriëleinvesteringineenproject,programmaofpersoonophetgebiedvan sport,cultuurenentertainment,ofeenmaatschappelijkdoel.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

THEMA7 PROJECTBEGROTINGENBUDGETTERING

Inhoudthema

• Deprojectbegroting

• Deprojectofferte

• Budgetbewaking

• Vasteenvariabelekosten

• BEP-analyse

• Kasboek

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Alsprojectleiderhebjeooktemakenmetallerleifinanciëlezaken.Vooreenprojectzijner bepaaldefinanciëlemiddelenbeschikbaar.Dezemiddelenhebjemogelijkverkregendoor subsidieen/ofdoorsponsoringenfondsenwerving.Geldismeestalhetmeestschaarsemiddel bijeenprojectendaarmoetjedusheelverstandigmeeomgaan.Ditthemagaatoverhet opstellenvaneenprojectbegroting.Methetopstellenvaneenbegrotingalleenbenjeernog niet.Jezulterookoptoemoetenziendatjebinnendebegrotingblijft.Ditheetbudgetbewaking. Bovendienmoetjeinzichthebbenindeaardvandekosten.Zozijnervasteenvariabelekosten enkomtdezogenaamdeBEP-analyseaandeorde.Hetlaatstedeelgaatoverhetopstellenen afsluitenvanhetkasboek.Meteenkasboekhoudjeoverzichtoverhetkasgelddatdeorganisatie binnenkomtenverlaat.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Projectbegrotingenbudgettering'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2, P3,P4enP5-K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)projectenP2,P3,P4enP5-K2-W2: CoördineerthetSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekunteenprojectbegrotingopstellen.

• Jekunteen(project)offerteuitbrengen.

• Jekunthetbudgetvaneenprojectbewaken.

• Jekuntdebegrippenvasteenvariabelekostenomschrijven.

• JekunteenBEP-analyseuitvoeren.

• Jekunteenkasboekbijhouden.

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

7.1Casus

Opdracht1 CasusProjectopdrachtmits …

Degemeentewilinsamenwerkingmeteenaantalpartners,waaronderhetonderwijs,een projectopzettenomdesportparticipatievanbasisschoolkinderentevergroten.Degemeente richtzichmetnameopvijfbasisscholenwaardesportdeelnameduidelijkachterblijftten opzichtevanhetlandelijkgemiddelde.DegemeentebenadertdeSB-opleidingvoor medewerking.Drieprojectgroepenzijngeïnteresseerd.Devoorbereidingstijdisongeveervier maandenenvervolgensloopthetprojectoverminimaaleenschooljaar.Mochtheteensucces zijn,danwordthetvervolgd.

Degemeentewilvanalledriedeprojectgroepeneenduidelijkeprojectbegrotingzien.Bovendien wildegemeentewetenhoedeprojectgroepdekostenindehandgaathouden.Eriseenbudget beschikbaarvan € 15.000.Degemeenteverwachtvandeprojectgroepdaternogextrafondsen geworvenworden.

Dekick-offligtalvast.Deplaatselijkeatletiekverenigingorganiseerteentienkamp.Kinderen kunnenopdiemanierkennismakenmetallerleivormenvanatletiek.Deconstantekosten hiervoorbedragen € 1.200.Eensponsorisbereiddehelfttebetalen.Elkkindbetaalt € 3,inschrijfgeldenkrijgtdaarvoortweeconsumptiebonnenterwaardevan € 2,50.Eenanderbedrijf staatgarantvoordehelftvandekostenvandeconsumptiebonnen.

DegemeentewildatereenBEP-analyseplaatsvindtvoordekick-off.

BEROEPSONDERWIJS

Kennis

a. Hoezoujeditprojectvormgeven?

b. Watiseenprojectbegroting?

c. Watzijndebelangrijkstekostenpostenvaneendergelijkproject?

d. Watzijnmogelijkebronnenvaninkomsten?

e. Steleenfictieve,maarwelenigszinsrealistischeprojectbegrotingop.

f. Opwelkemanierkunjedekostenvaneenprojectindehandhouden?

g. WatiseenBEP-analyse?

h. VoerdeBEP-analyseuit.

7.2Deprojectbegroting

Geldiseenbelangrijkefactorbijhetaldannietslagenvaneenproject.Opvallendvaakwordt bijgroteprojectende begroting veroverschreden.

Eenaantaloorzakenhiervoorzijn:

• Tijdenshetprojectwordeneisentoegevoegdofgewijzigd.

• Onverwachteomstandighedendrukkenopdebegroting.

• Erisopzettelijklaaggeraamdomhetprojectgoedgekeurdtekrijgen.

• Eriseenslechteprojectbegroting.

Hieruitkunjealsprojectleideralleringtrekken.Probeereenzorealistischmogelijkeinschatting temakenvandekosten.Houdrekeningmetonverwachteomstandighedenenhoudjezoveel mogelijkaanhetoorspronkelijkeplan.Voorhetmakenvaneenjuisteinschattingvandekosten iseenprojectbegrotingbelangrijk.

Projectbegroting.

Watiseenprojectbegroting?

Erbestaanverschillendemethodenomvoortdurendoverzichttehebbenoverdeuitgavenen inkomsten.Bijeenprojectisdebelangrijkstemethodedebegroting.Dekostenvaneenbegroting kunjeopdeleninbudgetten.Eerstleesjeoverhetopstellenvaneenbegrotingenlaterkomt hetomgaanmetbudgettenaandeorde.

Eenprojectbegrotingiseenzogoedmogelijkeramingofschattingvandekostendiemethet projectgemoeidzijn.Daarnaastwordendeinkomstenzorealistischmogelijkingeschat.Kortweg gezegdisbegrotenhetuitdrukkenvandeplanneningeld.Debegrotinggeeftaanwelke inkomstenenkostenerverwachtworden.Hetgaatdusomeenverwachting,nietomeen zekerheid.Vandaardaterbewustovereenramingofschattinggesprokenwordt.Hetisvrijwel onmogelijkdekostentotopdeeurovooraftebepalen.Insommigegevallenwordenzelfsdrie scenario’sgeschetst:

• optimistisch

• realistisch

• pessimistisch.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Bedragenzijngebaseerdopervaringenopalaangevraagdeoffertes.Watvoorafbekendis,kun jealexactvaststellen.Hoeveeldehuurvaneensporthalkost,kunjevoorafaanvragen.

Bijgroteprojectenwordtereenbegrotingopgesteldvoormeerdereprojectfasen.Elkekeer wordtdebegrotingrealistischerenconcreter:

• initiatieffase:ramingvandeprojectkosten

• voorbereidingsfase:begrotingvanalleactiviteitenafzonderlijk

• uitvoeringsfase:werkbegroting.

Alsjehetnoodzakelijkvindtomvoormeerderefasenvanhetprojecteenbegrotingoptestellen, gadanuitvandezelfdestandaardindelingvankostensoorten,zoalsaccommodatie-of locatiekosten,materiaalkostenenpersoneelskosten.

Geldenprojecten

Eenbelangrijkaspectbijprojectbeheersingishetprojectbudget,waarbijtoetsing,bewaking ensturingvangrootbelangzijnomtijdigtekunneningrijpenalsditnodigis.Eenaantal belangrijkeaspectenvanhetfinancieelmanagementvanprojectenzijn:

1.Probeerbijhetopstellenvaneenramingzovolledigmogelijktezijn. Zakenalsbouwkosten,aanbestedingskosten,advieskostenmoetenhierinterugkomen, maarookbijkomendekostenalslegesenrentes,vergunningenenbijvoorbeeld nutsvoorzieningen.

2.duidelijkheidoverfinancieringprojectteamledenenmanagement Voordeurenbestedingvanprojectleidersenprojectteamledenmoethelderzijnhoedeze urengefinancierdmoetenworden.Zijnerbijvoorbeeldpersonendiedeelnemenvanuit eenrolindelijnorganisatie.

3.beheersingenspecificatie

Deinstrumentenvoordefinanciëlebeheersingzullenbinneneenprojectinverschillende fasessteedsverdergespecificeerdmoetenworden.Vaneenglobaleramingtoteen uitgewerktebegrotingenuiteindelijkeevaluatiecijfers.

BEROEPSONDERWIJS

4.kengetallen

Uitdekostenoverzichtenkunnenkengetallenontwikkeldwordendiezeerbruikbaarzijn indeinitiatieffasevannieuweprojecten.Vanbelangisomdezegetallenbruikbaarte makendoorgoedtebenoemenwaarwelofnietmeeisgerekend.Zijnbedragengebaseerd opnettoofbrutovloeroppervlaktes,inclusiefofexclusiefbtw,inclusiefinrichting, bijkomendekostenenzovoort?

Bron:Kennisbankprojectaanpak.

Kostenenbaten

Eenprojectuitvoerenkostaltijdtijdendusgeld.Bijveelprojectenzijnvooraldepersonele kostenheelhoog.BijdeprojectendiejealsSB-coördinatororganiseert,zullendezekostenwel meevallen,omdathetmerendeelvandeprojectmedewerkersvrijwilligeris.Verderverbruikje tijdensprojectenmiddelen;zokrijgjekostenvoorvergaderen,huisvestenendeaanschafvan apparatuur.

Naasttemakenkosten,kaneenprojectookietsopleveren:deopbrengstofweldebaten.

Eenoverzichtvanalleinkomstenofbatenwordteendekkingsplangenoemd.Deopdrachtgever zalopbasisvandekostenendebatenmoetenbeslissenofhetprojectdaadwerkelijkuitgevoerd moetworden.Alsdebatennietgroterzijndandekosten,moetjeserieusoverwegeneenproject nietuittevoeren.

Controle

Eenbegrotingisookeengoedcontrole-instrument.Doordekostenposteneninkomstenposten tebenoemenenerbedragenaantoetekennen,kunjesteedsoverzichthoudenoverde geraamdekostenendegeraamdeinkomsten.Uiteindelijkmoetdebegrotingwelkloppend zijn.

Steldatjeuitwasgegaanvan500betalendebezoekersà10euroenhalverwegede inschrijftermijnblijktdatjeditnaarbenedenbijmoetstellennaar400bezoekers.Inditgeval weetjedatjeookaandekostenkantwatzultmoetendoenofdatjeopdeeenofanderemanier moetzorgenvoorextrainkomsten.

DekostenenbatenkunnenhetbesteineenspreadsheetmodelvanExcelgemaaktworden. Alleveranderingenwordendandirectdoorberekend.

Kostenposten

Bijhetopstellenvaneenbegrotingishetbelangrijkomallemogelijkekostenenbatente verdelenincategorieën.Hierdoorontstaateenhelderebegroting.Devolgendeindelingkom jeregelmatigtegenbijprojecten.Enkelekostenpostenbijeenprojectzijn:

• locatiekosten

• materiaalkosten

• personeelskosten

• promotie,publiciteitenpr

• organisatiekosten

• bijkomendekosten

• onvoorzienekosten.

Locatiekosten

Onderlocatiekostenvallendekostendiegemaaktmoetenwordenvoorhetbeschikbaarkrijgen vandeplek,deruimte,degrondofhetgebouwtenbehoevevanhetproject.Bijdezekosten kunjedenkenaan:

• huuraccommodatie

• huurparkeerterrein

• huurtoiletvoorziening.

Materiaalkosten

Vooreensportiefprojecthebjemeestalverschillendematerialennodig.Hetluktnietaltijddeze gesponsordtekrijgen.Mogelijkmoetjekostenmakenvoor:

• huurpodia,marktkramen

• geluidsinstallatie

• lichtinstallatie

• allerleisportmaterialen.

BEROEPSONDERWIJS

Personeelskosten

Personeelskostenkunnenbetrekkinghebbenoptalvanmensendiebetrokkenzijnbijeen project.Bijdeprojectenvandesport-enbewegingscoördinatorzijnoverwegendvrijwilligers betrokken.Tochkanhetvoorkomendatbepaaldemensenbetaaldmoetenworden.Bijgrote projectenisdatzekerhetgeval.Diekostenkunnenhieropgenomenworden.Somsworden dezekostenonderdepost‘organisatiekosten’opgenomen.Bijpersoneelskostenmoetjedenken aanmensendiejenodighebtterondersteuningofeventueelvooradvies.

Personeelskostenkunnenzijn:

• bewaking

• adviseurs

• schoonmaak

• kaartverkoop

• catering

• garderobe

• EHBO

COPYRIGHTBOOM

• bewegwijzering

• beveiliging(terrein,route).

Hurenvaneentoiletvoorzieningvaltonderdelocatiekosten.

Organisatiekosten

Onderdeorganisatiekostenvallenallekostendiedeprojectorganisatiezelfmaakt,zoals:

• vergaderkosten

• reiskosten

• kopieerkosten.

Kostenvoorpromotie,publiciteitenpr

Ditiseenkostenpostdievaakonderschatwordt,ookbijrelatiefeenvoudigeprojecten.Jezult hetprojecttochonderdeaandachtmoetenbrengen.Kostendieonderdezepostvallenzijn:

• advertentiekosten

• persmappen

• spandoeken

• stickers,strooifolders,affiches

• programmaboekjes

• verzendenvanbrieven

• kostensponsorwerving

• consumptiesgasten.

Bijkomendekosten

Debijkomendekostenzijnafhankelijkvandeaardvanhetproject.Bijsommigeprojectenheb jetemakenmetkostenvoorverzekeringenofvergunningen.Bijkomendekostenkunnenzijn:

• verzekeringen

• kostenvantransport

• vergunningen.

Postonvoorzien

BEROEPSONDERWIJS

Bijdemeesteprojectenwordtongeveertienprocentvandebegrotingopgenomenvoor onvoorzieneuitgaven.

Projectinkomsten

Omdebegrotinginbalanstekrijgen,moetendekostengecompenseerdwordendoorde inkomsten.Jekuntprojectinkomstengenererendooronderandere:

• entreegelden(recettes)

• verkoopprogrammaboekjes

• opbrengstuitmerchandising(verkoopvansleutelhangers,spelletjes,posters)

• opbrengstcatering

• opbrengstgarderobe

• opbrengstparkeren

• sponsorbijdragen

• bijdragenuitfondsen

• (project)subsidies.

COPYRIGHTBOOM

Projectnummer: FitKids

Naamprojectleider: februari2023

Datum: G.Brilman

PERSONEELSKOSTEN(ONDERSTEUNING,ADVIES)

Loon Materiaal

COPYRIGHTBOOM

RAMINGTOTALEPROJECTKOSTEN(EXCLUSIEFBTW)

RAMINGTOTALEPROJECTKOSTEN(INCLUSIEFBTW)

PROJECTRESULTAAT(POSITIEF/NEGATIEF)

Leesdeverdiepingsstof'Stappenplanprojectbegroting'.

Opdracht2 Overschrijdenprojectbegroting

a. Watzijndebelangrijksteoorzakenvanhetoverschrijdenvaneenprojectbegroting?Geef eentoelichtingopdezefactoren.

b. Zoekopinternetnaareenoverschrijdingvandebegrotingvaneensportproject.Denkhierbij aandebouwvaneenstadionofdeorganisatievaneen(heelgroot)toernooi.

Opdracht3 Driescenario’s

a. Bijhetbegrotenvaneengrootprojectwordtsomsgewerktmetdriescenario’s.Welkedrie scenario’szijndat?

b. Gauitvaneenbepaaldprojectengeefeenkorteinvullingvandedriescenario’s.

Opdracht4 Belangrijkstekostenposten

a. Maakeenoverzichtvandebelangrijkstekostenpostenvaneenproject.

b. WatzijndetweegrootstekostenpostenbijeenSB-projectvaneensport-en bewegingscoördinator?Legjeantwoorduit.

Opdracht5 Inkomsten

a. Maakeenoverzichtvandebelangrijksteinkomstenvaneenproject.

b. WatzijndetweebelangrijksteinkomstenbronnenvaneenSB-projectgeorganiseerddoor eensport-enbewegingscoördinator?Legjeantwoorduit.

Opdracht6 Projectbegrotingopstellen

BEROEPSONDERWIJS

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Gauitvaneenbepaaldproject(bijvoorbeeldjeeigenprojectofeenanderbestaandproject) enstelmetelkaardeprojectbegrotingop.

b. Gauitvanhetvolgendeproject.Stelvoorditprojecteenprojectbegrotingop.

7.3Deprojectofferte

Bijhetorganiserenvaneenprojectkunjetemakenkrijgenmethetopstellenvaneen offerte ofprojectofferte.Bijeenprojectkunjeeeninterneopdrachtgeverhebben.Bijeeninterne opdrachtgevervolstaathetominhetplanvanaanpakietsoverdekostenenoverdebatenvan jeprojectoptenemen.

Eenofferteuitbrengen

Alsjetegenbetalingeenprojectuitvoertvooreenexterneopdrachtgever,biedjeeen projectofferteaan.Indezeoffertedoejeeenaanbodvaneendienstofproductaandeexterne opdrachtgever.Inprincipekandezeoffertegoed-ofafgekeurdworden.

Hetisbelangrijkomindeoffertehetproductofdedienstgoedteomschrijven,zodatde opdrachtgeverhetzelfdebeeldheeftvanhetteleverenproduct.Dezeomschrijvingofdefiniëring wordteenprospectgenoemd.

Naasthetaantebiedenproductofdienstnoemjeookdeofferteprijs.Dezeprijswordt vastgestelddoorvoorafeenzorgvuldigecalculatie(berekening)temaken.Dezevoorcalculatie baseerjeonderandereop:

• deurenenhetuurtarief

• hetteverbruikenmateriaalendegrondstoffen

• detehurenhulpmiddelen

• eventuelelocatiekosten.

Eenofferteprijsbepalenislastig.Alsjetelaagzit,dupeerjejezelf;zitjeveeltehoog,danwordt jeoffertenietgeaccepteerd.Opinternetkunjevoorbeeldenvinden,zodatjeeenideehebtvan watreëleprijzenzijn.

Eenoffertemoeterverzorgduitzienenzijnopgesteldindehuisstijlvandeprojectorganisatie.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Offerteopstellen

Eenofferteschrijvenkanopverschillendemanieren,zobleekuiteenrondgangonderfreelancers. Terwijldeeencompletedraaiboekeneneenuitgebreidelijstvoorwaardenmaakt,stuurtde andereeneenvoudigeprijsopgavepere-mail.

MariekevanAmeijde,eenvandeoprichtersvandeCookingCrew:

“Vooriedereopdrachtmaakikeenofferte.Eenofferteisvoormijnamelijkmeerdanalleeneen middelomeenopdrachtgeverteovertuigen,hethelptmijookommijngedachtenovereen nieuweklusteordenen:Welkmenupasthetbestbijeengroep?Welkestylingisgeschiktvoor deeetlocatie?Welkekookapparatuurisnodig?Hetisdeeerstestapnaareengoede voorbereiding.

Ikprobeeraltijdzoveelmogelijkdewoordenofgedachtenvandeopdrachtgeverinmijn schrijventelatenterugkomen.Mijnoffertesmaakikaltijdopvolgensmijnhuisstijl.Ikhebeen speciaalsjabloonvooroffertesontwikkeld;boveniederepaginastaatbehalvehetlogovande CookingCrew-styling&food,ookdenaamvanhetofferte-onderdeel(draaiboek,concept, aankledingenzovoort).”

MarkKruiver,oprichtervanmarketingbureauGidappe:

“Eenofferteisvoormijhetlaatsteeneigenlijkhetminstbelangrijkemiddelomeen opdrachtgeverteovertuigen.Eenopdrachtkrijgenheeftvoornamelijkmetvertrouwentemaken. Endatvertrouwenwinjegemakkelijkerineenpersoonlijkgesprekdanmeteenofferte.”

Bron:Bruinooge.

Deinhoudvaneenofferte

Eenoffertebevatstandaardbepaaldegegevens.Totdeinhoudvaneenoffertehoort:

• offertedatum

• offertenummer

• gegevensvandeofferteaanvrager

• gegevensvandeofferteaanbieder

• hetopteleverenproductofdedienst

• deofferteprijs(inclusiefofexclusiefbtw)

• deoffertevoorwaarden

• degeldigheidsdatumvandeofferte

• deleverdatum

• deondertekening.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Vraagaltijdomeenschriftelijkebevestigingvandeontvangstvandeofferte.

Eenofferteaanvragen

Dekansisgrootdatjealsprojectleidervoorbepaaldeonderdelenvanhetprojecteenofferte aanmoetvragen.Bijvoorbeeldeenoffertevoordehuurvanmateriaal,voordehuurvande accommodatieofvoordecatering.

Prijzenvergelijkenenbedrijvenselecteren

Voordatjeeenaanvraagdoet,kunjeviainternetdemeestinteressantebedrijvenalselecteren. Inhetmerendeelvandegevallenvindjedeprijzenvandebetreffendebedrijvenopdewebsite. Nietinallegevallenhebjevoorjeprojectdevrijekeuze.Hetkanzijndatdeorganisatiewaarvoor jehetprojectorganiseertminofmeervasteafsprakenheeftmetbepaaldeleveranciers.Informeer hierinelkgevalnaarbijdeorganisatieofdeopdrachtgever.

Aanvragenvanoffertes

Inhetmerendeelvandegevallenmoetjeditdoenviaeen(digitaal)standaardformulier.Soms vraagjetelefonischofviae-maileenofferteaan.

SpringkussenverhuurGroningen

Springkussenszijnnietmeerwegtedenkenbijeenevenementofkinderfeestje.Zehebben altijdeenontzettendeaantrekkingskrachtopkinderen.ZoalsuvanSpringkussenverhuur Groningengewendbent,zijnonzespringkussensaltijdgoedverzorgd,vandehoogstekwaliteit envanzelfsprekendwordenonzespringkussensnagekekenenschoongemaaktnaelkgebruik. DusbijspringkussenverhuurGroningenkomtunietvoorverassingentestaan.Tevensvoldoen allespringkussensaanallewettelijkegesteldeveiligheidseisen.Wijverhurenverschillende soortenenmatenspringkussensmetofzonderbegeleidertegendescherpsteprijzenende besteservice!

Ophalenofbrengen

HaaltuhetspringkussenzelfopbijAttractieverhuurGroningen,zorgtuzelfvoorhetafhalen enterugbrengenvanhetspringkussen,danbespaarteenaardigbedrag!

Wiltudathetspringkussenbezorgdwordt,danhelpenwijumeehetspringkussenoptebouwen enaftebrekentegeneenaantrekkelijkeprijs.

Despringkussenshurenopbasisvanbegeleiding

HetismogelijkbijSpringkussenverhuurGroningenomspringkussenbegeleidingtehuren. Informeertunaardemogelijkhedenomuwevenement,kinderfeestofkinderfeestjetelaten begeleiden.

Springkussenshurenofeenofferteaanvragen

Wiltudespringkussenshurenofeenvrijblijvendeofferteontvangen?Vulhetcontactformulier inenwijzullenzospoedigmogelijkcontactmetuopnemen.

Vergelijkenvanoffertes

Letbijhetvergelijkenvanoffertesnietalleenopdeprijs,maarookopdekwaliteitenopallerlei voorwaarden.Zokanhetzijndatjeeenbepaaldeigenrisicohebt.Alsjebijvoorbeeldeenauto huurt,kanhetergbelangrijkzijnhieropteletten.Letookopdegeldigheidvandeofferte.Op internetvindjeveelinformatieoverhoejehetbestespecifiekeofferteskuntvergelijken.Ook zijnercheckliststevinden.

Beoordelingvandeoffertes

Check1:werkzaamhedenenmateriaalgebruik

• Krijgtuvoldoendeinzichtindematerialenenwerkzaamheden?

• Wordengebruiktematerialenduidelijkomschreven?

• Wordtdekwaliteitvanhetgebruiktemateriaalgoedomschreven?

• Krijgtuvoldoendeinzichtindekostenvandematerialenendewerkzaamheden?

• Heefthetbedrijfeenkeurmerkofishetbedrijflidvaneenbrancheorganisatie?

• Zijnergoedeenbetrouwbarereferentiestevinden?

• Isallesinbegrijpelijketaalomschrevenindeofferte?

Check2:totalekostenenafsprakenoverdebetaling

• Ishetduidelijkwatudaadwerkelijkintotaalmoetgaanbetalen(enwanneer)?

• Wordtergebruikgemaaktvaneenvasteaanneemsom?Ishetmogelijkdatereventuele kostenbijkomen?(Wordtditaangegeven?)

• Zijndezeeventuelekostenduidelijkomschrevenenheeftueenindicatie?

• Hebtuinzichtindetotalekostenendeopbouwvandekosten?Isersprakevan betalingstermijnen?

BEROEPSONDERWIJS

• Moetervoorafofachterafwordenbetaald?(Achterafisnatuurlijkideaal.)

Check3:totalekostenenafsprakenoverdebetaling

• Onderwelkevoorwaardenzullendewerkzaamhedenwordenuitgevoerddoordeaannemer?

• Zijnerduidelijkeafsprakengemaaktoverdeduur?

• Zijnerduidelijkeafsprakengemaaktoverdeaanvang?

• Zijnerduidelijkeafsprakengemaaktoverdeopleveringvandewerkzaamheden?

• Dewerkzaamhedenwordenopgeleverdalshetwerkklaaris(jaofnee)?

• Wordeneranderevoorwaardengenoemd?

• Welkegarantieswordengenoemd?(Denkaan:materialenenwerkzaamheden.)

• Hoelangisdeoffertegeldig?Isdietijdsduurgenoeg?

Nadezechecklistkuntuzelfbeoordelenofdeoffertegoedisofniet.Eenbedrijfdatbijvoorbeeld geenreferentiesgeeft/heeft,kuntuhetbestemijden.

Bron:OfferteAdviseur.

Leesdeverdiepingsstof'Scorings-ofbeoordelingsmatrixoffertes'.

Opdracht7 Offerteprijs

a. Geefeenbeschrijvingvandefactorendieeenrolspelenbijdevoorcalculatievaneenofferte.

b. Verduidelijkdezefactorenaandehandvaneenvoorbeeld.

Opdracht8 Offerteuitbrengen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Eengrootfitnesscentrumwilgraagdemarktvergrotendoorhetaantrekkenvannieuwe doelgroepen.Zewillenhetaanbodvergrotenvoormetnameouderenenmensenmeteen chronischeaandoening.Eengrotegroepbelangstellendenisgeworven.Hetfitnesscentrum vraagtjouomvoordeeerstevijfbijeenkomsteneengevarieerdkennismakingsprogrammaop testellen.Hieruitkunnendenieuweledendaneenkeuzemakenvoorhetvervolg.Jemoetniet alleenhetprogrammaontwikkelen,maarookeeninvullinggevenaandeeerstevijflessen. Hierbijmagjegebruikmakenvanhetinhurenvanspecialisten.

Brengmetelkaareenofferteuitvoordezeactiviteit.

Opdracht9 Eenrecreatieveofferteuitbrengen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Inhetkadervanduurzameinzetbaarheidwileenbedrijfeendagjerecreatievestrandspelen gaandoen.ZevragenaaneengroepjeSB-studentenomhetmiddagdeelteorganiserenmet daarindevolgendeonderdelen:suppen,bumperballenarcherytag.

Brengeenofferteuitvoordezerecreatieveactiviteit.Denkhierbijaanzowelarbeidskostenals materiaalkosten.

Opdracht10 Eenofferteaanvragen

a. Welkestappenkunjehetbesteondernemenvoordatjeeenofferteaanvraagt?

b. Hoemaakjeuitmeerdereoffertesdejuistekeuze?Opwelkeaspectenletjedan?

c. Vraageenofferteaanvoordehuurvantienmountainbikes,tienkano’sentiengrotesteps. Jehuurthetmateriaalvoorééndag.

7.4Budgetbewaking

Determenbegrotingenbudgetwordennogaleensdoorelkaargehaald.Erisechtereenduidelijk verschil.Eenbegrotingisnietmeerdaneenschattingvandeuitgavenendeinkomsten.Een budgetiseentaakstellendebegrotingvooreenbepaaldeperiodeofvooreenbepaaldplan. Methetbegriptaakstellendwordtbedoeld,datjedetaakofhettebereikenresultaatvastlegt

enkoppeltaaneenbepaaldbedrag.Zokunjezeggendatjeeenbudgetvan500eurohebtvoor deaanschafvanmateriaal.Metditbedragvoormateriaalmoetjetothetgewenste projectresultaatkomen.

Leesdeverdiepingsstof'Budgetterenenbegroten'.

Uitdeomschrijving ‘taakstellendebegroting’ blijktaldatjebijprojectentemakenhebtmet budgetten.Omdetotaleuitgavenvaneenprojecttebewaken,wordtdetotalebegroting opgesplitstinverschillendebudgetten.Ditwordendeelbudgettengenoemd.Metdittoegekende bedrag,hetbudget,moetdetaakgerealiseerdworden.Zobestaaterbijeenprojectbijvoorbeeld eenbudgetvoor:

• delocatiekosten

• materiaalkosten

• pr

• organisatiekosten.

Debudgethouderheeftfinanciëleverantwoordelijkheid.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Deverantwoordelijkevoorzo’ndeelbegrotingheetbudgethouder.Debudgethouderdraagt eeneigenfinanciëleverantwoordelijkheidendoetverslagvanzijnuitgaveneneventuele inkomsten.Debelangrijkstetaakvandebudgethouderishetbudgettebewakenenervoorte zorgendathetnietoverschredenwordt.Deresultatenwordenineenoverzichtbijgehoudenof opeenanderemaniergecommuniceerdmetdeprojectleider.Zohoudtdeprojectleideroverzicht overdefinanciën.

Debelangrijkstetakenvande budgethouder zijn:

• Debudgethoudermoetoptijdnagaanofdekostenhetbudgetniettebovengaan.

• Debudgethoudermagfinanciëleverplichtingenaangaandiebinnenhetbudgetvallenof diegebaseerdzijnopcontracten.

• Debudgethouderhoudtzichaanafsprakenmetbetrekkingtotbetalingen.Wordende betalingencontantgedaanofalleenviadebank?Alsbudgethoudersuiteigenmiddelen voorschieten,hoewordterdanterugbetaaldenopwelketermijn?Hoewordendedeclaraties ingediend?

• Oververplichtingenboveneenbepaaldbedragoverlegtdebudgethoudereerstmetde projectleiderofdemanager.

• Debudgethouderhoudteendeugdelijkeadministratietenaanzienvandeinkomstenen uitgavenbij.

• Debudgethouderpresenteertdetussentijdsestandvanzakenopdeafgesprokenmanier enophetafgesprokentijdstip.

• Debudgethouderneemtalleenbeslissingenwaartoehijbevoegdis.

Opdracht11 Budget

a. Watiseenbudget?

b. Watishetverschiltusseneenbegrotingeneenbudget?

c. Watisderelatietusseneenbegrotingeneenbudget?

d. Voorwelkeonderdelenvaneenprojectkunjeeenbudgetbepalen?

Opdracht12 Takenbudgethouder

Geefeenbeschrijvingvandebelangrijkstetakenvaneenbudgethouder.

7.5Vasteenvariabelekosten

Bijdeorganisatievaneenprojectkrijgjetemakenmetkostenvanverschillendeaard.Een sport-enbewegingscoördinatormoetinzichthebbenindediversekostensoorten.Erworden tweesoortenkostenonderscheiden:

1.vastekosten

2.variabelekosten.

Omeennogbeterfinancieeloverzichttekrijgeniseenkostenanalysenodig.Eenindelingnaar alleenkostensoortenvolstaatdannietmeer.Hetonderscheidtussenconstanteenvariabele kostenishierbijergbelangrijk.

Vastekosten

Devastekostenwordenookwelconstantekostengenoemd.Devastekostenhebjealtijd, ongeachtofereenprestatiewordtgeleverdofniet.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Voorbeeldenvanvastekosten

• afschrijvingauto

• wegenbelasting

• afschrijvinggebouw

• huurvandeaccommodatieenmaterialen

• verzekeringen

• gedeeltevandeenergiekosten

• abonnementen.

Zoalshetwoordalzegt,bedragendezekosteneenvastbedragperjaarofeenvastbedrag gedurendedelooptijdvanhetproject.

Steldatjevooreenprojecteenlaptop,eenprinterofeenfototoestelaanschaft,danvormen ditvastekosten.Bijdezeapparatuurkunjewelrekeninghoudenmetderestwaarde.De restwaardeishetbedragdatjeervoorterugkrijgtbijverkoopnaafloopvanhetproject.Probeer ditbedragzoreëelmogelijkinteschatten.Hieruitkanblijkendatdeaanschafvaneen tweedehandslaptopofdehuurvaneenlaptopgoedkoperis.Ookdehuurvandeaccommodatie, eenluchtkussenofeenmuziekband,vormenvastekosten.Ofernutienmensendeelnemen aanhetprojectofvijftig,hetbedragblijftgelijk.

Variabelekosten

Variabelekostenhangensamenmetdehoeveelheiddienstendieaanklantengeleverdwordt. Dezekostenstijgenofdalenmetdehoeveelheidprestatiesofgebruikers.Devariabelekosten zijnperprestatieofgebruikerteberekenen.

BEROEPSONDERWIJS

Variabelekosten

Alsiedereenbijbinnenkomstdrieconsumptiebonnenkrijgt,isditbedragbijdertigdeelnemers lagerdanbij75deelnemers.Alsviervrijwilligersgebruikmakeneenmaaltijd,isdatgebruik kleinerdanwanneertwintigvrijwilligersdatdoen.Devariabelekostenstijgeninditlaatste gevalmetfactorvijf.

Binnendevariabelekostenwordendriekostensoortenonderscheiden:

1.deproportioneelvariabelekosten

2.deprogressiefvariabelekosten

3.de degressiefvariabelekosten

COPYRIGHTBOOM

Proportioneelvariabelekosten

Stijgendevariabelekostengelijkmatig,dansprekenwevan proportioneelvariabelekosten

Proportioneelvariabelekosten

Perbezoekerzijndekostenvandemaaltijd € 10perdag.Bij20personenzijndetotalevariabele kosten20x € 10= € 200.Stijgthetaantalbezoekerstot100,danbedragendetotalevariabele kosten € 1.000.

Progressiefvariabelekosten

Erkanzichookeensituatievoordoenwaarbijdekostennietevenredigtoenemen,maarsteeds verderstijgen.Jespreektdanvan progressiefvariabelekosten

Progressiefvariabelekosten

Inhetvoorbeeldgaanweweeruitvan20personen.Elkemaaltijdheefteenbereidingstijdvan 10minutenà € 25,-peruur.Ditbetekentdat20x10minutennoodzakelijkzijn.Bij100maaltijden isdebereidingstijdgeen100x10=1000minuten,maar1050minuten.Dieextra50minuten ontstaandoorcoördinatieenwerkoverleg.Devariabelekostenzijnnupermaaltijdgestegen. Wesprekendanvanprogressiefvariabelekosten.

Progressiefvariabelekostenontstaansomsinsituatieswaarinsprakeisvanhetmakenvan extrauren.Bijvoorbeeldurenvooroverlegencoördinatie.Dezeurenkenneneentoeslag, waardoordevariabelekostenstijgen.

Degressiefvariabelekosten

Hetkanookandersom.Doorefficiëntiegaat,doordetoenamevanhetaantalproducten,indit gevalmaaltijden,debereidingstijdomlaag.Dooreengeringerebereidingstijddalendevariabele kosten.Inditgevalsprekenweoverdegressiefvariabelekosten.Degressiefvariabelekosten ontstaandoorkwantumkortingenbijafnamevangrotehoeveelheden.Datgeldtvaakbijde inkoopvanbijvoorbeeldgadgets,alspennen,stickersensleutelhangers.

Kostensoortenenkostenposten

Jekuntdeconstantekostenenvariabelekostenooktoepassenopdekostensoorten.

• Dekostenvanarbeidzijnbijeentijdloonvast,maarbijeenstukloonisersprakevanvariabele kosten.

• Dekostenvoorgrond-enhulpstoffenzijnvariabelenmeestalproportioneelvariabel.

• Dekostenvoordienstendoorderdenzijnbijnaaltijdproportioneelvariabel.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

• Dekostenvanduurzameproductiemiddelenzijnvast,geziendeaardvandekosten: afschrijvingenenrentekosten.

• Onderhoudskosten(bijvoorbeeldreparaties)zijnvariabelvankarakter.

Beheersingvankostenheeftsterktemakenmetdemogelijkheiddekostentebeïnvloeden. Vastekostenzijnmoeilijkopkortetermijntebeïnvloeden.Variabelekostenzijnwelgoedte beïnvloeden.Menkandetotalesalariskostenvanhetpersoneelsnelbeïnvloedendoorminder personeelintezettentijdenshetproject.Hetgebouwwaarinhetpersoneelwerkt,kannietop kortetermijnkleinerofgroterwordengemaakt,waardoordeafschrijvingskostenofde huurkostenmoeilijktebeïnvloedenzijn.

Opdracht13 Vastekosten

a. Geefeenomschrijvingvanhetbegripvastekosten.

b. Geefeenaantalvoorbeeldenvanvastekosteninrelatietotdeorganisatievaneenproject.

Opdracht14 Variabelekosten

a. Geefeenomschrijvingvanhetbegripvariabelekosten.

b. Geefeenaantalvoorbeeldenvanvariabelekosteninrelatietotdeorganisatievaneen project.

Opdracht15 Verschillendesoortenvariabelekosten

Binnendevariabelekostenwordendriekostensoortenonderscheiden:

1.deproportioneelvariabelekosten

2.deprogressiefvariabelekosten

3.dedegressiefvariabelekosten.

a. Geefvanalledriedevariabelekosteneenomschrijving.

BEROEPSONDERWIJS

b. Geefvanalledriedevariabelekosteneenpraktijkvoorbeeld.

7.6BEP-analyse

De BEP-analyse iseengoedemethodeomvoorafinteschattenofdebegrotingwordtgehaald ofjuistwordtoverschreden.DeBEP-analysemaakteenonderscheidtussenvastekostenen variabelekosten.

Vooreensluitendebegrotingvaneenprojectmoetendeinkomstenminimaalgelijkzijnaande somvandevasteendevariabelekosten.Methet break-evenpoint (BEP)bedoelenwede inkomstendiejeminimaalmoetrealiserenomallekostentedekken.Bijdezeinkomsteniser geenwinst,maarookgeenverlies.

DeBEPvanBIKO

COPYRIGHTBOOM

AtletiekverenigingBIKOorganiseerteentriatlon.Deconstantekostenbedragen € 1.650,-.Een sponsorheeftinmiddelsal € 400,-overgemaakt.Elkedeelnemerbetaalt € 15,-inschrijfgelden

krijgtbijaanvangeenaantalconsumptiebonnenterwaardevan € 2,50.

DeBEP-formuleluidt:

V=vastekosten

P=prijsvoordeelname

V=variabelekosten(perdeelnemer).

Deconstantekostendieinditgevalmoetenwordenterugverdiend,zijn:

€ 1.650- € 400= € 1.250.

Perdeelnemerwordterterugverdiend:

€ 15- € 2,50= € 12,50.

Erzijndushonderddeelnemersnodigommetditprojectuitdekostentekomen.Ditiseen belangrijkgegevenomdebegrotingsluitendtekunnenkrijgen.

BEROEPSONDERWIJS

Devolgendestappenzijnnuaandeorde:

1. Jemoetjeafvragenofjeredelijkerwijshonderddeelnemerskuntverwachten.Stel,andere jarenwareneraltijdminimaal180deelnemers.Indatgevaliserzelfssprakevanpositief resultaat(winst).

2.Alsjegeenhonderddeelnemersmagverwachten,kunjemaatregelennemen:Jekuntde vastekostenterugbrengen,bijvoorbeelddoorminderdureprijzentekiezen.

Bekijkdevideo'DeBEP-analyse'.

COPYRIGHTBOOM

Leesdeverdiepingsstof'Budgetterenenbegroten'.

Opdracht16 Break-evenpoint

a. Watwordterbedoeldmethetbreak-evenpoint?

Bekijkdevideo'DeBEP-analyse'.

b. Vergelijkjouwuitlegmetdeuitlegindevideo.Vuleventueeljouwantwoordaan.

Opdracht17 BEPberekenen

Vooreenprojectbenjeaandehuurvanalhetsportmateriaal,zoalsluchtkussens,eenbedrag van € 1.500,-kwijt.Daarnaastbedraagtdeenergierekeningvoordiedagongeveer € 50,-.De deelnemersbetalen € 5,-.Hiervoorkrijgenzeeenconsumptieterwaardevan € 1,-.

Berekenhetbreak-evenpoint.

7.7Kasboek

Dekasisalhetcontantegeldvanjeproject.Hetgaatdusnietalleenomhetgeldindekassa, maarookindeverschillendeladesendekluis.Inhetkasboekhoudjesystematischoverzicht overdekasgelden.

Devolgendeaandachtspuntenzijnbijeenkasboekbelangrijk:

• kasbewijzenbewaren

• kasboekopstellen

• hetafsluitenvanhetkasboekenkasverschillen.

Kasbewijzenbewaren

Hetisbelangrijkomdekasbewijzengoedtebewaren.Bewarenwilnietaltijdzeggendatje daadwerkelijkietsoppapierbewaart.Tegenwoordiggaatvrijweldeheleadministratiedigitaal.

BEROEPSONDERWIJS

Debelangrijkekasbewijzenzijn:

• controlestrookjesvandekassa

• kasstukken.

Controlestrookjesvandekassa

Dekassageeftnaelkedageenuitdraaivanallebedragendiezijnontvangen.Dezezogenaamde Z-bonisbelangrijk.Alleverkopenstaanhieropgespecificeerd.Opdezemanierkunjeookde voorraadgoedbijhouden.

Kasstukken

Kasstukkenzijnbonnetjes,rekeningen(alsercontantbetaaldis),kwitantiesendergelijke.Er wordtnietaltijdeenkwitantieuitgeschreven.Eenondernemerkannietallesonthouden,maar heefttochbewijsmateriaalnodigvoorbetalingen.Danmaakthijzelfeenkasstukop(tekoop bijdekantoorboekhandelindevormvanschrijfblokjes).

Kasboekopstellen

COPYRIGHTBOOM

Inhetkasboekkomenalleuitgavenenontvangstenperkas.Dekasstukkenspeleneen belangrijkerolombedragenniettevergeten.Hetkasboekbegintmethetsaldodataanwezig is.Ditishetbedragwaarhetvoorafgaandekasboekmeeafgeslotenis.Hetvoordeelvanhet

bijhoudenvaneenkasboekisdatjedirectinzichthebtinalleinkomstenenuitgaven.

Tegenwoordighoudtbijnaiedereeneendigitaalkasboekbij,meestalinExcel.Opinternetkun jegratisvoorbeeldendownloaden.

Bekijkdewebsite'Voorbeeldkasboek'.

Eenkasboekheefteendebet-eneencreditzijde.Aandedebetzijdestaanalleinkomstenvermeld enaandecreditzijdealleuitgaven.

BEROEPSONDERWIJS

Belangrijkeaandachtspuntenbijhetbijhoudenvanhetkasboekzijn:

• Zetbovenaandeperiodewaarophetkasboekbetrekkingheeft.

• Opdedebetzijdekomtbovenaanhetbeginsaldo.

• Alleontvangstenwordenchronologischaandedebetkantgeplaatst.

• Alleuitgavenwordenchronologischaandecreditkantgeplaatst.

• Hetnummervanhetbijbehorendeboekingsstukwordtookgenoteerdonder ‘document’

WelichtendeaandachtspuntentoeaandehandvaneenvoorbeeldvanOptifit.Op1januariis hetkassaldovanOptifit € 2.800,-.Hiernaziejedekasstukkenvandeeerstewekenvanjanuari:

KasstukkenjanuariOptifit

4jan.Z-bonvanwegeverkopenperkasvoor € 2.200-.

5jan.Kwitantievanbetalingvan € 2.000,-huur.

5jan.Z-bon € 1.540,-.

7jan.Kasstukvanwegeuitdekasopgenomenhuishoudgeld € 500,-.

8jan.Z-bon € 1.100,-.

COPYRIGHTBOOM

9jan.SouchevankwitantieinverbandmetvanK.Versteegontvangenvoorschotvan € 1.500,-.

9jan.Kasstukinverbandmetaankopenopdemarkt € 150,-.

Kasboek.

Aldezekasstukken(K)krijgeneennummer:K1,K2,K3enzovoort.

Hetafsluitenvanhetkasboekenkasverschillen

Aanheteindvandedagcontroleertdemanagerhetkasgeld.Daarbijgebruikthijhetvolgende schema.Hetbeginsaldoendeontvangstenwordenbijelkaaropgeteld.Daarwordendeuitgaven vanafgetrokken.Watjeoverhoudtisheteindsaldo.

BEROEPSONDERWIJS

Ditberekendeeindsaldomoetovereenkomenmethetwerkelijkekasgeld.Alsditniethetgeval is,moetenalleberekeningenwordengecontroleerd.Mochtdekasdannognietkloppen,dan isereenzogenaamdkasverschil.Bijeenkasteveelziterinwerkelijkheidmeergeldinkasdan hetberekendeeindsaldo.Bijeenkastekortziterinwerkelijkheidmindergeldinkasdanhet berekendeeindsaldo.

Naeenbepaaldeperiodemoethetkasboekwordenafgesloten.Meestalduurtdieperiodeeen maand.Hetafsluitenvanhetkasboekgaatalsvolgt:

• Eeneventueelkasverschilwordtgeboekt.

• Eenkasteveelboekjealsontvangsteneenkastekortboekjealsuitgave.

• Voegdeberekeningvanhetkasverschilalsboekingsdocumentbij.

• Boekheteindsaldomethetwerkelijkekassaldoopdecreditzijde.

• Maakeentellingvandedebetzijde.

• Maakeentellingvandecreditzijde.

• Controleerofereenkasverschilis.

Inhetvorigevoorbeeldisdeoptelsomvanhetbeginsaldoenalleontvangsten € 9.140.De optelsomvanalleuitgavenis € 2.650.Hetberekendeeindsaldoisdus € 9.140minus € 2.650= € 6.490.Bijcontroleblijkthetwerkelijkekasgeld € 9.000,-tezijn.Erisduseenkastekortvan € 140.Hetafgeslotenkasboekzieterdanzouit:

Hetwerkelijkeeindsaldovan€6.350,-wordtalsbeginsaldoopgenomeninhetvolgendekasboek.

Bekijkdevideo'KasboekinExcel'.

Opdracht18 Kasboek

a. Watiseenkasboek?

COPYRIGHTBOOM

b. Watzijndevoordelenvanhetbijhoudenvaneenkasboek?

Opdracht19 Digitalekasboeken

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Zoekallemaalafzonderlijknaareenvoorbeeldvaneendigitaalkasboekopinternet.

b. Vergelijkdegevondendigitalekasboekenmetelkaarenkomsamentotdebestekeuze.

Opdracht20 Kasboekafsluiten

Welkewerkzaamhedenmoetjeverrichtenbijhetafsluitenvaneenkasboek?Zetzeindelogische volgorde.

Opdracht21 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

1. Jekunteen(project)offerteuitbrengen.

Jekunteenprojectbegrotingopstellen.

2. Jekunthetbudgetvaneenprojectbewaken.

3. Jekuntdebegrippenvasteenvariabelekostenomschrijven.

JekunteenBEP-analyseuitvoeren.

Jekunteenkasboekbijhouden.

7.8Verdiepingsstof-Stappenplanprojectbegroting

1.Bepaalalleactiviteiteninhetprojectvoordeprojectbegroting. Bepaalalleactiviteitenvanhetprojectwaarkostenmeegemoeidzijnenplaatsdezeinlogische volgorde.

2.Bepaalwiedezeactiviteitengaatuitvoeren. Doetjouwprojectteamhetzelf?Moetjedeurenhiervoorinrekeningbrengen,ofzijndiekosten algedekt?Gajeiemandinhuren?Watisdanhetuurtariefvandezepersoonoforganisatie?

3.Bepaalwelkekostendezeactiviteitmetzichmeebrengt.

BEROEPSONDERWIJS

• Hoeveelurenvaneenmedewerker?Vermenigvuldighetaantalurenmethettarief.Voeg eventueelbtwtoeaandebegrotingproject.

• Kostenvoormateriaal?

• Kostenvooreenproductdatjegaatkopen?

Schatrealistisch.Nietteoptimistisch:danmoetjesteedsterugnaarjeopdrachtgevermet slechtnieuws.Niettepessimistisch:dangelooftniemandjemeeralsjeweleenkeergeldtekort komt.

4.Bepaaldeoverigekostenuithetprojectdiejenietaaneenactiviteitkankoppelen. Denkbijvoorbeeldaankostenvoor:

• huisvesting

• technischehulpmiddelendiejenodighebt(vanlaptopstotextragroteprinters)

• advies

• verzekeringen

• communicatie

COPYRIGHTBOOM

• andereadviseringenprocesbegeleiding.

4.

5.

6.

5.Bepaaldeomvangvandepostonvoorzienvoordeprojectbegroting. Ditisvaak10%of20%vanhettotalebudget.Eenexactgetalisniettegeven.Hethangtafvan:

• deonzekerheid(isdiegroot,neemdaneengroterepostop)

• deomvangvanhetproject

• wordteennieuwetechniektoegepast?

• dekansdatdelenvanhetprojectopnieuwmoetenwordenuitgevoerd

• invloedvandeomgevingofdepolitiekopeenproject.

6.Plaatsdebelangrijkstekostenopeenkalender. ZokandeafdelingFinanciënzienopwelkemomentenervoldoendegeldinkasmoetzitten omderekeningenvanjouwprojecttebetalen.

7.Laatjebegrotingcontrolerendooreenonafhankelijkederde. Bijeenkleinprojectkandatjecollegazijn.Ofeenmanager.Bijwatgrotereprojectenmaakje eenafspraakmetdeafdelingFinanciën.

Bijgrote,risicovolleprojectenkunjeeenexternspecialistinhurendiejegoedkeuringopduur briefpapiergeeft.Vandeskundigenkrijgjegoedadvies.Ditisookgoedomlateruittekunnen leggendatjeerbijdestartvanjeprojectallesaangedaanhebtomeendegelijkebegroting projecttemaken.

Bron:Werkenaanprojecten.

7.9Verdiepingsstof-Scorings-of beoordelingsmatrixoffertes

Eenscoringsmatrixiseentechniekdiejetoepastalsjemoetkiezentussenmeerdereopties, terwijlerveelfactorenmeespelenwaarjerekeningmeemoethouden.Voorjeliggenbijvoorbeeld vieroffertesvansoftwarebedrijvenaanwiejedeontwikkelingvaneen contentmanagementsysteemkuntuitbesteden.Voorwelkbedrijfkiesje?Omdeoffertesgoed tebeoordelen,maakjegebruikvaneenscoringsmatrix.

Hoegebruikjedezetechniek?

Verzameleerstalleopties.Inditgevalzijndatdusvieroffertes.Maarhetkunnenookpersonen zijn,locatiesofmerken,enzovoort.Zetdaarnaallecriteriaonderelkaarwaarjerekeningmee moethouden.Geefdanelkcriteriumeengewichtmee.Duswatweegthetzwaarst?Enwatis hetminstbelangrijk?Gebruikeenschaalvan1t/m5.

Decriteriabijhetbeoordelenvaneenoffertekunnenbijvoorbeeldzijn:

• prijs(3)

COPYRIGHTBOOM

• planning,wanneerkunnenzehetafhebben?(2)

• expertise,heefthetbedrijfvoldoendekennisinhuis?(5)

• vertrouwen,eerdermeegewerktofgoedenaam?(4)

• contact,gaatheteenprettigesamenwerkingworden?(4)

• locatie,zijnzemakkelijkbereikbaarvooroverleg?(1)

Maakeenmatrixmetdeoptiesaandeenekantendecriteriaaandeanderekant(zievoorbeeld).

Nubeginthetechtewerk:jegaatdematrixvullen.Datbetekentdatjeelkeoptiepercriterium scoort.Ditdoejeopeenschaalvan0(matig)t/m3(heelgoed).Dus,hoevindjedegeboden prijsindeeersteofferte?Teduur?Geefdaneen0.Isheteenheelgoedprijs?Geefdaneen3.

Welkeoffertekiesje?Voordatjekeuzeduidelijkwordt,moetjenogéénstapzetteninde scoringsmatrix.Zethetgewichtvandecriteriaerbijindematrixenvermenigvuldigelkescore metdiewegingsfactor.Daarnateljealletotalenop.Deoptiediemetdehoogstetotaalscore uitdescoringsmatrixkomt,datisjebestebesluit.

Eenscoringsmatrixdiehelemaalafeningevuldis,zieterzouit:

Ditgeefteeninteressantresultaat.Offerte2heeftdehoogstescore.Verderkunjeconstateren datofferte1en3sowiesoafvallen.Offerte4wordthetniet,maardiekunjenogevenachter dehandhouden.

Somswordtdeprijsbuitendescoringsmatrixgelaten.Vandeoptiesdieongeveerevengoed scorenalsdehoogstgeëindigde,wordtdandegoedkoopstegekozen.Ditkaneenpragmatische benaderingzijnalsdecriteriazovaagof'makkelijk'zijn,dateenheleboeloffertesaanalle gesteldeeisenvoldoen.

Alsheteindbesluittochnietgoedvoeltdankunjeopnieuwnaarjewegingsfactorenkijken. Misschienvindjebijnaderinziendekwaliteitvanhetcontacttochnietbelangrijk?Ofkunjede klusruimerplannenwaardoordeplanningnogmindermeetelt?

Bron:Leren.nl.

7.10Verdiepingsstof-Budgetterenenbegroten

Elkeorganisatieheeftbehoefteaanplanning.Eenplanninggeeftstapsgewijsaanwateen bedrijfdekomendejarenverwachtvanzijnbedrijfsvoering.(onderandereteverwachten omzet/kosten/winstenzovoort).Wanneerweeenplanningmetcijfersonderbouwendanspreken wevaneenbegroting.

Eenbegrotingisalshetwarehetkompasvandeorganisatie.Waarwiljealsorganisatienaartoe enwelkekoersgajevaren?Binneneenbegrotingkunjegeldbedragenvrijmakendiemenmag besteden.Hetbudget.

Eenbegrotingiseencijfermatigeweergavevanallegeplandeactiviteitenineentoekomstige periode.Meestalvoorlangeretijd.Alsmenaandezebegrotingeentaakhangt,iserdussprake vaneenbudget.

• begroting

Overzichtvandeteverwachteinkomstenenuitgavenovereenbepaaldeperiode(1jaarof langer).

• budget

Planningopkortetermijn(tot1jaar).Eenbudgetiseenbedragaantoegestanekosten, waarbinneneentaakuitgevoerdmoetworden.Meergeldkrijgjemeestalniet,ookalzijn dekostenhogerdanbegroot.

Vantevorenmaakjeeeninschattingvandekosteneninkomsten:devoorcalculatie.

Achterafkunjeberekenenwatjedaadwerkelijkuitgegevenhebt:denacalculatie.

Hetverschilnoemjeeenbudgetverschil.

Hetverschiltussendevoor-ennacalculatiemoetjeanalyseren(=verklaren)eneventueel bijstellen.

Vanelkbedrijfsonderdeelkunnenbudgettenwordenopgesteld.

• inkoopbudget

• personeelsbudget

• communicatiebudget

Bron:EconomieLeerKracht.

COPYRIGHTBOOM

7.11Verdiepingsstof-Devoorwaardenvoorde break-evenpointberekening

Hetbreak-evenpointishetpuntwaaropdetotaleopbrengstenovereenbepaaldeperiodegelijk zijnaandetotalekostenoverdiezelfdeperiode.Datbetekentdatergeenverliesengeenwinst gemaaktwordt.Hetbreak-evenpointwordtmeestaluitgedruktin'aantalproducten'enishet 'omslagpunt'waarbijverliesomslaatinwinst.

Omeenbreak-evenpointberekeningtekunnenmaken,moetwordenvoldaanaandevolgende voorwaarden:

• gelijkblijvendevastekosten(gedurendedeperiode)

• gelijkblijvendein-enverkoopprijzen(gedurendedeperiode)

• gelijkblijvendproduct-ofdienstenaanbod(bijvoorbeeldgeenintroductievannieuwe producten)

• geenproductie'opvoorraad'(ofwelaantalgeproduceerdeeenheden=aantalverkochte eenheden).

7.12Begrippen

Begroting

Eenoverzichtvandeverwachteinkomstenenuitgavenineenbepaaldeperiode.

BEP-analyse

Debreak-even-analyseiseenberekeningomtebepalenofeenbedrijfeenproductkangaan producerenenverkopenofniet.

Break-evenpoint

Hetbreak-evenpuntisdeomzetdiejemoetmakenominfinancieelevenwichttezijn.

Budget

Dehoeveelheidgelddieeeninstantie,tebestedenheeft.

Budgethouder

Iemanddieverantwoordelijkisvoorhetbudget.

Degressiefvariabelekosten

Kostendieafnemenbijgroterverbruik.

Offerte

Eenvoorstelaaneenmogelijkeklant,waarinjeaangeeftwelkediensten/productenjekunt leverenvooreenbepaaldeprijs.

Progressiefvariabelekosten Kostendiesteedsverderstijgen.

Proportioneelvariabelekosten Kostendiegelijkmatigstijgen.

Recette

Inkomstenuitkaartverkoop.

BEROEPSONDERWIJS

THEMA8 DEPROJECTLEIDER

Inhoudthema

• Defunctievandeprojectleider

• Deprojectleideralspersoon

• Leiderschapsstijlen

• Jouwstijlvanleidinggeven

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Indeopleidingopniveau4moetjeleidingkunnengevenaaneenproject.Bijeengrootschalig projectkanditeen(SB)deelprojectzijn.Inditthemabestedenweopdeeersteplaatsaandacht aandefunctievandeprojectleider.Erwordtingegaanopdeprojectleideralspersoon.Over welkepersoonlijkeeigenschappenenkwaliteitenmoeteengoedeprojectleiderbeschikken? ErwordtnogalwatleidinggegeveninNederland.Nederlandheeftperwerknemerongeveerde meestemanagersvandehelewereld.Totslotgaathetomverschillendeleiderschapsstijlen diejekunthanterenenomjouwstijlvanleidinggeven.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Deprojectleider'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3,P4enP5-K2-W1: StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)projectenP2,P3,P4enP5-K2-W2:Coördineerthet SB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekuntdetakenvandeprojectleideromschrijven.

• Jekuntdebelangrijkstekenmerkenenvaardighedenvandeprojectleideromschrijven.

• Jekuntdezeveneigenschappenvaneffectiefleiderschapbeschrijven.

• Jekuntdeverschillendeleiderschapsstijlenbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntjouwstijlvanleidinggevenbeschrijven.

8.1Casus

Opdracht1 CasusBouwkundigprojectleider

Bouwkundigprojectleider

Functie-eisen

DAADKRACHTIG|ERVAREN|ORGANISATOR|NATUURLIJKLEIDERSCHAP

Wijzijnopzoeknaarkandidatenmethbowerk-endenkniveauophetgebiedvanbouwkunde enmanagement(must).Alsjeookkennishebtvanschilder-enbeschermingstechniekisdit eenpré.Jehebtaantoonbareruimewerkervaringenbentdaardoorvakinhoudelijksterk.Je communiceertgoedengemakkelijk,zowelmondelingalsschriftelijk.Daarnaasthebjeervaring metLeanManagement.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Benjijdiemanofvrouwmeteengrootprobleemoplossendvermogen,dieopenstaatvoor ideeënmaarwelbesluitvaardigis?Kunjijopeennatuurlijkemanierleiding-ensturinggeven aanmedewerkersenonderaannemers?Benjeeenorganisatordiekanplannenenorganiseren envindjeheteensportomprocessenteverbeteren?Steljedaarnaasthogeeisenaande kwaliteitvanjouwénonzeproductenendiensten?Danhebbenwijeenuitdagendefunctievoor je!

Account-&projectmanagementLead

MySportsiseenhightechsportmarketingorganisatie.MySportsactiveertatletenvoor,tijdens ennaafloopvansportevenementendoorhetinzettenvandigitaleoplossingenwaarbijde merkbelevingvanhetevenementendebetrokkenpartnerscentraalstaat.Demissievan MySportsisinlijnmetdeslogan ‘Bringsportstolife’.

Projectmanagement&Lead

AlsleidinggevendevandeProjectmanagersmaakjededoelstellingenmeetbaarvoorhetteam endeklantenstemjeafmetdeProjectManagers.Tijdensperiodiekemeetingsbehandeljede resultatenvandeMySportscampagnesencoachjedeProjectManagers.

SeniorProjectManager&Lead

Zelfbenjeincidenteelprojectleidervoordekeyaccounts,veelalindeperiodemaartt/mjuni, septemberenoktober.

TweewekelijksneemjeplaatsinhetManagementTeamwaarinmededestrategievanhet bedrijfwordtbepaald.

Skillseneducatie:

• minimaal5jaarervaringalsprojectmanagerbinnendesport

• minimaal5jaarervaringalsaccountmanager

• Jeweetjewegtevindenbinnendenationalesportbrancheenhebthierbinneneennetwerk opgebouwd.Eeninternationaalnetwerkiseenpré.

• aantoonbarepeoplesmanagementvaardigheden

BEROEPSONDERWIJS

• Klant-enkwaliteitsgerichtheid

• eengoedontwikkeldanalytischvermogen

• flexibiliteitenproactief

• geen9-tot-5-mentaliteit

• uitstekendeNederlandseenEngelsecommunicatievevaardighedeninwoordenschrift, eenderdetaaliseenpre.

• resultaatgerichtheidenvasthoudendheid

• proactiefenzelfstartend

• Jebeschiktoverveelpositieveenergieenrelativeringsvermogen.

• actiefbinnensocialemedia

• geïnteresseerdinnieuwemediaennieuwetechnologieën

Kennis

a. Watiseenprojectleider?Welketakenvoerteenprojectleideruit?Overwelkekwaliteiten moeteenprojectleiderbeschikken?Welkekwaliteitenkomenindevacaturevoor bouwkundigprojectleidernaarvoren?

b. Welkeextrakwaliteitenwordenerinvergelijkingmeteenbouwkundigprojectleidergevraagd vooreenprojectleidersport?

c. Watiseenprojectmanager?Welketakenvoerteenprojectmanageruit?Overwelke kwaliteitenmoeteenprojectmanagerbeschikken?Welkekwaliteitenkomenindevacature voorprojectmanagernaarvoren?

d. Watbetekentproactief?Geefhiereenvoorbeeldvan.

e. Watbetekentrelativeringsvermogen?

f. Watzijndeverschillentusseneenprojectleidereneenprojectmanager?

g. Welkerolvervuljijdoorgaansalssport-enbewegingscoördinator:derolvanprojectleider ofvanprojectmanager?

h. Overwelkekwaliteitendievanbelangzijnvooreenprojectleider/managerbeschikjijwel, niet,gedeeltelijk?

i. Ineenachterstandswijkvaneengrotegemeentewordthetproject ‘Degezonde,sportieve wijk’ opgezet.Hetprojectisgerichtophetbevorderenvande(ervaren)gezondheidvan vooraldewijkbewonersmeteenlageSES.Daarnaastishetdoeldeactieveleefstijlte bevorderen.Steleenvacatureopvoordeprojectleidervanditproject.

8.2Defunctievanprojectleider

Als projectleider geefjeleidingaananderenenhebjedeverantwoordelijkheidovereenproject. Hoedefunctievanprojectleidervervuldwordt,isvanbelangvoorhetsuccesvanhetproject. Daaromishetbelangrijkomjeteverdiepeninwatleidinggeveneigenlijkis,wathetleidinggeven overeenprojectinhoudtenwatdefunctievaneenprojectleideris.

Watisleidinggeven?

Leidinggevenlijkteeneenvoudigbegrip,maarhetistochnietzogemakkelijktebeschrijven. Erbestaanveelverschillendeomschrijvingenvanenopvattingenoverleidinggeven.Zovindje alssynoniemen:besturen,leiden,commanderenenaanvoeren.Dezeomschrijvingenverwijzen naareenwatoudeopvattingvanleidinggeven.Daarbijhaddeleidervooraldeteugelsinhanden. Binnenhetnieuweleidinggevengaathetjuistomruimtegevenaanmedewerkers,omdelegeren enloslaten.Daarnaastmoetdeleiderwelheelduidelijkzijnoverdetebereikenresultatenen dekaderswaarbinnendatmoetgebeuren.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Gedeeldleiderschapvoorbetereprestatie

Nietalleendeofficiëleleider(teamcaptainofaanvoerder)brengtzijnteamnaardeoverwinning: volgensdeonderzoekerszijnjuistmeerdere,informeleleidersineenteambelangrijk.Wanneer meerderespelersineenteamdeverantwoordelijkheidvooreenleiderschapstaakdelen,zijn erminderconflicten,enhelpenspelerselkaarvaker.Hetlijktdaaromaannemelijkdatgoede leiderszorgenvooreenoptimalesamenwerking,enzohelpenbijeenoptimaleteamprestatie.

Bron:Schiphof(2017).

Leidinggevengaatoverhetpositiefbeïnvloedenvanhetgedragvanmedewerkers.Een leidinggevendewilhetgedragvanmedewerkerszodanigbeïnvloedendatdegesteldedoelen vandeorganisatiewordenbereikt.

Alsjekijktnaardewijzevanleidinggevenvallenvaaktweemanierenop:

1.Doortesturen:plannen,organiserenencontroleren(sturendleidinggeven).Controleis hierminofmeerhetuitgangspunt.

2.Doorteondersteunen:luisteren,coachen,adviesgevenenondersteunen(coachend leidinggeven).Vertrouwenvormtdebasisvandezevormvanleidinggeven.

Leidersendusookprojectleidersnemenergenstussendezetweemogelijkemanierenvan leidinggeveneenpositiein.Bijhetbesprekenvandeleiderschapsstijlenwordthiernaderop ingegaan.

Typeringvandeprojectleider

Inwelkopzichtverschiltdeprojectleiderdieeenprojectcoördineertvaneenmanagerdie leidinggeeftaaneenafdeling?

Verschiltusseneenmanagereneenleidinggevende

Watisnuhetverschiltusseneenmanagereneenleidinggevende?Eenleidinggevendericht zichvooralophetaansturenvanmedewerkers.Bijvoorbeelddooreenwerkroostertemaken ofaanwijzingentegevenoverhetuitvoerenvaneentaak.Een manager geeftookleiding,maar heeftdaarnaastanderetaken.Denkaanhetwervenvanpersoneel,hetorganiserenvaneen trainingofhetvoerenvansollicitatiegesprekken.

BEROEPSONDERWIJS

Verschiltusseneenprojectleidereneenmanager

Projectleider

Resultaatgericht,vraagtsomsomdirectief leiderschap

Werkmetrelatiefnieuwteam,veelaandacht voorteambuilding

Geenhiërarchischeverhoudingtotdirectie (onafhankelijk)

Tijdsdrukspeelteenbelangrijkerol,vraagt somsomminderdemocratischevormvan besluitvorming

Tijdelijke ‘baas’

Manager

Gerichtopresultaaténcontinuïteit,vraagt meestalomminderdirectiefleiderschap

Werktmetbestaandteam,gerichtop onderhoudenvangoedeonderlingerelaties

Sprakevanhiërarchischeverhoudingtot directie(afhankelijk)

Tijdsdrukspeelteenminderprominenterol, meertijdvoordemocratischebesluitvorming

Permanente ‘baas’

Dezeverschillenhebbenconsequentiesvoordetakenendeleiderschapskwaliteitenvande projectleider.Zozaleenprojectleiderbehoorlijkstressbestendigmoetenzijnenoverdenodige daadkrachtmoetenbeschikken.Tijdsdrukspeeltimmersvrijwelbijelkprojecteenrol.Een voordeelkanzijn,datdeperiodewaarinjedeleidingovereenprojecthebteindigis.Hierdoor ishetgemakkelijkeromminderpopulairemaatregelentenemen.Jehoeftimmersnietheel langverdermetdebetreffendeprojectmedewerker(s).Verderopinditthemawordendetaken enkwaliteitenvandeprojectleiderbesproken.

Eeneenduidigetyperingvaneengoedeprojectleiderisniettegeven.Diehangtnamelijkafvan deaardvanhetproject.Opbasishiervankunjedrietypenprojectleidersonderscheiden:

1.dedoener

2.deteamspeler

3.debruggenbouwer.

Dedoener

Dedoenerisvooraleengeschikttypebijprojectendieondergrotetijdsdrukuitgevoerdmoeten worden.Dedoenerismaaropééndoelgericht:hetprojectresultaat.Dittypeprojectleideris een ‘snellejongen’ diedaadkrachttoontenknopendoorhakt.

Deteamspeler

Deteamspelerdraagtzorgvoorhetteam,zethetteamopscherpenalshetnodigis,vangthij deklappenopvoorhetteam.Hijondersteuntenbegeleidthetteam,regeltrandvoorwaarden, zodatdeprojectledenoptimaalkunnenfunctioneren.Deteamspelerkomthetbesttotzijn rechtbijwatlangereprojecten,waardoorrelatiefveelmensenaangewerktwordt.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Deteamspelerzethetteamopscherp.

Debruggenbouwer

Debruggenbouwerisiemanddiezijnkwaliteitenheeftophetgebiedvannetwerken.Hijiserg goedinhetonderhoudenvancontactenmetdeopdrachtgever,metklantenenandererelevante externecontacten.Dittypeissuccesvolbijprojectenwaarbijeenhogematevanklantgerichtheid belangrijkisenwaarbijhetcreërenvandraagvlakbelangrijkis.

Eenredelijkaantalvandesport-enbewegingscoördinatorenzalwaarschijnlijkeen sportstimuleringsprojectcoördineren.Bijdergelijkeprojectenishettypebruggenbouwerhet meestgeschikt.Doorhethuidigesport-engezondheidsbeleidwordtditalleennogmaarsterker. Eensteedsgroteraantalpartijen(gemeente,zorg,welzijn,sportverenigingen,commerciële sportaanbieders,bedrijfsleven,onderwijs)isbetrokkenbijsportieveprojectengerichtop gezondheiden/ofhetvergrotenvandesportparticipatie.

Kwaliteitenvandeprojectleider

Meestalmoetjealsprojectleiderbeschikkenoverkennisvanhetproject(sportenbewegen) enoverleiderschapskwaliteiten.Heteerstehoeftnietaltijdhetgevaltezijn,maarvoordesportenbewegingscoördinatorenhetorganiserenvaneenSB-projectishierwelsprakevan. Leiderschapskwaliteitenzijnonderanderevanbelangvooreengoedesamenwerkingmethet projectteamenhetcreërenvandraagvlakvoorhetproject.

Voordesport-enbewegingscoördinatorishetbelangrijkomkennistehebbenvan:

• organisatievormen,wedstrijdschema’s(afhankelijkvandeaardvanhetproject)

• maatschappelijkeontwikkelingeninrelatietotsport

• overheidsbeleidenlokaalbeleidtenaanzienvansportengezondheid

• wensen,behoeftenensportbelemmeringenvandediversedoelgroepen

• SB-organisaties.

Specifiekecompetentiesvandeprojectleider

Overspecifiekecompetentiesdievaneenprojectleiderwordengevraagd,ishetlastigeenduidig tezijn.Globaalkunnenwezeggendatdeprojectleider:

• kennisheeftophetgebiedvandeprojectaanpakensomsookophetgebiedvande vakinhoud

• vaardighedenbezitomleidingtegevenaanteams,ominvelerleisituatiestekunnen overleggen,tekunnenonderhandelenofconflictueuzesituatiestekunnenhanterenen beïnvloeden

• vanuiteenpersoonlijkleiderschapzijnstijlvanleidinggevenweetintekleuren.

Bron:Wijnen&Storm.

Leesdeverdiepingsstof'Checklistkwaliteitenvaneenprojectleider'.

Detakenvandeprojectleider

Detakenvaneenprojectleiderzijnteverdelenindriecategorieën:

1.inhoudelijketaken

2.sociaal-communicatievetaken

3.beheersmatigetaken.

BEROEPSONDERWIJS

Deprojectleider.

1.Inhoudelijketaken

Eenprojectleiderheeftdevolgendeinhoudelijketaken:

• bijdrageleverenaanhetverzamelenvanrelevanteinformatiemetbetrekkingtothetproject

• (mede)opstellenvandeprojectopzet

• voorleggenvandeprojectopzetaandeopdrachtgever

• opbasisvandeopdracht:formulerenvandoelenresultaten

• (mede)opstellenenvaststellenvanhetprojectplan

• uit(laten)voerenvanhaalbaarheidsonderzoek,marktonderzoek

• opzettenvanwerkstructuur

• inventariserenvanwerkzaamheden

• (mede)opstellenvanhetuiteindelijkontwerp

• (mede)opstellenvandeplanningmetbehulpvaneendraaiboek,balkenschemaof netwerkplanning

• (toezienopuitvoering)nazorg

COPYRIGHTBOOM

• uitvoerenevaluatieenopstellenevaluatierapport.

Afhankelijkvandegroottevanhetproject,voertdeprojectleiderzelfdetakenuitofdelegeert hijdetakenenziethijtoeopdeuitvoering.

2.Sociaal-communicatievetaken

Eenprojectleiderheeftdevolgendesociaal-communicatievetaken:

• duidelijkbeeldscheppenvandebelangrijkstedoelgroepen

• hetprojectresultaatheldercommunicerenmetdebetrokkenen

• onderhoudenvancontactenmetopdrachtgever,projectteamledenendoelgroep/klanten

• creërenvandraagvlak

• bevorderenvandesamenwerking

• voorzittenvanhetprojectteam

• (toezienophet)promotenvanhetproject,contactonderhoudenmetmedia,pers

• begeleidenenondersteunenvandeprojectleden

• regelmatigevaluerenvanhetprocesendevoortgang

• heldercommunicerenoverheteindresultaat.

3.Beheersmatigetaken

Devolgendebeheersmatigetakenbehorentotdetakenvandeprojectleider:

• bewakenvandevoortgangvanhetproject

• voortdurendtoezienopstandvanzakentenaanzienvantijd,geld(bewakenvanhetbudget) kwaliteit,informatie,organisatieenfaciliteiten

• zorgendatdebeheerscyclus(plannen,uitvoeren,bewaken,bijsturen)consequentuitgevoerd wordtofdezezelfuitvoeren.

BEROEPSONDERWIJS

Aangeziendeprojectleidereenuitgebreidtakenpakketheeftenbehoorlijkwat verantwoordelijkheiddraagt,moetdeprojectleiderookoverdenoodzakelijkebevoegdheden beschikken.Zomoetdeprojectleiderbevoegdzijnomtussentijdsintegrijpenalsditnoodzakelijk is.Ookmoetdeprojectleiderbinnenvastgesteldemargeswijzigenaankunnenbrengeninde werkzaamhedenvanprojectleden,inhettijdschemaeninhetbudget.Uiteraardmoethijdit laterkunnenverantwoordenaandeopdrachtgeverenhetprojectteam,maarzonderdergelijke bevoegdhedenkaneenprojectleidernietslagvaardigoptreden.

Opdracht2 Controleenvertrouwen

a. Beschrijfdemaniervanleidinggevenalsjevooraluitgaatvancontrole.

b. Bedenkeensituatiewaarinditeeneffectievemaniervanleidinggevenkanzijn.

c. Beschrijfdemaniervanleidinggevenalsjevooraluitgaatvanvertrouwen.

d. Bedenkeensituatiewaarinditeeneffectievemaniervanleidinggevenkanzijn.

Opdracht3 Projectleiderenmanager

Watishetverschiltusseneenprojectleidereenmanager?

Opdracht4 Vacatureprojectleider

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Zoekopinternetnaareenvacaturevoorprojectleider.Welkefunctie-eisenenkwaliteitenworden gevraagd?

Opdracht5 Drietypenprojectleiders

Jekuntdevolgendedrietypenprojectleidersonderscheiden:

1.dedoener

2.deteamspeler

3.debruggenbouwer.

a. Geefvanelktypeeenbeschrijving.

b. Geefvanelktypeaanbijwelksoortprojectditeengeschiktemaniervanhetprojectleiden is.

Opdracht6 Detakenvandeprojectleider

Detakenvaneenprojectleiderkunjeindriebelangrijkecategorieënverdelen:

1.inhoudelijketaken

2.sociaal-communicatievetaken

3.beheersmatigetaken

Geefvanelkecategorievierverschillendevoorbeeldenvantakendiehierondervallen.

BEROEPSONDERWIJS

8.3Deprojectleideralspersoon

Persoonlijkekenmerkenenvaardighedenvandeprojectleider

In ‘Desportleideralsbegeleider’ zijndepersoonlijkekenmerkenendesociaal-communicatieve vaardighedenvandeleiderbesproken.Dezekenmerkenwordenhierkortherhaald.

Debelangrijkstepersoonlijkekenmerkenzijn:

• openheid,eerlijkheidenduidelijkheid

• invoelendvermogen

• bereidheidomteveranderen

• geloofwaardigheid.

Debelangrijkstesociaal-communicatievevaardighedenzijn:

• communiceren

• motiveren,complimenteren

• problemenoplossen,beslissingennemen

• delegeren

• organiseren.

Watiseengoedeprojectleider?

Opdevraagwateengoedeprojectleideris,kwamenveelreactieslos:Hetisiemanddiede juistemensenweetteverzamelen,eengeneralist,hijheefthetoverzicht,iseenaimabelmaar strengmens,isbetrokken,durftdingenlostelatenenkandelegeren,heefteengoedekennis vanhetproces,iseenplanner,heeftvoldoendeinhoudelijkekennisomtesturen,brengtdingen totstand,isresultaatgericht,durftbeslissingentenemen,iseencoach,beheertfinanciën,is enthousiastenstraaltdatookuitenheefteenvisie.Kortom,eendeskundigeprojectleiderlijkt echteenschaapmetvijfpotentezijn.

Uitditstukjeblijktdatdekenmerkenenvaardighedenvaneenleiderookgeldenvooreen projectleider.Maarzijnerextrakwaliteitennodigomeengoedeprojectleidertezijn?Als aanvullingopdepersoonlijkekenmerkendienteenprojectleidertebeschikkenover:

• stressbestendigheid

• creativiteit

• zelfstandigheid

• assertiviteit

• bevlogenheid.

Stressbestendigheid

Tijdspeeltbijprojectenvrijwelaltijdeenbelangrijkerol.Inveelgevallenisheteenracetegen deklok.Ditvraagomstressbestendigheidvandekantvandeprojectleider.

Creativiteit

BEROEPSONDERWIJS

Aangezienhetbijprojectmatigwerkenvaakomietsunieksgaat,iscreativiteitvanbelang. Creativiteitisookvanbelangbijhethandigomgaanmetdemensenendemiddelen,waaronder hetbudget.Bijdemeesteprojectenishetbudgetnietalteruim.

Zelfstandigheid

Eenprojectleidermoeteenzelfstandigtypzijn.Afentoemoetenerknopendoorgehaktworden enmoeteenprojectleidertussentweegeplandevergaderingeninzelfstandigeenbesluitnemen.

Assertiviteit

Deprojectleiderheeftmetverschillendepartijentemaken.Enerzijdsmeteenopdrachtgever diewatwil,anderzijdsmetklantenenooknogmetzijneigenprojectteamleden.Ineendergelijke complexesituatiemoetjeafentoeassertiefdurvenzijn.

Bevlogenheid

COPYRIGHTBOOM

Bevlogenbetekentdatjebezield,enthousiasteninspirerendbent.Projectmatigwerkenisper definitiedoelgerichtwerken.Binnenbepaaldetijdmoetietsneergezetworden.Ditvraagtom iemanddiebetrokkenenenthousiastoverkomtendieditoverkanbrengenopanderen.Een projectleiderishetvoorbeeldvoordeprojectteamleden,hijinspireertanderentotdaden.

Samenwerkenmetteamleden.

Herkennenvanpersoonlijkekwaliteitenbijprojectmedewerkers

InhunboekprojectmatigwerkenvanG.WijnenenP.Stormwijzendeauteursophetbelang vanhetonderkennenvanpersoonlijkekwaliteitenengroepsrollenbijprojectmedewerkers. Eengoedeprojectleidermoethierzichtophebben.Alsmodelschetsenzezesveelvoorkomende rollenvanprojectmedewerkersbinneneenprojectteam.Dezerollen,methunsterkeenminder sterkekanten,moetendoordeprojectleiderherkendworden.

Dezesveelvoorkomenderollenineenprojectteamzijn:

1.deinspirator

2.deconservator

3.dedenker

4.depracticus

5.deondernemer

6.deondersteuner.

Deinspirator:

• heeftverbeeldingskracht,bouwtsomsluchtkastelen

• formuleertdoelstellingenopbasisvantoekomstvisie

• isgerichtopnieuweideeënenontwikkelingen

• inspireertanderenomuitdagingentezoeken.

Deconservator:

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

• heeftveelrespectvoorhetverleden

• isgerichtopordeenzorgvuldigheid

• bewaaktdatgemaaktefoutennietnogeenkeergemaaktworden

• isgerichtopdetails.

Dedenker:

• isgerichtopanalysesenverbanden

• iseenlogischeenhelderedenker

• isweinigenthousiasmerendvooranderen.

Depracticus:

• isgerichtoppraktischeoplossingen

• toetstvoorstellenaandepraktijk

• houdtvanlevendigebijeenkomsten

• ischaotisch.

Deondernemer:

• zetzichmetvollekrachtin

• isdaadkrachtig

• durftimpopulairemaatregelentenemen

• isongeduldig,drammerig.

Deondersteuner:

• scheptvoorwaardenvoorprojectmedewerkers

• zorgtdatiedereenzijnbijdragekanleveren

• heeftaandachtvoorsfeerenmensen

• neemtweiniginitiatief,looptnietvoorop.

Decompetentiesvaneenprojectleider

BEROEPSONDERWIJS

Inplaatsvanvaardighedenenkwaliteiten,komjesteedsvakerdeterm ‘competenties’ tegen. Eencompetentieiseencombinatievankennis,vaardighedenenhoudingsaspecten.

Leesdeverdiepingsstof'Competentiesvaneenprojectleider'.

Dezeveneigenschappenvaneffectiefleiderschap

IndejarennegentigbeschreefStephenCoveyzeveneigenschappenvaneffectiefleiderschap. ZijnopvattingwintdelaatstejarenonderandereinNederlandnogsteedsaanpopulariteit.Hij noemtzijneigenschappeneffectief,omdatzeeengrootrendementopleverenopdelange termijn. “Opdenduurzijnzehetfundamentvanjepersoonlijkheid.Zevormeneenarchiefvan nauwkeurigelandkaartenwaarmeejeinstaatbentomjeproblemenoptelossen,je mogelijkhedenmaximaaltebenuttenenvoortdurendnieuweprincipesteleren.”

Dezeveneigenschappendiehijonderscheidtzijn:

1. Proactiviteit:hierbijgaathetomhetnemenvanverantwoordelijkheid,hetnemenvan initiatief,zelfhandelenvanuitvastewaardenennietdedingenmaarlatengebeuren.

2.Doelgerichtheid:beginnenmetheteindevoorogen.

3.Prioriteitenstellen:dringendeentevensbelangrijkezakeneerst,niet-dringendeen onbelangrijkezakenhetlaatst.InfeitesluitCoveyaanbijwatGoethealsvolgtomschreef: "Waterhetminsttoedoet,magnooittenkostegaanvanwaterhetmeesttoedoet."

4.Denkenintermenvanwin-win.Wievanuitdituitgangspuntopereert,streeftvoortdurend naarwederzijdsvoordeelbijallecontacten,onderhandelingenenconflicten.Opdelange termijnlevertdezehoudinghetmeesteop.

5. Empathisch zijn.HiermeebedoeltCoveydatjeeerstmoetproberendeandertebegrijpen endanpasenergiemoetstekeninhetbegrepenwordendoordeander.

6.Samenwerkingzoeken.Inditverbandgebruikthijveelvuldighetbegripsynergie.Bij synergiegaathetomdemeerwaardevanhetgeheeltenopzichtevandedelen.Inde meestegevallengeldtdatjesamensterkstaat.Alsgoedleidermaakjedaarsystematisch gebruikvan.

7.Vernieuwendzijn.Coveyspreektvandezaagscherphouden.Hijdoelthierophetfeitdat vernieuwingenveranderingendemensenscherpengemotiveerdhouden.

Leesdeverdiepingsstof'Dezeveneigenschappenvaneffectiefleiderschap'.

BEROEPSONDERWIJS

DezeveneigenschappenvanCovey.

Bekijkdevideo'Zeveneigenschappen'.

Testjeeigenpersoonlijkheid

COPYRIGHTBOOM

Omeenprojectgoedtekunnenleidenishetbelangrijkomzichttehebbenopjesterkeen mindersterkekanten.Inhoeverrevoldoejijaandekenmerkenvaneengoedeprojectleider?

OverwelkezeveneigenschappenvanCoveybeschikjewelenoverwelkenietofminder?Om eenprojectgoedtekunnenleiden,ishetbelangrijkomzichttehebbenopjesterkeenminder

sterkekanten.Erbestaanverschillendevragenlijstenentestendieeenoordeelgevenoverje persoonlijkheidofoverjeleiderschapskwaliteiten.Opinternetzijnveelvandezetestente vinden.

Leiderschapskwaliteiten

Deeluiteenvragenlijstdieleiderschapskwaliteitenmeet:

1.bouwtaanuiteenlopendecontactenmetinvloedrijkepersonenbinnenenbuitende organisatie

2.maaktverwachtingenduidelijk

3.zorgtvoorrichtingenvisie

4.zorgtervoordathetwerkvolgensvasteafsprakenverloopt

5.zorgtervoordatmedewerkersmetpleziernaarhunwerkgaan

6.zorgtervoordatdoelstellingenwordenbereikt

7.zorgtvooreenklimaatindegroepwaariniedereenaanbodkomt

8.neemtopvattingenenideeënvanmedewerkersserieus.

Voordezeeigenschappengeefjeeenwaarderingopeenvierpuntsschaal:uitstekend,goed, onvoldoende,slecht.

Persoonlijkheidskenmerken

Persoonlijkheidskenmerkenzijnstabieleeigenschappendieinmeerofminderematebepalen hoemensenzichgedragenenhoezereagerenopdeomgeving.Persoonlijkheidskenmerken kunnenbepaaldwordenmetbehulpvaneenpersoonlijkheidstest.Eenbekende persoonlijkheidstestisdeBigFive,dezemeetvijfpersoonlijkheidskenmerken:

BEROEPSONDERWIJS

1. extraversie

2.vriendelijkheid

3.betrouwbaarheid

4. neuroticisme

5.openstaanvoornieuweervaringen.

Bekijkdewebsite'Persoonlijkheidstest'.

Leesdeverdiepingsstof'BigFivepersoonlijkheidskenmerken'.

Opdracht7 Persoonlijkekenmerkenenvaardigheden

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maaksameneenlijstvanbelangrijkepersoonlijkekenmerkenvaneenprojectleider.

b. Bespreekmetelkaarinwelkematejedezepersoonlijkekenmerkenaldanniethebt.

c. Maaksameneenlijstvanbelangrijkevaardighedenvaneenprojectleider.

Opdracht8 Herkennenvanrolleninhetprojectteam

Vooreenprojectleiderishetbelangrijkdathijderollenineenprojectteamherkent.Zesveel voorkomenderollenzijn:

1.deinspirator

2.deconservator

3.dedenker

4.depracticus

5.deondernemer

6.deondersteuner.

a. Geefvanallezesderolleneenbeschrijving.

b. Welkerolpasthetbestebijjou?Legjeantwoorduit.

c. Welkerolpasthetminstebijjou?Legjeantwoorduit.

Opdracht9 EigenschappenvanCovey

a. WatzijndezeveneigenschappenvangoedleiderschapvanCovey?

b. Geefeenkortebeschrijvingvaniedereeigenschap.

c. Overwelketweeeigenschappenbeschikjijvooral?Legjeantwoorduit.

d. Overwelketweeeigenschappenbeschikjijminder?Legjeantwoorduit.

Opdracht10 VideozeveneigenschappenvanCovey

Bekijkdevideo'Zeveneigenschappen'.

Geefeenkortesamenvattingvandeinhoudvandevideo.

Opdracht11 Testjepersoonlijkheid

Bekijkdewebsites'Persoonlijkheidstest(1)'en'Persoonlijkheidstest(2)'.

a. Maakeenvandetweepersoonlijkheidstesten.

b. Watishetresultaat?

c. Hoezeerherkenjijjezelfhierin?

8.4Leiderschapsstijlen

Erbestaanverschillendestijlenvanleidinggeven.Erisnietéénstijldieinallesituatiesgoedis. Destijlvanleidinggevenhangtafvanverschillendefactoren.Factorendieeenrolspelenzijn bijvoorbeelddepersoonvandeleider,deaardvanhetprojectendesituatie.Webespreken hierdriemodellen.Elkmodelonderscheidteenaantalleiderschapsstijlen.

1.hetmodelvanBlakeenMouton

2.hetmodelvanHerseyenBlanchard

3.hetmodelvanFiedler.

HetmodelvanBlakeenMouton

BlakeenMoutonbrachtenleiderschapsstijlenonderineenrooster.

HetleiderschapsroostervanBlakeenMouton.

Ditroosterheefttweeassen,waaropdeleidinggevendevan1totenmet9kanscoren.Opde verticaleasvanhetroostervindenwedematewaarindeleidinggevendezorgdraagtvoorde mensenofprojectleden.Opdehorizontaleasistezieninwelkematedeleidinggevendezorg draagtvoorhetproductofdedienstverlening.Inditroosterzijngrofwegdevolgendestijlente onderscheiden:

• inhoudsloosleiderschap

• medewerkergerichtleiderschap

• productgerichtleiderschap

• teamgerichtleiderschap

• compromisleiderschap.

Stijl1.1:inhoudsloosleiderschap

BEROEPSONDERWIJS

Deleidinggevendedoetnietmeerdanwatbeslistnoodzakelijkisomindienstteblijven.Hij neemtnauwelijksinitiatiefeniszelfbehoorlijkgedemotiveerd.Bijdezeleiderschapsstijlheeft deleidernochzorgvoordemensen(projectleden),nochzorgvoordetaak(hetproductofde dienstverlening).Hetisduseenleiderschapsstijldiezeerschadelijkisvoordemedewerkersen deorganisatie.Vooreenprojectleiderisditeenkanslozeleiderschapsstijl.

Stijl1.9:medewerkergerichtleiderschap

Bijdezestijliserveelaandachtvoordebehoeftenvandemedewerkers.Datiserggezelligen daaromwordtdezestijlookweleens ‘gezelligheidsmanagement’ genoemd.Medewerkergericht leiderschapisschadelijkvoordeorganisatieenalleenopkortetermijnleukvoorhetpersoneel. Hierbijkunjedenkenaaneenprojectleiderdiesfeereninspraakbelangrijkvindt.Hijluistert naarideeënvandeprojectledenenstaatopenvoorhetwelenweevandeleden.Eendergelijke projectleiderverliestechterhetdoelteveeluithetoog.Sfeerbiedtwelmeer,maarnietaltijd hetvereisteprojectresultaat.

Stijl9.1:productgerichtleiderschap

Deleiderheeftbijdezestijlalleenaandachtvoorhetresultaatennietofnauwelijksvoorhet belangvandemedewerkers.Opkortetermijnisditmisschiengoedvoordeorganisatie,maar oplangetermijnniet.Hetpersoneelraaktnamelijkgedemotiveerd. Ditishettypeprojectleiderdatalleenmaargerichtisophetprojectresultaat.

Stijl9.9:teamgerichtleiderschap

Teamgerichtleiderschapisinalleopzichtendeoptimaleleiderschapsstijl:eenoptimalezorg voordeorganisatiedoelstellingeneenoptimalezorgvoordemedewerkers.Dezestijlwordt ookwelteamgerichtmanagementgenoemd.Eriseenhogematevanbetrokkenheidtezien bijdemedewerkers,waardoorereengroteinzetis.Dezeprojectleiderheeftoogvoorde kwaliteitenvanhetprojectteamenzorgtdathetteammeerisdandesomvandeafzonderlijke delen.

Stijl5.5:compromisleiderschap

Zoalsdebenamingalzegt,isditeencompromisstijl.Hoewelnietinalleopzichtenhetonderste uitdekangehaaldwordt,isertochsprakevaneenredelijkcompromisenevenwichttussen debelangenvandeorganisatieendemedewerkers.Alswehetresultaatineenrapportcijfer zoudenuitdrukken:een6!

ModelvanHerseyenBlanchard

Veelmensendiezichbezighebbengehoudenmetleidinggeven,makenonderscheidtussen hetbelangdatjealsleiderhechtaandetaakenaanderelatiemetdegroepsleden.Inditverband sprekenwevantweedimensiesvanleidinggeven:

1.dematevantaakgerichtheid

2.dematevanrelatiegerichtheid.

BEROEPSONDERWIJS

Taakgerichtenrelatiegerichtleidinggeven

Dematevantaakgerichtheidkanvariëren.Erkanonderscheidgemaaktwordeninhoogen laagtaakgerichtleidinggeven.Bijhoogtaakgerichtleidinggevenhechtjeveelwaardeaandat watermoetgebeuren,aandetaak,aanhetresultaat.Desport-enbewegingsleiderisvooral bezigmetdeinhoudelijkeaspectenvandelesoftraining.Degroepwaaraanhijleidinggeeft, heeftweinigofgeeninvloedophetonderwijsleerproces.Hijisdanzeerdoelgerichtbezig.Een projectleiderdiehoogtaakgerichtleidinggeeft,isvooralbezigmethetbereikenvanhet projectresultaat.Bijprojectmatigwerkenkunjebijnanietzondereenhogetaakgerichtheid.

Taakgerichtleidinggevenhoudtindatjedeanderverteltwatergedaanmoetworden,waar hetmoetgebeuren,wiewatmoetdoen,opwelkemanierhetmoetgebeurenenwanneerhet klaarmoetzijn.

Deprojectleiderdiehoogtaakgerichtleidinggeeft,zalvoornamelijkwerkenmetgesloten opdrachten.Eenprojectleiderkanookminderbelanghechtenaandetaakofhetresultaat.Bij iemanddieweinigbelanghechtaandetaakendittotuitinglaatkomeninzijnstijlvan leidinggeven,spreekjevaneenlagetaakgerichtheid.Deprojectleiderkanditbijvoorbeelddoen doortewerkenmetopenopdrachtenwaarbijdemedewerkersdeinhoudvandetaakvoorhet grootstegedeeltezelfmoeteninvullen.

Ookdematevanrelatiegerichtheidkanvariëren.Erisonderscheidinhoogenlaagrelatiegericht leidinggeven.Hoogrelatiegerichtleidinggevenwilzeggendatjeprobeertcontactmetde projectledentekrijgen.Hetaccentligtvooralopdeomgangmetdeprojectleden.Jeprobeert alspersoongeaccepteerdengewaardeerdteworden.Ditdoejedoormiddelvanaandacht schenkenaandeprojectleden,doorresponstegevenophungedrag,doordeprojectleden initiatieventelatennemen,doordeprojectledeninbrengtelatenhebbenoverdeinhoudvan dewerkzaamheden,kortomdooreenpersoonlijkemaniervanomgaanmetdeprojectleden. Alseenprojectleidergoedcontactmetdeprojectledennietofnauwelijksbelangrijkvindt, spreekjevanlaagrelatiegerichtleidinggeven.Hetzalduidelijkzijndateenprojectleiderniet zonderzijnprojectledenkanenvrijwelaltijdookhoogrelatiegerichtmoetzijn.

Vierleiderschapsstijlen

Alswebeidedimensiesvanhetleidinggevenuitzettenopeenverticaleas(relatiegerichtgedrag) enopeenhorizontaleas(taakgerichtgedrag)endaarbijonderscheidmakentussenlaagen hoog,ontstaanviervakken.Dezevakkenstaanvooreenbepaaldestijlvanleidinggeven.

BEROEPSONDERWIJS

T-:laagtaakgerichtgedrag

T+:hoogtaakgerichtgedrag

R-:laagrelatiegerichtgedrag

R+:hoogrelatiegerichtgedrag

Opdezemanierontstaanervierstijlenvanleidinggeven:

• opdragen

• verkopen

• participeren

COPYRIGHTBOOM

• delegeren.

Opdragen

Opdragenbetekentdatdeprojectleiderhetresultaatvanhetprojectergbelangrijkvindt.Hij werktoverwegendmetgeslotenopdrachtenenverwachtvandeprojectledendatdezebraaf deopdrachtenuitvoeren.Deprojectleiderbesteedtnauwelijkszorgaanhetcontactmetde projectleden.

Verkopen

Ookbijverkopenvindtdeprojectleiderhetresultaatvanhetprojectergbelangrijk.Hijhanteert vaakgeslotenwerkvormenenlegtuitwaaromhijhetzodoet.Hijheeftdaarbijookoogvoor hetcontactmetdeprojectledenendoetmoeiteomhentelerenkennenenhetcontactgoed telatenverlopen.Ookstimuleerthijdeonderlingecontacten.

Participeren

Bijparticiperenvindtdeprojectleiderhetresultaatvanhetprojectminderbelangrijk.Hetgaat vooralomeengoedcontactmetdeprojectledenenomgoedeonderlingecontacten.Plezier ensamenwerkingzijnbelangrijk.Dezeprojectleidergeeftoverwegendopenopdrachtenenzal altijdklaarstaanomdeprojectledentehelpen.

Delegeren

Bijdestijldelegerenvindtdesportleiderhetresultaatendemanierwaaropdeprojectleden metelkaaromgaannietzijneigenverantwoordelijkheid.Hijdelegeertditaandeprojectleden. Eengoedebandmetdeprojectledenheeftvoordezeprojectleidergeenhogeprioriteit.Hijblijft opdeachtergrondenachtdeprojectledeninstaatomopbasisvanopenopdrachtenhetproject vormtegeven.Dezevierstijlenzijnindevolgendefiguurschematischweergegeven:

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

DevierleiderschapsstijlenvanHerseyenBlanchard.

Wanneerwelkestijl?

Devolgendevraagdiewemoetenbeantwoordenis:welkestijlvanleidinggevenishetbeste?

HerseyenBlanchardbewerendatergeenbestestijlis,maardateenstijlvanleidinggeven wordtbepaalddoordemotivatieendedeskundigheidvandepersoon.Demotivatieheeftte makenmetdewilomeenbepaaldetaakuittevoerenendedeskundigheidheefttemakenmet demogelijkheidomeenbepaaldetaakuittevoeren.Dedeskundigheidheeftdusmethet kunnentemaken.

Sommigemensenzienhetwillenenhetkunnenalstweeaspectenvanzelfstandigheid:

• psychologischezelfstandigheid(hetwillen,demotivatie,debereidheidtothetuitvoeren vaneentaak)

• taakzelfstandigheid(hetkunnen,dedeskundigheid,devaardigheidtothetuitvoerenvan eentaak).

Ineenfiguurkunnenwederelatieaangeventussenzelfstandigheidendejuistewijzevan leidinggeven.

BEROEPSONDERWIJS

Derelatietussenzelfstandigheidendejuistemaniervanleidinggeven.

Bijeenlagezelfstandigheidvandegenedieleidingkrijgt,kunjehetbestedeleidinggevende stijl'opdragen'gebruiken.Isdezelfstandigheidlaagtotmatig,dankunjedestijl'verkopen' betergebruiken.Eenmatigtothogezelfstandigheidvraagtom'participeren'eneenhoge zelfstandigheidom'delegeren'.

Derelatietussenzelfstandigheidenleiderschapsstijl.

HetmodelvanFiedler

NetalshetmodelvanHersey,pasthetmodelvanFiedlerbijdecontingentiebenadering.Fiedler bedachtdatdeleidinggevendezichnietaandesituatiehoeftaantepassen,maardatdesituatie aandeleidinggevendemoetwordenaangepast.Hijmaakt,netalsBlakeenMouton,onderscheid tussentaakgerichtleiderschapenmensgerichtleiderschap.

Fiedlerbaseertditonderscheidopdriefactoren:

1.devertrouwensrelatietussenleiderenprojectleden

2.hetsoortwerk

3.demachtsverhouding.

Devertrouwensrelatietussenleiderenprojectleden

Derelatietussendeleidinggevendeendeprojectledenberustinhetidealegevaloponderling vertrouwen.Alsdatvertrouwenernietis,ofslechtsingeringemate,moetderelatieverbeterd worden.

Hetsoortwerk

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Hetwerkkansterkroutinematigzijnofjuistergwisselendvanaard.Eenvoorbeeldvanhetene uitersteiseenmedewerkeraandelopendebandeneenvoorbeeldvanhetandereuitersteis eenwetenschappelijkonderzoeker.Demedewerkeraandelopendebanddoetnietsanders danroutinehandelingenverrichten;hetwerkvandewetenschappelijkonderzoekerkaniedere dagandersvanaardzijnensterkgevarieerd.

Demachtsverhouding

Eenleidinggevendedienietoverformelebevoegdhedenbeschikt,kanmindergoedeffectief leidinggeven.Eenleidinggevendediebijvoorbeeldzelfkanbeslissenwiehijaanneemt,ontslaat ofpromotiegeeft,heeftmeermachtendusmeergripopdesituatie.

Taakgerichtenmensgerichtleiderschap

Fiedlercombineertgenoemdedriefactorentoteenstijlvanleidinggeven.Hijvindtdat taakgerichtleiderschaphetbesteisalshetwerkroutinematigisendeleidinggevendeeen duidelijkemachtspositieheeft.Erisweleenvertrouwensrelatietussenleidinggevendeen medewerkers.

Mensgerichtleiderschappasthetbestebijcreatiefenweinigroutinematigwerk.De leidinggevendehoefthierbijgeensterkemachtspositietehebben.Bijcreatiefwerkmoetjeniet alleendenkenaankunstzinnigevakken,maarookaanalhetwerkwaarbijdeprojectledenzelf

oplossingenmoetenbedenkenvoorproblemenenzelfprioriteitenmoetenstellen.Een zelfstandigwerkendkokdiezelfmenu’smoetbedenken,heeftdusnetzogoedcreatiefwerk alseenactiviteitenbegeleiderofeenkunstschilder.

Zowelbijmensgerichtalsbijtaakgerichtleiderschapiseengoederelatietussende leidinggevendeendeprojectledenhetuitgangspunt.Wederzijdsvertrouwenisbijbeidestijlen vanleidinggevenbelangrijk.

Fiedlervindtdatjededriefactorenkuntbeïnvloedenendatdeleidinggevendedaardoor effectieverkanleidinggeven.

BeïnvloedenvandedriefactorenvanFiedler

Devertrouwensrelatietussendeleidinggevendeendeprojectledenkunjeversterken, bijvoorbeelddoordesamenstellingvandegroepteveranderenofdooreenduidelijkgezamenlijk doelnatestreven.Jekunthetwerkzoveelmogelijkstructureren.Deleidinggevendeheeft meergripophetwerkvandeprojectleden,naarmatehetwerkmeergestructureerdis.

Demachtspositievaneenleidinggevendekanverbeterendooreenbeterefunctieomschrijving enmeerbevoegdheden.Deleidinggevendemoetzowelpositionelemachtalssanctiemacht hebben.

Leesdeverdiepingsstof'Gangbareleiderschapsconcepten'.

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht12 BlakeenMouton

a. LichtdeafbeeldingvanhetleiderschapsroostervanBlakeenMoutontoe.

b. Geefeenomschrijvingvandevijfleiderschapsstijlendieditmodelonderscheidt.

Opdracht13 HerseyenBlanchard

a. LichtdeafbeeldingvanhetleiderschapsroostervanHerseyenBlanchardtoe.

b. Geefeenomschrijvingvandevierleiderschapsstijlendieditmodelonderscheidt.

c. Geefbijelkestijleenvoorbeeldvaneenprojectwaarvoordezestijlgeschiktis.

Opdracht14 VideoHerseyenBlanchard

BEROEPSONDERWIJS

Bekijkdevideo's'Situationeelleidinggeven','Situationeelleiderschap'en'Situationeel leiderschapmodel'.

Opdracht15 Leiderschapstest

a. Zoekopinternetnaareenleiderschapstestenvuldezein.

b. Beschrijfhetresultaatengeefjemening.

Opdracht16 ModelvanFiedler

a. HetmodelvanFiedlerpastbijdecontingentiebenadering.Leguitwatdezebenadering inhoudt.

b. LeghetmodelvanFiedleruit.

8.5Jouwstijlvanleidinggeven

Alsjezelfleidingmoetgaangevenaaneenproject,ishetgoedeerstnatedenkenoverhoeje datwiltdoen.Hetisbelangrijkeenstijltekiezendiebijjepast.

Bekijkéénvandevideo's.Geefeenomschrijvingvandeinhoudvandevideo.

Indiezinkanhettestenvanjeeigenpersoonlijkheideneenkeuzemakenuitdediverse leiderschapsstijleneenhulpmiddelzijnomzichttekrijgenopjeeigenleiderschapskwaliteiten. Daarnaastspelennogeenaantalanderefactoreneenrolbijhetbepalenvanjouweigenstijl vanleidinggevenaaneenproject:

• jevisieopdeorganisatie

• derelatiemetdeprojectleden

• derelatiemetdeopdrachtgever

• debelangendieophetspelstaan.

Jevisieopdeorganisatie

Hoekijkjeaantegendeorganisatiewaarjewerkt?Vindjehetmaareenvervelendbedrijfwaar jebentterechtgekomen,werkjeervooralomjegeldteverdienenenvoeljeverdergeen betrokkenheidbijhetbedrijfen/ofhetwerk?Datisnietergbevorderlijkvooreenpositievekijk opjeprojectleden,wantjezultdanooknietveelrespectvoorhenhebben.

Hoekijkjeaantegenjeprojectleden?Hetmaaktnogalwatuitofjehetallemaalzielenpoten vindtdiezonderjouhelemaalnikskunnen,ofdatjevindtdatjeprojectledenvolwaardige mensenzijnmettoevalligeenhandicap.Enwatvindjevanhetleidinggevenzelf?Vindjedat jeprojectledenophunhuidmoetzittenofdatjezejuistzelfstandigmoetlatenwerken?

Derelatiemetjeprojectleden

Zijndeprojectledennieuwvoorjeofkenjeeenaantalaljarenenhebjeeenbepaaldeband methen?Waarschijnlijkhebjeookeenvisieophoejehetbestemetmedewerkersomkunt gaan.Iscontrolerenensturenbelangrijk,ofwerktnaarjouwideehetgevenvan verantwoordelijkheidveelbeter?Hetantwoordisafhankelijkvanjevisieenvandemotivatie enhetkennisniveauvandeprojectleden.Vindjeeenvertrouwensbandtussenjouenje projectledenvanbelang,ofjuistniet?Wiljedatdeprojectledenmeedenkenenmeebeslissen?

BEROEPSONDERWIJS

Kunnendeprojectledenmeedenkenenmeebeslissen?Hoemindergemotiveerdenhoelager hetkennisniveau,destebelangrijkerwordencontrolerenensturen.

Derelatiemetjeprojectledenisbelangrijk.

Derelatiemetdeopdrachtgever

Hoejijzelfleidinggeeft,hangtookafvandemanierenwaaropjijaangestuurdwordt.Ditkan doordeopdrachtgeverzijnofdooreenleidinggevendebinnendeorganisatie.Laatdieveelaan jouover,ofisjouwopdrachtgeveriemanddiealleswatjedoetcontroleertendiecommentaar heeftopdemanierwaaropjijjewerkdoet?

Debelangendieophetspelstaan

Bijeenprojectwaardebelangenhoogzijnenerveelgelden/ofprestigeophetspelstaat,geef jewaarschijnlijkandersleidingdanbijeenwatluchtigerprojectzondergrotecommerciële belangen.Waarschijnlijkzuljedeneiginghebbenombijheteersteprojectmeerdetouwtjes inhandentehoudendanbijeentweedeproject.

Erkunnenookbelangentegenstellingenzijn.Alsdekwaliteitvandebegeleidingnaarjouwidee telaagisomhetwelzijnvandeklantentebevorderenoftehandhaveneneenpaarvanje projectledendevolgendetweedagenvrijwillenhebben,staathetbelangvanjeprojectleden haaksopdatvanjeklanten.

Eenandersoortbelangentegenstellingkanerzijntussenheteconomischorganisatiebelang enhetbelangvanjeklanten.Deorganisatiewilaanenergiebesparingdoenenlaatdaarom ’s avondsnaachtuurdelichtenophalvesterktebranden.Indeherfstenwintervoelteenaantal klantenzichdaardooronprettiginopenbareruimten.Aanwiensbelanggeefjedandevoorkeur?

Jewerktvoorjeklanten,maarjekrijgtjegeldvandeorganisatie.Jouweigenbelangspeelt hierinookmee.Gajeinoverlegmetdejuistepersonen?

Tipsominvullingtegevenaanjouwrolalsprojectleider

Ontwikkeljepersoonlijkekwaliteitenalsprojectleider Alsprojectleiderhebjedeverantwoordelijkheidbinnendegesteldevoorwaardenresultaten tebehalen.Benjeinstaatomhetprojectvolgensdespecificaties,optijdenbinnenhet overeengekomenbudgetafteronden?Dithangtenerzijdsafvanhoegoedjehetproject voorbereidt,structureert,inrichtenbeheerst.Anderzijdsishetvanbelanghoejeomgaatmet demenseninhetprojectteam,delijnorganisatieendeopdrachtgever.Dekernvangoed leiderschapishetontwikkelenvanjepersoonlijkekwaliteitenalsprojectleider,diezowelinje huidigeprojectalsintoekomstigeprojectenuiterstwaardevolencruciaalzijn.

Communiceerregelmatigmetjeprojectleden

Doormeteengesprekkentevoerenmetjeprojectledenoverdewederzijdseverwachtingen, kunjeproblemenvoorkomen.Geefaanwatjouwrolalsprojectleiderkanofzalzijn,welke doelenjewiltbereiken,hoejetewerkgaat.Danisduidelijkwatmensenkunnenverwachten enzovoorkomjeeventueleteleurstellingenvanhunkant.Ditisookhetmomentomaante gevenwatjijvanjeprojectledenverwacht,zodatdaaropvoortgebouwdkanworden.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Zorgdatjeduidelijkeneerlijkcommuniceert

Eengoedeprojectleidervolgteenduidelijkekoers.Indecommunicatiekandaarfeitelijkekennis bijhelpen.Zozijnertechniekentelerenvoorhetvoerenvanfunctioneringsgesprekkenen eventueelbeoordelingsgesprekken:hoebouwjeeengesprekop,welkefaseskunje onderscheiden,hoekunjeconcreetblijven,hoestuurjemensenbijzonderzetegendeharen intestrijken?

Neemnietonnodigtakenvananderenover

Doegeendingendieeenprojectlidmoetdoen.Pakalleendemeestnoodzakelijke werkzaamhedenopendelegeerzoveelmogelijk.Eendergelijkehoudinghelptnamelijkomde juisteprioriteitentestellenendedingeninéénkeergoedtedoen.

Weesnieuwsgierignaarmensenengewoontes

Oriënteerjeopdeproblemenenroddelsvanhetprojectteam.Vraagverderdooroverdatkleine incident,overdehuilbuivaneenprojectlidenoverhetwaaromvanbepaaldegebruiken.Zo toonjebelangstellingvoordemensenenkrijgjeeenbeterinzichtindeachtergrondvan problemen.Danishetgemakkelijkeromadequaatintegrijpenwanneererietsmisgaat.

Wordniettevriendelijk,teamicaal,maarblijfinjerolvanprojectleider

Vriendenmakenenhoudeninhetprojectteamisgoed,maaralsprojectleiderhebjeeenandere positiedanalsmedewerker.Testerkepersoonlijkebandenmakenhetmoeilijkomknopen doortehakken.Neemduswatafstand,engabijvoorbeeldnietaltijdmeemetdelunch.Sommige problemenophetwerkzijnookgoedtebesprekenmetmensenvanbuitendewerkvloer.

Steljeflexibelop

BEROEPSONDERWIJS

Misschienhebjeeenduidelijkeopvattingoverhoeallesonderjouwverantwoordelijkheidgaat lopen.Maarpasop,wantleidinggevendendietesterkvasthoudenaaneigenideeën,eindigen gebroken.Alsjemerktdatprojectledengroteweerstandhebbentegenjeaanpak,ofdatjeplan nietlukt,steljedanflexibelopengooihetovereenandereboeg.

Leeromgaanmetspanningenstress

Bijhetontstaanvanstresssituatiesisdemanierwaaropjereageertvangrootbelang.Mensen meteenoverdrevenperfectionistischeinstellinglopenmeerrisicoopeenburn-outdananderen, doordatzegefrustreerdrakenophetmomentdatzeeenfoutmaken.Enfoutenmaaktnu eenmaaliedereen.Ookmensendiehetbelangrijkvindendatiedereenzeaardigvindt,krijgen hetalsprojectleiderofmanagermoeilijk.Wantjezultalsprojectleidersomsmaatregelen moetennemendienietpopulairzijn.Accepteerdusalvastdatjefoutengaatmakenendatje somsimpopulairbent,danhebjeminderlastvanstress,enblijfjegezonder.

Gunjezelfdetijdteleren

COPYRIGHTBOOM

Demeestebeginnendeprojectleiderstwijfelenofzehetwelgoeddoeninhunnieuwerol.Het liefsthebbenzemeteenoveraleenoplossingvoor.Maarhetduurtevenvoordatjealleregels vanhetnieuwespelkent,enhetmanagengoedaanvoelt.Maakjezelfnietonzekerderdanje albentenneemdetijdomteleren.Alsjewiltwetenhoeveelinwerktijdgebruikelijkis,gadan eenspratenmetiemanddieervaringheeftineenvergelijkbarefunctie,bijvoorbeeldmetje voorganger:diezalzichgevleidvoelenalsjehemofhaaromraadvraagt.

Omgaanmetemoties

Mensendiezichlatenleidendooremotieszijnvaaknietaltijdevenrationeel.Hetisdaarom moeilijkleidingtegevenaandezeprojectleden,omdatjezemoeilijkerinkuntschattendan projectledendiezichnietlatenleidendooremoties.

Tips:

• Neemhetprojectlidapartomtevragenofhijeroverwilpraten.

• Geefhemofhaardetijdomhetverhaaltedoen.

• Blijfhemofhaaraankijkentijdenshetgesprekenlaatblijkendatjeechtluistert.

• Houdeenoogjeopdezeprojectledentijdenszijnwerkzaamheden,letvoornamelijkopde non-verbalecommunicatie.

Omgaanmetkritiek

Kritiekontvangenisveelmoeilijkerdankritiekgeven.Alsleidinggevendeishetwellichtnog moeilijkeromkritiekteontvangen.Laatblijkendatjeeenkritischehoudingkuntwaarderen. Kritiekmoetjeimmersalsopbouwendefeedbackbeschouwen.Leefjein,inhetstandpuntvan deprojectleden.Dathelpjedekritiektewaarderen.Alsjedekritiekbegrijptenalsterecht beschouwt,doeerdanietsmee.Vraagdeprojectledendeopbouwendekritiektegevenophet momentdathetvantoepassingis,nietachterafpas.

Ganietmeteenindeverdediging.Hebjedieneigingwel,denkerdanaandatallekritiek opbouwendekritiekis.

Trainjeeigenmoeilijkesituaties

Overgoedmanagementismeertevertellendanwatkortetips,ookomdatiederesituatieanders is.Deeneprojectleiderloopttegenheelandereproblemenaandandeandere,door omstandighedenofdoorpersoonlijkekaraktertrekken.Hetkanverstandigzijneen managementtrainingtevolgen,waarbijwordtingespeeldopindividuelevragen.Goedeleiders wordengemaakt,nietgeboren.Alsjedewensendepowerhebt,kunjeeenefficiënteleider worden.Degoedeleidersontwikkelenzichdooreennooiteindigendprocesvanzelfstudie, onderwijs,opleidingenervaring.Degoedeleiderswerkenenstuderenomvoortdurendhun vaardighedenteverbeteren.

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht17 Stijlvanleidinggeven

Geefeenomschrijvingvanjouwstijlvanleidinggeven.Jekunthiereventueeleenvandevele testsvoorgebruikendiejeopinternetkuntvinden.

Opdracht18 ProjectleiderSurvivaltegenovergewicht

Jebentprojectleidervanhetproject ‘Survivaltegenovergewicht’.

Hetprojectisgerichtopeengroepvan22jongerenindeleeftijdvan12tot16jaarmeteenBMI vantussende25en35.HetdoeliseenreductievandeBMImet15%.Hetprogrammabestaat uittweemaalindeweekfitness(combinatievancardioenkracht)gedurendeeenhalfjaar.Het projecteindigtmeteensurvivalvaneenweekindeArdennen.

Hetprojectteamisverantwoordelijkvoordeheleopzet,maarookvoordecompleteuitvoering (fitnesstrainingen,gesprekkenmetdejongeren,survival).Hetprojectteambestaatuitvijf personen.

a. Geefaanopwelkemanierjijleidinggeeftaanhetprojectteam.Welkestijlvanleidinggeven kiesjijenwaarom?

b. Geefaanopwelkemanierjijtijdensdesurvivalleidinggeeftaandegroepvan22jongeren. Welkestijlvanleidinggevenkiesjijenwaarom?

Opdracht19 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

b. Vuldebeoordelingin.

Jekuntdetakenvandeprojectleideromschrijven.

Jekuntdebelangrijkstekenmerkenenvaardighedenvande projectleideromschrijven.

Jekuntdezeveneigenschappenvaneffectiefleiderschapbeschrijven.

Jekuntdeverschillendeleiderschapsstijlenbeschrijvenentoepassen.

Jekuntjouwstijlvanleidinggevenbeschrijven.

1.

2.

3.

4.

5.

8.6Verdiepingsstof-Checklistkwaliteitenvaneen projectleider

• vroegtijdigkansenenbehoeftenkunnensignaleren

• sterkecommunicatievevaardigheden

• praktischenplanmatigingesteldzijn

• flexibelencreatiefkunnenomgaanmetonvoorzieneomstandigheden

• goedbenaderbaarzijnvooranderen,makkelijkincontacten

• kangoedwerkenonderdruk,weetookgoedwaarzijneigenenandermansgrenzenliggen

• zelfvertrouwenenverantwoordelijkheidsgevoel

• bezielendeteamspelerenteambuilder

• initiatiefrijkeninspirerend

• strategischkunnendenken

• kunnenovertuigen

• onderhandelingsvaardigheden

• doorzettingsvermogen

• ingesletenwerkwijzenentraditiesaandekaakdurvenstellen

• coalitieskunnencreëren

• kunnenkanaliserenvanonzekerhedendiezichvoordoenalsmensenouderoutinesmoeten loslaten.

Bron:ZonMw(z.d.).

8.7Verdiepingsstof-Competentiesvaneen projectleider

BEROEPSONDERWIJS

• zichalsleidergedragen

• taakgerichtwerken

• vergaderingenvoorzitten

• hoofd-enbijzakenonderscheiden

• inschattenvanderisico’sdiehetprojectkunnenbedreigen

• bepalenvandeprojectgrenzen

• opstellenvaneenplanvanaanpak

• bepalenvandebenodigdecompetentiesvoorhetprojectteam

• plannenenvooruitdenken

• bewakenvandekwaliteit

• motiverenvanprojectleden

• inrichtenvandeprojectorganisatie

• aansturenvanprojectleden

• kunnenorganiserenendelegeren

• beherenfinanciën

• onderhandelen.

Bron:Grit(2019).

8.8Verdiepingsstof-Dezeveneigenschappenvan effectiefleiderschap

Waarkomendezeveneigenschappenvandaan?

Coveydeedvanuitzijnwerkalshoogleraaronderzoeknaarsuccesliteratuur.Hiervoorlashij devoornaamstesuccesliteratuurvandeafgelopen200jaar.Hierbijvielhethemopdatde literatuurvangrofwegdeafgelopen150jaarzichfocustopwathijnoemtde persoonlijkheidsethiek.Dezegaatbijvoorbeeldoverhoejejenaaranderepersonentoemoet gedragen(glimlachen,indeogenkijken,stevigehanddrukgeven)enhoejejezelfeenpositieve houdingkuntgeven(neurolinguïstischprogrammeren).Dezelessenzijnonmiskenbaar waardevol,maar150jaargeledenlagdefocusvansuccesliteratuurheelanders.Zefocuste toenmeeropdekarakter-ethiek:opwiewezijnalspersoon.Opzakenalsintegriteit,eerlijkheid. Welkewaardensuccesvollemensenhooginhetvaandelhadden.Depersoonlijkheidsethiekis eensoortquick-fixmentaliteit:alswedezedingendoen,danwordenwedirectsuccesvol.De karakter-ethiekiseenduurzame-ontwikkelingmentaliteit:dooroefeningenvolharding ontwikkelenweons.Hoewelweopdekortetermijnsuccesvolkunnenzijnmetde persoonlijkheidsethiek,kandieonsopdelangetermijnnietéchtsuccesvolmaken.Alsje karakternietontwikkeldis,danprikkenmensendaaruiteindelijkdoorheen.

Coveyvatditsamenindeprachtigezin'Charactercommunicatesmosteloquently'.Zelfsals onzepersoonlijkheidsethieknietzoontwikkeldis,danzullenmensenonsvertrouwenenmet onssamenwillenwerken.Omdatzeziendatwe,hoewelonhandig,inonzegrondbetrouwbaar zijn.DaaromsteltCoveyvoordatweeerstonskarakterontwikkelen ‒ enonskarakterbestaat uitonzegewoonten.

Deoorspronkelijketitelis Thesevenhabitsofhighlyeffectivepeople,maarindeNederlandse vertalingwordthetwoord'eigenschappen'gebruikt.Dezezevengewoonten/eigenschappen moetenweontwikkelenomeffectieftezijn.

Dezeveneigenschappenbestaanlosvanelkaar,maarjekuntzeookzienalslagendieopelkaar voortbouwen.Deeigenschappenzijn:

• onafhankelijkeeigenschappen

– pro-activity

– beginwiththeendinmind

putfirstthingsfirst.

• wederzijdsafhankelijkeeigenschappen

– thinkwin-win

– seekfirsttounderstand,thentobeunderstood

– synergize.

• reflectie

– sharpeningthesaw.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

8.9Verdiepingsstof-Bigfive persoonlijkheidsmodel

BigFiveslaatopdevijfbelangrijkstedimensiesindepersoonlijkheid,namelijk:

1.extravert

Opanderengerichtzijn,tegenoverintrovert:geslotenenopjezelfgericht.

2.vriendelijk

Goedaardigenwarmtegenoverkwaadaardigenkil.

3.gewetensvol

Zorgvuldigengedreven,tegenoverlaksheidengebrekaanmotivatie.

4.emotionelestabiliteit

Zelfverzekerdengoedmettegenslagenenstresskunnenomgaanversuslabielenonzeker.

5.openheidvoorervaringen

Openvoorveranderingen,nieuweontwikkelingenenervaringenversusstarheidten aanzienvanveranderingen,ervaringen.

Dezevijffactorenzijnvoortgekomenuitwetenschappelijkonderzoeknaarwoordenuithet woordenboekdieietszeggenoverdepersoonlijkheid.Verschillendeonderzoekershebben hiervoordebasisgelegd,waaronderTupes&Christal(1961),Goldberg(1982)enCosta&McCrae (1985).Inverschillendeonderzoekenisdezebasisstructuurvanpersoonlijkheidbevestigd.De vijffactorstructuurisdebestgeaccepteerdepersoonlijkheidstheorieenwordtveeltoegepast bijassessment.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Debigfivepersoonlijkheidskenmerken.

8.10Verdiepingsstof-Gangbare leiderschapsconcepten

Overleiderschapzijnveelboekenentheorieëntevinden.Hiernakomenenkeleconceptenaan deordewaaroverprofessionalsonderlingveeldiscussiëren.

Hetverschiltussen taak-enmensgerichtleiderschap.Taakgerichteleiderszijnvooralgericht ophetvolbrengenvande(concreteenmeetbare)takenwaarvoorzijzichgesteldzien. Mensgerichteleidersleggendenadrukopdebehoeftenvanhunmedewerkers.Zijhoudenzich vooralbezigmetzakenalsinspireren,motiverenencoachen.

Onderscheidtussen transactioneel,transformationeel,authentiekencharismatischleiderschap. Transactioneleleiderssturenhunmenseninderichtingvanbepaaldedoelenendoenditvooral doorrollenentakenteverduidelijken.Transformationeleleiderstransformerenhun medewerkersdoorhetbelangvandeorganisatieendewaardevanhunwerktebenadrukken. Authentiekeleiderswetenwiezezelfzijn,staanergensvoorendragenhunvisieuit.Zijhandelen openenoprechtnaarhunidealen.Charismatischleiderschapkomtgrotendeelsovereenmet authentiekleiderschap,metdietoevoegingdatdeleiderindeogenvanzijnmensen uitzonderlijkekwaliteitenengedraglaatzienwaardoorhij(bijna)destatusvanheldkrijgt.Zie overditonderwerpookhetartikel ‘Duurzaamleiderschap;transactioneeloftransformationeel ofdoetheterniettoe?’

Situationeelleiderschap,waarinleidershunstijlaanpassenaandematevantaakvolwassenheid vanhunmedewerkers.Leesbijvoorbeeld ‘Leiderschapinbarretijden’ en ‘Deemotionele intelligentieinleiderschap’.

BEROEPSONDERWIJS

Operationeelleiderschap.Hetdagelijksemanagementvanwerkprocessenisessentieelvoor hetvoortbestaanvandeorganisatie.Dechefsenbazendiehetmiddenmanagementvormen zijnderuggengraatvandeorganisatie.Tevaakwordthetmiddenkaderuithetoogverloren of,nogerger,afgedaanalseen‘leemlaag’vandwarsliggers.Ditzegtdanveeloverhetleiderschap vandehogereechelons.Dekunstistelkensweerhetmiddenmanagementde verantwoordelijkheidtegunnendiezeookverdienen.

Bron:Managementsite(z.d.).

8.11Begrippen

Assertiviteit

Opkomenvoorjezelfzonderdegevoelensenbelangenvaneenanderuithetoogteverliezen.

Empathisch

Invoelend.

Extraversie

Gerichtopdewereldomjeheen.

Manager

Eenpersoondiehethandelenvananderemensenineenorganisatieopgangbrengtenstuurt.

Netwerkplanning

Geeftaanhoedeverschillendeactiviteitenineenprojectmetelkaartemakenhebben.

Neuroticisme

Deneigingominstressvollesituatiesgeprikkeld,angstigofanderszins'negatief'tereageren.

Proactief

Vooruitziend,anticiperendopverwachteontwikkelingen.

Projectleider

Dépersoondieeindverantwoordelijkisvooreenproject.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

THEMA9

BEROEPSONDERWIJS

SAMENWERKENENONDERSTEUNENTIJDENS EENPROJECT

Inhoudthema

• Desamenstellingvanhetprojectteam

• Gedragingroepen

• Goedesamenwerking

• Veranderingendoorvoereninteams

• Personeelsplanning

• Ondersteunenvanprojectmedewerkers

• Begeleidenvanstagiairs

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Alssport-enbewegingscoördinatorwerkjetijdenshetprojectsamenmetanderen.Jekrijgt mogelijktemakenmetprojectleden,deelnemers,medewerkers,vrijwilligersenstagiairs.Het samenwerkenmetdezemensenisergbelangrijk.Hetsuccesvanhetprojectofeenorganisatie hangtmedeafvandekwaliteitvandesamenwerking.Vergelijkhetmaarmeteensportteam: alsjegoedsamenspeelt,ishetresultaatookbeter.Inditthemagaanweinophetbelangvan eenjuistesamenstellingvanhetprojectteam.Hierbijishetbelangrijkomrekeningtehouden metderollendiemensenineenteamvervullen.DeBelbintestkanhierbijeenhulpmiddelzijn. Vervolgensstaanwestilbijhoeteamledenzichineengroepgedragen.Hierbijkomtonder anderehetmodelvanLearyaandeorde.

Eenprojectteamismeestaleenstartendeofbeginnendegroep.Eengroepontwikkeltzichin eenaantalfasen.Dezefasenendeproblemendiezichvoorkunnendoen,beschrijvenweindit thema.Vervolgensbestedenweaandachtaanhoejebelangrijkeveranderingenineenteam doorkuntvoeren.Somsfunctioneerteenteamnietoptimaalenmoetjeingrijpen.

Behalveeengoedesamenwerking,ishetvanbelangdatjedeprojectledenendeoverige betrokkenen,zoalsstagiairs,goedondersteuntenbegeleidt.Daargaandelaatsteparagrafen vanditthemaover.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Samenwerkenenondersteunentijdenseenproject'heeftvooraltemakenmet werkprocessenP2,P3,P4enP5-K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)projecten P2,P3,P4enP5-K2-W2:CoördineerthetSB-(deel)project.

Leerdoelen

BEROEPSONDERWIJS

• Jekuntbeargumenterenwateengoedesamenstellingvaneenprojectteamis.

• Jekuntverschillendeteamrollenonderscheidenenbeschrijven.

• JekunthetgedragvanmensenineenteaminkaartbrengenmetbehulpvandeRoosvan Leary.

• Jekuntbeargumenterenwelkefactoreneenrolspelenbijgoedesamenwerking.

• Jekuntdeontwikkelingsfasenvaneenbeginnendegroepbeschrijven.

• Jekuntbeschrijvenhoejeveranderingenineenteamkuntdoorvoeren.

• Jekunteenpersoneelsplanningmaken.

• Jekuntbeschrijvenhoejestagiairs,vrijwilligersbegeleidt.

9.1Casus

Opdracht1 CasusSterkteamofniet?

Simon,Esra,Dave,AilaenSakevormeneenprojectteam.Simonvraagtzichafofditwelde idealesamenstellingis.Hijheeftweleenswatgelezenoverhetsamenstellenvandreamteams endatjedaarallerleihulpmiddelenvoorhebt.Zokunnendeledenvaneenteamheel verschillenderollenvervullen.Simonweetvanzichzelfdathijnietvankletsen,maarvanpoetsen houdt.MaarwatzijnEsraenSakevoortypen?Diekenthijnietzogoed.Hetlijkthemhandig omdezerollenvoorafgoedinkaarttebrengen.

Hetheleprojectduurteenhalfjaar.DegroepsledenkennenelkaarnognietzogoedenAila vraagtzichafhoezezichalsgroepgaanontwikkelen.Zehooptdaternaverloopvantijdsprake isvaneenheideneengoedesamenwerking.

Kennis

a. Wanneerisdesamenstellingvaneen(project)teamideaal?

b. Kunjeeendreamteamsamenstellen?Opbasiswaarvanzoudatdanmoetengebeuren?

c. Simonisvanmeningdatmenseningroepenverschillenderollenkunnenvervullen.Welke rollenzijndat?

d. Welkehulpmiddelenbestaaneromderollenvanmenseninteamsheldertekrijgen?Hoe kunjedierollenvanteamledeninkaartbrengen?

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

e. Ailaheefthetoverhetontwikkelenvaneengroep.Opwelkemanierontwikkelteengroep zich?Welkefasendoorloopteengroep?

f. Wanneerspreekjevaneeneenheidenvangoedesamenwerkingineengroep?

9.2Desamenstellingvanhetprojectteam

Eenprojectteambestaatuitmensendieopbasisvanhunbekwaamheden,vakkennisenhun karakterbijelkaarzijngebrachtomeenprojectterealiseren.

Eenprojectteamwordtbewustsamengesteld.Somsspelenerbepaaldebelangenmee,waardoor vanuitverschillendeorganisatiesmensendeelnemenaaneenprojectteam.Bijeen sportstimuleringsprojectkunjejevoorstellendatdegemeente,desportvereniging,een commerciëlesportaanbiederenhetonderwijsgraagvertegenwoordigdzijninhetprojectteam.

Eenaantalprojectledenkennenelkaarmogelijknauwelijks.Daarombesteedjeaandachtaan eengoede,positievesfeer,zodatereen(h)echtteamontstaat.Hetprojectteammaaktafspraken overdemaniervansamenwerken,devergadertijdenendemanierwaaropbeslissingenworden genomen.Ookwordenafsprakengemaaktoverdetaakverdeling.

Projectledenmoetenmeestalonderdrukpresteren.Hetprojectmoetimmerssuccesvolzijn enopeenbepaaldedatumafzijn.Ondanksdiedrukvindenveelmensenprojectmatigwerken prettig.Eenprojectkrijgtvaakveelaandachtbinneneenorganisatieendeprojectledendus ook.Eenandervoordeelisdataaneenprojecteeneindekomt:eenprojectvormteenafgerond geheel.Daarnakomterweerietsnieuws,eennieuweuitdaging.

Watbetreftdesamenstellingvaneenprojectteamkomendevolgendeonderwerpenaande orde:

• teamsamenstelling

• werkstijlenen teamrollen (Remmerswaal,Belbin)

• eengezondeenongezondeteamsamenstelling

• typologievanMyers-Briggs.

Teamsamenstelling

Teamskunnenopverschillendegrondenenopverschillendemanierensamengesteldworden. Bijdesamenstellingvaneenteamspelendevolgendefactoreneenrol:

• eisenvanuitdeorganisatie(s):

Hetprojectteammoetbinnendebetrokkenorganisatie(s)voldoendestatushebben omvoldoendegewichttekunnengevenaanhetproject.

– Hetprojectteammoetvoldoendevertrouwengenietenbinnendebetrokken organisatie(s).

• eisendietemakenhebbenmetdeaardvanhetprojectzelf:

– Ermoetvoldoendeinhoudelijkedeskundigheidinhetteamzijn,zowelindebreedte alsindediepte.

– Ermoetvoldoendeevenwichtzijntussendeledenvanhetprojectteam.Datwilzeggen daterrekeninggehoudenwordtmetindividuelekenmerkenenkwaliteitenvande projectleden.Hetgaatomelkaaraanvullendekwaliteiten,werkwijzenofrollenbinnen eenteam.

COPYRIGHTBOOM

Criteriavoorteamsamenstelling

Steldatjougevraagdwordteenteamsamentestellen,waarletjedanop?

• Natuurlijkletjeopdeeisendiehetprojectaanhetteamstelt.

• Welkecompetentieshebjenodigomdeopdrachtuittevoeren?Enopwelkniveauliggen dezecompetenties?

• Jekijktooknaarderollendievervuldmoetenwordenomdesamenwerkinggoedtelaten lopen.

• Enjehebtoogvoordewerkstijlendiehetbestepassenbijdeomgevingvandeopdracht.

• JekuntrekeninghoudenmetdeteamrollenvanBelbin.Hebbendemensendiejijwilt vragenelkdeteamroldiesameneengoedteamvormen?

• Tenslotteneemjenatuurlijkookpraktischeomstandighedenmee.Mensenmoeten bijvoorbeeldwelophetgoedemomentbeschikbaarzijn.

Werkstijlenenteamrollen

Teamledenhebbenhuneigenwerkstijlenkunnenverschillenderolleninnemen.

Werkstijlen

Erbestaanverschillendeindelingeninwerkstijlen.Eenvandieindelingengaatuitvande volgendevierwerkstijlen:

• dedromer:verbeeldingskracht,fantasie,creatieveoplossingen,besluiteloosheid

• dedenker:logischenabstractdenken,tetheoretisch

• debeslisser:praktisch,knopendoorhakker,nietaltijdtactischnaarmensen

• dedoener:actief,handenuitdemouwen,ongeduldig.

Kolbenleerstijlen

DezevierwerkstijlenkomenteruginhetmodelvanKolb.Hijnoemtdit leerstijlen enplaatst dezevierstijlenalsaspectenineenleercyclus.Omleereffecttebereiken,moetenallevierde fasenvanhetleerprocesdoorlopenworden.Hetmaaktnietuitwaarhetleerprocesbegint.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

DeleerstijlenvanKolb.

Dezetheorieverwijstnaarhetbelangvaneengoedeteamsamenstelling.Ookbinneneenteam ishetvanbelangommensenmetverschillendewerkstijlenbijelkaartehebben.Naaranalogie vanKolbzaldanhetresultaathetgrootstzijn.

Werkstijlenenteamrollenhebbenveelmetelkaartemaken.Iemanddiecreatiefis,zalinhet teamdoorgaanseenbelangrijkerolspelenbijhetaandragenvanoplossingenvoorproblemen. Debeslisserwilgraagbesluitennemenennietzolangblijvenpraten.Dedenkerzalallesineen brederkaderplaatsen:pastditinhetbeleid,zijnweopdegoedeweg?Endedoenerisde uitvoerdervanhetteam.

Teamrollen

Erbestaanverschillendemanierenomteamrollenteanalyserenen/ofomderolvande verschillendeledenvaneenteamduidelijktemaken.ZobeschrijftRemmerswaaltwaalf veelvoorkomendegroepsrollen.OokVerhaarbeschrijftinzijnboekoverprojectmanagement twaalfverschillenderolkarakteristiekeninprojectteams.Behalveaandeteamrollenvan RemmerswaalenVerhaar,bestedenweookaandachtaandeteamrollenvanBelbin.

DeteamrollenvanRemmerswaal

Remmerswaalconstateertdaterinteamsvaakbepaaldekenmerkenderollenvoorkomen.Zo’n rolvaltpasopalsdebetreffendepersooneenkeerafwezigis. Voorbeeldenvanzulkekenmerkenderollenzijn:

• hetstilleverzet:geeftontwijkendeantwoordenenlaatmerkenhetmaarzozotevinden

• dekat-uit-de-boom-kijker:geeftnietsneleeneigenmening,hetisonduidelijkwatjeaan hemhebt

• hetverlegentype:durftniet,heeftweiniginbreng

• dejaknikker:waaitmetallewindenmee,ishetoveralmeeeens

• degrappenmaker:kanstorendwerken,issomsookpositiefvoordesfeer

• dedoordrammer:geefthetgevoelzijnzintewillenhebben

• dewaterval:enormbreedsprakig,geeftanderenweinigruimte

• dedominerende:vraagtveelaandacht,isveelaanhetwoord

• debezwarenmaker:stoktdevoortgangdooronnodigbezwarenofberenopdewegtezien

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

• desociale:betrektdeanderenbijhetgeheel,steunt

• deafdwaler:komtmetverhaleneneigenvoorbeeldendieernietaltijdtoedoen

• deinitiatiefnemer:komtmetvoorstellen,geeftanderenderuimte.

Binneneenteamvultiedereeneenrolin.

DerolkarakteristiekenvanVerhaar

Verhaaronderscheidtdevolgendetwaalfrolkarakteristieken:

• teamleider:vormthetteam,bepaalttaakstelling,controleertresultaten,brengtstructuur aan

• ambassadeur:knooptexternerelatiesaan,isnaarbuitengericht

• diplomaat:zoektnaaroplossingen,iseengoedeonderhandelaar,bouwtaansamenwerking

• kwaliteitscontroleur:controleert,zetzichinvoorhetresultaat,stelthogedoelen

• uitdager:heefteenfrissekijk,steltbestaandeproceduresaandekaak,levertideeën

• rechter:luistert,evalueert,vermijdtruzie,handeltlogisch,zorgtvoorevenwicht

• aanpasser:werktmee,ondersteunt,houdtzichaanafspraken

• supporter:ondersteunt,steltmensenophungemak,lostconflictenop,moedigtaan

• specialist:levertkennis,isexpert

• vernieuwer:gebruiktfantasie,ontwikkeltideeën,paktcomplexezakenaan

• slavendrijver:isstuwendekracht,bewaakttijd,betrokken,somsintolerantenruw

• evaluator:observeertenevalueert,geeftfeedback,spiegelt.

DeachtteamrollenvanBelbin

Belbinheeftzichnadrukkelijkbeziggehoudenmetrollenvanmenseningroepen.Hijonderscheidt achtteamrollen.Aldezerollenkunnenhunnutinteamsofgroepenbewijzen.Elkerolheeft typischekenmerken,positievekwaliteitenenzwakheden.

DeachtteamrollenvanBelbin

Type

Positievekwaliteiten Typischekenmerken

Toelaatbare zwakheden

Bedrijfsman

BEROEPSONDERWIJS

Behoudend, plichtsgetrouw, voorspelbaar,stabiel, beheerst

Organisatietalent, gezondverstand, praktisch,hardewerker, systematischwerken, zelfdiscipline

Gebrekaanflexibiliteit, nietontvankelijkvoor ideeëndiehunwaarde nognietbewezen hebben,tesnelaande slag

Voorzitter

Kalm,beheerst,veel zelfvertrouwen

Beoordeeltiedereendie eenbijdragekanleveren zondervooroordelenop zijnmeritesenhandelt daarnaar,zoekt consensus

Redelijkintelligent,niet bijzondercreatief, benadrukttempoin besluitvorming,star (vasthoudenaan eenmaalgenomen besluit)

Vormer

COPYRIGHTBOOM

Veelenergie,extravert, dynamisch,dominant, onrustig

Gedrevenen gemotiveerdomietste doenaantraagheiden ondoelmatigheid,geeft richtingaanhetteam, wildoelenhalen

Ongeduldig,snel geïrriteerd,geneigdtot drammen/platwalsen, impulsief,maaktruzie maarishetzoweer vergeten

Individualistisch, serieus,onorthodox Plant

Genialiteit,fantasie, intellect,kennis,komt metideeënen suggesties, verbeeldingskracht, gevoeligvoor waarderingenkritiek

Inivorentoren,geneigd praktischedetailsen (standaard)procedures teveronachtzamen, terugtrekkenbijkritiek

Brononderzoeker

Extravert,enthousiast, nieuwsgierig, communicatief, gezellig,joviaal

Goedinhetleggenvan contactenenhet explorerenvannieuwe ontwikkelingen, reageertgoedop uitdagingen

Verliestsnelinteresse wanneerheteerste enthousiasmeoveris, maaktnietaltijdafwaar hijaanbegint,verslapt alswerkdrukafneemt

Monitor (waarschuwer)

Nuchter,weinig emoties,voorzichtig, introvert,slim

Goedbeoordelingsvermogen,kundig, zakelijk,kritisch,ernstig, zoektnaaroverzicht

Mistinspiratieenhet vermogenanderente inspireren,vertraagt besluitvormingdoor steedsberenopdeweg tezien

Groepswerker

Sociaalgericht,mild, gevoelig,extravert

Reageertpositiefop mensenensituaties, bevordertdeteamgeest, loyaalaanteamleden, luistertgoed

Besluiteloosintijden vancrisis,vermijdt confrontaties/ conflicten,somste weinigzakelijk

Zorgdrager

Nauwgezet,ordelijk, gewetensvol,bezorgd, zorgzaamnaar anderen,rustig, introvert

Kandingengoed afmaken,perfectionist, houdtzichstiptaan schema’s

Heeftdeneigingzichte veelzorgentemaken overkleinedingen,kan dingennietloslaten, intoleranttenopzichte vanledendiedekantjes ervanaflopen

UitMeredithBelbinsonderzoeknaaroptimaalfunctionerendeteams,blijktdathetbelangrijk isdatdeverschillenderolleninééngroepvertegenwoordigdzijn.Ditpleitvoorhetfeitdathet evenwichtigsamenstellenvaneenprojectteamergbelangrijkis.Vaakheeftmendeneigingom naarsoortgelijkemensentezoeken.Bijdesamenstellingvanteamsgeldtdan ‘soortzoekt soort’.Opkortetermijnleidtditweltotsucces,maaroplangeretermijnzijnzogenaamde complementair(elkaaraanvullend)samengesteldeteamseffectiever.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Bijdesamenstellingvaneenteamishetbelangrijkomzowelnaarinhoudelijkealsnaar persoonlijkekwaliteitentekijken.Zoheeftdeeenmeerverstandvanpr,deandervanfinanciën eneenderdevanprojectplannen.Ophetpersoonlijkevlakisdeeendaadkrachtigendeander flexibelofeengoedebemiddelaar.

Insommigemodellenwordteennegenderoltoegevoegd:derolvanspecialist.

DeteamrollenvanBelbin.

Bekijkdevideo's'Belbin'steamrollen'en'Samenwerkeninprojecten'.

Eengezondeenongezondeteamsamenstelling

Bijeenprojectteamzijndus,netalsbijeenbasketbalteam,desamenstellingvanhetprojectteam endesamenwerkingvangrootbelang.Desamenstellingendesamenwerkingineenteam bepalenofeenteamgezondofongezondis.

Eengezondprojectteamheeftdevolgendekenmerken:

1. Deprojectledenhebbennietalleeneigentaken,zehebbenooksameneenofmeeropgaven. Ineengezondteamisdegezamenlijkeopgavevangroterbelangdandeindividueletaak.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

2. Dezegezamenlijkeopgavewordtaanvaarddoordeteamledenendoordedirecteomgeving vanhetteam,bijvoorbeelddoorhetmanagementofhetbestuurvandevereniging.De reputatievanhetprojectteamissterkafhankelijkvanhetsuccesinhetrealiserenvande gezamenlijkeopgave.

3.Deprojectledenonderkennenhunonderlingeafhankelijkheidinhetbereikenvanhun eigentakenenvanhungezamenlijketaken.Zijvindenhetnormaaldatjeelkaarhelpt.

4.Hetprojectteambeschiktovervoldoendekennisenmiddelenomdeindividueleen gezamenlijketakentevervullen.Daarwaardemiddelentekortschieten,heefthet projectteamvoldoendevernuftomditoptelossen.Hetprojectteamkanonverwachte problemensamenoplossenenkanimproviserenalsditnodigis.

5.Hetteamwordtnietuitgespeeldtegenanderendoormanagers,bestuursleden,klanten ofcollega’s.Wanneerditwelspeelt,lossendeprojectledenditsamenop.Zijlatenzich nietuitspelentegenelkaaroftegenanderen.

Ineenongezondteamkunjedevolgendekenmerkentegenkomen:

1.verspillingvanenergie,bijvoorbeelddoorlangselkaarheenwerken

2.middelmatigeofwisselvalligeprestaties,bijvoorbeelddoorhetniettijdigsignalerenof aanpakkenvanproblemen

3.klantenverlies,bijvoorbeelddooronvolledigeofonbetrouwbarecommunicatie

4.onnodiggevaarlijkesituaties,eventueelzelfsongevallen,bijvoorbeelddoorgebrekaan alertheidofdooreentaakverdelingdienietisberekendopbijzondereomstandigheden 5.spanning,frustratieeneenhogerdannormaalziekteverzuim,vaakalsgevolgvanhet voorgaande.

Eenongezondprojectteamkanineennegatievespiraalkomen.Deprojectleiderzalveel problemenhebbenomdezespiraaltedoorbrekenenomhetprojectsuccesvolaftesluiten.

Tipsvooreengezondeteamsamenstelling

BEROEPSONDERWIJS

• Probeeralsprojectleiderinvloedtehebbenopdesamenstellingvanhetprojectteam.

• Laatdesamenstellingvandeprojectgroepafhangenvanhetsoortproject.

• Selecteeropbasisvankwaliteitenenmotivatie.

• Zorgvooreenevenwichtigeverdelingtussenervarenenonervarenteamleden.

• Zetteamledenaltijdinophetjuisteniveau.Laatteamledennooit(voorlangeretijd)onder hunniveauwerken.Ditiszeernadeligvoordemotivatie.

• Zorgvoor ‘decisionmakers’ indeprojectorganisatie:mensendieeenbelangrijkerolkunnen spelenbijdebesluitvorming.

• Zorgdatallebelangrijkepartijenopverschillendeniveausdeeluitmakenvande projectorganisatie:stuurgroep,projectgroep,werkgroep,kwaliteitsgroep,klankbordgroep enzovoort.

• Zorgdathetprojectvoorallebelangrijkepartijenietsinteressantsoplevert.Creëer win-winsituatiesenbesteedveelaandachtaanteambuilding.

• Commitmentkrijgjealleenwanneeriedereenovertuigdisvanhetnutvanhetprojectvoor deorganisatie.

TypologievanMyers-Briggs

MyersenBriggshebbeneenzelfevaluatie-instrumentontwikkeldaandehandwaarvanjekunt vaststellenwatvoortypejebentenwelkeroljevervultbinneneenteam.Hetinstrumentheet deMBTI(Myers-BriggsTypeIndicator).Jescoortopvieronderdelen,waarbijjesteedseenkeuze maaktuittweemogelijkheden.Doorhetinvullenvaneenuitgebreidevragenlijstenhetomzetten vandeantwoorden,komjetoteenbepaaldetypering.

DevieronderdelenvandeMBTI

1.deaardvandesocialegerichtheid

extravert(E)=gerichtopanderen,opgroteregroepen introvert(I)=opdeeigengedachtewereldgericht,graagopzichzelf

2.dewijzewaaropjeinformatieopneemt

sensing(voelend)(S)=gerichtoppraktischefeiten,oogvoordetails intuition(intuïtie)(N)=gerichtopintuïtieenvernieuwing

3.dewijzewaaropjetotconclusies,besluitvormingkomt thinking(denkend)(T)=redenerenlogisch,analytisch,objectief feeling(voelend)(F)=redenerensubjectiefenopbasisvanemoties

4.deaardvanjelevensstijl

judging(inschattend)(J)=levengeordend,gepland,werkensystematisch perceiving(opmerkzaam)(P)=levenspontaanenflexibel

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

MBTI.

VoorbeeldvragenuitdeMBTI

1.Hetiseengrotercomplimentom:

a.eenmensmetwarmegevoelenstewordengenoemd

b.eenconsequentenverstandigpersoontewordengenoemd

2.Vindtueenplanningvolgen:

a.aantrekkelijk

b.beperkend

3.Kuntumeestalhetbestopschietenmet:

a.mensenmetverbeeldingskracht

b.nuchteremensen

4.Hechtudoorgaans:

a.meerwaardeaangevoelensdanaanlogica

b.meerwaardeaanlogicadanaangevoelens

Welkevanbeidewoordeniskenmerkendvooru?

1.schematischofongepland

2.spraakzaamofterughoudend

3.sprekenofschrijven

4.vredelievendofrechtvaardig

5.vastberadenofvriendelijk

6.concreetofglobaal

7.productieofontwerp

8.feitenofideeën

9.meevoelenofanalyseren

10.zachtaardigofresoluut.

BEROEPSONDERWIJS

Devragenleidentoteenbepaaldetypering.BijvoorbeeldINTP.

TyperingenMBTI.

Enkelevoorbeeldenvaneentypering:

• INTP (Istaatvoor ‘introvert’,deNvoor ‘intuition’,deTvoor ‘thinking’,dePvoor ‘perceiving’.)

Teamledenmetdezetyperingstrevenernaarlogischeverklaringenteontwikkelenvoor alleswatheninteresseert.Zezijntheoretischenabstract,hebbenmeerinteressevoor ideeëndanvoorsocialeinteractie.Zezijnrustig,beheerst,flexibelensoepel.Zebeschikken overeenongewonevaardigheidomzichteconcentrerenophetdieperliggendeenom problemenbinnenhuninteressesfeeroptelossen.Zezijnsceptisch,somskritischenaltijd analytisch.

• ESTJ (Estaatvoorextravert,Svoorsensing,Tvoorthinking,Jvoorjudging.)

Teamledenmetdezetyperingzijnpraktisch,realistisch,zakelijk,vastberadenensnelin hetuitvoerenvanbeslissingen.Zeorganiserenprojectenenmensenomdingengedaante krijgen,richtenzichophetbehalenvanresultatenopdemeestefficiëntemanier.Zijzorgen voorroutinematigedetails.Zebeschikkenovereenduidelijkereekslogischenormen,volgen diesystematischenwillendatanderendatookdoen.Zezijnkrachtiginhetverwezenlijken vanhunplannen.

MetbehulpvandegegevensuitdeMBTIishetmogelijkomeenteamevenwichtigsamente stellenennategaanwatdemogelijkebijdragevaniemandaaneenteamkanzijn.

OpbasisvandezestienmogelijketyperingenvandeMBTIkomenMyersenBriggstotacht verschillendeteamrollendiemensenkunnenvervullen.ZijhebbeninfeitedeMBTIomgebouwd naareenMTRI(ManagementTeamRollenIndicator).

DeachtteamrollenvanMyers-Briggs

1.beeldhouwer(ESFPofESTP)

Debeeldhouweris extravert gericht,onderneemtgraagactieenwelhetliefstzosnel mogelijk.

BEROEPSONDERWIJS

2.conservator(ISFJofISTJ)

Deconservatorisiemanddiedeinformatieeerstvoorzichzelfhelderopeenrijwilhebben enduidelijkwilhebbendathetpraktischentoepasbaaris.Hetiseen introverte rol.

3.onderzoeker,ontdekker(ENTPofINFP)

Deonderzoekerisdeextravertespeurdernaarverbeteringenennieuweperspectieven.

4.vernieuwer(INTJofINFJ)

Devernieuwerzoektindewereldvanbegrippenenideeënnaarverbeteringenennieuwe mogelijkhedenenkomtdanvaakmetuitgedachteendaardoorwatradicaallijkende oplossingen.

5.dirigent(ESTJofENTJ)

Dedirigentwillogischebesluitenendezakengoedafwegen.Hetisiemanddieinde buitenwereldkijktnaareenlogischeordeningderdingen.

6.wetenschapper(ISTPofINTP)

Dewetenschapperzoektinzijnintroverterolnaarverklaringenenprobeertdecomplexiteit vanzakenteontdekkenenweertegeven.

7.coach(ESFJofENFJ)

Decoachheefteenextraverterolenzoektnaarconsensusenharmonieindegroep.

8.kruisvaarder,pelgrim(ISFPofINFP)

Dekruisvaarderiseenintroverterol.Hijlegtdenadrukopnormen,waardenenpersoonlijke overtuigingen.

Leesdeverdiepingsstof'MBTI'.

Opdracht2 Samenstellingprojectteam

a. Opbasisvanwelkecriteriakunjeeenprojectteamsamenstellen?

Jekrijgtdevraagleidingtegevenaaneenbuitensportprojectvoortweesportklassenvaneen middelbareschool.Hetgaatomongeveerveertigleerlingen.Hetprojectduurteenweeken vindtindeArdennenplaats.Hetprojectteamisnietalleenbelastmetdehelevoorbereiding, maarookmetdecoördinatieeneendeelvandeuitvoering.

b. Opgrondvanwelkecriteriasteljijditprojectteamsamen?

c. Steldatjedeledenvanhetprojectteammoetkiezenuitdeklas.Wiekiesjedanenwaarom?

Opdracht3 Werkstijlen

a. Geefeenbeschrijvingvandevierwerkstijlendiejekuntonderscheiden.

b. Welkewerkstijlpasthetmeestbijjou?Legjeantwoorduit.

Opdracht4 TeamrollenRemmerswaal

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Remmerswaalonderscheidtdevolgendeteamrollen:

• dekat-uit-de-boom-kijker

• hetstilleverzet

• hetverlegentype

• dejaknikker

• degrappenmaker

• dedoordrammer

• dewaterval

• dedominerende

• debezwarenmaker

• desociale

• deafdwaler

• deinitiatiefnemer.

COPYRIGHTBOOM

a. Kommetelkaartoteenkortebeschrijvingvandezerollen.

b. Kiesvoorjezelftweerollenuitdiehetmeestbijjepassen.

c. Kiesvoorjezelftweerollenuitdiehetminstbijjepassen.

d. Kiesvooreenvandeanderestudentenuithetgroepjedetweemeestpassendeendetwee minstpassenderollenuit.

e. Bespreekderesultatenmetelkaar.

Opdracht5 RolkarakteristiekenvanVerhaar

BekijkderolkarakteristiekenvanVerhaarennoteerdetweerolkarakteristiekendiehetmeest enhetminstbijjoupassen.Legjeantwoorduit.

Opdracht6 Belbintest

Bekijkdewebsite'Degroepsrollentest'.

a. Doedetestopdewebsite.

b. Welketweerollenkomenbijjouhetsterkstenhetminststerknaarvoren?

c. Herkenjijjeinhetresultaat?Waaromwel/niet?

Opdracht7 Belbinrollenbinnendeklas

Bekijkdewebsite'Degroepsrollentest'.

a. DoeallemaaldeBelbintestopdewebsite.

b. Maakeenkeuzevooreenoftweerollendiehetbestebijjoupassenofwaarjehethoogste opscoort.

c. MaakeeninventarisatievanalleBelbinrollendieindeklasvoorkomen.

d. Analyseerhetresultaat.

Opdracht8 MBTI

BEROEPSONDERWIJS

a. GeefeenbeschrijvingvandevieronderdelenvandeMBTI.

b. Kiesvoorelkonderdeelwelkevandetweebeschrijvingenhetbestebijjoupast.Komop basishiervantotjouwMBTI-typering.

c. Watisdeteamroldiehierbijpast?

Opdracht9 MBTI-test

Bekijkdewebsite'PersoonlijkheidstestMBTI'.

a. Doedetestopdewebsite.

b. Watisjeresultaat?

COPYRIGHTBOOM

c. Herkenjijjeinhetresultaat?Waaromwel/niet?

Opdracht10 MBTItypering

GeefeenomschrijvingvandeMBTI-typeringenISFPenENTJ.

9.3Gedragingroepen

Naastderoldiemensenineenteamhebben,ishetookinteressantomnaarhetgedragvan menseninteamstekijken.EenhulpmiddelhierbijisdeRoosvanLeary.

DeRoosvanLeary

Eenhulpmiddelomteachterhalenhoemensenzichopstelleninhetcontactmetanderenis hetmodelvanLeary,ookwelgenoemd ‘deRoosvanLeary’.

DeRoosvanLearygaatuitvantweepositiesdiejeinneemt:

1.depositieopdelijndominant---ondergeschikt(verticaleas)

2.depositieopdelijnsamenwerkend---tegenwerkend(horizontaleas).

RoosvanLeary.

Deverticaleasstaatvoordeopstellingdieiemandtenopzichtevaneenanderinneemt.Dat kanvariërenvaneendominantehoudingtoteenondergeschiktehouding,ofwel:bovengedrag enondergedrag.Dehorizontaleasstaatvoorderelatiedieiemandmeteenanderheeft.Die relatiekanaandeenekant coöperatief,samenwerkendzijnenaandeanderekant tegenwerkend,vijandig.Ofwel:samengedragentegengedrag.Deuitwerkingvansamengedrag, tegengedrag,bovengedragenondergedragisglobaalalsvolgtteomschrijven:

• Eensamengedragspatroonuitzichinverantwoordelijk,behulpzaam,respecterend,dankbaar ensamenwerkingsgezindgedrag.

• Eentegengedragspatroonuitzichinonafhankelijk,wantrouwend,standvastig,kritischen twijfelzuchtiggedrag.

• Eenbovengedragspatroonuitzichinactief,initiërend,beïnvloedend,beheersenden motiverendgedrag.

• Eenondergedragspatroonuitzichinpassief,afhankelijk,onderdanig,conformerenden bescheidengedrag.

Opbasisvandezetweeassenendepositiesdiejeinkuntnemen,komtLearytotdevolgende achtgedragsvarianten:

• leidend

• helpend

• meewerkend

• afhankelijk

• teruggetrokken

• opstandig

• aanvallend,offensief

• concurrerend.

Bekijkdevideo'RoosvanLeary'.

Learyheefteenvragenlijstontwikkeldwaaruitjegedragsvoorkeurblijkt.Hiernaziejeeen voorbeeldvaneenvragenlijstmetsteedstweegedragingen.

Voorbeeldvragenlijst

Haaljezelfvoordegeesthoejejezelfdoorgaanstenopzichtevananderenopstelt.Denkhierbij aanvrienden,collega’s,klantenenmanagers.Geefperkeeraanwelkgedraghetmeestopjou vantoepassingisofhetbestebijjepast.Ookalsbeidegedragingenminderopjevantoepassing zijn.Maakdusaltijdeenkeuze.

Koelbloedig

Autoritair

Leidingnemend

Afstandelijk

Invoelend

Stug

Streng

Zorgzaam

Zakelijk

Boeiend

Attent

Doortastend

Welbespraakt

Zachtaardig

Overheersend

Joviaal

Hartelijk

Bescheiden

Defensief

Aanwezig

Nors

Behulpzaam

Behoudend

Wantrouwend

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Hetgedragvandeeenheeftinvloedophetgedragvandeander:gedragroeptgedragop.De manierwaaropdegedragsstijlenopelkaarreageren,issomsovereenkomstigensoms tegengesteld:

1.Samengedragroeptsamengedragop.

Alsmensensamengedragvertonen,roepenzesamengedragbijdeanderop.

Voorbeeld:helpendgedragroeptmeewerkendgedragop.

2.Tegengedragroepttegengedragop.

Alsmensentegengedragvertonen,roepenzetegengedragbijdeanderop.

Voorbeeld:aanvallendgedragroeptopstandiggedragop.

3.Bovengedragroeptondergedragop.

Alsmensenbovengedragvertonen,roepenzeondergedragbijdeanderop.

Voorbeeld:concurrerendgedragroeptteruggetrokkengedragop.

4.Ondergedragroeptbovengedragop.

Alsmensenondergedragvertonen,roepenzebovengedragbijdeanderop.

Voorbeeld:volgendgedragroeptleidendgedragop.

Mensendietegenwerken,kunjedusvaakbetermeekrijgendoorteblijvensamenwerkendan doortegenhenintegaan.Elkevormvangedraghebjenodigineenteam.Wanttegengedrag klinktweliswaarnegatief,maarhetkritischvermogenineenteamisookbelangrijk.Enhet spreektvoorzichdaterleiders(boven)envolgers(onder)nodigzijn.

Bekijkdevideo's'RoosvanLearyindeklas'en'Zesvoorbeelddialogen'.

Omgangmeteenmedewerker

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Jehebteenleidinggevendefunctie.Eenmedewerkerdieonderjouwverantwoordelijkheidvalt, vertoontinitiatiefloosgedrag.Goed,demedewerkerbewondertjouenormenhijheeftrespect voorje.Alleen,hijzoektgeregeldbevestigingbijjou,alsofhijnaarcomplimentenvist.Soms merkjedathijzelfsjouwgedragimiteert.Aandeanderekantweetjedatjemedewerker intelligentisendathijbestideeënheeft.Alleen,hijtoontdatnooit.Hijdoetzijnding,wildaarom gewaardeerdwordenendatishetdanwel.

Jewilteigenlijkdathijwatmeerpittoontenwatmeerenthousiasmeinzijnwerkbrengt.Dat hijmetinitiatievenkomtenzijnkennisenvaardighedeninbrengtomzakenverbeterdtekrijgen. Eigenlijkwiljedusdathijmeerhelpendgedrag(samengedragenmiddengedrag)ofzelfsleidend gedrag(samengedragenbovengedrag)gaatvertonen.

MetdeRoosvanLearyhebjezijngedraggeanalyseerd.Jemedewerkervertoontduidelijk samengedrag,gecombineerdmetondergedrag.Zijngedragspatroonvaltdusonderhethokje ‘meewerkendgedrag’enheelvaakookonder‘volgendgedrag’.Zijngedragwiljegraagveranderd zieninsamengedragenbovengedrag(helpendgedragofzelfsleidendgedrag).

Alleen...doorzijngedragroepthijbijjoujuistleidendgedragop.Ondergedragvandeander roeptbijjouimmersbovengedragop.Daarmeeveranderterniks.Wantjouwleidendgedrag (samengedragenbovengedrag)roeptbijjemedewerkerweervolgendgedragop(samengedrag enondergedrag).Enzoisdevicieuzecirkelcompleet.

Nujedatweet,probeerjehetprincipevandeRoosuit.Jegaatnaarhemtoeenjijvertoont naarjemedewerkerbewustsamengedragénondergedrag.Jekiestdusbewustomgeenleidend gedragmaarvolgendgedragtevertonen.Concreetvraagjejouwmedewerkeromadvies.Je steltjeonderdanigop.Jehebtgeenantwoorden,jehebtalleenvragen.Vooralhoe-vragenzijn daarbijbelangrijk:hoekunnenwedatdoen,hoemoetenwedataanpakken,hoegaanwe daarmeeaandeslag?Jemedewerkerwordtdoorjouwgedraguitgenodigdomsamengedrag enbovengedragtevertonen(helpendgedragofleidendgedrag).Daarmeehebjemetjouw gedragzijngedragbeïnvloedenbereikjealsleidinggevendejedoel:meerpiteninitiatiefvan jemedewerker.

Leesdeverdiepingsstof'Wederzijdsebeïnvloeding'.

Rolrigiditeitversusrolflexibiliteit

TotslotonderscheidtLearydebegrippenrolrigiditeitenrolflexibiliteit.Voorsommigemensen ishetergmoeilijkzichaantepassenaandeomstandigheden.Inwatvoorteamzeook functionerenenongeachtdesituatie,zestellenzichaltijdafhankelijkofmeewerkendop.Deze personenvertonenrolrigiditeit.Zehoudenstar,rigidevastaanhunvoorkeursrol.

BEROEPSONDERWIJS

Anderemensendaarentegennemenbewustbepaaldgedragaandatopdatmomenthetmeest gepastis,gezienhetteamendesituatie.Zijstellenzich,zonodig,deenekeerleidendopen deanderekeerwatmeerafwachtend.Ookdurvenzijafentoeopstandigtezijn.Inprojectteams functionerenmensenmetrolflexibiliteitbeduidendbeterdanmensendiestarzijn.

Opdracht11 RoosvanLeary

a. WatisdeRoosvanLeary?

b. WaarvoorkandeRoosvanLearygebruiktworden?

c. TekeneenvolledigeRoosvanLeary.

COPYRIGHTBOOM

Opdracht12 Video'sRoosvanLeary

Bekijkdevideo's'RoosvanLeary','RoosvanLearyindeklas'en'Zesvoorbeelddialogen'.

a. GeefeenbeschrijvingvandeRoosvanLeary.

b. WatvindjevandebruikbaarheidvandeRoosvanLeary?

Opdracht13 TestRoosvanLeary

Bekijkdewebsite'RoosvanLearytest'.

a. Doedetestopdewebsite.

b. Geefeenbeschrijvingvanhetresultaat.

Opdracht14 Actieenreactie

a. MaakaandehandvandeRoosvanLearyduidelijkdatbepaaldgedragjuisttegenovergesteld gedragopkanroepen.

b. Maakaandehandvaneenvoorbeeldduidelijkhoejehierindepraktijkgebruikvankunt maken.

Opdracht15 Rolflexibiliteitenrolrigiditeit

a. Legdebegrippenrolflexibiliteitenrolrigiditeituit.

b. Pasdezetweebegrippentoeopjeeigengedrag.Welkevandetweebegrippenishetmeest opjouvantoepassing?Maakditduidelijkaandehandvaneenvoorbeeld.

9.4Goedesamenwerking

Eengoedesamenwerkingwordtdoormeerderefactorenbepaald.Erwordthieringegaanop tweeaspectendievanbelangzijnvooreengoedesamenwerking,namelijkafstemmingenhet makenvangoedeteamafspraken.BijhetmakenvanafsprakenwordtdeDAU-formule beschreven.

Goedesamenwerking.

Leesdeverdiepingsstof'Niveausvansamenwerken'.

Afstemmenvanwerkzaamheden

Ineenprojectorganisatiebestaaneigenlijkgeenfunctiesdievollediglosstaanvandeandere functies.Iedereenwerktwelopdeeenofanderemaniersamenmetanderen.Ofopzijnminst zijndewerkzaamhedenvandeéénbepalendvoordewerkzaamhedenvandeander.Hetisdus zaakdewerkzaamhedenvandeverschillendeteamledenopelkaaraftestemmen.

Watmoetjedoenomtoteengoedeafstemmingtekunnenkomen?Hierbijzijndevolgende zakenvanbelang:

• eeninventarisatievandeprojectwerkzaamheden

• eenbeoordelingvandesamenhang(afhankelijkheid)tussendeprojectwerkzaamheden

• overlegmetdeprojectleden

• hetvastleggenvanafspraken

• hetbewakenenbijstellenvandeprojectplanning.

Teamafsprakenmaken

Goedeafsprakenmakenisbelangrijkbijsamenwerken.Eenafspraakiseen ‘overeenkomst tussenmensen’.Datklinktmisschiennogalzwaar,maarzekeralsjeprojectmatigwerkt,moet jehiervanuitgaanenernaarhandelen.Zekerbijprojectmatigwerkenishetnakomenvan afspraken ‘heilig’.Alleenopdiemanierkunnenopdrachtgever,projectleiderenprojectleden opelkaarrekenen.Omprojectledengoedtelatensamenwerken,ishetraadzaamomineen vandeeerstevergaderingenheldereteamafsprakentemaken.

Enkelevoorbeeldenvanteamafsprakenzijn:

BEROEPSONDERWIJS

• Iedereenisverantwoordelijkvoorhetprojectresultaat.

• Wezorgenergezamenlijkvoordatiedereenruimtekrijgtvoorinbreng.

• Werespecterenelkaarsmening.

• Wegevenelkaaropenfeedback.

• Wehoudenonsaangemaakteafspraken.

• Deprocedurevanbesluitvormingwordtvoorafvastgesteld.

• Deprojectleiderheeftderolvanvoorzitter.

• Alleendeprojectleidercommuniceertmetdemedia.

• Eenvandeprojectledenisdevastenotulist.

• Denotulenwordenbinnenvierdagenverspreid.

• Tijdensdevergaderingenzijndemobieltjesuit.

DeDAU-formule

Wanneeriseenafspraakgoed?Goedeafsprakenmoetenvoldoenaandezogenaamde

DAU-formule.DeDAU-formuleiseenmanieromtecontrolerenofeenafspraakgoedgemaakt is.DAUstaatvoor:

• D=duidelijk

• A=acceptabel

• U=uitvoerbaar.

Deformulewordtaandehandvanhetvolgendevoorbeeldduidelijk.

StephanenFrits

Stephanwerktbijeensportevenementenbureau.Hijkrijgtdeopdrachtomvandaagom14.00 uureenaantalmountainbikesvanArnhemnaarHaarlemtebrengen.ZijncollegaFritsvraagt hemofhijopdeterugwegeenpakjevoorhemwilaflevereninRotterdam.Fritsvraagtdusof Stephanvoorhemwiloverwerken.AlsStephanviaRotterdammoetrijden,ishijnamelijkpas om19.00uurteruginArnhem.Fritsheeftvanmiddageenbruiloftenwilgraageenpaaruur eerdernaarhuis.StephanziethetbelangvoorFritsengaatakkoord.Fritsisblij: ‘Ikhoorhet wel,alsikeenswatterugkandoenhè?

Duidelijkwilhierzeggen:duidelijkwaaroverdeafspraakgaat.Wiedoetwatenwanneer?Als eenafspraakduidelijkis,kunjeachterafcontrolerenofdezeisnagekomen.

Duidelijk

• wie:Stephan

• wat:naareenadresinHaarlemgaan,mountainbikesbrengen,daarnaeenpakjeafleveren inRotterdamenvervolgensterugnaarArnhem

• wanneer:vandaag.

Acceptabelwilzeggendatiemanddeafspraakwiluitvoeren.

Acceptabel

FritsvraagtofStephanwiloverwerken.AlsStephandatwil,accepteerthijdeafspraak.

UitvoerbaarwilzeggendatStephandemiddelenendetijdheeftomdeafspraakuittevoeren. Bijmiddelenkunjedenkenaanmaterialenengeld.

Uitvoerbaar

IshetmogelijkomopéénmiddagvanArnhemnaarHaarlemterijdenenweerterugvia Rotterdam?KanStephangebruikmakenvaneenbestelbusvoordemountainbikes?Ja?Danis deafspraakuitvoerbaar.

Alsjesameneenklusofprojectorganiseert,kanerspanningontstaantussenindividuele belangenengroepsbelangen.Afhankelijkvanhetfeitofjeeengemeenschappelijkdoel, tegengestelddoelofeenelkaaruitsluitenddoelhebt,ervaarjeditspanningsveldals:

• samenwerken

• onderhandelen

• conflict.

Samenwerken

Gemeenschappelijkdoel

Voelbaarvertrouwen

Hetresultaatismeerdande somvandeafzonderlijke delen.

Conflict Onderhandelen

Elkaaruitsluitendedoelen Tegengesteldedoelen

Nietgeheelduidelijk vertrouwen

Hetresultaatwordtgelijk verdeeld(iederhetzijne).

Bereidheidtotcompromis Compromis

Eéngroep

Gevoelvanafhankelijkheid

Denkeninpartijen

Behoefteaanafhankelijkheid

Tipsvooreengoedesamenwerking

Wantrouwen,elkaarszwakke plekzoeken

Erissprakevanverliezersen winnaars.

Geenbereidheidtot compromis

Denkenintegenstanders

Behoefteaan

onafhankelijkheid

BEROEPSONDERWIJS

• Bespreektijdenshetteamoverlegnietalleendeprojectvoortgang,maarookdeonderlinge samenwerkingenafspraken.Hetbespreekbaarmakenvansamenwerkengeeftveelimpulsen aaneenbeteresamenwerking.

• Bespreekgezamenlijkelkaarskwaliteitenenverwachtingenoverdesamenwerking.

• Zorgvoorduidelijkeafsprakenmetalleteamledenovertaken,inzet,beschikbaarheiden werktijden.Weesopenoverdezeafspraken.Vermijdteveeluitzonderingssituaties.

• Vierregelmatigeensuccesje.Alseenbelangrijkcontractisafgesloten,alsjebelangrijke sponsorenvoorhetprojecthebtbinnengehaaldofalshetprojectgoedisverlopen,vierdit danmetdeprojectledendoorbijvoorbeeldtetrakterenofdoorcomplimententegeven.

Stastilbijdesuccessen!

Leesdeverdiepingsstof'ModelvoorEffectiefTeamfunctioneren'.

Opdracht16 Woordspingoedesamenwerking

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maakeenwoordspinmetinhetmiddendewoorden ‘goedesamenwerking’.Omdebeurt bedenkenjulliewoordendiemetgoedesamenwerkingtemakenhebben.Zetdezewoorden rondomdewoorden ‘goedesamenwerking’ entreklijnentussen ‘goedesamenwerking’ en deanderewoorden.Alsjenietsmeerweet,magjepassenengaatjebeurtovernaarde volgende.

b. Bespreekdetermenindewoordspinenkomtoteenlijstjemetonderwerpendiemetgoede samenwerkingtemakenhebben.

c. Vergelijkditlijstjemetdelijstjesvanjemedestudenten.

Opdracht17 Afstemmingvanwerkzaamheden

Vooreensuccesvolverloopvaneenprojectiseengoedeafstemmingvanwerkzaamheden belangrijk.Welkefactorenspelenhierbijeenrol?

Opdracht18 DeDAU-formule

a. WaarstaatdeafkortingDAUvoor?

b. GeefeenvoorbeeldvaneenDAU-afspraak.

c. WaaromishetmakenvanDAU-afsprakenindepraktijkzobelangrijk?

9.5Groepsontwikkeling

Aangezieneenprojectteamvrijwelinallegevalleneenbeginnendegroepis,ishetinteressant omdegroepsontwikkelingendeproblemendiedaarmeegepaardgaantebekijken.Eengroep ontwikkeltzichindevolgendefasen.

BEROEPSONDERWIJS

Defasenvangroepsontwikkeling.

Leesdeverdiepingsstof'ModelvanTuckman'.

Fase1Oriëntatie

COPYRIGHTBOOM

Indeeerstefasevanhetgroepsprocesisermeestalsprakevanonzekerheid.Demeesteleden vandenieuwegroepkijkendekatuitdeboom.Zetastenafbijwiezezichwelennietthuis voelen.Erontstaaneerste,oppervlakkigecontacten. ‘Erbijhoren’ enjeopjegemakvoelenzijn inditstadiumergbelangrijk.Doordeonzekerheidheeftdegroepindezefasebehoefteaan duidelijkleiderschap.Ditgeldtookvoordestartendeprojectgroep.

Deprojectleiderzalindezefasesturingmoetengevenaandegroep.Deverschillenderollen diedeprojectledeninnemen,moetennoguitkristalliseren.Erzijnmeestalnogweinigconflicten. Voordeprojectleiderliggenindezefaseprimakansenomduidelijkeregelsaftesprekenen eenprettigesfeertecreëren.Indezefasekunnenernormenontwikkeldwordenenwaarden

vastgesteldworden.Inhetbeginisderolvandeprojectleiderbelangrijk.Bijeenaantalleden heersteengevoelvanonzekerheidendatvraagtomeenduidelijkoptredenvandeprojectleider alsteamleider.Bijdebesprekingvandegroepscohesiegaanwehiernaderopin.

Fase2Opstand

Omdatdeledenelkaarbeterlerenkennen,durvenzeookmeertegenelkaartezeggen.Inde eerstefasewerdenirritatiesnognietuitgesproken.Indezefasebegintdatlangzaammaarzeker tekomen.Deteamledendurvenhetmetelkaaroneenstezijnendeeersteconflictenkunnen nuplaatsvinden.Demeestenzijnnogeenbeetjezoekendnaarhunrolenvanuitdezesituatie kunnengemakkelijkrolconflictenontstaan.Projectteamszijnmeestalredelijkprofessioneel functionerendeteams.Tochishetmogelijkdatindezefaseeensoortzondebokontstaat.

Voordeprojectleiderishetbelangrijkdatconflictenenhetzondebokmechanismeineenvroeg stadiumaandeordewordengesteld.Openheidisindezefasebelangrijkomdeopstandde kopintedrukken.Alsdeconflictenuitgesprokenenopgelostworden,komthetprojectteam indevolgendefase(eenheid).Gebeurtditniet,dankanhetteamineenimpasseverzeildraken.

Symptomenenoplossingen

Symptomenvanopstandendreigendeimpasse:

• Teamledenkomentelaat.

• Bepaaldeteamledenonttrekkenzichaandediscussie.

• Agendaenstukkenwordenslechtgelezen.

• Mensentekenenpoppetjes.

• Besluitenwordenniet(uitstelgedrag)ofoverhaastgenomen.

BEROEPSONDERWIJS

• Discussiesverlopenmoeizaam.

Mogelijkeoplossingen:

• Overleghoedetakeninteressantergemaaktkunnenworden.

• Brengverwachtingentersprake.

• Evalueerdewerkwijzeensamenwerking.

• Brengjeeigengevoelin

• Confronteerhetteammetconcretegedragingen.

Fase3Eenheid

COPYRIGHTBOOM

Alsdeprojectledennaoverlegweeropéénlijnkomen,ontstaaterlangzaammaarzeker overeenstemmingbinnenhetteam.Deonderlingerelatieswordensteedsbeter.Indezefase ishetbelangrijkomdeprojectledenscherptehouden.

Insommigegevallenontstaathetfenomeengroepsdenken.Bijgroepsdenkenhebbende projectledenhetgevoeldatzezichondergeschiktmoetenmakenaanhetprojectteamenaan hetgemeenschappelijkdoel:hetslagenvanhetproject.Natuurlijkisditbelangrijk,maarde

ledenmoetennatuurlijkwelkritischblijvenenhunspecifiekeinbrengblijvenhebben.Hetgaat bijhetnemenvanbesluitennietomwelkbesluithetbreedstgedragenwordt,maaromhet bestebesluit.

Teautoritairleiderschapkanhetgroepsdenkenindehandwerken.Deprojectleideriszo dominant,dathijzijnstempelzodanigophetprojectteamdruktdatditdeandereninhun ideeënenbeslissingenverlamt.

Fase4Samenwerking

Opbasisvaneengoedesamenwerking,komthetprojectteamindezefasetotoptimale teamprestaties.

Voordeprojectleiderishetbelangrijkdatindezefasedekwaliteitenvanalleafzonderlijke projectledenoptimaalbenutworden.Eenbelangrijketaakvandeprojectleiderisomdeze zelfstandigheidenonafhankelijkheidtestimuleren.Doorgoedesamenwerkingiséénpluséén geentwee,maardrie.Erissprakevaneenmeerwaarde.

Fase5Beëindiging

Aanalleprojectteamskomteeneinde.Aanheteindevanhetprojectwordthetteamontbonden. Voordeprojectleiderishetbelangrijkervoortezorgendathetteamnietvoortijdiguitelkaar valt.Hetgebeurtweleensdathetprojectafsteventopeensuccesendatdeprojectledenhet gevoelhebbendathetzowelgoedis.

Deprojectleiderzaldemotivatieomsamentewerkentotheteindehoogmoetenhouden.Dit kanonderanderedoornetalsbijdestart,dekick-off,ookeenspecialeslotbijeenkomstte plannen.Hetisbelangrijkdatdeprojectledenmeteengoedgevoelafscheidvanelkaarnemen.

Cohesieineenprojectteam

COPYRIGHTBOOM

Westaanwatuitgebreiderstilbijhetbelangvaneengoedegroepscohesie(samenhang)ineen projectteam.Bijeenprojectteamisvrijwelaltijdsprakevaneennieuwegroep.Inhetbeginis ermeestalgeensprakevancohesieofsamenhang.Mensenmoetenelkaarlerenkennenvoordat ercohesiekanontstaan.Hetteammoetzichnogontwikkelen.Tijdensditproceswordener normenontwikkeldenwaardenvastgesteld.Dienormenenwaardenbiedendeprojectleden zekerheidenveiligheid,omdatzezorgenvooreengevoelvangemeenschappelijkheid.Deleden vaneenteamzijnzichdaarmeestalnietzovanbewust.

Eengoedeprojectleideriszichditwelbewustenzalproberendeontwikkelingvandecohesie inhetprojectteamtestimuleren.Deprojectleiderzalindeeersteplaatsdeledenwijzenophet gezamenlijkeprojectdoel.Ookalzijndewerkzaamhedenverschillend,zestaaninhetteken vanhetzelfdedoel.Meestalisiedereenhetweleensoverhetdoel.Overdemanierwaaropdat doelbereiktkanworden,ontstaatvakeronenigheid.Hetisdanvanbelangdatdeleider beargumenteertwaaromdoorsamenwerkingdatdoelhetbestbereiktkanworden.

Groepscohesiestimuleren.

Alshetprojectteameengemeenschappelijkdoelheeftenovereenstemmingheeftbereiktover demanierwaarophetdoelwordtnagestreefd,isaaneenbelangrijkevoorwaardevoorcohesie inhetteamvoldaan.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Alszichinhetteamvervolgensgeenduidelijkeinformeleleideropwerptenerookgeenformele leideris,bestaatdekansdatdeverschillendeledensterkzelfgerichtgedraggaanvertonen. Iederheefteigenideeënenisgeneigdanderendaarmeeteovertroeven.Ofmensengaanhun stokpaardjeberijdenenhebbengeenaandachtvoordeinbrengvananderen.Sommigeleden zullengeneigdzijnzichterugtetrekkenuithetteamomhelemaalhuneigengangtegaan.

Eengoedeprojectleiderkandergelijkzelfgerichtgedragcorrigeren.Teneerstenatuurlijkdoor hetprojectdoeltebenoemenenargumententegevenvoorsamenwerking.Daarnaastisheldere feedbackvangrootbelang.Hetisdaarbijbelangrijkdatdeleidersnelenadequaatreageertop ongewenstgedragentegelijkertijdgewenstgedragvoorstelt.

Evieenhetproject

Eengroepjevrijwilligersenmedewerkersvaneenbuurthuisgaanwerkenmetmensenmeteen chronischeaandoeninguiteenachterstandswijk.Voorditbuurthuisisditeennieuwproject. Totvoorkorthadmenweinigoogvoordezemensenindewijk.Nuisgezondheid,vooralvoor dezemensen,eenbelangrijkonderwerp.Hetgroepjevrijwilligersenmedewerkerskentelkaar nietofnauwelijks.DeSB-coördinatordiedeleidingheeft,roeptdeteamledenbijelkaaren

omschrijfthetdoelvanhetproject:

Dedeelnameaanbewegingsactiviteitenonderdezedoelgroepstijgtmet25%en75%vande deelnemerservaartdebewegingsactiviteitenalspositief.

Evieiseenvandevrijwilligers.Zehoudtnietvan ‘oeverloosgezwets’ enwileigenlijkgewoon aandeslag.Vandaagisereenvergaderingoverdeactiviteitendiezeaandedoelgroepgaan aanbieden.Eviezitwelbijdevergadering,omdatdatnueenmaalverplichtis,maarzeneemt nietechtdeelaanhetgesprek.DeleiderzegtnutegenEvie: ‘Ikziedatjealtwintigminuten achterelkaarineentijdschriftzittebladeren.Jehebttijdensdehelevergaderingnogniets gezegd.Kunjemevertellenwatdaarderedenvanis?’

OokalsEviegeenantwoordwilgeven,kandeprojectleiderhaarvragenhaareigenideeënte spuien.Doordezeideeënendievananderenteverbindenmethetdoelvandeactiviteiten, kunnendeverschillendeledenvanhetteamhetgevoelkrijgendatzeinderdaadsamenaan hetdoelwerken.

Bijhetgevenvanfeedbackishetbelangrijkzoobjectiefmogelijktezeggenwaarhetomgaat. InhetvoorbeeldzegtdeleiderdusniettegenEvie: ‘Watzitjeertochonverschilligbij’,maar: ‘Ikziedatjealtwintigminutenachterelkaarineentijdschriftzittebladeren.’ Ditlaatsteis waarneembaargedrag.Alsjezegtdatiemanderonverschilligbijzit,interpreteerjegedrag. Interpretatieswekkenvaakeerderonwilofagressieopdanmedewerking.Jeschieterdusniets meeop.

Opdracht19 Fasengroepsontwikkeling

Vulhetvolgendeschemain.

Fasevan groepsontwikkeling

Oriëntatiefase

Opstand

Eenheid

Samenwerking

Beëindiging

Kenmerken

Belangrijkstetaak/rolvande projectleider

Opdracht20 Cohesieineenprojectteam

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bespreekmetelkaarwathetbelangisvancohesieineenprojectteam.

b. Bespreekmetelkaarhoejealsprojectleidereenbijdragekuntleverenaandecohesievan hetprojectteam.

9.6Veranderingendoorvoereninteams

Hiergaatdeaandachtuitnaarmogelijkhedenomveranderingendoortevoerenineen projectteamofintegrijpenineenproces.Zulkeingrepenwordenookwelinterventiesgenoemd. Voorafgaandaaneeninterventiebepaaljewaaromdezenodigis.

Bijhetinterveniëren(ingrijpen)zetjedevolgendestappen:

• goedobserveren

• tijdigsignaleren

• oorzakenachterhalen

• adequaatinterveniëren.

Alsjemetofineenteamwerkt,moetjevoortdurendjeogenenorengoeddekostgeven.Doe jedatgoed,dankunjetijdigongewensteontwikkelingensignaleren.Wanneerjedezehebt gesignaleerd,moetjedeoorzakenervanachterhalen.Vindjeeenverkeerdeoorzaak,danheeft datdeverkeerdeactietotgevolgendatisnatuurlijknietdebedoeling.Tenslotteprobeerje deongewenstesituatieteveranderendooropdejuistemanierintegrijpen.

Mogelijkeinterventiesbijgroepsprocessenzijn:

• desituatieveranderen(taken,werkzaamhedenofverantwoordelijkhedenveranderen)

• jeeigenrolaanpassen

• informelesubgroepenbeïnvloeden

• aandachtschenkenaanindividueleteamleden

• desamenstellingvanhetteamveranderen.

Desituatieveranderen

BEROEPSONDERWIJS

Jekuntdesituatieveranderendoormensenanderetakenofverantwoordelijkhedentegeven. Iemanddiezijntaaknietnaarbehorenuitvoertofnietvoldoendekwaliteitenblijkttehebben vooreenbepaaldetaak,kunjevandetaakafhalen.Ookishetmogelijkomprojectledendie nietgoedmetelkaarkunnensamenwerken,teverdelenoververschillendesubgroepen.

Jeeigenrolaanpassen

Doorhetveranderenvanjeeigenopstellingkunjeookinvloeduitoefenenophetgroepsklimaat endesfeerinhetprojectteam.Ditvraagteengoedinzichteneenflexibeleopstelling.Zokun jebijeenpassiefteam,alsjeallesalgeprobeerdhebtomdezepersoneninbewegingtekrijgen, zelfeenactievererolgaanspelen.Maarbijeenheelactiefteam,kunjezelfeenpassievere positieinnemenenmeereenvormvanbegeleidenopafstandtoepassen.HetmodelvanLeary isbijdezeinterventieshandigomtegebruiken.

Informelesubgroepenbeïnvloeden

Informelesubgroepenkunneneenpositieveinvloedhebbenophetprojectteamwaarvanze deeluitmaken.Ditkunjepositiefaanwendenvoorhetbelangvanhetheleteam.Informele groepjeskunnenookeennegatieveinvloedhebben.Dankunjeproberenmaatregelentenemen, hoeweldatnietgemakkelijkis.

Informelesubgroepen.

Omtebeginnenkunjeinformelesubgroepennegeren.Jebesteedtdangeenaandachtaande ongewensteffecten,uiteraardzolangergeenechtegrenzenwordenoverschreden.Jekuntook hetomgekeerdeproberen:degroepactiefbetrekkenbijjewerkenhetpositievebevestigen. Dekansbestaatdandatdezeledenzelfminderhetaccentgaanleggenopongewenstgedrag.

COPYRIGHTBOOM

Eenanderemanierisproberendesamenwerkingvandezesubgroepentebeperkendoorde takenaantepassen(desituatieveranderen),waardoorzemindermetelkaartemakenkrijgen. Natuurlijkkunjehetfunctionerenvandesubgroepenookgewoonbespreekbaarmaken.

Aandachtschenkenaanindividueleteamleden

Alserongewensteontwikkelingenineenprojectteamzijn,gaatiedereendaaropzijneigen maniermeeom.Daaromishetnodigdatjeookindividueleledenaandachtgeeft.Nietalleen aandegenendielasthebbenvandesituatie,maaruiteraardookaandegenendiehetprobleem veroorzaken,versterkenofinstandhouden.Opdelaatstegroepisdeinterventiedangericht.

Leterwelopdatjedeveroorzakervaneenprobleemineenteamnietveroordelendbenadert ofhetetiket ‘schuldig’ geeft.Zo’nhoudingzalhetprobleemeerderversterkendanoplossen. Deveroorzakerzalzichverdedigenenzalminderbereidzijnmeetewerkenaaneenoplossing.

Desamenstellingvanhetteamveranderen

Ditisnietaltijdmogelijk.Ineenaantalgevallenligtdesamenstellingminofmeervast.

Veranderingenaanbrengenmoetjeookzorgvuldigdoen.Jeverwijdertnietzomaarmensenuit hetprojectteam.Jekuntnietzomaartedominanteprojectledenvervangendoorneutralere enevenminteveeltaakgerichteledendoormeersociaalgerichteleden.Hetopdezemanier

ingrijpenindesamenstellingvanhetteamiseennogalflinkemaatregel.Dezeneemjedanook meestalnietalseersteoplossing.Alleenalshetechtnietanderskaneneenlidhetproject ophoudtoftweeledenvolstrektnietmetelkaaroverwegkunnen,kunjehiertoeovergaan.

Opdracht21 Veranderingendoorvoeren

Bijhetinterveniëren(ingrijpen)zetjedevolgendestappen:

1.goedobserveren

2.tijdigsignaleren

3.oorzakenachterhalen

4.adequaatinterveniëren.

Beschrijfkortdeinhoudvandezevierstappen.

Opdracht22 Interventies

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Mogelijkeinterventieszijn:

1.desituatieveranderen(taken,werkzaamhedenofverantwoordelijkhedenveranderen)

2.jeeigenrolaanpassen

3.informelesubgroepenbeïnvloeden

4.aandachtschenkenaanindividueleteamleden

5.desamenstellingvanhetteamveranderen.

Bedenkbijelkeinterventieeenpraktijkvoorbeeldwaarbijdezemaniervaningrijpeneengoede oplossinglijkt.

9.7Personeelsplanning

Vooreengoedesamenwerkingenomhetbeoogdeprojectresultaattebehalen,ishetbelangrijk omtewerkenmeteenduidelijkepersoneelsplanning.Zosteljealsprojectleiderdienstroosters samen.Somsvragenvakantieperiodesomeenaangepastebezettingindevormvaneen vakantierooster.Jemaaktzulkeroostersenstemtdewerktijdenvanverschillendemedewerkers opelkaaraf.Ditiswatjedoetbijpersoneelsplanning.Bijpersoneelsplanninggaathetomeen effectieveenefficiënteverdelingvanhetwerkdatmoetgebeurenoverdemedewerkers.

Personeelsplanning

Personeelsplanningheeftbetrekkingopallewerkzaamhedendietemakenhebbenmeteen efficiënteeneffectieveverdelingvanwerkzaamhedenoverdemedewerkersineenbepaalde periode.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Voordesport-enbewegingscoördinatorinzijnrolalsprojectleiderzijntweetypen personeelsplanningbelangrijk:

1.opstellenvaneendienstrooster(verdelingvanwerkzaamhedenovereenaantalweken totmaanden)

2.opstellenvaneenwerkplanning(verdelingvanwerkzaamhedenovereenaantaldagen).

Dedienstroosterplanning

Jemaakteendienstroosterplanningvoordewerkzaamhedendiedoorhetteamverrichtmoeten worden.Ditkaneenteamvancollega’szijn.Zowerkjebijvoorbeeldineenteamvanzeven collega’sopdeafdelingbewegingsagogiekvaneenrevalidatiecentrum.Ofjehebtjeeigen tennisschoolenjehebttweefulltimetrainerseneenparttimetrainerindienstenbegeleidt tweestagiairs.

Bijhetsamenwerkenineenprojectteamhebjeooktemakenmeteen dienstroosterplanning.

Wegaaninop:

• dienstroosterplanningvooreenafdeling

• dienstroosterplanningvooreenprojectteam

• plannenmetdecomputer.

Dedienstroosterplanningvooreenafdeling

BEROEPSONDERWIJS

Bijhetopstellenvanhetdienstroosterkijkjeongeveereenmaandvooruit.Veelorganisaties hebbenzogenoemdevoortschrijdende,driemaandelijkseroosters.Hetroostervoordeeerste maandisdaneendefinitiefrooster,waarinpreciesstaathoegewerktmoetgaanworden.In hetroostervoordetweedemaandstaangegevensdiealzekerzijn,zoalsvakanties,afwezigheid doorlangdurigeziekteenaangevraagdeentoegewezenvrijedagen.Hetzelfdegeldtvoorhet roostervandederdemaand,maardanglobaler.

Planningvooreensportaccommodatie

AlsplannerineensportaccommodatiemaaktDennisinjanuarideplanningvoorfebruari definitief.Hetroostervoormaartvulthijinopbasisvanwatalzekeris.Zoookhetroostervan april.Najanuari,alshetroostervoorfebruariingaat,maakthijvoormaarthetdefinitieve rooster.Hijvulthetroostervooraprilinaandehandvanbekende,vaststaandegegevensen maakteennieuwroostermetglobalegegevensvoormei.

Hetmakenvandienstroosterswordtingewikkeldernaarmatejemeermensenmoetinroosteren. Ookonregelmatigedienstenenspecifiekekwaliteitenkunnenhetmoeilijkmakeneengoed roostersamentestellen.

Gegevensdievanbelangzijnvoorhetmakenvaneendienstroostervooreenafdeling:

• demedewerkersendienstverbanden

• deflexwerkersenanderetijdelijkekrachten

• destagiairs,vrijwilligers

• dewensenbriefjesvanmedewerkers

• deafdelingsagenda

• deinzet(totaalaantalmedewerkersdatperuurofperdagnodigis)

• decaoenandereregelingen.

Demedewerkersendienstverbanden

Heteerstewatjedoet,iseeninventarisatiemakenvandemedewerkersdiejemoetinroosteren. Denkookaannieuweenvertrekkendemedewerkers.Verdermoetjewetenwelkdienstverband zehebben:

• vastoftijdelijk(datumwaaropheteindigt)

• fulltimeofparttime(werktijdpercentageeneventuelevasteuren/dagen,beschikbaarheid).

Flexwerkersenanderetijdelijkekrachten

Waarschijnlijkmoetjelater ‘gaten’ dichteninhetrooster.Datzijndienstendienietdoorvaste medewerkersgedaankunnenworden.Controleerofergeldisvoorvervangingenhoeveel.

Ofwel:ganahoeveelvervangingskrachtenjemaginzetten.Zijnervrijwilligersenkunjedeze ookinroosteren?

Stagiairs,vrijwilligers

Stagiairsenleerlingenmogennietalsvolwaardigearbeidskrachtenwordeningezet.Voor vrijwilligersligtdatanders.Waarschijnlijkweetjeintussenuiteigenervaringdathetinde praktijkweleensgebeurt,maarwijgaanervanuitdathetniethoort.Hetiswelzoaardig,dat eenstagiairervaartdateropzijnkomstgerekendis.Dusneemzemeeinderoosters.Heel belangrijkisnog:opdagendaterstagiairszijn,moeterookbegeleidingzijn.

BEROEPSONDERWIJS

Wensenbriefjesvanmedewerkers

Medewerkerskunnenopeenbriefjeofineenagendaaangevenwelkewensenzehebbenvoor bepaaldedagen.Dezemoetenzenatuurlijkweltijdiginleveren,vóórjijderoostersmaakt.Stel daareenuiterstedatumvoorvast.

Deafdelingsagenda

Eenvolgendbelangrijkgegevenvoorderoosterplanningisdeagenda.Hierinkunjezienop welkedagenmensenafsprakenhebbenwaardoorzenietingeroosterdkunnenworden.Jekunt erookinlezenopwelkedagenofdagdeleneractiviteitenzijnwaarbijmeerpersoneeldan normaalnodigis.Denkookaanvakantielijstenenaanvragenvoorbijzonderverlof,bijvoorbeeld vooreenbruiloft.

Inzet

Jemoetwetenhoeveelmedewerkerserperdagofperuuraanwezigmoetenzijn.Dathangt vandeactiviteitenaf.

Caoenandereregelingen

Totslotzijnde cao enandere(arbo)regelingenbelangrijkvoorderoosterplanning.Indecaois veelgeregeldoverwerk-enrusttijden.Erstaanafsprakenindieaansluitenopde ArbeidstijdenwetenhetArbeidstijdenbesluit.Indecaostaatbijvoorbeeldhoelangiemandin eenperiodevanveertiendagenaaneengeslotenvrijmoetzijn,hoevaakiemandnachtdienst maghebbenenhoelangeenvakantieeensperjaarminimaalmoetzijn.Deafsprakenhierover verschillenpersector,maarsluitenwelallemaalaanopdewetgeving.

Dedienstroosterplanningvooreenprojectteam

Hetkanzijndatjeinderolvanprojectleiderverantwoordelijkbentvoorhetverdelenvande werkzaamhedenoverdebetreffendeledenvanhetprojectteam.Innietallegevallenzal gesprokenwordenovereendienstrooster,maarmeerovereenplanningvandewerkzaamheden.

Ookkanhetzijndatjeeendergelijkeplanningopmoetstellenvooreenofmeerdere werkgroepen.Dezewerkwijzeverschiltnietmetdievandeplanningvoorhetprojectteam.

Bijhetmakenvaneenroostervoordeteverrichtenwerkzaamhedenvaneenbepaaldproject spelendevolgendefactoreneenrol:

• overzichtvanwerkzaamhedendieverrichtmoetenworden(Watmoetergebeuren?)

• plaatsenvandezewerkzaamhedeninchronologischevolgorde(Wanneermoetwat gebeuren?)

• overzichtvankwaliteiten,interessesenbeschikbaarheidvanprojectleden(Wiewilenkan welkewerkzaamhedenverrichten?)

• eventueleinzetvanstagiairsenvrijwilligersopbasisvankwaliteitenenbeschikbaarheid.

Bijdeplanningishetbelangrijkdatdejuistemensendejuistewerkzaamhedenverrichten.Een goedeafstemmingvandeverwachtingenvandeprojectorganisatieendeprojectledenen eventueleandereprojectmedewerkersisergbelangrijk.Eenhulpmiddelhierbijisdevolgende matrix,waarinzoweldevertegenwoordigervandeprojectorganisatiealsdemedewerkers (ledenvanhetprojectteam,vrijwilligers,stagiairs)inkaartbrengenwatzijverwachtenenwat zijzelftebiedenhebben.

BEROEPSONDERWIJS

Daarnaastishetvanbelangomdewerkzaamhedengoedteverdelen.Hetwerkmoetnietop deschoudersvaneenoftweepersonenterechtkomen.Iedereenmoethetideehebbeneen zinvollebijdrageteleverenaanhetproject.

Afstemmingtussendeprojectorganisatieendeprojectmedewerker.

Aandachtspuntenbijdeplanning

Jehebtnietaltijdallefactorenindehand.Somsmoetjehetdoenmetbepaaldemensendie zijntoegewezenaaneenproject.Meestalisdanooknogdebeschikbaarheidvastgelegd.Mocht jewelinvloedhebbenopdeprojectledenenhunbeschikbaarheid,danzijndevolgende aandachtspuntenvanbelangbijdeplanning:

• Zorgvooreengoedebeschikbaarheidvanprojectmedewerkers(liefstfulltime).Eente geringebeschikbaarheid(eenpaaruurperweek)levertalsnelproblemenop.Natuurlijkis ditafhankelijkvandegroottevanhetproject.

• Maakconcreteafsprakenoverdebeschikbaarheid(tijdstippen,aantaluren)enlegdit schriftelijkvast.

• Planeenfulltimeprojectmedewerkermaximaalinvoortachtigprocent(32uurperweek). Reserveerindeplanningtijdvoorinwerkenenopleidenvanprojectmedewerkers.

• Zorgaltijdvooreenkernvanervarenenfulltimebeschikbareprojectmedewerkers.

• Maakduidelijkeafsprakenmetalleprojectledenoverinzet,beschikbaarheidenwerktijden.

• Weesopenoverdezeafspraken.

• Vermijdteveeluitzonderingssituaties.

Plannenmetdecomputer

Grotesportorganisatieshebbensomsspeciaalvoorhengeschrevensoftwareomroosterste maken.

Software

DeroosterplanningsoftwarevanDyflexisiseengebruiksvriendelijkeonlineoplossingvoorelke branche.

BEROEPSONDERWIJS

Enkelemogelijkheden:

• roosterplanningpersoneel

• onlinetijdregistratie

• tijdregistratiemetvingerscan(prikklok)

• onlinepersoneelsdossier

• mobieleapp

• koppelingmetsalarispakketten

• overzichtelijkerapportages.

COPYRIGHTBOOM

Jekuntookroostersmakenmetstandaardsoftware,zoalseenspreadsheetprogramma(Excel).

Deeenvindtdathandig,deanderniet.Hetvoordeelisdatjedestandaardgegevenserinkunt latenstaanendatjediedusnietiederekeeropnieuwhoeftintevullen.Hetnadeelisdatjede draadgemakkelijkkwijtraaktalsjenajeeersteplanningveelveranderingenmoetaanbrengen. Tegenwoordigvindjeopinternetsteedsmeergratisprogramma’somjeroosterstemaken.

Leesdeverdiepingsstof'Onlineroosterprogramma'.

Dewerkplanning

Eengoedewerkplanningisvanbelangomwerkprocessenvlotenefficiënttelatenverlopen. Tweebegrippenzijnhierbijvanbelang:werkplanningenurenraming.

• Eenwerkplanningishetindetijduitzettenvanactiviteitenmeteenurenraming.

• Eenurenramingiseeninschattingvandehoeveelheidtijddienodigisomeenbepaalde klusteklaren.

Deplanningmoetingebedzijninzoweldeafdelingsplanningalsde'overallplanning’.Eenreële individuelewerkplanningleidttoteenbeterebeheersingvandeorganisatie.Debegrotingen deprojectdoelenzijnalleenwaartemakenalsdewerkvloereenwerkplanningmaakt.Een werkplanningzorgtdatdewerkdrukafneemtenleidttoteenscherpereprioriteitstellingvan werkzaamheden.Eengoedewerkplanningleidttothetbeterbeheersenvandedagelijkse werkzaamheden.

Voorhetmakenvaneengoedewerkplanningistijdsinzichtbelangrijk.Jemoetinzichthebben indehoeveelheidtijddievoorbepaaldewerkzaamhedennodigis.Werkplanningheeftookte makenmethetnakomenvanafspraken.Hetgaateromdatelkeafspraakdiegemaaktwordt, nagekomenwordt. ‘Nee’ durvenzeggenhoortdaarbij.Dusnietvanallesbelovenenweinig realiseren.Deprojectleiderisopzijnbeurtuiteraardafhankelijkvandeopdrachtgever.

Eenbelangrijkhulpmiddelvooreenwerkplanningisde'balkenplanning'.Ditiseenmatrix waarinlangsdeeneasactiviteitenen/oftussentijdseresultatenvanactiviteitenstaan.Langs deandereasstaandemaandenofdewekenvoordeperiodedathetprojectofdeactiviteit loopt.Hiernaziejeeenvoorbeeld.Maakjeeenextrakolomnadetweedekolom,dankunje daarinvullenwiewaarverantwoordelijkvooris.

BEROEPSONDERWIJS

Balkenplanning.

Opdracht23 Personeelsplanning

a. Geefeenomschrijvingvanhetbegrippersoneelsplanning.

Jebentprojectleidervaneenbuitensportprojectvoortweesportklassenvanhetvoortgezet onderwijs.DezetweeklassengaaneenweeknaardeArdennen.Hetprojectteambestaatuit zespersonen.

b. Opwelkemanierhebjijtijdensdevoorbereidingenuitvoeringtemakenmet personeelsplanning?Legjeantwoorduit.

Opdracht24 Dienstroosterplanningvooreenafdeling

Jelooptstagebijeengroterecreatievoorziening.Inhethoogseizoenhebbenzeeenruimaanbod aanrecreatieveactiviteiten.Jekunthierbijdenkenaanstrandspelen,teambuildingopdrachten, activiteiteninhetzwembad,teamspelen.Hetprogrammarichtzichopjongenoud.Jemoet hetdienstenroostermakenvoordezeactiviteitendieverzorgdwordendoorachtmedewerkers.

Metwelkefactorenmoetjerekeninghoudenbijhetopstellenvaneendienstroosterplanning?

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht25 Dienstroosterplanningvooreen projectteam

Bijhetmakenvaneenroostervoordeteverrichtenwerkzaamhedenvaneenbepaaldproject spelendevolgendefactoreneenrol:

1.overzichtvanwerkzaamhedendieverrichtmoetenworden Watmoetergebeuren?

2.plaatsenvandezewerkzaamhedeninchronologischevolgorde Wanneermoetwatgebeuren?

3.overzichtvankwaliteiten,interessesenbeschikbaarheidvanprojectleden Wiewilenkanwelkewerkzaamhedenverrichten?

4.eventueleinzetvanstagiairsenvrijwilligersopbasisvankwaliteitenenbeschikbaarheid.

Gauitvaneenbepaald(fictief)projectengeefvanuitditprojectinvullingaandezevierfactoren.

Opdracht26 Werkplanningenurenraming

Legdebegrippenwerkplanningenurenraminguit.

9.8Ondersteunenvanprojectmedewerkers

Meestalisinhetprojectteamnietiedereenevenervaren.Indatgevalishetbelangrijkomde projectmedewerkersgoedintewerkenenteondersteunenbijhunwerkzaamheden.Ditkan ookgeldenvoordeledenvandewerkgroepen.Hetkanhierbijgaanomprofessionalsmaarook omvrijwilligersenstagiairs.Laterbestedenweapartaandachtaanstagiairs.

Hetondersteunenvanprojectmedewerkerskanopeenaantalmomentenplaatsvindenenop verschillendemanierengebeuren.Demomentenenmanierendiebesprokenwordenzijn:

1.gesprekvooraf

2.inwerken

3.ondersteunen

4.reflectiegesprekken

5.hoebrengjedemedewerkersineenflow.

Gesprekvooraf

Eerderisalaandeordegeweestdatvooreengoedestartafstemmingtussendewensenen verwachtingenvandeprojectorganisatieendeprojectmedewerkersvangrootbelangis. Hetisbelangrijkomvoorafeengrootaantalonderwerpendiemethetprojecttemakenhebben tebespreken.Enkelevandezeonderwerpenzijn:

• uitsprekenvanwederzijdsewensenenverwachtingen

• besprekenvanhetdoelvanhetproject

• besprekenvandevoorwaarden(rechten,zoalsvergoedingenendeclarabelekosten,plichten, zoalsaanwezigheidbijvergaderingen)

• doornemenvandefunctieomschrijvingentaakomschrijving

COPYRIGHTBOOM

• duidelijkmakenvandeprojectstructuurenprocedures(onderanderebesluitvorming)

BEROEPSONDERWIJS

• eventueelbesprekenvandeorganisatiecultuur(belangrijkewaardenennormen).

Hetheldermakenvanhetdoelvanhetgesprekwordtvaakvergeten.Tochisditessentieelvoor hetgoedfunctionerenvaneenmedewerker.Eenprojectheeftmeerkansvanslagenalsalle neuzendezelfdekantopwijzen.Hiervoormoetenalleprojectmedewerkersgoedopdehoogte zijnvandebelangrijkstedoelenofdetebereikenresultatenvanhetproject.

Teamwaarindeneuzennognietdezelfdekantopstaan, eneenteamwaarinditwelzois.

Belangvanwederzijdseverwachtingen

Deorganisatorenvanprojectenofevenementenworstelenzichsomseenwegnaarresultaat. Hetgaatweleensmoeizaamenprojectleidersvoelenzichdansomsmachteloos.Hetiseen zoektochtnaarwatervandeverschillendeprojectledenverwachtwordt.Enminstenszo belangrijkiswatmedewerkersverwachtenvanhunprojectleider.Vaakblijvenditsoortzaken implicietengaanindewaanvandedagverloren.Hetgevolgisergernisenfrustratie;wehadden hetimmersafgesproken,toch?

Teamsfunctionerenbeteralsdeledenwetenwatervanhenverwachtwordt.Hetgaatover communiceren,overtuigen,motiveren,resultatenneerzetten.Alsdeverwachtingenhelderzijn, zijnmedewerkersmeertevredenenkunnenzetegeneenstootje.Desfeerstijgtenhet projectteamkanmetelkaartegenslagenopvangen.Alsdekadershelderzijnenhetisbekend welkebewegingsvrijheideris,dangaanmetminimaleinspanningenderesultatenzichtbaar omhoog.Daaromnuzeventipsvoorhetmanagenvanverwachtingen:

1.Maakafsprakenexplicietenlegzevast.

2.Communiceerdejuisteinformatieophetjuistemoment.

3.Heboogvoorallebetrokkenen.

4.Paszonodigdeverwachtingenaanencommuniceererover.

5.Hanteerhetprincipegevenennemen.

6.Komafsprakenna,weesbetrouwbaar.

7.Relatiewinthetaltijdvandeinhoud.

BEROEPSONDERWIJS

Inwerken

Vervolgenskunjeeeninwerkperiodeofintroductieperiodeafspreken.Daarinkande projectmedewerkerwennenaanzijnwerkzaamheden.Inwerkenheeftzowelbetrekkingophet wennenaandefunctieendetakenalsaanhetingewijdwordenindeorganisatiecultuur.Bij grotereprojectenishetonmogelijkdatdeprojectleideriedereenondersteunt.Bijzulkeprojecten kunnenvoorhetinwerkenenondersteunenmeerderemenseningezetworden.Hetmoet volstrekthelderzijnwievanhetprojectteamwelkeprojectmedewerkerbegeleidtenondersteunt. Bijdezepersoonmoetdeprojectmedewerkermetalzijnvragenenproblementerechtkunnen. Somsspreekjedanvaneenmentor.

Ondersteunen

Jekuntondersteunendoortakenvoortedoen,doorteassisterenbijbepaaldetakenendoor aanwijzingentegevenhoehetmogelijkmakkelijkerofbeterkan.Bijhetondersteunenhoort ookhetmotiveren,bijvoorbeelddoorhetgevenvancomplimenten.

Vooreengoedeondersteuningishetbelangrijkregelmatigteevalueren,deprojectmedewerker omfeedbacktevragenenfeedbacktegeven.Hetgevenvanfeedbackenhetvoerenvaneen evaluatiegesprekkomenindethema'svandesportleideralsbegeleideraandeorde.

Reflectiegesprekken

Hethoudenvan reflectiegesprekkenkanookeenvormvanondersteuningzijn.Ditkunnen individuelegesprekkenzijn,maarookgroepsgesprekken,bijvoorbeeldineenwerkgroepofhet projectteam.Inditgevalwordtgesprokenoverwerkgerelateerdecoaching.

Reflectiegesprekkenzijnbestemdvoorprojectmedewerkersdiewerkgerelateerdevragen hebbenendaarbijbehoeftehebbenaaniemanddieluistert,zeeenspiegelvoorhoudten concretehandvattengeeft.Reflectiegesprekkenkunnenopverschillendemanierenvormkrijgen. EenbekendenveelgebruiktmodelishetmodelvanKorthagen.

InhetmodelvanKorthagenishetzogenaamde ‘spiraalmodelvoorreflectie’ hetuitgangspunt. Ditmodelkentvijffasen.

VijffasenmodelvanKorthagen

1.Handelenenervaren:

– Watwildeikbereiken? – Waarwildeikopletten?

Watwildeikuitproberen?

2.Terugblikkenophethandelen,concreetmakenwaterisgebeurd: – Watgebeurdeerconcreet?

Watwildeik?

Watdeedik?

Watdachtik?

Watvoeldeik?

BEROEPSONDERWIJS

3. Analyseren,bewustwordingvanessentiëleaspecten(analyseren,samenhangzoeken,wat waserbelangrijk):

Hoehangendeantwoordenopdevorigevragenmetelkaarsamen? – Watisdaarbijdeinvloedvandesituatie?

– Watbetekentditnuvoormij? – Watisdushetprobleemofdepositieveontdekking?

4.Vooruitblikken:alternatievenontwikkelenendaaruitkiezen,voornemensofleerwensen:

Welkealternatievenzieik?

– Welkevoor-ennadelenhebbendie?

– Watdoeikdevolgendekeer?

5.Uitproberen.

VijffasenmodelvanKorthagen.

Hoebrengjedemedewerkersineenflow?

Hetbegrip flow isrelatiefnieuw.Hetbegripduiktsteedsvakeropindesportenin managementtheorieën.Bijmanagementheeftflowtemakenmeteentoestandwaarinmensen zobetrokkenzijnbijhetwerk,datzeallesomzichheenvergetenenoptimaalpresteren.In dezetoestandzittenmensenboordevolenergie,nietsishunteveel.Mensendieregelmatig dezeflow-ervaringhebben,kunnenbergenwerkverzettenzonderdatzelasthebbenvan vermoeidheidofstress.Hetoptimaalpresterendraagtbijaaneenpositiefzelfbeeldenaan zelfontwikkeling.

Omhetgevoelvanflowteervarenzijntweeaspectenvanbelang:

1.uitdaging,ambitie(Watwilik?)

2.competentie(Watweet/kanik?).

COPYRIGHTBOOM

Hetisbelangrijkommedewerkersuitdagendetakentegevendiepassenbijwatzekunnen.

Eenonervarenprojectmedewerkermoetinhetbegingeentemoeilijkeklussenkrijgen,maar eenklusdiebijsuccestotvoldoeningleidt.Eentegemakkelijkeklusleidtuiteraardookniet totvoldoeningendraagtdusooknietbijaanhetgevoelvaneenflow.Nadatdeonervaren projectmedewerkerdezeklusonderdeknieheeft,moeteennieuwe,moeilijkeretaakvolgen.

Eenmedewerkermoetdusniettelangeen ‘bekendkunstje’ uitvoeren.Detaakwordtdansaai enerontstaatbehoefteomweerineennieuweflowtekomen.

Ditkandoordemedewerkereencomplexere,uitdagendetaakaantebieden.Hijmoetinde gelegenheidgesteldwordenweernieuwevaardighedenoptedoen,zodathijweerineenflow raakt.Opdezemanierontwikkeltdemedewerkercompetenties.Jehoudtjemedewerkersin

eenflowdoordecomplexiteitvantakengelijkoptelatenlopenmethetontwikkelenvan competenties.Helaasmoetenerbinnenelkprojectookwatminderinteressantetakenuitgevoerd worden.Hetisbelangrijkdezeteverdelenovermeerderemedewerkers.Somszijnerminder ambitieuzemedewerkersdiebevredigingvindeninminofmeerroutinematigeklusjes.Dan kunjehundieklussengeven.

Opdracht27 Gesprekvooraf

Jebentprojectleidervaneenbuitensportprojectvoortweesportklassenvanhetvoortgezet onderwijs.DezetweeklassengaaneenweeknaardeArdennen.Hetprojectteambestaatuit zespersonen.

Welkeafsprakenmaakjemetdeledenvanhetprojectteaminheteerstegesprek?Legje antwoorduit.

Opdracht28 Reflectiegesprekvoeren

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.Devoorkeurgaatuitnaareengroepje datmetelkaaraleenseengezamenlijkeactiviteitheeftuitgevoerd.

a. Verdeeldetaken.Eenstudentgaateenreflectiegesprekvoeren.Eenstudentwordtgevraagd tereflecterenendeanderestudentenobserveren.

b. Deobservantengevenfeedbackopbeideanderestudenten.

COPYRIGHTBOOM

c. Wisselvanrolenherhaaldeopdracht.

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht29 Werknemersineenflow

Hoekunjewerknemersineenflowbrengen?

9.9Begeleidenvanstagiairs

Dekansisgrootdatbijjeprojectstagiairsbetrokkenzijn.Stagiairskrijgenvandeopleidingeen aantalopdrachtenmee.Zemoetendusleerdoelenbehalendiedeopleidingheeftvastgesteld. Ditheeftconsequentiesvoordebegeleiding.

Demeesteorganisatieshebbeneenmedewerkerdiespeciaalbelastismetdecoördinatievan stagiairs.Meestalwordtditdepraktijkbegeleidergenoemd.Depraktijkbegeleideronderhoudt contactmetdestagiairsenhoudtindegatenofstagiairsvoldoenderuimteenmogelijkheden krijgenomhunleerdoelenenopdrachtentebehalen.Dezebegeleidertoetstdedirecte werkbegeleidingengeeftinformatieoverbijvoorbeelddedoelstellingenorganisatievande instelling,definancieringenbeleidszaken.Derolvanpraktijkbegeleiderkanbijvoorbeeld vervuldwordendoordebedrijfsleidervandesportschool.Groteinstellingenhebbenhiereen apartefunctionarisvoor.Daarnaastiseriemanddiedestagiairopdewerkvloerbegeleidt.In kleineorganisatieskanditdezelfdepersoonzijnalsdepraktijkbegeleider.

Voordebegeleidingvanstagiairsgeldtinprincipehetzelfdealsvoordebegeleidingen ondersteuningvanandereprojectmedewerkers.Daarnaastishetbijdebegeleidingvanstagiairs tijdenseenprojectbelangrijkmetdevolgendezakenrekeningtehouden:

• Steldezelfdepuntenaandeordealsbijhetondersteunenvandeandereprojectmedewerkers (wensen,verwachtingen,doelvanhetproject,voorwaarden,functieomschrijving).Verwacht jebijvoorbeeldvandestagiairdathijalleprojectvergaderingenbijwoont?

• Bespreekpraktischezakenalsziekmeldenenmeldenvantelaatkomen(telefonisch,mail, sms)enformelezakenalsaantaltewerkenurenenvakantiesofoverige opleidingsactiviteiten(toetsen,kampen).

• Verstrekeventueelachtergrondinformatieoverde(sport)organisatiedieverantwoordelijk isvoordeuitvoeringvanhetproject.

• Besteeduitgebreidaandachtaandeleerdoelenenopdrachtendiedestagiairgedurende deBPVmoetvolbrengen.Bepaalwelkehaalbaarenwelkemogelijkniethaalbaarzijn.Stel eventueelinsamenwerkingmetdestagiaireenplanningop.

• Legvastecontact-ofevaluatiemomentenvast.Daarinkandestagiairzijnbevindingenuiten enkandevoortgangaandeordewordengesteld.Reflectiegesprekkenkunnenookvoor eenstagiaireenprimahulpmiddelzijnomdeleerdoelentebehalen.

• Bespreekdeverantwoordelijkhedenvandestagiair,vandeeventuelepraktijkbegeleider, vandestagedocentvanuitdeopleidingenvanjezelfalsprojectleiderenBPV-begeleider.

Wervenenselecterenvanstagiairs

Bijsteedsmeeropleidingenishetgebruikelijkdateenleerlingsolliciteertnaareenstageplaats. Ditisoverigensookdewensvansteedsmeerbedrijvenensportorganisaties.Opdiemanieris ermeerkansdatereengoedematchistussendatwatdeleerlingwillerenendatwathetbedrijf tebiedenheeftofvraagt.Bijdeorganisatievaneenprojectkunjeactiefopleidingenaanschrijven envragenomleerlingentelatensolliciteren.Danishetwelbelangrijkomdevacaturete omschrijveneneensoortadvertentieoptestellenwaarinjeaangeeftwelkepersonen (kwaliteiten,interesses,vaardigheden)jenodighebt.Opdiemanierkunjegerichtstagiairs voorjeprojectwervenenselecteren.Ditvergrootdekansopeensuccesvolverloopvanhet projectendestage.

Opdracht30 Begeleidenvanstagiairs

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Jebentprojectleidervaneenbuitensportprojectvoortweesportklassenvanhetvoortgezet onderwijs.DezetweeklassengaaneenweeknaardeArdennen.Hetprojectteambestaatuit zespersonen.Ergaanooktweestagiairsmee.Zezittenin5havoenvolgenderichtingBSM (bewegen,sportenmaatschappij).

Bespreekmetelkaaropwelkemanierjedezestagiairsgaatbegeleiden.

Opdracht31 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

1.

2.

3.

4.

Jekuntbeargumenterenwateengoedesamenstellingvaneen projectteamis.

Jekuntverschillendeteamrollenonderscheidenenbeschrijven.

Jekunthetgedragvanmensenineenteaminkaartbrengenmet behulpvandeRoosvanLeary.

Jekuntbeargumenterenwelkefactoreneenrolspelenbijgoede samenwerking.

Jekuntdeontwikkelingsfasenvaneenbeginnendegroepbeschrijven.

Jekuntbeschrijvenhoejeveranderingenineenteamkuntdoorvoeren.

Jekuntbeschrijvenhoejestagiairs,vrijwilligersbegeleidt.

5.

9.10Verdiepingsstof-VoorbeeldenMBTI

Eenvoorbeeld:Paul

Paulwerktopdeadministratieveafdelingvaneenautoleasemaatschappij.Vanhemwordt verwachtdathijzijntakenvolgenseenvasteroutineuitvoert.Paulisechterhetliefstbezigmet manierenomhetwerkbeterteorganiseren.Volgenshemzijnbepaaldeproceduresverouderd enzittensommigemensennietopdegoedepositiebinnendeafdeling.Hijkaartditvaakaan bijzijncollega’senleidinggevenden.Hoewelhijzijnvoorstellengoedonderwoordenkan brengen,vindthijtochmeestalgeengehoor. “Latenwehetgewoonzohouden”,isdereactie diehijvaakhoort.

UitPaulstestresultatenvandeMBTIblijktdathijextravertenintuïtiefis(EN).Hijisduseen actiegerichtevernieuwer.Ditintegenstellingtotveelvanzijncollega’s,dievooralbedachtzame realistenzijn(IS)endusminderhoudenvanverandering.MisschienzouPaulbetertotzijnrecht komenopeenplekwaarermeerruimteisvoornieuweideeënenwaarhijmensenkan begeleidenbijhetuitvoerendaarvan.

Zijnpersoonlijke ‘MBTI-code’ isENFJ.Daarmeeishijeenextraverte(E),intuïtieve(N)persoon diebeslistopbasisvanemotie(F)enhetliefstgestructureerdensnelwerkt(J).Zoalsweal zagen,ishijvanwegezijnEenNdeactiegerichtevernieuwer.Omdathijookeenvoelerisen een'oordelaar',zouhijbijuitstekpassenindeteamrolvancoach.Hijisnamelijkgraagbezig metmensenenhaalthetbestebijzenaarboven.Hijisookgeorganiseerd,waardoorhijniet afdwaaltendus(bijvoorbeeld)devoortgangvaneenbijeenkomstkanbewaken.

Eenandervoorbeeld:Minke

MinkeiseencollegavanPaul.Zeisadministratief-juridischmedewerker.Haarhoofdtaakishet opstellenvanwaterdichteleaseovereenkomsten.ZeheefthetprofielISTP.Daarmeeiszijeen introverte(I)observator(S)dielogischdenkt(T)enzichsnelaanpastaannieuweinformatie (P).Minkeisdebedachtzamerealist.Omdatzeookeendenkereneenobservatoris,pastze bijuitstekindeteamrolvandewetenschapper.Zeisnieuwsgierig,rustigenzelfstandig.Zeis goedinhetoplossenvancomplexe,organisatorischeproblemen.Zefunctioneertprimainhaar baan.

Bron:Weijers(z.d.).

BEROEPSONDERWIJS

9.11Verdiepingsstof-Wederzijdsebeïnvloeding

MetdeRoosvanLearykanhetgedragvandeanderbeterwordenbegrepenenbeïnvloed. Voormensvriendelijkgedragishetverstandigomvaaksamen-bovenofsamen-ondertereageren opderelatiewensvaneenander.Hetcontactverlooptdanineenvriendelijkesfeer.Uzult merkendatzelfsbullebakkendanmakkelijkerhanteerbaarworden.Hetisnietgoedomaltijd ondertezitten:mensenlopendangauwoveruheen.Evenminishetaantebevelenomaltijd boventereageren:zulkemensenwekkenirritatiesop,omdatzenooittoegevenenhetaltijd beterlijkenteweten.

Aandesamen-kantzitteniswelgoedvooreenvriendelijkesfeer,maarerzijnsituatiesdatdit nietmeerwerkt.Bijvoorbeeldalsuiemandeenaantalkerenvriendelijkhebgevraagdietste doen,waaropdeandernietreageert.Dankaneenflinkeboven-tegenreactieeffecthebben. Hetiswelgoedomdaarnaweersamentereageren,omdesfeerteherstellen.

Doorindedagelijksepraktijkgoedoptelettenofiemandbovenofonderzit,kuntueffectiever reagerenopgedrag.Zokuntueenpessimistsomshelpendooraantegevendatuookgeen oplossingweet;eriseenkansdathijdantocheenlichtpuntjegaatzien.

Bron:2Reflect.

9.12Verdiepingsstof-Niveausvansamenwerken Inhoeverrebenjijeenteamplayer?

Maaktinkortetijdaanpassingenindestrategievanhetbedrijf,afdeling,e.d.alsreactie opdebehoeftenineengegevensituatie.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Waardeertinputenexpertisevananderen,isbereidomtelerenvanmedewerkersof collega's,vraagtomideeënenopiniesvoorbeslissingen.

Heefthetinpositievezinoverteamleden,toontrespectvoorinputvananderen,stelt hetgroepsbelangbovenheteigenbelang.

Houdtmensengeïnformeerdoverhetgroepsproces,deeltallerelevanteinformatie, werktaanheteigenbelangénaanhetgroepsbelang.

Isbereidteparticiperen,ondersteuntgroepsbeslissingen,iseennormaalteamliden doetzijndeelvanhetwerk,zodatdoelenbereiktworden.

Heefteenonverschilligehouding,participeertniet,werktlieveralleen,heeftvoornamelijk oogvoorheteigenbelang.

Werktontwrichtendenveroorzaaktsomsproblemeninhetteam,uitzichsomsnegatief overteamleden.

Kanenwiltotaalnietsamenwerken.

Bron:Pijlman(z.d.).

7.

6.

5.

4.

3.

2.

1.

0.

9.13Verdiepingsstof-ModelvoorEffectief Teamfunctioneren

Samenwerkenismoeilijk.Voordeprojectgroepalsgeheelenvoordeprojectleiderinhet bijzonder.TinyVinke,Marie-JoséMineurenAbeMeiningerontwikkeldenhetModelvoorEffectief

Teamfunctioneren.Leidinggevendenkunnenditmodelgebruikenomeenanalysetemaken vanhetfunctionerenvanhetteamenzonodigbijtesturen.Hetmodelisookhandigvoor projectteams.

Erissprakevaneffectievesamenwerkingalsresultatenopeengoedemanierwordenbereikt. DaarvoornoemthetMET-modelvijfbasisvoorwaardendienauwmetelkaarsamenhangen.

• duidelijkedoelen

• eeneffectieveenefficiëntetaak-enrolverdeling

• opencommunicatieengoedecultuur

• duidelijkewerkafsprakenenprotocollen

• teamledendiezichverantwoordelijkvoelenvoorhetbereikenvandedoelen.

Bron:Leren.nl(z.d.).

9.14Verdiepingsstof-ModelvanTuckman

Hetmodelbeschrijftvierfasen.Deovergangtussenelkefasewordtgekenmerktdooreencrisis eneigenlijkisdedaaropvolgendefasebedoeldomdecrisisoptelossen.Aangeziende werkelijkheidwaareenteammeevandoenheeftveranderlijkis,kunnendeteamsdevolgende cyclussteedsopnieuwdoorlopenomopdiemaniersteedsbetersamentewerken.Devolgende fasenwordenoverigensnietgeplandmaardoenzichnaverloopvantijdvanzelfvoor.

Forming

Formingisdeeerstefase.Hierinleerthetteamelkaarkennen.Deindividuenindegroepproberen conflictentevermijdenenzijnvaakroutinematigbezig.Deteamledenzijnnogbezigomhun plekindegroeptevinden.Ookhetvertrouwenmoetnogwordenopgebouwd.Indezefasekan erwelmeteentaakofprojectgestartwordenmaargoedeinitiatievenkomenervaaknogniet.

Storming

Stormingwordtookweldeconflictfasegenoemd.Indezefasehebbendeteamledenelkaar goedgenoeglerenkennenomelkaarswerkwijzeengedragtebekritiserenenwordende verhoudingentussenhenduidelijker.Veelmensendeinzenterugvoorconflicten,ookalsdeze netjesbesprokenworden.Ditheeftalsgevolgdatdemeesteteamsofwelnooitaandezefase toekomen,ofwelcompleetvastlopeninconflicten.Iemanddieeengroepbegeleidtofdeleiding heeftmoetdusgoedvoorogenhoudendatconflictennueenmaalbijhetgroepsproceshoren ennietbedreigendzijn.Leidinggevendenblijvenindezefasevaakdirectief.

Norming

Norming:alseenteamgoeddoordevorigefaseheenisgekomen,danisnuduidelijkhoehet teamverderzalwerken.Iedereenheeftnueentaakenhetisduidelijkwieopwelkpuntde leidingneemt.Hetgevaarisweldatmensenmindersnelmetafwijkendeideeënzullenkomen wantiedereenisnuloyaalgeworden.

Performing

Performingisdefasewaarineengoedecombinatieisontstaanvansamenwerkenenzelfstandig verantwoordelijkheidnemen.Eenteamdatditpuntbereikt,isinstaatommetweinigleiding complexetakenopeensoepelemanieruittevoeren.Deteamledenzijngoedopelkaar ingespeeldenwetenwatzeaanelkaarhebben.Erzijnongeschrevenregelsontstaanwaar iedereenzichaanhoudt.

Wanneereennieuwelingineengroepterechtkomtdiealindederdeofvierdefasezitdankan hetvoordezepersoonzeerlastigzijnomzichaantepassenengeaccepteerdteworden.Het kanertoeleidendatdegroepweerteruggaatnaarfase2(Storming)enzichdanweerverder ontwikkelt.Hetkanerooktoeleidendatdepersoonhetbuitenbeentjewordt,onderdrukt wordtofdegroepmoetverlaten.

9.15Verdiepingsstof-Onlineroosterprogramma

Bedrijfsroosteriseenideaalonlineroosterprogrammadattoteenbepaaldaantalwerknemers gratisistegebruiken.Hetbiedtnietalleeneenoverzichtelijkekalenderopdag-,week-en maandbasis,maarcombineertdaarbijzondermoeitedepersoneelsplanningenbedrijfsagenda. Zohebtualtijddirecteenoverzichtvanbelangrijkegegevenswanneeruhetroostermaakt. Gewooninéénoverzichtelijkscherm.

DekenmerkenvanBedrijfsroosterophetgebiedvanroostersmaken:

• overzichtelijkekalenderopdag-,week-enmaandbasis

• personeelsbeschikbaarheiddirectinzichtelijkbijhetroosterenvaneendienst

• afwezigheid,ziektemeldingen,loonkostenenbezettingsgraadinéénscherm

• mettweeklikkenhetactueleroosterverspreidenpere-mail,smsofalert

BEROEPSONDERWIJS

• altijdenoveralhetactueleroosterbeschikbaarviapc,tabletentelefoon

• ookpersoneelsledendragenbijaanhetsamenstellenvanhetrooster

• urenregistratietotopdeminuutnauwkeurigenzeergedetailleerd.

Bron:Bedrijfsrooster(z.d.).

9.16Begrippen

Cao

Collectievearbeidsovereenkomst.

Coöperatief

Samenwerkend.

Dienstrooster

Deindelingvolgenswelkemedewerkersgekoppeldzijnaaneenpersoneelsfunctie,diensten enwerkzaamheden.

Extravert

Gerichtheidopdebuitenwereld,energiekrijgenvangezelschap,spraakzaamenopenzijn.

Flow

Optimaalbelevenvaneenmoment,ervaring.

Introvert

Gerichtheidopdebinnenwereld,energiekrijgenvanopjezelfzijn,rustigenbedachtzaamzijn.

Leerstijl

Iemandsfavorietemaniervanleren.

Reflectie

Hetterugblikkenopjeeigenhandelenenervaringen,daarovernadenkenenvandaaruitnieuwe keuzesmaken.

Rolflexibiliteit

Aanpassenvanjerolaandeomstandigheden.

Rolrigiditeit

Vasthoudendaaneenbepaaldevoorkeursrol.

Teamrol

De(socialerol)dieiemandaanneemtbinneneenspecifiekegroep,hetteam.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

THEMA10

BEROEPSONDERWIJS

VERGADERENENONDERHANDELEN

Inhoudthema

• Deprojectvergadering

• Deprojectleideralsvoorzitter

• Effectiefonderhandelen

• Tipsvoordepraktijk

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Bijhetorganiserenvaneenprojectwordtheelwatvergaderd.Ditthemagaatoverde projectvergaderingenwaterbijeendergelijkevergaderingkomtkijken.Vooralgemene informatieoververgaderenwordtverwezennaarhetthema'Vergaderenennetwerken'uit boek'Organiserenvaneenevenement'.

Behalvedeprojectvergaderingwordtookderolvandeprojectleideralsvoorzitterbelicht.Als projectleidermoetjegoedkunnenonderhandelen.Wanneerdoejewaterbijdewijnenwanneer houdjejepootstijf?Ditthemaeindigtmeteenaantalpraktischetipsmetbetrekkingtot vergaderen.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Vergaderenenonderhandelen'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3, P4enP5-K2-W2:CoördineerthetSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekunthetbegripcommunicatiestructuurbeschrijven.

• Jekunthetbegripcommunicatiecultuurbeschrijven.

• Jekuntdetakenvandeprojectleideralsvoorzitterbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdevijfaspectenvaneffectiefonderhandelenbeschrijvenentoepassen.

• Jekuntdriebelangrijkeonderhandelingsvaardighedenbeschrijven.

10.1Casus

Opdracht1 CasusOpéénlijn?

Bouchraiswerkzaamineenfitnesscentrum.Zeisaangesteldalsleidstervanhet Bodyshake-projectenheeftdetaakmeerklantentewerven.Zemoethetproductonderde aandachtbrengenvannieuwedoelgroepenendaarnaastmoetzezichrichtenophetbehoud vanbestaandeklanten.Zeheeftmetverschillendepartijentemaken.Zeonderhandeltmetde manageroverhetprojectbudget.Metleveranciersgaatzeaandeslagoverdeprijsendelevertijd. Methetprojectteamgaatzeonderandereaandeslagoverdeplanning,deuitvoeringvantaken endeinzetvandeleden.

Bouchrawildeeerstewekenheelintensiefaandeslag,omdatzedaarnadriewekenmet vakantiegaat.Kai,eenvandeprojectleden,isnogdrukbezigmetdeverbouwingvanzijnhuis enwildeeerstewekennietteveelprojectactiviteitenplannen.Froukje,ooklidvanhet projectteam,lijktdeBodyshakenietzotezienzittenenvraagtzichafwateenhaalbare doelstellingis.Bouchrawiljuistambitieusinsteken.Haarprojectdoelisombinnenzesmaanden tweegroepentedraaienmetminimaaldertignieuweleden.Totslotzijnzehetnietmetelkaar eensoverdedoelgroepenwaarzezichmetditproductopmoetenrichten.

Kennis

a. Welkeverschillendebelangenhebbendeledenvanhetprojectteam?

b. Overwelkeonderwerpenzijndemeningenverdeeld?

c. OverwelkevaardighedenmoetBouchraalsprojectvoorzitterbeschikkenomdittoteen goedeindetebrengen?

d. Hetprojectteamzalmetelkaarmoetenonderhandelen.Watwordtverstaanonder onderhandelen?

e. Inwelkefaseverloopthetprocesvanonderhandelen?

f. Welkeverschillendeonderhandelingsstijlenwordenonderscheiden?

Vaardigheden

g. Maakgroepjesvanongeveerzesstudenten.Vierstudentenvormenhetprojectteam(een speeltBouchra,eenKai,eenFroukjeendevierdespeeltderolvaneenvierdeteamlidmet eigenbelangen).Deoverigestudentenobserveren.Voermetelkaardeonderhandelingen.

h. Wisseleventueelvanrolendoehetrollenspelnogeenkeer.

10.2Deprojectvergadering

Bijhetorganiserenvaneenprojectkomtveeloverlegkijken.Erwordtvergaderdbinnenhet projectteam,maarerzijnookbesprekingentussendeprojectleiderendeopdrachtgeveren tussenhetprojectteamenderden(sponsors,leveranciers,potentiëledoelgroepenofklanten).

Devolgendedrieaspectenvandeprojectvergaderingkomenaanbod:

1.afsprakenoverdeprojectvergadering

2.decommunicatiestructuur

3.decommunicatiecultuur.

Bekijkdevideo'3tipsomefficiëntertevergaderen|vergadertip'.

Afsprakenoverdeprojectvergadering

Bijeenprojectishetbelangrijkomvoorvergaderingenafsprakentemakenoverdevolgende onderwerpen:

• deaardvanhetoverleg

• de frequentie vanhetoverleg

• destructuurvanhetoverleg.

Projectvergadering

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Eenprojectvergaderingiseenregelmatigevenementwaarbijiedereendiehetprojectdeeltof daaringeïnteresseerdis,metanderedeelnemersenbelanghebbendencommuniceertdoor kwestiestebespreken,voorstellentedoen,offertesgoedtekeurenofaftewijzen,metalsdoel groepsbeslissingentegenererendiebijdragentoteensnellereuitvoeringvanhetproject, overeenkomstigdegeplandedoelstellingenenverwachteresultaten.

Erzijnverschillendesoortenprojectvergaderingen.Hiervallenookdeteamvergaderingen onder.Regelmatigeteamvergaderingenzijndemeestfrequentevergaderingendieindeloop vanhetuitvoeringsprocesvanhetprojectvelemalenkunnenwordengeorganiseerden gehouden.

Projectvergadering.

Decommunicatiestructuur

Jemaaktduidelijkwatdeaard,defrequentieendestructuurvanhetoverlegzijn.

Deaardvanhetoverleg

Hetmoetduidelijkzijnwatdeaardvanhetoverlegis.

• Hetdoelvandevergaderingmoetduidelijkzijn.Gaathetomelkaarinformeren,omideeën enmeningenuitwisselen,ombesluitennemenofomtakenverdelen?

• Ermoetenafsprakengemaaktwordenovertaken,verantwoordelijkhedenenbevoegdheden. Wievergaderenmetelkaarenwieisvoorwelketaakverantwoordelijk?Kanéénpersoon decontactpersoonzijnnaardemediaofnaardesponsoren?Enwatzijndanzijn bevoegdheden?Magdezepersoonalleeninformatieverstrekkenofookzijnofhaarmening gevenenbesluitennemen?

Defrequentievanhetoverleg

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Ermoetduidelijkheidzijnoverdefrequentievandevergaderingen.Inhetbeginzalhet noodzakelijkzijnomregelmatigtevergaderen.Daarnakandefrequentiewatafnemen.Tegen heteindevanhetprojectkandebehoefteaanvergaderenjuistweertoenemen.Ermoetook duidelijkheidzijnoverinformelevormenvanoverleg.Hetisnueenmaalzodatertijdenseen projectookindewandelgangenmetelkaaroverlegdwordt.

Destructuurvanhetoverleg

Destructuurismedeafhankelijkvanhetaantaldeelnemers.Bijeengroepvanviertotzes menseniseenvoorzitterdiedetouwtjesduidelijkinhandenheeftmindernoodzakelijkdanbij eengroepmetmeerdantiendeelnemers.Afhankelijkvandegrootteishetookbelangrijkom meteenvasterolverdelingvanvoorzitterennotulisttewerken.Meestalzitdeprojectleiderhet projectteamvoor.Hetwerkenmeteenvastenotulistheeftvoor-ennadelen.Ofjemeteenvaste notulistgaatwerken,kunjehetbestealseenvandeeerstepuntenbespreken.Hetgeeft duidelijkheidommeteenvasteagendastructuurenmeteenvastevormvannotulentewerken.

Agendavaneenprojectoverleg.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Notulenvaneenprojectoverleg.

Hetbegrip communicatiestructuur heefttweebetekenissen:

• Aandeenekantishetdeformelewijzewaaropdecommunicatietussenbepaaldegroepen en/offunctionarissenisgeregeld.

• Aandeanderekantishetdestructuurdieminofmeerspontaanontstaatbijvergaderingen.

Hetvolgendevoorbeeldgeefteenideehoedecommunicatietussenverschillendemensen geregeldkanworden.Eengoedecommunicatiestructuurisineenprojectvanenigeomvang vangrootbelang.Daaromzijneenaantalstructurele,formelemeetingsgepland.

Partij

Projectmanager – projectconsultant

Projectmanager – alleprojectconsultants

Projectmanager – hogescholen

Projectmanager – hogescholen – projectconsultants

Projectmanager – pilotbedrijven

Projectmanager–pilotbedrijven–hogescholen–projectconsultants

Projectcoördinator – klankbordgroep

Projectcoördinator – stuurbordgroep

Frequentie

1xperweek

1xper2weken

1xper2weken

3xgedurendehetproject

maandelijks

3xgedurendehetproject

Alsgewenst

Alsgewenst

Wekunnendecommunicatiestructuurookduidelijkmakenaandehandvaneenschematische weergave.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Communicatiestructuur.

Deprojectleidermaaktineenformelestructuurhelderwiemetwiecommuniceertenhoevaak datgebeurt.

Bijdeinformeleopvattingvanhetbegripstructuurkijkjenaardebestaandecommunicatielijnen tussendedeelnemersaaneenvergadering.Hetpatroonvanaldiecommunicatielijnennoem jedecommunicatiestructuur.Dezestructuurontstaatmeestalspontaanopbasisvande verschillendepersonenenrollenindevergadering.Voordeprojectleiderishetbelangrijkom dezestructuurteherkennen.Pasalshijdestructuurherkent,kanhijdezepositiefbeïnvloeden.

Naastdeformeleeninformelecommunicatiestructuur,kunjeopdevolgendedriemanieren onderscheidmakentussenverschillendecommunicatiestructuren:

• decirkelstructuur

• dewielstructuur

• desterstructuur.

Cirkelstructuur

Kenmerkenvandecirkelstructuurzijn:

• Deprojectledenhebbeneengelijkwaardigepositie.

• Iedereencommuniceertrechtstreeksmetelkaar.

• Erissprakevaneenintensievecommunicatietussendeleden.

• Erisvoldoendebereidheidomnaarelkaarteluisteren.

• Erisgeenvoorzitter.

Voordelen:grotebetrokkenheidenhogekwaliteitvandebesluiten

Nadelen:langediscussiesentragebesluitvorming

BEROEPSONDERWIJS

Wielstructuur

Kenmerkenvandewielstructuurzijn:

COPYRIGHTBOOM

Cirkelstructuur.

• Decommunicatielooptvoornamelijkviadevoorzitter.

• Dedeelnemershebbeneengelijkwaardigepositie.

• Devoorzitterisdecentralefiguurdiedetakendelegeertenbesluitenneemt.

Voordeel:snellebesluitvorming

Nadeel:ledenzijnmindergemotiveerd

Wielstructuur.

Sterstructuur

Kenmerkenvandesterstructuurzijn:

• Dedeelnemershebbenonderlinggeengelijkwaardigepositie.

• Erissprakevaneenbinnenringbestaandeuitopinieleidersmetveelinvloed.

• Demensendiedepuntenvandestervormen,volgendezeopinieleiders.

• Decommunicatieverlooptvoornamelijkviadevoorzitteroftussendeledenvande binnenring.

Voordelen:veeldeskundigheidensnellebesluitvorming Nadeel:nietiedersdeskundigheidwordtbenut

Sterstructuur.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Inkleinegroepen,zoalsdemeesteprojectgroepen,isdecirkelstructuurdemeestgewenste communicatiestructuur.Deprojectleiderkanditbevorderendooriedereenhetwoordtegeven enmensennaarelkaartelatenluisteren.Ingrotegroepenwerktdewielstructuurmeestalbeter. Devoorzittermoetdanmeereencentralerolinnemen.Indezesituatiefungeertdeprojectleider minofmeeralsformelevoorzitter.Eensterstructuurontstaatalsermensenzijnmetduidelijke meningen,diezijookstevigenvaaknaarvorenbrengen.Anderegroepsleden(depuntenvan dester)zijndanmeervolgend.

Doorderuimtediejekiestendeopstellinginderuimtekunjedecommunicatiestructuur beïnvloeden.EenU-opstellingmetdevoorzitterervoorleidteerdertoteenwiel-ofsterstructuur daneenrondetafelopstelling.Eensterstructuurkunjesomsvermijdendoormensenbewust eenbepaaldeplaatsaantafeltegeven.Zetinelkgevalnietde ‘opinieleiders’ naastelkaaraan éénkantvandetafel.

DeVerdiepingintroduceertstaandvergaderen

Intijdendatheteconomischwatmindergaat,wordtervaakopgeroepenommeerteinnoveren. OmdaaraaneensteentjebijtedragenheeftDeVerdiepinginRotterdameennieuwconcept ontwikkeld:staandvergaderen.

Wijhebbeneeninhoogteverstelbarevergadertafel(maximaaltienpersonen)latenontwikkelen. Diemaakthetmogelijkomtijdensdebijeenkomstenafwisselendtezittenentestaan.Dit nieuweconceptpastinhetkadervanmeeraandachtvooreengezonde(werk)houdingen verantwoordbewegen.Hetdoeliseenpositiefresultaatopdegezondheid,fitheiden productiviteit.Bijeengoedeopzetkandevergaderingooksnellerverlopen.Endezeis doelgerichterdooreengoedesignaleringvannon-verbalecommunicatie.Dedynamiekvan hetgroepsprocesisnamelijkgroter,waardoormeer(non-verbale)informatiebeschikbaarkomt. Omdatstaanietsandersisdanleunenofhangen,biedenwijdemogelijkheidvooreenfysieke instructieaanhetbeginvandebijeenkomst.Dezewordtverzorgddooreendeskundige fysiotherapeut.Daardoorhebbendeelnemersookopanderemomentenprofijtvanhet ‘goed staan’

Bron:WitteveenProjectinrichting(z.d.).

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Staandvergaderen.

Leesdeverdiepingsstof'Staandvergaderen'.

Decommunicatiecultuur

Hetbegrip communicatiecultuur heeftbetrekkingopdesfeertijdensdevergadering,opde manierwaaropdeprojectledenmetelkaaromgaanenopdewaardenennormendiegelden. Erbestaanverschillendeomschrijvingenvanhetbegripcommunicatiecultuur.Deomschrijvingen benadrukkensteedseenanderaspect.

Enkelevoorbeeldenvanhetbegripcommunicatiecultuur

• Degedeeldewaardenennormenengedragsstandaardendiegehanteerdwordeninde communicatiebinneneenorganisatie.

• Decommunicatiecultuurheeftbetrekkingopsociaalofinteractiefgedragbinnen organisaties.Essentieelvoordecommunicatiecultuurzijndegemeenschappelijke verstandhoudingenenbetekenisvorming.

• Gemeenschappelijkeverstandhoudingen:opvattingen,waardenennormendiemen onderlingdeelt.Hetgaatomdegedeeldewaardenennormendiemengemeenschappelijk hanteertbijhetcommunicatiefhandelen(communicatiegedrag)inorganisaties.

• Communicatietussenmensenleidttotcultuurvorming.Persoonlijkecommunicatieisnodig omdeverstandhoudingengemeenschappelijktedoenlatenzijn.

BEROEPSONDERWIJS

Deprojectleiderkaninderolvanvoorzitternietvolledigdecommunicatiecultuurbepalen. Tochkanhijwelinvloeduitoefenenophetontstaanvaneenbepaaldecultuurbinnende vergadering.Opdeeersteplaatskanhijeenaantalbelangrijkewaardenennormenterdiscussie stellenenerafsprakenovermaken.Hierbijkunjedenkenaanhetoptijdaanwezigzijn,hetop correctemanierafmelden,demanierwaaropmenelkaaraanspreekt,hetrespectdatmennaar elkaartoont.

Metafsprakenmakenalleenbenjeerniet.Daarnaastmoetdeprojectleiderhetgoedevoorbeeld geven.Eengoedvoorbeelddoetmeestalgoedvolgen.Alsdevoorzitteropencommuniceert, zelfaltijdoptijdaanwezigis,zijnspullenvoorelkaarheeftendeoverigeprojectledenmet respectbehandelt,draagthijconstructiefbijaandegewenstecommunicatiecultuur.

Opdracht2 Afsprakenoverdeprojectvergadering

Bijeenprojectishetbelangrijkomvoorvergaderingenafsprakentemakenoverdevolgende onderwerpen:

1.deaardvanhetoverleg

2.defrequentievanhetoverleg

3.destructuurvanhetoverleg.

COPYRIGHTBOOM

a. Leguitwatermetdeonderwerpenbedoeldwordt.

b. Geefbijelkvandedrieonderwerpentweevoorbeeldenvanafsprakendiejemaakt.

Opdracht3 Destructuurvanhetoverleg

a. Watishetbelangvaneengoedestructuurvanhetoverlegvoordeprojectvergadering?

b. Opwelkemanierenkunjealsprojectvoorzitterstructuuraanbrengeninhetoverleg?Noteer eenaantalconcretemaatregelen.

Opdracht4 Communicatiestructuur

Jekuntopdevolgendedriemanierenonderscheidmakentussenverschillende communicatiestructuren:

1.decirkelstructuur

2.dewielstructuur

3.desterstructuur.

a. Watwordtermetdezestructurenbedoeld?Geefvanelkestructuurtweekenmerkenen eenvoor-ennadeel.

b. Geefbijelkestructuuraanwanneerdezegeschiktisomtegebruiken.

Opdracht5 Communicatiecultuur

a. Watbetekenthetbegripcommunicatiecultuur?

b. Noteereenaantalconcretemaatregelendiedeprojectvoorzitterkannemenomaande communicatiecultuurtewerkenofdezeteverbeteren.

10.3Deprojectleideralsvoorzitter

BEROEPSONDERWIJS

Deprojectleiderisvooreengrootdeelverantwoordelijkvoordegoedevoortgangvande projectvergadering.Detakenvaneenvoorzitterwordenalsvolgtonderverdeeld:

1.takenvóórdevergadering:

de agenda opstellen

– deuitnodiging,deagendaendestukkenrondsturen

ruimtereserveren.

2.takentijdensdevergadering:

– structuuraanbrengenenbewaken

– desfeerbewaken.

3.takennadevergadering:

– zorgdragenvoor notulen.

Takenvóórdevergadering

Devoorzittersteltdeagendaop,verstuurtdeuitnodigingenenreserveerteenruimte.

Deagendaopstellen

Hetopstellenvandeagendaiseenbelangrijketaakvandevoorzitter.Ditkaneventueelbewust gedaanwordenmeteenvandeprojectleden.Datkaneenvastprojectlidzijnofeenwisselend projectlid.Opdezemanierontstaatminderhetgevoeldathetdeagendavandevoorzitteris inplaatsvaneengezamenlijkeagenda.

Meestaliservoorterugkerendevergaderingeneenraamagendameteenvasteindeling.Hoewel bijeenraamagendademeestepuntenvaststaan,moetvandeagendapunteniederekeer vastgelegdworden:

• waaroverhetpuntgaat

• watdevolgordevanbesprekenis

• wathetdoelvanhetagendapuntis(informatieverstrekking,meningsvorming, besluitvorming)

• eenverwijzingnaareventuelestukkenofbijlage(n).

Deuitnodiging,deagendaendestukkenrondsturen

Opdeuitnodigingstaandevolgendepunten:

• opwelkedatumdevergaderingplaatsvindt

• hoelaatdevergaderingbeginteneindigt

• waardevergaderingplaatsvindt

• wieeruitgenodigdzijn

• wateropdeagendastaat

• bijwiemenzichkanafmelden

• oferbijlagenzijndiegelezenmoetenworden.

Eventueelingekomenstukkenworden,metvermeldingopwelkpuntzebetrekkinghebben, bijdeagendagevoegd.Datbevorderteengoedevoorbereiding.Deuitnodiging(metagenda enstukken)dienttijdigrondgestuurdteworden.

Ruimtereserveren

Devoorzitter(ensomsdesecretaris)iserverantwoordelijkvoordatdevergaderruimtetijdig gereserveerdwordt,daterkoffieentheeeneventuelematerialenalseenwhiteboard,flipover, beamerenlaptopzijn.Devergaderruimtemoetpassendzijnvoordevergadering:grootgenoeg, voldoendelicht,eventueelteverduisteren,goedeopstellingvandetafelenzovoort.

BEROEPSONDERWIJS

Devergaderruimte.

Takentijdensdevergadering

Structuuraanbrengenenbewaken

Devoorzitterheefteenaantalformeletakendietemakenhebbenmethetaanbrengenenhet bewakenvandestructuur:

• officieeldevergaderingopenen

• bewakenvandeagenda(nietteveeluitweiden,géénstokpaardjes,tothepoint)

• inleidenvanelkagendapunt

• leidenvandediscussie

• zorgenvoorinbrengvanalleprojectleden

• tijdbewaking

• gevenvaneensamenvattingvanelkagendapuntmetvermeldingvangenomenbeslissingen envoorgenomenacties

• officieeldevergaderingsluiten.

Testjevergaderkwaliteiten

Hiernastaanvijfuitsprakendiebetrekkinghebbenopvergaderkwaliteiten.Kruisaanwelke manierhetbestebijjepast.

1.Eenagendaopstellen:

– doeikaltijdzokortmogelijkvantevoren,daniserruimtevooractualiteit

doeikminstenstweewekenvantevoren,dankaniedereenzichvoorbereiden

– doeikmeestalaanhetbeginvandevergadering – doeikalleenbijofficiëlevergaderingen.

2.Alsiktijdensdevergaderingwatwilbereiken:

BEROEPSONDERWIJS

– komikmetmijnstandpuntenonderzoekwatanderenervanvinden

– weetikdaterggoedvantevorenenhoudikdaaraanvast

wilikeerstwetenwatanderenvindenensluitmedaardanbijaan

– wachtikaltijdtotikweetwaaranderenmeekomenenpasmijnstandpuntdaarop aan.

3.Tijdensdediscussies:

– luisterikaltijderggoednaardeinbrengvananderen,vraagikdoor,letophouding enemotiesenformuleerzelfzobondigmogelijk

– luisterikwelwillend,stelvragenterverduidelijkingalsikietsnietsnap,formuleerik mijneigenstandpunt

zorgikdatikdegrotelijnvanagendapuntenkanvasthoudenendenkondertussen naovermijneigeninbreng

– luisteriknetzolangtotdatikweetwaariemandhetoverheeftenprobeerdaardan adequaatoptereageren.

4.Eengoedevoorzitter:

– zoektnaarovereenkomstentussendebelangenvandeaanwezigen

– zorgtdatiedereenaanbodkomtenkanuitpraten

– vatsteedsgoedsamenwatanderenhebbengezegd

– formuleerteenoplossingsvoorstelnadatiedereenzijnmeningheeftgeuit.

5.Ombesluitentenemen:

stellenweperagendapuntvasthoeverwezijnmetdebeeld-enmeningsvorming

– moetdebeeld-enmeningsvormingzijnafgerondenmoetjewetenmetwelke

– meerderheidjebeslist

strevenwenaarunanimiteitofconsensus,danzijndemeestentevreden

– discussiërenwenetzolangtotereenmeerderheidontstaat.

Deeerstevandevierkeuzesissteedshetmeesteffectieveantwoord.Devierdeishetminst effectieveantwoord.Jekuntjescoreberekenendoorelkeeerstekeuzemet4te vermenigvuldigen,detweedekeuzemet3,dederdekeuzemet2endevierdekeuzemet1.Bij 15tot20puntenbenjeeengoedevergaderaar!

Bewakenvandesfeer

Daarnaastbewaaktdevoorzitterdesfeer.Hijisverantwoordelijkvoordemanierwaaropmensen zichgedragenofmetelkaaromgaan.Ditbetekentconcreetdatdevoorzitter:

• mensendienietzoveelpratenuitnodigthunsteentjebijtedragen

• mensendieteveelaanhetwoordzijn,vraagtdeuitlegkortenbondigtehouden

• nietaccepteertdatmensenelkaar ‘onderuithalen’,maarbijvoorbeeldvraagtwatzo’n opmerkingtemakenheeftmetdedoelstellingvandevergadering

• eenpauzeinlastalsmensenvermoeidofgeïrriteerdzijn

• eventueelovergaattotzelfonthullingalsdesfeerechtvervelendwordt,endátalspuntop deagendazetten.Bijvoorbeeld: ‘Ikhebhetideedathieronderhuidseconflictenworden uitgevochten,kloptdat?’

BEROEPSONDERWIJS

Takennádevergadering

Devoorzitterzorgtervoordatdenotulisteenverslagmaaktendatditverzondenwordt.Hetis eengoedegewoontedatdenotulistdenotulenvóórverzendingmetdevoorzitterbespreekt.

Leesdeverdiepingsstof'Welkevergaderspelregelszijner?'.

Opdracht6 Takenvóórdevergadering

a. Watzijndedriebelangrijkstetakendiedevoorzittervóórdevergaderingheeft?

b. Geefeentoelichtingopdezedrietaken.

Opdracht7 Takentijdensdevergadering

Detweebelangrijkstetakenvandevoorzittertijdensdevergaderingzijn:

1.structuuraanbrengenenbewaken

2.desfeerbewaken.

a. Wathoudendezetakenin?

b. Geefvanbeidetakeneenaantalconcretemaatregelendiedevoorzitterkannemenomaan dezetakentewerken.

Opdracht8 Effectiefvergaderen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

10tipsomeeneffectievevergaderingteorganiseren

1.Kieseenvoorzittervoordevergadering.

2.Gooilaptops&telefoonsuit.

3.Laatiemandnotuleren.

4.Laatdevergaderingoptijdbeginnen.

5.Hoezitjijervandaagbij?Begindevergaderingmeteenvraagaaniedereen:Hoezitjeer bij?

6.Pauzeszijneffectief.

7.Vermijdlangediscussies.

8.Effectiefvergaderenbuitendedeur.

9.Zorgvooreenfrisseruimte!

10.Kiesvoorstaandvergaderen.

Bron:Glasbergen(2020).

Leesdetipsmetbetrekkingtoteffectiefvergaderenenbespreekdezepuntenmetelkaar.Kom metelkaartoteentopdrievanmeestbelangrijkepunten. Deeldezepuntenmeteenoftweeanderegroepjes.

10.4Effectiefonderhandelen

BEROEPSONDERWIJS

Onderhandelendoejedagelijks.Alsprojectmanagermoetjegeregeldonderhandelen.Enerzijds gaathetbijprojectenoverdeverdelingvanschaarsemiddelen:geld,tijd,ruimte,materialen, standpunten,takenenzovoort.Anderzijdshebjebijprojectenregelmatigtemakenmet tegengesteldebelangen.Beidesituatiesvragenomeffectiefonderhandelen.

Devolgendevijfpuntenkomenaandeorde:

1.kenmerkenvanonderhandelen

2.doelstellingonderhandelingsgesprek

3.opbouwonderhandelingsgesprek

4.onderhandelingsvaardigheden

5.onderhandelingsstijlen.

Bekijkdevideo's'Onderhandelen:gevenennemen','Onderhandelen','Effectiefonderhandelen' en'Harvardonderhandelen,demethode'.

Leesdeverdiepingsstof'Principieelonderhandelen'.

Kenmerkenvanonderhandelen

Bijeenonderhandelingsgesprekzijnertweegelijkepartijendiedoorteonderhandeleneen compromiswillenbereiken.Zezijnenerzijdsgelijk,omdatzeafhankelijkvanelkaarzijnendus ongeveerevenveelmachthebben(eenmachtsbalans).Anderzijdshebbenzetegengestelde belangen.Deoplossingzitineencompromisdatvoorbeidepartijenacceptabelis:de win-winoplossing.

Debelangrijkstekenmerkenvanonderhandelenzijn:

• Partijenzijngelijkwaardigenvanelkaarafhankelijk.

• Hetgaatomtegengesteldebelangenofschaarsemiddelen.

• Partijenzoekeneenoplossingdiezeallemaalzienzitten(compromisofwin-winsituatie).

Doelstellingonderhandelingsgesprek

Dedoelstellingvaneenonderhandelingsgesprekissimpel:eenwin-winsituatiebereiken.Dat iseensituatiewaarbijallepartijenvoordeelhalenuitdiesituatie.Omdezesituatietebereiken zijnbepaaldeeisenaankennis-,houdings-engedragsdoelenbelangrijk.Hiernastaandeze doelenuitgelegd.

Driesoortendoeleninonderhandelingsgesprekken

Kennisdoel

Beidepartijenverstrekkeninformatieoverhunstandpunt,dehardeenzachte eisendiezehebben,devoorwaardendiezestellenenhetstandpuntdatze innemen.

Houdingsdoel

Gedragsdoel

Departijengevenelkaarhetgevoeldatzeelkaarnodighebbenendatzeer dussamenuitmoetenkomen.

BEROEPSONDERWIJS

Deonderhandelingenafsluitenmeteenoplossingdiedoorbeidepartijen acceptabelwordtgevondenenhetliefstnogietsextra’stoevoegt;de win-winsituatiebereiken.

Onderhandelenkaneentegenstrijdiggevoeloproepen.Enerzijdsmoetjeinteressetonenin hetstandpuntvandeanderenhetwij-gevoelbenadrukken.Anderzijdsdoejedatalleenom eenzogoedmogelijkresultaatvoorjezelftebereiken.Ditstrategischeaspectvanonderhandelen komtduidelijknaarvorenindestructuurvaneenonderhandelingsgesprek.

Inhetkortligtindeonderhandelingdenadrukopdevolgendeacties:

• Partijenwisseleninformatieuitoverhunstandpunt.

• Partijenbenadrukkenhet ‘wij-gevoel’.

• Partijensluitendeonderhandelingenafmeteen ‘win-winsituatie’.

Opbouwonderhandelingsgesprek

Eenonderhandelingiseenstrategischgesprek.Jelaatziendatjeersamenuitwiltkomen.Maar datdoejealleenalsdeandereveneensbereidiswaterbijdewijndoen.Jelaatziendatjeeen standpunthebt,maargeeftdatalleenweeralsdeanderzijnstandpuntóókprijsgeeft.We noemenditonderhandelingsdilemma’s.Jemoetineenonderhandelingsgesprekdusopenzijn, maarookopjehoedeblijven.Jemoethet ‘wij-gevoel’ latenzien,maarjemoetjeooknietlaten overheersenen,alsdatnodigis,deanderevenlatenvoelendathijookafhankelijkisvanjou.

Eenonderhandelingiseengeslotengesprekomdatdeopbouw ‒ alsjeeffectiefwilt onderhandelen ‒ vastligt.

Hetonderhandelingsgesprekkenteenaantalfasen.Deeerstefaseiseigenlijkgeengespreksfase, omdatdezevóórhetgesprekplaatsvindt.Maarvooreengoedoverzichtnemenwede voorbereidingtochalsfasemee.

Fasenvanhetonderhandelingsgesprek.

Fasenonderhandelingsgesprek

Bouchraiswerkzaamineenfitnesscentrum.Zeisaangesteldalsleidstervanhet Bodyshake-projectenheeftdetaakmeerklantentewerven.Zemoethetproductonderde aandachtbrengenvannieuwedoelgroepenendaarnaastmoetzezichrichtenophetbehoud vanbestaandeklanten.Zeheeftmetverschillendepartijentemaken.Zeonderhandeltmetde manageroverhetprojectbudget.Metleveranciersgaatzeaandeslagoverdeprijsendelevertijd. Methetprojectteamgaatzeonderandereaandeslagoverdeplanning,deuitvoeringvantaken endeinzetvandeleden.

Bouchrawildeeerstewekenheelintensiefaandeslag,omdatzedaarnadriewekenmet vakantiegaat.Kai,eenvandeprojectleden,isnogdrukbezigmetdeverbouwingvanzijnhuis enwildeeerstewekennietteveelprojectactiviteitenplannen.Froukje,ooklidvanhet projectteam,lijktdeBodyshakenietzotezienzittenenvraagtzichafwateenhaalbare doelstellingis.Bouchrawiljuistambitieusinsteken.Haarprojectdoelisombinnenzesmaanden tweegroepentedraaienmetminimaaldertignieuweleden.Totslotzijnzehetnietmetelkaar eensoverdedoelgroepenwaarzezichmetditproductopmoetenrichten.

Devoorbereidingsfase

Indevoorbereidingsfasebezinnendeonderhandelingspartnerszichopheteigenstandpunt. Welkehardeeisenhebik:waarwilikhardvoorvechten?Welkezachteeisenhebik:waarwilik eventueelwaterbijdewijndoen?Hoegaikmijopstellen?Vanwiekaniksteunvoormijn standpuntverwachten?Welkwisselgeldhebik,ofwel:watkanik ‘weggeven’ omerietsvoor terugtekrijgen?

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Nogbelangrijkerdanjevoorbereidenopjeeigenstandpunt,isjeinlevenindebelangenvan anderen.Wantdaarvanbenjeafhankelijk.Eenvandegrootstefoutendiejekuntmaken,isniet wetenwathetbelangvandeanderis.Jeweetdaardoordusnietwatjeaandeandermoet weggeven(omeruiteraardietsvoorterugtekrijgen,wanthetisenblijfteenonderhandeling).

Minimaalresultaat

BijdeplanningvanhetBodyshake-projectishetbelangrijkdatBouchraenKaizichbewustzijn vanhuneigenbelangenzichafvragenwatvoorhenhetminimaleresultaatmoetzijn.Bouchra steltzichdevraagofzewaterbijdewijnwildoenbijdeplanningoflieverbijde projectdoelstelling.

Deopeningsfase

Departijenbegroetenelkaarennementijdvoor ‘socialtalk’ omeenpositievesfeerneerte zetten.Verdersprekenzehetvertrouweninelkaaruitendewilomersamenuittekomen.

Deinformatiefase

Departijenbesprekenmetelkaarhoezesamentoteenoplossingwillenkomen.Bijvoorbeeld dooreerstiedereeneenglobaalstandpuntintelatennemenenlaterpasopelkaartereageren enechtteonderhandelen.

Deeerstestandpunteneneisenwordenvoorzichtiguitgewisseld.Indezefaseishetbelangrijk datjenietteveelinformatieprijsgeefténdatjeallééndeinformatiegeeftdieanderenóók prijsgeven.Uiteindelijkwordendevolledigestandpuntenvanalledeelnemersduidelijk.

Openheidoverstandpunten

BEROEPSONDERWIJS

IndezefaseishetbelangrijkdatmetnameBouchraenKaiopenzijnoverdeachtergrondvan hunstandpunttenaanzienvandeplanning.VoorBouchraishetbelangrijkerachtertekomen hoebelangrijkdeverbouwingvoorKaiis.WaaromwilKaizograagzijnverbouwingoptijdklaar hebben?AndersommoetKaizichverdiepenindeargumentenvanBouchra.Tenaanzienvan hetprojectdoelmoetendemeningenvanBouchraenFroukjeuitgebreidaandeordekomen. Ookdeoverigeledenmoetenhunmeningtenaanzienvandezetweeonderwerpengeven.

Deonderzoeksfase

Destandpuntenzijnminofmeerduidelijk.Vervolgensstellendedeelnemersvragenoverelkaars standpunt.Inonderhandelingennoemenweditexploreren.Ditiseenvandebelangrijkste fasen.Wantdoorexplorerenkunnendepartijenerachterkomenwatdehardeeisenzijnenwat hetwisselgeldzoukunnenzijnvandeanderepartijen.

Eisen

COPYRIGHTBOOM

IndezefaseblijktdatBouchrahaarvakantiealruimvóórdestartvanhetprojectgeplandheeft endatzedevakantienietkanannuleren(hardeeis).Kaiwildeverbouwingweluitstellen,maar hijheeftvooraltemakenmetdezwangerschapvanzijnvrouw.Dekinderkamermoetaf(harde eis).Metdekeukenwilhijeventueelwelwachten(zachteeis).

Deonderhandelingsfase

Nudestandpuntenhelderzijnenduidelijkiswatdehardeenzachteeisenzijn,kanhet ‘loven enbieden’ beginnen.Indezefaseishetbelangrijkdatjenietalleenstilstaatbijwatjevraagt, maarookbijwatjebiedt.VergelijkhetmaarmethetspelMonopoly: ‘Jijkrijgtvanmijde KalverstraatalsikvanjouLangePotenenSpuikrijg.’ OfinhetnieuweEuromonopolyspel: ‘Jij krijgtvanmijParijs,alsikvanjouLondenenBoedapestkrijg.’ Jegeeftdusalleenietsalsjeer ietsvoorterugkrijgt.

Inveelgevallenkomendepartijenernietmeteenuit.Erontstaateenimpasse.Hetklinktvreemd, maardatiseengoedteken.Hetgeeftnamelijkaandatdepartijendoorhunwisselgeldheen zijnendaterechtconcessiesgedaanmoetenwordenofanderecreatieveideeënmoetenkomen vooreengoedeoplossing.Eenonderhandelingzonderimpasseleidtmeestalniettoteen win-winsituatie.Ofwel:vooréénvandepartijenhaderdanwaarschijnlijkmeeringezeten.

Eenimpasselosjeopdooreenschorsing.Laatdepartijenzichevenbezinnenopeennieuw voorstelofnieuweideeën.Tijddoetwonderen.Invrijwelallegevallenervarenmensenineen dergelijkebezinningsperiodedatzeergenswaterbijdewijnmoetendoenomersamenuitte komen.Ofzekomenopgoedenieuweideeëndieaanbeidepartijenrechtdoen.Enluktdat niet?Danmislukkendeonderhandelingenendatisvoorbeidepartijenschadelijk.

Waterbijdewijn

Nadeimpasseendeschorsingkomendepartijenterugendoenopbepaaldeonderdelennog watwaterbijdewijnomertochuittekomen.Zebesluitendaterindeeerstewekenweldrie keervergaderdwordt,maardatKaiingoedoverlegéénvergaderingperweekmagmissen. Bouchraneemteenaantalflinkeklussenaanhetbeginopzich,zodatzemeteengerusthart opvakantiekan.Zegaathethaalbaarheidsonderzoekdoenenverwerktderesultatentijdens devakantievanKai.KaineemteenaantaltakentijdensdevakantievanBouchravanhaarover. Hetcompromisisgevondenenbeidenhebbenietsgewonnen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Deafsluiting

Leteropdatjebijdeafsluitinghetcompromisnauwkeurigformuleert,zodaterlatergeen misverstandenontstaanoverdeinhoud.

Tenslotte.Hetisbelangrijkdatjeondanksdetegenstellingendesfeergoedhoudt,hetvoorstel vandeanderblijftonderzoekenenniettesnelwaterbijdewijndoet.Eenagressieve,gespannen sfeercreëreniseenvandegrootstefoutendiejekuntmaken.Ervarenonderhandelaarszeggen: ‘hardvanbinnen,zachtvanbuiten.’

Sluitdeonderhandelingnetjesaf.

Checklistonderhandelen

Fase1:voorbereiding

1.Stelvastwatjewiltbereikenenwaarom.

2.Zoekuitwatdeanderwilbereikenenwaarom.

3.Ganawaardeovereenkomstenliggen.

4.Bedenkwin-winoplossingen.

BEROEPSONDERWIJS

Fase2:aftasten

1.Leidhetonderwerpinenvraagomhulpvandeanderbijhetvindenvaneenoplossing.

2.Geefaanwatjewiltbereiken.

3.Tastdemogelijkhedenafenletopdereactiesvandeander.

Fase3:discussiëren

1.Bespreekeerstdepuntenvanovereenstemming.

2.Werkgezamenlijkaanhetvindenvaneenoplossing.

3.Doe ‘als-dan’-voorstellen:alsjijtakentijdensmijnvakantieoverneemt,dandoeikdat tijdensjouwvakantieook.

4.Vraagnaarhetwaaromvandeargumentenvandeanderommeerinformatietekrijgen.

5.Verplaatslastigepuntennaareenlatertijdstip.

6.Voorkomdatdeanderhetgevoelkrijgtdathijbakzeilmoethalen.

Fase4:afsluiting

COPYRIGHTBOOM

1.Vatsamenoverwelkeafsprakenjulliehetsameneenszijngeworden.

2.Legdeafsprakenoppapiervast.

Onderhandelingsvaardigheden

Isonderhandeleneenvakapart?Zoalsgeldtvoorveelvaardigheden,isenigeaanlegwelprettig. Tochisonderhandelenvooriedereenteleren.Jekuntdriebelangrijke onderhandelingsvaardighedenonderscheiden:

• communicatievevaardigheden

• tactischevaardigheden

• persoonlijkekwaliteiten.

Communicatievevaardigheden

Bijhetonderhandelenzijnvooraldezedriecommunicatievevaardighedenbelangrijk:

• actiefluisterennaarhardeenzachteeisen

• (door)vragennaarhardeenzachteeisen

• samenvattenomnaareenvolgendefasetegaan.

Debasisvaardighedenluisteren,(door)vragenensamenvattengeldenzekerookvoor onderhandelen.Jemoeterimmersvoorzorgendatjedeanderbegrijptendatjijals onderhandelingspartijgoedbegrepenwordt.

Metactiefluisterenwordtbedoeld:tussenderegelsdoorontdekkenwatvoordeanderepartij hardeeisenzijnenwatzachteeisen.

Jevraagtdoor,steltvragenoveronduidelijkheden.Jewilterimmersachterkomenwatzachte eisenzijnenwathardeeisenzijn.

Totslotmoetjekunnensamenvatten.Eensamenvattinggebruikjeomdestandpuntente ordenenenomdeverschillenkortenkrachtigopeenrijtjetezetten.Jegebruikteen samenvattingeveneensomnaardevolgendefasevanhetonderhandelingsprocestegaan.

Tactischevaardigheden

Naastcommunicatievevaardighedenhebjeooktactischevaardighedennodig.Debelangrijkste tactischevaardighedenbijonderhandelenzijn:

• vasthoudenaanjestandpunt

• machtsevenwichtbewaren

• desfeergoedhouden

• flexibelzijnindeprocedure.

Vasthoudenaanjestandpunt

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Eenonderhandelingwordtgetypeerddoortweepartijenmetverschillendestandpunten.Je kuntjekoppigopstellenenniettoegeven,tochisdatmeestalnietverstandig.Ineendergelijk gevalzalookdeanderniettoewillengevenenkomjeniettoteengoedeoplossingvoorbeide partijen.Tetoegeeflijkzijnisookweernietverstandig,wantdanontstaaterevenmineen win-winsituatie.Deanderwint,maarjijwaarschijnlijkniet.Metvasthoudendbedoelenwedat jeniettekoppigenookniettetoegeeflijkbent.Jedoetpaswaterbijdewijn,alsjemerktdat deanderepartijdiebereidheidookheeft.Doorvasthoudendtezijn,laatjeziendatjeje standpuntnietzomaarprijsgeeft.

Machtsevenwichtbewaren

Bijeenonderhandelingzijnbeidepartijenafhankelijkvanelkaar.Omdatbeidepartijen afhankelijkzijnvanelkaar,hebbenbeidepartijenookmacht.Ditbetekentdatjedeanderkunt beïnvloeden.Jekuntopverschillendemanierenmetjemachtomgaan.Jekuntjeagressiefof arrogantopstellen,dangajeindeaanval.Meestalleidtditniettothetgewensteresultaat.Je kuntjeookafhankelijkofafwachtendopstellen.Ookdatisgeenverstandigehouding.Dekans isgrootdatdeander‘demachtgrijpt’.Daaromishetbelangrijkhetmachtsevenwichttebewaren. Jespeeltzelfnietdebaas,maaraccepteertooknietdatdeanderdebaasspeelt.

Desfeergoedhouden

Ookalisersprakevanverschillendestandpunten,danbetekentdatnognietdatjeonvriendelijk ofgeïrriteerdmoetdoen.Anderzijdsmoetjeookniettevriendelijk,tepersoonlijkofslijmerig doen.Jehoudtdesfeergoeddoorrespecttetonenvoordeanderendoorinteressetetonen inhetstandpuntvandeander.Verderishetbelangrijkhetwij-gevoeltebenadrukken.Jemoet erimmerssamenuitkomen.

Flexibelzijnindeprocedure

Hetspreekwoord ‘velewegenleidennaarRome’ geldtzekervooronderhandelen.Deweg waarlangsjetoteencompromiskomt,noemenwedeprocedure.Flexibelzijnindeprocedure betekentdatjeopenstaatvoorvragenenideeënvandeander,zondermeteentoetegeven. Hetbetekentookdatjezelfactiefblijftzoekennaarwegenomtoteenoplossingtekomen.

Persoonlijkekwaliteiten

Hetvoerenvaneenonderhandelingsgesprekvraagtomeenaantalpersoonlijkekwaliteiten. Debelangrijkstezijn:

• assertiviteit

• geduld

• stressbestendigheid

• respect.

BEROEPSONDERWIJS

Assertiviteitheefttemakenmethetopeencorrectemaniervoorjezelfopkomenzonderagressief teworden.Typischvooronderhandelenisdatjejegeduldbewaartenophetjuistemomentje standpuntkenbaarmaakt.Openheidmoetjedusdoseren.Daarnaastmoetjeinstaatzijnom onderspanningvriendelijkengeduldig,maarvastberadenjestandpuntteverdedigen.Jemoet dusredelijkstressbestendigzijn.

Infeitestaatofvaltdeonderhandelingmethetwelofniettonenvanrespectvoordeander. Elkevormvanarrogantieofminachtingkeertzichtegenjebijhetonderhandelen.Respect opentjuistdedeurnaaronderhandelingssucces.

Onderhandelingsstijlen

Erbestaanverschillendeonderhandelingsstijlen.Bovendienzijnermeerderetheorieënover hetindelenvandeverschillendeonderhandelingsstijlen.Heteerstemodelgaatuitvantwee aspectenofassen.

Deindelingonderhandelingsstijlenaandehandvantweeaspecten:

1.coöperatief(samenwerkend)versus concurrerend (competitief)

2.denkenversusdoen.

Aandehandvandezetweeaspectenwordenvierstijlenonderscheiden.Eentweedemodel hanteerteveneensheteersteaspect,maaronderscheidtalstweedeaspect ‘explorerendversus vermijdend’.Tochkomenbeidemodellentotdezelfdevieronderhandelingsstijlen.

BEROEPSONDERWIJS

Devieronderhandelingsstijlen.

Devieronderhandelingsstijlen:

1.deethisch-overtuigendestijl(dewijzeman):

– vertrouwtanderen – heeftoogvoorhetgemeenschappelijkbelang

houdtredelijkvoetbijstuk.

2.deanalytisch-agressievestijl(derationalist):

– baseertzichophardefeiten,cijfersenlogischredeneren

stelthelderedoelen – bewaartoverzicht.

3.dejoviaal-coöperatievestijl(desociaalwerker):

– issterkinsocialecontacten

– isgevoeligvoorargumentenvananderen

heefteenpositieveinvloedopdesfeer.

4.debeweeglijk-agressievestijl(deondernemer):

– neemtinitiatiefenleiding

– blijftonderhandelingenopganghouden

gaatconfrontatiesnietuitdeweg

– kangoedtegenspanning.

Jekuntnietstellendatéénonderhandelingsstijldebesteis.Debestestijlisafhankelijkvande situatieénvanwelkestijlbijjepast.Hetisbelangrijkomjebewusttezijnvanjestijlvan onderhandelen,vandesterkeenmindersterkepuntenvandezestijl.Dehiervoorbeschreven indelingkanhierbijhelpen.Inwelkestijlherkenjijjehetmeest/minst?

Ookinternetkanjehelpenbijhetbepalenvanjeonderhandelingsstijl.Jevindterverschillende testsofvragenlijsten.

BEROEPSONDERWIJS

Testvoorhetbepalenvanjeonderhandelingsstijl.

Leesdeverdiepingsstof'Vieronderhandelingsstijlen'.

Opdracht9 Kenmerkenvanonderhandelen

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bespreekmetelkaarwatdebelangrijkstekenmerkenvanonderhandelenzijn.

b. Vergelijkjulliekenmerkenmetdievaneenandergroepje.

Opdracht10 Effectiefonderhandelen

Bekijkdevideo's'Effectiefonderhandelen'en'Harvardonderhandelen,demethode'.

Bespreekmetelkaarwatjehiermeeindepraktijkkunt.

Opdracht11 Doelenvanhetonderhandelingsgesprek

a. Watzijndedriebelangrijkstedoelenvanhetonderhandelingsgesprek?

b. Geefeenkortetoelichtingopalledriededoelen.

Opdracht12 Fasenvanhetonderhandelingsgesprek

Hetonderhandelingsgesprekkentdevolgendezesfasen:

1.devoorbereidingsfase

2.deopeningsfase

3.deinformatiefase

4.deonderzoeksfase

5.deonderhandelingsfase

6.deafsluiting.

a. Geefeentoelichtingopdeinhoudvanelkefase.

b. Geefeenvoorbeeldvanwatzichtijdensdeonderhandelingindiefasevoorkandoen.

Opdracht13 Hoegoedkunjeonderhandelen?

Ganaardewebsite'Kanjegoedonderhandelen?'.

a. Doedetestopdewebsite.

b. Beschrijfkorthetresultaatvandetest.

Opdracht14 Onderhandelingsstijlen

Erbestaanverschillendeindelingeninonderhandelingsstijlen.Eenindelingonderscheidtde volgendevierstijlen:

1.deethisch-overtuigendestijl(dewijzeman)

2.deanalytisch-agressievestijl(derationalist)

3.dejoviaal-coöperatievestijl(desociaalwerker)

4.debeweeglijk-agressievestijl(deondernemer).

a. Noteervanelkestijltweekenmerken.

b. Geefbijelkestijleenvoorbeeldvaneensituatiewaarindiestijleenjuistekeuzeis.

c. Voorwelkestijl(en)hebjijeenvoorkeur?

Opdracht15 Mastenbroek

Bekijkdevideo'Onderhandelingstechnieken'.

a. Geefeenkortesamenvattingvandevideo.

b. Geefjeeigenmeningoverdevideo(watspreektjeaan,watspreektjeminderaan).

Opdracht16 Jouwonderhandelingsstijl

Ganaardewebsite'Watisuwstijlvanonderhandelen?'.

a. Doedetestopdewebsite.

b. Welkevandevierstijlenkomtbijjouhetsterkstnaarvoren?

c. Watvindjevanhetresultaatvandetest?

10.5Tipsvoordepraktijk

Hiervolgenenkelehandreikingenvoordepraktijkmetbetrekkingtotdeprojectvergadering.

Tip1:Neembewusteenplaatsin

Depositieaantafeltijdenseenvergaderingisheelbelangrijk.Houdditindegaten.Mensendie telkensweertegenoverelkaargaanzitten,zijngeneigdtotdebatteren.Degenendieelkekeer naastelkaargaanzitten,zijnmindergeneigdommetelkaartediscussiëren,maarwillenjuist samenspannenofgewoonwatkletsen.Wietegenoverdevoorzittergaatzitten,wilgraagde voorzitterzijn.Debesteopstellingvooreenvergaderingiseenrondetafel.

BEROEPSONDERWIJS

Tip2:Gaeensstaaninplaatsvanzitten

Blijfbijeenkortevergaderingeensmetzijnallenstaaninplaatsvantegaanzitten.Jezult merken:devergaderingiseerderafgelopen.Stoelenkwekenzitvlees,staanhoudtdevaarterin. Sommigeorganisatiesvergaderenaljarenstaandeineenkring.

Tip3:Vergaderindeochtend

Planvergaderingenbijvoorkeurindeochtend,danzijndedeelnemersfris.Laatheteinde samenvallenmethetbeginvandelunchofheteindevandewerktijd.Dedeelnemershebben dandegelegenheidom ‘natepraten’

Tip4:Pauzeerregelmatig

Laathetmomentvanpauzerennietoveraandeblaasofdeindividuelewillekeurvande deelnemer.Bijeenlangevergaderingpauzeerjeomdevijfàzeskwartier.Pauzeszijndeporiën vaneenvergadering.

Tip5:Maakeentijdsplanning

COPYRIGHTBOOM

Stelnietalleendebegintijdvaneenvergaderingvast,maarookdeeindtijd.Maakookeen tijdsplanningperagendapunt.Bepaalvantevorenhoeveeltijderbesteedzalwordenaaneen agendapuntofeenaantalagendapunten.Zonderdezeplanningisdekansgrootdatde vergaderinguitlooptofdatagendapuntennietaanbodkomen.Mochtdittochgebeuren,dan

kunjenatuurlijkhettijdschemabijstellen.Jekuntookdedeelnemerswaarschuwenwanneer detijdslimietendreigentewordenoverschreden.Wijshenopdeconsequentiesenvraagom oplossingen.Hiermeemaakjededeelnemersmedeverantwoordelijkvoorhetverloopvande vergadering.Laatmensenpratenonderdrukvandetijd.Bijvoorbeeld: ‘Jehebtnogenkele minutenomjebetoogafteronden …’

Tip6:Zetbijhetopenenvandevergaderingdirectdetoon

Opendevergaderingmeteenkrachtige,opwekkendeboodschap.Demanierwaaropjede vergaderingopent,zetdetoonvoorwatvolgt.Bereidditgoedvoor.Geefaanwatjevande vergaderingverwacht,verteleengrapofanekdoteofverzinietsanderswaardoordedeelnemers directophetjuistespoorzitten.

BEROEPSONDERWIJS

Zetdedeelnemersophetjuistespoor.

Tip7:Reageeradequaatopproblemen

Wattedoenbijdevolgendeveelvoorkomendeproblementijdenseenvergadering:

• uitweiden:afkappen

• afdwalen:herinnerenaandehoofdlijn

• losseflodders:naardebedoelingvragen

• vageverhalen:vathetbruikbaresamen

• misplaatsteinterrupties:beurtwisselingenregelen

• stokpaardjes:éénkeertoestaan,volgendekeerafkappen.

Beperkjebijhetingrijpenenterechtwijzenvandeelnemerstothetwaargenomengedrag.Geef geeninterpretatiesengeenoordelenoverdepersoon.

Tip8:Voorkomeenverstardeenonaangenamevergadercultuur

Ineenvergaderingkunnendedeelnemersongeïnteresseerdofnietserieuszijn.Symptomen vaneenverstardeenonaangenamevergadercultuurzijn:

• Denoodzaakofhetdoelvandevergaderingisnietduidelijk.

• Erheersteengeringtijdsbesef.

• Devergaderingvaltuiteenineenpratendeeneentoekijkendegroep.

• Dedeelnemersbestedenmeeraandachtaandetakenenfoutenvananderen.

• Erwordtteveelgedebatteerdengediscussieerd.

• Deemotieslaaienregelmatighoogop.

• Erissprakevanonenigheidofjuistonmiddellijkeeensgezindheid.

• Debesluitenwordennietheldergeformuleerden/ofnietuitgevoerd.

Tip9:Remalsvoorzitterdeveel-enlangpratersmettactofhumoraf Datkunjebijvoorbeeldopdevolgendemanierendoen:

•‘Misschienkunnenwijditpuntevenlatenrustenmethetoogopdetijd.’

•‘Ditlijktmijnietonbelangrijk,maarikdenkdatwenuteverafdwalen.’

•‘Misschienishetnuttigtekijkenwatdegroepervanvindt.’

Tip10:Besteednietmeerdan30secondenperpersoonaanderondvraag

Gebruikderondvraagalleenvoorhetstellenvanvragen,hetnoemenvanpuntenvoorde volgendevergaderingen,hetmakenvankorteopmerkingenofhetverduidelijkenvande besprokenagendapunten.Gageennieuweagendapuntenuitgebreidbehandelen.

Tip11:Sluitdevergaderingpositiefaf

Delaatsteindrukblijfthetlangsthangen.Laatjenietverrassendooreensteekonderwaterof eendemotiverendeopmerkingtijdensderondvraag.Bereideensterke,positieveafsluiting voorenhouddieachterdehandtothetallerlaatst.Maakerietsvan.

Tip12:Besteedaandachtaan(hetverspreidenvan)deactie-en/ofbesluitenlijst

BEROEPSONDERWIJS

Zorgervoordathetverslagofdenotulen,liefstmeteenactie-en/ofbesluitenlijst,binnenenkele dagennadevergaderingverspreidzijn.Laathiergeenwekenofmaandenoverheengaan.Bekijk alsvoorzitterhetverslaggoedvoorhetwordtverzonden.

Tip13:Houdlieverkortevergaderingen

Hetissomsbetertweekortevergaderingentehoudendanéénlange.Deopbrengstvantwee kortevergaderingenvanbijvoorbeeldeenuur,kangroterzijndandievaneenvergaderingvan tweeuur,omdatmendanfrisserengeconcentreerderis.

Tip14:Hebzonodigeerstinformeeloverleg

Ganaof(informeel)vooroverlegnodigofgewenstisommoeilijkhedentijdensdevergadering tevoorkomenofomerachtertekomenuitwelkehoekdewindgaatwaaien.

Tip15:Zorgdatdeelnemerszichgoedvoorbereiden

Laatdeelnemersvanwieduidelijkisdatzijzichonvoldoendehebbenvoorbereidopde agendapuntennietofzominmogelijkaanhetwoord.

Tip16:Loopdechecklistvergaderenna

Opdesitevanmanagersonlinekomjeeenhandigechecklistvoorvergaderentegen.Loopdeze checklisteensdoor.

Checklistvergaderen

1.voorbereiding

– Steldeagendaopenverstuurhemtijdig.

– Steldevergaderdoelenvastenomschrijfdezeconcreet.

– Bepaaldatum,tijdstip,plaatsenduur.

– Stelvastwelkestukkenmeegenomenmoetenwordenenhoeiedereenzichmoet voorbereiden.

– Stelvastwieerbijmoetenzijn.

– Verdeelderollen.

Bepaaldeactielijstvoordeagenda.

2.tijdensdevergadering

– Devoorzitterbegintoptijd,lichtdebasisregelstoe,vatregelmatigsamen,zorgtdat deagendagevolgdwordtenneemtdeelalsgroepslid.

– Devoorzitterhoudthetvergaderprocesindegaten,zorgtdatiedereenbetrokken blijft,roeptlastigedeelnemerstotdeordeentreedtopalsneutralebemiddelaar.

– Denotulistnoteertinkernwoordendebelangrijksteinformatieenbesluiten,vraagt omophelderingbijonduidelijkhedenenmaakthetverslag.

– Dedeelnemershoudenzichaandebasisregels,leverenideeënendragenbijaanhet bereikenvanovereenstemming.

3.evaluatie

Naafloopwordtdevergaderinggezamenlijkgeëvalueerd.Zoeknaarmanierenom verbeteringenaantebrengen.

BEROEPSONDERWIJS

Tip17:Denknaoverdemanierwaaropjetijdensdevergaderingingrijpt Alsprojectleiderbenjeverantwoordelijkvoordeprestatiesenhetprocesbinnenhetprojectteam. Somszuljeinmoetengrijpen.Afhankelijkvandeaardvanhetprobleemkunjedatop verschillendemanierendoen:

• Nietingrijpen:jenegeertbewusthetprobleemengaatervanuitdathetprobleemvanzelf opgelostwordtofdatiemanduithetprojectteamditdoet.

• Jepraatmethetbetreffendeteamlidbuitendevergaderingom.Ditkangaanomhetvragen omverduidelijking,gevenvanfeedbackenvragenomfeedback.

• Jehoudteenonpersoonlijkegroepsdiscussie.Jebrengttijdenseenteamvergaderingde zorgenoverhetteamprocestersprake,waarbijdegemaakteafsprakenherhaaldworden.

• Jegaatdeconfrontatieaanmethetbetreffendeteamlidbuitendeprojectvergaderingom. Ditmoetleidentotduidelijkeafsprakentussendeprojectleiderenhetteamlidoverzaken diezeallebeimoetenveranderen.

• Jegaatdeconfrontatieaanmethetbetreffendeteamlidtijdensdeprojectvergadering.Dit isrisicovolenvraagteengoedevoorbereiding.Insommigegevallen,wanneerandere interventiesnietsophebbengeleverd,isditdeenigovergeblevenmogelijkheid.

• Jezethetteamliduithetprojectteam.Ditisnatuurlijkdeallerlaatsteoplossing,maarsoms noodzakelijk.

Opdracht17 Topdrietips

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bekijkdetipsrondomdeprojectvergaderinguitdetheorie.Watzijnvoorjoudedrie belangrijkstetips?

b. Vergelijkjeeigentopdriemetdievandeanderegroepsleden.

c. Maaksameneentopdrievantips.

Opdracht18 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

Jekunthetbegripcommunicatiestructuurbeschrijven.

Jekunthetbegripcommunicatiecultuurbeschrijven.

Jekuntdetakenvandeprojectleideralsvoorzitterbeschrijvenen toepassen.

Jekuntdevijfaspectenvaneffectiefonderhandelenbeschrijvenen toepassen.

COPYRIGHTBOOM

BEROEPSONDERWIJS

Jekuntdriebelangrijkeonderhandelingsvaardighedenbeschrijven.

10.6Verdiepingsstof-Staandvergaderen

Hetisallanggeenhypemeer.Staandvergaderenishetkantoorlevenbinnengemarcheerdom erteblijven.Geenwonder,want(alswedewetenschapmogengeloven)gaateenvergadering zonderstoelenwel34%sneller – enleefjeooknogeensminstens10%langeromdatstaan gezonderis!

Ergensindevertehoorjejenaam.Verdwaasdstopjemetuithetraamturenenschrikjealsje merktdatiedereeninderuimtejeaankijkt.Oja,jewasaanhetvergaderen.

Maarhetiszomakkelijkomwegtesuffen,naeendikuurindeze(comfortabele)stoel,terwijl anderemensenomdebeurtietsvertellenwaarbijjijna5minutendewegalkwijtbent.Jewas evenweggedommeld,enjijwasnietdeenigedienietbijdeleswas.Naastjeziejejecollega zijne-mailcheckenentegenoverjeziteriemandalflinktegapen.

Nietgek.Wantzittendvergaderenwerktgewoonniet.

Bron:Timemanagement.nl(2015).

1.

2.

3.

4.

5.

10.7Verdiepingsstof-Welkevergaderspelregels zijner?

Alsdeelnemeraaneenvergaderingdienjejetehoudenaaneenaantalspelregels:

• Jebentoptijdaanwezig.

• Jelaatanderenuitpraten.

• Jeaanvaardtderolvandevoorzitter.

• Jeformuleertkortenbondig.

• Jebeperktjetothetagendapuntwatdanaandeordeis.

• Jeluistertgoednaaranderen.

• Jedoetnadevergaderingwatjebelooft.

• Jeaccepteertgenomenbesluiten.

Bron:Bouwer(z.d.).

10.8Verdiepingsstof-Principieelonderhandelen

DezecasuslaatzienhoejegebruikkuntmakenvandeHarvardmethodevanprincipieel onderhandelen.Steldatjetijdelijkveelwiltthuiswerken.Hoepakjedatdanaan?Dezecasus laatzienhoejegoedvoorbereidkuntzijninhetgesprekmetjewerkgever.

Decasus:jewilttijdelijkveelthuiswerken

Steldatjetijdelijkveelwiltthuiswerken.Jehebtthuisveelwerkluioverdevloervanwegeonder anderedeaanbouwvaneennieuwedakkapel.Hetzouvoorjouhandigzijnomdeheleweek thuistewerkenengeenextravrijtehoevennemen.Hetscheeltbovendienreistijd.Je leidinggevendeheefteenkrappebezettingenzietjelieveropkantoorwerken.Ookomdathet werkregelmatigherverdeeldmoetworden;ietswatdagelijkskanvoorkomen.

Voorbereidingophetgesprekoverthuiswerken

Alsjegaatonderhandelen,wiljegraagtoteengoedeoplossingkomen.Daaromishetbelangrijk datjealleoplossingsrichtingenhebtdoordacht,inclusiefdemogelijkheiddatjeleidinggevende jeniettegemoetwilkomen.Hetuitwerkenvanverschillendescenario’smaaktdatjebeter overzietwaarmeejeakkoordkuntgaanenwaarmeeniet.

Hetwensscenario

Zoominopjouwbelangenbedenkargumenten.Bedenkvantevorenwaarjijinwiltleverenof toewiltgeven.Enwelkegrenzenjijdaarinziet.Jekuntbijvoorbeeldaltijdnogaanbiedenom tochéénochtendnaarjewerktekomen.Bedenkdetegenargumentenvanjeleidinggevende. Watzalvoorhem/haarzwaarwegenenhoekunjijdatoplossen?

Hetrampscenario

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Bedenkvervolgenshet ‘ergste’ datkangebeuren.Jeleidinggevendereageertbijvoorbeeldheel negatiefenbiedtgeenenkeleopening.Hijofzijzegtbijvoorbeeld: ‘Neezeg,dáárbeginnenwe nietaan.Zoueenmooieboelworden,danzatikhierbinneneenpaardageninm’neentje!’ Eenmogelijkereactieuitangstominvloedteverliezen.

Bedenkhoejedanzultreageren.Jekuntdatbijvoorbeelddoendoorjeleidinggevendetelaten wetendatjeserieusbentinjeverzoekendatjegraagsamenmethem/haareenoplossing bedenkt.

Onderhandelenoverthuiswerken

Ganahetuitwerkenvanjescenario’singesprek.Denkdaarbijaandevierregels:

Regel1:scheidmensenvanhetprobleem

Nukomenvandekantvanjeleidinggevendedeinhoudelijkeargumenten: ‘lastig,jebentniet lijfelijkaanwezig,hetwerkmoetsomsherverdeeldworden,jeschepteenprecedent,ikwilje facetoface’ enzovoort.Ditisdefasevanhetverzetenvervolgenshetuitwisselenenaftasten vanelkaarsgrenzenenwensen.

Regel2:concentreerjeopbelangen,nietopposities

Zoomvervolgensinopdebelangendiejulliebeidenhebben:jouwbelangomthuistewillen zijnenhetbelangvanjeleidinggevendeomjouopjewerkplektewillenhebben.Metje voorbereidingdiejevantevorenhebtgedaan,gajejenufocussenomhetbelangvanje leidinggevendeoptelossen.Jesteltbijvoorbeeldvooromeenoftweekeerperdagtelefonisch contacttehebben.Zodatjulliehetwerkkunnendoorspreken.Ofdatjeelkaarregelmatigvia demailopdehoogtehoudt.

Regel3:creëerzoveelmogelijkoplossingen

Creëeroplossingendietegemoetkomenaanhetbelangvandeander.Weeszocreatiefmogelijk enlaatziendatjemeewiltdenken,envooral:laatmerkendatjezijn/haarbelangserieusneemt.

BEROEPSONDERWIJS

Gasteedseenstapjeverder,misschienhoefjehelemaalnietdiehalvedagtochnaarkantoor (diejevantevorenhadvastgesteld),maaristweeofdriekeerperdagtelefonischcontactook genoeg.

Wachtsteedsopdereactievanjeleidinggevendeenlaathem/haaruitleggenofernogsteeds eenprobleemis.Ditsteedsvoordatjeweereenstapje ‘weggeeft’.Alsjetesnelnaardeoplossing gaat,kunjeteveelgaanweggeven.

Regel4:steleenobjectievenormvast

Inditvoorbeeldishetlastigomeenobjectievenormtestellen,wantvoorthuiswerkenligtdeze opeenatweedagenperweek.Jekuntnatuurlijkeenvergelijkingmakenmetandere voorzieningen,zoalszorgverlof.Vervolgensgajeinopwatvoorjouredelijklijktindezesituatie.

Bron:FNVProfessionals(z.d.).

Alsjeeenredelijkeleidinggevendehebt,komjeersamenvastgoeduit.

10.9Verdiepingsstof-Vieronderhandelingsstijlen

Erzijnvierverschillendeonderhandelingsstijlenmetelkzijneigenvalkuilen:

• vechtgedrag

• coöperatiefgedrag

• ontwijkendgedrag

• beweeglijk,explorerendgedrag.

Kenmerkenvanvechtgedrag

• Jezietnietoptegeneenaanvaring.

• Jebentgerichtopjeeigenbelangenenhetbereikenvanjedoel.

• Jehebtjeprincipesendielaatjenietlos.

• Jeweetwaarjerechtophebtenjeeisthetop.

• Jebentbereidteknokkenvooreenzaakdiehetwaardis.

• Jelaatjenietuithetveldslaandoorweerwerk.

Valkuil:zevindenjeeendoordrammer.Jeroeptookbijdeandervechtgedragop.

Kenmerkenvancoöperatiefgedrag

• Jewiltdesamenwerkingsrelatiemetdeanderbehouden.

• Jezoekteerdernaarpuntenvanovereenkomstdannaartegenstellingen.

• Jekuntjeverplaatsenindepositievandeander.

• Jebentuitopeenwin-winoplossing.

Valkuil:jegeefttesneltoeomdesamenwerkingnietophetspeltezetten.

BEROEPSONDERWIJS

Kenmerkenvanontwijkendgedrag

• Jegaateenconfrontatielieveruitdeweg.

• Jelaattweestandpuntennaastelkaarliggendoor:

ófnietintegaanopdetegenstellingen

ófjeeigenstandpuntteblijvenverdedigen.

Valkuil:jeblijftstekeninhetherhalenvanjeeigenargumenten(hamerenofpreken).Ofje luistertnaardeandermaarzegtnietwatjewerkelijkvindtofwilt(slijmen).

Kenmerkenvanbeweeglijk,explorerendgedrag

• Jebentvindingrijk.

• Jebekijktdezaakvanuitverschillendegezichtshoeken.

• Jeonderzoektverschillendeoplossingen.

• Jelaatjenietontmoedigenalsdezaakvastloopt.

• Jeblijftdeanderaanspreken.

COPYRIGHTBOOM

• Jeblijftsteedsopzoeknaareenuitweg.

Valkuil:hetgaatmisschienveeltijdkosten.Jemoetoppassendatjedoorallevoorstellenheen jeeigendoelnogziet.

Bron:FNVProfessionals(z.d.).

Agenda

Overzichtvandetebesprekenonderwerpenvooreenvergadering.

Communicatiecultuur

Desfeer,deomgangsregels,normenenwaardenbijhetoverleg.

Communicatiestructuur

Hetgeheelvanallecommunicatiestromenbinneneenorganisatie.

Concurreren

Strijden,wedijveren

Coöperatief

Samenwerkend

Frequentie

Hoevaakietsvoorkomt.

Notulen

Hetverslagvaneenvergadering.

Onderhandelen

Eencommunicatieprocesgerichtophetbereikenvaneenovereenkomsttussentweeofmeer partijen.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

THEMA11

BEROEPSONDERWIJS

WERKENMETVRIJWILLIGERS

Inhoudthema

• Vrijwilligersbeleid

• Wervenenplaatsenvanvrijwilligers

• Behoudvanvrijwilligers

• Afsprakenenregelingen

• Werkenmetvrijwilligersindepraktijk

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Alsjekijktnaardebeheersaspectenvaneenproject,blijkenvooralhetbudgetendebeschikbare inzetvanmensenbelangrijktezijnvoorhetslagenervan.Demeesteprojectenkunnenniet zonderdeinzetvanvrijwilligers.Datgeldtzekervoorsportieveprojecten.Evenementenalsde VierdaagsevanNijmegenendeDamtotDamloop,waarveletienduizendenmensenaan meedoen,kunnennietgeorganiseerdwordenzonderdeinzetvanvrijwilligers.

Ookbijsportstimuleringsprojectenzijnvrijwilligersvangrootbelang.Eengrootaantalactiviteiten enprojectenstaatofvaltmetdeinzetvanvrijwilligers.Inditthemawordtaandachtbesteed aanhetbelangvanvrijwilligersenaanvrijwilligersbeleid.Vrijwilligersbeleidbevataspectenals werving,plaatsingenbehoudvanvrijwilligers.Vrijwilligersliggennietvoorhetoprapen.Enals jeeenmaalvrijwilligersgeworvenhebt,ishetbelangrijkzeopdejuistewerkzaamhedeninte zetten.Vervolgensmoetjenatuurlijkzodanigmetjevrijwilligersomgaan,datzevoorlangere tijdwillenblijven.

Inditthemaiseveneensaandachtvooreenaantalafsprakenenregelingendievanbelangzijn voordeinzetvanvrijwilligers.Aanheteindekrijgjeeenaantaltipsvoorhetwerkenmet vrijwilligers.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Werkenmetvrijwilligers'heeftvooraltemakenmetwerkprocessenP2,P3,P4en P5-K2-W2:CoördineerthetSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekuntvrijwilligersbeleidopstellenenuitvoeren.

BEROEPSONDERWIJS

• Jekuntomschrijvenhoejevrijwilligerswerftenplaatst.

• Jekuntomschrijvenhoejevrijwilligerskuntbehouden.

• Jekuntbeschrijvenwelkeafsprakenenregelingenbelangrijkzijntenaanzienvanvrijwilligers.

• Jekuntindepraktijkwerkenmetvrijwilligers.

Opdracht1 CasusCoördinatorSport&Spel

OuderenverenigingKBOBeekzoektvrijwilliger(s)voordefunctievan: CoördinatorSport&Spel

Advertentienummer:V1540

Advertentiedetails:

• activiteit:besturen/management,bewegen(sportenspel),organiseren/coördineren

• doelgroep:groepen/ouderen

• waar:Beek

• wanneer:doordeweeks

• soortadvertentie:vrijwilliger(s)gevraagd.

Omschrijving

BinnendeverenigingvallenonderdeclusterSport&Speldevolgendeactiviteiten:gymnastiek, yoga,countrylinedance,koersballen,jeudeboules,taichi,wandelenennordicwalking.De takenvandecoördinatorzijn:werven,instruerenenbegeleidenvandegroepsleiders,werven vaninstructeurs/docenten,aankoop,beheerenonderhoudvandebenodigdesportmaterialen enhetadviserenvanhetbestuurmetbetrekkingtotcontributiesvoordediverseactiviteiten.

BEROEPSONDERWIJS

DeafdelingKBOBeekiseenactieveouderenvereniging,diewekelijksveleactiviteitenophet gebiedvansport,ontspanning,ontmoetingeneducatievoorhaarledenenineenaantalgevallen ookvoorniet-ledenorganiseert.

Vandecoördinatorwordtverwachtdathijofzijgoedineenteamkanwerkenenhetprettig vindtomsamenmetanderenzakenteorganiseren.

Tegenprestatie

• Bijhetinwerkenwordtvoorbegeleidinggezorgd.

• Tijdenshetfunctionerenvindtbegeleidingplaatsgedurendehetperiodiekoverleg.

• Gemaakteonkostenwordenopbasisvandeclaratievergoed.

• Eriseenjaarlijksdinervoorallebestuurdersvandevereniging.

Voorverdereinformatieenuwsollicitatiekuntucontactopnemenmetsecretarisvande vereniging.tel.0123456789.

Kennis

COPYRIGHTBOOM

a. Geefjemeningoverdeinhoudenopzetvandeadvertentie.

b. Indeadvertentiewordtgevraagdnaareenvrijwilliger.Omwatvoorfunctiegaathet?Wat zijndebelangrijkstetakenvandegezochtevrijwilliger?

c. Welkeeisenwordengesteldaandegezochtevrijwilliger?Dekkendieeisendelading?Wat misjeophetgebiedvandeeisen?Overwelkekwaliteitenmoetdezevrijwilligernogmeer beschikken?

d. Watvindjevandetegenprestatie?

e. Welkerechtenenplichtenvindjedateenvrijwilligerheeft?

f. Magjeeenvrijwilligereenonkostenvergoedinggevenzonderdatdezedithoeftte verantwoordenbijdeBelastingdienst?

g. Hoeeffectiefdenkjedathetwervenvanvrijwilligersviaeenadvertentieis?

h. Opwelkemanierkunjenogmeervrijwilligerswerven?

Vaardigheden

i. Maakgroepjesvandrieàvierpersonenenverdeelderollen.Eenstudentsolliciteertnaar dezevrijwilligersfunctie,eenoftweestudentenvoerennamensdeafdelingKBOBeekhet gesprekmetdekandidaateneenoftweestudentenobserverenhetgesprek.Wisseleventueel vanrol.

11.2Vrijwilligersbeleid

Bijactiviteitenindevrijetijdssectorwordentallozevrijwilligersingezet.Datgeldtzekervoor desport.VrijwilligersvormendekurkwaardeNederlandsesportopdrijft.Deverhouding professionalsenvrijwilligersindesportisongeveeréénoptwintig.Alssport-en bewegingscoördinatorishetbelangrijkdatjijjerealiseertdatvrijwelgeenenkelprojectsuccesvol kanverlopenzonderdeinzetvanvrijwilligers.

Vrijwilligers

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

DeWeirMineralsVenloopdoeteengrootberoepopvrijwilligers.Zondervrijwilligersishet organiserenvanditsoortgrootschaligeevenementennietmogelijk.Netalsandereorganisaties stimulerenweverenigingenomzichaantemelden.Hierdoorkunnengeldengegenereerd wordenvoordeclubkas.Ietswatgeziendemarktontwikkelingenenterugtrekkendebewegingen vandeoverheideenwelkomeaanvullingkanzijn.Jekuntookalleenofmetfamilie/vrienden meedoen.

Wiljeonsdekomendeeditieondersteunenindeorganisatie,vuldanhetaanmeldformulierin.

WatbiedtdeorganisatievandeWeirMineralsVenloophaarvrijwilligers:

• lunchpakketmetdaarbijtweeconsumptiebonnen,tebestedeninhetpaviljoeninhet Julianapark

• eenzogenoemde ‘gadget’ vandeWeirMineralsVenloop

• eenvergoedingvan € 15,-(geldtnietalsjeviaeenverenigingmeewerkt)

• veelsfeerengezelligheid.

Bron:Venloop(z.d.).

Eenbeleidsmatigeaanpak

Jekuntjeafvragenofhetvoordeorganisatievaneenprojectnoodzakelijkisom vrijwilligersbeleidteontwikkelen.Eenprojectisinprincipeietsunieks,ietseenmaligsdat georganiseerdmoetworden.Tochishet,zekervoorprojectenwaarbijdeinzetvanvrijwilligers eenbelangrijkesuccesfactoris,belangrijkomhierbinnenhetprojectaandachtaantebesteden enereenplan(beleid)vooroptestellen.

Hetwerven,behouden,scholenengemotiveerdhoudenvangoedevrijwilligersvooreenproject isalleenmogelijkopbasisvaneengoedbeleidsplan.Hetbehoudvanvrijwilligersisvooreen sportverenigingbelangrijk.Omdathetbijprojectenvaakomietseenmaligsgaat,lijktdithier mindervanbelang.Maarhetkanheelgoeddatdeorganisatiewaarvoorjehetprojectuitvoert, meerdereprojectenuitzetindetoekomst.Danishetprettigwanneerjeweereenberoepkunt doenopdezelfdevrijwilligers.

Vrijwilligersbeleidishetbeleidwaarmeejezorgtdatervooreenbepaaldprojectvoldoende vrijwilligerszijndiehunwerkgoedenmetvoldoeningdoen.

Hoezorgjeervoordatvrijwilligerszichprettigvoelen?Hoegajeommetvrijwilligers?Vaakis erbehoefteaanduidelijkeafspraken,regelsenrichtlijnen.Dezevragenmoetenookbijeen projectbeantwoordworden.Heldervrijwilligersbeleidisbelangrijkengeeftantwoordopdeze vragen.Beleidishetstellenvandoelen,middeleneneentijdpadinonderlingesamenhang. Watwillenwealsprojectorganisatieenwelkerolspeeltdevrijwilligerdaarin?

Vrijwilligerswerkindesport

BEROEPSONDERWIJS

HetaandeelvandeNederlandsebevolkingvan12jaarenouderdatmaandelijksofvaker vrijwilligerswerkindesportdoet,istussen2012en2020gedaaldvan11naar9procent.Dat blijktuiteenanalysevanhetMulierInstituut.

Naastdezeregelmatigevrijwilligerswasnogeens8procentvandebevolkingin2020enkele kerenperjaaractiefalsvrijwilligerindesport.

Verenigingsledendoenvakervrijwilligerswerk

Onderledenvansportverenigingenishetaandeelregelmatigevrijwilligershogerdanonder niet-verenigingsleden(22%vs.5%).Demeestvoorkomendevrijwilligerstakenin2020waren trainer,coachofbegeleidingvansporters(43%vandevrijwilligers),horeca-ofbardiensten (27%)encommissie-oforganisatorischezaken(20%).

Eind2021bleekdatbijvieropdetienclubshetledenaantal(sterk)wasgedaaldendatbijeen kwarthetvrijwilligersbestand(sterk)wasgekrompen.

Bron:MulierInstituut(z.d.).

Vrijwilligersbeleid

Eenbeleidgerichtopvrijwilligersomvatdevolgendevijfonderwerpen:

1.vrijwilligersbeleidontwikkelen

2.wervenenplaatsen

3.deskundigheidbevorderen

4.begeleidenenondersteunen

5.afsprakenmaken.

Hierstaanwestilbijhetontwikkelenvanvrijwilligersbeleid.Laterbestedenwordtaandacht besteedaandepunten2,3en5.Hetonderwerp ‘begeleidenenondersteunen’ komtaanbod inhetthema ‘Samenwerkenenondersteunentijdenseenproject’.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Leesdeverdiepingsstof'Stappenbeleidsplan'.

Stappenvaneenbeleidsplan

Bijhetopstellenvanbeleidstartjemeteenuitgebreideanalysevandesituatie.Voordatje doelstellingenbepaalteneenplanopstelt,moetjewetenwateraandehandis.Ditnoemje ookweldefasevandebeleidsanalyse.Nadatjededoelenbepaaldhebteneenplanopgesteld hebt,gajeovertotdeuitvoering.Ookhierwerkjeaandehandvandezogenaamde

kwaliteitscyclus: PDCA.Datbetekentdatjehetplannaverloopvantijdevalueerteneventueel weerbijstelt.

Leesdeverdiepingsstof'Stappenbeleidsplan'.

Goedvrijwilligersbeleidbestaatdanookuitdevolgendestappen:

1.analysevandesituatie

2.formulerenvandoelen,stellenvanprioriteiten

3.opstellenvanhetbeleidsplan

4.uitvoerenvanhetbeleidsplan

5.evaluerenvanhetbeleidsplan

6.bijstellenvanhetbeleidsplan.

Analysevandesituatie

Bijdezestapanalyseerjebijeensportverenigingofanderesportaanbiederhetactuele vrijwilligersbeleid.Bijdeorganisatievaneenprojectisdaarmeestalgeensprakevan.Tochis hetbelangrijkombijeenprojectinzichttehebbenindesituatievanmogelijkevrijwilligers.

Vrijwilligerswerkbetreftvaaktrainer,coachofbegeleider sporters

In2020gaf48%vandevrijwilligerswerkzaaminsportaantrainingtegeven,tecoachenen/of sporterstebegeleiden.Daarnaastdraaide28%vandevrijwilligersbardiensten.Andereveel vervuldetakenwarenorganisatorischen/ofcommissiewerk,hetorganiserenvanevenementen oftoernooienentakenalsofficial,scheidsrechterofjury.

Kwartledensportverenigingdoetvrijwilligerswerk

In2020deedvandeNederlandersvan12jaarenouderdielidzijnvaneensportvereniging22% aanvrijwilligerswerk.Dithoeftnietbijdezelfdeverenigingtezijnalswaarzijeenlidmaatschap hebben.VandeNederlandersdiegeenlidzijnvaneensportverenigingdeed5%aan vrijwilligerswerkindesport.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• Ruimeenkwart(28%)vandevrijwilligersheefteencursusofopleidinggevolgdwaardiegene voordeelvanheeftbijhetuitvoerenvandevrijwilligetaken.

• Bijnaeenderde(30%)vandevrijwilligerservaartbijhetuitvoerenvanvrijwilligerstaken voordeelvankennisuitbetaaldwerk.

• Demeestevrijwilligersvoelenzichgewaardeerdvoorhuninzetenwetenwatervanhen verwachtwordt(86%).Bijnaeenderde(31%)geeftaandatvoldoendetijdeenknelpuntis.

Bron:RijksinstituutvoorGezondheidenMilieu(2023).

Uitanalyseblijktonderandere:

• Vrijwilligerswervenvoorincidenteleactiviteiten(geringe,overzichtelijkeomvang)isrelatief gemakkelijk.

• Jemoetvrijwilligersactiefbenaderen,zekomennietvanzelf.

• Richtjeopdedoelgroep35-tot45-jarigenenopsportieveactiviteiten.

Daarnaasthoortbijdezeanalysefasedevraaghoehetprojectteamtegendeinzetvanvrijwilligers aankijkt.

Relevantevragenvoorhetprojectteamindezefasezijn:

• Hoekijkenweaantegendeinzetvanvrijwilligers?

• Pastdeinzetvanvrijwilligersbinnendemissieendoelstellingenvanhetproject?

• Watzijndevoor-ennadelenvandeinzetvanvrijwilligers?

• Welketakenkunnenvrijwilligerseventueeluitvoeren?

• Watisdekansdatwevoldoendekwalitatiefgoedevrijwilligerskunnenwerven?

• Watkunnenwealsprojectorganisatiedoenomvrijwilligerswerkaantrekkelijktemaken?

• Watkunnenwezoaldoenomhetvrijwilligersnaardezintemaken?

• Welkeinzetvanmensenenmiddelen(geld)vraagtdit?

• Wievandeprojectledengeeftuitvoeringaanhetvrijwilligersbeleid?

Formulerenvandoelen,stellenvanprioriteiten

Nadatjezichthebtgekregenopdesituatieoverdevrijwilligers,formuleerjeeenofenkele concretedoelen.HetisbelangrijkomdedoelstellenzoSMARTmogelijkteformuleren.

Enkelevoorbeelden:

• Injunizijnminimaalachtgeschiktevrijwilligersgeselecteerd.

• 90%vandevrijwilligersisopdehoogtevandeprojectdoelstelling(en).

• 80%vandevrijwilligersistevredenoverdeondersteuningenbegeleiding.

• 80%vandevrijwilligersistevredenoverzijnwerkzaamheden.

Opstellenvanhetbeleidsplan

Inhetbeleidsplangeefjeaanmetwelkeactiesofactiviteitenjedeverschillendedoelstellingen wiltbereiken.Aandezeactieskoppeljepersonenenmiddelen,waaronderfinanciën.Inhet plangeefjedusaanwieverantwoordelijkisvoordeuitvoeringvanbepaaldeactiviteiten.Het israadzaamoméénpersoonspeciaaltebelastenmethetvrijwilligersbeleidenhemdevoortgang vanhetgehelebeleidsplantelatenbewaken.Bijeenprojectzullendeactiesvooralgerichtzijn opdewerving,selectie,begeleiding,ondersteuning,scholingeninformatieverstrekkingaan devrijwilligers.Dusactieszullengeplandmoetenworden.Wiedoetwatwanneer?

BEROEPSONDERWIJS

Uitvoerenvanhetbeleidsplan

Bijdeuitvoeringvanhetplanishetvanbelanggoedopdehoogtetezijnvandeontwikkelingen diezichvoordoen,zodatjevlotkuntinspelenopsituatiesdiedaaromvragen.Hetteamliddat hierspeciaalmeebelastis,speelthierbijeenbelangrijkerol.Waarschijnlijkhebbenmeer projectledentemakenmetdevrijwilligers.Hetisbelangrijkombinnenhetprojectteamhet onderwerpvrijwilligersregelmatigopdeagendateplaatsen.

Evaluerenvanhetbeleidsplan

Bijdeevaluatievanhetprojectmoetjespecifiekaandachtbestedenaandevrijwilligers.Een tevredenheidsonderzoek(je) kaneventueelrelevantegegevensaanleverenvoordeevaluatie.

Bijstellenvanhetbeleidsplan

COPYRIGHTBOOM

Deevaluatiemoetweerleidentotheelconcreteverbeterpuntenbijdeorganisatievaneen volgendproject.

Blijfopdehoogtevanhetvrijwilligerswerk.

Checklistvrijwilligersbeleid

1.Deorganisatieheefthaarvisieendoelvastgesteld.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

2.Devisieenhetdoelzijnbekendbijallemedewerkers.

3.Deorganisatiebepaaltdoelstellingen.

4.Dedoelstellingenwordengeëvalueerdenerwordtbepaaldinhoeverredezezijnbehaald.

5.Deorganisatieheefteenwervingsplanvastgesteld.

6.Erwordenintake-,exit-enfunctioneringsgesprekkengevoerd.

7.Debegeleidingenwaarderingvanvrijwilligersisinhetbeleidvastgelegd.

8.Eriseenvrijwilligersbegeleider/coördinator.

9.Taken,verantwoordelijkhedenenbevoegdhedenzijnvastgelegd.

10.Eriseenintroductieprogramma.

11.Deorganisatiedoetaandeskundigheidsbevordering.

12.Deorganisatiehandeltvolgensdearbowetgeving.

13.Dekwaliteitscycluswordtgehanteerd(PDCA).

14.Deorganisatieheeftderechtspositievanvrijwilligersvastgelegd.

15.Inspraakenmedezeggenschapzijngeregeld.

16.Allevrijwilligershebbeneenovereenkomst.

17.Hetvrijwilligersbeleidiscompleetenconsistent.

18.Erwordtregelmatigmetdevrijwilligersgeëvalueerd.

Opdracht2 Flap-overopdrachtvrijwilligers

Dezeopdrachtmaakjeineengroepvanvierstudenten.Elkegroepheefteenflap-overvelen vierstiften.Inhetmiddenvanhetveltekenjeeenvierkant.Vervolgensdeeljederestvanhet velinviergelijkestukken.Hetvelzieterdanuitzoalsopdeafbeelding.

a. Elkestudentschrijftinzijneigenstukeenaantalkenmerkenofbegrippendietemaken hebbenmetvrijwilligers.

b. Bespreekdetermendieophetvelstaan.

c. Noteerdebelangrijkstetermeninhetlegevierkantinhetmidden.

d. Hangjullievelopenvergelijkjullievelmetdevellenvandeanderegroepjes.

Opdracht3 Belangvanvrijwilligers

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bespreekmetelkaarjeeigenervaringmetvrijwilligerswerk.

b. Bespreekmetelkaarhetbelangvanvrijwilligersbinnendesport.

Opdracht4 Beleidsmatigeaanpak

a. Watwordtbedoeldmeteenbeleidsmatigeaanpakinalgemenezin?

b. Watwordtbedoeldmeteenbeleidsmatigeaanpakvanvrijwilligers?

Opdracht5 Vrijwilligersbeleid

a. Opwelkevijfonderwerpenheeftvrijwilligersbeleidbetrekking?

b. Werkdevijfonderdelenuit.

Opdracht6 Stappenplanbeleidsplan

a. Watzijndestappenvaneenvrijwilligersbeleidsplan?

b. Zoekopinternetnaareenvoorbeeldvaneenvrijwilligersbeleidsplan.Inwelkematevoldoet ditbeleidsplanaandestappen?

c. Bedenkeenprojectofgauitvanjeeigenprojectenvulvoorditprojectallestappenvan hetbeleidsplanin.

11.3Wervingenplaatsingvanvrijwilligers

Hetmerendeelvandeprojectenkannietzondervrijwilligers.Indemeestegevalleniser onvoldoendemenskrachtominalletakentevoorzien.Daarommoetenprojectorganisaties actiefnaarvrijwilligersopzoek.Deeerstestapishetwervenenplaatsenvanvrijwilligers.Werven enplaatsenishetbijelkaarbrengenvanvraagenaanbod.

Onderwervingverstaanwealleactiviteitenvanuitdeorganisatiediegerichtzijnophetvinden vanmensendievrijwilligerswerkwillenenkunnendoen.

Wiljemeehelpenaaneengeslaagdevenement?

EengrootevenementalsdeZevenheuvelenloopkannietzonderdehulpvanenthousiaste vrijwilligemedewerkers.Ditzijnmensendievoorhuneigenpleziermeewillenwerken,of mensendiezichopdezemanierinzettenvoorhuneigenclubenaanwiewijeenvergoeding gevenuitdeclubkas.

MeewerkenaandeZevenheuvelenloopverlooptineenongedwongensfeerenisdeperfecte gelegenheidomeenseenkijkjetenemenachterdeschermenvaneengrootevenement.Kijk snelbijdewerkgebiedenofereenklustussenstaatdiejijwiltuitvoeren!

BEROEPSONDERWIJS

InaTheloosen(51): “VoordatikmetvrijwilligerswerkbijdeMarikenloopenZevenheuvelenloop begon,wasikeenredelijktrouwetoeschouwervandeZevenheuvelenloop.Enaltijddachtik: aanzo'nevenementmoetikeensmeewerken.Datgebeurdeeenpaarjaargeleden,enikdoe hetmetheelveelplezier.Vooraldezeevenementenvanééndag:effeknallen,enhetisweer eenleukedaggeweestvoordelopers.Eenenanderstaatnatuurlijkmetdeperfecteorganisatie vandemedewerkers(sters)vanhetbureauvandeZevenheuvelenloopindeEendracht.Hulde aanhen.”

HetaantalmenseninNederlanddatvrijwilligerswerkdoetissinds2010gedaald.Ookisde hoeveelheidtijddieNederlandersgemiddeldaanvrijwilligerswerkbestedengedaaldvan gemiddeld21naar18uurpermaand.Gemiddeldbestedenvrijwilligersongeveer4uurperweek aanhunvrijwilligerswerk.Binnendesportzijnautochtonejongemannenoververtegenwoordigd. Mededoorcultureleinvloedendoenallochtonenmindervrijwilligerswerkbinnendesport. Aangeziendesportparticipatietoegenomenis,ishetvrijwilligersprobleemgegroeid.Inde verstedelijktegebiedenisheteengroterprobleemomaanvoldoendevrijwilligerstekomen danophetplatteland.

“Daaromhelpikmee!”

Devijfstappentotsucces

1. Inventariserenenvacaturesmaken

Brenginkaartwiewelketaakuitvoertbijjeclub.Jezultziendatsommigeledenwelerg drukzijn.Probeerdietakenopnieuwteverdelenenmaakerkleinere,behapbareklussen van.Demodernevrijwilligersteektgeenachtuurperweekmeerinzijnclub.Vulde vacaturelijstaanmetalleopenstaandefunctiesenbepaalwelkekwaliteitenjedaarvoor zoekt.Benoemookiemanddiedeeersteopvangdoetbijeenaanmelding.

2. Creëereenpositiefimago

ZeteenPR-campagneopwaarinjevrijwilligerswerkpositiefbelicht.Laatopjewebsite ensocialmediaziendatjouwverenigingvrijwilligerswaardeert.Veelledenhebbenniet doorhoeveelwerkerbijkomtkijken.

3. Beginmetwerven

Danhetechtewerk.Allereerstkondigjeaandatjevrijwilligersgaatwerven.Vervolgens benaderjealleledenpersoonlijk.Datkantelefonischofface-to-face.Legdenadrukop watiemandgraagdoetofgoedkan.Zokrijgjeeengoedematch.Vraagbovendiennietóf iemandietswildoen,maarwáthijofzijwildoen.

4. Aandeslag

Smeedhetijzeralshetheetis.Zorgdatnieuwevrijwilligersbinnentweeádriewekenaan deslagkunnenofmetelkaarkennishebbengemaakt.Organiseerbijvoorbeeldeen welkomstavond.Heeftjewervingsactieveelnieuwevrijwilligersopgeleverd?Deeldat nieuwsdanvooral!

5. Denkaandetoekomst

Alsclubhebjejaarlijksvacaturestevullen.Zorgdusdatjewerknietverlorengaat.Breng jevrijwilligersbeleiddaaromonderbijeenvrijwilligerscommissieofcoördinator.Legje visie,meetbaredoelen,concreteactiesenevalueermomentenvastineenbeleidsplan. EénA4’tjeisgenoeg.Belangrijk:zorgvooreenvastevertegenwoordigerinhetbestuur.

Do’s&Don’ts

Watmoetjewélenwatabsoluutnietdoenbijhetwervenvanvrijwilligers?Doejevoordeelmet dezetipsvanverenigingsadviseurHubertHabers.

• Vermijdnoodkreten. Mededelingenals ‘ Zonderjulliegaatdewedstrijdnietdoor!’,geven jeclubeennegatiefimago.

• Benadermensenpersoonlijk. Negenvandetienvrijwilligerswerdooitzelfgevraagd.

• Zorgvoorbehapbaretaken. Ookeenuurtjewerkperjaariswelkom.Niemandisals voorzitterbegonnen.

• Verplichtenisnietnodig. Hetheetnietvoorniets ‘vrijwilligerswerk’.95procentvanje ledenwilgraagietsdoen,ismijnervaring.

• Creëerdraagvlak. Laateenwerkgroepvantweetotviermensendecursusvolgen. Bestuursledenhebbenhetaldrukzat.

Bron:KNWU(2017).

COPYRIGHTBOOM

Aangezienvrijwilligerseenredelijkschaarsgoedzijn,blijftwervingvanvrijwilligersvoorelke SB-organisatiebelangrijk.Wervenkanoptweemanieren.Opdeeersteplaatskunjegericht vrijwilligerswervenopbasisvanvoorafopgesteldefunctie-entaakbeschrijvingen.Detweede manierishetalgemeenwervenvanvrijwilligersenvervolgensdetakenverdelenopbasisvan aanwezigekwaliteiten.Beidemanierenhebbenvoor-ennadelen.Dezemethodenzijnookvan toepassingopeenproject.Ookhierkunjekiezentussengerichtwervenenalgemeenwerven endaarnapasteplaatsen.

Bijdemeesteprojectenisdewerkwijzegerichtewervingenplaatsing.Eencombinatiekanook zinvolzijn.Voorbepaaldespecifiekefunctiesentakenwerfjegerichtenvooreenaantalrelatief eenvoudigetakenwerfjealgemener.

Dewervingenplaatsingvanvrijwilligersverlooptineenaantalstappen.

BEROEPSONDERWIJS

Stap1.Inventariserenvandetakendieuitgevoerdmoetenworden Debelangrijkstevraagbijeengerichtewervingiswelketakenuitgevoerdmoetenworden, ofwel:watisdevraag?Hetisbelangrijkeengoedoverzichttemakenvandevoorkomende takenenklussen.Vervolgensishethandigomtakenenklussendiebijelkaarpassenteclusteren. Opdezemanierontstaateenoverzichtvanfunctiesdievrijwilligersmoetenvervullen.Inhet voorbeeldvandeZevenheuvelenloopkunnendevrijwilligersonderdebutton ‘werkgebieden’ zienwelketakenofklussenvanhenverwachtworden.

Vooriederwatwils

Zowelvoorafgaandaanalsopdedagvanhetevenementdoenvrijwilligersveeltaken. Denkbijvoorbeeldaan:

• inpakkenvandetienduizendendeelnemerspakketten

• opbouwen/afbrekenvanhetevenement

• logistiekewerkzaamhedenvoor,tijdensennadeloop

• werkzaamhedentijdensdekinderloopvoorafgaandaandeZevenheuvelenloop

• regelenvanhetverkeeropenrondhetparcours

• toezichthoudeninomkleedaccommodaties

• uitdelenvandrankopdedrankpostenlangshetparcoursennadefinish

• uitdelenvanmedailles

• uitdelen/verkopenvanT-shirts.

Stappenplanwervingenplaatsingvanvrijwilligers.

Stap2.Maakeenfunctie-oftaakomschrijving

Voorsommigetakenishetnietnodigeenfunctie-oftaakomschrijvingtemaken.Hetuitdelen vanmedaillesofT-shirtsvraagtnietechtomeenuitgebreideomschrijving.Bespreekinhet projectwelvoorwelkebelangrijketakenjeeenfunctie-oftaakomschrijvingmaakt.De vrijwilligerswetendanprecieswatzemoetendoenenwaarzeaantoezijn.Legeveneensvast overwelkekennis,vaardighedenenpersoonlijkekenmerkendevrijwilligermoetbeschikken. Bijtekortkomingenbiedtdeomschrijvingaanknopingspuntenomiemandgerichttebegeleiden enteondersteunen.

Eenfunctie-entaakomschrijvingmaaktookeenevaluatiegesprekeenvoudiger.Beidepartijen wetenimmerswatzevanelkaarkunnenverwachten.

Leesdeverdiepingsstof'Functie-entaakomschrijving'.

Stap3.Selecterenvandewervingsmethode(n)

Erbestaanverschillendemanierenwaaropjepotentiëlevrijwilligerskuntbenaderen.Ditkan persoonlijk.Hetvoordeelhiervanisdatderesponsmeestalgroterisdanwanneerjemensen schriftelijkbenadert.Hetnadeelisweldathetveeltijdvraagt.Hetisbelangrijkdevoor-en nadelenvandeverschillendemethodenaftewegenentebepalenwelkedoelgroepjehetbeste metwelkewervingsmethodebereikt.Uitervaringblijktdatjejongerenhetbesteoverdestreep kunttrekkenalsjezeintweetallenvraagt.Wanneerzehetvrijwilligerswerkmethunmaatjeuit kunnenvoeren,willenzehet ‘bestweldoen’.Socialmediakunnenuiteraardookeenbelangrijke rolvervullenbijhetwervenvanvrijwilligers.

Bijgroteevenementenenprojectenwordtmeestalgebruikgemaaktvaninternet.Zovindjeop desitevandeZevenheuvelenloopeenapartelinknaarvrijwilligerswerk.

Stap4.Vaststellenvandeprocedure

Indezefaseishetbelangrijkomvasttestellenwiedevrijwilligerbenadertenwiedeselectie doet.Bovendienkunjeookvastleggenwiedekennismakingdoetenwiedebelangrijkste informatieoverhetprojectverstrekt.

Belangrijkisomindezefaseookheldertehebbenwatdeorganisatiedevrijwilligertebieden heeft.Denkaangerichteondersteuning,hetbedankjeenreiskostenvergoeding.

Stap5.Inventariserenvandekwaliteitenenwensenvanvrijwilligers

Hetisbelangrijkomeengoedoverzichttemakenvandekwaliteitenenwensenvande vrijwilligers.Vaakishethandigomvoordezeinventarisatieeenvragenlijsttegebruiken.Je krijgtopdezemaniereengoedoverzichtvanhetaanbod.Hoebeterjezichthebtopde mogelijkhedenvandevrijwilligers,destebeterjedelaatstestapkuntmaken:hetplaatsenvan devrijwilligers.

Stap6.Hetplaatsenvandevrijwilligers

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Bijhetplaatsenvanvrijwilligersgaathetomdejuistepersoonopdejuisteplektezetten. Wanneeriemandmetbehoorlijkveelkwaliteiteneenteeenvoudigetaakkrijgten/ofteweinig verantwoordelijkheid,isdekansgrootdathijgeenplezierbeleeftaanhetvrijwilligerswerk.Het omgekeerdeleverteveneensproblemenop.Iemanddieovervraagdwordt,zalooknietnaar

eigentevredenheidfunctioneren.Probeerbijhetplaatsendekwaliteitenvanmensenoptimaal tebenutten,zodatzezichookdevolgendekeerweerbeschikbaarstellen.Naastiemands kwaliteiten,speeltookdebeschikbaarheideenrol.Dekwalitatiefmeestgeschiktepersoon vooreenfunctie,wordtdooreenbeperktebeschikbaarheiddanmisschientochnietopdie functiegeplaatst.

Onderzoekwervenvanvrijwilligers

InEngelandisonderzoekgedaannaarhetwervenvanvrijwilligers.Erisgekekennaarwat kansenenwatbedreigingenzijnvooreenorganisatieomaanvrijwilligerstekomen.Ookis gekekennaardeorganisatiezelf:alseenorganisatiebepaaldesterkekantenheeft,slaagtdeze erbeterinvrijwilligerstewerven.Dezwakkekantenzijneenbelemmeringomaanvrijwilligers tekomen.Hiernavolgteensamenvattingvanderesultaten.

Hetwervenvanvrijwilligers

• kansenvoorsportaanbieder:

– subsidiesenfondsenvoorvrijwilligerswerk

– 'nieuwe'doelgroepeninzettenalsvrijwilliger:jongeren,vrouwen,gehandicapten

– samenwerkingmetanderesportaanbieders,gemeenten,scholen,buurtenenzovoort

– landelijkenlokaalbeleid.

• bedreigingenvoorsportaanbieder:

wet-enregelgeving,zoalseisenaanvrijwilligerenverplichtecursussen

– veranderendehoudingvanmensentenaanzienvanvrijwilligerswerk

– kostenvanfaciliteitenencursussen

professionaliseringvanhetvrijwilligerswerk

BEROEPSONDERWIJS

– tijdsdrukvanuitwerk,familie,anderezakenbijdevrijwilligers.

• sterkekantenvandesportorganisatie:

stabielekernvanbetrokkenvrijwilligers

– grotebronvannieuwevrijwilligers,bijvoorbeeldouders

– goedesamenwerkingmetbonden,gemeenteofandereorganisaties

– mogelijkheidvroegeredeelnemersintezetten(seniorenhelpenjunioren)

– goedebegeleidingvrijwilligers,duidelijketaken,goedecommunicatie

mogelijkheidomledenteverplichtentotvrijwilligerswerk.

• zwakkekantenvandesportorganisatie:

– groteafhankelijkheidvaneenkleinaantalvrijwilligers

weinigpotentiëlevrijwilligersinenrondomdeorganisatie

weiniggeldbronnenomfaciliteitenteregelen

– wetenvaakdewegnietnaarorganisatiesdiehenkunnenhelpenbijhetwervenvan vrijwilligers.

Opdracht7 Wervingvanvrijwilligers

Onderwervingverstaanwealleactiviteitenvanuitdeorganisatiediegerichtzijnophetvinden vanmensendievrijwilligerswerkwillenenkunnendoen.

Opwelkemanierenkunjevrijwilligersvooreenprojectwerven?

Opdracht8 Videowervenvanvrijwilligers

Bekijkeenvandevideo's'EKAtletiek:wervingvrijwilligers','Vrijwilligerswervenenbindenmet socialmedia'en'Nieuwevrijwilligers'.

Geefeensamenvattingvandeinhoud.

Opdracht9 Typeringvandevrijwilligerindesport

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Komopbasisvandetheorietoteentyperingvandevrijwilligerindesport.

Opdracht10 Wervingenplaatsingvanvrijwilligers

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Dewervingenplaatsingvanvrijwilligersverlooptineenaantalstappen:

1.inventariserenvandetakendieuitgevoerdmoetenworden

2.makenvaneenfunctie-entaakomschrijving

3.selecterenvandewervingsmethode(n)

4.vaststellenvandeprocedure

5.inventariserenvankwaliteitenenwensenvandevrijwilligers

6.hetplaatsenvandevrijwilligers.

Maakeenkeuzevooreenbepaaldproject.Jekunthierbijonderanderedenkenaanprojecten alsSportprojectHeerenveen,DeKustmarathon,SportprojectYou2,SpecialHeroesofGALM. Vulvoorhetprojectnaarkeuzeallezesdestappenin.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

11.4Behoudvanvrijwilligers

Naasthetwervenvanvrijwilligersisbeleiddatgerichtisophetbehoudvanvrijwilligers noodzakelijk.Bijeenmaligeprojectenisditminderbelangrijkdanvooreensportverenigingdie hetliefstjarenlanggebruikmaaktvaneenvastegroepvrijwilligers.Tochishetzekerniet onbelangrijk.Mogelijkdatjedemensennogeenkeernodighebtvooreenanderproject. Bovendienzouhetmooizijn,alserietsvaneengezamenlijkeverantwoordelijkheidisomhet vrijwilligersinallerleisituatiesnaardezintemaken.Alleenzokunjezorgendatdejaarlijks circa4,5miljoenmenseninNederlanddiealsvrijwilligeractiefzijn(waarvanruim1miljoen binnendesport),datookblijven.

Omditbeleidtekunnenmaken,ishetbelangrijktewetenwateronderdevrijwilligersleeft. Deantwoordenopdevolgendevragenhebjedaarbijnodig:

• Hebbenvrijwilligershetnaarhunzin?Zijnzetevreden?

• Waaromzienvrijwilligersafvaneeneventuelevolgendedeelname?

• Watvindenvrijwilligersvandevrijwilligersaanpak?

• Wordenvrijwilligersvoldoendebetrokkenbijvoorhenbelangrijkezaken?

• Voelendevrijwilligerszichvoldoendegewaardeerden/ofbeloond?

• Voorhetbehoudvanvrijwilligersishetbelangrijkhentebegeleidenenteondersteunen.

Zijndevrijwilligerstevreden?

5tipsvoorbehoudvanvrijwilligers

BEROEPSONDERWIJS

DehelftvandesportverenigingeninNederlandiscontinuopzoeknaarvrijwilligers.Hetwerven vannieuwekrachteniseenlastigekluswaardoorhetbehoudenvanvrijwilligersextraaandacht enenergieverdient.Wehebbeneenaantaladviezenopeenrijgezethoejevrijwilligerskan bindenaande(sport)club.Debelangrijkstemanierishetuitsprekenvanwaardering.Nietalleen doorhetbestuurmaarookdoorberoepskrachtenencollega-vrijwilligers.Waarderingkanook uitgedruktwordeninextravoorzieningenofspecialeattenties.

1.Zorgvooreenaanspreekpunt

Eenenthousiastecoördinatorofeenbestuurderdiedezerolopzichneemtheefteencruciale verbindenderol.Decoördinatorisdevraagbaakvoordevrijwilligers.Dezepersoonbehartigt binnendeorganisatiehetbelangvandeonbetaaldemedewerkersenbeschermtzetegen overbelasting.

2.Houdjeaanafspraken

Neemallemedewerkersserieusenhoudjeaangemaakteafspraken.Zekermensenmeteen druklevenvindenhetvervelendalsblijktdateenklusoftaakveelmeertijdkostdanvoorafis afgesproken.

3.Zorgvooreenvergoeding

Kijknaarmogelijkhedenvooreenfinanciëlevergoedingen/ofgoedeonkostenvergoeding..

4.Biedontwikkelingsmogelijkheden

Ambitieuzevrijwilligerskunjecursussen,bijscholingenoftrain-de-trainersaanbieden.Via deAcademievoorSportkaderenhetprogrammaVeiligSportklimaatiseraanboddatnietof nauwelijksgeldkostvoorsportverenigingen.Eenanderemogelijkheidisomvrijwilligersmee telatenlopenmetprofessionalsofandere(meerervaren)medewerkers.Decoördinatorheeft regelmatigcontactmetdevrijwilligers,bijvoorbeeldin(commissie)vergaderingenofinformeel. Voeralscoördinatorookregelmatig(voortgangs)gesprekken.Deinteresseinhetwerkvan vrijwilligersisookeenvormvanwaardering.Besteedaandachtaanwatvanbeidekantengoed loopt,watbeterkanenwathunbehoeftenaanontwikkelingzijn.Ookbelangrijk:eenexitgesprek meteenvertrekkendekracht.

5.Waarderingenerkenning

Jekuntopverschillendemanierenlatenmerkendatdevrijwilligerbelangrijkisvoorje organisatie.Bijvoorbeelddoor:

• eenbloemetje,cadeau,bon,kerstpakketofietsdergelijksvoorspecialemomenten;

• eenvrijwilligersvergoedingen/ofonkostenvergoeding;

• specialeprivileges,zoalshetgebruikvanruimtenenmateriaalvoorprivégebruik;

• kortingenoplidmaatschappenvanverenigingen,toegangtotevenementenofgebruikvan accommodaties;

• viasommigegemeentenkunjeeenvrijwilligerspasaanschaffenvoorjevrijwilligers,waarmee zekortingkrijgeninwinkels.

Tevredenheidvrijwilligers

Daarnaastspelenvaakonzichtbarefactorenmee,zoalsdesfeerbinnendeorganisatieende omgangmetelkaar.Dooruitvoeringvaneentevredenheidsonderzoekkunjeditinbeeldbrengen enbespreekbaarmaken.MethetVrijwilligersTevredenheidOnderzoek(VTO)krijgjeeenvoudig, sneléngoedkoopinzichtindetevredenheidvanvrijwilligers.Ditdigitalevragenlijstonderzoek geefteenbeeldvandetevredenheidoverdebegeleiding,desamenwerkingendevoorzieningen. Daarnaastkrijgjezichtopdemotivatievandevrijwilligers.

BEROEPSONDERWIJS

Bron:Aalbers(2019).

Tevredenheidsonderzoek

Tevredenvrijwilligerszijnvangrootbelangvoorhetvoortbestaanvanhetvrijwilligerswerk.Zij werkenhard,zijncreatiefenflexibelenzorgenvooreengoedesfeer.Ontevredenvrijwilligers zijnvakerziekenvertrekkenopdenduur.Tevredenvrijwilligerszijnbovendienpositieve ambassadeursincontactenbuitendeorganisatieenterversterkingvandewerving.Jekunt detevredenheidvanvrijwilligersopmeerderemanierenachterhalen.Zokunjeregelmatig evaluatiegesprekkenhoudenmetvrijwilligers.Eenanderemanieriseen tevredenheidsonderzoek.Ditonderzoekkunjeopverschillendemanierenopzetten:

• schriftelijkofmondeling

• gesloten,openofhalfopen

• anoniem ofniet-anoniem

• gerichtopwerkzaamhedenen/ofopgevoelens.

Eenschriftelijkonderzoekkanbestaanuiteenvastaantalvragen,datdevrijwilligerbeantwoordt opbijvoorbeeldeenvijfpuntsschaaldieinvijfstappenlooptvanzeerontevredentotzeer tevreden.Hetisookmogelijktewerkenmetopenvragen.Opdezemanierkunjeookeen mondelingonderzoekminofmeergeslotenvormgeven.Hetinterviewkanbestaanuiteenvast aantalonderwerpenwaardevrijwilligeraldannietzelfeenaantalonderwerpenaantoemag voegen.Degeheelopenvormbestaatuiteengesprekwaarindevrijwilligervolledigdeinhoud bepaalt.

Hetisbelangrijkdevoor-ennadelenvanhetaldannietanoniemafnemenvanhetonderzoek aftewegen.Bijeenanoniemonderzoekdurvenmensenmeestaleerlijkertezijn.Hetvoordeel vanniet-anoniemisdatjederesultatenbeterinperspectiefkuntplaatsenendatjeereventueel nogeensopterugkuntkomenmetdebetreffendepersoon.Jekunthettevredenheidsonderzoek vooralrichtenopdezakelijkekant,maarjuistookopdemeerpersoonlijkekantvanhet functionerenvandevrijwilligers.Totslotishetbelangrijkomdevrijwilligersvoorafduidelijk temakenwathetbelangisvaneendergelijkonderzoekenwatermetderesultatengedaan wordt.

Leesdeverdiepingsstof'Vrijwilligerstevredenheidsonderzoek'.

Begeleidenenondersteunen

Bijhetbehoudvanvrijwilligersisbegeleidingenondersteuningvangrootbelang.Begeleiden enondersteunenwordenmeestalinéénademgenoemd.Inbeidegevallengaathetomiemand instaattestellenzijnwerkbeteruittevoerenofzichdaarbijmeeropzijngemaktevoelen.Met goedebegeleidingenondersteuningvandevrijwilligerskunjehetvolgendebereiken:

• Hetisaantrekkelijkeromeenvrijwilligersfunctieteaanvaardenenuittevoeren.

• Defunctiewordtbeteruitgevoerd.

BEROEPSONDERWIJS

• Vrijwilligerszijnbereidnogeenkeerterugtekomen.

Inhetthema ‘Samenwerkenenondersteunentijdenseenproject’ komthetbegeleidenen ondersteunenvanprojectmedewerkersenstagiairsaanbod.Dewerkwijzekomtongeveerop hetzelfdeneer.Samengevatzijnvooraldevolgendepuntenvanbelangbijhetbegeleidenen ondersteunenvanvrijwilligers.Stelbijdeintroductievanvrijwilligershetvolgendeaandeorde:

• uitsprekenvanwederzijdsewensenenverwachtingen

• besprekenvanhetdoelvanhetproject

• besprekenvandevoorwaarden(rechten,zoalsvergoedingenendeclarabelekosten;plichten, zoalsaanwezigheidbijvergaderingen

• doornemenvandeuittevoerentaken

• besprekenvanpraktischezakenalsziekmeldenenmeldenvantelaatkomen(telefonisch, mail,WhatsApp)

• duidelijkmakenvandeprojectstructuurencommunicatiestructuur(Waarwordtwat besprokenenbeslist?)

• duidelijkmakendoorwiedevrijwilligersbegeleidenondersteundworden.

Ondersteunenvanvrijwilligerskanbestaanuithelpenbijtakenenhetgevenvanaanwijzingen. Ookeenregelmatigeblijkvanwaarderingvaltonderondersteuning.Hetregelmatiggevenen vragenvanfeedbackisbelangrijk,evenalshetvoerenvanreflectiegesprekken.

Motievenvanvrijwilligers

Vooreengoedebegeleidingenondersteuningvanvrijwilligersmoetjeinzichthebbeninhun motieven.Uitonderzoekblijktdatmensendevolgendemotievenhebbenomvrijwilligerswerk tedoen:

• leukomtedoen(73%)

• verbredenvanlevenservaringenactiefbetrokkenblijven(37%)

• ontmoetenvanmensenenmakenvan(nieuwe)vrienden(34%)

• lerenenoefenenvanvaardigheden(27%)

• hetbereikenvanresultaten(24%)

• morele,religieuzeofpolitiekeoverwegingen(20%)

• socialeerkenningeneenbepaaldepositieindesamenleving(12%).

Leesdeverdiepingsstof'Motievenvoorvrijwilligerswerk'.

Verschillendesoortenvrijwilligers

Alsjeaandeslaggaatmethetwervenofbegeleidenvanvrijwilligers,bedenkdanwaarom mensenvrijwilligerswerkdoenofzoudenwillendoen.Steldezevraagookaanbestaande vrijwilligersbinnenjeverenigingofproject.Zokrijgjezichtopderedenenwaarommensen zichinzettenvoorjouwverenigingoforganisatie.Ditkunjegebruikeninjewerving,maarook voorhetbehoudenvanbestaandevrijwilligers.Jebentnamelijknietalleenopzoeknaarmensen dieietsvoorjoukunnendoen:jehebtalssportverenigingookietstebieden!

Kortwegzijnerdrieredenenwaarommensenvrijwilligerswerkgaandoen:

1.uitidealisme,omdatzevindendathethoort

2.omdatzeerplezieraanbeleven,ofhetuitdagendvinden

3.omdathetzeietsoplevert,bijvoorbeeldkennis,nieuwecontacten,ervaringvoorophun CurriculumVitaeenzovoort.

Metnamedetweedeendederdegroepmoetjevoortdurendblijvenprikkelen.Metnieuwe projecten,uitdagendeklussen,eentraining,eennieuwerolofdemogelijkheidomteleren van/meetelopenmetmeerervarenvrijwilligersofprofessionals.

Alsverenigingloonthetomnatedenkenoverdiversiteitophetterreinvancultuur,geloof, leeftijdengeslacht.Eengrotediversiteitinjevrijwilligersbestandzorgtnamelijkvoormeer creativiteitenhetmaaktjeorganisatiekrachtiger.

Bron:KenniscentrumSport&Bewegen(2022).

Vrijwilligersgevenaandatzedevolgendezakenbelangrijkvinden:

• serieusgenomenworden

• regelmatig(werk)overleg

• persoonlijkebegeleiding/coachingontvangen

• betrokkenwordenbijhetbeleid

• inbrengeninspraakhebben

• verantwoordelijkheidkrijgen

• voldoendeinformatiekrijgen

• scholingsmogelijkheden.

Vooralhethebbenvaninbrengwordtdoorvrijwilligershooggewaardeerd.Van vrijwilligersinbrengkunnenwesprekenalsvrijwilligersdegelegenheidkrijgenhunmeningof wensenkenbaartemaken.Dezeinbrenggeefthunerkenningenwaarderingenzorgtervoor datzelangerverbondenblijvenaandeorganisatie.

Opdracht11 Behoudvanvrijwilligers

Welkemaatregelenkunjenemenomvrijwilligerstebehouden?

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Regelmatigwerkoverlegisbelangrijkvoorvrijwilligers.

Opdracht12 Videobehoudvanvrijwilligers

Bekijkdevideo'Hoemotiveerenbehoudikmijnvrijwilligers?'.

a. Beschrijfdeinhoudvandevideo.

b. Geefjemeningoverdevideo.

Opdracht13 Tevredenheidsonderzoek

a. Watiseentevredenheidsonderzoek?

b. Watishetdoelvaneentevredenheidsonderzoekmetbetrekkingtotvrijwilligers?

c. Gauitvaneenbepaaldproject(jeeigenproject).Steleenkorttevredenheidsonderzoekop indevormvaneenenquête.

Opdracht14 Begeleidenenondersteunen

Jebentprojectleidervanhetproject ‘Survivaltegenovergewicht’.Hetprojectisgerichtopeen groepvan22jongerenindeleeftijdvan12tot16jaarmeteenBMIvantussende25en35.Het doeliseenreductievandeBMImetvijftienprocent.Hetprogrammabestaatuittweemaalin deweekfitness(combinatievancardioenkracht)voordeduurvaneenhalfjaar.Hetproject eindigtmeteenweeksurvivalindeArdennen.

BEROEPSONDERWIJS

a. Hoegajevoorditprojectvrijwilligerswerven?

b. Hoegajedevrijwilligersbegeleidenenondersteunen?

c. Watkunjedoenomdezevrijwilligerstebehoudenvooreeneventueelvolgendproject?

Opdracht15 Motievenvrijwilligers

a. Vrijwilligersdoenomuiteenlopenderedenenaanvrijwilligerswerk.Beschrijfeenaantal typenvrijwilligersdiejekuntonderscheiden.

b. Hebjijweleensvrijwilligerswerkgedaan?Watzijnvoorjoudebelangrijkstemotievenom vrijwilligerswerktedoen?

c. Beschrijfdebelangrijkstemotievenvanvrijwilligersomaansportvrijwilligerswerktedoen.

11.5Afsprakenenregelingen

Alsprojectleidermaakjeafsprakenmetvrijwilligersendeorganisatietreftregelingenvoorde vrijwilligers.Dieafsprakenenregelingenvormensamendevoorwaardenwaarondervrijwilligers werken.

Afsprakenmetvrijwilligers

Waarmensenmetelkaarsamenwerken,wordenafsprakengemaakt.Demeesteafsprakengaan overtaakverdelingenoverafbakeningvanverantwoordelijkheden.Zonderafsprakenkunje eigenlijknietsamenwerken.Integenstellingtotbetaaldewerknemers,iservoorvrijwilligers

bijnanietswettelijkgeregeld.Erbestaangeencao’svoorvrijwilligers.Ditbetekentdatde rechtspositievanvrijwilligersbepaaldwordtbinnendeorganisatieswaarzewerken.Daarom isheteveneensbelangrijkomafsprakentemakenoverderechtenenplichtenvandevrijwilligers.

Ermoetbeleidwordengemaaktwaarindeplaatsvanvrijwilligersinorganisatiesduidelijkwordt omschreven.Datbeleidmoetinduidelijkeenpraktischeafsprakenwordenuitgewerkt.

Hetdoelvanafsprakendiemetvrijwilligerswordengemaakt,iseenduidelijkeenrespectvolle samenwerking.Jeweetdanwatjevanelkaarverwacht.Afsprakenoppapierwerkenhetbeste, diegevenmindermisverstandendanmondelingeafspraken.Hetisverstandigomafspraken naverloopvantijdtegenhetlichttehoudenentebeoordelenofzenogactueelenzinvolzijn. Somsmoetjeafsprakendoorveranderingenaanpassen.

Regelingen

Bijhetbehoudvanvrijwilligersisdeduidelijkheidrondallerleiregelingenvangrootbelang.De belangrijksteregelingenhebbenbetrekkingop:

• verzekeringen

• vergoedingen

• wetgeving.

Verzekeringen

Ookbijhetdoenvanvrijwilligerswerkkaniemandletseloplopenofkanmateriëleschade ontstaan.Eenverzekeringdiehiervoordekkingbiedt,isbelangrijk.Deorganisatieis verantwoordelijkvoorhetafsluitenvandieverzekeringen.Eenaantalverzekeringenisvoorde vrijwilligervanbelang:

• aansprakelijkheidsverzekering

• ongevallenverzekering

• auto-inzittendenverzekering.

Vrijwilligersverzekering

Nietallevrijwilligerszijngoedverzekerd.Datbrengtrisico’smetzichmeeenhetkanmensen weerhoudenomvrijwilligerswerktegaandoen.DegemeenteZwolleheeftdaaromeen collectieveverzekeringvoorvrijwilligersenmantelzorgersafgesloten.

Vrijwilligerswerkisonmisbaar.Zonderdeinzetvanvrijwilligerszoudenveelactiviteitenniet georganiseerdkunnenworden.Geletophetmaatschappelijkbelangvanditvrijwilligerswerk, zietdegemeentehetalshaartaakomvoordezevrijwilligerseenverzekeringaftesluiten.

Hetkannietzozijndateenvrijwilligerbijdeactiviteitentendienstevandesamenlevingmet legehandenstaatingevalvanschadeofeenongeval.VoororganisatiesindegemeenteZwolle diemetvrijwilligerswerkenenaleenvrijwilligersverzekeringhebben,kanheteen kostenbesparingoplevereneneenadministratievelastenverlichting.

Aansprakelijkheidsverzekering

Erzijntweevormenvanaansprakelijkheid:

• aansprakelijkheidvoorbedrijven(AVB)

• aansprakelijkheidvoorparticulieren(AVP).

Deaansprakelijkheidsverzekeringvoorbedrijven(AVB)dektdekostenvandeschadediede vrijwilliger,tijdenshetuitvoerenvanzijnofhaarvrijwilligerswerk,veroorzaaktbijanderenen dekostendiehijofzijzelfdoorhetgebeurenlijdt.Dedekkinggeldtvoordevrijwilligersinhun activiteitenvoordeorganisatie.Alsdevrijwilligerzelfaansprakelijkwordtgesteldvoorde kostenvanschade,geldtdeaansprakelijkheidsverzekeringvoorparticulieren(AVP).

Ongevallenverzekering

Dezeverzekeringdektdeschadedieeenvrijwilligeroploopttijdenszijnofhaarwerkzaamheden voordeorganisatie.Alshetvrijwilligerswerknauwelijksgevarenmetzichmeebrengt,ismen geneigdomhiervoorgeenverzekeringaftesluiten.Maareenongevalzitineenkleinhoekjeen kangrotegevolgenhebben.Bijvoorbeeldblijvendletselmetlangdurigegeneeskundige behandeling,waarvooreenziektekostenverzekeringgeendekkingbiedt.

Eenongelukzitineenkleinhoekje.

Auto-inzittendenverzekering

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Eenauto-inzittendenverzekeringiseenongevallenverzekeringvoormensendieinhetkader vanhetvrijwilligerswerkmeteenautovervoerdworden.Veelvrijwilligersorganisatieskennen vervoersdiensten,bijvoorbeeldhetophalenenbrengenvankinderen.Dezeverzekeringkeert uitbijdoodofblijvendeinvaliditeitvandeinzittendenalsgevolgvaneenongevalmethet

voertuig.Eenauto-inzittendenverzekeringkancollectiefwordenafgeslotenopbasisvanhet aantalauto’swaarmeedevrijwilligersvoorhetwerkonderwegzijn.Depremiehoogteis verbondenaanhetaantalkilometersdatjaarlijksgezamenlijkwordtgereden.

Vergoedingen

Omgoedinzichttekrijgeninderegelingenvanvergoedingenvoorvrijwilligerswordtuitgegaan vanderichtlijnenvandeBelastingdienstendeomschrijvingdiedeBelastingdiensthanteert vooreen ‘vrijwilliger’.VolgensdeBelastingdienstiseenvrijwilligeriemanddie:

• werkzaamhedenverrichtvooreenorganisatiezonderwinstoogmerkofvooreen sportverenigingofsportstichting;dezeorganisatieisgeenbeslotenvennootschapof naamlozevennootschap

• nietindienstisbijdeorganisatie

• dewerkzaamhedennietdoetvoorzijnberoep,zodateeneventuelevergoedingnietin verhoudingstaattotdeomvangentijdsduurvanhetwerk.

Vrijwilligersvergoedingen

Indevolgendegevallenkrijgtiemandeenvrijwilligersvergoeding(bron:Belastingdienst,z.d.):

• Ubent21jaarofouder.Enuhebtafgesprokendatuvooruwinzetperuureenvergoeding ontvangt.

In2023krijgtueenvergoedingvanmaximaal € 5,00peruur,toteenmaximumvan € 190 (in2022en2021: € 180)permaandentoteenmaximumvan € 1.900(in2022en2021: € 1.800) perjaar.Zoweluwvergoedingperuur,permaandalsperjaarmagniethogerzijndande genoemdebedragen.

• Ubentjongerdan21jaar.Enuhebtafgesprokendatuvooruwinzetperuureenvergoeding ontvangt.

BEROEPSONDERWIJS

In2023krijgtueenvergoedingvanmaximaal € 2,75peruur,toteenmaximumvan € 190 (in2021en2020: € 180)permaandentoteenmaximumvan € 1.900(in2021en2020: € 1.800) perjaar.Zoweluwvergoedingperuur,permaandalsperjaarmagniethogerzijndande genoemdebedragen.

• Uontvangteenvergoedingdiezolaagisdatdezenietinverhoudingstaattotdeomvang enhettijdsbeslagvanhetwerk.

Uhebtnietafgesprokendatuvooruwinzetperuureenvergoedingontvangt.Danmagde vergoedingin2023maximaal € 190(in2022en2021: € 180)permaanden € 1.900(in2022 en2021: € 1.800)perjaarzijn.Dezemaximumbedragengeldenvoorhettotaalvande vergoedingvooruwinzet.

Krijgtueenhogerevergoeding?Danmoetuoverdezevergoedingbelastingbetalen.De organisatiewaarvooruvrijwilligerswerkdoet,houdtdezebelastinginopuw vrijwilligersvergoedingenbetaaltditaanons.

Welofgeenvrijwilligersvergoeding

Vrijwilligersvergoeding

Vrijwilligerverricht15uurperweekwerkzaamhedenronddeopbouwenhetonderhoudvan materiaaldatgebruiktwordtbijeenBOS-project.Hijontvangtdaarvoor € 30perweek.

Indezesituatieisersprakevanvrijwilligerswerk,omdatdevergoedingnietinverhoudingstaat totdeomvangenhettijdsbeslagvanhetwerk(€ 2peruur).

Conclusie:geenverplichtingenvoordeBelastingdienst.Deorganisatiehoeftoverdevergoeding geenloonheffingenintehoudenenaftedragen.Ookhoefthiervoorgeenurenadministratie bijgehoudenteworden.

Geenvrijwilligersvergoeding

Vrijwilligerwerkt2uurperweekalsIT-deskundigevooreensportprojectenontvangtdaarvoor € 18perweek.Indezesituatieisergeensprakevanvrijwilligerswerk,omdatdevergoedingwel inverhoudingstaattotdeomvangenhettijdsbeslagvanhetwerk(€ 9peruur).

Conclusie:deorganisatieendevrijwilligerhebbenverplichtingenvoordeBelastingdienst.De verenigingmoetoverdevergoedingloonheffingeninhoudenenafdragenenmoethiervooreen urenadministratiebijhouden.Devrijwilligervaltinderegelingmetbetrekkingtotde inkomstenbelasting.

Wetgeving

Devolgendewettenzijnvoordevrijwilligerbelangrijk:

• Arbowet

• Werkeloosheidswetgeving

• Wetopdearbeidsongeschiktheidsverzekering

• Vreemdelingenwet.

Arbeidsomstandighedenwet(Arbowet)

Sinds2007isdeArbeidsomstandighedenwet(Arbowet)inbeginselnietmeervantoepassing opvrijwilligers.Alleenalserernstigerisico’saanwezigzijn,blijvendearbovoorschriftenwel vantoepassing.Envoorvrijwilligersdietotdeomschrevenkwetsbaregroepenbehoren,blijft eenaantalaanvullendevoorschriftengelden.Daarnaastblijvenvrijwilligersorganisatiesop basisvanhunzorgplichtverantwoordelijkenaansprakelijkvoorveiligeengezonde werkomstandighedenvoorhunvrijwilligers.Indewetstaatbeschrevendatdewerkgever aansprakelijkisalshijtoerekenbaartekortschietindezorgverplichting.Omdatergeensprake hoefttezijnvaneenarbeidsovereenkomst,vallenookstagiairsenvrijwilligersonderditartikel.

DitgeldtookvoordeArbeidstijdenwet.Zowordendearbeidstijdenvanvrijwilligersnietmeer vanoverheidswegebeperktenzijnorganisatiesnietmeerverplichtdearbeids-enrusttijden vanvrijwilligersteregistreren.

Wathoudenveiligeengezondearbeidsomstandigheden in?

Dezezorgplichthoudtondermeerindatvrijwilligerseenveiligetoegangtotdewerkplekmoeten hebben.Endezeookingevalvannoodveiligkunnenverlaten.Dewerkplekiszodanigingericht daterveiliggewerktkanworden.Erwordenvoorlichtings-enveiligheidsinstructiesgegeven, zodatmateriaalenwerktuigenveiliggebruiktkunnenworden.Persoonlijke

beschermingsmiddelenzoalsveiligheidsbrillenenbeschermendekledingzijnaanwezig.Ookis hetbelangrijkomdeduurvanhetvrijwilligerswerkindegatentehouden.Vrijwilligersdie immerslangetijdachterelkaarvoordeorganisatieintouwzijn,kunnenstekenlatenvallen waardoorzijdeveiligheidingevaarkunnenbrengen.

Bron:Vrijwilligerswerk.nl(z.d.).

Werkloosheidswet(WW)

VrijwilligerswerknaasteenWW-uitkeringisinprincipetoegestaanmitsmenbeschikbaarblijft voordearbeidsmarkt.Desollicitatieplichtblijfttijdenshetvrijwilligerswerkgehandhaafd. Vrijwilligerswerkkannuttigzijn:hetisgoedvoordesocialecontacten,voorhetopdoenvan kennisenervaringenvoorhetnetwerken.Hetkanvoorwerkgeverseenaanbevelingzijn.

BEROEPSONDERWIJS

VrijwilligerswerkofonbetaaldearbeidmoetaltijdgemeldwordenbijhetUitkeringsinstituut Werknemersverzekeringen(UWV).Ookwanneerhetwerkplaatsvindtbuitendegebruikelijke arbeidstijden(tussen9.00en17.00)ofwanneeriemandhetvrijwilligerswerkalnaastdebetaalde baandeed.Hetuitkeringsinstituutbeoordeeltdebeschikbaarheidvoordearbeidsmarkt. Wanneeriemandminderbeschikbaarisvoordearbeidsmarkt(doorbijvoorbeeld vrijwilligerswerk)kandatgevolgenhebbenvoordehoogtevandeuitkering.Iedereenmeteen WW-uitkeringisverplichttesolliciterennaareenbetaaldebaan.

Hetuitkeringsinstituuttoetsttevensdetoelaatbaarheidvanvrijwilligerswerkaaneenaantal eisen:

• Hetvrijwilligerswerkmagnietwordenverrichtineenbedrijf,ooknietvanfamilie.

• Voorhetvrijwilligerswerkkangeensubsidieverkregenwordenwaaruitloonbetaaldkan worden.

• Hetvrijwilligerswerkmagnietleidentotvervangingofverdringingvanbetaaldearbeid.

• Hetvrijwilligerswerkmaggeenbedrijfsmatigkarakterhebben.

Deafgelopenjarenisderegelgevingwatversoepeld.Ditkomtvooralsportverenigingenende organisatievanprojectenenevenemententengoede.

Wetopdearbeidsongeschiktheidsverzekeing(WAO)

Vrijwilligerswerknaasteen WAO-uitkeringisinprincipetoegestaan.Wieeenuitkeringheeftop basisvandeWetopdearbeidsongeschiktheidsverzekeringheefteenaantalverplichtingen:

• EenalgemeneinformatieplichtbijhetUWV.IemandmeteenWAO-uitkeringisverplichtalle inlichtingentegevenwaarvanmenkanaannemendatzevaninvloedzijnopdehoogtevan deuitkering,bijvoorbeeldinformatiediebetrekkingheeftopdematevan arbeidsongeschiktheid.

• Hetvrijwilligerswerkmagdekansenopterugkeernaardebetaaldebaannietverkleinen.

• Hetvrijwilligerswerkbinnendearbeidstijdenmoetwordengestoptwanneerbetaaldwerk hervatkanworden.

• Vrijwilligerswerkdatbuitendearbeidstijdenomgedaanwordt,hoeftniettewordengemeld ofgestopt.

Hetvrijwilligerswerkkanleidentoteenherzieningvandematevanarbeidsongeschiktheid.Het isafhankelijkvandeaardvandeziekte,deaardvanhetvrijwilligerswerkendekeuringsarts.

VoorvrijwilligersmeteenWAO-uitkeringgeldtdezelfdeonkostenvergoedingsregelingalsvoor deanderevrijwilligers.HijmoetdezevergoedingwelelkevierwekenrapporterenaandeUWV.

Vreemdelingenwet

Demeestevreemdelingendiehierverblijven,mogenvrijwilligerswerkdoeninNederland.Alleen personendieeeneersteprocedurevooreenverblijfsvergunningregulierafwachten,engeen asielzoekerzijn,mogengeenvrijwilligerswerkdoen.Alleanderevreemdelingendierechtmatig inNederlandverblijvenindezinvandeVreemdelingenwetmogenwelvrijwilligerswerkdoen.

Demeestevreemdelingenmogenvrijwilligerswerkuitvoeren.

Rechtopvrijwilligerswerk

Vreemdelingendievrijwilligerswerkwillendoenzijnintweegroepenintedelen:

1.Deeerstegroepbestaatuitvreemdelingendiezondereentewerkstellingsvergunningin Nederlandmogenwerken.Voorhengeldeninhetkadervanvrijwilligerswerkdezelfde voorwaardenalsvoorNederlanders.

2.Detweedegroepzijnvreemdelingendiegeenvrijetoegangtotdearbeidsmarkthebben. Zijmogenvrijwilligerswerkdoenindiendeorganisatieofdeinstellingwaardatwerk gedaanwordt,beschiktovereenvrijwilligersverklaring.

Vrijwilligersverklaring

Eenvrijwilligersverklaringiseenverklaringdiedearbeidsorganisatieofeeninstellingmoet hebbenalsmenvreemdelingen,dienietzondereentewerkstellingsvergunninginNederland mogenwerken,vrijwilligerswerklaat(willaten)verrichten.Deverklaringwordtalleenafgegeven voorhetuitvoerenvanbepaaldewerkzaamhedenoffuncties,ennietopnaamvande vreemdeling.Hierdoorhoeftdewerkgeverniettelkenseennieuweverklaringaantevragen, alshijmeerderevreemdelingenhetzelfdesoortwerkwillatenverrichten.Een

vrijwilligersverklaringwordtopaanvraagafgegevendoorhetUWVWerkbedrijfindiende werkzaamheden:

• gebruikelijkonbetaaldwordenverricht

• geenwinstoogmerkhebben

• eenalgemeenmaatschappelijkbelangdienen.

Eenvrijwilligersverklaringisvijfjaargeldig.Indiendearbeidsplaatsofdefunctiebinnendie termijnwijzigt,verliestzijhaargeldigheidechtereerder.

Rechtmatigverblijf

BEROEPSONDERWIJS

Vreemdelingendievrijwilligerswerkwillendoen,moetenaantonendatzijrechtmatigin Nederlandverblijven.ZijmoeteninhetbezittezijnvanofeenW-document,verblijfsvergunning ’Bepaaldetijdasiel’ of ’Bepaaldetijdregulier’.Hetkanookzijndateenvreemdelingnogin afwachtingisvaneenbeslissingvanverlengingsverzoekvoorvoortgezetverblijf.Alsdeze vreemdelingnietmetuitzettingwordtbedreigd,maghijgewoonvrijwilligerswerk(blijven) doen.

Opdracht16 Verzekeringen

Beschrijfdeverzekeringendiebelangrijkzijnvoorvrijwilligers.

Opdracht17 Vrijwilligersvergoeding

a. Watwordtverstaanondereenvrijwilligersvergoeding?

Alsprojectleidervaneengrootgemeentelijkprojectontvangje € 2.100aanvergoedingenvoor gemaaktereiskostenenandereonkosten.

b. Magjeditzondermeerontvangen,ofmoetjehiervanaangiftedoenbijdebelasting?Mag deorganisatieditjouzondermeervergoeden?

Opdracht18 Arbowet

a. WathoudtdeArbowetin?

b. Leguitofvrijwilligerswelofniettemakenhebbenmetdezewet.

Opdracht19 Aanmeldingvanvrijwilligers

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Julliehebbeneengrootaantalvrijwilligersgeworvenvooreenproject.Drievrijwilligersblijken eenWW-uitkeringtehebbenenviervanhenzijnasielzoekers.

a. Mogendezemensenvrijwilligerswerkdoen?

b. Onderwelkevoorwaardenmogenzijditdoen?

c. Waaraanmoetenzijeventueelvoldoenomdezewerkzaamhedenteverrichten?

11.6Werkenmetvrijwilligersindepraktijk

Wegevennueenaantaltipsvoorwerkenmetvrijwilligersindepraktijk.

Werving

BEROEPSONDERWIJS

Wervingvanvrijwilligerswordtsuccesvolleralsjemetdevolgendepuntenrekeninghoudt:

• Biedconcreteenafgebakendetakenaandieteoverzienzijn.

• Biedbegeleidingaanindebeginfaseengeefruimteomzelfinvullingtegevenaandemanier waaroptakenwordenuitgevoerd.

• Laatiemandeenperiodemeedraaien.

• Bespreekfaciliteitenalsonkostenvergoeding,gebruikvanmaterialen,hulpmiddelen, ondersteuning,scholingsmogelijkheden,begeleiding,bevoegdheden,werkplek.

• Beperkhetaantalverplichteactiviteitenzoveelmogelijk.

• Spreekeenvoorlopigewerktermijnaf.

• Houdrekeningmetspecifiekevergader-enoverlegtijden.

• Houdrekeningmetschooltijden.

• Biedruimteomoptermijneventueeltakenaftestotenofhettakenpakketteveranderen.

• Wijseropwienogmeeralsvrijwilligeractiefzijn.

• Geefhetbelangvandetakenaan.

Biedconcreteenafgebakendetaken.

Selectiegesprekken

BEROEPSONDERWIJS

Enkeletipsbijhetvoerenvanselectiegesprekkenzijn:

• Geefvantevorenaanwanneerjedekandidaatverwachtenwiedegesprekspartnerszijn.

• Zorgdatkandidatenopeenplezierigemanierwordenopgevangen(eventueelmetkoffie ofthee).

• Regeleenrustigeruimte.

• Rekenpergesprekongeveerdriekwartiertoteenuur.

• Degenediehetgesprekafneemt,moetopdehoogtezijnvanhetprofielvoordefunctie,de takenenverantwoordelijkheden.

• Bereidhetgesprekvooraandehandvaneenlijstjevantebehandelenonderwerpenen/of vragen.

• Hetgesprekistweezijdig,waarinzowelde(potentiële)vrijwilligeralsdeorganisatiebezien ofhetzinvolisomverdertepratenovereeneventuelesamenwerking;geefditaaninde openingvanhetgesprek.

• Sluithetgesprekafengeefinformatieoverdevervolgprocedure.

Afsprakenmaken

Vraagjebijhetmakenvanafsprakenaltijdaf:

• Watlegjevast?

• Wielegtdeafsprakenvast?

• Hoelegjedeafsprakenvast?

• Hoeonderhoudjedeafspraken?

Tevredenheidsonderzoek

Enkelerichtlijnenentipsvoorhetuitvoerenvaneentevredenheidsonderzoekzijn:

• Bedenkgoedwatjewiltbereiken(doelstelling).

• Zorgvoordraagvlakbinnendeorganisatie.Kondighetonderzoekvoorafaanen communiceerhetbelangvanhetonderzoekduidelijk.Ditbevorderteenhogeresponsen dekwaliteitvandeantwoorden.

• Betrekdeverantwoordelijkenbijdeopzetvanhetonderzoek.Hunbetrokkenheidis belangrijkwanneermetderesultatenmoetwordengewerkt.

• Geefookdevrijwilligersgroepinvloedbijhetbepalenvandeinhoudvanhetonderzoek.

• Besteedveelaandachtaandevraagstelling.Bedenkdathetopstellenvangoedevragenlijsten specialistenwerkis.Houddevragenlijstbeknopt.Weesnietbangvooropenvragen:deze leverenvaakwaardevolleideeënopenhoudenhetonderzoeklevendig.

• Zorgvooreenleesbaar,uitnodigendverslag:dikkemappenverdwijnensnelindekast.Geef eensamenvattingvandehoofdlijnen.

• Communiceeroverhetresultaatmetdebetrokkenen.

• Meetperiodiek,maarniettevaak.

Belonenvanvrijwilligers

Zetvrijwilligersinhetzonnetje.Iedereenvindthetleukomopzijntijdwaarderingvoorzijnof haarwerktekrijgen.Eenfeestavondvoorvrijwilligersdiezichinzetteninhunvrijetijdofeen kleingeschenk,geeftvrijwilligershetgevoeldathetwerkdatzijverrichtennietvoornietsisen dathetookgewaardeerdwordtvanuitdeorganisatie.Goedluisterennaardevrijwilligers,de vrijwilligersserieusnemen,isookeenvormvanbeloningenwaardering.

Leesdeverdiepingsstof'Vrijwilligersverwachtenbeloning'.

BEROEPSONDERWIJS

Vrijwilligersbijeenkomsten

Vrijwilligersbijeenkomstenwerpenvruchtenaf.Demaatschappijendaarbijookhet vrijwilligerswerkisinbeweging.Deenevrijwilligerisbeteropdehoogtevannieuwe ontwikkelingendandeandere,maargeenenkelevrijwilligerheeftallewijsheidinpacht. Belangrijkishetregelmatiguitwisselenvanervaringen,ontwikkelingenenanderebelangrijke informatievoorvrijwilligersmetcollega-vrijwilligersofdeorganisatiewaarzijvoorwerken.

Ledenkaarten

Voordeincidentelefuncties,bijvoorbeeldbijjouwproject,isheterghandiggebruiktemaken vaneenledenkaart.Ditiseenkaartwaaropdeincidentelewerkzaamhedenofafgebakende klussendieerbinnenjouwprojectgedaanmoetenworden,gebundeldzijnweergegeven. Mensenkunnenhieropaangevenwelketakenzeleukvindenenhoeveeltijdzewillenbesteden omdevereniginguitdebrandtehelpen.Jekrijgtzoeenoverzichtvandemensendiegraag hunhandenuitdemouwenstekenvoordevereniging.

Persoonlijkebenadering

COPYRIGHTBOOM

Gelukkigzijnernogsteedsmensenbestteporrenvoorvrijwilligerswerk.Benadermensen persoonlijkenheelgerichtopbasisvankennisenervaringvoorbepaaldetaken.Hetisbelangrijk datjeduidelijkaangeeftwatervanhenverwachtwordtenhoelangdeperiodeduurt. Depraktijkwijstuitdatdepersoonlijkebenaderingdemeesteffectievemaniervanwervenis.

Jevoorbereidingbestaatuithetmakenvaneenpassendetaak-enfunctiebeschrijving,het benoemenvandegevraagdekwaliteitenvoordefunctie,hetmakenvaneenkortelijstmet namenvan(mogelijk)geschiktekandidatenenhetdaadwerkelijkgaanvoerenvande gesprekken.Eengoedevoorbereidingishethalvewerk!

Voorlichting

Eenvoorlichtingsavondofeeninformatieavondoverhetprojectkanookuitkomstbieden.De plannenvoorhetprojectwordenopdezeavonduitgelegd.Mogelijkgeïnteresseerdevrijwilligers kunnendoorzo’navondoverdestreepgetrokkenworden.

Zichtbaarenaanspreekbaar

Zorgervoordatjezichtbaarenaanspreekbaarbentalsprojectleider.Vooreenleukeengezellige sfeerishetbelangrijkdatereengoedcontactistussendeprojectledenenhet projectmanagement.Voordeprojectledenenvrijwilligersishetergfijndatzejoukunnen benaderenalszevragenofproblemenhebben.Zorgerdusvoordatjebereikbaarbentvoor deprojectledenendevrijwilligers.Weestransparantalsprojectleider.Plannen,ideeën,besluiten diegemaaktwordenbinnenhetprojectmoetenbekendzijnbijdeprojectledenendevrijwilligers. Weeszichtbaarenlaatzienwaarjemeebezigbent.Ookkunjebijvoorbeeldeenideeënbus invoeren,zodatmensenkunnenmeedenkenenmeehelpeninhetorganiserenvanhetproject. Hierdoorstajealsprojectleiderdichterbijdeprojectledenendeprojectledenwordenzonog meerbetrokkenbijhetproject.Jezultalsprojectleidergewaardeerdwordenenjelaataanje projectledenziendatzemethuninbrengbelangrijkzijnvoorhetgeheleproject.

Hetvindenvanvrijwilligers

Devolgendetipszijnhandigvoorhetvindenvanvrijwilligers:

• Weetwatjezoekt.

BEROEPSONDERWIJS

Bespreekindeprojectorganisatiewaaromjeeenvrijwilligerzoekt.Watmoetdevrijwilliger gaandoenenkunnen?Kijkookoferanderemogelijkhedenzijn.Neemhierdetijdvooren weeskritischopjeeigenantwoorden.Vrijwilligerswillenvanjouduidelijkheidoverwatze kunnenverwachten.

• Maakplaats.

Maakruimtevoornieuwemensen.Komzoveelmogelijktegemoetaandewensenvande nieuwevrijwilliger.Kijkdaarbijnietnaarwatdevrijwilligernietkanbieden,maarweesblij metwathijwelkan.

• Zoekdichtbijhuis.

Zorgdatjeaanwezigbentopplaatsenwaarjeveelpotentiëlevrijwilligerskuntverwachten.

• Zoeknietalleen.

Werkaaneennetwerk.Bedenkwieeennieuwevrijwilligerkentenstimuleerenondersteun henominhunnetwerktezoeken.

• Communiceerpositiefenconcreet.

COPYRIGHTBOOM

Alsje ‒ uiteindelijk ‒ besluitdatjeeenfolder,posterofadvertentiegaatmaken,zorgdan dateennieuwevrijwilligerzichkanherkennenindefunctie.Denkvanuitdevrijwilliger,niet vanuitjeorganisatie(lieverniet: ‘Wijzijndringendopzoeknaarbestuursleden’,maar: ‘Wilt ueennieuweuitdaging,meebeslissenoverhetprojectencontactmetinteressante mensen?’).Communiceerherkenbaar,concreetenpositiefenlaatdewinstvoordevrijwilliger zien.

Opdracht20 Vrijwilligersbijeenkomst

a. Watiseenvrijwilligersbijeenkomst?

b. Watishetdoelvanzo’nbijeenkomst?

c. Watishetbelangvanzo’nbijeenkomst?

Opdracht21 Ledenkaart

a. Watiseenledenkaart?

b. Leghetbelangvaneenledenkaartuit.

Opdracht22 Belangrijkstetips

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bekijkdetipsrondomhetwerkenmetvrijwilligersuitdetheorie.Watzijnvoorjoudedrie belangrijkstetips?

b. Vergelijkjeeigentopdriemetdievandeanderegroepsleden.

c. Maaksameneentopvijfvantips.

Opdracht23 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

Jekuntvrijwilligersbeleidopstellenenuitvoeren.

Jekuntomschrijvenhoejevrijwilligerswerftenplaatst.

Jekuntomschrijvenhoejevrijwilligerskuntbehouden.

Jekuntbeschrijvenwelkeafsprakenenregelingenbelangrijkzijnten aanzienvanvrijwilliger

Jekuntindepraktijkwerkenmetvrijwilligers.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

11.7Verdiepingsstof-Stappenbeleidsplan

Destappenendaarmeedeinhoudvaneenbeleidsplanzijnvrijwelaltijdhetzelfde.Hetmaakt inprincipenietuitofhetgaatomeenbeleidsplanmetbetrekkingtotdegezondheid,ruimtelijke ordeningofdesport.Steedsvolgtmendezelfdestappenofdoorlooptmendezelfdefasenom toteengoedbeleidsplantekomen.InfeitevolgtmendePDCA-cyclus:Plan,Do,CheckenAct.

Stappenbeleidsplan

1.beleidsanalyse

beeldvorming,huidigesituatie

– trendsenontwikkelingen,aanleiding,toekomstigesituatie.

2.beleidsvoorbereiding

formulerenvandoelstellingen

– opstellenplan,bepalenstrategie.

3.beleidsuitvoering

4.beleidsevaluatie

– evaluerenbeleid

– bijstellenplannen.

11.8Verdiepingsstof-Functie-entaakomschrijving

Hetopstellenvaneenfunctie-entaakomschrijvingbetekentdateenorganisatieeenbeschrijving maaktvandeinhoudendetakenvaneenvrijwilligersfunctievoordeverschillende vrijwilligersfunctiesbinneneenorganisatie.Doel:dejuistepersoonopdejuisteplek!

Inhoudvaneenfunctie-entaakomschrijving

BEROEPSONDERWIJS

Eenfunctie-entaakomschrijvingdientiniedergevaldevolgendeaspectentebevatten:

1.functieomschrijving

Geefeenglobaleomschrijvingvandefunctie.Desecretarisvandevereniginghoudtde administratiebijenneemtdeelaanvergaderingenvanhetdagelijksbestuur.

2.taken(eneventueelresultaten)enverantwoordelijkheden

Geefgedetailleerdaanwatdetakenzijndiebijdefunctiehoren.Bijvoorbeeldvooreen penningmeester:

– houdtdeledenadministratiebij

– intdecontributie

neemtcontactopbijbetalingsachterstand

– geefttweekeerperjaareenactueleledenlijstaanalletrainers

– steltdeconceptbegrotingvoorvolgendjaarop

– houdtdeuitgavenbijengeeftmaandelijkseenoverzichtindevergaderingvanhet bestuur

heefthetbankpasje

– bijhemkunjeindeeersteweekvandemaandjebonnetjesinleveren

– doetdebelastingaangiftevandevereniging.

Ookishetzinvolomeeninschattingtemakenvandetijddiedeverschillendewerkzaamheden gaankosten.Degedachtedatietsheelveeltijdvraagt,weerhoudtmensenervaakvante reageren.

Bepaalvervolgenswelketakenpersebijdezefunctiehorenenwelkeeventueeldooreenander gedaankunnenworden.Ditomdefunctieeventueelwatminderbelastendtemakendooreen deelvanhetwerkdooreenandertelatendoen.

Naastdeconcretetakenzijnernogeenaantalanderedingendieookvaneenvrijwillige medewerkerverwachtkunnenworden.Hetisbelangrijkdezeooktebenoemen,omdatzevaak vangrootbelangzijn.Denkhierbijaangebruikenenrituelendieerbinnendeorganisatie bestaan.Bijvoorbeelddiebosbloemenvoordetoernooiorganisatie,uitgereiktdoordevoorzitter ofdejeugdcommissiedieookhetzomerkamporganiseert.Allemaalzakendiepasopvallenals heteenkeernietgebeurt.

Bron:Vip-zandvoort.nl.

11.9Verdiepingsstof-Vrijwilligers tevredenheidsonderzoek

Alsorganisatiediemetvrijwilligerswerkt,kuntumethetVrijwilligersTevredenheidOnderzoek (VTO)opeenvoudige,snelleéngoedkopemanierinzichtkrijgenindetevredenheidvanuw vrijwilligers.Ditdigitalevragenlijstonderzoekgeeftinzichtindetevredenheidvanuwvrijwilligers overdebegeleiding,samenwerkingenvoorzieningen.Daarnaastkrijgtueengoedbeeldvan demotivatievanuwvrijwilligers.

EenVTObiedtvrijwilligersorganisatiesverschillendemogelijkhedenenkansen:

• Inzichtindetevredenheidvanvrijwilligersmetbetrekkingtotwerkinhoud,begeleiding, motivatie,ontwikkelingsmogelijkheden,werkomgeving,enverwachtetoekomstigeinzet.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• Hetonderzoekgeeftsneleenbeeldvangewensteveranderingenofanderbeleid.De uitkomstenmakenhetmogelijkomgerichtactieteondernementenaanzienvande vrijwilligersenhetvrijwilligersbeleid.

• Demogelijkheidomdiverseorganisatieonderdelen(regio’s,afdelingen,locaties)metelkaar tevergelijken.

• MetdeVTO-Benchmarkkrijgtiedereorganisatievergelijkingsmateriaalenkunnenresultaten wordenafgezettegenhetlandelijkbeeld.

• MenkrijgteeneigenVTO-webpagina,meteigenlogoenspecifiekeinformatie.Menkanvijf eigenvragentoevoegenaandestandaardvragenlijst.

Bron:Movisie(2016).

11.10Verdiepingsstof-Motievenvoor vrijwilligerswerk

Erzijnverschillendemotievenomvrijwilligerswerktedoen.Hetisaanorganisatiesomzich bewusttezijnvanaldezemogelijkemotivatiesenhieropintespelen.Hiervoormoetmen rekeninghoudenmethetfeitdatmotivatiepermomentenactiviteitkanverschillen.Hetkennen vanengeïnteresseerdzijninjevrijwilligersisdebelangrijkstevoorwaarde.

Eenvandebelangrijkstestromingenophetgebiedvanvrijwilligersmotivatieisdefunctionele benadering.Hierbijisdefunctiediehetvrijwilligerswerkheeftvoordevrijwilligerzélf,bepalend voordemotivatie.Defunctionelecategorieënvoorvrijwilligersmotievenzijn:

• carrièregerichtemotieven

Vrijwilligerswerkbiedtkansenomervaringen,vaardighedenencontactenoptedoendie de(toekomstige)carrièreopdebetaaldearbeidsmarktbevorderen.

• normatievemotieven

Vrijwilligerswerkiseenmanierwaaropmensendevoorhenbelangrijkenormenenwaarden kunnenuitdragen.

• socialemotieven

Vrijwilligerswerkkanbestaandesocialecontactenverdiepenofversterkenenbiedteen kansominactiviteitenmeetedoendieeenbelangrijkebetekenishebbenvooranderen.

• leermotieven

Lereniseenvandemeestgenoemdemotivatiesomvrijwilligerswerktedoen.Vrijwilligers ontwikkelenkwaliteiten,kennisenvaardigheden(competenties)diezowelvoorhun persoonlijkeontwikkelingalsopdearbeidsmarktvangrotewaardekunnenzijn.EVCmaakt dezecompetentieszichtbaar.

• kwaliteitsmotieven

BEROEPSONDERWIJS

Vrijwilligerswerkbiedtkansenvoorpersoonlijkegroeieneenverhoogdelevenskwaliteit.

• beschermingsmotieven

Vrijwilligerswerkkaneenveiligeomgevingbiedenomnegatieveomstandigheden,ervaringen ofgevoelensteontlopenofteverminderen.

Debeschrevenstromingenlatenduidelijkzienhoeveelvariatieerbestaatindemotivatieom vrijwilligerswerktedoen.Omgoedopvrijwilligersmotivatieintekunnenspelen,ishetbelangrijk omjealsorganisatiebewusttezijnvandezevariatie.

Bron:PlatformVrijwilligeInzet(2017),bewerkt.

11.11Verdiepingsstof-Vrijwilligersverwachten beloning

Vrijwilligerskrijgenvoorhunwerknietbetaald,maardatwilnietzeggendatzezichgraagvoor niksinzetten.Ookvrijwilligersverwachtenbeloondtewordenendaarkunnenhunwerkgevers maarbeterrekeningmeehouden.Organisatiesdiegebruikmakenvanvrijwilligers,zoals sportverenigingen,zorgcentraofsociaal-cultureleinstellingen,doenergoedaantebeseffen datzijeen ‘psychologischcontract’ methunvrijwilligersaangaan.Ditpsychologischcontract omvatalleverwachtingenenverplichtingendiedeorganisatieendevrijwilligertenaanzien vanelkaarhebben.InzijnpromotieonderzoekaandeVrijeUniversiteitBrusselbestookte organisatiepsycholoogTimVantilborghBelgischevrijwilligersmetzijnonderzoeksvragen hierover:welkebeloningenverwachtenvrijwilligerspreciesvoorhuninzetenhoereagerenze alsdebeloofdebeloningenuitblijven?Vrijwilligerszettenzichopallerleimanierenin:deze vrijwilligersvanhetRodeKruiszettenveldbeddenopindeJaarbeursUtrechtvoorgestrande treinreizigers.Maarzienzijhunarbeidookbeloond?

Hetverdiendeloon

VrijwilligersuitVantilborghsonderzoekziendriesoortenbeloningenvoorzich.Zerekenenten eersteopmateriëlebeloningen:geensalarisnatuurlijk,maarweldevergoedingvanbijvoorbeeld gemaaktereiskosten.Hetkrijgenvanerkenning,eenvormvansociaal-emotionelebeloning, isvoorvrijwilligerseveneenseenbelangrijkeblijkvanwaardering. Tenderdekoesterenvrijwilligerswaardegebondenverwachtingen:zegaanervanuitdatde organisatiewaarvoorzijzichinzettenhaarbestebeentjevoorzetomtotidealeresultatente komen.Alsbetaaldestafmedewerkerszichookhetvuuruitdeschenenlopenofalseen organisatiehaarmissieindemediametverveverdedigt,kunnenvrijwilligersdatopvattenals eenbeloningvoorhuneigentoewijding.

Bron:Fioole(2012).

11.12Begrippen

Anoniem

Indenteitvandepersoonisonbekend.

Arbowet

Arbeidsomstandighedenwet-ofkortweg:deArbowet-staanregelsvoorwerkgeversen werknemersomdegezondheid,veiligheidenwelzijnvanwerknemerstebevorderen.

Cao

Collectievearbeidsovereenkomst.

PDCA

Kwaliteitscyclus:Plan,Do,Check,Act.

Tevredenheidsonderzoek

Brengtdetevredenheidvanklantentenaanzienvanproducten,diensten,dienstverleningen medewerkersinkaart.

UWV

UitvoeringsinstituutWerknemersverzekeringen,verzorgtuitkeringenzoalsWWenWAOenhelpt werkzoekendenbijhetvindenvanwerk.

WAO

Wetarbeidsongeschiktheidsverzekering.

COPYRIGHTBOOM

THEMA12

BEROEPSONDERWIJS

ONTWIKKELINGENENINNOVATIESBINNEN SPORTENBEWEGEN

Inhoudthema

• HetsportbeleidinNederland

• Trendsenontwikkelingenophetgebiedvansportaanbodensportdeelname

• Innovatiesbinnensportenbewegen

• Verdiepingsstof

• Begrippen

COPYRIGHTBOOM

Desport-enbewegingscoördinatorcoördineertvrijwelaltijd(deel)projectenophetgebiedvan sportenbewegen.Daaromishetbelangrijkdatjespecialistischekennishebtvandedoelgroepen diejeinditwerkveldtegenkomt.Daarnaastishetbelangrijkomhetwerkveldvansporten bewegengoedtekennen.Indeboeken ‘Organiserenvaneenevenement’ en ‘Begeleidenvan eenlesoftraining’ komendezetweeonderwerpenuitgebreidaandeorde.

OmeenSB-(deel)projectgoedtekunnencoördinerenisheteveneensvanbelangdatjeopde hoogtebentvantrends,innovatiesenontwikkelingeninsportenbewegen.Ditishetonderwerp vanditthema.Opdeeersteplaatswordtingegaanopbeleidsontwikkelingen.Hierbijgaanwe vooralinopSportakkoordII:Sportversterkt.

Vervolgenskomentrendsenontwikkelingenaandeordedietemakenhebbenmetde sportdeelnameenmethetsportaanbod.Totslotwordenenkeleinnovatiesbesproken,zoals e-sports,gamingengamification.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Ontwikkelingeneninnovatiesbinnensportenbewegen’ vooraltemakenmet werkprocessenP2,P3,P4enP5-K2-W1:StelteenprojectplanopvooreenSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekuntdebelangrijksteontwikkelingenophetgebiedvanhetsportbeleidbeschrijven.

• Jekunttrendsenontwikkelingenmetbetrekkingtotdesportdeelnamebeschrijven.

• Jekunttrendsenontwikkelingenmetbetrekkingtothetsportaanbodbeschrijven.

• Jekuntdebelangrijksteinnovatiesophetgebiedvansportenbewegenbeschrijven.

Opdracht1 CasusDePlantage

IndewijkDePlantageblijktdathetsport-enbeweeggedragvandeinwonersachterblijftbij hetlandelijkgemiddeldeenookbijdatvandegemeente.Vooralbepaaldegroepenjongeren latenhetafweten.Dejeugdcoördinatorwilsamenmetdebuurtsportcoach,eenaantal sportverenigingenendeopleidingSport&Bewegeneenprojectstarten.Ineeneerstegesprek laatdejeugdcoördinatorwetendathetprojectwelaanmoetsluitenophethuidige,landelijke sportbeleidendatheteeninnovatiefprojectmoetworden.Bovendienmoethetteontwikkelen sport-enbeweegaanbodaansluitenbijdehuidigetrendsenontwikkelingen.Zoheefthij vernomendatbepaaldegroepenjongerentetrekkenzijnmetietsalse-sports.Mogelijkbiedt dataanknopingspunten.

Kennis

a. Watisdefunctievaneenbuurtsportcoach?

b. Watzijndehoofdpuntenvanhethuidigesportbeleid?

c. Opwelkethema’sofambitieskanditprojectaansluiten?

d. Watzijntrendsenontwikkelingenophetgebiedvanhetsportaanbod?

e. Welkemogelijkhedenbiedene-sportsvoorbepaaldegroepenjongeren?

12.2HetsportbeleidinNederland

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Hierwordthethuidigesportbeleidbesproken.Inhetboek ‘Organiserenvaneenevenement’ wordtinhetthema ‘Evenementensportbeleid’ uitgebreideringegaanophetsportbeleidin Nederland.Hierkomthet NationaalSportakkoord en SportakkoordII:Sportversterkt aande orde.

HetNationaalSportakkoord

In2018ondertekendenhetMinisterievanVWS,degemeentenendesportbonden(NOC*NSF) gezamenlijkhetNationaalSportakkoord.Ditakkoordheeftalstitel SportverenigtNederland. Hetsportakkoordbestaatuitzesambities.

Dezesambitieszijn:

1. inclusief sportenenbewegen

DezeambitieiseropgerichtdatiedereNederlandereenlevenlangplezierinsportenen bewegenkanervaren.Jemoetdaarbijnietgehinderdwordendoorleeftijd,lichamelijke ofgeestelijkeongezondheid,etnischeachtergrond,seksuelegeaardheidofsocialepositie. Datzouvanzelfsprekendmoetenzijn.Hetisdebedoelingombelemmeringendiemensen nunogervaren,wegtenemen.

2. duurzamesportinfrastructuur

DeambitieisdatNederlandbeschiktovereengoedwerkendeenduurzame sportinfrastructuur.Hierbijgaathetnietalleenomsportvelden,zwembaden,sporthallen enclubhuizen,maarookomhetstadsparkenhettrapveldjeindewijk.Overalwaarmensen sportenenbewegen,moetendevoorzieningenopordezijn.

3. vitaleaanbieders

Menwilaanbiedersvansportenbewegentoekomstbestendigmaken,zodatsporten bewegenvooriedereentoegankelijkenbereikbaarblijft.Nietiederesportaanbiederweet nuintespelenopontwikkelingenalsvergrijzing,individualiseringendigitalisering.Mede hierdoorheefteenkwartvanalleverenigingendeafgelopenjarenmeteendalend ledenaantaltemakengehad.Veelverenigingenkampenmeteentekortaantrainers.

4. positievesportcultuur

Sportenmoetleuk,veilig,eerlijkenzorgelooszijn.Daarwilmenvoorzorgen.Plezierin sportishetfundamentvooreenlevenlangsporten.Deafgelopenjarenheeftbijna60% vanallesportverenigingengewerktaaneenplezierigenveiligsportklimaat.Deambitie iservoortezorgendatallesportclubsaandachthebbenvooreen positievesportcultuur.

Datbetekentonderanderedattrainers,lerareneninstructeurshetwelzijnvanhetkind belangrijkervindendanwinnenendatoudersenverzorgerslangsdelijnpositieve supporterszijn.

5. vanjongsafaanvaardiginbewegen

Spelenenbewegenismindervanzelfsprekendgewordeninhetdagelijkslevenvan kinderen.Onderzoekerssteldenin2016vastdatdemeestekinderenvan4tot11jaarmaar drietotzevenuurperweekbuitenspelenendatdebewegingsvaardigheidvankinderen minderisdanin2006.Erzijndiverseoorzaken:digitalisering,verstedelijkingenteweinig veiligespeelplekken.Maarookdeterughoudendeenvoorzichtigehoudingvanveelouders enverzorgersbijhetbuitenspelenspeelteenrol.Deambitieisdatmeerkinderenvoldoen aandebeweegnormendatdemotorischevaardighedentoenemen.Menrichtzichvooral opkinderenindeleeftijdvan0tot12jaar.Jonggeleerdisimmersoudgedaan.

DeambitieisdatNederlandsetopsportprestatiesentopevenementeninNederlandeen crucialeinspiratievormenvoordeverenigendewaardevansport.Hetmeelevenmetonze sportersopdeOlympischeenParalympischeSpelenofhetervarenvan

topsportevenementenineigenlandhebbenindeNederlandsesamenlevingeensterk inspirerendeenverbindendewaarde,dieverderuitgebouwdkanworden.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

6. topsportinspireert

HoofdlijnenSportakkoordII:Sportversterkt

HetNationaalSportakkoordliepin2021teneinde.Vervolgenszijnderesultatengeëvalueerd enisereennieuwakkoordgesloten.Eind2022isditgepresenteerdonderdetitel Hoofdlijnen SportakkoordII:Sportversterkt.Hieruitkunnenweconcluderendathethuidigebeleidminof meervoortgezetwordt.Deambitiesofthema’szijnenigszinsgewijzigd.

Thema's

Denieuwethema’szijn:

1.Inclusieen diversiteit (voorheen:Inclusiefsportenenbewegen)

2.Sociaalveiligesport(voorheen:Positievesportcultuur)

3.Vitalesportaanbieders(voorheen:Vitalesport-enbeweegaanbieders)

4.Vaardiginbewegen

5.Ruimtevoorsportenbewegen(voorheen:Duurzamesportinfrastructuur)

6.Maatschappelijkewaardevantopsport(voorheen:Topsportdieinspireert).

Uitdagingen

Behalvedethema’swordeninditakkoordookdebelangrijksteuitdagingenwaardesporten desportcultuurvoorstaanbeschreven.Ditzijn:

• Hetsportaanbodbijsportaanbiederssluit(tevaak)onvoldoendeaanopdeveranderende behoeftevandesporteraanzowelkwaliteit,veiligheidalstoegankelijkheid.

• Deuitstroombijsportclubsinbepaaldegroepen(zoals12-tot18-jarigen)istehoog.

• Alsvolwasseneneenmaalzijngestoptmetsporten,komenzijmoeilijkweerinbeweging enterugbijdesportaanbieders.

• Deondersteuningvanendienstverleningaandesportaanbiedersisergversnipperd.

• Demaatschappelijkewaardevan(top)sportisnogtebeperktzichtbaar.

BEROEPSONDERWIJS

• SportensportiefbewegenzitteweinigingedragenroutinevanalleinwonersvanNederland.

• Alswealssamenlevingdoorgaanopdehuidigevoet,isin2040éénopdedrieNederlanders chronischziek.

Bereikenmaatschappelijkewaarde

VanuithetHoofdlijnenSportakkoordIIwilmendesportsectorengemeentenversterkenen stimulerentoteengroterbereik(meerdeelnemers,toeschouwersenvrijwilligers)enomde zichtbaarheidvandemaatschappelijkewaardevansportentopsporttevergroten.Desport moettoegankelijker,veiligerenkwalitatiefhoogwaardigergemaaktworden.Eenbelangrijk doelisdatin2026hetmerendeelvanallesportaanbiedersmetdebasiseisensocialeveiligheid werken,vooralvoordejeugdenkwetsbaregroepen.Totdezesocialeveiligheidhoortonder andere:

• gebruikRegelingGratisVOG

• GedragscodeSport

• vertrouwenscontactpersoon

• cursusofe-learningvoortrainer-coaches.

Sportversterkt!

Maatschappelijkewaarde

Sportisvangrotemaatschappelijkewaarde.Hetisvoorveleneenbelangrijkonderdeelvan hetdagelijksleven.Hetdraagtbijaanonzefysiekeenmentalegezondheid,creëert saamhorigheidenbiedtkansenvoorpersoonlijkeontwikkeling.IedereeninNederlandheeft dekansomzonderbelemmeringtesporten,teexcellerenínsportentegenietenvánsport.We inspirerenzoveelmogelijkmensenmetdekrachtvansport.WantSportversterkt!

AmbitiesSportakkoordIIinhetkort

Wewerkensamenaaneenstevigfundament.Devoorwaardenomtekunnensportenendaar plezieraantebeleven,moetenverbeterd.Datgaatoverdemensen,organisaties,cultuuren materiëlevoorzieningenindesport.Eenbelangrijkpuntdekomendejarenishetinvesterenin kwalitatiefsterkesportaanbiedersdietoegankelijkenveiligvooriedereenzijn.Wewerkenook aaneengroterbereik.Daarmeebedoelenwedatmeermensenzichaangesprokenenuitgenodigd voelentegaansportenensporttebeleven,bijvoorbeelddoordrempelsteverlagen,mensen teprikkelenenmeersuccesverhalentedelen.Enwewerkenaanmeerbetekenisvansport. Betekenisgaatoverdewaardevansportvoordemaatschappij:energie,plezierenzingeving inhetdagelijkslevendoorenvandesportzelf,maarookeenbijdrageaanhettegengaanvan eenzaamheidenkansenongelijkheid,ofjuisthetbevorderenvangezondheid.

Bron:Sportakkoord.

Uitwerkingvandethema’s

• Inclusieendiversiteit (voorheen:Inclusiefsportenenbewegen)

HetthemaInclusieendiversiteitgaatovereentoegankelijkheidenlaagdrempeligheid. Iedereendiemeewildoenaansportmoetookechtmeekunnendoen.Erdientsprakete zijnvankansengelijkheidinendoorsport-enbeweegdeelname.Groepenmensendieniet ofweinigsportenenbewegen,zoalsmensenmeteenlaaginkomen,lageopleiding,ofeen handicap,gaanditooknietsnelvanzelfdoen.HetSportakkoordrichtzichteneersteop hetwegnemenvanfinanciële,socialeenpraktischebelemmeringen.

Leesdeverdiepingsstof ‘Diversiteit’.

• Sociaalveiligesport (voorheen:Positievesportcultuur)

HetthemaSociaalveiligesportheeftalsdoeleenbasistecreërenwaariedereenveiligen metplezierkansportenensportbeleven.Ongewenstesituaties,zoalsdiscriminatie, grensoverschrijdendgedrag,dopingenmatchfixing,zijneenbedreigingommetplezierte kunnensportenenmoetendanookvoorkomenworden.Hetgaateromdatiedereendie sportrechtheeftopeensociaalveiligeomgeving.

• Vitalesportaanbieders (voorheen:Vitalesport-enbeweegaanbieders)

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

HetthemaVitalesportaanbiedersisgerichtopeenkwalitatiefgoed,veiligentoegankelijk sportaanbodvooriedereen.Hiervoorwordenallerleimaatregelengenomenomde sportaanbiederssterker,vitalertemaken.

• Vaardiginbewegen

Ditthemastreeftnaarkansenvooriederkindeniederejongereomvaardigenveelzijdigte sportenenbewegen – onderdejuistebegeleiding – waarbijplezierenontwikkelingcentraal staan.Debasisvooreenlevenlangsportenenbewegenwordtgelegdindejeugd.Voorhet versterkenvandiebasisissamenwerkingvanverschillendedomeinencruciaal:sport, onderwijs,kinderopvang,degemeenteenmeer.Ouders,sporttrainers,buurtsportcoaches en(vak)leerkrachtenzijnsamennodigomdreumes,kindenjongerenmetplezieraanhet sportenenbewegentekrijgenéntehouden.Inhetvorigeakkoordlagdenadrukvooralop motorischevaardigheden.Nuvindtmenhetvanbelangdatkinderennaastdeze vaardighedenookontdekkenwaarzijhunsportplezieruithalenenwatbijhenpastals sport-ofspelvorm.

Drietipsomkinderenmeerenveelzijdigtelatenbewegen indewijk

Begeleidersvankinderenopsport-enspeelveldjesindewijkspelennaasthetstimulerenvan bewegenookeenbelangrijkerolbijdebredemotorischeontwikkelingvankinderen.Speciaal voorScholarshippersopKrajicekPlaygroundsontwikkeldenhetAmsterdamUMC,deHogeschool vanAmsterdamenhetMulierInstituutdaaromeentraining.Opbasisvanditprojectgevenwe drietipsvoorsportprofessionalsindewijk.DetipsuithetprojectPlay2Improvehelpen sportprofessionalsindewijkomkinderenvoldoendeenveelzijdigesport-enbeweegactiviteiten aantebiedenendaarmeedemotorischevaardighedenteverbeteren.

1.Focusnietopcompetitie

BEROEPSONDERWIJS

Zorgdatspeelveldjesindewijkgeencompetitieveomgevingzijn.Beloonvaardigekinderen nietmetextraspeeltijd,maargeefzebijvoorbeeldeenextrauitdaging.Enzorgdatminder vaardigekinderennietsteeds ‘af’ zijn,maardatookzijblijvenbewegen.

2.Houdrekeningmetniveauverschil

Houdbinnenhetsport-enspelaanbodrekeningmetverschillenindemotorischevaardigheden vankinderen.Laatvaardigekinderenbijvoorbeeldeengroterdoelverdedigen.

3.Zorgvoorintensiefspel

Richthetspeelveldzoindatjeverschillendespellenvoorverschillendeleeftijdenenniveaus tegelijkkuntdoen.Endeelkindereninkleinegroepjesin,wantdanspelenzeintensiever.

Bron:MulierInstituut(2023).

COPYRIGHTBOOM

• Ruimtevoorsportenbewegen (voorheen:Duurzamesportinfrastructuur)

HetthemaRuimtevoorsportenbewegenisgerichtophetcreërenvaneen

toekomstbestendigesportinfrastructuurdieuitnodigend,faciliterendentoegankelijkis vooriedereen.Verduurzamingishierbijeenkernbegrip.Erwordenmeerverbindingen gelegdtussenruimtevoorsportenbewegenenandererelevantedomeinen,zoalsnatuur, energieenwijkontwikkeling.

• Maatschappelijkewaardevantopsport (voorheen:Topsportdieinspireert)

Ditthemaheeftalsstrevenomdemaatschappelijkewaardevantopsportzogrootmogelijk temaken.Eriseengezamenlijkstrategischkadertopsport2032opgesteld.

Hetstrategischkaderzetvieropgavencentraal:

– meeraandachtvoormaatschappelijkverantwoordpresteren

– behoudenverrijkingvanwaardevolletopsportprestaties

vergrotenvandezichtbaarheidenbereikvantopsport

– beterebenuttingvanhetplatformtopsportvoormaatschappelijkedoelen.

Leesdeverdiepingsstof ‘Beleidswijzersport’

Opdracht2 AmbitiesNationaalSportakkoord

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. NoteerdezesambitiesuithetNationaalSportakkoord.

b. Bespreekmetelkaarvanwelkeambitiejullieindepraktijkhetmeestmerken.Watkomje binnenjeeigensportbeoefeningbijdeverschillendesportaanbiederstegen?

Opdracht3 Uitstroomvoorkomen?

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

EenvandeaandachtspuntenuitSportakkoordIIis:

• Deuitstroombijsportclubsinbepaaldegroepen,zoals12-tot18-jarigen,istehoog.

BEROEPSONDERWIJS

Bespreekmetelkaarwelkemaatregelenjezoukunnennemenomdezeuitstroomteverkleinen.

Opdracht4 Thema’sSportversterkt

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

Denieuwethema’szijn:

1.Inclusieendiversiteit(voorheen:Inclusiefsportenenbewegen)

2.Sociaalveiligesport(voorheen:Positievesportcultuur)

3.Vitalesportaanbieders(voorheen:Vitalesport-enbeweegaanbieders)

4.Vaardiginbewegen

COPYRIGHTBOOM

5.Ruimtevoorsportenbewegen(voorheen:Duurzamesportinfrastructuur)

6.Maatschappelijkewaardevantopsport(voorheen:Topsportdieinspireert).

Verdeeldezesthema’soverzesgroepjesuitdeklas.Elkgroepjebereidteenkortepresentatie voorenbesteedtaandachtaan:

• samenvattingvanwathetthemainhoudt

• wathetgroepjeervanherkentindeeigensportomgeving

• enkelemaatregelendiejekuntnemenomaanhetthemabijtedragen.

12.3Trendsenontwikkelingenophetgebiedvan sportaanbodensportdeelname

Sportaanbod

HetsportaanbodinNederlandkunjealsvolgtonderscheiden:

1. georganiseerdsportaanbod (sportverenigingen)

2.andersgeorganiseerdesport(commerciëlesportaanbieders)

3.ongeorganiseerdesport.

Georganiseerdesport

Nederlandkentruim5miljoengeorganiseerdesporters.Debondenhaddenin2021ongeveer 4,5miljoenleden.Eenaantalbeoefentdusmeerderesporten.Degeorganiseerdesportmaakt inNederlandmaarongeveer25%uitvandetotalesportbeoefening.Bijna50%bestaatuit ongeorganiseerdesportbeoefening.Hetaantalmensendatlidisvaneensportverenigingheeft jarenlangrondde35%gelegen.In2012laghetpercentagenogop32.In2020was29%vande Nederlanderslidvaneensportvereniging.

Erzijnallerleiinitiatievenomhetpercentagerondde30tehouden.DeoverheidenNOC*NSF voerencampagneomhetaantalledenvansportverenigingenrondde30%tehouden.Zezijn vanmeningdatsportverenigingeninNederlandeengrotesocialeeneconomischewaarde hebbenvoordesamenlevingendatditbehoudenmoetblijven.

BEROEPSONDERWIJS

Bijveelsportverenigingenkunjenuooklidwordenzonderwedstrijdentespelen.Jekomt alleenlekkertrainen.Steedsmeerbondenintroducereneenindividueellidmaatschap.Dittype lidmaatschapkandirectbijdebondwordenafgesloten,zondertussenkomstvaneen sportvereniging.Sportersdielosvaneenvereniginghunsportwillenbeoefenen,zoalshardlopers entoerfietsers,kunnenzovooreenrelatieflaagbedragprofiterenvanwedstrijddeelname, verzekeringenofinformatiediedebetreffendesportbondaanbiedt.

Eenandereontwikkelingisdatsportverenigingenhetaanboduitbreiden.Eentennisvereniging biedtnietalleenmeertennisaan,maarbijvoorbeeldookpadel,squashentafeltennis.

Ondanksalleinitiatievendaalthetaantalsportersbinnendegeorganiseerdesportlicht(bron: KPMG).

Voorgeorganiseerdesporterszijnvooraleenleukeactiviteitengezelligheidbelangrijk.

BrancherapportSport:sportbrancheinNederlandgroeit enverandert

IndeafgelopentienjaarisdesportbrancheinNederlandgegroeidendiversergeworden.Het aantalsportaanbiedersistoegenomenensporterskunnenkiezenuiteenbrederaanbod.Het sportaanbodbijsportverenigingenisongeveerstabiel;hetcommerciëlesportaanbodende ongeorganiseerdesport(wandelen,fietsen)groeien.Sommigetrendsbrengeneenuitdaging meevoordetoekomst:zoneemtdesportdeelnameonderjongerenafenblijvenkwetsbare

groepenachterinhunsportdeelname.Daarentegengroeitdegroepwekelijksesportersonder 65-plusserssterk.DebehoeftenvanNederlandsesporterslijkenteveranderendoorde toegenomenwelvaartenhetgebrekaantijd.Sporterswillenmeerongebondenkunnensporten.

HetBrancherapportSportbeschrijfteengestageverschuivinginhetgebruikvanhetsportaanbod inNederland.Sportersmakengebruikvaneengevarieerdsportaanbodbijonderandere sportverenigingen(23%),commerciëlesportaanbieders(18%)enindeopenbareruimte(47%).

Bron:KNCB(z.d.).

Andersgeorganiseerdesport

Andersgeorganiseerdesport isallesportaanboddatgeorganiseerdaangebodenwordtbuiten desportverenigingenom.Jekunthierdenkenaan:

• sportaanbodviaabonnementenofentreegeldenbijcommerciëlesportaanbieders,zoals fitnesscentra,zwembadenenmaneges

• sportaanbodbestaandeuit(eenmalige)evenementenwaarvoorgeenlidmaatschapnodig is,zoalswandeltochten,fietstochtenenhardloopwedstrijden

• instantiesdienietuitsluitendgerichtzijnophetaanbiedenvansport,maarsportaanbieden teraanvullingvandereguliereactiviteiten(onderanderescholen,wijken,buurten, werkgevers).

BEROEPSONDERWIJS

Fitnessisdemeestbeoefendesportvanonsland.Ongeveer20%vandebevolkingvan12jaar enouderdoetaanfitness.In2020teldeNederlandongeveer2250fitnesscentra(CBS).Basic-Fit ismet220vestigingendegrootsteketeninNederland.Intotaaldoenruim3miljoenNederlanders (23%vandeNederlandersvan12jaarenouder)aanfitness,waarvanongeveer2,4miljoenlid zijnvaneenfitnesscentrum.Bijvrouwenisfitnessnogpopulairderdanbijmannen.Fitnessis vooralpopulairbijjongvolwassenen.Bijnaeenderdevandeklantenistussende19en25jaar enongeveereenkwartistussende25en35jaar.Slechts10%vanhetaantalledenisjonger dan18jaar.

Voorandersgeorganiseerdesportersisvooraldegezondheidbelangrijk.

Ongeorganiseerdesport

Ongeorganiseerdesport issportaanbodindeopenbareruimte,waarbijgeensprakeisvan georganiseerdeaccommodatie,begeleidingen/ofcompetitie.Jekunthierbijdenkenaan:

• aanbodvansportspecifiekefaciliteitenindeopenbareruimte,zoalsopenbaresportvelden vangemeentenofinstanties,zoalsdeJohanCruijffFoundationenKrajicekFoundation

• aanbodvangeneriekefaciliteitenindeopenbareruimte,zoalsparken,recreatiegebieden, wandelpadenenfietspaden

• Ongeorganiseerdesportkanzowelindividuelesportactiviteitenbetreffenalssportactiviteiten ingroepenzonderformeleorganisatiestructuur.

Ongeorganiseerdsportenisdemeestbeoefendemaniervansportenvoorwekelijksesporters inNederland.Bijnadehelftvandewekelijksesporterssporteenofmeerderekerenpermaand indeopenbareruimte.23procentvandewekelijksesportersdoetditbijeensportvereniging eneenkleine20procentbijeencommerciëlesportaanbieder.Hetaantalsportersdat ongeorganiseerdsportneemtnogsteedstoe,ditgeldtmetnamevoorwandelenenfietsen.

Brancherapport

Enkelebevindingenuithetbrancherapport:

• Nederlandheeftéénsportaccommodatieper835inwoners.Omdataccommodatiesals zwembadenensporthallenmeerderevormenvansportfaciliteren,ishetaantal mogelijkhedenomeensporttebeoefenennoggroter.

• DegemiddeldeNederlandervindtopminderdan800metervanhuiseensportaccommodatie enbinnen1,6kilometereenfitnesscentrum,eensporthal,eenvoetbal-eneen tennisaccommodatie.Reisafstandwordtdanookweinigopgegevenalsredenomniette sporten.

• Hetovergrotedeelvandesportaccommodatieswaarinwenusportenzijnvandelaatste decennia.Delaatstetweedecenniazitdevernieuwingenverdereinrichtingvanhet Nederlandselandschapvansportaccommodatiesvooralindehoekvandecommerciële initiatieven(fitnesscentra,klimhallen)enhetsportievegebruikvandeopenbareruimte (bootcampsinparken,mountainbikeroutes,hardloopevenementen).

• Inhetaccommodatiegebruikzijnduidelijkeverschuivingenwaartenemen.Hetgebruik vanzwembadenneemtbijalleleeftijdsgroepenaf.Hetgebruikvandeopenbareruimte stijgtbijdeleeftijdsgroepenbovende25jaar.

BEROEPSONDERWIJS

• Bijdriekwartvandebasisscholenligtdedichtstbijzijndegymaccommodatienietophet terreinvandeschoolofindedirectenabijheid(opminderdan150meter).Voorbasisscholen zouereenzaalsportaccommodatiegeschiktvoorbewegingsonderwijstevindenmoeten zijnbinneneenstraalvan1kilometer.Ditblijktlangnietoveralhetgeval.InzesVSG-regio’s ligthetpercentagescholendatverderdan1kilometerafligtvaneengeschikte zaalsportaccommodatiebovende20procent.

• Bijnadehelftvandebasisscholenervaartéénofmeerknelpuntenronddekwaliteitvan gymzalen.Naasteentekortaanzaalruimtewordendebereikbaarheiden onderhoud/inrichtinggenoemd.

Wanneerdetrendmatigeontwikkelingeninsportdeelnameenaccommodatiegebruikworden doorgetrokkennaardetoekomst,zijnbijveelregio’sin2030groteverschuivingentezienten opzichtevan2014.Indestedelijkegebiedeninhetwestenvanhetlandkandevraagnaar specifiekeaccommodatiesmet10-20procenttoenemen,terwijldieinperiferelandelijke gebiedenmetdezelfdepercentages(Limburg,Zeeland,GelderlandenGroningen)kanafnemen.

Bron:MulierInstituut(z.d.).

Sportdeelname

Enkeletrendsenontwikkelingenmetbetrekkingtotsportdeelname:

• grootverschillaag-enhoogopgeleid

Deverschilleninsportdeelnametussenmensenmeteenhogeenlageopleidingwordt steedsgroter.Vandevolwassenenmeteenhogeopleidingbeoefent68%wekelijkseen sport.Vandemensenmeteenlageopleidingisdatmaar32%.Steedsmeervolwassenen zijnhoogopgeleid.Enmensenmeteenhogeopleidingsportenveelvakerdan15jaargeleden. Desportdeelnamevanmensenmeteenlageenmiddelbareopleidingblijftconstant.Als dezeontwikkelingendoorzetten,groeitdusdesportdeelname,maarookhetverschiltussen hoog-enlaagopgeleiden.

• sportdeelnamestabiel

DesportdeelnamevanNederlandersissinds2012weinigveranderd.Welishetpercentage datlidisvaneensportvereniginglichtgedaald.Vandevolwassenenneemt67%jaarlijks twaalfkeerofvakerdeelaansport(2020).Bijkinderen(6-11jaar)isdatmeerdan90%en bijjongeren(12-17jaar)meerdan80%.Dezecijferszijnsinds2012weinigveranderd.

• minderlidmaatschappen,vooralondervolwassenen

VanallevolwassenNederlandersis22%lidvaneensportvereniging.In2012wasditnog 25%.Onderdegroepvolwassenendieminstensveertigkeerperjaarsport,daalthet percentageledenook:van40%in2012naar33%eind2020.

Het‘marktaandeel’vandegeorganiseerdesportwordtduskleiner.UitNOC*NSF-registraties blijktdatdezeafnameinverenigingsledenoplangetermijnvoorvolwassenenénvoor kinderengeldt.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Sportparticipatiedecember2022.Bron:NOC*NSF.

• wekelijksesportdeelnamestabiel

In2021deed54%vandeNederlandersvan4jaarenouderéénkeerperweekofvakeraan sport.HetpercentagewekelijksesportdeelnamevoorNederlandersvan12jaarenouder isrelatiefstabieloverdetijd.

• verschuivingnaarindividuelesporten

In SportToekomstverkenning werdgeconcludeerddatdesportdeelnamedoorNederlanders tot2030ongeveergelijkzalblijven.Welzalereenverschuivingplaatsvindennaarandere typensportdannupopulairzijn,voornamelijknaarmeerindividuelesporten.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Bron:RijksinstituutvoorGezondheidenMilieu(2022).

• geringeverschillentussenmannenenvrouwenoverdetijd

In2021deed56%vandeNederlandsemannenvanaf4jaarenouderwekelijksaansport. Voorvrouwenisdit52%.Voormannenvan12jaarenouderlijktereenlichtstijgendetrend tezijntussen2001en2021inhetpercentagewekelijksesporters.Voorvrouwenisdetrend overdetijdstabiel.

• individueelsportenmeestpopulair

In2021wasfitness/conditietrainingdemeestbeoefendesportdoorNederlandersvan4 jaarenouder.Ongeveereenvijfdevandebeoefendesportendoorwekelijksesporterswas fitness/conditietraining.Groepslessenzijnhierinnietmeegenomen.Dezevormeneenaparte categorieenstondenin2021opde16deplek.Detopdrie-fitness/conditietraining, hardlopenenvoetbal-komtovereenmeteerderejaren.

• drieopdevijfwekelijksesportersheefteenlidmaatschapen/ofabonnement

In2021haddrievijfdevandewekelijksesporterseenlidmaatschapbijeensportverenigingen en/ofeenabonnementbijeensportaanbieder(60%).Ditneemtafmetdeleeftijd.Wekelijks

sportendekinderenenjongerenzijnmeestallidvaneensportvereniging(74%en66%). Wekelijkssportendevolwassenenenouderenhebbenvakereenabonnementbijeen sportaanbieder(25%en22%).

• kwartvandemensendieernstigbeperktzijnbijhetsportensportwekelijks In2021sportteruimeenkwartvandevolwassenen(18t/m64jaar)dievanwegede gezondheideenernstigebeperkingervaardenbijhetsportenwekelijks.Voorvolwassenen meteenbeperkingdienieternstigwas,lagditaandeelruimtweekeerzohoog(62%).Onder ouderen(65-plussers)meteenernstigebeperkingbijhetsportensportteongeveereenop devijfwekelijks.Ditaandeellagdriekeerzohoogbijouderendieeenbeperkingbijhet sportenervaardendienieternstigwas(54%).Dezepercentageszijnperleeftijdvooreen aantalgroepenverschillendoverdejaren(2017-2021).Deaantallenvoorjeugdigen(4t/m 17jaar)meteenernstigebeperkingzijntelaagomcijfersvoortepresenteren.

Opdracht5 Sportaanbod

a. OpwelkemanierkunjehetsportaanbodinNederlandonderscheiden?

b. Geefeenkortetoelichtingopdezedrievormenvansportaanbod.

Opdracht6 Aanbodsportverenigingen

Welkeactiesondernemensportverenigingenomhetaantalledenenigszinsoppeiltehouden?

Opdracht7 Sportdeelname

Beschrijfeenaantaltrendsenontwikkelingenophetgebiedvansportdeelname.

BEROEPSONDERWIJS

12.4Innovatiesbinnensportenbewegen

Innovatiesbinnensportenbewegenvolgenelkaarsnelop.

Topsport

Vooralbinnendetopsportvolgendeinnovatieselkaarinhoogtempoop.Eengoedvoorbeeld hiervanisdeskeleton-sleevanKimberleyBos.

Skeletonslee

COPYRIGHTBOOM

EenmooieinnovatiezitindeskeletonsleevanKimberleyBos,verteltMauriceHendriks(chef demissionNederlandbijdeOlympischeSpelen).“Datisvooraleenaerodynamicatrajectgeweest meteenBritsepartij,waarwijalsNOC*NSFeenfinanciëlebijdrageaanhebbengeleverd.Het initiatiefkomtvanbondscoachKristanBromleydiezelfveelverstandvanaerodynamicaheeft. Deinnovatiezitdaarbijindevormenbevestigingvandesleeendeijzers,incombinatiemet dehoudingvandesporter.”

Bron:Sportinnovator(2018).

Sportinnovator

EenbelangrijkerolisweggelegdvoorSportinnovator.Sportinnovatoriseeninitiatiefvanhet MinisterievanVolksgezondheid,WelzijnenSport.Sinds2015heeftSportinnovator960 innovatieveideeënbeoordeeldenhebbener285kansrijkeinitiatievenfinanciëleondersteuning enadviesgekregen.SportinnovatorsluitnauwaanophetNationaalSportakkoordenrichtzich nietalleenopdetopsport. Sportinnovatie stimuleertdesportdeelnameensportiefbewegen, vergrootdekansoptopsportmedaillesendraagtbijaandeplezierbelevingvansport,zowel actiefalspassief.Meniseropgerichtomsportzoleukentoegankelijkmogelijktemakenvoor alleNederlanders.Zohoudtmenzichookbezigmetdeongelijkheidinsportdeelnametussen deverschillendebevolkingsgroepen.

Ondanksjarenlangeinzetisdeongelijkheidinsportenbewegennogsteedserggroot.Mensen diepraktischopgeleidzijnen/oflagereinkomenshebbensportenveelminderdanmensenmet eentheoretischeopleidingenhogereinkomens.Omditprobleemaantepakkenorganiseert SportinnovatoreenIdeationChallenge.Indezechallengeishetopzoeknaardebesteideeën ommensenmeteenlagesociaal-economischestatusaanhetsportenenbewegentekrijgen.

Innovatiestimuleertsportdeelname

InnovatiestimuleertdesportdeelnameenhetbeweeggedragvanalleNederlandersenmaakt daarmeeonslandvitaler.Enhetvergrootdekansoptopsportmedailles.Sportinnovatorwil doorbewezensamenwerkingdeimpactvansportinnovatievergrotenendaarmeeNederland internationaaltoonaangevendlatenzijn.

Bron:Sportinnovator(z.d.)

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Bekijkdevideo's'Sportinnovator'en'Dewaardevansportinnovatorcentra'.

Trendsfitness

Defitnessbrancheblijftvolopinbeweging.Zoiserveelteverwachtenvandekleinschalige fitnessboutiquesdieinopmarszijn.Ookvanoutdoorfitness,flexibelecontracten,appsen aggregators – bedrijvendieéénlidmaatschapvoortientallenfitnessaanbiedersaanbieden –wordtverwachtdatdieeenpositiefeffectopdemarkthebben.Binnenfitnessworden onlinetrainingensteedspopulairder,waarbijgebruikgemaaktwordtvanapps(AdidasTraining, NikeTrainingClub,Sworkit).Erissteedsmeeraandachtvoordetotalegezondheidvande deelnemers.Ontspanningkrijgtdanookdevolleaandachtindevormvanactiviteitenalsyoga, taichienmeditatie.Deverbindingdiemetdenatuurgemaaktwordt,kanookinditlichtgezien worden.Zowinnentrailrunningenhikenaanpopulariteit.

Fitnesstrends2023

Deontwikkelingenindefitnesswereldstaannooitstil,nieuweenbetereapparatuur,leukeapps omjetrainingennóguitdagendertemakenennogveelmeer.Ookditjaarzijnerinteressante ontwikkelingen:

1.fitnessapparatuurvoorhomegyms/thuisgebruik

2.bedrijfsfitness

3.personaltraining

4.boutiquefitnessstudio’s

5.functionelefitnesstrainingen

6.intervaltrainingmethogeintensiteit(HIIT)

7.lichaamsbewegingvoorgewichtsverlies

8.bewegenisgeneeskunde

9.mobileappsvoorlichaamsbeweging.

Bron:Fitness24.nl(2023).

Draagbaretechnologie,wearables

Hierbijgaathetnietmeeromeenvoudigestappentellers,maaromzeergeavanceerde smartwatchesenactivitytrackersdiederolvaneenvolwaardigecoachvervullen.Activitytrackers metenjesport-enbeweeggedrag,gevenaanhoeactiefjebent,hoeveelcalorieënjeverbrandt, watjeslaappatroonisenhoehoogjehartslagis.

Ruimtweeopdevijfmensen(44%)tussende16en79jaarmaaktenin2019gebruikvaneen elektronischhulpmiddelbijhetsportenenbewegen.In2021bleekdathetaantalgebruikers vanelektronischehulpmiddelennogsteedsstijgt,vooraltijdensdecoronapandemie.Gebruikers vanwearablessportenmeerenzijnvaakjongerenhogeropgeleid.Hetaantalmensendat wearablesgebruiktissterkgegroeid.

Wearables

Wearables zijnerinverschillendesoorten:elektronischeapparatendiejeophetlichaamkunt dragenenactivitytrackers,smartwatchesenappsopdetelefoondiebijvoorbeeldjedagelijkse (sport)activiteitenbijhouden.Hetgroteverschiltussenactivitytrackersensmartwatchesisdat activitytrackerspuurgerichtzijnopfitnessengezondheid,terwijldesmartwatcheenverlengstuk isvanjesmartphoneenfunctiesheeftdieniettemakenhebbenmetgezondheid.Een activitytrackerisietsnauwkeurigerinhetmetenvanbeweegactiviteiten.Eenappopjetelefoon kannetalseenactivitytrackergegevensregistreren,alleenmoetjehiervoorjetelefoonopje lichaamdragen.

Bekijkhetdevideo'Zokiesjeeenwearable'endewebsite'Alleswatjemoetwetenover activitytrackers(wearables)'.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

MeerderheidNederlandersgebruiktappofdevicebijhet sporten

In2022gebruikt51procentvandebevolkingeenappen/ofdeviceomsportieveactiviteitente beoefenen.Datismeerdanin2019(44%)en2016(31%).Datblijktuiteenonderzoekvanhet MulierInstituutonder16-tot80-jarigen.

E-sports,gamingengamification(EGG)

E-sports,gamingengamification(EGG)Isookeenthemabinnensportenbewegen.

E-sports

E-sportswordensteedspopulairder.Duizendenkijkersvolgendagelijkshunfavorietegame, teamofspelerviastreamingdiensten,endegrootstetoernooienbiedenspelersprijzenpotten aanvanmeerdaneenmiljoendollar.Metnamebuurtsportcoachesgebruikene-sportsen gamingombepaaldegroepentestimulerentotsportenbewegen.

Dedefinitievane-sports

E-sports,eenafkortingvanelectronicsports,iseenverzamelnaamvoorallegamesmeteen competitiefelementdieopprofessioneelniveaugespeeldworden.Degameskunnenindividueel ofinteamverbandwordengespeeld.Hetgaataltijdomeenwedstrijdelement.Bije-sportsmoet jebijvoorbeelddenkenaandeNederlandseeDivisie(eredivisievoordevoetbalgameFIFA)en hetnationaleRocketLeague-teameTeamNL(autovoetbalgame).Erzijnverschillendespelvormen ofgenresteonderscheiden.JekunthierbijdenkenaandeMassiveOnlineBattleArena,fighting games,eenshooter(CallofDuty).

BEROEPSONDERWIJS

HoewerkteenrondeRainbowSixSiege?

InRainbowSixSiegenementweeteamsvanvijfhettegenelkaarop.Heteneteambegintals aanvallers,hetandereteamsalsverdedigers.Eenwedstrijdwordtbepaaldineenaantalrondes. Eenrondelooptafalseenvandetweeteamsdeanderevollediguitschakeltofalsdeaanvallers hundoelbereiken.Verdedigerskunnenookwinnendoorlanggenoegtijdterekkenende rondetijdtelatenverstrijken.Naeenaantalrondeswordenderollenomgedraaid,zodatbeide teamseenkeeralsaanvallerenverdedigerspelen.

E-sportswordtgekenmerktdoordriedingen:

• deaanwezigheidvaneencompetitiefelementindegame

• eenminimumvantweespelersofteamsdiehettegenelkaaropnemen

• eenorganisator/toezichthouderdiederegelsopsteltenfungeertalsscheidsrechter.

Jongerenindebuurtverbindenmete-sportsals welzijnsorganisatie

Brengjongerenbijelkaarencreëermeerverbindingindebuurtdoorbewegenleukenuitdagend temakenmete-sports.DitkanbijvoorbeeldmeteenFIFASkillGamesday.

Hetbereikenvanjongerenopdetraditionelemanierwordtsteedslastiger.Alswelzijnsorganisatie weetjedaarallesvan.Datisooknietzogek,aangezienzemetzoveeltechnologieopgroeien. Pleintjeszijnvaakleeg,wantvoetballendoenzevooralvirtueelopdePlayStation.Hoezorgje indewijkvoormeerverbindingtussenjongeren?

Wijgebruikendeaffiniteitdiedejeugdmete-sportsheeftjuistinonsvoordeel:doorgamification. DenkaaneenmiddagwaarbijallesinhettekenstaatvandepopulairegameFIFA,maardan metveelfysiekebewegingencontacttussenjongeren.TijdenseenFIFASkillGamesdaydoen jongerendezelfdechallengesalshunfavorietevoetballerindegame,maarwelinhetécht.Zo bereiken,activerenenverbindenwijjongerendoorhunbelevingswereldtevertalennaarhet voetbalveld.

Bron:Jongerenindebuurtverbindenmetesports|DutchGameMasters.

Bekijkdevideo'UniekE-sports|gamingene-sportsmeteenbeperking'.

Gaming

Bije-sportsgaathetdusnietomrecreatiefgamen.Gamingstaatvoorhetspelenvanvideogames. Ditgebeurtveelaloprecreatiefniveau.Voordesportleiderzijndegameswaarbijjefysiekactief benthetinteressantst.JekunthierbijdenkenaanPokémonGO,BeatSaberenRingFitAdventure.

Erisdusverschiltusseneengamereneene-sporter.Delaatstespeeltcompetitiefof professioneelniveau.Bijhetorganiserenvane-sportevenementenindebuurt,wordterstrikt genomenmeestalnietvoldaanaandedefinitie.Vaakisdaarmeersprakevangaming,aldan nietmeteenwedstrijdelement.

Gamification

Bij gamification voegjeeenspelelementtoeaaneenbepaaldeactiviteitomhetleukerte maken.Jekuntgamificationomschrijvenalshetverbeterenvaneendienstofactiviteitdoor (digitale)spelelemententoetepassendiehetgebruikervanaantrekkelijkermaken.

Datspelelementkantemakenhebbenmethetontvangenvanfeedback,hetinbeeldbrengen vandevoortgang,allerleivormenvanbelonen,socialeverbondenheidenhetstellenenbereiken vandoelen.Defeedbackkrijgjebijvoorbeelddoorlampjes,geluidseffecten,eenhogerlevelof eenhogerescore.Opdiemaniermotiveerjemensenomactieftewordenofteblijven.Ookdit kanopverschillendemaniergebeuren.Eenladdercompetitiekunjealzienalsgamification.

Meestalgaathetomeentoolofappdiespeelsstimuleerttot(extra)beweging.Voorbeelden hiervanzijnStrava,Ommetje,virtueelfietsendoordeeigenstad,oplichtendetraptreden, QR-joggingroutesdoordestadendeinteractievespeeltoestellenvanYalp.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Stimulerenbewegenindewijk

Vooralgamingengamificationbiedenkansenombewegenindewijktestimuleren,alheeft ‘games-professor’ BenSchoutenvandeTUEindhovenheefthetlieverover ‘playification’. “De krachtvangamingengamificationschuiltindemotiverendespelelementen.Jekrijgt bijvoorbeeldfeedbackmetgeluidenoflampjes,doorlooptlevelsenzietjeprogressie.Ook socialemogelijkhedenmakengamesaantrekkelijk,zoalschattenofsamenspelenmetanderen.” Ditallesverhoogtdeintrinsiekemotivatie.Bovendienzijngameslaagdrempelig,duskunjeze inallerleisettingsgebruiken. “Alleskaneenspeelveldzijn.”

Bron:Dummer&Bulkens(2022).

Opdracht8 Innovatiesbinnendetopsport

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Kommetelkaartoteenopsommingvaninnovatiesbinnendetopsport.

Yalpinteractievespeeltoestellen.

Opdracht9 Sportinnovator

Bekijkdevideo's'Sportinnovator'en'Dewaardevansportinnovatorcentra'.

WatvoororganisatieisSportinnovator?

Opdracht10 Fitnesstrends

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken. Bespreekmetelkaardebelangrijkstefitnesstrends.

Opdracht11 Draagbaretechnologie,wearables

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Inventariseermetelkaarwelkedraagbaretechnologie,wearablesjulliegebruiken. Inventariseerdaarnametdeheleklasalledraagbaretechnologiediedoorjulliegebruikt wordt.

b. Bespreekmetelkaarwatjullievanheteffectvandezedraagbaretechnologievinden.Wat wordterdoorverbeterd?

Opdracht12 E-sports,gamingengamification(EGG)

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Bespreekmetelkaarwatjullieverstaanondere-sport,gamingengamification.

b. Bespreekmetelkaardemogelijkhedenvane-sports,gamingengamification.

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht13 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

Jekuntdebelangrijksteontwikkelingenophetgebiedvanhet sportbeleidbeschrijven.

Jekunttrendsenontwikkelingenmetbetrekkingtotdesportdeelname beschrijven.

Jekunttrendsenontwikkelingenmetbetrekkingtothetsportaanbod beschrijven.

Jekuntdebelangrijksteinnovatiesophetgebiedvansporten bewegenbeschrijven.

1.

12.5Verdiepingsstof-Diversiteit

Sportdeelnamestimulerenonderverschillendesocialegroepenenongewenstgedragensociale uitsluitingtegengaan.Datzijnbelangrijkethema’sinsportbeleiden-onderzoek.Iedereenmoet kunnendeelnemenaansportenzichdaarook‘thuis’kunnenvoelen.Ongeachtgeslacht,leeftijd, sociaaleconomischeachtergrond,etniciteit,fysieke/cognitievebeperkingofseksuelevoorkeur.

HetMulierInstituutonderzoektdesportdeelnamevanallerleigroepenindesamenleving,maar ookdevertegenwoordigingvandiegroepeninleiderschapspositiesindesport.Enwebestuderen mechanismenvanin-enuitsluitingendebeleidsaandachtvoordiversiteitenspecifiekegroepen.

Bron:MulierInstituut(z.d.).

12.6Verdiepingsstof-Beleidswijzersport

Sportenbewegenalsmiddelvoormaatschappelijkedoelen

Ookdevisievandemaatschappijopsportenbewegenverandertendaarmeehetsport-en beweegbeleid.Sportwordtsteedsminderalleendoelopzich.Hetwordtsteedsmeereenmiddel omdiversemaatschappelijkedoelenengemeentelijkeopgaventerealiseren.Denkbijvoorbeeld aandeinzetvansportenbewegenbijhetterugdringenvangezondheidsachterstandenende inzetbinnendezorg-enwelzijnssector.Dezeenandereontwikkelingenwarenaanleidingom deBeleidswijzerSportenBewegeneenflinkeupdatetegeven.

VernieuwdeBeleidswijzerSportenBewegen

BEROEPSONDERWIJS

DevernieuwdeBeleidswijzerSportenBewegeniseenpraktischhulpmiddelomsport-en beweegbeleidteformulerenofhethuidigebeleidtevernieuwen.Hetistotstandgekomenmet medewerkingvandiversegemeenten.Watnieuwis,zijnonderanderedeoverwegingenom welofgeenzelfstandigsport-enbeweegbeleidteschrijven.Hetisnietaltijdnodigomeen apartenotaofvisieoptestellen.Sportenbewegenkanookintegraaldeeluitmakenvan gezondheidsbeleid.Sport-enbeweegbeleidhoeftbovendiengeendikpakpapiertezijn.Het kanookbestaanuiteenschematischeweergavevandoelenenresultaten.

Download:BeleidswijzerSport

DeBeleidswijzerSportenBewegenisgeschrevenalshandreikingeninspiratiebronvoor gemeentelijkebeleidsambtenaren.Vooriedereenuitdesectorensport,welzijn,gezondheid, onderwijsenruimtelijkeordeningdieverantwoordelijkisvoorhetontwikkelenencoördineren vanhetsport-enbeweegbeleid.

Bekijkdewebsite'BeleidswijzerSportenBewegen'.

12.7Begrippen

Andersgeorganiseerdesport

Allesportaanboddatgeorganiseerdaangebodenwordtbuitendesportverenigingenom.

Diversiteit

Gaatoverdemixvanverschillentussenmensen:demografisch(leeftijd,religie,gender,seksuele diversiteit,cultuur),fysiekemogelijkheden,maarookoververschilinkarakters,opleidingsniveau, vakgebieden,organisatiecultuurenzovoort.

Gamification

Hierbijvoegjeeenspelelementtoeaaneenbepaaldeactiviteitomhetleukertemaken.

Georganiseerdsportaanbod

Sportaanbodvanuitdesportverenigingen.

Inclusief

Iedereenkanmeedoenindesamenleving.

Ongeorganiseerdesport

Sportaanbodindeopenbareruimte,waarbijgeensprakeisvangeorganiseerdeaccommodatie, begeleidingen/ofcompetitie.

Positievesportcultuur

Eensportomgevingwaarontwikkeling,plezierensocialeveiligheidcentraalstaan.

Sportinfrastructuur

Voorzieningenophetgebiedvansport,zoalssportvelden,zwembaden,sporthallen,clubhuizen, hetstadsparkenhettrapveldjeindewijk.

Sportinnovatie

Kenmerktzichopdriemetelkaarsamenhangendemanieren:deontwikkelingen/ofintroductie vannieuweproducten,dienstenensportactiviteiten,diedebeoefeningvansportdirectraken enprimairgerichtzijnophetbevorderenvansportenbewegen.

Wearables

Slimmecomputersengadgetsdieophetlijfgedragenworden.

THEMA13

BEROEPSONDERWIJS

MONITOREN,EVALUEREN,RAPPORTERENEN PRESENTEREN

Inhoudthema

• Monitoren,nazorgenevalueren

• Rapportageofpresentatie?

• Planmatigrapporteren

• Structuureneisen

• Planmatigpresenteren

• Opbouwvandepresentatie

• Audiovisuelehulpmiddelen

• Tipsvoordepraktijk

• Verdiepingsstof

• Begrippen

Tijdensdeuitvoeringvanhetproject monitor jedevoortgang.Jeverzamelthiervoorgegevens envergelijktdezeregelmatigmetbijvoorbeelddeplanning.Jekuntditookeentussentijdse evaluatienoemen.Aanheteindevaneenprojectevalueerjehetprocesenhetresultaat.Het resultaatkunjeweergevenindevormvaneenrapportageofpresentatie.Inditthemawordt verderingegaanophetplanmatigrapporterenenpresenterenenhoejeonderanderemet audio-visuelehulpmiddeleneenprojectpresentatiekuntopstellen.Hetdienteenbewuste keuzetezijnofjekiestvooreenrapportageofeenpresentatie.Deopdrachtgeverkanhierbij ookeenrolspelen.Beidevormenhebbenvoor-ennadelen.

Ditthemaeindigtmeteenaantaltipsvoordepraktijk.Dezetipshebbenbetrekkingopzowel deprojectrapportagealsdeprojectpresentatie.

Relatiemetwerkproces

Hetthema ‘Monitoren,evalueren,rapporterenenpresenteren’ heeftvooraltemakenmet werkprocessenP2,P3,P4enP5-K2-W3:MonitortdeuitvoeringvanhetSB-(deel)project.

Leerdoelen

• Jekuntomschrijvenopwelkemanierjedevoortgangvaneenprojectkuntmonitoren.

• Jekuntmetbehulpvangerichtedataverzamelingeenproces-enproductevaluatieuitvoeren.

• Jekuntomschrijvenhoejeplanmatigeenprojectrapportageschrijft.

• Jekuntomschrijvenhoejeplanmatigeenprojectpresentatiehoudt.

• Jekuntbijeenprojectpresentatiegerichtgebruikmakenvanaudiovisuelehulpmiddelen.

13.1Casus Opdracht1 CasusLestbest

Hetprojectteamhadbijnaeenhalfjaarlanghardgewerktaanhetproject.Zewarenheterover eensdatheteensuccesvolprojectwasgeworden.Deopdrachtgeverhadvoorafgevraagdom hetprojectopeengepastemanieraftesluitenmeteenprojectrapportageofeen projectpresentatie.Hetwasalweerzolanggeleden,zehaddenernauwelijksnogaangedacht. Maarnumoesthetdantochgebeuren.Deprojectgroepvroegzichafwathetbestezouzijn: eenrapportageofeenpresentatie?Envoorwiemoestenzediteigenlijkmaken?Voorwiewas derapportageofdepresentatiebestemd?

Eenvandeprojectleden,Hannah,gafdevoorkeuraaneenpresentatie.Gewooneenflitsende Prezi,dankwamhetvastdikinorde.ProjectleiderSannewashetdaarnietdirectmeeeens. Zevroegzichafofdeopdrachtgeverweloverdejuisteapparatuurbeschiktevooreendergelijke presentatie.

Kennis

a. Watiseenprojectrapportage?

b. Watverstajeondereenprojectpresentatie?

c. Watisdeinhoudvaneendergelijkerapportageofpresentatie?Hoezietdeopbouwvan zo’nrapportageofpresentatieeruit?

d. Watzijndevoor-ennadelenvaneenprojectrapportage?

e. Watzijndevoor-ennadelenvaneenprojectpresentatie?

f. Waarmoetjebijhetmakenvaneenprojectrapportageofprojectpresentatierekeningmee houden?Welkerolspelendemensenofhetpubliekwaarmeejetemakenhebt?

g. WatiseenPrezi?Watzijndevoor-ennadelenvaneenPrezitenopzichtevaneen PowerPointpresentatie?

h. Welkeapparatuurhebjenodigvooreendergelijkepresentatie?

13.2Monitoren,nazorgenevalueren

Bijiederprojectzorgjevoormonitoring,nazorgenevaluatie.

Monitoren

Eenprojectheeftmeestaleenlangedoorlooptijd.Jebentervaakeenaantalmaandenmee bezig.Omtewetenofjeopdegoedewegbent,ishetbelangrijkomdevoortgangindegaten tehouden.Ditwordtmonitorenvandevoortganggenoemd.Jeverzameltregelmatiggegevens omtekijkenofjenogopdejuistekoersligt.Afhankelijkvandeaardvanhetprojectkunjenaar verschillendeonderwerpenkijken.Enkelevandezeonderwerpenzijn:

• hetprojectresultaat

Kanhetprojectresultaatnogsteedsbehaaldwordenofmoeterbijgestuurdworden?

• deelnemers

BEROEPSONDERWIJS

Liggenweopkoersomhetbeoogdeaantaldeelnemersterealiseren?Moetenereventueel extraactiesuitgezetworden?

• draagvlak

Hoestaathetmethetdraagvlak?Neemtdesteunvoorhetprojecttoeafaf?

• inzetpersoneel

Iservoldoendemenskrachtomdeklusteklaren?Moeternogextraaandachtbesteed wordenaanbijvoorbeeldhetwerven,selecterenenplaatsenvanvrijwilligers?

• financiën

Blijvenwebinnenhetbeoogdebudget?Zijndeuitgaveneninkomstennogmetelkaarin balans?Inhetthema ‘Projectbegrotingenbudgettering’ vindjeinformatieover budgetbewakingenhetgebruikvaneenkasboek.Dithoudtjeopfinanciëlekoers.

• planning

Verlooptallesnogvolgensplanning?Iserbijbepaaldeactiviteitensprakevanvertraging?

Zijnerextraactiesnodig?Moetdeplanningbijgesteldworden?

• knelpunten

COPYRIGHTBOOM

Doenerzichbepaaldeknelpuntenvoorenhoekunnendieopgelostworden?

• samenwerkingprojectteam,betrokkenen

Hoeverlooptdesamenwerkinginhetprojectteamenmetdeoverigebetrokkenen?Moeten eropditpuntnogactieswordenondernomen?

Eenanderemanieromdevoortgangtemonitorenishetgebruikmakenvande beheersingsfactoren(KOFTIG).Ditwordtverderuitgewerktinhetthema'Opstellenvaneen projectplan'.

Totslotishetbelangrijkomdevoortgangregelmatigtebesprekenmetdeopdrachtgever.

Bekijkdewebsite'Beheersingsfactorenbijeenproject'.

Nazorg

Aanheteindevanhetprojectbenjenognietklaarmetdewerkzaamheden.Erdientnog geëvalueerdteworden,maardaarnaastisookdenazorgheelbelangrijk.Totdezenazorg behoort:

• deafsluitingvanhetproject

• eentevredenheidsonderzoek

• bedankenvanbetrokkenen(medewerkers,vrijwilligers,sponsors)

• financiëleverantwoording

• na-publiciteit

• verankering,borging.

Deafsluitingvanhetproject

Behalvedateenprojectwordtopgestart,mogelijkmeteenstart-upvergaderingofeen kick-off, moeteenprojectooknetjeswordenafgesloten.Hetmoetvoorallebetrokkenen,ookde sponsors,duidelijkzijndathetprojectisafgelopen.Eenkortemaniervancommunicerenishet schrijvenvaneenbriefaanallebetrokkenen.Nadezebriefkaneventueellatereen evaluatierapportofeenpresentatievolgen.Nietiedereenhoefthetrapportteontvangen.Voor deprojectgroepkandeafsluitingeenfeestelijktintjekrijgenindevormvaneenuitje,dinerof borrel.Jekuntoverwegenomookdebelangrijkstesponsors,partnersendeopdrachtgever hiervooruittenodigen.

Eentevredenheidsonderzoek

Eentevredenheidsonderzoeklegtdetevredenheidvaneenbepaaldedoelgroep(klanten, deelnemers,medewerkers,leveranciers,sponsors)overeenorganisatie,productofdienstvast. Metbehulpvandezeinformatiekunnenvervolgensconclusiesgetrokkenwordenoverhoedeze tevredenheidverbeterdkanworden,omzouiteindelijktotbetereresultatentekomen.Ookbij eenprojectkanditbelangrijkeresultatenopleveren.Zozoujedetevredenheidvande deelnemersenvrijwilligerskunnenmeten.Enerzijdskunjemetdezegegevenshetsuccesvan jeprojectonderbouwen,anderzijdsgeeftditrelevanteinformatievoordeorganisatievaneen volgendproject.

Klanttevredenheidsonderzoek

Enkelegangbareonderwerpenvaneenklanttevredenheidsonderzoekzijn:

• dekwaliteitvandeproducten,dienstenofactiviteiten

• dekwaliteitvandeserviceenklantvriendelijkheid

• deprijs-kwaliteitsverhoudingvanproducten,dienstenofactiviteiten

• positietenopzichtevandeconcurrentie

• decommunicatie

• facturatie.

Bedankenvanbetrokkenen

Hetbedankenvandebetrokkenenisheelbelangrijk.Debetrokkenenzijnbijvoorbeeld medewerkers,vrijwilligers,samenwerkingspartners,buurtbewonersensponsors.Hetbedanken vandebetrokkenenpakjeplanmatigaan.Maakineenoverzichtduidelijk:

• wiejegaatbedanken

• hoejedebetreffendemensengaatbedanken

• wanneerjegaatbedanken

• wievoorhetbedankenverantwoordelijkis.

BEROEPSONDERWIJS

Doordezeplanmatigeaanpakwordengeenbelangrijkebetrokkenenvergeten.Hetbedanken heefttweekanten.Enerzijdsisheteenfatsoensnorm:erewieeretoekomt.Anderzijdsvergroot jedekansdatjenogeenkeereenberoepkuntdoenopdezemensen.Debeloningkaneen dankwoordzijn,maarjekuntookietsgeven.Probeerietsorigineelstebedenken.Hetkaneen herinneringaanhetprojectzijnofeengezamenlijkeactiviteit.Besteedhieraandachtaan.

Bedenk,alshetkan,eenverrassendbedankje.Eenbosbloemenkannatuurlijkaltijd.

Bedankdebetrokkenennaafloopvanhetevenement.

Financiëleverantwoording

Bijgroteprojectenwordtaanheteindeeenfinancieelverslagopgeleverd.Bijkleinereprojecten spreekjevaneennacalculatieofafrekening.Waterinelkgevalmoetgebeuren,iseen verantwoordingvanalleinkomstenenalleuitgaven.Daaromishetbelangrijkomvanuitgaven eninkomstenbewijsstukkentebewaren.Ditkanindevormvanbonnetjesenkwitanties.In hetthema ‘Projectbegrotingenbudgettering’ wordthetkasboekbesproken.Ineenkasboek kunnenalleinkomstenenuitgavenbijgehoudenenverantwoordworden.Dezeverantwoording legjeafaandeopdrachtgever,maarookdebelangrijkstesponsorswillengraagwetenwaar hetgeldpreciesaanuitgegevenis.

Na-publiciteit

Voorveelopdrachtgeversenorganisatorenishetbelangrijkdathetprojectpubliciteitkrijgt. Jehebtpubliciteitnietaltijdindehand,maarkuntwelactieondernemen,zodatdekansop publiciteitgroterwordt.Zokunjeeenlokalekrantopdehoogtebrengenvanhetprojecten dieuitnodigentijdenshetproject.Maarooknaafloopzijnernogkansenoppubliciteit.Zokun jedepersbenaderenomaandachttebestedenaanhetsuccesvanhetproject.Ditkaninde vormvaneeninterview,maarjekuntookeenpersberichtinzenden.Vergeetbijhetinterview nietdebelangrijkstesponsorstenoemen.

Verankering,borging

Hetwenselijkstisnatuurlijkdatjouwprojectookopdelangetermijnnogsteedseffectheeft. Daaromishetbelangrijkomditteverankerenofteborgen.Erwordtwelgestelddat borging geenbegin-ofeindpuntheeft,maardaterdoorlopendaangewerktmoetworden.Steldatje projectgerichtwasopeenspecifieksport-enbeweegaanbodvoormensenmeteenlage sociaal-economischestatus.Hetisdanbelangrijkomooknahetprojectregelmatigteevalueren ofhetaanbodnogwelsteedspastbijdebehoeftenvandemensen.Jekuntzelfnietaltijdde vingeraandepolshouden.Voorjoustopthetprojecteenkeer.Daaromishetbelangrijkom dieverantwoordelijkheidovertedragenaaniemandanders,bijvoorbeeldeenbuurtsportcoach.

Bouwstenenvoorborging

Metdevolgendezesbouwstenenkunjeeensport-enbeweegprojectborgen:

1.eensterkenuniekaanboddatvoorzietineenlokalebehoefte

2.voldoendegeld,afkomstiguitdiversefinancieringsbronnen

3.structurelebetrokkenheidvandeskundigetrainers,begeleiders,projectleider

4.samenwerkingmetpartnersindewijk,dieovertuigdzijnvanhetbelangendekwaliteit vanhetaanbod

5.inzichtinresultateneneffectenvanjouwaanboddoormonitoringenevaluatie

6.bekendheidvan(deopbrengstenvan)jouwuniekeaanboddoorgoedemarketing.

Bron:Aalbers(2015).

Bekijkdevideo'Borgingvansportimpulsprojecten'.

Evalueren

Deevaluatievaneenprojectvormteenbelangrijkefaseinhetgeheel.Hetgaaternietalleen omtebepalenofhetprojectsuccesvolisgeweest,maarookomdevraagofhetprocesnaar wensisverlopen.Hetgaatduszowelom:

• eenproductevaluatie

Zijndeprojectdoelenbehaald?

• alsomeenprocesevaluatie

Heefthetprojectteamviadejuistewegofdejuistemethodezoeffectiefenefficiëntmogelijk deresultatenbereikt?

Daarnaastvalterveeltelerenvaneenevaluatie.Dekansisgrootdatjenogeenkeerbetrokken raaktbijdeorganisatievaneenproject.

Bijditonderwerpgaanwenaderinop:

• hetevaluerenaandehandvanvoorafopgesteldepunten

• evaluatiemethoden

• evaluerenvanheteigenfunctioneren.

Evaluerenaandehandvanvoorafopgesteldepunten

Hetisaantebevelenomdeevaluatietehoudenaandehandvaneenaantalvoorafopgestelde punten.Ditgeeftenerzijdsstructuurenanderzijdsdemogelijkheidaandeprojectledenom zichopdeevaluatievoortebereiden.Jekuntditdoenaandehandvandefasenwaarinhet projectontwikkeldis.Uitelkefasekunjeeenaantalbelangrijkpuntennaarvorenhalen.Ook ishetmogelijkomhetpersoonlijkfunctionerenvandeprojectledenaandeordetestellen. Hierbijkunnendansterkeenmindersterkekwaliteitenvandeprojectledennaarvorenkomen. Ditkantotpersoonlijkeleerpuntenleidenvooreeneventueelvolgendproject.

BEROEPSONDERWIJS

Evaluatievaneenproject.

Vóórjegaatevalueren,steljejezelfdevolgendevragen:

• Waaromgajeevalueren:watishetdoelvandeevaluatie?

• Voorwievoerjedeevaluatieuit:voormedewerkers,opdrachtgever,deelnemersofsponsors?

• Wiezijnerbetrokkenbijdeevaluatie?

– deopdrachtgever

– dedeelnemers

devrijwilligers

– ledenvanhetprojectteam

– belangrijkesamenwerkingspartners

desponsoren

– debuurtbewoners.

• Wieleidtdeevaluatie?

• Watwordtergeëvalueerd:hetheleproject,deactiviteiten,hetsponsorplan,het vrijwilligersplan,decatering?

• Hoewordtergeëvalueerd;volgenswelkemethode?

• Hoewordthetresultaatverwerkt?

Evaluatiemethoden

Erzijnverschillendemanierenomteevalueren.Zokunjemondelingenschriftelijkevalueren.

Enkeleevaluatiemethodenzijn:

• openenquête

• productevaluatie

• procesevaluatie

• kringgesprekofgroepsdiscussie

• evaluatiegesprek

• goed-foutmethode.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Eenopenenquêteinvullenmeteennaafloopvandeactiviteit.

Deopenenquête

Alleprojectledenmoetendirectnaafloopin5minutenhunmeningoppapierzetten.Vooraf krijgenzegeenverdereinformatieoverhoezeditmoetendoen.Vervolgensverteltiedereen wathijofzijopgeschrevenheeft.Deleidervandeevaluatiekomtopgrondvandezegegevens toteenconclusie.

Productevaluatie

Deleidervandeevaluatiesteltvoorafeenaantalvragenoverhetresultaatvanhetproject. Daarnagevendeprojectledenhunmening.

Voorbeeldvragenproductevaluatie

• Zijndedoelstellingenvandeactiviteitgehaald?

• Hoeveeldeelnemerswarener?

• Hoereageerdendedeelnemersopdeactiviteit?

• Hoeveeldeelnemerszijnertussentijdsgestopt?

Daarnawordtvraagvoorvraagdoordeprojectledenverteldwatzeervanvonden.Deleider vandeevaluatietrektnaelkpunteenconclusie.

Deproductevaluatiekanookschriftelijkplaatsvinden,bijvoorbeelddooreenenquête.De uitvoerdersvandeactiviteitmakeneenlijstmetvragen.Dezevragenhebbentemakenmetde kwaliteitvandeactiviteit.Iedereendiedeelneemtaanhetprojectkrijgtdevragenlijstenvult dezedirectnaafloopvandeactiviteitin.Delijstenwordendanweeringenomen.Deuitvoerders verwerkendelijstenentrekkenconclusies.Aandehandvandegegevenantwoordenen conclusiesbespreekjedeactiviteitindeevaluatievergadering.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Delijstenkunnenopverschillendemanierensamengesteldworden.Zokangebruikgemaakt wordenvanscoreformulieren,waaropdeondervraagdenhunmeninginkunnenvullen.

Procesevaluatie

Deleidervandeevaluatiestelteenaantalvragenoverdemanierwaarophetprojecttotstand isgekomen.Daarnagevendeprojectledenhunmening.

Vraagvoorvraaggevendeprojectledenhunmeningensteedstrektdeleidervandeevaluatie eenconclusie.

Ookeenprocesevaluatiekangebeurenaandehandvaneenschriftelijkeenquête.

Voorbeeldvragenprocesevaluatie

• Hoeverliepdeinitiatieffase?

• Wasdetaakverdelinggoed?Pastendetakenbijdeverschillendemensen?Warendetaken evenredigverdeeld?

• Kloptedepr-planning?

• Hoeheeftdeprojectgroepgefunctioneerd?

• Warendeprojectledenopdehoogtevanwatzemoestendoen?

• Hoeverliepdesamenwerking?

• Hoewasdesfeer?

• Verliepdevoorbereidingefficiënt?

• Verliephetprojectzoalsverwacht?

• Hoeverliependeverschillendeactiviteitenofonderdelen?Welkewarenwel/nietsuccesvol enwaarom?Slootdeactiviteitaanbijdewensenenmogelijkhedenvandedeelnemers?

• Warendeaccommodatieendematerialengeschikt?

• Warendedeelnemerstevreden?

• Hoeverliepdecatering?

• Watmoetervolgendekeeranders?Wathebbenwegeleerd?

Kringgesprekofgroepsdiscussie

Deleidervandeevaluatiegeefthetdoelvandeevaluatieaan:watmoethetresultaatvande evaluatiezijn(zowelproduct-alsprocesgericht)?Daarnaleidthijdediscussieindegroepaan dehandvandoorhemgesteldeaandachtspunten.

BEROEPSONDERWIJS

Evaluatiegesprek

Hetkringgesprekiseenvormvaneenevaluatiegesprek.Eenevaluatiegesprekkanookindividueel gebeuren.Meerinformatieoverhetevaluatiegesprekvindjeinhetthema ‘Gesprekstechnieken’ Begeleidenvaneenlesoftraining.Daarinvindjehetdoel,deopbouwentipsmetbetrekking tothetvoerenvaneenevaluatiegesprek.

Debelangrijkstepuntenbijhetvoerenvaneenevaluatiegesprekzijn:

• Vatregelmatigsamen.

• Zorgdateraandachtisvoorzoweldesterkealsdemindersterkepunten.

• Blijfbijhetonderwerp.

• Laatiedereennadenkenoverzijneigenaandeel,rolinhetproceseneindresultaat.

• Laatiedereenaanbodkomen.

• Zorgdatmengoednaarelkaarluistertennietdoorelkaarpraat.

• Zorgdaterconclusiesgetrokkenworden.

Goed-foutmethode

COPYRIGHTBOOM

Jehangttweeflip-overvellenop.Opéénvelkomendegoedepuntenvanhetprojectenophet anderevelkomendeslechtepuntenvanhetproject.Directnaafloopvanhetprojectzettende deelnemershunopmerkingenopbeidevellen.Ditkunnenookdeprojectledendoen.Daarna vertaaljedepunteninconclusies.

Degeschiktstemethode

Welkemethodejehetbestkuntgebruiken,issterkafhankelijkvanhetaantalmensendataan hetprojectheeftmeegewerkt.Bijeenkleinegroepiseenkringgesprekofeendiscussiehet effectiefst.Bijeengroteregroepiseenvandeschriftelijkemethodesaantebevelen.Jekunt ookvooreencombinatievandezevormenkiezen.Bijvoorbeeldeenscoreformuliervoorde projectledenmetkleinetakeneneengerichtemondelingeprocesevaluatievoordeprojectleden metgroteretaken.

Wachtniettelangmethetevaluerenvanhetproject.Doehetdirectnaafloopofeenweek nadathetprojectheeftplaatsgevonden.Eenevaluatietweemaandennaafloopvaneenproject komtdekwaliteitvandeevaluatieendemotivatievandeprojectledenniettengoede.

Evaluerenvanheteigenfunctioneren

Hetisbelangrijkdatjeookjeeigenfunctionerenalsprojectleiderevalueert.Jekuntdan eventueelverbandenleggentussenhetprojectresultaatenjouwaandeeldaarin.

Doeditookalshetgoedisgegaan.Zoleerjebeterjesterkepuntenkennen.Dezekunjedan nadrukkelijkerinzettenbijvolgendeprojecten.

Voorbeeldenevaluatievragenprojectleider

• Watwarenmijnsterkepunten?

• Watwarenmijnzwakkepunten?

• Inhoeverrehebbenmijnsterkepuntenhetresultaatvanhetprojectbeïnvloed?

• Inhoeverrehebbenmijnzwakkepuntenhetresultaatvanhetprojectbeïnvloed?

COPYRIGHTBOOM

• Welkemaatregelenmoetiknemenommijnzwakkepuntenteverbeteren?

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht2 Afsluitingvaneenproject

a. Waaromisdeafsluitingvaneenprojectbelangrijk?

b. Gauitvaneenbestaandprojectdatjekent.Werdhetprojectafgesloten?Opwelkemanier gebeurdedat?Pastedeafsluitingbijdeaardvanhetproject?

c. Stel:jehebtmeteenprojectgroepvanvierstudenteneenhalfjaargewerktaan ‘Degezonde schoolkantine’.Hoezoujeeendergelijkprojectafkunnensluiten?

Opdracht3 Deevaluatievaneenproject

a. Watevalueerjebijdeproductevaluatievaneenproject?

b. Watevalueerjebijdeprocesevaluatievaneenproject?

c. Stel:jehebtmeteenprojectgroepvanvierstudenteneenhalfjaargewerktaan ‘Degezonde schoolkantine’.Watevalueerjedanbijdeproductevaluatieenwatbijdeprocesevaluatie?

Opdracht4 Zelfevaluatie

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemakenvanpersonendiesameneenproject(of activiteit)georganiseerdhebben.

Evalueerjeeigenfunctionerenaandehandvandevolgendevragen:

a. Watwarenmijnsterkepunten?

b. Watwarenmijnzwakkepunten?

c. Inhoeverrehebbenmijnsterkepuntenhetresultaatvanhetprojectbeïnvloed?

d. Inhoeverrehebbenmijnzwakkepuntenhetresultaatvanhetprojectbeïnvloed?

e. Welkemaatregelenmoetiknemenommijnzwakkepuntenteverbeteren?

f. Bespreekvervolgensderesultatenmetelkaar.

Opdracht5 Hettevredenheidsonderzoek

a. Watiseentevredenheidsonderzoek?

b. Watishetbelangvaneentevredenheidsonderzoek?

c. Gauitvaneenbepaald(fictief)projectenbepaalvoorwelkedoelgroep(en)jeeen tevredenheidsonderzoekzouhouden.

d. Stelvooreendoelgroepeenaantalvragenopdiepassenbinnenhet tevredenheidsonderzoek.

Opdracht6 Bedanken

a. Welkebetrokkenenbijeenprojectverdienenhetombedanktteworden?

b. Waaromishetbedankenvandebetrokkenenzobelangrijk?

c. Stel:jehebtmeteenprojectgroepvanvierstudenteneenhalfjaargewerktaan ‘Degezonde schoolkantine’.Welkebetrokkenenbedankjeopwelkemanier?

13.3Rapportageofpresentatie?

BEROEPSONDERWIJS

Deorganisatieofdeopdrachtgevervoorwiejehetprojectgeorganiseerdhebt,kanvragenom eeneindverslag(rapportage)ofeenpresentatie.Hetkanookzijndatsponsorenof subsidieverstrekkershieromvragen.Globaalgeefjehierinaanhoehetprojectverlopenisen ofhetprojectresultaatbehaaldis.Ditkanindevormvaneenprojectrapportageofmeteen projectpresentatie.Jemoeteenbewustekeuzevooreenvanbeidemogelijkhedenmaken. Beidevormenhebbenvoor-ennadelen.Hetvoordeelvaneenprojectrapportageisdatde mensendezenogeensnakunnenlezen.Hetnadeelisdatveelrapportagesindebekende bureaulablijvenliggen.Bijeenpresentatiehebjedekansomvolovergavealletoehoorders deelgenoottemakenvandebelangrijksteresultaten,conclusiesenaanbevelingen.Hetisgoed ombijeenpresentatiezoweleenhand-outalseensamenvattinguittedelen.Hiermeebereik jedatookdeprojectpresentatiegelezenkanworden.

Voor-ennadelenprojectrapportage

Debelangrijkstevoordelenvaneenprojectrapportagezijn:

• naderhandnatelezen,blijftbestaan

• volledig

• grootbereik.

Debelangrijkstenadelenvaneenprojectrapportagezijn:

• wordtmeestalnietofslechtgelezen

• lezerbepaaltzelfprioriteiten.

Voor-ennadelenprojectpresentatie

Debelangrijkstevoordelenvaneenprojectpresentatiezijn:

• presentatorbepaaltprioriteiten

• krachtigmiddelompubliekteinformerenenovertuigen

• boodschapkomtbeterover

• tweezijdigecommunicatie(nuttigereactiesvanuithetpubliek).

Debelangrijkstenadelenvaneenprojectpresentatiezijn:

• geenofonvolledigenaslag

• beperktpubliek

• alleenbelangrijksteinformatie,geenvolledigheid.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Projectrapportageofprojectpresentatie?

Opdracht7 Voor-ennadelenprojectrapportage

a. Watwordtverstaanondereenprojectrapportage?

b. Beschrijfdevoor-ennadelenvaneenprojectrapportage.

13.4Planmatigrapporteren

Eenprojectrapportageiseenschriftelijkeweergavevanallefasenvanhetprojectvan initiatieffasetotnazorg.Deuiteindelijkeinhoudisafhankelijkvandeaard,hetdoelende omvangvanhetproject.

Bijeenplanmatigeaanpakvandeprojectrapportagezijndevolgendeaspectenvanbelang:

• derapportage

• defasenvaneenprojectrapportage.

Hetbelangvanderapportage

Nadeevaluatievaneenprojectmaakjeeeneindrapportage.Deresultatenmaakjeaananderen bekend.Dezerapportageisvanbelangvoorjeeigenorganisatie,maarmogelijkookvoorandere belanghebbenden.Ditkanbijvoorbeeldeenverpleeghuiszijn,eenrevalidatiecentrumofeen buitensportorganisatiewaarjemeesamengewerkthebt.Daarnaastisdeprojectrapportage vanbelangvoordeopdrachtgever,desubsidieverstrekkerenvoordesponsors.Vrijwelalle subsidieverstrekkersstelleneeneindrapportagealsvoorwaardevoortoekenningvandesubsidie.

Opbasisvandeevaluatiegegevensgeefjeaanofenhoedeorganisatievanhetprojectverbeterd kanworden.Jebepaaltookwelkevervolgactiesnoodzakelijkzijnvoorhetvolgendeproject.

Heteindrapportmoetgeenheelboekwerkworden.Geefkortenbondigeenanalysevande evaluatiegegevens.Hetrapportgeefteentotaaloverzichtvandemeningenenopvattingenvan alleprojectleden,deelnemers,sponsorseneventueleanderebetrokkenen.

Defasenvaneenprojectrapportage

Hetschrijvenvaneenprojectrapportageofeindrapportagekanhetbesteplanmatigaangepakt worden.Deopzetvaneenrapportbestaatuitdevolgendefasen:

1.devoorbereidingsfase

2.deuitvoeringsfase.

Devoorbereidingsfase

Bijdevoorbereidingzijndevolgendepuntenvanbelang:

• bepalenvanhetonderwerpenhetdoel

• bepalenvandeglobaleinhoud

• bepalenvanhetlezerspubliek

• bepalenvandestructuur

• kiezenvaneenstandaardlay-out.

Bepalenvanhetonderwerpenhetdoel

Deeerstetweestappenhangennauwmetelkaarsamen:hetvaststellenvanhetonderwerpen hetbepalenvanhetdoelvanderapportage.Devoorbereidingstartmetvaststellenwaarover hetrapportzalgaan.Bijeenprojectlijktdatvoordehandliggend:overhetdoelvanhetproject enderesultaten.Maartochmoetjejeafvragenofhetrapporteenbepaaldaccentmeemoet krijgen.Ditisafhankelijkvanhetdoelvanjerapportage.Ditdoelkannauwsamenhangenmet dewensen,verwachtingenofeisenvandesubsidiegever,desponsorenende samenwerkingspartnersenmetjeeigenervaringen.

IndevolgenderapportagevanhetBodyshake-projectvanBouchraziejedatdezeveel verschillendeonderwerpenkanbevattenenveeldoelenkandienen.Hetisbelangrijkéén onderwerpcentraaltestellen.Deandereonderwerpenwordendanwelgenoemd,maarmeer alsbijproductenofbijkomenderesultateneneffectenvanhetproject.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Bodyshake

IneenanderthemaishetprojectvanBouchraaandeordegekomen.Haarprojectisgericht ophetwervenvannieuweklantenvooreenfitnesscentrum.Bouchrawilditdoendoorhetin demarktzettenvaneenrelatiefnieuwproduct:Bodyshake®.Zewilbinnenzesmaanden minimaaldertignieuweledenwerven.

HetrapportvanBouchrakanzichrichtenophetaldannietbehaaldhebbenvandedertig nieuweleden.Hetisookmogelijkdaterinzesmaandenmaar24nieuweledenzijngeworven, maardatdieallemaaluitermateenthousiastzijnoverhetnieuweproductendatBouchradit totcentraalonderwerpmaaktinhaarrapportage.

Haareindrapportagekanookvooralgaanoverdevoor-ennadelenvanhetproductBodyshake. Eensamenwerkingspartnerofeensponsorkanvoorafaangegevenhebbenzeergeïnteresseerd tezijninbepaaldeprojectresultaten.Eenvandesponsors,deproducentvandeXCO-trainer® waarmeedeBodyshake-lessengegevenworden,wilwetenhoeditattribuutbevaltbijde deelnemersénbijdefitnesstrainers.Waarschijnlijkzalhaarbaas,deopdrachtgever,hetrapport vooralzienalseenverantwoordingvanhetresultaat.

Inalgemenezinkunjedevolgenderapportagedoelenonderscheiden:

• informeren

• overtuigen

• activeren.

Derapportagekanbedoeldzijnomprojectmedewerkersteinformerenofteovertuigen,of potentiëledeelnemersteactiverendeeltegaannemenaaneenbepaaldesportieveactiviteit. Overtuigenkannietzonderinformatie.Wiljedesponsorsovertuigenvanhetsuccesvanhet project,danmoetjemetovertuigendeinformatiekomen.Wiljemensenactiveren,danzaldat opbasisvaninformatieénovertuigingskrachtmoetengebeuren.

BEROEPSONDERWIJS

Bepalenvandeglobaleinhoud

Nadatjehetonderwerpenhetdoelhebtvastgesteld,bepaaljedeglobaleinhoudvanhet rapport:watmoeterinhoofdlijneninopgenomenworden?Noteerdebelangrijksteonderwerpen enkomdantoteenlogischevolgorde.Dezeonderwerpenvormensamenmetdestructuureen belangrijkhouvastvoordeuitvoeringsfase.

Bepalenvanhetlezerspubliek

Bedenkvoorwiejehetrapportschrijft;wiezijnjelezers?Ditkaneenspecifiekegroepzijn,zoals desubsidieverstrekkersofdeopdrachtgever.Inveelgevallenisjelezerspubliekdiversenishet lastigomdeinhoudaftestemmenophetkennisniveauendeinteressevanaldezemensen.

Bepalenvandestructuur

Demeesterapportenkenneneenbepaaldestructuurofindeling.Hetishandigomeendergelijke structuuralsleidraadtehanteren.Natuurlijkkunjehiervanafwijken,opbasisvanhetspecifieke karaktervanhetprojectofvanhetrapport.

Omtoteenkeuzetekomenvooreenbepaaldelay-outishetverstandigomeerstteinformeren ofervanuitdeopdrachtgeveren/ofdeorganisatierichtlijnenzijnopditgebied.Bijsommige organisatiesissprakevaneenverplichtelay-out,lettertypeenkop-ofvoetteksten.

Deuitvoeringsfase

Hetisbelangrijkomtewetenwanneerhetrapportafmoetzijn.Dankunjeeenplanningmaken zodathetrapportoptijdklaaris.Deuitvoeringsfasevanhetopstellenvaneenprojectrapportage bestaatuitviersubfasen,namelijk:

Materiaalverzamelen

Indevoorbereidinghebjehetonderwerpendedoelstellingbepaaldendeglobaleinhoudvan deprojectrapportage.Opbasisvandezegegevensgajegerichtmateriaalverzamelendatje goedkuntgebruikenvoorhetopstellenvanderapportage.

Debelangrijkstebronnenwaarvanjegebruikkuntmakenzijn:

• degegevensenresultatenvanhetproject

• gegevensuitdeverschillendeevaluaties

• eerderverschenenrapportenofverslagenvanenigszinsvergelijkbareprojecten

• boeken

• artikelen

• internet.

Materiaalordenen

Alsjeeringeslaagdbentomdebelangrijksteinformatieteverzamelen,komtdefasewaarinje hetmateriaalgaatordenen.Bijdezeordeningkunjegebruikmakenvandeglobaleinhoud.Een heelgrovekapstokiseenverdelingin:

1.deaanleiding

2.hetdoel

3.projectopzet

4.evaluatiegegevens,resultaten

5.conclusiesenaanbevelingen.

Rapportschrijven

Eenrapportschrijvenisgeengemakkelijkeopgave.Hetislastigomjegedachtenenbevindingen kort,bondigenhelderteformuleren,zodathetrapportvooriedereenleesbaarenbegrijpelijk is.

Enkeleaandachtspuntenbijhetschrijvenvanhetrapportzijn:

• Gebruikdeordeninginhoofdstukkenmeteeneventueleonderverdelinginparagrafen. Werkvanglobaalnaargedetailleerd.Verdeeldeparagrafeninalinea’s.Zorgervoordateen alineaeenonderwerpbetreft.

• Zorgdathetrapportzonderalteveelkennisvanhetonderwerpleesbaaris.

• Gebruikkortezinnen.Haktelangezinnenintweeën,ditvergrootdeleesbaarheid.

• Schrijfindetaalvanhetlezerspubliek.

• Kiesconsequentvooreenzelfdeschrijfstijl.Eenneutraleschrijfstijlverdientdevoorkeur, bovenhetgebruikvan ‘ik’ of ‘we’.

• Gebruikdespellingscontrole.

• Besteedaandachtaandelay-out,eengoedelay-outvergrootdeleesbaarheid.

• Verduidelijkmoeilijkebegrippenofvakjargon.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Deprojectrapportageschrijven.

Rapportcontroleren

Leeshetrapporteenaantalkerenkritischdoorenvraagjeafofhetantwoordgeeftopde doelstellingen.Eenaantalanderevragendiejetercontrolekuntstellenzijn:

• Ishetrapportmakkelijkleesbaar?

• Isdeopbouwlogisch?

BEROEPSONDERWIJS

• Zijndeconclusieshelderengoedonderbouwd?

• Voldoethetaandeverwachtingenvandelezer,bijvoorbeeldvandeopdrachtgeverofde sponsors?

Opdracht8 Belangprojectrapportage

a. Watishetbelangvaneenprojectrapportage?

b. Welkeverschillendebetrokkenenkunnenbelanghebbenbijeenprojectrapportage?Beschrijf wathunbelangis.

Opdracht9 Voorbereiding

Bijdevoorbereidingvaneenprojectrapportagezijndevolgendepuntenvanbelang:

1.bepalenvanhetonderwerpenhetdoel

2.bepalenvandeglobaleinhoud

3.bepalenvanhetlezerspubliek

4.bepalenvandestructuur

5.kiezenvaneenstandaardlay-out.

a. Geefeenbeschrijvingvandezevijfpunten.

b. Geefvanallevijfpunteneenpraktijkvoorbeeld.

Opdracht10 Uitvoering

Bijdeuitvoeringvaneenprojectrapportagekunjedevolgendefasenonderscheiden:

1.hetmateriaalverzamelen

2.hetmateriaalordenen

3.hetrapportschrijven

4.hetrapportcontroleren.

a. Geefvanallevierfasenaanomwelkewerkzaamhedenhetgaat.

b. Geefvanallevierfaseneenpraktijkvoorbeeld.

13.5Destructuureneisen

Nietalleprojectrapportageshebbeneenzelfdestructuur.Tochkunjeuitgaanvaneenstandaard.

Destructuurvandeprojectrapportage

Destructuurvaneenrapportbestaatuit:

1.omslag

2.titelpagina

3.voorwoord

4.inhoudsopgave

5.hoofdtekst:

inleiding

aanleidingendoel

projectopzet

resultaten

conclusiesenaanbevelingen.

6.samenvatting

7.nawoord

8.literatuurlijst

BEROEPSONDERWIJS

9.woordenlijsten/oflijstmetafkortingen

10.bijlagen.

Ditisuiteraardnietdeenigecorrectestructuur.Bijdeeerdereinhoudsopgavezagjedatde samenvattingdirectnahetvoorwoordkwam.Hetvoordeeldaarvanisdatdelezerweetwat hemtewachtenstaat.Eennadeelkanzijndatdelezerhetnadesamenvattingwelvoldoende vindt.Insommigerapportenbehorendewoordenlijstendeafkortingenlijsttotdebijlagen.

Omslag

Deomslagofcoverisdeblikvangervanhetrapport.Hetisbelangrijkhieraandachtaante besteden.Eenomslagisvaneenzwaarderepapiersoortdanderestvanhetrapport.Jekunt eenhardeofeenzachtekaftofomslagkiezen.Opdeomslagvermeldje:

• detitel,meteventueeleenondertitel

• aardvanderapportage(onderzoeksrapport)

• naameneventueellogovandeopdrachtgeverofdeorganisatie

• plaatsendatum

• naameneventueeldefunctievandeauteur(s).

Vandezeopzetkunjeafwijken.Somsstaatopdevoorkantalleendetitel,deondertitelende naamvandeopdrachtgeveroforganisatieenvindjeopdeeerstepaginadedatumenauteurs ofdeledenvanhetprojectteam.Dezeeerstepaginawordtdetitelpaginaofhettitelblad genoemd.

Titelpagina

Detitelpaginaishetbladnadeomslag.Opdetitelpaginawordenmeestaldegegevensvande omslagherhaaldenaangevuldmetanderebelangrijkeinformatie.Jevindterbijvoorbeeldde namenendefunctiesvandeledenvanhetprojectteam.Alsditvanbelangis,vindjedaarook desamenwerkingspartners.Ookstaathierinformatieoverwaarhetrapportteverkrijgenisof bepaaldekopieerrechten.

Project ‘Boksenvoorjongerenentieners’

Project Algemeen

Titel

Algemeneomschrijving

Boksenvoorjongerenentieners

Ingevoerdop08-05-2022|Tel.:030 – 3041100

E-mail:info@kenniscentrumsportenbewegen.nl

Boksenvoorjongerenentieners

IndegemeenteBeemsterzorgenbepaaldegroepentienersen jongerenvooroverlastopstraat.Zij ‘hangen’ buitenomdaterweinig tedoenisaanactiviteitenensportendieaansluitenbijhuninteresses engedragspatronen.Daaromgaikmetdezetienersenjongeren(7 tot16jaar)boksen.Opdezemanierkunnenzijnhunenergieen agressiebijmijindelesafreagerenenagressieomzetteninpositieve energie.

BEROEPSONDERWIJS

Website

Projectfase

Start-eneinddatum

www.welsaen.nl

Lopend(inuitvoering)

Van07-12-2022|Tot01-01-2024

DorienDijk Contactpersoon

Betrokkenorganisaties

KenniscentrumSportenBewegen

Voorwoord

COPYRIGHTBOOM

Meestalkomthetvoorwoordvóórdeinhoudsopgave,maarhetkanookandersomzijn.Het voorwoordkandooreenvandeauteursgeschrevenworden,doordeopdrachtgeverofdoor iemanddiedaarspeciaalvooruitgenodigdwordt.Hierbijkunjedenkenaaneenbekende NederlanderofaandewethoudervanSportzakenvandegemeente.Onderhetvoorwoord komtinelkgevaldedatumendenaamvandeauteur(s).Hetvoorwoordgaatnognietinopde inhoudvanhetrapport,welophetkaderwaarinhetrapporttotstandgekomenis.

Hetvoorwoordkandevolgendeinhoudhebben:

• persoonlijkeopmerkingen

• dankbetuigingenaanpersoneneninstanties

• gegevensoverdeauteurs

• deachtergrondvanhetrapport

• eenaanduidingvandegroepwaarvoorhetrapportbestemdis.

Inhoudsopgave

Indeinhoudsopgavegeefjedelezereenoverzichtvandehoofdstukkenenparagrafenmeteen verwijzingnaardepaginanummers.Wegeveneenvoorbeeldvaneeninhoudsopgave.Hetgaat omhetproject ‘Agressie,geweld,werkdrukenfysiekebelastingbinnendegeestelijke gezondheidszorg’.

BEROEPSONDERWIJS

Hoofdtekst

Meestaliseentekstopgedeeldinhoofdstukkenenparagrafen.Somsisernogeenverdere onderverdeling.Zohebjehoofdstuk1metdeparagrafen1.1en1.2.Eventueelkunjenogeen onderverdelingmakennaar1.2.1en1.2.2.Gebruiknietmeerdandrieniveaus;1.2.2.1isvoor delezernietmeertevolgen.Indatgevalkunjebeteraspectenbijelkaarnemenofdetekst onderverdeleninmeerderehoofdstukken.Jekuntvettekoppengebruikenomdelenvanteksten teaccentueren.

Inhetvoorbeeldbijdeinhoudsopgaveisdevolgendestructuuraangebrachtindehoofdtekst:

1.aanleidingendoelvanhetproject

2.deopzetvanhetproject

3.deresultatenvanhetproject

4.deconclusieseneventueleaanbevelingen.

Dezestructuurkomtsterkovereenmetdevolgende,meestgangbareindelingvandehoofdtekst:

1.inleiding

2.inhoudelijkkern

3.resultatenenconclusies

4.aanbevelingen.

Inleiding

Devoorbeeldinhoudsopgavebevatgeeninleiding,maarditkanwel.Alshetbelangrijkisom hetdoelvandeprojectrapportageduidelijktemaken,beschrijfjeditindeinleiding.

Indeinleidingvindjemeestalinformatieover:

BEROEPSONDERWIJS

• deaanleidingenhetbelangofdoelvanhetproject

• decentralevraagstelling,probleemstellingofopdrachtformulering

• uitgangspuntenenrandvoorwaarden

• watdelezerinhetrapportkanverwachten:korteopzetvanhetrapport.

Inhoudelijkekern

Nadeinleidingvolgendeinhoudelijkehoofdstukkenenparagrafen.Beginelkhoofdstukmet eenkorteinleiding.Gebruikbijelkhoofdstukdezelfdeopbouwofstructuur.Eventueelkunje indezeteksteenhoofdstukopnemenoverdefinanciëleverantwoording,maardezekunjeook alsbijlagetoevoegen.

Resultatenenconclusies

Deresultatenenconclusiesmoetenlogischvoortkomenuitdehoofdstukkenuitdeinhoudelijke kern.Zemoetenantwoordgevenopdecentralevraagstellingvanhetrapport.Alsdatkan, moetjeditverantwoorden.

Aanbevelingen

Deaanbevelingenmoetenweerlogischvoortvloeienuitderesultatenenconclusies.Hetis belangrijkomdeaanbevelingentetoetsenopuitvoerbaarheidenrealiteit.Luchtkastelen bouwenheeftgeenzin.

Inditdeelkandeauteurookzijnpersoonlijkevisieweergeven.Daarnaastishetmogelijkdat deaanbevelinggedaanwordtdatnaderonderzoekofeenvervolgprojectwenselijkis.

Samenvatting

Eenomvangrijkrapportheeftvaakeensamenvatting.Desamenvattingmoettebegrijpenzijn zonderdatjehethelerapporthoefttelezen.Ineensamenvattinggeefjegeennieuweinformatie, maareenzinvol,kortoverzichtvandebelangrijkstebevindingenenresultaten.Zoalseerder vermeld,kunjeeensamenvattingvindendirectnahetvoorwoordófnadehoofdtekst.

Eensamenvattingkentmeestaldezelfdestructuuralsdehoofdtekst.Meestalbestaateen samenvattinguitdevolgendeonderdelen:

1.hetdoelvanhetrapport

2.deaanleidingenhetdoelvanhetproject

3.deresultaten

4.deconclusieseneventueleaanbevelingen.

Nawoord

Inhetnawoordkandeschrijverietszeggenoverspecialeproblemendiehijbijderapportage ofdeuitvoeringvanhetprojectistegengekomen.Ookishetmogelijkdatjeeenbepaalde verwachtingofhoopuitspreektoverdeprojectresultatenopdelangetermijn.

BEROEPSONDERWIJS

Literatuurlijst

Deliteratuurlijstbevatallegeraadpleegde,schriftelijkebronnen.Diegeefjeinalfabetische volgordevandeachternaamvandeauteursweer.Jekuntdeschriftelijkebronnenop verschillendemanierensystematischweergeven.MeestalwordtdeAPA-notatiegevolgd.

Leesdeverdiepingsstof ‘APA-notatie’

Woordenlijsten/oflijstmetafkortingen

Ineenverklarendewoordenlijstwordendevreemdewoordenenvaktermenuitgelegd.Ineen lijstmetafkortingenstaatvermeldwaardeafkortingenvoorstaan.

Bijlagen

Eenrapportzelfmoetoverzichtelijkzijnennietteveeluitweidingenbevatten.Alsjeinformatie wiltopnemendielangetekstenoplevert,overweegdanofjedienietbeterineenbijlagekunt zetten.Inhetrapportzelfgeefjedeinformatiedanbeknoptweerenvooreenmeer gedetailleerdeuitlegverwijsjenaardebijlage.

Watstaatinhetrapportenwatindebijlage?

Doelgroepen

Leeftijddoelgroep

• 8-10jaar

• 10-12jaar

• 12-15jaar

Gemengd Verdelingdoelgroep

Specifiekekenmerkendoelgroep

Jeugdalgemeen

10-20deelnemers Hoeveelkinderenen/ofjongerenwordenmet deactiviteitbereikt?

Eisenvooreenprojectrapportage

Deeisendiegesteldwordenaaneenprojectrapportagezijnafhankelijkvandeaardende omvangvanhetproject.Bovendiensteltdeopdrachtgevermogelijkbepaaldeeisenaande projectrapportage.Ookdedoelgroepwaarvoorderapportagebestemdis,bepaaltmedede eisen.Inhetalgemeenmoetdeprojectrapportageaandevolgendeeisenvoldoen:

• Deprojectrapportagemoetvolledigzijn:allebelangrijkezakendietijdensdeevaluaties aandeordezijngekomen,moetenerinverwerktzijn.

• Derapportagemoetkortenbondigzijn:iederekwestiegeefjekortenzakelijkweer.Het gaatomdekernvanwatgezegdis.Details,voorbeelden,uitweidingenendergelijkekunnen achterwegeblijven.

• Derapportagemoetobjectiefzijn:hetbesprokenegeefjeneutraalweer,zekeralsdeauteur nauwbetrokkenisbijhetproject.

• Hetrapportmoetondubbelzinnigzijn:gemaakteafsprakenofgenomenbesluitenformuleer jedusdanigdatergeenmisverstandenoverkunnenontstaan.

• Hetrapportmoetgemakkelijktelezenzijn:alinea’s,zinsbouwenwoordgebruikmoeten zodanigzijndathetrapportsnelgelezenenbegrepenkanworden.Jezultjealsschrijver goedmoeteninlevenindeontvanger.

• HetrapportmoetincorrectNederlandsgeschrevenzijn.Stijl-enspelfoutenstorendelezer, remmenhetleestempoentastendegeloofwaardigheidvandeschrijvervanhetrapport aan.

• Devormgevingmoetoverzichtelijkenaantrekkelijkzijn:bladindeling,tussentitels,lettertypes endergelijkemoetendegrotelijnvanhetrapportzichtbaarmaken.

• Hetrapportmoetaltijdzakelijkzijn.Datbetekentdatjefeitenweergeeft.Alsjetocheen meninginhetrapportwiltopnemen,kandatwel,alsjeermaarduidelijkbijzetdathet jouwmeningisenwaaromjediemeninghebt.

• Inhetrapportmoetjezoduidelijkmogelijkzijn,vooralbijhetpuntaanbevelingenvoor veranderingen.Datbetekentdatjebijactiviteitenmoetaangevenwieerietsmoetdoen, alsdatvantoepassingis.Geefjenietaanwiewatmoetdoen,danheeftdeaanbeveling geenkrachtenblijftdezealshetware ‘indeluchthangen’

Opdracht11 Omslag

a. Welkeinformatiehoortopdeomslagvaneenprojectrapportagetestaan?

b. Watisdefunctievandeomslag?

c. Zoekopinternetnaareenomslagofvoorkantvaneenprojectrapportageengeefaanwat jeervanvindt.

Opdracht12 Voorwoord

a. Welkeonderwerpenkunnenineenvoorwoordaanbodkomen?

b. Zoekopinternetnaareenvoorwoordvaneenprojectrapportageengeefaanwatjeervan vindt.

Opdracht13 Onderwerpenvandehoofdtekst

Uitwelkeonderwerpenbestaatdehoofdtekstvaneenprojectrapportage?

Opdracht14 Eisengesteldaaneenprojectrapportage

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Maaksameneenlijstmeteisendiejesteltaaneenprojectrapportage.

b. Vergelijkdezelijstmetdeeisendiejekuntvindenindetheorie.

13.6Planmatigpresenteren

Watiseenpresentatie?

Bijeenpresentatiewordtdooreenofmeerpersoneneengestructureerde,mondelinge voordrachtgehoudenovereenafgebakendonderwerp.Jehebtpresentatiesinallerleisoorten enmaten.Jekunteenpresentatiehoudenvoorvijf,maarookvoor500mensen.Bijeen presentatiekunjeeenletterlijketekstvoorlezen,volledigimproviserenzonderhulpmiddelen ofeenPowerPointofPrezimetingebouwdevideofragmentenlatenzien.

BEROEPSONDERWIJS

Wanneergeefjeeenpresentatie?

Naasteenpresentatievanderesultaten,kunjetijdensdevoorbereidingenuitvoeringvaneen projectopmeerderemomenteneenpresentatiegeven.Zokanhetprojectstartenmeteen zogenaamdeprojectstart-upof-kick-off,waarbijdeprojectleidermeteenpresentatiedeinhoud enopzetvanhetprojectuitdedoekendoet.

Daarnaastkunjedenkenaan:

• eenpresentatievanhetpr-plantijdensdeprojectvergadering

• eenpresentatievoorgeïnteresseerdesponsors

• eenpresentatievoorpotentiëledeelnemers

• eenpresentatievoordeopdrachtgever,hetprojectteamenparticiperendeorganisaties overdetussenresultatenvanhetproject.

Voorbeeldvaneenprojectpresentatie.

Planmatigeaanpak

Zoalshetheleproject,pakjeookdeprojectpresentatieplanmatigaan.Eenprojectpresentatie bestaatuitdevolgendefasen:

1.devoorbereidingsfase

2.deuitvoeringsfase.

Bekijkdevideo's'ArchitecturalAnimation'en'Projectpresentatie'.

Devoorbereidingsfase

Eengoedevoorbereidingishethalvewerk.Datgeldtookvoordevoorbereidingvaneen presentatie.Jemoetnietalleennadenkenoverdoeleninhoudvandepresentatie,maar bijvoorbeeldookoverwiehetpubliekis.

Devoorbereidingsfasebestaatuitdevolgendeonderwerpen:

1.bepalenvanhetonderwerpenhetdoel

2.bepalenvandeglobaleinhoud

3.bepalenvanhetpubliek

4.bepalenvandepresentator

5.bepalenvandeopbouw

6.kiezenvangeschikteaudiovisuelehulpmiddelen

7.deorganisatievandepresentatie.

Bepalenvanhetonderwerpenhetdoel

Deeerstetweestappenhangennauwmetelkaarsamen:hetvaststellenvanhetonderwerpen hetbepalenvanhetdoelvandepresentatie.Devoorbereidingstartmethetvaststellenvan hetonderwerpvandepresentatie:watstaaterindepresentatiecentraal?Watwilikbijhet publiekmetdezepresentatiebereiken?

Jekuntineenprojectpresentatieverschillendeaccentenleggen.Zokunjehetaccentleggen opwathetprojectzelfaanresultatenopgeleverdheeft,maarhetisookmogelijkdatjede nadruklegtopdespin-off-effecten.Ditzijneffectendiehetgevolgzijnvanhetproject.Het onderwerphangtnauwsamenmethetdoelvandepresentatie.Inalgemenezinkunjede volgendepresentatiedoelenonderscheiden:

• informeren

• promoten

• overtuigen

• activeren

• amuseren.

Doelenkunnenduszijn:betrokkenenbijhetprojecten/oftoekomstigeprojectmedewerkers informerenofovertuigen,ofpotentiëledeelnemersactiverendeeltegaannemenaaneen bepaaldesportieveactiviteit.

Watvoordeprojectrapportagegeldt,gaatnatuurlijkookopvoordeprojectpresentatie. Overtuigenkannietzonderinformatie.Wiljedesponsorsovertuigenvanhetsuccesvanhet project,danzuljemetovertuigendeinformatiemoetenkomen.Jekuntbijvoorbeeldinde beginfasevanhetprojecteenpresentatieorganiserenvoorgeïnteresseerdesponsoren.Een dergelijkepresentatiestelthogeeisenaandeovertuigingskracht.Hetzelfdegeldtvoorhet promotenvaneenbepaaldnieuwproductofnieuwedienst.Promotendoejeeveneensopbasis vaninformatie.Bijpromotieisdaarnaastdeaankledingofdeverpakkingbelangrijk.

BEROEPSONDERWIJS

Wiljemensenactiveren,danzaldatmoetengebeurenopbasisvaninformatieén overtuigingskracht.Ookditkaneenapartepresentatiezijn.Zokunjeeenavondorganiseren voorallepotentiëledeelnemersaanhetprojectmetalsdoelhenteovertuigenvanhetbelang vanhetprojectenhenoverdestreeptetrekken:totactietebewegen.

Tenslottekaneenpresentatieookhetdoelvanamuserenhebben.Bijeenprojectpresentatie isditmeereennevendoelofzelfsmeermiddeldaneenhoofddoel.Deamusementswaardevan depresentatiekomthethoofddoeltengoede.Eenflitsendepresentatieverzorgendieboeiend, interessantenamusantis,isnieteenvoudig.Veelmensenvindensprekeninhetopenbaar verschrikkelijk:spreekangstiseenvandemeestvoorkomendeangsten.Alssport-en bewegingscoördinatorhebjealredelijkwatervaringmethetvoorgroepenstaanengroepen toespreken.Dezeervaring,gekoppeldaaneengoedevoorbereiding,kaneengoedebijdrage leverenaaneengeslaagdepresentatie.

Bepalenvandeglobaleinhoud

Nadatjehetonderwerpenhetdoelhebtvastgesteld,bepaaljedeglobaleinhoudvande presentatie.Omdeinhoudglobaalvasttestellen,kanhetbelangrijkzijndeverwachtingvan deopdrachtgevereneventueleanderebetrokkenenbijhetprojectteanalyseren.

Enkelebelangrijkevragenomdeglobaleinhoudtebepalenzijn:

• Welkeonderwerpenmoetenvolgensdezebetrokkenenzekeraandeordekomen?

• Moetenbepaaldeonderwerpenalleenglobaalbehandeldwordenofmoetjeopbepaalde onderdelendieperingaan?

• Ishetdebedoelingdaternaaraanleidingvandepresentatieeendiscussieontstaatofga jealleeninformatieverstrekken?

• Welkeinformatieheefthetpubliekal?

• Waargajedepresentatiegevenenoverwelkemiddelenkunjebeschikken?

• Hoelangmagdepresentatieduren?

Vervolgensnoteerjewatinhoofdlijnendeinhoudvandepresentatiemoetworden.Alsjede onderwerpenbepaaldhebt,plaatsjezeineenlogischevolgorde.Deonderwerpenvormenhet raamwerkvandepresentatie.

Bepalenvanhetpubliek

Bedenkvoorwiejedepresentatiehoudt.Inveelgevallenneemjedezevraagdirectaanhet beginmee,samenmetdevraagwatjedoelis.Ditistevergelijkenmethetdidactischmodel, waarbijdebeginsituatieendedoelstellingookdirectverbandhoudenmetelkaar.

Watishetpubliekbijjeprojectpresentatie?

Wieisjepubliek?Ditkaneenspecifiekegroepzijn,zoalsdesubsidieverstrekkersofde opdrachtgever.Inveelgevallenisjepubliekdiversenishetlastigomdeinhoudaftestemmen ophetkennisniveauendeinteressevandezemensen.Bijdevraaguitwiejepubliekbestaat, hoortookdefunctievandeaanwezigenenofjouwconclusiesenaanbevelingenaldannietbij henindesmaakzullenvallen.Daarnaastmoetjejebijeenpresentatieafvragenopwelkemanier

hetpubliekhetmeestaangesprokenwordt.Jeugdwilveelaudiovisueelspektakelenweinig tekstopdedia’s.Jeugdvraagtomeenandertaalgebruikdanouderen.Daarnaastishet concentratievermogenvanhetpubliekvanbelang.

Nietalleendeaardvanhetpubliekisbelangrijk,maarjemoetookeeninschattingmakenvan degroottevandegroepwaarvoorjedepresentatiehoudt.Eenpresentatievoorvijftottien mensenkunjeveelinteractievervormgevendaneenpresentatievoorhonderdpersonen.

Analysevanhetpubliek

• niveau

Watzouhetgemiddeldeintellectueleenmaatschappelijkeniveauzijn?

• belangenenwensen

Metwelkdoelkomendemensennaardepresentatie?

• verwachtingen

Watverwachtenzijvanmijtehoren?

• voorkennis

Watwetenzealvanhetonderwerp?

• betrokkenheid

Hoekijkenzetegenhetonderwerpaaneninwelkematezijnzebetrokken?

• meningen

Welkemeningenhebbendetoehoordersoverdestandpuntendieikwilverdedigen?

• achterban

Wievertegenwoordigenze?

• taalgebruik

BEROEPSONDERWIJS

Welktaalgebruikisbegrijpelijkenspreekthenaan?

• leeftijd

Watisdegemiddeldeleeftijd?

• leefstijl

Waarwonenze,hoelevenze,watzijnhunhobby’s?

• levensovertuiging

Welkepolitieke,religieuzeenandereidealenkoesterenze?

• brillenenfilters

Welkevooroordelenhebbenze?

• gemoedstoestand

Inwelkegemoedstoestandverkeerthetpubliek?

Bepalenvandepresentator

Bijnaiedereenheeftlastvanzenuwenvoorhetsprekeninhetopenbaar.Zelfservarensprekers hebbenernoglastvan,hoewelhetbijbeginnersmeestalergeris.Ookdegroottevandegroep speelteenrol.Voorsommigengeldt:hoegroterdegroep,hoemeerlastvanzenuwen.

Spreekangstwordtmeestalingegevendoorfaalangst:deangstfoutentemakenenaftegaan vooreenpubliek.Dieangstkunjevooreengrootdeelwegnemendoor:

• eengoedevoorbereiding

• eengoedeopbouwvandepresentatie

• ervaring.

Eenbelangrijkvoordeelvaneenpresentatieisdatheteenkrachtigmiddelisomhetpubliek teinformerenenteovertuigen.Ofditlukt,wordtuiteraardookbepaalddoordeinhoud,maar grotendeelsdoordekwaliteitenvandepresentator.Nietiedereeniseengeborenpresentator. Nietallespreekangstneemjewegdooreengoedevoorbereidingendoorervaring.Daaromis hetbelangrijkomuithetprojectteamdebestepresentatortekiezen.Hetligthetmeestvoor dehanddatdeprojectleiderditdoet.Inprincipekunjehierookvanuitgaan.Alshijnunetgeen geweldigepresentatoriseniemandandersuithetteamwel,overweegdanomhetaandat teamlidovertelaten.

Overtuigendpresenteren

De10tipsopeenrij:

1.Bepaaljedoel

2.Openkrachtig

3.Speelinopjepubliek

4.Positieftaalgebruik

5.Daadkrachtigoptreden

6.Luidenduidelijkpraten

7.Leeshetpubliek

8.Kiesdejuistehulpmiddelen

9.Oefenen,oefenenenoefenen

10.Sluitkrachtig

Bron:Pereboom(2020).

Bepalenvandeopbouw

Eenpresentatiekenteenbepaaldeopbouwofstructuur.Hetishandigomdiealsleidraadte gebruiken.Deopbouwbestaatmeestaluitdriefasen.Sommigeauteursonderscheideneen begin-act,midden-actenslotact.Hierkiezenwevoordevolgendeopbouw:

1.inleiding/opening

2.middenstukofkernbesprekenvandehoofdpunteninlogischevolgorde

3.slot/samenvatting.

COPYRIGHTBOOM

Kiezenvangeschikteaudiovisuelehulpmiddelen

Bijdevoorbereidinghoortookhetmakenvaneenkeuzevoorbepaaldeaudiovisuele hulpmiddelen.Doordehuidigetechniekisdekeuzeeigenlijknietmeerzomoeilijk.Vroeger konjekiezenuithetgebruikvanbijvoorbeeldeenoverheadprojector,video,dia’sofeen cassetterecorder.Vrijwelniemandgebruiktmeereenoverheadprojectormetsheets.Bijna iedereengebruiktbijpresentatiestegenwoordigeencomputer(laptop)enbeamer.

IneenPowerPoint-ofPrezi-presentatiekunjealleeffectenstoppendiejewilt,zoalsgeluid-en beeldfragmenten.Watjenogwelalsextraondersteuningkuntgebruiken,iseenflip-over.Soms zijnervragenuitdezaalofwiljetochietsopeenanderemanieruitleggen.Danishethandig omeenflip-overenstiftentehebben.

Deorganisatievandepresentatie

Jehebtnietaltijdalleorganisatorischerandvoorwaardenvaneenpresentatieineigenhand. Somszijndelocatieenhettijdstipvandepresentatievastgelegd.

Vanuitorganisatorischoogpuntishetbelangrijkommetdevolgendepuntenrekeningtehouden:

• Bepaalhet tijdstip vandepresentatie.Houdhierbijrekeningmetreistijdeneetlustvan mensen.Naeenmaaltijdzijndemeestemensenminderalert.’sMorgenshebbendemeeste mensenmeerenergiedanlaatindemiddag.

• Bepaalde tijdsduur vandepresentatie.Naeenhalfuurverliezenveelmensenalhun concentratie.Houdhierrekeningmee.Meteeninteractievepresentatiekunjedeaandacht watlangervasthouden.

BEROEPSONDERWIJS

• Bepaalwaaraande ruimte moetvoldoen.Ditisnatuurlijkafhankelijkvanhetaantal toehoorders.Kies,alsdatkan,concreetvooreenbepaalderuimte.Letingevalvaneen PowerPointpresentatievooralopdelichtinval.

• Bepaalde inrichting vanderuimte.Ganawat,gezienhetaantalmensenendeaardende inhoudvandepresentatie,degeschiktsteopstellingis.Bepaalookdeopstellingvan eventuelehulpmiddelen,zoalsdelaptop,beamer,schermenflip-over.

• Bepaalwaternodigisaan catering (koffie,thee,koekje,hapjenaafloop).

• Reserveer deruimte,cateringenhulpmiddelentijdig.

Deuitvoeringsfase

Deopdracht,inhoudenorganisatievanjepresentatieisnuduidelijk.Wezijndustoeaande volgendestappendietotdeuiteindelijkepresentatieleiden.Hetisbelangrijkomteweten wanneerdepresentatieafmoetzijn.Opdiemanierkunjeeenplanningmaken,zodatde projectpresentatieruimoptijdklaaris.Deuitvoeringsfasevanhetopstellenvaneen projectpresentatiebestaatuitviersubfasen,namelijk:

1.materiaalverzamelenenordenen

2.presentatiemaken

3.presentatiecontroleren

4.presentatiehouden.

Fase4:depresentatiehouden.

Materiaalverzamelenenordenen

Opbasisvandeinhoudverzameljegerichtmateriaaldatjegoedkuntgebruikenvoorhetmaken vanjepresentatie.Debelangrijkstebronnenwaarvanjegebruikkuntmakenzijn:

• degegevensenresultatenvanhetproject

• gegevensuitdeverschillendeevaluaties

• eerderverschenenrapportenofverslagenvanenigszinsvergelijkbareprojecten

• boeken

• artikelen

• internet.

Alsjeeringeslaagdbentomdebelangrijksteinformatieteverzamelen,komtdefasewaarinje hetmateriaalgaatordenen.Bijdezeordeningkunjegebruikmakenvandevastgesteldeinhoud. Eldersinditthemabehandelenweuitgebreiddeopbouwvaneenpresentatie.Dezeopbouw vormteenprimahouvastvoordeordeningvandeinformatie.Inhetkortzietdeopbouwerals volgtuit:

1.inleiding

2.middenstukofkernvanhetbetoog

3.slot.

Aandehandvandezekapstokverzameljedeinformatie.

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Presentatiemaken

Hebjevoldoendeinformatieoverjepresentatiegevonden?Hebjedeinformatielogisch geordend?Danishetbouwplanklaar.Jewerktnudepresentatieuit.Maakeersthetgrove onderscheidtusseninleiding,kernenslotenvulditdaarnagedetailleerdin.

Werkdeonderwerpenvandekerninlogischevolgordeuit.Bijdepresentatievanhetproject kanhetprojectplanhetuitgangspuntzijn.Eenlogischevolgordevoorhetmiddenstukis bijvoorbeeld:

1.deprojectopdrachtofprojectmissie

2.projectdoelstelling

3.devormgevingeninhoudvanhetproject

4.deprojectresultaten

5.deconclusiesenaanbevelingen.

Deinleiding,kernenslotwordenvaakalseenruitgezien:Devoorbereidingendeduurvande introenhetslotdurenrelatiefkort.Devoorbereidingendeduurvandekerndurenrelatief lang.

Presentatiecontroleren

Leesdepresentatieeenaantalkerenkritischdoorenvraagjeafofdieantwoordgeeftopde doelstellingen.Oefeningbaartkunst;hetishetbestealsjedepresentatieeenofmeerdere kerenproefdraaitvoorbijvoorbeeldhetprojectteam.Ditishelemaalnietvreemd.Elkecabaretier houdtverschillendetry-outsvoordathijechtoptreedt.Dewinstisdatjehetdevolgendekeer watmakkelijkervertelt,datjeeengoedeinschattingkuntmakenvandetijdendatjegoede feedbackkrijgtvandeledenvanhetprojectteam.Jekuntjezelftercontroleookeenaantal vragenstellen.

BEROEPSONDERWIJS

Voorbeeldencontrolevragen

• Isdeboodschaphelder?

• Isdepresentatieboeiend?

• Duurtdepresentatieniettelang/tekort?

• Isdeopbouwlogisch?

• Zijndeconclusieshelderengoedonderbouwd?

• Voldoethetaandeverwachtingenvanhetpubliek,zoalsopdrachtgeverofsponsors?

Presentatiehouden

Zorgdatjeoptijdaanwezigbent.Controleervoorafofdeopstellingjuistisenofdeapparatuur werkt.Hetisheelvervelendalsophetlaatstemomentblijktdatdelaptopofbeamernietgoed werkt.Somskunjemetditsoortapparatuurvooronverwachtesituatieskomentestaan,zoals eenbeelddatopdekopwordtgeprojecteerd.

Controleerofjijalspresentatorenhetschermofdeflip-overvooriedereengoedzichtbaarzijn. Denkookaangoedschrijvendestifteninmeerderekleuren,alsjevanplanbenteenbordof flip-overtegebruiken.Zetookeenglaasjewaterneer;meteendrogemondenkeelpraatje moeilijk.Alsjijhetjezelfgemakkelijkmaakt,kunjerelaxteraanjepresentatiebeginnen.Alsjij rustuitstraalt,voelthetpubliekzichookbeteropzijngemak.

Aanhetbeginvanjepresentatieverteljewaarjepresentatieovergaatenhoelangdezeongeveer duurt.Jezegtookhoejegraagzouwillendathetpubliekzichgedraagt:

• welofgeenvragenstellentijdensdepresentatie

• welofgeendiscussietijdensdepresentatie

• ofernadepresentatiegelegenheidisvoorvragenendiscussie

• ofzijvanafhunplaatsvragenkunnenstellen

• ofzijnaareenmicrofoonmoetenlopen.

Aandachtspuntenvoorpresenteren

• Probeerjevoorafteontspannen,gebruikeventueelontspanningstechnieken.Eengesprekje voorafmeteenbekendetoehoorderkandespanningverminderen.

• Denkpositief,gaervanuitdatjeietsbelangrijkstevertellenhebt.

• Letopjemaniervanspreken.Praatniettesnel,laatafentoeeveneenstiltevallen,wissel afinstemgeluid,overdrijfniet.

• SpreekduidelijkencorrectNederlands,vermijddialect.

• Probeerdoorgepastehumordeaandachtbijdepresentatietehouden.

• Ondersteundatwatjezegtmetnon-verbalecommunicatie:spreeklevendig,maarzeker niettedruk.

• Vermijdstopwoorden.

• Kijkjepubliekaan,richtjenietopéénpersoonofopeenbepaaldehoekvandezaal,maar probeercontacttehoudenmetalletoehoorders.

• Letopjehouding:staeractiefbij,geenhandenindezakkenofvoortdurendoverjegezicht ofdoorjeharenwrijven.

• Komdynamischover,blijfnietsteedsopéénplekstaan,maargaooknietlopenijsberen.

• Geefgelegenheidtotvragenofreacties.

• Alsdebeamerofhetsmartboardgeenfunctiemeerheeft,zetdiedanuit.

Opdracht15 Momentenvooreenprojectpresentatie

a. Opwelkemomenteninhetprocesvandeprojectorganisatiekunjeeenprojectpresentatie geven?

Bekijkdevideo's'ArchitecturalAnimation'en'Projectpresentatie'.

b. Opwelkmomentinhetproceszijndezetweepresentatiesgegeven?Legjeantwoorduit.

Opdracht16 Doelvandepresentatie

Jekuntdevolgendedoelenonderscheidenbijeenprojectpresentatie:

1.informeren

2.promoten

3.overtuigen

4.activeren

5.amuseren.

a. Beschrijfwatermetdezevijfdoelenbedoeldwordt.

b. Geefvanallevijfdoeleneenvoorbeeldvanwanneerjevoordatdoelzoukiezen.

Opdracht17 Voorbereidingsfasevaneen projectpresentatie

Devoorbereidingsfasebestaatuitdevolgendeonderwerpen:

1.bepalenvanhetonderwerpenhetdoel

2.bepalenvandeglobaleinhoud

3.bepalenvanhetpubliek

4.bepalenvandepresentator

5.bepalenvandeopbouw

6.kiezenvangeschikteaudiovisuelehulpmiddelen

7.deorganisatievandepresentatie.

a. Geefeenkortebeschrijvingvanaldezestappenuitdevoorbereidingsfase.

b. Geefbijelkestapeenpraktijkvoorbeeld.

BEROEPSONDERWIJS

Opdracht18 Houdenvaneenprojectpresentatie

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Gauitvaneenbepaaldprojectdatjegaatorganiserenofgeorganiseerdhebt.Bereidmet elkaareenbeknopteprojectpresentatievoor.

b. Voerdeprojectpresentatieuit.

13.7Deopbouwvaneenpresentatie

Methoden

Erzijnverschillendemethodenofrichtlijnenomeenpresentatiegoedoptebouwen.Devolgende methodenwordenkortbesproken:

• KISS

• kop-romp-staartmodel

• cirkelmethode

• VVV.

KISS

KISS staatvoor ‘KeepItStupidSimple’.Hetiseenezelsbruggetjedatjevoorelkepresentatie kuntgebruiken.Brengjeboodschapzoeenvoudigmogelijkover:beperkjetotdekernengebruik gewonemensentaal.

Kop-romp-staartmodel

Elkverhaalheefteenkopeneenstaart.Derompverbindtdetweeuiteinden.

1.kop

Dekopishetbegin.Jegeefteeninleidingophetonderwerpeneenoverzichtvanwatje gaatvertellen.Hierligtdékansvooreenverrassendeopening.

2.romp

Derompbevatdefeitelijkeboodschap,hetisdekernvanjeverhaal.Jeverteltwatjewilt vertellenofjenoemtdeargumentenofonderbouwingvoorjestandpunt.Jetrektconclusies endoetaanbevelingen.

3.staart

Indestaartvatjedeboodschap,conclusiesenaanbevelingennogeenskortsamenen sluitjeaf.

Cirkelmethode

Decirkelmethodeiseenvariantophetkop-romp-staartmodel.Dezehoudtindatjeindestaart vanjebetoognogeensteruggrijptnaardekop.Datmaaktjeverhaalletterlijkenfiguurlijk ‘rond’.

VVV

DeV’sinde ‘VVV-formule’ staanvoor:

1.Vertelwatjegaatvertellen.

BEROEPSONDERWIJS

2.Vertelhet.

3.Vertelwatjeverteldhebt.

Dekrachtvaneenpresentatieligtmeestalnietineenstrakkeverwoordingvandeboodschap. Toehoordershebbenbehoefteaanherhalingenbevestiging.DeVVV-formuleiszosuccesvol, omdatdezeinspeeltopdezemenselijkebehoefte.

Deopbouwvaneenpresentatie

Ineenlogischeopbouwvaneenpresentatiehorendevolgendeonderdelen:

1.inleiding opening

2.middenstukofkern

besprekenvandehoofdpunteninlogischevolgorde

3.slot samenvatting.

COPYRIGHTBOOM

Eendergelijkeindelingwordtookweleenspreekschemagenoemd.Ditspreekschemabiedt houvastbijhetverzorgenvaneenpresentatie.

Deinleiding

Indeinleidingheetjeiedereenwelkom,jeintroduceertjezelf,geefthetdoelvandepresentatie aanengeefteenvooruitblikophetvervolgvandepresentatie.

Deinleidingbestaatuitdevolgendeonderdelen:

1.opening

2.doelvandepresentatie

3.aankondigingvandehoofdpunten.

Deopening

Deopeningofintroductieisheelbelangrijk.Ookhiergeldt:deeersteklapiseendaalderwaard. Deopeningzetnamelijkdetoonvoorderestvandepresentatie.Eenpresentatiezonder introductiekanleidentotverwarring,ergernisenonbegrip.Hetpubliekisalleennogmaarbezig metvragenals:wieisdiemanofvrouw,watwilhijnueigenlijkvertellen,watvoorberoepheeft hij?Besteeddusvoldoendeaandachtaandeinleidingvanjepresentatie,maargebruikhiervoor nietmeerdan10procentvandetijd.Alsjealbekendbentbijjepubliek,hoefjedieinformatie natuurlijknietteherhalen.

Totdeopeningbehoren:

• voorstellen

Steljezelfvoor.Wiebenje?Waaromstajehier?Watisjerelatietothetonderwerp?Wat wasjefunctieinhetprojectteam?

• binnenkomer

Probeereenpakkende ‘binnenkomer’ tebedenkenenvermijdclichés,zoalsdatjeheteen enormeeervindtomertestaan.Diebinnenkomerkantemakenhebbenmetdebelangrijkste conclusie,eenaanbevelingoftoekomstwensgerichtophetvervolgvanhetproject.De binnenkomerkanookbestaanuiteenpakkendetitelvanjepresentatiemeteengrappige ofsprekendefoto.Eenkortevideokanook.

BEROEPSONDERWIJS

Doelvandepresentatie

Inditdeelgeefjeeenkorteinleidingopjepresentatieenformuleerjekortmaarkrachtighet doelvandepresentatie.Presenteerbijvoorbeeldeencentralevraagdiejeinjepresentatiegaat beantwoorden: ‘Isditprogrammageschiktomdedoelgroepdiewevoorogenhebbente bereiken?’ Jekuntkortdeaanleidingofachtergrondvanhetprojectschetsen.Geefookaan wathetbelangvandepresentatievoorhetpubliekis.

Inditdeelkunjeookaangevenwatjevanhetpubliekverwacht,bijvoorbeeldtussendoorof aanheteindevragenstellen,hunmeninggevenendergelijke.Bovendienkunjeaangeven hoelangdepresentatieduurtenofereventueeleenpauzegeplandis.Jekuntdezeinformatie ooknadeaankondigingvandehoofdpuntengeven.

Aankondigingvandehoofdpunten

COPYRIGHTBOOM

Vermeldwatjeindepresentatiewiltbehandelen;puntsgewijs,alseeninhoudsopgave. Ondersteundezeaankondigingvisueelmeteendia,eensheetofeenoverzichtopeenflip-over. Jehelptjetoehoordersdaarmeedegrotelijnvanjepresentatievasttehouden.Eventueelkun jebelangrijkevoorinformatiegeven.Maakbijvoorbeeldduidelijkwathetpublieknodigheeft omdepresentatietekunnenvolgen.

Kondigdehoofdpuntenvanjepresentatieaan.

Middenstukofkern

Hetbelangrijkstevanhetmiddenstukofdekernishetinlogischevolgordebesprekenvande hoofdpunten.Demeesteviszittussenkopenstaart.Zoishetookbijeenpresentatie.Het middendeel,ofteweldekern,neemt80procentvandespreektijdinbeslag.Hetisdehoofdmoot vanjepresentatie.Meestalkunjeditgedeeltealsvolgtonderverdelen:

1.besprekenvandehoofdpunteninlogischevolgorde

2.resultatenenconclusies

3.aanbevelingen.

Hoofdpunten

Tijdensditonderdeelbespreekjedebelangrijksteonderwerpeninlogischevolgorde.Ditkan bijvoorbeelddetijdzijn,jespreektdanvaneenchronologischevolgorde.Bijdepresentatie vanhetprojectkanhetplanvanaanpakofhetprojectplanhetuitgangspuntzijn.

Alsjedepresentatieophangtaanbepaaldestellingen,hanteerjedevolgendevolgorde:

1.stelling

2.uitwerking

3.conclusie.

Begininjepresentatieelkonderwerpopongeveerdezelfdemanier,zodatdestructuurhelder is.Demanierwaaropjedediverseonderwerpenvoorhetvoetlichtbrengt,magbestafwijken. Dathoudtdeaandachtvast.Zorgvooreengoedetijdsverdelingoverdebelangrijkste onderwerpen.Eindigelkonderwerpmeteenkortesamenvatting.Geefbijelknieuwonderwerp aanwelkeplaatshetheeftindeeerderbesprokeninhoudsopgave.Laateventueelsteedsde sheetofdiametdeinhoudsopgaveuitdeinleidingterugkomen.

Resultatenenconclusies

Deresultatenenconclusiesmoetenlogischvoortkomenuitdehoofdpunten.Deresultatenen conclusiesmoetenantwoordgevenopdecentralevraagstellingvanhetrapport.Alsditniet kan,moetjeditverantwoorden.

Aanbevelingen

Deaanbevelingenmoetenweerlogischvoortvloeienuitderesultatenenconclusies.Hetis belangrijkomdeaanbevelingentetoetsenopuitvoerbaarheidenrealiteit.Luchtkastelen bouwenheeftgeenzin.Inditdeelkandepresentatorookzijnpersoonlijkevisieweergeven. Daarnaastishetmogelijkdeaanbevelingtedoendatnaderonderzoekofeenvervolgproject wenselijkis.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Aandachtspuntenvoordekern

• Zorgervoordatdeboodschapbegrijpelijkis.Deboodschapzelfmoethelderenconcreet zijn,zodatdetoehoordersdeinformatiekunnenbegrijpen.Ofdeboodschapbegrijpelijk is,hangtvooralafvandevoorkennisdiedetoehoordershebben.Eengoedepublieksanalyse isookomdezeredenzobelangrijk!

• Maakderodedraadvanhetverhaalzichtbaar.Omervoortezorgendatdetoehoordersde rodedraadvandeboodschapkunnenvolgen,ishetverstandigomdeinformatiebeknopt teherhalen,deovergangentussendeverschillendeonderdelenaantegevenentussentijds samentevattenwatjegezegdhebt.

• Maakdepresentatiezoboeiend,datjedeaandachtvanjetoehoordersvasthoudt.Misschien benjetijdenshetverzamelenvanhetmateriaalalwatleukevoorbeeldenoftreffende illustratiestegengekomenomjeverhaalaanschouwelijktemaken.

• Beperkdespreektijd.Toehoorderskunnenmaarkortetijdgeconcentreerdnaarhetverhaal luisteren.Daaromishetverstandigomdehoeveelheidinformatiediejewiltoverbrengen beperkttehouden.Laatdetotalepresentatienietlangerdan25minutenduren.

Geefaanbevelingenaanhetpubliek.

Hetslot

Dekernvormthetleeuwendeelvandepresentatie.Maardelaatsteindrukkenblijvenhetlangst indeherinneringhangenenbepalenwathetpubliekmethetgesprokenegaatdoen.Dushet slotiseveneensbelangrijk.Hetisdekroonopjepresentatie.Zorgervoordathetslotnietmeer dan10procentvandetotalespreektijdinbeslagneemt.

Inhetslotvindjemeestaldevolgendevierelementen:

1.samenvatting

2.toekomstverwijzing

3.uitsmijter

4.bedankenvanhetpubliek.

Samenvatting

Vooralininformatievetoesprakengebruikjehetslotomdebelangrijkstezakennogeenste herhalen.Dedia’sdiejeindeintrohebtgebruiktomdebelangrijkstezakenaantegeven, kunnendanopnieuweengoededienstbewijzen.Jeherhaaltkortmaarkrachtigdebelangrijkste conclusiesenaanbevelingen.Bewaareventueeldeallerbelangrijkstealsuitsmijter.

Toekomstverwijzing

Inhetslotkunje ‒ afhankelijkvanhetdoel ‒ eentoekomstperspectiefschetsen.Jezoukort aankunnengevenwatjevanhetprojectindetoekomstverwacht.

Uitsmijter

Zorgervoordathetsloteenclimaxis,een ‘grandefinale’.Laatjepresentatienietalseen nachtkaarsuitgaan.Vermijdclichéslotzinnen: ‘Endanbeniknuaanheteindgekomen …’ of: ‘Ikdankuvoordeaandacht.’ Eenuitsmijterkaneenslagzin,onelinerofcitaatzijn,ookkanhet eenoproeptotactiezijn: ‘Genoeggepraat,hetistijdomdehandenuitdemouwentesteken.’ Eenanderemogelijkheidisrefererenaanhetbeginvanjepresentatie: ‘Endankomikweer terugbijhetbegin,waarikzei...’

BEROEPSONDERWIJS

Bedankenvanhetpubliek

Jeeindigtmetkortmaarkrachtigdemensentebedankenvoorhunaandacht.

Opdracht19 Methodenpresentatie

Erzijnverschillendemethodenofrichtlijnenomeenpresentatiegoedoptebouwen.Enkele methodenzijn:

• KISS

• kop-romp-staart

• cirkelmethode

• VVV.

Geefeenkortebeschrijvingvandeinhoudvandemethoden.

Opdracht20 Opbouwvaneenpresentatie

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Hiernaziejetienlosseonderdelenuitdeopbouwvaneenpresentatie.Geefvandeze onderdelenaanofzebehorentotdeinleiding,totdekernoftothetslot.

1.toekomstverwijzing

2.bedankenvanhetpubliek

3.samenvatting

4.aanbevelingen

5.doelvandepresentatie

6.resultatenenconclusies

7.aankondigingvandehoofdpunten

8.opening

9.uitsmijter

10.besprekenvandehoofdpunteninlogischevolgorde.

b. Zetalleonderdelenindejuistevolgordevanbegintoteinde.

toekomstverwijzing

besprekenvandehoofdpunteninlogischevolgorde

bedankenvanhetpubliek

samenvatting

aanbevelingen

doelvandepresentatie

resultatenenconclusies

aankondigingvandehoofdpunten

opening uitsmijter

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

13.8Hetgebruikvanaudiovisuelehulpmiddelen

Bijdemeestepresentatieswordenaudiovisuelehulpmiddelengebruikt.Audiovisuele hulpmiddelenzijneenbelangrijkinstrumentomjedoelenterealiseren.Zezijnhetsmeermiddel vanjepresentatie.Webestedenaandachtaandevolgendezaken:

• voordelenvanaudiovisuelehulpmiddelen

• degebruiksregelsvanaudiovisuelehulpmiddelen

• verschillendeaudiovisuelehulpmiddelen.

Voordelenvanaudiovisuelehulpmiddelen

Hetgebruikvanaudiovisuelehulpmiddelenheeftzowelvoor-alsnadelen.Devoor-ennadelen zettenweopeenrijtje.Debelangrijkstevoordelenvanaudiovisuelehulpmiddelenzijn:

• Audiovisuelemiddelenzorgenvoorduidelijkheid.Inelkepresentatiezittenpassagesdie misschienvoorjouzelfwelduidelijkzijn,maardatnietaltijdvoorhetpubliekzijn. Hulpmiddelenkunnendiepassagesvertalennaareeneenvoudigbeeld.

Chineesgezegde

ZoalseenChineesgezegdeluidt:éénplaatjezegtmeerdanduizendwoorden.Bovendienblijkt 75%vandemensenoverwegendvisueelingesteldenminderdan25%auditief.Heelwat toehoorderszijndusgebaatbijvisueleondersteuningvanhetgesprokenwoord.

• Audiovisuelehulpmiddelenkunnenvoorjezelfenhetpubliekeenhelesteunzijnomde rodedraadvanhetverhaalvasttehouden.Zebiedenhouvast.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• Audiovisuelemiddelenzorgenvooraandacht.Deafwisselingvangesprokenwoordenmet beeldenzorgtervoordatjepublieknietafhaakt.

• Audiovisuelemiddelenzorgenvoorlevendigheid.Toehoorderskunnenzichevenopiets andersrichten.Hoeinteressantjeookvertelt,enigeafwisselingdoeteentoehoordergoed.

• Dooraudiovisuelehulpmiddelenkunnenluisteraarshetverhaalbeteronthouden.

Belangvanillustraties

Uitonderzoekblijktdatluisteraarsvlaknadevoordrachteenverhaalmetillustratiesvoor ongeveer85%kunnenreproduceren.Zonderillustratiesisdat75%.Bijeentoetsnalangere tijdlooptdatverschiloptot65%tegen10%.

Denadelenvanaudiovisuelehulpmiddelenhebbenvooraltemakenmetdetechniek.Soms kandetechniekjeindesteeklaten.Daarnaastzithetnadeelindehoekvandeoverdaad.Veel teveeldia’sinkortetijd,teveeltekstopeendia,voortdurendgebruikvanvideo'sofplaatjes terillustratie.Ookhetgebruikvaneentekleinlettertypekaneennadeelzijn.

Leesdeverdiepingsstoffen ‘MeestvoorkomendefouteninPowerPoint’ en ‘Devoor-ennadelen vanPrezi’

Tiengebruiksregelsvooraudiovisuelehulpmiddelen

1.Gebruikaudiovisuelehulpmiddelenuitsluitendterondersteuningvanjevoordracht.Zorg dusvooreenjuistedoseringenvermijdonnodigshowwerk.Hoekorterjepresentatie,des teminderhulpmiddelenjenodighebt.

2.Eenvisueelhulpmiddelmoetbeeldendzijn.Gebruikgeenvisuelehulpmiddelenvoor zakendiejeookinwoordenkuntvertellen.Jijbentdegenediepresenteertenniethet hulpmiddel.

3.Gebruikeenvisueelhulpmiddelnooitvoorlangezinnenofstukkentekst.Alsjetekst visualiseert,gebruikdantrefwoorden.

4.Presenteernietteveelinformatietegelijk.Onthoud:éénidee,éénafbeelding.Gebruik maximaaltweehulpmiddelenbijeenpresentatie,anderswordtheteenkermis.

5.Vergeetnooitdatjepresentatieookzonderdehulpmiddelenvoorzichzelfmoetspreken; dehulpmiddelenmoetenmisbaarzijn.Vraagjezelftelkensafofjeverhaalookgoedte volgeniszonderdevisueleondersteuning.

6.Gebruikuitsluitendvisuelehulpmiddelendiegoedzichtbaarzijn,ookachterindezaal. Visuelemiddelenzijnhetbestezichtbaaralszeniettevolbeschrevenenaantrekkelijk leesbaarzijn.

7.Zorgervoordatdeapparatuurinordeis.Werkenallehulpmiddelen?Enkunjeze probleemloosbedienen?

8.Zorgvooreengoedeverlichting:vermijdfrequenteafwisselingvanlichtnaardonker.

9.Hetgebeurtnietvaak,maarhouderrekeningmeedatdehulpmiddelenkapotkunnen gaan.Dusjedoetergoedaanvoorzorgsmaatregelentetreffen:zorgvooreen reserveapparaatofzetbelangrijkeafbeeldingenvoordezekerheidopeenveldatjekunt kopiëren.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

10.Nogmaals:gebruikdeaudiovisuelehulpmiddelenuitsluitendalshulpmiddel,duster ondersteuningvanjeuiteenzetting.Weherhalendezeeerstetip,omdatteveelsprekers indepraktijkdefoutmakendatzehunpresentatielaten ‘dragen’ doordevisuelemiddelen ennietdoorwatzijzelftevertellenhebben.

Verschillendeaudiovisuelehulpmiddelen Eriseenruimekeuzeinaudiovisuelehulpmiddelen.Eenaantalhulpmiddelen,zoalseen overheadprojector,wordennietmeergebruikt.Hetgebruikvaneenlossebeamermeteen laptopofcomputerziejeooknietveelmeer.Insteedsmeerruimtesiseensmartboardaanwezig. Daarnaastkunneneenwhiteboardenflip-overhandigzijn.

Whiteboard.

Welkehulpmiddelenjegebruikt,isafhankelijkvandegroottevandegroep,jedoelende middelendiejouterbeschikkingstaan.Invrijwelallegevalleniseenlaptopmetbeamerof smartboardgeschikt.Ditgeldtvoorgroteenvoorkleinegroepen.Afhankelijkvanhetonderwerp enbijeenkleinegroepkaneenwhiteboardofeenflip-overvolstaan.

BEROEPSONDERWIJS

Hetishandigalsjebijhethoudenvanjeinleidingdeonderwerpendiejegaatbehandelen(de structuur)voorjepubliekopschrijft.Daarmeeheeftdegroepeenoverzichtoverdegehele presentatie.Tijdensjepresentatiekunjezonuendanteruggaannaarditoverzicht.Zokunje latenzienbijwelkdeelvanjepresentatiejebent.

Ookdebelangrijksteonderwerpenuithetmiddenstukkunjeinsheets,opeenflip-overofop eenbordzetten.Aandehandhiervangajestapvoorstapdoorhetmiddenstukvanjepresentatie heen.

Voorhetslothoefjegeensheetoftekstvoordeflip-overofhetbordtemaken.Eventueelkun jeeensheetmakenmetdeopmerking: ‘bedanktvoorjullieaandacht’.

Jekuntvóórjepresentatiealvastwatophetbordschrijven,ofopdeflip-over.Jehoeftdan tijdensjepresentatienietsmeerteschrijven.Datisookhetvoordeelvaneen PowerPointpresentatie.Hetvoordeelvaneensmartboardisdatjehetookkuntgebruikenals ‘schoolbord’.

Webesprekenhierkortdevolgende(audio)visuelehulpmiddelen:

• flip-over

• smartboard,beamer

• laptopincombinatiemetbeamer/smartboard.

Flip-over

Deflip-overiseigenlijkeengrootnotitieblokopeenstandaard.Hijleentzichgoedvoorvooral kleinepresentatieswaarbijhetpubliekeenactieverolspeelt.

Voordelen:

• Jekunthemvoorafalklaarmaken.

• Deflip-overisgeschiktomdehoofdpuntenaantegeven.

• Dewoordenstroomwordtonderbroken:mensenkunnenopademkomen.

• Hijiseenvoudigtegebruikenengoedkoop.

• Jekuntdeinformatieopbouwen.

• Deinformatieisdeheletijdzichtbaar.

• Jekuntideeëninventariserenenhetpubliekerbijbetrekken.

• Jekuntdeflapbewaren.

Nadelen:

• Jestaatmetderugnaardetoehoorders.

• Hetkosttijdomdingenopteschrijven.

• Jemoeteenduidelijkhandschrifthebben.

• Geschreventekstleidttijdensdepresentatiedeaandachtaf.

Smartboard,beamer

BEROEPSONDERWIJS

Beeldenzeggenvaakmeerdanwoorden.Inhetmerendeelvandegevallenhaaljebeeldmateriaal viainternetofeenUSB-stickbinnenentoonjedebeeldenviaeensmartboardofeventueeleen beamer.

Voordelenvanhettonenvanbeelden:

• Hetmaaktdepresentatielevendig,dynamisch.

• Hetisgemakkelijkomderealiteitteschetsen.

• Hethoudtdeaandachtvast.

• Hetbreektdewoordenstroomvandepresentator.

Nadelen:

• Somsishetschermteklein.

• Alsjebeeldennietkunttonenviaeencomputerofsmartboard,ishetomslachtigomde apparatuurmeetenemen.

Laptopincombinatiemetbeamer/smartboard

Bijdemeestepresentatieswordteenlaptopmetbeamergebruiktoftegenwoordigsteedsvaker eensmartboard.Dezemethodeiszeergeschiktvoorpresentatiesingrotegroepen.Ookdeze vormvanpresenterenheeftvoor-ennadelen.

Voordelen:

• Hethoudtdeaandachtvast.

• Jekuntgemakkelijkfilmfragmentenindepresentatielatenzien.

• Hetbreektdewoordenstroomvandepresentator.

• Hetbevatveelmogelijkhedenomalbestaandepresentatieprogramma’suittewerkenen dezetepresenteren.

Nadelen:

• Mensenraken ‘PowerPoint-moe’.

• Dia'swordensomsonjuistgebruikt(teveelinformatieopééndia,teveeldia’s,teklein lettertype).

Opdracht21 Voordelenaudiovisuelehulpmiddelen

a. Watishetbelangvanhetgebruikvanaudiovisuelehulpmiddelenbijeenpresentatie?

b. Watzijndevoorjoudriebelangrijkstevoordelenvanhetgebruikvanaudiovisuele hulpmiddelen?

c. Vergelijkjouwresultaatmetdatvaneenmedestudent.

Opdracht22 Gebruiksregels

Noteereenaantalgebruiksregelsvooraudiovisuelehulpmiddelen.

Opdracht23 Voor-ennadelenvanaudiovisuele hulpmiddelen

a. Noteereenaantalvoor-ennadelenvanhetgebruikvaneenflip-over.

b. Noteereenaantalvoor-ennadelenvanhetgebruikvaneensmartboard.

13.9Tipsvoordepraktijk

Hiervolgennogenkelehandreikingenvoorhetpresenteren.

Voorbereiding

Voordatjehetprojectstart,weetjeofjewelofgeenprojectrapportagemoetopstellen.Alsdit welhetgevalis,houdhierdanvanafhetbeginrekeningmee.Verzamelmateriaaldatvanbelang kanzijnvoorderapportage.Noteertijdenshetheleproces ‒ vanvoorbereidingtotenmet uitvoeringvanhetproject ‒ zakenofgebeurtenissendievanbelangkunnenzijnvoorde rapportage.

Planmatigeaanpak

Volgbijhetopstellenvandeprojectrapportagesimpelweghetstappenplanvanditthema.Op diemanierwerkjesystematischaaneenheldereenvolledigerapportage.

Meelezen

Laatmensenmeelezen.Kiesiemanduithetprojectteamdiealstaakheeftommeetelezenmet deprojectrapportage.Kiesookiemanddietothetlezerspubliekhoort.Probeeruithoehet overkomtbijdezepersoonendusmogelijkookbijhetechtelezerspubliek.Alsderdezoujeeen ‘leek’meekunnenlatenlezen.Somskaneenleekhaarfijnaangevenwaarhetrapportonduidelijk ofonlogischis.

Spellingcontrole

Gebruiksystematischdespellingcontrole.Natuurlijkmoetjeookzelfnadenkenoverwatde juistespellingofgrammaticais,maardespellingcontroleisnietvoornietsuitgevonden.

Vormgeving

Hetoogwilookwat.Zekeralshetomeenserieusrapportgaat,ishetbelangrijkomaandacht tebestedenaandevormgeving.Dekaftofomslagisbelangrijkenookhettoevoegenvanfoto’s doetheelveel.Eenmooivormgegevenrapportwordteerdergelezen,betergelezenenals prettigerleesbaarervaren.

BEROEPSONDERWIJS

Huisstijl

Informeerofdeopdrachtgeverofdeorganisatiewaarvoorjehetprojectuitvoert,eenbepaalde huisstijlheeft.Waarschijnlijkwillenzijdanookhetrapportindezehuisstijlhebben.Alsergeen huisstijlisenjetijdenshetprojectgewerkthebtmeteeneigenstijl(schrijvenvanbrieven, aanvraagvanoffertes,vormgevenvaneenadvertentie),ishetlogischomdezestijlookvoor deprojectrapportagetegebruiken.

PowerPointpresentatie

Aandachtspuntenzijn:

• Gebruikgrote,duidelijkeletters(minimaalArial24).

• Schrijfeendianietvol,gebruikbijvoorkeurnietmeerdanzesregels.

• Gebruikkortezinnenofzinsneden.

• Gebruikfellekleuren.

• Gebruikeenduidelijke,sprekendekoptekstbijelkedia.

• Gebruiknietteveeldia’s.

• Wisseltekstafmetgrafieken,afbeeldingen,foto’senvideo's.

Angstvisioenen

Jekuntgaanfantaserenoverwaterallemaalfoutkangaanenhoejezelfvoorgekstaat,maar daarhelpjejezelfnietmee.Jekuntbeteraanhetwerkgaanenbedenkenwaarjehetoverwilt hebben.Steldeinhoudcentraalennietwathetpresenterenmetjoudoet.Concentreerjeop jevoorbereiding,deinhoudenoefenvooraf.

Leefjeinjepubliekin

Bedenkoverwelkeonderwerpenjehetwilthebben.Probeerietstebedenkenwatookvoorje publiekleukofinteressantisomtehoren;ietsdataansluitbijhunbehoefteneninhaaktopde actualiteit.

Beperkhetaantalonderwerpen

Hetisverleidelijkomalleswatmethetonderwerpvanjepresentatietemakenheefttegaan vertellen.Datkunjebeternietdoen,wantdatkostveelteveeltijd.Jekuntervoorkiezenom allesinhoofdlijnentevertellen.Maarjekunterookvoorkiezenheelkortdegrotelijnaante gevenendaarnaeenpaaronderdelenverderuittediepen.

Bedenkwatjepubliekalweet

Alsbepaaldeinformatieeldersuitgebreidaanbodisgeweest,hoefjeditnietteherhalen.Je kunternaarverwijzeneneventueeldepuntendievoorjepresentatievanbelangzijnnogeven kortaanstippen.

Maakeenspreekschema

Dooreenspreekschemaalsspiekbriefjetegebruiken,vergeetjeniets.Jebespreektde onderwerpenzoookindegoedevolgorde.

Oefenjepresentatie

Oefenvoorafjepresentatieaandehandvanhetspreekschema.Neemdepresentatieeventueel op,zodatjezelfkunthorenhoehetgaat.Neemookdetijdop,zodatjeweetofjebinnende gesteldetijdblijft.

Spreekjepubliekaan

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

Spreektegenjepubliekzoalsjeooktegeneengesprekspartnerzoupraten.Gebruikzinnenals: ‘Ikwiljullieietsvertellenover...’,of ‘Wistenjulliedat...’ Hiermeezorgjeervoordatjepubliek betrokkenraaktbijwatjevertelt.Alsjevooreenpubliekmoetsprekendatjenietkent,ofvoor eenpubliekdatouderisdanjij,danzegjenatuurlijk ‘u’ inplaatsvan ‘je’

Zorgvooreenverrassendeopening

Probeerjepubliekteverrassendooreengoedeopening.Gebruikdeactualiteitalsdatkan, neemeenpassendcitaatvaniemand,ofvertelheelkorteenpersoonlijkverhaal.

Geefindeinleidingeenaankondigingvandehoofdpunten

Publiekvindthetprettigtewetenwaarhetaantoeisenwathetvanjoukanverwachten.Geef daaromeenopsommingvanwatjegaatbespreken.

Bespreeknietteveelonderwerpen

Houdrekeningmetdetijddiejehebt.Behandelnietallesvanjehoofdonderwerp,maarmaak eenkeuzeuitwatjijhetbelangrijkstevindt.

Denkaaneengoedehouding

Tijdensjepresentatiestajerechtopenjekijktjepubliekaan.Laatjeogenregelmatigovereen deelvanhetpubliekgaan.Neembijvoorbeeldeerstdemensendierechtszitten,dandielinks zittenendandemensendieinhetmiddenzitten.Zoverdeeljejeaandachtevenwichtigover jegehelepubliek.

Publiekvindthetprettigderodedraadvoorogentehebben.Schrijfdehoofdpuntenophet whiteboardofopeenflip-overofgebruikeenbeamer/smartboard.Alsjeopeenflip-overschrijft, doedatdanvantevoren.Alsdatnietkan,probeerdanzoteschrijvendatjenietmetjerugnaar hetpubliekstaat,ofanderszokortmogelijk.

Omgaanmetvragen

• Nodigjetoehoordersuitomvragentestellenenstelzelfvragen.Doordetoehoordersde gelegenheidtegevenvragentestellenendoorzelfvragentestellen,hoorjehoeje presentatieontvangenwordt.Doeditnietmeteengroepdiegroterisdanongeveertwintig mensen.Dankunjebeteraanheteindevanjepresentatiedegelegenheidgevenomvragen testellen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

• Zorgdatiedereendevraaggehoordheeft.Herhaaldaaromdevraagdiegesteldwordt.Zo kandevragenstellerookcheckenofjijdevraaggoedbegrepenhebt.

• Alsjehetantwoordopeenvraagnietweet,zegdatdangewoon.Eventueelkunjezeggen datjehetuitzoektenlaterhetantwoordgeeft.Doornettedoenofjehetantwoordwel weet,verliesjejegeloofwaardigheid.

• Sommigemensenwillentijdenseenpresentatiegraaglatenmerkendatzeerzijndoorveel vragentestellenenheelkritischevragentestellen.Alsdittevergaat,kunjedevrager voorstellennadebijeenkomstevenverdertepraten,omdatzijnvragennuteveeltijd kosten.

• Alsjedenktdathetstellenvanvragenjouteveeluitjeconcentratiebrengt,vraagde toehoordersdandevrageneventenoterenendezenádepresentatietestellen.

Rondjepresentatienetjesaf

Geefaanheteindeensamenvattingvanwatjebesprokenhebt.Koppelterugnaardeinleiding.

Hebjeindeinleidinggezegd: ‘Hiermeewilikaantonendat...’,zegdaninhetslot: ‘Julliehebben nukunnenziendat...’ Bedenkeenleukeofgoedeuitsmijter:eenlaatstezindiejejepubliek meegeeftalsvrolijkeeindnootofbijvoorbeeldalsnadenkertje.

Creativiteit

Voorhetmakenvaneenboeiendepresentatiehebjecreatieveideeënnodig.Ideeëndieje boodschaplevendigenaantrekkelijkmaken.Denknietdatjenietcreatiefgenoegbent. Creativiteitisnietvoorbehoudenaanpersonendiebijdegeboortevaneentoverfeeeendoos metextratalentenkregen.Eencreatievegeestkunjeweldegelijkzelfontwikkelen.

• Haakinopdeactualiteit.Trekparallellenmetrelevanteonderwerpenuithetdagelijksleven ofanderebekendeofbelangrijkeprojecten.Probeereenlinkmethetonderwerpteleggen.

• Bedenkeenmetafoorvoorhetonderwerp.Eenmetafooriseenbeelddatjegebruiktom ietsanderstebeschrijven.Eenbeeldspreektvaakveelmeertotdeverbeeldingdanwoorden. Bijvoorbeeldmethetbegrip ‘eendijkvaneenprobleem’ geefjekortdezwaartevaneen probleemaan.Meteensheetwaaropeenstopbordstaat,kunjeaangevendateenbepaalde situatiemoetophouden.Vaakgebruikjeookmetaforenwanneerergeengoedwoordis voordatgenewatjewiltbeschrijvenofwanneerjeergveelwoordenzoumoetengebruiken.

• Kijkeensnaarspreekwoordenengezegden.Dezebiedenvaakuitstekende aanknopingspuntenomdepresentatiewatluchtigertemaken,zoals “dekatuitdeboom kijken”, “eenbrugtever”, “velehandenmakenlichtwerk”, “geenkatindezakkopen”, enzovoort.

• Zeteenseenanderedenkhoedop.Wisseleensvandezakelijke,wittehoednaareengele denkhoed:hetoptimismeendepositievebeoordeling.Ookdegroenedenkhoed,diestaat voorcreativiteit,kanmeerkleurgevenaanjeboodschap.

Opdracht24 Aandachtspuntenpresentatie

Dezeopdrachtkunjehetbesteineengroepjemaken.

a. Noteereenaantalbelangrijkeaandachtspuntenvoorhetmakenvaneen PowerPoint-presentatieofPrezi.

b. GauitvaneenbepaaldprojectenmaakvoorditprojecteenkortePowerPoint-of Prezi-presentatie.

Opdracht25 Creativiteit

Vooreenboeiendepresentatieiscreativiteitvanbelang.Hoekunjedecreativiteitvaneen presentatieoptimaliseren?

Opdracht26 Leerdoelen

a. Kijknaardeleerdoelenvanditthema.Beschrijfkortofjedeleerdoelenbereikthebt.Alsje nietalleleerdoelenvolledigbereikthebt,geefdanaanopwelkemanierjeditalsnogkunt doen.

b. Vuldebeoordelingin.

1.

2.

3.

4.

5.

Jekuntomschrijvenopwelkemanierjedevoortgangvaneenproject kuntmonitoren.

Jekuntmetbehulpvangerichtedataverzamelingeenproces-en productevaluatieuitvoeren.

Jekuntomschrijvenhoejeplanmatigeenprojectrapportageschrijft.

Jekuntomschrijvenhoejeplanmatigeenprojectpresentatiehoudt.

Jekuntbijeenprojectpresentatiegerichtgebruikmakenvan audiovisuelehulpmiddelen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

13.10Verdiepingsstof-APA-notatie

APAiseenstijldieafkomstigisvandeAmericanPsychologicalAssociation(APA).Hetisde belangrijkstestandaardvoordesocialewetenschappen.DeofficiëlehandleidingvandeAPA-stijl iserguitgebreidenkandaardooronhandiginhetgebruikzijn.

Bekijkdewebsite ‘APA-handleiding’ vooreengoedesamenvattingvandeAPA-notatie.

13.11Verdiepingsstof-Meestvoorkomendefouten inPowerPoint

Fout1:teveeltekstineendia

Veelmensendienietvaakvooreengroepstaan,vindenhetfijnomalletekstdiezegaanvertellen inhundiatezetten.Zohoevenzehetalleenmaarvoortelezenenkanerweinigmisgaan.Voor deaanwezigenishetechtersupersaaiomnaartekijkenenmensenvragenzichafwaaromze indezaalzitten.

Fout2:vergeetnietdespellingscontrole

Nietsiszovervelendalswanneerereentaalfoutinjepresentatiezit.FoutloosNederlands schrijvenluktnietiedereenenookbijmijgaathetnietaltijdgoed.Maarlaataltijdde spellingcontrolevanMicrosoftevenjetekstnalopenenkijkwaareenroodlijntjeonderstaat.

Fout3:teveelbulletpoints

Probeerineenpresentatiealtijdzominmogelijkbulletpointstegebruiken.Teveelbulletpoints makenjeverhaalonoverzichtelijkendragenerniettoebijdatjeboodschapwordtonthouden. Ikprobeeralleenbulletpointstegebruikenalshetechtnietanderskan,dusbijvoorbeeldbij eenlijstjemettips.

BEROEPSONDERWIJS

Fout4:tefelleachtergrondkleur

InPowerPointhebjedemogelijkheidomeeneigenachtergrondintestellen.Standaardgeeft Microsofteenaantalfellekleuren,maardezeraadikjeaf.Ditsoortkleurenmakenjepresentatie neteenkleurplaatenjeletterszijnvaaknietleesbaar,maakdusaltijdeeneigenachtergrond.

Fout5:teveeldia’sinjepresentatie

HetisnietzodathoemeersheetsjeinjePowerPointzet,hoemeerinformatiejekuntoverdragen naardeaanwezigepersonen.Probeerhetaantaldia’snietteoverdrijven.Zoblijftdepresentatie overzichtelijkenhoefjezelfookminderteklikkenmetjeafstandsbediening.

Fout6:teveeldataineendia

Alsjeeenpresentatiemoetgevenmetveelcijfersengrafieken,probeererdanoptelettendat jenietalleinformatieinééndiazet.Ditmaaktdediaengrafiekmindergoedleesbaar.Inde videolaatDonMcMillandatopeengrappigemanierzien.

Fout7:teveelanimatieinjepresentatie

BinnenPowerPointzijnertientalleneffectenenanimatiesmogelijkomjedia’s,tekstenen vormpjesintelatenvliegen.Animatieszijnnaarmijnmeningprima,zolangzemaarmetmate eneenduidiggebruiktworden.Alsikineenverhaaltienverschillendeeffectenzie,dandenk ik:leukgedaan,maarofdeinhoudblijfthangen...

Fout8:verkeerdlettertype

Kiesaltijdhetlettertypedatbijjouwverhaalenbedrijfpast.Iederlettertypeheeftzijneigen uitstraling,houddaardusrekeningmeebijhetmakenvanjePowerPointpresentatie.Kiesook bijvoorkeurnietvoorhetTimesNewRomanlettertype,dezeiszostandaard.

Bron:TTMCommunicatie(2012).

13.12Verdiepingsstof-Devoor-ennadelenvan Prezi

Voordelen

• Eenpresentatiehoeftnietmeerlineairtezijn.

• Jekuntin-enuitzoomenwaardoorjedekijkergoedkuntlatenzienwaarjezitinde presentatie.

• Jekuntjepresentatieonlinedelen.

• Mooie,soepeleovergangen(Java).

• Volledigevrijheidinhetontwerpvanjepresentatie.

• DetechniekachterPreziisookgoedtegebruikenvoorhetmakenvanmindmaps.

• Jekuntjepresentatiedownloaden,zodatjedezezonderinternetkuntafspelen.

• Intuïtievemaniervanmakenvan ‘slides’.

BEROEPSONDERWIJS

• OpdesitevanPrezizijnvelevoorbeeldentevindenvanpresentaties.Methetdoorlopen vandezepresentatiekrijgjeeengoedbeeldvandecreatieveopbouwvanpresentaties.

Nadelen

• Iedereendenktaljarenopde ‘PowerPointmanier’ overpresentatiesenhetmakenvan slides.Hetzaleentijdjekostenvoordatjedithebtafgeleerd.

• Jemoeteveneenuurinvesterenomdeinterfaceonderdeknietekrijgen.Jewordtdaarbij welondersteunddoorgoedeinstructievideo’s.

• Deechtecreativiteitvooreenmooiepresentatiemoetweluitjezelfkomen.Maarerzijn genoegvoorbeeldendiejezulleninspireren.

• AlsjejePrezi-presentatiedownloadt,wordtdezeineenaantalbestandeneneen.exe opgeslagen.Hetversturenvandezebestandenoverdemailkandoorsommige firewalls/virusscannersmisschientegengehoudenworden.

• VoorPowerPointzijnveletemplatestevinden.

13.13Begrippen

Borging Zekerstellen.

Kick-off Aftrap,start.

KISS

‘KeepItStupidSimple’.

Tevredenheidsonderzoek

Detevredenheidvanklantentenaanzienvandeproducten,diensten,dienstverleningen medewerkersvaneenorganisatieinkaartbrengen.

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

LITERATUURLIJST

2Reflect(2008). RoosvanLeary.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.2reflect.nl/roos-van-leary/

Aalbers,M.(2019). 5Tipsvoorhetbehoudvanvrijwilligers.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.allesoversport.nl/thema/vitale-sportsector/5-tips-voor-behoud-van-vrijwilligers/ Aalbers,M.(2015). Borging(1):houdjeprojectinstand.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.allesoversport.nl/thema/beleid/borging-1-houd-je-project-in-stand/

Bc.nl(z.d.). Sportsponsoringleidttotgroterenaamsbekendheid. Geraadpleegdop10juli2023, vanhttps://www.bc.nl/kennisbank/operationele-zaken/bedrijfsvoering/ 609-Sportsponsoring-leidt-tot-grotere-naamsbekendheid.html

Bedrijfsrooster(z.d.). Roostermaken.Geraadpleegdop10juli2023,van https://bedrijfsrooster.nl/rooster-maken

Belastingdienst(z.d.). Vrijwilligersvergoedingen. Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.belastingdienst.nl/wps/wcm/connect/bldcontentnl/belastingdienst/prive/ werk_en_inkomen/werken/werken-als-vrijwilliger/vrijwilligersvergoedingen/ vrijwilligersvergoedingen

BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

Bouwer,E.(z.d.). Vergadering.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.carrieretijger.nl/functioneren/samenwerken/werkvormen/vergadering

Bruinooge,J.(z.d.). Voorbeeldenvanoffertes. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.lancelots.nl/marketing/acquisitie/offerte/voorbeelden

CostEngineering(z.d.). Waaromprojectenkeeropkeerhetbudgetoverschrijden. Geraadpleegd op10juli2023,vanhttps://projectbeheersing.eu/blog/waarom-projecten-keer-op-keerhet-budget-overschrijden-deel-2/

DigiOffice(z.d.). Watisversiebeheer?. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.digioffice.nl/blog/wat-is-versiebeheer/

Dijk,D.(2018) 14Factorenomuitvalvanjongerenindesporttevoorkomen.Geraadpleegdop12 juli2023,vanhttps://www.allesoversport.nl/thema/beweegstimulering/ 14-factoren-om-uitval-van-jongeren-in-de-sport-te-voorkomen/kpmgsportdeelname

Dummer,E.enBulkens,D.(2022). Gamingengamificationtoepassenindepraktijk:successleutels entips.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.allesoversport.nl/thema/beweegstimulering/gaming-en-gamificationtoepassen-in-de-praktijk-successleutels-en-tips/

DutchGameMasters(z.d.). Jongerenindebuurtverbindenalswelzijnsorganisatie.Geraadpleegd op12juli2023,vanhttps://dutchgamemasters.nl/jongeren-in-de-buurt-verbinden-met-esportsals-welzijnsorganisatie/

EconomieLeerKracht(z.d.). Begrotingenbudget. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.economiehulp.nl/begroting-en-budget

EersteKamer(z.d.). AfwegingskaderICTopdrachten1Inleiding. Geraadpleegdop10juli2023, vanhttps://www.eerstekamer.nl/nonav/overig/20161004/afwegingskader_ict_opdrachten/ document

Fioole,A.(2012). Vrijwillgersverwachtenbeloning.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.nemokennislink.nl/publicaties/vrijwilligers-verwachten-beloning/

Fitness24.nl(2023). Ditzijnde9fitnesstrendsvoor2023. Geraadpleegdop12juli2023,van www.fitness24.nl/blog/dit-zijn-de-9-fitnesstrends-voor-2023

FNVProfessionals(z.d.). Principieelonderhandelen.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.fnvprofessionals.nl/principieel-onderhandelen-over-thuiswerken

FNVProfessionals(z.d.). Vieronderhandelingsstijlenenhunvalkuilen.Geraadpleegdop10juli 2023,vanhttps://www.fnvprofessionals.nl/onderhandelingsstijlen

Glasbergen,S.(2020). Effectiefvergaderen. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.waarvergaderen.nl/artikelen/2/effectief-vergaderen

BEROEPSONDERWIJS

Grit,R.(2019). Projectmanagement.Noordhoff.

Groot,M.de(z.d.). Netwerken. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.carrieretijger.nl/functioneren/samenwerken/sociale-vaardigheden/netwerken

HetCommunicatieCentrum(z.d.). Opzetmarketingplan. Geraadpleegdop10juli2023,van http://www.communicatie-centrum.nl/opzet-marketingplan

Kennisbankprojectaanpak(z.d.). Definitiefasevaneenproject. Geraadpleegdop10juli2023, vanhttps://www.kennisbank-projectaanpak.nl/definitiefase-html/

Kennisbankprojectaanpak(z.d.). Geld. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.kennisbank-projectaanpak.nl/geld.html/

KenniscentrumSport&Bewegen(2022). Vrijwilligerswerkindesport2012-2020. Geraadpleegd op12juli2023,vanhttps://www.kenniscentrumsportenbewegen.nl/kennisbank/ publicaties/?vrijwilligerswerk-in-de-sport-2012-2020

KNCB(z.d.). BrancherapportSport:sportbrancheinNederlandgroeitenverandert. Geraadpleegd op12juli2023,vanhttps://www.kncb.nl/brancherapport-sport/

KNWU(2017). Zótacklejehetvrijwilligersprobleem. Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.knwu.nl/magazine/zo-tackle-je-het-vrijwilligersprobleem

LeerWiki.nl(z.d.). Watwiljewetenoverpublicrelations?.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.leerwiki.nl/maatschappij/economie/bedrijfseconomie/marketing-en-sales/ marketing/27948/wat-wil-je-weten-over-public-relations/

Leijnen,M.(2019). 5manierenommarktonderzoektedoen. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.ikgastarten.nl/marketing-en-verkoop/5-manieren-om-marktonderzoek-te-doen LeotenHavecreatievecommunicatie(z.d.). Derolvansocialmediainmarketing& internetstrategie. Geraadpleegdop10juli2023,van

https://www.leotenhave.nl/de-rol-van-social-media-in-marketing-internetstrategie/

Leren.nl(z.d.). Deprojectleider. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.leren.nl/cursus/management/projectmanagement/projectleider.html

Leren.nl(z.d.). ModelvoorEffectiefTeamfunctioneren.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.leren.nl/cursus/management/projectmanagement/met.html

Leren.nl(z.d.). Scoringsmatrix.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.leren.nl/cursus/management/besluiten-nemen/scoringsmatrix.html

Managementsite(z.d.). Leiderschap.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.managementsite.nl/kennisbank/bestuur/leiderschap

BEROEPSONDERWIJS

Marijnmulders(z.d.). Opstellenprojectplan. Geraadpleegdop10juli2023,van https://educatie-en-school.infonu.nl/methodiek/48941-opstellen-projectplan.html

Monsterboard(z.d.). Functieomschrijvingvoorbeeldprojectleider. Geraadpleegdop10juli2023, vanhttps://www.monsterboard.nl/werkgever/kennisbank/werving-en-selectie/ personeelswerving/functieomschrijving-projectleider/

Movisie(2016). Watvindenvrijwilligersvanhunwerk?.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.movisie.nl/tool/wat-vinden-vrijwilligers-hun-werk

MulierInstituut(z.d.).BijnaalleNederlanderskunnenbinnendriekilometersporten.Geraadpleegd op12juli2023,vanhttps://www.mulierinstituut.nl/actueel/bijna-alle-nederlanderskunnen-binnen-drie-kilometer-sporten

MulierInstituut(z.d.). Diversiteit&Inclusie.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.mulierinstituut.nl/onderzoeksthemas/diversiteit-inclusie/

MulierInsituut(z.d.). Drietipsomkinderenmeerenveelzijdigtelatenbewegenindewijk. Geraadpleegdop12juli2023,vanhttps://www.mulierinstituut.nl/actueel/ drie-tips-om-kinderen-meer-en-veelzijdig-te-laten-bewegen-in-de-wijk/

MulierInstituut(z.d.). Mindervrijwilligersindesport.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.mulierinstituut.nl/actueel/minder-vrijwilligers-in-de-sport

Netsupport(z.d.). Socialmediaintegratie. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.netsupport.nl/web/social-media-integratie/

NOC*NSF(2022). NOC*NSFSportdeelnameIndexdecember2022. Geraadpleegdop12juli2023, vanhttps://nocnsf.nl/media/6709/nocnsf-sportdeelnameindex-maandmetingdecember-2022.pdf

OfferteAdviseur(z.d.). Offertesaanvragen:waarletikop?. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.offerteadviseur.nl/tips-vergelijken-van-offertes

Pereboom,F.(2020). Overtuigendpresenterenmetdeze10tips!.Geraadpleegdop12juli2023, vanhttps://pptsolutions.nl/overtuigend-presenteren-met-deze-10-tips/

Pijlman,R.(z.d.). Samenwerken.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.carrieretijger.nl/functioneren/samenwerken

PlatformVrijwilligeInzet(2017).Vrijwilligerswerk:activiteiten,duurenmotieven.Geraadpleegd op12juli2023,vanhttps://vrijwilligerswerk.nl/nieuws+en+blogs/1159130.aspx

Rabobank(z.d.). RaboClubsupport. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.rabobank.nl/leden/clubsupport

Rabobank(z.d.). Sponsoring. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.rabobank.com/nl/about-rabobank/in-society/sponsoring/index.html

RijksinstituutvoorGezondheidenMilieu(2022). Sportdeelnamewekelijks.Geraadpleegdop12 juli2023,vanhttps://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/sportdeelname-wekelijks

RijksinstituutvoorGezondheidenMilieu(2023). Vrijwilligerswerkindesport.Geraadpleegdop 12juli2023,vanhttps://www.sportenbewegenincijfers.nl/kernindicatoren/vrijwilligerswerk

Schiphof,L.(2017). Gedeeldleiderschapbelangrijkvoorsuccesinteamsport.Geraadpleegdop 10juli2023,vanhttps://www.allesoversport.nl/thema/topsport/gedeeld-leiderschapbelangrijk-voor-succes-in-teamsport/

Sohn,B.(2013). Maatschappelijkesportsponsoring,eenvandegrootstetrendsinsponsorland. Geraadpleegdop10juli2023,van www.sportnext.nl/berichten/maatschappelijke_sportsponsoring_een_van_de_ grootste_trends_in_sponsorland

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

SponsorVisie(z.d.). DeVisieachterSponsorVisie:eenkant-en-klaarsponsorplan. Geraadpleegd op10juli2023,vanhttps://sponsorvisie.nl/sponsorplan/

Sportakkoord(z.d.). Sportversterkt. Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.sportakkoord.nl/sportakkoord/

Sportakkoord(2023). Strategischkadertopsport2032. MinisterievanVWS,NOC*NSFenVSG. Sportinnovator(2018). SportinnovatiesopdeWinterspelen2018.Geraadpleegdop12juli2023, vanhttps://www.allesoversport.nl/thema/topsport/sportinnovaties-op-de-winterspelen-2018/ Sportinnovator(z.d.). GreeningtheSports. Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.sportinnovator.nl/greeningthesport/

Tevredenheidsonderzoek.com(z.d.). Eentevredenklant. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.tevredenheidsonderzoek.com/een-tevreden-klant

Timemanagement.nl(2015). Staandvergaderen:verkortdemeeting,verlengtjeleven. Geraadpleegdop10juli2023,vanhttps://timemanagement.nl/staand-vergaderen/ TTMCommunicatie(2012). 8MeestgemaaktfoutenmetPowerpoint. Geraadpleegdop12juli 2023,vanhttps://www.ttmcommunicatie.nl/nieuws/8-meest-gemaakte-fouten-met-powerpoint/ UniversiteitLeiden(z.d.). Handleidingprojectmatigwerken. Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.let.leidenuniv.nl/pdf/pz/handleiding_projectmatig_werken.doc

Venloop(z.d.). Dagvrijwilligers.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.venloop.nl/vrijwilligers/

BEROEPSONDERWIJS

Vip-zandvoort.nl(z.d.). Functieomschrijving.Geraadpleegdop12juli2023,van https://www.vip-zandvoort.nl/doc/formulieren/functieomschrijving.pdf

Vlimmeren,S.Van(2013). Management&OrganisatieinBalans. UitgeverijVanVlimmerenbv.

Vrijwilligerswerk.nl(z.d.). Veiligearbeidsomstandigheden.Geraadpleegdop12juli2023,van https://vrijwilligerswerk.nl/themas/wettenenregels/dossiers/veiligearbeidsomstandigheden/ default.aspx

Weijers,E.(z.d.). Myers-BriggsTypeIndicator(MBTI).Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.carrieretijger.nl/functioneren/ontwikkelen/persoonlijkheidsmodellen/mbti

Werkenaanprojecten(z.d.). Begrotingproject:stappenplan.Geraadpleegdop10juli2023,van https://werken-aan-projecten.nl/projectbegroting/begroting-project-stappenplan/

Wijnen,G.enStorm,P.(2014). Projectmatigwerken. UitgeverijUnieboek|HetSpectrum.

WitteveenProjectinrichting(z.d.). Staandvergaderenbij'DeVerdieping'. Geraadpleegdop10 juoli2023,vanhttps://www.staand-werken.nl/Producten/Vergaderen/De-Verdieping

ZonMw(z.d.). Maakzelfeenomplementatieplan.Geraadpleegdop10juli2023,van https://www.zonmw.nl/nl/artikel/maak-zelf-een-implementatieplan

COPYRIGHTBOOM BEROEPSONDERWIJS

COPYRIGHTBOOM

COPYRIGHTBOOM