Γλυκειά συμμαχία

Ασπαρτάμη:

Οι πιο γνωστές ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες

Ενδιαφέροντα στοιχεία για την πιο ευρέως γνωστή γλυκαντική ύλη

Στον πίνακα που ακολουθεί περιλαμβάνονται οι συνηθέστερες εγκεκριμένες ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες που χρησιμοποιούνται σήμερα στην Ε.Ε, καθώς και η χρονολογία της πιο πρόσφατης επιβεβαίωσης της ασφάλειάς τους.10

Γλυκιά Συμμαχία Όχι στις θερμίδες, ναι στη γεύση, με ασφάλεια! www.glikia-simmaxia.gr

Γλυκαντική ύλη

Ακετοσουλφαμικό Κάλιο (E950)

Ασπαρτάμη (Ε951) Κυκλαμικό οξύ & τα άλατά του (Ε952) Σακχαρίνη & τα άλατά της (Ε954) Σουκραλόζη (Ε955)

medNutrition Services Limited

Λεωφόρος Καντάρας 45, Παλουριώτισσα, Διαμ. 101, 1037 Λευκωσία, Κύπρος Τ: +35 799 55 24 23, +30 210 75 61 853 e-mail: info@mednutrition.gr www.mednutrition.gr

Επιστημονικοί υπεύθυνοι: Εύα Ανδρέου, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Κατερίνα Παγκράτη, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος Δημοσιογραφική επιμέλεια: Νεκταρία Καρακώστα, Δημοσιογράφος Υπεύθυνος δημοσίων σχέσεων: Παρασκευάς Παπαχρήστος, Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc.

Γλυκοζίτες Στεβιόλης (Ε960)

Πόσες φορές γλυκύτερη σε σχέση με τη ζάχαρη

200

Τελευταία αξιολόγηση ασφαλείας

2000

160-200

2013

30-50

2000

300-500

1995

Η πιο πρόσφατη αξιολόγηση της ασφάλειάς της έγινε το Δεκέμβριο του 2013 από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ως μέρος της τακτικής επαναξιολόγησης πολλών πρόσθετων τροφίμων.11 Για μία ακόμη φορά, μετά τη λεπτομερή και μεθοδολογική ανάλυση όλων των διαθέσιμων δεδομένων, οι εμπειρογνώμονες κατέληξαν ότι, η ασπαρτάμη και τα συστατικά από τα οποία αποτελείται είναι ασφαλή για κατανάλωση από τον άνθρωπο στα παρόντα επίπεδα έκθεσης. Αποτελείται από τα δύο αμινοξέα ασπαρτικό οξύ και φαινυλαλανίνη (θεμελιώδη συστατικά των πρωτεϊνών), τα οποία περιέχονται σε πολλά τρόφιμα, όπως το κρέας, το ψάρι, το τυρί, τα αυγά και το γάλα. Κατά τη διάρκεια της πέψης διασπάται σε ασπαρτικό οξύ, φαινυλαλανίνη και μεθανόλη, η οποία περιέχεται σε φρούτα και λαχανικά. Τα συστατικά αυτά ο οργανισμός τα μεταβολίζει με τον ίδιο ακριβώς τρόπο από όποια πηγή - τρόφιμο και αν προέρχονται.12 Είναι από τα πιο εκτενώς μελετημένα συστατικά τροφίμων που χρησιμοποιούνται σήμερα. Η ασφάλειά της έχει τεκμηριωθεί με περισσότερες από 200 επιστημονικές μελέτες, έχει αξιολογηθεί θετικά από τους αρμόδιους φορείς ασφάλειας τροφίμων όπως η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων της Ε.Ε. (EFSA) και ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Η.Π.Α (FDA) και, τελικά, έχει εγκριθεί από τις ρυθμιστικές αρχές σε κάθε χώρα στην οποία ζητήθηκε ποτέ έγκριση. Η χρήση της επιτρέπεται σε περισσότερες από 100 χώρες, ενώ χρησιμοποιείται σε περισσότερα από 6.000 προϊόντα σε όλο τον κόσμο, για περισσότερα από 30 χρόνια.

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά:

600 200

2000 2010

1. Drewnowski A., Mennella JA., Johnson SL., Bellisle F. Sweetness and Food Preference. J Nutr. Jun 2012; 142(6): 1142S–1148S. 2. Ενημερωτική Καμπάνια του mednutrition «Γλυκιά συμμαχία: Όχι στις θερμίδες, Ναι στη γεύση, με ασφάλεια!» Διαθέσιμη στο: http://www.mednutrition.gr/ekpaidefsi/campaigns/campaign-sweeteners 3. European Food Information Council (EUFIC). Benefits and Safety of Low Calorie Sweeteners. Διαθέσιμο στο: http://www.eufic.org/article/en/nutrition/Sweeteners/expid/Benefits_Safety_Low_Calorie_Sweeteners/ 4. Position of the Academy of Nutrition and Dietetics: Use of Nutritive and Nonnutritive Sweeteners. Journal of the American Dietetic Association. 2012; 112:739-758 5. De La Hunty Α., S. Gibson, Ashwell M. A review of the effectiveness of aspartame in helping with weight control. 2006; 31 (2): 115–128. 6. International Life Sciences Institute: Europe. Oral and Dental Health: Prevention of Dental Caries, Erosion, Gingivitis and Periodontitis. 2009. Διαθέσιμο στο: http://www.ilsi.org/Europe/Publications/ C2009Oral_Den.pdf 7. Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία. Ολιγοθερμιδικές Γλυκαντικές Ύλες: Ένας Ασφαλής Σύμμαχος στη Διατροφή των Ατόμων με Σακχαρώδη Διαβήτη. Διαθέσιμο στο: http://www.ede.gr/wp-content/uploads/oligo.pdf 8. Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Ισχύουσα νομοθεσία για τα πρόσθετα τροφίμων. Διαθέσιμη στο: http://www.efet.gr/portal/page/portal/efetnew/legislations/sociable_legislations/additionals 9. European Food Safety Authority. Food Additives. Διαθέσιμο στο: http://www.efsa.europa.eu/en/topics/topic/additives.htm 10. Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων (ΕΦΕΤ). Ισχύουσα νομοθεσία για τα πρόσθετα τροφίμων. Διαθέσιμη στο: http://www.efet.gr/portal/page/portal/efetnew/legislations/sociable_legislations/additionals 11. Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (European Food Safety Authority, EFSA). Δελτίο Τύπου για την ολοκλήρωση της αξιολόγηση της ασπαρτάμης και το συμπέρασμα ότι είναι ασφαλής στα παρόντα επίπεδα έκθεσης. Διαθέσιμο στο: http://www.efsa.europa.eu/en/press/news/131210.htm 12. Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (European Food Safety Authority, EFSA). Συχνές ερωτήσεις σχετικά με την Ασπαρτάμη. Διαθέσιμο στο: http://www.efsa.europa.eu/en/faqs/faqaspartame.htm

Όλα όσα θέλετε να μάθετε για τις γλυκαντικές ύλες με λίγες ή καθόλου θερμίδες

Ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες

Η ασφαλής επιλογή για «γλυκιά» απόλαυση με λιγότερες θερμίδες! Σε κάθε προσπάθεια ελέγχου ή απώλειας σωματικού βάρους, η συστηματική στέρηση των αγαπημένων μας γεύσεων έχει συνήθως αντίθετο αποτέλεσμα! Μάλιστα, ειδικά σε ότι αφορά την προτίμησή μας στη γλυκιά γεύση, ίσως τελικά να μην υπάρχει λόγος να την «αντιπαλεύουμε» αφού, όπως επισημαίνουν οι επιστήμονες, προδιαγράφεται γενετικά. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι η προτίμησή μας για γλυκιά γεύση πιθανόν αποτελεί έναν εξελικτικό μηχανισμό επιβίωσης, που διασφαλίζει την αποδοχή του μητρικού γάλακτος, το οποίο έχει μια ελαφρώς γλυκιά γεύση που προέρχεται από τη λακτόζη (το σάκχαρο του γάλακτος), τον κύριο υδατάνθρακα που βρίσκεται στο μητρικό γάλα.¹ Γι’αυτό οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες αποτελούν, εδώ και περισσότερο από μισό αιώνα, μια πραγματικά «γλυκιά επανάσταση» για όλους όσοι επιθυμούν να ελέγχουν την πρόσληψη θερμίδων στο καθημερινό διαιτολόγιό τους, χωρίς να στερούνται την απόλαυση της γλυκιάς γεύσης. Το medNutrition.gr, μέσα από την ενημερωτική εκστρατεία «Γλυκιά συμμαχία: Όχι στις θερμίδες, Ναι στη γεύση, με ασφάλεια!», αναλαμβάνει την πρωτοβουλία να ενημερώσει για τις πολυσυζητημένες και συχνά αμφισβητούμενες ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες, οι οποίες τελικά αποτελούν πολύτιμους συμμάχους στη διατήρηση ή απώλεια βάρους.2

Τι είναι οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες; Είναι πρόσθετα τροφίμων που μπορούν να υποκαταστήσουν τη ζάχαρη σε τρόφιμα και ροφήματα μειωμένων θερμίδων, καθώς είναι έως και εκατοντάδες φορές πιο γλυκά απ’αυτήν, ενώ παρέχουν λίγες ή και μηδενικές θερμίδες.3 Γι’ αυτό και το επιστημονικό τους όνομα είναι «γλυκαντικές ύλες έντονης γλυκύτητας». Στην πράξη, μια ελάχιστη ποσότητα των συστατικών αυτών αρκεί για να εξασφαλίσει τη γλυκύτητα στη γεύση, χωρίς να επιβαρύνει τον οργανισμό μας με περιττές θερμίδες, συμβάλλοντας έτσι, μακροπρόθεσμα, στον έλεγχο του βάρους, πάντα βέβαια στα πλαίσια ενός ισορροπημένου διαιτολογίου και ενός δραστήριου τρόπου ζωής. Οι ολιγοθερμιδικές αυτές γλυκαντικές ύλες, που περιλαμβάνουν την ασπαρτάμη, την ακεσουλφάμη Κ, τη σουκραλόζη, τη σακχαρίνη, το κυκλαμικό οξύ, τη γλυκαντική ύλη από το φυτό στέβια (γλυκοζίτες στεβιόλης) κ.λπ., έχουν μελετηθεί διεξοδικά, όπως κάθε άλλο πρόσθετο τροφίμων, ενώ διεθνείς και ευρωπαϊκές αρχές για την ασφάλεια των τροφίμων έχουν επανειλημμένως επιβεβαιώσει την ασφάλειά τους.

Πού χρησιμοποιούνται; Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες χρησιμοποιούνται σε μια τεράστια ποικιλία τροφίμων και ποτών σε όλο τον κόσμο, όπως παγωτά, γιαούρτια, αναψυκτικά, τσίχλες, αρτοσκευάσματα, ζελέ, κρέμες και άλλα επιδόρπια κ.λπ., καθώς και σε επιτραπέζια γλυκαντικά που χρησιμοποιούμε στον καφέ και το τσάι μας. Για να δείτε ποιες από αυτές περιέχει ένα προϊόν, αρκεί να διαβάσετε την ετικέτα των διατροφικών του πληροφοριών.

Σε τι ωφελούν; Στον έλεγχο και τη διαχείριση του βάρους Οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες αποτελούν μια καλή επιλογή για τα άτομα που αγαπούν τη γλυκιά γεύση και συγχρόνως επιθυμούν να μειώσουν ή απλά να ελέγξουν την πρόσληψη θερμίδων. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, πολυάριθμες επιστημονικές μελέτες και έγκριτοι οργανισμοί υγείας έχουν επιβεβαιώσει τη συμβολή των ολιγοθερμιδικών γλυκαντικών στον έλεγχο του βάρους.4 Για παράδειγμα, μια μελέτη που δημοσιεύθηκε σε έγκριτο επιστημονικό περιοδικό, αξιολόγησε τα αποτελέσματα 16 μελετών που διερεύνησαν τη σχέση ανάμεσα στην κατανάλωση γλυκαντικών υλών και το σωματικό βάρος και συμπέρανε ότι, η κατανάλωση τροφίμων και ποτών που περιέχουν μη θερμιδογόνες γλυκαντικές ύλες, αντί για ζάχαρη, μπορεί να οδηγήσει σε μείωση του σωματικού βάρους κατά 0,2 kg την εβδομάδα.5 Απολαμβάνοντας, λοιπόν, ένα light αναψυκτικό ή επιδόρπιο γιαουρτιού αντί του αντίστοιχου «κανονικού», μπορεί κανείς να μειώσει τις θερμίδες που προσλαμβάνει καθημερινά χωρίς να στερείται την αγαπημένη του γλυκιά γεύση.

Στην καλή στοματική υγεία Όλοι γνωρίζουμε ότι η σωστή οδοντική υγιεινή, όπως το τακτικό βούρτσισμα και η χρήση οδοντικού νήματος, είναι το Α και το Ω για τη στοματική υγεία, ωστόσο και οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες μπορούν να συμβάλλουν σε αυτή. Έτσι, σε αντίθεση με ό,τι συμβαίνει με τα σάκχαρα π.χ. των φρούτων, του μελιού ή της επιτραπέζιας ζάχαρης, αλλά και πολλούς αποικοδομήσιμους υδατάνθρακες γενικότερα, όπως το άμυλο στο ψωμί, οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες δεν δίνουν «τροφή» στα βακτήρια του στόματος που εν μέρει ευθύνονται για την τερηδόνα των δοντιών.6

Μπορούν να καταναλώνονται ελεύθερα από άτομα με διαβήτη; Oι εγκεκριμένες ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες δεν επηρεάζουν τα επίπεδα της γλυκόζης και της ινσουλίνης στο αίμα.7 Έτσι, μπορούν να καταναλώνονται άφοβα από τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη. Βέβαια, τα τρόφιμα ή ροφήματα που περιέχουν ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες, μπορεί να περιέχουν άλλα συστατικά που αποδίδουν ενέργεια, όπως λίπος ή υδατάνθρακες, γι’ αυτό θα πρέπει να διαβάζουμε τις ετικέτες τροφίμων.

Είναι εντέλει ασφαλείς για την υγεία μας; Βεβαίως. Οι πλέον έγκριτες –και κυρίως αρμόδιες- επιστημονικές αρχές, όπως η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ο Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των ΗΠΑ (FDA), η Κοινή Επιτροπή για τα Πρόσθετα Τροφίμων του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Γεωργίας (JEFCA WHO/FAO) κ.λπ., ακολουθώντας ιδιαίτερα αυστηρές διαδικασίες και αξιολογώντας εκατοντάδες επιστημονικές μελέτες, έχουν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες είναι ασφαλείς, στα όρια που έχουν επιστημονικά τεκμηριωθεί και νομοθετικά καθοριστεί, για κατανάλωση από όλες τις ομάδες του πληθυσμού, ακόμη και από παιδιά, εγκύους και γυναίκες που θηλάζουν*.8 Μάλιστα, όλα τα ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά περνούν από ακριβώς την ίδια μεθοδική διαδικασία αξιολόγησης, ανεξάρτητα από την προέλευσή τους. Έτσι, μπορούμε να είμαστε ακόμα σίγουροι ότι, το γλυκαντικό από το φυτό στέβια είναι εξίσου ασφαλές με την ασπαρτάμη, τη σουκραλόζη και τα υπόλοιπα εγκεκριμένα –και επομένως ασφαλή- ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά. *Μοναδική εξαίρεση αποτελούν άτομα που πάσχουν από τη σπάνια γενετική νόσο φαινυλκετονουρία, τα οποία πρέπει να αποφεύγουν την ασπαρτάμη και όλες τις πηγές του αμινοξέος φαινυλαλανίνη (όπως κρέας, γαλακτοκομικά κ.λπ.).

Η αλήθεια… online! Γιατί συνεχίζουμε να διαβάζουμε στο Internet αρνητικές ειδήσεις σχετικά, για παράδειγμα, για την ασφάλεια της ασπαρτάμης, ενώ, ειδικά για το συγκεκριμένο γλυκαντικό, υπάρχουν τόσες επιστημονικές επιβεβαιώσεις ότι είναι ασφαλής; Η απάντηση βρίσκεται στο γεγονός ότι, σε σύγκριση με το παρελθόν, η βασική πηγή της ενημέρωσής μας είναι ένας κυβερνοχώρος γεμάτος με απίστευτα μεγάλο όγκο πληροφοριών, από τις οποίες κάποιες είναι έγκυρες, άλλες όχι και τόσο, και άλλες εντελώς ανακριβείς, αγγίζοντας μερικές φορές το όριο της... επιστημονικής φαντασίας! Είναι δε εντυπωσιακό το γεγονός ότι απόψεις για θέματα διατροφής, μπορεί να «ανεβαίνουν» στο διαδίκτυο την ίδια στιγμή από έναν έφηβο blogger και από έναν διακεκριμένο επιστήμονα! Σε θέματα ασφάλειας τροφίμων και διατροφής, λοιπόν, θα πρέπει να λειτουργούμε ως υποψιασμένοι καταναλωτές, χωρίς να επηρεαζόμαστε από πηχιαίους τίτλους. Αναζητώντας την ουσία και διερευνώντας την εγκυρότητα των πηγών που βρίσκονται πίσω από κάθε πληροφορία, μπορούμε να αξιολογήσουμε και να διαχειριστούμε σωστά τα μηνύματα που λαμβάνουμε καθημερινά.

το πιο παρεξηγημένο γράμμα! Αν νομίζατε ότι, το γράμμα «E» στις ετικέτες των τροφίμων κρύβει… φοβερές συνωμοσίες, ήρθε η ώρα να αλλάξετε γνώμη! Το «Ε» -που προέρχεται από το αρχικό Ε της Ευρώπης-σημαίνει απλώς Ευρωπαϊκή Κωδικοποίηση. Είναι δηλαδή ένας κωδικός αριθμός που επιβεβαιώνει ότι, κάθε πρόσθετο στα τρόφιμα και ποτά που καταναλώνουμε, όπως είναι και οι ολιγοθερμιδικές γλυκαντικές ύλες, έχει περάσει μία πολύ αυστηρή και μακροχρόνια διαδικασία αξιολόγησης της ασφάλειάς του από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίμων (EFSA), ώστε, στη συνέχεια, η χρήση του να εγκριθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.9 Για λόγους συντομίας, πολλές εταιρείες τροφίμων αναγράφουν μόνο το «Ε» στις ετικέτες, ενώ κάποιες άλλες αναγράφουν μόνο το όνομα του πρόσθετου.