VERLIEZERS

Bij spellen horen winnaars en verliezers. Daarbij gaat de aandacht altijd naar de winnaars, maar wat gebeurt er met de verliezers? En hoe kun je omgaan met verliezen en wat is je lot als verliezer in de geschiedenis?

Verliezers van de SpaceRace?

Ole Lechner - De Sovjet-Unie wordt meestal gezien als de verliezer van de Space Race. De Amerikanen waren tenslotte de eerste en enige mensen op de maan. Maar is deze veronderstelde winst van de Verenigde Staten wel gerechtvaardigd? Moeten we de maanlanding zien als de eindstreep, of gaat het om de optelsom van wie wat het eerst deed? Als we van het laatste uitgaan verandert het beeld opeens: De communisten brachten met Spoetnik 1 voor het eerst een satelliet in een baan rond de aarde en ook het eerste dier (fruitvliegjes daargelaten) en de eerste mens verlieten de atmosfeer op een Russische raket. Ook de eerste sonde naar de maan, de eerste ruimtewandeling en het eerste ruimtestation zijn aan de Sovjets toe te schrijven. Op het gebied van rakettechnologie was het Oostblok zonder meer koplo per. Vandaag de dag vliegen Amerikaanse astronauten nog steeds in -raketten naar het ISS. Hebben de kosmonauten de ruimtewedloop dan echt verloren?

Oorlog ondersteboven

Koen van Raaij - In de jaren 30 van de 20ste eeuw vochten de Australiërs een oorlog tegen een wel heel eigenaardige tegenstander: emoe’s. De grote loopvogels waren in die tijd uitgegroeid tot een heuse plaag voor de boeren. Ze braken door hekken heen en ruïneerden vervolgens alle gewassen. De populatie was veel te groot geworden volgens de overheid en dus werd het leger ingezet. Een eenheid van twee soldaten werd aangewezen om de emoe’s te stoppen. Met twee machinegeweren gingen zij op jacht naar de vogels, waarvan er tienduizenden rondliepen. Het ging echter volledig mis: de emoe’s vluchtten gelijk als de mannen het vuur openden. Na ruim een maand gaven de mannen en hun commandant het op: het Australische leger had verloren van emoe’s. Meer dan 10.000 kogels vuurden de mannen af waarvan meer dan de helft niks raakte. De ‘oorlog’ met de emoe’s was een ramp, zeker ook voor het imago van het leger.

meer onder de aandacht is gekomen: de Nederlanders die vrijwillig met de Duitsers meewerkten, de collaborateurs, de verraders. Uit dossiers die het Nationaal Archief onlangs openbaar maakte, blijkt dat deze groep Nederlanders na de bevrijding hardhandig en vaak onzorgvuldig werd aangepakt. Volksgerichten, waarbij in andere landen duizenden mensen omkwamen en eigenrichting – een strafrechtelijke term die doelt op de wraak die landgenoten kunnen uitoefenen – moesten zoveel mogelijk worden voorkomen. Eind mei 1945 waren zo’n 150 duizend Nederlanders opgepakt door de Binnenlandse Strijdkrachten die daarbij vaak hardhandig te werk gingen. Wrede, soms mensonterende ervaringen van de collaborateurs met deze “bijzondere rechtspleging” zijn nu dus te lezen in verslagen van het Nationaal Archief. Het zijn verhalen die zwart-witbeelden vertroebelen en nieuwe perspectieven toevoegen aan de oorlogsgeschiedenis van Nederland.