Co py rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Horeca, Bakkerij en Recreatie
Keuzevak Traiteur
Werkboek
Werken in een gezonde schoolkantine
tie f
Keuzevak Traiteur
Ed
u'
Ac
Werken in een gezonde schoolkantine
Co
Licentie:
py
rig
ht
Serienummer:
Voor het activeren van de licentie kijk op pagina 5 van dit werkboek. Te activeren tot:
COLOFON Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl
Auteur(s): Inhoudelijke redactie: Illustraties: Foto’s:
Martin Hilgen, Arjen Snapper Wout Verveer www.pixton.com www.shutterstock.com
Titel: ISBN:
Werken in een gezonde schoolkantine 978 90 3722 506 8
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Uitgeverij:
rig
Eerste druk/ eerste oplage © Edu’Actief b.v. 2016 (Martin Hilgen, Arjen Snapper, 2015 - 2016)
Co
py
Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.
Inhoud WERKEN MET EDU4ALL ............................................................................................................................ 5 Deel A De cateraar in school .................................................................................................................. 7 Oriënteren ................................................................................................................................................ 7 Taak 1 Kennismaken met de cateraar in school ..................................................................................... 7 Taak 2 De leerdoelen bij Deel A ................................................................................................................ 8 Taak 3 Taken plannen .............................................................................................................................. 8
tie f
Aan de slag ............................................................................................................................................... 9 Taak 4 Gezonde hoofdmaaltijden ......................................................................................................... 10 Taak 5 Voedingsmiddelen en Ȓ01,ƛ"+ ................................................................................................... 16 Taak 6 Inrichten van een 2ƛ"1 ............................................................................................................ 20 Taak 7 Hygiëne ........................................................................................................................................ 29
u'
Ac
Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 35 Taak 8 Terugkijken en verder kijken ...................................................................................................... 35 Taak 9 Voorbereiden op de toets ........................................................................................................... 37
Ed
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine ......................................................................... 38
ht
............................................................................................................................... Oriënteren ............................................................................................................................................. 38 Taak 1 Kennismaken met de gezonde schoolkantine .......................................................................... 38 Taak 2 De leerdoelen bij Deel B ............................................................................................................. 39 Taak 3 Taken plannen ............................................................................................................................ 39
py
rig
............................................................................................................................... Aan de slag ............................................................................................................................................. 40 Taak 4 Wensen en "%,"ƞ"+ onderzoeken .......................................................................................... 41 Taak 5 Micro-organismen en assortiment bepalen .............................................................................. 44 Taak 6 Gerechten voor de gezonde schoolkantine ............................................................................... 49 Taak 7 Presenteren van gerechten ....................................................................................................... 58
Co
Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 64 Taak 8 Terugkijken op de taken ............................................................................................................. 64 Taak 9 Voorbereiden op de toets ........................................................................................................... 66 Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine ............................................................................. 67 Oriënteren ............................................................................................................................................. 67 Taak 1 Kennismaken met de organisatie van de gezonde schoolkantine .......................................... 67 Taak 2 De leerdoelen bij Deel C .............................................................................................................. 68 Taak 3 Taken plannen ............................................................................................................................ 69 Aan de slag ............................................................................................................................................. 70 Taak 4 Voorraadbeheer ......................................................................................................................... 70 Taak 5 Dranken in de gezonde schoolkantine ..................................................................................... 73 Taak 6 Allergenen ................................................................................................................................... 79 Taak 7 Broodjes in de gezonde schoolkantine en HACCP .................................................................... 81
Werken in een gezonde schoolkantine
3
Evalueren & Reflecteren ...................................................................................................................... 85 Taak 8 Terugkijken en verder kijken ...................................................................................................... 85 Taak 9 Voorbereiden op de toets ........................................................................................................... 88 Deel D Werken in de gezonde schoolkantine .................................................................................... 89 OriĂŤnteren ............................................................................................................................................. 89 Taak 1 Kennismaken met werken in de gezonde schoolkantine ......................................................... 89 Taak 2 De leerdoelen bij Deel D ............................................................................................................. 89 Taak 3 Taken plannen ............................................................................................................................ 90
tie f
Aan de slag ............................................................................................................................................. 91 Taak 4 De schijf van vijf en het vinkje .................................................................................................... 92 Taak 5 Lunchspecials in de gezonde schoolkantine ............................................................................. 95 Taak 6 Gerechten met fruit in de gezonde schoolkantine .................................................................... 99 Taak 7 Kassahandelingen en afrondende werkzaamheden .............................................................. 104
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
Evalueren & Reflecteren .................................................................................................................... 107 Taak 8 Terugkijken en verder kijken .................................................................................................... 107 Taak 9 Voorbereiden op de toets ......................................................................................................... 110
4
Werken in een gezonde schoolkantine
Werken met Edu4all REGISTREREN, AANMELDEN EN LICENTIE ACTIVEREN Je gaat aan de slag met Edu4all. Volg volgend schema om te kijken wat je moet doen. Is dit het eerste werkboek van Edu4all waar je mee werkt?
Ga naar bronnen.edu4all.nl/bronnen/ handleiding en bekijk de film Licentie activeren.
Zoek in een werkboek dat je eerder hebt gedaan je gebruikersnaam kersnaam en wachtwoord op. Schrijf je gegevens op in de vakken onderaan deze pagina.
Ga naar licentie.edu-actief.nl. Klik op Aanmelden.
Nee
Je kunt direct direct aan de sslag. Ga na naar ar www.edu4all.nl www.edu4all.nl en log in met je gebr gebruikersnaam en wachtwoord.
Ed
u'
Kies voor Aanmelden via Edu’Actief.
Is dit het eerste werkboek voor dit profielvak ak of keuzevak?
Ac
Ja
Kies voor Een nieuwe gebruikersnaam aanmaken.
Nee
tie f
Ja
rig
ht
Maak een gebruikersnaam en wachtwoord aan. Gebruikersnaam = je schoole-mailadres* Wachtwoord = naam van je school
py
*Heb je geen schoole-mailadres? maiilad ma ladre res? s? Vr Vraag aag dan je docent om een gebruikersnaam. gebrui geb ruikersn kersnaa aam. m.
Co
Schrijf je gebruikersnaam en wachtwoord op in de vakken onderaan deze pagina.
Ga naar licentie.edu-actief.nl.
Vul op de website de licentie in die op de eerste pagina van dit werkboek staat. Klik op Activeren.
Je hebt nu toegang tot de bronnen. Log in op www.edu4all.nl met je gebruikersnaam en wachtwoord. Gebruikersnaam:
Wachtwoord:
Werken in een gezonde schoolkantine
5
BRONNEN In dit werkboek staan opdrachten. Om deze opdrachten te maken, heb je soms bronnen nodig, zoals tekstbronnen, films, websites en de Theek-iT. Wanneer je een bron gaat gebruiken, staat er een pictogram in je werkboek: BRON Achter het pictogram staat in paarse, dikgedrukte tekst welke bron je nodig hebt. Bijvoorbeeld: BRON Lees Tekstbron 1.2 Persoonlijke verzorging. Maak daarna opdracht 13 tot en met 16. BRON Bekijk de Film Werken in de thuiszorg bij ouderen. Maak daarna opdracht 1.
tie f
Bij het eerste voorbeeld ga je een tekstbron lezen. Bij het tweede voorbeeld ga je een film bekijken. Deze bronnen vind je op www.edu4all.nl. Op bronnen.edu4all.nl/bronnen/handleiding wordt uitgelegd hoe je werkt met de bronnen op de website.
Ac
OVERLEG MET JE DOCENT Soms is het nodig om te overleggen met je docent. Je ziet dan dit pictogram in je werkboek:
u'
Achter het pictogram staat waarover je met je docent gaat overleggen. Bijvoorbeeld:
Ed
61. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 5. Taak 12 tot en met 14 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen.
ht
OPDRACHTEN VOOR KB EN GL Doe jij de kaderberoepsgerichte of gemengde leerweg? Dan zitten er speciale opdrachten voor jou in het werkboek. Je herkent deze opdrachten aan de volgende pictogrammen: opdracht voor leerlingen van de kaderberoepsgerichte leerweg
GL
opdracht voor leerlingen van de gemengde leerweg.
py
rig
KB
Co
We wensen je veel succes en plezier met het maken van de opdrachten! Team Edu4all
6
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school
OriĂŤnteren Taak 1 Kennismaken met de cateraar in school Een schooldag begint meestal vroeg in de ochtend. Nadat je wekker is gegaan, ga jij je klaarmaken voor een nieuwe schooldag. Na het ontbijt vertrek je naar school. Je neemt je eigen lunchtrommel mee of je koopt een lunch in de kantine. Of misschien ga je weleens naar de snackbar of supermarkt om de hoek om eten te kopen.
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Iedere school is verschillend en richt de kantine op een eigen manier in. In sommige scholen verzorgt een ander bedrijf het eten en drinken. Zo’n bedrijf noemen we een cateringbedrijf. Er zijn ook scholen die personeelsleden in dienst hebben die het eten en drinken verzorgen. Ook zijn er scholen die een afdeling Horeca, Bakkerij en Recreatie of Zorg en Welzijn hebben. De leerlingen verzorgen dan soms het dagelijkse eten en drinken in de kantine.
py
rig
1. Onderzoek in jouw school hoe en welke producten in de kantine worden aangeboden. a. Regelt de school zelf het eten en drinken? Zo ja, welke medewerkers van school verzorgen het eten en drinken?
Co
b. Als het eten en drinken niet wordt geregeld door jouw school, wie doet dat dan binnen jullie school?
c. Wie is verantwoordelijk voor het kantineaanbod binnen jullie school?
d. Is het aanbod dagvers of wordt er veel uit een automaat verkocht?
e. Wat voor afspraken zijn er bij jullie op school over roken?
f. Wat voor afspraken zijn er bij jullie op school over energydrankjes?
Werken in een gezonde schoolkantine
7
Deel A De cateraar in school 2. Schrijf in eigen woorden op wat jij verstaat onder een gezonde schoolkantine.
3. Heb je alle opdrachten van Taak 1 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
Taak 2 De leerdoelen bij Deel A
u'
Ac
tie f
Als je een gezonde schoolkantine wilt, moet je: 1. verschillende vormen van catering uitleggen 2. weten wat (gezonde) hoofdmaaltijden zijn 3. weten wat voedingsmiddelen zijn 4. weten wat voedingsstoffen zijn 5. apparatuur, gereedschappen en materialen kunnen benoemen die een cateraar gebruikt 6. een buffet kunnen inrichten 7. kunnen uitleggen wat HACCP is 8. weten wat een hygiĂŤnecode is 9. kennis hebben van reinigen en desinfecteren.
Ed
4. Wat lijkt jou het leukste leerdoel? Leg uit waarom.
ht
5. Wat lijkt jou het minst leuke leerdoel? Leg uit waarom.
py
rig
6. Wat is volgens jou het verschil tussen voedingsstoffen en voedingsmiddelen?
Co
7. Heb je alle opdrachten van Taak 2 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
Taak 3 Taken plannen In deze taak ga je de taken van dit deel inplannen. 8. Bekijk Taak 1 tot en met 9. En bekijk het schema hierna. a. Maak een planning voor de taken die je nog gaat doen. b. Zoek in de taken naar de opdrachten met Ç˝ Bij welke opdrachten is overleg met je docent of controle door je docent nodig?
8
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school c. Overleg met je docent: • op welke momenten jij de antwoorden van de gemaakte opdrachten gaat nakijken • op welke momenten je docent jouw werk zal beoordelen. d. Heb je een taak af? Zet een √ in kolom 5. Zet een - als je een taak niet kon doen. Als je Taak 1 en 2 gedaan hebt kun je deze nu afvinken. 3. Richttijd 4. Richttijd in minuten in minuten Voorbereiden Uitvoeren
De cateraar in school
25
2
De leerdoelen bij Deel A
15
3
Taken plannen
10
4
Gezonde hoofdmaaltijden
25
50
5
Voedingsmiddelen en -stoffen
25
90
6
Inrichten van een buffet
25
7
Hygiëne
25
8
Terugkijken en verder kijken
9
Voorbereiden op de toets
7. Paraaf docent
5 5
120
5
u'
Ac
1
5. Richttijd 6. Af in minuten Terugkijken
tie f
1. Taak 2. Onderwerp
5
Ed
120
25
py
Aan de slag
rig
ht
25
Co
Pieter is in dienst van het Wederland College. Hij is werkzaam in de kantine. Pieter heeft een mbo-opleiding gevolgd tot basiskok. Nu verzorgt hij samen met een aantal collega collega’s het eten en drinken in school. Pieter is ontevreden over de producten die verkocht worden in de kantine. Hij heeft aan de directeur gevraagd of hij de kantine van de school mag ‘omtoveren’ tot een gezonde schoolkantine. De directeur heeft hierop ja gezegd. Maar de leerlingen moeten dan wel helpen. Daarom vraagt Pieter jou en je medeleerlingen om hulp.
Werken in een gezonde schoolkantine
9
Taak 4 Gezonde hoofdmaaltijden
Ed
u'
Ac
tie f
Deel A De cateraar in school
Co
py
VOORBEREIDEN
rig
ht
Pieter roept jullie bij elkaar. ‘Als Als we een gezonde schoolkantine willen in onze school, dan is het belangrijk dat we allemaal weten wat de hoofdmaaltijden zijn en wat een gezonde maaltijd is is’, zegt Pieter. In deze taak leer je meer over gezonde hoofdmaaltijden.
BRON Lees Tekstbron 10.1 Hoofdmaaltijden. Maak daarna opdracht 9 tot en met 13.
9. Gedurende de dag kennen we verschillende eetmomenten. Welke drie hoofdmaaltijden zijn er? 1. 2. 3.
10
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school 10. Na een goede nachtrust is het nodig dat je lichaam weer genoeg energie heeft om de dag door te komen. a. Wat is een goed ontbijt?
tie f
b. Waarom is het ontbijt een belangrijke maaltijd?
ht
Ed
u'
Ac
c. Hoeveel kcal moet een ontbijt ongeveer leveren?
py
rig
d. Je ziet hiervoor verschillende afbeeldingen. Welke afbeelding is volgens jou het minst gezond? Leg uit waarom dit zo is.
Co
11. Wanneer je gevarieerd eet, krijgt je lichaam veel verschillende voedingsstoffen binnen. a. Hoeveel gram groenten moet je eten per dag?
b. Waaruit bestaat een gezonde lunch?
Werken in een gezonde schoolkantine
11
Deel A De cateraar in school
Ed
u'
Ac
tie f
c. Hierna zie je een woordweb met verschillende producten. Welke producten horen bij een gezonde lunch? Onderstreep deze producten.
rig
a. Mijn ontbijt bestaat uit:
ht
12. Waaruit bestaat jouw ontbijt, lunch en avondmaaltijd?
py
b. Mijn lunch bestaat uit:
Co
c. Mijn avondmaaltijd bestaat uit:
13. Voldoen jouw hoofdmaaltijden aan de regels voor gezonde voeding? Leg uit waarom wel of waarom niet.
12
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school
BRON Lees Tekstbron 5.1 Kennismaken met de horeca. Maak daarna opdracht 14.
tie f
14. De bedrijfstak Horeca is niet ĂŠĂŠn bedrijf, het is een verzameling. a. Geef aan of de stellingen juist zijn. Zet een X in de juiste kolom.
Ac
Stelling
Juist
Onjuist
Geld is een horecaproduct.
Ed
u'
Met een horecaproduct bedoelen we: alles wat personen of bedrijven maken en kunnen verkopen.
ht
Diensten zijn niet tastbare delen van een product.
rig
Voor iemand een taxi bellen is een dienst.
py
Verse smoothies zijn goederen.
Co
Het belangrijkste product wat een horecabedrijf verkoopt is een bijproduct. Kranten en tijdschriften worden vaak in hotels als bijproducten aangeboden. Kenmerken van een instelling en catering zijn voeding en dienstverlening. Het hoofdproduct van een instelling is de zorg voor bewoners en het bereiden en rondbrengen van voeding. Als gast kom je vaak naar een cateringbedrijf.
Werken in een gezonde schoolkantine
13
Deel A De cateraar in school b. Beantwoord de vragen. 1.
Het hoofdproduct van een logiesverstrekkend bedrijf is:
2.
Het hoofdproduct van een maaltijdverstrekkend bedrijf is:
3.
Het hoofdproduct van een drankverstrekkend bedrijf is:
c. Welke omschrijving hoort bij welke soort catering? verzorgen van maaltijden in kantines en bedrijfsrestaurants
schoolcatering
verzorgen van maaltijden voor feesten en partijen
partycatering
verzorgen van de maaltijden in scholen
u'
Ac
tie f
instellingscatering
verzorgen van de maaltijden in inrichtingen en gevangenissen
Ed
bedrijfscatering
ht
BRON Lees Tekstbron 10.2 Bedrijfscatering.. Maak daarna opdracht 15.
py
rig
15. Keuze uit verschillende broodjes, soepen en dranken in de pauze, dat wil toch iedereen? a. Omschrijf in eigen woorden wat een cateringbedrijf doet.
Co
b. Wat zijn de voordelen van het inhuren van een extern bedrijf als cateraar?
c. Wat is een nadeel?
d. Wat zou je zelf als voor- of nadeel kunnen bedenken bij het inhuren van een cateraar?
UITVOEREN Samen met Pieter gaan jullie het aanbod in de schoolkantine gezond maken. Om dit te kunnen zal er eerst wat research gedaan moeten worden. Er moeten gekeken worden of het huidige en toekomstige assortiment wel gezond genoeg is.
14
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school
BRON Bekijk de Website Gezonde kantine. Maak daarna opdracht 17.
tie f
16. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren.
ZILVER
BRONS
py
rig
ht
Ed
u'
GOUD
Ac
17. Je gaat onderzoeken wat volgens de richtlijnen voor een gezonde schoolkantine minimaal moet worden aangeboden in een schoolkantine. Vul het schema hierna in.
Co
BRON Bekijk het Formulier Assortiment in de kantine kantine. Maak daarna opdracht 18.
18. Welke producten worden er op dit moment aangeboden in de kantine van jouw school? Noteer ook de prijs van de producten. Vul het formulier in. TERUGKIJKEN 19. Je hebt gekeken wat de richtlijnen zijn voor een gezonde schoolkantine en hebt een lijst gemaakt met daarop de verschillende producten die verkocht worden in de kantine van jouw school. In hoeverre voldoet de schoolkantine aan de eisen die gelden volgens het voedingscentrum? Noteer jouw conclusie. Mijn conclusie is dat de kantine van onze school:
Werken in een gezonde schoolkantine
15
Deel A De cateraar in school 20. Heb je alle opdrachten van Taak 4 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Taak 5 Voedingsmiddelen en -stoffen Als je gezonde producten in de schoolkantine wilt aanbieden, moet je wel weten wanneer iets gezond is. Sommige producten zijn erg lekker maar bevatten veel calorieën. Ze zijn dan niet gezond. ‘In alle producten zitten voedingsstoffen die wij nodig hebben om te kunnen leven’, zegt Pieter. ‘Voordat wij in onze kantine gezonde voeding kunnen verkopen, leer ik je eerst welke voedingstoffen er in voedingsmiddelen zitten.’
ht
Ed
u'
Ac
tie f
VOORBEREIDEN
rig
BRON Lees Tekstbron 10.3 Voedingsmiddelen en voedingsstoffen voedingsstoffen. Maak daarna opdracht 21 en 22.
py
21. Als je niet eet, heb je geen energie om dingen te doen. a. Wat zijn voedingsmiddelen?
Co
b. Welke voedingsstoffen zitten er in onze dagelijkse voeding? 1.
2. 3.
22. Voedingsstoffen worden vaak verdeeld in brand-, bouw- en energieleverende stoffen. a. Wat is een andere naam voor koolhydraten?
b. Hoeveel calorieën levert 1 gram koolhydraten?
16
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school c. Waarom zijn koolhydraten belangrijk voor het menselijk lichaam?
23. a. Waarom heeft het menselijk lichaam vet nodig?
b. Hoeveel calorieĂŤn levert 1 gram vet?
tie f
c. Wat is een verzadigd gevoel?
1.
Ed
2.
u'
b. Welke twee soorten eiwitten zijn er?
Ac
24. a. Wat is een ander woord voor eiwit?
ht
c. Hoeveel calorieĂŤn levert 1 gram eiwit?
Koolhydraten
Eiwitten
Vetten
Co
py
Afbeelding
rig
25. Hierna zie je verschillende voedingsmiddelen. Welke voedingsstof bevat dit voedingsmiddel het meest?
Werken in een gezonde schoolkantine
17
Deel A De cateraar in school Koolhydraten
Eiwitten
Vetten
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Afbeelding
BRON Bekijk de Website Gezond gewicht. gewicht. Maak daarna vraag 26.
Co
py
26. Gezond leven is niet alleen bewust zijn van wat je eet. a. Wat is jouw geslacht? Man Vrouw b. Wat is jouw leeftijd? c. Sport je? Zo ja, wat doe je?
d. Hoeveel calorieĂŤn heb jij gemiddeld per dag nodig?
18
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school e. Wat zijn de vijf gouden tips om je gewicht gezond te houden? 1. 2. 3. 4. 5. f. Wat is het gemiddelde aantal calorieĂŤn voor een volwassen man en een volwassen vrouw per dag? Een man mag gemiddeld:
tie f
Een vrouw mag gemiddeld:
u'
Ac
UITVOEREN Eet en drink alles met mate. Een dagje wat extra snoepen zal geen problemen opleveren maar wanneer je elke dag alleen maar ongezond leeft, zal dit enorme invloed hebben op je gezondheid. Maar hoe weet je nu wat ongezond is en wat gezond is? Denk je nog steeds dat alleen ongezonde dingen lekker zijn en dat gezond eten niet lekker is?
Ed
UITVOEREN 27. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren.
Co
py
rig
ht
28. Hoeveel suiker zit er eigenlijk in frisdrank? En zijn vruchtensappen wel gezond? Jij gaat dit onderzoeken. Je begint met het maken van een lijst van alle dranken die je kunt kopen in de kantine of het schoolrestaurant. Maak een overzicht van het aantal suikers dat in de drankjes zit (hiervoor kijk je op de etiketten). Bekijk het voorbeeld hieronder. Werk de assortimentslijst op de computer uit.
Werken in een gezonde schoolkantine
19
Deel A De cateraar in school Hierna zie je een voorbeeld van de lijst die je moet maken. Naam drankje
Soort drank
Hoeveelheid suiker per 100 ml
Coca cola
Frisdrank
10,6 gram
Appelsientje
Vruchtensap
tie f
29. Maak een poster met daarop afbeeldingen van een aantal dranken. Weeg een suikerklontje en teken achter elke drank het aantal suikerklontjes dat aanwezig is in de frisdrank.
ht
Ed
u'
Ac
TERUGKIJKEN 30. Bespreek jouw poster met medeleerlingen. Wat vind jij van de uitkomst van de aanwezige suikers in frisdrank? Let jij nu ook op de verborgen suikers in frisdranken en vruchtensappen? Zo ja, waarom, zo nee, waarom niet?
rig
31. Heb je alle opdrachten van Taak 5 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
py
Taak 6 Inrichten van een buffet
Co
Als we de keuken van de kantine moeten inrichten dan moet dit efficiënt. Naast het assortiment houdt Pieter zich samen met jou hiermee bezig. ‘Routing en lay-out zijn erg belangrijk. Als medewerker moet je ook kennis hebben van apparatuur, materialen en gereedschappen die in een gezonde schoolkantine gebruikt worden. Ook moeten we nadenken over het buffet waarop we onze producten presenteren. Samen gaan we een tekening maken, zodat wij de directie kunnen laten zien hoe onze keuken in de kantine straks eruitziet’, zegt Pieter. VOORBEREIDEN BRON Lees Tekstbron 10.4 Buffet in de catering. Maak daarna opdracht 32 en 33.
20
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school 32. a. Vul de ontbrekende woorden in. Kies uit: hygiënecode – aantrekkelijk – free flow – efficiënt – materiaal – routing worden ingericht.
1. Een buffet moet 2. De
moet duidelijk
zijn voor medewerkers en gasten. 3. Een
buffet bestaat
uit meerdere buffetten. 4. Het buffet moet er
uitzien en wordt
gemaakt van schoonhouden. 5. Ook bij een buffet moet je rekening houden met de
tie f
dat je gemakkelijk kunt
.
ht
Ed
u'
Ac
b. Hierna zie je afbeeldingen staan van apparaten die je in een buffet kunt gebruiken. Noteer onder elke afbeelding de naam van het apparaat. Geef ook aan waarvoor je het apparaat gebruikt.
Naam:
rig
Naam:
Gebruik je voor:
Co
py
Gebruik je voor:
Naam:
Naam:
Gebruik je voor:
Gebruik je voor:
Werken in een gezonde schoolkantine
21
Deel A De cateraar in school
Naam:
Gebruik je voor:
Gebruik je voor:
Naam:
Naam:
Gebruik je voor:
Gebruik je voor:
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Naam:
22
Naam:
Naam:
Gebruik je voor:
Gebruik je voor:
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school
Naam:
Gebruik je voor:
Gebruik je voor:
Ed
u'
Ac
tie f
Naam:
Naam:
Naam:
Gebruik je voor:
Co
py
rig
ht
Gebruik je voor:
Naam: Gebruik je voor:
33. Kruis het juiste antwoord aan. a. Warmhoudapparatuur gebruik je: om gerechten te bereiden om gerechten en serviesgoed te verwarmen en warm te houden om gerechten warm te houden
Werken in een gezonde schoolkantine
23
Deel A De cateraar in school b. Een bain-marie is meestal gemaakt van: aluminium roestvrij staal plaatstaal c. In een bain-marie kun je gerechten: warm houden gratineren koken BRON Bekijk de volgende Websites:
Slowjuicen Sappen. Maak daarna opdracht 34 en 35.
Sappen zijn snel gemaakt, verteren snel en voorzien het lichaam van noodzakelijke
Ac
1.
tie f
34. Vul de volgende woorden in op de juiste plaats. bladgroenten – lage – vaste – voedingsstoffen – vloeibare – slowjuicer – sinaasappelsap – blender – sapcentrifuge – enzymen – vermaalt – snel – citruspers
en 2.
Een
3.
Sap uit een sapcentrifuge verkleurt
4.
Een blender
5.
Het sap uit een
.
Ed
u'
maakt gebruik van een scherpe rasp. .
de stukken groente en fruit. is behoorlijk dik en is meer een dikke
ht
shake.
Met een citruspers maak je een basic
7.
Met een
8.
Met een
9.
Een slowjuicer perst op
py
rig
6.
ben je beperkt met je fruitkeuze. kun je alles wat je kunt kauwen tot sap persen. snelheid waardoor het sap niet en
delen.
Co
scheidt in
.
10. Met een slowjuicer kun je ook sap uit
verkrijgen.
35. Met welke machine(s) kun je van onderstaande groenten en fruit sap maken? Let op! Er kunnen meerdere antwoorden goed zijn. Sapcentrifuge
24
Werken in een gezonde schoolkantine
Blender
Citruspers
Slowjuicer
Deel A De cateraar in school Blender
Citruspers
Slowjuicer
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Sapcentrifuge
Werken in een gezonde schoolkantine
25
Deel A De cateraar in school Blender
Citruspers
Slowjuicer
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Sapcentrifuge
BRON Lees Tekstbron 3.29 Snijgereedschappen. Maak daarna opdracht 36.
26
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school 36. Verbind de afbeeldingen met de juiste naam en omschrijving. Dunschiller of econoom
Voor al het kleine snijwerk
Kartelmes
Voor het dun schillen van producten
Koksmes
tie f
Voor het boren van bolletjes
Aardappel- of pommesparisienneboor
Ac
Voor het snijden van zachte producten met harde korst of schil
Tourneermes
u'
Meest gebruikte mes in de keuken
Ed
BRON Lees Tekstbron 3.31 Snijplanken en snijplaten. snijplaten. Maak daarna opdracht 37.
ht
37. Als kok snijd je veel, dit doe je met het juiste gereedschap op de juiste plank. a. Vul de volgende woorden in op de juiste plaats. hout – hygiënisch – micro-organismen – snijplaten – kunststof – houten – kruisbesmetting Snijplanken worden ook wel
2.
Een snijplank is van
py
3.
rig
1.
genoemd. of
.
Omdat
snijplanken snel beschadigen kunnen er
Co
makkelijk
4.
achterblijven.
Gekleurde snijplanken van kunststof zijn
omdat ze
geen stoffen opnemen.
5.
Bij
gaan micro-organismen over van het ene naar het
andere product.
Werken in een gezonde schoolkantine
27
Deel A De cateraar in school b. In het schema staan de producten die je op de juiste snijplank moet snijden. Geef elk vak de kleur van de snijplank die erbij hoort.
Vis
Rauw vlees
Fruit en groenten
Vleeswaren en gebraden vlees
Gevogelte
Kaas, brood en cake
tie f
UITVOEREN Je hebt in deze taak geleerd welke apparatuur in een buffet kan staan. 38. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren.
Ac
BRON Bekijk het Formulier Inrichten. Maak daarna opdracht 39.
u'
39. Je wordt door Pieter gevraagd om een buffet voor de gezonde schoolkantine te tekenen. Maak een tekening op de computer voor Pieter en print dit uit.
Co
py
rig
ht
Ed
Je wordt door Pieter uitgedaagd. Naast een voorstel voor de inrichting van het buffet wil hij je smaak en creativiteit op de proef stellen. Kun je smaken combineren die elkaar aanvullen en/of versterken?
40. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren. BRON Bekijk Formulier Het beoordelen van sappen. Maak daarna opdracht 41.
41. Je gaat een sap maken van twee soorten fruit en een soort groente. Je gaat dit sap maken met een sapcentrifuge en een slow juicer. Je hebt dus dezelfde basis voor je drankjes. Ze zijn alleen met twee verschillende apparaten gemaakt. Als de sappen klaar zijn, gaan jullie de sappen beoordelen en bepalen welk sap verkocht gaat worden in jullie kantine. Let op! Hebben jullie op school niet beide apparaten? Maak dan verschillende recepten met dezelfde machine en kies het lekkerste sapje uit.
28
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school TERUGKIJKEN 42. Je hebt een tekening gemaakt. Wat is de feedback van jouw docent? Zou je op basis van jouw tekening het buffet kunnen inrichten? Zo ja waarom wel, zo nee waarom niet?
BRON Open het Formulier Feedbackkaart Schoolkantine. Maak daarna opdracht 43.
tie f
43. Vul het Formulier Feedbackaart Schoolkantine in voor het beoordelen van de sappen.
Ac
44. Heb je alle opdrachten van Taak 6 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
u'
Taak 7 Hygiëne
Ed
‘Een open buffet moet schoon en netjes zijn’,, zegt Pieter. ‘‘Gasten Gasten zien direct wat jij doet. Dus jouw persoonlijke hygiëne is net zo belangrijk als levensmiddelen- en bedrijfshygiëne. Het buffet moet dagelijks gereinigd worden, het afval moet verwerkt worden in de daarvoor bestemde afvalemmers. In deze taak wil ik je daarom meer leren over hygiëne, reinigen en afvalwerking afvalwerking’, zegt Pieter.
Co
py
rig
ht
VOORBEREIDEN
BRON Lees Tekstbron 1.1 Hygiëne. Maak daarna opdracht 45.
45. a. Welke vormen van hygiëne zijn er? 1. 2. 3.
Werken in een gezonde schoolkantine
29
Deel A De cateraar in school b. Wat zijn de spelregels voor persoonlijke hygiĂŤne?
c. Wanneer mag je niet in een (open) keuken werken? 1.
3. BRON Lees Tekstbron 10.5 De HygiĂŤnecode. Maak daarna opdracht 46.
Ac
46. a. Wat betekent de afkorting HACCP?
tie f
2.
H
u'
A
Ed
C C P
rig
ht
b. Leg in eigen woorden uit wat HACCP volgens jou is.
py
BRON Lees Tekstbron 3.39 Afwas- en reinigingsapparatuur reinigingsapparatuur. Maak daarna opdracht 47.
Co
47. Geef aan of de stellingen juist zijn. Zet een X in de juiste kolom. Stelling
HACCP-eisen zorgen ervoor dat er goede reinigingsmiddelen en reinigingsapparatuur gebruikt worden. In een vaatwasmachine wordt bij een hoge temperatuur afgewassen. Daarbij worden krachtige (chemische) afwasmiddelen gebruikt. Afwasmiddelen voor vaatwasmachines zijn vaak zacht en verzorgend voor je huid. Bij een doorlader wordt de afwas aan de voorzijde van de machine geschoven. Een continu vaatwasmachine heeft een was- en een naspoelsectie. Etensresten verwijderen en vaatwerk sorteren doe je alleen bij handmatig afwassen.
30
Werken in een gezonde schoolkantine
Juist
Onjuist
Deel A De cateraar in school Stelling
Juist
Onjuist
De juiste volgorde van machinaal afwassen is: voorspoelen, wassen, naspoelen, drogen. Naspoelen gebeurt met schoon en heet water van 50°C - 60°C. Door de hoge was- en droogtemperatuur komt vaatwerk bijna steriel uit de machine.
BRON Lees Tekstbron 3.26 Reinigings- en desinfecteermiddelen. Maak daarna opdracht 48 en 49.
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
48. Kruis het goede antwoord aan: a. Welke vier dingen horen er op etiketten van reinigingsmiddelen te staan? gebruiksaanwijzing, houdbaarheidsdatum, werking, veiligheidsvoorschriften gebruiksaanwijzing, dosering, werking, veiligheidsvoorschriften gebruiksaanwijzing, dosering, werking, fabrikant b. Het belangrijkste reinigingsmiddel is: chloor zeep water c. Hard water is water dat veel … bevat: zout kalk zuur d. Zeep is gemaakt van: water zuren vetten e. Synthetisch betekent: kunstmatig plantaardig dierlijk f. Een gasvormig reinigingsmiddel dat sterk geurt en vet goed oplost is: caustic soda ammoniak soda g. Een desinfecteermiddel dat makkelijk in water oplost is: soda halamid schuurmiddel
49. a. Zet de letter die voor het reinigingsmiddel in de rechterkolom staat achter de juiste omschrijving of eigenschap. Samen vormen de letters van boven naar beneden een woord. Omschrijving/eigenschap
Letter
Reinigingsmiddel
Belangrijkste reinigingsmiddel
u. sterke ontvetters voor ovens
Poedervormig desinfectiemiddel
m. synthetische reinigingsproducten
Werken in een gezonde schoolkantine
31
Deel A De cateraar in school Omschrijving/eigenschap
Letter
Reinigingsmiddel s. water
Om ingebrand vet en vuil te verwijderen
h. schuurmiddel
Om je handen te ontsmetten
u. desinfecterende handgel
Oplosmiddel
l. handreinigingsmiddel
Reinigingsmiddelen gemaakt uit aardolie
d. caustic soda
Oud reinigingsmiddel gemaakt van dierlijke en plantaardige vetten
c. halamid
Ac
tie f
Middel dat vastzittend vuil verwijdert
r. spiritus, terpentine
ht
Speciale reinigingsmiddelen voor het bedrijfsleven
i. zeep
Ed
Ammoniak opgelost in water
u'
Gootsteenontstopper
e. professionele reinigingsmiddelen
rig
Mag de handen niet te veel ontvetten
d. ammonia
Co
py
b. Welk woord heb je gevonden in de middelste kolom?
BRON Lees Tekstbron 3.27 Reinigingsmaterialen. Maak daarna opdracht 50.
32
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school 50. a. Reinigingsgereedschap moet aan verschillende eisen voldoen. Omcirkel het juiste antwoord. 1. Reinigingsgereedschap moet een ruw / glad oppervlakte hebben. 2. Reinigingsgereedschap moet wel / niet bestand zijn tegen chemische stoffen. 3. Reinigingsgereedschap moet wel / niet bestand zijn tegen hoge temperaturen. 4. Hout is goed / niet geschikt als reinigingsmateriaal. 5. Door te werken met dezelfde / verschillende kleur(en) kun je de kans op besmetting verkleinen. b. Tijdens het schoonmaken maak je veel gebruik van doeken. Verbind de juiste doek met de juiste omschrijving.
Gebruiken voor drogen en poleren van glaswerk
Vaatdoekje
Weggooien na gebruik
Theedoek
Gemaakt van synthetisch materiaal of papier
tie f
Glazendoek
Gemaakt van katoen
Ac
Gebruikt voor het afdrogen van de vaat
Geeft geen pluizen af
Ed
u'
Tijdens je werkzaamheden en wanneer je klaar bent met voedsel bereiden, moet je je werkplek goed schoonmaken. BRON Lees Tekstbron 10.6 HygiĂŤne en reiniging.. Maak daarna opdracht 51.
rig
Stelling
ht
51. Geef in het schema hierna met een kruisje aan wat belangrijk en minder belangrijk is bij het opslaan en gebruik van reinigings- en desinfecteermiddelen. Belangrijk
Minder belangrijk
De reinigings- en desinfecteermiddelen moeten lekker ruiken.
py
De reinigings- en desinfecteermiddelen moeten een veiligheidsetiket hebben.
Co
De reinigings- en desinfecteermiddelen mogen niet met elkaar gemengd worden. De reinigings- en desinfecteermiddelen moeten een schroefdop hebben. De reinigings- en desinfecteermiddelen moeten in een aparte kast worden opgeslagen. De reinigings- en desinfecteermiddelen moeten biologisch afbreekbaar zijn. De reinigings- en desinfecteermiddelen moeten goed gedoseerd worden.
Werken in een gezonde schoolkantine
33
Deel A De cateraar in school
52. Overleg met je docent wanneer je deze opdracht gaat maken.
tie f
UITVOEREN HygiĂŤne is erg belangrijk voor wie met voedsel werkt. Pieter wil dat jij je hiervan ook bewust bent.
Ac
BRON Bekijk het Formulier HACCP-lijst schoonmaak.. Maak daarna opdracht 53.
53. Vul het formulier in op basis van de gegevens die je hebt van jouw school.
u'
BRON Bekijk het Formulier HACCP-controle.. Maak daarna opdracht 54.
ht
Ed
54. Je hebt een lijst met criteria (dat zijn bepaalde punten) waarop jij de keuken, restaurant en schoolkantine kunt beoordelen. Je gaat op onderzoek uit en geeft antwoord op vragen. Als jij tot de conclusie komt dat er onderdelen niet goed zijn, ga je ook actiepunten opschrijven om dat onderdeel te verbeteren.
py
rig
TERUGKIJKEN 55. Je hebt onderzoek gedaan naar de uitvoering van HACCP in jouw schoolkeuken, -restaurant en -kantine. Wat is jouw conclusie van het onderzoek? Bespreek de lijsten met je klasgenoten en docent.
Co
56. Welke punten heb je hetzelfde beoordeeld als je klasgenoten?
57. Welke punten heb jij beoordeeld en je klasgenoten niet (of andersom)?
58. Heb je alle opdrachten van Taak 7 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
34
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school
Evalueren & Reflecteren Taak 8 Terugkijken en verder kijken Je hebt in dit deel kunnen kennismaken met de kennis en vaardigheden die jij moet bezitten als je in een gezonde schoolkantine wilt werken. Ook ga je verder kijken. 59. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 6. Taak 8 en 9 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. b. Kijk in kolom 7. Staat bij Taak 1 tot en met Taak 7 een paraaf van je docent? Zo nee, overleg met je docent hoe je dit in orde kunt maken.
3. Kan ik 4. Moet ik nog aan werken
5. Dit ga ik verbeteren
Ik weet wat gezonde hoofdmaaltijden zijn.
rig
4
2. Leerdoel
ht
1. Taak
Ed
u'
Ac
tie f
60. In het schema hierna zie je de leerdoelen waaraan jij in dit deel hebt gewerkt. a. Geef van elk leerdoel aan of je het kunt of dat je er nog aan moet werken. Dit doe je door bij Moet ik nog aan werken’ werken’ een ✓ te zetten. elk leerdoel in kolom 3 ‘Kan ik’ of in kolom 4 ‘Moet Moet ik nog aan werken’ werken’ een ✓ hebt gezet. Wat moet b. Bekijk elk leerdoel waarbij je in kolom 4 ‘Moet je volgens jou beter gaan doen? Geef dit aan in kolom 5. c. Hoe vond je het om aan deze leerdoelen te werken? Leg je antwoord uit.
Ik weet wat voedingsmiddelen en voedingstoffen zijn.
Co
5
py
Ik kan verschillende vormen van catering uitleggen.
6
Ik kan apparatuur, gereedschappen en machines benoemen die een cateraar gebruikt. Ik kan een buffet inrichten.
7
Ik kan uitleggen wat HACCP is. Ik weet wat een hygiënecode is. Ik heb kennis van reinigen en desinfecteren.
Werken in een gezonde schoolkantine
35
Deel A De cateraar in school 61. Noteer je ervaringen. a. Het leukste onderdeel van dit deel vond ik:
b. Het moeilijkste onderdeel van dit deel vond ik:
tie f
c. Ik vind dat ik de volgende vaardigheden nog wat beter moet oefenen: assortiment in kaart brengen onderzoek doen buffet inrichten sappen vergelijken HACCP-controle uitvoeren
62. Bij iemand die in een gezonde schoolkantine werkt, horen onder andere de volgende woorden:
Ac
Doen
Kennis over voedingsstoffen
u'
Kennis over gezond eten Stressbestendig
Kunnen verkopen
Ed
Iets moois maken
Creatief
Co
py
rig
ht
a. Omcirkel de woorden die bij jou passen. b. Geef bij elk woord dat je omcirkeld hebt een voorbeeld waarom dit woord bij je past.
63. Je hebt in dit deel veel gedaan, zoals sappen bedacht en een buffet ingericht. Waar ben je het meest trots op en waarom?
BRON Bekijk de Website Beroepen in beeld. Maak daarna opdracht 64.
64. In dit deel ben je veel bezig geweest met gezonde voeding. Misschien wil je wel iets met voeding gaan doen later. a. Zet rechtsboven in de balk ‘Wat is jouw droomberoep’ het woord voeding.
36
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel A De cateraar in school b. Over welke drie beroepen zou jij meer willen weten? 1. 2. 3. c. Noteer twee vragen die je hebt bij deze beroepen. 1. 2. d. Kies een beroep. Beantwoord de vragen die je bij vraag c hebt gesteld.
tie f
1.
Ac
2.
u'
BRON Open het Formulier Netwerkoverzicht.. Maak daarna opdracht 65.
ht
Ed
65. Misschien wil je in een gezonde kantine werken. Het is dan handig dat je iemand kent die in een kantine werkt. Dan kun je aan die persoon vragen stellen of vragen of je eens een dag op zijn werkplek mee mag lopen. Vraag bijvoorbeeld aan je familie, aan vrienden of op school of zij iemand kennen met dit beroep. Zoek anders op internet. Vul de gegevens van deze persoon in je netwerkoverzicht in.
rig
Taak 9 Voorbereiden op de toets
py
In deze taak ga je je voorbereiden op de toets. Dit doe je samen met de docent. Je gaat een Kahoot spelen. Wie is de beste en snelste van jullie groep? BRON Open het Spel Kahoot De gezonde schoolkantine. schoolkantine Maak daarna opdracht 66.
Co
66. a. Haal een zo hoog mogelijke score bij het Spel Kahoot De gezonde schoolkantine. b. De score die ik gehaald heb is
.
BRON Je kunt bij deze opdracht Stappenplan Werken met Kahoot (leerling) gebruiken.
Werken in een gezonde schoolkantine
37
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
OriĂŤnteren Taak 1 Kennismaken met de gezonde schoolkantine Je hebt inmiddels kunnen kennismaken met het inrichten van een ruimte waar je cateringactiviteiten kunt uitvoeren. Je weet inmiddels ook meer over materialen, apparatuur en gereedschappen en hebt verse sappen gemaakt.
tie f
Als je een gezonde schoolkantine wilt, dan moet je de wensen en behoeften van de gasten onderzoeken. Je bekijkt welke producten ze wel of niet in de schoolkantine willen kopen. Wil je de titel ‘Gezonde schoolkantine’ hebben dan moet de schoolkantine aan verschillende regels voldoen. Deze regels zijn gemaakt door het Voedingscentrum. In dit deel ga je op onderzoek uit en ga je beginnen met het maken van gezonde producten die je kunt verkopen in de kantine.
Ac
1. Je gaat eerst op onderzoek uit in je eigen schoolkantine. a. Hoeveel medewerkers werken er elke dag in de schoolkantine?
ht
Ed
u'
b. Hebben de medewerkers een horecaopleiding gevolgd? Zo ja, welke opleiding, zo niet welke andere opleiding dan?
rig
c. Hebben de medewerkers in de kantine bedrijfskleding? Zo ja, wat voor bedrijfskleding?
py
d. Wie bepaalt het assortiment eten en drinken in de school?
Co
e. Hoe blijven de medewerkers in de kantine op de hoogte van de regels rondom een gezonde schoolkantine?
f. Wat zou jij graag voor eten en drinken willen verkopen in de kantine? Licht je antwoord toe? Ik zou graag eten: want Ik zou graag drinken: want
38
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 2. Heb je alle opdrachten van Taak 1 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
Taak 2 De leerdoelen bij Deel B
tie f
Als je in een gezonde schoolkantine werkt, moet je: 1. onderzoeken wat de behoeften zijn van de gasten 2. kennis hebben van micro-organismen 3. een assortiment kunnen samenstellen 4. maaltijdsalades en dressings kunnen bereiden 5. soepen kunnen bereiden 6. materialen kunnen opnoemen waarop je de gerechten kunt presenteren 7. kennis hebben van disposables 8. weten wat poleren is.
Ac
3. a. Heb jij thuis wel eens een maaltijdsalade gemaakt? Zo ja, wat was dit voor een salade?
Ed
u'
b. Hoe wordt er thuis bij jullie soep gemaakt? Is dit verse soep, soep uit een pakje (die je moet bereiden met water) of soep uit een zak of blik? Wat vind jij van de smaak van de soep?
rig
ht
4. Kun je aan de smaak herkennen of de soep gemaakt is van verse ingrediënten of wanneer deze uit pak/blik komt? Leg je antwoord uit.
py
5. Wat zijn volgens jou disposables?
Co
Taak 3 Taken plannen
In deze taak ga je de taken van dit deel inplannen. 6. Bekijk Taak 1 tot en met 9. En bekijk het schema hierna. a. Maak een planning voor de taken die je nog gaat doen. b. Zoek in de taken naar de opdrachten met ǽ Bij welke opdrachten is overleg met je docent of controle door je docent nodig?
c. Overleg met je docent: • op welke momenten jij de antwoorden van de gemaakte opdrachten gaat nakijken • op welke momenten je docent jouw werk zal beoordelen.
Werken in een gezonde schoolkantine
39
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine d. Heb je een taak af? Zet een √ in kolom 6. Zet een - als je een taak niet kon doen. Als je Taak 1 en 2 gedaan hebt, kun je deze nu afvinken. 4. Richttijd 3. Richttijd in minuten in minuten Voorbereiden Uitvoeren
1. Taak
2. Onderwerp
1
Kennismaken met de gezonde schoolkantine
25
2
De leerdoelen bij Deel B
15
3
Taken plannen
10
4
Onderzoeken wensen en behoeften
20
70
5
Micro-organismen en assortiment bepalen
25
70
6
Gerechten voor de gezonde schoolkantine
30
160
7
Presenteren van gerechten
25
8
Terugkijken en verder kijken
25
9
Voorbereiden op de toets
5. Richttijd 6. Af in minuten Terugkijken
7. Paraaf docent
tie f
15
Ac
15
Ed
u'
15
15
ht
40
py
rig
25
Co
Aan de slag
‘We We gaan op onderzoek uit’ uit uit’,’,, zegt Pieter tegen Harm. ‘We gaan onderzoeken wat de leerlingen en medewerkers gaan kopen als we beginnen met de gezonde schoolkantine. Als we dat hebben onderzocht dan gaan we de resultaten bekijken en presenteren. Daarna kunnen we het assortiment bepalen en starten met het bereiden van een aantal producten.’
40
Werken in een gezonde schoolkantine
Ed
u'
Ac
tie f
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
Taak 4 Wensen en behoeften onderzoeken
VOORBEREIDEN
rig
ht
‘We We gaan de wensen en behoeften van de medewerkers en leerlingen onderzoeken onderzoeken’, zegt Pieter tegen Dit onderzoek noemen we ook wel marktonderzoek. Met de resultaten bepalen we wat we in Harm. ‘Dit de kantine gaan aanbieden.‘
py
BRON Bekijk de Website Ken je klant. klant. Maak daarna opdracht 7.
Co
7. Voordat je een enquête kunt uitzetten, moet je eerst weten wie je gast is. a. Welke personen kopen straks producten in de schoolkantine?
b. Wanneer kopen ze jouw product?
c. Waarom kopen de gasten in jouw schoolkantine?
Werken in een gezonde schoolkantine
41
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
Ac
8. Een enquête wordt vaak ingezet bij een marktonderzoek. a. Wat is een enquête?
tie f
BRON Lees Tekstbron 10.7 Marktonderzoek. Maak daarna opdracht 8.
Ed
u'
b. Wat voor beloning zou jij gasten kunnen geven als ze een enquête invullen?
c. Op welke manieren kan een enquête worden afgenomen?
rig
ht
d. Wat is het doel van marktonderzoek in een bedrijfskantine?
Co
py
UITVOEREN Aan jou de taak om de wensen en behoeften van de gasten in de schoolkantine te onderzoeken. Je gaat een enquête afnemen. Je kunt iedereen vragen die weleens een product uit de kantine komt kopen. Dus leerlingen, docenten, maar misschien ook wel gasten van buiten? Je neemt de enquête digitaal af.
UITVOEREN 9. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren. Stem af met welke drie medeleerlingen je gaat samenwerken.
42
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 10. Mijn groep bestaat uit: 1. 2. 3. 4. BRON Bekijk de Website Enquête.
Bekijk ook Stappenplan Werken met SurveyMonkey. Maak daarna opdracht 11.
tie f
Als je wilt kijken wat de gasten van de kantine graag willen eten en drinken, moet je vragen in de enquête gebruiken waarmee je deze informatie kunt achterhalen. Hieronder staat een aantal voorbeeldvragen. 1. Selecteer drie dranken die je zou kopen in de gezonde schoolkantine. melk karnemelk yoghurtdrank
Ed
u'
Ac
vers sinaasappelsap vers groentesap smoothies met fruit smoothies met fruit en groente
notenkoek stukjes vers fruit snoepgroenten
rig
granolareep mueslisnack groentesticks met dip havermoutkoekjes
ht
2. Selecteer drie gezonde snacks die je zou kopen in de ge zonde schoolkantine.
Co
py
11. Op de website kun je een digitale enquête maken. Je wilt onderzoeken welke wensen en behoeften de gasten van de kantine hebben. a. Welke vragen ga je stellen? Werk deze uit op de computer. b. Laat je docent de vragen goedkeuren. c. Maak met behulp van de website de enquête. d. Neem de enquête af bij je doelgroep. TERUGKIJKEN 12. Bespreek met je docent de resultaten van je enquête. a. Welke dranken willen de gasten het liefst drinken? 1. 2. 3.
Werken in een gezonde schoolkantine
43
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine b. Welke gerechten/etenswaren willen de gasten het liefst eten? 1. 2. 3. 13. Ben jij tevreden over hoe jullie de enquête hebben afgenomen? Zo ja, waarom, zo nee waarom niet?
14. Overleg met je docent of je de Extra opdrachten bij deze taak gaat maken.
Ac
Taak 5 Micro-organismen en assortiment bepalen
tie f
15. Heb je alle opdrachten van Taak 4 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Ed
u'
‘Voordat Voordat we het assortiment gaan bepalen, ga ik je nog uitleggen waarom HACCP zo belangrijk is is’, Als je werkt met eten moet je hygiënisch werken. Voedselveilig werken staat voorop. Jij zegt Pieter. ‘Als bent verantwoordelijk voor de producten die je verkoopt. Je bent er dus ook verantwoordelijk voor dat er niemand ziek wordt van de producten je maakt en verkoopt.’ verkoopt.’
Co
py
rig
ht
VOORBEREIDEN
BRON Lees Tekstbron 10.8 Micro-organismen. Maak daarna opdracht 16 tot en met 19.
16. Organismen, er zijn er heel veel. Sommige gewenst en sommige ongewenst. a. Wat betekent micro?
b. Wat betekent macro?
44
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine c. Hieronder zie je organismen en de woorden macro en micro. Wat is een micro- en wat is een macro-organisme? 1.
bacteriĂŤn
micro / macro
6.
muizen
micro / macro
2.
ratten
micro / macro
7.
vliegen
micro / macro
3.
mieren
micro / macro
8.
gisten
micro / macro
4.
schimmels
micro / macro
9.
kakkerlakken
micro / macro
5.
virussen
micro / macro
Ed
u'
Ac
tie f
17. Hierna zie je afbeeldingen van producten waarin nuttige micro-organismen zitten. Zet de naam van het product onder de afbeelding. Zet onder de naam of het product volgens jou wel of niet in de lijn van een gezonde schoolkantine past. Leg uit waarom.
Naam:
Wel / niet
Co
py
rig
ht
Wel / niet
Naam:
Naam:
Naam:
Wel / niet
Wel / niet
Werken in een gezonde schoolkantine
45
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 18. Verbind de lijn van voedselvergiftiging en voedselinfectie naar de juiste omschrijving. Bacteriën scheiden zeer giftige stoffen af die bestand zijn tegen de hogen temperaturen tijdens het bereiden van voedsel. Je wordt ziek door deze giftige stoffen.
voedselinfectie
Bacteriën groeien in de maag uit tot een groot aantal. De bacteriën tasten de darmen aan zodat er een ontsteking ontstaat.
tie f
voedselvergiftiging
19. Net als de mens hebben micro-organismen omstandigheden nodig om te leven. a. Wat zijn gunstige leefomstandigheden voor micro-organismen? 1.
Ac
2. 3.
u'
4.
Ed
5.
rig
ht
b. Waardoor komt het dat bacteriën zich heel snel of heel langzaam delen?
Co
py
c. Hieronder zie je een thermometer met verschillende temperaturen. Noteer op de lijnen het juiste antwoord. Je kunt kiezen uit: 1. bacteriën sterven – 2. bacteriën vermeerderen zich langzaam – 3. bacteriën vermeerderen zich niet maar blijven wel leven – 4. bacteriën vermeerderen zich langzaam – 5.bacteriën vermeerderen zich snel.
46
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine BRON Lees Tekstbron 10.9 Besmetting. Maak daarna opdracht 20.
20. Welke vormen van besmettingen zijn er? 1. 2. 3. BRON Open het Spel Kiplekker.
21. Speel het spel. Wat is je score? BRON Lees Tekstbron 10.10 Assortiment. Maak daarna opdracht 23.
tie f
.
Ac
22. Een assortiment bestaat uit alle producten en diensten die je aanbiedt. a. Welke omschrijving hoort bij welk soort assortiment?
veel soorten producten uit een productgroep
Ed
u'
breed assortiment
een assortiment met producten uit veel productgroepen een assortiment met producten uit weinig productgroepen
rig
diep assortiment
ht
smal assortiment
1. 2.
Co
3.
py
b. Met welke vier dingen houd je rekening bij het samenstellen van een assortiment?
4.
UITVOEREN Eerder hebben jullie een enquĂŞte gehouden. De uitkomsten moeten verwerkt worden zodat je rekening kunt houden met de wensen van de gasten. Jullie gaan met behulp van de resultaten een nieuw assortiment samenstellen.
Werken in een gezonde schoolkantine
47
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
23. Overleg met de docent wanneer jij de volgende opdracht moet uitvoeren.
tie f
BRON Bekijk de Website Inspiratie gezonde schoolkantine.. Maak daarna opdracht 24.
Ac
24. Voor deze opdracht heb jij de resultaten uit jouw onderzoek van taak 4 nodig. Je gaat op basis van jouw onderzoek en de inspiratielijst een assortimentslijst maken. Het uiteindelijke doel is, om een assortimentslijst te maken waarbij je voldoet aan de regels van het voedingscentrum.
u'
Hoofdregels gezonde schoolkantine
Ed
1. Minimaal 75% basisvoedingsmiddelen uit de Schijf van Vijf Deze voedingsmiddelen leveren alle belangrijke voedingsstoffen. De basis van het aanbod bestaat dus uit volop producten uit de vijf vakken.
rig
ht
‘extra’s’ 2. Maximaal 25% niet-basisvoedingsmiddelen of ‘‘extra extra’’ Het gaat hierbij om producten als: • hartige snacks • zoete snacks • met suiker gezoete (fris)drank.
Co
py
3. Binnen alle productgroepen streeft de school naar de betere keuzes Het Voedingscentrum verdeelt voedingsmiddelen in twee categorieën: • betere keuze • uitzondering. Bron: Voedingscentrum, Inspiratielijst De Gezonde Schoolkantine, 2016.
25. Je gaat samen met de medeleerlingen met wie je bij taak 4 hebt gewerkt een presentatie geven over jullie assortimentslijst. Jullie leggen tijdens de presentatie uit waarom jullie voor deze producten hebben gekozen. Is jullie kantine een bronzen, zilver of gouden schoolkantine? De presentatie maak je in de vorm van een: PowerPoint Prezi poster
48
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine BRON Gebruik hierbij de volgende Stappenplannen:
Maken van een PowerPoint Maken van een Prezi Maken van een poster Je kunt bij deze opdracht de Animatie Een presentatie maken en geven bekijken. TERUGKIJKEN 26. Je hebt een assortimentslijst gemaakt en daarna een presentatie gegeven. a. Wat was de feedback op jullie assortimentslijst?
tie f
b. Wat was de feedback op jullie presentatie?
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
27. Wij zijn op basis van ons onderzoek en assortiment een kantine in de categorie:
28. Heb je alle opdrachten van Taak 5 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Taak 6 Gerechten voor de gezonde schoolkantine ‘We hebben het assortiment bepaald’, zegt Pieter tegen Harm. ‘Vandaag gaan wij beginnen met het maken van maaltijdsalades en soepen die wij kunnen verkopen in de kantine van onze school. We kunnen op basis van de ingrediënten die er zijn verschillende maaltijdsalades maken. We gaan deze op smaak maken met een dressing. We maken ook soep.’ VOORBEREIDEN
BRON Lees Tekstbron 10.11 Maaltijdsalades. Maak daarna opdracht 29 en 30.
Werken in een gezonde schoolkantine
49
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 29. Een maaltijd hoeft niet altijd uit vlees of vis te bestaan. Ook hoeft een maaltijd niet beslist warm te zijn. Er zijn heel veel verschillende mogelijkheden om een (gezonde) maaltijd te serveren. a. Maaltijdsalades zijn niet meer weg te denken uit ons dagelijks leven. Waardoor komt dit volgens jou?
b. Waardoor zijn niet alle maaltijdsalades gezonde salades?
tie f
c. Waarom kun je gasten dagelijks verassen met een maaltijdsalade?
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
30. Als kok wordt verwacht dat je creatief bent met verschillende ingrediĂŤnten. a. Zet achter elke afbeelding de naam van het ingrediĂŤnt.
50
Werken in een gezonde schoolkantine
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
Werken in een gezonde schoolkantine
51
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
52
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine b. Je krijgt de opdracht om een maaltijdsalade te maken. Waaruit bestaat jouw maaltijdsalade? 1. 2. 3. 4. 5. 6. c. Waarom heb jij voor deze ingrediënten gekozen?
tie f
BRON Bekijk de Website 24 kitchen maaltijdsalades. Maak daarna opdracht 31.
Ac
31. Zoek op de website naar vier maaltijdsalades die als lunch geserveerd kunnen worden. Je zoekt een vegetarische maaltijdsalade, een maaltijdsalade met vis, een maaltijdsalade met vlees en een maaltijdsalade met fruit. Welke salades heb jij gevonden? en bevat de volgende ingrediënten:
ht
Ed
u'
a. Mijn vegetarische salade is
en bevat de volgende ingrediënten:
py
rig
b. Mijn maaltijdsalade met vis is
en bevat de volgende ingrediënten:
d. Mijn maaltijdsalade met fruit is
en bevat de volgende ingrediënten:
Co
c. Mijn maaltijdsalade met vlees is
Werken in een gezonde schoolkantine
53
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine BRON Lees Tekstbron 10.12 Dressings. Maak daarna opdracht 32.
32. Een salade is pas af wanneer deze lekker op smaak is gebracht. a. Wat is een dressing?
tie f
b. Hierna staan verschillende afbeeldingen. Als je deze grondstoffen samenvoegt, krijg je een dressing. Wat is de naam van de dressing?
Ac
De dressing is:
1. 2.
ht
3.
rig
4. 5.
Ed
d. Hoe maak je deze dressing?
u'
c. Wat zijn de verhoudingen olie – azijn bij deze dressing?
py
BRON Bekijk de Website 24 kitchen dressing dressing.. Maak daarna opdracht 33.
Co
33. Zoek op de website naar vier verschillende dressings. Noteer de naam en ingrediënten van de dressings.
54
a. De naam van dressing 1 is
en bevat de volgende ingrediënten:
b. De naam van dressing 2 is
en bevat de volgende ingrediënten:
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine en bevat de volgende ingrediënten:
d. De naam van dressing 4 is
en bevat de volgende ingrediënten:
Ed
u'
Ac
tie f
c. De naam van dressing 3 is
ht
BRON Lees Tekstbron 10.13 Soepen.. Maak daarna opdracht 34 en 35.
py
rig
34. Een gerecht dat op zichzelf kan staan is soep. a. Wat is de basis voor een heldere soep?
Co
b. Welke ingrediënten kunnen er in een bouillon?
c. Schrijf drie namen op van heldere soepen die jij kent. 1.
2. 3. d. Wat is de basis voor een gebonden soep?
e. Wat is een mirepoix?
Werken in een gezonde schoolkantine
55
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine f. Wat zijn de verhoudingen voor een roux?
g. Schrijf drie namen op van gebonden soepen die jij kent. 1. 2. 3. h. Hoe kun je pureesoepen verdelen? 1.
tie f
2.
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
35. Je ziet afbeeldingen van verschillende soepen. Zet onder iedere afbeelding de naam van de soep. Zet daaronder of het een heldere, gebonden of een pureesoep is.
BRON Lees Tekstbron 10.14 Soepgarnituren. Maak daarna opdracht 36 en 37.
56
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
36. Je ziet verschillende afbeeldingen van soepgarnituren. Zet de juiste naam onder de afbeelding.
37. Waarom moet je soepgroenten pas op het laatst toevoegen aan een soep?
UITVOEREN ‘Genoeg geleerd’, zegt Pieter. ‘Tijd om de handen uit de mouwen te steken. Laten we maar eens beginnen met wat lekkere gerechten die passen in de gezonde schoolkantine. Laat maar eens zien of je een mooie en lekkere maaltijdsalade kunt bereiden met een passende dressing. Ook wil ik graag een heerlijke soep van je proeven.’
Werken in een gezonde schoolkantine
57
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 38. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren. Stem af: • welk maaltijdsalade en welke soep je gaat maken • voor hoeveel personen je deze gerechten gaat maken • wat de aandachtspunten bij deze gerechten zijn • hoe deze gerechten op/afgemaakt moeten worden • hoe deze gerechten doorgegeven worden. BRON Open het Werkvoorbereidingsformulier Kok BB of Werkvoorbereidingsformulier Kok KB/GL. BB
39. Vul het Werkvoorbereidingsformulier Kok BB in.
KB
40. Vul het Werkvoorbereidingsformulier Kok KB/GL in.
tie f
41. Lever het werkvoorbereidingsformulier bij de docent in.
Ac
TERUGKIJKEN 42. Is de maaltijdsalade geschikt om geserveerd te worden? Waarom wel / niet?
Ed
u'
43. Is de soep geschikt om geserveerd te worden? Waarom wel/niet?
BRON Open het Formulier Feedbackkaart schoolkantine. schoolkantine. Maak daarna opdracht 44.
ht
44. Vul het Formulier Feedbackkaart schoolkantine in.
rig
45. Heb je alle opdrachten van Taak 6 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
py
Taak 7 Presenteren van gerechten
Co
‘Je Je hebt een aantal verschillende producten gemaakt gemaakt’, zegt Pieter. ‘Nu de producten klaar zijn moeten we de producten verkoopklaar presenteren. Tegenwoordig zijn er veel kant-en-klare bakjes te koop bij de groothandel en kun je soepen eigentijds presenteren. Het voordeel hiervan is dat je minder afwas hebt en minder serviesgoed nodig hebt. Samen met jou ga ik op zoek naar disposables, serviesgoed en bestek dat we kunnen gebruiken in de schoolkantine schoolkantine’, zegt Pieter. VOORBEREIDEN
58
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine BRON Lees Tekstbron 10.15 Serviesgoed. Maak daarna opdracht 46.
46. Servies dat je thuis hebt is van andere kwaliteit dan dat wat in de horeca gebruikt wordt. a. Waarom wordt er in de catering en horeca gebruikgemaakt van hotelporselein?
b. In welke drie groepen kun je serviesgoed indelen? 1. 2. 3.
Wat
Gastenmateriaal
Opdekmateriaal
Attribuut
Ac
Soepkop
tie f
c. Hieronder zie je verschillende soorten gastenmaterialen, opdekmaterialen en attributen. Wat is wat?
Peper en zoutvaatje
u'
Groot bord
Ed
Schaal voor maaltijdsalade Kandelaar
ht
Fruitbakjes
rig
BRON Lees Tekstbron 10.16 Disposables. Disposables. Maak daarna opdracht 47.
Co
py
47. Er zijn verschillende redenen om voor disposables te kiezen. a. Wat zijn disposables?
b. Wat is het voordeel van het gebruik van disposables?
c. Wat is een nadeel van het werken met disposables?
BRON Bekijk de Film disposables. Maak daarna opdracht 48 tot en met 50.
Werken in een gezonde schoolkantine
59
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 48. Er zijn bedrijven gespecialiseerd in het maken van disposables voor elke gelegenheid. a. Van welke materialen worden de disposables gemaakt bij het bedrijf in de film? 1. 2. 3. b. Wat is het voordeel van disposables die gemaakt zijn van natuurproducten?
ht
Ed
u'
Ac
tie f
49. Bekijk de afbeeldingen. Welke beker is volgens jou het meest milieuvriendelijk?
Co
py
rig
50. Je mag voor de schoolkantine het serviesgoed uitzoeken. a. Maak je gebruik van hotelporselein dat duurzaam is of kies je voor disposables? Leg uit waarom je voor hotelporselein of disposables kiest. hotelservies / disposables
b. Wat is een voordeel van het gebruiken van disposables in de schoolkantine?
c. Wat is een nadeel van het gebruiken van disposables in de schoolkantine?
BRON Lees Tekstbron 10.17 Bestek. Maak daarna opdracht 51.
60
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 51. Net als bij serviesgoed kent bestek vele soorten en verschillende kwaliteitsklassen. a. Van welke metaalsoorten kan bestek gemaakt worden? 1. 2. 3. 4. b. Wat betekent het woord stainless op rvs?
Ac
tie f
c. Je mag voor de schoolkantine het bestek uitzoeken. Maak je gebruik van rvs, chroomstaal, zilver of goud dat duurzaam is of kies je voor disposables? Motiveer je antwoord.
u'
BRON Bekijk de Website Bestellen disposables.. Maak daarna opdracht 53.
Ed
52. Je moet voor Pieter een bestelling maken. Hij geeft jou een bestellijst met daarop de artikelen die hij graag wil hebben. Jij moet op de lijst invullen waar de artikelen van zijn gemaakt en wat de prijs is van het product per eenheid. Prijs per eenheid
Maiszetmeel
50 stuks â‚Ź 4,95 ex. BTW
rig
Voorbeeld�: Vork bioplastic
Gemaakt van
ht
Artikel
py
Lepel berkenhout
Co
Bestekset berkenhout
Bord vierkant 20cm bij 20 cm Thali bord rond Houten bootje Ongebleekt vetvrij wikkelpapier
BRON Lees Tekstbron 10.18 Poleren. Bekijk ook de Film Poleren. Maak daarna opdracht 53 en 54.
Werken in een gezonde schoolkantine
61
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 53. Zet de onderstaande woorden op de juiste plek in de tekst. servet – vlekken – schoon – glazendoeken – bestek – glaswerk – schone – glimmend – bordendoeken – servies – groot – transportbord 1.
je geen 2.
is en dat
Wanneer je uit eten gaat, verwacht je dat alles op het bestek en servies ziet.
Poleren is het
opwrijven van materialen
3.
Materialen die je kunt poleren zijn:
, en
Schone
, schone
een bak met dampend heet water en een
, is de totale
mise-en-place voor het poleren. Een transportbord is een
bord voorzien van
Ac
5.
,
tie f
4.
.
u'
, die onder de bak met water staat.
Co
py
rig
ht
Ed
54. Hieronder zie je verschillende materialen. Met welke doek poleer je de materialen?
62
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
tie f
UITVOEREN Of je nu echt servies of bestek gebruikt of disposables, het is belangrijk dat de materialen netjes zijn. Pieter is vaak in kantines of restaurants geweest waar hij vlekken op de glazen en het bestek zag. Hij wil dat jij samen met je klasgenoten gaat oefenen om het bestek en servies goed te verzorgen.
Ac
55. Overleg met de docent wanneer jij de volgende opdracht moet uitvoeren. Stem af met welke medeleerling je mag samenwerken.
u'
BRON Bekijk de Film Poleren. Bekijk het Observatieformulier Poleren. Poleren. Maak daarna opdracht 56.
rig
ht
Ed
56. Jullie gaan poleren. Leerling 1 poleert. Leerling 2 is observator. a. Leerling 1 poleert het volgende: • vier Bourgogne glazen • vier side-plates • vier messen • vier vorken • vier lepels. b. Leerling 2 observeert en vult het observatieformulier in. c. Klaar? Wissel van rol.
Co
py
TERUGKIJKEN 57. Bespreek je observatieformulier met je klasgenoot. Hoe is het poleren gegaan en wat is de feedback van jouw medeleerling?
58. Heb je alle opdrachten van Taak 7 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Werken in een gezonde schoolkantine
63
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
Evalueren & Reflecteren Taak 8 Terugkijken op de taken Je hebt in dit deel kunnen kennismaken met de kennis en vaardigheden die jij moet bezitten als je in een gezonde schoolkantine of gezonde bedrijfskantine wilt werken. Ook ga je verder kijken. 59. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 6. Taak 8 en 9 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. b. Kijk in kolom 7. Staat bij Taak 1 tot en met Taak 7 een paraaf van je docent? Zo nee, overleg met je docent hoe je dit in orde kunt maken.
2. Leerdoel
Ik weet hoe ik de wensen en behoeften kan inventariseren.
5
Ik weet wat micro-organismen zijn.
py
rig
4
Co
Ik kan een assortiment samenstellen.
6
Ik kan maaltijdsalades en dressings bereiden. Ik kan soepen bereiden.
7
Ik kan verschillende materialen voor het presenteren en serveren opnoemen. Ik weet wat disposables zijn. Ik weet wat poleren is.
64
3. Kan ik 4. Moet ik nog aan werken
ht
1. Taak
Ed
u'
Ac
tie f
60. In het schema hierna zie je de leerdoelen waaraan jij in dit deel hebt gewerkt. a. Geef van elk leerdoel aan of je het kunt of dat je er nog aan moet werken. Dit doe je door bij Moet ik nog aan werken’ werken’ een ✓ te zetten. elk leerdoel in kolom 3 ‘Kan ik’ of in kolom 4 ‘Moet Moet ik nog aan werken’ werken’ een ✓ hebt gezet. Wat moet b. Bekijk elk leerdoel waarbij je in kolom 4 ‘Moet je volgens jou beter gaan doen? Geef dit aan in kolom 5. c. Hoe vond je het om aan deze leerdoelen te werken? Leg je antwoord uit.
Werken in een gezonde schoolkantine
5. Dit ga ik verbeteren
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine 61. Noteer je ervaringen. a. Het leukste onderdeel van dit deel vond ik:
b. Het moeilijkste onderdeel van dit deel vond ik:
Ac
tie f
c. Ik vind dat ik de volgende vaardigheden nog wat beter moet oefenen: een enquĂŞte maken in Survey Monkey een assortiment samenstellen een maaltijdsalade maken een soep maken bestek en serviesgoed uitkiezen informatie opzoeken op het internet poleren
u'
BRON Bekijk de Website Werken in de fastservice.. Maak daarna opdracht 62.
ht
Ed
62. Als je in een kantine wilt werken kun je een opleiding tot medewerker fastservice volgen. a. Bij wat voor soort bedrijven werkt een medewerker fastservice?
py
rig
b. Als medewerker fastservice moet je een alleskunner zijn. Leg uit waarom.
Co
c. Welke eigenschappen heeft een goede medewerker fastservice?
d. Blijf jij in drukke omstandigheden vriendelijk? Geef een voorbeeld waaruit dat blijkt.
BRON Open het Formulier Netwerkoverzicht. Maak daarna opdracht 63.
63. Misschien wil je medewerker fastservice worden. Het is dan handig dat je een medewerker fastservice kent. Dan kun je aan die persoon vragen stellen of vragen of je eens een dag op zijn werkplek mag meelopen. Vraag bijvoorbeeld aan je familie, aan vrienden of op school of zij iemand kennen met dit beroep. Zoek anders op internet. Vul de gegevens van deze medewerker fastservice in je netwerkoverzicht in.
Werken in een gezonde schoolkantine
65
Deel B Assortiment van de gezonde schoolkantine
Taak 9 Voorbereiden op de toets In deze taak ga je je voorbereiden op de toets. BRON Open het Spel Gezonde Schoolkantine. Maak daarna opdracht 64.
64. Speel het spel. Haal een zo hoog mogelijke score. Wat is jouw score?
Co
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
.
66
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine
OriĂŤnteren Taak 1 Kennismaken met de organisatie van de gezonde schoolkantine In een gezonde schoolkantine gebeurt veel. Je bereidt eten en verkoopt dranken en gerechten. Ondertussen informeer en adviseer je gasten ook over je aanbod. Dagelijks controleer je de voorraad. De voorraad controleren betekent ook dat je soms producten moet bestellen bij leveranciers. Ook moet je de apparaten, machines en gereedschappen controleren, zodat je er veilig mee kunt werken. Het onderhoud aan machines kun je voor een deel zelf uitvoeren, maar er zijn ook machines en apparaten die door deskundigen worden onderhouden, bijvoorbeeld de koffiemachine. BRON Bekijk de Website Facilitair leidinggevende. Maak opdracht 1 tot en met 3.
Ac
tie f
1. a. Facilitair medewerkers of leidinggevenden doen veel horecataken. Welke horecataken zijn dit?
Ed
u'
b. Welke taken voeren de facilitair medewerkers nog meer uit?
rig
ht
c. Leg uit waarom een facilitair leidinggevende volgens jou wel of niet een schoolkantine kan managen?
1. 2.
Co
3.
py
d. In welke bedrijven werken facilitaire medewerkers en leidinggevenden? Geef drie voorbeelden.
2. Wat is volgens jou het grootste verschil tussen een chef-kok die leiding geeft en een facilitair leidinggevende? Leg je antwoord uit.
3. Welke opleidingen kun je volgens jou volgen als je wilt gaan werken als kok in een gezonde schoolkantine?
Werken in een gezonde schoolkantine
67
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine
Taak 2 De leerdoelen bij Deel C Als je een gezonde schoolkantine goed wilt organiseren, moet je: 1. weten wat voorraadbeheer is 2. een binnengekomen bestelling kunnen controleren 3. weten hoe je de bestel-, pak- en afleverbon moet verwerken 4. kennis hebben van dranken die je kunt verkopen in de schoolkantine 5. dranken kunnen bereiden die je verkoopt in de kantine 6. belegde broodjes kunnen maken en inpakken 7. sandwiches kunnen maken en inpakken 8. weten wat allergenen zijn.
Ed
u'
Ac
tie f
4. Bekijk de afbeeldingen. Welke belegde broodjes zie je?
py
rig
ht
5. Op welke afbeelding zie je een sandwich en op welke een panini?
Co
6. Bekijk het etiket. Hoe kun je zien wat allergenen zijn die in dit product zitten?
68
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine 7. Heb je alle opdrachten van Taak 2 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
Taak 3 Taken plannen 8. Bekijk Taak 1 tot en met 9. En bekijk het schema hierna. a. Maak een planning voor de taken die je nog gaat doen. b. Zoek in de taken naar de opdrachten met ǽ Bij welke opdrachten is overleg met je docent of controle door je docent nodig?
4. Richttijd 3. Richttijd in minuten in minuten Voorbereiden Uitvoeren
5. Richttijd 6. Af in minuten Terugkijken
1
Kennismaken met de organisatie van de gezonde schoolkantine
Ed
u'
1. Taak 2. Onderwerp
Ac
tie f
c. Overleg met je docent: • op welke momenten jij de antwoorden van de gemaakte opdrachten gaat nakijken • op welke momenten je docent jouw werk zal beoordelen. d. Heb je een taak af? Zet een √ in kolom 6. Zet een - als je een taak niet kon doen. Als je Taak 1 en 2 gedaan hebt, kun je deze nu afvinken.
2
De leerdoelen bij Deel B
15
3
Taken plannen
10
4
Voorraadbeheer
20
50
5
5
Dranken in de gezonde schoolkantine
35
50
5
6
Allergenen
20
100
5
7
Broodjes in de gezonde schoolkantine en HACCP
25
175
10
8
Terugkijken en verder kijken
30
9
Voorbereiden op de toets
20
7. Paraaf docent
Co
py
rig
ht
25
Werken in een gezonde schoolkantine
69
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine
Aan de slag
Ac
tie f
‘Druk, druk en nog eens druk’, zegt Harm. ‘We moeten het buffet inrichten voor de lunch, er moeten broodjes afgebakken worden, de saladiere moet bijgevuld worden en ik moet de bestelling doorgeven aan onze leveranciers. Pieter doet dit altijd, maar die is ziek. Misschien kun jij me helpen?’
u'
Taak 4 Voorraadbeheer
Ed
Het is belangrijk dat je op tijd weet wat je in huis hebt, anders kun je voor verrassingen komen te staan. Blijkt de sla op te zijn terwijl je nog twintig broodjes gezond moet maken. Daarom is het een goede zaak om elke dag je voorraad te checken en op tijd te bestellen, zodat je nooit zonder ingrediënten komt te zitten maar ook dat je voorraad niet te groot is.
Co
py
rig
ht
VOORBEREIDEN
BRON Lees Tekstbron 10.19 Voorraadbeheer. Bekijk ook de Animatie Controleren van een levering. Maak
daarna opdracht 9.
9. Een horecabedrijf runnen zonder in- en overzicht van je voorraad is onmogelijk. a. Wat is het doel van een goede voorraad?
70
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine b. Wat is een ijzeren voorraad?
c. Wat is een signalerende functie?
d. Waarop controleer jij de bestelling als dit binnenkomt? 1. 2.
4. 5.
u'
Ac
e. Wat doe jij als er fouten in de controlepunten zitten?
tie f
3.
ht
g. Waarom wordt FIFO toegepast?
Ed
f. Wat betekent de afkorting FIFO?
rig
10. Wie is binnen jullie school eindverantwoordelijk voor de bestellingen van de kantine?
Co
py
11. Hoelang van te voren moeten bestellingen voor ingrediĂŤnten aan de eindverantwoordelijke doorgegeven worden? Vul het schema verder aan door een kruis te plaatsen waar nodig: 1 dag
2 dagen
3 dagen
Langer dan 3 dagen
Zuiveldranken Vers fruit
Bake-offbroodjes Kaas Ham Convienceproducten Flesjes water Gezonde repen Sandwich brood
Werken in een gezonde schoolkantine
71
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine
u'
Ac
tie f
UITVOEREN Je bent een week verantwoordelijk voor de bestellingen. Je controleert de voorraad en geeft aan de docent door wat er besteld moet worden. Op de dag van levering controleer jij de bestelling met behulp van de bestellijst, pak- en afleverbon. Je controleert de bestelling op de controlepunten. Daarna ruim je de bestelling op, rapporteert naar je docent en levert de bestel-, pak- en afleverbon af bij je docent.
Ed
12. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren. 13. Controleer de voorraad.
ht
14. Geef de bestellingen door.
rig
BRON Open het Formulier Controleren levering. levering. Maak daarna opdracht 15.
15. Controleer de afgeleverde goederen volgens het Formulier Controleren levering.
Co
py
TERUGKIJKEN 16. Je bent verantwoordelijk geweest voor het controleren van de voorraad, hebt de bestelling doorgegeven, gecontroleerd en opgeruimd. a. Wat vond jij leuk aan deze taak?
b. Wat vond jij minder leuk aan deze taak?
c. Waarom is het volgens jou belangrijk om een goede administratie te hebben van het voorraadbeheer?
72
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine 17. Overleg met je docent of je de Extra opdrachten bij deze taak gaat maken. 18. Heb je alle opdrachten van Taak 4 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Taak 5 Dranken in de gezonde schoolkantine ‘In het assortiment van onze schoolkantine hebben we ook dranken’, zegt Harm. ‘We hebben gekozen voor koffie, thee, zuiveldranken en water met en zonder smaakje. We verkopen geen energiedrankjes en dranken waar veel verborgen suikers in zitten. Voor onze koffiespecialiteiten gebruiken we espressoapparatuur. De bonen worden vers gemalen en elk kopje koffie wordt vers gezet. Zullen we eens verschillende soorten koffie maken?’
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
VOORBEREIDEN
py
BRON Lees Tekstbron 10.20 Dranken in de schoolkantine schoolkantine. Maak daarna opdracht 19 tot en met 23.
Co
19. Koffie wordt het zwarte goud genoemd. a. Wat zijn de belangrijkste koffieproducerende landen? en
b. Hoe komt een koffieboon aan zijn smaak en aroma?
Werken in een gezonde schoolkantine
73
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine 20. Er zijn verschillende koffievariaties. a. Verbind de juiste koffievariatie met de juiste naam. latte macchiato
Ac
tie f
espresso
koffie
Co
py
rig
ht
Ed
u'
cappuccino
b. Waaruit bestaat een cappuccino?
c. Wat is het verschil tussen een cappuccino en een latte macchiato?
74
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine d. Wat zijn single-packs?
21. Koffie kun je op verschillende manieren zetten. a. Wat is het voordeel van het gebruik van een volautomatische espressomachine?
tie f
b. Waarom is het werken met pistons niet aan te raden in een gebouw waar gasten zelf hun koffie mogen zetten?
rig
ht
Ed
u'
Ac
22. Op welke foto zie je een espressomachine en op welke een volautomaat?
Co
py
23. De drank die steeds meer aandacht binnen de horeca krijgt is thee. a. Wat zijn de belangrijkste thee-producerende landen? en
b. Noteer drie voorbeelden van kruiden die je kunt gebruiken voor het zetten van kruidenthee. 1.
2. 3.
Werken in een gezonde schoolkantine
75
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine c. Hieronder zie je drie theemelanges. Verbind de naam van de melange met de kleur doos. Ceylon thee
Ac
tie f
Earl Grey thee
ht
Ed
u'
English blend
rig
d. Earl Grey thee wordt geparfumeerd en krijgt hierdoor zijn specifieke smaak. Met welke vrucht wordt de thee geparfumeerd?
py
e. Met welke citrusvruchten kun je ook thee parfumeren?
Co
BRON Lees Tekstbron 10.21 Zuiveldranken Zuiveldranken. Maak daarna opdracht 24 en 25.
24. Welke voedingsstoffen zitten er in zuiveldranken? 1. 2. 3. 4.
76
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
25. Welke zuiveldranken zijn geschikt om in een gezonde schoolkantine te verkopen?
py
BRON Bekijk de Website Vocht. Vocht. Maak daarna opdracht 26.
Co
26. Een mens kan langer zonder eten dan zonder vocht. a. Waarom is het belangrijk dat een mens voldoende vocht binnenkrijgt?
b. Wat is je leeftijd?
jaar
c. Ben je een man of vrouw? Ik ben een d. Bekijk de tabel ‘de gemiddelde vochtinname’ op de website. Hoeveel vocht moet jij gemiddeld binnenkrijgen per dag? Hoeveel vocht moet jij gemiddeld drinken per dag?
Werken in een gezonde schoolkantine
77
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine e. Soms moet je meer vocht innemen. Geef een aantal situaties aan wanneer je meer moet drinken dan de gemiddelde vochtinname per dag. 1. 2. 3.
Ed
u'
Ac
tie f
UITVOEREN Een espresso of cappuccino maken, lijkt makkelijker dan het is. Hiervoor is enige training noodzakelijk. Ook moet je weten wat de juiste verhoudingen zijn. Om toch wat feeling met dit onderdeel te krijgen ga je je vaardigheden hiervoor trainen.
27. Overleg met de docent wanneer jij de volgende opdracht moet uitvoeren.
ht
28. Je gaat een cappuccino, latte macchiato, koffie, espresso en thee met verse kruiden bereiden. a. Noteer eerst per drank waaruit ze bestaan. Bestaat uit:
py
Cappuccino
rig
Drank
Co
Latte macchiato
Koffie
Espresso
Thee met verse kruiden
b. Bereid de koffiesoorten en de thee.
78
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine TERUGKIJKEN BRON Open het Formulier Feedbackkaart schoolkantine. Maak daarna opdracht 29. 29. Vul het Formulier Feedbackkaart schoolkantine in. 30. Overleg met je docent of je de Extra opdrachten bij deze taak gaat maken. 31. Heb je alle opdrachten van Taak 5 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Taak 6 Allergenen
Ac
tie f
Soms zitten er in voedingsmiddelen stoffen waar mensen niet tegen kunnen. Ze zijn hier allergisch voor en kunnen ziek worden als ze de stoffen toch binnenkrijgen. Deze stoffen zijn allergenen. Je moet bij alles wat je verkoopt goed aangeven welke allergenen er in het product zitten. Je kunt online een cursus volgen, zodat je alles weet over allergenen. Als je de cursus goed afsluit, krijg je een certificaat. Harm wil graag dat je deze cursus gaat doen.
u'
VOORBEREIDEN Je gaat fanatiek aan de slag met deze cursus. Een certificaat is nooit weg. Het staat goed op je cv en laat je vervolgopleiding en toekomstige werkgever ook zien dat je bereidt bent in jezelf te investeren.
Ed
BRON Lees Tekstbron 10.22 Inleiding op allergenen.. Maak daarna opdracht 32.
Co
py
rig
ht
32. Wat is voedselallergie?
33. Vul de volgende woorden in op de juiste plaats. ogen – eiwitten – eczeem – voedsel – jeuk – verschillend – voedselallergie – uitslag – afweersysteem 1. Iemand met een
wordt ziek van gewone
voedingsmiddelen. 2. De klachten bij een voedselallergie zijn bij iedereen 3. Bijna alle voedingsmiddelen bevatten
. .
Werken in een gezonde schoolkantine
79
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine 4. Een voedselallergie is een sterke reactie van het eiwitten in ons
op .
5. Uiterlijke symptomen van een voedselallergie kunnen:
,
,
en gezwollen,
tranende en rode ogen zijn. BRON Lees Tekstbron 10.23 Anafylaxie. Bekijk ook de Film Allergenen. Maak daarna opdracht 34 tot en
met 37.
ht
Ed
u'
Ac
tie f
34. In de film wordt gesproken over de voornaamste voedselallergenen in voedingsmiddelen. Welke voedingsmiddelen, die ook onder de 14 allergenen vallen, staan op de werkbank? Omcirkel de juiste.
35. Wat zijn de symptomen van een gast met een anafylactische shock?
3. 4.
Co
5.
py
2.
rig
1.
36. Welke actie is ondernomen in het restaurant uit de film om de gasten te informeren?
80
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine
tie f
37. Wat zie je op onderstaande afbeelding?
Ac
UITVOEREN Je hebt al wat stappen ondernomen om meer kennis over allergenen te krijgen. Nu ga je online de cursus allergenen volgen.
u'
BRON Ga naar de Website Allergenencursus.. Maak daarna opdracht 38.
Ed
38. Meld je aan op de site. Volg de allergenencursus.
ht
TERUGKIJKEN 39. Je hebt de cursus Wet op allergenen gevolgd. Kom jij in aanmerking voor een certificaat?
py
rig
40. Heb je alle opdrachten van Taak 6 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Taak 7 Broodjes in de gezonde schoolkantine en HACCP
Co
‘In In onze kantine hebben we een breed assortiment assortiment’, zegt Harm. ‘We verkopen belegde broodjes, maar de gasten kunnen ook een broodje zelf samenstellen. We verpakken de broodjes in een biologisch afbreekbare verpakking. Na de lunch moeten we alles opruimen en HACCP-proof achterlaten. Hiervoor gebruiken we registratieformulieren en stickers. stickers.’ VOORBEREIDEN
Werken in een gezonde schoolkantine
81
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine BRON Lees Tekstbron 10.24 Broodjes voor de lunch. Maak daarna opdracht 41 en 42.
41. Vul de volgende woorden in op de juiste plaats. presenteren – smaken – lunch – assortiment – energie – uitgebreid – bake-off – automaat 1.
(her)krijg je
Door het gebruik van een goede voor de rest van de dag.
2.
Wat lekkers uit de
3.
Het
4.
Door gebruik te maken van
is vaak niet de meest gezonde lunch. bake-offproducten is de laatste jaren toegenomen. producten ben je flexibel en
in staat om snel een
assortiment broodjes te
5.
tie f
. Met een uitgebreid assortiment kun je vele
bedienen.
ht
Ed
u'
Ac
42. Omcirkel de juiste antwoorden. 1. In Nederland zien we tussen de middag vaak / bijna nooit een gevulde broodtrommel voor de lunch. 2. Bake-offbroodjes bak je in 8-15 / 20-25 minuten af. 3. Lekker kan wel / niet alleen maar van ongezonde ingrediënten bereid zijn. 4. Na het maken van broodjes voor de lunch, zijn deze gerechten meteen / nog niet klaar voor verkoop. 5. Voor elk gerecht is wel / niet een geschikte verpakking om deze te presenteren. 6. Producten die je bereid moet je altijd / soms voorzien van een voedselsticker. BRON Bekijk de Film Bakker Bart.. Maak daarna opdracht 43.
py
rig
43. Wanneer je een pistoletje eet heeft deze naast een mooie bruine kleur ook een knapperige korst. Na een dag is deze korst zacht geworden, het lekkere knapperige is verdwenen, vaak is het pistoletje dan ook wat taai geworden.
Co
44. Leg uit hoe dat kan, leg ook uit hoe je je pistoletje weer lekker knapperig krijgt.
82
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine BRON Bekijk de Website Verpakking. Maak daarna opdracht 45 en 46.
45. Hieronder staan verschillende lunchgerechten. Welke verpakking past erbij? Wrap
tie f
Fruitsalade
Ed
u'
Ac
Kop soep
rig
ht
Tosti
Co
py
Chips van biet, wortel en knolselderij
Club sandwich
Werken in een gezonde schoolkantine
83
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine 46. Noteer hieronder een viertal gerechten die je wel eens gegeten hebt tijdens een evenement of markt. Schrijf hierachter de manier waarop deze gerechten meegegeven werden en wat je top en minder goed aan deze manier van presenteren/serveren vond. Manier van serveren/presenteren:
Dit vond ik top:
Dit vond ik minder:
Naam gerecht 2:
Manier van serveren/presenteren:
Dit vond ik top:
Dit vond ik minder:
Naam gerecht 3:
Manier van serveren/presenteren:
Dit vond ik top:
Dit vond ik minder:
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Naam gerecht 1:
Manier van serveren/presenteren:
Dit vond ik minder:
Co
py
Dit vond ik top:
rig
Naam gerecht 4:
UITVOEREN Een lekker broodje stel je samen door zelf veel te proeven. Je zoekt altijd naar sandwiches en belegde broodjes die klanten lekker vinden. Om te laten weten wat je verkoopt moet je je producten promoten. BRON Bekijk de Films: Lunchbroodjes Broodje ala Bean Ambachtelijke broodjes. 47. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren. Stem af : • welke sandwich en welk belegd broodje je gaat maken • hoe je deze gaat maken en waaruit dit bestaat (beleg) • welke ingrediënten hierbij nodig zijn • welke ingrediënten in de allergenenlijst voorkomen • hoe dit gerecht op-/afgemaakt moet worden • hoe dit gerecht meegegeven/gepresenteerd wordt. 84
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine BRON Open het Werkvoorbereidingsformulier Schoolkantine BB of Werkvoorbereidingsformulier
Schoolkantine KB/GL.
BB KB
GL
48. Vul het Werkvoorbereidingsformulier Schoolkantine BB in. 49. Vul het Werkvoorbereidingsformulier Schoolkantine KB/GL in. 50. Lever het werkvoorbereidingsformulier bij de docent in. 51. Maak de sandwich en het belegde broodje.
Ac
tie f
52. Maak een flyer voor de broodjes die je gemaakt hebt. BRON Je kunt bij deze opdracht Stappenplan 10 Een flyer maken gebruiken. • Zorg ervoor dat beide broodjes op één kant van een A4 passen. • Laat duidelijk de namen naar voren komen. • Zorg ervoor dat ingrediënten zichtbaar zijn. • Geef met de juiste symbolen/pictogrammen aan in welke gerechten welke allergenen zitten.
Ed
TERUGKIJKEN 54. Welk oordeel gaf je docent aan jouw flyer? onvoldoende / voldoende / goed
u'
53. Lever de flyer bij de docent in en controleer dat samen.
ht
55. Heb je alle opdrachten van Taak 7 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
rig
Evalueren & Reflecteren
py
Taak 8 Terugkijken en verder kijken
Co
Je bent in dit deel aan de slag geweest met de organisatie van een gezonde schoolkantine en je hebt verschillende producten gemaakt. Je gaat nu kijken hoe dat gegaan is. Ook ga je verder kijken. 56. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 6. Taak 8 en 9 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. b. Kijk in kolom 7. Staat bij Taak 1 tot en met Taak 7 een paraaf van je docent? Zo nee, overleg met je docent hoe je dit in orde kunt maken. 57. In het schema hierna zie je de leerdoelen waaraan jij in dit deel hebt gewerkt. a. Geef van elk leerdoel aan of je het kunt of dat je er nog aan moet werken. Dit doe je door bij elk leerdoel in kolom 3 ‘Kan ik’ of in kolom 4 ‘Moet ik nog aan werken’ een ✓ te zetten. b. Bekijk elk leerdoel waarbij je in kolom 4 ‘Moet ik nog aan werken’ een ✓ hebt gezet. Wat moet je volgens jou beter gaan doen? Geef dit aan in kolom 5.
Werken in een gezonde schoolkantine
85
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine c. Hoe vond je het om aan deze leerdoelen te werken? Leg je antwoord uit.
1. Taak
4
2. Leerdoel
3. Kan ik 4. Moet ik nog aan werken
5. Dit ga ik verbeteren
Ik weet wat voorraadbeheer is.
tie f
Ik kan de binnengekomen bestelling controleren. Ik kan de bestel-, pak- en afleverbon verwerken.
Ik weet wat allergenen zijn.
7
Ik kan belegde broodjes maken en inpakken.
ht
6
u'
Ik kan dranken bereiden die je verkoopt in de kantine.
Ac
Ik ken de dranken die geschikt zijn voor verkoop in een gezonde schoolkantine.
Ed
5
rig
Ik kan sandwiches maken en inpakken.
Co
py
58. Noteer je ervaringen. a. Het leukste onderdeel van dit deel vond ik:
b. Het moeilijkste onderdeel van dit deel vond ik:
86
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine c. Ik vind dat ik de volgende vaardigheden nog wat beter moet oefenen: goederen controleren bij binnenkomst de bestel-, pak- en afleverbon verwerken verschillende soorten koffie bereiden thee bereiden broodjes verzinnen een flyer maken een belegd broodje maken een sandwich maken broodjes verpakken
tie f
59. Je hebt in dit deel veel gedaan, zoals een bestelling verwerkt en een flyer gemaakt. Waar ben je het meest trots op? Leg je antwoord uit.
Ac
BRON Bekijk de Website Mbo Medewerker fastservice.. Maak daarna opdracht 60.
u'
60. Na het vmbo ga je een vervolgopleiding doen. Elke mbo-opleiding hoort bij een bepaald domein. a. Tot welk domein hoort de opleiding Fastservice medewerker?
Ed
b. Geef nog twee voorbeelden van andere opleidingen bij dit domein. 1.
ht
2.
2. 3.
py
1.
rig
c. Wat wil je te weten komen over de opleiding Medewerker fastservice? Vul drie vragen voor jezelf in.
Co
d. Bekijk de informatie over de opleiding. Beantwoord de drie vragen bij vraag c. 1. 2. 3. e. Heb je antwoord kunnen vinden op jouw drie vragen? Zo nee, wat ga je doen om alsnog antwoord op al je vragen te krijgen?
f. Je weet nu meer over deze opleiding en wat je ermee kunt worden. Zie jij jezelf deze opleiding volgen? Leg je antwoord uit.
Werken in een gezonde schoolkantine
87
Deel C Organisatie in de gezonde schoolkantine BRON Open het Formulier Netwerkoverzicht. Maak daarna opdracht 61.
61. Wanneer het je leuk lijkt om broodjes te maken, is het handig dat je iemand kent die in een broodjeszaak werkt. Dan kun je aan die persoon vragen stellen of kun je misschien eens een dag op zijn of haar werkplek meelopen. Zoek in jouw omgeving iemand die in een broodjeszaak of kantine werkt waar broodjes worden verkocht. Vraag bijvoorbeeld aan je familie, aan vrienden of op school of zij iemand kennen met dit beroep. Zoek anders op internet. Vul de gegevens van deze persoon in je netwerkoverzicht in.
Taak 9 Voorbereiden op de toets In deze taak ga je je voorbereiden op de toets.
3. 4.
Thee komt van oorsprong uit Engeland.
juist / onjuist
5.
De dagvoorraad is hetzelfde als de ijzeren voorraad.
juist / onjuist
6.
FIFO betekent dat je de oude producten achter de nieuwe producten zet. juist / onjuist
7.
juist / onjuist
8.
Een bestelling met gekoelde producten controleer je niet op de temperatuur. Zuiveldranken bevatten veel calcium.
9.
Karnemelk is een restproduct van de boterbereiding.
juist / onjuist
ht
Ed
Ac
juist / onjuist
u'
juist / onjuist
Een volautomatische espressoautomaat is geschikt voor een schoolkantine. Bij een anafylactische shock heb je een allergische reactie.
2.
Co
py
rig
10. Een sandwich wordt warm geserveerd.
88
tie f
62. Is de stelling juist of onjuist? 1. Espresso is koffie met opgeschuimde melk.
Werken in een gezonde schoolkantine
juist / onjuist
juist / onjuist juist / onjuist
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
Oriënteren Taak 1 Kennismaken met werken in de gezonde schoolkantine Als je in de gezonde schoolkantine werkt, moet je kennis hebben van alle producten die je verkoopt. Je moet dus weten of de producten gezond zijn en voldoen aan de eisen voor een gezonde schoolkantine. Er zijn verschillende organisaties die zich bezighouden met gezonde voeding. Je hebt al kennisgemaakt met het Voedingscentrum, maar leert in deze taak ook meer over ‘ik kies bewust’. De gasten worden steeds bewuster en weten dat een gezonde leefstijl helpt om het welzijn van de mens te bevorderen. BRON Bekijk de Website test jezelf. Maak daarna opdracht 1.
ht
Taak 2 De leerdoelen bij Deel D
Ed
u'
Ac
tie f
1. Maak de eettest. Aan het eind van de test krijg je een advies van het Voedingscentrum. Wat is het advies dat jij hebt gekregen?
Co
py
rig
Als je in een gezonde schoolkantine wilt werken, moet je: 1. weten wat de Schijf van Vijf is 2. weten wat de Schijf van Vijf betekent 3. weten wat er bedoeld wordt met het ‘vinkje’ 4. weten wat lunchspecials zijn 5. lunchspecials kunnen maken 6. kunnen omgaan met apparatuur die je gebruikt om lunchspecials te maken 7. kennis hebben van fruitsoorten 8. producten waarin fruit is verwerkt kunnen maken 9. kunnen omgaan met kassasystemen 10. afrondende werkzaamheden kunnen uitvoeren. 2. Heb jij wel eens een gezond lunchgerecht thuis gemaakt? Zo ja welk lunchgerecht?
3. Jij hebt vast wel eens een verse fruitsalade gegeten. Welke fruitsoorten zaten hierin verwerkt?
Werken in een gezonde schoolkantine
89
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 4. Welke organisatie in Nederland houdt zich vooral bezig met gezonde voeding?
BRON Open de Website Google. Maak daarna opdracht 5.
5. Zoek met behulp van de Website Google op wat obesitas is en hoe dit ontstaat.
6. Heb je alle opdrachten van Taak 2 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken.
tie f
Taak 3 Taken plannen
Ac
In deze taak ga je de taken van dit deel inplannen.
Ed
u'
7. Bekijk Taak 1 tot en met 9. En bekijk het schema hierna. a. Maak een planning voor de taken die je nog gaat doen. b. Zoek in de taken naar de opdrachten met ǽ Bij welke opdrachten is overleg met je docent of controle door je docent nodig?
rig
ht
c. Overleg met je docent: • op welke momenten jij de antwoorden van de gemaakte opdrachten gaat nakijken • op welke momenten je docent jouw werk zal beoordelen. d. Heb je een taak af? Zet een √ in kolom 5. Zet een - als je een taak niet kon doen. Als je Taak 1 en 2 gedaan hebt, kun je deze nu afvinken.
py
1. Taak 2. Onderwerp
5. Richttijd 6. Af in minuten Terugkijken
Kennismaken met werken in de gezonde schoolkantine
25
2
De leerdoelen bij Deel D
15
3
Taken plannen
10
4
De Schijf van Vijf en het vinkje
25
50
5
5
Lunchspecials in de gezonde schoolkantine
30
175
10
Co
1
90
3. Richttijd 4. Richttijd in minuten in minuten Voorbereiden Uitvoeren
Werken in een gezonde schoolkantine
7. Paraaf docent
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 1. Taak 2. Onderwerp
3. Richttijd 4. Richttijd in minuten in minuten Voorbereiden Uitvoeren
5. Richttijd 6. Af in minuten Terugkijken
Gerechten met fruit in de gezonde schoolkantine
20
120
5
7
Kassahandelingen en afrondende werkzaamheden
25
30
5
8
Terugkijken en verder kijken
35
9
Voorbereiden op de toets
15
Ac
tie f
6
7. Paraaf docent
u'
Aan de slag
ht
Ed
‘Nog Nog even en dan gaat de bel! Zijn we klaar voor de lunch? We bieden vandaag ook tosti tosti’s, panini’s en wraps aan. De wraps liggen mise-en-place klaar. De panini’ panini ’ss en tosti’s tosti bereiden we voor, maar worden panini’s á la minute afgebakken. Zo voorkom je dat je na de lunch veel producten moet weggooien. Na de lunch moeten we nog verse fruitsalade snijden voor morgen. Dan leg ik je uit hoe je een fruitsalade moet snijden en welke vruchten in een fruitsalade verwerkt kunnen worden worden’, zegt Harm.
Co
py
rig
We hebben een ruim assortiment en willen dit ook promoten, daarbij is het belangrijk dat we aandacht ‘We besteden aan de bewuste keuzes die wij gemaakt hebben in het kader van de gezonde schoolkantine. Maar we moeten ook ervoor zorgen dat we de producten scherp geprijsd aanbieden zonder dat we verlies draaien.’
Werken in een gezonde schoolkantine
91
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
Taak 4 De schijf van vijf en het vinkje ‘We hebben een gezond assortiment aan producten in de schoolkantine. We willen laten zien aan de leerlingen wat bewuste keuzes zijn. Dit doen we door posters en/of flyers te maken met daarop producten die we verkopen. Op iedere poster/flyer staat of het om een bewuste keuze gaat of om een gezondere keuze’, zegt Harm. VOORBEREIDEN
Ac
tie f
BRON Bekijk de Website Schijf van Vijf. Maak daarna opdracht 8.
Ed
u'
8. Het Voedingscentrum geeft informatie en advies over gezonde voeding. a. De Schijf van Vijf heeft vijf gekleurde vakken die allemaal een betekenis hebben. Welke productgroep hoort bij welke kleur?
Co
py
rig
ht
smeer- en bereidingsvetten
zuivel, noten, vis, peulvruchten, vlees en ei
groente en fruit
dranken
brood, graanproducten en aardappelen
92
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine b. Waarom moet je iedere dag iets eten en drinken uit alle vakken van de Schijf van Vijf?
BRON Bekijk de Website Het vinkje. Bekijk ook de Film Vinkje. Maak daarna opdracht 9 en 10.
9. Zonder gezonde voeding kunnen we niet leven. a. Waarom is goede voeding belangrijk?
b. Wie in onze maatschappij ondersteunen het vinkje?
tie f
1. 2.
Ac
3.
u'
c. Sinds wanneer is het vinkje opgenomen in de warenwet?
ht
Ed
d. Welke voedingsmiddelen krijg je minder binnen als je producten eet die een vinkje en een groene cirkel hebben?
Co
py
rig
10. Er zijn twee kleuren vinkjes. Wat betekenen ze?
BRON Bekijk de Website Voedingsstoffen. Maak daarna opdracht 11.
Werken in een gezonde schoolkantine
93
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 11. Vul de volgende woorden in op de juiste plaats. bloeddruk – slecht – suiker – tekort – energiegehalte – verzadigd vet – vezels – zout – nuttige – calorieën – transvet – darmproblemen 1.
,
Het Vinkje zegt vooral iets over de hoeveelheid (natrium),
en
die producten bevatten. Ook de hoeveelheid en
worden
meegeteld. 2.
Te veel zout (natrium) verhoogt het risico op een hoge
3.
Suiker is
tie f
voor je tanden en levert energie, zonder dat
het direct bijdraagt aan de inname van
voedingsstoffen
als mineralen en vitamines.
Een volwassene heeft per dag 30 tot 40 gram vezels nodig. Een
Ac
4.
.
. Calorieën geven het
van een product aan.
Ed
5.
u'
aan voedingsvezels veroorzaakt
rig
ht
UITVOEREN De kantine kun je volleggen met zelfgemaakte producten. Maar zijn ze allemaal een gezonde, bewuste en/of een verstandige keuze? Dat vraagt Harm zich af. Ook vraagt hij zich af hoe gasten kunnen weten wat nu een gezonde/bewust keuze is wanneer ze iets lekkers willen halen. Aan jou de taak om dit duidelijk te maken. 12. Overleg met je docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren.
py
BRON Bekijk Stappenplan 12 Een poster maken maken. Maak daarna opdracht 13.
Co
13. Maak in tweetallen een poster van een product dat je verkoopt in de gezonde schoolkantine. Het product moet een bewuste of gezonde keuze zijn. Op de poster geef je met een pictogram of afbeelding weer of het om een bewuste of gezondere keuze gaat. TERUGKIJKEN 14. Laat de poster aan je docent zien. Vraag of de poster gebruikt kan worden om jouw gekozen product te promoten in de gezonde schoolkantine. Schrijf de feedback van de docent op.
15. Heb je alle opdrachten van Taak 4 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3. 94
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
Taak 5 Lunchspecials in de gezonde schoolkantine Niemand wil elke dag hetzelfde eten. Om in de kantine wisselende gerechten te kunnen aanbieden, kun je met specials werken. Naast belegde broodjes kun je bijvoorbeeld elke dag een warm gerecht aanbieden. Kies voor een special die eenvoudig voor te bereiden en snel warm te maken is. En kies natuurlijk een gerecht dat in het assortiment van de gezonde schoolkantine past.
Ac
BRON Lees Tekstbron 10.25 Lunchspecials.. Maak daarna opdracht 16.
tie f
VOORBEREIDEN
ht
Ed
u'
16. Omcirkel het juiste antwoord. 1. Een tosti wordt in Franstalige landen een grilled cheese sandwich / croque-monsieur genoemd. 2. Bij een tosti wordt meestal mosterd / ketchup geserveerd. 3. De geroosterde ribbels op een panini ontstaat door het bakken in/op de koekenpan / grillplaat. Mexico.. 4. De wrap kent zijn oorsprong in Turkije / Mexico 5. Door te variëren met vulling kun je wel / niet een gezond alternatief voor de vegetarische gast aanbieden. BRON Bekijk de Website Tostiworld.. Maak daarna opdracht 17.
py
rig
17. Beschrijf in eigen woorden wat voor soort bedrijf Tostiworld is.
Co
BRON Bekijk de Website Tostiworld assortiment assortiment. Maak daarna opdracht 18.
18. Op de site worden verschillende tosti tosti’s vermeld. Welke twee tostivarianten zouden het volgens jou goed doen in de gezonde schoolkantine bij jullie? Naam tosti 1:
Ingrediënten
Waarom juist deze tosti?
Werken in een gezonde schoolkantine
95
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
Naam tosti 2:
Ingrediënten
BRON Bekijk de Website Subway. Maak daarna opdracht 19 en 20.
u'
Ac
19. Beschrijf in eigen woorden wat voor soort bedrijf Subway is.
tie f
Waarom juist deze tosti?
Ed
20. Op de site staan verschillende SUB’ss (zo worden de broodjes genoemd). Welke twee subs bevatten ingrediënten die je lekker en gezond lijken om een panini voor de gezonde schoolkantine te maken? Ingrediënten
rig
ht
Naam Sub1:
Co
py
Waarom juist deze SUB?
Naam Sub 2:
Waarom juist deze SUB?
96
Werken in een gezonde schoolkantine
Ingrediënten
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
BRON Bekijk de Website Wraps. Bekijk de film op de website. Maak daarna opdracht 21.
Ac
tie f
21. Wraps zien we steeds meer tijdens onze voedingsmomenten verschijnen. a. Hoe heten de pannenkoekjes die de vulling van de wrap vasthouden? Omcirkel het juiste antwoord. taco’s / poffertjes / tortilla’s / pasteitjes b. Uit welke drie ingrediënten bestaan de pannenkoekjes? 1.
u'
2.
Ed
3.
rig
ht
c. Beschrijf in het kort hoe je de pannenkoekjes voor het maken van wraps maakt.
BRON Bekijk de Website Recepten voor wraps. wraps. Maak daarna opdracht 22.
Co
py
22. Op de site staan verschillende recepten van wraps. Welke twee wrapvarianten zouden het volgens jou goed doen in de gezonde schoolkantine? Houd er ook rekening mee dat de wraps ‘to go’ moeten zijn. Naam wrap 1:
Ingrediënten
Waarom juist deze wrap?
Werken in een gezonde schoolkantine
97
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
Naam wrap 2:
Ingrediënten
tie f
Waarom juist deze wrap?
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
UITVOEREN Harm zit met een probleem. Hij wil wraps gaan aanbieden. Het liefst wil jij dat de producten zo ambachtelijk mogelijk zijn. Dat betekent dat je de producten zo veel mogelijk zelf maakt. Harm wil dat jij tortilla’ss maakt en deze vervolgens verwerkt tot wraps. Je moet de tortilla zo opvouwen dat de vulling niet aan de onderkant er uitvalt wanneer een gast deze opeet.
Co
23. Overleg met de docent wanneer je de volgende opdracht moet uitvoeren. Stem af: tortilla ’ss je gaat maken • hoeveel tortilla’ tortilla’s • wat de aandachtspunten bij dit gerecht zijn tortilla ’ss bewaard moeten worden • hoe de tortilla’ tortilla’s • hoe je aan het recept voor de wrapvulling kunt komen • hoe je de wrapvulling maakt • hoeveel vulling er op de tortilla moet komen • hoe je tortilla moet oprollen • hoe je wrap presenteert • of je voor de wrap ook een verkoopposter voorzien van allergeneninformatie moet maken. BRON Bekijk de Film tortilla’s maken.
Open daarna Werkvoorbereidingsformulier Kok BB of Werkvoorbereidingsformulier Kok KB / GL.
BB KB
98
GL
24. Vul het Werkvoorbereidingsformulier Kok BB in. 25. Vul het Werkvoorbereidingsformulier Kok KB / GL in.
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
u'
Ac
TERUGKIJKEN 27. Valt de vulling uit de wrap wanneer je deze zou eten? Ja / nee
tie f
26. Lever het werkvoorbereidingsformulier bij de docent in.
Ed
28. Is de wrap geschikt om geserveerd te worden? Waarom wel / niet?
ht
BRON Open het Formulier Feedbackkaart schoolkantine. schoolkantine. Maak daarna opdracht 29.
rig
29. Vul het Formulier Feedbackkaart schoolkantine in. 30. Overleg met je docent of je de Extra opdrachten bij deze taak gaat maken.
KB
GL
Co
py
31. Heb je alle opdrachten van Taak 6 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
Taak 6 Gerechten met fruit in de gezonde schoolkantine Er staat al een mooie kist met verschillende fruitsoorten die jullie los verkopen in de kantine, maar Harm wil meer gerechten met fruit aanbieden. Een goede aanvulling zouden bakjes/zakjes met fruitsalade zijn. Zakjes fruit zijn er wel los te koop, maar alles wat jezelf maakt is vaak goedkoper en je weet dan precies wat erin zit en hoe dit gemaakt wordt. Ook kun je nadenken of er nog meer mogelijkheden zijn om je klanten aan een fruitsnack te verkopen.
Werken in een gezonde schoolkantine
99
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
BRON Lees Tekstbron 3.24 Fruit. Maak daarna opdracht 32.
32. Geef aan of de stellingen juist zijn. Zet een X in de juiste kolom.
Juist
Ac
Stelling Fruit vergroot de kans op hart- en vaatziekten.
u'
Fruit bevat veel mineralen.
Ed
Vitamine C is belangrijk voor een goede weerstand. Fruit bevordert een goede darmwerking.
ht
Door afwisseling in het eten van fruitsoorten krijg je veel verschillende voedingsstoffen binnen.
Co
py
rig
Met fruit kun je heerlijke variĂŤren door eens smoothies of een fruitsalade aan te bieden.
BRON Lees Tekstbron 3.25 Indeling van fruit. Maak daarna opdracht 33.
100
tie f
VOORBEREIDEN
Werken in een gezonde schoolkantine
Onjuist
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 33. Fruit kun je verdelen in verschillende soorten. a. Welk fruit zie je en bij welke groep hoort het?
Naam:
Naam:
Naam:
Soort:
Soort:
Soort:
Soort:
Naam:
Naam:
Naam:
Soort:
Soort:
Ed
Soort:
Soort:
Naam:
Naam:
Naam:
Naam:
Soort:
Soort:
Soort:
Soort:
Naam:
Naam:
Naam:
Naam:
Soort:
Soort:
Soort:
Soort:
Co
py
rig
Naam:
ht
u'
Ac
tie f
Naam:
Werken in een gezonde schoolkantine
101
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine b. Vul de volgende woorden in op de juiste plaats. ontpitten – schillen – uitgesneden – voorzichtig – was – laten uitlekken wassen.
1. Zacht fruit moet je 2. Kersen en pruimen moet je wassen en
voor gebruik.
3. Appels kun je wassen of
voor gebruik.
4. Druiven moet je voor gebruik wassen en
.
5. Citrusvruchten
je, en zijn geschild en
Ed
u'
Ac
tie f
te gebruiken.
BRON Bekijk de Film smoothie.. Maak daarna opdracht 34.
3. 4.
Co
5.
rig
2.
py
1.
ht
34. Naast fruit in vaste vorm kun je dit ook aanbieden in vloeibare vorm. a. Wat zijn naast sinaasappelsap de hoofdbestanddelen van deze smoothie?
6.
b. Wat zit veel in blauwe bessen?
c. Welk ander apparaat zou je kunnen gebruiken voor het maken van deze smoothie?
d. Wat is het verschil tussen muesli en cruesli?
102
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 35. Hieronder staan vijf afbeeldingen van een fruittussendoortje. Ga op onderzoek uit om te beoordelen welk tussendoortje volgens jou het gezondst is. Geef deze het cijfer 1, de ongezondste dus het cijfer 5. Leg uit waarom je deze volgorde kiest. Tip! Zoek informatie op het internet. Uitleg
py
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
Soort Nummer fruittussendoortje
Co
UITVOEREN Jij mag je bezighouden met de fruitsalades. Je moet met de volgende dingen rekening houden: • het seizoen (kies fruit dat in dit seizoen verkrijgbaar is) • het kleurenpallet (zorg dat er meerdere kleuren gebruikt worden) • soorten fruit (gebruik vier tot zes verschillende fruitsoorten). Na het snijden/bewerken moet de salade verdeeld worden over bakjes en moet je aan je klanten kenbaar maken dat er naast los fruit ook fruitsalades te koop zijn.
Werken in een gezonde schoolkantine
103
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 36. Overleg met de docent wanneer jij de volgende opdracht moet uitvoeren. Stem af: • welke fruitsoorten je tot je beschikking hebt voor de fruitsalade • wat de aandachtspunten zijn bij het maken van een fruitsalade • in welke bakjes de fruitsalades gepresenteerd worden en hoeveel gram erin komt • hoe je het etiket voor op de bakjes moet maken • of er tijd is om een naast een fruitsalade een fruitspies en/of smoothie te maken • waar je het recept en de werkwijze kunt vinden. TERUGKIJKEN 37. Wat heb jij gemaakt?
BRON Open het Formulier Feedbackkaart Schoolkantine. Maak daarna opdracht 38.
tie f
38. Vul het Formulier Feedbackkaart Schoolkantine in.
Ac
39. Heb je alle opdrachten van Taak 6 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
u'
Taak 7 Kassahandelingen en afrondende werkzaamheden
rig
Co
py
VOORBEREIDEN
ht
Ed
‘Als Als de gasten langs het buffet zijn gelopen en ze hebben iets gekozen uit ons assortiment assortiment’, zegt Harm, dan moeten ze nog betalen. We hebben hier een kassa met een touch screen en het is belangrijk dat ‘dan je hiermee kunt werken als je werkt in onze schoolkantine. Aan het einde van de dag moeten we ook afrondende werkzaamheden uitvoeren. De kassa wordt opgemaakt en de laatste karweitjes worden uitgevoerd. Daarna kunnen we naar huis en gaan we morgen weer verder.’
BRON Lees Tekstbron 10.26 Werken met een kassa. Maak daarna opdracht 40.
40. In de horeca zul je goed met je hoofd moeten kunnen rekenen, een kassa is een hulpmiddel. a. Wat is de voornaamste reden dat een kassa wordt gebruikt?
104
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine b. Wat houdt een kassa allemaal bij? 1. 2. 3. 4. 5. c. Als de kassa wordt geopend check je de beginsituatie. Wat wordt hiermee bedoeld?
tie f
d. Op welke wijze kunnen gasten betalen bij een buffet?
u'
Ac
e. Wat is een Z-rapport?
BRON Open het Spel Wisselgeld. Maak daarna opdracht 41.
Ed
41. Speel het spel. Wat is jouw score?
.
ht
BRON Lees Tekstbron 10.27 Afrondende werkzaamheden werkzaamheden. Maak daarna opdracht 42.
2. 3.
Co
4.
py
1.
rig
42. Wanneer je gasten het gebouw hebben verlaten ben je nog niet klaar met je werk. a. Noteer vijf afrondende werkzaamheden die je doet nadat de gasten zijn vertrokken.
5.
b. Wat is emballage?
BRON Bekijk de Website Afval scheiden en lees de tekst. Maak daarna opdracht 43.
43. Waarom moet je afval scheiden?
Werken in een gezonde schoolkantine
105
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
tie f
UITVOEREN Tijdens de lunch hebben jullie veel producten verkocht. Nu is het zaak om te kijken of je stroom aan geld goed verlopen is. Heb je het juiste aan wisselgeld teruggeven, heb je producten als onverkoopbaar moeten noteren, zijn er producten op rekening betaald enzovoort. Je gaat aan de slag om een kloppende omzet/verkoopstaat te maken. Dit is een precies karweitje dat je het best in een wat rustige omgeving kunt doen.
Ac
UITVOEREN 44. Overleg met de docent wanneer jij de volgende opdracht moet uitvoeren. BRON Bekijk het Formulier Een verkoopstaat.. Maak daarna opdracht 45.
ht
Ed
u'
45. Pas de verkoopstaat aan jullie situatie aan. a. Zet hierop de producten die jullie verkopen in de schoolkantine. b. Noteer de verkoopprijzen. c. Tijdens een verkoopdag noteer je de beginaantallen van de producten. Na afloop tel je de overgebleven producten. Het beginaantal min de overgebleven producten geven aan hoeveel je hebt verkocht. d. Daarna bereken je per product wat de omzet is. Uiteindelijk tel je alle omzetten bij elkaar op en dit is het totaalbedrag dat je hebt verkocht.
rig
46. Overleg met de docent wanneer jij de volgende opdracht moet uitvoeren.
py
BRON Bekijk het Formulier Kasstaat. Kasstaat. Maak daarna opdracht 47.
Co
47. Je gaat vandaag de kassa van de schoolkantine opmaken. Je hebt de omzet berekend. Nu moet je de kasstaat in orde maken. Je telt al het geld en vult de kasstaat in. TERUGKIJKEN 48. Je hebt een kasstaat en verkoopstaat ingevuld. Controleer samen met de docent of je de formulieren goed hebt ingevuld. 49. Heb je alle opdrachten van Taak 7 gemaakt? Kijk je antwoorden na als je dat met je docent hebt afgesproken. Vergeet niet deze taak af te vinken in Taak 3.
106
Werken in een gezonde schoolkantine
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine
Evalueren & Reflecteren Taak 8 Terugkijken en verder kijken Je bent in dit deel aan de slag geweest met de organisatie van een gezonde schoolkantine en je hebt verschillende producten gemaakt. Je gaat nu kijken hoe dat gegaan is. Ook ga je verder kijken. 50. In Taak 3 heb je een planning ingevuld. Bekijk deze. a. Kijk in kolom 6. Taak 8 en 9 ga je nog maken. Zijn alle andere taken af? Zo nee, overleg met je docent welke taken je nog moet doen. b. Kijk in kolom 7. Staat bij Taak 1 tot en met Taak 7 een paraaf van je docent? Zo nee, overleg met je docent hoe je dit in orde kunt maken.
3. Kan ik 4. Moet ik nog aan werken
5. Dit ga ik verbeteren
Ik kan uitleggen wat de Schijf van Vijf betekent.
rig
4
2. Leerdoel
ht
1. Taak
Ed
u'
Ac
tie f
51. In het schema hierna zie je de leerdoelen waaraan jij in dit deel hebt gewerkt. a. Geef van elk leerdoel aan of je het kunt of dat je er nog aan moet werken. Dit doe je door bij Moet ik nog aan werken’ werken’ een ✓ te zetten. elk leerdoel in kolom 3 ‘Kan ik’ of in kolom 4 ‘Moet Moet ik nog aan werken’ werken’ een ✓ hebt gezet. Wat moet b. Bekijk elk leerdoel waarbij je in kolom 4 ‘Moet je volgens jou beter gaan doen? Geef dit aan in kolom 5. c. Hoe vond je het om aan deze leerdoelen te werken? Leg je antwoord uit.
5
py
Ik kan het vinkje uitleggen. Ik weet wat lunchspecials zijn.
Co
Ik kan lunchspecials maken.
6
Ik ken verschillende fruitsoorten. Ik kan producten waarin fruit verwerkt is maken.
7
Ik kan omgaan met kassasystemen. Ik kan afrondende werkzaamheden uitvoeren.
Werken in een gezonde schoolkantine
107
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 52. Noteer je ervaringen. a. Het leukste onderdeel van dit deel vond ik:
b. Het moeilijkste onderdeel van dit deel vond ik:
rig
ht
Ed
u'
Ac
tie f
c. Ik vind dat ik de volgende vaardigheden nog wat beter moet oefenen: assortiment maken dat past bij de Schijf van Vijf poster maken tosti’s maken panini’s maken wraps maken gerechten met fruit maken werken met de kassa verkoopstaat maken kas opmaken
py
53. Als je in een gezonde schoolkantine wilt werken, moet je bepaalde eigenschappen hebben. Deze eigenschappen staan in het schema hierna. 2. Ik
Co
1. Eigenschap Servicegericht Collegiaal Creatief
Zelfstandig Teamplayer Multitasken Stressbestendig Nauwkeurig Planmatig Oog voor trends
108
Werken in een gezonde schoolkantine
3. Medeleerling
4. Ouder/Verzorger
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine 1. Eigenschap
2. Ik
3. Medeleerling
4. Ouder/Verzorger
Klantgericht Commercieel Interesse in gezond eten
tie f
a. Geef van elke eigenschap aan of je die bezit. Dit doe je door in kolom 2 ‘Ik’ bij die eigenschappen een √ te zetten. b. Vraag aan een medeleerling of hij in kolom 3 ‘Medeleerling’ een √ wil zetten bij de eigenschappen waarvan hij vindt dat jij die hebt. c. Vraag aan één van je ouders of verzorgers of hij in kolom 4 ‘Ouder/verzorger’ een √ wil zetten bij de eigenschappen waarvan hij vindt dat jij die hebt. d. Hebben je medeleerling en je ouder/verzorger bij dezelfde eigenschappen als jij een √ gezet?
Ed
u'
Ac
e. Kijk naar de √ die jij, je medeleerling en je ouder/verzorger bij de eigenschappen hebben gezet. Vind jij dat je geschikt bent om in een gezonde schoolkantine aan de slag te gaan? Leg je antwoord uit.
ht
54. Je hebt in dit deel veel werkzaamheden gedaan in de praktijk. a. Met welke werkzaamheden ga jij door?
py
rig
b. Zoek met behulp van de werkzaamheden waarmee jij door wilt gaan welke opleidingen bij deze werkzaamheden passen. Welke opleidingen vind je?
c. Op welke manier kun je informatie krijgen over deze opleiding? Noteer drie informatiebronnen.
Co
1.
2. 3.
d. Welke werkzaamheden vond je niet interessant?
e. Zoek met behulp van de werkzaamheden waarmee jij niet wilt doorgaan welke opleidingen bij deze werkzaamheden passen. Welke opleidingen vind je?
Werken in een gezonde schoolkantine
109
Deel D Werken in de gezonde schoolkantine BRON Open het Formulier Netwerkoverzicht. Maak daarna opdracht 55.
55. Bij welk bedrijf met een kantine zou jij wel eens een dagje willen meelopen? Zoek uit wie contactpersoon is van dit bedrijf. Vul de gegevens van deze persoon in je netwerkoverzicht in. BRON Open je Loopbaanlogboek. Maak daarna opdracht 56.
56. Vul je loopbaanlogboek in als voorbereiding op je volgende LOB-gesprek.
Taak 9 Voorbereiden op de toets In deze taak ga je je voorbereiden op de toets.
Ed
u'
Ac
tie f
57. Werk in tweetallen. Jullie gaan een quiz doen. BRON Gebruik hierbij de Theek-iT. a. Maak eerst tien quizvragen voor de ander. De quizvragen gaan over de begrippen die je in dit …??’’ Vergeet niet het antwoord … deel bent tegengekomen. Begin een quizvraag met ‘Wat betekent …?’ op de quizvraag erbij te zetten. En houd je vragen nog even geheim voor de ander. b. Speel de quiz. Leerling 1 is de quizmaster en stelt de quizvragen die hij heeft gemaakt. Hij controleert of het antwoord goed is en houdt de score bij. Een goed antwoord is 1 punt. Leerling 2 is de kandidaat en geeft antwoord op de vragen. Klaar? Wissel van rol. BRON Open het Spel Werken in een gezonde schoolkantine. schoolkantine. Maak daarna opdracht 58.
ht
58. Speel het Spel Werken in een gezonde schoolkantine. Wat is je score?
Co
py
rig
.
110
Werken in een gezonde schoolkantine