ek magazine #277 May 2023

FOREIGN AFFAIRS PROJECT

OOAK

ARCHITECTS

Οι ΟOΑΚ (One Of A Kind Architects)

είναι αρχιτεκτονικό γραφείο με επικεφαλής τη Μαρία Παπαφίγκου και τον Johan Annerhed. Με επαγγελματική διαδρομή

από την Αθήνα στη Στοκχόλμη και πίσω, τα έργα των ΟΟΑΚ εξερευνούν διάφορες κλίμακες και τυπολογίες σε

πολλά μέρη του κόσμου, διατηρώντας

πάντοτε την ίδια ευαισθησία για το τοπίο και την ίδια φροντίδα για τις μικρές

λεπτομέρειες της καθημερινής ζωής.

Ξεκινήσατε τις αρχιτεκτονικές σπουδές σας στη Σουηδία και τις ολοκληρώσατε στην Ελλάδα. Πώς θα περιγράφατε τις διαφορές στην αρχιτεκτονική

κουλτούρα ανάμεσα στους δύο τόπους;

OA Η βασική διαφορά είναι η αίσθηση ευθύνης για το κοινωνικό σύνολο, που είναι βαθιά εγγεγραμμένη στη σουηδική συνείδηση. Στην αίσθηση ευθύνης εντάσσεται και ο σεβασμός που υπάρχει για το περιβάλλον και τη φύση. Όταν ήρθαμε από τη Σουηδία στην Αθήνα για να κάνουμε τη διπλωματική μας, η οποία είχε πολεοδομικό θέμα, μία κοινωνικό-εμπορική συνέργεια, μας αποκάλεσαν σοσιαλιστές, ενώ η αλήθεια είναι ότι αφορούσε ιδέες πολύ πιο σύνθετες για μία κοινωνία, όπου το εμπόριο στηρίζει τον δημόσιο χώρο και το αντίστροφο. Κατ’ αυτόν τον τρόπο πιστεύουμε ότι επιτυγχάνεται η ευημερία και η σωστή ανάπτυξη, όταν λειτουργούν οι συνέργειες μεταξύ ιδιωτικών, δημοσίων

και εμπορικών συμφερόντων και όταν όλα συνυπάρχουν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, συμβάλλοντας ολιστικά

στην ποιότητα της ζωής των πολιτών. Η αρχιτεκτονική

για εμάς, σε όλες τις κλίμακες, οφείλει να υπηρετεί

το σύνολο, να διασφαλίζει τις ποιότητες του περιβάλλοντος, να παρέχει το πλαίσιο για συνέργειες αλλά και να

δημιουργεί τις κατάλληλες συνθήκες για νέες εμπειρίες.

THE LABORATORY OF THE FUTURE

Biennale Αρχιτεκτονικής της Βενετίας, 2023

Η συζήτηση για το “Εργαστήριο του Μέλλοντος“

δεν είναι μελλοντολογική∙ τροφοδοτείται από

τη “φαντασία“ μιας μεγάλης ομάδας προσκεκλημένων

αρχιτεκτόνων και διανοητών, αλλά επενδύει

στον ρεαλισμό και την πραγματολογία, την αμεσότητα

και την ειλικρίνεια.

Κείμενο ΝΊΚΟΣ ΠΑΤΣΑΒΟΣ, αρχιτέκτονας

Αρκετά χρόνια πριν, με την αφορμή των κινημάτων που χαρακτήρισαν την περίοδο της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, το περιοδικό domus, ιστορική εστία της δεύτερης αρχιτεκτονικής πρωτοπορίας των Superstudio, του Mendini και πολλών εύγλωττων άλλων, είχε θέσει το ακόλουθο κρίσιμο ερώτημα: Υπάρχει σήμερα η δυνατότητα για ένα νέο αρχιτεκτονικό manifesto; Ποια είναι η σημερινή avantgarde; Εύστοχα, ο Anthony Vidler, στη διάλεξη που έδωσε στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής της Μεσογείου στα Χανιά

το 2019, εντόπισε την απάντηση στο ακόλουθο πλαίσιο.

Το σύγχρονο design, σύγχρονο όχι απλά επειδή συμβαίνει τώρα αλλά

επειδή συγχρονίζεται με το πνεύμα της εποχής, αναπτύσσεται στο ενδιάμεσο

της ουτοπίας και της δυστοπίας -της καταστροφής. Υπ’ αυτή την έννοια, δεν προτείνει τις απόλυτες λύσεις, αλλά προσεγγίσεις του βέλτιστου,

του “αμέσως επόμενου καλού“. Δίνοντας έμφαση στην παρατηρούμενη

κρίση κλίμακας και γιγαντοποίησης των υλοποιούμενων ή μη έργων, ο Vidler υιοθετεί την έννοια του “ανθρωπόκαινου“, της τρέχουσας δηλαδή γεωλογικής περιόδου που χαρακτηρίζεται από τον ορατό όσο και καθοριστικό πλέον αντίκτυπο της ανθρώπινης δραστηριότητας στο περιβάλλον, προκειμένου να αξιολογήσει το σύγχρονο ηθικό πλαίσιο

επιλογών της αρχιτεκτονικής κουλτούρας, αλλά και του ευρύτερου πολιτισμού μετά τον Ψυχρό Πόλεμο.

Στο επιμελητικό της σημείωμα, η Lesley Lokko, γενική επιμελήτρια της φετινής Biennale Αρχιτεκτονικής

της Βενετίας, ξεκαθαρίζει ότι δεν επιδιώκει μια ακόμα, έστω σημαντική αλλά σίγουρα πεπερασμένη, έκθεση.

Ήδη πριν την κατάθεση της πρότασής της, το κεντρικό ζήτημα ήταν αν χρειάζεται μία ακόμα κοστοβόρα και ενεργοβόρα Biennale. Αν δηλαδή ο σκοπός, ο αντίκτυπος, το ολιστικό αποτύπωμα της δράσης, μπορεί να είναι θετικό. Αν το ερώτημα αφορούσε αποκλειστικά την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής ως ένα κλειστό -αυτόνομο κοινωνικά, περιβαλλοντικά και οικονομικάπεδίο, το όλο εγχείρημα θα ήταν

© Ekaterina Anchevskaya

© Joseph Conteh

© Courtesy of Chris Derry

Demas Nwoko, Idumuje Ugboko, Νιγηρία,1976

Πορτρέτο της Dina Nurdybai, 2020

Walter Hood, Hood Design Studio, 2023

πιο άμεσα διαχειρίσιμο. Μια αρχιτεκτονική που είναι “καλή“ per se θα αρκούσε. Μια καλά οργανωμένη αρχιτεκτονική αφήγηση θα όριζε τον επόμενο στόχο. Όπως δηλώνει η ίδια, κάτω από τον τίτλο “Παράγοντες

της Αλλαγής“: “Μια αρχιτεκτονική έκθεση είναι ταυτόχρονα μια στιγμή και μια διαδικασία. Δανείζεται τη δομή και τη μορφή της από τις εκθέσεις τέχνης, αλλά διαφέρει από την τέχνη με κρίσιμους τρόπους που συχνά περνούν

απαρατήρητοι. Εκτός από την επιθυμία να ειπωθεί μια ιστορία, τα ζητήματα

της παραγωγής, των πόρων και της αναπαράστασης είναι κεντρικά για τον τρόπο με τον οποίο μια έκθεση αρχιτεκτονικής έρχεται στον κόσμο, αλλά σπάνια αναγνωρίζονται ή συζητούνται… Τι θέλουμε να πούμε; Πώς θα αλλάξει κάτι αυτό που λέμε; Και, ίσως το πιο σημαντικό απ' όλα, πώς θα αλληλεπιδράσει αυτό που λέμε με αυτό που λένε οι “άλλοι“

και θα το διαποτίσει, έτσι ώστε η έκθεση να μην είναι μια ενιαία ιστορία,

αλλά πολλαπλές ιστορίες που αντανακλούν το ενοχλητικό, υπέροχο καλειδοσκόπιο ιδεών, πλαισίων, προσδοκιών και νοημάτων που είναι κάθε φωνή που απαντά στα ζητήματα του καιρού της;“

Κεντρικός άξονας ανάπτυξης της εκθεσιακής συλλογικής απόκρισης στα προηγούμενα ερωτήματα είναι μια ακόμα ερώτηση. “Ποιοι είμαστε εμείς;“

Andrew Ó Murchú, Grassland Science Department, Carlow, Ιρλανδία, 2021 ©BothAnd Group

ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΑΘΗΝΏΝ

Α’ ΒΡΑΒΕΙΟ ΣΕ ΑΝΟΙΧΤΟ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΟ ΔΙΑΓΏΝΙΣΜΟ ΙΔΕΏΝ

Το νέο Αρχαιολογικό Μουσείο των

Αθηνών επικεντρώνεται στην αρμονική

συμβίωση δύο αντικρουόμενων δυνάμεων

της περιοχής. Από τη μία, η αδιαπέραστη

και συνεχής μάζα της πόλης και από την

άλλη το περίκλειστο άλσος της Ακαδημίας

Πλάτωνος με τις αρχαιολογικές ανασκαφές.

Αρχιτεκτονική μελέτη: TSOLAKIS ARCHITECTS

Υπεύθυνοι μελέτης: ΓΙΏΡΓΟΣ ΤΣΟΛΆΚΗΣ, ΕΛΕΝΗ ΛΆΓΚΆΡΗ, MIGUEL MU Ñ OZ AYLLON, ΚΏΝΣΤΆΝΤΙΝΟΣ ΚΟΣΜΆΣ, ΓΙΆΝΝΆ ΠΆΠΆΠΆΎΛΟΎ

Ομάδα μελέτης: ΜΙΧΆΛΗΣ ΦΟΎΝΤΟΎΚΛΗΣ, ΘΟΔΏΡΗΣ ΖΆΡΜΠΆΛΗΣ, ΓΙΏΡΓΟΣ ΣΚΕΤΟΠΟΎΛΟΣ, ΓΙΏΡΓΟΣ ΤΖΆΜΟΎΣΗΣ, ΓΙΏΡΓΟΣ ΡΕΤΣΟΣ

Πολεοδομική μελέτη: ΜΆΡΙΆΝΘΗ ΓΡΟΖΟΠΟΎΛΟΎ

Στατική μελέτη: ΚΏΝΣΤΆΝΤΙΝΟΣ ΛΙΟΝΤΟΣ

Μηχανολογική μελέτη: ΙΏΆΝΝΗΣ ΠΆΠΆΓΡΗΓΟΡΆΚΗΣ

Συγκοινωνιακή μελέτη: ΘΟΔΏΡΟΣ ΜΆΎΡΟΓΕΏΡΓΗΣ

Μουσειολογική μελέτη: ΆΛΕΞΆΝΔΡΆ ΜΠΟΎΝΙΆ

Σύμβουλος αρχαιολόγος: ΔΕΣΠΟΙΝΆ ΚΆΤΆΠΟΤΗ

Φωτορεαλισμός-Κείμενο: TSOLAKIS ARCHITECTS

Αντικρουόμενες δυνάμεις

Αιωρούμενο επίπεδο

Το έργο αφορά στην ανακαίνιση της ιστορικής Αγοράς Μοδιάνο, της πρώτης

στεγασμένης κεντρικής αγοράς τροφίμων στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, με στόχο την επανανοηματοδότησή της ως σημείο αναφοράς για τους κατοίκους

και τους επισκέπτες, αλλά και ως τόπος κοινωνικών συναντήσεων, επικοινωνίας και πολιτισμού, όπως βιώθηκε κατά την περίοδο της ακμής της.

ΚΕΙΜΕΝΟ SPARCH ARCHITECTS | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΌΛΓΑ

Αρχιτεκτονική μελέτη: SPARCH ARCHITECTS , Υπεύθυνη μελέτης: ΜΌΡΦΩ ΠΑΠΑΝΙΚΌΛΑΌΥ

Σύμβουλος αποκαταστάσεων (Α’ φάση): ΚΛΕΌΠΑΤΡΑ ΘΕΌΛΌΓΙΔΌΥ Στατική μελέτη, Eπίβλεψη: ΑΘΑΝΑΣΙΌΣ Ι. ΚΌΝΤΙΖΑΣ

Η/Μ μελέτη: ΣΑΜΑΡΑΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ , Σύμβουλος Η/Μ: ΠΑΠΑΓΡΗΓΌΡΑΚΗΣ & ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Μελέτη φωτισμού: EDEKO LIGHTING DESIGN Κατασκευή, project management: ΕΜΜΕΤΡΌΝ ΤΡΙΑΝΤΌΣ ΔΗΜΗΤΡΙΌΣ

Η

THE SOCIAL ATHENS HOTEL

Άνοιγμα στην πόλη

ολική μεταμόρφωση ενός δημόσιου κτιρίου της δεκαετίας του ’60 σε σύγχρονο boutique hotel 24 δωματίων είχε ως στόχο τη δημιουργία ενός περιβάλλοντος

όπου οι επισκέπτες μπορούν να βιώσουν μία αυθεντική εμπειρία της Αθήνας, απολαμβάνοντας όμως την ήσυχη και εκλεπτυσμένη διαμονή.

ΚΕΊΜΕΝΟ OOAK ARCHITECTS | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ΓΊΩΡΓΟΣ ΚΟΡΔΑΚΗΣ

Αρχιτεκτονική μελέτη: OOAK ARCHITECTS

Επικεφαλής μελέτης: JOHAN ANNERHED

Ομάδα μελέτης: J OHAN ANNERHED, ΜΑΡΊΑ ΠΑΠΑΦΊΓΚΟΥ, ΓΕΩΡΓΊΝΑ ΕΡΩΤΟΚΡΊΤΟΥ

Μηχανολογική μελέτη: ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΚΑΜΑΡΊΝΟΣ , Μελέτη φωτισμού: IFI ARCHITECTURAL LIGHTING Project management: SOLIDFRAME , Κατασκευή: BC PERIGRAMMA

Oγκοπλαστική χειρονομία

Το έργο αφορά στη δημιουργία μιας αυτόνομης μονοκατοικίας τριών ορόφων, η οποία τοποθετείται σε επίμηκες και επικλινές οικόπεδο και έχει ως κύρια σχεδιαστική

κατεύθυνση οι ογκοπλαστικές και δομικές χειρονομίες της να είναι τέτοιες

που να απαντούν στα ιδιαίτερα γεωμετρικά χαρακτηριστικά του οικοπέδου.

ΚΕΙΜΕΝΟ BLP ARCHITECTS | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ

Αρχιτεκτονική μελέτη: BLP ARCHITECTS

Ομάδα μελέτης: ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΛΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ, ΗΡΏ ΜΠΕΡΤΑΚΗ, ΚΏΣΤΗΣ ΠΑΝΥΓΗΡΗΣ , Συνεργάτης αρχιτέκτονας: ΚΏΣΤΑΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΔΗΣ

Interior design: STONES & WALLS

Στατική μελέτη: ERGOSYSTEM , Η/Μ μελέτη: PG KAMARINOS CONSULTING ENGINEERS

Μελέτη φωτισμού: IFI LIGHTING , Αρχιτεκτονική τοπίου: ELANDSCAPE Επίβλεψη: ΚΏΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΗΣ, Development - Κατασκευή: BLUE DEVELOPMENT

Επεκτείνοντας τα όρια

Η κατοικία βρίσκεται σε ένα μεγάλο οικόπεδο λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Λευκωσία, σε ένα τοπίο χωρίς θέα, γειτονιές και πράσινο, που δε προσφέρεται για εξωστρέφεια.

Η δημιουργία συνθηκών ασφαλούς και άνετης διαβίωσης σε αυτό το περιβάλλον αποτέλεσε πρόκληση για τη δημιουργία μιας κατοικίας ανάμεσα σε πόλη και φύση.

Αρχιτεκτονική μελέτη: CHRISTOS PAVLOU ARCHITECTURE ΚΕΙΜΕΝΟ ΧΡΉΣΤΟΣ ΠΑΎΛΟΎ | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ UNSEEN VIEWS

Κ ΆΤΟ Ί Κ Ί Ά ΣΤΗΝ Κ Ά Λ Λ Ί Θ Ε Ά ΛΕΥΚΩΣΊ Ά Σ

του όγκου

Η κατοικία βρίσκεται στα περίχωρα της Λευκωσίας και αναπτύσσεται πάνω σε ένα επίμηκες και επικλινές οικόπεδο με στενή πρόσοψη. Αφετηρία του σχεδιασμού

ήταν η διαχείριση των αναγκών των χρηστών και του ιδιόμορφου τεμαχίου

που συνδυαστικά δημιούργησαν μια αρχιτεκτονική πρόκληση.

Σύνθεση επιπέδων

Η μονοκατοικία του 1976 στη Γλυφάδα, η οποία φέρει χαρακτηριστικά κατοικιών του μοντέρνου κινήματος εκείνης της περιόδου με έμφαση στην οριζοντιότητα και στα μεγάλα ανοίγματα, ανακαινίστηκε ριζικά με στόχο να ανταποκριθεί στις σύγχρονες ανάγκες.

MICROMEGA ARCHITECTURE & STRATEGIES | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ

Αρχιτεκτονική μελέτη, Interior design: MICROMEGA ARCHITECTURE & STRATEGIES Υπεύθυνη μελέτης: ΝΑΤΑΛΊΑ ΤΣΑΚΑΛΑΚΗ-ΚΑΡΚΑ

Ομάδα μελέτης: ΑΛΈΞΑΝΔΡΟΣ ΖΏΜΑΣ, ΜΑΡΑ ΠΑΠΑΒΑΣΊΛΈΊΟΥ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΠΑΓΈΏΡΓΊΟΥ, ΝΑΤΑΛΊΑ ΤΣΑΚΑΛΑΚΗ-ΚΑΡΚΑ, ΔΊΟΝΥΣΗΣ ΚΑΚΟΥΛΗΣ Στατική Μελέτη: ΦΏΤΗΣ ΚΟΝΔΗΣ , Mηχανολογική μελέτη ΦΏΤΗΣ ΚΟΤΣΟΠΟΥΛΟΣ

Μελέτη Φωτισμού: LUUN , Κατασκευή: NOVUM DELTA CONSTRUCTIONS & INFRASTRUCTURE

Σύγχρονο ύφος

Κύριο ζητούμενο της πρότασης ήταν η βελτίωση υφιστάμενης αρχιτεκτονικής μελέτης

που αφορούσε δύο βίλες με κολυμβητικές δεξαμενές, με μια προσέγγιση

προς ένα πιο σύγχρονο ύφος, που να παντρεύει τα παραδοσιακά υλικά

και τη μορφολογία με νέες, πιο ανάλαφρες φόρμες.

ΚΕΊΜΕΝΟ SCOPE ARCHITECTS | ΦΩΤΟΓΡΆΦΗΣΗ SOUTHSPACE FOR PHOTOGRAPHY

Ά νοιχτός ορίζοντας

H κατοικία, η οποία βρίσκεται στην τοποθεσία Επισκοπή Λεμεσού, είναι χτισμένη σε οικόπεδο το οποίο απολαμβάνει απρόσκοπτη θέα προς τη θάλασσα του Κουρίου.

Χωρικές επεκτάσεις

Το έργο αφορά στην ανακαίνιση και επέκταση μιας κατοικίας Βικτωριανής εποχής

στο Δυτικό Λονδίνο, υιοθετώντας μια μοντέρνα open plan κάτοψη, φέρνοντας

περισσότερο φυσικό φως στο εσωτερικό και συνδέοντάς το λειτουργικά

με μια μεγάλη αυλή στην πίσω πλευρά του οικοπέδου.

ΚΕΊΜΕΝΟ NEIHEISER ARGYROS | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ LORENZO ZANDRI

Αρχιτεκτονική μελέτη: NEIHEISER ARGYROS

Oμάδα μελέτης: RYAN NEIHEISER, XΡΙΣΤΙΝΑ ΑΡΓΥΡΟΥ, ΓΙΏΡΓΟΣ ΦΟΥΦΑΣ, ΕΛΕΝΗ ΒΑΓΙΑΝΟΥ, ΑΛΚΗΣΤΗ ΜΙΚΕΛΑΤΟΥ

Στατική μελέτη: CONSTANT STRUCTURAL DESIGN

Η/Μ μελέτη: MCDERMOTT CONSULTING

Αρχιτεκτονική τοπίου: JOANNE BERNSTEIN Κατασκευή: OPTIMAL BUILD

Ιστορική συνέχεια

To διατηρητέο νεοκλασικό του 1874 στο κέντρο της Αθήνας, το οποίο αρχικά βρισκόταν στην ιδιοκτησία μιας επιφανούς αθηναϊκής οικογένειας, φιλοξένησε ποίκιλες χρήσεις έως σήμερα και έτσι επιβίωσε από την εγκατάλειψη.

Το κτίριο ανακαινίστηκε με σεβασμό προς την ιστορική του αξία και μετατράπηκε

σε έναν σύγχρονο χώρο που αποπνέει κομψότητα και άνεση, με υψηλή αισθητική.

Αρχιτεκτονική μελέτη: STUDIONOH

ΚΕΙΜΕΝΟ SPY TRIMMI | ΦΩΤΟΓΡΑΦΗΣΗ ANA SANTL

Το έργο αφορά στην αποκατάσταση μιας κατοικίας, η οποία έχει χαρακτηριστεί

ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο, με κύρια σχεδιαστική κατεύθυνση να συνδυαστούν

οι επιρροές του μοντέρνου σχεδιασμού με τη σημαντική κληρονομιά της, δημιουργώντας χώρο για να κατοικήσει

Αρχιτεκτονική μελέτη-interior design-κατασκευή: PATSIOS ARCHITECTURE CONSTRUCTION Ομάδα μελέτης: ΑΝΑΣΤΑΣΊΑ ΠΑΤΣΊΟΥ, ΊΩΑΚΕΊΜ ΠΑΤΣΊΟΣ

και αποκατάσταση τοιχογραφιών : ΒΑΣΊΛΗΣ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ, ΔΊΟΝΥΣΗΣ ΚΑΠΊΖΊΩΝΗΣ Product design: NANDO MARIN