
4 minute read
De verminking van de Larense Denker
door Emma van Benthem
In het holst van de nacht van 16 op 17 januari 2007 drongen twee dieven de beeldentuin van het museum Singer Laren binnen. De dieven verlieten de tuin met een grote buit: zeven beelden. Van deze beelden keerde er slechts één terug, namelijk De Denker van Auguste Rodin. Echter, de staat waarin dit beeld werd teruggevonden schokte velen.
Advertisement
De dieven hadden het hek van de beeldentuin met een auto uit zijn voegen gerukt en de beelden met grof geweld van hun sokkels verwijderd. Toen de volgende ochtend duidelijk werd wat die nacht was gebeurd, trok het museum aan de alarmbellen. De politie wist vrijwel meteen door wie de beelden waren gestolen en waar zij woonden. De dieven hadden namelijk op de plaats delict een verscheurde print van een routebeschrijving achter gelaten. De recherche hoefde enkel de snippers aan elkaar te plakken om het vertrekpunt van hun roverstocht te ontdekken. Toen zij bij het adres van een van de verdachten arriveerden, trof de recherche iets onverwacht aan. Daar, half begraven in de tuin van de verdachte, vonden zij De Denker. Daar bleef het niet bij: toen de politie het beeld uit de kuil haalde, zagen zij dat de dieven het beeld hadden verminkt met een slijptol. Het gezicht had diepe sneden en de schedelkap zat bijna los. De dieven hadden geprobeerd de schedel- De verminkte kap los te krijgen door er Denker. met een hamer op te slaan. De linker bovenarm was op dezelfde manier toegetakeld. Rond het voetstuk zaten verschillende sneden in een poging om de Larense Denker helemaal door te snijden. Ook de signatuur was opzettelijk geschuurd met een slijpmachine in een poging het beeld anoniem te maken. De meest opvallende schade was het ontbrekende rechteronderbeen. De dieven kregen het been niet helemaal los met de slijptol, maar slaagden erin het been af te breken door het heen en weer te trekken. Het is duidelijk dat de motivatie van de dieven voor beeldenroof niet de waarde van de kunst was, maar de waarde van het brons waarvan de beelden waren gemaakt. Met een slijper hadden de dieven geprobeerd het beeld van Rodin in kleine stukjes te snijden die voor hun schrootwaarde verkocht konden worden. Nadat De Denker was teruggekeerd naar het Singer Laren, besloot het museum na enige discussie het beeld te restaureren. Na veel wikken en wegen koos een team van restauratoren voor een behandeling met 3D scannen en 3D printen. Als eerste stap begon het museum met het kijken naar andere collecties op zoek naar een exacte kopie van de Larense Denker. Deze vond men in de collectie van Musée Rodin in Meudon, Frankrijk: het betrof het gipsen beeld waarmee de Larense Denker was gegoten. Nu de restauratoren het originele beeld tot hun beschikking hadden, konden zij zien hoe de beschadigde en ontbrekende delen er voor de verminking uitzagen. De restauratie van De Denker begon met het maken van 3D-scans van het originele en het beschadigde beeld. Door de scans te overlappen kon men zien hoe omvangrijk de schade was en wat de precieze vorm en afmetingen van de ontbrekende delen waren. De volgende stap was het herstellen van de schedelkap en de

Daar komen dieven, maar misschien ook de schoonmaker, niet meer bij!
linker bovenarm, wat bereikt werd door het zorgvuldig aandraaien van schroefmechanismen. Voor de arm maakten de restauratoren een speciaal apparaat om de deuken van binnenuit de arm te verwijderen. Vervolgens konden de lacunes worden opgevuld. Met de 3D-scans konden de exacte vorm en afmetingen van de lacunes worden vastgesteld en afgedrukt in UV-uithardende fotopolymeerhars. Omdat de restauratoren deze hars niet geschikt genoeg vonden voor direct gebruik (de stabiliteit op lange termijn was niet
bekend), werden de afdrukken gebruikt om siliconenmallen te maken. In deze mallen werden de vullingen gegoten. Nadat de bramen die door de slijptol waren veroorzaakt in het brons rond de lacunes waren weggevijld, konden de gegoten vullingen worden geplaatst en gefixeerd. Voor de geschaafde oppervlakten volstond retoucheren. Voor het ontbrekende been kozen de restauratoren voor een sterker materiaal. Het vervangende been moest namelijk met een interne steun aan het beeld worden vastgemaakt. Net als bij de vullingen, printten de restauratoren eerst een been dat vervolgens gebruikt werd om een mal van te maken. De laatste stap was het retoucheren, waarna de restauratie van het beeld van Rodin was voltooid. Op 4 oktober 2010 keerde de Larense Denker terug naar het museum waar het hoog boven een deur werd geplaatst, ver buiten het bereik van potentiële dieven. d
Het toegetakelde gezicht van de Larense Denker.
