Dansen alsof iedereen kijkt

door Roos van Laer

Op het doek verschijnt een schaduw van een man met een klein hoofd, of bijzonder brede schouders. De camera zoomt uit en de eigenaar van de schaduw komt in beeld. Zo te zien draagt hij een gigantisch pak. De man in het kolossale pak zingt: “Stop making sense”, vrij toepasselijk in deze situatie die toch tamelijk absurd voelt. Naast het zingen beweegt deze man zijn armen en benen alsof deze zijn losgekomen van zijn lichaam. Hij rent over het podium, lijkt zijn evenwicht te verliezen, heeft deze later klaarblijkelijk weer gevonden en beweegt zijn heupen zo soepel dat het enorme pak ervan begint te golven. Dit zijn de danspassen van David Byrne een van de beste dansers uit de muziekgeschiedenis.

Het tafereel wat hiervoor beschreven werd speelde zich af in 1983 in New York tijdens een concert van de Talking Heads. Deze band die opbloeide uit de punkscene werd het toonbeeld van de New Wave. Op de achterkant van hun eerste album verschenen Martina Weymouth: bassist, Jerry Harrison: gitarist, David Byrne: leadzanger en Chris Frantz: drummer, alle vier in een net overhemd en gekamde haren met hun blik ietwat verlegen omhoog de camera inkijkend. Terwijl de punkbands op het podium verschenen gehuld in leer met studs en een overdaad aan gel in het haar, verscheen Byrne met zijn band in een ruimvallend tweedelig pak. Het was al snel duidelijk dat deze band een frisse wind was in de hiervoor ruige en harde punkscene. De Talking Heads maakte het hun missie om elke vorm van banaliteit in hun muziek uit te roeien. Byrne haalde zijn inspiratie voor teksten uit onverwachte hoeken, zo gebruikte hij voor het nummer I Zimbra een gedicht van de Dadaïst Hugo Ball. Dit was een vrij gewaagde keuze aangezien het meezingen hiervan voor het publiek een probleem zou vormen. De band onderscheid-

deh zich niet alleen op tekstueel vlak, ook op muzikaal gebied maakte zij interessante keuzes. In een vervlechting van invloeden van Motown, funk, punk en Afrikaanse muziek creëerde de Talking Heads hun eigenaardige oeuvre vol complexe ritmes en riffs. In hun videoclips hield de band het ook niet bij de standaard. De Talking Heads gebruikte deze video’s om de thematiek van hun nummers nog meer uit te diepen. Zo is de videoclip van Once in a Lifetime geïnspireerd op tv-predikanten uit die tijd, waarin die vaak met grote termen over triviale dagelijkse dingen sprak. Dit ging vaak gepaard met grootse gebaren en dans waarin de liefde voor god vertolkt werd. In de videoclip komt David Byrne vanonder het beeld in dansen in een vlinderdas en met een bril. Hij laat zich op de grond zakken en vindt ingenieuze manieren om steeds weer omhoog te komen, slaat tegen zijn hoofd en valt soms naar achter alsof hij geraakt wordt door de heilige geest zelf. Zijn bewegingen worden geïsoleerd en herhaald tegen een witte achtergrond, wat het geheel alleen nog maar absurdistischer maakt. Tot op de dag van vandaag blijft dit een iconische video. Op het podium had David Byrne eenzelfde soort voorkomen, zijn performance was uniek. In een interview zei hij ooit over zijn dansstijl dat David Byrne met hij slecht was een klein hoofd in choreografiein z’n Big Suit.

Een beeld uit David Byrne’s American Utopia tour

en opvolgen en hij bij zichzelf dacht: waarom zou ik proberen om dat wel te kunnen? En hij is gewoon zijn eigen ding gaan doen. Ook zei hij ooit dat vaak het lichaam de muziek nog eerder doorheeft dan het hoofd. Met dit als uitgangspunt ontwikkelde David Byrne zijn eigen expressieve dansstijl. Deze is heel goed gedocumenteerd in de illustere concertfilm Stop Making Sense, een film die tot op de dag van vandaag een unicum vormt in het genre. In samenwerking Hij danste op het podium alsof met de regisseur Jonathan Demme is deze film veel niemand keek, terwijl duizenden meer geworden dan alleen mensen dit juist wel deden. een concertregistratie, het is een esthetisch geheel. De film Stop Making Sense bevat veel van Byrnes iconische dansmomenten. Op het nummer Girlfriend is Better danst hij in zijn befaamde Big Suit, die hij naar eigen zeggen heeft aangeschaft omdat dit hem de beste manier leek om zijn hoofd kleiner te doen lijken. Tijdens Life During Wartime danst hij met zijn armen en benen van elkaar los alsof ze niks met elkaar te maken hebben en bij het nummer This Must be the Place danst hij de tango met een lamp. Hij danste op het podium alsof niemand keek, terwijl duizenden mensen dit juist wel deden. Na zijn succes met de Talking Heads heeft David Byrne zijn muziekcarrière doorgezet en bracht hij soloalbums uit. Voor zijn tour American Utopia voor het album met dezelfde naam was dans het uitgangspunt. Byrne trad op met een band in de vorm van een fanfare. Geen van de instrumenten stond vast, alle bandleden maakte deel uit van een choreografie waarin verschillende iconische dansmoves van Byrne langskwamen. Ook in corona tijd bleef David Byrne zich bezighouden met dans. Samen met een paar creatievelingen uit New York en Londen heeft hij aan de Social Distance Dance Club gewerkt. Dit was een project in opdracht van Park Avenue Armory waar mensen in een grote loods op afstand van elkaar konden dansen onder begeleiding van David Byrne's stem die over de koptelefoon op zijn manier een choreografie beschreef. Ook in dit project van Byrne wordt het belang van dans weer benadrukt. David Byrne ontwikkelde op deze manier door de jaren heen zijn eigen stijl die nu nog steeds uniek is in zijn soort. Wil jij nou ook zo kunnen dansen als David Byrne dat kan? Dan is er maar een ding belangrijk: STOP MAKING SENSE! d