Werkboek
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof Dienstverlening en Producten
Naam: ................................................................. ................................................................. Klas: .................................................................
Edu4all Dienstverlening en Producten Met de werkboeken van Edu4all leer je alles wat je moet weten en kunnen voor het beroepsgerichte profiel- en keuzevak. Door veel te doen ontdek je wat je leuk vindt en wat bij je past. Zo kun je je goed oriënteren en voorbereiden op je verdere (studie)loopbaan. In dit werkboek werk je als productiemedewerker. Je maakt een balkonkweekkas waar onderdelen van hout, metaal en kunststof voor nodig zijn. Edu’Actief maakt werk van onderwijs Edu’Actief wil jou helpen je te ontwikkelen tot een echte vakman of -vrouw. Om werk te maken van onderwijs, werken we samen met docenten, het bedrijfsleven en met jou. Dankzij dit netwerk kunnen we vernieuwende leermiddelen maken die aansluiten op jouw leerbehoefte en op de behoefte van de beroepspraktijk.
9 789037 227161
9789037227161_A3_v3_mr.indd 1
Module Een product maken en verbeteren
17-12-15 21:30
Profielvak Dienstverlening en Producten
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof Serienummer:
Licentie:
Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot:
COLOFON Uitgeverij:
Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl
Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Illustraties:
Rubus Edu’Actief b.v. Hessel Heikamp Jeroen Wever www.shutterstock.com www.pixton.com
Foto’s:
Titel: ISBN:
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof 978 90 3722 716 1
Eerste druk/ eerste oplage © Edu’Actief b.v. 2015 (Rubus, 2015 - 2015) Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoud Deel A Het werk voorbereiden .............................................................................................................. 7 Oriënteren ................................................................................................................................................ 7 Taak 1 Kennismaken met werk voorbereiden ....................................................................................... 7 Taak 2 De leerdoelen bij Deel A ................................................................................................................ 9 Taak 3 Taken plannen ........................................................................................................................... 12 Aan de slag ............................................................................................................................................. 13 Taak 4 Een werktekening lezen ............................................................................................................. 14 Taak 5 Werktekening aanvullen ............................................................................................................. 18 Taak 6 Doorsnede aanvullen ................................................................................................................. 25 Taak 7 Stuklijst invullen en materiaalstaat maken .............................................................................. 28 Taak 8 Kostprijsberekening maken ....................................................................................................... 34 Taak 9 Werkvolgorde bepalen ............................................................................................................... 37 Taak 10 Productieplanning maken ....................................................................................................... 40 Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 45 Taak 11 Terugkijken en verder kijken .................................................................................................... 45 Taak 12 Voorbereiden op de toets ......................................................................................................... 46 Deel B Houtbewerking ......................................................................................................................... 47 Oriënteren ............................................................................................................................................. 47 Taak 1 Kennismaken met houtbewerking ............................................................................................ 47 Taak 2 Leerdoelen van Deel B ................................................................................................................ 48 Taak 3 Taken plannen ........................................................................................................................... 49 Aan de slag ............................................................................................................................................. 50 Taak 4 Afschrijven op houtmateriaal .................................................................................................... 51 Taak 5 Houten onderdelen zagen .......................................................................................................... 56 Taak 6 Boren in hout .............................................................................................................................. 61 Taak 7 Passing controleren .................................................................................................................... 63 Taak 8 Houten onderdelen verbinden ................................................................................................... 66 Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 69 Taak 9 Terugkijken en verder kijken ...................................................................................................... 69 Taak 10 Voorbereiden op de toets ........................................................................................................ 72 Deel C Metaalbewerking ...................................................................................................................... 73 Oriënteren ............................................................................................................................................. 73 Taak 1 Kennismaken met metaalbewerking ........................................................................................ 73 Taak 2 Leerdoelen van Deel B ............................................................................................................... 74 Taak 3 Taken plannen ........................................................................................................................... 75
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
3
Aan de slag ............................................................................................................................................. 76 Taak 4 Afschrijven op metaal ................................................................................................................ 77 Taak 5 Metalen (plaat)materialen op maat maken .............................................................................. 78 Taak 6 Boren in metaal .......................................................................................................................... 82 Taak 7 Metalen onderdelen buigen ....................................................................................................... 84 Taak 8 De metalen onderdelen verbinden ............................................................................................ 86 Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 88 Taak 9 Terugkijken en verder kijken taken ........................................................................................... 88 Taak 10 Terugkijken en verder kijken ................................................................................................... 89 Taak 11 Voorbereiden op de toets ........................................................................................................ 90 Deel D Kunststofbewerking en eindmontage ................................................................................... 91 OriĂŤnteren ............................................................................................................................................. 91 Taak 1 Kennismaken met kunststofbewerking .................................................................................... 91 Taak 2 Leerdoelen van het deel ............................................................................................................. 92 Taak 3 Taken plannen ........................................................................................................................... 94 Aan de slag ............................................................................................................................................. 95 Taak 4 Afschrijven op kunststof ............................................................................................................ 95 Taak 5 Kunststof plaatmaterialen op maat maken .............................................................................. 98 Taak 6 Multiplexramen maken ............................................................................................................ 103 Taak 7 Het product monteren en/of in elkaar zetten ......................................................................... 106 Taak 8 Controleren van verbindingen ................................................................................................. 108 Evalueren & Reflecteren .................................................................................................................... 114 Taak 9 Terugkijken en verder kijken ................................................................................................... 114 Taak 10 Voorbereiden op de toets ...................................................................................................... 116
4
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Werken met Edu4all REGISTREREN, AANMELDEN EN LICENTIE ACTIVEREN Je gaat aan de slag met Edu4all. Volg volgend schema om te kijken wat je moet doen. Ja
Is dit het eerste werkboek van Edu4all waar je mee werkt?
Ga naar bronnen.edu4all.nl/bronnen/ handleiding en bekijk de film Licentie activeren.
Nee
Zoek in een werkboek dat je eerder hebt gedaan je gebruikersnaam en wachtwoord op. Schrijf je gegevens op in de vakken onderaan deze pagina.
Ga naar licentie.edu-actief.nl. Klik op Aanmelden. Ja
Is dit het eerste werkboek voor dit profielvak of keuzevak?
Nee
Kies voor Aanmelden via Edu’Actief.
Kies voor Een nieuwe gebruikersnaam aanmaken.
Je kunt direct aan de slag. Ga naar www.edu4all.nl en log in met je gebruikersnaam en wachtwoord.
Maak een gebruikersnaam en wachtwoord aan. Gebruikersnaam = je schoole-mailadres* Wachtwoord = naam van je school *Heb je geen schoole-mailadres? Vraag dan je docent om een gebruikersnaam.
Schrijf je gebruikersnaam en wachtwoord op in de vakken onderaan deze pagina.
Ga naar licentie.edu-actief.nl.
Vul op de website de licentie in die op de eerste pagina van dit werkboek staat. Klik op Activeren.
Je hebt nu toegang tot de bronnen. Log in op www.edu4all.nl met je gebruikersnaam en wachtwoord. Gebruikersnaam:
Wachtwoord:
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
5
BRONNEN In dit werkboek staan opdrachten. Om deze opdrachten te maken, heb je soms bronnen nodig, zoals tekstbronnen, films, websites en de Theek-iT. Wanneer je een bron gaat gebruiken, staat er een pictogram in je werkboek: BRON Achter het pictogram staat in paarse, dikgedrukte tekst welke bron je nodig hebt. Bijvoorbeeld: BRON Lees Tekstbron 1.2 Persoonlijke verzorging. Maak daarna opdracht 13 tot en met 16. BRON Bekijk de Film Werken in de thuiszorg bij ouderen. Maak daarna opdracht 1.
Bij het eerste voorbeeld ga je een tekstbron lezen. Bij het tweede voorbeeld ga je een film bekijken. Deze bronnen vind je op www.edu4all.nl. Op bronnen.edu4all.nl/bronnen/handleiding wordt uitgelegd hoe je werkt met de bronnen op de website. OVERLEG MET JE DOCENT Soms is het nodig om te overleggen met je docent. Je ziet dan dit pictogram in je werkboek: Achter het pictogram staat waarover je met je docent gaat overleggen. Bijvoorbeeld: 61. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 5. Taak 12 tot en met 14 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. OPDRACHTEN VOOR BB, KB EN GL Doe jij de basisberoepsgerichte, kaderberoepsgerichte of gemengde leerweg? Dan zitten er speciale opdrachten voor jou in het werkboek. Je herkent deze opdrachten aan de volgende pictogrammen: BB
opdracht voor leerlingen van de basisberoepsgerichte leerweg
KB
opdracht voor leerlingen van de kaderberoepsgerichte leerweg
GL
opdracht voor leerlingen van de gemengde leerweg. We wensen je veel succes en plezier met het maken van de opdrachten! Team Edu4all
6
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden
OriĂŤnteren Taak 1 Kennismaken met werk voorbereiden BRON Bekijk de Film Werkvoorbereider meubelindustrie. Maak daarna opdracht 1 tot en met 6.
1. De film laat het werk van een werkvoorbereider in de meubelindustrie zien. a. Welke taken heeft een werkvoorbereider in de film? Let op! Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! bepalen hoeveel tijd er nodig is, en hoeveel mensen en materialen er nodig zijn bepalen welke persoonlijke beschermingsmiddelen er nodig zijn bepalen welke gereedschappen en machines er nodig zijn de kostprijs berekenen overleggen met de opdrachtgever een productieplanning maken een technische tekening maken aangeven hoe de producten moeten worden gemaakt inkoop- en bestelorders plaatsen b. Welke twee taken lijken jou het leukst om te doen? Leg uit waarom.
c. Welke taak lijkt jou niet leuk om te doen? Leg uit waarom.
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
7
Deel A Het werk voorbereiden 2. Wie doet wat? Kies uit: • bereidt het werk voor • geeft een opdracht • maakt de meubels.
De opdrachtgever
De werkvoorbereider
De productiemedewerker
3. In de film bereidt de werkvoorbereider het werk voor. Maar in sommige fabrieken moeten de productiemedewerkers zelf hun werk voorbereiden. Welke taken horen bij voorbereiden en welke horen bij maken? Kies uit de volgende taken: boren - lijmen - materialen verzamelen - een planning maken - een werktekening bekijken - zagen
8
Voorbereiden
Maken
De productiemedewerker bereidt zijn werk voor. Zijn taken zijn:
De productiemedewerker maakt een product. Zijn taken zijn:
1.
1.
2.
2.
3.
3.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 4. Als productiemedewerker werk je in de productie-industrie, bijvoorbeeld in een meubelfabriek. Maar je kunt ook werken in een houtfabriek, kunststoffabriek of metaalfabriek. a. In een houtfabriek worden producten van hout gemaakt, zoals een tafel. Geef nog twee voorbeelden van houten producten. 1. 2. b. In een metaalfabriek worden metalen producten of onderdelen gemaakt, zoals metalen buizen. Geef nog twee voorbeelden van metalen producten. 1. 2. c. Veel producten worden van kunststof gemaakt, zoals bakjes. Geef nog twee voorbeelden van kunststof producten. 1. 2. 5. Ken je iemand die in een fabriek werkt? Ja Hij of zij heet Zijn of haar beroep is Het bedrijf waar hij of zij werkt, heet Nee 6. Heb je alle opdrachten van Taak 1 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
Taak 2 De leerdoelen bij Deel A Als je als productiemedewerker aan de slag gaat, moet je: 1. de werktekening lezen Je moet: • de maten herkennen en begrijpen • de diameter herkennen en begrijpen • de doorsnede herkennen en begrijpen • de aanzichten herkennen en begrijpen • de exploded view herkennen en begrijpen • de stuklijst herkennen en begrijpen. 2. de werktekening aanvullen Je moet: • een doorsnede aanvullen • maten aanvullen • de stuklijst invullen.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
9
KB
Deel A Het werk voorbereiden 3.
4.
de werktekening maken Je moet: • de doorsnede tekenen • de maten invoeren • de stuklijst invullen. het werk voorbereiden Je moet: • de werkvolgorde bepalen • de werkopdracht begrijpen • een lijst van materialen maken • de kostprijs berekenen • een productieplanning maken
Een productiemedewerker maakt industriële producten. Dat betekent dat hij in een fabriek producten maakt. Bijvoorbeeld fietsen, auto’s, meubels of onderdelen van machines. Een productiemedewerker heeft de volgende taken:
7. Welke taken ga jij in Deel A uitvoeren als productiemedewerker? a. Vergelijk de vijftien taken die in de afbeelding staan met de leerdoelen hierboven. Welke taken horen bij een leerdoel?
b. Waar horen de taken waar je in dit deel mee aan de slag gaat bij? Kies uit: het werk voorbereiden de onderdelen van de producten maken de producten in elkaar zetten de producten controleren
10
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 8. Najib en Adaya gaan allebei een tafel maken. Ze bereiden allebei hun werk voor. Voorbereiding van Najib: • Hij verzamelt hout. • Hij pakt een zaag, een boormachine en wat schroeven. Voorbereiding van Adaya: • Ze maakt eerst een tekening van de tafel. • Ze zet op de tekening welke maten de tafel moet krijgen. • Ze maakt een lijst van al het hout dat ze nodig heeft om de tafel te maken. • Ze maakt ook een lijst van gereedschappen en machines die ze moet gebruiken. • Ze verzamelt alles wat op haar lijsten staat. a. Welke werkwijze zou jij het liefst gebruiken? die van Najib die van Adaya b. Waarom?
c. Welke werkwijze is het meest geschikt voor werken in een fabriek? van Najib van Adaya d. Waarom?
9. Met welke werktekeningen heb jij wel eens gewerkt? Let op! Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! Een werktekening voor het: in elkaar zetten van een kast in elkaar zetten van speelgoed bouwen met Lego maken van een tafel
10. Een productiewerker moet zijn werk altijd goed voorbereiden. a. Ben je het met de stellingen hierna eens? Antwoord met Ja of Nee. Een goede voorbereiding is het halve werk. Ja / nee Voordat ik iets ga maken, wil ik eerst weten welke materialen ik nodig heb. Ja / nee Voordat ik iets ga maken, wil ik eerst weten welke gereedschappen ik nodig heb. Ja / nee Voordat ik iets ga maken, wil ik eerst weten hoeveel tijd ik ervoor nodig heb. Ja / nee Voordat ik iets ga maken, wil ik eerst weten hoeveel geld het gaat kosten. Ja / nee b. Welke conclusie trek je hieruit? Ik vind het wel / niet fijn om mijn werk voor te bereiden, want:
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
11
Deel A Het werk voorbereiden 11. Waarom moet je in een fabriek het werk voorbereiden? Bedenk bij elk woord in het schema hierna één reden. Woord
Waarom moet je in een fabriek het werk voorbereiden?
Geld
Omdat je dan van tevoren weet hoeveel geld de productie gaat kosten
Mensen
Materialen
Gereedschappen en machines
Tijd
Taak 3 Taken plannen In deze taak ga je de taken van dit deel inplannen. 12. Bekijk Taak 4 tot en met 12. En bekijk het schema hierna. a. Maak een planning voor de taken die je nog gaat doen. Zet de datum en het lesuur in kolom 4. Bij Taak 1 tot en met 3 hoef je dit niet in te vullen. b. Zoek in de taken naar de opdrachten met . Bij welke opdrachten is overleg met of controle door je docent nodig?
c. Overleg met je docent. Zijn er opdrachten die jij samen gaat doen met de docent? Ja, opdrachten
doen wij samen met de docent.
De docent heeft nu al wel / niet gemeld wanneer we deze opdrachten samen doen. Nee. d. Op jouw school hebben jullie programma’s die hun eigen gebruiksaanwijzing of schoolstappenplan hebben. Overleg met je docent waar jij dit materiaal kunt vinden. Gebruiksaanwijzingen, schoolstappenplannen of andere informatie kan ik vinden op de computer / op papier. De plek waar het staat is: e. Overleg met je docent: • op welke momenten jij de antwoorden van de gemaakte opdrachten gaat nakijken • op welke momenten je docent jouw werk zal beoordelen.
12
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden f. Heb je een taak af? Zet een √ in kolom 5. Zet een - als je een taak niet kon doen. Als je Taak 1 en 2 hebt gedaan, kun je deze nu afvinken. 1. Taak 2. Onderwerp
3. Richttijd in 4. Datum en lesuur minuten
1
Kennismaken met werk voorbereiden
25
2
De leerdoelen bij Deel A
15
3
Taken plannen
10
4
Een werktekening lezen
50
5
Werktekening aanvullen
100
6
Doorsnede aanvullen
50
7
Stuklijst invullen en materiaalstaat maken
100
8
Kostprijsberekening maken
50
9
Werkvolgorde bepalen
50
10
Productieplanning maken
100
11
Terugkijken en verder kijken
30
12
Voorbereiden op de toets
20
5. Af 6. Paraaf docent
Aan de slag Je werkt als productiemedewerker in de HoMeKu-fabriek. In deze fabriek worden producten of onderdelen gemaakt van hout, metaal en kunststof. Bijvoorbeeld tuinmeubelen, kasten en kapstokken. Tuincentrum Top Tuin wil een kweekkas laten maken. Het tuincentrum wil graag dat jullie eerst één kweekkas maken. Als ze daarover tevreden is, wil het tuincentrum er 6.000 laten maken. De ontwerper van de HoMeKu-fabriek heeft een werktekening gemaakt. Hierop staat precies hoe je de kweekkas moet maken. Voordat je hiermee begint, ga je eerst het werk voorbereiden. Je gaat: • de werktekening lezen • de werktekening bewerken in een 2D-tekenprogramma • een doorsnede tekenen • een materiaalstaat maken • een kostprijsberekening maken • de werkvolgorde bepalen • een productieplanning maken.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
13
Deel A Het werk voorbereiden
Taak 4 Een werktekening lezen Je werkt als productiemedewerker in de HoMeKu-fabriek. Je gaat de werktekening van de kweekkas lezen. Wat moet je volgens deze tekening gaan maken? Begrijp je alles wat op de werktekening staat?
VOORBEREIDEN BRON Lees ‘Symbolen’ van Tekstbron 5.8 Werktekeningen. Maak daarna opdracht 13 tot en met 17.
13. Wat is een werktekening?
14
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 14. Op een werktekening staan lijnen, arceringen, cijfers en soms ook kleuren, oftewel symbolen. Wat betekenen de volgende lijnen op een werktekening?
1. 2. 15. Welke maten worden op een werktekening gebruikt? meters centimeters millimeters 16. Bekijk de afbeelding hierna. Wat betekent dit symbool?
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
15
Deel A Het werk voorbereiden 17. Op welke afbeelding zie je de diameter van een cirkel?
UITVOEREN
18. Drie afbeeldingen hierboven. Het is een: Je kunt het gebruiken voor: Het heeft de volgende vormen: Het is ongeveer zo groot als: Het bestaat uit de volgende onderdelen: Het bestaat uit de volgende materialen: BRON Ga naar Overig Werktekening Balkonkweekkas en bekijk de Film Balkonkweekkas.
19. Bekijk de maten op de werktekening. a. De maten zijn aangegeven in: millimeters centimeters decimeters meters
16
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden b. Wat zijn de afmetingen van de kweekkas (zonder de ophangbeugels)? Meet ze op. Doe dit door deze: • uit te rekenen en/of • te meten met een liniaal. Let op! Soms kun je de afmeting niet goed nameten, omdat de tekening op het beeldscherm of op papier wat vervormt in de verhoudingen. Hoogte:
mm
Breedte:
mm
Diepte:
mm
c. Lees de afmetingen van de tekening. Hoogte:
mm
Breedte:
mm
Diepte: BRON
mm
Gebruik hiervoor Overig Werktekening maten hoogte, breedte, diepte. d. Kloppen de maten van c met d?
20. Bekijk stuknummer 6 op de werktekening. a. Wat wordt stuknummer 6? het klepdeksel van de kweekkas het raam aan de linkerzijkant het raam aan de rechterzijkant het raam aan de voorkant b. Van welk materiaal moet je dit onderdeel maken?
c. Welke afmetingen heeft dit onderdeel? Noteer ze hieronder. Breedte: Hoogte: Dikte:
mm. mm. mm.
21. Begrijp je alles wat op de werktekening staat? Ja / nee. Zo nee, teken de onderdelen die je niet begrijpt na.
Overleg met je medeleerling wat deze onderdelen betekenen. Komen jullie er samen niet uit, vraag je docent dan om hulp.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
17
Deel A Het werk voorbereiden CONTROLEREN 22. Je hebt een werktekening bekeken. a. Welke van de volgende zinnen kloppen met jouw situatie? Antwoord met Ja of Nee. Ja
Nee
Ik begrijp wat er op de werktekening staat. Ik begrijp de symbolen die op de werktekening staan. Ik weet welk product ik moet maken. Ik weet welke afmetingen dit product heeft. Ik weet uit welke onderdelen het product bestaat. Ik weet van welke materialen ik het product moet maken. b. Welke zinnen heb je met ‘nee’ beantwoord? Waarom?
c. Welke conclusie trek je als je naar je antwoorden bij vraag a kijkt? Ik kan goed / middelmatig / slecht werktekeningen lezen. 23. Als je gaat werken als productiemedewerker, moet je een werktekening kunnen lezen. Zou je dit later in je beroep ook willen doen? Let op! Je mag meerdere antwoorden kiezen. Ja, want ik vind werktekeningen lezen leuk. Ja, want ik kan goed werktekeningen lezen. Ja, want Nee, want ik vind werktekeningen lezen vervelend. Nee, want ik vind werktekeningen lezen moeilijk. Nee, want 24. Heb je alle opdrachten van Taak 4 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
Taak 5 Werktekening aanvullen Je bestudeert de werktekening van de kweekkas die je moet maken. Op de werktekeningen die je hebt gekregen, ontbreekt een monotekening van de achterplaat. Daarom ga je deze zelf tekenen met een tekenprogramma.
VOORBEREIDEN BRON Lees ‘Verschillende soorten tekeningen’ van Tekstbron 5.8 Werktekeningen. Maak daarna opdracht
25 en 26.
18
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden
25. Een werktekening kan uit verschillende onderdelen bestaan. a. Zet bij elk onderdeel de juiste naam. Kies uit: doorsnede, exploded view, linker zijaanzicht, vooraanzicht.
b. Welke tekening is bedoeld om te laten zien hoe je het product in elkaar moet zetten? aanzichten werktekening doorsnede werktekening exploded view 26. Wat is een monotekening? Een tekening van: alle onderdelen van het product één onderdeel van het product het gemonteerde eindproduct BRON Lees ‘Nog meer informatie op de werktekening’ van Tekstbron 5.8 Werktekeningen. Maak daarna
opdracht 27 tot en met 32.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
19
Deel A Het werk voorbereiden 27. Titelblok a. Waar staat het titelblok op de werktekening? linksboven linksonder rechtsonder b. Geef drie voorbeelden van informatie die je in het titelblok kunt vinden. 1. 2. 3. 28. Sem bekijkt een werktekening van een kast. Op de tekening staat 1 : 10. a. Dit betekent dat 1 mm op de tekening in het echt
is.
b. De kast is op de tekening dus kleiner / groter dan in het echt. c. Leg uit wat een schaal is.
29. Tekenen op de computer a. Wat heb jij wel eens gekleurd of getekend op een computer? Let op! Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! een poppetje een huisje een bloempje een boom een kleurplaat Ik heb nog nooit iets gekleurd of getekend op de computer. iets anders, namelijk: b. Als je al eerder iets op de computer kleurde of tekende, welk programma gebruikte je hier dan voor? Let op! Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! Paint PowerPoint een website of een app een ander programma, namelijk: 30. Vraag aan je docent welk tekenprogramma je gaat gebruiken voor deze taak. a. Welk tekenprogramma ga je gebruiken? b. Met je docent heb jij bij de planningstaak al afgesproken waar je de gebruiksaanwijzing, schoolstappenplan of informatie van het tekenprogramma kan vinden. c. Heb je eerder met dit tekenprogramma gewerkt? Ja Nee d. Zo ja, hoe goed kun je er al mee werken? Kies een cijfer tussen de 1 (Niet goed) en 10 (Heel goed).
20
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 31. Overleg met je docent wat je moet doen om het programma te leren gebruiken of dat je het programma beter moet leren kennen. 32. Oefenen met tekenen in een tekenprogramma a. Oefen met het tekenprogramma door het vooraanzicht van een kubus te tekenen.
Stap
Gelukt
Niet gelukt, want‌
1. Open het programma. 2. Teken een kubus van 30Ă—30 mm. 3. Arceer het vooraanzicht. 4. Zet de maatlijnen bij de tekening. 5. Zet de maten bij de tekening. 6. Sla het bestand op. 7. Print de tekening uit. b. Is alles gelukt? Ja / nee Zo niet, probeer het nog een keer of overleg met je docent of hij je hierbij kan helpen. c. Bekijk de print die je hebt gemaakt. Meet met een liniaal na of de maten van het vierkant kloppen. d. Is de voorkant van de kubus op papier 30 mm breed en 30 mm lang? Ja Nee e. Zo nee, hoe komt dat? Let op! Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! De printer print niet op ware grootte. Ik heb de maten niet goed ingevoerd.
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
21
Deel A Het werk voorbereiden f. Laat de print beoordelen door je docent. Is de print goedgekeurd? Ja Nee Zo nee, wat moet je aanpassen? UITVOEREN 33. Op de werktekening ontbreekt een monotekening. Het gaat om de monotekening van de achterplaat. Deze achterplaat is 450 mm lang, 450 mm breed en 1 mm dik. De plaat moet op 195 mm vanaf de onderkant worden gebogen.
a. Welk stuknummer hoort bij deze monotekening? Stuknummer
22
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden b. Als je de achterplaat met een schaal van 1 : 2 wilt tekenen en printen, welk papierformaat heb je dan nodig?
A4
A3
A2
c. Kun je dit papierformaat op school printen? Ja Nee Zo nee, wat is het grootste papierformaat waarop je kunt printen? d. Op welke schaal ga je de monotekening maken?
34. Teken op een apart vel papier een monotekening van de achterplaat van de kweekkas. Denk hierbij aan de schaal. BRON Tip! Kijk naar Overig Werktekening Balkonkweekkas. a. Verzamel de juiste benodigdheden: • potlood • gum • liniaal of geodriehoek • papier (A4 of A3). b. Teken het vooraanzicht. c. Teken het linkerzijaanzicht. d. Teken de boorgaten. Zet hier de juiste diameter bij. e. Teken de maatlijnen voor de lengte en breedte. Zet hier de juiste maten bij.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
23
Deel A Het werk voorbereiden 35. Maak in een tekenprogramma een monotekening van de achterplaat van de kweekkas. BRON
Je kunt hierbij Stappenplan 400 Monotekening maken gebruiken. Lees nogmaals ‘Verschillende soorten tekeningen’ in Tekstbron 5.8 Werktekeningen. a. Teken het vooraanzicht. b. Teken het linkerzijaanzicht. c. Teken de maatlijnen voor de lengte en breedte. Zet hier de juiste maten bij. d. Vul het titelblok in. e. Sla het bestand op en print de monotekening uit, als dat mag van je docent. CONTROLEREN 36. Je gaat je monotekening controleren. a. Geef per stap aan of het onderdeel is gelukt. Stap
Gelukt
Niet gelukt, want...
1. Vooraanzicht tekenen 2. Linkerzijaanzicht tekenen 3. Maatlijnen tekenen 4. Maten in de tekening zetten 5. Titelblok invullen 6. Bestand opslaan 7. Als het mocht van de docent, de tekening uitprinten b. Meet de maten op papier na. Kloppen alle maten? Ja Nee, want c. Wat kan er gebeuren als de maten niet kloppen? Het onderdeel past niet op de andere onderdelen, want
Het product wordt niet zoals het door de ontwerper is bedacht, want
37. Heb je bij opdracht 36 a ‘niet gelukt’ of ‘nee’ aangekruist? Als je nee hebt aangekruist: probeer het nog een keer of overleg anders met je docent wat je moet doen.
24
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 38. Heb je alle opdrachten van Taak 5 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
Taak 6 Doorsnede aanvullen Je hebt een doorsnede van het houten geraamte van de kweekkas gekregen. Je ziet op afbeelding 1 de lijn A - A. Je ziet op afbeelding 2 de doorsnede van deze lijn A - A.
Afbeelding 1
Afbeelding 2
VOORBEREIDEN BRON Lees nogmaals ‘Verschillende soorten tekeningen’ van Tekstbron 5.8 Werktekeningen. Maak daarna
opdracht 39. 39. Doorsnede a. Op welke tekening zie je de doorsnede van een appel?
A
B
C
B
C
b. Hoe is deze appel doorgesneden?
A
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
25
Deel A Het werk voorbereiden c. Zie je op de afbeelding hierna ook een doorsnede van een appel?
Ja, namelijk van opdracht 39b doorsnede A / B / C Nee UITVOEREN BRON Pak Overig Werktekening Balkonkweekkas erbij.
40. Doorsnede tekenen voorbereiden mm
a. Hoe dik is het plexiglas (stuknummer 7)? b. Hoe dik is het raam (stuknummer 6)?
mm
c. Hoe dik is de achterplaat (stuknummer 10)?
mm
41. Een schets maken in vijftien minuten a. Maak binnen vijftien minuten een schets van de doorsnede van het houten geraamte van de kweekkas van de lijn A - A.
b. Is het gelukt binnen de tijd? Ja Nee
26
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden
BRON
Open Overig Voorbeeld. c. Vergelijk je schets met Overig Voorbeeld. Is je schets goed gelukt? Ja / nee, want Zo nee, maak de schets opnieuw. Let op! Binnen vijftien minuten! 42. Een tekening maken met een tekenprogramma a. Welk tekenprogramma ga je gebruiken voor het tekenen van de doorsnede?
b. Heb je eerder met dit tekenprogramma gewerkt? Ja Nee Zo ja, hoe goed kun je er al mee werken? Kies een cijfer tussen de 1 (Niet goed) en 10 (Heel goed). BB
BRON
KB
43. Een doorsnede van de kweekkas aanvullen. Met je docent heb jij bij de planningstaak afgesproken waar je de gebruiksaanwijzing, schoolstappenplan of informatie van dit tekenprogramma kan vinden. Open de digitale tekening Overig Doorsnede van de kweekkas - BB in het tekenprogramma. a. Zet de maten bij de tekening. b. Sla de tekening op. c. Als je de tekening van je docent mag uitprinten, doe dat dan. 44. Een doorsnede van de kweekkas aanvullen.
BRON
Open de digitale tekening Overig Doorsnede van de kweekkas - KB in het tekenprogramma. a. Geef met maatlijnen aan wat de hoogte en breedte van de doorsnede is. b. Zet de maten bij de tekening. c. Vul de tekening aan. Teken hiervoor het volgende: • het plexiglas (stuknummer 7) • het raam (stuknummer 6) • de achterplaat (stuknummer 10). Tip! Als het in het tekenprogramma kan, teken dan in een aparte tekenlaag met een andere kleur. d. Sla de tekening op. e. Als je de tekening van je docent mag uitprinten, doe dat dan. CONTROLEREN 45. Ben je het eens met de stelling hierna? Ik vind het handig om eerst een schets te maken en daarna pas de doorsnede te bewerken in een tekenprogramma. Ja / nee, want:
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
27
Deel A Het werk voorbereiden 46. Doorsnede aanvullen a. Waar ben je het meest tevreden over? schets digitale tekening b. Bekijk de stappen in de kolommen hierna. Geef van elke stap aan of deze is gelukt. Stap
Gelukt
Niet gelukt, want
1. plexiglas tekenen 2. raam tekenen 3. achterplaat tekenen 4. bestand opslaan 5. tekening uitprinten, als de docent dat goed vindt. Is iets niet gelukt? Probeer het dan nog een keer, of overleg met je docent wat je moet doen. 47. Heb je alle opdrachten van Taak 6 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
Taak 7 Stuklijst invullen en materiaalstaat maken Je vult een stuklijst in en maakt een materiaalstaat bij de werktekening van jouw product, de kweekkas. VOORBEREIDEN BRON Lees ‘Stuklijst invullen en Materiaalstaat maken’ van Tekstbron 5.9 Werkvoorbereidingen. Maak daarna opdracht 48 tot en met 53. 48. Wat is een stuklijst? een lijst van alle onderdelen van het product een lijst van alles wat stuk kan gaan aan het product een lijst van eigenschappen van het product
28
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 49. Je krijgt een stuklijst van een kruk. De onderste rij ontbreekt. a. Vul de onderste rij van de stuklijst in de kolom hierna in. Kies uit de volgende woorden: aantal, afmetingen, materiaal, naam, opmerkingen, stuknummer. 4
4
Pootdop
Kunststof
Ø 23 inw.
3
12
Schroef
Metaal
Ø5
2
4
Poot
Metaal
Ø 23
Zie monotekeningnr. 2
1
1
Zitting
Hout
l×b×d 300 × 390 × 190
Zie monotekeningnr. 1
b. Bij de pootdop staat Ø 23 inw. Wat betekent dat? De binnenkant van de pootdop heeft een diameter van 23 mm. De onderkant van de pootdop heeft een diameter van 23 mm. De pootdop is 23 mm hoog. c. Wat betekenen de letters l×b×d? l= b= d=
50. Een stuklijst van een pen a. Vul de onderste rij van de stuklijst verder in. b. Pak een liniaal. c. Pak een pen en haal alles wat je los kunt maken uit elkaar. Let op! Maak de pen niet kapot. d. Maak hierna een stuklijst van deze pen. Tip 1: Weet je niet hoe een onderdeel heet, omschrijf het dan. Tip 2: Noteer de afmetingen in mm. Heeft de pen ronde onderdelen? Noteer daarvan dan de diameter.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
29
Deel A Het werk voorbereiden 7 6 5 4 3 2 1 Stuknummer
Aantal
51. Controleer de stuklijst van je pen a. Heb je de maten in millimeters opgeschreven? Zo niet, pas dit aan. b. Uit hoeveel onderdelen bestaat jouw pen?
c. Zet de pen weer in elkaar. 52. Als je een materiaalstaat gaat maken, heb je de stuklijst nodig. Lees de betekenissen: • Een lijst van materialen die nodig zijn om het product te maken. • Een lijst van alle onderdelen waaruit het product bestaat. Welke betekenis hoort bij stuklijst en welke bij materiaalstaat? Vul in. Stuklijst: Materiaalstaat: 53. Stuklijst of materiaalstaat? a. Naomi haalt de materialen voor haar product uit het magazijn. Ze gebruikt hiervoor de: stuklijst materiaalstaat b. Frank wil weten hoeveel onderdelen het product heeft. Hij kijkt op de: stuklijst materiaalstaat c. Merle heeft twee onderdelen van het product gemaakt. Ze zet het stuknummer op deze onderdelen. Het stuknummer staat op de: stuklijst materiaalstaat d. Yarick koopt de materialen die hij nodig heeft voor het product. Hij kijkt op de: stuklijst materiaalstaat
30
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden UITVOEREN BRON Bekijk Overig Werktekening Balkonkweekkas. Maak daarna opdracht 54. 54. Maak de stuklijst voor de kweekkas af door stuknummers 1 tot en met 11 in de kolommen hierna verder aan te vullen. Kies voor kolom Naam uit: achterplaat, ophangbeugels, korte liggende balken, plexiglas voorkant, plexiglas zijkant, raam voorkant, raam zijkant, staande balken. Voor kolom Materiaal kun je kiezen uit: hout, metaal of kunststof. 15
40x
Zelftappers (schroeven)
Metaal
Ø 3,5 mm
Het aantal schroeven kan tijdens de montage afwijken.
14
2x
Scharnieren
Metaal
-
n.v.t.
13
1x
Plexiglas klep
Kunststof
400 mm
n.v.t.
12
1x
Raam klep
Hout
357,2 mm
n.v.t.
11
mm
n.v.t.
10
mm
n.v.t.
9
mm
n.v.t.
8
mm
n.v.t.
7
mm
n.v.t.
6
mm
n.v.t.
mm
n.v.t.
4
mm
n.v.t.
3
mm
n.v.t.
5
Brede liggende lat
2
Deuvels
1
Lange liggende balken
Stuknummer
Aantal
Naam
Hout
Hout
Materiaal
mm
n.v.t.
450 mm
n.v.t.
Ø
Afmetingen, Opmerkingen alleen breedte
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
31
Deel A Het werk voorbereiden 55. Deze niet complete materiaalstaat voor de kweekkas is voor een deel nog niet ingevuld. Vul alle ontbrekende gegevens in de kolommen hierna in. Dus kolom Aantal, lengte, breedte, dikte en Zaagmaat. BRON Je kunt hierbij Stappenplan 401 Materiaalstaat maken gebruiken. Aantal Omschrijving Materiaal Maten in mm Zaagmaat Opmerkingen lengte
breedte dikte
Lat 28 × 34
Hout
28
10
Stuknummers: 1, 3, 4
Lat 28 × 70
Hout
28
-
Stuknummer: 5
Multiplex
Hout
3,6
-
Stuknummers: 6, 9, 12
Plexiglas 450×770
Kunststof
-
Stuknummers: 7, 8, 13
Plaatmateriaal Metaal
-
Stuknummer: 10
Strip
20
Stuknummer: 11
Metaal
CONTROLEREN 56. De stuklijst controleren Als je de schroeven, scharnieren en deuvels in de stuklijst hiervoor niet meetelt, hoeveel onderdelen heeft de kweekkas dan? 97 23 15 12 57. De materiaalstaat controleren a. Je gaat de gegevens uit de eerste rij van de materiaalstaat controleren. Dit is de oranje rij. Verzamel hiervoor het volgende: • de stuklijst en eventueel de werktekening • een rekenmachine • eventueel kladpapier en een pen. b. Bekijk de stuklijst en werktekening. Hoeveel mm hout (lengte) heb je nodig om alle onderdelen met de stuknummers 1, 3 en 4 te kunnen maken? 3× lengte stuknummer 1 =
mm
4× lengte stuknummer 3 =
mm
4× lengte stuknummer 4 =
mm _____________+
Totale lengte stuknummers 1, 3 en 4 =
32
mm
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden
c. Hoeveel mm hout (lengte) heb je in de materiaalstaat staan voor de stuknummers 1, 3 en 4? mm d. Hoeveel resthout houd je over als je de stuknummers 1, 3 en 4 hebt gezaagd? Gebruik hiervoor de som: Lengte houten lat - totale lengte stuknummers 1, 3 en 4 = resthout mm -
mm =
mm
e. Is het resthout 110 mm of langer? Ja Nee Zo nee, reken alle eerdere antwoorden nog een keer na. 58. Houd je minder dan 110 mm resthout over? Dan heb je te weinig hout om de stuknummers 1, 3 en 4 te kunnen maken. Overleg met je docent wat je het beste kunt doen.
59. Heb je alle opdrachten van Taak 7 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
33
Deel A Het werk voorbereiden
Taak 8 Kostprijsberekening maken Een product maken kost geld. De werkvoorbereider van de HoMeKu-fabriek vraagt je om te berekenen hoeveel het kost om een kweekkas te maken. Dit noem je een kostprijsberekening.
VOORBEREIDEN BRON Lees Tekstbron 5.10 Kostprijsberekening. Maak daarna opdracht 60 en 61. 60. De kostprijs van één of meerdere tafels Kael maakt één tafel. Hij maakt de volgende kosten: • materiaal € 100,• gereedschap € 600,- . Meysa maakt tien tafels. Ze maakt de volgende kosten: • materiaal € 1.000,• gereedschap € 600,- . a. Hoeveel geld kost het Kael om één tafel te maken? € b. Hoeveel kost het Meysa om tien tafels te maken? € c. Hoeveel kost het Meysa om één van de tien tafels te maken? € d. Omdat Meysa een hele serie tafels maakt, zijn de kosten per tafel lager / hoger. 61. In de fabriek waar je werkt bestaat de kostprijs uit materiaalkosten, het uurtarief en het aantal gewerkte uren. a. Welke kosten vallen onder de materiaalkosten? gas, water en elektriciteit hout, metaal en kunststof het loon van de werknemers machines kopen en een pand huren
34
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden b. Welke kosten worden verrekend met het uurtarief? Let op! Er zijn meerdere antwoorden mogelijk! gas, water en elektriciteit hout, metaal en kunststof loon van de werknemers machines kopen en een pand huren c. De materiaalkosten van een product zijn € 10,-. Je hebt er 2 uur aan gewerkt. Het uurtarief is € 50,-. Wat is de kostprijs? € d. De materiaalkosten van een product zijn € 500,-. Je hebt er 10 uur aan gewerkt. Het uurtarief is € 50,-. Wat is de kostprijs? € UITVOEREN BRON Je gaat een kostprijsberekening maken voor de kweekkas. Gebruik hiervoor de volgende bronnen:
Stappenplan 402 Kostprijsberekening maken Overig 401 Materiaalstaat Deel B. 62. a. Vul de bestellijst hierna in. Bestellijst Materiaal
Aantal
Inkoopprijs per stuk Inkoopprijs totaal
Totaal
€
b. Wat zijn de totale materiaalkosten voor jouw product? €
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
35
Deel A Het werk voorbereiden c. In totaal krijg je 13 uur om het product te maken. Het uurtarief is € 50,-. Hoeveel kost het om 13 uur aan dit product te werken? € d. Wat is de kostprijs van jouw kweekkas als je de materiaalkosten en kosten voor het aantal uren bij elkaar optelt? € e. De opdrachtgever, Tuincentrum Top Tuin, wil niet dat je het product één keer maakt, maar 6.000 keer. De kostprijs per product wordt daardoor veel lager. Leg uit hoe dat komt.
63. Overleg met je docent of jij de kostprijs van de kweekkas nog een keer mag berekenen met de inkoopprijzen van het materiaal en het uurtarief dat bij jou op school geldt. Ja, het antwoord is € De totale materiaalkosten zijn € Het uurtarief is € Nee, deze opdracht doen wij niet. CONTROLEREN 64. De kostprijs van de kweekkas a. Is de kostprijs van de kweekkas lager of hoger dan € 650,-? lager hoger b. Welke kosten zijn het hoogst? de kosten van de gewerkte uren de materiaalkosten 65. a. Heb jij alles uit je hoofd berekend? Of heb je een rekenmachine gebruikt?
b. Ben jij goed in rekenen?
c. Wil jij later in je werk bezig zijn met berekeningen maken?
66. Heb je alle opdrachten van Taak 8 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
36
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden
Taak 9 Werkvolgorde bepalen Je gaat de kweekkas maken. Maar eerst ga je de werkvolgorde bepalen.
VOORBEREIDEN BRON Lees ‘Werkvolgorde’ van Tekstbron 5.9 Werkvoorbereiden. Maak daarna opdracht 67.
67. Sara, Leander en Fabian maken hetzelfde product, maar ze gebruiken alle drie een andere werkvolgorde. Sara zegt: ‘Ik gebruik de stuklijst om mijn werkvolgorde te bepalen. Stuknummer 1 maak ik als eerste, daarna stuknummer 2, daarna stuknummer 3, enzovoort.’ Leander zegt: ‘Ik gebruik de materiaalstaat om mijn werkvolgorde te bepalen. Ik pak de twee balken. Hieruit maak ik alle stuknummers die ik van deze balken kan maken. Daarna pak ik het plaatmateriaal. Hieruit maak ik alle stuknummers die ik van dit plaatmateriaal kan maken.’ Fabian zegt: ‘Ik doe bijna hetzelfde als Leander. Maar ik doe het zo: eerst schrijf ik alle onderdelen af op de balken, daarna schrijf ik alle onderdelen af op het plaatmateriaal. Daarna maak ik alle balken op maat. Vervolgens maak ik al het plaatmateriaal op maat. En daarna ga ik boren. Eerst weer alle balken. En daarna al het plaatmateriaal.’ Welke werkvolgorde past volgens jou in een fabriek? de werkvolgorde van Sara de werkvolgorde van Leander de werkvolgorde van Fabian
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
37
Deel A Het werk voorbereiden UITVOEREN 68. Het maken van een product kan bestaan uit de taken hierna: afschrijven, boren, buigen, op maat maken, verbindingen maken. Zet de taken op de juiste plek in het schema hierna. Volgorde
38
Taak
Beschrijving
1
Je tekent op elk materiaal alle onderdelen die je uit dit materiaal moet halen.
2
Je zaagt, knipt of snijdt de onderdelen uit het materiaal.
3
Je boort de boorgaten in de onderdelen.
4
Je buigt de onderdelen die je moet buigen.
5
Je zet de onderdelen in elkaar.
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden BRON Haal Overig Knipvel magneetbord op.
69. In de fabriek hangt een groot magnetisch planbord. Je gaat voor de kweekkas het planbord invullen. a. Knip de magneten uit het knipvel. b. Plak de magneten op de juiste plek op het planbord in je werkboek. Planbord
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
39
Deel A Het werk voorbereiden CONTROLEREN 70. Bekijk het planbord dat je hebt ingevuld. a. Vind je deze werkvolgorde logisch? Ja / nee, want: b. Vind je deze werkvolgorde geschikt om snel te werken? Ja Nee Zo nee, hoe zou het sneller kunnen?
71. Heb je alle opdrachten van Taak 9 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
Taak 10 Productieplanning maken Voordat je de kweekkas gaat maken, maak je soms een productieplanning. Dat ligt eraan of je alleen in een klein of groot bedrijf werkt.
VOORBEREIDEN BRON Lees ‘Productieplanning maken’ van Tekstbron 5.9 Werkvoorbereiden. Maak daarna opdracht 72 en 73. 72. Wat is productie? een product bedenken een product maken een product verkopen
40
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden 73. Voor het maken van een productieplanning moet je rekenen met uren, minuten en seconden. a. Vul in: 1 uur =
minuten
1 minuut =
seconden
180 seconden =
minuten
b. Sam werkt 150 minuten. Dat is
uur en
minuten.
UITVOEREN 74. Vul de productieplanning voor het houten geraamte verder in. Zorg ervoor dat de totaaltijd maximaal 250 minuten is. BRON Je kunt hierbij Stappenplan 403 Productieplanning maken gebruiken. Houten geraamte Taken
Aantal
Minuten per onderdeel
Totaal aantal minuten per taak
Houten onderdelen afschrijven
12x korte zaaglijn 64x boorgat
2 1
24 64
Houten onderdelen zagen
12x latje
Houten onderdelen boren
64x boorgat
Deuvelverbindingen maken
16x deuvelverbinding
Deuvelverbindingen controleren
16x deuvelverbinding
1 64
Totaaltijd
BRON
75. Vul de productieplanning voor de metalen onderdelen hierna verder in. Je kunt hierbij Stappenplan 403 Productieplanning maken gebruiken. Let op! In elke cel moet je twee antwoorden invullen. Behalve bij de totaaltijd. Zorg ervoor dat deze maximaal 200 minuten is.
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
41
Deel A Het werk voorbereiden Metalen onderdelen Taken
Aantal
Minuten per onderdeel
Metalen onderdelen afschrijven
1x plaat 2x ophangbeugels
5 2
Metalen onderdelen op 1x plaat maat maken 2x ophangbeugels
15 5
Metalen onderdelen boren
8x boorgat 4x boorgat ophangbeugels
2 2
Metalen onderdelen buigen
1x plaat 4x ophangbeugels
Verbindingen maken
8x plaat 4x ophangbeugels
2 2
Verbindingen controleren
8x plaat 4x ophangbeugels
2 2
Totaal aantal minuten per taak
5 10
Totaaltijd
76. Vul de productieplanning voor de kunststof onderdelen hierna verder in. Zorg ervoor dat de totaaltijd maximaal 80 minuten is. BRON Je kunt hierbij Stappenplan 403 Productieplanning maken gebruiken. Kunststof onderdelen Taken
Aantal
Minuten per onderdeel
Totaal aantal minuten per taak
15
60
Kunststof onderdelen 4x plaat afschrijven Kunststof onderdelen 4x plaat op maat maken
Totaaltijd
77. Vul de productieplanning voor de multiplexkozijnen van de ramen hierna verder in. Zorg ervoor dat de totaaltijd maximaal 250 minuten is. BRON Je kunt hierbij Stappenplan 403 Productieplanning maken gebruiken.
42
IndustriĂŤle producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden Multiplexkozijnen voor de ramen Taken
Aantal
Afschrijven op 1× klep multiplex (voor het op 1× voorkant maat maken) 1× linkerzijkant 1× rechterzijkant 12× boorgat
Minuten per onderdeel
Totaal aantal minuten per taak
5 1
5
12
Uitsparingen afschrijven (voor de ramen)
1× uitsparing klep 5 1× uitsparing voorkant 1× uitsparing linkerzijkant 1× uitsparing rechterzijkant
5
Multiplex op maat zagen
1× klep 1× voorkant 1× linkerzijkant 1× rechter zijkant
10
10
Uitsparingen zagen
1× uitsparing klep 20 1× uitsparing voorkant 1× uitsparing linker zijkant 1× uitsparing rechter zijkant
20
Schroefverbindingen voorboren
4× voorkant 4× linkerzijkant 4× rechterzijkant
2
8
Schroefverbindingen maken
4× voorkant 4× linkerzijkant 4× rechterzijkant
2
8
Schroefverbindingen controleren
4× voorkant 4× linkerzijkant 4× rechterzijkant
2
8
Totaaltijd
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
43
Deel A Het werk voorbereiden 78. Bereken de totale tijd die je nodig hebt om het product te maken. Totale tijd voor houten geraamte
minuten
Totale tijd voor metaal
minuten
Totale tijd voor kunststof
minuten
Totale tijd voor multiplexkozijnen voor de ramen
minuten
Totale tijd voor het product
minuten
CONTROLEREN 79. Blijf je binnen de tijd? a. Controleer of je met je planning binnen de tijd bent gebleven. • Houten geraamte. In mijn productieplanning heb ik meer / minder dan 250 minuten ingepland. • Metalen onderdelen. In mijn productieplanning heb ik meer / minder dan 200 minuten ingepland. • Kunststof onderdelen. In mijn productieplanning heb ik meer / minder dan 80 minuten ingepland. • Multiplexramen. In mijn productieplanning heb ik meer / minder dan 250 minuten ingepland. b. Heb je ergens meer tijd ingepland? Ja Nee Zo ja, waar heb je die extra tijd voor nodig?
80. Gaat het lukken? Je hebt een productieplanning gemaakt. In totaal mag je maximaal 780 minuten werken aan het maken van de kweekkas. Dat is maximaal 13 uur. Wat denk je, gaat het je lukken om de kweekkas binnen deze tijd te maken? ‘Ja, ik weet het zeker. Dit kan makkelijk in 13 uur.’ ‘Ik heb geen idee of ik dit kan.’ ‘Nee, ik denk dat ik veel meer tijd nodig heb, want Ander antwoord: ‘
‘
81. Heb je alle opdrachten van Taak 10 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in je planning in Taak 3.
44
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
Deel A Het werk voorbereiden
Evalueren & Reflecteren Taak 11 Terugkijken en verder kijken Je bent in dit deel aan de slag geweest als productiemedewerker. Je gaat nu kijken hoe dat is gegaan. Ook ga je verder kijken. 82. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze nog eens. a. Kijk in kolom 5. Taak 11 en 12 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. b. Kijk in kolom 6. Staat bij Taak 1 tot en met Taak 9 een paraaf van je docent? Zo nee, overleg met je docent hoe je dit in orde kunt maken. 83. In het schema hierna zie je de leerdoelen waaraan jij dit deel hebt gewerkt. a. Geef van elk leerdoel aan of je het kunt of dat je er nog aan moet werken. Dit doe je door bij elk leerdoel in kolom 3 ‘Kan ik’ of in kolom 4 ‘Moet ik nog aan werken’ een ✓ te zetten. b. Bekijk elk leerdoel waarbij je in kolom 4 ‘Moet ik nog aan werken’ een ✓ hebt gezet. Wat moet je volgens jou beter gaan doen? Geef dit aan in kolom 5. c. Hoe vond je het om aan deze leerdoelen te werken? Leg je antwoord uit.
1. Taak
2. Leerdoel
3. Kan ik 4. Moet ik nog aan werken
4
Ik kan een werktekening lezen.
5, 6, 7
Ik kan een werktekening aanvullen.
6
Ik kan in een werktekening de maten en een doorsnede aanvullen.
5. Dit ga ik verbeteren
Ik kan in een werktekening de maten en een doorsnede invullen.
KB
8
Ik kan bij het werk voorbereiden een kostprijs berekenen.
9
Ik kan bij het werk voorbereiden de werkvolgorde bepalen.
10
Ik kan bij het werk voorbereiden een productieplanning maken.
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof
45
Deel A Het werk voorbereiden BRON Lees ‘21ste-eeuwse vaardigheden’ van Tekstbron 1.1. Profielvak Dienstverlening en Producten.
84. Creativiteit. Je gaat in dit werkboek de balkonkweekkas maken. a. Als jij geen kweekkast nodig hebt, waar zou je deze kweekkast dan voor kunnen gebruiken? Geef twee voorbeelden. 1. 2. b. Als je de kweekkas in lengte, breedte en hoogte zou veranderen, of je zou andere materialen gebruiken, waar kun je hem dan voor gebruiken? Geef vijf voorbeelden. Hoe gekker, hoe beter. 1. 2. 3. 4. 5.
Taak 12 Voorbereiden op de toets In deze taak ga je je voorbereiden op de toets. 85. Werk in tweetallen. Jullie gaan een quiz doen. a. Maak eerst tien quizvragen voor de ander. De quizvragen gaan over de begrippen die je in dit deel bent tegengekomen. Gebruik hierbij de Theek-iT. Begin een quizvraag met ‘Wat betekent …?’ Vergeet niet het antwoord op de quizvraag erbij te zetten. En houd je vragen nog even geheim voor de ander. b. Speel de quiz. Leerling 1 is de quizmaster en stelt de quizvragen die hij heeft gemaakt. Hij controleert of het antwoord goed is en houdt de score bij. Elk goed antwoord is 1 punt waard. Leerling 2 is de kandidaat. Hij geeft antwoord op de vragen. Klaar? Wissel van rol.
46
Industriële producten maken van hout, metaal en kunststof