EB / februari 2016 by iMediate

ENTERTAINMENT BUSI

D E

N E D E R L A N D S E

NUMMER 8

V E R E N I G I N G

VA N

E N T E R TA I N M E N T

R E TA I L E R S

FEBRUARI 2016

BREIN-directeur Tim Kuik: ‘Je moet oneerlijke concurrentie te lijf gaan’ Gamestreaming: is Nederland er al helemaal klaar voor? ESL in de startblokken om de Benelux te veroveren met e-sports Vooruitblik op de retailtoppers van 2016: Spectre en Star Wars

VERSLAG

INTERVIEW

NIEUWS

RETAILERS OVER HET SUCCESVOLLE NAJAAR

PETER VAN BLANKEN OVER BELEVING

OVERZICHT VAN HET LAATSTE NVER-NIEUWS

EB201602_NVER_cover.indd 25

1-2-2016 8:52:39

NVER-katern

38e JA ARG ANG /// FEBRUARI 2016 ///

EB201602_Cover.indd 1

1-2-2016 11:19:40

VERLEG DE GRENZEN VAN JE FANTASIE

NIEUWE UITBREIDINGSETS BESCHIKBAAR VANAF 18 MAART!

© 2016 The LEGO Group. ™ & © DC Comics. THE LEGO MOVIE © The LEGO Group & WBEI. © New Line. ™ & © SZC lic. to WBIE. ™ & © Universal Studios and U-Drive Joint Venture. Doctor Who logo © 2009 & TM B © Universal Studios, Amblin and Legendary Pictures. © & ™ Valve. ™ & © Hanna-Barbera. ™ & © 2016 Fox. ™ & © Turner Entertainment Co. ™ & © WBEI. (s16) Wii U is a trademark of Nintendo. © 2012 Nintendo. ” are the property of their respective owners. All rights reserved. All other trademarks and copyrights are the property of their respective owners. All rights reserved.

WB-1601001 Spread adv Lego EB201602_Advertenties.indd 2 Dimensions.indd 1

1-2-2016 9:19:04

Who logo © 2009 & TM BBC. Lic. by BBC WW Ltd. Ghostbusters™ & © 2016 CPII. BACK TO THE FUTURE ™ & © Universal Studios and U-Drive Joint Venture. JURASSIC WORLD ™ Universal Studios and Amblin & motion picture “ are trademarks or registered trademarks of Sony Computer Entertainment Inc. “Ø” is a trademark of the same company. All other trademarks and copyrights ndo. © 2012 Nintendo. ”2 ”, “PlayStation”, “PS3”, and “

EB201602_Advertenties.indd 3

29/01/16 16:41 1-2-2016 9:19:05

EDITORIAL Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 Fax: 035 - 646 58 99 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever/hoofdredacteur Roger Slangen

Waarom ik nog niet aan het vinyl ben

Redactie Jeroen van Trierum (adjunct), Arnold le Fèbre (eindredactie), Wai-Kueng Liu, Rick Akkermans, Ingmar Griffioen Exploitatie en abonnementen Joost Spanjaard Telefoon: 035 - 646 58 04 Fax: 035 - 646 58 99 joost.spanjaard@imediate.nl

Vrienden en collega’s vinden het vreemd dat ik nog geen platenspeler in huis heb. Bij de meeste trends ben ik er namelijk als de kippen bij en muziek is een onmisbaar onderdeel van mijn leven. Een platenspeler is echter niet te vinden in huize Van Trierum, hoewel ik meerdere keren bijna overstag ben gegaan. Jaren geleden liep ik in een Urban Outfitters-winkel in Boston tegen een stelling met kek uitziende platenspelers aan. Nostalgische gevoelens kwamen naar boven en ik herinnerde me mijn kamertje met de vier grijsgedraaide soloalbums van de Kissleden en mijn draagbare pick-upje. Ik had er toen in Boston bijna een gekocht. Bijna.

Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.

Als ik vertel dat ik anno 2016 nog steeds cd’s koop, krijg ik steeds vaker fronsende wenkbrauwen te zien. “Waarom heb je nog geen platenspeler? Die zijn weer helemaal terug.” Waarna de persoon in kwestie uitgebreid uiteenzet waarom vinyl zo warm klinkt en dat niemand dat zou mogen missen. Als antwoord haal ik mijn schouders op en blijf ik trouw aan het glimmende schijfje. Ik weet het, door niet op de analoge ‘bandwagon’ te springen ben je niet hip. Het is niet anders. Al begint het wel steeds meer te kriebelen.

Tarieven Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: Halfjaarabonnement: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar. Andere landen: € 180,- per jaar. Productie en traffic Judith Nicol, Yvonne Schouren Basisontwerp Nout Design - Lex Kaasschieter Vormgeving en dtp Tim van den Berg, Louis Bertrand, Patrick Bruggink, Tessa Geers, Petra Guyt Drukkerij GrafiServices BV © Copyright 2016 ISSN: 1875-2888

Die platenspeler die komt er. De vraag is alleen wanneer. Bijna gebeurde dat vorige maand. Begin januari verscheen Star Wars The Ultimate Collection. Op vinyl. In een gelimiteerde oplage. Weer moest ik aan vroeger denken. Die grote uitklaphoezen. Die kras in het midden van The Imperial March. Nostalgie ten top. De nieuwe versies werden ook nog eens geleverd in uitklaphoezen (die nu ineens ‘gatefold lp sleeves’ heten, maar dit ter zijde). Ik was verkocht. Voordat ik de aankoop deed, zag ik de consumentenadviesprijs van deze collectie. Schrikt u even mee? Tweehonderdnegentwintig euro’s. Ik heb bedankt en de ‘simpele’ cd-versie gekocht. Waar ik nog geen zes tientjes voor kwijt was. Is een verschil van 170 euro normaal als het om lp’s gaat? Zelfs de die-hard vinyl fan kan mij daar geen antwoord op geven. De jongste platenverkoper van Nederland, Jitse Ouweneel van Rock Maniac Records, heeft het elders in dit nummer ook over de prijs van de huidige lp. “Ik schrik me soms rot als ik inkoopprijzen zie. Ik weet nu al dat het voor een kleine ondernemer heel moeilijk is om zijn lippen boven water te houden als het gaat om inkoop.” Dat steeds meer mensen (consumenten en retailer) weglopen met vinyl is een gegeven. Platen zijn hip en daar sluiten veel mensen zich bij aan. De vraag is of deze ongekende populariteit van lange duur is. Ouweneel steekt zijn mening hierover niet onder stoelen of banken. “Reguliere releases moeten goedkoper worden. Als er geen verandering in de huidige prijsstelling komt, dan verwacht ik wel dat de markt over een paar jaar instort.” Oef. Het is aan de industrie om dat niet te laten gebeuren. Waarom zou je immers de kip met de gouden eieren vrijwillig slachten? De vraag blijft echter hoe lang ik de onvermijdelijke aankoop van een platenspeler kan uitstellen. Dat deze er ooit komt, staat eigenlijk wel vast. Ook dat het apparaat vervolgens terechtkomt in de kast waar ook destijds hippe apparaten als minidiscspelers, DAT-recorders, laserdisc- en Super Audio CD-spelers, HD DVD add ons, DCCapparaten, verschillende oude iPod-modellen, walkmans, discmans, Zune’s en Ngage’s liggen. De platenspeler zal zich in goed gezelschap bevinden. Dat dan weer wel. Jeroen van Trierum Adjunct-hoofdredacteur

FEBRUARI 2016

EB201602_Editorial_Inhoud.indd 4

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

01-02-16 13:01

INHOUD » INTERVIEW

» ACHTERGROND

Tim Kuik

Star Wars & Spectre

ESL

We blikken met BREIN-directeur Tim Kuik terug op het afgelopen jaar. Heeft het downloadverbod zin gehad? Is het zinvol om individuele gebruikers aan te pakken en wat is de rol van de providers hierbij? Kuik kijkt daarnaast vooruit. “Legaal aanbod is niet de enige oplossing tegen piraterij, je moet ook oneerlijke concurrentie te lijf gaan.”

De nieuwe Star Wars: The Force Awakens is een fenomeen. En dat is nog zwak uitgedrukt. Miljoenen mensen zagen de film in de bioscoop. De verwachtingen voor retail zijn ook hooggespannen. Zorgt de dvd- en Blu-ray-versie van The Force Awakens voor net zulke indrukwekkende kassaaanslagen? En laten we ook de nieuwe James Bond niet vergeten...

2016 zou wel eens het jaar kunnen worden waarin e-sports doorbreekt in Nederland. e-sports-organisatie ESL introduceert namelijk de officiële ESL Benelux Championships. Jaap Visser, business development manager bij ESL, en faciliterend partner Media Lizard hebben er alle vertrouwen in. “Het is zeker ook onze ambitie om een brede doelgroep aan te spreken.”

» GAMESPECIAL

32 Uncharted 4: A Thief’s End 36 Lego Dimensions 39 Battleborn 41 Street Fighter V 43 Adam’s Venture: Origins 45 Rollercoaster Tycoon World 46 Koch Media 48 Vooruitblik 2016

» EN VERDER

6 In ’t kort 16 Rock Maniac Records 18 Gamestreaming 20 Het bioscoopjaar 2015 22 Fotoverslag Eurosonic Noorderslag 25 NVER Update 50 Fotomoment

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Editorial_Inhoud.indd 5

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:21:10

Quotes

Business In Beeld

“So happy to be finished with the best album of all time.” Op Twitter laat de altijd bescheiden Kanye West weten blij te zijn met zijn nieuwe album.

“Een van de redenen dat Minecraft uitstekend in het klaslokaal past, is dat de game een bekende, creatieve speeltuin voor kinderen is.” De COO van Mojang (ontwikkelaar Minecraft) legt op Educationminecraft.net uit waarom het een goed idee is om de game te gebruiken in het klaslokaal.

“De komende tijd gaan we het wervingsproces van leden onder de loep nemen om de broodnodige diversiteit in onze groep te krijgen.” Na commentaar op het ontbreken van zwarte acteurs bij de Oscarnominaties meldt de president van de organisatie achter de filmprijzen, Cheryl Boone Isaacs, meer rasdiversiteit bij de stemmers te willen.

“Misschien heeft Bruce wel geluisterd, maar hij heeft helaas nooit laten weten wat hij ervan vond. Best jammer, maar volstrekt begrijpelijk.” In het AD praat Huub van de Lubbe over de mogelijkheid dat Bruce Springsteen een nummer van hem heeft beluisterd. Jan Douwe Kroeske gaf Springsteen ooit een cd met een akoestische versie van Hou Me Vast.

“A lot of these bigger firms are not terribly interested in licences now. They have Assassin’s Creed and Call of Duty, they have their own IP, so why should they promote someone else’s brand? But I’d be very happy to have a James Bond licence. These are opportunities that might be overlooked by the bigger firms.” Dominic Wheatley van independent ontwikkelaar Curve Digital Entertainment in MCV over de kansen van licentiegames.

EB201602_In_het_kort.indd 6

FEBRUARI 2016

Nieuwe uitstraling voor Ahoy Na ruim negen jaar heeft Rotterdam Ahoy een nieuw logo. Directeuren Jolanda Jansen en Peter van der Veer: "Niet langer prijkt er een rood logo op onze gevel, maar vanaf heden zijn geel en antraciet onze kleuren."

Ahoy Rotterdam heeft haar naam gewijzigd naar Rotterdam Ahoy. De internationale zakelijke markt is allereerst op zoek naar een aantrekkelijke stad met allure, verklaart de evenementenlocatie de naamsverandering. Directeuren Jolanda Jansen en Peter van der Veer: "Vol trots presenteren wij onze nieuwe naam, ons nieuwe logo, de nieuwe huisstijl en een compleet nieuwe

website." Niet alleen wordt er de komende jaren uitgebreid met een internationaal congrescentrum en een muziekzaal, ook spreidt Ahoy haar vleugels uit binnen Rotterdam. Sinds 1 januari 2016 is Ahoy Rotterdam verantwoordelijk voor de exploitatie van de evenementenlocaties op RDM Rotterdam, te weten de RDM Onderzeebootloods en het RDM Congrescentrum.

Entertainment Business online Altijd op de hoogte zijn van het laatste businessnieuws uit de entertainmentbranche? Kijk op: www.entertainmentbusiness.nl. Mag het gemakkelijker? Ontvang gratis en overzichtelijk het laatste nieuws middels de dagelijkse nieuwsbrief (zie rechtsboven op de homepage van de site). En: like en volg ons op de sociale kanalen voor de laatste updates, opvallend nieuws en interessante ontwikkelingen uit de industrie.

Google.com/ +EntertainmentBusinessNL Facebook.com/ EntertainmentBusiness Twitter.com/ @EB_Nieuws

WWW. ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:00:58

IN ’T KORT INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW Het Amerikaanse platform Beatport heeft sinds eind januari een Nederlandse portal. Managing director Joost Geurts over de ambities en het belang van lokale content.

Hoe omschrijf je Beatport aan mensen die niet weten wat het bedrijf doet? “Beatport is het resultaat dat je krijgt als iTunes, Spotify en Nu.nl in de dance-industrie combineert. Professionals en consumenten kunnen bij ons muziek kopen en gratis streamen. Verder kunnen ze het lokale en internationale nieuws op het gebied van dance volgen. Beatport startte twaalf jaar geleden als plek waar dj’s online terecht kunnen voor muziek. Het afgelopen jaar hebben we onze diensten flink uitgebreid voor consumenten. Zij hebben hierdoor een plek waar muziekstreaming, door experts samengestelde playlists, nieuws, events, videostreams en vod samenkomen. En nu ook met een lokale insteek.” Waarom maakt een Amerikaans bedrijf de oversteek naar Nederland? “Er gebeurt hier heel veel op dancegebied. In Nederland bevinden zich toonaangevende labels en internationale artiesten komen hier graag. Uit recent onderzoek blijkt dat een op de zeven Nederlanders wel eens naar een dance-event gaat. De markt hier is enorm. Dat zien wij ook op Beatport. Vergeleken met andere landen hebben wij hier relatief gezien het hoogste aantal geregistreerde gebruikers op het internationale platform. Ook staat Nederland wereldwijd in de top vijf van landen met de meeste streams en store downloads. Nederlandse dj’s en labels doen het ook goed, hun muziek wordt wereldwijd het meest gestreamd en verkocht op Beatport. com. En laten we natuurlijk events als ADE, Awakenings en Mysteryland niet vergeten. Daar spelen wij op in met relevante content over lokale artiesten, muziek, video en nieuws.”

Cijfers Ongeveer één op de zes ontwikkelaars (16 procent) is actief bezig met virtual reality, zo blijkt uit een onderzoek tijdens de gamebeurs GDC onder tweeduizend ontwikkelaars.

Lokaal is het unieke aspect van Beatport? “Uit onderzoek blijkt dat het lokaliseren van online diensten, voor een specifieke markt, een positief eff ect heeft op zowel het aantal bezoekers als het engagement met het platform. De Nederlandse website is niet alleen een platform voor lokale labels en dj’s, het geeft buitenlandse artiesten ook de mogelijkheid zich beter te profileren onder het Nederlandse publiek.” Met hoeveel mensen klaar je de klus? “Wij zitten hier met drie editors en vijf mensen die zich bezig houden met marketing, muziekcuratie, label & artist management, videostreaming en projectmanagement Dit doen we in eerste instantie het hoofdstedelijke Nachtlab. Vanaf 1 juni verhuizen we naar de A’dam Toren.” Wat zijn jullie ambities? “Beatport moet zijn naam vestigen als een compleet platform. Het moet dé plek worden waar professionals en fans terechtkunnen voor al hun dancebehoeftes. Uiteindelijk willen we ook een volwaardige en volledige dancestreamingcatalogus aan kunnen bieden. Een andere logische stap zou zijn dat er specifieke videokanalen komen waar dj’s hun muziek en live sets kunnen programmeren. Dat alles natuurlijk met miljoenen gebruikers.” Was is jullie verdienmodel? “Downloads zijn onze belangrijkste inkomstenbron. Al loopt de consumentenmarkt daarvoor wereldwijd terug, dj’s blijven echter muziek nodig hebben en daar kunnen ze bij ons voor terecht. Daarnaast zijn er brand- en mediapartenerships.”

INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW

De omzet van de Nederlandse muziekindustrie is vorig jaar flink gestegen. Branchevereniging NVPI schat de stijging in op meer dan 10 procent.

2,25 miljoen

De Vlaamse film heeft een recordjaar achter de rug. 2015 werd afgesloten met 2,25 miljoen verkochte bioscooptickets, blijkt uit cijfers van het Vlaams Audiovisueel Fonds.

18.000

Volgens de 2015-editie van het rapport Pop, wat levert het op?, is het bruto jaarinkomen van een popmuzikant 18.000 euro.

1 miljoen

265

Het aantal muziekwinkels in Nederland is in 2015 voor het eerst sinds lange tijd weer toegenomen. Vorig jaar waren er 265 platenzaken actief in Nederland, in 2014 waren dat er nog 245.

Kinepolis Brussel verwelkomde in januari de miljoenste bezoeker van Star Wars: The Force Awakens.

Het aantal dagen dat ★ (Blackstar) van David Bowie nodig had om de Gouden status te behalen.

Nintendo-president Tatsumi Kimishima wil in de komende jaren de winst van het bedrijf verviervoudigen.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_In_het_kort.indd 7

Een week na de bekendmaking van de films die voor een Oscar zijn genomineerd, zijn alle 37 kanshebbers al illegaal te downloaden via verschillende piratensites.

FEBRUARI 2016

01-02-16 11:59

TIM KUIK

Tim Kuik Tim Kuik (1958) is al ruim dertig jaar werkzaam in de film- en muziekindustrie. Hij studeerde rechten aan de Universiteit van Amsterdam, waar hij in 1982 afstudeerde met als specialisatie intellectueel eigendomsrecht. Na zijn studie begon Kuik bij CIC Video International als specialist IE-recht. Hij werkte daarna enkele jaren bij de Motion Picture Association (MPA) in Brussel en Los Angeles. Sinds 1998 is hij directeur van stichting BREIN.

EB201602_Tim_Kuik.indd 8

FEBRUARI 2016

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:54:33

INTERVIEW

‘Wat wij doen, raakt mensen’

Niet eerder werden er zo veel stappen tegen illegaal aanbod ondernomen als in 2015. We spraken met BREIN-directeur Tim Kuik over het downloadverbod, de voor- en nadelen van het aanpakken van individuele gebruikers, de rol van providers en de focus voor 2016. “Wij willen zo veel mogelijk illegale sites uit de lucht halen.” DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

Het downloaden uit evident illegale bron is in Nederland sinds begin 2014 officieel verboden. Heeft dit verbod effect gehad? Tim Kuik: “Het werd de afgelopen jaren voor BREIN steeds moeilijker om aan te tonen dat aanbieders betrokken waren bij het illegale aanbod. De partijen verdienden met het faciliteren van illegaal downloaden veel geld, waar goede advocaten van werden ingehuurd. En hoewel je op je vingers kunt natellen dat dit niet klopt, verzonnen zij allerlei excuses om aan te tonen dat ze niet illegaal bezig waren.

“Bij auteursrechtinbreuken speelt de Nederlandse overheid vaak geen rol als het gaat om boetes. Dat is in de eerste plaats de zaak van de rechthebbenden en moet civielrechtelijk gebeuren. Strafrecht komt pas kijken bij opzettelijke inbreuk op ernstige schaal. Een laatste redmiddel.” Naast het opsporen van aanbieders stond BREIN de laatste jaren ook recht tegenover internetserviceproviders. Wat is de stand van zaken? “Om buitenlandse sites te blokkeren die inbreuk maken op het auteursrecht, heb

prima. De spelregels daarvoor worden op dit moment door het Europese Hof van Justitie vastgesteld. Als de uitspraak er is, dan is het voor eens en altijd in heel Europa duidelijk wat de regels zijn.” Een veel gehoord argument bij blokkering is dat dit haaks zou staan op het recht van vrij internet. “Dat is onzin. Wat illegaal is, is illegaal. Wat ongeoorloofd is, hoort niet geoorloofd te worden. Dat is een juridisch principe. De straat is ook vrij. Als je daar loopt, moet je je aan rechtsregels houden. Als de groente-

'Willen wij dat ISP’s zich gedragen als politieagenten? Nee. Wel dat ze reageren als ze op de hoogte zijn van een misstand' Juridisch moest je dan bewijzen dat ze wél betrokken waren bij het aanbieden van illegale content. Dankzij het downloadverbod – dat geldt voor illegale content – is dat niet meer nodig. Hierdoor is het voor BREIN makkelijker om inbreukmakende sites aan te pakken.” Is het niet vreemd dat er nu geen consequenties zijn als je toch downloadt uit illegale bron? Als je bijvoorbeeld door rood rijdt, riskeer je immers wel een boete.

je de hulp nodig van internetserviceproviders (ISP’s). Dat is logisch en gebeurt in een dik dozijn EU-lidstaten. In Nederland is dat echter een ander verhaal. Daar verzetten de ISP’s zich heftig, en deze strijd wordt tot aan de Hoge Raad uitgevochten. We hebben anderhalf tot twee jaar geleden een blokkering van The Pirate Bay voor elkaar gekregen. Hierdoor daalde het Nederlandse bezoek aan die site met 80 procent. Het werkt dus wel degelijk. Providers willen voor iedere voorgestelde blokkade een gerechtelijk bevel. Dat is

man zijn waar op straat uitstalt, mag je niet een appeltje pakken. Ook niet als je roept ‘Ik pak er maar één!’ Als iedereen dat doet, gaat de groenteman op de fles. Het punt is dat je je aan regels moet houden. Ook op internet. Dat heeft niets met vrijheid te maken. ISP’s hebben een verantwoordelijkheid om mee te werken aan het tegengaan van illegaliteit, in welke vorm dan ook. Dus ook als het gaat om schending van auteursrecht. Willen wij dat ISP’s zich gedragen als politieagenten? Nee. Wel dat ze reageren als ze op de hoogte zijn van een misstand.” ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Tim_Kuik.indd 9

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:54:34

TIM KUIK

Moeten zij meer doen dan alleen blokkeren? “Wij denken dat er een mooie rol voor hen is weggelegd op het gebied van voorlichting. ISP’s kunnen bijvoorbeeld helpen met het sturen van berichten naar inbreukmakenden. En dan niet met de insteek van ‘U bent een boef, want u hebt illegaal gedownload.’ Een bericht als ‘Wist u dat u hebt gedownload vanuit illegale bron? Hierdoor spekt u de zak van dieven en niet van de makers en de innovatie’ heeft meer effect. Je moet de consument uitleggen waarom hij van een legale bron gebruik moet maken en waar hij deze kan vinden. De gebruiker blijft in die gevallen overigens anoniem. Zijn gegevens worden niet gedeeld met de rechthebbenden. Het belangrijkste is dat illegale downloaders zich ervan bewust worden waar ze mee bezig zijn. Ik denk overigens dat de overgrote meerderheid van het publiek geïnteresseerd is in het legale aanbod.” Tegenover BNR verklaarde je in oktober dat Popcorn Time-gebruikers een boete kunnen verwachten. Na het interview kondigde Dutch FilmWorks (DFW) aan individuele downloaders te willen aanpakken. “Ik weet dat er verschillende rechthebbenden zijn, waaronder DFW, die zeggen dat het water hun tot aan de lippen staat. Zij willen, net zoals in Duitsland, schadeclaims of liever schikkingsvoorstellen indienen bij illegaal downloadende eindgebruikers. En dat gaat ook gebeuren.” Speelt BREIN hierin een rol? “Het is zo dat we rechthebbenden voorlichten over de drempels die er zijn bij een dergelijke aanpak en wat daar allemaal bij komt kijken. Wij zijn er niet bij gebaat als partijen als een kip zonder kop te werk

wij zeggen dat je illegale downloaders niet rechtstreeks moet aanpakken. Onze voorkeur is om dat te doen via een voorlichtingstraject.” Denk je dat er ooit een wereld zal zijn waarin The Pirate Bay en Popcorn Time zijn verdwenen? “Zulk soort sites zullen altijd weer opduiken. Maar er komt een tijd waar dat beduidend kleinere spelers zullen zijn. Met fysieke dvd-piraterij zagen we dat we het aandeel onder de 10 procent konden brengen. Illegaal aanbod via internet is lastiger. Daar is het immers diffuser. Als het de kant van 15 procent opgaat, dan ben je goed bezig.” Vorig jaar liet BREIN weten bezig te zijn met een nieuw systeem waarmee op basis van IP-adressen grotere aantallen eerste en grote uploaders kunnen worden geïdentificeerd. Kun je hier meer over vertellen? Wanneer volgt de implementatie? “We hebben sinds begin dit jaar de definitieve toestemming van het College Bescherming Persoonsgegevens, dus daar zijn we nu mee bezig. Door het nieuwe systeem krijgen we toegang tot veel meer informatie. Voorheen was het toch meer detectivewerk. We zochten naar bronnen en konden achterhalen waar die persoon op internet nog meer actief was. Met die informatie konden we bijvoorbeeld een woonplaats vaststellen, waarna we bij gemeentes adresgegevens opvroegen om deze mensen aan te spreken. Dit systeem is gebaseerd op het verkrijgen van IPnummers. Met deze informatie vragen we bij ISP’s de bijhorende informatie op. En ja, we weten dat die nogal weerbarstig zijn met het verstrekken daarvan; dat

meer grote uploaders aan dan ooit tevoren en verwijderden bijna zes miljoen illegale zoekresultaten bij Google. Het echte hoogtepunt was de vernietiging door de Hoge Raad van de gronden waarop het Hof in Den Haag de blokkering van The Pirate Bay had afgewezen.” En het dieptepunt? “Ondanks de vernietiging van de afwijzing

'Ik denk dat de overgrote meerderheid van het publiek geïnteresseerd is in het legale aanbod' gaan. Er zijn namelijk nogal wat valkuilen. Maar BREIN is niet betrokken bij de voorbereiding van dergelijke zaken; deze partijen huren zelf hun forensische IT-experts en advocaten in.” Hoe kijk je naar deze aanpak? “Er is een consensus onder rechthebbenden over wat wij doen. Het is niet zo dat 10

EB201602_Tim_Kuik.indd 10

FEBRUARI 2016

zal dan via een rechterlijk bevel moeten gaan.” Wat was voor BREIN het hoogtepunt van 2015? “Dat is moeilijk om te kiezen. We haalden honderden sites down, waaronder ook cyberlockers die altijd maar net doen alsof ze zich van geen kwaad bewust zijn, pakten

van de blokkering stelde de Hoge Raad, alvorens uitspraak te doen, eerst nog zogenoemde Vragen van Uitleg aan het Hof van Justitie van de Europese Unie. Daarop moeten we nu nog anderhalf jaar wachten voordat we blokkering van andere schadelijke torrentsites kunnen vorderen. Maar dan is het ook meteen voor heel Europa duidelijk. En ondertussen kunnen we

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:54:37

INTERVIEW

TIM KUIK, DIRECTEUR STICHTING BREIN: ‘ONZE VOORKEUR IS OM ILLEGALE DOWNLOADERS AAN TE PAKKEN VIA EEN VOORLICHTINGSTRAJECT’

streamingsites die direct inbreuk maken wel laten blokkeren.” Wat zijn voor 2016 de speerpunten voor BREIN? “Zo veel mogelijk illegale sites neerhalen, grote uploaders aanpakken en via providers voorlichtende waarschuwingen sturen naar inbreukmakende eindgebruikers.”

dan hadden ze het er ook niet over. Als je ergens voor staat, roep je altijd een tegenreactie op. Al heb je een idee waar de hele wereld beter van zou worden, er is altijd wel iemand die roept dat het niks is. Wij vinden dat deze producten recht van bestaan en ontstaan hebben en dat innovatie in de distributie ervan gesteund moet worden. Om dat te realiseren moet je onrechtmatig gebruik aanpakken. En

kanalen hebben zij misschien het minst te lijden onder piraterij. Maar toch zien ze het belang van de bestrijding van illegale distributie op internet. Legaal aanbod is niet de enige oplossing tegen piraterij, je moet ook oneerlijke concurrentie te lijf gaan. De toekenning van de Zilveren Roos is voor mij de erkenning van dat principe. Dat die uit de bioscoopbranche komt, is veelzeggend.”

'Legaal aanbod is niet de enige oplossing tegen piraterij, je moet ook oneerlijke concurrentie te lijf gaan' ‘Huismeester van het Oude Verdienmodel der Entertainmentbranche’ en ‘Bounty Hunter der Torrentgraaiers’: dit zijn nog maar twee van de mildste Tim Kuikbeschrijvingen op internet. Raken dergelijke uitlatingen je? “Ik vind het prima. Mensen denken er in ieder geval over na. Wat wij doen, raakt mensen. Als ons werk niet belangrijk was,

daar is niet iedereen het mee eens, met name de illegale gebruikers.” Je ontving onlangs de Jan Nijland Zilveren Roos. Hoe belangrijk is die prijs? “De bioscoopbranche innoveert, creëert een unieke fi lmbeleving en biedt daardoor het hoofd aan piraterij. Van alle distributie-

Heb je al een bestemming gevonden voor het geldbedrag van 20.000 euro dat bij de award hoort? “Ik denk dat 5000 euro naar Bio Vakantieoord gaat, 10.000 naar een nog te bepalen doel ter ondersteuning van de branche en 4500 naar andere goede doelen – en ik gebruik 500 euro voor een paar nieuwe skischoenen.” ◾Kaderkop

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Tim_Kuik.indd 11

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:54:40

STAR WARS & SPECTRE

De retailklappers van 2016:

Star Wars en Bond

Star Wars: The Force Awakens is een fenomeen. Miljoenen mensen zagen de sciencefictionfilm in de bioscoop. Het is dan ook niet zo gek dat retailers uitkijken naar het moment dat deze blockbuster in het schap komt. En dan is daar ook nog de nieuwe James Bond. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

e box office-teller van Star Wars: The Force Awakens staat eind januari op ruim 1,8 miljard dollar wereldwijd. Een indrukwekkend bedrag, vooral als je dieper in de materie duikt. Star Wars: The Force Awakens wist dit bedrag namelijk in slechts 32 dagen na de première te bereiken. De nieuwe Star Wars-fi lm is een bioscoopsucces dat zijn weerga niet kent. Winkeliers moeten handenwrijvend deze cijfers gelezen hebben. De kans is namelijk erg groot dat het met de homeentertainmentrelease dezelfde kant op gaat. Als er één fi lm is waar de consument voor naar de winkel rent, dan is dat The Force Awakens. De vraag is alleen wanneer de dvd en de Blu-ray in het schap komen te liggen. Distributeur Disney zegt in ieder geval nog niets.

EB201602_Star_Wars.indd 12

FEBRUARI 2016

Bioscoopsucces Star Wars: The Force Awakens wist in het openingsweekend in Amerika en Canada 238 miljoen dollar op te brengen. Hiermee stootte het Jurassic World van de troon. De dinofi lm wist in juni 2015 een weekendbox office van 209 miljoen dollar te behalen. Ook in Nederland deed de nieuwe Star Wars het uitstekend. Op voorhand werden er maar liefst 115.000 tickets verkocht. Om aan de vraag naar kaarten te kunnen voldoen, werd de capaciteit van het aantal voorstellingen verhoogd. In het eerste weekend was de fi lm goed voor een omzet van ruim 2,4 miljoen euro. Een dag na de première werden ook in Nederland al diverse records verbroken. Zo meldde bioscoopketen Pathé dat het 35.000 bezoekers mocht ontvangen tijdens de pre-

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:18:03

ACHTERGROND

mièredag, die de boeken in ging als beste openingsdag aller tijden. Star Wars: The Force Awakens versloeg bij Pathé de vorige recordhouder (Harry Potter And The Deathly Hallows, Part 2) met vierduizend bezoekers. Zes weken later staat de recetteteller in Nederland op meer dan 13,2 miljoen euro. De film is nog op 167 schermen te zien. Ter vergelijking: The Hatefull Eight van Quentin Tarantino deed in drie weken een Nederlandse box office van meer dan 2,4 miljoen euro, maar wist

heim agent zijn debuut op dvd en Blu-ray. De releasedatum van Star Wars is officieel nog niet bekendgemaakt, maar winkeliers kunnen met potlood alvast 5 april noteren op hun bestellijst. De Amerikaanse website Blu-ray.com meldde eind december dat de Blu-ray van Star Wars: The Force Awakens op die datum zou verschijnen. Later werd dit snel weer verwijderd, maar de kans dat dit meer is dan een tikfout van een over ijverige redacteur is groot. Ten eerste heeft Blu-ray.com een uitstekende reputatie als

Star Wars en Bond zijn welkome releases in een segment waarin harde klappen vallen Star Wars niet te onttronen. De stip op de horizon voor Star Wars: The Force Awakens is James Bond. De laatste 007film wist in twaalf weken ruim 20,1 miljoen euro op te halen en bivakkeert nog steeds in de top tien.

het gaat om releasedata, en ten tweede is april een logische releasemaand. De w indow tussen bioscoop- en home-entertainmentrelease is vaak vier maanden, en Star Wars: The Force Awakens kwam op 16 december uit.

Blu-ray.com

Resultaten uit het verleden

De Nederlandse retailer kan zich in de eerste helft van 2016 dus opmaken voor twee klappers van jewelste. De releasedatum van Spectre is inmiddels bekend: op 2 maart maakt het nieuwste avontuur van de ge-

Het afgelopen najaar werd gedomineerd door de nieuwe Adele, de nieuwe Borsato, Call Of Duty: Black Ops III, FIFA 16 en de films Minions en Terminator Genisys. Titels waar retail uitstekende zaken mee

deed. Titels die voor velen het najaar wisten te redden. Filmverkopers staan aan de vooravond van weer twee potentiële topreleases. Star Wars en Bond zijn welkome releases in een segment waarin de laatste jaren harde klappen vallen. Beide franchises hebben namelijk een uitstekende reputatie als het gaat om succes in het winkelschap. Zo bracht 20th Century Fox HE in 2012 de James Bond 50th Anniversary Blu-ray Collectie uit. Deze release werd met een wereldwijde omzet van 38 miljoen euro de bestverkopende Blu-ray-box van het jaar. Een jaar later riep GfK de 007-film Skyfall uit tot bestverkocht entertainmentproduct in de eerste drie maanden van 2012. Ook Star Wars heeft een ‘proven track record’ als het gaat om kassa-aanslagen. In 2011 verscheen de Blu-ray box Star Wars: The Complete Saga, een verzameling van alle acht films en heel veel special features. In de eerste week na de release ging deze wereldwijd een miljoen keer over de toonbank. Lucasfilm betitelde Star Wars: The Complete Saga als bestverkopende catalogus op Blu-ray ooit. Kortom, de twee nieuwe releases zijn groot genoeg om de retailer weer het broodnodige vet op de botten te geven. Nu alleen nog even de officiële releasedatum van The Force Awakens afwachten... ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Star_Wars.indd 13

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:18:05

ESL

ESL is klaar om de Benelux te veroveren

De mogelijkheden rondom e-sports waren in 2015 groter dan ooit. EA investeerde in een eigen afdeling en Activision kocht zelfs een complete league. 2016 is het jaar waarin e-sports ook in de Benelux vaste grond onder de voet moet krijgen. De wereldwijd opererende ESL introduceert namelijk de officiële ESL Benelux Championships. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

iet alleen in Azië is e-sports populair; ook in Europa krijgt deze tak van sport steeds meer fans. In landen als Polen en Duitsland worden sinds een aantal jaar groots opgezette events georganiseerd. Evenementen met een prijzenpot vanaf 250.000 dollar, en met 30.000 tot 100.000 bezoekers en tientallen miljoenen kijkers online. In de Benelux vonden afgelopen jaar ook verschillende toernooien plaats, onder meer georganiseerd door retailer Game Mania. Jaap Visser, business development manager bij ESL, de grootste e-sportsorganisatie ter wereld, is echter van mening dat er meer nodig is om e-sports te laten doorbreken in Nederland. Visser: “Je moet continuïteit bieden: competities opzetten die het hele

jaar belopen, en daar een goed zichtbaar podium voor creëren. Op die manier zorg je ervoor dat e-sports in de picture blijft en geef je spelers de kans zich te ontwikkelen.” Vorig jaar werd de eerste stap gezet. In een aantal bioscopen van Pathé en JT (Vue) werden live grote wedstrijden getoond. Dit resulteerde in volle zalen, en het sterkte de gedachte dat in Nederland een toekomst voor e-sports is weggelegd. De volgende stap wordt dit jaar gezet. Op de consumentenbeurs Dutch Comic Con wordt tijdens een kick-off event de ESL Benelux Championships (ESLBC) gelanceerd, waarna de competitie vervolgens van start zal gaan. ESL werkt binnen de Benelux samen met faciliterend partner Media Lizard.

JAAP VISSER (ESL) EN NIELS ROODENBURG (MEDIA LIZARD)

FEBRUARI 2016

EB201602_IGN_Sports.indd 14

Eigenaar Niels Roodenburg onderstreept het belang van continuïteit. “Tijdens de kick-off van de Benelux eredivisie op Dutch Comic Con (27 en 28 maart a.s. in Utrecht) zal bekend worden hoe de competitie eruit gaat zien, en maken we zaken als de sponsoren, het prijzengeld en de livefi nalelocaties bekend. Een daarvan zal de Belgische pop culture-beurs FACTS (in oktober in Gent) zijn. De competitie wordt live uitgezonden via Twitch en andere kanalen.” Visser: “Op dit soort beurzen zitten we midden in de doelgroep. Andere wedstrijden voor de ESLBC worden gehouden – en live uitgezonden – in onze eigen Haarlemse studio.”

Game-uitgevers Voor de ESL Benelux Championships wordt in eerste instantie een drietal games gebruikt. Het gaat hierbij om e-sportsfavorieten als Counter Strike en League Of Legends. Een derde game wordt op een later tijdstip bepaald. Roodenburg: “Naast de ESLBC zetten we dit jaar ook de spotlight op GO4. Dit competitiesysteem is bedacht voor uitgevers die extra aandacht willen genereren voor een bepaalde game. Hiermee richten we ons niet per se op de professionele speler, maar op de fans. Op deze manier kun je een eerder uitgekomen game op de radar van de consument houden. Een bijkomend voordeel is dat e-sports op deze manier kan bijdragen aan de ‘long tail’ van een release. Daarnaast zijn er legio mogelijkheden voor white label-competities”. Visser: “Onderzoeken wijzen uit dat e-sportsbeoefenaars ‘brand lovers’ zijn.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:53:14

ACHTERGROND

FOTO: HELENA KRISTIANSSON

EEN E-SPORTSTOERNOOI IN DE POOLSE STAD KATOWICE.

Betere ambassadeurs voor een game kun je je niet wensen. Daarnaast is GO4 of een eigen white label-competitie een mooie kweekvijver voor toekomstig talent.” Visser wil geen prijzen noemen, maar stelt wel dat er verschillende vormen en de daarbij horende budgetten aanwezig zijn.

Mainstream De belangrijkste missie voor ESL is misschien wel het bereiken van de nietgamer. “Het is zeker de ambitie om een brede doelgroep aan te spreken”, zegt Niels Roodenburg. “Dat gebeurt overigens in het buitenland al. Een belangrijk onderdeel binnen die strategie is de samenwerking met broadcasters. Wij zijn op dit moment in gesprek met verschillende televisieaanbieders en zenders om naast de

Amsterdam ArenA ESL doet er de komende jaren alles aan om e-sports op de radar van het grote publiek te krijgen. Hiervoor zijn er al verschillende samenwerkingsverbanden gesloten. De meest recente is het partnership met de Amsterdam ArenA. Een mogelijke fi nale op het veld van de hoofdstedelijke sporttempel is echter nog een brug te ver, zo stelt Visser. “We hebben samen een drie-tot-vijfjarenplan rondom e-sports bedacht. Dit jaar zal een eerste activatie daar plaatsvinden. Dat kan een fi nale zijn, maar dan wel in een van de kleinere zalen. De stip op de horizon is het wereldwijde ESL One event, waarbij we alle grote spelers naar Amsterdam willen halen.” Een ander groot voordeel van de samenwerking met de Amsterdam ArenA is dat

'We kijken ernaar uit om van de Amsterdam ArenA het epicentrum van e-sports in Nederland te maken' Henk van Raan, chief innovation officer Amsterdam ArenA livestreams ook andersoortige ESL-content rondom e-sports te maken en uit te zenden. Je moet dan denken aan bijvoorbeeld een Voetbal Inside-achtig programma of misschien wel een realityserie. Op deze manier willen we de achtergronden van deze sport breder trekken, aansprekende lokale helden creëren en e-sports bij een breder publiek introduceren.”

de bestaande partners van het stadion makkelijker kunnen aansluiten. Roodenburg noemt KPN, Huawei en LG. “Merken die uitstekend bij e-sports passen. Alle betrokkenen begrijpen dat je niet zomaar de ArenA vol hebt. Maar dat is natuurlijk wel de ambitie, en daar werken we gezamenlijk naar toe.” Henk van Raan, chief innovation officer

Amsterdam ArenA: “We kijken erg uit naar de samenwerking met ESL Benelux, om van de Amsterdam ArenA het epicentrum van e-sports in Nederland – en wie weet zelfs Europa – te maken. Het past dan ook perfect binnen onze strategie om de technische ontwikkelingen die de ArenA doormaakt te koppelen aan nieuwe eventconcepten. Een structurele samenwerking met ESL Benelux is voor ons een logische stap om toonaangevend te worden op het gebied van e-sports.” ◾

E-sports in cijfers Onlangs publiceerden NewZoo en Deloitte twee rapporten over e-sports. Hieruit bleek dat deze entertainmenttak in 2015 goed was voor een omzet van 325 à 400 miljoen dollar. Voor dit jaar wordt er een fikse groeisprong verwacht, met een prognose van 463 à 500 miljoen dollar. NewZoo claimt dat er vorig jaar 20,6 miljoen dollar werd gegenereerd aan ticketverkoop voor 112 grote e-sport-events, evenementen met een prijzenpot van in totaal 61 miljoen dollar. Het overgrote gedeelte van deze omzet werd overigens in de VS gegenereerd. De vraag is natuurlijk hoe groot e-sports in Nederland is. Dit is vooralsnog niet te staven met cijfers; wel zijn er resultaten over de populariteit bekend. Op het online broadcast portal Twitch staat Nederland, als het gaat om kijkers, in de top vijf van Europese landen.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_IGN_Sports.indd 15

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:53:24

JITSE OUWENEEL

‘ Zalig om aan niemand verantwoording af te leggen’ Zeg ‘Gouda’ en je denkt aan kaas en stroopwafels. Sinds eind vorig jaar is het echter ook de stad met de jongste entertainmentondernemer van Nederland. De 18-jarige Jitse Ouweneel opende in december zijn winkel Rock Maniac Records. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

itse Ouweneel verkoopt in zijn platenzaak zowel tweedehands als nieuw vinyl. De eerste maand deed de jonge ondernemer, naar eigen zeggen, ‘uitstekende zaken’. Zijn ultieme droom is om ooit zelf vinyl uit te geven. Hoe ben je begonnen? Jitse Ouweneel: “Mijn passie is muziek en dan vooral vinyl. Al van jongs af aan. Ik begon al vroeg met het inkopen, het verkopen en het ruilen van producten. Nadat ik mijn school had afgemaakt, kwam ik erachter dat ik niet verder wilde leren. Ik werd 18, vroeg een Kamer van Koophandel-

Welke reactie had de bank toen je het businessplan voor deze onderneming presenteerde? “Er was geen businessplan en er was geen reactie. Een plan heb ik nooit geschreven en naar een bank ben ik niet gegaan. Alles wat hier staat is van mij. Niemand gaat een nemer te jong ventje geld lenen om onder worden. Ook al zouden ze dat doen, dan had ik het niet aangenomen. Lenen kost veel te veel geld. Het geld voor de winkel en de voorraad heb ik in een halfjaar bij elkaar gespaard van de verdiensten die ik had bij markten en beurzen. Het is een zalig gevoel dat ik aan niemand financiële verantwoor-

'Een businessplan heb ik nooit geschreven. Niemand gaat een jong ventje geld lenen om ondernemer te worden' nummer aan en kocht een busje. Daarmee bezocht ik markten en beurzen, waar ik tweedehands vinyl verkocht. Onder de naam Rock Manic Records was ik ook als internetwinkel actief. Dat alles liep erg goed. Het idee om een vaste stek te hebben speelde al langer in mijn achterhoofd. Toevalligerwijs kwam dit pand op mijn pad. Ik heb een contract voor een jaar afgesloten en de resultaten voor de eerste maand zijn goed. Ik heb niets te klagen. Alle rekeningen kunnen betaald worden en ik houd er nog wat aan over.” 16

FEBRUARI 2016

EB201602_Rock_Maniac.indd 16

ding af hoef te leggen. En ik kan natuurlijk zo mijn eigen koers varen.” Bij de meeste van jouw leeftijdgenoten staat een eigen winkel niet heel erg hoog op hun lijstje met toekomstplannen... “Dat is zeker waar. Wat ik doe is iets compleet anders dan wat mijn vrienden doen. Veel van hen zitten nog op school. Voor de rest verschillen we niet zoveel, hoor. Ik ga nog gewoon in het weekend naar de kroeg met mijn maten. Het grote verschil is wel dat je na een werkweek wat vaker

moe bent en dat de winkel voorrang heeft. Als iemand mij om tien uur opbelt om die avond platen te kijken in Groningen, dan stap ik na sluitingstijd in de auto. Ik weet heel goed waar mijn prioriteiten liggen.” Je verkoopt voor het grootste gedeelte tweedehands product. In je winkel staan echter ook nieuwe platen. Wat is de verhouding? “Dat is nu 90/10. In de winkel staan ongeveer 4000 elpees en 2500 singles. Mijn boterham verdien ik nu voor namelijk met tweedehands. Nieuw is een service product voor mijn klanten. Dat soort p roducten haal ik voor het grootste gedeelte bij Bertus. Zodra een klant een bestelling doet, heb ik het de volgende dag in huis. Vanaf mijn huis is Bertus namelijk vijf m inuten op de fiets. Of ik het aanbod n ieuwe lp’s ga uitbreiden? Waarschijnlijk wil ik het op termijn uitbreiden naar de verhouding 70/30.” Een groter percentage is niet haalbaar? “Nee, dat denk ik niet. Ik schrik me soms rot als ik inkoopprijzen en verkoopprijzen zie. Dat is nu mijn bottleneck. Verder bieden winkels als bol.com en Media Markt soms lp’s goedkoper aan dan mijn inkoopprijs inclusief BTW. Dan is concurreren heel moeilijk. Je moet als ondernemer dan slim zijn. Als Media Markt een drieis-twee-actie heeft lopen, koop ik daar gewoon mijn lp’s. Als bol.com een aantrekkelijke aanbieding heeft, vind ik het

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 8:46:42

INTERVIEW

De andere hobby Naast muziek is gamen een andere grote hobby van Jitse Ouweneel. Games verkopen is echter iets wat hij nooit zal doen. “Ik vind het leuk om te doen, maar daar zit mijn kennis niet. Ik weet wat iedere gamer weet en dat is geen basis om een winkel te beginnen. Gamen is mijn hobby en muziek mijn passie. Bij mij is het muziek, werken, gamen, mijn meisje en mijn maatjes. Overigens niet per se in die volgorde.”

JITSE OUWENEEL

ook geen probleem om die te bestellen en in mijn winkel te zetten. Ik weet nu al dat het voor een kleine ondernemer heel moeilijk is om zijn hoofd boven water te houden als het gaat om inkoop. Ik blijf nieuw product voeren, maar tweedehands voert nu en in de toekomst de boventoon. Het moge duidelijk zijn: de huidige verkoopprijzen voor een nieuw product zijn soms gewoon veel te hoog. Een voorbeeld? Ik noem de 32 euro die je als consument voor de nieuwe Kurt Cobain moet betalen. Die prijs moet je vragen als je er als winkelier nog iets aan over wil houden. Veel consumenten laten de plaat voor dat bedrag liggen. Voor gelimiteerde releases kun je veel geld vragen. Reguliere releases moeten simpelweg goedkoper worden. Als er geen verandering in de huidige prijsstelling

komt, dan verwacht ik dat de markt een keer instort.” Wat doe jij als dat gebeurt? “De consumenten die nu een (Crosley-)platenspeler kopen en daar de nieuwe Adele en Coldplay bij hebben gekocht, haken af als de huidige vinylhype op zijn einde loopt. Dan ben ik spekkoper. Want al die platen komen dan als tweedehands op de markt terecht. Wanneer dat gaat gebeuren? Dat durf ik niet te zeggen. In de tussentijd heb ik nog plannen zat.” Wat zijn je ambities met Rock Maniac Records? “De uiteindelijke droom is meer fi lialen en personeel. Ik sta hier in Gouda nu nog in mijn eentje. Dat is goed te doen, maar

over twee jaar wil ik wel wat collega’s hebben. Dan kan ik op zoek naar nieuwe voorraad en de dingen die daarbij horen. Uitbreiden met extra fi lialen lijkt mij leuk, maar daar zet ik geen tijdbestek op. Als dat gebeurt, dan wel op dezelfde manier als Rock Maniac Records. Met eigen geld. Dat moet dan wel uitkunnen. Een grote plus is wel dat er nog genoeg steden zijn waar je geen vinyl kunt kopen. Mijn ultieme doel is een eigen Rock Maniac Records-label. Klassieke albums opnieuw uitbrengen op een mooie manier en met superieur geluid. Niet om heel veel geld te verdienen, maar om de liefde voor muziek. Misschien is het als eenmanszaak wel te hoog gegrepen en moet je samenwerken met andere platenzaken. Wie weet?” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Rock_Maniac.indd 17

FEBRUARI 2016

1-2-2016 8:46:48

GAMESTREAMING

Gamestreaming bereikt (langzamerhand) Nederland

Streamingdiensten voor games, zoals PlayStation Now en GeForce Now, kwamen in 2015 in steeds meer landen beschikbaar. Maar niet in Nederland. Daar lijkt dit jaar verandering in te komen. In januari startte ook Sony Nederland met het uitrollen van een private bètaversie van PlayStation Now. Gaat dit dan het jaar worden waarin gamestreaming tot wasdom komt in ons land? DOOR: RICK AKKERMANS

treaming heeft de afgelopen jaren in een rap tempo aan populariteit gewonnen. Vooral op audiovisueel gebied is het bekijken en beluisteren van content ‘in de cloud’ steeds meer gemeengoed. In januari stond de teller van het aantal Netflix-gebruikers wereldwijd al op 75 miljoen. En ook de muziekstreamingservices doen het goed. Volgens Telecompaper, dat in december een enquête hield onder 2.921 respondenten, gebruikt een derde van de Nederlanders de streamingdienst Spotify. Het lijkt erop dat de verschuiving

van het bezit van content naar toegang tot content zonder veel problemen wordt omarmd.

Gamestreaming Die verschuiving is ook op gamesgebied te zien. Zij het in een trager tempo en – tot

in 2014 kondigde het concern officieel aan met PlayStation Now (PS Now) bezig te zijn. Met Sony’s streamingservice kunnen abonnees PS3-games via internet spelen op apparaten als de PS3, PS4, PS Vita en zelfs sommige BRAVIA-televisies. Daarbij hoeft dus niets te worden gedownload, geïnstalleerd of fysiek te worden aangeschaft. Een abonnement op de dienst is voldoende. Datzelfde jaar experimenteerde Sony met verschillende gesloten en vervolgens ook open bètaversies van de streamingservice, waarbij gamers de mogelijkheid kregen

Gamestreaming krijgt ook van partijen als Philips steeds meer prioriteit

FEBRUARI 2016

EB201602_Gamestreaming.indd 18

voor kort – nauwelijks in Nederland. In 2012 werd wereldkundig dat Sony de cloudgamingdienst Gaikai had overgenomen en

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 8:49:05

ACHTERGROND

games als The Last of Us, God of War: Ascension en Beyond: Two Souls te spelen. Begin 2015 werd de dienst – met een gamesaanbod van enkele honderden bekende en minder bekende titels - officieel gelanceerd in de Verenigde Staten en Canada. Tegelijkertijd maakte Sony bekend dat de dienst in dat jaar ook in Europa beschikbaar zou worden. Uiteindelijk werd een bètaversie van PS Now aan het einde van het jaar in Groot-Brittannië gelanceerd, terwijl Nederland begin 2016 aan de beurt kwam.

die in 2009 in de VS werd opgericht en door onder meer Warner Bros. werd gefinancierd, bood de mogelijkheid games te streamen naar verschillende apparaten (van tablet tot pc en smart-tv). Hoewel het geen doorslaand succes was, toonde OnLive wél het potentieel van gamestreaming. Dat besefte Sony ook. Het Japanse bedrijf kocht OnLive begin 2015 en de dienst werd in april van dat jaar opgeheven. Met de overname haalde het concern belangrijke onderdelen en knowhow in huis en rekende het tegelijkertijd af met een belangrijke tegenspeler.

PS Now in de Benelux

Het concurrentieveld

Sony laat echter nog weinig los over de voortgang en nabije toekomstplannen van PlayStation Now in Nederland. Joost Snel, marketingmanager van Sony Computer Entertainment Benelux: “PS Now is in januari gestart als private bèta. In deze fase zullen we PS Now openstellen op PlayStation 4 aan een selectie van deelnemers. De bèta bevat twintig first party PS3titels.” In de praktijk betekent dit dat gamers (van boven de 18 jaar) in Nederland en België zich kunnen aanmelden voor de bèta. Daar wordt een selectie uit gemaakt, die een maand lang toegang krijgt tot Sony’s streamingdienst. Hun bevindingen en feedback worden door Sony gebruikt bij het verdere uitrollen van de dienst. Wanneer PS Now officieel in de Benelux wordt gelanceerd, wil Snel niet kwijt.

Maar niet met de énige tegenspeler. Na een lange periode van bètatesting en naamsveranderingen lanceerde hardwarefabrikant Nvidia in oktober de streamingdienst GeForce Now, die vooralsnog

om nog dit eerste kwartaal games als Grid Racing, Batman Lego en MotoGP speelbaar te maken op verschillende Philips-televisies met het Android TVbesturingssysteem.

Hordes Gamestreaming komt dus langzaam van de grond. Maar er zijn nog hordes te nemen. Volgens het Amerikaanse Engadget, dat PlayStation Now vorig jaar juli een weekje uitvoerig heeft getest, maakt de dienst weliswaar diepe indruk qua techniek, maar werkt die nog niet foutloos. Om een game vloeiend en met haarscherp beeld te streamen is een extreem snelle en solide internetverbinding nodig. Een iets minder snelle verbinding resulteert volgens de site direct in minder scherp en minder vloeiend beeld. De kwaliteit van de internetverbinding is dus cruciaal. Daarnaast noemt Engadget het gameaanbod. Tussen de ruim 400 titels die in de VS beschikbaar zijn, zitten veel triple A-games, maar het zijn wel enkel PS3-titels. Nieuwe namen ontbreken vooralsnog. Daarbij dient wel opgemerkt te worden dat het aanbod – ook in de Europese landen waar de dienst al verkrijgbaar is – snel groeit.

De verschuiving van bezit naar contenttoegang is zonder veel problemen omarmd

OnLive Sony kan zich wat dat betreft wel wat tijd permitteren. De voornaamste concurrentie op het gebied van gamestreaming kwam tot vorig jaar in de vorm van de dienst OnLive, die ook in Nederland beschikbaar was. De dienst,

alleen werkt op Nvidia Shield-producten (waaronder een tablet, een smart-tv en de Nvidia Shield TV-console). Deze is nu nog niet beschikbaar in de Benelux. Tegelijkertijd werd op CES 2016 bekend dat het streamen van games ook voor gevestigde namen als Philips een hogere prioriteit krijgt. Techsite Hexus meldt dat TP Vision, dat de televisies met het Philips-logo produceert, een partnership is aangegaan met onder meer Amazon, Gamefly en Gameloft. De bedoeling is

Geen gevaar Een andere vraag die net als bij de opkomst van muziek- en film streamingdiensten rijst, is wat een dienst als PlayStation Now gaat betekenen voor de Nederlandse retailer. Het is veilig om te stellen dat er op dit moment geen r eden is om aan te nemen dat streaming de fysieke verkoop of de verkoop via down oment in gevaar brengt. loads op dit m Bovendien zijn vooralsnog alleen oude games te streamen. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Gamestreaming.indd 19

FEBRUARI 2016

1-2-2016 8:49:06

BIOSCOOPCIJFERS

Spectre & Minions zorgden voor succesjaar in de bioscoop

Opnieuw kijkt de Nederlandse bioscoopbranche terug op een uitstekend jaar. Sinds 2005 is er ieder jaar groei behaald. Een schril contrast met de home entertainmentmarkt voor film, die in 2015 een daling van 23 procent moest incasseren. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

oor het tiende jaar op rij presenteert de bioscoopsector in Nederland groeicijfers. Terugkijkend op 2015 is de conclusie dat het aantal bioscoop bezoekers in Nederland vorig jaar is geste gen met 7 procent ten opzichte van 2014. Maar liefst 32.951.335 personen zagen in 2015 een film op het grote scherm – een record; sinds 1967 gingen er niet zoveel mensen naar de film. De brancheorgani saties NVF en NVB schrijven de groei toe aan de voortdurende investeringen in bio scopen en filmtheaters. Tevens zorgde het filmaanbod in de laatste maanden van het jaar voor veel publiek en hoge omzetten. 2015 was dus een uitstekend jaar. Dit succes steekt helaas wel af tegen het resultaat van de home entertainmenttak.

Het vraagstuk illegaal In de home entertainmenttak is het name lijk een compleet ander verhaal. De markt van dvd en Blu-ray daalde met 23 procent; in de afgelopen vier jaar kelderde de markt met maar liefst 60 procent. Video-ondemand kon de daling opnieuw niet com penseren. De reden laat zich raden: illegaal aanbod van televisieseries en films via ser vices als bijvoorbeeld Popcorn Time is, on danks het verbod op illegaal downloaden, nog steeds erg populair. De constante daling van het filmaanbod binnen home entertainment zorgt niet en kel voor problemen bij retail en distribu teurs van dvd en Blu-ray. Filmfinanciering is afhankelijk van gezonde business modellen in zowel bioscoop- als home

entertainmentexploitatie. Het feit dat laatstgenoemde onder grote druk staat, veroorzaakt volgens de brancheorgani saties problemen bij de financiering van films. Zowel de NVF als de NVB is van mening dat alle partijen (aanbieders, maar ook de Nederlandse overheid) die betrok ken zijn bij de problematiek van de illegale content in gezamenlijkheid een oplossing moeten vinden.

10,32 procent stijging Ondanks deze harde noot is het bioscoop bezoek – en de daarbij horende resultaten – in 2015 reden genoeg voor een zeer posi tieve terugblik. De best bezochte films van 2015 waren Spectre, Minions en Jurassic World. En Star Wars: The Force Awakens gaf de kerstomzet een forse zet. Ook de Nederlandse films Gooische Vrouwen 2 (die in 2014 in première ging) en Michiel de Ruyter droegen bij aan het succes van

Totaal bezoek en recette Bezoek 2015 Top 20-films Overige films 2015 compleet Recette 2015 Top 20-films Overige films 2015 compleet

FEBRUARI 2016

EB201602_Bioscoopjaar_2015.indd 20

14.053.944 18.897.391 32.951.335 (+7% t.o.v. 2014) € 126.061.012 € 149.598.602 € 275.659.614 (+10% t.o.v. 2014)

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 8:51:46

ACHTERGROND

Top 20 van films met de hoogste recette in 2015

2015. De totale omzet uit kaartverkoop kwam in 2015 uit op € 275.659.614. In 2014 lag dat op € 249.882.391, dus het betreft een stijging van 10,32 procent. Een belangrijke factor van het succes in 2015 is de capaciteitsuitbreiding. Het totaal aantal filmzalen nam toe met 34, tot een totaal van 893. Hierdoor kwamen er 6250 bioscoopstoelen bij. Daarnaast worden het meer aandacht geven aan de consument en de technologische vernieuwingen genoemd als oorzaken van de stijging.

8 miljoen Maar de belangrijkste succesfactor was natuurlijk het filmaanbod. 2015 gaat de geschiedenis in als het jaar van de blockbusters. De drie best bezochte films

bezoekers), 45 Years (94.499 bezoekers) en Youth (La Giovinezza) (85.632 bezoekers) het goed.

Gooische Vrouwen 2 prolongeert De term blockbuster komt oorspronkelijk uit Amerika. Het mag dan ook geen verrassing zijn dat het overgrote gedeelte van het aanbod afkomstig is uit de Verenigde Staten. In totaal werden er in 2015 369 films uitgebracht. Hiervan werden er 144 gemaakt in Amerika; 60 kwamen uit Nederland en 130 uit andere EU-landen. Het is dus geen verrassing dat het grootste gedeelte van de recette werd geclaimd door Amerikaanse producties: 70 procent van alle omzet in de Nederlandse bioscopen werd vorig jaar gegenereerd

De totale omzet uit kaartverkoop is ten opzichte van 2014 met 10,32 procent gestegen trokken elk meer dan een miljoen bioscoopbezoekers; dat waren Spectre (2.040.481 bezoekers), Minions (1.611.464 bezoekers) en Jurassic World (1.006.971 bezoekers). Star Wars: The Force Awakens (dat twee weken voor het einde van het jaar in première ging), Fast & Furious 7 en het in 2014 uitgebrachte Gooische Vrouwen 2 trokken elk bijna 1 miljoen bezoekers. In de top 20 van best bezochte producties waren er vijf titels met een recette van meer dan 8 miljoen euro (zie kader). In de filmhuizen deden met name Still Alice (101.663

door Amerikaanse films. Het segment Nederlandse film moest dan ook een klein stukje marktaandeel inleveren. Het aandeel op basis van het bezoek was 18,70 procent; vorig jaar was dat nog 20,84 procent. In totaal gingen er ruim 6,1 miljoen bezoekers naar een Nederlandse film in de bioscoop of het filmtheater. De top drie van best bezochte Nederlandse films bestond uit Gooische Vrouwen 2 (818.113 bezoekers), Michiel de Ruyter (693.202 bezoekers) en Ja, Ik Wil! (368.096 bezoekers). Bon Bini Holland trok in de decembermaand volle

zalen (366.793 bezoekers). Opvallend is overigens dat de nummer één vorig jaar ook al goed was voor ruim 20 procent van de totale Nederlandse filmrecette.

2016 Gaat dit jaar weer een plus opleveren? Als het aan de bioscoopexploitanten en distributeurs ligt natuurlijk wel. Eén ding staat als een paal boven water: het aantal gegarandeerde blockbusters – zoals James Bond en Minions – zal iets lager liggen. Wel staat er een aantal grote namen op het programma. Het jaar werd afgetrapt met Quentin Tarantino’s The Hateful Eight. Producties als Independence Day 2, Star Trek Beyond, Ghostbusters III, Finding Dory, De GVR en natuurlijk Star Wars Anthology: Rogue One verschijnen in 2016. Een jaar waarin Nederland overigens niet op het EK voetbal staat. Uit het verleden is gebleken dat deelname van het Nederlands elftal aan een groot toernooi garant staat voor lege bioscoopzalen. De kaarten zien er dus niet slecht uit. ◾

Ticketprijs De gemiddelde prijs van bioscooptickets kwam in 2015 uit op € 8,37 – een stijging van 3 procent. Volgens de brancheverenigingen is dit toe te schrijven aan het extra geld dat consumenten uitgeven aan vertoningen in 3D, IMAX en Dolby Cinema.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Bioscoopjaar_2015.indd 21

€ 19.152.949 € 13.148.660 € 9.998.722 € 9.090.198 € 8.421.053 € 6.821.822 € 6.680.466 € 6.411.821 € 5.957.218 € 5.292.319 € 5.004.527 € 3.875.837 € 3.778.132 € 3.507.179 € 3.413.765 € 3.413.765 € 3.100.920 € 3.088.542 € 3.058.762 € 2.753.608

DE CIJFERS IN DIT ARTIKEL ZIJN GEPRESENTEERD DOOR DE NVF EN NVB

SPECTRE Minions Jurassic World Star Wars: The Force Awakens (Fast &) Furious 7 Gooische Vrouwen 2 The Hunger Games: Mockingjay – Part 2 Fifty Shades Of Grey Michiel de Ruyter Inside Out Avengers: Age Of Ultron Mission: Impossible – Rogue Nation Maze Runner: The Scorch Trails The Hobbit: The Battle Of The Five Armies The Martian Home Hotel Transsylvanië 2 Bon Bini Holland Ja, Ik Wil! SpongeBob: Spons Op Het Droge

FEBRUARI 2016

1-2-2016 8:51:48

EUROSONIC NOORDERSLAG

30-jarig Eurosonic Noorderslag in beeld FOTO: BART HEEMSKERK

Eurosonic Noorderslag vierde van 13 tot en met 16 januari zijn 30-jarig bestaan. Dat ging gepaard met de grootste editie ooit van Europaâ&#x20AC;&#x2122;s belangrijkste showcasefestival voor muziek. In vier dagen traden in 53 zalen in Groningen 345 Europese acts op, waaronder 34 uit de 14 landen van de Centraal- en Oost-Europese focusregio. Ook bezochten 4124 professionals uit 40 landen de Eurosonic Noorderslagconferentie en zusterconferentie EPIC (European Production Innovation Conference).

ARTIST VILLAGE EUROSONIC NOORDERSLAG.

FEBRUARI 2016

EB201602_Eurosonic_Noorderslag.indd 22

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

28-1-2016 15:19:34

FOTO: NIELS KNELIS MEIJER

FOTO: BART HEEMSKERK

FOTOVERSLAG

DE EINDHOVENSE KOVACS WAS EEN VAN DE TIEN ARTIESTEN DIE GELAUWERD WERDEN VOOR HET GRENSOVERSCHRIJDENDE SUCCES VAN HUN DEBUUTALBUM.

FOTO: INGMAR GRIFFIOEN

WOENSDAG VOND DE UITREIKING VAN DE EBBA’S (EUROPEAN BORDER BREAKERS AWARDS) PLAATS IN DE GRONINGSE STADSSCHOUWBURG, MET EUROCOMMISSARIS FRANS TIMMERMANS EN DE VAN DE BBC BEKENDE PRESENTATOR JOOLS HOLLAND.

TYPHOON OP EUROSONIC AIR, HET GRATIS TOEGANKELIJKE EVENEMENT OP DE GROTE MARKT, DAT DIT JAAR VOOR HET EERST OVERDEKT WAS.

FOTO: JORN BAARS

HIPHOPCOLLECTIEF NEW WAVE WON OP ZATERDAG DE POPPRIJS.

DE BRITSE ROCKBAND VANT MAAKTE OP DE DONDERDAG VAN EUROSONIC IN MUTUA FIDES VEEL INDRUK MET HUN GEDREVEN NINETIES ROCK.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Eurosonic_Noorderslag.indd 23

FEBRUARI 2016

28-1-2016 15:19:44

FOTO: INGMAR GRIFFIOEN FOTO: JORN BAARS

FOTO: BART HEEMSKERK

HET BELGISCHE THE BLACK HEART REBELLION MET EEN INTENSE SHOW OP WOENSDAGAVOND IN HET DER AA-THEATER.

LOST FREQUENCIES OP EUROSONIC, OP DONDERDAG IN HUIZE MAAS.

FOTO: BART HEEMSKERK

ERIC VAN EERDENBURG, DIRECTEUR VAN LOWLANDS EN DOWN THE RABBIT HOLE, TIJDENS EEN PANEL OP DE EPIC-CONFERENTIE IN HET HAMPSHIRE HOTEL.

PUBLIEK BIJ SRANAN GOWTU/SURINAAMS GOUD OP NOORDERSLAG, ZATERDAG IN DE OOSTERPOORT. 24

FEBRUARI 2016

EB201602_Eurosonic_Noorderslag.indd 24

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

28-1-2016 15:19:49

D E

N E D E R L A N D S E

NUMMER 8

V E R E N I G I N G

VA N

E N T E R TA I N M E N T

R E TA I L E R S

FEBRUARI 2016

VERSLAG

INTERVIEW

NIEUWS

RETAILERS OVER HET SUCCESVOLLE NAJAAR

PETER VAN BLANKEN OVER BELEVING

OVERZICHT VAN HET LAATSTE NVER-NIEUWS

EB201602_NVER_cover.indd 25

1-2-2016 8:52:39

COLUMN

MARTIN DE WILDE

Voorzitter

CIJFERS

it de jaarcijfers 2015 van GfK/ NVPI blijkt dat de teruggang in de entertainmentmarkt is gestopt. Vooral de opkomst van streaming heeft hiervoor gezorgd, terwijl betaalde downloads een teruggang kenden. De NVPI schat de totale stijging in op meer dan 10%. Wat voor ons als fysieke retailers echter belangrijk is, is het feit dat het aandeel van fysiek product op hetzelfde peil gebleven is. Niet alleen dankzij de opkomst van vinyl, maar ook dankzij het uitermate sterke vierde kwartaal met nieuwe albums van Adele en Coldplay als absolute uitblinkers. Ook de mededeling van het CBS dat het aantal ‘muziekwinkels’ vorig jaar is gestegen van 245 naar 265, zorgt dat we met een positief gevoel terugkijken op 2015. In het komende nummer van het NVER Magazine komen wij uitgebreid terug op de cijfers van GfK/NVPI en het CBS. Fysiek product blijft dus nog steeds uitermate belangrijk voor de markt en de NVER zal in 2016 daarom doorgaan op de ingeslagen weg om de diverse groeperingen binnen de NVER-leden te ondersteunen, zoals we doen met Music & More, Record Store Day, Klassieke Zaken, Independent Game Stores en de winkels van de Mania-groep. Het afgelopen jaar heeft dat duidelijk zijn vruchten afgeworpen. Binnenkort krijgt u een mailing in de bus over de samenwerking die de NVER en de NVPI aan zijn gegaan over de Edison Populair en waar retail weer zijn voordeel mee kan doen. Meer daarover in het eerste NVER Magazine van 2016, dat op 20 februari verschijnt.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_NVER_nieuws_retailer.indd 26

AANGENAAM KLASSIEK DUBBEL PLATINA De Aangenaam Klassiek 2015-campagne, die tot eind januari liep, was ook dit jaar een groot succes. Aangenaam Klassiek 2015, met Tijl Beckand als ambassadeur, is dubbel platina geworden. Er zijn meer dan 42.000 exemplaren van de box uitgeleverd. Aangenaam Klassiek for Kids 2015, met het Weihnachtsoratorium, is ruim 8.000 keer over de toonbank gegaan. Tijl Beckand heeft inmiddels zijn dubbel platina

award ontvangen. Ambassadeur Edwin Rutten heeft een oeuvre-award uitgereikt gekregen voor meer dan 35.000 verkochte Aangenaam Klassiek for Kids-exemplaren tussen 2012 en 2015. Binnenkort wordt de campagne geëvalueerd en starten de voorbereidingen voor de 2016-release.

ACQUISITIEFRAUDE AANGEPAKT Binnenkort gelden nieuwe wettelijke regels die ondernemers beter beschermen tegen malafide acquisitiepraktijken. Acquisitiebedrijven gebruiken allerlei listige trucs om vooral ondernemers in te laten stemmen met een overeenkomst voor de vermelding op een nietszeggende bedrijven website of plaatsing van een advertentie in een niet bestaand blad of folder. Niet betalen leidt veelal tot agressieve praktijken. De nieuwe regels maken incasso het mogelijk dat de rechter de bewijslast om draait. Niet de ondernemer moet bewijzen dat hij misleid is, maar het acquisitiebedrijf moet bewijzen dat ze niet misleid hebben. Die be wijsverzwaring zal er in de praktijk toe leiden

dat de meeste malafide acquisitiebedrijven het laten bij agressieve incassobrieven, maar daadwerkelijke invordering achterwege laten. De malafide acquisiteur kan ook vervolgd orden. Er komt een speciaal artikel in het w Wetboek van Strafrecht voor het geval dat er geen ander doel is dan ondernemers opzette lijk te misleiden via een misleidend aanbod, al dan niet in combinatie met bepaalde grafische uitingen. De gevangenisstraf wordt maximaal twee jaar of een geldboete van € 82.000,-. (Bron: Gebra)

CONSUMENTENTRENDS IN DE DETAILHANDEL retailers een steentje bijdragen aan een betere wereld. En dus zie je steeds meer one-for-one concepten (bij aankoop van één artikel wordt één artikel gedoneerd). 4. Superpersoonlijke services 1. Extreme exclusiviteit Iedereen heeft unieke behoeftes en dus Vandaag de dag is de consument op zoek zien we de introductie van superpersoon naar zeer exclusieve ervaringen, zoals VIP lijke services, zoals persoonlijke aanbeve treatments bij hun favoriete winkel(s). lingen via een app terwijl je in de winkel 2. Kopen kan. Altijd en overal bent of het zelf laten bepalen van korting Consumenten willen producten kunnen op producten. kopen, precies op het moment dat zij dit 5. De nieuwe niche nodig hebben. Daar speelt een aantal Niche-concepten vernieuwen zich, zoals ver retailers met slimme oplossingen op in, regaande niche-concepten (een boekhandel zoals met verkoopautomaten of fasion- die iedere week slechts één titel verkoopt) minibars in hotels. en niche-winkelcentra (Parijse ‘Rue des 3. Retail redt de wereld Martyrs’). (Bron: Kooplust) De consument verwacht dat merken en Marian Bekkers van retail-adviesbureau Koop lust heeft de vijf consumententrends voor 2016 op een rijtje gezet:

FEBRUARi 2016

29-1-2016 17:34:41

RETAILER AAN HET WOORD Na vijftig jaar aan het Vuurtorenplein in Noordwijk aan Zee gevestigd te zijn geweest, is Boekhandel Van der Meer sinds begin dit jaar verhuisd naar een groter pand in Noordwijk-Binnen. “De vlag ‘boekwinkel’ dekt de lading niet meer”, vertelt de enthousiaste eigenaar Peter van Blanken. “We zijn nu veeleer te omschrijven als een belevingswinkel!”

“We hebben nagedacht over de toekomst en wat we nu precies wilden”, vertelt Peter van Blanken, die samen met zijn vrouw Martha Baalbergen eigenaar is van de winkel. “Nadat we het Boekondernemer van de Toekomstprogramma hadden gevolgd en dit pand op ons pad kwam, besloten we deze stap te zetten. We hebben heel goed gekeken naar onze klanten. Wie zijn zij? Wat kopen zij? Hoe willen zij het liefste benaderd worden? Het blijkt dat onze doelgroep bestaat uit voornamelijk vijftigplussers, met een voorliefde voor klassiek en jazz. Op basis van deze data hebben we onze winkel ingericht en het assortiment samengesteld. Niet alleen boeken, maar ook producten als vinyl, cd’s, dvd’s, Blu-rays en cadeau-artikelen passend bij boeken en muziek. Een boekhandel in de traditionele betekenis van het woord zijn we niet meer, vandaar ook dat we door het leven gaan als Van der Meer.” GROEI Een van de redenen om een nieuw pand te betrekken, was ook om verder te kunnen groeien. Van Blanken: “We hadden alles uit het pand

aan het Vuurtorenplein gehaald wat erin zat. Ik ben inmiddels 59, mijn vrouw is 54 en ik vind het erg belangrijk om een gezonde boekhandel achter te laten. Gelukkig hebben we in de 29-jarige Nadine Mussert over enige jaren een opvolger gevonden. De toekomst van Van der Meer is bij haar in uitstekende handen.” VEEL MEER MOGELIJKHEDEN Het nieuwe pand heeft een oppervlakte van 420 m2, terwijl de winkel aan het Vuurtorenplein een oppervlak van zo’n 150 m2 had. “De grotere winkelruimte biedt veel meer mogelijkheden. Zo kunnen we door de hele winkel horeca aanbieden. Klanten kunnen bijvoorbeeld koffiedrinken in de filosofiewereld en limonade in de kinderboekenhoek. Het is fijn om te horen dat klanten het gezellig vinden en vaak langer blijven dan ze van plan waren.” In het midden van de winkel is er een podium met een vleugel opgesteld, bedoeld voor kleinschalige concerten. Verder is er het Cultuurcafé, waar lezingen en workshops plaatsvinden. Van der Meer biedt sinds kort ook tweedehands lp’s en cd’s aan. Van Blanken: “Dat loopt heel goed. Als proef hebben we daar-

▲ WINKEL: Van der Meer

PLAATS: Noordwijk-Binnen EIGENAAR: Peter van Blanken &

Martha Baalbergen

OPPERVLAKTE: 420 m2

naast ook platenspelers van Thorens in de winkel staan. Natuurlijk hopen we op deze manier ook een jonger publiek naar de winkel te trekken en ik moet zeggen dat de vinylverkoop niet tegenvalt!” Het jonge team van Van der Meer denkt buiten de gebaande paden. Van Blanken: “Een van onze medewerkers heeft bijvoorbeeld het contact met een middelbare school geïntensiveerd. Leerlingen worden uitgenodigd voor een ‘leeslijst chill-out’ in de winkel en praten onder het genot van thee en lekkernijen over lezen voor je lijst en hun voorkeuren op dat gebied. Als afsluiting kiezen de leerlingen dan zelf de boeken van hun leeslijst voor de schoolbibliotheek. Hiermee creëer je een enorm commitment met een diffuse doelgroep: de middelbareschoolleerling. Commercieel uitermate interessant, zo blijkt in de praktijk.” ←

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_NVER_nieuws_retailer.indd 27

FEBRUARi 2016

29-1-2016 17:34:44

NUMMER 2 FEBRUARI 2016

Retailers over de laatste maanden van 2015

ADELE, VINYL, ENYA, COLDPLAY

EN NOG EENS ADELE De laatste twee maanden van 2015 zijn de entertainmentgeschiedenis boeken ingegaan als ouderwetse topmaanden. Digitaal mag dan elk jaar populairder worden, fysiek product is nog lang niet op zijn retour. We maak ten een rondje langs de diverse retailers en vroegen naar hun ervaringen.

LEO DE KEIJZER – EIGENAAR MUZIEKWINKEL SOUNDS, DELFT “We hebben over de hele linie veel meer verkocht dan eind 2014. Het was echt boven verwachting, en Adele was daarbij een mooie bonus. We hadden wel in de gaten dat het een grote release zou worden, maar zó groot hadden we niet verwacht. Verder heeft vinyl een enorme vlucht genomen en hebben we eigenlijk op alle vlakken een stijging gezien. Er zijn tegen de verwachting in ook meer cd's verkocht dan het jaar ervoor. In de eerste maand van 2016 was het ook alweer enorm druk. Het

‘DE SLECHTE JAREN ZIJN VOOR DE MUZIEKWINKELS NU ECHT WEL VOORBIJ’ LEO DE KEIJZER overlijden van David Bowie zorgde natuurlijk ook voor een enorme impuls. Verder kijk ik uit naar dingen als Record Store Day, ik ben benieuwd wat dat dit jaar weer gaat doen. De slechte jaren zijn voor de muziekwinkels nu echt wel voorbij. Ik verwacht geen grote veranderingen, wel dat vinyl blijft groeien en dat landelijk gezien de cd-verkoop stabiel blijft.”

De absolute uitschieter van 2015 was grappig genoeg een game die in 2014 verscheen: GTA V. De PS4- en Xbox One-versies doen het nog steeds uitstekend. Een andere titel die mij verraste was Call Of Duty: Black Ops III. De resultaten overtroffen mijn eerste verwachtingen. In 2016 kijken we uit naar toppers als Uncharted 4: A Thief's End en The Division. Daarnaast verschijnen er nog genoeg andere grote namen die ons vertrouwen geven voor het jaar. Als er maar genoeg mooie titels verschijnen, dan redden we ons wel.” GERT JAN GJALTEMA – MUZIEKAFDELING WARENHUIS VANDERVEEN, ASSEN “Het hoogtepunt is natuurlijk in één woord te vangen: Adele. De Britse zangeres heeft heel veel winkels erdoorheen gesleept. Uiteindelijk hebben wij er meer dan duizend verkocht. Ik zit bijna dertig jaar in deze branche en heb nog nooit zo veel cd's in één weekend verkocht. Het is alsof er een orkaan over de afdeling is getrokken. Verder heeft het nieuwe album van Enya het extreem goed gedaan. 2016 begon met een cd van David Bowie; ook die is als een raket uit de startblokken vertrokken. Er komt straks weer een Record Store Day, een nieuwe cd van Daniël Lohues en bovendien groeit het aandeel vinyl gestaag. We hebben plannen voor een webshop, zodat mensen 's avonds ook bij ons platen en cd's kunnen kopen.”

JORD COERSE – EIGENAAR GAMEWINKEL NEXT LEVEL, HILVERSUM “2015 gaat bij ons de boeken in als een redelijk jaar. Al moet ik wel eerlijk zeggen dat het najaar wat tegenviel. Wat opviel is dat het aantal pre-orders vorig jaar flink terugliep. Dat heeft te maken met de concurrentie van internetaanbieders. Wij proberen het verschil te maken op het gebied van persoonlijke service.

▶ CALL OF DUTY: BLACK OPS III was in 2015 wereldwijd de bestverkochte game 28

FEBRUARi 2016

EB201602_NVER_achtergrond.indd 28

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 8:55:03

◀ ADELE zorgde voor topdrukte in december

is vorig jaar met zo'n 30 procent gestegen en maakt inmiddels maar liefst een derde van de omzet uit.”

ONNO BLOMSTEEL – EIGENAAR MUZIEKWINKE NORTH END, HAARLEM “Er is een duidelijke verschuiving: het aantal verkochte cd's daalt, terwijl vinyl aan het stijgen is. De afgelopen jaren waren de beste ooit, we zijn elk jaar met dubbele cijfers gegroeid. Wij doen exclusieve uitgaves, zoals de nieuwe van De Staat op blauw vinyl en DeWolff op groen vinyl. Die combinatie van exclusieve en gewone dingen werkt helemaal fantastisch. Naast Adele, die buitenbuitencategorie is, hebben ook Editors goed verkocht,

‘FYSIEK PRODUCT LEEFT WEER, EN IK DENK DAT DE GROEI DE KOMENDE JAREN NOG WEL EVEN DOORZET’ ONNO BLOMSTEEL en nu Blackstar van David Bowie. Ik denk dat 40 procent van de releases op lp is verkocht. Door de verbreding van het assortiment zijn we niet meer zo afhankelijk van de nieuwe Borsato. Fysiek product leeft weer, en ik denk dat de groei de komende jaren nog wel even doorzet.”

JOOST POLAK – DIRECTEUR/EIGENAAR BOEKHANDEL NAWIJN & POLAK, APELDOORN “Adele, Adele, Adele… daar heb ik nauwelijks iets anders aan toe te voegen. Ik denk dat onze markt in 2016 wel iets terugloopt. Apeldoorn is de elfde of twaalfde stad van Nederland, maar heeft een eenzijdige beroepsopbouw met vooral banen in het middensegment. Dat loopt nu iets terug en daar hebben we toch last van. Consumenten zijn voorzichtig, dus het is moeilijk winkelen in Apeldoorn. Dat geldt voor zowel de boeken- als de cd-markt. Het ontwikkelt zich nu wat, maar het is nog steeds een dalende tendens. December was wel goed voor de omzet, de boeken liepen ook als een speer, met een aantal goede titels. Daardoor krijg je meer mensen binnen, waardoor de rest van het assortiment ook beter loopt. Ik ben bang dat we nog wel een tussenjaar tegemoet gaan en kijk uit naar onze grote verbouwing medio dit jaar, waarna we twee winkels samenvoegen en hopelijk meer ruimte voor entertainmentproducten krijgen.” DENNIS SCHOEN – EIGENAAR MUSIC & MORE, WORMERVEER “Twee weken voor de release van Adele had ik al een lijstje met twintig bestellingen. Op de dag van de release had ik zeventig cd's binnen en daar was ik binnen drie dagen doorheen. Dat gebeurt nooit. Normaal verkoop je van een cd tien tot vijftien exemplaren, maar van Adele over de tweehonderd. Echt niet normaal meer. Coldplay was een andere uitschieter. Ik sta hier al twintig jaar en vind het moeilijk vooruit te kijken. Op gamegebied denk ik dat The Division in maart wel goed gaat lopen. Verder ben ik bezig met meer accessoires, merchandise en action figures. Daar heb ik vorig jaar een hele wand voor gereserveerd en dat loopt erg goed. Dus ik ga nog een wand maken. Daar komen mensen voor uit Maastricht.” ←

AREND VAN MAAREN – EIGENAAR MUZIEKWINKEL VELVET, BREDA “Met name december was heel goed; in vergelijking met het jaar ervoor hebben we 30 procent geplust. Sinds 2004 hebben we niet zo'n decembermaand gedraaid. Adele natuurlijk, maar ook Coldplay heeft buiten verwachting verkocht. Daarnaast deed Golden Earring het goed, en Enya had ik ook niet verwacht. Bij Marco Borsato merk je dat de Free Record Shop er niet meer is. En Justin Bieber doet het opeens verrassend goed bij het publiek in een speciaalzaak. Die plus trekt helemaal door naar januari, dat heb ik ook al in geen tien jaar meegemaakt. Dat heeft natuurlijk ook met David Bowie te maken. De Staat doet het ook heel goed, daarvan heb ik er al 25 verkocht, waarvan de helft op vinyl. Vinyl is natuurlijk booming; dat

▶ OMZET Afgelopen jaar is voor het eerst sinds jaren in Nederland de omzet uit fysieke entertainmentproducten niet gedaald. Fysiek is goed voor 48% van de omzet, digitaal 52%.

▶ COLDPLAYS nieuwe album A Head Full Of Dreams deed het verrassend goed

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_NVER_achtergrond.indd 29

FEBRUARi 2016

1-2-2016 8:55:05

EB FESTIVAL GUIDE 2017 VOLUME 3

03-12-14

12:29

FG2015_ADV 400-424.indd 1 424 FG2015_OMSLAG.indd

10-12-2014 21:23:10

Pagina 170/171

11 JULI 2015 - AQUABEST

FESTIVAL GUIDE 2014

RESERVEER NU! DIVERSE VOORKEURSPOSITIES NOG BESCHIKBAAR

FESTIVAL GUIDE 2013

Een greep uit ons aanbod

FESTIVAL GUIDE 2016

MEEST VEELZIJDIGE HOE? DOOR TETICKETINGBEDRIJF ADVERTEREN IN DE EB FESTIVAL GUIDE 2017 VAN NEDERLAND

FESTIVAL GUIDE 2015

OPVALLEN IN DE WERELD VAN MUZIEK EN LIVE-ENTERTAINMENT? DAT KAN!

FESTIVAL GUIDE2014 2013

FESTIVAL GUIDE 2012

FESTIVAL GUIDE

2015

FESTIVAL GUIDE FG COVER + Rug.indd 13

13-12-12 12:57

2016

FG_2014 COVERUntitled-9 + Rug.indd1 1

10-12-13 15-07-14 11:48 16:21

FESTIVAL GUIDE 11-12-14 11:12

[ Advertisement ]

FG2016_Cover.indd 1

BEREIK:

• • • • • •

alle bezoekers van de Eurosonic Noorderslag Conference alle abonnees van Entertainment Business alle festivalorganisatoren en toeleveranciers alle brancheorganisaties, waaronder alle VVEM-, VSCD- en VNPF-leden alle management- en boekingskantoren alle relevante poppodia, clubs en zalen

Totale oplage ruim 7.000 exemplaren

EB201602_Advertenties5.indd 30

Published by iMediate

EB_FestivalGuide_148x210mm.pdf

11-12-15 20:00

ADVERTENTIEMOGELIJKHEDEN De eerste reserveringen zijn reeds gemaakt, wees er dus snel bij en reserveer nu! Neem voor meer informatie vrijblijvend contact op met Joost Spanjaard: telefoon: 035 - 646 5804 e-mail: joost.spanjaard@imediate.nl of sales@imediate.nl

1-2-2016 11:41:52

SPECIAL

GAMES

raditioneel gezien is het najaar hét moment van de grote gamereleases, maar ook aan het begin van het jaar verschijnen genoeg goede games. Een van de grootste klappers van het jaar, Uncharted 4: A Thief’s End, ligt al in de eerste helft van het jaar in de winkels, evenals de

EB201602_Cover_Gamespecial.indd 31

toptitels Street Fighter V, Pokkén Tournament, Dark Souls III, Star Fox Zero en Mafia III. Verder kiest ook 2K Games ervoor om de nieuwe ip Battleborn al in mei te lanceren. Genoeg aanleiding dus om nu al met een gamespecial te komen, waarin de toptitels van de komende maanden de revue passeren.

32 Uncharted 4: A Thief’s End 36 Lego Dimensions 39 Battleborn 41 Street Fighter V 43 Adam’s Venture: Origins 45 Rollercoaster Tycoon World 46 Koch Media-titels 48 Vooruitblik 2016

01-02-16 12:55

UNCHARTED 4: A THIEF’S END

Uncharted 4: A Thief’s End moet dé game van 2016 worden

Binnenkort verschijnt dan eindelijk Uncharted 4: A Thief’s End. Nadat de release verschillende keren is uitgesteld, is de gameblockbuster nu vanaf 27 april verkrijgbaar. De exclusieve PlayStation 4-titel moet veel nieuwe fans naar de console trekken.

aughty Dog, een van de beste studio’s op het gebied van spektakelgames, maakte naam met de gameserie Crash Bandicoot, die zich vooral richtte op platformfans. Dat de spellenmaker meer noten op zijn zang had, werd bewezen in 2007. Toen verscheen Uncharted: Drake’s Fortune voor de PlayStation 3. Deze game valt het best te omschrijven als een wilde achtbaanrit die qua spektakel en actie niet onderdoet voor een grote Hollywoodblockbuster. Aangezien hoofdpersoon Nathan Drake wel wat weg

EB201602_Uncharted.indd 32

FEBRUARI 2016

heeft van Indiana Jones, was de vergelijking met de bekende fi lms rond Harrison Ford snel gemaakt. Maar alle vergelijkingen ten spijt bewijst de Unchartedserie ook op eigen benen te kunnen staan. Na drie PS3- en twee PS Vitagames verschijnt eind april het slotstuk A Thief’s End. Naughty Dog levert met dit vierde deel opnieuw een huzarenstukje af.

Geen concurrentie Oorspronkelijk zou Uncharted 4: A Thief’s End in het najaar van 2015 verschijnen.

De game werd echter doorgeschoven naar 18 maart 2016, maar ook die datum werd niet gehaald. Op PlayStation Blog meldde Naughty Dog in de laatste week van 2015 dat de verschijningsdatum iets meer dan een maand is uitgesteld. “Met de laatste deadline in zicht realiseerden we ons dat een aantal belangrijke elementen extra ontwikkeltijd nodig heeft.” Sony PlayStations marketingmanager Bernard Groeneveld betreurt dit uitstel, maar begrijpt het wel. “Er was meer tijd nodig om de game te perfectioneren. Natuurlijk is elk uitstel jammer, maar op

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:52:22

SPECIAL

GAMES

deze manier kunnen wij de garantie geven dat Uncharted 4: A Thief’s End dé game van het jaar gaat worden. Een game met de kwaliteit die de miljoenen fans verwachten van de franchise. We hebben goed gekeken naar de reacties van de fans, en die begrijpen het; er is niet negatief op het uitstel gereageerd.” Door de nieuwe releasedatum verschijnt Uncharted 4 vooralsnog zonder enige concurrentie. “Door de jaren heen is deze serie een begrip geworden met een gigantisch trouwe fanbase. Wat we in het verleden hebben gezien is dat de voorgaande releases geen last hebben gehad van games die rondom Uncharted verschenen. PS4-bezitters wachten op deze titel, en dan maakt het niet uit of er wel of geen andere games verschijnen.”

Releasemoment Eind april is geen gebruikelijk releasemoment. Zeker niet voor titels van het kaliber van Uncharted. Die verschijnen namelijk bijna altijd in het najaar, dé periode van grote games en hoge omzetten. Bang dat dit daarom nadelig zal uitwerken voor Uncharted 4 is Groeneveld niet. “Het feit is dat consumenten maar één keer hun geld kunnen uitgeven. In het najaar hebben ze heel veel keuze. In en rondom april beduidend minder. Of we het momentum van het najaar gaan missen? Dat denk ik niet. Dit is een blockbuster, een geliefde IP. Een titel die leeft bij de doelgroep.’’

Emoties De nieuwe Uncharted is heel belangrijk voor het PlayStation-platform. “Onze

fi rst-party line-up van 2015 is niet de geschiedenis ingegaan als beste en grootste ooit, en we waren afgelopen jaar dan ook blij met alle constructieve third-party samenwerkingen (Destiny: The Taken King, Call of Duty: Black Ops III en Star Wars: Battlefront) die we hebben gehad. Met A Thief’s End hebben we weer een eigen blockbuster van het niveau dat je van de platformhouder mag verwachten. Uncharted 4 laat zien wat er nu allemaal mogelijk is op PlayStation 4. Combineer dat met de kracht van Naughty Dog, en je hebt een fantastische titel.” De ontwikkelaar liet met de vorige Uncharted-games al zien technische vooruitgang te kunnen combineren met een bijzondere vertelstijl. Iets wat vooral bij de

Visitekaartje Begin oktober bracht Sony Computer Entertainment Uncharted: The Nathan Drake Collection uit. Dit bevatte de PS4remakes van Uncharted: Drake’s Fortune, Uncharted 2: Among Thieves en Uncharted 3: Drake’s Deception. Groeneveld wil geen cijfers geven, maar zegt dat de verzamelbox het “volgens verwachtingen heeft gedaan”. “De resultaten waren goed. Voor ons was het belangrijk om Drake voor te stellen aan al die mensen die de afgelopen twee jaar een PlayStation 4 hebben gekocht. De fans kregen de oude games in een nieuw jasje. Daarnaast was deze collectie het perfecte visitekaartje voor de grote groep PlayStation 4-bezitters die nog niet zo bekend waren met de reeks. Ook niet onbelangrijk was dat

'We hebben goed gekeken naar de reacties van de fans, en zij begrijpen het uitstel' Bernard Groeneveld, marketingmanager Sony PlayStation vorige Naughty Dog-game (The Last Of Us) goed naar voren kwam. “Die titel werd geroemd vanwege het realistisch neerzetten van de karakters. Spelers leefden echt met de hoofdpersonen mee. Hierdoor ontstond een bijzondere game-ervaring. Dat komt natuurlijk ook terug in Uncharted 4: A Thief’s End. Qua gameplay is het echter toegankelijker. Het is interessant om te zien hoe Naughty Dog het opnieuw voor elkaar heeft gekregen om emoties uit te beelden.”

The Nathan Drake Collection dé perfecte ‘momentumbouwer’ was voor A Thief’s End. Natuurlijk is Uncharted 4 speelbaar zonder kennis van de vorige delen. Maar heb je dat wel, dan maakt dat de ervaring enkel rijker.”

Marketing Op het moment van schrijven is Sony Computer Entertainment druk bezig de laatste stappen van de marketingcampagne af te ronden. ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Uncharted.indd 33

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:52:36

UNCHARTED 4: A THIEF’S END

EB201602_Uncharted.indd 34

FEBRUARI 2016

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:52:57

SPECIAL

GAMES

Het is echter nog te vroeg om het complete plan wereldkundig te maken. Groeneveld licht al wel een tipje van de sluier op. “Uncharted 4: A Thief’s End is voor ons de grootste fi rst-party titel van het jaar. Het is dan ook logisch dat wij die op marke-

tinggebied zwaar gaan ondersteunen en heel breed gaan. We beginnen met een stevige pre-ordercampagne, die online via paid media(partnerships), eCRM en onze owned media-platformen zoals playstation.com en de PlayStation BeneluxFacebookcommunity aangejaagd zal worden, zowel richting de fysieke retail als

de PlayStation Store. Rondom de daadwerkelijke release start een fi kse mediacampagne op onder meer televisie. Het doel is om nog meer mensen naar Uncharted 4 te trekken. Tegelijkertijd is dit natuurlijk een game waar mensen een PlayStation 4 voor kopen. Die groep willen we dan ook via specifieke marketingactiviteiten bereiken.” Bij de vorige Uncharted lanceerde Sony een eigen magazine, ‘Drake’. Groeneveld wil nog niets zeggen over de speciale acties rond de nieuwe campagne, maar meldt wel dat er een aantal ‘mooie, bijzondere en spraakmakende dingen’ op stapel staat. Rondom de release wordt daar meer over bekend. “Voor

'Interessant hoe Naughty Dog opnieuw emoties heeft weten uit te beelden' Bernard Groeneveld, marketingmanager Sony PlayStation zowel de software- als de hardwaredoelstellingen is dit een heel belangrijke titel voor Sony Computer Entertainment.” De pre-ordercampagne start begin februari. Consumenten die intekenen op Uncharted 4: A Thief’s End krijgen bij de release extra digitale content voor de game.

Lange adem In tegenstelling tot de reguliere triple Agames, die het vaak van de eerste twee weken moeten hebben, verwacht Sony Computer Entertainment voor Uncharted 4 een beduidend langer verblijf in het schap. “Dat zagen we ook bij The Nathan Drake Collection. Natuurlijk is er altijd die veertiendagenpiek, veroorzaakt door de fans die de game direct willen hebben. De verzameling is daarna echter tot na de feestdagen een ‘steady seller’ geweest, en doet het nog steeds goed.” Uncharted 4 zal niet enkel rondom de release worden ondersteund, maar gedurende het hele jaar, met ‘always on’ marketingondersteuning. Met Uncharted 4: A Thief’s End zet Sony Computer Entertainment weer een klapper van formaat in de markt. Een game met de potentie om weer hele volksstammen richting de winkel te trekken. De platformhouder doet er dan ook alles aan om van deze release iets speciaals te maken. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Uncharted.indd 35

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:53:04

WARNER BROS. INTERACTIVE ENTERTAINMENT

LEGO Dimensions blijft relevant De Benelux kan uitkijken naar de marktbrede release van LEGO Dimensions op 18 maart. Warner Bros. Interactive Entertainment lanceert zijn eerste toys to lifegame als een compleet nieuw product. Met nieuwe uitbreidingsets en een nieuwe marketingcampagne.

n de eerste helft van 2015 kondigden Warner Bros. Interactive Entertainment, TT Games en The LEGO Group een nieuw project aan: LEGO Dimensions, een game die interactieve gameplay combineert met fysieke LEGO-steentjes. Na Skylanders en Disney Infi nity was er een nieuwe speler in het toys to life-genre. Het unieke van de nieuwe franchise is dat deze niet wordt beperkt door één onderwerp. Warner wist een aantal indrukwekkende licenties te 36

FEBRUARI 2016

EB201602_Warner_BROS_IE.indd 36

strikken voor een LEGO Dimensionsavontuur. In de game (en de uitbreidingssets) maken onder meer karakters en werelden uit DC Comics, The Lord Of The Rings, The LEGO Movie, The Wizard Of Oz, Scooby Doo, The Simpsons, Portal, LEGO Ninjago en Back To The Future hun opwachting.

Gefaseerde release LEGO Dimensions is het grootste project van Warner Bros. Interactive

Entertainment ooit. Het spel verscheen voor PlayStation 4, PlayStation 3, Xbox One, Xbox 360 en Wii U, en telde naast de standaard set verschillende uitbreidingen. Gezien de productiecapaciteit koos het management in Burbank voor een beperkte wereldwijde release. De Benelux viel daar in eerste instantie buiten. Salesdirecteur Dolf Hartman: “Oorspronkelijk zou de game vorig najaar enkel verschijnen in Amerika, Engeland, Frankrijk, Duitsland,

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:18:52

SPECIAL

GAMES

s Denemarken en Australië. Omdat zowel de LEGO-games als het LEGO-speelgoed in de Benelux zo succesvol zijn, mede dankzij het sterk ontwikkelde speelgoedkanaal, is het ons uiteindelijk toch gelukt het project naar de Benelux te halen. Door beperkingen in productiecapaciteit hebben we gekozen voor een gefaseerde release, startend met de Blokker-groep. Het bedrijf koos voor een zogeheten soft launch, waarbij een marktbrede release aanstaande was.”

gelijke angel weg door te onderstrepen dat retailers het niet moeten zien als een ‘oude release’. “De titel is nog steeds relevant, en blijft dat minstens tot het einde van dit jaar. LEGO Dimensions is een langetermijnproject. Sinds de release verschenen er iedere twee maanden uitbreidingsets. Sets met aansprekende namen als Back To The Future en Doctor Who. Ook al stap je als retailer later in, er verschijnt nog genoeg nieuwe content.”

Langetermijnproject

Vertrouwen

Warner is inmiddels klaar om LEGO Dimensions in de gehele Benelux uit te brengen. De game is vanaf 18 maart overal verkrijgbaar. Hartman haalt gelijk een mo-

Warner Bros. Interactive Entertainment heeft het volste vertrouwen in een marktbreed succes voor LEGO Dimensions. Dat vertrouwen wordt gesterkt door de ver-

koopresultaten tijdens de soft launch. “Al snel werd duidelijk dat consumenten naast de basisgame heel veel team packs en level packs kochten. Veel meer dan we uiteindelijk hadden verwacht. Daarnaast zagen we dat de doelgroep voor LEGO Dimensions niet stopt bij ouders met kinderen. Ook veel volwassenen hebben de game omarmd. Ik denk dat een belangrijke factor wordt gevormd door de aansprekende licenties waarmee we werken.” Hartman wil geen aantallen noemen, wel vertelt hij op welk systeem LEGO Dimensions het populairst is. “PS4 was bij de eerste worp veruit het meest populair, maar ook de PlayStation 3 en Wii U deden het boven verwachting goed.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Warner_BROS_IE.indd 37

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:19:15

AVAILABLE 03-05-16 PROVISIONAL

© 2014 Necromonger, LLC. Gearbox & the Gearbox Software logos are registered trademarks, and Battleborn is a trademark, all used courtesy of Gearbox Software, LLC. All rights reserved. Battleborn is published and distributed by 2K. 2K and the 2K logo are registered trademarks of Take-Two Interactive Software, Inc. in the U.S. and other countries and used here under license. “2” and “PlayStation” are registered trademarks of Sony Computer Entertainment Inc. “Ø” is a trademark of the same company. All other marks are property of their respective owners.

EB201602_Advertenties6.indd 38

29-1-2016 13:33:50

SPECIAL

GAMES

Innovatief actie-epos

Gearbox Software is een van de meest vernieuwende ontwikkelaars ooit. De gamemaker was onder meer verantwoordelijk voor Borderlands, een shooter die het genre op zijn kop zette. Voor Battleborn heeft de ontwikkelaar alles uit de kast gehaald.

e afgelopen jaren zijn de genrelijnen binnen de game-industrie steeds vager geworden. Een actiegame is tegenwoordig vaak een opeenstapeling van shooteren role play-elementen in een wereld die altijd in verbinding staat met het internet. Een van de games die de grenzen van het genre verlegde, was Borderlands. Gearbox Software verpakte dit actie-epos in een kleurig en modern jasje. Het resultaat was een baanbrekende game. Gearbox Software legt met zijn nieuwste project Battleborn de lat weer een stuk hoger.

25 hoofdpersonen Battleborn is geen alledaagse shooter. De game kent maar liefst vijfentwintig unieke hoofdpersonen. Elk met een eigen persoonlijkheid, unieke wapens en krachten. De personages moeten samen werken om de laatste ster van het heelal te beschermen tegen een mysterieuze kwade kracht. Om als overwinnaar uit de bus te komen moet de speler elk type personage en wapen benutten. Van cyborg-havikmensen en samurai-vampiers tot spierbundels met miniguns. Gevechten gaan gepaard met

spektakel, explosies en meerdere speelmogelijkheden. Zo is er een uitgebreide storymodus, die alleen of met tot vijf anderen in co-op splitscreen of online gespeeld kan worden en een zogeheten competitieve multiplayer. Bij laatstgenoemde kunnen tien spelers het tegen elkaar opnemen in

Met Battleborn legt Gearbox de lat weer een stuk hoger 5-tegen-5 online matches met drie verschillende speltypes. Alle ervaringspunten, of ze nu verdiend zijn in Battleborns verhaalmodus of in de competitieve multiplayer, dragen bij aan de Character Rank van personages en aan de Command Rank van je spelersprofiel.

Golden Skin Pack Nog voor de release kan de consument al uitkijken naar de eerste kennismaking met Battleborn. 2K Games start na-

melijk binnenkort met een bèta. Op dit moment is de exacte datum hiervan nog niet bekend. Bij de lancering van de test start 2K Games met een uitgebreide preorder actie. Consumenten die Battleborn vooraf bestellen, ontvangen op de dag van release een zogeheten Golden Skin Pack. Daarnaast start rondom de releasedatum een grote marketingcampagne. Hiervoor zet 2K online, televisie, social en bioscoopreclame in. Jean-Paul Hardy, marketing- en pr-manager 2K Games Benelux: “Battleborn is de volgende grote ip van Gearbox Software. De ontwikkelaar heeft goed gekeken naar de verschillende stijlen binnen het shooteren moba (multiplayer online battle arena)genre en voegde daar de bekende Gearbox Software-stijl aan toe. Het resultaat is Battleborn. Deze titel verdient en krijgt een grote campagne. Dit is een fantastische game die de kenmerkende kwaliteiten van de ontwikkelaar (actie, zwarte humor, verscheidenheid) combineert tot een bijzondere game voor een groot publiek.” Battleborn is vanaf 3 mei verkrijgbaar voor PlayStation 4, Xbox One en pc. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Take_Two.indd 39

FEBRUARI 2016

01-02-16 12:32

ADV_EB Global Distributie SFV.indd 1 EB201602_Advertenties3.indd 40

20-01-16 00:06 29-1-2016 13:33:56

SPECIAL

GAMES

Street Fighter 5 richt zich op oude én nieuwe fans Street Fighter is de moeder van alle fighting games. Toen Capcom in 1987 het eerste deel uitbracht, zette het daarmee de standaard binnen het genre. 29 jaar later verschijnt deel vijf: groter, spectaculairder en laagdrempeliger dan ooit.

treet Fighter is een kwaliteitslabel binnen het vechtgenre, het is niet meer weg te denken uit de hedendaagse gamewereld. Naast de vier hoofdgames verschenen er door de jaren heen verschillende uitstapjes met exotische namen als Alpha en EX. Op 16 februari voegt Capcom met Street Fighter 5 een nieuw hoofdstuk toe aan dit succesverhaal. Het gaat op alle fronten om een bijzonder project. Niet in de laatste plaats vanwege het feit dat de game gemaakt werd in samenwerking met Sony Computer Entertainment. Het is dus niet gek dat SF 5 als exclusieve titel voor het PlayStationplatform verschijnt. Midden februari kunnen ook pc-gamers zich onderdompelen in de wereld van SF 5. Bijzonder is dat zij ook de strijd kunnen aangaan met consumenten die op PS4 spelen.

Toegankelijk In de Benelux wordt Street Fighter 5 in de markt gezet door Global Distributie,

dat in 2015 zijn 20-jarig jubileum vierde. Marketingmanager Mário Gonçalves noemt het nieuwste deel de overtreffende trap. “Dit is een bewezen en klassieke licentie. Ook al heb je de serie niet eerder gespeeld, je kent Street Fighter ongetwijfeld. Met het nieuwste deel richten we ons op de immens grote fanbase die de franchise al jaren ondersteunt, en op de nieuwe

Voor de marketingcampagne zet de distributeur in op online. “En dan vooral op YouTube en Twitch; dat zijn de media waar onze doelgroep verblijft”, aldus Gonçalves. “Daarnaast gaat e-sport ook een belangrijk onderdeel worden. Street Fighter 5 is een uitstekende game voor deze tak van sport. Het is spannend en de kijkers kunnen meeleven.” Vorig jaar deed het gametoernooi

'Alles wijst erop dat SF 5 de standaard voor het complete vechtgenre gaat zetten' spelers. SF 5 is namelijk de meest toegankelijke in de reeks. Welk niveau je ook hebt, je krijgt de complete Street Fighter-ervaring. De game is zowel geschikt voor beginners als voor de die-hardfans. Daarnaast zijn de graphics fantastisch. Street Fighter zag er nog nooit zo goed uit.”

Marketing Global Distribution is juni vorig jaar begonnen met de marketing rondom Street Fighter 5. Tijdens de E3 werd de game voorgesteld aan de gamepers. Daarna zijn er verschillende momenten gecreëerd waarop de media de nieuwste versie van de game kregen gepresenteerd.

Capcom Pro Tour Nederland aan. Street Fighter-spelers konden hier een plaats winnen voor de fi nale tijdens de PlayStation Experience 2015.

Volste vertrouwen Global heeft een speciale arcadekast laten ontwikkelen in de stijl van Street Fighter, met een PS4 onder de motorkap, waarop consumenten de game kunnen spelen. Deze arcadekast is beschikbaar voor retail. De distributeur wil deze na de fysieke release inzetten. Gonçalves heeft het volste vertrouwen in Street Fighter 5. “Dit is waar de achterban al jaren op wacht. De reacties na de besloten testperiode in januari waren unaniem positief. Alles wijst erop dat SF5 de standaard voor het complete vechtgenre gaat zetten. Het is niet voor niets dat Street Fighter de moeder van alle vechtgames wordt genoemd, een reputatie die Street Fighter 5 meer dan waar maakt.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Global_Distributie.indd 41

FEBRUARI 2016

01-02-16 12:16

EB201602_Advertenties31.indd 42

29-1-2016 13:35:23

SPECIAL

‘Adam’s Venture: Origins heeft geen concurrentie’

GAMES

Nederland is sinds jaar en dag een actieve speler op de wereldwijde gameontwikkelmarkt. Een van de bekendste independents is Vertigo Games. De ontwikkelaar is bekend van onder meer Adam’s Venture. Uitgever Soedesco zet dit voorjaar de remake in de markt.

orig jaar kocht Soedesco voor 600.000 euro de volledige rechten van de franchise van Vertigo Games. De uitgever liet weten grote plannen te hebben met de serie. Adam’s Venture verscheen in 2009 als een episodische puzzel-avonturengame voor pc. Er verschenen drie delen, die wereldwijd succesvol waren. In het najaar van 2015 verscheen Adam’s Venture: Chronicles, een bundeling van de drie episodes voor PlayStation 3. Executive manager Hans van Brakel noemt de release een perfecte manier om Adam’s Venture opnieuw te introduceren. Van Brakel: “De serie was met 120.000-130.000 verkochte episodes een succes.

De doelgroep was bekend met de franchise. Door de eerste drie afleveringen te bundelen konden we deze opnieuw in de markt zetten. Dat is goed gelukt. De PS3-versie was ook een mooi opwarmertje voor de release van de PS4- en Xbox One-configuraties, die eind maart verwacht worden.”

Compleet nieuwe game In tegenstelling tot de PlayStation 3-versie zijn de games voor de huidige generatie consoles volledig onder handen genomen. Van Brakel: “Het is een compleet nieuwe game geworden. Grafisch ziet Adam’s Venture: Origins er fantastisch uit. Daarnaast zijn er gameplay-elementen, puzzels en zelfs dialogen toegevoegd. Dit is geen snel gemaakte remake, zelfs voor de doorgewinterde fan is de nieuwe game interessant.”

Jong en oud Adam’s Venture draait om hoofdpersoon Adam, een stoere avonturier uit de jaren twintig, die constant op zoek is naar antieke en archeologische voorwerpen en plaatsen. De gameplay is een mix van avontuur en puzzels, een genre dat je niet vaak meer tegenkomt in het gameschap. “Wij zien dit als een moderne variant op Indiana Jones. Een spannend spel voor jong en oud”, aldus Van Brakel. “Het mooiste is dat er geen

concurrentie is. Er zijn geen andere games in dit genre. Dit is geen veredelde thirdperson shooter, maar een pure adventuregame met mooie en intelligente puzzels.” Door deze insteek verwacht de executive manager dat Adam’s Venture: Origins een breed publiek zal aanspreken. “Wij mikken niet enkel op de spelers die de drie originele delen op pc speelden. Deze titel is uitermate geschikt voor mensen die niet per se heel grote gamers zijn.”

Wereldwijd Als eigenaar van de franchise zet Soedesco Adam’s Venture wereldwijd in de markt. Hiervoor werkt het samen met onafhankelijke partners. Vanaf eind maart is de game overal verkrijgbaar, van NoordAmerika tot Brazilië en van Azië tot het Midden-Oosten en natuurlijk Europa. Soedesco is op dit moment nog druk bezig met de exacte invulling van de marketingplannen. “We zitten ongeveer twee maanden voor de release, en in die tijd is er nog een hoop te vertellen rondom de game. Voor de eigenlijke campagne zullen we een mix van de bekende marketingmogelijkheden inzetten. Wij geloven heilig in het succes van Adam’s Venture: Origins. Dit is een bijzondere game die een groot publiek moet bereiken.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Soedesco.indd 43

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:23:13

RELEASE BEGIN MAART

Voor meer informatie stuurt u een mail naar mark.huijmans@mindscape.nl of judith.monfrooij@mindscape.nl Advertentie.indd 1 EB201602_Advertenties7.indd 44

27-01-16 10:30 29-1-2016 13:33:15

SPECIAL

GAMES

Terugkeer van een succesvolle franchise

Met meer dan een miljoen verkochte exemplaren in de Benelux is Rollercoaster Tycoon een onvervalste evergreen. Mindscape zet dit voorjaar het vervolg Rollercoaster World in de markt. Een klassieke game met een moderne insteek.

p 12 april 1999 verscheen het eerste deel van de pc-game Rollercoaster Tycoon in Europa. Gamers konden hierin hun eigen attractiepark ontwikkelen, de virtuele bezoekers tevreden houden en tegelijkertijd de fi nanciën en het personeel managen. Rollercoaster Tycoon werd een groot succes en kreeg verschillende uitbreidingen en vervolgen. Negen jaar na het laatste deel brengt Mindscape in maart Rollercoaster World uit: een nieuwe game, met moderne graphics, veel nieuwe mogelijkheden, maar met de bekende Rollercoaster-sfeer.

'Dit is de Rollercoaster Tycoon voor de moderne tijd' is onze boodschap.” Huijmans doelt hiermee niet alleen op de (uitstekende) grafische kwaliteit van de game, maar ook op de social media features van Rollercoaster World. “Spelers kunnen hun eigen

Social media features Mindscape-directeur Mark Huijmans noemt Rollercoaster Tycoon “een van de grootste pc-franchises ooit”. Huijmans: “In Nederland alleen al zijn er meer dan een miljoen stuks over de toonbank gegaan. Als je de downloads daarbij optelt, schat ik dat Rollercoaster Tycoon 1,5 miljoen keer verkocht is. Het potentiële publiek voor Rollercoaster World is dan ook heel erg groot. Wij gaan die naamsbekendheid gebruiken om het nieuwe deel in de markt te zetten.

creaties en parken op een eenvoudige manier delen met de rest van de wereld. Er zijn dus heel veel manieren om in contact te komen met het nieuwste deel.”

Gelokaliseerd Om de doelgroep voor Rollercoaster World nog breder te maken heeft de ontwikkelaar een nieuwe bouw-engine ontworpen. Hierdoor zijn attractieparken

nog makkelijker te maken. Ook aan de fans van het eerste uur is gedacht. De ‘ouderwetse’ uitgebreide en gedetailleerde manier van bouwen is namelijk ook opgenomen in deze game. Mindscape start in februari met een uitgebreide marketingcampagne, waarbij het zwaartepunt op pr en media zal liggen. “We zijn nu een groots pr-plan aan het uitwerken. Daarnaast is er een samenwerking met IGN Benelux. Je moet dan niet denken aan enkel een advertentie of een take-over, maar een compleet traject met een Roller-coaster World-masterclass, video’s en presentaties. Daarnaast zal de game een plek krijgen in alle bekende retail-folders en gaan we radiospotjes inzetten.” De game is voor de Nederlandse release compleet gelokaliseerd en is speelbaar in onder andere het Engels, Frans, Duits en Nederlands. Met Rollercoaster World heeft Mindscape een potentieel zeer succesvol product in handen. Een uitstekende manier voor het bedrijf om zich opnieuw aan de markt te presenteren als game-uitgever. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Mindscape.indd 45

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:20:08

KOCH MEDIA

Diversiteit centraal in line-up Koch Media Koch Media zet ook in 2016 de koers van de afgelopen jaren voort. Voor het eerste halfjaar staat een viertal bekende namen op stapel. Titels die opvallend veel van elkaar verschillen. Diversiteit lijkt dan ook hĂŠt toverwoord voor Koch Media in 2016.

es jaar na de opening van het Koch Media kantoor in Nederland is het bedrijf een niet weg te denken speler in de vaderlandse game-industrie. Het assortiment van het Duitse bedrijf groeide de afgelopen jaren fl ink. De naam Koch Media staat inmiddels gelijk aan een gezonde mix van blockbusters en bijzondere nicheproducten. Deze komen of uit eigen keuken, via de uitgeeftak Deep Silver, of via distributiedeals zoals recent met Codemasters. Ook dit jaar is dit de mix die de distributeur gebruikt. Voor het eerste halfjaar van 2016 staan vier uiteenlopende gametitels op stapel: een fi rst person

shooter (Homefront: The Revolution), een side scrolling platformer (Mighty No. 9), een rallygame (Dirt Rally) en een strategygame (Total War: Warhammer). Koch Media begon in 1994 als distributeur en zette zichzelf in 2002 ook op de kaart als uitgever. Sinds dat jaar zijn er onder het eigen label Deep Silver al meer dan 200 titels uitgegeven. Om het portfolio extra uit te breiden, bemachtigde Koch in 2013 onder meer de rechten van zowel de Saints Row- als de Metro-franchise van THQ. Een jaar later nam het de Crytek-titel Homefront over. Een solide basis om ook dit nieuwe jaar op verder te bouwen.

Revolutie Want die laatste titel, waarvan het origineel uit 2011 stamt en waarin zich een doemscenario ontvouwt waarin Noord-Korea in 2027 de VS binnenvalt, krijgt onder de vlag van Deep Silver op 20 mei een vervolg. Homefront: The Revolution, ontwikkeld door de eigen Dambuster Studios, is de grootste release van 2016 voor Deep Silver. De game speelt zich twee jaar na de gebeurtenissen uit het origineel af. De VS is voor een groot deel in handen van de Greater Korean Republic (GKR), die haar hoofdkwartier in Philadelphia vestigt. De bevolking gaat gebukt onder het juk van

DIRT RALLY

FEBRUARI 2016

EB201602_Koch_Media.indd 46

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:22:45

SPECIAL

GAMES

HOMEFRONT: THE REVOLUTION

de Korean People’s Army, die met harde hand het dagelijks leven bepaalt. Als speler sluit je je aan bij het verzet, met als doel het ont ketenen van een revolutie, om het tij te keren. Koch Media omschrijft de game als volgt: “Homefront is een sterk verhaal gedreven shooter, maar speelt zich af in een open wereld waarin jij als speler zelf bepaalt hoe je de revolutie (en het verzet) ontketent. De boeiende achtergrond van een bezet Amerika is gebleven; dit sprak veel mensen aan in het vorige deel.” Dambusters’ gamedirector Hasit Zala liet zich in januari ontvallen dat de singleplayer campagne ruim 30 uur duurt. Ook zal de game beschikken over een zogenoemde Resistance Mode: een online co-op spelvariant, waarin je met maximaal vier spelers verschillende missies kunt doorlopen die aansluiten op het verhaal uit de singleplayer. Homefront: The Revolution is vanaf 20 mei te koop voor PS4, Xbox One en pc, maar verschijnt op 11 februari al in een exclusieve gesloten bètaversie voor Xbox One. Koch Media: “De gesloten bèta is voor ons een belangrijk moment om te luisteren naar feedback van spelers en zo de multiplayer te perfectioneren.”

Verfijnd door feedback Een andere belangrijke titel die door Koch Media wordt gedistribueerd, is de Codemasters-titel Dirt Rally. Het is de eerste rallygame na het meer arcade-achtige Dirt: Showdown uit 2012, en focust zich op een meer authentieke rallyervaring. Het spel kwam op 7 december van vorig jaar uit

voor de pc, terwijl de PS4-, Xbox One- en pc-versies gepland staan voor 5 april van dit jaar. Codemasters stelde al in april van 2015 een vroege testversie van de game beschikbaar in het Early Access-programma op Steam, waarna het team achter Dirt Rally zoveel mogelijk feedback uit de com-

siefiguren. Uitgever Sega sloot in 2012 een partnership met ‘tabletop’-specialist Games Workshop en sindsdien is de game in ontwikkeling. Total War: Warhammer wordt het eerste deel uit een volledige Warhammer-trilogie en moet volgens Koch Media ‘zowel Warhammer-

De naam Koch Media staat gelijk aan een mix van blockbusters en bijzondere nicheproducten munity verzamelde. Dit om de uiteindelijke versie zo goed mogelijk te verfijnen. Naast veel positieve geluiden – zo werd de game geroemd om zijn realisme - bleek ook dat er een enorme vraag was naar een consoleversie. Daar werd gehoor aan gegeven; consolebezitters kunnen in het voorjaar aan de slag met de game.

Van historie naar fantasie Waar dit voorjaar ook mee aan de slag kan worden gegaan, is de tiende game uit de Total War-franchise: Total War: Warhammer. Het is de eerste keer in de historie van de reeks – die alweer 16 jaar meegaat – dat wordt afgeweken van een geschiedenisthema. Waar de speler in voorgaande edities historische veldslagen in onder meer het oude Rome en Japan uitvocht, daar is het nu het Warhammeruniversum dat als achtergrond dient voor de typische turn-based gevechten die de reeks kenmerken. Een universum dat wordt bevolkt door monsters, krijgers, orcs, dwergen, draken en andere fanta-

liefhebbers als fans van de Total War-reeks en fantasieliefhebbers in het algemeen aanspreken’.

Crowdfunding De vierde game die Koch Media dit jaar – waarschijnlijk – gaat uitbrengen, is het Kickstarterproject Mighty No. 9. ‘Waarschijnlijk’, omdat de game in zijn ontwikkeling vaker te kampen heeft gehad met vertraging. Software- en netwerkproblemen zorgden ervoor dat de originele sidescrolling platformgame (die uit moet komen op Microsoft Windows, OS X, Linux, PlayStation 3, PlayStation 4, Xbox 360, Xbox One, Wii U, PlayStation Vita en de Nintendo 3DS) tot driemaal toe werd uitgesteld. De release staat nu gepland voor ‘lente 2016’. De game is volgens Koch Media uniek, omdat het ‘het eerste crowd funded gameproject uit Japan is’. Ook niet onbelangrijk: de titel wordt geproduceerd door Keiji Inafune, de man achter de NESklassieker Mega Man. Mighty No. 9 is daar dan ook sterk op geënt. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Koch_Media.indd 47

FEBRUARI 2016

1-2-2016 11:22:46

Vooruitblik 2016: de grote namen van dit jaar Het gamejaar 2016 gaat vlammend van start, zoals blijkt uit de vorige pagina’s. Een aantal grote potentiele klappers volgt elkaar in hoog tempo op. Dit jaar verschijnt er echter nog veel meer moois. Games die een groot publiek aanspreken en voor een snelle kassa-aanslag zorgen. We nemen alvast een voorschot op de komende maanden.

Maffia III De klassieke openwereldserie Maffia keert dit najaar terug. Dit keer is het verhaal gesitueerd in het broeierige New Orleans. In 1968 keert een Vietnam-soldaat terug naar de VS. Hij is vastbesloten om wat van zijn leven te maken, maar belandt in het criminele circuit. De aankondigingstrailer van Maffia III gooide vorig jaar hoge ogen vanwege de realistische graphics en de sfeer. DISTRIBUTEUR: TAKE TWO INTERACTIVE/2K GAMES PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC RELEASE: NAJAAR

Deus Ex: Mankind Divided De nieuwste Deus Ex-game speelt zich twee jaar na de gebeurtenissen in het vorige deel Human Revolution af. Het is 2029 en Jensen sluit zich aan bij een eenheid die is gespecialiseerd in het uitschakelen van technologisch aangepaste terroristen. Het nieuwste deel in de cyberthrillerserie belooft hightech-actie en moderne, indrukwekkende graphics.

DISTRIBUTEUR: KOCH MEDIA PLATFORM: PS4, XBOX ONE RELEASE: 23 AUGUSTUS

Mortal Kombat XL Mortal Kombat XL is een uitgebreide versie van Mortal Kombat X. De consument ontvangt niet alleen de game, maar ook alle eerder verschenen digitale content. Het gaat om extra personages als de Xenomorph uit Alien, Leatherface uit The Texas Chainsaw Massacre, Trilborg, Bo’Rai Cho, Goro Predator, Jason Voorhees, Tremor en Tanya. Daarnaast bevat Mortal Kombat XL nieuwe skins voor bestaande personages.

DISTRIBUTEUR: WARNER BROS INTERACTIVE ENTERTAINMENT PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC RELEASE: 3 MAART 48

FEBRUARI 2016

EB201602_Opening_gamespecial.indd 48

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

01-02-16 12:15

SPECIAL

GAMES

Horizon Zero Dawn

Doom

Mirror’s Edge Catalyst

De Nederlandse ontwikkelaar Guerrilla levert in 2016 opnieuw een huzarenstukje af. De futuristische actiegame Horizon Zero Dawn speelt zich af in een post-apocalyptische wereld waar de mensheid nagenoeg is uitgeroeid. Bewapend met pijl en boog probeert Aloy in deze woeste setting te overleven. Terwijl ontwikkelaar Guerrilla voor Killzone vooral donkere, onheilspellende kleuren gebruikte, is voor Horizon Zero Dawn een breder kleurenpalet gebruikt. Iets wat overigens niet ten koste gaat van de actie.

Bethesda Softworks blaast dit jaar de klassieke licentie Doom nieuw leven in. De ingrediënten zijn hetzelfde gebleven: grote wapens, nog grotere explosies en veel heel veel duivelse tegenstanders. Het verhaal speelt zich af op Mars, waar de UAC Corporation symbolen heeft ontdekt die demonen de hel uit loodsen. Het is aan de speler om dit te stoppen. De game is speelbaar als singleplayer en natuurlijk in verschillende multiplayermodes. Via de game editor Doom SnapMap is het mogelijk om zelf content te creëren en te delen.

In 2008 verscheen de eerste Mirror’s Edge. Dit was een bijzondere, onalledaagse game ontwikkeld door DICE, de studio die verantwoordelijk was voor de diverse Battlefield-games. De game werd geroemd om het concept en de gelikte graphics. En nu is er een vervolg. Wederom speelt freerunner Faith de hoofdrol. Haar speelveld is de stad Glass, die tot in detail te verkennen is. Zowel het free running-gedeelte als de gevechten worden weergegeven vanuit een fi rst person view.

DISTRIBUTEUR: SONY COMPUTER ENTERTAINMENT

DISTRIBUTEUR: BETHESDA SOFTWORKS

DISTRIBUTEUR: ELECTRONIC ARTS

PLATFORM: PS4

PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

RELEASE: NAJAAR

RELEASE: EERSTE HELFT VAN HET JAAR

RELEASE: 27 MEI

Quantum Break

Star Fox Zero

Dark Souls III

De makers van Max Payne en Alan Wake komen met een compleet nieuwe gamebeleving. Quantum Break moet de lijn tussen gameplay en televisie vervagen. De game gebruikt een episodische serie (met echte beelden) om het verhaal te vertellen. Quantum Break gaat over de mogelijkheid om tijd te kunnen verbuigen om zo de wereld te manipuleren. Voor zowel de televisieserie als de game is er gebruikgemaakt van ‘echte’ acteurs, onder wie Shawn Ashmore (X-Men) en Aiden Gillen (Game Of Thrones).

De Wii U krijgt er in de eerste helft van 2016 een sciencefictiongame van jewelste bij. Star Fox Zero maakt dan zijn debuut op de Nintendo-console. De serie verscheen op het Super Nintendo Entertainment Systeem en groeide uit tot een klassieker. Star Fox Zero behoudt het nostalgische gevoel en voegt daar de nieuwe speelmogelijkheden van de Wii U aan toe. Oorspronkelijk zou de game in 2015 verschijnen. Het ontwikkelteam had echter meer tijd nodig om het ‘gevoel van ontdekking’ te versterken.

Dark Souls III is het sluitstuk van de in 2011 gestarte trilogie. Het laatste deel is ouderwets moeilijk en dat is gelijk ook de enige overeenkomst met zijn voorgangers. Dark Souls III is groter, uitgebreider, beter en grafisch indrukwekkender dan ooit. De vertrouwde gameplay, die bestaat uit epische gevechten, is gelukkig niet aangepast. Dark Souls III is bedoeld voor de core-gamers. Bandai Namco zet verschillende edities in de markt.

DISTRIBUTEUR: MICROSOFT

DISTRIBUTEUR: NINTENDO

DISTRIBUTEUR: BANDAI NAMCO ENTERTAINMENT

PLATFORM: XBOX ONE

PLATFORM: WII U

PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

RELEASE: 4 APRIL

RELEASE: 22 APRIL

RELEASE: 12 APRIL WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201602_Opening_gamespecial.indd 49

FEBRUARI 2016

01-02-16 12:15

FOTOMOMENT

FIFA-actie van IGN Benelux en T-Mobile Op zondag 31 januari namen FIFA pro-spelers, BN’ers en YouTubers (Koen Weijland en Steffan ‘Pwnage’ Tabara, Yarasky, Ali B, John de Wolf, LuckyGraafNL, Coen Swijnenberg, Timo Mangelaars, Brownie, Youri Mulder, Sander Lantinga en FCRoelie) het tegen elkaar op in FIFA 16. Het toernooi, dat in rijdende T-Mobile-bussen werd gespeeld, was live te volgen via IGN Twitch en de websites van T-Mobile, Radio 538, Tweakers en IGN Benelux. De wedstrijden werden gehost door IGN’s Ward Geene en van live commentaar voorzien door Evert ten Apel.

FOTO: FABIAN SCHULTING

FEBRUARI 2016

EB201602_Fotomoment.indd 50

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

1-2-2016 11:40:49

JOIN US OR BECOME THEM X C O M . C O M

©1994–2016 Take-Two Interactive Software, Inc. Take-Two Interactive Software, Inc., 2K, Firaxis Games, XCOM, XCOM 2, and their respective logos are trademarks of Take-Two Interactive Software, Inc. Unreal® Engine, Copyright 1998-2015, Epic Games, Inc. All other marks and trademarks are the property of their respective owners. All rights reserved.

EB201602_Advertenties8.indd 51

28-1-2016 16:26:34

NAAR DE GELIJKNAMIGE BESTSELLER VAN THOMAS ROSENBOOM

★★★★

‘SCHITTEREND’ NRC HANDELSBLAD

★★★★

‘VERBLUFFEND GOED’ NU.NL

★★★★

‘VAN INTERNATIONALE ALLURE’ VPRO GIDS

SPECIAL EDITION DVD EN BLU-RAY

4gt

VANAF 24 MAART VERKRIJGBAAR OP DVD, SPECIAL EDITION DVD EN BLU-RAY & VOD

PubliekeWerken_EntBusiness_210x297.indd 1 EB201602_Advertenties9.indd 52

28-01-16 11:44 28-1-2016 16:27:13