241 2 019 OKTΩΒΡΙΟΣ
241 ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 2 019 ek-mag.com
ΜΟΥΣΕΊΟ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΤΈΧΝΗΣ ΙΔΡΎΜΑ ΒΑΣΙΛΗ & ΕΛΙΖΑΣ ΓΟΥΛΑΝΔΡΉ
KOKKINOU KOURKOULAS ARCHITECTS & ASSOCIATES INTERVIEW
ΘΕΡΙΝΉ ΚΑΤΟΙΚΊΑ
KATOIKIA ΣΤΗΝ ΚΕΑ
ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΊΝΗ
ΚΑΤΟΙΚΊΑ ΣΤΗΝ ΚΗΦΙΣΙΆ ΜΕΤΑΤΡΟΠΉ ΒΙΟΤΕΧΝΙΚΟΎ ΧΏΡΟΥ ΣΕ ΜΟΝΟΚΑΤΟΙΚΊΑ-ATELIER ΣΤΟ BUFFALO
ISSN: 2547- 8362
10 9
772547
836008
024
028 objects
agenda
016
businessstories
editorial Le cadavre 034 exquis boira
le vin nouveau
Νίκος Πατσαβός
interview
Kokkinou Kourkoulas 042 Architects & Associates
architecture
014
OKTΩΒΡΙΟΣ 2019
contents 241
foreign affairs
Σταύρος Μαρτίνος
054 Μουσείο σύγχρονης
τέχνης του ιδρύματος Β. & Ε. Γουλανδρή
Ι. & Α. Βικέλας και Συνεργάτες
Kατοικία στην Κέα 070 Μαρία Κοκκίνου
Ανδρέας Κούρκουλας
006
ek_006-008_PERIEXOMENA.indd 6
26/09/2019 15:39
Σ Υ Σ Τ Η Μ ΑΤΑ Ε Ξ Ω Τ Ε Ρ Ι Κ Η Σ Θ Ε Ρ Μ Ο Μ Ο Ν Ω Σ Η Σ
Mapetherm® System
Ποιότητα & Εξοικονόμηση ενέργειας. Πιστοποιημένα συστήματα υψηλής ποιότητας & κορυφαίας τεχνογνωσίας, με μεγάλη ευκολία εφαρμογής, τα οποία εγγυώνται ένα εξαιρετικό Σύστημα Εξωτερικής Θερμομόνωσης κτηρίων.
ΚΟΛΛΕΣ - ΑΡΜΟΣΤΟΚΟΙ - ΕΙΔΙΚΑ ΠΡΟΪΟΝΤΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ
MASTER ADV PAGE.indd 1
25/09/2019 11:56
OKTΩΒΡΙΟΣ 2019
contents 241
κατοικία 080 Θερινή στη Σαντορίνη
architecture
Kapsimalis Architects
Κατοικία στην Κηφισιά 094 Parthenios Architects Κτίριο κατοικιών 108 στο Πανόραμα Θεσσαλονίκης
interiors
Digital Dome Architects
Πρότυπο οδοντιατρείο 120 στη Γλυφάδα
gkotsis serafimidou architects
Οδοντιατρική κλινική 126 στην Αθήνα
Ιωάννα Τσαγκούλη
Ανακαίνιση διαμερίσματος 130 στο Κουκάκι
Mab Αrchitects
008
ek_006-008_PERIEXOMENA.indd 8
26/09/2019 15:45
+30 210 9930074 • info@kitchengaller y.gr • www.kitchengaller y.gr
kitchen_gallery_new.indd 2
23/09/2019 15:45
Eκδότης ek ARCHITECTURAL PUBLICATIONS Ltd Editor in Chief Άγγελος Τζιγκουνάκης angelos@ek-mag.com
blending with nature
Διευθύντρια Σύνταξης Aριάδνη Βοζάνη Αρχιτέκτων Αν. Καθηγήτρια ΕΜΠ avozani@ek-mag.com
Λογιστήριο Δημήτρης Αρκολάκης Σωτηρία Τσαπραζλή
Eπιμέλεια Ύλης Εβίτα Φανού evita@ek-mag.com
Σχεδιασμός εντύπου Designing Solutions
Συνέντευξη Σταύρος Μαρτίνος
info@designing-solutions.eu
Art Director Ευδοκία Στιβακτάκη
Ρεπορτάζ Χαρά Τζαναβάρα Διαφημιστικό Τμήμα Γιάννης Γεωργάς georgas@ek-mag.com
Άντα Σαραμαντή asaramanti@ek-mag.com
Ελίνα Τζιαχρή elina@ek-mag.com
Marketing Executive Μαίρη Μακρυγιάννη mary@ek-mag.com
info@ek-mag.com
Web Developer Animart Web Design Studio www.animart-design.net
Φωτογράφοι George Fakaros Παναγιώτης Βουμβάκης Γιώργης Γερόλυμπος Χρήστος Δράζος Γιώργος Κορδάκης Γιώργος Μεσσαριτάκης Μαριάνα Μπίστη Βαγγέλης Πατεράκης Γιώργος Σφακιανάκης
@ekmagazine
@ek_magazine
Senior Graphic Designer Μαρία Παπαχρήστου Graphic / Web Designer Φαίδων Δαραβίγκας Εκτύπωση Printco Manufacturing & Trading Ltd Λευκωσία, Κύπρος Πρακτορείο Διανομής Τύπου Κύπρος: Κρόνος Λτδ Ελλάδα: Άργος A.E.
Γραμματεία Eμμανουέλλα Χούλη
15
Οικονομικός Διευθυντής Μηνάς Ελμέζογλου
@ekmag
Παραγωγή ek ARCHITECTURAL PUBLICATIONS Ltd Λευκωσία, Κύπρος info@ek-mag.com www.ek-mag.com
Απαγορεύεται κάθε αντιγραφή ή αναδημοσίευση κειμένων και λοιπών στοιχείων, ηλεκτρονικά ή μη, χωρίς προηγούμενη έγγραφη άδεια του εκδότη.
@ek_magazine
@ek magazine
@ek magazine
w w w . e k - m a g . c o m
ek_012_TAYTOTHTA.indd 12
26/09/2019 15:42
• • •
T: 210 48 18 756 www.valsamidiscare.gr www.valsalift.gr
MASTER ADV PAGE.indd 1
1/25/17 4:47 PM
editorial
η διαλεκτική δύο κτιρίων Σ
το Dessau, την πόλη της Γερμανίας που από το 1926 φιλοξενεί το κτίριο του Bauhaus σχεδιασμένο από τον W. Gropius, διευθυντή της σχολής και σημαντικό αρχιτέκτονα του μοντέρνου κινήματος, ένα νέο μουσείο εγκαινιάστηκε πριν από λίγες εβδομάδες. Πρόκειται για το μουσείο του Bauhaus, που υλοποιήθηκε μετά από προκήρυξη διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού, στο πλαίσιο της επετείου των 100 χρόνων από την ίδρυση της σχολής που σημάδεψε τον 20ο αιώνα. Στο κτίριο εκτίθεται αρχειακό υλικό, πρωτότυπα σχέδια, αντικείμενα και έπιπλα, ένα εκθεσιακό υλικό, η ανάδειξη και το μέγεθος του οποίου -49.000 αντικείμενα!- απαιτούσε ιδιαίτερη μουσειολογική προσέγγιση. Επιπλέον όμως, το νέο κτίριο όφειλε, σύμφωνα με την προκήρυξη του διαγωνισμού, να παραπέμπει στις αρχές σχεδιασμού και τις θέσεις που διακήρυσσε το Bauhaus εκατό χρονιά πριν, αποτελώντας σύγχρονη ερμηνεία τους.
Αν και θα μπορούσε να κριθεί ως κατ’ αρχήν παράδοξη η στέγαση της μουσειακής συλλογής σε νέο κτίριο, αντί σε εκείνο στα εργαστήρια και τους χώρους του οποίου γεννήθηκε, αντιλαμβάνεται κανείς ότι πρόκειται για αναγκαία επιλογή με διπλό στόχο. Αφενός στην παρουσίαση της συλλογής, υπό τις πιο σύγχρονες συνθήκες στο νέο μουσείο, αφετέρου στην ανάδειξη του ιστορικού κτιρίου ως αρχιτεκτονικό μνημείο, που διατηρεί την ανάμνηση της πρώτης του χρήσης. Το Bauhaus Building, αποδεσμευμένο από τις όποιες επεμβάσεις θα επέβαλαν τη λειτουργία του ως μουσείο, προσκαλεί τον επισκέπτη να γοητευτεί από την ίδια την αρχιτεκτονική του ποιότητα και ιστορία. Δεν πρόκειται βέβαια για μοναδική περίπτωση. Πολλά σημαντικά κτίρια του μοντερνισμού ή άλλων ιστορικών περιόδων της αρχιτεκτονικής, λειτουργούν ως μουσεία του εαυτού τους, προφέροντας μια βιωματική αντίληψη της χωρικής εμπειρίας που συστήνουν. Το ενδιαφέρον ωστόσο στην περίπτωση των δυο κτιρίων στο Dessau δεν αφορά τόσο στην αξιολόγηση του διακριτού ρόλου του καθενός σήμερα, αλλά στην κατασκευή της αντιστικτικής και εν τέλει συμπληρωματικής τους σχέσης όχι μόνο λειτουργικά αλλά και νοηματικά. Ανεξάρτητα του αν υπάρχει οπτική επαφή μεταξύ τους, το καθένα, συνομιλεί και αναφέρεται πλέον και στο άλλο, συμβάλλοντας αποφασιστικά στην ταυτότητα της πόλης. Η κριτική θεώρηση της αντίστιξης στην αρχιτεκτονική των δυο κτιρίων έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, που δεν θα μπορούσε να καλυφθεί στο πλαίσιο του σημειώματος. Αφορά ωστόσο ζητήματα που απασχολούν διαχρονικά την αρχιτεκτονική και την πόλη. Τους όρους με τους οποίους το ”νέο“ απαντά και επανανοηματοδοτεί την ”αναφορά“ του σε πόλεις, που ταυτίζονται με συγκεκριμένες περιόδους της ιστορίας τους, στην παγκόσμια συνείδηση. Αριάδνη Βοζάνη
Σε απόσταση λίγων οικοδομικών τετραγώνων, αποκατεστημένο και επισκέψιμο, το εμβληματικό κτίριο του Gropius, διατηρητέο μνημείο της UNESCO πλέον, στεγάζει σήμερα εκπαιδευτικά και ερευνητικά προγράμματα, εργαστήρια ή ακόμη και παραστάσεις, λειτουργίες συμβατές με την ιστορία και τον σχεδιασμό του.
014
ek_014_EDITO.indd 14
26/09/2019 13:55
ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ στην ΑΘΗΝΑ design by ΙΩΆΝΝΑ ΤΣΑΓΚΟΎΛΗ photos © ΑLE_T_MEYERS
HALO ARCHITECTURAL LIGHTING: Παλαιολόγου 1, & Συγγρού, Χαλάνδρι | Τ: 210 68.34.134 - 210 68.20.478 | Ε: info@halo.gr | www.halo.gr
test_final.indd 1
18/09/2019 14:14
από το κτίριο στην κοινότητα: ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος και το Bauhaus Ωδείο Αθηνών
Ο Ιωάννης Δεσποτόπουλος είναι ο μοναδικός Έλληνας αρχιτέκτονας ο οποίος έζησε για δύο χρόνια στη Βαϊμάρη, κατά την εποχή του Bauhaus κι ήρθε σε άμεση επαφή με τις αρχές, τη διδασκαλία και τους ανθρώπους της διάσημης αυτής σχολής. Η εμπειρία του Bauhaus και γενικότερα του κλίματος της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης ήταν καταλυτική για το μετέπειτα έργο του, καθώς ήταν από τους πρώτους Έλληνες αρχιτέκτονες που μίλησαν για την ιδεολογική, πολιτική και κοινωνική διάσταση της αρχιτεκτονικής. Κατανόησε το Bauhaus όχι ως ένα ”στυλ“ αλλά ως έναν τρόπο σκέψης και δημιουργίας,
κάτι που εφάρμοσε στην πρότασή του για το Πνευματικό Κέντρο Αθηνών το 1959 και στο κτίριο του Ωδείου Αθηνών, το μοναδικό κτίριο αυτής της πρότασης που υλοποιήθηκε. Η έκθεση εστιάζει στο Ωδείο Αθηνών, παρουσιάζοντας παράλληλα πτυχές της διαδρομής του αρχιτέκτονα και άγνωστα στοιχεία από την πρόταση του Πνευματικού Κέντρου. Κεντρικό στοιχείο της έκθεσης αποτελεί η κοινωνική διάσταση του έργου του Δεσποτόπουλου. Η κοινότητα αποτελεί όχι μόνο ένα από τα βασικά στοιχεία της σχολής του Bauhaus, αλλά και μία από τις βασικές αρχές οργάνωσης των οικισμών στην Ελλάδα.
agenda
agendaexhibitions
Ο Δεσποτόπουλος που γνωρίζει καλά αυτές τις αρχές, θα τις μεταφέρει στα σχέδια του Πνευματικού Κέντρου και στο κτίριο του Ωδείου. Η έκθεση παρουσιάζεται από το Goethe-Institut σε συνεργασία με το Ωδείο Αθηνών και τα Αρχεία Νεοελληνικής Αρχιτεκτονικής του Μουσείου Μπενάκη, με αφορμή τη συμπλήρωση των 100 χρόνων από την ίδρυση του Bauhaus. Διάρκεια έκθεσης από 10 Οκτωβρίου έως 7 Νοεμβρίου Την επιμέλεια της έκθεσης έχει ο Λουκάς Μπαρτατίλας, Αρχιτέκτων, Υπ. Διδάκτωρ στο Bauhaus-Universität της Βαϊμάρης.
www.goethe.de/ins/gr/el/sta/ath/ver.cfm?fuseaction=events.detail&event_id=21624950
016
ek_016-022_AGENDA.indd 16
26/09/2019 13:45
MASTER ADV PAGE.indd 1
26/09/2019 17:09
Γιώργης Γερόλυμπος: ”mare liberum“ Αθήνα, γκαλερί Σκουφά
triantafylloug.blogspot.com
agenda
agendaexhibitions
Την Πέμπτη 19 Σεπτέμβρη εγκαινιάστηκε η ατομική έκθεση φωτογραφίας του αρχιτέκτονα και φωτογράφου Γιώργη Γερόλυμπου με τίτλο ”Mare Liberum”. Ο τίτλος της ενότητας οφείλει την πατρότητά του στον Ολλανδό, πατέρα του Διεθνούς Δικαίου, Hugo Grotius (1583-1645). Ο Grotius εισήγαγε τον θεσμό των Χωρικών Υδάτων, θεωρώντας ότι, πέραν μιας απόστασης από τα παράλια, η θάλασσα ανήκει σε αυτόν που την ταξιδεύει. Μακριά και απελευθερωμένη από οποιαδήποτε κτητικότητα, εθνική, τοπική ή ιδιωτική, πέραν από κάθε χρήση για τη μεταφορά, τη διακίνηση, την αναψυχή ή τον βιοπορισμό, η θάλασσα μας ταξιδεύει και μόνο όταν την κοιτούμε. Το βλέμμα μας πλανάται ώρες ολόκληρες κατά μήκος της γραμμής του ορίζοντα και ο νους μας επισκέπτεται χιλιάδες μέρη, πρόσωπα, συναισθήματα, στιγμές. Για το δικό του δημιουργικό ταξίδι ο καλλιτέχνης αναφέρει: ”Κοιτάζοντας τη θάλασσα, νιώθω, επιστρέφουμε στον τόπο μας. Εκεί, είμαστε ελεύθεροι“. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 12 Οκτωβρίου.
”spolia: μεταγραφές των λίθων της μικρής μητρόπολης” Γεννάδειος βιβλιοθήκη Η έκθεση με τίτλο ”Spolia: Μεταγραφές των λίθων της Μικρής Μητρόπολης“ εγκαινιάστηκε στις 10 Σεπτεμβρίου στη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη. Η αρχιτέκτων και εικαστικός Νόρα Όκκα εκθέτει 33 έργα της: 22 έκτυπα ανάγλυφων και 11 έκτυπα επιγραφών από τους λίθους της Μικρής Μητρόπολης που είναι σε επανάχρηση. Παράλληλα, εκτίθενται λιθογραφίες και σχέδια από τις συλλογές της Γενναδείου Βιβλιοθήκης και των Αρχείων της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, καθώς και αρχειακό υλικό από το Μουσείο Μπενάκη. Ο βυζαντινός ναός της Θεοτόκου Γοργοεπήκοου / Αγίου Ελευθερίου, γνωστός σήμερα ως Μικρή Μητρόπολη, ενσωματώνει πολλά δομικά υλικά σε δεύτερη χρήση, τα οποία τοποθετούνται
χρονολογικά από τον 5ο αιώνα π.Χ. έως και τη Μέση Βυζαντινή περίοδο. Σύμφωνα με το αρχειακό υλικό, το κτίσμα προσέλκυσε το ενδιαφέρον περιηγητών, καλλιτεχνών, καθώς και μελετητών. Τα περισσότερα από τα σπόλια που τον συγκροτούν είναι τμήματα από πρωτοχριστιανικά και βυζαντινά τέμπλα, ενώ τα υπόλοιπα είναι ελληνικές και ρωμαϊκές επιτύμβιες στήλες, επιγραφές και αρχιτεκτονικά μέλη. Η Νόρα Όκκα οδηγεί την ενασχόληση με τα σπόλια σε ένα άλλο επίπεδο:
τα πολυσύνθετα έκτυπά της μπορούν να ιδωθούν όχι μόνο ως τρισδιάστατα αντικείμενα, αλλά και ως νέοι συνδυασμοί και συνθέσεις. Την ημέρα των εγκαινίων ο Καθηγητής Μανόλης Κορρές έδωσε διάλεξη με θέμα ”Αναχρησιμοποίηση λίθων. Ναός Παναγίας Γοργοεπηκόου“. Στο πλαίσιο της έκθεσης θα γίνει μία ακόμα διάλεξη από την καθηγήτρια Dale Kinney στις 29 Οκτωβρίου, με θέμα ”Spolia: Programmatic, Enigmatic, Problemati“ στο αμφιθέατρο Cotsen Hall στις 19.00. Η έκθεση θα διαρκέσει έως τις 2 Νοεμβρίου.
www.ascsa.edu.gr/events/details/spolia-transcripts-of-the-stones-of-the-little-metropolis
018
ek_016-022_AGENDA.indd 18
26/09/2019 13:46
MASTER ADV PAGE.indd 1
30/08/2018 15:27
ανώνυμη αρχιτεκτονική-μια άρρητη παρουσία Δημήτρης Φιλιππίδης
agenda
agendapublications
Σκαρίφημα ανώνυμης αρχιτεκτονικής στην επαρχία: Ύδρα, δρόμος του οικισμού με χαρακτηριστική ψηλή μάντρα [σχέδιο Δ. Φιλιππίδης].
Η έκδοση έρχεται να φωτίσει την υποτιμημένη, αγνοημένη και πολλές φορές ”φτωχή συγγενή“ της επώνυμης αρχιτεκτονικής και αποτελεί τη συνέχεια μιας μακράς συνεργασίας που συνδέει το Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς με τον συγγραφέα της, Δημήτρη Φιλιππίδη, ομότιμο καθηγητή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου. Το έργο πραγματεύεται την ανώνυμη αρχιτεκτονική στον αστικό πολεοδομικό ιστό, καθώς και στο δομημένο
περιβάλλον των αγροτικών ή ημιαστικών κοινοτήτων. Ο συγγραφέας ολοκλήρωσε τη σύνθεση του έργου έπειτα από πολυετή επιτόπια έρευνα, καταγραφή και μελέτη ”ανώνυμων” ελληνικών αρχιτεκτονικών περιπτώσεων ή συνόλων, καθώς και φωτογραφική ή/και σχεδιαστική τους αποτύπωση. Εμπλουτισμένη με εντυπωσιακές φωτογραφίες, η νέα έκδοση επιχειρεί να προσεγγίσει ένα ασυνήθιστο, αλλά και ακανθώδες, θα έλεγε
κανείς, θέμα όπως είναι η ανώνυμη αρχιτεκτονική, καταρρίπτοντας τη διάκριση μεταξύ ”υψηλής” και ”χαμηλής” κουλτούρας. Αυτός ο προβληματισμός οδηγεί τον συγγραφέα στο συμπέρασμα ότι ”θα ήταν ωφέλιμη η αναγνώριση της ανώνυμης αρχιτεκτονικής ως περιεκτικής και αυτεξούσιας κατηγορίας που διεκδικεί νόμιμα τη θέση της ανάμεσα σε άλλες, ήδη εδραιωμένες και κυρίαρχες, κατηγορίες αρχιτεκτονικής”.
www.piop.gr/el/anakoinoseis/PIOP-ekdoseis-anonimi-aerxitektoniki-2019.aspx
020
ek_016-022_AGENDA.indd 20
26/09/2019 13:47
MASTER ADV PAGE.indd 1
17/09/2019 13:40
agenda
agendaworkshops
εργαστήριο hackathon Δημόκριτος
Το εργαστήριο θα πραγματοποιηθεί στον Δημόκριτο, από 22 έως 24 Νοεμβρίου 2019 και απευθύνεται σε ανήσυχους και δημιουργικούς επαγγελματίες, απόφοιτους αλλά και τελειόφοιτους των σχολών Αρχιτεκτονικής, Γραφιστικής, Διακόσμησης, Product Design, Καλών Τεχνών, Οικονομικών σχολών κ.α. Στόχος του προγράμματος είναι η αλληλεπίδραση ιδεών μεταξύ ερευνητών, ανθρώπων του design και νέων επιχειρήσεων (ερευνητές, αρχιτέκτονες, καλλιτέχνες, product/ industrial designers, business entrepreneurs), όπου τα ερεθίσματα από την καινοτόμο δουλειά των πρώτων και τα επιτεύγματά τους στους τομείς της Νανοτεχνολογίας, του Περιβάλλοντος, των Τηλεπικοινωνιών, της Πληροφορικής και των Επιστημών Υγείας, θα αποτελέσουν την έμπνευση για τον σχεδιασμό καινοτόμων προϊόντων, υλικών και κατασκευών. Το πρόγραμμα έχει τρεις φάσεις και ξεκινά με το Hackathon τον Νοεμβρίου του 2019. Στόχος του Hackathon είναι η παρουσίαση -στο τέλος του 3ημέρου- από κάθε ομάδα μίας ιδέας, ενός device/project/concept και η επιλογή και υλοποίηση σε επίπεδο ”prototype“ των τριών καλύτερων προτάσεων. Η δράση θα προβληθεί στον τύπο, τα social media και σε εξειδικευμένα περιοδικά και ιστότοπους του χώρου. Οι μέχρι τώρα θεματικές, από τις οποίες θα οριστούν οι ομάδες εργασίας, είναι: Architecture and smart materials • Precision medicine and quality of life • Environmental & Energy Technologies • Smarts cities and transportation • Quantum computing and materials applications, bio-inspired materials and processes • Art and Science interactions and inspirations www.innovmatters.demokritos.gr
socially engaged design for disaster relief μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 Το διεθνές ερευνητικό εργαστήριο “Socially Engaged Design for Disaster Relief” διοργανώνεται από την Ολλανδική Πρεσβεία στην Αθήνα, με την υποστήριξη του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής και ακαδημαϊκή υπεύθυνο την αρχιτέκτονα και αναπληρώτρια καθηγήτρια του Τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστήμιου Θεσσαλίας Δρ. Σοφία Βυζοβίτη. Οι προκλήσεις της πρόσφατης προσφυγικής κρίσης παρέχουν ένα κοινό πεδίο έρευνας σε αρχιτέκτονες από την Ολλανδία και την Ελλάδα, όπου μπορούν να διατυπωθούν αστικές και αρχιτεκτονικές στρατηγικές γύρω από την κουλτούρα της
μετανάστευσης και της πολυπολιτισμικής συγκατοίκησης. Τη δημόσια παρουσίαση των συμπερασμάτων του εργαστηρίου ακολουθούν τρεις διαλέξεις Ολλανδών αρχιτεκτόνων, που ειδικεύονται στον κοινωνικό σχεδιασμό: Michelle Provoost - Crimson
Architectural Historians / International New Town Institute, Michiel van IerselFailed Architecture / NonFiction και Theo DeutingerTD Architects. Η εκδήλωση θα γίνει την Παρασκευή 8 Νοεμβρίου 2019, ώρα 17:00-22:00.
022
ek_016-022_AGENDA.indd 22
26/09/2019 13:47
Φωτογράφηση Χριστόφορος Δουλγέρης (Ιδιοκτησία φωτογραφιών Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή)
ΜΑΡΜΑΡΑ ΔΑΣΚΑΛΑΚΗ Α.Ε. - ΛΑΤΟΜΕΙΑ & ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΜΑΡΜΑΡΩΝ Γραφεία – Έκθεση: Λ. Μαραθώνος 66, 153 44 Γλυκά Νερά Τ. 210 66 12 106, 210 66 10888, E. info@daskalakismarble.com S. www.daskalakismarble.com Εργοστάσιο: Βαθύ Αυλίδος Εύβοια, Τ. 22210 34 888, F. 22210 34 891
DASKALAKH_final.indd 1
25/09/2019 15:11
foreign affairs
le cadavre exquis boira le vin nouveau.* Μετατροπή βιοτεχνικού χώρου σε μονοκατοικία-atelier στο Buffalo (Αρχιτέκτονες Davidson Rafailidis, 2017-18) Kείμενο Νίκος Πατσαβός, αρχιτέκτονας Φωτογραφίες © Florian Holzherr
Η σχέση αρχιτέκτονα και χρήστη, ιδιαίτερα μετά τη μοντέρνα εμπειρία του εικοστού αιώνα, πολλές φορές αποδίδεται με όρους αντίστιξης κτιριολογικού προγράμματος και βίωσης του χώρου του αρχιτεκτονικού έργου (ή κτιριακού προϊόντος) από τον κάτοικο.
Η συμβατική απάντηση αυτού του μάλλον αναπάντητου ερωτήματος είναι η παραδοχή ότι ο αρχιτέκτονας παραδίδει ό,τι κοντινότερο στο ”πρέπει“ αντιλαμβάνεται ο ίδιος. Ταυτόχρονα, το κτίριο στη μετέπειτα ζωή του θα λειτουργήσει με βάση ρητές και άρρητες, μη προβλέψιμες, μελλοντικές συνθήκες, επιθυμίες, ίσως και ανάγκες. Οι αρχιτέκτονες Davidson Rafailidis, δεν λειτουργούν στη βάση της πεπατημένης, αλλά αντιμετωπίζουν κάθε νέο αρχιτεκτονικό πρόβλημα συνολικά. Εστιάζουν στο προκείμενο (την τελική μορφή, τη βέλτιστη λειτουργία και την άρτια κατασκευή), όσο και στο συγκείμενο, το πλαίσιο της ίδιας της αρχιτεκτονικής σκέψης και πρακτικής. Ανταποκρίνονται με συνέπεια και ενθουσιασμό σε πολλαπλές κλίμακες (από το προτυποποιημένο οικοδομικό στοιχείο ως τον αστικό σχεδιασμό). Κάθε τους έργο, μικρό ή μεγάλο, εφαρμοσμένο ή πειραματικό, διαθέτει τα χαρακτηριστικά
μιας σεμνής γενναίας δήλωσης. Έχουν απόλυτη συνείδηση ότι σε κάθε μελέτη τα διακυβεύματα είναι τουλάχιστον δύο. Το πρώτο, το άμεσα ορατό, είναι ένα αντικείμενο design. Το δεύτερο, αυτό που κατά κανόνα ξεχνιέται, είναι η αναδιατύπωση επιλεγμένων καταστατικών όρων της παραδεδομένης αρχιτεκτονικής με στόχο την ενίσχυση της σημασίας της για το κοινό.
034
ek_034-039_FOREIGN_BIG SPACE+LITTLE SPACE.indd 34
26/09/2019 13:57
foreign affairs
035
ek_034-039_FOREIGN_BIG SPACE+LITTLE SPACE.indd 35
26/09/2019 13:57
interview
Kokkinou Kourkoulas Architects & Associates
042
ek_042-049_INTERVIEW_KOURKOULAS-KOKKINOU.indd 42
26/09/2019 17:20
interview
μαρία κοκκίνου ανδρέας κούρκουλας Η Μαρία Κοκκίνου και ο Ανδρέας Κούρκουλας ίδρυσαν μαζί το αρχιτεκτονικό τους γραφείο το 1987. Με σπουδές στην Αθήνα και το Λονδίνο, έχουν ασχοληθεί επαγγελματικά με πλήθος δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, σε όλες τις κλίμακες σχεδιασμού και το έργο τους δημοσιεύεται συστηματικά τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Εδώ και τρεις δεκαετίες, μαζί με τους συνεργάτες του γραφείου τους, επιμένουν στην αναζήτηση νέων τυπολογιών, καινοτόμων κατασκευαστικών επιλύσεων και πρωτότυπων υλικών, διαμορφώνοντας μία αρχιτεκτονική που ξεχωρίζει. Κείμενο Σταύρος Μαρτίνος
043
ek_042-049_INTERVIEW_KOURKOULAS-KOKKINOU.indd 43
26/09/2019 17:20
architecture ΜΟΥΣΕΊΟ ΣΎΓΧΡΟΝΗΣ ΤΈΧΝΗΣ ΤΟΥ ΙΔΡΎΜΑΤΟΣ Β.&Ε. ΓΟΥΛΑΝΔΡΉ
xαράξεις Αρχιτεκτονική μελέτη Ι. & Α. Βικέλας και Συνεργάτες Αρχιτεκτονική μελέτη αμφιθεάτρου, βιβλιοθήκης και πωλητηρίου Νίκος Μουστρούφης Στατική Μελέτη Γ. Λάμπρου & Συνεργάτες Η/Μ μελέτη LDK Σύμβουλοι Μηχανικοί AE Μελέτη φωτισμού APV Architectural Lighting Design, P.Square Ακουστική μελέτη Gottfried Schubert Μελέτη αρχιτεκτονικής τοπίου Studio 75 Μελέτη-υλοποίηση έργων πρασίνου Ecoscapes Μελέτη σήμανσης Μικρή Άρκτος Διεύθυνση έργου Ν. Κ. Μαλατέστας & Συνεργάτες Διαχείριση κατασκευής Frank E. Basil Κείμενο Ι. & Α. Βικέλας και Συνεργάτες Φωτογράφηση Χριστόφορος Δουλγέρης (Ιδιοκτησία φωτογραφιών Ίδρυμα Βασίλη & Ελίζας Γουλανδρή)
συνύπαρξης Στο έργο αυτό έγινε συστηματική προσπάθεια αποκατάστασης και ανάδειξης ενός υφιστάμενου διατηρητέου κελύφους με ιστορικά μορφολογικά χαρακτηριστικά νεοκλασικού ύφους και ταυτόχρονα της επεξεργασίας μιας σύγχρονης προσθήκης, ώστε να αναπτύσσονται σε ένα ενιαίο λειτουργικό πρόγραμμα με ιδιαίτερες απαιτήσεις και περιεχόμενο σε επτά ορόφους και πέντε υπόγεια.
054
ek_054-069_IDRIMA GOULANDRH_3_I.Vikellas.indd 54
26/09/2019 18:23
architecture
055
ek_054-069_IDRIMA GOULANDRH_3_I.Vikellas.indd 55
26/09/2019 18:23
architecture ΚΑΤΟΙΚΊΑ ΣΤΗΝ ΚΈΑ
από Αρχιτεκτονική μελέτη Μαρία Κοκκίνου Ανδρέας Κούρκουλας Ομάδα μελέτης Νικόλας Παπλωματάς Τάσος Ρίγκας Μαριάννα Αθανασιάδου Μπίρμπα Τζωρτζίνα Μαριάννα Λιζάρδου Στατική μελέτη Ανδρέας Μητσόπουλος Η/M μελέτη Π. & Χ. Αργυρός Κατασκευή Berios SA
κάδρα
σκυρόδεμα Η κατοικία, 150m2, βρίσκεται στη νοτιοανατολική πλευρά του νησιού, σε μία ερημική χαράδρα. Στο συγκεκριμένο έργο επιλέχθηκε η χρήση του μπετόν, υλικότητα που επηρεάστηκε από τις καθηκιές, γήινες διάσπαρτες αγροτικές κατασκευές που μοιάζουν σαν εξάρσεις στις ξερολιθιές, κατασκευασμένες από τοπική πέτρα.
Κείμενο Μαρία Κοκκίνου Ανδρέας Κούρκουλας Φωτογράφηση Γιώργης Γερόλυμπος
070
ek_070-077_HOUSE IN KEA_Kourkoula-Kokkinou.indd 70
26/09/2019 13:59
architecture
071
ek_070-077_HOUSE IN KEA_Kourkoula-Kokkinou.indd 71
26/09/2019 13:59
architecture ΘΕΡΙΝΉ ΚΑΤΟΙΚΊΑ ΣΤΗ ΣΑΝΤΟΡΊΝΗ
κυβιστική Αρχιτεκτονική μελέτη Kapsimalis Architects Κείμενο Kapsimalis Architects Φωτογράφηση Γιώργος Κορδάκης
σύνθεση Η θερινή κατοικία βρίσκεται στην άκρη της Οίας, δίπλα στο ξενοδοχείο Arcadia, και τοποθετείται στο όριο του οικοπέδου, με δυτικό προσανατολισμό προς το Αιγαίο πέλαγος.
080
ek_080-091_KATOIKIA STH SANTORINH_Kapsimalis.indd 80
26/09/2019 14:04
architecture
081
ek_080-091_KATOIKIA STH SANTORINH_Kapsimalis.indd 81
26/09/2019 14:05
architecture ΚΑΤΟΙΚΊΑ ΣΤΗΝ ΚΗΦΙΣΙΆ
συνθετικές Αρχιτεκτονική μελέτη – Interior design Parthenios Architects Ομάδα μελέτης Πάνος Παρθένιος Σπύρος Παρθένιος Γεωργία Παρθενίου Ιωάννα Φλουρή Γιάννης Στάμου Επίβλεψη κατασκευής Στάθης Ευσταθόπουλος Δημήτρης Κατσούλας Η/Μ μελέτη ΜΚΑ μελετητική Στατική μελέτη Παρθένιος Κ. Παναγιώτης Μελέτη φωτισμού Ifi Group Aρχιτεκτονική τοπίου Κατερίνα Γκόλτσιου Κείμενο Parthenios Architects Φωτογράφηση Γιώργος Σφακιανάκης
αναδιπλώσεις Η μονοκατοικία, μοντέρνου σχεδιασμού, βρίσκεται στα βόρεια προάστια της Αθήνας και είναι τοποθετημένη σε προνομιούχο γωνιακό οικόπεδο. Η κεντρική ιδέα ήταν η σύνθεση τριών όγκων, που προέκυψαν από τρεις διαδοχικές αναδιπλώσεις, οι οποίες αγκαλιάζουν τους κύριους χώρους και αποτελούν σχεδιαστικά εργαλεία που βοηθούν στην επίλυση της ομαλής στροφής του κτιρίου στη γωνία του οικοπέδου και της αναρρίχησής του στην ομαλή κλίση.
094
ek_094-105_KATOIKIA STHN KHFISIA_Parthenios.indd 94
26/09/2019 14:10
architecture
095
ek_094-105_KATOIKIA STHN KHFISIA_Parthenios.indd 95
26/09/2019 14:10
architecture ΚΤΙΡΙΟ ΚΑΤΟΙΚΙΩΝ ΣΤΟ ΠΑΝΟΡΑΜΑ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ
λειτουργική
επανάληψη Αρχιτεκτονική μελέτη Digital Dome Architects Μαίρη Παπακωνσταντίνου Τάσος Σιαμπίρης Δέσποινα Χατζησαββίδου Διαχείριση έργου-Στατική μελέτη Estet AE Αλέξανδρος Γεροθανάσης Κείμενο Αλέξανδρος Γεροθανάσης Φωτογράφηση Παναγιώτης Βουμβάκης
όγκων Η ζητούμενη ”αίσθηση“ ξενοδοχείου και όχι μιας κλασικής πολυκατοικίας επιλύθηκε με τη χρήση μονάδων-διαμερισμάτων. Κάθε όγκος αποτελεί μια ξεχωριστή ιδιοκτησία, δίνοντας την αίσθηση διαβίωσης σε μονοκατοικία παρά σε πολυκατοικία.
108
ek_108-117_PANORAMA LOFTS_DigitalDome.indd 108
26/09/2019 15:30
architecture
109
ek_108-117_PANORAMA LOFTS_DigitalDome.indd 109
26/09/2019 15:30
Το πρότυπο οδοντιατρείο βρίσκεται σε κεντρική λεωφόρο της Γλυφάδας, σε υφιστάμενο διαμέρισμα. Στόχος ήταν η δημιουργία ενός χώρου υψηλής αισθητικής με αίσθημα φιλοξενίας και έμφαση σε επιλογές υλικών που θα παράπεμπαν περισσότερο σε μια εμπειρία και λιγότερο σε ένα τυπικό ιατρείο.
Κείμενο gkotsis serafimidou architects | Φωτογράφηση Γιώργος Μεσσαριτάκης
διαδρομή
oπτική εσωτερική
interiors ΠΡΌΤΥΠΟ ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΕΊΟ ΣΤΗ ΓΛΥΦΆΔΑ
Αρχιτεκτονική μελέτη - Επίβλεψη gkotsis serafimidou architects H/M μελέτη Δημήτρης Παπαδόπουλος
Ο άξονας σχεδιασμού στηρίχθηκε στη δημιουργία δύο όγκων, παράλληλων μεταξύ τους, εκμεταλλευόμενος το μακρόστενο σχήμα της κάτοψης. Οι δύο αυτοί όγκοι χωρίσθηκαν στα εξεταστήρια (έδρες), τα οποία αποκαλύπτονται μέσα από τη γυάλινη επιφάνειά τους και την αίθουσα εργασίας, οι οποίοι ντύνονται με ξύλινη επένδυση και ”διατάσσουν“ την οπτική διαδρομή από την αναμονή μέχρι τα γραφεία, στο βάθος του κτιρίου. Στο νοτιοδυτικό κομμάτι της κάτοψης, με την περισσότερο προνομιακή θέα, χωροθετήθηκαν τα τρία εξεταστήρια, το γραφείο του οδοντιάτρου και η αίθουσα συναντήσεων και συνεδριάσεων. Στο βόρειο τμήμα του χώρου βρίσκονται το εργαστήριο οδοντοτεχνικής, το δωμάτιο πανοραμικού, η αποστείρωση, το WC και η κουζίνα προσωπικού.
120
ek_120-125_ODONTIATREIO_STI_GLIFADA_Gkotsis+Serafimidou.indd 120
26/09/2019 14:28
interiors
1 21
ek_120-125_ODONTIATREIO_STI_GLIFADA_Gkotsis+Serafimidou.indd 121
26/09/2019 14:29
Ο σχεδιασμός της οδοντιατρικής κλινικής υποδηλώνει εννοιολογικά την κατάσταση της στοματικής κοιλότητας, η οποία από την αρχική έως την τελική της μορφή παραμένει ίδια. Αυτή η αρχική έμπνευση μεταφράστηκε στο γεωμετρικό σχήμα του κύκλου, ο οποίος μεταλλάσσεται σε μέγεθος και περίμετρο σε όλο το μήκος του έργου.
Κείμενο Ιωάννα Τσαγκούλη | Φωτογράφηση Αle_t_Meyers
κυκλικές
τομές
interiors ΟΔΟΝΤΙΑΤΡΙΚΉ ΚΛΙΝΙΚΉ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ
Αρχιτεκτονική μελέτηΚατασκευή Ιωάννα Τσαγκούλη Mελέτη φωτισμού Ιωάννα Τσαγκούλη Halo architectural lighting
Ο κύκλος αρχικά συναντιέται στην ολότητά του στην είσοδο, δημιουργώντας έναν πρώτο χώρο αναμονής. Διαδοχικά η εφαπτόμενη κατάστασή του φθίνει και στην κοιλότητά του σχεδιάζεται το γραφείο υποδοχής, στοιχείο που εξυπηρετεί διπλή λειτουργία: οριοθετεί τη reception, ενώ ταυτόχρονα απομονώνει οπτικά και ακουστικά τους τεχνικούς χώρους της κλινικής.
126
ek_126-129_ODONTIATREIO STHN ATHINA_Ionanna Tsagouli.indd 126
26/09/2019 14:44
interiors
Εναντιόμορφα, ο κύκλος, ως τυπικό παράδειγμα γεωμετρικού τόπου, αυξάνεται και πάλι, με σκοπό να δημιουργήσει το όριο μεταξύ του συνεδριακού και του κύριου χώρου αναμονής. Πίσω από τη reception οργανώνονται σε μια σειρά το δωμάτιο του πανοραμικού μηχανήματος, εκείνο του κλίβανου, του εργαστηρίου, καθώς και του χώρου ανάπαυσης των ιατρών. Ο χώρος υποδοχής είναι ατμοσφαιρικός με τη χρήση έμμεσου φωτισμού. Εμφανείς ακτίνες φωτός σε ακτινωτή διάταξη ορίζουν τη μετάβαση στα τέσσερα διαφορετικά οδοντιατρεία, ενώ ο υπόλοιπος χώρος φωτίζεται διακριτικά έτσι ώστε να προκαλεί μια ήπια αίσθηση βιωσιμότητας. Η εικόνα αλλάζει μέσα στα ιατρεία που είναι φωτεινά και αποτελούν το ιδανικό φόντο για τον απαραίτητο οδοντιατρικό εξοπλισμό.
127
ek_126-129_ODONTIATREIO STHN ATHINA_Ionanna Tsagouli.indd 127
26/09/2019 14:44
interiors ΑΝΑΚΑΊΝΙΣΗ ΔΙΑΜΕΡΊΣΜΑΤΟΣ ΣΤΟ ΚΟΥΚΆΚΙ
ακρόπολη
διάλογος με την
Κείμενο Mab architects | Φωτογράφηση Κώστας Μητρόπουλος, Γιώργος Παχουντής
Το διαμέρισμα βρίσκεται στο Κουκάκι, μια πολύ ζωντανή και δημοφιλή γειτονιά της Αθήνας. Η περιοχή, που βρίσκεται κοντά στην Ακρόπολη, διατηρεί την αίσθηση ενός αστικού χωριού, με πεζοδρόμους γεμάτους εσπεριδοειδή, τοπικές λαϊκές αγορές, παραδοσιακά καφενεία και εστιατόρια.
Αρχιτεκτονική μελέτηΕπίβλεψη Mab architects Project architect Franky Antimisiaris Ομάδα μελέτης Δημήτρης Παναγόπουλος Interior decoration-styling Sonia Savurdic Σύμβουλος φωτισμού Duality Architectural Lighting
130
ek_130-135_ACROVIEW_Mab Architecture.indd 130
26/09/2019 14:50
interiors
Στο κέντρο αυτής της περιοχής, επανασχεδιάστηκε ένα διαμέρισμα 90m2, του 6ου ορόφου, που απολαμβάνει εκπληκτική θέα προς την Ακρόπολη, λόγω της γυάλινης πρόσοψής του, μήκους 12m. Στόχος ήταν ένας σχεδιασμός με χαράξεις που θα επιτρέπουν στον χρήστη να απολαύσει την εκπληκτική θέα από κάθε γωνία του διαμερίσματος.
1 31
ek_130-135_ACROVIEW_Mab Architecture.indd 131
26/09/2019 14:50
subscribe now!
Ιδιώτες Φοιτητές Εταιρίες Oργανισμοί Εξωτερικό
1 Χρόνος
-10% 90€
-20% 80€
100€
2 Χρόνια
-15% 170€
-25% 150€
-10% 180€
100€
150€
-10% 180€ -10% 270€
έως και
25% έκπτωση
στη συνδρομή
+ μια ετήσια έκδοση δώρο + 50% έκπτωση στις ετήσιες εκδόσεις
ΣΥΝΔΡΟΜΗ ΓΙΑ
1 χρόνο (10 τεύχη)
2 χρόνια (20 τεύχη)
Ονοματεπώνυμο ........................................................................................................ Επάγγελμα ........................................ Εταιρία .............................................................................. Α.Φ.Μ. ........................................ Δ.Ο.Υ. ......................................... Διεύθυνση ............................................................................................................................... Τ.Κ.......................................... Τηλ. ...................................................................... e-mail ...................................................................................................... Τρόπος πληρωμής / Κατάθεση σε Τράπεζα EUROBANK CYPRUS LTD IBAN: CY 800 18 0000 8 0000 200 100 31 7079 SWIFT: ERBKCY2N Δικαιούχος Εταιρία ARCHITECTURAL PUBLICATIONS LTD Architectural Publications LTD: Θεμιστοκλή Δέρβη 48, Γρ. 401 | 1066 Λευκωσία, Κύπρος | Τ. +357 22 460350 ΥΠΟΚΑΤΑΣΤΗΜΑ ΕΛΛΆΔΑΣ: Ίωνος Δραγούμη 46, 115 28 Αθήνα | T. +30 210 72 59 083-5
o n SYNDROMES_241_2019.indd 1
l i n e
σ υ ν δ ρ ο μ ή
w w w . e k - m a g . c o m 26/09/2019 15:17
MASTER ADV PAGE.indd 1
06/09/2019 09:36