Przekazywanie dziedzictwa. Dla dziadków. Seria: Przygoda bycia ojcem by Edycja Świętego Pawła

PRZEKAZYWANIE DZIEDZICTWA

dla dziadkรณw

Tę książkę dedykuję zwyczajnym ojcom, którzy się poświęcają dla swoich dzieci. Bądźcie wytrwali!

Ken Canfield

PRZEKAZYWANIE DZIEDZICTWA

dla dziadkรณw

329A_str_tyt.indd 1

20.12.2019 11:05

Tytuł oryginału: Leaving a Lasting Legacy. For Grandfathers © National Center for Fathering, 1998 © Fundacja im. Cyryla i Metodego, Warszawa, 2019 Przekład: Anna Orzechowska Redakcja i korekta: Ewa Dulna-Rak Koncepcja graficzna serii: Aleksander Barnaś DTP: Aleksander Barnaś Projekt okładki: Marcin Kasperek Cytaty biblijne pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 Wydanie pierwsze, 2020 ISBN 978-83-7797-329-5 © Edycja Świętego Pawła, 2020 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • fax 34.362.09.89 www.edycja.pl • e-mail: edycja@edycja.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • fax 34.366.10.24 • e-mail: dystrybucja@edycja.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl

329A_stopka.indd 1

20.12.2019 11:15

Wstęp Raz ojcem – zawsze ojcem Ta prosta prawda pokazuje, że ojcostwo stanowi proces, który rozpoczyna się wraz z narodzinami, przysposobieniem lub przejęciem opieki nad dzieckiem i trwa aż do twojej śmierci. Misja ojca trwa całe życie. Myślę, że ścieżkę życia każdego ojca najlepiej obrazuje następujące stwierdzenie: ojcostwo to więcej niż sprint – to maraton. Wyzwania i przygody, które czekają ojców, stanowią maraton – wyścig na dystansie 42 kilometrów. Dla większości biegaczy jest to nie tyle wyścig z innymi zawodnikami, co walka z samym sobą – sprawdzian poświęcenia, wytrzymałości i odporności psychicznej. Jedną z głównych cech skutecznego ojca jest zaangażowa nie we wszystkie ojcowskie zadania. W przeszłości ojcowie wypełniali swoje powinności wybiórczo. Przeglądali listę zadań i stwierdzali: „Skupię się na tych dwóch sprawach (zazwyczaj zarabianiu na dom i utrzymywaniu dyscypliny), ale nie oczekujcie, że będę rozmawiał z dziećmi o seksie, pomagał im w pracach domowych albo wysilał się, żeby okazać miłość ich matce”. Niektórzy ojcowie są zbyt wolni na starcie maratonu. Możliwe, że mają świadomość sprawdzianów, które czekają ich w przyszłości i dlatego zbierają siły na dalsze etapy wy5

ścigu. Może myślą, że najlepiej będzie, jeżeli dzieci zostawi się matkom: „Niech dziecko trochę zmężnieje i przestanie sprawiać tyle kłopotu; niech nauczy się mówić i trzymać wędkę, a wtedy jakoś złapię z nim kontakt”. Tacy ojcowie często nie uczestniczą w pierwszych latach życia swojego dziecka i przestają liczyć się w wyścigu. Częściej jednak zawodnicy poddają się dopiero w późniejszej fazie wyścigu – na tzw. etapie ściany, gdy pokłady energii są znacznie uszczuplone i zawodnik odczuwa skurcze oraz ostre bóle mięśni. Niektórzy z nas widzieli, jak nasi ojcowie zostawali w tyle wyścigu albo nawet z niego odpadali, kiedy wchodziliśmy w okres dojrzewania. Sam spotykałem też ojców, którzy przez większość czasu utrzymywali dobre tempo i usatysfakcjonowani dochodzili do linii mety już tylko siłą rozpędu albo wręcz spacerkiem. W związku z tym, że ich dzieci dorosły i opuściły rodzinny dom, by studiować, robić kariery, zakładać własne rodziny i wychowywać dzieci, tacy ojcowie w swojej naiwności zakładają, że ich misja się zakończyła. Oczywiście, można mieć poczucie, że rola ojca maleje z chwilą opuszczenia przez dzieci domowego gniazdka, ale w rzeczywistości misja ojca nie kończy się; ona tylko się zmienia. Ojcowie wciąż odgrywają ważną rolę w życiu swoich dorosłych dzieci, a także utalentowanych i wspaniałych wnucząt. Ojcostwo przypomina maraton także pod innymi względami: niezbędnej wytrzymałości, przyjmowanej strategii, dostosowywania się do warunków na półmetku biegu, pomocy i motywacji ze strony innych osób oraz punktów odniesienia, dzięki którym można mierzyć postępy. Bycie ojcem to naprawdę wspaniała przygoda. Kilka lat temu w Narodowym Centrum Ojcostwa wysunęliśmy hipotezę, że istnieje pewna ścieżka ojcostwa, 6

w której można wyróżnić sześć etapów, przez które przechodzi każdy ojciec w miarę tego, jak on i jego dzieci dojrzewają i zmieniają się. Sprawdziliśmy tę hipotezę, dzieląc ojców znajdujących się w naszej bazie danych na grupy według wieku ich najstarszego dziecka. Okazało się, że każda grupa różniła się pod względem zadań wykonywanych przez ojca. Na przykład, w pierwszych trzech etapach życia ojca (przed wejściem dziecka w okres dojrzewania) dominują czynności opiekuńcze. W okresie dojrzewania dziecka na prowadzenie wybija się kategoria „radzenie sobie z kryzysami”. Zauważyliśmy również, że na przestrzeni tych sześciu etapów poziom satysfakcji z bycia ojcem również się zmienia według wyraźnego schematu. Nasz wniosek był następujący: istnieje sześcioetapowa ścieżka życia ojca. Następnie ośmieliliśmy się nazwać te sześć etapów zgodnie z ich charakterystyką. Etap przywiązania to okres, który rozpoczyna się w momencie, gdy dowiadujesz się o tym, że wkrótce zostaniesz ojcem i który trwa przez pierwsze dwa lata życia twojego dziecka. W ciągu dwóch pierwszych lat ojcostwa dostosowujesz się do nowych ról i obowiązków, a także zaczynasz zdawać sobie sprawę z przywilejów i odpowiedzialności wynikających z bycia ojcem. Etap idealizowania przypada na okres, gdy twoje dziecko jest w wieku przedszkolnym i jego potrzeby mają głownie charakter fizyczny. Na tym etapie kształtują się również jego relacje z innymi osobami. Ojcowie zazwyczaj są wówczas bardzo zmotywowani i przywiązują szczególną wagę do ojcowskich zadań. Etap rozumienia rozpoczyna się, gdy dziecko zaczyna chodzić do szkoły i poszerza się krąg jego relacji z innymi 7

ludźmi. Wzrasta także sprawność fizyczna dziecka, co sprawia, że zaczyna rywalizować z innymi. Gdy dziecko wchodzi w wiek nastoletni, rozpoczyna się etap oświecania, który odznacza się najniższym poziomem satysfakcji ojca. Twoje dziecko szuka swojego miejsca w świecie i zaczyna wyrażać niezależność. Inne osoby zaczynają mieć na dziecko dominujący wpływ, a ojciec znika gdzieś z pola widzenia. Jeżeli przechodzisz w tym czasie przez kryzys wieku średniego, sytuacja staje się jeszcze trudniejsza. W etap refleksji wchodzisz, kiedy dziecko opuszcza dom, by zacząć studia, pracę lub własne życie rodzinne. Twoje dziecko wybiera własny styl życia, a ty zaczynasz zastanawiać się, jaki był twój wpływ na dziecko i gdzie popełniłeś błędy. Ostatni etap to dynamika pokoleń. Gdy zostajesz dziadkiem, twoja relacja z dzieckiem staje się bardziej dojrzała i przeradza się w przyjaźń. Jesteś świadomy swojego wpływu na dziecko i pragniesz uczestniczyć w życiu wnuków. Jeżeli nie uświadamiałeś sobie tego wcześniej, teraz już wiesz, że rola ojca to jedna z najważniejszych ról, jakie przyszło ci w życiu grać. Dlaczego ważne jest, by mieć świadomość powyższej ścieżki życia ojca? Przede wszystkim jako ojcowie powinniśmy przewidywać przyszłość i przygotowywać się na nią. Powinniśmy zdawać sobie sprawę z nadchodzących zmian, wchodzić we wszystkie fazy ojcostwa z szeroko otwartymi oczami i stawiać czoło wyzwaniom właściwym dla tych faz. Musimy mieć także świadomość potrzeb naszych dzieci na poszczególnych etapach ojcostwa. Podam przykład. Nie tak dawno temu moja najstarsza córka Hannah wkroczyła w okres dojrzewania, a ja tym samym wszedłem w etap 8

oświecania. Jej umiejętności werbalne kolosalnie wzrosły – zaczęła z chęcią wyrażać swoje zdanie, wydawać innym polecenia i dyskutować na temat niuansów relacji międzyludzkich. To zmusiło mnie i moją żonę Dee, by wziąć na siebie większy ciężar obowiązków rozmówcy: ciężar słuchania. Wiedziałem z książek, a także od innym ojców, że Hannah na tym etapie powinna mieć możliwość swobodnego wyrażania swoich poglądów, więc byłem przygotowany na pewnego rodzaju burzę mózgów ‒ ogrom jej pomysłów na życie. Wiedziałem, że pełnię ważną rolę osoby, która ma zachęcać ją do wyrażania tych pomysłów i sprawdzania ich zasadności. Na szczęście byłem na to przygotowany. Zrozumienie ścieżki życia ojca może również pomóc nam przygotować się na konkretne wyzwania pojawiające się na poszczególnych etapach. Nie zawsze zdołamy im zapobiec, ale możemy zastosować drugie z najlepszych możliwych rozwiązań: przygotować się na nie. Jeżeli nie dołożysz wszelkich starań, by zbadać teren przed dzieckiem, może okazać się, że swoją podróż przez ojcostwo spędzisz głównie na cofaniu się, sprawdzaniu przebytej już drogi i mamrotaniu pod nosem: „Gdybym miał to zrobić jeszcze raz, zrobiłbym to inaczej”, „Gdybym tylko wtedy miał taką wiedzę jak teraz” albo „Chłopie, przegapiłeś to”. Wcale nie musi tak być. Moim celem nie jest przekazanie ci wszystkiego, co powinieneś wiedzieć. Pragnę raczej wprowadzić pewne kluczowe zagadnienia i udzielić jedynie wskazówek co do tego, jak możesz z satysfakcją przeżyć etap ojcostwa, na którym się właśnie znajdujesz. Czasami możesz mieć wrażenie, że podejmuję temat i nie omawiam go w sposób wystarczająco wyczerpujący. Przyznaję się do winy na samym początku. Mam jednak 9

nadzieję, że przynajmniej skieruję cię na dobre tory. Jeżeli chciałbyś zgłębić pewne tematy, zerknij na koniec książki. Znajdziesz tam kontakt do Tato.Net – inicjatywy, która od lat z sukcesami wspiera ojców w Polsce i wielu innych krajach, oferując między innymi unikatowe w swej formule warsztaty dla ojców. Do książki dołączyłem także kwestionariusz, który pozwoli ci ocenić, jak radzisz sobie w obszarach, które są szczególnie istotne na twoim etapie. Możesz wypełnić go przed przeczytaniem książki, a później wracać do niego co jakiś czas, by przypomnieć sobie, jakie wyniki osiągnąłeś w poszczególnych obszarach. Dobrym pomysłem jest także wykorzystywanie pytań z kwestionariusza jako tematów do dyskusji z innymi ojcami, którzy prawdopodobnie mierzą się z podobnymi problemami. Jeżeli jesteś naprawdę odważny, możesz poprosić żonę (albo dzieci, jeżeli zechcą), aby ocenili cię w tych samych punktach. Następnie porównaj wyniki. Przede wszystkim jednak bądź dla siebie pobłażliwy. Kwestionariusz ma ograniczony zakres. Nie jest w stanie ocenić twojego serca ani twoich pragnień. Może być dla ciebie tylko punktem odniesienia w zakresie relacji z dziećmi. Może również pomóc ci ocenić, jakim jesteś ojcem, byś mógł zmienić i udoskonalić dane obszary w zależności od własnych potrzeb. Mam nadzieję, że to narzędzie pozwoli ci odkryć twoje mocne strony oraz słabości i poprawić postępowanie w tych obszarach. Ojcostwo to coś więcej niż sprint - to maraton. Wykorzystaj ścieżkę życia ojca jako pewien rodzaj mapy. Sześć etapów to swego rodzaju kamienie milowe wskazujące ci drogę, którą musisz jeszcze przebyć, kierunek, w którym masz biec. Możesz oceniać się na każdym z etapów drogi, 10

tak jak biegacz sprawdza międzyczasy albo tętno. Po drodze wypatruj też „stolików z wodą”. To różnego rodzaju materiały dla ojców, które mogą pomóc ci wygrać wyścig. Zwycięzca – każdy, kto szczęśliwe ukończy wyścig – otrzyma wieniec laurowy na głowę, złoty medal na pierś i satysfakcję z tego, że dał z siebie wszystko dla przyszłych pokoleń.

Rozdział I Pozostawić po sobie trwałą spuściznę Eduardo ma dwanaścioro wnucząt. Najmłodsze urodziło się tej wiosny. Zapytaj kogokolwiek o Eduarda, a powie ci, że wyróżnia go złote serce. Nie istnieje coś, czego by nie zrobił dla swoich dzieci, wnucząt albo dla ciebie. James skończył sześćdziesiąt pięć lat zeszłej jesieni i odszedł z firmy telefonicznej na emeryturę. Jego najbardziej charakterystyczną cechą wyglądu są błyszczące srebrne włosy. Salomon kiedyś powiedział: „siwe włosy są zaszczytną koroną”1. Właśnie to pomyślałbyś sobie, patrząc na Jamesa. Louis to weteran nie tylko wojny w Korei, lecz także innych, naprawdę ciężkich bojów życiowych. Ludzie mogą mówić, że jest twardy, ale nie mają na myśli nic złego. Nie jest surowy ani nieczuły, lecz raczej solidny i stały. Jest twardy jak diament: trudne doświadczenia długiego życia sprawiły, że nabrał wartości i szlachetności. Złoto, srebro i kamień szlachetny. Eduardo, James i Louis posiedli naprawdę rzadkie zasoby, ale co zdołają za nie kupić na rynku? To zależy od tego, o jakim rynku mówimy. Społecz1

Prz 16, 31.

ność biznesowa często nie dostrzega złota, srebra lub kamieni szlachetnych nadgryzionych zębem czasu. Oślepia ją blask energii młodego mężczyzny, który szybko mówi, długo pracuje i ciągle szuka nowych doświadczeń. „Masz już sześćdziesiąt pięć lat. Miałeś swój czas. Teraz potrzebujemy świeżej krwi. Czas dać szansę młodszym”. Jednak każdy, kto ma oczy, widzi, że złoty zegarek na ręku Eduarda, prezent z okazji odejścia na emeryturę, to zwykłe świecidełko w porównaniu ze złotem jego serca. Eduardo wciąż ma dużo do zaoferowania. Firma, która traci jego mądrość i lojalność, zaprzepaszcza bardzo wiele. Media i nasz krąg kulturowy nie są dużo lepsze, jeżeli chodzi o docenianie starszych ludzi. Czci się raczej młodość. „Bądź młody. Baw się!”, „Następne pokolenie!” – to mówią do nas kampanie marketingowe. Jakiś czas temu widziałem audycję telewizyjną o najnowszym trendzie fitness: wchodzeniu i schodzeniu po schodach. Pokazywano wywiad z jakąś kobietą o blond włosach rozwiewanych przez wiatr, która codziennie przywdziewa kombinezon z lycry i sportowe buty, by dzięki ćwiczeniom na schodach budować swoją formę fizyczną. Reporter zapytał ją: „Tak na marginesie, ile pani ma lat?”. „Czterdzieści cztery” – odpowiedziała blondynka. Reporter był mocno zdumiony i odrzekł: „Gdybym miał zgadywać, powiedziałbym, że dwadzieścia dziewięć”. Kobieta tylko z dumą się uśmiechnęła. Żyjemy w kulturze przesiąkniętej młodością – najnowsze mody, diety i trendy fitness. Clive Staples Lewis nazywa to snobizmem chronologicznym, czyli zakładaniem, że „nowe” automatycznie oznacza „nowe i ulepszone”, a „najnowsze” oznacza „postępowe”. Eduardo ma złoto. James ma srebro. Louis ma diamenty. Jako dziadek posiadasz podobne skarby. Rzad13

ko zdarza się rynek, który chce dokonywać transakcji w tej walucie, ale jest jedna grupa osób, która z pewnością będzie zainteresowana bogactwem twojej mądrości, doświadczenia, miłości i życia – twoimi klientami chętnie zostaną wnuki. Końcowy etap ścieżki życia to dynamika pokoleń. Twoje dzieci mają teraz własne dzieci. Reszta świata może właśnie wysłała cię na emeryturę. A może jesteś pięćdziesięciolatkiem lub zbliżasz się do pięćdziesiątki. Wciąż jesteś pełen energii, robisz karierę i czujesz się bardziej jak trzydziestopięciolatek niż jak dziadek. Może fakt, że zostałeś dziadkiem, był dla ciebie dużą niespodzianką. Właśnie zaczynałeś doceniać to, że twoje dzieci są samodzielniejsze i samowystarczalne jako osoby dorosłe... Myślisz: „Co powinienem robić? Jakie są zasady?”. Nigdy specjalnie nie zastanawiałeś się nad znaczeniem bycia dziadkiem i w ogóle nie czujesz się gotowy do tej roli. Nawet nie jesteś pewien, czy chcesz być nazywany dziadziem. Jednak niezależnie od tego, ile masz lat i jak dobrze jesteś przygotowany, twoje wnuki są gotowe zatrudnić cię na jeszcze jedną kadencję na jednym z najważniejszych stanowisk na świecie: na stanowisku dziadka. Często rozważane jest przysłowie afrykańskie, które mówi, że „potrzeba całej wioski, by wychować dziecko”. Niektórzy słusznie wskazują na to, że przede wszystkim należy dostrzec i docenić liczne korzyści, jakie dziecko odnosi z zaangażowania obojga rodziców w jego życie. Byłoby jednak idealnie, gdyby rodzice mogli otrzymać duże wsparcie od innych mieszkańców „wioski”, w tym dziadków swoich dzieci. W Journal of Marriage and Family badacze Neugarten i Weinstein wymienili pięć kategorii osobistych doświad14

czeń dziadków. Innymi słowy, gdy dziadkowie angażują się w swoją misję, ich udziałem staje się następujących pięć doświadczeń: 1. Odkrycie biologicznej odnowy i ciągłości: możliwość poczucia się znowu młodym i świadomość tego, że twoje nazwisko, charakter i rodzina przeżyją ciebie samego. 2. Spełnienie emocjonalne: radość płynąca z tego, że jest się krewnym tych cudownych, utalentowanych dzieci. „Nikt nigdy nie miał tak cudownych wnucząt jak ja!”. 3. Pełnienie funkcji wspierającej: poczucie, że jest się przydatnym dzięki doradzaniu, przekazywaniu historii rodziny i udzielaniu wsparcia finansowego. 4. Pośrednie poczucie sukcesu: szczycenie się osiągnięciami wnucząt lub ich przymiotami osobowymi. 5. Rozpieszczanie: przyjemność, której prawdopodobnie odmawiali sobie jako ojcowie. W swoich badaniach nad znaczeniem bycia dziadkiem Judd Swihart, długoletni przyjaciel Narodowego Centrum Ojcostwa, wykazał, że powyższe osobiste doświadczenia motywują dziadków do angażowania się w życie wnucząt. Niestety, tylko nieliczni dziadkowie, z którymi Swihart przeprowadzał wywiady, wyrazili przekonanie, że mogą być łącznikami pokoleniowymi. Innymi słowy, że wyznawane przez nich wartości mogą znaleźć odbicie w życiu ich wnucząt i że uda im się przekazać to, co uważają za istotne. Dlatego na etapie dynamiki pokoleń dobrze byłoby, abyś jako ojciec poświęcił trochę uwagi specyfice bycia dziadkiem. Korzyści, które dzieci czerpią z zaangażowania mojego ojca w ich życie, są o wiele większe niż to, co ja im daję. Podobnie wnuki będą zyskiwać na twoim cennym wkładzie 15

w ich życie - wkładzie, który stanowi uzupełnienie tego, co ofiarowuje im twój syn lub zięć. Jeżeli żyjesz wystarczająco długo, by zobaczyć dzieci wnuków, to możesz uznać, że zdobyłeś osobiste złoto, srebro i kamienie szlachetne. Nie bój się obdarzać tym bogactwem twoich wnucząt. Szczęśliwe jest dziecko, które może stwierdzić, że ma dwóch ojców, a nie jednego. Twoja misja nie zakończyła się, dziadku. Stała się właśnie dużo przyjemniejsza.

0-0110

ESP 13602

Wszystkie prawa autorskie i Kopiowanie, prawa do wykona wynajmowanie, wypożyproducenta do nagran ń publicznych ych utworó czanie, wykorz w zastrzeżone. i nadań RTV bez zezwole ystywanie tego nośnik nia zabron a ione.

W ramach serii „Przygoda Bycia Ojcem” ukazały się książki:

Czas trwania : 117 min. © National Center for Father © Fundacja Cyryla i Metod ing, 1998 (tato.net), ego 2012 © Rafał Janus, 2012

Tworzenie więzi dla ojców niemowląt

Ken Canfield

Zabawa nauka roZwój

ZABAWA, o przedsz NAUKA, ROZWÓJ kolakach, ale przede to książka nie tylko wszystkim

dla ojców przedszkolaków

dla ojców przed szkolaków

Piotr Szw edes – akto reżyser, prez r teatru Syrena, enter telew Prymus z izyjny; „Młodych Wilk a dla dzieci Tomek ze „Złotopo ów”, lskic – detektyw Szczęśliwy Wąs w „Zia h”, ojciec Zuz rnie”. i, Martynk i i Szymona.

Zabawa, nauka, rOZ wóJ

Okres prze o ich ojcach. dszkolny to jak i jego tata powinni czas, kiedy zarówno każdy na maluch, dynamicz swój spos nie się rozw ób. ijać, Dowiedz się: • z czym musi się zmie • dlaczego rzyć ojcie warto znale c przedszk • jak zadb olaka, źć czas na ać • jak uczy o bezpieczeństwo wspólną zabawę, ć dyscyplin swojego dziecka, y w atmo Już dziś baw sferze miło się, ucz i ści. Podejmij wyzwanie rozwijaj razem ze swoi i poznaj sma k przygody m dzieckiem. bycia ojcem .

Ken Canfi eld

Nie pędź. Zatrzymaj się. Przeczytaj. Dzięki tej książce przypomnisz sobie po co i dla kogo żyjesz. Polecam. Piotr Szwedes, aktor, ojciec trojga dzieci, lektor książki w wersji audio.

Zabawa, nauka, roZwój dla ojców przedszkolaków

Zabawa, nauka, roZwój to książka nie tylko o przedszkolakach, ale przede wszystkim o ich ojcach. okres przedszkolny to przecież czas, kiedy zarówno maluch jak i jego tata powinni dynamicznie się rozwijać, każdy na swój sposób. Dowiedz się: • z czym musi się zmierzyć ojciec przedszkolaka, • dlaczego warto znaleźć czas na wspólną zabawę, • jak zadbać o bezpieczeństwo swojego dziecka, • jak uczyć dyscypliny w atmosferze miłości. już dziś baw się, ucz i rozwijaj razem ze swoim dzieckiem. Podejmij wyzwanie i poznaj smak przygody bycia ojcem.

Ken Canfield

dr Ken Canfield (USA) – autor bestsellerowych książek na temat ojcostwa, założyciel National Center for Fathering i członek Międzynarodowej Rady Programowej Tato.Net., uhonorowany w 2010 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, ojciec pięciorga dzieci.

Zabawa nauka roZwój dla ojc

Czyta: Pio

ów przedszk olaków

tr Szwede

Zabawa, nauka, rozwój dla ojców przedszkolaków

WSPÓLNE ODKRYWANIE ŚWIATA

Czy wiesz, Czy Twoje jak bogaty jest świ dziecko zna at Two Twój świat? jego dziecka?

dla ojców dzieci w wieku szkolnym

Dziewczy nki i chło pcy uczyć się i odkrywać w wieku szkolnym . I robić to chcą pozn Dowiedz się: awać, razem… z tatą. • jak godz ić rolę ojca • kiedy dzia z pracą zawo łać • co niszczy a kiedy zachowa dową, ć spokój, a • czego potr co buduje trwałą więź zebu z dzieckie ją z Twojej Przygotu m, j się stron Odkryj wsp na jedną z najwspan y dzieci w wiek u szkolnym ólnie z dzie ialszych przy . razem nie ckiem świa gód w swo znaliście! t, jakiego im życiu

eld

Krzyszto f Ziemiec – radiowy i telewizyjn dziennikarz y, prezente „Wiadom r ości” i auto r program „Niepoko nani u ojciec trojg ” w TVP 1; a przed poża dzieci, które uratowa rem, uleg ł ając przy groźnem tym u poparzen iu.

WSPÓLNE ODKRYWANIE ŚWIATA dla ojców dziec i w wieku szko lnym

Lektura tej książki budzi z ojcowskiego letargu. Dzięki niej znacznie łatwiej ułożyć sobie życie tak, aby nasz dom był dla nas i dla naszych dzieci bezpieczną przystanią. Polecam. Krzysztof Ziemiec, dziennikarz, ojciec trojga dzieci, lektor książki w wersji audio

Ken Canfield

Ken Canfi

Dziewczynki i chłopcy w wieku szkolnym chcą poznawać, uczyć się i odkrywać. I robić to razem… z tatą. Dowiedz się: • jak godzić rolę ojca z pracą zawodową, • kiedy działać, a kiedy zachować spokój, • co niszczy, a co buduje trwałą więź z dzieckiem, • czego potrzebują z Twojej strony dzieci w wieku szkolnym. Przygotuj się na jedną z najwspanialszych przygód w swoim życiu. Odkryj wspólnie z dzieckiem świat, jakiego razem nie znaliście!

WSPÓLNE ODKRYWANIE ŚWIATA dla ojców dzieci w wieku szkolnym

Czy wiesz, jak bogaty jest świat Twojego dziecka? Czy Twoje dziecko zna Twój świat?

Ken Canfield

dr Ken Canﬁeld (USA) – autor bestsellerowych książek na temat ojcostwa, założyciel National Center for Fathering i członek Międzynarodowej Rady Programowej Tato.Net., uhonorowany w 2010 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej, ojciec pięciorga dzieci.

WSPÓ N E ODKRYLW ŚWIATA ANIE dl

a ojcó w wiekuwszdzieci kolnym

Czyta: Krz

ysztof Zie

miec

Wspólne odkrywanie świata dla ojców dzieci w wieku szkolnym

Dowiedz się: • jak nie stracić kontaktu z synem lub córką, • co można kontrolować, a czego już się nie da, • jak zadbać o bezpieczeństwo nastolatka, • co zrobić, by stać się dla dziecka przewodnikiem. Być może jako ojciec nastolatka przechodzisz trudne chwile. Dzięki tej książce odkryjesz, że to… naturalne. Przeczytaj i zdobądź siły do dalszego biegu.

Ojcostwo jest jak maraton. Aby go przebiec potrzebujesz treningu. Ta książka to obóz przygotowawczy. Polecam.

WSPANIAŁY CZAS ZMIAN dla ojców nastolatków

CZY OKRES DOJRZEWANIA MOŻE BYĆ „WSPANIAŁY”? TAK, O ILE TATA NASTOLATKA JEST GOTÓW NA ZMIANY. Etap dorastania to okres, w którym dziecko zmienia się w osobę dorosłą. Ojciec musi to zaakceptować i zbudować z dzieckiem całkiem nową relację.

Ken Canfield

WSPANIAŁY CZAS ZMIAN dla ojców nastolatków

Przemysław Babiarz, komentator sportowy, maratończyk, ojciec dwojga dzieci, lektor książki w wersji audio.

Wspaniały czas zmian dla ojców nastolatków

Na wodach dorosłości dla ojców dzieci pełnoletnich

Fundacja Cyryla i Metodego

Fundator i realizator programu Inicjatywa Tato.Net Fundacja Cyryla i Metodego została założona w 1998 r. w Warszawie przez bpa Władysława Miziołka, o. prof. Celestyna Napiórkowskiego OFMConv i dra Dariusza Cupiała. Wizją Fundacji Cyryla i Metodego jest budowanie mostów jedności. Fundacja realizuje swoją misję, prowadząc działania na rzecz pojednania i porozumienia między narodami, kulturami i wyznaniami oraz podejmując wysiłki na rzecz edukacji społecznej i moralnej. Czerpie z cyrylo-metodiańskiej spuścizny kulturowej. Wiosną 2000 r. dostrzeżono potrzebę opracowania programu działania na rzecz wzmocnienia rodzin przez wspieranie ojców. Owocem było późniejsze powstanie Inicjatywy Tato.Net. O programie Tato.Net Program Inicjatywa Tato.Net został uruchomiony w 2004 r. Realizowane projekty mają za zadanie inspirować i wspierać mężczyzn w pełnieniu roli ojca. Inicjatywa powstała w odpowiedzi na współczesne zapotrzebowanie rodzin, dzieci, a przede wszystkim samych mężczyzn i do nich głównie jest kierowana. Zasięg działania Tato.Net obejmuje kraje Europy Środkowej i Wschodniej (Słowacja, Rumunia, Ukraina, Białoruś, Rosja).

Pomysłodawca programu Pomysłodawcą i koordynatorem programu Tato.Net jest dr Dariusz Cupiał, współzałożyciel i prezes Fundacji im. św. Cyryla i Metodego. Z wykształcenia doktor teologii, ekumenista, absolwent KUL-u, stypendysta w Saint John’s University w Minnesocie (USA), autor książki Na drodze ewangelizacji i ekumenii oraz Kolumbowie naszego pokolenia. Należy do Stowarzyszenia Innowatorów Społecznych ASHOKA i Stowarzyszenia „Diakonia Ruchu Światło-Życie”. Wartości, wizja i misja Tato.Net Budowanie kultury odpowiedzialnego ojcostwa to uniwersalna wartość, która wyznacza sens istnienia Inicjatywy Tato.Net. „Przyszłość idzie przez rodzinę” – prorokował Jan Paweł II. Do odnowy osłabionej dziś rodziny niezbędna jest obecność ojca, którego dziecko potrzebuje w wymiarze fizycznym, emocjonalnym, psychicznym i duchowym. Wszystkie działania i projekty Tato.Net są ukierunkowane na realizację wizji: zwrócić dziecku serca ojca. Sposób działania Tato.Net 1. Kampanie społeczne oraz konferencje podkreślające znaczenie roli ojca i budujące życzliwą atmosferę wokół ojcostwa. 2. Warsztaty edukacyjne, seminaria, szkolenia, które w praktyczny sposób pomagają mężczyznom w pełni odkrywać wartość bycia ojcem. 3. Wspólne warsztaty przygodowe dla ojców i dzieci. 4. Portal internetowy www.tato.net (w języku polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim), na którym ojcowie dzielą się doświadczeniami i inspirują do większego zaangażowania się w życie dziecka. 86

5. Publikacje promujące ojcostwo. 6. Badania dotyczące problematyki ojcostwa. 7. E-biuletyn Tato.Net. 8. Forum Tato.Net – międzynarodowa konferencja poświęcona ojcostwu z udziałem ekspertów z różnych dziedzin, artystów, polityków, dziennikarzy, znanych sportowców, podczas której rokrocznie bierze udział nawet kilkuset ojców. Jak się włączyć w misję Tato.Net? Zobacz na str. 94.

WarszTaty dla ojców organizowane przez Inicjatywę Tato.Net Co wyróżnia ojców, którzy osiągnęli sukces w budowaniu relacji ze swoimi dziećmi? Wieloletnie badania wykazały, że jest 7 takich obszarów. Warsztat przedstawia te dobre praktyki. Ojcowie zajęci innymi aktywnościami mogą być oddaleni emocjonalnie od swoich dzieci. Warsztat ma na celu pokazanie metod pogłębienia relacji z dzieckiem.

Każdy ojciec pragnie, żeby jego dziecko rozwijało swój potencjał, realizowało marzenia i „do czegoś w życiu doszło”. Jednak nie każdy wie, jak pomóc mu odkryć jego niepowtarzalny talent. Na warsztacie zdobędziesz cenne informacje oraz wzmocnisz wiarę w to, że Twoje zaangażowanie w rozwój dziecka może zmienić losy przyszłego pokolenia.

Jak efektywnie spędzić czas z synem lub córką? Warsztaty przygodowe to imprezy terenowe, podczas których ojcowie mogą wybrać się z dziećmi na prawdziwą wyprawę. To czas na poprawę relacji i budowanie więzi. Ojciec jest dla córki pierwszym mężczyzną w jej życiu, relacja z nim wpływa na postrzeganie siebie jako kobiety i późniejsze relacje z mężczyznami. Warsztaty dla ojców i ich dorastających córek to idealna okazja, aby zacieśnić wzajemne stosunki. Można przestać być mężem, ale zawsze pozostaje się ojcem. Dla ojców po rozwodzie, separacji, odbywających karę pozbawienia wolności, nie mieszkających ze swoimi dziećmi powstał program spotkań w małych grupach.

Wypowiedzi uczestników warsztatów Tato.Net

Program „Wielka przygoda” „Zmagaliśmy się na pontonie, spływając Dunajcem. Na rowerach pokonaliśmy 12 km. Zdobywaliśmy szczyt Trzech Koron podczas burzy i gradobicia, walcząc ze zmęczeniem. Wieczorami mieliśmy czas na wymianę doświadczeń między ojcami, rodziły się inspiracje do nowych działań. Warsztaty Przygodowe to bardzo dobry pomysł, jak być lepszym i twórczym ojcem. Polecam wszystkim tatom!” Marcin

Zobacz więcej na stronie www.tato.net/warsztaty 90

Wypowiedzi uczestników warsztatów Tato.Net

Program „7 sekretów efektywnego ojcostwa” W swoim około 20-letnim życiu zawodowym uczestniczyłem w takiej liczbie szkoleń, warsztatów i kursów, że nie jestem w stanie precyzyjnie podać tej liczby. Coś koło 150. Ale ile z nich naprawdę pozostawiło trwały ślad w mojej pamięci? Zapewne nie więcej, niż kilka. Teraz do tej krótkiej listy mogę dopisać kolejną pozycję – 7 sekretów efektywnego ojcostwa. Tomek

Zobacz więcej na stronie www.tato.net/warsztaty 91

Wypowiedzi uczestników warsztatów Tato.Net

Program „Tato & Córka” „Spędzam niewiele czasu sam na sam z moim tatą. Nigdy wcześniej nie miałam sposobności, by porozmawiać z nim o naszej relacji. Było to odkrywcze spotkanie.” „Teraz ona wie, jak bardzo jest dla mnie ważna i jak bardzo ją kocham.” „Cieszę się, bo dzięki temu spotkaniu wiem, że mój tata naprawdę mnie kocha. Powiedzieliśmy sobie szczerze o naszych uczuciach, czego nigdy w życiu jeszcze nie robiliśmy. Przełamaliśmy strach w pytaniach i odpowiedziach.” Znajdź najbliższe warsztaty podstrona internetowa www.tato.net/tc 92

Weź udział w spotkaniach ojcowskich klubów Tato.Net Kluby stanowią formę wzajemnego wsparcia samokształcenia mężczyzn, są rzeczywistością nową, ale bardzo potrzebną. Udział w klubie, mimo że nie opiera się na formalnej strukturze, daje możliwość wymiany doświadczeń, dobrych praktyk oraz wzmocnienia świadomości swojej roli rodzinnej i społecznej. To miejsce podejmowania lokalnych inicjatyw przez ojców (rajdy, pikniki, festyny, biegi, spotkania dyskusyjne, filmowe, itp.) Do klubu mogą przyłączyć się ojcowie z różnym doświadczeniem ojcowskim i w różnej sytuacji życiowej.

Załóż lub znajdź klub w Twojej miejscowości www.tato.net/ojcowskie-kluby 93

Zaangażuj się! Jeśli uważasz, że Inicjatywa Tato.Net jest ważnym i potrzebnym przedsięwzięciem – włącz się w rozwijanie misji Tato.Net, np. poprzez: • Przyłączenie się do Klubu Twórców Tato.Net. Dołącz do grona darczyńców, którzy wnoszą niezbędny wkład w zabezpieczeniefinansowania projektów Inicjatywy w zadeklarowanejregularnej lub jednorazowej kwocie; • Odprowadzenie 1% podatku na rozwój Tato.Net • Popularyzację akcji „Ojcostwo Procentuje” – 1% podatku na rozwój Tato.Net (KRS: 0000208956); • Promocję idei warsztatów i innych projektów Tato.Net (np. przez reklamę na samochodzie, w lokalnej gazecie, udostępnienia swojej strony internetowej np. umieszczenie banera, linków itp.); • Podjęcie e-wolontariatu pracowniczego poprzez udostępnienie Fundacji swojej wiedzy i kompetencji; • Inną aktywność (trener, organizator lokalny warsztatów dla ojców oraz Ojcowskiego Klubu lub praca pro publico bono) dla Inicjatywy Tato.Net. 94

Nie znam drugiej takiej inicjatywy na świecie, która zrobiła tak wiele dla tak wielu mając tak niewiele środków. Dr Ken Canfield o Tato.Net

Przekaż wsparcie Włącz się w rozwój kultury odpowiedzialnego ojcostwa. Jeżeli to możliwe, wesprzyj finansowo już teraz Inicjatywę Tato.Net i dołącz do Klubu Twórców Tato.Net. Będzie to wspaniały dar, który przyniesie korzyść wielu rodzinom w kraju i zagranicą. Dziękujemy za podjęcie odpowiedzialności! www.tato.net • info@tato.net • tel. +48 81 527 9913 Nr konta dla wsparcia Inicjatywy Tato.Net – Fundacja Cyryla i Metodego: Santander PL32 1090 2688 0000 0001 3274 5411

Spis treści Wstęp. Raz ojcem – zawsze ojcem

Rozdział I. Pozostawić po sobie trwałą spuściznę

Rozdział II. Magiczna więź

Rozdział III. Wyjątkowa rola dziadka

Rozdział IV. Ekspresyjni dziadkowie

Rozdział V. Inny model męskości

Rozdział VI. Skracanie dystansu

Rozdział VII. Nawiązywanie kontaktu z wnukami

Rozdział VIII. Rozwijanie świadomości historii rodziny

Rozdział IX. Przekazuj wartości

Rozdział X. Szanuj swoje dzieci jako rodziców

Rozdział XI. Twoja spuścizna materialna

Rozdział XII. Cnota wierności

Ocena twojego ojcostwa

Inicjatywa Tato.Net