Tytuł oryginału: Anotaciones 1988-2014 © Kiko Argüello © Biblioteca de Autores Cristianos – Madrid, 2016 Tłumaczenie: Joanna Korona i Artur Mrówczyński Konsultacja językowa: s. dr M. Iwona Kopacz PDDM Redakcja: Ewa Stuła Ewelina Michniowska-Addario Korekta: Ewa Micyk Skład i łamanie: Tomasz Mstowski Projekt okładki: © Rinaldo Maria Chiesa Druk i oprawa: Cytaty biblijne pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 ISBN 978-83-7797-962-4 © Edycja Świętego Pawła, 2018 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • fax 34.362.09.89 www.edycja.com.pl • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • fax 34.370.83.74 e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl Zyski ze sprzedaży tej książki zostaną przeznaczone na pomoc rodzinom, które zostały wysłane na misje.
962A_Adnotacje_inside.indd 4-5
Trzeba tworzyć wspólnoty chrześcijańskie, takie jak Święta Rodzina z Nazaretu, które żyłyby w pokorze, prostocie i uwielbieniu, gdzie drugi jest Chrystusem. (Słowa Najświętszej Dziewicy Maryi skierowane do Kiko Argüello 8 grudnia 1959 r.)
02.03.2018 08:06
Tytuł oryginału: Anotaciones 1988-2014 © Kiko Argüello © Biblioteca de Autores Cristianos – Madrid, 2016 Tłumaczenie: Joanna Korona i Artur Mrówczyński Konsultacja językowa: s. dr M. Iwona Kopacz PDDM Redakcja: Ewa Stuła Ewelina Michniowska-Addario Korekta: Ewa Micyk Skład i łamanie: Tomasz Mstowski Projekt okładki: © Rinaldo Maria Chiesa Druk i oprawa: Cytaty biblijne pochodzą z: Pismo Święte Starego i Nowego Testamentu. Najnowszy przekład z języków oryginalnych z komentarzem © Edycja Świętego Pawła, Częstochowa 2011 ISBN 978-83-7797-962-4 © Edycja Świętego Pawła, 2018 ul. Św. Pawła 13/15 • 42-221 Częstochowa tel. 34.362.06.89 • fax 34.362.09.89 www.edycja.com.pl • e-mail: edycja@edycja.com.pl Dystrybucja: Centrum Logistyczne Edycji Świętego Pawła ul. Hutnicza 46 • 42-263 Wrzosowa k. Częstochowy tel. 34.366.15.50 • fax 34.370.83.74 e-mail: dystrybucja@edycja.com.pl Księgarnia internetowa: www.edycja.pl Zyski ze sprzedaży tej książki zostaną przeznaczone na pomoc rodzinom, które zostały wysłane na misje.
962A_Adnotacje_inside.indd 4-5
Trzeba tworzyć wspólnoty chrześcijańskie, takie jak Święta Rodzina z Nazaretu, które żyłyby w pokorze, prostocie i uwielbieniu, gdzie drugi jest Chrystusem. (Słowa Najświętszej Dziewicy Maryi skierowane do Kiko Argüello 8 grudnia 1959 r.)
02.03.2018 08:06
PRZEDMOWA Korzenie Drogi Neokatechumenalnej sięgają II Soboru Watykańskiego. Stanowi ona pełen życia charyzmat, obecny w wielu miejscach na świecie i bogaty w owoce osobistego nawrócenia i odnowy Kościoła. Inicjatorami Drogi są Kiko Argüello i Carmen Hernández. Narodziła się ona wśród biednych Palomeras Altas w Madrycie, a miejsce powstania naznaczyło całą jej rzeczywistość dążeniem do ewangelizacji ubogich, grzeszników i odrzuconych przez życie. Taka jest też książka, którą prezentujemy. Chociaż autor – z obawy przed próżnością (nr 451) – miał wątpliwości, czy należy ją publikować, jestem pewny, że dobrze zrobił, pokonując te obawy i decydując się na rozpowszechnianie, także w ten sposób, charyzmatu otrzymanego od Ducha Bożego, a przeznaczonego na służbę wszystkim. Książka składa się z krótkich form literackich, które można czytać w dowolnej kolejności. Są to przemyślenia – spisywane pod wpływem wydarzeń, konwiwencji i spotkań, duchowe rozmowy z Bogiem, oskarżenia, prośby i odwołania do nadziei – skierowane do czytelnika. Niekiedy spotykamy się z bardzo odważnymi zwierzeniami płynącymi z serca autora. Przyjmują one nawet formę hymnów lub psalmów, wyrażających usilne błagania lub płomienne dziękczynienia składane Bogu. 7
962A_Adnotacje_inside.indd 6-7
02.03.2018 08:06
Adnotacje 1988-2014
Przedmowa
Na podstawie danych zawartych w tych krótkich utworach możemy śledzić ciąg historyczny od 1988 do 2014 roku. Łączy je – bardziej niż samo rozwinięcie tematyczne – historia wiary autora i historia Drogi Neokatechumenalnej. Zostały także ukazane bogate treści tego szczególnego charyzmatu. Historia ta pełna jest radości i cierpień. W tekstach autora widzimy jego walkę o wierne wykonanie polecenia danego mu przez Boga. Los Drogi i losy jej inicjatorów są ze sobą nierozerwalnie złączone w próbach i radościach. Przykuwa uwagę nieustanne przywoływanie pojęcia pokory w różnych odsłonach. Uwidacznia się w tym kontrast pomiędzy wielkością charyzmatu ewangelizacyjnego, jakim jest Droga Neokatechumenalna, a świadomością słabości i grzechu, którym podlega narzędzie ludzkie wybrane przez Boga. Strach poprzedza zazwyczaj jakąś trudną konwiwencję, spotkanie, podróż, odwiedziny; po nich następują dziękczynienia za zwycięskie działania Pana. Autor jest świadomy tego, że bez interwencji Boga nic by się nie udało, ponieważ istnieje radykalna przepaść pomiędzy narzędziem a Bożą obietnicą. Podkreśla swoją przemożną słabość i wspaniałość dzieła Bożego. Zdumienie Bożym działaniem w tysiącach miejsc i celebracji poprzedzone jest zawsze szczerym przekonaniem o własnej słabości i zaufaniem Bogu, wyrażonym niekiedy w głośnych błaganiach. Po każdym takim wydarzeniu autor dziękuje gorąco Bogu za Jego pomoc. Przemyślenia te, czytane bez pośpiechu i kontemplowane tak długo, jak będzie potrzeba, skłaniają do myślenia, modlitwy, podziwu i pytań. Na przestrzeni dziejów Kościoła pojawiło się wiele książek z gatunku tej, którą czytelnik ma przed sobą. Przypomnijmy choćby klasyczne już Słowa światła i miłości św. Jana od Krzyża czy Myśli Pascala. W XX wieku miałem możliwość
poznania innych tego typu pism. Najbardziej znana jest z pewnością Droga św. Josemaríi Escrivy, wydana po raz pierwszy w Walencji w roku 1939. W Ávila przeczytałem książkę Zalecenia dla kapłanów, opublikowaną przez rektora seminarium Baldomero Jiméneza Duque w 1962 roku. Josemaría Javierre zebrał myśli św. Anieli od Krzyża, wydane w 1997 roku pod tytułem: Skarb w naczyniu glinianym. Jako że książki tego typu nie są zazwyczaj uporządkowane systematycznie według tematów czy materii, nie jest konieczne czytanie ich po kolei. Każdy punkt jest tu jak nowy haust, którym można się powoli delektować. W łatwiejszym zrozumieniu pięciuset sześciu punktów, z których składa się niniejsza książka zatytułowana Adnotacje, może pomóc poznanie autora i Drogi Neokatechumenalnej oraz najważniejszych momentów ich historii. Poniżej przedstawiam krótki jej zarys. Ewangelizacja naszych czasów, Nowa Ewangelizacja, inicjacja chrześcijańska i katechumenat, o których mowa w pismach II Soboru Watykańskiego, najgłębiej i najoryginalniej znalazły swoje odzwierciedlenie w Drodze Neokatechumenalnej. Katechumenat jest dziś, tak jak w Kościele pierwszych wieków, metodą ewangelizacji, osobistego nawrócenia i formacji wspólnoty chrześcijańskiej. Powtarzające się doświadczenie tysięcy braci ze wspólnot potwierdza fakt, że w miarę postępowania na drodze katechumenatu rodzi się żywa i silna symbioza wiary osobistej z wiarą w wymiarze Kościoła (Ecclesia). Na podstawie życia we wspólnocie rodzi się w uczestnikach tej Drogi poczucie Kościoła. Kościół nie jest tu rozumiany jako rzeczywistość zewnętrzna w stosunku do człowieka, ale jako osobiste doświadczenie, które rodzi się i umacnia w drodze.
8
962A_Adnotacje_inside.indd 8-9
9
02.03.2018 08:06
Adnotacje 1988-2014
Przedmowa
Na podstawie danych zawartych w tych krótkich utworach możemy śledzić ciąg historyczny od 1988 do 2014 roku. Łączy je – bardziej niż samo rozwinięcie tematyczne – historia wiary autora i historia Drogi Neokatechumenalnej. Zostały także ukazane bogate treści tego szczególnego charyzmatu. Historia ta pełna jest radości i cierpień. W tekstach autora widzimy jego walkę o wierne wykonanie polecenia danego mu przez Boga. Los Drogi i losy jej inicjatorów są ze sobą nierozerwalnie złączone w próbach i radościach. Przykuwa uwagę nieustanne przywoływanie pojęcia pokory w różnych odsłonach. Uwidacznia się w tym kontrast pomiędzy wielkością charyzmatu ewangelizacyjnego, jakim jest Droga Neokatechumenalna, a świadomością słabości i grzechu, którym podlega narzędzie ludzkie wybrane przez Boga. Strach poprzedza zazwyczaj jakąś trudną konwiwencję, spotkanie, podróż, odwiedziny; po nich następują dziękczynienia za zwycięskie działania Pana. Autor jest świadomy tego, że bez interwencji Boga nic by się nie udało, ponieważ istnieje radykalna przepaść pomiędzy narzędziem a Bożą obietnicą. Podkreśla swoją przemożną słabość i wspaniałość dzieła Bożego. Zdumienie Bożym działaniem w tysiącach miejsc i celebracji poprzedzone jest zawsze szczerym przekonaniem o własnej słabości i zaufaniem Bogu, wyrażonym niekiedy w głośnych błaganiach. Po każdym takim wydarzeniu autor dziękuje gorąco Bogu za Jego pomoc. Przemyślenia te, czytane bez pośpiechu i kontemplowane tak długo, jak będzie potrzeba, skłaniają do myślenia, modlitwy, podziwu i pytań. Na przestrzeni dziejów Kościoła pojawiło się wiele książek z gatunku tej, którą czytelnik ma przed sobą. Przypomnijmy choćby klasyczne już Słowa światła i miłości św. Jana od Krzyża czy Myśli Pascala. W XX wieku miałem możliwość
poznania innych tego typu pism. Najbardziej znana jest z pewnością Droga św. Josemaríi Escrivy, wydana po raz pierwszy w Walencji w roku 1939. W Ávila przeczytałem książkę Zalecenia dla kapłanów, opublikowaną przez rektora seminarium Baldomero Jiméneza Duque w 1962 roku. Josemaría Javierre zebrał myśli św. Anieli od Krzyża, wydane w 1997 roku pod tytułem: Skarb w naczyniu glinianym. Jako że książki tego typu nie są zazwyczaj uporządkowane systematycznie według tematów czy materii, nie jest konieczne czytanie ich po kolei. Każdy punkt jest tu jak nowy haust, którym można się powoli delektować. W łatwiejszym zrozumieniu pięciuset sześciu punktów, z których składa się niniejsza książka zatytułowana Adnotacje, może pomóc poznanie autora i Drogi Neokatechumenalnej oraz najważniejszych momentów ich historii. Poniżej przedstawiam krótki jej zarys. Ewangelizacja naszych czasów, Nowa Ewangelizacja, inicjacja chrześcijańska i katechumenat, o których mowa w pismach II Soboru Watykańskiego, najgłębiej i najoryginalniej znalazły swoje odzwierciedlenie w Drodze Neokatechumenalnej. Katechumenat jest dziś, tak jak w Kościele pierwszych wieków, metodą ewangelizacji, osobistego nawrócenia i formacji wspólnoty chrześcijańskiej. Powtarzające się doświadczenie tysięcy braci ze wspólnot potwierdza fakt, że w miarę postępowania na drodze katechumenatu rodzi się żywa i silna symbioza wiary osobistej z wiarą w wymiarze Kościoła (Ecclesia). Na podstawie życia we wspólnocie rodzi się w uczestnikach tej Drogi poczucie Kościoła. Kościół nie jest tu rozumiany jako rzeczywistość zewnętrzna w stosunku do człowieka, ale jako osobiste doświadczenie, które rodzi się i umacnia w drodze.
8
962A_Adnotacje_inside.indd 8-9
9
02.03.2018 08:06
Adnotacje 1988-2014
Przedmowa
Doświadczenie pokazuje, że na Drodze Neokatechumenalnej przekazywane są wiernie i przyjmowane osobiście fundamentalne rzeczywistości Kościoła: Credo, Boże przykazania rozumiane w świetle Kazania na górze, modlitwa Ojcze nasz i modlitwa psalmami, sprawowanie sakramentów Kościoła, przede wszystkim Chrztu, Eucharystii i Pojednania. Nieustanne głoszenie kerygmatu wzywa do wiary, odświeża ją i w niej utwierdza. To jest katechumenat pochrzcielny, zwany neokatechumenatem, jako że zdecydowana większość członków wspólnot to ludzie już ochrzczeni. Wraz z wprowadzeniem liturgii w językach narodowych odkryto znikomą wiedzę chrześcijan na temat Biblii. Na Drodze Neokatechumenalnej proklamowanie słowa Bożego i celebracja Eucharystii wzmacniają się wzajemnie. Autentyczna ewangelizacja wymaga żywego złączenia słowa Bożego, sakramentów i namacalnej obecności żywych osób. Kościół dosłownie oznacza ‘zwołanie’ Boże. Wewnątrz tego Kościoła, który jest ojczyzną wszystkich powołań, każdy katechumen odkrywa powołanie, do jakiego woła go Pan: do tworzenia chrześcijańskiego małżeństwa, do posługi kapłańskiej, do życia konsekrowanego w zakonie kontemplacyjnym bądź apostolskim, do bycia katechistą wędrownym lub rodziną w misji. Choć nie jest to wyznaczoną przez inicjatorów charakterystyką Drogi Neokatechumenalnej, wśród jej członków rodzi się bardzo wiele powołań kapłańskich i do życia konsekrowanego. Ileż małżeństw powróciło do życia w jedności dzięki słuchaniu Ewangelii we wspólnocie! Jakże skuteczne jest przekazywanie wiary dzieciom w rodzinach! Na szczególne podkreślenie zasługują wymiar apostolski wiary członków wspólnot i ich gorliwość ewangelizacyjna. Jest to zupełnie naturalne, jako że powołanie chrześcijańskie
jest ze swojej natury misyjne. Widoczne są na Drodze Neokatechumenalnej pewne fundamentalne postawy chrześcijańskie, których wspomnienie pojawia się w niniejszej książce i które przedstawiamy jako odzwierciedlenie tej głębokiej rzeczywistości. Miłość do Jezusa Chrystusa, który umarł za nasze grzechy i swoim zmartwychwstaniem dał nam nowe życie, przekonanie o tym, że człowiek potrzebuje zbawienia i że mimo pozorów pragnie tego zbawienia ofiarowanego za darmo przez Boga w Jezusie Chrystusie umarłym i zmartwychwstałym, wiara w opatrzność Ojca Niebieskiego, który troszczy się o swoje dzieci, pokorna miłość prowadząca do pojednań wewnątrz i poza wspólnotą, ewangeliczna pewność, wzmocniona przez doświadczenie, że nie zbawia ani pieniądz, ani przyjemność, ani władza. Bożki nie zbawiają, lecz niszczą. Tylko w krzyżu chwalebnym Jezusa Chrystusa Bóg ofiaruje nam zbawienie przez głupstwo przepowiadania. Modlitwa otwiera serce człowieka na łaskę Boga. Każdy punkt tej książki to ślad i artystyczne odbicie egzystencjalnego doświadczenia autora. Motywem wiodącym przedstawianych treści są cechy charakterystyczne Drogi Neokatechumenalnej. Wiemy, że dla zaznajomionych z Drogą książka ta będzie niezwykle wymowna, jednakże siła ludzka i chrześcijańska, którą jest przesiąknięta, będzie równie znacząca dla pozostałych czytelników. Mamy nadzieję, że książka ta zostanie szeroko rozpowszechniona i będzie skutecznym wkładem w ewangelizację.
10
962A_Adnotacje_inside.indd 10-11
Valladolid, lipiec 2016 r. † Ricardo Kardynał Blázquez Pérez Arcybiskup Valladolid Przewodniczący Konferencji Episkopatu Hiszpanii
11
02.03.2018 08:06
Adnotacje 1988-2014
Przedmowa
Doświadczenie pokazuje, że na Drodze Neokatechumenalnej przekazywane są wiernie i przyjmowane osobiście fundamentalne rzeczywistości Kościoła: Credo, Boże przykazania rozumiane w świetle Kazania na górze, modlitwa Ojcze nasz i modlitwa psalmami, sprawowanie sakramentów Kościoła, przede wszystkim Chrztu, Eucharystii i Pojednania. Nieustanne głoszenie kerygmatu wzywa do wiary, odświeża ją i w niej utwierdza. To jest katechumenat pochrzcielny, zwany neokatechumenatem, jako że zdecydowana większość członków wspólnot to ludzie już ochrzczeni. Wraz z wprowadzeniem liturgii w językach narodowych odkryto znikomą wiedzę chrześcijan na temat Biblii. Na Drodze Neokatechumenalnej proklamowanie słowa Bożego i celebracja Eucharystii wzmacniają się wzajemnie. Autentyczna ewangelizacja wymaga żywego złączenia słowa Bożego, sakramentów i namacalnej obecności żywych osób. Kościół dosłownie oznacza ‘zwołanie’ Boże. Wewnątrz tego Kościoła, który jest ojczyzną wszystkich powołań, każdy katechumen odkrywa powołanie, do jakiego woła go Pan: do tworzenia chrześcijańskiego małżeństwa, do posługi kapłańskiej, do życia konsekrowanego w zakonie kontemplacyjnym bądź apostolskim, do bycia katechistą wędrownym lub rodziną w misji. Choć nie jest to wyznaczoną przez inicjatorów charakterystyką Drogi Neokatechumenalnej, wśród jej członków rodzi się bardzo wiele powołań kapłańskich i do życia konsekrowanego. Ileż małżeństw powróciło do życia w jedności dzięki słuchaniu Ewangelii we wspólnocie! Jakże skuteczne jest przekazywanie wiary dzieciom w rodzinach! Na szczególne podkreślenie zasługują wymiar apostolski wiary członków wspólnot i ich gorliwość ewangelizacyjna. Jest to zupełnie naturalne, jako że powołanie chrześcijańskie
jest ze swojej natury misyjne. Widoczne są na Drodze Neokatechumenalnej pewne fundamentalne postawy chrześcijańskie, których wspomnienie pojawia się w niniejszej książce i które przedstawiamy jako odzwierciedlenie tej głębokiej rzeczywistości. Miłość do Jezusa Chrystusa, który umarł za nasze grzechy i swoim zmartwychwstaniem dał nam nowe życie, przekonanie o tym, że człowiek potrzebuje zbawienia i że mimo pozorów pragnie tego zbawienia ofiarowanego za darmo przez Boga w Jezusie Chrystusie umarłym i zmartwychwstałym, wiara w opatrzność Ojca Niebieskiego, który troszczy się o swoje dzieci, pokorna miłość prowadząca do pojednań wewnątrz i poza wspólnotą, ewangeliczna pewność, wzmocniona przez doświadczenie, że nie zbawia ani pieniądz, ani przyjemność, ani władza. Bożki nie zbawiają, lecz niszczą. Tylko w krzyżu chwalebnym Jezusa Chrystusa Bóg ofiaruje nam zbawienie przez głupstwo przepowiadania. Modlitwa otwiera serce człowieka na łaskę Boga. Każdy punkt tej książki to ślad i artystyczne odbicie egzystencjalnego doświadczenia autora. Motywem wiodącym przedstawianych treści są cechy charakterystyczne Drogi Neokatechumenalnej. Wiemy, że dla zaznajomionych z Drogą książka ta będzie niezwykle wymowna, jednakże siła ludzka i chrześcijańska, którą jest przesiąknięta, będzie równie znacząca dla pozostałych czytelników. Mamy nadzieję, że książka ta zostanie szeroko rozpowszechniona i będzie skutecznym wkładem w ewangelizację.
10
962A_Adnotacje_inside.indd 10-11
Valladolid, lipiec 2016 r. † Ricardo Kardynał Blázquez Pérez Arcybiskup Valladolid Przewodniczący Konferencji Episkopatu Hiszpanii
11
02.03.2018 08:06
WSTĘP Od niemal trzydziestu lat notowałem w zeszytach, nieregularnie, bez określonego celu, myśli, refleksje, maksymy1, wspomnienia, uwagi, notatki, monologi, modlitwy itp., jakie rodziły się we mnie w trakcie mojej misji ewangelizacyjnej i katechetycznej, do której, wraz z Carmen Hernández i ojcem Mario Pezzim, wezwał mnie Pan w Kościele. Kilka razy przychodziła mi myśl o ewentualnym opublikowaniu tych notatek. Odrzucałem ją jednak z ostrożności i w obawie, że byłaby to jedynie moja próżność. Teraz, kiedy z powodu usilnych próśb, publikuję te zapiski, przypominam sobie słowa, które usłyszałem kiedyś od starego kapłana: „Nigdy nie przestawaj czynić dobra ze strachu przed pychą, bo to pochodzi od Szatana”. Co to za dobro w tym przypadku? Głoszenie chwały Boga przez dawanie świadectwa o Jego darmowej miłości i Jego bezwarunkowej wierności wobec mnie. Mnie, który, jak się przekonacie, jestem nieodpowiedni, niegodny, nieużyteczny, niewierny… Jeśli te zapiski komuś pomogą, chwała Panu. Ja ze swojej strony, proszę tylko czytelnika, aby przez wstawiennictwo Niektóre maksymy inspirowane są nie tylko Pismem Świętym, ale i pismami świętych, wypowiedziami ojców pustyni i Talmudem. 1
13
962A_Adnotacje_inside.indd 12-13
02.03.2018 08:06
Adnotacje 1988-2014
Najświętszej Maryi Panny, która wzbudziła i prowadzi Drogę Neokatechumenalną, polecił mnie miłosierdziu naszego Pana Jezusa Chrystusa, aby mnie zbawił. Módlcie się za mnie, bo jestem grzesznikiem.
W podziękowaniu Ojcom Świętym: Błogosławionemu Pawłowi VI Janowi Pawłowi I Świętemu Janowi Pawłowi II Benedyktowi XVI i Franciszkowi, którzy z urzędu Piotrowego uznali, przyjęli, zatwierdzili i wspierali Drogę Neokatechumenalną jako itinerarium inicjacji chrześcijańskiej i stałego wychowania w wierze, owoc soboru.
962A_Adnotacje_inside.indd 14-15
02.03.2018 08:06
Adnotacje 1988-2014
Najświętszej Maryi Panny, która wzbudziła i prowadzi Drogę Neokatechumenalną, polecił mnie miłosierdziu naszego Pana Jezusa Chrystusa, aby mnie zbawił. Módlcie się za mnie, bo jestem grzesznikiem.
W podziękowaniu Ojcom Świętym: Błogosławionemu Pawłowi VI Janowi Pawłowi I Świętemu Janowi Pawłowi II Benedyktowi XVI i Franciszkowi, którzy z urzędu Piotrowego uznali, przyjęli, zatwierdzili i wspierali Drogę Neokatechumenalną jako itinerarium inicjacji chrześcijańskiej i stałego wychowania w wierze, owoc soboru.
962A_Adnotacje_inside.indd 14-15
02.03.2018 08:06
ADNOTACJE 1988-2014
962A_Adnotacje_inside.indd 16-17
02.03.2018 08:06
1. Co to znaczy być chrześcijaninem? Mieć rozróżnianie. 2. Jak osiąga się rozróżnianie? Dzięki bojaźni. 3. Co to jest bojaźń? Oczekiwać w każdej chwili nadejścia nieszczęścia i mówić sobie: Czemu inni, a nie ja? Nie jestem od nich lepszy. 4. Co to jest pokora? Być przede wszystkim jednym z Jedynym. 5. Wszystko to, w czym jest Bóg, jest pokorne. 6. Całe stworzenie pełne jest pokory, ponieważ jest pełne posłuszeństwa. 7. Pamiętaj, synu mój, że czystość i dziewictwo sławione są na ziemi i w niebie.
19
962A_Adnotacje_inside.indd 18-19
02.03.2018 08:06
Adnotacja 19.
Adnotacje 1988-2014
8. Musisz nauczyć się pozbywać się regularnie wszystkiego, żebyś był bardziej wolny i szczęśliwy.
istnieje i nie ma sensu. Ty jesteś w ciele, ciało cię nosi, ciało się porusza. Bądź zawsze razem ze swoim ciałem, nie jesteś sam. Oznaczasz, urzeczywistniasz, tworzysz nową rzeczywistość eschatologiczną, w której jest Chrystus Zmartwychwstały.
9. Wznoś się do Boga, schodząc po stopniach pokory. 10. Chrześcijanin staje się wielki, będąc pokornym. 11. Co nas pociąga w przyrodzie? Jej perfekcja? Siła? Piękno? Spokój? Jej pokora i posłuszeństwo. Pragniemy ich, bo ich nie mamy. One mówią o Bogu. 12. Pamiętaj, synu mój, że przede wszystkim i ponad wszystko potrzebujesz pokory, bo ona pokonuje przeciwnika i niszczy wszystko, co pochodzi od wroga. 13. W relacjach z innymi niech nie schodzi z twoich ust prośba o wybaczenie. To oddala podstępy demona. 14. Pamiętaj, ty, który przygotowujesz się do bycia prezbiterem Świętego Kościoła Bożego, że będziesz szafarzem nowego kultu, Nowego Przymierza, nowego sanktuarium oczyszczonego krwią samego Boga. Chrystus potwierdza, pieczętuje, błogosławi i urzeczywistnia przez ciebie nową naturę. On żyje w tobie i przez ciebie. On już uświęcił, pouczył i uleczył, ty rozdajesz to za darmo, zarządzasz tym, sprawiając, że wszyscy uwielbią Chrystusa. Chrystus nie daje ci władzy w rozumieniu ludzkim, ale zdolność służenia Mu. Ta służba jest u swej podstawy sakramentalna. Chrystus działa i żyje w historii przez ciebie i cały Kościół. Ty jesteś dla Kościoła jak głowa dla ciała, nie może istnieć sama głowa bez ciała, nie 20
962A_Adnotacje_inside.indd 20-21
15. Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj wszystko, co masz, i chodź za Mną2. 16. Pamiętaj, synu mój, że jedyne szczęście tego świata to kochać Boga, reszta to marność. 17. Kochać Cię, Panie mój, to prawdziwe szczęście. 18. Ach, jak bolą mnie życie i moje grzechy, bez Ciebie! Jak piękny jesteś Ty i Twoja miłość. Iść ku śmierci… do Ciebie. 19. Pan rzekł: „Pragnę” i dali mu do picia ocet3. Jego krew płynęła, aby zapłacić za nasze grzechy i wzmagało się Jego pragnienie. Brak naszej miłości, pragnienie miłości… „Daj Mi się napić”4, powiedział Jezus do Samarytanki. „Czy możecie pić kielich, który Ja mam pić…?”5. Mówi psalm: „Poili mnie octem, gdy byłem spragniony”6. „Znajdowało się tam naczynie pełne octu. Nałożono Por. Mt 19, 21. Por. J 19, 28-29. 4 J 4, 7. 5 Mt 20, 22. 6 Ps 69, 22. 2 3
21
02.03.2018 08:06
Adnotacja 19.
Adnotacje 1988-2014
8. Musisz nauczyć się pozbywać się regularnie wszystkiego, żebyś był bardziej wolny i szczęśliwy.
istnieje i nie ma sensu. Ty jesteś w ciele, ciało cię nosi, ciało się porusza. Bądź zawsze razem ze swoim ciałem, nie jesteś sam. Oznaczasz, urzeczywistniasz, tworzysz nową rzeczywistość eschatologiczną, w której jest Chrystus Zmartwychwstały.
9. Wznoś się do Boga, schodząc po stopniach pokory. 10. Chrześcijanin staje się wielki, będąc pokornym. 11. Co nas pociąga w przyrodzie? Jej perfekcja? Siła? Piękno? Spokój? Jej pokora i posłuszeństwo. Pragniemy ich, bo ich nie mamy. One mówią o Bogu. 12. Pamiętaj, synu mój, że przede wszystkim i ponad wszystko potrzebujesz pokory, bo ona pokonuje przeciwnika i niszczy wszystko, co pochodzi od wroga. 13. W relacjach z innymi niech nie schodzi z twoich ust prośba o wybaczenie. To oddala podstępy demona. 14. Pamiętaj, ty, który przygotowujesz się do bycia prezbiterem Świętego Kościoła Bożego, że będziesz szafarzem nowego kultu, Nowego Przymierza, nowego sanktuarium oczyszczonego krwią samego Boga. Chrystus potwierdza, pieczętuje, błogosławi i urzeczywistnia przez ciebie nową naturę. On żyje w tobie i przez ciebie. On już uświęcił, pouczył i uleczył, ty rozdajesz to za darmo, zarządzasz tym, sprawiając, że wszyscy uwielbią Chrystusa. Chrystus nie daje ci władzy w rozumieniu ludzkim, ale zdolność służenia Mu. Ta służba jest u swej podstawy sakramentalna. Chrystus działa i żyje w historii przez ciebie i cały Kościół. Ty jesteś dla Kościoła jak głowa dla ciała, nie może istnieć sama głowa bez ciała, nie 20
962A_Adnotacje_inside.indd 20-21
15. Jeśli chcesz być doskonały, idź, sprzedaj wszystko, co masz, i chodź za Mną2. 16. Pamiętaj, synu mój, że jedyne szczęście tego świata to kochać Boga, reszta to marność. 17. Kochać Cię, Panie mój, to prawdziwe szczęście. 18. Ach, jak bolą mnie życie i moje grzechy, bez Ciebie! Jak piękny jesteś Ty i Twoja miłość. Iść ku śmierci… do Ciebie. 19. Pan rzekł: „Pragnę” i dali mu do picia ocet3. Jego krew płynęła, aby zapłacić za nasze grzechy i wzmagało się Jego pragnienie. Brak naszej miłości, pragnienie miłości… „Daj Mi się napić”4, powiedział Jezus do Samarytanki. „Czy możecie pić kielich, który Ja mam pić…?”5. Mówi psalm: „Poili mnie octem, gdy byłem spragniony”6. „Znajdowało się tam naczynie pełne octu. Nałożono Por. Mt 19, 21. Por. J 19, 28-29. 4 J 4, 7. 5 Mt 20, 22. 6 Ps 69, 22. 2 3
21
02.03.2018 08:06
Adnotacja 24.
Adnotacje 1988-2014
więc na hizop gąbkę nasączoną octem i podano Mu do ust. Kiedy Jezus skosztował octu, rzekł «Wykonało się»; po czym skłonił głowę i oddał ducha”7. „Szczęśliwi, którzy są głodni i łakną sprawiedliwości, ponieważ oni będą nasyceni”8. „Och, przyjdźcie do wody wszyscy spragnieni”9. „Mądrość… zmieszała wino i zastawiła stół… «Przyjdźcie, jedzcie mój pokarm, pijcie wino, które przygotowałam»”10. Jezu mój, pragniesz mojej miłości. Jeśli przestanę grzeszyć, ugaszę Twoje pragnienie. Wykrwawiasz się przez moje grzechy, i ja też, jak kobieta cierpiąca na upływ krwi11, i powoduję Twoje pragnienie, okrutne pragnienie. Obym przestał powodować Twoje krwawienie. Obym mógł ugasić Twoje pragnienie. Obym mógł Cię kochać. 20. Zaskakuje mnie moja całkowita słabość. Panie Jezu Chryste, zmiłuj się nade mną! Nie pozwól, abym się pysznił. Jestem biedakiem, a Ty napełniasz mnie Twoją łaską, Twoją czułością, miłością i miłosierdziem. Od łaski do łaski, od prezentu do prezentu, od niespodzianki do niespodzianki. I Twoja miłość, Twoja niezwykła miłość, i ja… niewdzięcznik, grzesznik. Pomóż mi, Panie! 21. Zawołam „Ojcze! Abba!”12 i schronię się w Tobie. J 19, 29-30. Mt 5, 6. 9 Iz 55, 1. 10 Prz 9, 1-2. 5. 11 Por. Mk 5, 25-34. 12 Por. Rz 8, 15
22. Zbliżyłeś się do mnie, a ja Cię ukrzyżowałem. Nie oparłeś się złu13, nie uciekłeś, nadal mnie kochałeś, chciałeś wejść we mnie. Zabiłem Cię, kiedy Twoje „Ja” zmieniło się w „Ty”. Ofiarowałeś się za mnie, zabójcę, a Bóg Ojciec przyjął Twoją ofiarę i wskrzesił Cię z martwych. Przebaczył mi i uczyniłeś mnie na zawsze jednym ciałem z Tobą14. Objawiła mi się miłość, jakiej nie znałem. Żyję ja, ale nie ja. To Ty, który żyjesz ze mną, we mnie15. Poznałem miłość, przejście ku drugiemu. Otworzyłeś drogę przez śmierć, abym mógł stać się „ty” z moim bliźnim. Użyczasz mi Twojego zwycięstwa nad śmiercią, użyczasz mi Twojego Ducha. Dajesz mi sam siebie: miłość. Drugi zawsze krzyżuje mnie swoją innością: mogę przyjąć to, kim ja nie jestem, choćby mnie niszczyło. Mogę robić to moim umierając? Mogę nie opierać się złu. Mogę kochać nieprzyjaciela16. Mogę kochać tak, jak Ty mnie umiłowałeś17. Mogę być chrześcijaninem. 23. Każde małe lub duże umartwienie, do którego mnie zaprosiłeś, połączone z Twoją łaską, dawało owoce. 24. Jestem godnym pogardy hipokrytą. Jak pajac przepowiadam tyle razy coś, czego sam nie wypełniam… Nic mnie nie obchodzi bez Twojej miłości. Kochasz mnie i to mi wystarczy. Moje słabości, moja głęboka niedoskonałość, tak bardzo przez nie cierpię. Ale wspomnienie
7 8
22
962A_Adnotacje_inside.indd 22-23
Por. Mt 5, 39 Por. Ef 5, 31-32 15 Por. Ga 2, 20. 16 Por. Mt 5, 39. 44. 17 Por. J 13, 34. 13 14
23
02.03.2018 08:06
Adnotacja 24.
Adnotacje 1988-2014
więc na hizop gąbkę nasączoną octem i podano Mu do ust. Kiedy Jezus skosztował octu, rzekł «Wykonało się»; po czym skłonił głowę i oddał ducha”7. „Szczęśliwi, którzy są głodni i łakną sprawiedliwości, ponieważ oni będą nasyceni”8. „Och, przyjdźcie do wody wszyscy spragnieni”9. „Mądrość… zmieszała wino i zastawiła stół… «Przyjdźcie, jedzcie mój pokarm, pijcie wino, które przygotowałam»”10. Jezu mój, pragniesz mojej miłości. Jeśli przestanę grzeszyć, ugaszę Twoje pragnienie. Wykrwawiasz się przez moje grzechy, i ja też, jak kobieta cierpiąca na upływ krwi11, i powoduję Twoje pragnienie, okrutne pragnienie. Obym przestał powodować Twoje krwawienie. Obym mógł ugasić Twoje pragnienie. Obym mógł Cię kochać. 20. Zaskakuje mnie moja całkowita słabość. Panie Jezu Chryste, zmiłuj się nade mną! Nie pozwól, abym się pysznił. Jestem biedakiem, a Ty napełniasz mnie Twoją łaską, Twoją czułością, miłością i miłosierdziem. Od łaski do łaski, od prezentu do prezentu, od niespodzianki do niespodzianki. I Twoja miłość, Twoja niezwykła miłość, i ja… niewdzięcznik, grzesznik. Pomóż mi, Panie! 21. Zawołam „Ojcze! Abba!”12 i schronię się w Tobie. J 19, 29-30. Mt 5, 6. 9 Iz 55, 1. 10 Prz 9, 1-2. 5. 11 Por. Mk 5, 25-34. 12 Por. Rz 8, 15
22. Zbliżyłeś się do mnie, a ja Cię ukrzyżowałem. Nie oparłeś się złu13, nie uciekłeś, nadal mnie kochałeś, chciałeś wejść we mnie. Zabiłem Cię, kiedy Twoje „Ja” zmieniło się w „Ty”. Ofiarowałeś się za mnie, zabójcę, a Bóg Ojciec przyjął Twoją ofiarę i wskrzesił Cię z martwych. Przebaczył mi i uczyniłeś mnie na zawsze jednym ciałem z Tobą14. Objawiła mi się miłość, jakiej nie znałem. Żyję ja, ale nie ja. To Ty, który żyjesz ze mną, we mnie15. Poznałem miłość, przejście ku drugiemu. Otworzyłeś drogę przez śmierć, abym mógł stać się „ty” z moim bliźnim. Użyczasz mi Twojego zwycięstwa nad śmiercią, użyczasz mi Twojego Ducha. Dajesz mi sam siebie: miłość. Drugi zawsze krzyżuje mnie swoją innością: mogę przyjąć to, kim ja nie jestem, choćby mnie niszczyło. Mogę robić to moim umierając? Mogę nie opierać się złu. Mogę kochać nieprzyjaciela16. Mogę kochać tak, jak Ty mnie umiłowałeś17. Mogę być chrześcijaninem. 23. Każde małe lub duże umartwienie, do którego mnie zaprosiłeś, połączone z Twoją łaską, dawało owoce. 24. Jestem godnym pogardy hipokrytą. Jak pajac przepowiadam tyle razy coś, czego sam nie wypełniam… Nic mnie nie obchodzi bez Twojej miłości. Kochasz mnie i to mi wystarczy. Moje słabości, moja głęboka niedoskonałość, tak bardzo przez nie cierpię. Ale wspomnienie
7 8
22
962A_Adnotacje_inside.indd 22-23
Por. Mt 5, 39 Por. Ef 5, 31-32 15 Por. Ga 2, 20. 16 Por. Mt 5, 39. 44. 17 Por. J 13, 34. 13 14
23
02.03.2018 08:06
Adnotacja 31.
Adnotacje 1988-2014
Twojej miłości, tego, że dałeś się za mnie ukrzyżować, wzrusza mnie, przytłacza, sprawia, że chce mi się płakać. Och Jezu! Panie mój, kochać Cię, miłować Cię, być w Tobie…! Przyjdź! Pomóż mi, chodźmy razem, zgińmy razem. Tylko w Tobie znajduję miłość do innych; kiedy odłączam się od Ciebie, tak często ich nienawidzę. W Tobie ludzie stają się jedno. Porusza mnie ich nędza, ich cierpienie i myślę… gdyby znali Twoją miłość… Tysiące i tysiące włóczęgów, biedaków, nędzarzy, którzy wałęsają się, grzebiąc po śmietnikach dużych miast… Przestępcza Babilonia18. Gdyby Cię znali… Wędrujące cienie, pozostawieni w mechanicznej egzystencji, powoli dążącej ku końcowi, i owrzodziali, pijani, brudni, leżąc na ulicach, umierają u naszych stóp, nie poznawszy miłości, Twojej miłości. Noszą Twój obraz, noszą Cię, nie wiedząc o tym. Ty zostałeś wyrzucony z miasta, wyrzucono Cię z niego, jak wyrzuca się śmieci, jak wyciągało się kozła ofiarnego na ofiarę przebłagalną za grzechy wszystkich19. Ten, kto go prowadził, stawał się nieczysty20. Napawała przerażeniem myśl, że nosił wszystkie grzechy. Nie mógł zostać w mieście. Jego miejsce było pomiędzy demonami. I tam, na pustyni, był pozostawiany dzikim bestiom na śmierć.
27. Ten, kto jest pokorny, przebacza, zanim poproszą go o przebaczenie. 28. Ten, kto jest pokorny, nie zwraca uwagi na zło, rozumie je21. 29. Ten, kto jest pokorny, zna pułapki wroga i wie, że w każdej chwili może osądzić, zazdrościć, mieć złe myśli… dlatego przebacza wszystko22. 30. Bez pokory nie można osiągnąć rozeznania. 31. Psalm Chwalić Cię, Panie, i z mego wnętrza w cieple Twojej miłości, owładnięty szybkością pióra, śpiewać, w biegłości moich palców pisać. Że mój byt podtrzymujesz Twoją miłością, on waha się od nicości do strachu przed ciemnością, przed terrorem, okrucieństwem bez końca… Jestem w Tobie, a mogę nie być. Jestem w Tobie, w cudzie Twojej miłości. Jestem, zrodzony, wciąż jestem, mógłbym nie być.
25. Panie Jezu, kochasz mnie tak, że aż mi wstyd. 26. Ten, kto jest pokorny, jest posłuszny. Por. Ps 137, 8. Por. Kpł 16, 21. 20 Por. Kpł 16, 26. 18 19
24
962A_Adnotacje_inside.indd 24-25
21 22
Por. 1 Kor 13, 5. Por. 1 Kor 13, 7.
25
02.03.2018 08:06
Adnotacja 31.
Adnotacje 1988-2014
Twojej miłości, tego, że dałeś się za mnie ukrzyżować, wzrusza mnie, przytłacza, sprawia, że chce mi się płakać. Och Jezu! Panie mój, kochać Cię, miłować Cię, być w Tobie…! Przyjdź! Pomóż mi, chodźmy razem, zgińmy razem. Tylko w Tobie znajduję miłość do innych; kiedy odłączam się od Ciebie, tak często ich nienawidzę. W Tobie ludzie stają się jedno. Porusza mnie ich nędza, ich cierpienie i myślę… gdyby znali Twoją miłość… Tysiące i tysiące włóczęgów, biedaków, nędzarzy, którzy wałęsają się, grzebiąc po śmietnikach dużych miast… Przestępcza Babilonia18. Gdyby Cię znali… Wędrujące cienie, pozostawieni w mechanicznej egzystencji, powoli dążącej ku końcowi, i owrzodziali, pijani, brudni, leżąc na ulicach, umierają u naszych stóp, nie poznawszy miłości, Twojej miłości. Noszą Twój obraz, noszą Cię, nie wiedząc o tym. Ty zostałeś wyrzucony z miasta, wyrzucono Cię z niego, jak wyrzuca się śmieci, jak wyciągało się kozła ofiarnego na ofiarę przebłagalną za grzechy wszystkich19. Ten, kto go prowadził, stawał się nieczysty20. Napawała przerażeniem myśl, że nosił wszystkie grzechy. Nie mógł zostać w mieście. Jego miejsce było pomiędzy demonami. I tam, na pustyni, był pozostawiany dzikim bestiom na śmierć.
27. Ten, kto jest pokorny, przebacza, zanim poproszą go o przebaczenie. 28. Ten, kto jest pokorny, nie zwraca uwagi na zło, rozumie je21. 29. Ten, kto jest pokorny, zna pułapki wroga i wie, że w każdej chwili może osądzić, zazdrościć, mieć złe myśli… dlatego przebacza wszystko22. 30. Bez pokory nie można osiągnąć rozeznania. 31. Psalm Chwalić Cię, Panie, i z mego wnętrza w cieple Twojej miłości, owładnięty szybkością pióra, śpiewać, w biegłości moich palców pisać. Że mój byt podtrzymujesz Twoją miłością, on waha się od nicości do strachu przed ciemnością, przed terrorem, okrucieństwem bez końca… Jestem w Tobie, a mogę nie być. Jestem w Tobie, w cudzie Twojej miłości. Jestem, zrodzony, wciąż jestem, mógłbym nie być.
25. Panie Jezu, kochasz mnie tak, że aż mi wstyd. 26. Ten, kto jest pokorny, jest posłuszny. Por. Ps 137, 8. Por. Kpł 16, 21. 20 Por. Kpł 16, 26. 18 19
24
962A_Adnotacje_inside.indd 24-25
21 22
Por. 1 Kor 13, 5. Por. 1 Kor 13, 7.
25
02.03.2018 08:06
Adnotacja 31.
Adnotacje 1988-2014
Jestem cudem. Bezlikiem chwil mijających w czasie. Być i nie być. Wiem, że być tylko w Tobie, czemu nie byłem? Kiedy jestem w Twojej miłości, boli lęk przed niebytem, mogę nie być, mogę przestać być, mogę Cię stracić, piekło. Lekka i krucha jest nić mojego bytu, powiew Twojej miłości… Ze środka, z głębi mnie, w kosmosie bezkresnym mego bycia, Ty mnie kochasz i ja jestem. I powiedział Pan „Niech stanie się światłość” 23. Chwalić Cię, Panie, i z mego wnętrza, w cieple Twojej miłości, owładnięty zawsze Twą pokorą, bojaźnią. Przyjdź! Dlaczego boimy się tego, co darmowe? Bo nad tym nie panujemy, bo może być i może nie być… W tej łasce Twoja miłość 23
Por. Rdz 1, 3.
26
962A_Adnotacje_inside.indd 26-27
daje mi być w Tobie. Umieram prawie, myśląc i czując jęki i płacze piekła, z którego wyrywasz mnie każdego dnia. Tyś Synem moim, Ja Ciebie dziś zrodziłem24. Jezu mój, pomóż mi nosić Twoją miłość w tej ciągłej niepewności bycia i niebycia w Tobie, łaski i grzechu. Daj mi Twego Ducha, by wypalił we mnie Twoje odbicie, oznaczył mnie i objął. Moje pragnienie zawsze jedno: Ty25. „Panie… niech Duch (miłość), którym Ty Mnie umiłowałeś w nich”, w nich byłs i Ja 26. Modlitwa Jezusa. By Twoja miłość, Ojcze, była we mnie i On, Jezus, we mnie. Miłość, którą Ty, Ojcze, umiłowałeś Jezusa. Miłość. „Objawiłem im Twoje imię…” 27. Ty objawiasz nam osobę Ojca, aby miłość, którą nas umiłował, była w nas. Ojciec nas kocha Por. Ps 2, 7. Por. 2 Kor 3, 17. 26 Por. J 17, 26. 27 Por. tamże. 24 25
27
02.03.2018 08:06
Adnotacja 31.
Adnotacje 1988-2014
Jestem cudem. Bezlikiem chwil mijających w czasie. Być i nie być. Wiem, że być tylko w Tobie, czemu nie byłem? Kiedy jestem w Twojej miłości, boli lęk przed niebytem, mogę nie być, mogę przestać być, mogę Cię stracić, piekło. Lekka i krucha jest nić mojego bytu, powiew Twojej miłości… Ze środka, z głębi mnie, w kosmosie bezkresnym mego bycia, Ty mnie kochasz i ja jestem. I powiedział Pan „Niech stanie się światłość” 23. Chwalić Cię, Panie, i z mego wnętrza, w cieple Twojej miłości, owładnięty zawsze Twą pokorą, bojaźnią. Przyjdź! Dlaczego boimy się tego, co darmowe? Bo nad tym nie panujemy, bo może być i może nie być… W tej łasce Twoja miłość 23
Por. Rdz 1, 3.
26
962A_Adnotacje_inside.indd 26-27
daje mi być w Tobie. Umieram prawie, myśląc i czując jęki i płacze piekła, z którego wyrywasz mnie każdego dnia. Tyś Synem moim, Ja Ciebie dziś zrodziłem24. Jezu mój, pomóż mi nosić Twoją miłość w tej ciągłej niepewności bycia i niebycia w Tobie, łaski i grzechu. Daj mi Twego Ducha, by wypalił we mnie Twoje odbicie, oznaczył mnie i objął. Moje pragnienie zawsze jedno: Ty25. „Panie… niech Duch (miłość), którym Ty Mnie umiłowałeś w nich”, w nich byłs i Ja 26. Modlitwa Jezusa. By Twoja miłość, Ojcze, była we mnie i On, Jezus, we mnie. Miłość, którą Ty, Ojcze, umiłowałeś Jezusa. Miłość. „Objawiłem im Twoje imię…” 27. Ty objawiasz nam osobę Ojca, aby miłość, którą nas umiłował, była w nas. Ojciec nas kocha Por. Ps 2, 7. Por. 2 Kor 3, 17. 26 Por. J 17, 26. 27 Por. tamże. 24 25
27
02.03.2018 08:06