Elektro Data #1/2 2013

A

elektro

industriële automatisering en industriële elektronica

DATA

jaargang 32

1/2

januari/februari 2013

# IE 6

IE 10

IA 12

II 14

SE 18

TM 22

www.elektrodata.nl/ezine

Voor sensornetwerken, industriële communicatie en intelligente woningen Zuinige Zigbee-chip mikt op batterijloze automatisering

Trends in gebruikersinterfaces huishoudelijke apparaten Microcontroller geeft jus aan interface

SE

II

Safety-, security- en motion control functies standaard geïntegreerd S7-1500 controllers voor machine- en installatieautomatisering

TM

IE

Fabrikant introduceert term ‘visuele infraroodthermometer’ Warmtebeeldcamera werkt met pyro-elektrische sensor

II

TM

Opnemers meten van 1 tot 10 hPa en hebben industrieel temperatuurbereik Druksensor is ondergebracht in afdichtingsvrije rvs-behuizing

IE

Twee extra temperatuursensoren compenseren voor omgevingsinvloeden Gasmassastromingsmeter corrigeert externe warmte

TM

IE

Gasmassastromingsmeter corrigeert externe warmte IE

Sierra Instruments heeft de QuadraTherm serie thermische stromingsmeters uitgerust met vier warmtegevoelige sensoren; twee meer dan gebruikelijk. De twee extra sensoren maken het mogelijk de invloed van externe warmtebronnen op de nauwkeurigheid van de meting vast te stellen en hiervoor te corrigeren. De interne rekeneenheid kent de thermische eigenschappen van een aantal gassen en neemt die mee bij het bepalen van de resultaten. Verder is het mogelijk een drukopnemer toe te voegen die de nauwkeurigheid van de metingen kan vergroten.

De twee extra opnemers corrigeren externe invloeden door de opwarming of juist afkoeling te bepalen die optreedt als gevolg van thermische geleiding tussen voeler en omgeving. Het interne rekenprogramma, iTherm, combineert deze informatie met andere invloeden en gebruikt die om de hierdoor veroorzaakte afwijking te corrigeren. Een zelflerend algoritme en een bibliotheek met de karakteristieken van, vooralsnog, 18 gassen en mengvormen moeten verder bijdra-

gen aan de nauwkeurigheid. Een andere maatregel voor het verhogen van de precisie is ‘DrySense’. In conventionele stromingsmeters is de snelheidsopnemer omhuld met epoxy, keramisch cement, thermische pasta of aluminiumpoeder. Deze zorgen voor een hogere warmteweerstand met het medium, met een grotere fout als gevolg. In de QuadraTherm wordt een soort slingerconstructie toegepast die dichtingsmiddelen overbodig maakt en voorkomt dat er, isolerende, luchtbellen tussen sensor en ­medium komen.

Lees meer op pagina 22

GRATIS

VERZENDING VOOR BESTELLINGEN VAN MEER DAN € 65,00!

DIGIKEY.NL

redactioneel

iedere andere jan doedel hier in dit kikkerlandje), maar -en dit is nog veel belangrijker- hij kan er ook minder goed mee overweg omdat zijn vingers (en hersenen!) al weer gewend zijn aan iets anders.

En laat je ook weer niet te veel leiden door die consumentenontwikkelingen, alsof daar alles zaligmakend is. Bekijk alleen al de twee auto-‘sleutels’ die ik in mijn zak heb zitten, een card-key van een Renault en een smart key van een Toyota. Twee dingen om hetzelfde mee te doen, maar waar ik regelmatig mee in de clinch lig. Ten eerste zit bij de ene het knopje voor openen boven, en bij de ander onder.

Voordat ik een auto op slot heb gedaan heb ik dan ook in de regel tenminste drie keer gedrukt. Dan heeft die smart key nog zo’n handigheidje dat je met dat ding in je zak gewoon het portier kunt openen, kan gaan zitten en wegrijden. Hartstikke leuk, maar ik ben dat zo gewend dat ik, stevig omgord door de veiligheidsriem, mij in de Renault in allerlei bochten moet wringen om die card-key uit mijn zak te wurmen, omdat ik die weer wèl ergens in moet doen.

Een beetje afstemming tussen de fabrikanten zou geen kwaad kunnen. En dat geldt natuurlijk ook voor de industrie. Gelukkig zijn we daar heel goed in. Kijk alleen maar naar wat er de afgelopen jaren in veldbussenland heeft plaatsgevonden...

januari/februari 2013

Richard Bezemer, hoofdredacteur Elektro-Data (R.Bezemer@mybusinessmedia.nl)

# 1/2

Het ontwerp van gebruikersinterfaces heeft de creatieve fakkel overgenomen van het printplaatontwerp. Waar je vroeger nog tot in detail moest nadenken en uitvogelen hoe je al die componenten op het stukje PCB kreeg is het vandaag de dag vooral de software die het werk doet. Daar komt bijna geen mens meer aan te pas.

Heel anders is dat bij de aandacht voor het ontwerp van gebruikersinterfaces. Rond het verschijnen van deze ElektroData vindt in het Evoluon een FHI-seminar plaats over User Interface Design met honderden deelnemers. Die krijgen een waanzinnig interessant programma voorgeschoteld met een mix van (enabling) technologie en tips & trucs voor het ontwerpen van een effectief en aantrekkelijk interface design.

Regelmatig wordt er -ook op die dag- gerefereerd aan de consumentenmarkt. De industrie kan daar lessen uit leren, is de teneur. IPhone- en Androïd-achtige schermen op je touch screens in een productie-omgeving: het gaat allemaal gebeuren. Prima ontwikkeling zou je zo zeggen, al heb ik daar wel wat kanttekeningen bij.

De consumentenmarkt is veel dynamischer dan de industriële.

Wat nu ‘hot’ is kan over een jaar al weer helemaal ‘uit’ zijn.

En als je dan net een serie touch screens hebt uitontwikkeld met die alweer gedateerde interface kan je de plank wel eens misslaan. Niet alleen omdat het minder appelleert aan het gevoel van de industriële gebruiker (die immers ook gewoon een consument is en voor dezelfde verlokkingen bezwijkt als

www.elektrodata.nl/ezine

Los gaan op interface design

3

nieuws uit de markt

Snel een 300 m lange kabel naar wens Op de afgelopen SPS IPC Drives 2012 presenteerde igus een productieconcept op basis van de Chainflex CC (Chainflex Custom Cable) waardoor de minimumlengte bij klantspecifieke kabels kan worden verkort tot 300 meter lengte en drie weken levertijd. Met een online configurator kunnen klanten binnen enkele minuten hun individuele kabel samenstellen en bestellen.

De vraag naar individuele kabels wordt steeds groter. Het spectrum reikt daarbij van enkele meters met bijzondere mantelkleur voor de aanpassing aan het machinedesign of verschillende combinaties van afscherming, mantelmateriaal en kabelopbouw tot volledig nieuwe varianten. Tot nu toe waren bij labels op maat levertijden van 10 tot wel 20 weken, kostbare designwerkzaamheden, minimale bestellengten vanaf 1.000 m en relatief hoge kosten niet ongebruikelijk. Dit leidde vaak tot de pragmatische keuze van een standaard kabel die de specifieke vereisten niet voor 100% vervult. Alle

reden voor igus om met een nieuw productieconcept te komen.

Kern van het concept zijn nieuw op elkaar afgestemde stappen in de kabelproductie en de logistiek evenals een standaardisering van beproefde componenten en lean processen. Daarmee kunnen de Keulenaren ook korte kabellengten in een grote veelzijdigheid, individueel en vooral sneller leveren dan de concurrentie. De interface naar de gebruiker is de nieuwe Chainflex CC-configurator die te vinden is bij www.igus.nl/chainflexCC. De tool biedt een ruime keuze aan verschillende gestandaardiseerde kabel- en opbouwtypen.

Met een breed spectrum van mantelmaterialen, kleuren en een individuele opdruk wordt de persoonlijke kabel naar wens afgerond. Het getoonde resultaat bevat een actuele dagprijs en kan direct worden besteld. Drie weken later is de bestelde kabel op weg naar de klant. www.igus.nl/chainflexCC

Adsensys distributeur Ultraflux

# 1/2

januari/februari 2013

Adsensys is sinds begin dit jaar distributeur voor Ultraflux, een bedrijf dat is gespecialiseerd in het ultrasoon meten van flow in vloeistoffen en gassen. De range aan producten is gericht op het draagbaar of in een vaste opstelling meten van de flow.

De UF801P, bijvoorbeeld, is een clamp-on draagbaar ultrasoon meetinstrument voor het nauwkeurig en eenvoudig meten van flow of volume van vloeistoffen in gesloten leidingsystemen, ongeacht de stroomrichting. Het meetinstrument is toepasbaar in een industriële omgeving doordat de meting plaats vindt met behulp van sensoren die op de leiding worden geplaatst (met

4

straps of magnetisch) en dus niet in contact komen met het te meten medium. De eenvoudige en snelle installatie resulteert in een onmiddellijke betrouwbare meting zelfs onder moeilijke meetomstandigheden. De UF801P beschikt over een ingebouwde datalogger met een maximum capaciteit van 4 MB en een groot grafisch beeldscherm met oscilloscoopfunctie waarbij direct de sterkte van de echo kan worden afgelezen om te bepalen of een nauwkeurige meting mogelijk is. www.adsensys.nl www.ultraflux.net

Silica distribueert Lumileds Silica, een onderdeel van Avnet, en Philips Lumileds hebben een distributie-overeenkomst getekend. Silica zal de verkoop-, marketing- en service-activiteiten in Europa op zich nemen voor de gehele lijn van ledproducten van Lumileds. Door Silica toe te voegen aan het netwerk van distributeurs wil Lumileds tegemoetkomen aan de toenemende vraag naar ledverlichtingssystemen.

Martin Bielesch, algemeen directeur verlichting bij Silica noemt de overeenkomst een mijlpaal: “Philips Lumileds is een van de belangrijkste

fabrikanten van vermogensled’s ter wereld. De Luxeon producten combineren de helderheid van conventionele verlichting met de kleine footprint en lange levensduur van led’s.”

“Met zijn productexpertise, verlichtingsspecialisten en uitstekende logistiek en service is Silica voor ons de perfecte partner om ons Europese distributiekanaal te versterken”, vindt Pierre-Yves Lesaicherre, CEO Philips Lumileds. www.silica.com www.philipslumileds.com

nieuws uit de markt

Red Border ITE Ads as of 12.12.12_ElektroData (Netherlands, Dutch) 12/20/2012 11:09 AM P

Beeldschermen Barco bij Acal BFi Acal BFi is aangesteld als distributeur van Barco’s robuuste beeldschermen, voor toepassingen zoals beveiliging, defensie, olie & gas industrie, marine en mijnbouw, voor Engeland en de Benelux. Hierbij levert Acal BFi uitgebreide design-in en ondersteunende diensten.

“Tot nu toe werden onze displays via een directe verkoopafdeling verkocht. Barco bouwt nu ook een netwerk op van lokale distributiepartners overal ter wereld, zodat klanten ons makkelijker kunnen bereiken en

ons bedrijf groeit. Door het aanstellen van een aantal partners in alle geografische regio’s kunnen we het niveau van dienstverlening aan onze bestaande klantenkring verhogen en ons marktbereik verder uitbreiden dan de defensie- en beveiligingsmarkt”, aldus Alain Solomon, vicepresident Worldwide Sales Defense.

George Savory, general manager van Acal BFi: “Wij zijn verheugd dat wij Barco beeldschermen aan onze klanten kunnen aanbieden. Zij hebben de kwaliteit en functies nodig voor langdurige implementatie in zeer veeleisende omgevingen en toepassingen zoals in militaire voertuigen en C4iSR, die naar onze mening zeer relevant zijn voor een breed scala sectoren en toepassingen.” www.acalbfi.com www.barco.com

Texim verkoopt piëzoschakeltechniek Stern Engineering, fabrikant van piëzoschakelaars en -toetsenborden en Texim Europe hebben een overeenkomst gesloten voor de distributie van de producten van Stern op de Europese markt. Stern produceert high-tech piëzoproducten voor industriële besturingspanelen zoals

keypads en toetsenborden, en industriële schakelaars voor gebruik onder zware omstandigheden. De producten zijn water-, weeren vandaalproof zodat ze buitenshuis kunnen worden gebruikt. www.texim-europe.com www.sternswitches.com

Need Power?

Think GlobTek

Smart Battery Chargers Offer Three-Phase Operation

Available in versions delivering 4.2V, 8.4V, or 12.6V at 1 A to address single- or multiple-battery configurations, the GTM91128 families of smart Li-Ion battery chargers from GlobTek offer three charging methods: conditioning, constant current, and constant voltage. The universal-input devices have a minimum current charge termination technique with timer as back up, with LED indication of charging and fully charged states. An additional feature of the ...for more click www.globtek.se

Medically-Approved Open-Frame Switchers Deliver Up to 240W

Suitable for use in a variety of medical, ITE, and PoE applications, the GTM91110P240 Family of open-frame AC/DC switchmode power supplies from GlobTek deliver up to 240W in a 3 x 5-inch footprint. The devices are provided in factory-configured outputs from 12 to 55 V (in 0.1-V increments). Available in Class I or II versions, the 1.75-high power supplies are 85% efficient at full load and include features such as active PFC, a built-in EMI filter, and a 12-V fan output as well as DC-input versions from 130VDC to ...for more click www.globtek.se

Rechargeable Battery Pack Provides Fuel Gauge Data

Providing smart rechargeable power capability to advanced portable and remote devices, the BL3100C1865004S1PSQA Li-Ion Battery Pack from GlobTek incorporates fuel-gauge functionality to provide important power status information. The 14.4V pack has a 3.1Ah capacity and includes a builtinprotection circuit as well. “You can no longer put a battery in one of today’s products without providing a means to check on the power status ...for more click www.globtek.se

www.morssmitt.com

www.globtek.se

# 11/12

‘Nieaf-Smitt’ blijft bestaan voor de meetinstrumenten portfolio.

In juni 2012 is de Mors Smitt Groep in zijn geheel overgenomen door de Amerikaanse, beursgenoteerde firma Wabtec Corporation. Binnen Wabtec blijft Mors Smitt zelfstandig.

De enige uiterlijke wijziging is het nieuwe firmalogo.

De bedrijfsnaam Nieaf-Smitt is gewijzigd in Mors Smitt, in navolging van de andere ondernemingen binnen de Mors Smitt Groep. Nieaf-Smitt in Utrecht maakt al sinds 1996 onderdeel uit van de Mors Smitt Groep. De Mors Smitt Groep ontwikkelt en produceert elektrotechnische meet- en schakelapparatuur voor toepassingen in de industrie, energiesector, installatietechniek, spoorwegbouw en scheepvaart sectoren. De merknaam

januari/februari 2013

Nieaf-Smitt wordt Mors Smitt

5

ind u s t r i ë le e l e k t ro n i c a & I CT

Voor sensornetwerken, industriële communicatie en intelligente woningen

Zuinige Zigbee-chip mikt op batterijloze automatisering D De jutter komt weer terug. Het gaat hier niet om het oude ambacht van strandstroper maar om elektronische componenten die zelf uit licht, warmte, beweging en andere bronnen de benodigde energie bij elkaar sprokkelen. Veel bedrijven werken al aan de ontwikkeling van dergelijke technieken, meestal voor het realiseren van grootschalige autonome sensornetwerken. Het Utrechtse bedrijf Greenpeak doet nu een duit in het zakje met de introductie van de GP410. Het betreft een ontwerp voor een ZigbeeIC dat zuinig genoeg is om met een bescheiden, al dan niet sporadisch functionerende energievoorziening zijn werk te kunnen doen. De chip bevat alle functies voor het inlezen, uitsturen, versleutelen en draadloos verzenden van data.

Het IC, ondergebracht in een QFN, heeft een industrieel temperatuurbereik.

6

868 MHz, al gaat dat wel ten koste van de doorvoersnel­ heid met maxima van 40 respectievelijk 20 kbit/s.

Groen

Het eenvoudige protocol zorgt voor een laag stroomver­ bruik, een gemiddeld station kan toe met een paar mi­ croampère in rust. In de jongste versie van de standaard, Zigbee Pro 2012, is daar de zogenoemde Green Power-op­ tie aan toegevoegd. Deze voorziet in de mogelijkheid om knooppunten in het netwerk op te nemen die hun ener­ gie niet uit een voeding of batterijen halen maar uit licht, warmte, drukverschillen of beweging. Dit zullen geen con­ tinu werkende apparaten zijn, maar schakelaars en sen­ soren die maar incidenteel data hoeven door te geven en dat kunnen koppelen aan een zwakke en vaak ook minder betrouwbare energiebron. Voor het protocol heeft dit tot gevolg dat het in staat moet zijn om op een willekeurig moment en in korte tijd het betreffende station te herken­ nen en de verzonden commando’s en data te verwerken.

De meest voor de hand liggende toepassing is in een net­ werk met veel sensoren, verspreid over een groot gebied.

Het is daar bijna ondoenlijk om die steeds van verse bat­ terijen te voorzien. Energiejutten spaart dan veel werk en kosten en levert bovendien een lagere milieubelasting op.

Soms kunnen batterijen zelfs om technische redenen on­ gewenst zijn, bijvoorbeeld in bepaalde industriële en che­ mische applicaties waar ze een veiligheidsrisico vormen.

Gebouwbeheer, sensornetwerken, indus­ triële toepassingen, beveiliging, draadloze energieverbruiksmeters en afstandsbestu­ ringen, dat zijn de belangrijkste toepassings­ gebieden waar Zigbee zijn weg in heeft gevon­ den. Het WPAN, oorspronkelijk bedacht door Philips en Motorola en nu gestandaardiseerd in IEEE 802.15.4, werd aanvankelijk vooral beschouwd als de budgetvariant van Bluetooth. Inmiddels komt het tot zijn recht in applicaties waarin eenvoudige stations een be­ scheiden bandbreedte koppelen met de noodzaak van een laag energieverbruik en betrouwbare over­ dracht.

Zigbee sluit daarop aan met een pakketgeoriën­ teerd protocol dat met een top van 250 kbit/s niet bepaald snel is maar wel zo’n 100 meter kan overbruggen. Met het oog op bijvoorbeeld sensornetwerken is een groot aantal knooppun­ ten mogelijk, maximaal 64K lokaal en 264 glo­ baal, in zowel een punt/ punt-, boom-, ster- als webtopologie. De zen­ der werkt met recht-toerecht-aan modulatie, zonder kanaalschakelen en andere ingewikkel­ de zaken. Daarbij is er keuze uit drie frequen­ tiebanden; behalve de gebruikelijke 2,4 GHz kunnen toepassingen terugvallen op 915 en De GP410 heeft aan 105 µJ voldoende om drie Zigbee-datapakketten te verzenden.

#1/2 januari/februari 2013

ind u s t r i ë le e l e k t ro n i c a & I CT

Letterlijk dichter bij huis zijn de sensoren en bedienings­ elementen voor woningautomatisering, waar het voor de gebruiker praktische voordelen biedt om batterijloos te kunnen werken. Dat is ook de eerste toepassing die Green­ peak noemt voor zijn onlangs aangekondigde GP410. Het IC combineert Zigbee-protocolcircuits met een zestienka­ naals 2,4-GHz zend/ontvanger, seriële en parallelle data­ poorten en ondersteuning voor de Green Power-functio­ naliteit klasse 1 en 2.

Versleuteling

In het ontwerp ligt, zoals te verwachten valt, de nadruk op zuinig functioneren. Een ingebouwde regelaar maakt rechtstreekse koppeling aan de voedingsbron mogelijk en daarbij is het verbruik in rust minder dan 100 nA. De chip werkt op spanning van 2,1 tot 3,6 V en in het gunstigste ge­ val is voor het verzenden van een reeks van drie pakketten 105 µJ energie nodig.

Ook is voorzien in aanvullende maatregelen om de veilig­ heid en de betrouwbaarheid van de communicatie te ver­ hogen. Zo beschikt het IC over hardware voor de AES- en CCM-encryptie van de data met naar keuze een 128-, 192of 256-bit sleutel. Aan de HF-kant zorgt spectrumspreiding voor een lagere storingsgevoeligheid. Verder minimalise­ ren een banddoorlaatfilter met automatische afstemming en een groot dynamisch bereik van de ontvanger de inter­ ferentie met de in hetzelfde frequentiegebied opererende WLAN- en Bluetooth-stations.

Omdat het in de regel zal gaan om kostprijsgevoelige appli­ caties, is de chip zo ontworpen dat hij kan worden gebruikt met enkellaags printplaten van fenolpapier of ander goed­

koop materiaal. Ook de antennes kunnen daarop worden ondergebracht. Speciale afscherming of extra componen­ ten als spanningsregelaars zouden niet nodig zijn.

Greenpeak heeft alleen het IC-ontwerp gemaakt; het is aan een halfgeleiderfabrikant om de productie ter hand te ne­ men. In elk geval is het de bedoeling dat de chip zijn onder­ komen krijgt in een QFN32-behuizing van 5 bij 5 mm. Ook moet de bouwsteen industriële specificaties krijgen, zoals een operationeel temperatuurbereik van -40 en 85 °C.

De Green Power-optie

breidt het Zigbee-proto-

col uit met functies voor incidentele, energiezuinige dataoverdracht.

www.greenpeak.com utrecht@greenpeak.com (030) 262 11 57

Onze visie: één oplossing, één compleet systeem!

Betrouwbare automatiseringsoplossingen Heeft u een productieprobleem of wilt u uw productie optimaliseren en betere kansen op de markt krijgen?

Pilz levert complete automatiseringsoplossingen die bewezen zijn in de markt.

Pilz kan uw professionele partner zijn die met u mee denkt in concepten.

Hierin wordt standaard en veilige functies meegenomen in relatie tot de weten regelgeving die van toepassing is.

Met zekerheid succesvol.

Het meest complete automatiseringssysteem (PSS 4000).

www.pilz.nl

#1/2 januari/februari 2013

7

NOTEER IN UW AGENDA WEGENS GROOT SUCCES: 4e editie

Locatie: Evoluon Eindhoven Hét Engineering Event met plenaire, to-the-point presentaties, interactieve learnshops én rondetafelgesprekken met onze Safety Doctors.

Thema’s: Hacking Cybersecurity

Technisch Constructie Dossier

CE- markering Risicobeoordeling

PL/SIL hydrauliek Wet- en regelgeving Meld u nú aan en profiteer van het early bird tarief van € 99,-

engineersonline.nl/safetyevent Sprekers en Safety Doctors:

EARLY BIRD TARIEF: €99,-

Paul Hoogerkamp, Aart van Ginkel, Henry Verwey, Nick de With, Martijn Drost, Jan Gerrits, Maarten Braadbaart, meer sprekers volgen!

Sponsored by:

INRATO International

Tel.:+31(0)527 785 781 Fax:+31(0)527-785 295 Email: info@inrato.com Web: www.inrato.com

Powered by:

Constructeur

n

9,-

ind u s t r i ë le e l e k t ro n i c a & I CT

Piëzofilm solid state schakelaar

Measurement Specialties introduceert een solid state piëzofilm schakelaar die kan worden gebruikt als digitale maak- of verbreekschakelaar. Een directe kracht op de rvs tip zorgt voor deformatie in het piëzoelement en genereert zodoende een puls die door de op de sensor geplaatste componenten wordt omgezet in een logische schakelstand. Doordat er geen sprake is van een mechanische schakeling is er ook geen slijtage van mechanische delen, putcorrosie of sprake

van denderen van het contact. De SW 100 verzorgt een digitale puls die geschikt is voor triggering en signaalverwerking. Door de immuniteit van het element, de elasticiteit van de piëzofilm en de ruisarme digitale schakelstand is de SW 100 een betrouwbare schakelaar met de duurzaamheid van tientallen miljoenen schakelingen. De SW 100 wordt toegepast als voetschakelaar, deurschakelaar, teller in productieprocessen, paneelschakelaar en tandwielteller.

Tradinco Instruments

i.MX6 gebaseerde QSeven module Het Indiaase bedrijf iWave Systems heeft een systeem ontwikkeld door het samenvoegen van de gestandaardiseerde vormfactor QSeven (70 x 70 mm met gedefinieerde pinning) Rev2.0 met de nieuwste high performance processor van Freescale, de i.MX6. De i.MX6 processor, verkrijgbaar in de versies Sole Core, Dual Core en Quad Core, is gebaseerd op de ARM Cortex-A9 architectuur met features als PCIe, SATA, Gigabit Ethernet, HDMI, Dual LVDS, meerdere usb Host, AC97/I2S audio interface, 8-bit SD/MMC, UARTs, 2x CAN, RTC, 2x CSI camera interface. iWave Systems biedt OS ondersteuning voor Linux3.0, WinEC7, Android4.0 en QNX6.5. iWave Systems werkt al meer dan tien jaar samen met Freescale, wat onder meer heeft geresulteerd in de i.MX50x QSB, een Quick Star-

Configureerbare voedingen Excelsys Technologies heeft haar Xgen reeks van configureerbare voedingen laten goedkeuren volgens de medische standaard IEC606011:2005 3de editie. Deze configureerbare voedingen zijn samengesteld uit een basismodule waarin één of meerdere converters naar keuze geplaatst worden om zo de gewenste DC-uitgangsspanningen te verkrijgen. De outputs van deze uitgangsconverters zijn geïsoleerd en kunnen in serie of parallel geschakeld worden. De medisch goedgekeurde reeks Xmite bestaat uit vier modellen: 200 W, 400 W, 600 W en 750 W vermogen. Elk model kan 1 tot 4 converters bevatten. De Xvite reeks bestaat ook uit vier modellen, van 400 W tot 1450 W. Elk model van Xvite kan 1 tot 6 converters bevatten. Gemeenschappelijke specificaties omvatten lekstroom < 300 mA, 4 kV isolatie en een efficiëntie tot 90%.

De reeks converters bestaat uit 2.5, 5, 12, 24 en 48 VDC output. Alle outputs hebben een breed instelbereik.

Een universeel ingangsbereik van 85-264 VAC en overvoltage bescherming zijn standaard, terwijl de werkingstemperatuur bij vollast -20 tot 70 °C is.

Elipse

Boundary scan bij functionele testsystemen

ter Board voor ontwerpers die een board willen ontwikkelen op basis van de Freescale I.MX50 processor.

Ook is een BSP voor WinEC7 ontwikkeld voor het SABRE (Smart Application Blueprint Rapid Engineering) SDB/P platform waarop de i.MX6 Quad/Dual Lite 1GHz en MMPF0100 processoren worden ingezet.

Adelco Electronics

Göpel electronic en Test-OK hebben een boundary scan functionaliteit ontwikkeld voor het Test-OK functionele testsysteem. Deze oplossing is gebaseerd op een speciaal ontwikkelde plug-in module genaamd UCM1149. Een groot aantal microcontrollers en geheugens kunnen in-circuit geprogrammeerd worden door het boundary scan-systeem van Göpel electronic. Het Test-OK systeem biedt twee boundary scan TAP’s klaar voor gebruik. De boundary scan-software System Cascon wordt ondersteund door de functionele test software Test-Track. Zowel de resultaten van de boundary scan, als de functionele test worden opgeslagen in Test-Track.

Door integratie van de twee test-

methoden kan nu ook het testen van analoge elektronica op de PCB gestuurd worden door de boundary scan interface. Met Test-OK kunnen alle functies van de PCB getest worden plus controle op sluiting, weerstand en capaciteit. Het testen van interconnects en clusters van logica en geheugens kan nu zonder gebruik te hoeven maken van fysieke meetpunten.

Test-OK

Tot 60 A aansluiten op een PCB De Han-Fast Lock technologie is geschikt om Han connectoren eenvoudig en flexibel op een printplaat aan te sluiten zonder gebruik te moeten maken van aanvullende componenten. Met de Han-Fast Lock PCBconnector kan tot 60 A op een printplaat worden aangesloten. Voor het maken van een verbinding is slechts één contactpunt nodig. De geleidebanen zijn doorgemetalliseerd en

voorzien van een boorgat en een steunpunt. Fabrikanten kunnen gebruikmaken van voorgeassembleerde systeemoplossingen. De Han Q 4/2 connector met aangesloten verbindingsdraden en contacten is bijvoorbeeld leverbaar als kant-enklaar getest systeem en verbonden met de printplaat. Op het Han-Fast Lock contact kunnen aansluitdraden worden gebruikt tot een diameter

van 10 mm2. Het vooraf geassembleerde contact wordt op de voorbereide printplaat gemonteerd en de geïntegreerde pin wordt ingedrukt om het contact op de printplaat te borgen.

Harting

#1/2 januari/februari 2013

9

ind u s t r i ë le e l e k t ro n i c a & I CT

Zachte knoppen in een eenvoudige interface geven gebruikers meer informatie en bedieningsmogelijkheden. De zachte knop voor het water­ filter zou een groene kleur kunnen hebben als de levensduur nog steeds langer is dan 30%. Deze kleur kan dan veranderen via geel naar rood

als het einde van de levensduur wordt bereikt. Het aanraken van de knop zou de gebruiker kunnen voorzien van extra informatie, zoals de tijd die nog resteert voordat het filter moet worden vervangen.

Trends in gebruikersinterfaces huishoudelijke apparaten

Microcontroller geeft jus aan interface I Ingewikkelde huishoudelijke apparaten en hoge eisen aan de gebruiksinterface stellen ontwerpers voor forse uitdagingen met betrekking tot de weergave van de relevante informatie en de toe te passen interfacetechnologie. De nieuwste generatie embedded microcontrollers maakt hun werk een stuk gemakkelijker.

Stephen Porter, Microchip Technology Inc.

Interfaces voor huishoudelijke apparaten moeten de gebruiker gemakkelijk toegang geven tot elke functie die het apparaat te bieden heeft. Minstens zo belangrijk is dat de interface aantrekkelijk is om mee te werken. In plaats van een trits aan knoppen voor de meest uiteenlopende functies zien we nu vooral een grafisch uitleesvenster met een eenvoudige reeks knoppen of slechts een enkele knop, veelal voorzien van mondiaal te gebruiken universele symbolen.

Zachte knoppen

Een zachte knop (soft button), waarin de functie softwarematig wordt vastgelegd, maakt gebruik van het uitleesvenster van het product om de functie van die knop aan te geven. Aan een knop kunnen verschillende functies

10

#1/2 januari/februari 2013

worden toegekend; ook kan een bepaalde functie worden weergegeven in verschillende talen. Zachte knoppen zijn net zo handig als universele symbolen en maken het mogelijk om apparaten wereldwijd toe te passen.

Een andere reden waarom een ontwerper graag afbeeldingstechnologie met een of twee eenvoudige knoppen wil toepassen, in plaats van vast ingedeelde uitleesvensters of een veelvoud aan knoppen is de mogelijkheid om de informatie te verversen of te veranderen als er nieuwe ontwikkelingen worden geïntroduceerd. De hedendaagse embedded microcontrollers, die veel van de in dit artikel besproken technologie besturen, ondersteunen verbindingsmogelijkheden die door fabrikanten kunnen worden gebruikt om de firmware van de huishoudelijke apparatuur aan te passen. Dit kan door de eindgebruiker een usbpoort ter beschikking te stellen, waarmee deze updates kan downloaden van de website van de fabrikant. Een alternatief vormen draadgebonden of draadloze verbindingen waarover updates automatisch naar het apparaat worden gestuurd.

Knopontwerp

Ontwerpers kunnen kiezen uit diverse technologieën voor het uitleesvenster en voor de externe knoppen. Uitlees-

ind u s t r i ë le e l e k t ro n i c a & I CT

Een enkele microcontroller van het type PIC24DA kan de complete gebruikersinterface besturen en biedt meerdere verbindingsmogelijkheden met de buitenwereld.

vensters worden steeds groter en bieden hogere resoluties.

Voordien werden resistieve aanrakingsgevoelige schermen over het uitleesvenster aangebracht, maar hun polyester filmoppervlakken waren gevoelig voor krassen en boden te lage lichtniveaus. Nieuwe technologie maakt gebruik van geprojecteerde capacitieve sensoren die worden neergeslagen tegen de achterkant van het glas en worden gemonteerd in het front van het uitleesvenster. Dit levert een grotere lichttransmissie op, waardoor het uitleesvenster er helderder uitziet en waarbij tevens meervingerbediening op het uitleesvenster wordt ondersteund.

Voor de externe knoppen kunnen standaard capacitiefaanrakingsgevoelige knoppen, voorzien van een nietgeleidende beschermlaag, zoals glas of kunststof, worden toegepast. Deze technologie rekent af met het daadwerkelijk indrukken van de knop, maar er moet wel fysiek contact worden gemaakt om de capaciteit te veranderen en een aanraking te registreren. Zo kunnen ze bijvoorbeeld niet worden geactiveerd met ovenhandschoenen aan of

Universele symbolen op een knop die gebruik maakt van mTouch ‘Metal over cap’ aanrakings­

met het uiteinde van een houten lepel. Ook vinden gebruikers het soms prettig om een voelbare terugkoppeling van hun knoppen te krijgen na het indrukken ervan. Voor veel ontwerpers betekent dit dat ze zich bij mechanische knoppen moeten houden, of als ze alternatief gebruik kunnen maken van de ‘metal over cap’ technologie. Hierbij wordt het doorbuigen van het frontbedieningspaneel gemeten via een capacitieve sensor en een doel dat hierboven is gemonteerd. Nu werkt de ovenhandschoen of houten lepel wel, al moet wel daadwerkelijk de knop worden ingedrukt.

Interfaces van de toekomst

Initiatieven als intelligente energievoorziening (smart energy) en intelligente distributienetwerken (smart grids) zullen van grote invloed zijn op de informatievoorziening.

Er zijn standaarden in ontwikkeling om huishoudelijke apparaten slimmer te maken, waardoor de koelkast kan communiceren met de oven, alsook met de verbruiksmeter, thermostaat, heetwaterkoker, wasmachine, wasdroger en andere apparaten. Het zal dan ook mogelijk zijn om de energiekosten te laten afhangen van de vraag en van het gemiddelde gebruik. In de toekomst kunnen gebruikers dit zien op de uitleesvensters van de apparatuur, waar real-time informatie beschikbaar is over de energiekosten.

De microcontrollers, die de nieuwste interfacetechnologieën aansturen, helpen eindgebruikers en fabrikanten om de kosten te verlagen. Ze stellen fabrikanten in staat om hun productieprocessen te stroomlijnen, omdat de noodzaak vervalt om afwijkende varianten te produceren voor verschillende regio’s. Bovendien bieden ze diagnostiek op afstand en het (automatisch) opwaarderen van producten.

Voor eindgebruikers bieden ze interfaces die een hoog besturingsniveau combineren met de terugkoppeling van real-time informatie. Hierdoor kunnen beter gefundeerde beslissingen worden genomen met betrekking tot het energiegebruik. www.microchip.com (0416) 69 03 99

gevoelige bediening.

#1/2 januari/februari 2013

11

ind u s t r i ë le a ut o m at i s e rin g

De nieuwe generatie Simatic S7-1500-controllers wordt gefaseerd op de markt gebracht. In eerste instantie zullen dat drie CPUtypen zijn voor gemiddelde prestatieniveaus, de 1511, 1513 en 1516, elk ook verkrijgbaar als F-versie (failsafe).

Safety-, security- en motion control functies standaard geïntegreerd

S7-1500 controllers voor machine- en installatieautomatisering B Bij de Simatic S7-1500 controllers voor het gemiddelde en high-end bereik van de machine- en installatie-automatisering is een scala aan functies standaard geïntegreerd, waaronder motion control, security voor maximale installatiebeveiliging, en safety voor eenvoudig te realiseren veiligheidstoepassingen. De efficiency is verder verbeterd door eenvoudige inbedrijfstelling en veilige bediening, de configureerbare diagnosefuncties voor de installatiestatus en de integratie in de TIA Portal.

De nieuwe generatie Simatic S7-1500-controllers wordt gefaseerd op de markt gebracht. In eerste instantie zullen dat drie CPU-typen zijn voor gemiddelde prestatieniveaus, de 1511, 1513 en 1516, elk ook verkrijgbaar als F-versie (failsafe).

Daarbinnen is er weer variatie in het aantal interfaces, de bit-performance en de omvang van display en geheugen.

Systeemprestaties

De responstijd van klem naar klem is minder dan 500 microseconden en de commandotijd bedraagt, afhankelijk van de CPU, bij bit-instructies minder dan tien nanoseconden. De CPU 1511 en CPU 1513 zijn uitgerust met twee Profi-

12

#1/2 januari/februari 2013

net-interfaces, terwijl de CPU 1516 er drie heeft: twee voor de communicatie met het veldniveau en de derde voor integratie in het bedrijfsnetwerk. Hierbij maakt Profinet IO IRT gedefinieerde reactietijden en precisie-systeemgedrag mogelijk. Bovendien is een webserver geïntegreerd voor het locatie-onafhankelijk opvragen van systeem- en procesgegevens of voor diagnostische doeleinden.

Technologie

Door de standaard geïntegreerde motion control-functies kunnen analoge en Profidrive-compatibele aandrijvingen zonder aanvullende modules worden aangesloten, waarbij toerental- en positioneerassen alsmede encoders worden ondersteund. Bouwstenen die conform PLCopen zijn gestandaardiseerd, zorgen voor eenvoudige aansluiting van Profidrive-compatibele aandrijvingen. Voor een effectieve en snelle inbedrijfstelling van aandrijvingen en controllers kan de trace-functie worden gebruikt, waarmee programma’s en bewegingstoepassingen in realtime kunnen worden gediagnostiseerd. Een andere geïntegreerde technologiefunctie is PID Control. Hiervoor zijn eenvoudig configureerbare

ind u s t r i ë le a ut o m at i s e rin g

bouwstenen beschikbaar om een hoge regelkwaliteit te waarborgen.

Security

Geïntegreerde functies ter bescherming van know-how, bijvoorbeeld tegen het nabouwen van machines, ondersteunen de bescherming tegen onbevoegde toegang en modificaties. Voor de kopieerbeveiliging wordt de Simaticmemory card gebruikt, waarbij afzonderlijke bouwstenen zijn gekoppeld aan de serienummers van de oorspronkelijke memory card. Hierdoor kunnen programma’s in principe alleen draaien met de geconfigureerde memory card en dus niet worden gekopieerd. Toegangsbeveiliging is gericht op het beschermen van de applicatie tegen onbevoegde aanpassingen in de configuratie. In dit kader kunnen door middel van autorisatieniveaus bepaalde rechten worden toegekend aan verschillende gebruikersgroepen.

Speciale mechanismen richten zich op de herkenning van gewijzigde engineering-gegevens, om bijvoorbeeld de gegevens die naar de controller worden verstuurd te beschermen tegen onbevoegde manipulatie.

controllers ingezet, waarbij hetzelfde engineering- en bedieningsconcept wordt gebruikt voor zowel de standaard als de veiligheidsspecifieke programma’s. De controllers zijn gecertificeerd volgens EN 61508 voor functionele veiligheid en zijn geschikt voor gebruik in veiligheidstoepassingen tot SIL 3 volgens IEC 62061 en PLe volgens ISO 13849.

Engineering

De S7-1500 controller is geïntegreerd in het engineering framework TIA Portal, dat al weer toe is aan versie 12. Dit biedt een gestandaardiseerd bedieningsconcept voor de controller, HMI en aandrijving, gedeelde data-opslag en automatische dataconsistentie in het gehele project. Ook aan hergebruik van en compatibiliteit met bestaande projecten en software is gedacht. Bij overstap van S7-300/400 naar de S7-1500 bijvoorbeeld, kunnen projecten worden hergebruikt. Ook kunnen S7-1200-programma’s met een kopieerfunctie worden overgezet naar de S7-1500.

Safety

Safety is in de Simatic S7-1500 geïntegreerd. Voor een failsafe automatisering wordt de F-versie (failsafe) van de

Siemens Industry Automation

Software voor omstellen robot

EC motor met geïntegreerde besturing

Met de RobotDirector software van Acotech Automation kan men eenvoudig robots omstellen. Door vooraf de verwachte parameters aan proceswijzigingen in te voeren, is herprogrammeren vaak niet eens meer nodig of snel geregeld.

Hierdoor ontstaan er minder fouten tijdens het herprogrammeren en wordt de negatieve beïnvloeding van andere programma’s voorkomen. Per product kunnen de instelwaarden worden opgeslagen en beheerd. RobotDirector is geschikt voor alle robottypen en alle robotmerken en inzetbaar tijdens alle processen waarbij (onverwachte) afwijkingen plaatsvinden. Voorbeelden zijn slijpen en polijsten, palletiseren, eieren-handling, scoperen en waterstraalsnijden. De software werkt eenvoudig. Gebruikers kunnen zelf-

De elektrisch gecommuteerde interne rotormotor in grootte 63 (ECI 63) van ebm-papst is er nu ook in combinatie met een geïntegreerde K4 besturing. Dit behelst een compacte sinus-gecommuteerde vermogenversterker en kan de motor bedienen met veldgeörienteerde regeling tot aan stilstand. Bovendien biedt de besturing een aantal analoge en digitale I/O-interfaces voor toerental- en positiecontrollers, inclusief houdcontroller met koppelbegrenzing, voor snel omschakelen tussen verschillende voorgedefinieerde bedrijfstoestanden. Bovendien biedt het de mogelijkheid voor eenvoudige parametrering en voor het downloaden van firmware via een seriële interface (RS485). De motoren zijn leverbaar in de vermogens 150 W tot 400 W in drie varianten met

standig hun parameters invoeren, inclusief de nodige beveiligingen.

Vervolgens laden ze het als een file in de robot en doet de software zijn werk.

Acotech Automation

pakketlengtes van 20 mm, 40 mm en 60 mm. Het rendement van de motor is ongeveer 90%. De compacte aandrijving op maat is geschikt voor toepassingen in de industriële automatisering, voor material handling, en opslag- en sorteersystemen.

Door de koppellimiet optie in de besturing is het ook geschikt voor wikkel- en spoelaandrijvingen en in de laboratoriumtechniek voor pompen en hef- en positioneereenheden. ebm-papst

Communicatie controller Speedy is een nieuwe generatie intelligente communicatie controllers. Hiermee worden standaard frequentieregelaars en gelijkstroomregelaars geschikt om te gebruiken in complexe aandrijfsystemen, zoals wikkelapplicaties, hijstoepassingen, baanspanningsregeling en masterslave aandrijvingen. In tegenstelling tot een oplossing met een centrale

motion controller heeft elke Speedy controller decentraal de leiding over één aandrijving. Onderling communiceren de Speedy controllers peer-to-peer via een Ethernet (Modbus TCP IP) netwerk. De controllers communiceren RS-485 (Modbus RTU master) naar de frequentieregelaars. De controllers zijn uitgevoerd zonder in- of uitgangen. Remote I/O

is mogelijk via de in- en uitgangen van de frequentieregelaars.

Via één software platform worden de controllers volledig grafisch geconfigureerd door middel van functieblokken en ‘drag ’n drop’ connecties. In een bibliotheek zijn voorgeconfigureerde functieblokken beschikbaar voor diverse aandrijftoepassingen. Remote toegang

via internet (IP adressering) is mogelijk voor bediening, configuratie en diagnose. Voeding van de Speedy controller kan verlopen via Power over Ethernet (PoE, IEE802.3).

Invensys Eurotherm

#1/2 januari/februari 2013

13

industriële installatie & veiligheid

Fabrikant introduceert term ‘visuele infraroodthermometer’

Warmtebeeldcamera werkt met pyro-elektrische sensor N Nu de neerwaartse prijscurve voor warmtebeeldcamera’s - die een jaar of tien geleden nogal spectaculair werd ingezet - steeds verder afvlakt, probeert Fluke daar weer een extra dip in te creëren met de introductie van de VT02. Deze produceert tweedimensionale opnamen van de temperatuur maar gebruikt daarvoor een ander, eenvoudiger type sensor. Dat zou het mogelijk moeten maken om qua kostprijs uit te komen tussen de volledig uitgeruste camera’s en de simpele IR-puntmeters. Ondertussen beschikt het instrument nog wel over aanvullende functies, zoals het gecombineerd tonen van IR- en zichtbaar-lichtbeeld en een instelbare emissiviteit.

Dankzij goedkopere elektronica, en dan vooral de beeldsensor, zijn thermografische camera’s de afgelopen jaren in een rap tempo in prijs gedaald. Toch blijft de aanschaf van zelfs het meest uitgeklede model een stevige investering waarmee meer dan duizend euro gemoeid is. Wie wel contactloze temperatuurmetingen wil uitvoeren maar niet per se tweedimensionale resultaten hoeft te krijgen, zal dan ook doorgaans uitkomen bij een lasergestuurde puntmeter van enkele tientjes.

Als het aan Fluke ligt, gaat de VT02 daar wellicht verandering in brengen. Het bedrijf claimt dat dit instrument een nieuwe categorie vormt en heeft daarvoor de aanduiding visuele IR-thermometer bedacht. Zowel wat prestaties als kosten betreft zou hij een middenweg tussen de twee alternatieven moeten bieden, met behoud van de belangrijkste functionaliteit.

Sensoren

De VT02 moet een brug

slaan tussen IR-puntmeters en thermografische camera’s.

14

De belangrijkste besparing die ermee wordt bereikt is dat de kern van de camera geen dure radiometrische microbolodetector is maar een op chip geïntegreerde matrix van pyro-elektrische opnemers. Het achterliggende principe is al lang bekend en wordt toegepast in talloze temperatuursensors.

Pyro-elektriciteit is nauw verwant aan piëzo-elektriciteit en komt voor bij een variëteit aan materialen.

Bij verwarming of afkoeling genereren ze een tijdelijke spanning en de hoogte daarvan is gerelateerd aan het temperatuurverschil. De pyro-elektrische chip in de VT02 is gerealiseerd met dunne-filmtechniek, wat de sensorelementen gevoelig genoeg maakt om ze te laten reageren op infraroodstraling.

Daarnaast nemen de productiekosten van een warmtebeeldcamera af naarmate de IR-sensor een lagere resolutie heeft. Niet verwonderlijk is het aantal pixels dan ook moeilijker te achterhalen naarmate het een goedkopere uitvoering betreft. Bij de VT02 wordt zelfs helemaal nergens een indicatie van de resolutie gegeven.

Enig speurwerk op internet levert wel een paar blogs op die wijzen op de opvallend grote gelijkenis met de even-

#1/2 januari/februari 2013

Het hart van de thermometer wordt gevormd door een pyro-elektrische chip.

eens recent geïntroduceerde DCT416S1 van Dewalt. Dat zou erop zou kunnen duiden dat de sensor 15 bij 15 pixels telt, op basis waarvan een geïnterpoleerd warmtebeeld wordt samengesteld.

Camera

Volgens de fabrikant kan het instrument worden gebruikt zonder speciale cursussen te hoeven volgen. Overigens betekent dat niet dat de gebruiker er zonder enige kennis mee aan de slag kan. Waar hij vooral rekening mee moet houden is de mate waarin materialen infrarood uitstralen.

Alleen een theoretische zwarte straler geeft precies zoveel warmtestraling af als op grond van de temperatuur mag worden verwacht. In de praktijk ligt de emissiecoëfficiënt altijd lager. Water komt dicht bij het ideaal (0,98) maar aan gepolijst koper (0,02) kan alleen met trucs, zoals een stukje zwart isolatieband, nog enigszins betrouwbaar worden gemeten.

Wat de VT02 gemeen heeft met zijn meer geavanceerde tegenhangers is dat de emissiecoëfficiënt instelbaar is, van 0,10 tot 1,00 in stappen van 0,01. Ook is hij uitgerust met een zichtbaar-lichtcamera. In vier instelbare mengstappen kan dit beeld op het ingebouwde 5,6-cm scherm worden gecombineerd met de thermografische opname.

Verder is het kleurenpalet instelbaar om de weergave te kunnen optimaliseren.

De lens heeft een vaste brandpuntafstand van 50 cm en een beeldhoek van 20° bij 20°. Het waargenomen IR-spectrum loopt van 6,5 tot 14 µm bij een temperatuurbereik van -10 tot 250 °C. De meetfout is 2% met een minimum van 2 °C, de thermische gevoeligheid - het kleinste temperatuurverschil dat nog wordt waargenomen - staat niet in de specificaties vermeld.

industriële installatie & veiligheid

De intensiteitsverhouding tussen zichtbaar-lichtopname en thermografisch beeld is instelbaar in stappen van 25%.

Zoals gebruikelijk is voorzien in een SD-kaartje voor opslag van de beelden. Het 4-Gbyte geheugen biedt plaats aan tienduizend opnamen. Deze kunnen met het bijbehorende rapportageprogramma, SmartView, worden ingelezen, geanalyseerd en desgewenst als Jpeg of ander grafisch bestand geëxporteerd.

IE2 explosieveilige motor De explosieveilige XP laagspanningsmotor Simotics 1MD5 is geschikt voor toepassing in Ex zone 1 en voldoet aan energie-efficiencyklasse IE2. Hij kan onder meer pompen, compressoren en ventilatoren in explosieve omgevingen veilig en energie-efficiënt aansturen. De motor is geschikt voor toepassing in de (petro)chemische sector, de gas- en oliewereld en andere sectoren waarin explosieveiligheid een issue is. De Simotics 1MD5 is leverbaar met vermogens van 0,37 kW tot 250 kW, in de bouwgrootten 71 tot 315 en in een

www.have-digitap.nl info@have-digitap.nl (0184) 64 23 43

Verdeelkasten

2-, 4- en 6-polige uitvoering. Hij is verkrijgbaar in de bouwvormen B3, B35, V1, B5 en B14. De standaarduitvoering kan optioneel worden voorzien van stilstandsverwarming, PTC temperatuurvoelers of een hogere beschermingsgraad. Er zijn verschillende C-genormeerde verfsystemen beschikbaar, die de 1MD5 geschikt maken voor toepassingsgebieden zowel on- als offshore.

Siemens Drive Technologies

Het TwinLine systeem verdeelkasten voorziet in twee beschermingsklassen, drie kastdieptes (225 mm, 275 mm en 350 mm) en beschermingsgraad IP55. Het systeem is uitgevoerd met innovatieve flenstechniek waarmee tot 84% meer effectief bruikbare oppervlakte voor de leidinginvoer beschikbaar is. Alle flensplaten voldoen aan IP55.

Alle flensplaten passen op alle flensopeningen en zijn bij alle systeemvarianten voorzien van voorgestanste vormopeningen. TwinLine biedt een nieuwe houder voor EDF- en WRmontageframes en montageplaten, die in een raster van 12,5 mm in diepte verstelbaar zijn. Deze uniforme bevestiging leidt tot aanzienlijk minder verschillende houders in de voorraad. Met de openingshoek van de deur van 180 graden biedt het kastensysteem een ongehinderde toegang tot op elkaar aangesloten kasten. Het grendelsysteem laat zich gemakkelijk monteren en maakt een eenvoudige ombouw van de deuraanslag mogelijk. Alle kasten laten zich eenvoudig naast en boven elkaar plaatsen. De ruim be-

meten doorvoer van de verzamelrail en de voorgestanste vormopening in de zijwand, staan daarbij garant voor montagecomfort. De nieuwe kastsokkel bestaat uit vier delen: de met elkaar gecombineerde hoek- en zijstukken en de voor- en achterlijst.

Door de voor- en achterlijst weg te nemen kan de kast veilig worden getransporteerd. De sokkels zijn in 50 en 100 mm verkrijgbaar en kunnen worden gestapeld en gecombineerd.

ABB

#1/2 januari/februari 2013

15

industriële installatie & veiligheid

Smijtslot

HMI/HMI-PLC panelen

Het Electronic Slam Latch (ESL) smijtslot vangt zichzelf en borgt de deur in de gesloten positie. Het slot bevat een geïntegreerde veiligheidssensor en voldoet aan PLe en SIL3. De deur wordt dichtgehouden door een schoot die in een holte van het vaste gedeelte van het slot steekt. Openen van de deur kan alleen door met de hand aan de handgreep te trekken.

Door vibraties van de machine of door er per ongeluk tegenaan te

lopen, zal het slot niet openen. In de schoot zit een RFID transponder die door de veiligheidssensor in het vaste gedeelte wordt uitgelezen.

Aan de voorzijde zitten twee led’s waaraan de status van het slot kan worden afgelezen. Het slot bevat OSSD veiligheids in- en uitgangen die in serie mogen worden verbonden. Zelfs bij ketens van meerdere sloten blijft het veiligheidsniveau PLe/SIL3 gehandhaafd. De 8-polige M12 connector kan door de gebruiker zelf worden omgezet naar de andere zijde waardoor het slot universeel voor linkse en rechtse montage geschikt is.

Euchner

Modulair laagspanningssysteem Het Acti 9 modulair laagspanningssysteem is uitgerust met VisiTrip waarmee installateurs in één oogopslag kunnen zien waar een storing zich in de installatie bevindt. VisiTrip bestaat uit een kleurcode, waardoor installateurs direct kunnen bepalen of de installatie handmatig is uitgeschakeld. De module duidt alleen de defecte kringen aan, waardoor installateurs op snelle wijze een diagnose kunnen stellen en oplossingen kunnen toepassen.

Daarnaast kunnen zij verbruikers opnieuw aansluiten. Een andere feature is VisiSafe, waarmee installateurs de veiligheid van een installatie kunnen garanderen - ongeacht de spanningsomstandigheden, het gebruik van de installatie of de ervaring van de installateur. Daarnaast is Acti 9 extra beveiligd doordat de afstand tussen de behuizing en de inwendige onderdelen meer dan

Bij Eaton’s touch panels voor bediening, visualisatie en besturing van machines en systemen wordt de besturing, regeling, positionering en veldbuscommunicatie geïmplementeerd met behulp van de software XSoft-CoDeSys-2, volgens de IEC61131-3 norm. De grafische gebruikersinterface kan worden gemaakt met de Galileo visualisatiesoftware.

In de de nieuwste versie kunnen gebruikers hun objecten op verschillende niveaus positioneren en door de gebruiker gedefinieerde data typen creëren. De volledige Unicode karakterset waaronder Aziatische tekens, wordt ondersteund. De talen en de value scaling kunnen worden gewijzigd, zelfs als het programma draait. Met ongeveer honderdvijftig communicatie drivers, is Galileo compatibel met alle standaard protocollen. Tot acht communicatiekanalen kunnen parallel worden gemaakt en gegevens kunnen mak-

Eaton

Kabels 50% sneller ontmantelen

het dubbele is ten opzichte van de industriestandaard. Het systeem maakt het mogelijk sneller panelen te fabriceren en te installeren doordat er minder bedrading en bekabeling nodig is. Acti 9 is voorzien van de communicatiemodule met een voorgeassembleerde bekabeling.

Smartlink kan communiceren met ieder willekeurig bestaand gebouwbeheersysteem (GBS).

Schneider Electric

Voor de snelle en effectieve ontmanteling van grote afstriplengten heeft igus een sterke draad in de kabelmantel geïntegreerd. Vooral bij ruimtevullend geëxtrudeerde kabels voor kabelrupsen wordt de installatie door deze tool vereenvoudigd: met een paar handgrepen kan de mantel als bij een ritssluiting tot de gewenste lengte worden geopend door eenvoudig aan de speciale ‘CFRIP’-draad te trekken. De tijdsbesparing voor installateurs bedraagt circa 50%; er is ook geen extra stripgereedschap nodig. Bovendien zijn de kabels zodanig geconstrueerd dat de geïntegreerde stripdraad de kabelmantel of aders niet beschadigt, zelfs niet na miljoenen bewegingscycli in het dagelijkse gebruik.

De pvc-stuurkabel chainflex CF5 (stripdraad in de buitenmantel) en de afgeschermde versie chainflex

De Europese referentie voor PCB prototypes & kleine series

www.eurocircuits.nl 16

kelijk worden gesynchroniseerd. De gebruikersinterface is gemaakt met behulp van objecten. Naast de basisobjecten biedt de software ook enkele krachtigere objecten, zoals een vrij programmeerbare paneelmeter waarvan de omtrek kan worden afgerond. Een ander object is voor foutbeheer en voorziet fouten van een tijdsaanduiding, wijst ze toe aan een fouttype en creëert een fouthistorie.

#1/2 januari/februari 2013

CF6 (stripdraad in de binnenmantel) zijn inmiddels verkrijgbaar als ‘CFRIP’-versies. Andere kabeltypen zijn in voorbereiding. igu

Bedieningspaneel Het Termex TX1107-bedieningspaneel wordt gebruikt voor het besturen van machines in gevaarlijke omstandigheden volgens zone 1 en 21 (ATEX en IECEx). Het is geschikt voor begrensde displays waarbij geen operatorwerkstation vereist is, maar ook voor procesvisualisering op plaatsen met beperkte ruimte. Het bedieningspaneel is voorzien van een 7 inch TFT-kleurendisplay (800 x 400). Aanraakfunctie is optioneel.

De unit is bedoeld voor paneelmontering, maar er is ook een montagebehuizing van roestvrijstaal beschikbaar. Het TX1107-bedieningspaneel is geschikt voor netwerken en is uitgerust met Windows 7 als besturingssysteem. Het wordt doorgaans gecombineerd met een PLC. De unit heeft een ethernet- en een usb-interface. Daarnaast zijn er ook twee moduleslots aanwezig voor klantspecifieke interfaces. Naast het weergeven van procesbeelden kan het bedieningspaneel ook

CES MULTICODE/UNICODE Transpondertechnologie vormt de basis van veiligheidssensoren uit de serie CES. CES-UniCode gebruikt maar liefst vijfmiljard verschillende codes waarbij er altijd maar één actief is per beveiligde toegang. CES-MultiCode doet het tegenovergestelde en accepteert alle aangeboden code’s. Alle identificatietags bevatten een digitale code die contactloos wordt overgedragen.

VË! jÍË ?~ jÍ ÄW VË jj Ë ?ÄÍËÜ? ËÜ MÁ?Í jÄ VË! ÍË Mja j ajË ?W jÄÍ ¬Ä Nieuwsgierig?

Check de nieuwspagina op de website!

worden gebruikt om de processen actief te sturen. Met de Termexproplanningssoftware is het aanmaken van bedieningspagina’s eenvoudig.

Deze tool bevat een PLC-simulator en maakt het mogelijk projecten te creëren in 32 talen.

Pepperl+Fuchs

CES MultiCode

Veiligheidssysteem

CES UniCode

De nieuwe versie R3.02.00 van het ProSafe-RS veiligheidssysteem voorziet in input/output-modules voor betrouwbare toepassing in hogetemperatuur omgevingen. Voorheen moesten input/output-modules ver uit elkaar worden geplaatst om hitte-accumulatie te voorkomen.

De nieuwe modules kunnen dicht op elkaar worden gemonteerd en functioneren bij omgevingstemperaturen tot maximaal 70 °C. Bij vervanging van het veiligheidssys­ teem (SIS) voor verbetering van de productiviteit en veiligheid moet de compatibiliteit met het bestaande DCS-systeem behouden blijven. Om-

dat SIS-systemen en DCS-systemen niet altijd tegelijkertijd worden vervangen, ondersteunt ProSafe-RS nu ook de Ethernet-gebaseerde Modbus/TCP-communicatie met andere systemen. Modbus, een industrieel communicatieprotocol, faciliteert flexibele verbindingen van het ProSafe-RS systeem met DCS-systemen van andere producenten.

w w w.eu chner.nl

Strikt Uniek of Multifunctioneel

Yokogawa Europe Solutions

#1/2 januari/februari 2013

EUCHNER (Benelux) BV - Postbus 119 - NL-3350 AC Papendrecht - Tel +31 (0)78 615 47 66 - Fax +31 (0)78 615 43 11 - info@euchner.nl - www.euchner.nl

industriële installatie & veiligheid

17

sensoren

Opnemers meten van 1 tot 10 hPa en hebben industrieel temperatuurbereik

Druksensor is ondergebracht in afdichtingsvrije rvs-behuizing D De drukopnemer U7100 van Measurement Specialties is in de eerste plaats ontwikkeld om te worden ingezet in veel­ eisende omgevingen, zoals voertuigen, motoren en indus­ triële applicaties. Hij zit dan ook in een roestvaststalen be­ huizing die bestand is tegen lastige media, zoals corrosieve vloeistoffen en stoom. Een van de ontwerpkenmerken die dit mogelijk moet maken is het ontbreken van interne kunststof afdichtingen en ringen, die derhalve ook niet door een agressieve omgeving kunnen worden aangetast.

Alle uitvoeringen hebben een basistolerantie van 0,25% terwijl thermische compensatie de totale afwijking bin­ nen de 1% houdt.

De U7100 is ontworpen voor gebruik in veeleisende omgevingen.

Als het aan Measurement Specialties ligt, gaat hun jongste druksensor in de UltraStable-familie, de U7100, opduiken in een breed scala aan applicaties en installaties. Zelf denkt het bedrijf onder andere aan luchtbehandelingseenheden en klimaatregelingen, compressoren, industriële koelingen, hydraulische systemen en energie- en waterbeheer. Daarnaast zou de opnemer tot zijn recht moeten kunnen komen in diverse typen motoren, bijvoorbeeld in vrachtwagens en bussen maar ook in werk- en terreinvoertuigen.

Volgens de fabrikant kan de economische uitvoering helpen om het gebruik in grotere volumes aantrekkelijk te maken. Ook de relatief bescheiden afmetingen zouden daaraan moeten bijdragen, met een diameter van 23,8 mm en een inbouwdiepte van, afhankelijk van de uitvoering, 9 tot ruim 14 mm. De meest bepalende factor in de algemene kenmerken van de sensor is echter de roestvaststalen behuizing zonder interne O-ringen of organische afdichtingen.

RVS

Door het ontbreken van kunststof onderdelen is de component beter bestand tegen corrosieve vloeistoffen en andere agressieve media, zoals vervuild water, stoom en gassen. Het voelergedeelte van de U7100 is vervaardigd uit 316L-rvs. Een volledig dichte drukholte en geïntegreerde connector moeten behalve voor chemische en thermische bestendigheid ook zorgen voor mechanische belastbaarheid. De specificaties stellen in elk geval dat vibraties tot 20 G (10...2000 Hz) en schokken tot 50 G (11 ms) worden weerstaan. Verder is de hele opnemer IP67-conform en verdraagt hij onderdompeling tot een diepte van 1 meter in water.

Zoals gebruikelijk in bouwstenen die zijn ontworpen voor gebruik in voertuigen, loopt het operationele temperatuurbereik van -40 tot 125 °C. Overigens zal beneden de -20 en boven de 85 °C de meetfout wel toenemen. Hoewel de

18

#1/2 januari/februari 2013

sensor is uitgerust met temperatuurcompensatie, werkt deze correctie alleen in het tussenliggende gebied.

Tolerantie

Maar binnen dat bereik blijft de totale afwijking volgens opgave binnen de 1%. Deze TEB omvat behalve de basistolerantie ook de invloed van thermische variaties, het meetgebied en de nulinstelling. De basisfout zelf bedraagt ten hoogste 0,25% en hierin zijn lineariteit, hysteresis en herhaalbaarheid gecombineerd.

De meetwaarde komt beschikbaar in de vorm van een lineair signaal tussen 0,5 en 4,5 V, althans bij de nominale voedingsspanning van 5,0 V. Het verbruik ligt tussen de 4 en 10 mA en de elektronica is beschermd tegen pieken en ook tegen onjuiste polariteit, in beide gevallen tot 16 V. De reeks telt vijf modellen met een bereik oplopend van 0...1 hPa tot 0...10 hPa. Elk daarvan is beschikbaar in drie uitvoeringen wat betreft het voelergedeelte. Ten slotte is het mogelijk uit verschillende connectoren te kiezen, waaronder BSP-, NPT- en UNF-aansluitingen. www.tradinco.com info@tradinco.com (010) 511 29 11

Volgens de fabrikant leent de opnemer zich ook voor kostengevoelige volumeapplicaties, zoals klimaatregelingen.

De druksensor kan onder meer tot zijn recht komen in industriële koelinstallaties.

sensoren

Piëzoresistieve druksensors

A World of Switching Capabilities joysticks

Sentech biedt voor drukmeettaken waaraan bijzonder hoge eisen worden gesteld op klanten afgestemde piëzoresistieve druksensors vanaf 2,5 mbar eindwaarde meetbereik, met een zeer hoge resolutie en nauwkeurigheid. Dankzij een ruisarme versterker met 24-bits-A/Domzetter genereren de sensors digitale signalen met een hoge resolutie, vergelijkbaar met de signalen van analoge sensors, met een zeer grote signaal-ruisafstand. De sensor maakt gebruik van een microcontroller met flexibel programmeerbare correctiealgoritmen voor de tempe80), M (5), J (100), N (0) ratuurcompensatie en de linearisatie van de signaaldrukkarakteristiek.

100), M (35), J (0), N (15) Deze microcontroller-druksensor

heeft een maximale foutmarge van 0,1% en reactietijden tot 250 µs. Sentech biedt klantspecifieke kalibratie, signaalverwerking en signaaloverdracht. Binnen het totale drukbereik van de sensor kunnen meerdere deeldrukbereiken met verschillende resoluties en nauwkeurigheid worden gekalibreerd. Verder kan de digitale interface (I2C, SPI) van de sensor worden aangepast en worden overdrachtsprotocollen en extra functies geprogrammeerd, zoals diagnosemeldingen of een automatische nul­instelling Sentech

ushia) : C (35), M (10), J (5), N (0)

switches

C (0) , M (25), J (100), N (0)

Opnemer voor het meten van kleine krachten

switch panels LED indicators

www.apem.nl

Magnetostrictieve positiesensoren De krachtopnemer-serie KAM van de Duitse fabrikant AST (Angewandte System-Technik GmbH) is naar beneden toe uitgebreid met nominale capaciteiten van 100 N en 200 N. De kleine uit aluminium vervaardigde krachtopnemers hebben een diameter van 25 mm en een hoogte van 13 mm. Zij kunnen worden geleverd met een nauwkeurigheid van naar keuze 0,5 %, 0,2 % of 0,1 %. Voor montage zijn de kleine KAM opnemers aan de onderzijde voorzien van drie gaten met schroefdraad M3

(120° verdraaid). Deze hermetisch gesloten krachtopnemers met een beschermingsklasse IP67 zijn ideaal voor het meten van lage krachten in kleinere machines, zoals polijstmachines. De hele KAM krachtopnemer-serie is nu leverbaar met nominale meetbereiken van 100 N tot en met 300 kN. Bienfait

De compacte Temposonics E-serie sensoren EH (staftype), EP (profieltype) en EL (ultralaag profieltype) zijn nu ook leverbaar met digitale SSI en CANopen uitgangen. Samen met de bestaande analoge interface en de digitale start/stop uitgang biedt MTS robuuste sensoren voor taken in de meet- en regeltechniek in standaard toepassingen met beperkte ruimte. De sensoren zijn een alternatief voor reed chain sensoren of eindschakelaars in textielmachines, machines in de houtverwerkende industrie, spuitgietmachines

of verpakkingsmachines. Ze detecteren nauwkeurig posities in het micronbereik.

TSB-Bescom

#1/2 januari/februari 2013

19

sensoren

RV- en temperatuur-probe De PCMini52 relatieve vochtigheid (RV) en temperatuur probe maakt gebruik van een dunne-film capacitieve sensor en is ontwikkeld voor snelle reactietijden en een lange termijn stabiliteit voor herhaalbare metingen. Het ontwerp voorziet in een grote capacitieve reactie op kleine verschillen in vocht. Digitale temperatuurcompensatie zorgt voor uitstekende lineairiteit. De elektronica van de PCmini52 heeft

High-end barcodescanner

een beschermende coating en de behuizing is volledig gevuld met een hars voor een hoge betrouwbaarheid in hoogvochtige en veeleisende omgevingen. Optioneel kan de PCmini52 in een stalen behuizing geleverd worden. Met een lengte van 80 mm en een diameter van 12 mm heeft dit product (optioneel) verschillende uitgangen. Van relatieve vochtigheid, dauwpunt, absoluut vocht tot natte bol en met een temperatuuruitgang. Door het lage energieverbruik van de probe kan dit meetinstrument gebruikt worden in combinatie met een batterij.

Michell Instruments

Niveau- en temperatuur meting in één Voor de continue niveau- en temperatuurmeting in water en in schone tot licht vervuilde vloeistoffen heeft BD Sensors de Edelstahle-Tauchsonde LMP 307T ontwikkeld. De sensor is een combinatie van hydrostatische niveau- en temperatuurmeting.

Naast de standaard signaalafhandeling van de niveaumeting is er een separaat, analoog signaal van 4 ... 20 mA voor de temperatuurmeting. De LMP307T is verkrijgbaar voor vloei-

stofniveaus 0 ... 1 mH2O tot 0 ... 250 mH2O (nauwkeurigheden ≤ 0,35 % FSO) en temperatuurbereiken van 0 tot 70 °C (nauwkeurigheden ± 1 °C). Toepassingsgebieden voor deze sensoren zijn: drinkwaterbedrijven, bewaking van sluizen en gemalen, niveaumetingen in tanks en vloeistof basins. De roestvrijstalen duiksonde is inzetbaar in water, diverse fossiele brandstoffen, diverse oliën en alle andere laag viskeuze, niet agressieve mediums waartegen rvs bestand is.

BD Sensors

van

De CLV690 is een upgrade van de CLV490. Tot de belangrijkste verbeteringen behoren de doorontwikkelde Smart-technologie voor een nog meer accurate uitlezing van beschadigde, slecht geprinte en incomplete codes, de verbeterde cloningplug-functionaliteiten die zorgen

voor meer flexibiliteit (zoals direct Ethernet) en de geoptimaliseerde scherptediepte door realtime focus.

De CLV690 is op zijn plaats bij koerier- en expresdiensten, bij de automatisering van productie- en logistieke processen, bij omni- en standalone-applicaties, voor het be- en ontladen, transporteren en opslaan van pallets, in diepvrieshuizen maar ook voor identificatie van bagagestukken op onder meer luchthavens.

Sick

Lasersensoren met Profinet De serie OCP lasersensoren is nu met Profinet uitgerust. Hiermee heeft wenglor de realtime technologie in sensoren geïntegreerd, zodat proces- en parametergegevens van sensoren en actoren direct naar de besturing kunnen worden verzonden. Het Ethernetsysteem omvat alle noodzakelijke systeemcomponenten voor het koppelen van de producten aan bestaande netwerken.

Voor het eerst wordt er bij wenglor een webserver gebruikt, die direct in de Ethernet-producten is geïntegreerd. Deze maakt een wereldwijde toegang mogelijk tot de website van het betreffende product. Proces- en parametergegevens kunnen via een webbrowser worden opgeroepen.

Systeemuitbreidingen zijn altijd mogelijk. Het opnemen van de com-

ponenten onderling in een netwerk kan volledig flexibel en individueel op de betreffende topologie worden aangepast. wenglor

tot... n i v e a u ...de juiste sensor en het juiste advies vind je op www.aesensors.nl AE Sensors levert sensoren voor: Druk, Verschildruk, Nivo, Diepte, Lengte, Positie, Trilling, Versnelling, Inclinatie, Hoek, Kracht, Gewicht, Flow, Hoeveelheid, Moment, Snelheid, Gasconcentraties, Displays, Controllers

AE Sensors for heavy duty electronics AE SENSORS B.V. | Postbus 9084 | 3301 AB Dordrecht | Tel. (078) 6213152 | Fax (078) 6213146 | E-mail: aesensors@aesensors.nl

20

#1/2 januari/februari 2013

sensoren

Product van de maand JANUARI Druksensoren net zo uniek als u!

De Druck UNIK5000 druksensoren combineren de bewezen silicon sensortechnologie met grote variatie in uitvoering en aantrekkelijke levertijd en prijs.

De Druck silicon sensortechnologie heeft zich in de praktijk al ruim bewezen. De sensor staat garant voor hoge kwaliteit, robuustheid en stabiliteit. De UNIK5000 is opgebouwd uit een groot aantal standaard bouwelementen waarmee u ruim 100,000 verschillende versies kunt selecteren met behoud van standaard levertijd en

aantrekkelijke prijs.

Typische applikaties voor de Druck UNIK5000 vindt u in de olie&gas, automobiel, luchtvaart, elektriciteitsopwekking en maritieme sectoren. Maar ook in testinstrumenten, pneumatische en hydraulische systemen voelt de UNIK5000 zich thuis. Sinds kort kunt u naast intrin-

siek veiligheid ook kiezen uit een ‘flame-proof’-versie, Ex(d), waardoor nog meer oplossingen mogelijk zijn met deze druk­transducer.

De UNIK 5000 transducer is beschikbaar in drukbereiken van 70 mbar tot 700 bar en drie verschillende nauwkeurigheidsklassen van 0.2% tot 0.04%. Veel procesaansluitingen en elektrische verbindingen kunnen gekozen worden en de sensor is geschikt voor bedrijfstemperaturen van –55 tot 125 °C.

Vision sensor

Miniatuur druksensoren

De vision sensor effector dualis O2V100 van ifm electronic is geschikt voor aanwezigheids-, volledigheids-, positie-, grootte- en kwaliteitscontrole evenals sorteertaken. De toegepaste Blob-analyse beoordeelt de uitgekozen kenmerken van het object en controleert deze op grootte, positie of volledigheid. De vision sensor is een stand-alone apparaat met een geïntegreerde belichting en verwerkingselektronica in een IP67 behuizing, die inzetbaar is bij een temperatuurbereik van -10 tot 60°C. Via een menugeoriënteerde paraDe HMA-druksensoren met meetbereiken van 100 mbar tot 10 bar zijn zodanig opgebouwd dat alle gevoelige, elektrische componenten aan één kant van het piëzoresistieve sensorelement zijn aangebracht. Op deze manier bieden de sensoren bij een drukaansluiting hogere mediumverdraagbaarheid bij het meten van gassen en vloeistoffen. De sensoren maken gebruik van interne, digitale signaalvorming en bereiken een nauwkeurigheid van ± 1,5% FSS over een bedrijfstemperatuurbereik van -20…+85 °C. De HMA-druksenso-

GE Measurement & Control De Wel 18c 3871 MV Hoevelaken T: +31 33 4678 950 E: nl.sensing@ge.com W: www.unik5000.com

metreersoftware zijn alle parameters op de applicatie af te stellen of aan te passen. De Ethernet-interface kan gebruikt worden voor data- en beeldopslag, als update-mogelijkheid van de sensor, maar ook voor visualisatie op afstand. Voor een comfortabel overzicht is een aansluiting met een paneel-pc E2D400 van ifm electronic te maken. ifm electronic

ren hebben een SIL- of DIP-behuizing met een keur aan drukaansluitingen voor slangen of voor manifoldmontage. Er zijn versies verkrijgbaar met een voeding van 3 V of 5 V. De druksensoren zijn met name geschikt voor gebruik in de meet- en regeltechniek, pneumatiek, klimaattechniek en analysetechniek.

First Sensor

#1/2 januari/februari 2013

21

testen en meten

Twee extra temperatuursensoren compenseren voor omgevingsinvloeden

Gasmassastromingsmeter corrigeert externe warmte D De reden dat Sierra Instruments zijn jongste serie thermische stromingsmeters de aanduiding QuadraTherm heeft meegegeven, slaat op de vier warmtegevoelige sensoren waarmee ze zijn uitgerust. Dat zijn er twee meer dan gebruikelijk en deze maken het mogelijk de invloed van externe warmtebronnen op de nauwkeurigheid van de meting vast te stellen en hiervoor te corrigeren. De interne rekeneenheid kent de thermische eigenschappen van een aantal gassen en neemt die mee bij het bepalen van de resultaten. Verder is het mogelijk een drukopnemer toe te voegen die de nauwkeurigheid van de metingen kan vergroten.

Een van de methoden voor het bepalen van de snelheden van een gas of vloeistof is door te meten hoeveel energie een warmtebron verliest aan het medium dat erlangs stroomt. Vanwege de sterke absorptie in vloeistof is dit

De insteekuitvoering,

QuadraTherm 640i, is

ten opzichte van de 780i

gemakkelijker te monteren maar heeft ook een

principe vooral voor gassen goed te gebruiken. Uiteindelijk gaat het om de overdracht van kinetische energie tussen moleculen en de meting is dan ook massa gerelateerd.

Een dergelijke gasmassa stromingsmeter stelt de langskomende hoeveelheid vast met behulp van een warmtebron en twee temperatuursensoren, een ervoor en een erachter.

Uit de hoeveelheid energie die nodig is om tussen die twee opnemers een constant temperatuurverschil te krijgen valt, in combinatie met de warmtecapaciteit van het medium, de stromingssnelheid te berekenen.

Correctie

Omdat het veelal gaat om kleine temperatuurverschillen, zijn externe warmte- en koudebronnen sterk van invloed op de nauwkeurigheid. Vermogenselektronica, ovens en exo-energetische chemische processen maar ook zonnestraling en koelinstallaties kunnen een extra temperatuurgradiĂŤnt in de gasleiding veroorzaken die ervoor zorgt dat de tweede sensor niet uitsluitend het effect van de warmtebron meet.

Dit probleem is opgelost in de QuadraTherm, althans dat stelt fabrikant Sierra Instruments. Zoals de naam al aangeeft, beschikken de gasmassa stromingsmeters in deze reeks over vier temperatuursensoren. De twee extra opnemers, aangeduid met T2 en T4, corrigeren externe invloeden door de opwarming of juist afkoeling te bepalen die optreedt als gevolg van thermische geleiding tussen voeler en omgeving. Het interne rekenprogramma, iTherm genoemd, combineert deze informatie met andere invloeden en gebruikt die om de hierdoor veroorzaakte afwijking te corrigeren. Een zelflerend algoritme en een bibliotheek met de karakteristieken van, vooralsnog, 18 gassen en mengvormen moeten verder bijdragen aan de nauwkeurigheid.

Droge sensor

Een andere maatregel voor het verhogen van de precisie is wat de producent DrySense noemt. In conventionele stro-

wat grotere meetfout.

De QuadraTherm 780i is ontworpen om een integraal onderdeel

van het gastransport te vormen.

22

#1/2â&#x20AC;&#x192; â&#x20AC;&#x201A; januari/februari 2013

testen en meten

mingsmeters is de snelheidsopnemer omhuld met epoxy, keramisch cement, thermische pasta of aluminiumpoeder.

Deze zorgen voor een hogere warmteweerstand met het medium, met een grotere fout als gevolg. In de QuadraTherm wordt een soort slingerconstructie toegepast die dichtingsmiddelen overbodig maakt en ook voorkomt dat er, eveneens isolerende, luchtbellen tussen sensor en medium komen.

De reeks telt twee basismodellen, de 780 en 640. Bij de eerste gaat het om een uitvoering die in de transportbuis wordt opgenomen, de tweede is bedoeld voor insteekmontage. De voeler is geschikt voor alle inerte en niet-condenserende gassen en voor onder andere methaan, propaan waterstof en aardgas. Omdat hij is vervaardigd uit 316L-rvs kan hij ook in diverse corrosieve media worden gebruikt.

De 780 en 640 meten stromingssnelheden van 0 tot 305 smps met een tolerantie van respectievelijk 0,5% en 0,75%, alsmede een temperatuur van -40 tot 200 °C. Optioneel kan ook een drukopnemer worden geïntegreerd, met meetbereiken tot 2, 6,7, 20 en 33,3 hPa. Twee dan wel drie 4...20-mA uitgangen presenteren de meetresultaten terwijl daarnaast is voorzien in een alarmcontact en pulssignaal. Uitbreidingsmodulen voor conversie naar Modbus, Foundation Fieldbus, DeviceNet, Profibus DP en Hart zijn aangekondigd. www.a-b-t.nl info@a-b-t.nl (013) 528 72 25

Behalve dat de voeler twee extra temperatuursensoren bevat, moet de constructie van de snelheidsopnemer de meetnauwkeurigheid verhogen.

Draadloos systeem vereenvoudigt storingzoeken Het Fluke CNX draadloze systeem verbindt meerdere meetmodules draadloos met elkaar en verstuurt gelijktijdig meetwaarden naar een master-instrument, dat zich op maximaal 20 meter afstand bevindt.

Gebruikersstoringen kunnen hierdoor snel verholpen worden. Aan de basis van het systeem staat een CAT III 1000 V / CAT IV 600 V multimeter met een scherm waarop de meetwaarden van het instrument samen met live-metingen van maximaal drie andere meetmodules worden weergegeven. Voor complexere problemen kunnen gebruikers live, met behulp van een computer die is voorzien van een CNX pc-adapter, gelijktijdig de meetwaarden van maximaal tien modules bekijken.

De modules omvatten wisselspanningsmodules, wisselstroomtangen, iFlex-wisselstroomtangen en temperatuurmodules type K. Ze kunnen live metingen uitvoeren of maximaal 65.000 records loggen.

De gelogde gegevens kunnen in een bestand met .csv-indeling op een computer worden opgeslagen.

Met het CNX-systeem kunnen gebruikers de modules op gevaarlijke of lastige plaatsen aanbrengen. De metingen kunnen vanaf een veilige afstand worden bekeken. Een technicus kan bijvoorbeeld een paneel spanningsloos maken. Vervolgens spannings- of stroommodules aansluiten op alle drie fasen, het paneel sluiten en opnieuw onder spanning zetten.

Ultrasoon meteostation Het ultrasoon meteostation (USM) van CaTeC heeft naast analoge uitgangen (0-10 V of 2-10 V) standaard ook een RS485/422 digitale uitgang (Modbus RTU of ASCII) en een interne GPS sensor voor actuele tijd/ datum en locatie. De locatiegegevens kunnen worden gebruikt voor compensatie van de barometrische druk naar zeeniveau. De analoge of digitale uitgangssignalen kunnen rechtstreeks op een GBS, PLC of ander intelligent systeem aangesloten worden. Afhankelijk van het model (er zijn er acht), kunnen de volgende parameters gemeten worden: wind-

snelheid; windrichting; neerslagdetectie, -type, -hoeveelheid; barometrische druk; licht helderheid in Noord-, Oost-, Zuid-en West-richting en schemer; temperatuur; relatieve luchtvochtigheid.

Toepassingsgebieden zijn gebouwautomatiseringssystemen (HVAC), tuinbouwkassen, controlesystemen, bedrijfsterreinen, havens en verkeersregelsystemen.

CaTeC

Havé-Digitap Euro-Index

#1/2 januari/februari 2013

23

testen en meten

Testers voor PV-installaties De Metrel EurotestPV maakt het volledig testen van elektrische installaties volgens de NEN 1010 norm mogelijk en voert daarnaast alle noodzakelijke testen uit, vereist voor 1-fasige PVinstallaties. Dit omvat alle testen genoemd in de EN 62446, alsmede I - U karakteristieken, berekening van STC-waarden en vermogensmetingen op de omvormer aan zowel de DC- als ACzijde. Ook power quality metingen van de geleverde spanning zijn geïntegreerd in deze tester. De MI3109 EurotestPV Lite test specifiek de functie en karakteristieken van de PV-omvormer. Met de autotestfunc-

Eén apparaat voor testen en meten PV-installaties

tie wordt een volledige EN 62446 verificatietest op de PV-installatie uitgevoerd. De MI3108 Eurotest PV test, met extra optionele accessoires, zowel PV-installaties als elektrische installaties.

KWx

Mors Smitt

SIL-geclassificeerde ultrasone debietmeter

Impulsgenerator De Megger MIG16-2 Impulse Generator is ontworpen om op veilige, snelle, efficiënte en nauwkeurige wijze een storing in een kabel te vinden.

Dit instrument maakt het mogelijk de graafwerkzaamheden uitsluitend op de locatie van de kabelsto-

Met de EazyPV kunnen alle parameters voor het installeren van een zonnepaneel worden gemeten met één testapparaat. De zonnepanelen hoeven hiervoor niet gedemonteerd of geopend te worden. De uniforme connectoren van het paneel kunnen direct worden aangesloten op de ­EazyPV. Met de optionele IRM100 ‘irradiance meter’ kunnen de meetwaarden tevens worden gekoppeld aan de zonnestraling parameters (W/ m2 of BTU/f2h) op het moment van meten. De EazyPV is geschikt voor gebruik bij het installeren, opleveren, periodiek controleren en traceren van storingen in PV-installaties.

ring uit te voeren, waarmee veel tijd en geld kan worden bespaard. Het toestel is gemakkelijk wendbaar en kan op bijna alle terreinen worden ingezet. Dankzij beschermingscategorie IP64 is dit toestel onder vrijwel alle weersomstandigheden toe te passen. De MIG16-2 biedt verschillende metingen, waaronder een isolatieweerstandtest tot 20 kV (DC) met een stroomlevering tot 115 mA en geavanceerde vlamboogreflectiemetingen tot 55 km. Door de beschikbaarheid van een groot elektrisch vermogen in het 8 kV en 16 kV pulsbereik, is het toestel in staat continu 1.500 joules aan energie te leveren met een zeer korte (instelbare) hersteltijd tussen de metingen.

Euro-Index

De PanaFlow HT eerste ultrasone stroommeter voor vloeistoffen is zodanig geconstrueerd dat hij voldoet aan de Safety Integrity Level (SIL)accreditatie en in een Safety Instrumented System (SIF) opgenomen kan worden. Als gevolg hiervan kan men nu, in een breed assortiment van veiligheidskritische toepassingen in de gehele olie- en gassector, profiteren van de voordelen van ultrasone stroommeters, waarbij risico’s voor personeel, installatie, proces en de omgeving sterk worden verminderd. Naast de SIL-accredita-

tie is de meter ook FM-, Atex- en Icex-gecertificeerd voor werking vanaf -190 °C tot +600 °C. Ultrasone debietmeters hebben geen obstructies die de doorstroming van het medium kan belemmeren of beperken, zij veroorzaken geen drukval en hebben geen bewegende delen zodat zij minimale afwijking kennen en geen periodieke kalibratie nodig hebben. Bovendien kunnen ultrasone debietmeters doorstroming in beide richtingen meten, terwijl met de gepatenteerde GE Bundle Waveguide Technology (BWT), de Panaflow HT bij extreem hoge en lage temperaturen kan werken.

GE Measurement & Control

www.sensors.nl SENSORS & CONTROLS

telefoon 0162-314285 - fax 0162-321212

EVERYTHING UNDER CONTROL

(verschil)druk - temperatuur - flow - debiet - kracht - niveau - displays/uitlezingen - explosieveilig - gas - inclinatie

24

#1/2 januari/februari 2013

testen en meten

Veldmultimeters Met de CA527x serie IP54/CATIV 600V multimeters geeft Chauvin Arnoux een analoog meetgevoel aan digitaal meten. Door toepassing van snelle (200 ms)12-bits A/Dconverters in combinatie met een bargraph met instelbaar nulpunt is de reactiesnelheid hoger, oogt de meting analoog en is de meetwaardebeoordeling effectiever. De serie bestaat uit vier TRMS modellen, alle met een 6000 digit display met schaalverlichting.

Door de dubbele UIT-standen schakelt het instrument eenvoudig op beide eindstanden van de draaischakelaar. De VAC-meting met lage ingangsimpedantie en low-pass filter maken

de multimeters geschikt voor vermogenselektronica.

De Hold+ functie bewaart naast de meetwaarde ook alle bijbehorende parameters, zoals MIN/MAX/PEAK. De CA527x serie heeft resoluties zoals 1 µA, 10 µV, 1 pF en meetbereiken tot 1000 V, 60 MΩ en 60 mF. De CA5277 is uitgerust met een snelle PEAK (1 ms) meting voor het detecteren van aanwezige netvervuiling en het vastleggen van snelle inschakelpieken.

Exceeding every Speed Limit

KWx

Stroomtangen De Fluke 320-serie true-RMS stroomtangen zijn ontwikkeld voor ruisvrije, betrouwbare metingen in de meest veeleisende omgevingen. De stroomtangen Fluke 323, 324 en 325 zijn geschikt voor robuust, universeel gebruik bij elektrotechnische toepassingen in woonomgevingen, commerciële omgevingen, HVAC/E-installaties en de lichte industrie.

De Fluke 320-serie biedt: • Ergonomisch ontwerp voor comfortabel dagelijks gebruik.

• Groot, goed afleesbaar display.

• Veiligheidsspecificaties CAT III 600 V/CAT IV 300 V. • True-RMS AC-spanning en -stroom voor nauwkeurige metingen van niet-lineaire signalen.

• DC-stroom, frequentie en weerstand tot 40 kΩ voor metingen aan motoren.

De modellen 324 en 325 hebben een verlicht display, contacttemperatuurmetingen van 10 tot 400 °C en capaciteitsmetingen van 100 tot 1000 μF. Het model 325 biedt tevens gelijkstroommetingen tot 400 A, frequentiemetingen van 5 tot 500 Hz en de min/max-functie.

Havé-Digitap

M2M connection with 4G / LTE. This is faster than anything else! ► ►

Weegindicator De Penko 960 en de Penko 1020 indicatoren zijn ontwikkeld voor voor standaard weegoplossingen. Voor complexere wegingen en

Fastest mobile broadband connection

doseringen is er de Flex serie. De Penko 960 is een eenvoudige, precieze en stabiele weegindicator. De Penko 1020 is een gebruiksvriendelijke plug-and-play weegindicator die geschikt is voor hoge snelheid en precisie wegingen. Door de speciale software in de Flex serie kunnen deze controllers specifiek voor een toepassing worden geconfigureerd.

100 Mbps download 50 Mbps upload

Let’s go!

Start your application right now.

MC7710 LTE PCI express mini cards are available from stock at GLYN. Please send us your inquiry. www.glyn.com/wireless | benelux@glyn.com

Penko Engineering

#1/2 januari/februari 2013

25

colofon

Redactie

adverteerdersindex

Postbus 58, 7400 AB Deventer Fax: (0570) 50 43 89 e-news@mybusinessmedia.nl

AE Sensors........................................................................ 20

Globtek................................................................................5

Richard Bezemer (hoofdredacteur) Tel. 06 34 65 95 02, r.bezemer@mybusinessmedia.nl José Pot, (eindredacteur) Tel. (0570) 50 43 82, j.pot@mybusinessmedia.nl ing. Henk de Vries Tel. (0570) 50 43 81, h.vries@mybusinessmedia.nl

Altheris Sensors & Controls............................................3

Glynn..................................................................................25

Apem Benelux..................................................................19

Marktechnical................................................................. 24

Digi-Key................................................................................ 1

Microchip...........................................................................27

Advertenties

Rob Swart, r.swart@mybusinessmedia.nl, 06 22 79 66 33 René Wibbelink, R.Wibbelink@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 43

Digi-Key................................................................................2

MYbusinessmedia.............................................................8

José Schermer j.schermer@mybusinessmedia.nl, (0570) 50 43 58 Advertenties worden uitgevoerd overeenkomstig de‑‘Regelen voor het Advertentiewezen 1990’

Euchner Benelux.............................................................. 17

Pilz Nederland....................................................................7

Uitgever

Eurocircuits.......................................................................16

RS Components............................................................... 28

Een uitgave van MYbusinessmedia b.v.,

GE Sensing........................................................................ 21

Publishing services

Elsbeth Lamfers Tel. (0570) 50 43 27, e.lamfers@mybusinessmedia.nl postbus 58, 7400 AB Deventer, Tel. (0570) 50 43 00.

Vakblad over industriële elektronica en industriële automatisering voor Nederland en België.

Je vindt het sneller op ISSN 0168-2873 Reproductie

Overname van artikelen, tekeningen en/ of foto’s uit ElektroData is slechts mogelijk na schriftelijke toestemming van de uitgever. © MYbusinessmedia, 2013 ‘Het auteursrecht op de inhoud van dit tijdschrift wordt uitdrukkelijk voorbehouden.’ Door het aanbieden van bijdragen aan dit tijdschrift verklaart de auteur zich accoord met de Standaardpublicatievoorwaarden voor bijdragen aan tijdschriften en soortgelijke uitgaven.

Bescherming persoonsgegevens

MYbusinessmedia legt uw gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnements) overeenkomst. Uw gegevens kunnen door MYbusinessmedia worden gebruikt om u te informeren over relevante producten en diensten.

Indien u hiertegen bezwaar heeft, kunt u dit melden aan MYbusinessmedia, t.a.v. afdeling Relatiebeheer, postbus 58, 7400 AB Deventer.

DIRECT ZOEKEN NAAR PRODUCTEN Ga naar www.engineersonline.nl en klik op ‘zoeken’. U kunt bijvoorbeeld zoeken op naam of op productrubriek.

Abonnementen

DIRECT ZOEKEN NAAR LEVERANCIERS EN MERKEN Op zoek naar de leverancier van dat ene merk, leveranciers van sensoren, merken in testapparatuur, via de zoekfuncties op www.engineersonline. nl kunt u alle mogelijke zoekcombinaties maken.

De zoekresultaten leiden altijd tot één of meer leveranciers die u verder kunnen helpen. Bovendien vindt u bij de leveranciers direct de informatie over de nieuwste producten uit het leveringspakket.

Voor vragen over abonnementen, bezorging en of adreswijzigingen kunt u: Bellen met: - 0900-0400 668 (lokaal tarief) - +31 10 289 4008 (international contacts) Faxen naar: +31 10 289 40 73 Mailen naar: klantenservice@elektrodata.nl Schrijven naar: MYbusinessmedia bv Elektrodata Postbus 8632 3009 AP Rotterdam Abonnementstarieven

Jaarabonnement Nederland € 116,90* Jaarabonnement Buitenland € 126,90* Studentenabonnement € 60,75* *Prijzen zijn exclusief 6% BTW en € 3,75 administratiekosten exclusief 21% BTW. Jaarabonnement geldt tot wederopzegging.

Beëindiging van het abonnement kan uitsluitend schriftelijk geschieden, uiterlijk drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode; nadien vindt automatisch verlenging plaats.

Verzending en facturering

MYbusinessmedia Opmaak

De Opmaakredactie, Wehl Basislayout

Heuvelmans Ontwerp!, Den Bosch Druk

Drukkerij Tesink, Zutphen

26

Dé ingang voor producten en leveranciers: www.engineersonline.nl.

U kunt nu nog sneller en eenvoudiger informatie vinden over producten en leveranciers via onze vernieuwde site www.engineersonline.nl.

#1/2 januari/februari 2013

ENGINEERING SHOP De vernieuwde website www.engineersonline.nl biedt nu ook de mogelijkheid om boeken, dossiers, losbladigen en CD’s te bestellen met informatie over engineering in de volle breedte: van elektronica-ontwerp tot aandrijftechniek, van besturingstechniek tot werktuigbouwkundig construeren. Kijk ook snel naar de speciale aanbiedingen, want op is op!

DESIGN DESIGNSPARK

NIEUW & GRATIS. DESIGNSPARK PCB VERSIE 4 NIEUWE UITGEBREIDE BIBLIOTHEKEN EENVOUDIGE COMPONENTSELECTIE & OFFERTETOOL PCB-PROTOTYPE-ONDERSTEUNING.

Ontdek meer op

www.designspark.com BNL_NL_DSPCB4-230x325.indd 1

MOGELIJK GEMAAKT DOOR

18/01/13 14.45