Jedynie Słowo

Suknia i zasłona

Usiądź na chwilę nad Pismem. Przyjrzyj się szatom i sukni Jezusa pod jego krzyżem. Zwróć uwag ę na rozdartą w dniu śmierci Jezusa zasłonę świątynną. Odkryj ich znaczenie. Wreszcie zastanów się nad swoją zdolnością do tworzenia znaczenia i wreszcie znaczeniem samego siebie. W Ewangelii Marka jest scena, w której żołnierze po ukrzyżowaniu Jezusa dzielą się (gr. diamerizō) jego szatami (gr. himatia), rzucając o nie losy (15,24). Mowa jest także o odbudowywaniu po trzech dniach zburzonej świątyni (15,29; por. 14,58). W końcu po samej śmierci Jezusa czytamy o rozerwanej (gr. schizō) na dwoje, od góry (gr. anōthen), zasłonie świątynnej (15,38). Ewangelia Mateusza zawiera podobne informacje (27,35.40.51). W Ewangelii Łukasza żołnierze także dzielą się (gr. diamerizō, 23,34) szatami (gr. himatia) Jezusa, ale nie ma tu mowy o odbudowaniu zburzonej świątyni w trzy dni. Ponadto w tej Ewangelii zasłona rozdziera się (gr. schizō) przed śmiercią Jezusa (23,45-46), a nie po niej. Ma to istotne znaczenie. W Ewangelii Marka i Mateusza rozdarcie zasłony świątynnej rozumiane jest jako sąd nad Jezusem jako świątynią, która będzie odbudowana w trzy dni, zaś w Ewangelii Łukasza jako sąd nad świątynią jerozolimską (por. Łk 23,28-31; 21,23-24). Ewangelie Marka, Mateusza i Łukasza nie łączą ze sobą bezpośrednio wątku dzielenia (gr. diamerizō) szat Jezusa z rozdarciem (gr. schizō) zasłony świątynnej. W tym kierunku, według mnie, zmierza narracja Ewangelii Jana. Jej autor rozbudowuje nawiązanie do Psalmu 22. Ewangelista (J 19,24) cytuje Psalm 22,19 mówiący o dzieleniu (gr. diamerizō) szat (gr. himatia) i rzucaniu losów o suknię (gr. himatismos). Jednocześnie przedstawia żoł nierzy, którzy członkują (gr. poieō) na cztery części szaty Fot. Piotr Lorek

Piotr Lorek

(gr. himatia) Jezusa, ale sukni (gr. chitōn) nie chcą już dzielić (gr. schizō), więc rzucają o nią losy (19,23-24). Powodem jest to, że owa suknia nie była szyta, lecz od góry (gr. anōthen) cała tkana (J 19,23). Zauważmy, że w Ewangeliach Marka, Mateusza i Łukasza czasownik rozdzierać (gr. schizō) użyty jest w kontekście rozerwanej zasłony świątynnej, zaś w Ewangelii Jana już w kontekście nierozerwanej sukni Jezusa. Ponadto w Ewangeliach Marka i Mateusza przysłówek anōthen użyty jest w opisie zasłony rozrywanej od góry, zaś w Ewangelii Jana w opisie sukni tkanej od góry. Te obserwacje mogą sugerować, że autor Ewangelii Jana połączył rozdarcie zasł ony świątynnej z nierozerwaniem szaty Jezusa. Nierozerwana szata Jezusa w Ewangelii Jana oraz rozerwana zasłona świątynna w Ewangeliach Marka i Mateusza odnoszą się do śmierci Jezusa. Poddajmy teraz refl eksji powyższe interpretacje tekstów biblijnych. Oczywistym jest, że ludzie nadają rzeczom i wydarzeniom znaczenie, także symboliczne. Nierozerwana szata, o którą oprawcy rzucają losy, w Psalmie 22 wyraża tragedię, zaś w Ewangelii Jana już zwycięstwo. Nierozerwana szata Jezusa reprezentuje w Ewangelii Jana niepokonane dzieło Jezusa, niezniszczalną świątynię, zaś rozdarta zasłona w Ewangelii Łukasza zapowiada zburzenie świątyni żydowskiej. Ludzie nadają znaczenie rzeczom, które same w sobie go nie niosą. Znaczenia te są konstruowane kulturowo. Ukazują jednak uniwersalną potrzebę „usensawiania” rzeczywistości, w tym siebie samych i swych losów. Zasłona i suknia jednocześnie co ś ukazują, ale i skrywają. Tak działa „usensawianie” oraz symbolizowanie. Można chcieć „usymbolicznić” prawie wszystko; można też próbować to wszystko pozbawić sensu. Nie chodzi tylko o szaty liturgiczne czy codzienne stylizacje. Chodzi o to, co pod koszulą, co bliskie ciału; mianowicie nasze istnienie, nasze „ja” i wreszcie nasząśmierć. Może ważne w tym wszystkim jest to, by symbole, jeśli już są konstruowane czy przyjmowane, służyły człowiekowi, a nie człowiek symbolom. Sensowność i znaczenie niech zbytnio nie przysłonią samej realności doświadczenia. Niech zasłona słowna nie skryje rzeczywistości, a suknia tkana myślą nie przysłoni nam nas samych.