Komentarze do codziennej liturgii słowa

Komentarze do codziennej

l i tu r g i i s ł ow a

OKRES ZWYKŁY

OKRES ZWYKŁY od 16 do 21 tygodnia

Komentarze do codziennej liturgii słowa

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 1

20.04.2017 12:21

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 2

20.04.2017 12:21

Komentarze do codziennej liturgii słowa OKRES ZWYKŠY od 16 do 21 tygodnia

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 3

20.04.2017 12:21

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 4

20.04.2017 12:21

LITURGICZNE MISTERIUM Uroczystość Zesłania Ducha Świętego kończy okres Wielkanocy i otwiera przed nami długą serię tygodni zwykłych, inaczej zwanych okresem w ciągu roku. Charakterystykę tego długiego okresu, który rozciąga się od Bożego Narodzenia do Wielkiego Postu, a następnie od Zesłania Ducha Świętego do Adwentu, dobrze określa termin „czas Kościoła”. Jest to trzecia część historii zbawienia. Po czasie oczekiwania i przygotowania (ST) celebrowanym w Adwencie oraz spełnienia obietnicy (Chrystus i całe Jego misterium) celebrowanym w tzw. okresach mocnych, nastaje czas Kościoła, który „«wśród prześladowań świata i pociech Bożych podąża naprzód w pielgrzymce», głosząc krzyż i śmierć Pana, aż przyjdzie” (KK 8). Tymczasem królestwo Boże w nim jest obecne i powoli wzrasta, zmierzając do pełni (por. KK 5). Charakterystykę tego okresu lepiej widać w porównaniu z cyklem chrystologicznym, który obejmuje okres Narodzenia Pańskiego i Wielkanocy.

Następują wtedy po sobie, w krótkich odstępach czasu, święta, podczas których celebrujemy różne misteria życia Chrystusa: od urodzin do Paschy, od chwalebnego 5

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 5

20.04.2017 12:21

Wniebowstąpienia do Zesłania Ducha Świętego. Czas ten, poświęcony posłannictwu Syna, ukazuje kolejne etapy życia Chrystusa w historii.

Z tematyką okresu zwykłego nie wiążą się żadne wielkie uroczystości liturgiczne. Nawet uroczystości Bożego Ciała czy Najświętszego Serca Pana Jezusa, które wyznaczają jego początek, nie łączą się z żadnym konkretnym wydarzeniem. Pierwsza nie łączy się, tak jak Wielki Czwartek, z ustanowieniem Eucharystii. Jest to raczej święto aktualnej obecności Chrystusa w Kościele pod postacią chleba i wina. Podobnie uroczystość Najświętszego Serca Pana Jezusa nie jest wspomnieniem Śmierci Zbawiciela. Jego serce przedstawiane jako przebite pozwala nam dostrzec wypływające z rany „strumienie miłosierdzia i łaski” oraz wielkość miłości ciągle aktualnej, którą symbolizuje.

Posłannictwo Ducha i misterium Kościoła

Te dwa okresy, pomimo różnego charakteru, nie są rozdzielone ani przeciwstawne. A to z dwóch powodów: – po pierwsze, dlatego że niedziela, która wyznacza rytm obydwu, celebruje, ujmując w całość, to samo misterium, którego elementy w pierwszym okresie przeżywamy w różnych uroczystościach; – po drugie, dlatego że obydwa posłannictwa, to Syna i to Ducha, które są, jak mówili starożytni, „dwiema dłońmi Ojca”, to dwa wymiary tego samego zbawczego działania. Z jednej strony posłannictwo Syna przygotowało posłannictwo Ducha, z drugiej posłannictwo Ducha sprawia, że misterium Chrystusa jest ciągle żywe w Kościele. W tajemniczy sposób Duch przedłuża Wcielenie Chrystusa w członkach Kościoła.

6

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 6

20.04.2017 12:21

Dlatego, podczas gdy pierwszy okres celebruje i wspomina wielkie wydarzenia, jakie wypełniły się w Chrystusie, drugi celebruje – możliwy dzięki uświęcającemu działaniu Ducha – udział człowieka w tych misteriach w okresie Kościoła.

Chociaż w Chrystusie Odkupienie się dokonało i zrodził się Kościół, to jednak wszystko musi dokonywać się na nowo do czasu, aż Odkupienie dotrze do wszystkich ludzi, do każdego z osobna. Ze strony Boga wszystko się już dokonało, ze strony człowieka, który ma otworzyć się na dar, wszystko musi się dopiero dokonać.

Ma to miejsce w Kościele, który jest ukrytym życiem Chrystusa w świecie; znakiem Jego ciągłej obecności. Wydaje się, że wspaniałe wyrażenie Pawłowe: Chrystus pośród was – nadzieja chwały (Kol 1, 27) najpiękniej to definiuje. Kościół tworzy w nas Chrystus. Kościół to Jego Ciało, które obejmuje cały świat, wszystkie stulecia i kontynenty. W tym Kościele obecny jest Duch Nauczyciela, ciągle żywe jest Jego słowo.

Prawdziwie Jego słowo, które kiedyś zabrzmiało w Palestynie, teraz powraca żywe w ustach Kościoła. Serce Chrystusa bije w piersi Kościoła. Kiedyś przechodził, uzdrawiając, pocieszając, nawracając: teraz nadal to czyni przez misjonarzy, kapłanów, zaangażowanych świeckich, i tak słowo kontynuuje swój bieg. Kiedyś sam wskazywał drogę zbawienia, teraz czyni to przez nauczanie Kościoła, które ukazuje dzisiejsze problemy w odwiecznym świetle Jego słowa. Kiedyś złożył ofiarę na krzyżu dla naszego zbawienia, dziś odnajdujemy tę samą rzeczywistość w Ofierze eucharystycznej i w sakramentach. „Ja jestem z wami przez wszystkie dni...”

(Mt 28, 20) – obiecał.

7

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 7

20.04.2017 12:21

Ewangelia i święci

W okresie zwykłym celebrujemy tętniące życie Kościoła, który niestrudzenie pielgrzymuje w czasie. Czynimy to poprzez dwa zasadnicze elementy: 1. Wspomnienia świętych, zwłaszcza Najświętszej Maryi Panny, których większość znajdziemy w tym okresie. Stanowią one wspaniały wyraz świętości Chrystusa, która odradza się w Kościele, żywy komentarz do życia Boskiego Mistrza. Jak kwiaty na wiosnę, niczym żywy cud, pojawiają się na gałęziach uśpionych przez zimę i ukazują trwałą żywotność drzewa, podobnie święci, którzy rodzą się z wiekowego pnia Kościoła, ukazują, że ciągle ożywia go Duch Zmartwychwstałego. Poza tym oni, uprzedziwszy nas w drodze do ojczyzny, wstawiają się za nami u Boga.

2. By objaśnić życie Kościoła, liturgia nieprzerwanie głosi Ewangelię. Nie po to, by wspominać, co Chrystus uczynił danego dnia, ale by ukazywać Chrystusa działającego w dzisiejszym świecie. Odczytuje Listy apostolskie nie jako przesłanie skierowane do zamierzchłych wspólnot pierwotnych, ale jako słowo, które dotyka istoty naszych dzisiejszych problemów.

Misterium niedzielne1

Niedziela jest niczym „postój dla Kościoła wędrującego”, który nadaje rytm pielgrzymowaniu Kościoła do czasu, „aż On przyjdzie”. Eucharystia niedzielna, poPor. CEI, Il Giorno del Signore. Nota pastorale, Roma 1984; Jan Paweł II, List apostolski Dies Domini, Rzym 1998; CEI, Comunicare il Vangelo in un mondo che cambia. Orientamenti Pastorali per il 1° decennio del 2000, nn. 4749; Benedykt XVI, Posynodalna adhortacja apostolska Sacramentum Caritatis, Rzym 2007, nr 72nn.

1

8

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 8

20.04.2017 12:21

karm w drodze, daje Kościołowi ciągle nowe siły, by szedł na spotkanie z Panem.

Niedziela jest pierwotnym dniem świątecznym, podstawą i rdzeniem całego roku liturgicznego (por. KL 106). Wymownym i proroczym wspomnieniem cudów, jakie Bóg uczynił, do których należą: – początek stworzenia; – chwalebne Zmartwychwstanie Chrystusa; – cud Zesłania Ducha Świętego.

Wszystkie wielkie dzieła Pan dokonał tego dnia.

Dlatego Kościół wszystkich czasów może powtarzać wyznanie męczenników z Abiteny (304 rok): „Nie możemy żyć bez sprawowania Eucharystii w dniu Pańskim”.

Samo „przykazanie” jest tylko formalnym wyrazem nieprzepartej potrzeby chrześcijanina. Chodzi o odnowę rozumienia „dnia Pańskiego” (dies Domini), aby był dniem Chrystusowym (dies Christi), dniem Kościoła (dies Ecclesiae), dniem człowieka (dies hominis) i symbolem dnia dni (dies dierum)2. Niedziela jest dniem Pańskim, ponieważ upamiętnia Jego Paschę. Tego dnia spotykamy Chrystusa Zmartwychwstałego, niemal odczuwamy tchnienie Jego żywej obecności, po czym idziemy głosić światu Jego zwycięstwo nad złem i nad śmiercią. Jest to dzień Kościoła, wspólnoty zbawionych i rodziny Bożej. „Kościół” oznacza zgromadzenie. Samo bycie razem członków Kościoła stanowi jego widzialną realizację.

I ukazuje się światu jako Ciało Pańskie. Wspaniały obraz stanowi wizyta Samuela w domu Jessego: „Samuel zapytał Jessego: «Czy to już wszyscy młodzieńcy?». Odrzekł: «Został jeszcze najmłodszy, który pilnuje owiec».

2

Por. Jan Paweł II, List apostolski Novo millennio ineunte, Rzym 2001.

9

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 9

20.04.2017 12:21

Samuel powiedział do Jessego: «Poślij kogoś i sprowadź go tutaj, gdyż nie zasiądziemy do uczty ofiarnej, zanim on nie przybędzie». Posłał więc Jesse i kazał sprowadzić chłopca [Dawida]” (1 Sm 16, 11-12). Tak powinniśmy stale postępować na każdej niedzielnej Eucharystii.

Wszystkich dotyczy zalecenie Kościoła pierwotnego: „Aby nikt nie zmniejszał Kościoła swoją nieobecnością i nie pozbawiał Ciała Chrystusa jednego członka” (Didascalia Apostolorum, 27).

Niedziela jest dniem Eucharystii. To czyńcie na moją pamiątkę – powiedział Jezus po uczynieniu eucharystycznego gestu. W przełamanym chlebie było całe Jego życie ofiarowane za nas Ojcu, w kielichu cały dar bezgranicznej miłości, aż po męczeńską Śmierć. Od tamtej pory, co tydzień, Kościół gromadzi się, by powtarzać ten gest i ponawiać tę tajemnicę. Czyni to jako pamiątkę i zapowiedź, żeby przez wspominanie wieczerzy i krzyża głosić nową rzeczywistość, w której miłość jest normą, a dar z siebie – prawem. Jest to dzień świąteczny: świętem jest wspólne spotkanie, aby celebrować wielkie wydarzenie – Zmartwychwstanie, na którym opiera się nasza nadzieja. Święto oznacza radość i głęboki pokój: radość ze spotkania z Nim, a także z bycia razem z braćmi. Kościół pierwotny mówi: „Ten, kto się zamartwia i smuci w tym dniu, popełnia grzech”.

Potrzeba więc, kluczowego w tym czasie, zaangażowania godnego miana chrześcijanina. Chodzi o udział co niedzielę w wielkiej uczcie zbawienia, o radosne czerpanie ze źródła Zbawiciela, by głosić Jego Śmierć i Zmartwychwstanie w oczekiwaniu na Jego powtórne przyjście.

10

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 10

20.04.2017 12:21

Ilustracje – między narracją a symbolem

Rysunki w naszej publikacji czerpią inspirację raz z aspektu symbolicznego innym razem narracyjnego czytań liturgicznych w ich różnorodności i bogactwie.

Nie są tylko ozdobą graficzną cieszącą oko i wprowadzającą dynamizm. Jak każdy element ikonograficzny, stanowią wartościowy dodatek, oferują też myślom i sercu element piękna oraz okazję do skupienia uwagi na jednym uchwyconym przez artystę szczególe, czasem nietypowym.

W ilustracjach zostały uwzględnione dwie propozycje wzajemnie się uzupełniające: – w ilustracjach do poszczególnych tygodni, w nagłówku znalazły się jednokolorowe rysunki nawiązujące do fragmentów Ewangelii: Marka (tygodnie 1 – 9), Mateusza (tygodnie 10 – 21), Łukasza (tygodnie 22 – 34); – pozostałe rysunki (czarno-białe), przy zachowaniu symbolicznego charakteru, proponują przedstawienie opisowo-wyobrażeniowe Ewangelii.

Rysunki otwierają zatem serce na Bożą inspirację dla naszej wyobraźni, a przez powiązanie i przeplatanie się elementów, symbole i opisy wprowadzają mocny akcent duchowy oraz zachętę do oderwania ducha od codziennych spraw i podniesienie go ku Bogu, a także do radowania się w Duchu, który żyje i działa w sercu każdego człowieka.

11

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 11

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY 847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 12

20.04.2017 12:21

16 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, ROK A

Obrazy królestwa Bożego We fragmencie Ewangelii, który dziś czytamy, Jezus opowiada trzy przypowieści: „Królestwo Boga podobne jest do…” (ewangelista Mateusz zamiast słowa „Boga” używa „niebieskie”, ponieważ, będąc Żydem, unika nazywania Boga). Troszczy się też o to, by uczniowie pojęli Jego orędzie.

Królestwo Boże

Aby dobrze zrozumieć podstawowy temat przepowiadania Jezusa, jakim jest głoszenie królestwa Bożego, przydatne będzie zestawienie tego, co Jezus o nim powiedział.

Czym jest królestwo Boże? Jest czasem, w którym Bóg ostatecznie ofiaruje się ludziom, wzywając ich do tego, by stawali się Jego dziećmi i żyli jak bracia. Jest to także ogół osób, które pozwalają Bogu królować nad swoim życiem, czyli pozwalają się prowadzić Bogu i starają się przemieniać swoje życie na wzór Jezusa, sługi Boga i braci.

Kiedy przychodzi królestwo Boże? Przychodzi, gdy ludzie słuchają słowa Bożego: przyjęte, przynosi owoc.

Kto wchodzi do królestwa Bożego? Jezus stwierdza, że Bóg da swoje królestwo ubogim, głodnym, tym, którzy 13

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 13

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

płaczą, są nienawidzeni, lżeni i pogardzani (por. Łk 6).

Mówiąc to, Jezus odnosi się do tych, którzy całkowicie oddają się do dyspozycji Bogu, bez poczucia urazy i bez przemocy, aby przemienić siebie samych i świat.

Kto nie wchodzi do królestwa Bożego? Jezus stwierdza, że nie wchodzą do niego bogacze, syci i ci, którzy wynoszą się nad innych; ci, którzy są zadowoleni z sytuacji w świecie, nie potępiają rażących niesprawiedliwości i nędzy, jaka ciąży na barkach najsłabszych, i nie czynią nic, aby odmienić ten stan rzeczy.

Co ma czynić ten, kto wchodzi do królestwa Bożego?

Wyświadczać dobro nawet temu, który czyni zło. Wyrzec się przemocy. Czynić innym to, co chce, aby inni mu czynili. Mieć zaufanie i prostotę dziecka. Modlić się.

Wejście do królestwa Bożego i wyjście z niego są dostępne dla wszystkich. Dlatego świat będzie zawsze – jak stwierdza ewangelia – wielkim polem, na którym rosną na tej samej ziemi dobre ziarno i chwasty (por. Mt 13).

Gdzie się zakończy królestwo Boże? U stóp Jezusa, który przyjdzie na obłokach, aby osądzić, jak przeżyliśmy życie (por. Mt 25). Bardziej niż zakończenie, będzie to prawdziwy, wspaniały początek królestwa: „Przyjdą ze wschodu i zachodu, z północy i południa i siądą za stołem w królestwie Bożym” (Łk 13, 29).

Ziarnko gorczycy i zaczyn

Teraz jesteśmy w stanie dobrze zrozumieć trzy przypowieści, które Jezus nam dzisiaj opowiada. Przyrównuje On królestwo Boże do ziarnka gorczycy, najmniejszego z nasion ogrodowych, które, rosnąc, staje się jedną z największych jarzyn. Porównuje je również do garści zaczynu, który gospodyni wkłada w mąkę. Ta mała ilość 14

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 14

20.04.2017 12:21

zaczynu podniesie całe ciasto od środka, nada mu smak i uczyni z niego inną rzeczywistość. Gorczyca i zaczyn są obietnicą przyszłości. Te obrazy mówią nam, że początki królestwa jawią się jako nic nie znaczące, prawie niewidoczne, ale z czasem stanie się ono bardzo duże.

Dobre ziarno i kąkol

Jezus rozwija bardziej przypowieść, w której porównuje królestwo Boże do „człowieka, który zasiał na swoim polu dobre ziarno. Gdy ludzie spali, przyszedł nieprzyjaciel, nasiał chwastu pomiędzy pszenicę i odszedł” (Mt 13, 24-25). Słudzy od razu chcieli pójść i go wyrwać, ale siewca był innego zdania. Pozwolił, aby pszenica i kąkol rosły razem. Dopiero w czasie żniwa dokona się rozdzielenie: kąkol trafi do ognia, pszenica do spichlerzy.

Wyjaśniając przypowieść, Jezus mówi, że rolą jest świat i że żyć w nim będą obok siebie „synowie królestwa i synowie Złego”(Mt 13, 38). Ktoś chciałby od razu wyrwać kąkol (ludzie niecierpliwi, którzy uważają się za sprawiedliwych i chcą usunąć złych). Bóg jest innego zdania. Jak przypominają nam Księga Mądrości (I czytanie) i psalm responsoryjny, Bóg jest cierpliwy, nieskory do gniewu i bogaty w łaskę. Wszystkim daje czas do nawrócenia. Dopiero na końcu życia będzie nas sądził.

Dobroć Boga dla ludzi pierwsze czytanie, Mdr 12, 13. 16-19

Rozdziały 10 – 19 Księgi Mądrości są rozważaniami o działaniu Boga poprzez wydarzenia historii. Bóg opiekuje się swym ludem także wtedy, gdy jest on rozproszony wśród pogan. Wielu gorszy się wstrzemięźliwością Boga wobec jego nieprzyjaciół. Jednak również poganie 15

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 15

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

są Jego stworzeniem i w swoim miłosierdziu daje On wszystkim czas do nawrócenia. Ten urywek łączy się wyraźnie z przypowieścią o dobrym ziarnie i kąkolu, przypowieścią, którą przedstawi nam Ewangelia.

Prócz Ciebie nie ma boga troszczącego się o wszystkich.

Przed kim miałbyś zdać sprawę ze swoich wyroków?

Twoja potęga jest podstawą sprawiedliwości, a w swej wszechwładzy wszystkich traktujesz łagodnie. Okazujesz potęgę, gdy ktoś wątpi w nieograniczoną moc Twoją, a jeśli ją uznaje, ostrzegasz go przed zuchwałością. Jesteś wszechwładny, a sądzisz łagodnie i kierujesz nami wyrozumiale, bo możesz uczynić wszystko, co zechcesz.

W ten sposób nauczyłeś lud swój, że człowiek prawy powinien kochać innych.

Panie, Ty jesteś dobry i łaskawy psalm responsoryjny, Ps 86

Na psalm responsoryjny składa się kilka wersów Psalmu 86, który jest modlitwą człowieka znajdującego się w poważnym niebezpieczeństwie. Wyraża ona ufność w miłosierdzie Boga, gdyż jest On pełen łaski, przebacza, jest nieskory do gniewu, litościwy i łagodny.

Gdyż Ty, Panie, jesteś dobry i przebaczający, pełen łaski dla tych, którzy Cię wzywają.

Panie, usłysz modlitwę moją, pospiesz na głos mej prośby!

Wszystkie narody, które stworzyłeś, przyjdą i oddadzą Ci pokłon, Panie, i sławić będą Twe imię.

Bo Ty jesteś wielki i czynisz cuda,

16

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 16

20.04.2017 12:21

tylko Ty jesteś Bogiem.

Ty jednak, Panie, jesteś Bogiem miłosiernym i litościwym, cierpliwym, pełnym łaski i wierności.

Spójrz na mnie i zmiłuj się nade mną!

Duch Święty przychodzi z pomocą naszej słabości drugie czytanie, Rz 8, 26-27

W kolejną już niedzielę okresu w ciągu roku czytamy list apostoła Pawła do pierwszej wspólnoty chrześcijańskiej w Rzymie. Apostoł stwierdza, że jesteśmy tak powolni i ciężko myślący, że nawet „nie umiemy się modlić tak, jak trzeba”. Lecz tajemnicze działanie Ducha „przychodzi z pomocą naszej słabości”, On podtrzymuje nas i nami kieruje. Przyczynia się za nami.

Właśnie w ten sposób Duch przychodzi nam z pomocą w naszej słabości. Gdy nie wiemy, jak mamy się modlić, Duch wstawia się za nami wołaniem bez słów. A Bóg, który przenika serca, zna pragnienie Ducha, ponieważ to właśnie zgodnie z Jego wolą Duch wstawia się za świętymi.

Przypowieść o chwaście wśród zboża Ewangelia, Mk 13, 24-43

Fragment Ewangelii przeznaczony na dzisiejszą niedzielę pochodzi z trzynastego rozdziału Ewangelii według św.

Mateusza, określanego jako „nauczanie w przypowieściach”. Jezus powiada, że królestwo Boże jest podobne do człowieka, który zasiał dobre nasienie na swoim polu, ale na tym samym polu nieprzyjaciel posiał także chwasty, które wyrosły razem z pszenicą. Bóg, gospodarz pola, pokazuje, że jest cierpliwy, pozwalając, aby pszenica i chwasty rosły razem na Jego polu. Dopiero 17

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 17

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

na końcu będzie rozdzielał i sądził. Jezus mówi jeszcze, że królestwo Boże jest podobne do ziarnka gorczycy zasianego w ogrodzie i do garści zaczynu włożonego w mąkę: obie te rzeczy rosną w nadzwyczajny sposób.

Opowiedział im też inną przypowieść. „Królestwo niebieskie podobne jest do człowieka, który zasiał na swoim polu dobre ziarno. Gdy ludzie spali, przyszedł nieprzyjaciel, nasiał chwastu pomiędzy pszenicę i odszedł.

Kiedy zboże wyrosło i wypuściło kłosy, wówczas ukazał się także chwast. Wtedy słudzy poszli do właściciela i zapytali: «Panie! Przecież dobre ziarno zasiałeś na polu.

Skąd więc wziął się chwast?». A on odpowiedział: «To dzieło nieprzyjaciela». Wtedy słudzy rzekli: «Czy chcesz, żebyśmy poszli i powyrywali go?».

On odparł: «Nie. Gdyż w czasie zbierania chwastu moglibyście wyrwać z nim także pszenicę. Pozwólcie im rosnąć razem aż do żniw. A w czasie żniw powiem żniwiarzom: Zbierzcie najpierw chwast, zwiążcie go w snopy i spalcie.

Pszenicę natomiast zanieście do mego spichlerza»”.

Opowiedział też inną przypowieść: „Królestwo niebieskie podobne jest do ziarna gorczycy, które pewien człowiek zasiał na polu. Jest ono wprawdzie najmniejsze ze wszystkich nasion, ale gdy wyrośnie, przewyższa inne krzewy. Staje się drzewem, a ptaki przylatują i zakładają gniazda wśród jego gałęzi”.

Opowiedział im jeszcze inną przypowieść: „Królestwo Boże podobne jest do zakwasu, który pewna kobieta wzięła i wymieszała z trzema miarami mąki, a wszystko się zakwasiło”.

Wszystko to mówił Jezus do tłumów w przypowieściach.

A bez przypowieści nic im nie mówił. Tak wypełniło się słowo

18

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 18

20.04.2017 12:21

przekazane przez proroka: Będę mówił w przypowieściach, będę ogłaszał rzeczy zakryte od początku świata.

Potem opuścił tłumy i wszedł do domu. Uczniowie podeszli do Niego i prosili: „Objaśnij nam przypowieść o chwaście na roli”.

On więc powiedział: „Siewcą dobrego nasienia jest Syn Człowieczy, a rolą jest świat. Dobrym ziarnem są synowie królestwa, a chwastem – synowie Złego. Nieprzyjacielem jest diabeł, a żniwem – koniec świata. Żniwiarzami zaś są aniołowie.

Podobnie jak zbiera się chwast, żeby spalić go w ogniu, tak też będzie przy końcu świata. Syn Człowieczy wyśle aniołów, a oni usuną z Jego królestwa wszystkie przyczyny upadku oraz tych, którzy postępują niegodziwie. I wrzucą ich do rozpalonego pieca. Tam będzie płacz i zgrzytanie zębów. Sprawiedliwi natomiast zajaśnieją jak słońce w królestwie swego Ojca.

Kto ma uszy, niech słucha.

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 19

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

16 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, ROK B

Owce zebrane przez ich pasterza W tę niedzielę słowo Boże dostarcza kilka okazji do zamyślenia się nad sprawiedliwością i dobrocią Boga.

Biblijne znaczenie sprawiedliwości łączy się ze słowem szalom, „pokój”; w Panu wszelki podział zanika w jedności, wszelki nieporządek staje się ładem, a braterstwo wszystkich ludzi urzeczywistnia się w komunii w Chrystusie, Synu Bożym. Namysł nad Bożą dobrocią wiąże się z obrazem pasterza oddającego życie za swoje owce. Nie jest on tylko przewodnikiem i właścicielem stada, ale jego towarzyszem. Dzieli z owcami wędrówkę, głód, pragnienie, chłód nocy, obawę przed napaściami i spokój pastwiska. Bóg jest Pasterzem pośród owiec, które przyszedł zebrać: zechciał dzielić z ludźmi życie, a nawet śmierć, w swoim Synu Jezusie.

Jezus, a potem apostoł Piotr

Jezus powiedział o sobie samym: „Ja jestem dobrym pasterzem. Dobry pasterz poświęca swoje życie za owce” (J 10, 11). W przeznaczonym na dziś fragmencie Ewangelii, Jezus widzi wiele osób błąkających się po pustyni jak owce bez pasterza. Lituje się nad nimi i zaczyna je nauczać tych prawd, które pozwalają zrozumieć, że ży20

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 20

20.04.2017 12:21

cie nie jest pustynią, lecz Bożym darem, że nikt nie jest sam i opuszczony, ale każdy jest strzeżony przez Pana jak źrenica oka. Tylko jeden apostoł jest w Ewangelii nazwany przez Jezusa „pasterzem”. Piotr trzy razy słyszy, jak Jezus mówi do niego: „Paś moje baranki (…)

Paś owce moje” (J 21, 15-17). Jednak sam Piotr w swoim pierwszym liście powtarza starszym chrześcijańskich wspólnot słowa, które Jezus skierował do niego: „Paście Boże stado, które jest przy was, nie z przymusu, ale dobrowolnie, zgodnie z wolą Bożą; nie ze względu na niegodziwe zyski, ale z oddaniem!” (1 P 5, 2).

Zatem dzisiaj odsłania się w Piśmie Świętym sens obecności Kościoła w świecie. Jego zadaniem jest nie tylko prowadzenie ludzi, ma być również towarzyszem w ich wędrówce, w historii. Dziś bardziej niż kiedykolwiek, gdy znikły wielkie ideologie XX wieku, ludzkość wydaje się błąkać po pustyni wartości i idei. Zdawałoby się, że jedyną ideą zdolną poruszyć narody jest dzisiaj praca, poszukiwanie dobrobytu, ekonomiczna ekspansja. A więc właśnie dzisiaj pasterze mają za zadanie głosić światu królestwo opierające się na sprawiedliwości i pokoju.

W Liście do Efezjan św. Paweł przedstawia prawdziwy obraz Kościoła, który nie jest zamknięty za jakimś ogrodzeniem, nie stara się wznosić murów. W świątyni izraelskiej znajdował się mur, który miał oddzielać Żydów od pogan. Część świętego miejsca była zastrzeżona dla wybranych; wszyscy inni byli na zewnątrz. Jezus, który przyszedł wydoskonalić Prawo, burzy ten rodzaj muru i jednoczy obie części ludzkości. Święty Marek przedstawia obraz tłumu zebranego przez Jezusa wokół Jego apostołów. Wszystkie te osoby są w drodze: apostołowie wracają z misji, ludzie przychodzą 21

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 21

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

i odchodzą zaaferowani, nie mając nawet czasu na jedzenie. Jest wielkie poruszenie, jakby odzwierciedlające zatroskanie niepokojące nasze serca i nasze dni. Są to ludzie szukający Boga; osoby obarczone wieloma obowiązkami i odpowiedzialnością, żyjące w pośpiechu. Pomimo dużego zgiełku i poruszenia, ci ludzie szukają Jezusa, znajdują chęć i szereg powodów, aby wyruszyć i pójść pieszo tam, gdzie On jest. Jezus wzrusza się na ich widok; przyjmuje ich rozgorączkowanie, to, co mają do powiedzenia, to, co zobaczyli. Przyjmuje każdego człowieka z całym bagażem jego historii. Zbiera wszystkich w spokojnym miejscu i ofiaruje swoje nauczanie, swoje słowo.

Jeżeli spojrzeć na tę scenę od strony Jezusa, to rodzi się dziękczynienie za rozszerzenie granic Jego Kościoła na cały świat i za zgromadzenie wokół siebie wszystkich narodów, aby mogły się uznać za braci. Niemniej scena z Ewangelii domaga się od nas utożsamienia się z owcami, z tymi osobami wewnętrznie zagubionymi, i dostrzeżenia tego, że zebrani i przyjęci przez Jezusa, jesteśmy wszyscy na równi uczestnikami Jego zbawienia, ludźmi odpowiedzialnymi, powołanymi. Może więc w świecie rozbrzmiewać świadectwo chrześcijan, którzy przeżywają swoją przynależność do Kościoła, żyjąc w świecie, poruszając się po ulicach, przebywając w miejscach pracy, w szkołach.

Bóg sam ustanowi pasterzy pierwsze czytanie, Jr 23, 1-6 Biada pasterzom, którzy gubią i rozpraszają owce mojego pastwiska – wyrocznia Pana.

Dlatego tak mówi Pan, Bóg Izraela, o pasterzach, którzy pasą mój lud: To wy rozproszyliście moje owce, wypędzi-

22

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 22

20.04.2017 12:21

liście je i nie troszczyliście się o nie. Dlatego dotknę was karą za wasze złe czyny – wyrocznia Pana.

Ja sam zgromadzę resztę moich owiec ze wszystkich krajów, dokąd je wypędziłem, i przyprowadzę je na pastwisko. Będą płodne i rozmnożą się. Ustanowię nad nimi pasterzy, aby je paśli. Już nie będą się bały i nie będą gubić się ze strachu – wyrocznia Pana.

Wyrocznia Pana: Oto nadchodzą dni, gdy wzbudzę Dawidowi odrośl sprawiedliwą. Będzie panował jako król, działając roztropnie. Będzie stał na straży prawa i sprawiedliwości w kraju. Za dni jego panowania Juda będzie zbawiony, Izrael zaś będzie mieszkał bezpiecznie. Takie jest imię, którym będą go nazywać: «Pan naszą sprawiedliwością».

W starożytnej cywilizacji pasterskiej królowie byli nazywani „pasterzami ludów”. Bóg posyła proroka Jeremiasza, by upominał królów z królestwa Judy na krótko przed zniszczeniem Jerozolimy: „Biada pasterzom, którzy prowadzą do zguby i rozpraszają owce mojego pastwiska”.

Pan mym pasterzem, nie brak mi niczego psalm responsoryjny, Ps 23

Psalm 23 to najbardziej czuła i wzruszająca modlitwa Starego Testamentu. Zwracamy się w niej do Boga z ufnością, gdyż jest naszym dobrym pasterzem, który zaprasza nas na posiłek do swojego domu.

Pan moim pasterzem, nie brak mi niczego.

Pozwala mi leżeć na zielonych pastwiskach, prowadzi mnie nad wody, bym odpoczął.

Ożywia mnie na nowo,

23

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 23

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

prowadzi mnie po właściwych ścieżkach przez wzgląd na swoje imię.

Choćbym kroczył ciemną doliną, zła się nie ulęknę, bo Ty jesteś ze mną!

Twój kij pasterski i laska dodają mi otuchy.

Zastawiasz przede mną stół wobec mych przeciwników.

Namaszczasz mi głowę olejkiem, a mój kielich jest napełniony.

Dobroć i łaska niech idą za mną przez wszystkie dni mego życia, abym zamieszkał w domu Pana po najdłuższe czasy.

Chrystus jednoczy ludzkość drugie czytanie, Ef 2, 13-18

Poniższy fragment jest dalszym ciągiem listu apostoła Pawła do wspólnoty chrześcijańskiej w Efezie. Paweł składa dzięki Bogu, ponieważ utworzył On sobie nowy lud. Żydzi i poganie byli wcześniej rozdzieleni nienawiścią. Chrystus, nasz pokój, z obu części ludzkości uczynił jeden lud.

Lecz teraz wy, którzy niegdyś byliście daleko, w Chrystusie Jezusie staliście się bliscy dzięki Jego krwi.

On bowiem jest naszym pokojem. On w swoim ciele z dwóch części uczynił jedno i obalił dzielący je mur wrogości. Uchylił Prawo przykazań zawartych w przepisach, aby z dwóch części stworzyć w sobie jednego nowego człowie-

24

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 24

20.04.2017 12:21

ka i wprowadzić pokój. On pojednał z Bogiem obie części w jednym ciele przez krzyż, zabijając tę wrogość w sobie.

Przyszedł ogłosić dobrą nowinę: pokój wam, którzy byliście daleko i pokój tym, którzy byli blisko. Dzięki Niemu jedni i drudzy mamy dostęp do Ojca w jednym Duchu.

Jezus dobry pasterz Ewangelia, Mk 6, 30-34

Ewangelista Marek wzmiankuje o powrocie Dwunastu z pierwszej misji. Jezus chce, aby trochę odpoczęli. Ale potem Jego uwagę przyciągają tłumy błąkające się po pustynnym rejonie jak owce bez pasterza. I staje się ich nauczycielem.

W tym czasie apostołowie powrócili do Jezusa i opowiedzieli Mu o wszystkim, czego dokonali i czego nauczali. A On rzekł do nich: „Idźcie sami na miejsce odludne i trochę odpocznijcie”. Tak wielu bowiem przychodziło i odchodziło, że nawet na posiłek nie mieli czasu.

Odpłynęli więc łodzią na miejsce pustynne. Ale widziano ich odpływających. Wielu to zauważyło. Przybyli więc tam pieszo ze wszystkich miast, nawet ich wyprzedzając.

Kiedy Jezus wyszedł na brzeg, ujrzał wielki tłum. Ulitował się nad nimi, ponieważ byli jak owce, które nie mają pasterza. I długo ich nauczał.

25

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 25

20.04.2017 12:21

16 TYDZIEŃ ZWYKŁY

16 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, ROK C

Czas na słuchanie Boga W tę niedzielę jesteśmy zaproszeni na ucztę słowa Bożego jako przyjaciele. Przyjaźń okazywana jest w domu Abrahama, który gości trzech pielgrzymów, i jest ona w domu Marty i Marii. To dzięki zażyłości z osobą Jezusa można dziś pojąć jak ważne jest słuchanie Jego słowa. Aby móc słuchać, trzeba przebywać z tym, który mówi, z radością oddać się poufałej rozmowie, znaleźć ciszę i spokój w sercu, by znalazł w nim miejsce przyjaciel, gość. Obok tej postawy przyjętej przez Marię, która siedzi u stóp Nauczyciela, jest też postawa Marty, zaaferowanej i pochłoniętej tysiącem rzeczy do zrobienia. Pomimo przekonania o pierwszeństwie słuchania, rozważanie tego fragmentu Ewangelii nie powinno prowadzić nas do przeciwstawiania życia kontemplacyjnego i życia czynnego, ale raczej do uznawania ich za równie ważne przejawy życia wiary.

Marta i Maria

Jezus często udawał się do Betanii: dom Łazarza i jego dwóch sióstr Marty i Marii był zawsze dla Niego otwarty.

Ewangelista Łukasz wspomina, że pewnego razu przybył niespodziewanie. Marta bardzo się ucieszyła z tej wizyty 26

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 26

20.04.2017 12:21

i zaczęła przygotowywać pokój, gdzie Jezus mógłby odpocząć (sprzątanie, porządkowanie, polerowanie), a także szykować stół (przygotowanie jedzenia, gotowanie). Krzątając się wokół tych spraw, Marta zirytowała się na widok swojej siostry Marii, która „usiadłszy u nóg Pana, słuchała Jego słowa”. „Panie, jest tyle rzeczy do zrobienia! Powiedz mojej siostrze, żeby mi pomogła!”. Jezus ma jednak inne zdanie: „Marto, Marto, martwisz się i niepokoisz o wiele”. Wydaje się przez to mówić, że dla Niego nie ma znaczenia, że pokój nie jest wysprzątany na błysk, że posiłek nie będzie obfity. Wszystkie te rzeczy są ważne jako znak przyjaźni, ale tylko do pewnego stopnia. Rzeczą najważniejszą, jedyną, do której Jezus naprawdę przywiązuje wagę, jest to, by przyjąć Go wewnętrznie, to znaczy starać się coraz lepiej Go poznać i zrozumieć, zaakceptować umysłem i sercem Jego naukę. I to właśnie się robi, słuchając Jego słowa. Wszystko inne jest drugorzędne. Ewangelista Łukasz opowiada o tym zdarzeniu, aby wszyscy chrześcijanie zrozumieli, że to jest właściwy sposób przyjęcia Jezusa: nie tylko w swoim domu, ale i w życiu, słuchając jak Maria, z uwagą i miłością, słów Jezusa. Wiedząc również, iż „słuchać słów Jezusa” oznacza zaraz potem włączyć się konkretnie w służbę innym i w czynną miłość.

Ta nauka stosuje się do wszystkich chrześcijan, w każdym czasie i w każdym miejscu: zasadniczą rzeczą jest słuchanie słowa Pańskiego, słuchanie umysłem i sercem nauczania Jezusa, aby móc stać się Jezusem, który żyje dziś i tutaj, gdzie my żyjemy.

Marta

Marta stara się zaspokoić potrzeby swego gościa i z troskliwością zajmuje się Jego osobą. Ewangelii nie jest 27

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 27

20.04.2017 12:21

Spis treści LITURGICZNE MISTERIUM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5 16 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 16 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 16 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . 26 Poniedziałek 16 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . 32 Wtorek 16 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40 Środa 16 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47 Czwartek 16 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55 Piątek 16 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62 Sobota 16 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69 17 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A . . . . . . . . . . . . . . . . . . 76 17 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . . 83 17 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . . 90 Poniedziałek 17 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . 98 Wtorek 17 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 106 Środa 17 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 114 Czwartek 17 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 121 Piątek 17 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128 Sobota 17 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 136 18 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . 144 18 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . 150 18 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . 158 Poniedziałek 18 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . 165 Wtorek 18 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 173 Środa 18 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 183

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 411

20.04.2017 12:21

Czwartek 18 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 191 Piątek 18 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 199 Sobota 18 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 206 19 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . 213 19 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . 220 19 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . 227 Poniedziałek 19 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . 235 Wtorek 19 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 243 Środa 19 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250 Czwartek 19 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 258 Piątek 19 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 266 Sobota 19 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 277 20 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . 285 20 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B. . . . . . . . . . . . . . . . . 291 20 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C. . . . . . . . . . . . . . . . . 297 Poniedziałek 20 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . 304 Wtorek 20 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 Środa 20 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 319 Czwartek 20 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 327 Piątek 20 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 335 Sobota 20 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 343 21 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok A. . . . . . . . . . . . . . . . . 351 21 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok B . . . . . . . . . . . . . . . . . 357 21 NIEDZIELA W CIĄGU ROKU, rok C . . . . . . . . . . . . . . . . . 364 Poniedziałek 21 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . 370 Wtorek 21 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 377 Środa 21 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 383 Czwartek 21 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 389 Piątek 21 tygodnia w ciągu roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 396 Sobota 21 tygodnia w ciągu roku. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 403

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 412

20.04.2017 12:21

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 413

20.04.2017 12:21

Tytuł oryginału: Messale dell’assemblea cristiana, feriale © 2011 Editrice ELLEDICI www. elledici.org Nuovo messale della comunità, domeniche, solennità e feste © 2008 Editrice ELLEDICI www. elledici.org Opracowanie wersji włoskiej: Komentarze na dni powszednie: Mario Filippi, Marino Gobbin, Enrico Pollet, siostry z klasztoru Arca Pacis – Emanuela Fossati.

Komentarze na niedziele: Teresio Bosco.

Tłumaczenie: Komentarze na niedziele i święta: Wojciech Bernasiewicz Komentarze na dni powszednie: Magdalena Dobosz Ilustracje: Severino Fabris Redakcja: s. M. Iwona Kopacz PDDM Korekta: Ewa Stuła, Ilona Kisiel, Joanna Wójcik Skład i łamanie: Tomasz Mstowski Druk i oprawa: WDN PAN Sp. z o.o. – Wrocław Nihil obstat: ks. Bogusław Zeman SSP przełożony prowincjalny Towarzystwa Świętego Pawła Częstochowa, 29 marca 2017 Teksty czytań i psalmów pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu.

Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem. © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 Teksty czytań i psalmów nie są zatwierdzone do użytku liturgicznego, mają jedynie pomóc w zrozumieniu komentarza do czytań liturgicznych.

ISBN 978-83-7797-847-4 © Edycja Świętego Pawła, 2017 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • fax 34.362.09.89 www.edycja.com.pl • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • fax 34.370.83.74 e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_ins.indd 416

20.04.2017 12:21

www.edycja.pl

847A_Komentarze_okres_zwykly_16-21_cover.indd 1

od 16 do 21 tygodnia

Kolejny tom serii komentarzy do liturgii zawiera rozważania do czytań i Ewangelii, zarówno na dni powszednie, jak i na niedziele okresu zwykłego od 16 do 21 tygodnia w ciągu roku. Dzięki poznaniu bogactwa czytań mszalnych tego okresu możemy doświadczyć radości z odkrywania, jak każdego dnia słowo Boże działa w naszym życiu.

Komentarze do codziennej liturgii słowa

Seria komentarzy do codziennej liturgii to niezwykła pomoc dla (nie)zwykłego czytelnika. Napisane prostym, przystępnym językiem, z odniesieniem do naszej codzienności pozwalają spotkać się z Bożym słowem, które otrzymujemy w codziennej liturgii, i odkryć je na nowo jako drogowskaz naszego życia.

Komentarze do codziennej liturgii słowa to książka nie tylko dla specjalistów czy kapłanów poszukujących tematów do homilii, lecz dla wszystkich, którzy z braku czasu nie mogą sobie pozwolić na dłuższą medytację czy pogłębione studium Pisma Świętego. Dla tych, którzy czytając słowo Boże, nie bardzo wiedzą, jak je odnieść do własnego życia.