Mensen uit dit tijdvak Een keizerlijk echtpaar

v Octavianus Augustus (63 v.C.–14 n.C.)

v Livia (58 v.C.–29 n.C.)

Augustus en zijn vrouw Livia waren het eerste keizerlijke echtpaar van de Romeinen. Augustus herstelde de vrede in het Romeinse Rijk. Livia was als vorstelijke keizerin niet alleen een voorbeeld voor het Romeinse volk, maar ook erg machtig.

v Octavianus herstelde de vrede en werd Augustus v Livia was een voorbeeldige, machtige keizerin

De latere keizer Augustus werd geboren als Octavius, kleinzoon van een zus van Julius Caesar. Caesar was erg gesteld op zijn achterneef. Hij nam hem mee op een veldtocht naar Spanje en zag toen meteen dat de jongeman een dappere strijder was. Na de moord op zijn oudoom hoorde Octavius dat Caesar hem als zoon had geadopteerd en zijn erfenis aan hem naliet. Vanaf dat moment noemde hij zich Gaius Julius Caesar Octavianus. De eerste drie namen waren die van zijn oudoom.

Octavianus had twee problemen bij de opvolging van Caesar als heerser van het Romeinse Rijk. Ten eerste waren er de senatoren die Caesar hadden laten vermoorden. Zij waren tegen een alleenheerser. Ten tweede was er de onderbevelhebber van het leger van Caesar: Marcus Antonius. Hij wilde Caesar eigenlijk ook wel opvolgen.

Octavianus besloot om eerst maar met Marcus Antonius te gaan samenwerken. Samen versloegen ze de senatorenpartij. Van zo’n 200 senatoren pakten ze eerst het bezit af en daarna werden die mannen gedood of verdreven. Op de vrijgekomen plaatsen in de Senaat benoemde Octavianus alleen zijn eigen aanhangers.

Het Romeinse Rijk werd tussen Antonius en Octavianus verdeeld: Antonius zou het oosten krijgen en Octavianus het westen. In het oosten aangekomen begon Antonius een relatie met de beroemde Egyptische vorstin Cleopatra. Hij ging zich gedragen als een soort farao met goddelijke macht. Daar moesten de Romeinse senatoren niets van hebben. Zij stuurden Octavianus op pad om Antonius en Cleopatra te verslaan. Met een grote zeeslag in de Middellandse Zee in het jaar 31 v. C. lukte dat ook. Nu had Octavianus ‘het rijk alleen’.

Maar zo’n alleenheerser — dat lag nog altijd moeilijk in de Romeinse Republiek. Octavianus pakte het slim aan. Na zijn grote overwinning deed hij net of hij zich bescheiden wilde terugtrekken. Hij gaf zogenaamd ‘alle macht terug aan de Senaat’. Uit dank gaf de Senaat hem toen de titel ‘Augustus’ (de verhevene). Hij kreeg meer macht dan iemand ooit in Rome gehad had. Zo leek het net of de nieuwe keizer de macht niet had veroverd, maar eerlijk gekregen.

Augustus zorgde voor vrede en welvaart in het Romeinse Rijk. Daardoor vergaten de Romeinen steeds meer dat ze eigenlijk een republiek waren. Ze waren tevreden dat er een verstandige, krachtige leider was. Dat die op een vorst leek, namen ze op de koop toe. Augustus regeerde het rijk veertig jaar lang. Hij overleed als 76 ­jarige, wat voor die tijd best oud was.

Toen Livia en Octavianus in 38 v.C. met elkaar trouwden, waren ze allebei al eerder getrouwd geweest. Op het moment van het huwelijk was Livia zelfs nog zwanger van haar eerste man. Toen haar tweede zoon kort daarna geboren werd, grapten de Romeinen: ‘Alleen de gelukkigen krijgen binnen drie maanden een kind.’

Bij hun eerste ontmoeting zou Octavianus meteen verliefd op Livia zijn geworden vanwege haar schoonheid. Daarom scheidde hij van zijn eerste vrouw en dwong de echtgenoot van Livia om ook te scheiden. Het huwelijk vond snel daarna plaats. Maar ze kregen samen geen kinderen, tot grote teleurstelling van Octavianus. Toch bleven ze meer dan vijftig jaar met elkaar getrouwd.

Nadat Octavianus in 27 v.C. keizer was geworden, werd de kinderloosheid een groter probleem, want het Romeinse Rijk moest vreedzaam en ordelijk blijven. Er moest een troonopvolger zijn die goed op zijn taak kon worden voorbereid. De twee zonen van Livia uit haar eerste huwelijk waren een optie, maar ja, die waren nu eenmaal geen familie van Augustus. Daarom keek de keizer eerst naar de twee zonen van Julia, zijn dochter uit zijn eerste huwelijk: Lucius en Gaius. Maar beiden overleden op raadselachtige wijze op ongeveer 20­jarige leeftijd. Er werd gezegd dat Livia achter hun dood zat, omdat zij haar eigen zoons naar voren wilde schuiven. Ze zou Lucius en Gaius vergiftigd hebben. Maar voor die beschuldiging bestaat geen enkel bewijs.

Livia’s zoon Tiberius werd nu de troonopvolger. Livia deed veel moeite om als een voorbeeldige ‘moeder van de Romeinen’ bekend te staan. Zij was degene die de toekomstige keizer had gebaard. Ze leefde niet als protserige keizerin, maar simpel en bescheiden. Aan haar portret kun je zien dat ze haar haar bijvoorbeeld heel eenvoudig droeg, met een knot aan de achterkant. Ze wilde geen ingewikkelde kapsels waarmee andere voorname vrouwen pronkten.

Samen met Augustus bestuurde zij het rijk wijs en verstandig. Want ze had veel invloed op haar man die haar vaak om raad vroeg. Na de dood van Augustus kreeg ze de erenaam ‘Augusta’ als moeder van de nieuwe keizer. Ook toen had ze nog veel macht en invloed. Ze overleed op de zeer hoge leeftijd van 87 jaar.

Andere mensen uit dit tijdvak

v Hydna van Scione (ca. 475 v.C.) was een uitstekende zwemster. Zij zwom naar de Perzische vloot die Athene wilde aanvallen en sneed de ankerkabels door, waardoor de vloot in een storm verging.

v Demosthenes (384–322 v.C.) was een redenaar en politicus die de Atheners waarschuwde dat hun democratie zou verdwijnen als ze die niet beter verdedigden tegen een buitenlandse vorst.

v Agrippina de Jongere ( 15–59 n.C.) was echtgenote van keizer Claudius en moeder van keizer Nero. Zij speelde een grote rol in de politiek.

v Hadrianus ( 76–138 n.C.) was waarschijnlijk de beste Romeinse keizer ooit; hij regeerde verstandig en zorgde voor veilige grenzen.