1
YOUCAT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 1
23.09.2021 12:38
2
YOUC AT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 2
23.09.2021 12:38
3
Zrozumieć chrześcijaństwo
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 3
23.09.2021 12:38
4
YOUC AT Kurs wiary
Spis treści ! Wstęp: Teraz kurs wiary!
Strona 7
1
2
3
Co wiemy o Bogu?
Jak Bóg ukazuje się człowiekowi?
Czym jest wiara?
Strona 11
4
5
6
Po co nam Biblia?
Co to znaczy: Bóg stał się człowiekiem?
Dlaczego cierpienie?
Strona 29
7
8
9
Dlaczego krzyż?
Strona 47
Po co jest Kościół?
Dlaczego chrześcijanie otrzymują chrzest?
Strona 53
Strona 61
10
11
12
Dlaczego chrześcijanie otrzymują bierzmowanie?
Jak Bóg jedna nas ze sobą i z innymi ludźmi?
Strona 67
Strona 73
Dlaczego Msza św. jest głównym wydarzeniem w Kościele?
13
14
15
Jak powołuje Bóg?
Co to znaczy żyć w celibacie?
Czym jest ślub kościelny?
Strona 91
Strona 97
Strona 17
Strona 35
Strona 85
zzzz
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 4
Strona 23
Strona 41
Strona 79
z
23.09.2021 12:38
5
16
17
18
Co przykazania mają wspólnego z miłością?
Co sprawia, że człowiek staje się człowiekiem?
Co daje mi wolność, co mnie zniewala?
Strona 111
Strona 117
19
20
21
Co oznacza: „Pamiętaj, abyś dzień święty święcił”?
Co oznacza: „Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu”?
Strona 129
Kiedy chrześcijanie postępują w sposób społecznie odpowiedzialny?
23
24
Co to jest modlitwa?
Jak nauczyć się modlić?
Czym jest adoracja?
Strona 141
Strona 147
Strona 105
Strona 123
22
Strona 135
Strona 153
25
26
Jak Jezus uczy nas modlitwy?
Jak powiedzieć Bogu „tak”?
Od Kursu wiary do Study Guide
Strona 159
Strona 165
Strona 171
Indeks osób
Indeks haseł
Strona 172
Strona 173
Indeks wszystkich pytań z YOUCAT
Indeks tekstów biblijnych
Zdjęcia
Strona 179
Strona 180
Strona 176 Aplikacja YOUCAT codziennie fragment Ewangelii w YOUCAT Daily
Strona 181
Oznaczenia pytanie z YOUCAT ciekawostka lub anegdota
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 5
cytat
cytat z Pisma Świętego pytanie z „Tweetując z Bogiem”
23.09.2021 12:38
6
YOUC AT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 6
23.09.2021 12:39
Einleitung
7
T WS ĘP
RS
WIA
R
K
U
Y
!
Teraz kurs wiary!
W języku chińskim podobno jest taki znak, który może oznaczać zarówno ‘kryzys’, jak i ‘szansę’. Niektórzy twierdzą, że Kościół katolicki przeżywa obecnie największy kryzys od 500 lat. A może Kościół katolicki staje przed szansą, by się odnowić? Jak wyglądało życie pierwszych chrześcijan? W Liście do Diogeneta z II wieku czytamy: „Mieszkają każdy we własnej ojczyźnie, lecz niby obcy przybysze. Podejmują wszystkie obowiązki jak obywatele i znoszą wszystkie ciężary jak cudzoziemcy. Każda ziemia obca jest im ojczyzną i każda ojczyzna ziemią obcą. Żenią się jak wszyscy i mają dzieci, lecz nie porzucają nowo narodzonych. Wszyscy dzielą jeden stół, lecz nie jedno łoże. Są w ciele, lecz żyją nie według ciała. Przebywają na ziemi, lecz są obywatelami nieba. Słuchają ustalonych praw, a własnym życiem zwyciężają prawa. Kochają wszystkich ludzi, a wszyscy ich prześladują. Są zapoznani i potępiani, a skazani na śmierć zyskują życie […]. Jednym słowem: czym jest dusza w ciele, tym są w świecie chrześcijanie”.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 7
23.09.2021 12:39
8
YOUC AT Kurs wiary
Siła pierwszych chrześcijan przyczyniła się do tego, że zawalił się zepsuty świat starożytnych Greków i Rzymian. Na przestrzeni zaledwie kilku pokoleń uczniowie Jezusa wywrócili dotychczasowy porządek świata do góry nogami. Trudno więc nie zapytać: Jak my, katolicy, możemy odzyskać tę siłę oddziaływania, jaką mieliśmy kiedyś? Czym jest owa „szansa”? Porównajmy się do pierwszych chrześcijan! Co mieli oni, czego my nie mamy? Po pierwsze, mieli pewien określony wizerunek. Po drugie, mieli w sobie ogień. Po trzecie, mieli odwagę. Jak uzyskać wizerunek? Przez odwagę odróżniania się. Są tacy, którzy doradzają, by Kościół stał się bardziej „normalny”, by nie mówił o cudach, ukrywał to, czym się wyróżnia, załagodził trudne kwestie, zmniejszył wymagania i dostosował się do współczesnego świata. To absurd! Nikt nie doradza Mercedesowi, by produkował zwykłe samochody niskobudżetowe, ignorował postęp technologiczny, a za wzór wziął sobie auta cieszące się nie najlepszą renomą. Pierwsi chrześcijanie mieli odwagę, by ambitnie się odróżniać. Byli oni niezwykle zaangażowani w poznawanie swojej wiary i tym wyróżniali się spośród innych. Dlatego rozpowszechniano oszczerstwa na ich temat, zarzucano im różne złe rzeczy, a nawet ich prześladowano, by w końcu i tak wejść na „nową drogę”. Tym, co do tego przekonywało, była niezachwiana tożsamość pierwszych chrześcijan. Wiara nie była dla nich piękną hipotezą, którą można w zależności od sytuacji zamienić na bardziej właściwą. To, w co wierzyli, było dla nich prawdą, za którą dawali się – jeśli trzeba było – rzucać lwom na pożarcie. Książka, która „opisuje” tożsamość Kościoła katolickiego to katechizm – „duży” Katechizm Kościoła katolickiego, ale też jego bardziej zrozumiały format – katechizm YOUCAT. Katechizm nie zgadza się na fałszywe kompromisy i w jasny sposób formułuje wspólną wiarę Kościoła katolickiego, dlatego nie cieszy się sympatią zwolenników zmian w Kościele. Biskup Stefan Oster naraził się, gdy zapowiedział, że jako biskup zamie-
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 8
23.09.2021 12:39
Wstęp – Ter a z kurs wiary!
9
rza walczyć o integralność wiary katolickiej. Uznaje bowiem za prawdziwe – na przykład – treści zawarte w Katechizmie Kościoła katolickiego, „w zasadzie wszystkie – i to zarówno z teologicznego, jak i filozoficznego punktu widzenia”. Wielu katolików zauważa: Teraz przyszedł czas, by odzyskać wizerunek i wyrazistą tożsamość jako wyznawcy wiary katolickiej!
Kurs wiary jest dla wszystkich, którzy tęsknią za pięknem i blaskiem Ewangelii. Autor starał się opowiedzieć o głównych prawdach wiary tak ciekawie, jak opowiada się akcję dobrego filmu. Na marginesach znajdują się też pytania z YOUCAT (oznaczone znakiem
), które prowadzą – niczym schody – w głąb wiary. Można po
nich zejść lub pozostać przy lekturze książki. Kurs wiary można zgłębiać samemu. Lepiej jest jednak zebrać grupę przyjaciół, sąsiadów, parafian, ponieważ do wniosków najlepiej dochodzi się przez rozmowę w tzw. grupie studyjnej (study group). Jak stworzyć taką grupę (study group) i pobrać na telefon bezpłatnie YOUCAT Study Guide, przeczytasz na stronie 170.
PS Jest oczywiście jeszcze więcej pytań, które nie wynikają z treści Katechizmu Kościoła katolickiego. Dobrym uzupełnieniem dla YOUCAT są konkretne pytania, które od młodych ludzi otrzymał ks. Michel Remery, autor Tweetując z Bogiem. Niektóre z nich zamieszczone zostały w tej książce. Znajdziesz obok nich ten znak . Więcej o tej pięknej inicjatywie przeczytasz na stronie 180.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 9
23.09.2021 12:39
10
YOUC AT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 10
23.09.2021 12:39
OZ
DZIA
Ł
R
11
RS
WIA
R
K
U
Y
1
Co wiemy o Bogu? Chodzi tu o pytanie, skąd ludzie mają w ogóle taki szalony pomysł, że oprócz kamieni, zwierząt roślin oraz ich samych może jeszcze istnieć coś pozaziemskiego, z czym powinniśmy nawiązać kontakt.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 11
23.09.2021 12:39
12
Pytanie 41: Czy nauki przyrodnicze wykazują, że Stwórca jest zbyteczny?
YOUC AT Kurs wiary
L
udzie byli od zawsze religijni; nie ma chyba ani jednego narodu, ani jednej kultury, w której nie oddawano
by czci jakiemuś bóstwu lub wielu bogom. „Dlaczego właściwie istnieje raczej coś niż nic?” – tak brzmi rów-
Filozof F.W.J. Schelling (1775-1854) postawił pytanie: Dlaczego istnieje raczej coś niż nic?
nież dziś podstawowe pytanie filozofii. Odpowiedzi na nie są podobne; większość ludzi odpowiada: Nie można wyobrazić sobie rzeczywistości bez Boga. Najnowsze hipotezy z obszaru nauk przyrodniczych (np. Wielki Wybuch, przypadek i konieczność, powstanie i rozwój życia ludzkiego) nic zasadniczo nie zmieniają. Już wczesne świadectwa religijne cechuje cześć, piękno
Pytanie 23: Czy istnieje sprzeczność między wiarą a naukami przyrodniczymi?
i wdzięczność. Przed tym, który stworzył i podtrzymuje świat, rozsypywano kwiaty, palono przed nim wonne kadzidła i wznoszono tajemniczemu twórcy wszystkiego okazałe świątynie. Bóstwo z pewnością wszechwładne i potężne. Ale czy było również dobre? Życie przynosiło przecież nieprzerwanie szczęście i nieszczęście. Dlate-
Pytanie 355: Co znaczy: „Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie”?
go starożytnemu wyobrażeniu Boga często towarzyszył lęk: A co jeżeli ten bóg chce dla mnie źle? Ludzie czuli, że nie oni decydują o swoim życiu, że przypomina ono świeczkę na wietrze. W każdej chwili może zgasnąć, istnieje w nim wiele różnych zagrożeń. Nikt nie był w stanie wpłynąć na pogodę ani na urodzajność gleby. A dokąd odchodzili zmarli? Ludzie czuli, że są zależni od siły wyższej, często próbowano na nią wpłynąć przez ofiary,
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 12
23.09.2021 12:39
Rozdział 1: Co wiemy o Bogu?
13
Wiara domaga się, aby jej przedmiot został poznany przy pomocy rozumu; rozum, osiągając szczyt swoich poszukiwań, uznaje, jak konieczne jest to, co ukazuje mu wiara. Wiedza […] zyskuje pełne znaczenie tylko wówczas, jeśli jej treść zostaje wpisana w szerszy kontekst wiary. św. Jan Paweł II, papież
mówiono: Jeśli oddamy Bogu to, co mamy najlepszego, będzie On dla nas łaskawy. Składano więc Bogu (lub bogom) w ofierze owoce, zwierzęta, a nawet ludzi – była to wymiana, która zakładała wzajemność. Lud Izraela cechowała niewątpliwie szczególna intuicja w sprawach Bożych. Czytając Stary Testament, poznajemy mistrzowską lekcję historii o Bogu. Widzimy, jak Izrael odchodzi od wielobóstwa obecnego w kulturze starożytnego Bliskiego Wschodu. Bóg może być tylko jeden. Pytanie 30: Dlaczego wierzymy w jednego Boga?
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 13
23.09.2021 12:39
14
YOUC AT Kurs wiary
Słońce, Księżyc i gwiazdy, które przez okoliczne ludy wciąż czczone są jako bóstwa, w Biblii określane są ironicznie jako lampy na niebie. Abraham dowiaduje się, że z jedynym Bogiem można wejść w osobową relację oraz że ten Bóg wcale nie wymaga, aby ludzie składali Mu ofiary. W psalmach czytamy: „Bo nie pragniesz, bym Ci składał ofiary, ani nie masz upodobania w całopalePs 51
niach” (Ps 51, 18). Bogu podoba się jednak niewątpliwie czyste serce (→ Ps 51, 12). Czynienie dobra, bycie sprawiedliwym – to wskazywałoby na Boga, który jest dobry i sprawiedliwy. Skąd więc na świecie zło? Skąd nienawiść, przemoc, wina, śmierć, płacz dzieci i cierpienie niewinnych zwierząt? Współcześnie rozróżnia się trzy formy relacji z Bogiem: ateizm, agnostycyzm i teizm. ATEIZM (pogląd, który wy-
ATEIZM
kształcił się w dziejach ludzkości dosyć późno) opiera AGNOSTYCYZM
się na rzekomej pewności, że Boga nie ma. AGNOSTYCYZM wychodzi z założenia, że człowiek nie jest w stanie
Pytanie 357: Czy ateizm zawsze jest grzechem przeciw pierwszemu przykazaniu?
dowiedzieć się niczego o Bogu, dlatego religią nie trzeba się w ogóle zajmować.
Wyjaśniać powstanie życia na Ziemi działaniem przypadku to jak oczekiwać, że w wyniku wybuchu drukarni powstanie leksykon. Edwin Conklin (1863-1952), biolog amerykański
TEIZM
TEIZM zakłada istnienie Boga, nie mówi jednak nic na temat tego, czym lub kim jest Bóg. Czy jest to jakaś zasada, uczucie, uniwersalna inteligencja, duch, osoba, jakaś forma energii kosmicznej?
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 14
23.09.2021 12:39
Rozdział 1: Co wiemy o Bogu?
Przyjmując chrześcijaństwo, Clive Staples Lewis (1898-1963), autor Opowieści z Narnii, był już teistą. Na podstawie własnych przemyśleń doszedł do wniosku, że Bóg musi istnieć. Nie wywarło to jednak na niego żadnego wpływu. Był to tylko czysto intelektualny wniosek, bez
15
„The Atheist Bus Campaign” [Kampania Ateistyczna] (zdj. wyżej) była projektem zainicjowanym w 2008 roku przez brytyjską dziennikarkę Ariane Sherine, którą wspierał Richard Dawkins.
jakichkolwiek konsekwencji. Jak bowiem można wejść w relację z tą potężną „drugą stroną” naszej rzeczywistości? C.S. Lewis uznał to za niemożliwe. Czuł się jak Hamlet, postać ze sztuki Szekspira – a więc ktoś, kto odgrywa rolę w sztuce, której sam nie napisał. Pewnego dnia zrozumiał jednak coś niezwykle ważnego: „Gdyby Hamelt i Szekspir mieli się kiedykolwiek spotkać, to mogłoby dojść do tego tylko w wyniku działania Szekspira. Hamlet sam z siebie nie mógł niczego zainicjować”. Można więc powiedzieć: Istota chrześcijaństwa polega na tym, że autor sztuki nieoczekiwanie pojawia się na scenie i ukazuje się swoim postaciom. Niezgłębiony Bóg
Pytanie 7: Dlaczego Bóg musiał się ukazać, żebyśmy wiedzieli, jaki jest?
wychodzi ze swojej tajemnicy i ukazuje się taki, jaki jest. Nazywamy to OBJAWIENIEM.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 15
OBJAWIENIE
23.09.2021 12:39
16
YOUC AT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 16
23.09.2021 12:39
OZ
DZIA
Ł
R
17
RS
WIA
R
K
U
Y
2
Jak Bóg ukazuje się człowiekowi? Chodzi tu o to, jak niezmiernie wielki Bóg potrafi wejść do naszych ograniczonych umysłów i dlaczego łatwiej jest to zrozumieć dzięki zwykłej historii o miłości niż z grubych książek.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 17
23.09.2021 12:39
18
Pytanie 6: Czy Boga w ogóle można zawrzeć w pojęciach? Czy można o Nim sensownie mówić?
YOUC AT Kurs wiary
K
to choć raz w swoim życiu przeżył historię miłosną, ten wie, jak jest ekscytująca. Ktoś, kogo bardzo lu-
bisz, jest poruszony, zachowuje się, jakby walczył sam ze sobą, czerwieni się i w końcu mówi: „Wiesz… muszę ci coś powiedzieć!”. Serce bije ci jak oszalałe. Już wiesz, co dalej usłyszysz – osoba, która cię kocha, ryzykuje wszystko, możesz przecież ją wyśmiać albo popatrzeć na nią z wyższością. Ona jednak podejmuje decyzję i wyjawia ci swoje uczucia, pozwala, byś zajrzał w najodleglejsze zakamarki jej serca. Gdyby ta druga osoba nie zdobyła się na ryzyko, nigdy nie dowiedziałbyś się, co do ciebie czuje.
Pytanie 4: Czy możemy poznać Boga przy pomocy własnego rozumu?
Tak jak nie ma historii miłosnej bez odkrycia siebie przed drugim człowiekiem, tak nie można też poznać Boga, jeśli nie wyjdzie On z głębi swego ukrycia i nie objawi siebie, to znaczy: pozwoli nam siebie zrozumieć, to jaki jest i jakie ma wobec nas zamiary. Bóg jest zbyt wielki, by można Go było zmieścić w słowach i definicjach. Jakże naiwne są wszelkie próby ujęcia Boga w jakiejś formule! Już wielki filozof – św. Augustyn powiedział: Si comprehendis, non est Deus, co można przetłumaczyć jako: ‘Jeśli sądzisz, że [Go] zrozumiałeś, to to, co uważasz za zrozumiałe, z pewnością nie jest Bogiem’. Należałoby właściwie powiedzieć jak Karl Barth: „Boga
św. Augustyn (354-430) był jednym z największych filozofów chrześcijańskich, miał też burzliwy życiorys. Zanim przyjął chrzest, żył w związku niesakramentalnym i miał syna. Poźniej został biskupem.
może poznać tylko Bóg”. Dla chrabąszcza rachunek różniczkowy i całkowy to też zbyt wiele. Jak Bóg mógłby się nam ukazać, byśmy Go zrozumieli? Przy pomocy neonowego napisu migającego na horyzoncie? A może pasjonaci science fiction woleliby, by na żywo przed kamerami wyszedł z głębi oceanu niczym pozaziemskie monstrum? To niepoważne. Czy nie zostalibyśmy zupełnie oślepieni, gdyby Bóg ukazał się nam bezpośrednio? Bóg zostawia nam jednak wiele śladów, ukazujących Jego potęgę i wielkość, na przykład w przy-
Pytanie 295: Co to jest sumienie?
rodzie czy w sumieniu. W przyrodzie: słońce wschodzi i całe stworzenie ukazuje nam swoją harmonię i piękno, tak iż czujemy, że to jest DNA Boga. Od najmniej-
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 18
23.09.2021 12:39
Rozdział 2: Jak Bóg uk a zuje się c złowiekowi?
szej komórki aż do makrokosmosu wszystko współgra ze sobą w najdrobniejszym szczególe. Sumienie mówi nam zazwyczaj, że na przykład bicie dziecka, okradanie kogoś lub okłamywanie nie jest dobre. To jest jakby głos
19
Pytanie 45: Czy prawo naturalne i prawa natury również pochodzą od Boga?
Boga, który podpowiada, że nie należy tak czynić; kiedy zignorujemy ten głos, czujemy się tak, jakbyśmy już nigdy więcej nie byli w stanie stanąć przed tą Istotą, która tak tajemniczo jest w nas obecna.
Pytanie 50: Jaką rolę odgrywa człowiek w Opatrzności Bożej?
Obecność Boga jest tutaj o wiele bardziej intensywna niż w szeroko pojmowanym kontakcie z naturą. Bóg jest sednem, mądrością i puentą twojego życia. Wiele osób nie zdaje sobie z tego sprawy; wierzy, że odpowiedź na pytanie o sens życia można znaleźć także bez Boga. Ludzie nie wykorzystują w pełni swojego potencjału, jeśli uważają, że sensowne życie polega jedynie na tym, by w maksymalnym stopniu bawić się i korzystać z życia, nim zakończy się ono na cmentarzu.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 19
23.09.2021 12:39
20
YOUC AT Kurs wiary
Dopiero tam, gdzie dostrzegamy Boga, zaczynamy żyć naprawdę. Dopiero tam, gdzie w Chrystusie spotykamy żywego Boga, uczymy się, czym jest życie. Nie jesteśmy bezsensownym i przypadkowym produktem ewolucji. Każdy z nas jest owocem myśli Boga. Każdy jest chciany, kochany i potrzebny. papież Benedykt XVI, 2005
Z wiarą jest tak jak pięć minut przed spotkaniem wielkiej miłości, która wywraca wszystko do góry nogami. Wszystko jest jeszcze szare. Gdy on/ona pojawia się za Pytanie 43: Czy świat jest produktem przypadku?
rogiem, twoje życie zaczyna się od nowa. Tak samo jest z wiarą – gdy zza rogu wyłania się Twój Stwórca, Pan i Zbawiciel, to od tej pory tworzycie wspólną historię. Zaczyna się przygoda. Potem powiesz: „Nie miałem pojęcia, czym tak naprawdę jest życie!”.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 20
23.09.2021 12:39
Rozdział 2: Jak Bóg uk a zuje się c złowiekowi?
21
Kim jest człowiek? Ktoś szepcze mi do ucha: „Ona znała Einsteina, on był na scenie z Michaelem Jacksonem, pani prezydentowa uwielbia wychodzić z nią na kolacje”. A co z człowiekiem, który nigdy nie stał w świetle reflektorów? Dzieckiem z pogranicza regionu Sahel? Cierpiącym na de-
Pytanie 280: Jak chrześcijanie uzasadniają ludzką godność?
mencję starszym człowiekiem, któremu z ust cieknie ślina? Czy oni mają mniejszą wartość? Czy zwracamy na nich uwagę, kierując się tylko pewnego rodzaju sentymentalizmem? W żadnej innej duchowości, w żadnej innej religii człowiek nie ma tak dużego znaczenia jak
Pytanie 56: Czy człowiek posiada uprzywilejowaną pozycję w porządku stworzenia?
w judaizmie i chrześcijaństwie. Tu człowiek – i to każdy człowiek – jest ukoronowany czcią i chwałą (por. Ps 8, 6), stworzony na obraz Boży (por. Rdz 1, 27), jest istotą, na
Ps 8, 6 Rdz 1, 27
którą Bóg patrzy z odwieczną miłością i z którą nawiązuje wręcz partnerski dialog, jakby twarzą w twarz. „Przedziwna jest Twoja wiedza o mnie; przerasta mnie, nie mogę jej pojąć!” (Ps 139, 6) Wraz z objawieniem Boga
Ps 139
ludzkość zyskała nową jakość.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_01.indd 21
23.09.2021 12:39
158
YOUC AT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 158
23.09.2021 13:26
OZ
DZIA
Ł
R
159
RS
WIA
R
K
U
Y
25
Jak Jezus uczy nas modlitwy? Chodzi tu o to, że człowiek, chcąc nauczyć się modlić, powinien iść do szkoły Jezusa. Modlić się Ojcze nasz to chodzić w słowach Jezusa, jakbyśmy w Jego butach szli prostą drogą do serca wszystkiego.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 159
23.09.2021 13:26
160
YOUC AT Kurs wiary
M
Pytanie 473: Jakie znaczenie dla naszej modlitwy mają psalmy?
odlitwy trzeba się nauczyć – przykład dają
nam uczniowie Jezusa. Ży-
dzi modlili się nieustannie, z dużym zaangażowaniem, a także bardzo pięknie. Świadczą o tym chociażby psalmy – wymowne teksty, którymi nadal miliony ludzi modlą się codziennie na całym świecie. Nauka modli-
Tato! ba! Ab
twy, jaką uczniowie pobierali w dzieciństwie – w synagodze, w domu rodzinnym lub u rabina – była dla nich jednak niewystarczająca. Dla nich specjalistą od spraw Bożych i numerem jeden, jeśli chodzi o modlitwę, był Jezus. Uczniowie nie tylko widzieli, że Jezus często od-
Pytanie 475: Jak Jezus się modlił?
dalał się, by się modlić. Oni czuli, że Jezus jest cały czas „w relacji”, że Jego życie wewnętrzne zawsze jest w pewnego rodzaju „łączności”. Czasem – tak przekazują to ewangeliści – uczniowie przerywali Jezusowi modlitwę.
Pytanie 476: Jak Jezus modlił się w obliczu swojej śmierci?
Być może, w jednym z takich momentów usłyszeli oni fragment rozmowy, który ewangelista Łukasz przytacza, opisując scenę w Ogrodzie Oliwnym: „Ojcze, jeśli chcesz, zabierz ten kielich ode Mnie. Ale nie moja wola, lecz Twoja niech się dzieje” (Łk 22, 42).
Łk 22, 42
Bóg nigdy nie przestaje być ojcem dla swoich dzieci. św. Antoni z Padwy (1193-1231) Pytanie 477: Co to znaczy uczyć się modlić od Jezusa?
W takich chwilach, jak ta, uczniowie musieli widzieć, jak intensywne było to ukierunkowanie Jezusa ku górze. Ich Pan i Mistrz wręcz zmagał się ze swoim Bogiem: „On zaś, tocząc wewnętrzną walkę, jeszcze żarliwiej się mo-
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 160
23.09.2021 13:26
Rozdział 25: Jak Jezus uc z y na s modlit w y?
161
dlił. A Jego pot był jak krople krwi spadające na ziemię (Łk 22, 44). I tak pewnego dnia uczniowie zwrócili się do
Łk 22, 44
Jezusa, gdy „skończył się modlić”, mówiąc: „Panie, naucz nas modlić się, jak Jan nauczył swoich uczniów” (Łk 11, 1).
Łk 11, 1
Jakie rady i wskazówki dał im Jezus? Jak trzeba się modlić? Ile razy dziennie? Czy może trzeba udać się na pustynię albo upaść na ziemię? Wznieść ręce do nieba?
Pytanie 474: Jak Jezus nauczył się modlić?
A więc jak? Jezus nic na ten temat nie powiedział. A przynajmniej Biblia nic o tym nie wspomina. Zamiast tego Jezus dał uczniom (a więc i nam) wzór modlitwy. Znamy ją wszyscy, to modlitwa Ojcze nasz. Możemy być pewni: modlić się modlitwą Ojcze nasz to chodzić w słowach Jezusa, jakbyśmy szli w Jego butach prostą drogą wprost do do sedna wszystkich rzeczy.
Dokąd prowadzi nas Ojcze nasz? Wyrażają to już pierwsze słowa: do naszego Ojca. Nic innego tu nie wymyślimy. Żydzi rozumieli to inaczej. Dla nich Bóg był święty,
Ab
ato! ba ! T
Pytanie 514: Jaką pozycję wśród modlitw zajmuje Ojcze nasz?
nieprzystępny i niemożliwy do opisania. Jezus pokazuje wyraźnie – ten wzniosły Bóg jest dostępny dla każdego, możemy się do Niego zwracać słowem, które człowiek zna od wieków, słowem „Ojcze”. Uczniowie na pewno zauważyli, że Jezus mówił do Boga „Ojcze”, ale ich Pana łączyła z Bogiem przecież ta niezwykła relacja: Ojciec – Syn.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 161
23.09.2021 13:26
162
Pytanie 515: Skąd czerpiemy ufność, by Boga nazywać Ojcem?
YOUC AT Kurs wiary
Teraz natomiast Jezus zachęcał wszystkich, by mówili do Boga „Ojcze”. Zdemokratyzował sposób, w jaki sam zwracał się do Boga. To było coś niezwykłego. Jezus postawił modlących się tak blisko Boga jak nigdy wcześniej. Uzmysłowienie sobie, że „tam w górze” jest miłosierny Ojciec jak ten z przypowieści o synu mar-
Łk 15, 11-32
notrawnym (Łk 15, 11-32), było prawdziwym religijnym przewrotem. Ojcze nasz zrewolucjonizowało relację człowieka z Bogiem. Bóg, który kiedyś był bardzo odległy, stał się teraz Bogiem, do którego możemy mówić: „Ty”. Bóg stał się tym, do którego możemy przyjść po każdej porażce i każdym upadku, możemy wracać jak do domu – i zawsze znajdziemy otwarte ramiona. Zostanie zabite tłuste cielę. Rozpocznie się święto.
Naucz mnie tak Ci służyć, jak na to zasługujesz: Dawać, nie licząc, walczyć, nie zważając na moje rany… działać, nie oczekując innej zapłaty niż świadomość, że wypełniłem Twoją świętą wolę. św. Ignacy Loyola (1491-1556)
Po słowie „Ojcze” mamy kolejne słowa, które dominują w Modlitwie Pańskiej: „Bądź wola Twoja!”. Jezus nawiązuje tu do ważnego doświadczenia narodu Izraela: Bóg mówi, wzywa nas i wszystko zależy od tego, czy rozpoznamy to wołanie i pójdziemy za Nim w bezgranicznej ufności. Tak zrobił Abraham, tak zrobili Izaak, Jakub oraz prorocy: „Mów Panie, bo sługa Twój słucha” (1 Sm 1 Sm 3, 9
3, 9). Dla Izraela także i dzisiaj ogromne znaczenie mają słowa: „Słuchaj, Izraelu! Pan jest naszym Bogiem, Pan
Pwt 6, 4
jeden” (Pwt 6, 4). Co jest Jego wolą? Modlić się modlitwą Ojcze nasz oznacza przez całe życie ćwiczyć się w sztuce zostawiania tego, co jest nasze, i zajmowania się z pasją tym, co jest Boże. Błogosławiony Karol de Foucauld, jeden z największych nauczycieli duchowych
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 162
23.09.2021 13:26
ROZDZIAŁ 25: Wie lehrt uns Jesus beten?
16 3
XX wieku, wczuł się bardzo głęboko w modlitwę Ojcze nasz i wspaniale ją uzupełniał: „Mój Ojcze, oddaję się Tobie. Zrób ze mną, co chcesz. Cokolwiek ze mną uczynisz, dziękuję Ci. Jestem na wszystko gotowy, przyjmę wszystko. Jeśli tylko Twoja wola wypełni się we mnie
Pytanie 521: Co znaczy „bądź wola Twoja jako w niebie, tak i na ziemi”?
i we wszystkich Twoich stworzeniach, niczego więcej nie pragnę, mój Boże. W ręce Twoje składam moją duszę, oddaję ją Tobie, mój Boże, z całą miłością mego serca, ponieważ Cię kocham i ta miłość skłania mnie, bym się Tobie oddał, bym złożył siebie całego w Twoich dłoniach, bezgranicznie Tobie ufając – bo Ty jesteś moim Ojcem”.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 163
23.09.2021 13:26
16 4
YOUC AT Kurs wiary
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 164
23.09.2021 13:26
OZ
DZIA
Ł
R
165
RS
WIA
R
K
U
Y
26
Jak powiedzieć Bogu „TAK”? Chodzi tu o wyjście z chrześcijaństwa ograniczonego do pustych słów. I wejście w chrześcijaństwo zaangażowania. Może kosztować to karierę, przyjaciół, dobre imię. Ale wygrasz życie. Przelotne spotkanie z Bogiem stanie się wielką historią.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 165
23.09.2021 13:26
166
Pytanie 165: Dlaczego Mówimy „amen” na końcu wyznania wiary?
YOUC AT Kurs wiary
B
ardzo wiele osób denerwuje się, że w Kościele wciąż muszą mówić „tak” sprawom, nad którymi nigdy głę-
biej się nie zastanawiali. Wierzysz w Boga? Kto to tak naprawdę może wiedzieć?… Możliwe, że w chwilach szczęścia albo kiedy czuję się całkiem beznadziejnie. Wyrzekasz się szatana? Uff! …Jesteście gotowi, by dzieci, którymi Bóg was obdarzy, wychować w wierze? Mówimy wtedy „tak” i „amen”, nie chcemy się wyłamywać. Ksiądz dalej już przecież nie wnika. Jezus działał inaczej. Szósty rozdział Ewangelii według św. Jana to hard stuff (twardy orzech do zgryzienia). Wyobraźcie sobie niczym się niewyróżniającego cieślę z Nazaretu, który mówi: „To Ja jestem chlebem życia. Dlatego ten, kto przychodzi do Mnie, nie będzie już głodny. I ten, kto we Mnie wierzy, nie będzie już nigdy
J 6, 35
odczuwał pragnienia” (J 6, 35). Nie tylko faryzeusze są w szoku – również Jego przyjaciele są bezradni. Czy musiało do tego dojść: „Ta nauka jest trudna do przyjęcia.
J 6, 60
Któż może tego słuchać?” (J 6, 60). Niektórzy odchodzą, rozczarowani. Jezus pyta wprost tych, którzy zostają:
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 166
23.09.2021 13:26
Rozdział 26: Jak powiedzieć Bogu „TAK”?
167
„Czy i wy chcecie odejść?”. To w tym momencie Piotr mówi: „Panie, do kogo mielibyśmy pójść? Przecież Ty masz słowa życia wiecznego” (J 6, 68).
J 6, 68
Niektórzy z pewnością myśleli tak jak Piotr. I zawołali „amen”. To słowo pojawia się w Nowym Testamencie aż 152 razy. Jest to słowo podkreślające znaczenie. Jezus używa go, gdy ma do powiedzenia coś bardzo ważnego: „Uroczyście zapewniam was: Kto będzie przestrzegał mojej nauki, nie zazna śmierci na wieki”. Gdy słuchacze odpowiadają „amen”, oznacza to: Dokładnie tak! Na sto procent prawda! Super! Jestem tego samego zdania! Od czasów Jezusa słowo „amen” używane jest niezwykle często. Nie ma praktycznie modlitwy, na końcu której nie mówilibyśmy „amen!”. Jakże często wypowiadamy jednak to słowo bez większego zaangażowania i bez zasta-
Pytanie 527: Dlaczego Ojcze nasz kończymy słowem „amen”?
nowienia? Mamy podstawy, by ten pusty zwrot uczynić znów aktem oddania się Bogu: Tak, Panie, wierzę Tobie. Amen! Tak, Panie, Ty masz słowa życia wiecznego. Amen. To, że Jezus oczekuje, że będziemy Go słuchać i będziemy Mu posłuszni, jest jeszcze do zaakceptowania. Katolik nie słucha jednak tylko Jezusa – słucha też Kościoła,
Pytanie 24: Co ma wspólnego moja wiara z Kościołem?
który uobecnia nam Jezusa w Słowie i sakramentach. Jezus sam przekazał Kościołowi władzę, by nauczał i głosił w Duchu Świętym i wymagał mówienia „amen”: „Kto was słucha, Mnie słucha. Kto was odrzuca, Mnie odrzuca; a kto Mnie odrzuca, odrzuca Tego, który Mnie posłał” (Łk 10, 16). Tekst pieśni: „Com przyrzekł Bogu przy chrzcie
Łk 10, 16
raz, dotrzymać pragnę szczerze, Kościoła słuchać w każdy czas…” trafia teologicznie w sedno sprawy. Prawda jest bardzo czytelna – i gdy katolik mówi dzisiaj: „Jezusa chętnie słucham, ale za Kościół i jego naukę dziękuję”, to nie traktuje Jezusa tak naprawdę poważnie.
Nie.
Tak?
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 167
23.09.2021 13:26
16 8
4.17: Jak się zostaje świętym?
YOUC AT Kurs wiary
Kościół oczywiście żyje – o wiele bardziej niż w bezwzględnym posłuszeństwie – bardzo głęboką zgodą na wolę Bożą, taką, jak zgoda pewnej młodej kobiety. Kiedyś z podziwem mówiono: „Ona wypowiedziała swoje fiat”. Ludzie nie musieli się obawiać, że ktoś skojarzy to od razu z nazwą włoskiej marki samochodowej. Wszyscy znali historię tej 15-, może 16-letniej dziewczyny z Nazaretu, do której przyszedł anioł Boży i przekazał jej zupełnie niewiarygodne zadanie. Miała Ona zostać matką Boga, do tego całkowicie bez udziału mężczyzny. Mowa tu o Maryi i prawdzie wiary mówiącej, że Bóg mógł przyjść na świat tylko dlatego, że Maryja powiedziała „amen”, że się zgodziła, powiedziała „okej”. Fiat
Pytanie 84: Czy Maryja była tylko narzędziem w rękach Boga?
jest łacińskim słowem i oznacza: ‘niech mi się stanie!’. To „amen” zmieniło bliżej nieokreślone „przyjęcie za prawdziwe” w „oddanie” – zawierzenie. Zawierzenie odpowiadające na oddanie się Jezusa, który sam powiedział „tak”, wchodząc na drogę prowadzącą na krzyż.
Męczennicy w pierwszych wiekach chrześcijaństwa umierali za wiarę w Boga, który objawił się w Jezusie Chrystusie, tym samym umierali za wolność sumienia oraz wolność wyznawania wiary – takiego wyznawania wiary, które nie może być narzucone przez żadne państwo, lecz które jest naszym wyznaniem wiary dzięki łasce Bożej w wolności naszego własnego sumienia. papież Benedykt XVI
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 168
23.09.2021 13:26
Rozdział 26: Jak powiedzieć Bogu „TAK”?
169
Żyj tak, byś jutro mógł umrzeć jako męczennik. bł. Karol de Foucauld (1858-1916)
Maryja jest w pewnym sensie wzorem tego, jak mamy wierzyć. Ona daje Bogu przestrzeń w sobie, przynosi światu Boga. W Jej ciele Bóg z Boga, prawdziwy Bóg z Boga prawdziwego przyjmuje postać cielesną. Ona
Pytanie 82: Czy nie jest czymś skandalicznym nazywać Maryję Matką Bożą?
potwierdza to śpiewem: „Wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny”. Maryja jest pierwszym świadkiem Jezusa. I odtąd chrześcijaninem jest ten, kto jest świadkiem Jezusa. Greckie słowo oznaczające świadectwo: martyria oznacza również ‘męczeństwo’. Świadek jest więc męczennikiem. Człowiekiem, który dla Jezusa i dla Prawdy zapisanej w Ewangelii, jeśli to konieczne, oddaje życie.
W lutym 2015 roku Państwo Islamskie opublikowało propagandowe wideo. Dżihadyści wywieźli grupę chrześcijan na libijską plażę, by tam przed kamerami podciąć
Pytanie 454: Jak dalece zobowiązuje prawda wiary?
im gardła. „Naród krzyża” miał w ten sposób otrzymać „wiadomość napisaną krwią”. Na filmie wyraźnie słychać dwa słowa: Jarap Jesoa! – ‘Panie Jezu!’.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 169
23.09.2021 13:26
170
YOUC AT Kurs wiary
Od Kursu wiary do Study Guide Poznaliście tutaj
najważniejsze tematy dotyczące wiary. Często byliście zapraszani do poszukania w YOUCAT odpowiedzi na zamieszczone pytania z katechizmu, by jeszcze lepiej zrozumieć wiarę Kościoła katolickiego. Macie już teraz jakąś grupę lub krąg przyjaciół i chcielibyście razem coś zrobić, by wspólnie odkrywać jeszcze większą radość z wiary. Dlaczego nie zorganizować regularnych rozmów o wierze?
Jak to zrobić
Skomplikowane? Nie, to bardzo proste! Do tego został bowiem stworzony YOUCAT Study Guide (w językach niemieckim i angielskim), który można
pobrać za darmo. YOUCAT Study Guide ma 26 części, tak jak Kurs wiary: do każdego tematu z Kursu wiary zamieszczony jest odpowiadający mu Study Guide. Study Guide ma zawsze taką samą formę.
Pięć elementów modlitwa Biblia
Pięć korzyści
nie trzeba się przygotowywać nie trzeba mieć żadnych innych
pytanie z YOUCAT pytania do dyskusji challenge (= zadanie będące wyzwaniem)
materiałów wypróbowane modele do pracy w grupie przestrzeń na własne pomysły idealne wprowadzenie do dyskusji o wierze
Kurs wiary wskazuje prowadzącemu grupę, przestrzeń do rozmów. Ale może być też na odwrót: członkowie grupy mogą czytać Kurs wiary jako pogłębienie dyskusji.
Celem jest
zdobyć przekonania, które będą wzmacniać naszą tożsamość jako katolików i które dodadzą nam pewności w głoszeniu wiary.
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 170
23.09.2021 13:26
Od Kursu wiary do Study Guide
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 171
17 1
23.09.2021 13:26
17 2
YOUC AT Kurs wiary
Indeks osób Abraham 14, 86, 162 Abrell, Jakub 70 Alicja w Krainie Czarów 129, 131 Antoni z Padwy św. 160 Antonici z Isenheim 48, 51 Augustyn św. 18, 56, 71, 107, 142 Bariona 36n. Barth, Karl 18 Baudelaire, Charles 75 Beethoven, Ludwig van 87 Benedykt z Nursji św. 81 Benedykt XVI (papież) 20, 26n., 32, 38, 55, 62, 92, 121, 125, 156, 168 Bernanos, Georges 36 Bernard z Clairvaux św. 37, 49 Bonhoeffer, Dietrich 45 Budda 51 Buob, Hans 155 Câmara, Hélder (biskup) 51 Camus, Albert 99 Cano, Melchior 30n. Carrol, Lewis 131 Chesterton, Gilbert Keith 93 Chrystus 20, 30, 32n., 36, 38n., 49, 57, 62-65, 74, 77, 79, 81, 87n., 92, 94, 103, 126, 150, 156n., 168 Claudel, Paul 36 Conklin, Edwin 14 Crowley, Aleister 119 Cyrus, Miley 154 Dawkins, Richard 15 Dick, Klaus (biskup) 106 Diogenet 7 Dioklecjan (cesarz) 25 Don Camillo 91 Dostojewski, Fiodor 99, 154 Dylan Bob 124
Einstein, Albert 21 Foucauld, Karol de bł. 33, 89, 145, 155, 162, 169 Franciszek (papież) 30, 32, 49, 69, 77, 100, 115, 137 Franciszek Salezy św. 44, 50, 109 Franciszek św. 76, 112, 115 Freisler, Roland 132 Freud, Zygmunt 36 Frisch, Max 130 Fromm, Erich 98 Fussenegger, Gertrud 102 Gerhardt, Paul 157 Goethe, Johann Wolfgang von 62 Grünewald, Matthias 48, 51 Grzegorz z Nazjanzu św. 150 Guardini, Romano 43 Hamlet 15 Hieronim św. 30 Hiob 43, 112 Humpty Dumpty 131 Ignacy Loyola św. 162 Izaak 162 Jackson, Michael 21 Jakub św. 162 Jan Paweł II św. (papież) 13, 115, 119, 139 Jan św. (apostoł) 69, 161 Jaś Fasola 48 Jezus 26n., 32n., 36-39, 44, 49, 54-58, 64n., 69n., 77, 79-83, 87-89, 92, 94n., 102, 107-109, 114n., 126, 136n., 145, 150, 156, 159162, 166-169 Judasz Iskariota 58, 82
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 172
Kalwin, Jan 31 Kant, Immanuel 114 Kermani, Navid 109 Kierkegaard, Søren 144 Knox, John 31 Król Olch 62 Lec, Stanisław 106 Leibniz, Gottfried Wilhelm 42 Leon XIII (papież) 137 Lewis, Clive Staples 15, 39, 120 Lubac, Henri de 136 Luter, Marcin 30n., 112 Łukasz św. (ewangelista) 160 Maria Magdalena św. 58, 94 Maritain, Jacques 132 Martin Luther King 87 Maryja 38, 39, 54, 168n. Mateusz św. (ewangelista) 114 Matka Teresa św. 87, 148, 154-156 Meuser, Bernhard 58 Mey, Reinhard 118, 120 Michał Anioł 87 Mojżesz 124 Müntzer, Thomas 31
Pascal, Blaise 26 Paweł św. (apostoł) 44, 65, 69, 109, 150, 155, Piotr św. (apostoł) 58, 64, 69, 167 Saint-Exupéry, Antoine 100 Sancjusz (diakon) 64 Sartre, Jean-Paul 36-39 Saturnin (męczennik) 127 Schelling, Friedrich Wilhelm Joseph 12 Scholl, Sophie 132 Schönborn, Christoph (kardynał) 115 Sherine, Ariane 15 Sokrates 77 Spaemann, Robert 77 Szekspir, William 15, 32, 87 Teresa z Ávili św. 30, 94, 133, 143 Teresa z Lisieux św. 145 Vianney, Jan Maria św. (proboszcz z Ars) 83
Nestoriusz 39 Newman, John Henry św. 43, 106 Nietzsche, Friedrich 74
Wątroba, Jan (biskup) 71 Wyszyński, Stefan bł. 36
Orwell, George 132 Oster, Stefan (biskup) 8
Zacheusz 58 Zwingli, Huldrych 31
Pallotti, Wincenty św. 27
23.09.2021 13:26
Indeks haseł
17 3
Indeks haseł aborcja 113, 119, 133, 137 Absolut 26 adopcjanizm 38 adoracja 153-157 agnostycyzm 14 alternatywne fakty 130, 132 amen 166-168 apostołowie 69, 77, 81-83, 88, 94 ateista 36, 39 ateizm 14 Auschwitz 76 bałwochwalstwo 155 bezrobocie 137 bezżenność 92 Biała Róża 132 Biblia 29-32, 43, 125, 145, 161 biedni 41, 48, 114, 154, 157 bierzmowanie, sakrament 67-71 Bliski Wschód 13, 86 błogosławieństwo 56, 62, 86, 114 bojówkarze islamscy 63 Boża rodzina 55, 62 Boża solidarność 48, 114 Boża wierność 103 Bóg 12-15, 17, 18, 21, 25n., 32, 35-39, 42-45, 48, 50, 54, 59, 62, 64n., 70-71, 73n., 76n., 80, 82n., 84-87, 91n, 94n., 98n., 101n., 114n., 119-121, 123-125, 127, 142-145, 148n., 150, 154-157, 160-162, 165-169 Bóg jako wybawca 44, 114 Bóg Ojciec 27, 44, 94, 160-163 Bóg Stwórca 12, 20, 114, 125 ból 41, 48n., 121 bóstwa 12, 14, 119 buddyzm 51 celibat 88n., 91-95 cena 64, 99, 114, 132 cesarz 111n. chleb 79, 82n., 156, 166 chleb i wino 157 Chleb życia 156, 166 choroba 43, 74 chorzy 41, 44, 48, 51, 58, 114 chrzest Janowy 69 chrzest krwi 63 chrzest, sakrament 18, 61-70
chrześcijaństwo 9, 15, 21, 35n., 64, 80, 92, 94, 115, 121, 126, 135, 165, 168 ciało 7, 36-39, 48, 54, 62, 103, 109, 111, 153 ciało Chrystusa 38, 56, 81nn., 156 cierpienie 14, 37, 41-45, 47-49, 51, 65, 76, 87, 121 cierpienie Chrystusa 49 cisza 95, 143n. cnota 154 cud gospodarczy 148 cud 99 cudzołóstwo 58, 101, 107 czas 9, 36, 43, 69, 80n., 121, 124n., 127, 136, 142n., 145, 148n., 156n. człowieczeństwo 36, 115 człowiek duchowy 70 czystość 92, 101 dar 49, 51, 62, 64 dar życia 62 diabeł 32, 75 Dobra Nowina 27 dobra wola 58 dobro 9, 26, 44n., 76, 120, 138n. dobroć Boga 42 dojrzałość seksualna 93 doketyzm 38n. dowód na istnienie Boga 25 droga 8, 27, 56, 65, 69, 106, 133, 145, 159, 168 drzewo krzyża 48 Duch Święty 27, 32, 54n., 57, 67-71, dusza 7, 36, 49, 70, 108, 111, 115, 136, 144n., 157, 163 dzieci 7, 14, 41, 62, 69, 74, 99, 102, 106n., 118, 136-138, 160, 166 Dzieje Apostolskie 64 dzień Pański 126n. Dziesięć przykazań 107, 124, 131 dziękczynienie 26, 81 Efez 39, 69 egoizm 119 erotyka 98 Eucharystia 25, 59, 68, 70, 80n., 83, 94, 127
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 173
eutanazja 113, 119 Ewangelia 9, 27, 30, 33, 135, 169 Ewangelia według św. Jana 26, 75, 166 Ewangelia według św. Łukasza 55 Ewangelia według św. Mateusza 137 ewangelizacja 71 Facebook 133, 149 fake news 130 faryzeusze 166 fiat Maryi 168 filozofia 12, 131 głos Boga 19, 106, 121 głoszenie 129 godność 87, 113-115, 119, 155 Golgota 83 gospodarka 125 grób 83 grzech 14, 48, 62, 64, 74-77, 106, 126, 130, 156 grzech pierworodny 75 grzech przeciw krwi 75 grzesznicy 55, 58 herezja 25, 38 historia Kościoła 136 historia o Bogu, Boga 13, 83, 86 historia o miłości, miłosna 17n., 20 historia religii 109 Hymn o miłości 102 Imię Róży 30 Indianie 137 inicjacja 68 inkarnacja, wcielenie 36 inkwizytor 30n. islam 63 Islandia 24 Izrael 13, 56, 82, 86, 125n., 162 jałmużna 50 Jerozolima 69 judaizm 21
23.09.2021 13:26
174
kapłan 31, 81, 88n., 91-94, 101 kapłaństwo 89, 92, 95 Kartagina 25, 33 Katechizm 8n. Kazanie na górze 107, 114 kłamstwo 68, 75, 107, 130, 132 kobieta 30n., 38, 54, 58, 76, 87, 93, 98, 99-101, 113, 129, 168 komory gazowe 75 komórka 19 komórka (telefon) 30 Komunia św. 56, 81, 83 konsekwencje grzechu 74 konsens małżeński (zgoda małżeńska) 102 Konstytucja RP 113 Kościół 7n., 25n., 30, 32, 35, 38n., 51, 53-59, 62, 71, 77, 79-81, 83, 88n., 92-95, 118, 136n., 167n. Kościół jako Ciało Chrystusa 56, 81 Kościół jako matka 136 Kościół jako świątynia Ducha Świętego 54 Kościół jako zadanie 58 Kościół, rzeczywistość duchowa 57 kreatywna prawda 129n. Krew (Chrystusa) 82n. królestwo Boże 82, 115, 137 królestwo niebieskie 92, 95, 107 kryzys w Kościele 88 krzyż 39, 47-51, 156, 168 krzyż Chrystusa 49 Księga Rodzaju 75, 125 księga żywa 30 kultura kłamstwa 132 liturgia 80n., 127 Liturgia Wielkiego Piątku 49 lud Boży 32, 56n. lud Izraela 13, 56, 86, 125 Lumen gentium 58 łamanie chleba 83, 88 łaska Boża 50, 71, 74, 120 makrokosmos 19 Mali 63n. małżeństwo 92, 95, 100-103 marksiści 137 martyria 169 Mater et magistra, encyklika 138
YOUC AT Kurs wiary
matka 42, 44, 55, 62, 109, 112n., 124, 133, 136 Matka Boża, Boga 38, 168n. mądrość 19, 43 mądrość Boga 50 Mesjasz 125n. męczennik 132, 168n. męczeństwo 63n., 169 mędrcy ze Wschodu 83 mężczyzna 92n., 98-100, 168 mężczyzna i kobieta 98n., 101 milczenie 144 miłosierdzie 76, 113, 115 miłosierna miłość 50 miłosierny Ojciec 162 miłość 20, 24, 26n., 37, 53n., 58, 62, 71, 80, 87, 91, 95, 98n.,101-103, 105, 107-109, 127, 145, 147n., 154n., 157, 163 miłość bliźniego 109 miłość Boża, Boga 21, 27, 101, 114 miłość do Chrystusa 157 miłość nieprzyjaciół 109 miłość samego siebie 109 miłość własna 119 ministerstwo miłości 132 misterium pasyjne 81 modlitwa 48, 141-145, 149-151, 155n., 159-163, 167 Modlitwa Pańska 162 monofizytyzm 38 monstrancja 89, 156 Msza św. 30, 79-81, 83 nabożeństwo 80, 136 nadzieja 36, 48n., 93, 125n. najwyższy kapłan 82 narodowy socjalizm 74 naród Izraela 162 naród krzyża 169 następcy apostołów 88, 94 naśladowcy Jezusa 95 nauka społeczna Kościoła 136-139 naziści 75 niebo 7, 14, 27, 38, 50, 82n., 87, 94, 107, 118, 137, 141, 145, 151 niedziela 80, 83, 124, 126n. nienawiść 14, 119, 133 nierozerwalność małżeństwa 102 niewola egipska 125
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 174
niewolnik 74, 137 Nowe Przymierze 82n. Nowy Testament 30, 33, 69n., 74, 86, 88, 126, 167 obecność Boga, Boża 19, 57, 125, 142, 145, 157 objawienie 15, 21, 32n. obozy koncentracyjne 132 oddanie się 27, 167n. odpuszczenie grzechów 64, 77, 88 odwaga 8, 50, 67, 95, 133 ofiara Chrystusa 81n. ofiary (pokrzywdzeni) 112, 120, 132 ofiary (składane Bogu) 12-14, 82, 86 ofiary grzechu 76 Ogród Oliwny 160 ojciec 36, 62, 81, 124 Ojcze nasz 159-163, 167 ołtarz 48, 102 osobowość 74 ostatnia wieczerza 81n. Pan życia 62 Państwo Islamskie 64, 169 papież 73 pasja 32, 154, 162 personalizm 138 Pierwsza Komunia św. 68 Pismo Święte 30-33, 38, 44, 55n., 68, 114, 145, 150n. pocieszenie 48, 50 podstawowe (elementarne) potrzeby 138 poganie, którzy przyjęli chrześcijaństwo 126 pokój 115, 139 poprawność polityczna 132 porządek społeczny 138 porządek stworzenia 22 porządek świata 8 posłuszeństwo 92, 168 powołanie 59, 87-89 pożycie seksualne 102 praca 94n., 100, 123, 125, 127, 136, 150 prawa kobiet 133 prawa natury 19 prawda 8, 25-27, 35, 39, 58, 68, 75-77, 87, 93, 112, 129-133, 155, 167-169
23.09.2021 13:26
Indeks haseł
prawda wiary 9, 25, 132, 168n. prawo 7, 109, 119, 136 prawo (Boga) 107, 124 prawo do wolności 119 prawo dziedziczenia 93 prawo naturalne 19 prawo powszechnego ciążenia 25 prorocy 162 prozelityzm 121 przebaczenie grzechów 77, 88 przerwanie ciąży 133 prześladowanie chrześcijan 8, 63n. przyjaciele (Jezusa) 88, 166 przykazania 105-109, 119 przykazanie 14, 93, 102, 109, 130, 133 przykazanie miłości 108n. przymierze 82, 101 przypowieść o synu marnotrawnym 162 przyroda 18, 32, 151 przysięga (małżeńska) 102 psalmy 14, 151, 160 rabin 160 reformacja 31 regulacja urodzeń 137 relacja Jezusa z Bogiem 160n. relacja z Bogiem 25, 87, 91, 95, 149, 162 relacja z Chrystusem 88 relacja z Jezusem 70 religia 14, 21, 25, 51, 107, 156 religia niewolników 74 religie starożytne 86 religijny przewrót 162 Rerum novarum, encyklika 137 rewolucja 49 rewolucja przemysłowa 137 rodzice 62, 74, 80, 102, 118 rozstanie 156 rozwód 101 rybacy ludzi 87 sakrament dojrzałości chrześcijańskiej 68 sakrament inicjacji chrześcijańskiej 68 sakrament małżeństwa 100n. sakrament święceń 94 sakramenty 59, 68, 88, 167
Samaria, Zachodni Brzeg Jordanu 69 samobójstwo 119 samozniszczenie 119 sąd ostateczny 43, 112 sciencefiction 18 seks 58, 101 seminarium duchowne 92, 95 sens wolności 117, 120 sens życia 19 singiel 95 słowa Jezusa 33, 159, 161 słowa życia wiecznego 167 słowo Boże 32n., 55, 59, 69, 144 Sobór w Efezie 39 Sobór Watykański II 56 sola scriptura 31 solidarność 64, 138 społeczeństwo konsumpcyjne 126n. społeczny przekaz Ewangelii 137 spowiedź 73, 76 sprawiedliwość 70, 115, 136, 139 sprawiedliwość społeczna 115, 119 starożytni Grecy 8, 38 starożytni Rzymianie 8 Stary Testament 13, 30, 43, 86, 107, 108, 124, 126 struktura Kościoła 88 study group 9 Study Guide 9, 170 stworzenie 18, 42, 44, 142, 163 stworzenie (świata) 125 subordynacjonizm 38 subsydiarność 138 sumienie 18n., 58, 74n., 106n., 168 Syn [Boży] 27, 39, 44 Syn Gromu 36 synod w Kartaginie 33 szabat 125n. szatan 166 szczęście 12, 51, 120, 135, 166 szkoła modlitwy 149 ślub kościelny 97, 102 śmierć 7, 14, 45, 49, 62, 64n., 121, 126, 156, 160, 167 śmierć Jezusa 44, 49, 65, 77, 83, 156
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 175
175
śmierć męczeńska 64, 132 świadek Jezusa 169 święci 27, 88, 145, 168 święto 123, 127, 162 Święto Paschy 81 Taizé 142n., 145 „tak” Bogu 165 Talmud 125 tango 148 teizm 14 teodycea 42 teologia 36, 41 tęsknota (Boga) 148 tęsknota za Bogiem 142 tęsknota (za miłością) 109 tożsamość Kościoła 8 Tradycja apostolska 32 uczniowie Jezusa 8, 88, 95, 136, 160n. ukrzyżowanie 48 Ukrzyżowany 51 uwielbienie 26 uznanie 26, 74 wartość 21, 42, 80, 113, 124 wcielenie, inkarnacja 35-39 wdzięczność 12, 37, 45, 145, 151 wiara 8n., 12n., 20, 23-27, 36, 64, 67, 88, 106, 118, 121, 156, 167-170 Wielkanoc 126 wiedza 13, 21, 24n., 27 wielobóstwo 13 wina 14, 43, 65, 74, 77, 130 własność 93, 137 własność prywatna 136 wojna światowa II 132, 148 wola Boga, Boża 44, 150, 160, 162n., 168 wola Jezusa 88 wolna wola 118 wolność 71, 98, 113, 117-121, 138 wolność słowa 119 wolność sumienia 168 wolność wyznania 119, 168 wolność zgromadzeń 119 wspólnota pierwszych chrześcijan 145 wspólnota wiernych 68 wyznanie grzechów 77 wyznanie wiary 156, 166, 168 wyznawcy Chrystusa 126, 132
23.09.2021 13:26
176
wzór modlitwy 161 wzór na Boga 25 zakonnicy 30, 48, 92 zaufanie 25n., 147 zbawienie 36, 43, 49, 65, 136 zdrada 82, 132
YOUC AT Kurs wiary
ziemia egipska 55 zło 14, 43n., 48, 65, 71, 106, 120 zmartwychwstanie 49, 51, 65 związki zawodowe 127 żal za grzechy 48 życie Kościoła 32, 55, 80
życie pierwszych chrześcijan 7, 145 życie w Chrystusie 62 życie wewnętrzne 160 życie wieczne 26, 108, 167 żydowscy wyznawcy Chrystusa 126
Indeks wszystkich pytań z YOUCAT Relacja pomiędzy Bogiem a człowiekiem Pytanie 33: Co to znaczy, że Bóg jest miłością? 37 Pytanie 1: Po co jesteśmy na ziemi? 88 Pytanie 4: Czy możemy poznać Boga przy pomocy własnego rozumu? 18 Pytanie 6: Czy Boga w ogóle można zawrzeć w pojęciach? Czy można o Nim sensownie mówić? 18 Pytanie 7: Dlaczego Bóg musiał się ukazać, żebyśmy wiedzieli, jaki jest? 15 Pytanie 8: Jak Bóg objawia się w Starym Testamencie? 86 Pytanie 9: Co Bóg objawia o sobie samym, kiedy posyła do nas swojego Syna? 36 Pytanie 10: Czy w Jezusie Chrystusie wszystko zostało już powiedziane, czy też po Nim objawienie nadal będzie trwało? 33 Pytanie 11: Dlaczego przekazujemy wiarę? 88 Pytanie 12: Skąd wiemy, co stanowi prawdziwą wiarę? 24 Pytanie 13: Czy Kościół może się mylić w kwestiach wiary? 38 Pytanie 16: Jak poprawnie czytać Biblię? 32 Pytanie 17: Jakie znaczenie ma dla chrześcijan Stary Testament? 30 Pytanie 18: Jakie znaczenie dla chrześcijan ma Nowy Testament? 30, 86 Pytanie 19: Jaką rolę odgrywa Pismo Święte w życiu Kościoła? 32 Pytanie 20: Jak możemy odpowiedzieć Bogu, gdy się do nas zwraca? 25 Pytanie 21: Wiara – co to jest? 24 Pytanie 22: Wierzyć – jak to jest? 26 Pytanie 23: Czy istnieje sprzeczność między wiarą a naukami przyrodniczymi? 12 Pytanie 24: Co ma wspólnego moja wiara z Kościołem? 167 Pytanie 30: Dlaczego wierzymy w jednego Boga? 13 Pytanie 32: Co to znaczy, że Bóg jest prawdą? 25
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 176
Pytanie 34: Co trzeba robić, kiedy poznało się Boga? 109 Pytanie 40: Czy Bóg może wszystko? Czy jest wszechmogący? 43 Pytanie 41: Czy nauki przyrodnicze wykazują, że Stwórca jest zbyteczny? 12 Pytanie 43: Czy świat jest produktem przypadku? 20 Pytanie 45: Czy prawo naturalne i prawa natury również pochodzą od Boga? 19 Pytanie 47: Dlaczego Bóg odpoczął siódmego dnia? 125 Pytanie 49: Czy Bóg kieruje światem i moim życiem? 45, 119 Pytanie 50: Jaką rolę odgrywa człowiek w Opatrzności Bożej? 19 Pytanie 51: Skoro Bóg wszystko wie i wszystko może, czemu dopuszcza zło? 43, 48 Pytanie 56: Czy człowiek posiada uprzywilejowaną pozycję w porządku stworzenia? 21 Pytanie 59: Po co Bóg stworzył człowieka? 70, 120 Pytanie 64: Czemu Bóg stworzył człowieka mężczyzną i kobietą? 98 Pytanie 66: Czy plan Boży zakładał, że ludzie będą cierpieć i umierać? 42 Pytanie 67: Co to jest grzech? 74 Pytanie 71: Dlaczego relacje o Jezusie nazywają się Ewangelią, czyli Dobrą Nowiną? 27 Pytanie 76: Dlaczego w Jezusie Bóg stał się człowiekiem? 37 Pytanie 77: Co to znaczy, że Jezus Chrystus jest jednocześnie prawdziwym Bogiem i prawdziwym człowiekiem? 39 Pytanie 82: Czy nie jest czymś skandalicznym nazywać Maryję Matką Bożą? 38, 169 Pytanie 84: Czy Maryja była tylko narzędziem w rękach Boga? 168
23.09.2021 13:26
Indeks wszystkich py tań z YOUC AT
Pytanie 89: Komu Jezus obiecuje królestwo Boże? 115, 137 Pytanie 92: Po co Jezus powołał apostołów? 94 Pytanie 99: Co wydarzyło się podczas ostatniej wieczerzy? 82 Pytanie 102: Czemu my także musimy akceptować cierpienie w naszym życiu, „brać krzyż na swoje ramiona” i w ten sposób naśladować Jezusa? 49 Pytanie 108: Co zmieniło się na świecie w wyniku zmartwychwstania? 49 Pytanie 118: Co wydarzyło się podczas Pięćdziesiątnicy? 69 Pytanie 119: Co sprawia Duch Święty w Kościele? 57 Pytanie 121: Co oznacza „Kościół”? 54 Pytanie 122: Dlaczego Bóg chce Kościoła? 95 Pytanie 123: Co jest zadaniem Kościoła? 58 Pytanie 126: Co to znaczy, że Kościół jest Ciałem Chrystusa? 56, 81
Sakramenty
Pytanie 127: Co to jest liturgia? 81 Pytanie 128: Co to znaczy, że Kościół jest „świątynią Ducha Świętego”? 54 Pytanie 130: Czy także chrześcijanie niebędący katolikami są naszymi braćmi i siostrami? 31 Pytanie 136: Jak Kościół patrzy na pozostałe religie? 51 Pytanie 137: Dlaczego Kościół nazywa się apostolski? 88 Pytanie 138: Jak jest zbudowany jeden, święty, powszechny i apostolski Kościół? 57 Pytanie 139: Na czym polega powołanie świeckich? 88 Pytanie 145: Dlaczego Jezus chce, żeby byli ludzie, którzy na zawsze żyją w ubóstwie, czystości i posłuszeństwie? 92 Pytanie 150: Czy Kościół rzeczywiście może odpuszczać grzechy? 77 Pytanie 163: Co to jest sąd ostateczny? 112 Pytanie 165: Dlaczego mówimy „amen” na końcu wyznania wiary? 166 Pytanie 168: Dlaczego liturgia jest priorytetem w życiu Kościoła i każdego wierzącego z osobna? 80 Pytanie 184: Jak liturgia kształtuje czas? 127 Pytanie 187: Jak ważna jest niedziela? 124 Pytanie 190: Czym jest chrześcijański dom Boży? 59 Pytanie 194: Co to jest chrzest? 63 Pytanie 195: W jaki sposób udziela się chrztu? 64 Pytanie 197: Czemu Kościół obstaje przy praktyce chrztu dzieci? 62
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 177
17 7
Pytanie 198: Kto może udzielać chrztu? 63 Pytanie 199: Czy chrzest jest rzeczywiście jedyną drogą do zbawienia? 65 Pytanie 200: Co dokonuje się podczas chrztu? 65 Pytanie 203: Co to jest bierzmowanie? 68 Pytanie 204: Co mówi Pismo Święte o sakramencie bierzmowania? 68 Pytanie 207: Komu wolno bierzmować? 70 Pytanie 208: Co to jest Święta Eucharystia? 83 Pytanie 216: W jaki sposób Chrystus jest obecny podczas celebrowania Eucharystii? 81 Pytanie 218: Jak we właściwy sposób powinniśmy uczcić Pana obecnego w chlebie i winie? 157 Pytanie 219: Jak często chrześcijanin-katolik powinien uczestniczyć w liturgii Eucharystii? 80 Pytanie 220: Jak muszę się przygotować, aby móc przyjąć Świętą Eucharystię? 83 Pytanie 229: Co sprawia, że człowiek okazuje skruchę? 49 Pytanie 232: Jak powinienem przygotować się do spowiedzi? 76 Pytanie 240: Jak Stary Testament interpretuje chorobę? 43 Pytanie 241: Dlaczego Jezus tyle uwagi poświęcał chorym? 44 Pytanie 250: Jak Kościół rozumie sakrament święceń? 94 Pytanie 259: Na czym polega różnica między powszechnym kapłaństwem wszystkich wierzących a kapłaństwem sakramentalnym? 89 Pytanie 260: Dlaczego Bóg przeznaczył sobie nawzajem mężczyznę i kobietę? 99 Pytanie 261: W jaki sposób dochodzi do zawarcia sakramentu małżeństwa? 100 Pytanie 262: Co jest niezbędne do zawarcia sakramentalnego, chrześcijańskiego małżeństwa? 102 Pytanie 265: Czy wszyscy ludzie powołani są do życia w małżeństwie? 92 Pytanie 280: Jak chrześcijanie uzasadniają ludzką godność? 21 Pytanie 281: Dlaczego pragniemy szczęścia? 51, 120 Pytanie 284: Dlaczego błogosławieństwa są tak ważne? 114 Pytanie 342: Czy wszyscy powinniśmy zostać świętymi? 88
Chrześcijańska nauka społeczna
Pytanie 286: Co to jest wolność i po co istnieje? 71, 118 Pytanie 287: Czy wolność nie polega właśnie na tym, że można opowiedzieć się również za złem? 119
23.09.2021 13:26
178
YOUC AT Kurs wiary
Pytanie 289: Czy człowiek musi zrzec się swojej wolnej woli, gdy opowiada się za złem? 118 Pytanie 290: Jak Bóg pomaga nam, abyśmy stali się wolnymi ludźmi? 74 Pytanie 291: Jak człowiek może stwierdzić, że jego czyn jest dobry albo zły? 106 Pytanie 293: Po co Bóg dał nam uczucia? 154 Pytanie 295: Co to jest sumienie? 18, 106 Pytanie 297: Czy można kształtować swoje sumienie? 75 Pytanie 298: Czy ten, kto w dobrej wierze postąpił błędnie, będzie odpowiedzialny przed Bogiem? 106 Pytanie 299: Co kryje się pod pojęciem cnoty? 154 Pytanie 300: Dlaczego musimy pracować nad sobą? 112 Pytanie 301: Jak stać się roztropnym? 112 Pytanie 303: Co to znaczy być mężnym? 112 Pytanie 309: Co to jest miłość? 107 Pytanie 312: Co uświadamia człowiekowi, że zgrzeszył? 75 Pytanie 315: Co to jest grzech? 74 Pytanie 323: W jaki sposób jednostka może być zintegrowana ze społecznością, żeby mogła swobodnie się rozwijać? 138 Pytanie 328: W jaki sposób pojedynczy człowiek może się przyczyniać dla dobra wspólnego? 139 Pytanie 329: Jak powstaje sprawiedliwość społeczna? 115 Pytanie 337: W jaki sposób zostaniemy zbawieni? 36, 109 Pytanie 340: Jaki jest stosunek łaski Bożej do naszej wolności? 71, 120 Pytanie 348: „Nauczycielu, co dobrego mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne” (Mt 19, 16)? 108 Pytanie 349: Jaka jest treść Dziesięciu przykazań? 107 Pytanie 351: Czy Dekalog nie jest przestarzały? 107 Pytanie 354: Czy można zmusić człowieka, by uwierzył w Boga? 119 Pytanie 355: Co znaczy: „Nie będziesz miał cudzych bogów obok Mnie”? 12, 156 Pytanie 357: Czy ateizm zawsze jest grzechem przeciw pierwszemu przykazaniu? 14 Pytanie 362: Dlaczego w Izraelu świętuje się szabat? 125 Pytanie 363: Jaki jest stosunek Jezusa do szabatu? 126 Pytanie 364: Dlaczego chrześcijanie zastępują szabat niedzielą? 126
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 178
Pytanie 365: W jaki sposób chrześcijanie sprawiają, że niedziela staje się dniem Pańskim? 127 Pytanie 382: Czy dozwolona jest eutanazja? 113 Pytanie 383: Dlaczego aborcja w żadnej fazie rozwoju embrionu jest nie do przyjęcia? 113 Pytanie 386: Dlaczego piąte przykazanie chroni również cielesno-duchową integralność człowieka? 93 Pytanie 387: Jak powinniśmy się obchodzić z naszym ciałem? 109 Pytanie 400: Co to znaczy, że człowiek jest istotą seksualną? 98 Pytanie 401: Czy istnieje przewaga jednej płci nad drugą? 98 Pytanie 402: Co to jest miłość? 37, 99 Pytanie 404: Co to jest czysta miłość? Dlaczego chrześcijanin powinien żyć w czystości? 101 Pytanie 417: Jaki sens ma pożycie seksualne w małżeństwie? 102 Pytanie 418: Jakie znaczenie ma dziecko w małżeństwie? 100 Pytanie 424: Co to jest cudzołóstwo? Czy rozwód jest „w porządku”? 101 Pytanie 427: Dlaczego nie istnieje absolutne prawo własności prywatnej? 136 Pytanie 438: Dlaczego Kościół ma własną katolicką naukę społeczną? 136 Pytanie 439: Jak narodziła się nauka społeczna Kościoła? 137 Pytanie 444: Co mówi katolicka nauka społeczna na temat pracy i bezrobocia? 137 Pytanie 449: Jakie znaczenie mają ubodzy dla chrześcijan? 136 Pytanie 452: Czego wymaga od nas ósme przykazanie? 130 Pytanie 453: Co nasz stosunek do prawdy ma wspólnego z Bogiem? 76, 133 Pytanie 454: Jak dalece zobowiązuje prawda wiary? 25, 132, 169 Pytanie 455: Co to znaczy być wiarygodnym? 131 Pytanie 456: Co należy uczynić, kiedy się kłamało, udawało czy oszukiwało? 130 Pytanie 465: W jaki sposób chrześcijanin powinien odnosić się do cudzej własności? 137
Duchowość, modlitwa
Pytanie 468: Za czym człowiek powinien najbardziej tęsknić? 142 Pytanie 469: Co to jest modlitwa? 143 Pytanie 470: Jak człowiek dochodzi do tego, aby się modlić? 142
23.09.2021 13:26
Indeks tekstów biblijnych
Pytanie 473: Jakie znaczenie dla naszej modlitwy mają psalmy? 151, 160 Pytanie 474: Jak Jezus nauczył się modlić? 161 Pytanie 475: Jak Jezus się modlił? 160 Pytanie 476: Jak Jezus modlił się w obliczu swojej śmierci? 160 Pytanie 477: Co to znaczy uczyć się modlić od Jezusa? 160 Pytanie 482: Jaką rolę odgrywała modlitwa w życiu pierwszych chrześcijan? 145 Pytanie 485: Dlaczego powinniśmy adorować Boga? 155 Pytanie 486: Dlaczego powinniśmy prosić Boga? 148 Pytanie 488: Dlaczego powinniśmy dziękować Bogu? 150 Pytanie 491: Czy można nauczyć się modlić z Biblii? 145
179
Pytanie 493: Jakie są cechy charakterystyczne modlitwy chrześcijańskiej? 156 Pytanie 494: W jaki sposób mój dzień powszedni może być szkołą modlitwy? 149 Pytanie 496: Dlaczego potrzebujemy Ducha Świętego, gdy się modlimy? 156 Pytanie 497: Dlaczego podczas modlitwy pomaga odwoływanie się do świętych? 145 Pytanie 499: Kiedy należy się modlić? 149 Pytanie 503: Co to jest kontemplacja? 143 Pytanie 510: Czy można ciągle się modlić? 149 Pytanie 514: Jaką pozycję wśród modlitw zajmuje Ojcze nasz? 161 Pytanie 515: Skąd czerpiemy ufność, by Boga nazywać Ojcem? 162 Pytanie 521: Co znaczy „bądź wola Twoja” jako w niebie, tak i na ziemi? 163 Pytanie 527: Dlaczego Ojcze nasz kończymy słowem „amen”? 167
Indeks tekstów biblijnych Rdz 1 75 Rdz 1, 27 21 Rdz 2, 3 125 Rdz 12, 1 86 Rdz 12, 2 56, 86
Pnp 8, 6 103
Wj 20, 2-17 107 Wj 20, 18 124 Wj 29, 46 55
Jr 29, 11 44
Pwt 5, 6-21 107 Pwt 5, 14 125 Pwt 6, 4 162 1 Sm 3, 9 162 Hi 1, 21 112 Hi 30, 20 43 Ps 8 151 Ps 8, 6 21 Ps 10, 1 43 Ps 17, 8 114 Ps 22 44 Ps 22, 25 44 Ps 51 14 Ps 51, 12 14 Ps 51, 18 14 Ps 139, 6 21
Iz 43, 1 114 Iz 55, 8 43 Iz 66, 13 44
Mt 5, 18-19 107 Mt 5, 21-22 107 Mt 5, 43-44 109 Mt 11, 28 87 Mt 19, 5 101 Mt 19, 6 101 Mt 19, 11 94 Mt 19, 12 92 Mt 19, 16 108 Mt 25 114 Mt 25, 42-43. 45 137 Mt 25, 40 58 Mt 28, 19 64 Mk 1, 17 87 Mk 12, 30 108 Mk 12, 31 108 Mk 15, 34 44 Mk 16, 16 64
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 179
Łk 1, 38 54 Łk 8, 21 55 Łk 10, 1 88 Łk 10, 16 167 Łk 11, 1 161 Łk 15, 11-32 162 Łk 22, 18 82 Łk 22, 19 82 Łk 22, 20 82 Łk 22, 42 160 Łk 22, 44 161 J 1, 14 38 J 6, 35 156, 166 J 6, 47 26 J 6, 51 82 J 6, 60 166 J 6, 68 167 J 8, 32 132 J 8, 44 75 J 10, 10 51 J 11, 25 26 J 13, 34 109 J 14, 6 27 J 14, 12 26 J 15, 15 88 J 20, 23 88
Dz 2, 38 64 Dz 4, 32 145 Dz 8, 14-17 69 Dz 19, 2-7 69 Rz 5, 10 109 Rz 6, 3-5 65 Rz 8, 28 44 1 Kor 4, 7 155 1 Kor 7, 31 94 1 Kor 11, 24 82 1 Kor 13, 8 102 1 Kor 15, 3 74 1 Kor 23, 24 88
1 Tm 2, 4 87 2 Tm 4, 2 59, 88 Hbr 4, 12 33 1 P 2, 5 57 1 P 2, 24 48 1 J 1, 8 75 Ap 21, 4 42, 121
Ga 3, 27 64 Ef 1, 7 77 Ef 4, 22-24 70 Ef 5, 25. 28 103 Flp 2, 6-8 156 Kol 1, 22 77 Kol 3, 12 113 1 Tes 5, 17-18 150
23.09.2021 13:26
180
YOUC AT Kurs wiary
Zdjęcia Benedykt XVI/kathpedia 20; Maria Boeselager/Kommende junger Malteser 93; Jeremy Bishop in unsplash.com 66; Caecilia Engels 10; AdobeStock 95; Lachlan Hardy/ flickr.com 131; Heinrich Hoffmann Getsemane/pinterest 158; Jeronimo Lauricio/ YOUCAT Brasil 20; Alexander von Lengerke 26, 84; Peter von Lengerke 118; L’Osservatore Romano 72; Oreste Schaller/Libanon on Stage 106; Lukas Schlichtebrede 100; Nightfever, Germany (www.nightfever.org) 152; http://questionsessentiellescolombes.overblog.com/2015/11/raisons-de-venir-a-persecutes-pour-sa-foi-partir-ou-mourir.html 169; Thomas Obermeier ze zbiorów dzieł sztuki diecezji Würzburg, 2019 86; Pixabay 13, 24, 40, 104, 115, 116, 122, 134, 139, 144, 150-151; pexels.com 16, 19, 22, 62, 101, 113, 133, 163; picture alliance/akg-images 65; Platytera, Grecki Kościół Prawosławny (Alte Schule 3, 51645 Gummersbach, Niemcy, autor ikon: Konstantinos Chondroudis) 54; Sven-Sebastian Sajak, Wikimedia Commons, Creative Commons-Lizenz by-sa.4.0 118; Luc Serafin 19, 50, 52, 55, 59, 89, 164; Virginia State Parks/ flickr.com 98; Wikimedia Commons (bez licencji) 12, 13, 15, 18, 21, 27, 30, 31, 34, 37, 38, 42, 45, 46, 48, 56, 57, 60, 63, 68, 71, 75, 77, 80, 82-83, 87, 90, 103, 110, 117, 121, 128, 132, 143, 154, 160, 165, 168; AdobeStock 94; Katharina Wollkopf 108; Worship1/maxpixel. de 148; YOUCAT Foundation 32 Tytuł oryginału wydania niemieckiego: YOUCAT. Glaubenskurs. Christsein verstehen Bernhard Meuser: YOUCAT Glaubenskurs. Christsein verstehen © 2019 YOUCAT Foundation gemeinnützige GmbH, Königstein im Taunus Sole shareholder of the YOUCAT Foundation is the International Pontifical Foundation Aid to the Church in Need (ACN) in Königstein im Taunus, Germany. All rights reserved. The use of the brand is carried out with the consent of the YOUCAT Foundation. YOUCAT® is an internationally registered and protected brand name and logo. Filed under GM: 011929131 Projekt graficzny i ilustracje: Alexander von Lengerke, Kolonia Tłumaczenie: Anna Stefanik Konsultacja merytoryczna: ks. prof. dr hab. Krzysztof Guzowski Redakcja: Ewa Stuła Korekta: Ewelina Michniowska-Addario Imprimatur: abp Wacław Depo, Metropolita Częstochowski Częstochowa, 10 sierpnia 2021 r. (L.dz. 1176/6.9/2021) Cytaty biblijne pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 ISBN 978-83-8131-197-7 © Edycja Świętego Pawła, 2021 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl Tweetując z BOGIEM lub Tweeting with GOD (#TwGOD) jest multimedialną inicjatywą o zasięgu światowym, z której można korzystać wraz z YOUCAT. #TwGOD składa się z książki, aplikacji na Androida i iOS, podręczników dla osób prowadzących grupy młodzieżowe oraz kont w mediach społecznościowych. Polskie wydanie Tweetując z BOGIEM ukazało się nakładem Edycji Świętego Pawła. Więcej informacji: www.edycja.pl
197B_YOUCAT_Kurs wiary_inside_03.indd 180
23.09.2021 13:26