

























































20.000 bezoekers per maand
Oplage 7.000+ stuks
MAGAZINES
ChannelConnect Maart 2025
ChannelConnect Mei 2025
ChannelConnect Juli 2025
ChannelConnect September 2025
ChannelConnect Oktober 2025
ChannelConnect Januari 2026
DOSSIERS
Telecom & UC Dossier 2025
Security & Privacy Dossier 2025
Datacenters & Cloud Dossier ‘25/’26
FOCUS*AVE
• Special: Healthcare
• Security | Telecom | Datacenters & Cloud
• Special: Duurzaamheid in IT
• Security | Telecom | Datacenters & Cloud
• Security | Telecom | Datacenters & Cloud
• Special: Network & infrastructuur
• Security | Telecom | Datacenters & Cloud
• Telecom | Datacenters & Cloud
• Security | Telecom
REDACTIONELE FOCUS*AVE
• Telecom & Unified Communication
• Cyber & Datasecurity
• Datacenters & Cloud
*Naast de bovenstaande thema’s is er, zoals altijd, ook ruimte binnen de algemene redactie om de eigen
& Cloud Dossier 2025
Het laatste ICT-nieuws op alle devices
uit te lichten.
Arnold is hoofdredacteur van ChannelConnect
Reageren? Mail naar arnold.lefebre@imediate.nl
Jaarbeurs Utrecht vormt van 8 tot en met 10 april het decor van de vakbeurs Zorg & ICT, waar zorgprofessionals samenkomen om te praten over de nieuwste technologische innovaties. In een sector die kampt met personeelstekorten, stijgende werkdruk en een toenemende zorgvraag, wordt technologie vaak gezien als de oplossing. Maar is dat terecht? En belangrijker nog: hoe zorgen we ervoor dat de mens centraal blijft staan?
De zorgsector is een complexe wereld waarin digitalisering geen luxe meer is, maar een noodzaak. Elektronische patiëntendossiers, AI-gestuurde diagnostiek en zorg op afstand zijn slechts enkele voorbeelden van innovaties die de sector transformeren. AI kan patronen herkennen die artsen misschien over het hoofd zien, gepersonaliseerde data maken zorg op maat mogelijk en cybersecurity beschermt gevoelige patiëntinformatie. Maar technologie is slechts een middel; de echte uitdaging zit in de integratie ervan in de dagelijkse praktijk.
Dit jaar introduceert Zorg & ICT een nieuw evenement: Zorg & HR. Een logische stap, want technologie kan nog zo innovatief zijn, zonder voldoende en gemotiveerd personeel wordt de zorg niet beter. Slimme HR-oplossingen, zoals efficiënte personeelsplanningen en e-learning tools, kunnen bijdragen aan een duurzame en aantrekkelijke werkomgeving.
Interessant is ook het onderdeel ‘Heart of Health’, waar jonge bedrijven een podium krijgen om hun ideeën te presenteren. Hier ontstaat de zorg van de toekomst. Innovatie komt namelijk niet alleen uit grote organisaties, maar juist ook van kleine spelers die nieuwe wegen durven in te slaan.
Toch blijft de vraag: hoe zorgen we ervoor dat technologie ondersteunend blijft aan de mens? Zorg draait uiteindelijk om menselijke interactie, empathie en vertrouwen. De kunst is om technologie zo in te zetten dat het de zorgprofessional ontlast, in plaats van vervangt. Want pas als zorg en ICT écht hand in hand gaan, plukken zowel patiënten als zorgverleners de vruchten van digitale vooruitgang. Technologie kan veel, maar laten we ervoor zorgen dat de dokter straks geen software-update nodig heeft voordat hij of zij een patiënt kan helpen…
Ik wens je veel leesplezier met deze editie van ChannelConnect! Zien we elkaar in Jaarbeurs Utrecht tijdens Zorg & ICT?
22
DE IT-SECURITYUITDAGINGEN VAN 2025
De IT-securitywereld evolueert razendsnel door technologische vooruitgang en een steeds verfijnder dreigingslandschap. Uit rapporten van instituten als Gartner, Forrester en de bevindingen van aanbieders van security-oplossingen destilleren we de 10 meest opvallende ontwikkelingen.
36
OP AFSTAND BESTUURBARE DUURZAAMHEID
De transitie naar duurzame energie vraagt om slimme technologie. Betronic, Quatt en Odido Business bundelden hun kennis om hybride warmtepompen slimmer en e ciënter te maken, dankzij communicatie via het mobiele netwerk.
54
Zorg & ict staat ook dit jaar volledig in het teken van technologische innovatie binnen de zorgsector. Audrey Wilschut, clustermanager Public, benadrukt dat de belangrijkste uitdagingen in de zorgsector, zoals personeelstekorten en digitalisering, centraal staan.
10
KASEYA OVER AI IN IT-BEHEER Nadir Merchant, General Manager IT Operations Products bij Kaseya, deelde tijdens het Connect Localevenement zijn visie te delen over hoe AI IT-beheer fundamenteel kan veranderen en wat de langetermijnimpact ervan zal zijn op de sector.
Scan de QR-code om je aan te melden voor de nieuwsbrief of ga naar onze website. Volg ons ook op:
Scan de QR-code om je aan te melden voor de nieuwsbrief of ga naar onze website. Volg ons ook op:
SPECIAL NETWORK & INFRASTRUCTURE
INTEGRATIE PSTN EN CLOUDGEBASEERDE UC-PLATFORMS
DSTNY
MKB – IT EXPERT PANEL
CISCO & COMSTOR
RNT RAUSCH
NAAS-MODEL STEEDS
BETRONIC, QUATT EN ODIDO BUSINESS
POPULAIRDER
VERTIV
WATCHGUARD & CYGLASS
EN RNT RAUSCH
ZORG & ICT 2025
ORDIGINAL
F.A.I.B.E.R. KLIPPA SPENDCONTROL LANCOM
ILIONX EN UNISERVER
INTEROPERABILITEIT
PARTNERPROFIEL: KNOWORRIES
AI IN HET MKB
PARTNERPROGRAMMA-UPDATE
NIEUW IN HET KANAAL
PERSONALIA
ACHTER DE SCHERMEN: YONATHAN MUNOZ
ChannelConnect is hét platform voor de IT-dienstverlener met focus op het mkb. ChannelConnect informeert zijn lezers dagelijks via het magazine, de Dossiers, de website ChannelConnect.nl, de e-mailnieuwsbrief en via de sociale mediakanalen.
ChannelConnect is hét platform voor de IT-dienstverlener met focus op het mkb. ChannelConnect informeert zijn lezers dagelijks via het magazine, de Dossiers, de website ChannelConnect.nl, de e-mailnieuwsbrief en via de sociale mediakanalen.
In 2025 verschijnt het magazine zes keer, waarvan drie Dossiers met de onderwerpen Telecom & UC, Security & Privacy en Datacenter & Cloud. Rond deze onderwerpen worden de zogenoemde Grotetafelgesprekken georganiseerd.
In 2024 verschijnt het magazine vier keer. Daarnaast brengen we vier keer een Dossier uit met de onderwerpen Datacenter & Cloud, Telecom & UC, Security & Privacy en Cloudtransformatie. Rond deze onderwerpen worden de zogenoemde Grotetafelgesprekken georganiseerd.
ADRES iMediate BV
Arendstraat 33b 1223 RE Hilversum
ADRES iMediate BV Arendstraat 33b 1223 RE Hilversum Telefoon: 035 646 5800 redactie@channelconnect.nl
Telefoon: 035 646 5800 redactie@channelconnect.nl
UITGEVER
Joost Driessen
UITGEVER
Joost Driessen
HOOFDREDACTEUR
Arnold le Fèbre
HOOFDREDACTEUR
Arnold le Fèbre
EINDREDACTIE
Marcel Debets
EINDREDACTIE
Marcel Debets
WEBREDACTIE
Arnold le Fèbre, Cas Spiertz
WEBREDACTIE
Arnold le Fèbre, Marcel Debets
REDACTIE & MEDEWERKERS
Mels Dees, Cas Spiertz, Marcel Debets
REDACTIE & MEDEWERKERS
VORMGEVING & DTP
Michiel van Blommestein, Eric Cordes, Mels Dees, Cas Spiertz, Hans Steeman, Martijn Vet
Tim van den Berg
MANAGER CLIENT SERVICES
COVER FOTOGRAFIE
Laura Vermeulen
Marie Kerez
ART DIRECTION
ADVERTENTIE- EXPLOITATIE
Rik van den Berg
Tarik Lahri (tarik.lahri@imediate.nl)
VORMGEVING & DTP
Tim van den Berg, Martin Wolber
Mitchel van der Heide (mitchel.vanderheide@imediate.nl)
COVER FOTOGRAFIE
Jasper Bosman
DRUK
Vellendrukkerij BDU, Barneveld
ADVERTENTIE- EXPLOITATIE
Tarik Lahri (tarik.lahri@imediate.nl)
Mitchel van der Heide (mitchel.vanderheide@imediate.nl)
DRUK
Vellendrukkerij BDU, Barneveld
CHANNELCONNECT IS EEN UITGAVE VAN:
CHANNELCONNECT IS EEN UITGAVE VAN:
ChannelConnect mag niet worden gereproduceerd, geheel noch gedeeltelijk, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de uitgever. ChannelConnect is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. ChannelConnect is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. ChannelConnect behoudt zich het recht voor om ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren.
Lezersservice
Voor onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief kunt u zich (gratis) aanmelden via de website: www.channelconnect.nl Hier kunt u dagelijks terecht voor nieuws, achtergronden, marktcijfers, opinie en video-interviews. Voor het wijzigen van adresgegevens en/of overige vragen kunt u contact opnemen met onze abonnementen-administratie via: redactie@channelconnect.nl of 035 646 5800 ChannelConnect, ISSN 2211-825X
ChannelConnect mag niet worden gereproduceerd, geheel noch gedeeltelijk, zonder schriftelijke toestemming vooraf van de uitgever. ChannelConnect is niet aansprakelijk voor eventuele onjuistheden in deze uitgave. ChannelConnect is niet verantwoordelijk voor handelingen van derden, welke mogelijkerwijs voortvloeien uit het lezen van deze uitgave. ChannelConnect behoudt zich het recht voor om ingezonden materiaal zonder kennisgeving vooraf geheel of gedeeltelijk te publiceren. Lezersservice Voor onze wekelijkse e-mail nieuwsbrief kunt u zich (gratis) aanmelden via de website: www.channelconnect.nl Hier kunt u dagelijks terecht voor nieuws, achtergronden, marktcijfers, opinie en video-interviews. Voor het wijzigen van adresgegevens en/of overige vragen kunt u contact opnemen met onze abonnementen-administratie via: redactie@channelconnect.nl of 035 646 5800 ChannelConnect, ISSN 2211-825X
Elke werkdag is op channelconnect.nl het actuele nieuws uit het IT-kanaal te lezen. Schrijf je daar ook in voor onze gratis nieuwsbrief.
Microsoft trekt in mei stekker uit Skype
Hoewel Microsoft het nog niet o cieel heeft aangekondigd, lijkt het einde van Skype in zicht. In de recentste Skype-versie is code ontdekt die erop wijst dat de applicatie vanaf mei niet langer beschikbaar zal zijn. Gebruikers worden doorverwezen naar Microsoft Teams om hun gesprekken voort te zetten.
Skype werd in 2003 gelanceerd en groeide uit tot een van de populairste communicatiediensten ter wereld. In 2011 nam Microsoft het platform over voor 8,5 miljard dollar, maar dat bedrag is nooit terugverdiend. Sindsdien heeft Microsoft meerdere keren geprobeerd Skype nieuw leven in te blazen, onder meer door functies als Skype Clips toe te voegen en recent nog door Copilot-integratie en het verwijderen van advertenties. Ondanks deze inspanningen heeft Microsoft zich steeds meer gefocust op Teams, dat oorspronkelijk werd gebouwd op de basis van Skype, maar inmiddels een geheel eigen koers vaart.
Cisco gaat 1,5 miljoen EU-burgers trainen in digitale vaardigheden
Netwerk- en securitybedrijf Cisco heeft op het Europees Forum voor Werkgelegenheid en Sociale Rechten opnieuw aangekondigd de ontwikkeling van digitale vaardigheden in Europa te willen ondersteunen. Cisco kondigde plannen aan om tegen 2030 1,5 miljoen burgers uit de Europese Unie te trainen in digitale basisvaardigheden. Daarnaast streeft Cisco ernaar om 5.000 docenten te trainen in de nieuwe competenties die professionals nodig hebben om aan de slag te gaan met AI, cyberbeveiliging, data science en de digitale transformatie van de industrie. Om de ambities te realiseren, krijgt de Networking Academy een centrale rol. Het is een van langstlopende opleidingsprogramma’s ter wereld.
“Cisco is vastberaden om samen met de EU en onze onderwijspartners de talenten op te leiden die we voor een digitale toekomst met AI nodig zullen hebben,” zei CEO van Cisco Chuck Robbins. “Dit nieuwe initiatief versterkt onze samenwerking om sterk en vaardig personeel te trainen dat Europa’s digitale transformatie en AI-doelstellingen kan realiseren.”
Digital Realty en SURF hosten eerste quantumcomputer in Nederland
Digital Realty slaat de handen ineen met SURF, de IT-coöperatie van Nederlandse onderwijs- en onderzoeksinstellingen, om de eerste quantumcomputer in Nederland te hosten. Deze computer komt te staan in Digital Realty’s AMS17 datacenter, gevestigd op het Science Park in Amsterdam. De quantumcomputer, die medegefinancierd wordt door het EuroHPC JU-programma, wordt door SURF direct naast de bestaande nationale supercomputer Snellius geplaatst, die ook in het AMS17 datacenter van Digital Realty is gehuisvest. Deze geïntegreerde opzet stelt naar verwachting onderzoekers, bedrijven en studenten in staat om gebruik te maken van unieke, hybride mogelijkheden die zowel quantum- als traditionele supercomputertechnologieën combineren.
Techleap: ‘Groei Nederlandse techsector hapert’ Ondanks het belang van technologisch ondernemerschap voor een concurrerende economie hapert de groei van het Nederlandse tech-ecosysteem. Dat blijkt uit het State of Dutch Tech-rapport van Techleap, dat in februari werd gepresenteerd.
Met name de afname in nieuwe start-ups en het gebrek aan Nederlandse investeerders in grote investeringsrondes zijn zorgwekkende trends in het afgelopen jaar. Ook het aantal Nederlandse start-ups dat doorgroeit tot scale-up blijft laag.
Techleap stelt dat gerichte maatregelen noodzakelijk zijn als onderdeel van een ambitieus beleid om bij te dragen aan toegang tot start-upfinanciering en talent. De hervorming van het ‘Employee Stock Option Plan’ (ESOP, aandelen-
‘Samenwerking cruciaal om krapte in IT-sector te bestrijden’
Drie op de vier werkgevers in de IT-sector heeft moeite met het invullen van vacatures, vooral voor functies als softwareontwikkelaar en systeembeheerder. Dit blijkt uit een onderzoek dat SEO Economisch Onderzoek in samenwerking met NLdigital heeft uitgevoerd.
Volgens het onderzoek heeft 74% van de werkgevers in de IT-sector moeite met werving, waarbij bij 20% meer dan de helft van de vacatures langer dan zes maanden openstaat.
De grootste uitdagingen liggen bij een gebrek aan geschikte kandidaten, concurrentie binnen de sector en de hoge salariseisen van potentiële werknemers.
Werkgevers worden aangespoord om wervingsstrategieën te moderniseren, zoals het benadrukken van leergierigheid boven diploma’s in vacatureteksten en het versneld doorstromen van junior personeel. Ook wordt een sterker gebruik van technologie en investeringen in eigen scholingsprogramma’s aanbevolen.
regeling voor medewerkers) en flexibele arbeidsinzet worden als voorbeelden in het rapport genoemd. Ook roept Techleap op tot meer Europese samenwerking via een pan-Europese start-up-entiteit.
Nederlandse techbedrijven haalden in het afgelopen jaar €3,1 miljard aan durfkapitaal binnen. Dat is een stijging van 47% ten opzichte van een jaar eerder. In Europa toonden start-up-investeringen juist een neerwaartse trend (-5%). Nederland komt daarmee op een vierde plek terecht, na het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Frankrijk. Opvallend is de prominentere rol van Europese investeerders in grotere investeringsrondes. Nederlandse investeerders hielden de hand juist op de knip: zij vertegenwoordigen slechts 15% van het opgehaalde durfkapitaal (voorheen 61%).
Hackers sneller dan bedrijven
Organisaties doen er gemiddeld 92 dagen over om een kwetsbaarheid te identificeren en te verhelpen. Dit blijkt uit een onderzoek van cybersecuritybedrijf Hadrian. Tegelijkertijd voorspelt Hadrian dat organisaties in 2025 niet binnen 92 dagen, maar binnen enkele uren op een cyberaanval moeten reageren. Uit de analyse bleek dat 50 procent van de organisaties gemiddeld 53 dagen nodig had, 30 procent 190 dagen en 10 procent 208 dagen. Daar tegenover staat dat de Time to Exploit (TTE), de tijd tussen het moment dat hackers een kwetsbaarheid ontdekken en het moment dat ze hier misbruik van maken, volgens Hadrian verder daalt. Hadrian voorspelt dat hackers in 2025 binnen enkele dagen – of zelfs uren – misbruik maken van kwetsbaarheden.
De TTE slinkt vooral omdat cybercriminelen AI en andere automatisering inzetten bij cyberaanvallen. Zij gebruiken voornamelijk open-source innovaties en grote taalmodellen (Large Language Models), zoals ChatGPT en Gemini.
57%
Werknemers bezorgd over betrouwbaarheid AI
Uit een onderzoek van Pegasystems Inc blijkt dat werknemers positief zijn over het gebruik van AI-agents op de werkvloer. Toch heerst er ook bezorgdheid over de betrouwbaarheid en kwaliteit van deze technologie, wat de brede adoptie ervan zou kunnen vertragen. Volgens het onderzoek staat 57% van de werknemers open voor het gebruik van AI-agents, en maakt 58% hier al gebruik van. Vooral het automatiseren van saaie en repetitieve taken wordt gewaardeerd (41%), net als het verminderen van tijdverlies bij het zoeken naar informatie (36%) en het snel samenvatten van vergaderingen (34%). Deze voordelen maken AI aantrekkelijk, vooral bij taken waar mensen weinig toegevoegde waarde ervaren. Toch blijven zorgen een rol spelen.
Bijna een derde van de respondenten maakt zich zorgen over de kwaliteit van AI-gegenereerd werk (33%) en vindt dat AI menselijke intuïtie en emotionele intelligentie mist (32%). Daarnaast twijfelt 30% aan de nauwkeurigheid van antwoorden die door AI worden gegenereerd.
Chipfabrikant Nvidia profiteert van AI-boom De Amerikaanse chipfabrikant Nvidia heeft in 2024 uitzonderlijk goede resultaten behaald. De omzet is vorig jaar meer dan verdubbeld tot 130,5 miljard dollar (124,5 miljard euro). De nettowinst nam nog sterker toe en steeg met bijna 150 procent tot 73 miljard dollar. Dat blijkt uit de recent gepubliceerde jaarcijfers.
De groei van het bedrijf wordt vooral gestuwd door de wereldwijde race tussen technologiebedrijven om steeds krachtigere AI-modellen te bouwen. Tegelijkertijd nam de verkoop van grafische kaarten voor gaming, een markt waarin Nvidia oorspronkelijk groot werd, juist af.
Sinds vorig jaar leverthet bedrijf de Blackwell-chipserie dat de verdere evolutie van AI moet ondersteunen. Volgens CEO Jensen Huang is de vraag naar deze nieuwe technologie enorm en heeft het bedrijf de productie van supercomputers met deze chips aanzienlijk opgeschroefd.
Eerder dit jaar ontstond er onzekerheid op de financiële markten door de lancering van DeepSeek, een AI-chatbot ontwikkeld door een Chinese partij. De prestaties van deze technologie bleken vergelijkbaar met die van gevestigde Amerikaanse modellen zoals ChatGPT, maar tegen veel lagere kosten.
Odido Business levert klantcontactoplossing voor mkb
Odido biedt een nieuwe klantcontact-oplossing aan voor de grootzakelijke markt. Via het AI-gedreven Cloud Contact Center van Talkdesk hebben zakelijke gebruikers toegang tot generatieve AI-gestuurde klantoplossingen voor hun klantenservice. Odido werkt hiervoor samen met Evolve IP. “Met Talkdesk bieden we een schaalbare omnichannel Contact Center-oplossing die aansluit bij de behoeften van bedrijven,” vertelt Martijn Teekens, Chief Commercial O cer Enterprise bij Odido Business.
ORdigiNAL launching partner Microsoft voor Dragon Copilot
Value-added distributeur ORdigiNAL heeft een wereldwijde samenwerking met Microsoft aangekondigd voor de lancering van Dragon Copilot, een AI-gestuurde oplossing ontworpen om klinische workflows te verbeteren. Als Microsoft-partner richt ORdigiNAL zich op het leveren van technologie die de gezondheidszorg e ciënter moet
‘Gemiddelde kosten datalekken stijgen tot 4,88 miljoen dollar’
De kosten van cyberaanvallen blijven stijgen, met een gemiddelde van 4,88 miljoen dollar voor een datalek in 2024. Dit blijkt uit nieuw onderzoek van cybersecurityplatform KnowBe4. Vooral kleine en middelgrote bedrijven worden onevenredig zwaar getro en door cyberaanvallen, zo blijkt uit het rapport.
Naast de directe verstoringen vormen juridische kosten, boetes en reputatieschade een steeds groter deel van de rekening. Het rapport legt de nadruk op de steeds belangrijker wordende relatie tussen cyberbeveiliging en cyberverzekeringen. Verzekeraars kijken steeds strikter naar de beveiligingsmaatregelen van bedrijven bij het bepalen van premies en dekking. Volgens KnowBe4 zijn organisaties die investeren in continue security awarenesstrainingen voor hun medewerkers minder kwetsbaar voor cyberaanvallen.
maken, processen wil vereenvoudigen en clinici ondersteunen in het verbeteren van patiëntenzorg. Dragon Copilot integreert met elektronische patiëntendossiers (EPD’s) en biedt functies om gegevens te creëren, samen te vatten, te doorzoeken en te analyseren binnen de workflow van de arts.
Zoom en Mitel lanceren AIcommunicatie-oplossing
Zoom Communications en Mitel introduceren een hybride cloudoplossing die Zoom Workplace en Zoom AI Companion integreert met Mitels communicatieplatformen.
Met dit initiatief willen de bedrijven inspelen op de toenemende vraag naar hybride UC-oplossingen. Het biedt organisaties de mogelijkheid om telefonie en samenwerkingsfunctionaliteiten te combineren. De samenwerking tussen de bedrijven, richt zich op een gefaseerde uitrol van integraties met Mitel-platformen, waaronder OpenScape Voice, MiVoice Business en later MiVoice 5000 en MX-ONE.
De oplossing biedt bedrijven mogelijkheden om over te gaan naar de cloud, waarbij bestaande Mitel-apparaten en -software blijven functioneren. Zoom’s AI Companion ondersteunt gebruikers bij contentcreatie, prioritering en samenwerking. De integratie maakt het mogelijk om gesprekken direct op te schalen naar Zoomvergaderingen en gebruik te maken van tools als Zoom Docs en Whiteboard. Mitel-apparaten zoals de OpenScape CP en Mitel 6900-serie zijn gecertificeerd voor Zoom Phone.
Onlangs vond het Connect Local-evenement van Datto en moederbedrijf Kaseya plaats. In congrescentrum Spant! in Bussum kregen IT-dienstverleners een exclusieve inkijk in de AI-strategie van Kaseya. Nadir Merchant, General Manager IT Operations Products bij Kaseya, was aanwezig om zijn visie te delen over hoe
AI IT-beheer fundamenteel kan veranderen en wat de langetermijnimpact ervan zal zijn op de sector. ChannelConnect sprak hem uitgebreid daarover.
Tekst: Marcel Debets
De manier waarop IT wordt beheerd, heeft in de afgelopen jaren een ingrijpende transformatie ondergaan. Waar IT 15 jaar geleden vooral draaide om werkstations, servers en basisfunctionaliteiten zoals remote control en back-up, is de rol van IT vandaag de dag cruciaal voor het functioneren van vrijwel alle bedrijven.
De complexiteit is toegenomen, met IT-professionals die dagelijks schakelen tussen tientallen tools van verschillende leveranciers. Dit leidt tot inefficiëntie en een grotere kans op menselijke fouten.
Nadir Merchant ziet AI als een kans om deze uitdagingen aan te pakken door automatisering en intelligentie toe te voegen aan IT-beheer. “AI stelt ons in staat om op manieren te innoveren die zonder deze technologie onmogelijk zouden zijn,” zegt hij. “Bij Kaseya zijn we ervan overtuigd dat een geïntegreerd en geautomatiseerd IT-platform de sleutel is tot efficiënter beheer.”
Merchant trekt een parallel tussen de ontwikkeling van AI en eerdere disrup-
tieve technologieën zoals het internet. Hij vergelijkt de huidige fase van AI met het vroege internet in de jaren negentig. “Toen het internet opkwam, zagen we in eerste instantie toepassingen zoals e-mail en statische websites. Dit waren revolutionaire innovaties, maar ze veranderden nog niet direct ons dagelijks leven,” legt hij uit. “Het duurde tot de jaren 2000, met de opkomst van Web 2.0 en mobiel internet, voordat het echt een integraal onderdeel van ons bestaan werd.”
Volgens Merchant is AI nu op een vergelijkbaar punt. “We zien indrukwekkende toepassingen, zoals generatieve AI en machine learning in IT-beheer, maar de echte revolutie zal zich over de komende tien jaar laten zien. De manier waarop we AI vandaag de dag inzetten, is nog maar het begin.” Hij voorspelt dat AI binnen enkele jaren net zo alomtegenwoordig zal zijn als internet en mobiele technologie. “Over tien jaar vragen we ons af hoe we ooit zonder AI hebben kunnen werken,” stelde hij. “De integratie van AI
“Een geïntegreerd en geautomatiseerd IT-platform is de sleutel tot efficiënter beheer”
Over Nadir Merchant Merchant heeft ruime ervaring in de IT-sector en bekleedt momenteel de functie van General Manager IT Operations Products bij Kaseya. In deze rol leidt hij de productstrategie en levering van Kaseya’s IT Glue, myITProcess, Autotask en ConnectBooster. Daarnaast is hij Head of Product voor IT Complete, waarmee hij ervoor zorgt dat alle Kaseya-producten naadloos samenwerken, en verantwoordelijk voor Cooper AI, de AI-oplossingen van Kaseya.
Voordat Merchant bij Kaseya kwam, was hij medeoprichter en CTO van IT Glue, dat in 2016 werd overgenomen door Kaseya. Hij heeft een lange staat van dienst in softwareontwikkeling en operationele efficiëntie, en zet zich in om msp’s en IT-teams te helpen hun productiviteit te verhogen. Zijn technische achtergrond en strategische visie maken hem een toonaangevende stem binnen de sector.
In zijn vrije tijd volgt Merchant zijn passie voor mode als eigenaar van House of Bespoke (@houseofbespokemiami) in Miami, een kledingbedrijf dat zich richt op het maken van op maat gemaakte pakken voor mannen en vrouwen.
Na zijn herstel van Hodgkin-lymfoom in stadium IV zet Merchant zich ook gepassioneerd in voor het inzamelen van geld voor kankeronderzoek en zorg. Onlangs haalde hij $38.000 USD op door deel te nemen aan een liefdadigheidsbokswedstrijd met de organisatie Haymakers For Hope. Tijdens hun inaugurele evenement in Miami Beach werd in totaal meer dan $410.000 opgehaald.
in IT-processen wordt de norm en de efficiëntie in de sector kan daarmee drastisch omhoog.”
Drie vormen
Niet alle AI is hetzelfde, volgens Merchant. Hij onderscheidt grofweg drie categorieën van AI, elk met een eigen rol en toepassing binnen IT-beheer. Generatieve AI (zoals ChatGPT en DALL-E) is gericht op het creëren van nieuwe content, zoals tekst, afbeeldingen of zelfs code. “Deze AI-modellen zijn
toepassingen binnen IT-beheer, omdat het helpt bij proactief onderhoud en security. “Cooper Insights maakt hier gebruik van om bijvoorbeeld te voorspellen welke endpoints binnenkort problemen kunnen krijgen of welke tickets waarschijnlijk escaleren.”
Automatiserende AI (AI-gestuurde RPA) is ontworpen om taken volledig zelfstandig uit te voeren, zonder directe menselijke tussenkomst. Merchant noemde dit de ‘stille kracht’ achter veel IT-proces-
“De integratie van AI in IT-processen wordt de norm”
krachtig, maar genereren zonder duidelijke richtlijnen en validatie soms onbetrouwbare of foutieve output. Binnen IT Glue en Autotask wordt generatieve AI daarom vooral ingezet voor gestructureerde taken, zoals het schrijven van SOP’s en het samenvatten van tickets, waarbij het model wordt gevoed met gecontroleerde data.”
Voorspellende AI herkent patronen en doet voorspellingen op basis van historische data. Volgens Merchant is dit een van de meest waardevolle
sen. “Cooper Bots is een voorbeeld van deze aanpak, waarbij AI handelingen uitvoert zoals wachtwoorden resetten, security-instellingen aanpassen of geautomatiseerd reageren op netwerkalerts. Dit zorgt ervoor dat IT-teams zich kunnen focussen op complexere taken in plaats van routinematig werk.” De AI-oplossingen van Kaseya zijn ondergebracht in het Cooper AI-platform, dat bestaat uit drie pijlers: Cooper Insights, Cooper Bots en Cooper Copilot. Deze technolo-
gieën worden al toegepast binnen IT Glue en Autotask en komen uiteindelijk ook naar andere producten binnen het platform van Kaseya. Merchant benadrukte dat AI geen hype is, maar een fundamentele verschuiving in hoe IT-beheer wordt uitgevoerd. “We bevinden ons op een kantelpunt,” zei hij. “AI is geen toevoeging aan bestaande systemen, maar een gamechanger die de kern van IT-processen zal transformeren.” Merchant wees ook op de impact van AI op de werkgelegenheid. Hoewel sommige taken geautomatiseerd zullen worden, ziet hij vooral nieuwe mogelijkheden ontstaan. “AI neemt repetitieve taken over, waardoor IT-professionals zich kunnen richten op strategische en complexe vraagstukken. Dit leidt tot een verschuiving van operationeel naar adviserend IT-beheer.”
Datagedreven optimalisatie
Cooper Insights is bedoeld om ITteams te helpen hun tools efficiënter te gebruiken. De technologie analyseert hoe msp’s de software van Kaseya gebruiken en biedt aanbevelingen om processen te verbeteren. Dit is met name relevant voor IT Glue en Autotask, waar veel functionaliteit vaak niet opti-
“AI is een gamechanger die de kern van IT-processen zal transformeren”
maal worden benut. “IT-professionals hebben simpelweg niet altijd de tijd om alle mogelijkheden van hun software volledig te ontdekken,” legde Merchant uit. “Cooper Insights helpt hen door automatisch verbeterpunten aan te dragen.”
Uit de eerste resultaten blijkt dat 47% van de door Cooper Insights voorgestelde acties daadwerkelijk wordt uitgevoerd door IT-teams. Dit wijst op een hoge mate van relevantie en toepasbaarheid.
Een recente uitbreiding van Cooper Insights is de Smart SOP Generator. Deze tool registreert automatisch de handelingen van een gebruiker in een browser en genereert op basis daarvan een gestandaardiseerde werkinstructie (standard operating procedure of SOP). Dit bespaart technici tijd en zorgt voor consistente documentatie. In de eerste week na de lancering werd de tool al door meer dan 2000 organisaties gebruikt en zijn er 6000 SOP’s gegenereerd.
Daarnaast werkt Kaseya aan diepere integratie van AI binnen monitoring en analytics. Door AI-gestuurde voorspellingen en analyses kunnen IT-teams proactiever handelen en problemen oplossen voordat ze escaleren. De ambitie is om AI niet
alleen reactief in te zetten, maar ook als voorspellend mechanisme voor IT-omgevingen.
RPA en interactieve AI
Terwijl Cooper Insights zich richt op analyse en optimalisatie, is Cooper Bots bedoeld om taken te automatiseren. Dit platform maakt gebruik van Robotic Process Automation (RPA) om processen binnen IT Complete te stroomlijnen. “Als een specifieke gebeurtenis plaatsvindt, zoals een ticket dat wordt aangemaakt of een alarm dat afgaat, kan Cooper Bots automatisch een actie uitvoeren,” aldus Merchant. Dit varieert van het draaien van een script in RMM tot het isoleren van een machine op een netwerk of het wijzigen van wachtwoorden.
Een nieuwe functie binnen Cooper Bots is de implementatie van AIgedreven beveiligingsacties, waarbij verdachte activiteiten automatisch worden gedetecteerd en geanalyseerd. Dit verkleint de kans op security-incidenten en helpt msp’s sneller te reageren op bedreigingen.
Compliance als kans voor msp’s
Een ander belangrijk onderwerp waar AI een rol speelt, is compliance. In de VS bieden steeds meer msp’s
‘Compliance as a Service’ aan. Kaseya speelt hierop in met zijn Compliance Manager, een tool die organisaties helpt om technische en administratieve controles te implementeren en te documenteren. Merchant benadrukte dat regelgeving steeds complexer wordt en dat AI essentieel is om bedrijven te helpen zich snel aan te passen aan veranderende wetgeving. “AI kan compliance vereenvoudigen en automatiseren, waardoor msp’s een nog grotere rol kunnen spelen in risicobeheer en regelgeving.”
Met AI als kernonderdeel van Kaseya’s strategie blijft het bedrijf inzetten op praktische, doelgerichte innovaties die IT-dienstverleners helpen om e ciënter en e ectiever te werken. De ontwikkelingen rondom Cooper AI, IT Glue en Autotask illustreren hoe AI kan bijdragen aan een slimmer en geautomatiseerd IT-beheer. “AI is niet alleen een tool, maar een fundamentele pijler onder de toekomst van IT.” ◾
Voor meer informatie over Datto- en Kaseya-producten, scan de QR-code.
MOBILE WORLD CONGRES 2025
Het Mobile World Congres (MWC) in Barcelona brengt traditiegetrouw de hele telecomwereld bij elkaar. Dat werd begin maart nog maar eens onderstreept door het feit dat de MWC-organisatie de vier CEO’s van wereldwijd opererende providers op één podium kregen. Tekst: Mels Dees | Foto’s: 2025 GSMA / MWC
De topmensen van Orange, Telefonica, T-Mobile en Vodafone analyseerden tijdens het MWC de marktsituatie in Europa en de VS. Ook in dit gesprek, net als tijdens de hele beurs, stond de opmars van AI centraal. AI speelt een rol in het verbeteren van netwerken en het ondersteunen van nieuwe technologieën. In de VS heeft de telecomsector al succes geboekt door consolidatie, wat heeft geleid tot snellere implementatie van 5G en meer innovatie.
Situatie in Europa complex
In Europa is de situatie complexer. De markt is gefragmenteerd door te veel kleine spelers en strenge regelgeving. Een sterkere Europese interne markt zou telecombedrijven in staat stellen om schaalvoordelen te realiseren, waardoor ze meer kunnen investeren in AI en nieuwe technologieën. Dit zou niet alleen de netwerken verbeteren, maar ook de digitale economie in Europa versterken. Het opvallende is dat de providers met geen woord repten over Chinese technologie. Dat was in het verleden wel anders, en dat leidde
Retail in transitie: slimme data en AI als sleutel tot succes
Er was in Barcelona tijdens sessies op de verschillende stands aandacht voor het implementeren van telecommunicatie-innovaties in de praktijk. Zo organiseerde Fujitsu een discussie over de stappen die de retailsector zet.
Bedrijven in de retailsector worden geconfronteerd met uitdagingen op het gebied van duurzaamheid, technologie en regelgeving. Duurzaamheid vereist dat bedrijven niet alleen hun eigen CO₂-voetafdruk meten, maar ook die van hun leveranciers. Tegelijkertijd moeten bedrijven het tempo van technologische innovaties bijhouden, zoals AI, blockchain en quantumcomputing. De verschuiving van omnichannel naar unified commerce maakt het mogelijk om alle kanalen te integreren in één systeem, waarbij klantinformatie, voorraad en prijzen synchroon lopen. Data spelen hierin een cruciale rol, vooral bij personalisatie en de optimalisatie van klantervaringen door middel van AI, zoals chatbots en geavanceerde self-checkouts.
tot een positieve atmosfeer op de stand (de complete centraal gelegen Hal 1, die Huawei voor een groot deel wist te vullen). Voor de internationale pers was er een rondleiding van bijna een uur nodig om alle producten te tonen. Opvallend: Huawei komt terug naar Europa, hun grootste markt buiten China, met smartphones.
De rondleiding begon met de MatePad Pro, een tablet met een 13,2 inch paper-mat display, dat dankzij microscopische gaatjes schittering elimineert, wat gebruik aangenamer moet maken. Vervolgens werd de Mate X-T getoond, een tri-fold smartphone, naar eigen zeggen de eerste van zijn soort. Het toestel heeft een scherm dat bij het openvouwen zo groot is als een kleine tablet. In China draait het op HarmonyOS, terwijl buiten China een versie van Android wordt gebruikt.
Huawei populair in Nederland
Huawei’s wearables, vooral smartwatches, zijn populair in Nederland. Het bedrijf ziet wearables niet alleen als technische apparaten, maar ook als modeaccessoires, wat
blijkt uit hun brede aanbod van stijlen. De nieuwste innovatie is de Watch D2, de eerste smartwatch die medische bloeddrukmetingen kan uitvoeren via een ingebouwde blaaspomp die het bandje oppompt. Uiteraard toonde de fabrikant ook producten voor de zakelijke markt. Opvallend daarbij was dat Huawei de mogelijkheid van Fiberto-the-room nog eens benadrukte. “Daarmee breng je de snelheid van glasvezel naar iedere ruimte in huis,” legde onze gids uit. Een belangrijke innovatie die de fabrikant introduceerde is AI-to-X, een verzamelnaam voor AI-to-Consumers, AI-to-Businesses en AI-to-Homes. Deze reeks oplossingen stelt providers in staat AI-diensten uit te breiden naar nieuwe, specifieke domeinen en bedrijfsgroei te stimuleren. Daarnaast introduceerde Huawei de AI-Centric Networkoplossing, waarmee providers netwerken kunnen bouwen die voldoen aan de hoge eisen van nieuwe AI-toepassingen. Een andere innovatie is AI-powered O&M, waarmee kunstmatige intelligentie wordt ingezet om netwerkbeheer en -onderhoud te transformeren. ◾
In tegenstelling tot de beurs van vorig jaar was er veel minder aandacht voor Wifi 7. Opvallend genoeg waren het vooral twee Duitse fabrikanten die deze technologie centraal stelden: AVM en Lancom. “Bij Wifi 7 zien we nu dat het aantal use cases nu nog relatief gering is,” legde Robert Mallinson, Co-managing Director bij Lancom desgevraagd uit. “Wifi 7 is er op dit moment echt voor high-performance toepassingen, zoals virtual reality en augmented reality (AR) in onder meer de logistiek. We zien als Lancom nu al veel toepassingen met AR-brillen in distributiecentra, waarbij de bril je vertelt welke producten je moet pakken. Ook in combinatie met robots en IoT.” Trots presenteerde hij wel het nieuwste Wifi 7 access-point. “Het interessante is dat de behuizing volledig bestaat uit recyclebare materialen en geen gelijmde onderdelen bevat. Ook de verpakking is 100% recyclebaar en composteerbaar. Daarnaast hebben we Bluetooth 5.0 geïntegreerd, wat belangrijk is voor bijvoorbeeld elektronische schaplabels (ESL) in de retailsector, waar voornamelijk high-end technologie wordt ingezet.”
AVM bracht een andere primeur naar het event, de FRITZ!Box 6860 5G, het eerste outdoor-product van AVM. Deze waterdichte router is bedoeld voor Fixed Wireless Access. Eric van Uden, Manager International Portfolio Development: “Bij een 5Ginternetverbinding heb je hoge frequenties nodig voor snelheid, maar die gaan niet optimaal door muren of ramen. De oplossing? De router buiten plaatsen.” De 5Gantennes zitten in het apparaat, dat op een voet, aan de wand of met een raamsticker bevestigd kan worden.
Het partnerecosysteem kent veel partijen. In elke editie van ChannelConnect belichten we de activiteiten van een IT-dienstverlener. Deze keer is dat Knoworries, een IT-dienstverlener die in 2025 zijn 30-jarig bestaan viert.
Tekst: Mels Dees
Knoworries werd opgericht door Jeroen Komen en was min of meer het gevolg van een lift met een ondernemer. Tijdens een liftavontuur naar een banenbeurs in Amsterdam ontmoette Komen langs de A1 de directeur van Fagerhult, en zo werd hij het pad van de IT ingeduwd. Al snel besefte hij dat zijn affiniteit met IT ook iets voor hemzelf kon opleveren, en ontstond het idee voor zijn eigen bedrijf. “Als we de verhalen mogen geloven, is daar Knoworries uit ontstaan,” zegt Marco Lutters, een van de huidige partners van het bedrijf. In 1997 begon Lutters bij Knoworries als de vierde medewerker. Wat oorspronkelijk een bijbaan naast zijn studie was, werd al snel een fulltime baan. In 2004 verliet Lutters het bedrijf, maar in 2014 werd hij opnieuw benaderd door Komen, die vanuit Australië via Skype liet weten dat hij wilde stoppen met de onderneming. Dit leidde tot een gesprek met Arjen van Ruiten, die inmiddels bij het bedrijf werkte en het wilde overnemen. Zo ontstond een nieuwe directie van Knoworries.
Nadruk op beheer
Knoworries heeft altijd zijn eigen weg gevolgd, met een sterke focus op klantcontact en een unieke bedrijfscultuur. “Meer dan de helft
“Je kunt veel weten, maar zonder een goede klik met de klant is dat niet genoeg”
van ons team bestaat uit supportmedewerkers die direct met klanten werken,” legt Van Ruiten uit. Waar veel IT-bedrijven zich richten op technische processen en grote projecten, legt Knoworries de nadruk op beheer. Dit wordt door klanten gewaardeerd.
Lutters benadrukt dat de bedrijfscultuur net zo belangrijk is als technische kennis. “Je kunt veel weten, maar zonder een goede klik met de klant is dat niet genoeg. Wij zoeken mensen die niet alleen technisch vaardig zijn, maar ook humor en een sociale instelling hebben. Als je geen humor hebt, pas je hier niet,” zegt hij lachend.
Knoworries groeide van een klein team naar een bedrijf met 26 medewerkers. Het bedrijf maakt bewuste keuzes in zijn dienstverlening. “We leveren nog steeds hardware zoals laptops, maar servers doen we al jaren niet meer,” zegt Lutters. “De overstap naar de cloud was voor ons en onze klanten een grote verandering, maar we hebben er volledig op ingezet.”
Een cloud-gedreven onderneming De overstap naar de cloud werd een cruciaal moment voor Knoworries. “Zeven jaar geleden begonnen we met de volledige cloudwerkplek,” vertelt Lutters. “Toen was dat nog
relatief nieuw en spannend, maar nu is het de standaard. Toch komen we bij nieuwe klanten nog regelmatig fysieke servers in de kast tegen.”
De coronacrisis versnelde de adoptie van remote werken. “We hebben tijdens die periode veel bedrijven geholpen met veilige thuiswerkoplossingen,” zegt Van Ruiten. “Projecten werden volledig op afstand uitgevoerd, en veel klanten vonden dat efficiënt en prettig.” Duurzaamheid is een belangrijk thema voor Knoworries. Lutters legt uit: “Microsoft heeft ‘Microsoft’s sustainability commitment’ gelanceerd om datacenters CO2neutraal te maken. Maar wat gebeurt er aan de voorkant? Wij zijn aan de slag gegaan met refurbished laptops en het documenteren van de CO2-footprint van IT-apparatuur. Daarnaast kopen we de aan hun IT gerelateerde CO2-uitstoot van onze klanten af, wat ons echt uniek in Nederland maakt.”
Knoworries werkt uitsluitend met Microsoft-oplossingen. “We zijn Microsoft First,” zegt Van Ruiten. “We gebruiken zoveel mogelijk de functionaliteiten binnen de Microsoft 365-licentie en werken alleen met Azure. Dit zorgt voor een sterke en uniforme IT-omgeving.”
Kinderziektes overwinnen
De al genoemde overgang naar de cloud was niet zonder uitdagingen, maar gelukkig maakte Knoworries die reis al door voordat Corona de wereld trof. De heren herinneren zich de tijd waarin bellen via de cloud en Skype for Business nog in de kinderschoenen stonden.
“We moesten zelf de kinderziektes ondervinden voordat we de oplossingen aan klanten konden bieden,” zegt Van Ruiten.
“Er waren tijden dat we soms onbereikbaar waren. Klanten belden en het werkte niet. We waren misschien een paar stappen te
“De overstap naar de cloud was voor ons en onze klanten een grote verandering, maar we hebben er volledig op ingezet’”
vroeg,” vertelt hij. Deze ‘cloudvrees’ was een groot obstakel. Bedrijven aarzelden om over te stappen naar de cloud, omdat ze niet precies wisten waar hun data werden opgeslagen en de fysieke servers misten. Toch werden deze twijfels op een gegeven moment onhoudbaar. “We kwamen op een punt dat het niet meer te verdedigen was om nog op een server in een datacenter te blijven draaien,” zegt Van Ruiten. Volgens Lutters blijft de cloud in sommige gevallen kostentechnisch een uitdaging, vooral voor bedrijven met veel fysieke servers. “In eerste instantie lijkt on-premise draaien misschien goedkoper, maar de beveiliging in de cloud is ongeevenaard,” legt hij uit. “Bij pentests bij on-premise klanten zien we dat het niet de vraag is óf er ingebroken wordt, maar hoelang het duurt. In de cloud kunnen we veel sneller een veilige omgeving neerzetten.”
Het 30-jarig jubileum van Knoworries in 2025 wordt groots gevierd. Op 1 september vindt het feest plaats in restaurant Down Under te Nieuwegein. “Het is extra bijzonder omdat het restaurant een klant van ons is,” zegt Lutters. Zakelijk gezien kijkt Knoworries met vertrouwen naar de toekomst. “We hebben de juiste mensen op de juiste plekken,” zegt Lutters. “Elk jaar denken we dat we even rust krijgen, maar telkens blijkt het weer een bouwjaar te zijn. En dat is juist wat het zo mooi maakt.” ◾
Generatieve AI heeft in recordtempo de wereld veroverd. Ook binnen het mkb worden ChatGPT, DALL-E en andere tools volop gebruikt. Maar voor IT-dienstverleners en kleinere bedrijven ligt de werkelijke meerwaarde van AI vooral in softwareontwikkeling en het slim benutten van data. Hoe zet je generatieve AI effectief in op deze gebieden? Tekst: Marcel Debets
Generatieve AI is vooral populair geworden door contentcreatie. Tekstbureaus en marketingprofessionals hebben ontdekt hoe je handig gebruik kunt maken van deze tools. En hoewel dat voor veel mkb-bedrijven voldoende reden is om AI te gebruiken, kun je er veel meer mee. Bijvoorbeeld als hulp bij softwareontwikkeling. Met tools zoals GitHub Copilot, AWS CodeWhisperer en ChatGPT kun je code automatisch laten genereren, verbeteren en debuggen. Ontwikkel je software, apps en tools voor je eindklanten, dan heb je deze mogelijkheden vast al ontdekt. Met generatieve AI kun je routinetaken automatiseren en complexe problemen sneller oplossen. Copilot en vergelijkbare platforms geven real-time suggesties, nog tijdens het coderen, gebaseerd op miljoenen regels beschikbare open source-code. De ontwikkelcyclus wordt daarmee korter en het bespaart flink op de kosten. Dit is vooral prettig in het mkb waar capaciteit en budget beperkt zijn.
Praktijkvoorbeelden
Een mkb-softwarebedrijf dat een nieuwe applicatie wil ontwikkelen,
“In plaats van urenlang handmatig code schrijven, helpt AI direct met voorgeprogrammeerde functies”
kan met generatieve AI snel meters maken. In plaats van urenlang handmatig code schrijven, helpt AI direct met voorgeprogrammeerde functies, foutopsporing en optimalisatie van de softwarearchitectuur. Ook bij het testen van code en betaversies kan generatieve AI goede diensten bewijzen. AI doet daarbij voorstellen voor testscenario’s, genereert deze, spoort fouten op en geeft suggesties voor verbeteringen. Hiermee kan zelfs een klein ontwikkelteam efficiënt software maken. Maar daarmee zijn de voordelen nog niet op. Generatieve AI kan ook de bijbehorende technische documentatie maken en aanvullen met instructies voor de klant. Dit versnelt dan weer het implementeren van de software en maakt het onderhouden ervan eenvoudiger.
Waarde halen uit data
Generatieve AI kan ook helpen bij het chocola maken van grote hoeveelheden data. Geen wonder natuurlijk bij een technologie die juist getraind is met grote datasets. Generatieve AI biedt functionaliteit waarmee ook mkb-bedrijven meer waarde kunnen halen uit hun data. Veel mkb-onder-
nemingen verzamelen data, maar worstelen met het effectief analyseren en benutten daarvan. Generatieve AI kan helpen om inzichten te genereren en toegankelijk te maken. Zo kan AI bijvoorbeeld automatisch rapporten genereren uit datasets, waarbij het trends, kansen en risico’s presenteert in begrijpelijke taal. Dat gaat meestal verrassend goed en maakt het voor mkb-bedrijven mogelijk om strategische beslissingen te nemen op basis van hun eigen data, zonder dat daarvoor gespecialiseerde dataprofessionals nodig zijn.
Een concreet voorbeeld is predictive analytics. Er zijn generatieve AI-tools die op basis van de data uit het verleden toekomstige klantbehoeften, omzettrends en operationele bottlenecks kunnen voorspellen. Een productiebedrijf kan zo anticiperen op onderhoud, voorraadbeheer optimaliseren of en verkoopprognoses verbeteren.
‘Anomaly detection’ is een andere klus waar generatieve AI goed in is. Dit wordt natuurlijk al volop ingezet voor cybersecurity of fraudedetectie AI-systemen leren wat normaal gedrag is en genereren waarschuwingen wanneer afwijkingen optreden. Dit is niet per se alleen voor bedrijven van enterpriseomvang interessant. Juist in het mkb, waar vaak geen eigen IT-afdeling is, biedt dit mogelijkheden om criminelen te snel af te zijn, en snel te reageren op potentiële dreigingen.
Begeleiding en advies
Voor de IT-dienstverlener voor het mkb ligt er een belangrijke taak op het gebied van advisering en implementatie. AI-tools lijken weliswaar vaak toegankelijk, maar de praktijk leert dat mkb-bedrijven struikelen over complexiteit, privacy-issues en beveiligingsrisico’s. Je kunt belangrijke adviezen bieden omtrent de selectie van passende AI-plat-
“Voor de IT-dienstverlener voor het mkb ligt er een belangrijke taak op het gebied van advisering en implementatie”
forms voor softwareontwikkeling en data-analyse. De behoefte aan training en begeleiding van medewerkers bij het effectief inzetten van AI is daarnaast iets wat je niet moet onderschatten. AI staat feitelijk nog maar in de kinderschoenen en niet iedereen kan daar al meteen goed mee omgaan. Compliance-vraagstukken en beveiliging van gevoelige data zijn kwesties die op een zeker moment in het traject aan bod (moeten) komen. En last but not least, bij het integreren van AI in bestaande bedrijfsprocessen hebben bedrijven zeker hulp nodig.
Valkuilen vermijden
Generatieve AI houdt voor de nabije toekomst grote beloften in voor het mkb. Maar daarbij moeten de uitdagingen niet onderschat worden. Een van de grootste risico’s is het klakkeloos vertrouwen op gegenereerde resultaten. Zoals iedereen die een chatsessie met een AI-bot heeft gehad al eens heeft gemerkt, spreken ze niet altijd de waarheid. Datzelfde voorbehoud geldt ook voor AI-gegenereerde software en data-inzichten. Je ontkomt er niet aan om deze kritisch te beoordelen op nauwkeurigheid en betrouwbaarheid.
Concreet betekent dit dat je een belangrijke rol speelt in het bewust maken van klanten van de mogelijkheden én de beperkingen. Zet kritische controlemechanismen op en implementeer procedures voor kwaliteitscontrole. ◾
De IT-securitywereld evolueert razendsnel door technologische vooruitgang en een steeds verfijnder dreigingslandschap. Uit rapporten van instituten als Gartner, Forrester en de bevindingen van aanbieders van security-oplossingen destilleren we de 10 meest opvallende ontwikkelingen. Tekst: Mels Dees
1
Toename van AI-gedreven cyberaanvallen
Cybercriminelen maken steeds vaker gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) om zwakke plekken in systemen te identificeren, aanvallen te automatiseren en detectie te omzeilen. Deepfake-technologie wordt bijvoorbeeld gebruikt voor social engineering-aanvallen zoals CEO-fraude. AI-bots kunnen bovendien enorme hoeveelheden gegevens analyseren en gerichte aanvallen plannen, wat de effectiviteit en schaal van cyberaanvallen vergroot. Hier staat echter tegenover dat AI ook een steeds belangrijkere rol speelt bij de verdediging tegen cyberaanvallen.
2
Verdere opkomst van ransomwareas-a-service (RaaS)
Ransomware blijft een lucratieve dreiging en in 2025 zal de professionalisering van ransomware-as-a-service (RaaS) doorgaan. Criminele groepen bieden kant-en-klare ransomwarekits aan andere kwaadwillenden, waardoor zelfs minder technisch onderlegde aanvallers ransomwareaanvallen kunnen uitvoeren. Deze aanvallen richten zich niet alleen op het versleutelen van gegevens, maar ook op het stelen en openbaar maken van gevoelige informatie om bedrijven extra onder druk te zetten. De uitdaging voor leveranciers en resellers is dat deze laagdrempelige vorm van cybercriminaliteit een heel snelle respons vereist.
Zero Trust Architecture (ZTA) zal in 2025 een standaardbeveiligingsmodel zijn. Dit model gaat ervan uit dat geen enkele entiteit, intern of extern, standaard te vertrouwen is zonder verificatie. Dit betekent meerlagige authenticatie, contextafhankelijke toegangs-
controle en microsegmentatie om risico’s te minimaliseren. Vooral hybride werkplekken en cloud-gebaseerde infrastructuren profiteren van deze aanpak. Het consequent toepassen van Zero Trust betekent overigens ook dat de interne organisatie van m(s)sp’s aan de eisen van Zero Trust moet voldoen.
Phishing en social engineering blijven in 2025 de meest effectieve methoden voor cybercriminelen om toegang te krijgen tot systemen. Aanvallers gebruiken steeds geavanceerdere technieken, zoals gepersonaliseerde spear phishing-aanvallen, waardoor traditionele beveiligingsmaatregelen minder effectief zijn. Regelmatige training en bewustwordingscampagnes blijven cruciaal om werknemers te wapenen tegen deze bedreigingen. De zwakte van de menselijke factor is daarmee een van de redenen om voor een Zero Trust-beveiligingsstrategie te kiezen.
De snelle groei van IoT-apparaten brengt nieuwe risico’s met zich mee. Veel IoT-apparaten, van slimme camera’s tot robotstofzuigers en van industriële sensoren tot medische apparatuur, hebben zwakke beveiligingsmaatregelen. Hackers kunnen deze apparaten kapen voor botnet-aanvallen of om toegang te krijgen tot bredere netwerken. Bedrijven zullen hun IoT-beveiliging moeten versterken door netwerksegmentatie en strengere authenticatieprotocollen. Partners kunnen een belangrijke rol spelen bij het agenderen van dit thema en het actief updaten en monitoren van devices.
Belangrijke rol voor partners
De genoemde IT-securitytrends laten zien dat cyberdreigingen complexer en verfijnder worden. Cybercriminelen maken gebruik van AI, ransomware-as-a-service en deepfake-technologie om aanvallen effectiever te maken. Tegelijkertijd ontwikkelen bedrijven sterkere beveiligingsmaatregelen, zoals Zero Trust Architecture, om deze bedreigingen het hoofd te bieden.
Het zijn de msp’s en mssp’s die de business van hun eindklanten kennen en vanuit dat perspectief de meest optimale verdediging kunnen adviseren en implementeren om incidenten zoveel mogelijk te voorkomen. Ook kunnen ze, na een onverhoopt succesvolle cyberaanval, ervoor zorgen dat de bedrijfsvoering van hun klant zo min mogelijk te lijden heeft.
rol van quantumcomputers in security
Hoewel quantumcomputers nog niet op grote schaal beschikbaar zijn, gaan de ontwikkelingen in dit domein snel. En zoals bij elke IT-innovatie komt ook deze trend met security-uitdagingen. De enorme rekenkracht van quantumcomputers kan encryptiealgoritmen kraken die momenteel als veilig worden beschouwd. Bedrijven die gespecialiseerd zijn in security-oplossingen bereiden zich voor op postquantumcryptografie, waarbij nieuwe algoritmen worden ontwikkeld die bestand zijn tegen quantumaanvallen.
Overheden en regelgevende instanties verscherpen ook in 2025 hun eisen voor cybersecurity. Wetgeving zoals de EU’s Digital Operational Resilience Act (DORA) en de NIS2-richtlijn, die in Nederland in de loop van dit jaar eindelijk definitief wordt vastgesteld, dwingt bedrijven om strengere beveiligingsmaatregelen te implementeren en regelmatige audits uit te voeren. Vooral sectoren zoals financiën, gezondheidszorg en kritieke infrastructuur moeten voldoen aan steeds striktere compliance-eisen, en dat heeft direct consequenties voor service providers die organisaties in deze sectoren tot hun klant mogen rekenen.
Bedrijven richten zich in 2025 niet alleen op preventie, maar ook op cyberresilience: het ver-
mogen om snel te herstellen van een cyberaanval. Dit omvat incidentresponsplannen, geavanceerde monitoringtools en regelmatige tests van systemen. Door de groeiende complexiteit van dreigingen wordt het snel kunnen reageren op en herstellen van incidenten een cruciaal onderdeel van IT-securitystrategieën. Dit vormt bij uitstek een bundel aan activiteiten die partners voor hun klanten kunnen uitvoeren.
Supply chainaanvallen nemen toe Cybercriminelen richten zich steeds vaker op zwakke schakels in de toeleveringsketen om toegang te krijgen tot grotere doelwitten. In 2025 wordt een toename van supply chain-aanvallen verwacht, waarbij hackers zich richten op leveranciers, software-updates of clouddiensten. Een enkel gehackt bedrijf kan immers een domino-effect veroorzaken binnen een hele sector. Organisaties moeten strengere due diligence uitvoeren op hun leveranciers en robuustere beveiligingsprotocollen implementeren om dergelijke aanvallen te voorkomen; wetgeving als NIS2 dwingt dit overigens ook steeds vaker af. Het is van belang dat partners (waaronder ook de IT-dienstverleners) zich realiseren zelf ook deel uit te maken van een keten.
10
Geavanceerdere deepfakeaanvallen en
De opkomst van deepfake-technologie maakt identiteitsfraude en social engineering-aanvallen nog gevaarlijker. In 2025 zullen cybercriminelen AI gebruiken om overtuigende nepvideo’s en spraakopnames te genereren, waarmee ze zich voordoen als leidinggevenden of bekende personen. Dit kan worden ingezet voor financieel gemotiveerde aanvallen, zoals frauduleuze geldtransacties, of om desinformatie te verspreiden. Organisaties zullen moeten investeren in geavanceerde detectiemethoden om deepfakes te herkennen en de impact ervan te minimaliseren. Partners kunnen hierbij een rol spelen, zeker omdat eindklanten zich (nog) vaak niet bewust zijn van deze vorm van criminaliteit. ◾
Vrijwel alle leveranciers in het kanaal kennen een partnerprogramma. In elke editie van ChannelConnect zetten we recente veranderingen binnen de verschillende programma’s op een rij.
Zoom breidde het Zoom Up Partner Program uit met het Zoom Up Services Program, waarmee partners post-sales services kunnen bieden. Dit omvat implementatie, support, customer success en managed services voor het hele Zoom-platform. De eerste fase is wereldwijd gelanceerd met early adopters en wordt tot FY26 gefaseerd uitgebreid.
Het programma biedt gespecialiseerde training om omzetgroei en partnersucces te stimuleren. Er zijn drie service-modellen. Ten eerste Reseller of Referral, waarbij partners Zoom-diensten doorverkopen of
doorverwijzen. Daarnaast zijn er Certified Services, waarbij partners eigen branded services kunnen leveren na accreditatie. Tot slot zijn er Partner-Delivered Programs, waarmee gecertificeerde partners geavanceerde post-sales services bieden in samenwerking met Zoom. Dit laatste vereist naleving van Zoom’s normen en toezeggingen op het gebied van capaciteit en prestaties. Met deze uitbreiding wil Zoom partners ondersteunen bij het leveren van gedifferentieerde services en het opschalen van hun zakelijke mogelijkheden.
Pure Storage vernieuwt zijn partnerprogramma om partners beter te kunnen ondersteunen bij de overstap naar efficiëntere dataopslag.
Het programma biedt nieuwe tools die inspelen op de groeiende vraag naar flash-opslag als vervanging van harde schijven. Partners kunnen hiermee oplossingen afstemmen op specifieke toepassingen zoals AI en cyberweerbaarheid en worden gestimuleerd om verouderde opslagtechnologie te vervangen.
Door de toenemende rol van AI en verbruiksgebaseerde modellen hebben organisaties behoefte aan flexibele, schaalbare opslagoplossingen. Het vernieuwde programma voorziet in extra trainingen, on-demand cursussen en technische bootcamps, evenals uitgebrei-
de documentatie en strategische adviesmogelijkheden. Incentives en kortingen helpen klanten sneller over te stappen op het Pure Storage-platform.
Het programma richt zich op concrete klantoplossingen, zoals hybride cloudoptimalisatie, AI-ready infrastructuur, moderne applicaties en cyberweerbaarheid. Partners kunnen hun marktpositie versterken, zegt Pure Storage, met exclusieve tools zoals Pure Partner Intelligence voor klantinzichten, Pure Realize voor op maat gemaakte offertes en een geautomatiseerd proces via DPMSA. Later dit jaar wordt een vernieuwd partnerportaal en extra CPQ-tooling geïntroduceerd, waarmee partners sneller en zelfstandiger moeten kunnen werken.
Thales en Imperva hebben hun nieuwe partnerprogramma’s op elkaar afgestemd om de verkoop van hun producten op het gebied van applicatiebeveiliging, gegevensbeveiliging en identiteits en toegangsbeheer te vereenvoudigen.
De programma’s zijn ontstaan na de overname van Imperva door Thales in december 2023 en de input van partners wereldwijd. Thales heeft de voorwaarden, voordelen en kortingen van beide programma’s geharmoniseerd, evenals de ondersteuning bij marktintroductie. Hierdoor zouden partners gemakkelijker kunnen werken met zowel het Thales als het Impervaportfolio. Dit vormt een eerste stap naar een volledig geïntegreerd partnerprogramma, dat volgend jaar wordt verwacht.
De Thales en Imperva Accelerate Partner Networks combineren de bestaande programma’s en productportfolio’s van de bedrijven en ondersteunen partners bij de groei van hun cyberbeveiligingsactiviteiten. Dit gebeurt via technologie, financiële voordelen, training en ondersteuning op technisch, commercieel en marketinggebied, belooft Thales. De wijzigingen in de programma’s omvatten gelijke voordelen en vereisten, zoals identieke kortingen op hardware, software en cloudservices en een centrale partnerportal met relevante tools, documentatie en trainingen.
Daarnaast is er een kortingsstructuur waarbij partners marges verdienen op basis van de kortingsprijs van de klant, met extra kortingen voor het identificeren van nieuwe kansen en het leiden van technische verkoop. Partners kunnen zich onderscheiden door specialisaties te behalen in onder andere technische ondersteuning, coselling en professionele diensten. Bestaande samenwerkingen worden voortgezet zonder de noodzaak van een nieuw contract, terwijl partners wel extra producten en diensten aan hun portfolio kunnen toevoegen. Ook kunnen partners, die aan beide programma’s deelnemen, hun partnerniveau aanpassen aan het hoogste niveau van de twee programma’s.
Dell Technologies introduceert zijn partnerprogramma voor 2025. Ongeveer 50% van Dell’s nettoinkomsten komt via partners.
Het programma biedt nieuwe stimulansen, zegt het bedrijf, waaronder extra groeibonussen voor Titaniumpartners die kwartaaldoelen behalen op het gebied van opslag en clientpc’s. Ook introduceert Dell een Compete Selectkorting van 4% om nieuwe zakelijke kansen aan te moedigen.
Om nieuwe marktkansen te benutten, investeert Dell sterk in AItechnologieën en oplossingen. Met de verwachte groei van de wereldwijde technologiemarkt tot meer dan $5 biljoen in 2025, biedt Dell partners toegang tot de Dell AI Factory en een open AIecosysteem om implementaties schaalbaar en efficiënt te maken. Verdubbelde incentives voor AIinfrastructuur, vernieuwde trainingstrajecten en diensten gericht op duurzaamheid, zoals Dell Asset Recovery Services moeten partners helpen om AItransformaties te versnellen en tegelijkertijd duurzame praktijken te ondersteunen. Daarnaast optimaliseert Dell de partnerervaring door processen te stroomlijnen en samenwerking te vergemakkelijken. De Partner First Strategy for Storage bevordert samenwerking door 99% van de storageklanten ‘partner first’ te maken. Volgens Dell heeft dat geleid tot een vijfvoudige toename van storageaccounts gekoppeld aan partners. Nieuwe tools, zoals de Incentive Simulator en geïntegreerde technologieën, moeten partners helpen om winstkansen te berekenen en sneller offertes op te stellen.
De ADAPT E1 is ontworpen voor zowel persoonlijk als professioneel gebruik. Met deze earbuds genieten gebruikers van een naadloze ervaring, of ze nu naar muziek luisteren of deelnemen aan een Teams-vergadering.
Indrukwekkende batterijduur tot 50 uur
Hybride ANC biedt optimale ruisonderdrukking
Tot 6 uur spreektijd met ANC ingeschakeld
EPOS IntelligentFit™-software op basis van AI voor ultiem comfort
Water-, zweet- en regenbestendig en spatwaterdicht
Gratis en veilige apparaatbeheeropties voor IT-managers
Gecertifi ceerd voor
Ontdek meer over de ADAPT E1
Vraag een Sales Consultation aan:
Traditionele telefonie en ‘de cloud’ leken ooit twee aparte werelden. Met de overstap van ISDN/PSTN naar VoIP raakt die scheidslijn steeds meer vervaagd. Hoe ziet de integratie tussen PSTN en cloudgebaseerde UC-platforms er concreet uit, en wat zijn de voordelen en aandachtspunten?
Tekst: Marcel Debets
Het afbouwen van ISDN- en PSTN-netwerken is een belangrijke katalysator voor de overstap naar cloudgebaseerde UC. In Nederland zijn ISDN1/2-lijnen al sinds 2019 uitgefaseerd, en ook in andere landen verdwijnen traditionele vaste telefonielijnen in hoog tempo. Door de voortvarend-
heid van Nederlandse providers zou je denken dat deze overgang allang voltooid is, maar het tegendeel is waar. In Duitsland is Deutsche Telekom bezig met de laatste fasen van de uitfasering van analoge lijnen en ISDN-varianten (zoals ISDN-Anlagenanschluss). Bij Proximus in België is de migratie van PSTN/
ISDN-lijnen nog in volle gang en BT in het Verenigd Koninkrijk heeft aangekondigd dat de PSTN- en ISDN-netwerken pas dit jaar volledig worden afgeschakeld. De ontwikkelingen dwingen bedrijven om na te denken over hun telefonie-infrastructuur. De laatste jaren zijn al veel organisaties overgestapt
naar een VoIP-oplossing, al dan niet gekoppeld aan hun eigen telefooncentrale (PBX). Voor wie een stap verder wil gaan, is het logisch om de telefonie niet alleen ‘IP-based’ te maken, maar direct te integreren in een compleet UC-platform. De lokale telefooncentrale gaat er-
je wanneer een Cloud PBX onderdeel is van een breder UC-platform. Waar telefonie vroeger een totaal gescheiden kanaal was, bundelt UC spraak, videoconferencing, chatberichten, bestandsdeling en eventueel zelfs CRM in één oplossing. Medewerkers hoeven niet meer
een Cloud PBX onderdeel is van een
breder UC-platform
uit (of wordt geminimaliseerd), en telefoniefunctie komt beschikbaar als cloudservice.
Cloud PBX en UC
De vervanging van de ‘klassieke’ hardware-telefooncentrale door een virtuele centrale in de cloud wordt meestal ‘Cloud PBX’ genoemd. Bedrijven beheren hun nummers, belplannen en gebruikers niet meer op locatie, maar doen dat in een online portal. Het beheer wordt er overzichtelijk van en de kosten zijn een stuk lager dan bij on-premises hardware en onderhoud.
Maar de echte meerwaarde krijg
te schakelen tussen diverse applicaties. Denk bijvoorbeeld aan het starten van een videogesprek vanuit een chatgesprek, of het direct delen van documenten tijdens een telefoongesprek. Het biedt meteen een mooie kans om je communicatiestrategie (of die van jouw eindklanten) toekomstbestendig in te richten. Nieuwe functionaliteiten, zoals AI-assistentie, automatische transcribering van gesprekken of sentimentanalyse, kun je met een cloud- en UC-aanpak veel sneller implementeren dan in een traditionele telefooncentrale.
Operator Connect en Direct Routing
Microsoft Teams is een van de bekendste UC-platforms in de zakelijke markt. Voor het koppelen van externe telefonie aan Teams zijn er twee belangrijke routes: Operator Connect en Direct Routing. De eerste is een koppelmethode waarbij Microsoft en geselecteerde telecomoperators samenwerken en waarbij mobiele nummers rechtstreeks in Teams worden gekoppeld. Als bedrijf wijs je mobiele nummers toe aan gebruikers. De operator regelt de technische kant en zorgt voor de kwaliteit van de spraakverbinding.
Bij Direct Routing gebruikt de organisatie een eigen Session Border Controller (SBC) of een SBC-dienst van een partner. Daarmee kunnen ook bestaande SIP-trunks of legacysystemen aan Teams worden gekoppeld. Direct Routing biedt meer controle en maatwerk, maar vraagt ook meer technische kennis. Zulke ontwikkelingen laten goed zien hoe telecom en moderne UC-software steeds verder naar elkaar toe kruipen. Het gaat allang niet meer alleen om belminuten en gesprekskosten, maar om geïntegreerde diensten met audio, video
en chat in één interface. Voor managed serviceproviders en telecomresellers betekent dit nieuwe mogelijkheden: van het simpelweg verkopen van ‘telefoonlijnen’ naar het aanbieden van compleet beheerde communicatiesuites.
De overstap naar cloudgebaseerde UC en VoIPtelefonie vraagt ook om voldoende aandacht voor netwerkcapaciteit en kwaliteit van de verbindingen. Spraak en video zijn gevoelig voor jitter en latency, dus stabiele (glasvezel)verbindingen en een goed ingerichte QoS zijn belangrijk. Soms is een aparte VLAN of SDWANoplossing nodig om dit realtime verkeer voorrang te geven. Security is een belangrijk issue. Spraak, chat en video via een cloudplatform betekent dat potentieel gevoelige data in externe datacenters terecht komt. Je wilt dan zeker weten dat deze data goed beveiligd is en voldoet aan de AVG. Dat kan grotendeels worden opgelost met encryptie tijdens transport en opslag, sterke authenticatie (bij voorkeur multifactor) en heldere afspraken over dataretentie. Gebruikersadoptie is een ander
Tips voor een succesvolle migratie naar cloud-UC
1. Maak een inventarisatie - Breng precies in kaart welke nummers, toestellen en speciale toepassingen (fax, alarmsystemen) nog op PSTN of ISDN draaien. Zo voorkom je verrassingen bij het omzetten.
2. Check je netwerk - VoIP en videoconferencing vragen een flinke bandbreedte en stabiele verbindingen. Overweeg QoS-instellingen of een aparte VLAN voor je real-time verkeer.
3. Kies de juiste oplossing - Een volledig Cloud PBX-model, of telefonie direct in een UC-platform geïntegreerd zoals Microsoft Teams of Webex.
4. Zorg voor acceptatie - Train medewerkers, laat ze experimenteren en toon de voordelen van uniforme communicatie.
5. Bewaken en optimaliseren - Blijf prestaties meten, voer regelmatig updates uit en evalueer of extra functionaliteiten zoals AI nuttig zijn.
cruciaal element. Niet iedereen staat meteen te juichen als de ‘oude vertrouwde’ telefooncentrale verdwijnt. Zorg voor een goed verandertraject voor je klanten en biedt eventueel training aan. Dat maakt de kans groter dat medewerkers de nieuwe mogelijkheden van UC omarmen. Het gaat erom dat videogesprekken, chat en het delen van bestanden in één omgeving zo snel mogelijk als vanzelfsprekend worden gezien in de dagelijkse workflow.
Nog altijd actueel
De integratie van PSTN/ISDN met cloudgebaseerde UCplatforms is, ondanks de indruk dat ‘iedereen allang gemigreerd’ zou zijn, nog
altijd actueel. Wereldwijd is de uitfasering van traditionele netwerken in verschillende fasen, en zelfs in Nederland zijn er nog bedrijven die niet volledig overgestapt zijn. Daarnaast is een eenvoudige migratie naar VoIP lang niet hetzelfde als een echte UCtransformatie, waarbij telefonie en andere communicatiekanalen volledig worden gebundeld tot één platform. Deze is niet alleen noodzakelijk (vanwege de afbouw van PSTN/ISDN), maar vooral strategisch interessant: wie nu investeert in een toekomstbestendig UCplatform legt de basis voor betere communicatie en een hogere productiviteit op de lange termijn. ◾
AVM presenteerde tijdens de Mobile World Conference de FRITZ!Mesh Set 4200,
verkrijgbaar in sets van twee of drie units. Tekst: Mels Dees
De configuratie verloopt via de MyFRITZ! App waarin je nieuwe netwerkcomponenten toevoegt en een script start,” legt Eric van Uden, Manager International Portfolio Development bij de Duitse fabrikant, uit. De app maakt verbinding met het wifi-netwerk en begeleidt de installatie. Daarna krijg je vragen over de configuratie. De set werkt zowel achter een willekeurige router als in combinatie met een FRITZ!Box. Van Uden: “Bij plaatsing achter een glasvezelmodem verzorgt de app alle instellingen. Wil je een derde device koppelen, dan gaat dat snel.”
Betere internetconnectiviteit
We vragen Van Uden of dit product alleen praktisch nut heeft, of ook technologische vernieuwing biedt. Uit onderzoek blijkt dat consumenten vooral behoefte hebben aan betere internetconnectiviteit,
meestal via wifi, weet Van Uden. “Met dit product creëren we de bekende mesh-omgeving van FRITZ! Voorheen moest die gecombineerd worden met een router als meshgateway, maar nu is dat niet meer nodig.” Een deel van de routerfunctionaliteit is in dit product geïntegreerd, zodat het alles biedt wat gebruikers kennen van de FRITZ! mesh-oplossingen.
Als consumenten betere wifi willen, verlangen ze volgens Van Uden vooral naar betere internetconnectiviteit. “Er zitten twee LANpoorten op het nieuwe product. Eén kan men gebruiken voor verbinding met de router, de andere voor een set-top-box of pc. Beide devices, of alle drie, hebben deze poorten.”
Van Uden adviseert daarnaast om de ethernetpoort te (blijven) gebruiken voor een bekabelde verbin-
ding achter een bestaande router of bij grotere afstanden.
Eerste outdoor-product
Een ander nieuw product is de FRITZ!Box 6860 5G, het eerste outdoor-product van AVM. Deze waterdichte router is bedoeld voor Fixed Wireless Access. Van Uden: “Bij een 5G-internetverbinding heb je hoge frequenties nodig voor snelheid, maar die gaan niet optimaal door muren of ramen. De oplossing? De router buiten plaatsen.”
De 5G-antennes zitten in het apparaat, dat op een voet, aan de wand of met een raamsticker bevestigd kan worden. Alle FRITZ!Boxfuncties zijn geïntegreerd, en de verbinding met binnen gebeurt via Power-over-Ethernet. “Dit maakt het geschikt voor mobiel gebruik, zoals in een bus, boot of op de camping.” ◾
Veel bedrijven willen hun vaste en mobiele telefonie integreren met Teams, maar de manier waarop verschilt per organisatie. Dstny biedt meerdere oplossingen waarmee partners kunnen inspelen op verschillende behoeften. Robbert Klemkerk, Product Management & Development Director, legt het uit. Tekst: Marcel Debets
Met naar schatting 17 miljoen gebruikers wereldwijd is Microsoft Teams Phone uitgegroeid tot een belangrijke zakelijke telefonieoplossing. Steeds meer bedrijven werken standaard met Teams voor verschillende manieren van communiceren. Het is logisch dat steeds meer bedrijven op de een of andere manier ook hun telefonie daarmee willen samenbrengen, en zo Teams in te zetten als centrale communicatiehub. Afhankelijk van de bestaande situatie zijn er meerdere manieren om dat tot stand te brengen, legt Robbert Klemkerk uit. “Wij bieden drie mogelijkheden die partners kunnen inzetten om hun eindklanten te helpen bij het koppelen van de bedrijfstelefonie aan Microsoft Teams: Call2Teams trunks, Call2Teams PBX en Call2Teams Go.”
Bij een SIP-trunk koppeling kan iedere SIP-trunk worden gekoppeld. “Dit biedt als voordeel dat bedrijven hun bestaande telefonie-infrastructuur kunnen behouden en toch profiteren van de voordelen van Teams. Het biedt flexibiliteit voor bedrijven die al een betrouwbare SIP-trunking-oplossing hebben en deze willen uitbreiden met Micro-
“Hybride werkmodellen vragen om flexibele oplossingen”
soft Teams-functionaliteit,” legt Klemkerk uit. De tweede oplossing, cloud-PBX integratie, is bedoeld voor organisaties die hun telefonie in de cloud hebben ondergebracht. “Dit maakt het mogelijk om bestaande telefonieoplossingen naadloos aan Teams te koppelen zonder ingrijpende wijzigingen in de infrastructuur.”
Als derde optie biedt Dstny een laagdrempelige optie, genaamd Call2Teams Go. “Dit is voor bedrijven die Teams-integratie willen zonder een volledige Teams Phone-licentie,” vertelt Klemkerk.
Call2Teams Go is een door Dstny ontwikkelde Microsoft Business App waarmee gebruikers kunnen bellen via Teams. “Dit is vooral aantrekkelijk voor mkb-bedrijven die op kosten willen besparen en toch hun telefonie willen integreren met Teams. Hiermee verlagen we de drempel voor bedrijven die hun bestaande telefonie in Teams willen integreren, zonder ingewikkelde implementaties. Met deze oplossing kunnen partners hun klanten een flexibele en kostenefficiënte route naar Teams-telefonie bieden.”
Selfservice en schaalbaarheid
Een belangrijk aspect van Dstny’s aanpak is de mogelijkheid voor partners om hun klanten eenvoudig te onboarden. “We hebben een selfserviceportal ontwikkeld waarmee partners provisioning kunnen uitvoeren en instellingen aanpas-
sen zonder tussenkomst van onze supportafdeling,” zegt Klemkerk. “Dit bespaart tijd en geeft IT-dienstverleners meer controle over hun diensten.”
Later dit jaar introduceert Dstny Teams Phone Mobile. Deze dienst van Microsoft koppelt mobiele
Easybell – cloudtelefonie voor het mkb
Voor echt kleine ondernemingen die geen behoefte hebben aan een Teams koppeling heeft Dstny nog een propositie in de aanbieding, Easybell.nl, een van oorsprong Duits bedrijf dat cloudtelefoniediensten aanbiedt met een sterke focus op het mkb. Het bedrijf is gespecialiseerd in SIP-trunking en cloud-PBX-oplossingen en heeft in Duitsland, Oostenrijk, Zwitserland, Frankrijk en sinds januari ook in Nederland een groeiend klantenbestand van ruim 45 duizend bedrijven.
Dstny heeft Easybell overgenomen als onderdeel van zijn bredere strategie om zijn UCaaS- en cloudtelefonie-aanbod uit te breiden. De propositie van Easybell is bedoeld om laagdrempelig te zijn, met eenvoudige onboarding, transparante prijzen en zonder langdurige contracten. Klanten kunnen de dienst bijvoorbeeld 30 dagen gratis proberen, maandelijks opzeggen en zonder extra kosten hun nummers porteren. Hoewel Easybell op dit moment in NL nog rechtstreeks aan eindklanten verkoopt, is het plan om later dit jaar ook een partnermodel voor NL te introduceren. Dit betekent dat IT-dienstverleners en resellers het product kunnen gaan aanbieden aan hun klanten.
nummers direct aan Teams, en zorgt ervoor dat bedrijven zowel vaste als mobiele communicatie volledig in Teams kunnen beheren. Een aparte mobiele telefoonbeheeroplossing is niet meer nodig. Spraak- en sms-communicatie vindt plaats direct vanuit Teams. “Hiermee kun je mobiele abonnementen eenvoudig integreren,” legt Klemkerk uit. “Voor gebruikers betekent dit dat ze Teams niet alleen op hun werkplek, maar ook onderweg als volwaardige telefooncentrale kunnen gebruiken. Hybride werkmodellen vragen om flexibele oplossingen, en met Teams Phone Mobile zetten we een belangrijke stap in die richting.” Met de Teams-integratie wil Dstny meer dan alleen telefonie bieden. “We bieden extra functionaliteiten zoals slimme call routing en integraties met CRM-systemen. Daarnaast testen we de inzet van AI tools om gesprekken automatisch te analyseren en samenvattingen te genereren, wat bijvoorbeeld handig kan zijn voor klantenservice-afdelingen. Al deze en andere, ook toekomstige ontwikkelingen komen samen in ons Dstny UCaaS-platform, dat centraal staat in ons product portfolio,” voegt Klemkerk toe. ◾
De transitie naar duurzame energie vraagt om slimme technologie.
Betronic, Quatt en Odido Business bundelden hun kennis om hybride warmtepompen slimmer en efficiënter te maken, dankzij communicatie via het mobiele netwerk. Tekst: Mels Dees
Betronic is een ontwikkelaar van elektronica,” legt Johan Vonk, CCO van Betronic, uit. “We ontwikkelen niet alleen hardware, maar we zorgen ook voor de embedded software en het totale productontwerp. We kunnen van alles bieden, van de PCB’s tot de volledige productie van het eindproduct.” Betronic heeft zijn hoofdkantoor in Amsterdam en vestigingen in zowel China als Nederland. Het bedrijf richt zich op het ontwikkelen van op maat gemaakte elektronische oplossingen voor diverse markten, waaronder de HVAC-industrie (verwarming, ventilatie en airconditioning), de IoT-sector en e-tech.
Waar Betronic sterk in is, legt Vonk uit, is in het aangaan van de uitdaging bij klanten, die ontstaat wanneer er nog geen bestaande oplossing beschikbaar is. “Wij ontwikkelen deze oplossingen samen met de klant. Van het in kaart brengen van de vereisten tot en met de uiteindelijke productie.” Dit proces is intensief en Betronic wil hiermee graag een sleutelrol spelen in het vormgeven van technologieën die de toekomst van energieverbruik en -beheer bepalen.
Een van de meest opvallende projecten waaraan Betronic momenteel werkt, is de samenwerking met Quatt, specialist in duurzame verwarmingssystemen.
“Quatt heeft de ambitie om de overstap naar gasloze woningen te versnellen door hybride warmtepompen aan
“De simoplossing maakt de warmtepomp onafhankelijk van lokale netwerken”
te bieden die via IoT met de gebruiker communiceren,” vertelt Luke Otto, head of product bij Quatt. “Betronic speelt een belangrijke rol in dit proces door de hardware van de systemen te ontwikkelen, waaronder de behuizing van de warmtepomp en de integratie van de benodigde elektronica.”
Betrouwbare connectiviteit
“Quatt wilde gegevens van de warmtepomp op afstand uit kunnen lezen en de pomp op afstand bedienen,” vertelt Vonk. “Dit vereiste niet alleen de juiste hardware, maar ook betrouwbare connectiviteit. Dat is waar Odido in beeld kwam.”
Betronic heeft in samenwerking met Quatt een oplossing ontwikkeld die het mogelijk maakt om de warmtepomp op afstand te monitoren en te bedienen via de ‘Commander-in-Chief’ (CiC), een platform dat alle klimaatbeheersingssystemen in een woning aanstuurt. Dit maakt de warmtepomp onderdeel van een breder ecosysteem waarin de consument volledige controle heeft over het energieverbruik.
Een uitdaging bij de ontwikkeling van slimme verwarmingssystemen zoals de hybride warmtepomp van Quatt is de connectiviteit. “Wifi kan onbetrouwbaar zijn, vooral in huishoudens met veel apparaten en een instabiele verbinding,” legt Otto uit. Daarom koos
Quatt, in samenwerking met Betronic, voor een sim-oplossing, die de warmtepomp onafhankelijk maakt van lokale netwerken. Odido werd hierbij gekozen als partner voor de mobiele connectiviteit.
“Wat Quatt en Betronic nodig hadden, was een betrouwbare en veilige verbinding, ook als de wifiverbinding instabiel is,” reageert Thijs van de Sande van provider Odido. Hij vertelt dat IoT simkaarten In eerste instantie werden ingezet als onderdeel van de back-up-voorziening. “Maar inmiddels worden ze steeds vaker als primaire verbinding gebruikt.” Dit sluit volgens hem aan bij bredere trends in de markt waarin apparaten steeds meer softwaregestuurd zijn en connectiviteit een integraal onderdeel vormt van hun werking.
“Met de sim-oplossing van Odido blijft de warmtepomp altijd verbonden, wat cruciaal is voor de werking van de systemen.” Dankzij deze oplossing kan Quatt zijn warmtepompen op afstand monitoren en ook firmware-updates door te voeren.
Flexibele provider
Odido’s rol is essentieel in dit geheel, zegt Vonk. Hij legt uit dat de provider veel flexibiliteit biedt, vooral in de prototypefase. “De
meeste providers willen je geen kleine aantallen simkaarten leveren voor tests,” legt Vonk uit. “Maar Odido werkt met ons samen om de nodige hoeveelheden te leveren, zelfs als we in de beginfase van een project zitten.
“De samenwerking tussen Betronic, Quatt en Odido toont hoe IoT kan worden ingezet om duurzame energieoplossingen betrouwbaar en gebruiksvriendelijk te maken, is de constatering van Van de Sande van Odido.
”Een van de belangrijkste voordelen van de integratie van IoT in de warmtepompen van Quatt is de mogelijkheid om continu data te verzamelen en te analyseren. Dit stelt Quatt in staat om zijn systemen voortdurend te verbeteren en zelfs voorspellingen te doen over het energieverbruik van huishoudens.”
“Door de data van de warmtepompen te verzamelen, kunnen we de pres-
taties van elk systeem verbeteren,” zegt Otto van Quatt. “Dankzij de gegevens kunnen we voorspellen wanneer het systeem extra ondersteuning nodig heeft of wanneer er onderhoud moet worden gepleegd.”
Betronic is ook sterk betrokken bij dit proces door het ontwikkelen van de hardware die de gegevens van de warmtepomp verzamelt en, via het netwerk van Odido verzendt.
Het platform dat Quatt gebruikt voor deze gegevensanalyse is ontwikkeld door Quatt zelf, maar zonder de verbinding van Odido zou dit systeem niet zo e ectief kunnen werken.
Sleutelrol voor technologie
De integratie van IoT in systemen zoals hybride warmtepompen is niet alleen een technologische vooruitgang, maar draagt ook bij aan de bredere transitie naar een duurzamer energieverbruik. “We streven ernaar om 3 miljoen huishoudens te helpen met de transitie naar duurzame energie tegen 2030,” zegt Otto van Quatt. “En technologie speelt hierbij een sleutelrol.
Dankzij de samenwerking met Betronic en Odido kunnen we het leven van de consument makkelijker maken, terwijl we bijdragen aan de verduurzaming van Nederland.” ◾
De klantcontactmarkt verandert snel. Toch kiezen veel bedrijven nog steeds voor UCaaS, terwijl CCaaS een completere oplossing biedt. Steam-connect CEO Dennis Schabracq deelt zijn visie op de toekomst van klantcontact. Tekst: Mels Dees | Fotografie:
In een eerder gesprek met ChannelConnect benadrukte Dennis Schabracq dat partners en resellers hun productaanbod kunnen uitbreiden door naast UCaaS ook CCaaS aan te bieden. Hij pleit bovendien voor een andere manier van denken over klantcontact. “Niet alleen callcenters, maar ook bedrijven met klantcontact kiezen nog te vaak voor UCaaS-oplossingen,” zegt hij. Nu de markt verandert, AI zich ontwikkelt en het aantal klantcontactkanalen toeneemt, is UCaaS niet langer de ideale oplossing.
Steam-connect biedt zowel een eigen UCaaS- als CCaaS-oplossing. “Voor goed klantcontact, zeker in het mkb, heb je een CCaaS-oplossing nodig,” stelt Schabracq. Omdat Steam-connect beide oplossingen in eigen beheer heeft, werkt hun klantcontactplatform naadloos met hun UCaaS-telefoniecentrale. Deze kan ook worden ingezet voor kantoortelefonie en vast/mobiel-integratie, waardoor bedrijven met één oplossing zowel klantcontact als interne communicatie kunnen faciliteren. “Wij zijn een van de weinige partijen in Europa – misschien zelfs wereldwijd – die beide platformen zelf beheren,” voegt hij toe. Bovendien is het een Nederlands product, wat qua privacygaranties steeds relevanter wordt.
Partnermarkt zit op slot
Waarom kiezen bedrijven dan toch nog vaak voor UCaaS? “Vanwege de bekendheid,” legt Schabracq uit. “Veel bedrijven denken: ‘Ik ben geen callcenter, dus ik heb geen CCaaS nodig.’ Maar een goed klantcontactplatform is essentieel voor ieder bedrijf.” Een andere reden voor de trage adoptie is het beperkte aanbod van CCaaS via partners. Veel
“AI is een hype, maar geen doel op zich”
resellers bieden conventionele UCaaS-oplossingen en zijn terughoudend om een nieuw product op te nemen. “Wij bieden hen juist een nieuwe dienst waarmee ze hun portfolio kunnen uitbreiden.”
Steam-connect levert via partners en helpt hen de benodigde kennis op te bouwen. “Training is essentieel, net zoals toen de sector overstapte van koper naar VoIP. Wij begeleiden onze partners bij hun eerste projecten, zodat ze de dienstverlening succesvol kunnen uitrollen.” Tot slot noemt Schabracq de rol van AI. “AI is een hype, maar geen doel op zich. Binnen onze UCaaS- en CCaaSplatformen integreren we AI-oplossingen om het werk makkelijker te maken. We laten partners graag de kracht ervan ervaren.” ◾
De provincie Noord-Holland overweegt nieuwe locaties voor datacenters toe te staan, naast de bestaande clusters in Amsterdam, Haarlemmermeer en Hollands Kroon. Reden is dat de bestaande plekken vol raken, maar de behoefte aan nieuwe datacenters blijft bestaan. Waarom is het toch zo lastig om goede locaties te vinden? Over het spanningsveld tussen de economische en maatschappelijke belangen. Tekst: Marcel Debets
Datacenters lijken de laatste jaren overal en nergens te verschijnen. Maar dat loopt niet zo’n vaart als je zou denken. De bouw en exploitatie van een datacenter stellen hoge eisen aan de locatie. Een van de belangrijkste vereisten is een betrouwbare en stabiele energievoorziening, liefst uit duurzame bron. Maar daar lopen we in Nederland al direct tegen de problemen aan, een gevolg van de netcongestie: het stroomnet raakt in sommige regio’s overbelast, waardoor uitbreiding van de capaciteit noodzakelijk is. Dat is tijdrovend en het gaat nog jaren duren voor het netwerk weer toekomstbestendig is. Het is duidelijk dat dit veel impact heeft op de zoektocht naar geschikte locaties.
Ruimte en infrastuctuur
De beschikbaarheid van voldoende ruimte is een volgend criterium. Datacenters nemen veel fysieke ruimte in beslag en moeten daarom vaak in landelijke gebieden worden gebouwd. Alleen daar zijn de benodigde vierkante meters te vinden. Maar daar ontstaan vaak conflicten met andere ruimtelijke functies, zoals landbouw of natuurbehoud. Ook moeten locaties goed bereikbaar zijn voor onderhoud en connectiviteit, wat extra druk legt op de regionale infrastructuur. Niet onbelangrijk: digitale connec-
tiviteit. Je hebt alleen iets aan een datacenter wanneer het is verbonden met snelle glasvezelnetwerken en nabijgelegen internetknooppunten. Nederland heeft op dit gebied een voorsprong dankzij een geavanceerde digitale infrastructuur. Maar deze sterke positie zorgt er ook voor dat de concurrentie om geschikte locaties groot is.
Waarom zijn datacenters zo controversieel?
Hoewel datacenters van vitaal belang zijn voor de digitale economie,
stuiten ze vaak op weerstand bij overheden en lokale gemeenschappen. Een veelgehoorde zorg is het hoge energieverbruik. Datacenters verbruiken enorme hoeveelheden stroom, wat vooral nu, met de nadruk op duurzaamheid, kritisch wordt bekeken. Burgers vragen zich vaak af waarom datacenters zoveel stroom mogen gebruiken terwijl huishoudens en bedrijven worden aangespoord om energie te besparen. Ook de vraag of de energie die
datacenters gebruiken daadwerkelijk groen is, roept discussie op. Dat datacenters vaak enorme gebouwen zijn, helpt ook niet mee. De komst van een groot datacenter kan het landschap drastisch veranderen. Waar vroeger weilanden lagen, verschijnen nu grote industriële gebouwen. Dit leidt vaak tot zorgen over landschapsvervuiling en het verlies van agrarische grond. Veel bewoners vinden dat deze veranderingen onvoldoende worden gecompenseerd of dat er te weinig overleg is geweest bij de besluitvorming. Daarnaast is er spanning tussen de economische voordelen en de lokale belangen. Hoewel datacenters banen en investeringen met zich meebrengen, merken de naaste bewoners daar vaak nauwelijks iets van, is de kritiek. Veel werkgelegenheid is gespecialiseerd en komt niet altijd ten goede aan de lokale bevolking, wat leidt tot een gevoel van onrechtvaardigheid.
Complexe discussie Het spanningsveld tussen economische groei en maatschappelijke belangen maakt de discussie over datacenters complex. Aan de ene kant is er een dringende behoefte aan digitale infrastructuur, die essentieel is voor de digitale economie. Aan de andere kant zijn er vaak
terechte zorgen over de impact op het milieu, het landschap en de leefomgeving van burgers.
Een veelgehoord advies is dat om draagvlak te creëren, overheden en datacenterexploitanten transparanter moeten zijn over hun plannen. Dit betekent heldere communicatie over de voordelen, maar ook over de beperkingen en risico’s. Innovaties zoals het hergebruik van restwarmte kan zeker helpen, zoals nu in de plannen van de provincie Noord-Holland in Uithoorn. Ook moet er gekeken worden naar een betere integratie in het landschap. Hoe dan ook zullen overheden, exploitanten en bewoners vaker samen moeten kijken naar geschikte locaties.
warming van woningen of bedrijven worden ook vaak genoemd als middel om het draagvlak bij bewoners te vergroten. Een voorbeeld is het datacenter van NorthC in Aalsmeer, dat restwarmte levert aan het lokale zwembad, een sporthal, een scholencomplex en een tuinderij. Een ander voorbeeld is het datacenter van Previder in Hengelo, waar restwarmte wordt gebruikt voor de verwarming van het nabijgelegen kantoorpand van Odin. Dankzij een gaswarmtepomp die de temperatuur van de onttrokken warmte verhoogt, is in het
Nederland moet een duidelijk kader schetsen waarin datacenters zich verder kunnen ontwikkelen
Innovaties en alternatieven
Een belangrijke ontwikkeling qua innovatie is vloeistofkoeling, waaraan we in ChannelConnect de laatste tijd regelmatig aandacht besteden. Vloeistof in plaats van lucht verlaagt het energieverbruik aanzienlijk. Hergebruik van restwarmte voor de ver-
twaalf verdiepingen tellende pand geen extra verwarming meer nodig. Daarnaast is er in Heerlen een smart grid opgezet waarbij restwarmte van een datacenter wordt gecombineerd met andere energiebronnen. Bijzonder is het gebruik van een oude mijnschacht als opslaglocatie voor warmte en kou.
Kleinere, gedecentraliseerde datacenters – de minidatacenters, vaak ook edge datacenters – zorgen voor minder druk op het elektrici-
teitsnetwerk. Deze aanpak kent zijn eigen uitdagingen op het gebied van beheer en beveiliging, maar de spreiding van zulke infrastructuur krijgt over het algemeen veel minder weerstand van de lokale bevolking.
De complexe relatie tussen datacenters, bewoners en lokale overheden vraagt ook om duidelijkere regelgeving en toekomstgericht beleid. Een landelijk gecoördineerde aanpak is nog ver te zoeken en elke gemeente of provincie maakt zelfstandig afwegingen. Dit levert grote verschillen in beleid op en onzekerheid voor exploitanten en burgers. Een landelijke visie op de ruimtelijke ordening voor datacenters neemt een deel van deze onzekerheid weg. Maar dat betekent de nodige politieke afwegingen, omdat economie, duurzaamheid, leefbaarheid en energiezekerheid hier met elkaar concurreren.
Maar Nederland ontkomt er niet aan om een duidelijker kader te schetsen waarin datacenters zich verder kunnen ontwikkelen. Dat betekent voldoende ruimte creëren voor groeiende digitale infrastructuur en tegelijk concrete maatregelen nemen om de negatieve impact te beperken. Op dit moment lijkt er nog niet echt een consensus te zijn bij de huidige regering. ◾
De datacentersector staat aan de vooravond van een transformatieve periode. Tijdens Kickstart Europe 2025 werd duidelijk hoe datacenters, kunstmatige intelligentie en regelgeving de toekomst van de sector vormgeven. Tekst: Mels Dees
Voor de achtste keer organiseerde Dutch Data Center Association (DDA) het jaarlijkse event Kickstart Europe. Wat ooit begon als een bijeenkomst met 200 aanwezigen, is uitgegroeid tot een evenement dat nog maar net in de Amsterdamse RAI past. Dat staat symbool voor de dynamiek in de markt.
“Verandering hangt in de lucht,” opende Stijn Grove, Managing Director van DDA, zijn welkomstwoord. “Datacenters in heel Europa ontwikkelen zich razendsnel en grote investeringen worden aangekondigd in Spanje, Italië, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Tegelijkertijd zien we in traditionele markten zoals Frankfurt, Londen, Amsterdam, Parijs en Dublin een sterke dynamiek met fusies, overnames en nieuwbouwprojecten.”
Solide digitale infrastructuur
Een van de belangrijkste aanjagers van deze groei is kunstmatige intelligentie, die een steeds grotere vraag naar capaciteit creëert.
“AI verovert de wereld en de cloud blijft zich uitbreiden. Dit betekent dat elke regio een solide digitale infrastructuur nodig heeft om de groeiende vraag bij te benen.”
Volgens Grove is samenwerking essentieel om de sector toekomstbestendig te maken. “We kunnen deze uitdagingen alleen samen aangaan. Onze sector is de basis voor alles wat gaat gebeuren op het gebied van AI, cloud en digitale economie.”
Ook Kevin Restivo, directeur van Data Centre Research bij vastgoedspecialist CBRE, benadrukte in zijn keynote tijdens Kickstart Europe de enorme dynamiek in de datacentersector, vooral in Europa. Volgens Restivo zijn er vijf
belangrijke aspecten die illustreren hoe sterk de sector in beweging is. Allereerst is de vraag naar capaciteit groter dan ooit. “Om aan die enorme vraag te voldoen, wordt er dit jaar een recordhoeveelheid nieuwe capaciteit toegevoegd, een ongekende hoeveelheid, niet slechts een record,” aldus Restivo. Toch blijft dit onvoldoende om aan de vraag te voldoen. “De leegstand, de beschikbaarheid, is lager dan ooit, en aanbieders hebben moeite om aan de vraag te voldoen.”
Net als Grove benoemde ook Restivo de impact van AI. “De afgelopen twee tot drie jaar hebben we veel gehoord over de wereldwijde golf van AIvraag,” zei hij. “Europa heeft hier langzamer op gereageerd, maar we zullen dit jaar zien dat nieuwe capaciteit specifiek wordt toegewezen aan AI.” Grote techbedrijven zoals Microsoft en Amazon Web Services investeren miljarden in nieuwe AIdatacenters. “Deze hyperscalers tillen de sector naar nieuwe hoogten.”
Toekomstige groei en uitdagingen
De sector staat voor een enorme expansie. “De sector werkt harder dan ooit om nieuwe datacenters te bouwen en operationeel te maken.”
De grootste groei zal plaatsvinden in de belangrijkste markten zoals Frankfurt, Londen, Parijs, Dublin en Amsterdam. “In totaal zal dit leiden tot meer dan 9 gigawatt aan operationele datacentercapaciteit tegen het einde van het jaar, waarvan 3 gigawatt zelfgebouwd is.”
Toch zijn er ook uitdagingen. “De bouwkosten stijgen aanzienlijk,” waarschuwde Restivo. “Waar het drie jaar geleden nog ongeveer 10 miljoen euro per megawatt kostte om een datacenter te bouwen, ligt dat nu rond de
12 miljoen euro.” Daarnaast vormen elektriciteitskosten een grote belemmering voor verdere groei. “Europa heeft de hoogste elektriciteitsprijzen ter wereld, vooral in de regio’s waar datacenters zich concentreren.”
Desondanks blijft de vraag naar AI-capaciteit sterk stijgen. “Dit vormt een van de belangrijkste
betekent dat ze hybride koelingssystemen (lucht- en vloeistofkoeling) moeten ondersteunen en zich moeten kunnen aanpassen aan veranderende technologieën zoals AI en high-performance computing. Datacenters zullen zich steeds vaker vestigen op grotere campussen om de toenemende vraag naar digitale
“Dit jaar wordt een recordhoeveelheid nieuwe capaciteit toegevoegd”
drijfveren voor de markt,” concludeerde Restivo. “En er lijkt geen einde in zicht.”
Datacenters tussen regulering en innovatie
Tijdens een paneldiscussie over de toekomst van datacenters bespraken
Dick Theunissen - Managing Director EMEA bij EdgeConnex, Michael Goh - Vice President & GM | EMEA & APAC bij Iron Mountain Data Centers, Doug Loewe - CEO bij KAO Data en Konstantin Hartmann - Managing Director EMEA bij NTT Global Data Centers de uitdagingen en kansen die de sector de komende jaren te wachten staan. Belangrijke thema’s waren flexibiliteit, regelgeving, duurzaamheid en de positie van Europa in de wereldwijde AI- en cloudmarkt. De volgende generatie datacenters moet extreem flexibel zijn. Dit
infrastructuur te ondersteunen. Daarnaast werd benadrukt dat toegang tot hernieuwbare energie en kapitaal cruciaal is voor de verdere ontwikkeling van de sector. Innovaties zoals het gebruik van restwarmte en energie-efficiënte ontwerpen spelen een belangrijke rol in het verduurzamen van datacenters.
Europa versus de VS en Azië Een van de belangrijkste discussiepunten was de concurrentiepositie van Europa ten opzichte van de VS en Azië. De panelleden waren het erover eens dat Europa achterloopt op het gebied van AI en cloudinfrastructuur. Terwijl de VS en China sterk investeren in nieuwe technologieën en regelgeving minder beperkend is, worstelt Europa met bureaucratie en trage besluitvorming. Toch biedt Europa unieke kansen,
vooral op het gebied van duurzaamheid en regelgeving. Europese regelgeving rondom restwarmtehergebruik en energie-efficiëntie zet wereldwijd de standaard. De sprekers benadrukten dat Europa deze sterke punten moet benutten en tegelijkertijd innovatie moet stimuleren door flexibeler beleid. Hoewel regelgeving vaak als een obstakel wordt gezien, kan het ook een stimulans zijn voor innovatie. Strikte milieueisen zorgen ervoor dat Europese datacenters vooroplopen in duurzaamheid. Toch werd er gepleit voor een meer flexibele benadering, waarbij regelgeving beter aansluit op de specifieke behoeften van verschillende datacenters en regio’s. Een belangrijke aanbeveling was dat de industrie nauwer moet samenwerken met beleidsmakers om wetgeving te ontwikkelen die innovatie bevordert zonder de groei van de sector te belemmeren. De toekomst van datacenters in Europa zal afhangen van hoe goed de sector zich kan aanpassen aan veranderende technologieën en marktomstandigheden. Duurzaamheid, innovatie en samenwerking tussen bedrijven en overheden zullen cruciaal zijn. Hoewel Europa momenteel achterloopt op de VS en Azië, biedt de focus op regelgeving en duurzaamheid kansen om een leidende rol te spelen in de wereldwijde datacenterindustrie. ◾
In de wereld van groente en fruit waar de prijzen per uur fluctueren, moeten bedrijven snel kunnen inspelen op marktschommelingen. In deze dynamische omgeving spelen data een steeds grotere rol. Progent ontwikkelt dataoplossingen die bedrijven helpen grip te krijgen op hun data. RNT Rausch levert de hardware op maat voor deze IT-infrastructuur.
Tekst: Marcel Debets
Ween
bedrijf dat gespecialiseerde
illiam Verhoeven heeft jarenlange ervaring in de AGF-sector en zag van dichtbij hoe bedrijven worstelen met het inzichtelijk krijgen van data. De standaardoplossingen in de markt voldeden vaak niet meer, omdat ze maar een gedeelte van de keten beheren. “Een hele keten kan wel tot honderd verschillende variabelen hebben,” zegt Verhoeven. Daarom startte hij - met Mark Verloop - Progent, een innovatief dataplatform voor de AGF-sector. Progent is een bedrijf dat gespecialiseerde datawarehouses en intelligente dashboards bouwt. In plaats van dure en complexe cloudoplossingen, biedt Progent een op maat gemaakte omgeving die draait op hun eigen infrastructuur in een datacenter.
hun data op een e ciënte manier verwerken, op het tijdstip dat ze willen, zonder vast te zitten aan hoge maandelijkse kosten,” legt Verhoeven uit.
Data slim verwerken in plaats van op-
hun data op een e ciënte manier verslaan
De aanpak van Progent draait
en het bedrijf vaak zijn proces klanten
“Veel bedrijven zitten vast in product specifieke cloudoplossing waarvan de kosten onvoorspelbaar kunnen oplopen en het bedrijf vaak zijn proces aan moet passen om de cloudoplossing optimaal te kunnen laten werken. Wij hebben een model ontwikkeld waarbij klanten
Veel traditionele systemen slaan enorme hoeveelheden data op zonder een directe strategie voor verwerking. Dit leidt tot ine ciëntie en hoge opslagkosten. Ook hebben bedrijven vaak dubbele data omdat ze verschillende overlappende oplossingen hebben. De aanpak van Progent draait om real-time verwerking en e ciënte opslag. Zo wordt de meeste data ‘s nachts verwerkt om piekbelasting overdag te voorkomen, aangevuld met tussentijdse incrementele verversingen als de klant daar om vraagt, om zo de prestaties te optimaliseren. Alleen de relevante data word bewaard, waardoor bedrijven geen onnodige opslagkosten hebben. En de aanpak is schaalbaar, zodat klanten alleen betalen voor wat ze gebruiken, in plaats van een vastomlijnde cloudomgeving.
Een belangrijk onderdeel van de dienstverlening van Progent is het doen van prijsvoorspellingen op basis van informatie zoals weergegevens. “Door historische data te combineren met actuele weersinformatie, kunnen we bedrijven helpen beter in te spelen op schommelingen in de markt. Dit is van onschatbare waarde voor bedrijven die afhankelijk zijn van de prijsontwikkeling van verse producten,” legt Verhoeven uit.
Geen standaardcloudoplossing
Een van de kernpunten van Progents aanpak is dat zij niet vertrouwen op standaard cloudoplossingen, maar hun eigen infrastructuur hebben ontworpen en zelf beheren. Dit betekent dat ze in een datacenter hun eigen servers en hardware beheren, wat flexibiliteit en controle oplevert. Hierbij werken ze
van de klant,” vertelt Verhoeven. Artificial Intelligence is tegenwoordig een toverwoord in de IT-sector. Iedereen wil AI gebruiken, maar veel bedrijven hebben hun datastructuur niet op orde. Verhoeven ziet dit als een van de grootste struikelblokken voor bedrijven die AI willen inzetten. “Je kunt geen goede AI-oplossing bouwen zonder een gestructureerde en goed georganiseerde dataset. Wij helpen bedrijven eerst om hun data te structureren en pas daarna zetten we AI in. Zonder een solide datafundament is AI slechts een marketingterm,” benadrukt hij. Progent zet AI in voor praktische toepassingen, zoals prijsvoorspellingen en marktanalyses.
Duurzame IT-infrastructuur
Een ander aspect waar Progent en RNT Rausch naar kijken, is hoe hun infrastructuur zo e ciënt mogelijk
“Veel bedrijven laten hun servers 24/7 draaien, zonder dat deze gebruikt worden”
nauw samen met RNT Rausch, dat gespecialiseerde hardwarecomponenten levert die afgestemd zijn op de specifieke eisen van Progent. “Onze infrastructuur is volledig redundant opgezet. We draaien zware AI-processen en datawarehouses op onze eigen hardware, zonder afhankelijk te zijn van derde partijen. Dit stelt ons in staat om op een veel e ciëntere manier resources in te zetten daar waar nodig kosten te besparen, wat ten gunste komt
kan worden ingericht. GPU’s spelen een belangrijke rol in data-analyse en AI-processen, wat vraagt om geavanceerde koelingstechnieken. “We kijken continu naar de toekomst en hoe we onze infrastructuur eciënter kunnen maken. Immersion cooling is een techniek die steeds interessanter wordt voor ons, zeker gezien het feit dat GPU-gebruik toeneemt,” zegt Verhoeven.
Voor nu draait hun infrastructuur in een gecontroleerde datacenter-
omgeving, waar ze optimaal gebruik maken van hardware en energiebesparing door servers slim in en uit te schakelen op basis van behoefte. “Veel bedrijven laten hun servers 24/7 draaien, zonder dat deze gebruikt worden. Doordat wij juist processen slim verdelen over de dag zijn we in staat die servers uit te zetten die niet gebruikt worden. Hierdoor besparen we op stroom en verlengen we de levensduur van onze hardware,” legt hij uit. Ook het schaalbare model van Progent draagt bij aan een duurzamere IT-strategie. Door hardware slim toe te wijzen aan klanten en resources dynamisch in te zetten en op te schonen na gebruik, wordt verspilling van rekenkracht geminimaliseerd. Dit maakt het model kostene ciënt en tegelijkertijd toekomstbestendig.
Data-oplossingen op maat IT-maatwerkoplossingen worden steeds belangrijker in de AGF-sector, terwijl het niet de core business is. Door af te stappen van standaard cloudoplossingen en in te zetten op efficiënte verwerking, kun je als bedrijf niet alleen kosten besparen, maar ook meer grip op je data krijgen. In de AGF-sector, waar snelheid en inzicht cruciaal zijn, biedt deze aanpak bedrijven een voorsprong. “Wij helpen bedrijven om slimmer met hun data om te gaan en zo beter voorbereid te zijn op de toekomst. Dit gaat verder dan alleen technologie; het draait om het creëren van echte waarde,” besluit Verhoeven. ◾
VLOEISTOFKOELIN G, WARMTE-TERUGWINNIN G, GELUI DSOPTIMALISATIE.
De Nederlandse datacentersector groeit snel. Dat is goed nieuws voor onze digitale economie, maar het zet ook druk op een andere cruciale infrastructuur: het elektriciteitsnet. In steeds meer regio’s is het net vol, waardoor het uitbreiden van datacentercapaciteit stuit op fysieke en maatschappelijke grenzen.
De oplossing ligt niet in ‘nee’ zeggen tegen groei, maar in ‘anders’ groeien. Slimmer, met meer oog voor het energiesysteem waarvan datacenters deel uitmaken. Gridintegratie wordt daarbij de sleutel. Het betekent dat datacenters niet alleen grootverbruikers zijn, maar ook actieve en slimme spelers in het energiesysteem met flexibiliteit, opslagmogelijkheden en de capaciteit om terug te leveren.
Flexibiliteitsvraag
Datacenters kunnen een belangrijke rol spelen in de urgente flexibiliteitsvraag om het stroomnet te stabiliseren. Hun noodstroomvoorzieningen kunnen ingezet worden om pieken op te vangen, zowel op de korte termijn als structureel. Structureel kunnen datacenters met hun schaalgrootte zelfs bijdragen aan het op gang brengen van de waterstofeconomie. Daarnaast kunnen ze lokale energiehubs helpen opbouwen, samenwerken met energiecoöperaties en restwarmte terug leveren aan warmtenetten voor woonwijken, waarmee kosten in upgrades van stroomnetten voor warmtepompen kunnen worden vermeden.
Nieuwe ruimte
Zonder deze slimme integraties zal verdere groei van datacenters steeds moeilijker worden. Gemeenten en provincies zullen ‘nee’ blijven zeggen, netbeheerders raken klem en het maatschappelijk draagvlak verdwijnt — juist in een tijd van toenemende AIvraag en geopolitieke onzekerheid. Met een duidelijke focus op gridintegratie ontstaat juist nieuwe ruimte. Datacenters worden dan een deel van de oplossing in plaats van alleen een deel van het probleem.
De datacentersector moet daarom samen optrekken met netbeheerders, overheden en energiepartijen. Groeien kan — maar alleen als het groeit in balans met het net. Slim, flexibel en met tastbare maatschappelijke waarde.
Stijn begeeft zich dagelijks in het hart van de Nederlandse digitale economie. Als directeur van de Dutch Data Center Association vertegenwoordigt hij de datacentersector van Nederland. Tegelijkertijd stimuleert hij buitenlandse partijen variërend van multinationals tot startups om zich in Nederland te vestigen en gebruik te maken van ons stabiele digitale netwerk. Zo zet hij zich tevens als directeur van de digitale mainport organisatie Digital Gateway to Europe, tot ver over onze landsgrenzen in als ambassadeur voor de digitale sector van Nederland.
Vertiv en Tecogen hebben een partnership aangekondigd. Dit partnership stelt Vertiv in staat om de door aardgas aangedreven, koeltechnologie van Tecogen wereldwijd aan te bieden aan datacenters.
We zijn blij dat we dankzij onze samenwerking met Tecogen innovatieve koeloplossingen aan onze klanten kunnen bieden”, aldus George Hannah, Senior Director Chilled Water Systems bij Vertiv. “Door de technologie van Tecogen in ons portfolio te integreren, kunnen exploitanten van datacenters beperkingen in het stroomnet overwinnen, hun energieverbruik optimaliseren en met vertrouwen hun AI-mogelijkheden uitbreiden.”
Waardevolle oplossing
“Deze samenwerking is interessant voor beide partijen”, zegt Abinand Rangesh, CEO van Tecogen. “Een gerenommeerde partner als Vertiv, met veel expertise in thermische systemen voor datacenters, stelt ons in staat om snel op te schalen in de datacentermarkt. Door dit te combineren met onze bewezen door aardgas aangedreven koeltechnologie ontstaat er een waardevolle oplossing voor datacenters die hun prestaties willen verbeteren en tegelijkertijd hun energieverbruik e ectief willen beheren.”
Vraag versus aanbod
Naarmate het benodigde vermogen voor de rekenkracht van AI en de
Ga voor meer informatie over Vertivs portfolio van koel-, stroom- en IT-beheertechnologieën naar Vertiv.com.
Voor meer informatie over de schone energieoplossingen van Tecogen ga je naar Tecogen.com.
ondersteunende kritieke digitale infrastructuur toeneemt, wordt de druk op het elektriciteitsnet steeds groter. In sommige regio’s is de toegenomen vraag hierdoor groter dan het aanbod. De oplossingen van Tecogen helpen de druk op het elektriciteitsnet te verminderen door middel van koeltechnologie op aardgas. Vertiv heeft al meer dan zestig jaar ervaring in het leveren van koeling, stroomvoorziening en IT-beheer voor datacenters van elke omvang.
Vertiv heeft daarnaast de Vertiv CoolLoop Trim Cooler toegevoegd aan haar portfolio voor thermisch beheer.
Deze oplossing is een toevoeging op lucht- en vloeistofkoelingstoepassingen voor AI en high performance computing (HPC). Hybride of vloeistofgekoelde datacenters en AI-omgevingen kunnen hier in uiteenlopende klimaatomstandigheden gebruik van maken.
De Vertiv CoolLoop Trim Cooler heeft diverse voordelen. Zo kan de oplossing naadloos worden geïntegreerd in vloeistofgekoelde omgevingen met hoge dichtheid, levert het operationele e ciëntie en sluit het aan bij de veranderende behoeften aan energiezuinige en compacte koeloplossingen. Daarnaast bespaart het, door gebruik te maken van vrije koeling en mechanische werking, tot zeventig procent energieverbruik voor koeling per jaar. Tot slot bespaart de oplossing veertig procent ruimte ten opzichte van traditionele systemen. Het systeem is ontworpen om de uitdagingen van moderne AI-omgevingen aan te pakken en kan omgaan met wisselende watertemperaturen tot 40°C en ondersteunt koude platen bij 45°C.
Eenvoudige wateraansluitingen zorgen voor een soepele en directe integratie van de Vertiv CoolLoop Trim Cooler en de Vertiv CoolChip CDU cooling distrubion units, voor direct-to-chip koeling. Vertiv CoolLoop Trim Cooler kan ook rechtstreeks worden aangesloten op systemen voor immersion cooling. Dit vereenvoudigt de installa-
tie en werking, waardoor compatibiliteit met een reeks high-density koelomgevingen mogelijk wordt en klanten tijd en kosten besparen.
“AI verandert de koelprofielen van de huidige datacenters drastisch. Hierdoor zijn er innovatieve benaderingen nodig om de warmte-uitdagingen van racks van 100kW+ aan te pakken”, zegt Sam Bainborough, vice president thermal business EMEA bij Vertiv. “De aankondiging van de CoolLoop Trim Cooler, en de voortdurende uitbreiding van ons portfolio voor thermisch beheer, stelt ons in staat om baanbrekende en toekomstgerichte oplossingen voor vloeistofkoeling en oplossingen op basis van gekoeld water te leveren. Zo kunnen we voldoen aan de AI-gestuurde behoeften van onze klanten.”
Lager energieverbruik, minder CO2
De Vertiv CoolLoop Trim Cooler gebruikt een koelmiddel met een lage milieu-impact en biedt een schaalbare koelcapaciteit tot bijna 3 MW in de luchtgekoelde uitvoering. Dankzij speciale vrije-koeling-spoelen, geoptimaliseerd voor hoge omgevingstemperaturen, kan het systeem in meer seizoenen en omstandigheden in de vrije koelmodus werken. Dit leidt tot een lager energieverbruik en minder CO2e-uitstoot. Het systeem voldoet aan het verbod op F-GAS van de EU van 2027, waardoor dure aanpassingen of infrastructuurupgrades in de toekomst niet nodig zijn om aan deze nieuwe regelgeving te voldoen. ◾
De explosieve groei van Microsoft Teams tijdens de pandemie heeft een nieuwe trend in gang gezet: bedrijven willen hun telefonie naadloos integreren met Teams. Deze transitie biedt enorme kansen, maar vereist specifieke expertise – vooral bij complexe legacy-systemen. Organisaties zoeken betrouwbare partners met diepgaande kennis van zowel cloudtelefonie als de technische vereisten van Teamsintegratie. Eric Fronik, Sales Director bij Evolve IP, over de cruciale rol van een volledig geïntegreerd communicatieplatform.
De overstap naar een geïntegreerde communicatieomgeving kan de operationele efficiëntie aanzienlijk verbeteren en kosten verlagen, maar vereist een doordachte implementatiestrategie “Voor MSP’s is het essentieel om Teams-telefonie in hun portfolio te hebben. Zonder dit aanbod riskeren zij het verlies van klanten aan concurrenten die wél een complete Teamsintegratie bieden”, legt Eric Fronik uit. “Vooral in het lucratieve segment boven de 50 gebruikers is dit een reëel risico, aangezien juist deze doelgroep de komende jaren sterk gaat groeien en hogere marges biedt. Een volledig Teams-portfolio, inclusief call recording en integratiemogelijkheden, is daarom niet langer een luxe maar een noodzaak.”
MSP’s die proactief inspelen op deze trend, kunnen volgens Fronik hun concurrentiepositie versterken en langdurige klantrelaties opbouwen.
Nederlandse markt biedt groeikansen Uit onderzoek van Cavell blijkt dat de Nederlandse cloud-communicatiemarkt tot de meest ontwikkelde van Europa behoort. De grootste groeikansen liggen in het midden- en grootzakelijk segment, met name bij organisaties tussen 50-249
Evolve IP levert een internationaal carrier-grade Unified Communications platform. Met de geïntegreerde white-label remote workforce technologieën werken medewerkers overal – veilig en efficiënt vanuit elke locatie.
gebruikers. Deze bedrijven zoeken naar schaalbare, betrouwbare en veilige communicatieoplossingen die hun hybride werkmodellen ondersteunen.
Fronik: “De marktcijfers zijn veelbelovend: de cloudpenetratie in zakelijke telefonie stijgt naar verwachting van 62% naar 82% in vier jaar. Dit vertegenwoordigt meer dan 4 miljoen gebruikers en een kernomzet van €535 miljoen, exclusief value-added services zoals security, compliance-oplossingen en geavanceerde analytics. Microsoft Teams-integratie vormt hierin een belangrijke groeimotor.”
Contact Centers vormen een tweede groeimarkt, waarbij AI de efficiency drastisch verhoogt. Fronik: “Modern klantcontact vraagt om een omnichannel-aanpak: van AI-gestuurde gespreksfunctionaliteit tot chatcommunicatie. Deze flexibiliteit sluit perfect aan bij de voorkeuren van nieuwe generaties die minder traditioneel telefoneren.” Daarnaast zorgen geavanceerde analysetools en AI-gestuurde workflowoptimalisaties ervoor dat bedrijven de klantervaring kunnen personaliseren en operationele kosten kunnen verlagen. ◾
Zorg & ict staat ook dit jaar volledig in het teken van technologische innovatie binnen de zorgsector. Audrey Wilschut, clustermanager Public, benadrukt dat de belangrijkste uitdagingen in de zorgsector, zoals personeelstekorten en digitalisering, centraal staan. Ook is er aandacht voor Utrecht als hotspot voor healthtech-start-ups.
Tekst: Marcel Debets
Elk jaar in april vindt Zorg & ict plaats in Jaarbeurs in Utrecht. De zorg is een dankbare doelgroep voor tal van IT-dienstverleners, msp’s en integrators. Nog altijd zijn er volop kansen om zorginstellingen te helpen bij hun digitalisering. Doel is efficiënter te werken en zo een bijdrage te leveren aan het oplossen van het personeelstekort en te besparen op de kosten. Een van de belangrijke ontwikkelingen is het aan elkaar koppelen van de digitaal beschikbare informatie, bijvoorbeeld uit elektronische patiëntendossiers (zie ook pagina 64).
Nieuw dit jaar: Zorg & hr
Dit jaar wordt de nieuwe vakbeurs Zorg & hr gelanceerd. Volgens Audrey Wilschut is dit essentieel gezien de huidige personeelstekorten: “De tekorten in de zorg zijn nijpend. We laten zien hoe slimme HR-oplossingen, zoals efficiënte personeelsplanningen en flexibele inzetbaarheid van zorgmedewerkers, kunnen bijdragen aan een aantrekkelijkere werkomgeving. Daarnaast staat ook ‘blijven leren’ centraal. Digitale tools zoals e-learning, kwaliteitsregistratie en bijscholing spelen hierin een cruciale rol. Het doel is om technologie te gebruiken om de zorg als werkplek aantrekkelijker en duurzamer te maken.”
Praktische informatie
Zorg & ict vindt plaats van dinsdag 8 tot en met donderdag 10 april in Jaarbeurs Utrecht. ChannelConnect is mediapartner van het evenement. Kijk op www.zorg-en-ict.nl voor alle informatie.
Tech Mainstage en partnertheater 4: kennisdeling in de praktijk
De Tech Mainstage is opnieuw een belangrijk onderdeel van de beurs, waar experts en visionairs hun inzichten delen over de toekomst van digitale zorg. Wilschut: “Hier komen ontwikkelingen rond AI, predictive analytics en databeschikbaarheid uitgebreid aan bod. De sprekers laten zien hoe technologische innovaties concreet bijdragen aan betere zorg en efficiëntie.” Sprekers zijn onder meer Anne Marie Weggelaar (bijzonder hoogleraar Innovatie en Transformatie van de zorg aan de TU Eindhoven), Marcel Levi (voorzitter NWO) en Anneke Westerlaken (bestuurder ActiZ). “Zij laten zien hoe technologische innovaties concreet bijdragen aan betere zorg en efficiëntie.”
Daarnaast biedt Partnertheater 4 ruimte voor praktische voorbeelden en interactie tussen zorgprofessionals en technologie-aanbieders. “In dit theater brengen we gebruikers en aanbieders van technologieën samen om praktische toepassingen te bespreken en nieuwe oplossingen te ontwikkelen.”
AI in de zorg: cruciaal voor innovatie Kunstmatige intelligentie komt naar voren binnen veel van de thema’s van Zorg & ict. AI-technologieën, zoals predictive analytics, bieden ongekende mogelijk-
De zes centrale thema’s van Zorg & ict 2025
(inclusief FemTech)
Beschikbare, bereikbare en bruikbare digitale gezondheidsdata zijn essentieel voor een toekomstbestendige zorg. Een nieuw subthema binnen databeschikbaarheid is FemTech, gericht op oplossingen die draaien om het verzamelen, analyseren en toegankelijk maken van gegevens over de gezondheid en het welzijn van vrouwen.
2Regionale samenwerking
Digitalisering vraagt om implementatie op regionaal niveau, waarbij gegevensuitwisseling tussen verschillende zorgaanbieders centraal staat.
Intelligence (AI)
AI, machine learning en large language models (LLMs) kunnen bijdragen aan efficiëntere zorgprocessen en betere patiëntuitkomsten.
De zorgsector is een favoriet doelwit van cybercriminelen. Het vergroten van de digitale weerbaarheid van zorgorganisaties is daarom van groot belang.
op afstand
Beeldbellen, thuismeten en telemonitoring: zorg op afstand verlicht de druk op de reguliere zorg en biedt patiënten de mogelijkheid om in hun eigen omgeving zorg te ontvangen.
6Digivaardigheden / Digiskills
Digitalisering vraagt om nieuwe competenties en vaardigheden van zowel zorgprofessionals als patiënten.
heden om zorgprocessen efficiënter en effectiever te maken. “AI kan bijvoorbeeld helpen bij het voorspellen van zorgbehoefte, vroegtijdige diagnostiek en het optimaliseren van behandeltrajecten,” zegt Wilschut. “Tijdens de beurs laten we diverse toepassingen zien, zodat bezoekers direct inspiratie opdoen voor hun eigen praktijk, en waar de kansen liggen voor IT-dienstverleners.”
Databeschikbaarheid: de sleutel tot gepersonaliseerde zorg Databeschikbaarheid speelt volgens Wilschut een cruciale rol in de verbetering van patiëntenzorg. “Door data beter toegankelijk en inzichtelijk te maken, kunnen zorgverleners effectievere, op maat gemaakte behandelingen bieden. Hierbij hebben we speciale aandacht voor femtech, dat gericht is op gezondheidsoplossingen voor vrouwen.” Dit segment groeit sterk en omvat diverse technologische toepassingen, van vruchtbaarheidsapps tot digitale ondersteuning bij de menopauze en AI-gestuurde diagnostiek van gynaecologische aandoeningen. Wilschut benadrukt het belang hiervan: “Historisch gezien zijn vrouwen ondervertegenwoordigd geweest in medisch onderzoek en zorgtechnologie. Hierdoor is er een achterstand ontstaan in kennis en behandelmogelijkheden voor veel vrouwspecifieke gezondheidsproblemen. Femtech vult deze leemte door data-gedreven oplossingen te ont-
wikkelen die gericht zijn op het begrijpen en verbeteren van vrouwengezondheid.”
Naast vruchtbaarheid en zwangerschap komen steeds meer domeinen van vrouwengezondheid aan bod, zoals menstruatiegezondheid, preventieve screenings en chronische aandoeningen zoals endometriose. “Het feit dat we op Zorg & ict hier expliciet aandacht aan besteden, is essentieel om een bredere bewustwording en acceptatie van deze technologieën binnen zorginstellingen te stimuleren,” benadrukt Wilschut.
Broedplaats voor innovatie
Een speciale plek op Zorg & ict is ingeruimd voor start-ups onder de noemer Heart of Health. Dit is hét start-upplein waar jonge innovatieve bedrijven zich kunnen presenteren aan zorginstellingen, investeerders en andere stakeholders uit de zorg. “Utrecht heeft zich ontwikkeld tot een centrum van zorginnovatie en trekt veel start-ups aan die met nieuwe ideeën en oplossingen komen,” aldus Wilschut. “Het plein biedt hen een podium om zich te presenteren aan potentiële klanten en partners.”
Volgens Wilschut helpt dit ook om de adoptie van nieuwe technologieën te versnellen: “We merken dat zorginstellingen steeds meer openstaan voor samenwerking met start-ups, omdat ze begrijpen dat innovatie essentieel is om de uitdagingen van vandaag en morgen aan te gaan.” ◾
“
De value-added distributeur ORdigiNAL kondigde een wereldwijde samenwerking met haar partner Microsoft aan voor de lancering van Dragon Copilot.
Voor ons betekent dit, dat we belangrijke wijzigingen in de zorgmarkt kunnen verwachten,” geeft CEO Jordy Onrust aan. “Het is een enorm grote kans voor ons en onze partners.” Dragon is een spraakherkenningsproduct dat gesproken woord omzet in tekst. Onrust: “Door de toevoeging van Copilot aan de spraakoplossing kunnen gebruikers steeds meer geavanceerde toepassingen realiseren.” Artsen kunnen
erkennen we de kritieke behoefte aan technologie die clinici ondersteunt zonder hun workflow te verstoren,” legt de CEO uit. “Deze oplossingen verminderen de vaak enorme administratieve last waarmee zorgprofessionals te maken hebben.”
Brede ondersteuning
Het product, dat tegen het einde van het jaar op de Nederlandse markt verschijnt, is een combinatie van Microsoft Copilot en het Dragon-product dat ORdigiNAL al twintig jaar voert. Tekst: Mels Dees
de van kunnen uitleggen”, aldus Onrust. “Wij bieden onze partners brede ondersteuning, van pre-sales tot after-sales.”
Sterke positie in zorgsector
ORdigiNAL is actief als distributeur van verschillende oplossingen op het gebied van e ciëntie, spraak-
“Door slimme integraties kunnen zorgverleners echter veel efficiënter werken”
bijvoorbeeld niet alleen direct hun notities dicteren in een patiëntendossier en snelcommando’s gebruiken om e ciënter te werken, maar de oplossing nu ook inzetten om het gesprek tussen patient en behandelaar vast te leggen. De nieuwste ontwikkeling brengt AI-functionaliteiten met zich mee, waardoor de mogelijkheden verder worden uitgebreid. “Bij ORdigiNAL
herkenning en workflow. Het bedrijf opereert in meer dan zestig landen en werkt samen met ruim 2500 resellers. Hoewel ORdigiNAL zijn oorsprong in Nederland heeft en daar nog steeds het hoofdkantoor heeft, is het een internationale speler. “ORdigiNAL richt zich op een select aantal gespecialiseerde oplossingen, die wij dan ook volledig begrijpen en de meerwaar-
De zorgsector is een van de belangrijkste markten voor het bedrijf, goed voor 40 tot 50 procent van hun totale business. “We hebben al lange tijd een sterke positie binnen het Nederlandse zorgstelsel, mede dankzij de samenwerking met diverse partners.”
Waar Onrust de onderneming ooit startte met het aanbieden dicteertechnologie, ligt de focus nu op geavanceerde workflowoplossingen en AI-toepassingen om werkprocessen te optimaliseren.
Naast de zorgsector is ORdigiNAL ook actief in de advocatuur. “Beide markten hebben te maken met de verplichting voor goede verslaglegging te zorgen, onze oplossingen maken die opdracht e ciënt uit te voeren.” Daarnaast is het bedrijf betrokken bij overheidsinstellingen en de educatieve sector.
Binnen de zorg werkt ORdigiNAL
“We hebben al lange tijd een sterke positie binnen het Nederlandse zorgstelsel, mede dankzij de samenwerking met diverse partners”
nauw samen met de grote leveranciers van elektronische patiëntendossiers. Onrust: “Onze spraakoplossingen kunnen zowel standalone als geïntegreerd worden ingezet, afhankelijk van de wensen van de zorginstelling.” De vraag naar spraakherkenningstechnologie blijft groeien, zo geeft Onrust aan, omdat het typen van verslagen nog altijd de norm is. “Door slimme integraties kunnen zorgverleners echter veel e ciënter werken,” herhaalt hij de missie van het bedrijf.
Training en adoptie ORdigiNAL werkt via een netwerk van resellers en managed service providers (MSP’s). Sinds Dragon door Microsoft is overgenomen, is het onderdeel geworden van de Microsoft Copilot-familie. “Dit betekent dat ORdigiNAL nu ook als Microsoftpartner optreedt bij het leveren van de oplossing via partners.”
drijf, blikt Onrust terug. “Net voor de coronapandemie begon, startten we in Nederland met cloudoplossingen.
Het doel was om minder afhankelijk te zijn van fysieke installaties bij klanten.” Tijdens de pandemie versnelde deze ontwikkeling zich en werden de private clouds van ORdigiNAL naar Microsoft Azure gemigreerd.
Training en adoptie spelen een belangrijke rol bij ORdigiNAL. Resellers verkopen graag de oplossingen, maar beschikken niet altijd over de technische kennis om deze optimaal in te zetten. Daarom biedt ORdigiNAL uitgebreide trainingsprogramma’s aan, zowel voor de partners als voor eindgebruikers.
Met de cloud startte expansie
De overstap naar de cloud was een strategische beslissing voor het be-
Toen Covid in veel landen voor beperkingen zorgde, besloot het bedrijf uit te breiden naar regio’s zonder lockdowns, “dat leidde tot de opening van een cloudinfrastructuur in Melbourne, Australië. Inmiddels beheert ORdigiNAL zeven datacenters verspreid over de wereld,” meldt Onrust trots.
De rol van ORdigiNAL verschuift steeds meer van distributeur naar serviceprovider. “Dit is een ontwikkeling die in de sector breder zichtbaar is,” weet de CEO. “Door toegevoegde waarde te bieden via
cloudservices en specialistische ondersteuning, weten we ons te onderscheiden en weten onze resellers ons goed te vinden.”
Nauw contact met Microsoft Bij de lancering van Microsoft
Dragon Copilot is ORdigiNAL nauw betrokken. Een team van het bedrijf heeft in Seattle samengewerkt met het team van Microsoft in de Verenigde Staten.“
Daar wordt al op 1 mei Microsoft Dragon Copilot gelanceerd, mede gerealiseerd door ORdigiNALs Amerikaanse team, met de Nederlandse markt die later in het jaar volgt. Dat het product al snel in het Nederlands beschikbaar komt, is bijzonder, aangezien slechts een beperkt aantal talen – waaronder Engels, Duits en Frans – in de eerste fase wordt uitgerold. Dit biedt ORdigiNAL en de partners een unieke kans op de Nederlandse markt. ◾
EEN SLIMME TOEKOMST MET F.AI.B.E.R.
De gezondheidszorg staat voor enorme digitale uitdagingen. De groeiende hoeveelheid medische data, de inzet van AI en real-time zorg op afstand vragen om een robuust en toekomstbestendig netwerk. Glasvezel vormt de ruggengraat van deze digitale transformatie. Met het F.AI.B.E.R.-thema, dat we voor de Fiber Vakdag 2024 hebben ontwikkeld, geven we richting aan deze ontwikkeling. Elke letter staat voor een cruciaal aspect van de digitale zorgrevolutie.
F – Fiber:
Toegang tot zorg is een fundamenteel recht. Glasvezelverbindingen zorgen ervoor dat patiënten, ongeacht hun locatie, kunnen profiteren van monitoring op afstand, digitale dossiers en op afstand bediende medische apparatuur. Ook maakt glasvezel de snelle en veilige uitwisseling van patiëntgegevens mogelijk, wat de zorg efficiënter en veiliger maakt.
AI – AI-driven applications:
AI speelt een steeds grotere rol in de zorg. Van geavanceerde diagnoses en robotchirurgie tot slimme patiëntmonitoring. Deze innovaties vereisen lage latency en hoge bandbreedte – precies wat glasvezelnetwerken bieden.
B – Breedband voor iedereen:
De digitale transformatie mag niemand buitensluiten.
Deelnemers van de FCA investeren in glasvezelinfrastructuur om de zorg toekomstbestendig te maken. De combinatie van hoge snelheid, betrouwbaarheid en schaalbaarheid maakt glasvezel niet alleen een technologische noodzaak, maar ook een maatschappelijke prioriteit. Laten we samen zorgen voor een digitale infrastructuur die levens redt!
Over de Fiber Carrier Association (FCA)
De Fiber Carrier Association (FCA) biedt een krachtig platform voor belangenbehartiging, samenwerking en toegang tot exclusieve kennis binnen de glasvezelsector Dit is essentieel om Nederland toekomstbestendig te maken en de groeiende vraag naar bandbreedte te faciliteren. Ook zorginstellingen kunnen zich aansluiten om op de hoogte te blijven van de nieuwste ontwikkelingen in glasvezeltechnologie.
Investeren in landelijke glasvezeldekking zorgt ervoor dat ook zorginstellingen in buitengebieden toegang hebben tot geavanceerde digitale zorgdiensten.
E – Encryption & Cybersecurity:
Veilige communicatie van medische gegevens is cruciaal. Glasvezel biedt niet alleen razendsnelle en betrouwbare verbindingen, maar ondersteunt ook encryptie en andere cybersecuritymaatregelen om patiëntgegevens te beschermen.
R – Resilient infrastructure:
De zorg moet altijd operationeel blijven. Glasvezelnetwerken zijn minder storingsgevoelig dan traditionele netwerken en bieden redundantie en betrouwbaarheid, cruciaal voor vitale zorgsystemen. ◾
Het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA) is een van de grootste zorginstellingen in Antwerpen, waar dagelijks honderden artsen en medewerkers werkzaam zijn. Veel van hen maken onkosten en reiskosten die gedeclareerd moeten worden. Voorheen was dit een handmatig, tijdrovend proces met veel papierwerk, wat ten koste ging van kostbare tijd die beter besteed kon worden aan patiëntenzorg. Klippa SpendControl bood uitkomst.
In de oude situatie moesten artsen declaratieformulieren handmatig invullen en samen met de originele bonnen indienen bij de financiële administratie. Vervolgens werd de declaratie via interne post naar het diensthoofd gestuurd voor goedkeuring, waarna deze weer retour ging naar de boekhouding. Dit omslachtige proces kon tot drie weken duren en was foutgevoelig. Zowel voor de artsen als de administratieve medewerkers betekende dit een onnodige belasting.
Oplossing: automatisering Om het declaratieproces te stroomlijnen en te automatiseren, ging UZA op zoek naar een oplossing die gebruiksvriendelijk was en naadloos kon integreren met hun op maat gemaakte boekhoudsysteem. De keuze viel uiteindelijk op Klippa SpendControl dankzij een intuïtieve interface voor zowel declaranten als goedkeurders, de automatische toewijzing van declaraties aan de juiste goedkeurder én een exportfunctie waarmee declaraties in het boekhoudsysteem verwerkt worden. De oplossing moest daarnaast voldoen aan de specifieke compliance-eisen binnen de zorgsector, zoals gegevensbescherming en auditmogelijkheden.
Implementatie en integratie
Aangezien het UZA met een maatwerkboekhoudsysteem werkt, vereiste de implementatie extra aanpassingen. De exportfunctie van Klippa SpendControl werd op maat geconfigureerd, zodat declaraties met alle benodigde bewijslast moeiteloos geïmporteerd konden worden. Daarnaast werd het proces afgestemd op de interne goedkeuringsprocedures van het ziekenhuis, zodat elke declaratie correct en e ciënt beoordeeld kon worden. Door de nieuwe werkwijze kunnen declaraties direct na indiening digitaal worden opgevolgd. Afdelingshoofden kunnen declaraties eenvoudig goedkeuren via de webomgeving of app, terwijl alle onkosten overzichtelijk beheerd worden in het dashboard.
E ciëntie en tijdbesparing
Dankzij Klippa SpendControl heeft het UZA aanzienlijke verbeteringen gerealiseerd. Het declareren kost nu 70% minder tijd, fouten in de verwerking zijn sterk verminderd en de goedkeuringsprocessen verlopen gestructureerd en e ciënt. Daarnaast is de doorlooptijd van het declaratieproces tot drie keer korter geworden, waardoor medewerkers
sneller worden uitbetaald. Ook is er een naadloze koppeling gerealiseerd met het boekhoudsysteem, wat zorgt voor een soepele financiële afhandeling. Verder biedt de nieuwe oplossing meer transparantie en betere controle over de uitgaven. Medewerkers kunnen eenvoudig hun declaratiestatus volgen, terwijl de financiële administratie inzicht krijgt in de totale kostenstromen, wat bijdraagt aan een e ciënter financieel beheer. ◾
De vraag naar robuuste en innovatieve wifi-netwerken in ziekenhuizen neemt exponentieel toe. Wifi is niet langer een bijzaak maar speelt een steeds grotere rol in de communicatie tussen medewerkers, patiënten en essentiële medische toepassingen. Tekst: Mels Dees
LANCOM Systems, het Duitse bedrijf dat gespecialiseerd is in netwerkinfrastructuur en beveiligingsapparatuur, steunt ziekenhuizen bij de modernisering van hun wifi-infrastructuur om de zorg te ontlasten, processen te verbeteren en uitvallen te vermijden. De in Utrecht gevestigde IT-dienstverlener en netwerkspecialist Lumiad speelt daarbij regelmatig een belangrijke adviserende rol. Dit was onder meer het geval bij een recente netwerkupgrade in een Nederlands ziekenhuis. Hierbij implementeerde Lumiad high-performance LANCOM LX-6200 Wi-Fi-access points. Deze moderne technologie biedt lagere latentie, ook in omgevingen met een groot aantal gebruikers. De oplossing zorgt voor verbeterde ondersteuning voor Internet of Things (IoT)-toepassingen en versterkt de diagnostische mogelijkheden. Dit alles moet bijdragen aan efficiëntere zorgprocessen en een hogere kwaliteit van dienstverlening.
Cruciale rol
Wifi heeft zich ontwikkeld tot een essentieel onderdeel van de zieken-
LANCOM Systems, een dochteronderneming van Rohde & Schwarz, biedt ruim 20 jaar backdoor-vrije netwerken beveiligingsoplossingen, ontwikkeld en gehost in Duitsland. Scan onderstaande QR-code voor meer informatie over de gezondheidszorgoplossingen van LANCOM.
huisinfrastructuur, met een stijgende vraag die gelijke tred houdt met technologische en medische innovaties. Waar in 2007 nog geëxperimenteerd werd met telefonie, speelt draadloze connectiviteit inmiddels een cruciale rol in het ondersteunen van medische toepassingen. Wifi maakt nu continue monitoring en real-time informatie mogelijk, zoals hartmonitoring en zorgalarmering via wifi, naast het gebruik van augmented reality (AR) in operatiekamers. Het gaat daarbij niet alleen om het ontlasten van de zorg, maar ook om het verbeteren van processen en het ondersteunen van de ziekenhuismedewerkers in tijden van personeelstekort.
Betrouwbaarheid is cruciaal
Met de toenemende vraag naar wifi en de groeiende afhankelijkheid ervan is het essentieel om netwerken continu te upgraden en te investeren in nieuwe oplossingen. Betrouwbaarheid is hierbij cruciaal; als een onmisbaar onderdeel van de corebusiness van ziekenhuizen is uitval simpelweg geen optie. In 2024 verving een ziekenhuis in
Utrecht in één week honderd units en stapte over op Wi-Fi 6 met de nieuwe LANCOM LX-6200 Wi-Fi access points. Deze access points bieden IoT-functies via de geïntegreerde BLE-radio en de extra usbpoort. Bluetooth-apparaten kunnen vitale informatie verzamelen en deze gegevens vervolgens via wifi access points doorsturen.
Dit is met name belangrijk voor ‘intermediate care’, waar patiënten worden overgebracht van de intensive care naar reguliere ziekenhuisbedden en minder intensief worden gemonitord. Deze apparaten bieden ook een goede tussenoplossing voor patiënten die naar huis gaan. Wim Bos, eigenaar van Lumiad, is enthousiast over de diagnostische mogelijkheden van de nieuwe access points: “LANCOM loopt voor op het gebied van diagnostische mogelijkheden. Met deze nieuwe generatie access points maken we een aanzienlijke stap vooruit in de ondersteuning van IoT-toepassingen.”
Naast performance en betrouwbaarheid staan ook duurzaam-
heid en efficiëntie centraal. Volgens de fabrikant dragen de lange levensduur en stabiliteit van LANCOM-producten bij aan een milieuvriendelijke oplossing.
De samenwerking is ook een bewijs dat het belangrijk is om te bouwen op betrouwbare partners om de zorg en efficiëntie van processen in ziekenhuizen te verbeteren en technologische vooruitgang te realiseren.
Met wifi komt er elke drie jaar een
nieuwe standaard, wat de levensduur van access points vaak beperkt tot vijf à zes jaar. “LANCOM vormt hierop een uitzondering met een levensduur van zeven tot acht jaar,” zegt Wim Bos van Lumiad. “We zijn begonnen met de eerste generatie in 2007 en zijn inmiddels overgestapt op de derde generatie. We hebben nu de nieuwste IC-standaarden en zien verdere integraties met technologieën zoals Bluetooth en IoT.” ◾
Robert Mallinson, Co-Managing Director bij LANCOM Systems, vertelt dat de Duitse onderneming al 18 jaar met de Nederlandse dienstverlener Lumiad samenwerkt in een marktsegment dat heel belangrijk is voor de leverancier. “We ondersteunen ziekenhuizen met onder meer stabiele netwerken voor augmented reality in operatiekamers. Dit naast IoT-toepassingen die nuttig zijn voor asset tracking in ziekenhuizen.” Het feit dat LANCOM Systems de eigenaar van Lumiad aan het woord laat is niet voor niets. “Het benadrukt onze constante focus op de samenwerking met partners. Zij zijn onze ogen en oren in de markt.”
Minder zorgen en méér tijd voor zorg!
Een soevereine cloud van Nederlandse bodem voor zorginstellingen.
Scan voor meer informatie
IT-dienstverlener ilionx en het Nederlandse cloudplatform Uniserver introduceren een soevereine zorgcloud. In deze samenwerking vormt de private cloud van Uniserver de basis van waaruit ilionx het dagelijks beheer van HiX en andere zorgapplicaties voor klanten uit handen neemt. Dit applicatiebeheer biedt ilionx al jaren aan voor het bekende elektronisch patiëntendossier (EPD) van ChipSoft.
Bedrijven uit diverse sectoren maken zich steeds vaker zorgen over waar hun data staan opgeslagen. De private cloud wordt daarom voor meer bedrijven belangrijk. ilionx was dan ook op zoek naar een partner in de private cloud die ook aan eisen als flexibiliteit en schaalbaarheid kan voldoen. Na een analyse van bestaande klanten en hun workloads is gekeken of en hoe deze kunnen worden overgezet naar een soevereine Nederlandse cloud. Zo ontstond de samenwerking met Uniserver. Via het cloudplatform van Uniserver kan ilionx snel en flexibel klanten onboarden in de soevereine cloud, waarin aan NIS2, NEN7510, AVG en alle andere security-eisen wordt voldaan. Beide partijen hebben een hele sterke focus op vitale sectoren zoals de overheid en de zorg.
Rechtsbescherming van patiëntendata In de zorgsector trappen de organisaties hun partnership af met een soevereine Nederlandse zorgcloud. Het ziekenhuis Bernhoven was op zoek naar een partij die hun belangrijkste systeem, het EPD, uit handen kon nemen en het dagelijkse beheer en de monitoring uitvoert om de continuïteit te waarborgen. De keuze hiervoor is gevallen op de combinatie ilionx en Uniserver, waarbij ilionx de hoofdaannemer is en de data worden gehost op het Healthcare Information Platform (HIP) van ilionx. De belangrijkste eis voor de nieuwe infrastructuur was de maximale rechtsbescherming van de patiëntendata, wat inhoudt dat de data Nederland niet verlaten en er te allen tijde aan Europese wetgeving wordt voldaan.
V.l.n.r.: Bram Krol (Bernhoven), Mark Verheijen (ilionx), Henk Methorst (ilionx), Paul de Roij (Bernhoven), Hans Hendrikx (Uniserver), Marc Roozen (Bernhoven) en Pim Kerstens (Uniserver)
Soevereine Nederlandse zorgcloud “Bij ilionx hechten we veel waarde aan de private cloud, en we zien dat klanten uit diverse markten dit ook in toenemende mate overwegen”, legt Erik Schmitz, marktdirecteur zorg van ilionx, uit. “Om onze expertise optimaal te benutten, hebben we ervoor gekozen om te focussen op onze managed services dienstverlening en niet te investeren in een eigen cloudplatform. Daarom zijn we op zoek gegaan naar een geschikte samenwerkingspartner. In het verleden hebben we al eens succesvol samengewerkt, en wij beschouwen Uniserver als dé Nederlandse partner op het gebied van soevereine, private cloud met een groot, schaalbaar platform.”
Pim Kerstens, Account Director Healthcare bij Uniserver: “We horen steeds vaker dat klanten genoodzaakt zijn hun ICT-infrastructuur
uit te besteden. Het adequaat inrichten en beheren hiervan vereist diepgaande kennis. ilionx is één van de experts met veel kennis van HiX en andere zorgapplicaties. Hoewel cloudtechnologie vandaag de dag sterk geassocieerd wordt met internationale bedrijven zoals Microsoft, Amazon en Google, beschikken we in Nederland over voldoende capaciteit en expertise om vitale infrastructuren succesvol in een Nederlandse cloud op Nederlandse bodem te laten draaien.”
Marc Roozen, CIO van Bernhoven: “Door het beheer uit te besteden aan de experts van ilionx en te kiezen voor een Private Cloud-platform van Uniserver houden we onze patiëntdata gegarandeerd op Nederlandse bodem onder rechtsbescherming van Nederlandsen EU-recht. Zo hoeven we ons geen zorgen te maken over de privacy van patiëntdata en kunnen we ons focussen op de zorg voor onze patiënten.” ◾
De zorgsector staat voor enorme uitdagingen. Er is de druk om de kwaliteit van de zorg op peil te houden en verder te verbeteren, en tegelijkertijd neemt de vraag toe als gevolg van vergrijzing. Daarnaast hebben veel zorginstellingen en -bedrijven te maken met personeelsschaarste. Digitalisering is dan ook een absolute noodzaak geworden. Maar daarmee komt een nieuwe uitdaging aan de oppervlakte: standaardisering van systemen, zodat uitwisseling van informatie plaats kan vinden. Wat is de stand van zaken? Tekst: Marcel Debets
Digitalisering is bedoeld om processen efficiënter te maken, met als voornaamste doel de zorg toegankelijk te houden en tegelijkertijd de kosten te beheersen. Maar in de praktijk worstelen veel zorgorganisaties met het integreren van de verschillende IT-oplossingen en applicaties die tegenwoordig beschikbaar zijn. Interoperabiliteit en standaardisatie van systemen zijn daarbij de belangrijkste uitdagingen.
Gefragmenteerde systemen
In veel zorginstellingen is door de jaren heen een lappendeken aan IT-systemen ontstaan. Soms komt dit door versnipperde inkoop, waarbij afdelingen zelfstandig softwarepakketten hebben aangeschaft, soms door fusies of samenwerkingsverbanden met andere zorgaanbieders. Het gevolg is een verzameling losse (legacy) systemen die onderling niet of nauwelijks communiceren. Zo verloopt de gegevensuitwisseling tussen bijvoorbeeld een elektronisch patiëntendossier (EPD), laboratoriumsystemen en patiëntportalen niet altijd gestandaardiseerd. Het is duidelijk dat dit de efficiëntie in de weg zit. Bijkomend nadeel is dat de
patiënt vaak verschillende kanalen moet gebruiken om zijn gegevens te kunnen inzien.
Interoperabiliteit draait om de mogelijkheid van verschillende systemen en organisaties om naadloos data uit te wisselen en elkaar te begrijpen. In de zorg kan het bijvoorbeeld gaan om het delen van patiëntgegevens tussen de huisarts, het ziekenhuis en de apotheek, of het versturen van meetresultaten van thuisappa-
Security is essentieel
Maar standaardisatie gaat verder dan alleen technische specificaties: er is ook nog zoiets als semantische interoperabiliteit (afspraken over termen en betekenis). En niet te vergeten zaken als governance, compliance en privacy. Een complexe puzzel, zeker wanneer meerdere partijen en leveranciers erbij betrokken zijn.
Naarmate systemen onderling meer verbonden worden en patiëntgegevens
Patiënten moeten vaak verschillende kanalen gebruiken om gegevens te kunnen inzien
ratuur naar een medisch specialist. Om interoperabiliteit te realiseren, is het zaak dat de nodige standaarden worden ontwikkeld.
In de zorg spelen bijvoorbeeld HL7 (Health Level Seven) en FHIR (Fast Healthcare Interoperability Resources) een belangrijke rol in het uitwisselen van medische data. Organisaties als Nictiz en VZVZ zetten zich in deze standaarden verder te ontwikkelen en promoten implementatie.
intensiever worden gedeeld, neemt de complexiteit van security in de zorg toe. Een succesvolle cyberaanval kan de zorgcontinuïteit direct in gevaar brengen, met alle risico’s van dien. Bovendien zijn de reputatieschade en de financiële gevolgen – denk aan boetes of aansprakelijkheidsclaims – aanzienlijk. Integraal securitybeleid begint daarom met inzicht: welke data wordt waar opgeslagen, wie heeft toegang en via welke routes loopt de informatie? Dit
vraagt om een grondige risicoanalyse, waarbij onder meer moet worden vastgesteld hoe het gesteld is met de interne IT-architectuur, de externe koppelingen en de authenticatiemethoden voor medewerkers en patiënten. Legacy-systemen beschikken vaak niet over de nieuwste beveiligingsmechanismen. Een mix van on-premises en cloudtoepassingen zorgt ook voor extra complexiteit.
Beveiliging in lagen
De oplossing moet vooral gezocht worden in een gelaagde beveiligingsaanpak (‘defence in depth’). Het gaat hierbij om onder meer firewalls, Intrusion Detection & Prevention, moderne antivirusoplossingen, segmentatie van netwerken en encryptie. Dat laatste is belangrijk voor zowel data in transit als data at rest. Identity & Access Management (IAM) is een ander aspect dat aandacht nodig heeft. Multi-factor authenticatie, granular access control en regelmatige audits om te controleren of de juiste mensen de juiste toegangsrechten hebben. In een ziekenhuis of andere zorginstelling met duizenden medewerkers en een woud aan systemen, leidt een gebrek aan IAM-richtlijnen al snel tot
ongeoorloofde toegang of misbruik. Daarnaast is menselijk gedrag een belangrijke factor in cybersecurity. Phishingaanvallen en social engineering zijn juist in de zorgsector populair, omdat medewerkers meestal niet zijn opgeleid om continu op hun hoede te zijn voor digitale dreigingen. Opleidingen, workshops en regelmatige securityawarenesscampagnes kunnen veel ellende voorkomen. Tegelijkertijd helpt het om technische maatregelen te nemen, zoals een streng spamfilter en sandboxing van verdachte bijlagen.
Monitoring en incidentrespons is een andere belangrijke pijler. Je kunt als IT-dienstverlener tegenwoordig vrij gemakkelijk Security Operations Center (SOC)-diensten aanbieden, waarbij je systemen 24/7 kunt laten monitoren op verdachte activiteiten. Snelheid is daarbij cruciaal: hoe eerder een mogelijke inbraak of ransomware-aanval wordt gedetecteerd, hoe kleiner de kans dat deze schade kan toebrengen. Voorkomen is natuurlijk nog beter, dus een proactieve aanpak met Threat Intel-
Security is geen losstaand product, maar een integraal onderdeel van elke oplossing
ligence kan uitkomst brengen. Nieuwe aanvalstechnieken kun je hiermee al voorspellen voordat ze de kans krijgen.
Veiligheid als voorwaarde voor interoperabiliteit
Interoperabiliteit en gestandaardiseerde data-uitwisseling staat of valt met het vertrouwen dat zorgmedewerkers en patiënten hebben in de systemen. Wanneer de beveiliging niet op orde is, leidt dit tot meer terughoudendheid bij het delen van data. Ook krijgen nieuwe toepassingen – zoals telehealth en e-consults – hiermee minder kans. Het omgekeerde is natuurlijk ook waar. Goed beveiligde koppelingen en transparante afspraken over beheer en verantwoordelijkheid versnellen de adoptie van digitale zorgtoepassingen.
Voor IT-dienstverleners in de zorgmarkt betekent dit dat security geen losstaand product is, maar een integraal onderdeel van elke oplossing. Of het nu gaat om het inrichten van een nieuw EPD, het ontwikkelen van apps voor patiënten of het opzetten van cloudinfrastructuur: zonder een solide beveiligingsfundament kun je niet rekenen op het juiste draagvlak. Beveiliging is dus niet alleen een randvoorwaarde, maar zelfs een kans om meerwaarde te bieden. Door samen met de zorgorganisatie een strategische visie op security en privacy te ontwikkelen, creëer je als IT-partner een duurzame vertrouwensbasis. In een wereld waar de beschikbaarheid en betrouwbaarheid van data letterlijk van levensbelang kunnen zijn, is een zorgvuldige aanpak van IT-security niet bepaald optioneel –het is de kurk waarop de moderne zorg drijft. ◾
Netatmo introduceert een beveiligingscamera voor thuisgebruik, de Advance. Deze ‘binnencamera’ beschermt woningen met extra aandacht voor privacy.
Advance is een eenvoudig te installeren product met een discreet ontwerp, dat naadloos in het dagelijks leven van de gebruiker past. Dankzij slimme algoritmen wordt het aantal ongewenste meldingen aanzienlijk verminderd.
Netatmo plaatst privacy centraal binnen de productontwikkeling, zodat persoonlijke gegevens automatisch beschermd worden en het risico op privacyschendingen minimaal blijft. Een belangrijke innovatie van deze nieuwe camera speelt hierop in: Netatmo Smart Privacy. De Advance is uitgerust met een mechanische privacy shutter. Dankzij gezichtsherkenning en geolocatie kan de camera de shutter automatisch sluiten wanneer de gebruiker thuiskomt. Zodra hij of zij vertrekt, detecteert de camera dit via geofencing-technologie en opent de shutter zich automatisch weer.
Dynatrace introduceert nieuwe AI-gestuurde mogelijkheden voor loganalyse om de uitdagingen van legacy-logbeheeroplossingen aan te pakken. Legacy-oplossingen werken vaak onafhankelijk van monitoringtools, wat leidt tot vertragingen bij incidentoplossing, hogere kosten en beveiligingskwetsbaarheden. Dynatrace biedt verbeterde loganalysemogelijkheden en innovaties, zoals Davis AI-integratie. Dat legt logcontent direct uit, waardoor complexe analyses toegankelijker worden via natuurlijke taal voor query’s, dashboards en rapporten. Specialistische querytalen zijn niet langer nodig, wat loganalyse voor verschillende teams makkelijker maakt. OpenPipelinetechnologie, tenslotte, verrijkt logs automatisch met IT-context, verbetert filtering en maakt integratie met dashboards voor realtime inzichten eenvoudiger.
Seagate introduceert harde schijven met capaciteiten tot 36TB en breidt het HAMR-gebaseerde Mozaic 3+ technologieplatform verder uit. De harde schijven beschikken over capaciteiten tot 36 terabyte. Exos M is gebaseerd op Mozaic 3+, het platform voor heat-assisted magnetic recording (HAMR), en biedt opslagmogelijkheden voor grootschalige datacenterimplementaties.
Seagate is bezig grote hoeveelheden verzendingen van Exos M-schijven met capaciteiten tot 32TB op te schalen met een grote cloudserviceprovider.
Met de FRITZ!Box 6670 Cable richt AVM zich op consumenten die gebruik willen maken van hun vrije modemkeuze. Het device is ontworpen om naadloos samen te werken met alle gangbare kabelaansluitingen.
De FRITZ!Box 6670 Cable is uitgerust met de nieuwste draadloze communicatiestandaarden. Dankzij Wifi 7 wordt het complete thuisnetwerk voorzien van gigabitsnelheden, waardoor het optimaal geschikt is voor realtimetoepassingen als streamen, gamen, virtual reality en videobellen. Doordat het device ook Zigbee ondersteunt kunnen naast smarthomeapparaten van AVM en andere fabrikanten die DECT ULE en HAN FUN ondersteunen nu ook Zigbee-apparaten rechtstreeks bij de FRITZ!Box 6670 Cable worden aangemeld.
OPPO introduceert de Reno13-serie in Europa, met de Reno13 Pro 5G, Reno13 5G en Reno13 F 5G. Deze smartphone line-up brengt AI-mogelijkheden en allround prestaties naar een breder publiek. Met een slank, duurzaam ontwerp en IP66/IP68/IP69 water- en stofbestendigheid is de Reno13-serie gemaakt voor elke omgeving. Uitgerust met AI Livephoto, AI Editor en geavanceerde onderwaterfotografie, combineert de Reno13-serie krachtige hardware met intuïtieve software voor ongeëvenaarde prestaties en geavanceerde AI-mogelijkheden voor creators, gamers en andere gebruikers.
Juniper Networks breidt zijn aanbod van oplossingen voor vaste toegangsnetwerken uit. De nieuwe switches uit de EX4000-serie helpen bedrijven van elke omvang met het opschalen van hun IT-omgeving, het proactief terugdringen van risico’s en het op succesvolle wijze ondersteunen van strategische initiatieven voor digitale transformatie. De switches maken gebruik van een AI-native en cloud-native architectuur. Juniper maakt gebruik van zero touch provisioning om ervoor te zorgen dat de configuratie van EX-switches zonder menselijke tussenkomst kan verlopen. Flexibele configuratie-templates maken het mogelijk om snel honderdduizenden switches te implementeren met een minimum aan fouten.
NTT DATA kondigt een nieuwe beheerde beveiligingsdienst aan, aangedreven door technologieën van Palo Alto Networks, om de beveiliging van private 5G-netwerken in industriële en operationele technologie omgevingen te verbeteren. De dienst wordt geleverd als een kant-en-klare beheerde service en biedt organisaties een privaat 5G-netwerk met de zichtbaarheid en beveiliging die nodig zijn in de huidige OT-omgevingen.
Door de Palo Alto Networks Next-Generation Firewall, OT/IOT-abonnementen te combineren met NTT DATA’s Private 5G-architectuur, biedt het nieuwe aanbod klanten verbeterde netwerk zichtbaarheid, toegangscontrole en geautomatiseerde mogelijkheden voor dreigingsdetectie en -respons.
ChannelConnect Spotlight is een rubriek waarin we personen, diensten of bedrijven die recent in het nieuws zijn geweest, extra in de schijnwerper zetten. De rubriek biedt ze een platform om dieper in te gaan op hun verhalen, prestaties en visies.
ChannelConnect Spotlight – de propositie
» Deelnemers aan Spotlight zijn 1 week lang zichtbaar op een prominente plek op de homepage van ChannelConnect,
» Een artikel van 300 – 400 woorden geschreven door onze redactie,
» 1 week lang een vermelding in de ChannelConnect-nieuwsbrief,
» Een post op de LinkedIn-pagina van ChannelConnect met link naar het artikel,
» Interviewtekst is ook beschikbaar voor eigen website en socials.
Vorige functie:
Head of Westcon Europe Nieuwe functie:
Executive Vice President Europa Westcon-Comstor
Ga naar ChannelConnect.nl en blijf op de hoogte van de laatste transfers en vacatures in het ICT-kanaal.
Westcon-Comstor heeft René Klein gepromoveerd tot Executive Vice President voor de regio. Klein was eerder hoofd van Westcon Europa. In zijn uitgebreide rol zal hij het Europese leiderschap op zich nemen van de Cisco-gerichte Comstor-divisie, terwijl hij de leiding over Westcon Europa behoudt.
“Sinds hij in 2005 bij Westcon kwam, heeft René uitzonderlijk leiderschap en toewijding getoond bij het laten groeien van onze Westcon-activiteiten in Europa,” zei David Grant, CEO van Westcon-Comstor. “Door onze Europese organisatie onder zijn eengemaakte leiderschap te brengen, creëren we een vereenvoudigde structuur die zorgt voor consistentie in de ervaring van partners en leveranciers, terwijl Westcon en Comstor een duidelijke identiteit en aanbod behouden.”
Vorige functie:
Programmamanager Cloud St.
Antonius Ziekenhuis
Nieuwe functie:
Technical Manager Aces Direct
Aces Direct heeft Cindy Cusell aangesteld als Technical Manager. In deze rol gaat zij leidinggeven aan drie verschillende teams: presales, projectmanagement en development. In haar nieuwe functie zal Cusell zich richten op de verdere ontwikkeling van presales, projectmanagement en IT-development. Naast het aansturen van drie teams is zij ook verantwoordelijk voor de ontwikkeling en uitvoering van de strategische en technische roadmaps.
Sven van Boxtel, Managing Director bij Aces Direct: “Met haar brede ervaring brengt Cindy waardevolle expertise en een heldere visie op de toekomst van IT-dienstverlening met zich mee.”
ANGELO BUL
Vorige functie:
EVP Dustin
Nieuwe functie:
CEO Flex IT
Angelo Bul gaat aan de slag als nieuwe CEO van Flex IT. Bul volgt Andreas Mayer op, die een adviserende rol blijft vervullen om een goede overgang te garanderen. Bul heeft een lange staat van dienst in de IT- en telecomindustrie – zowel op nationaal als internationaal niveau – meest recent als EVP van Dustin en daarvoor als General Manager en Country Manager van ZTE.
“Angelo, met zijn ervaring in deze industrie en sterke leiderschapsvaardigheden, zal een belangrijke rol spelen om samen met zijn team verder te bouwen aan ons sterke potentieel”, aldus Lars Pettersson namens de Raad van Bestuur van Flex IT.
Vorige functie:
Interim Country Lead, Google Cloud
Nieuwe functie: Country Lead Benelux, Google Cloud
Google Cloud heeft Joost Smit benoemd tot nieuwe Country Lead voor de Benelux-regio. Voorheen was hij al actief als Interim Country Lead. In zijn nieuwe functie is Smit verantwoordelijk voor het aansturen van het Google Cloud-team en de bedrijfsactiviteiten in de Benelux. Daarnaast richt hij zich op het bepalen van de verkoop- en groeistrategie en het verder uitbouwen van de go-to-market aanpak in de Benelux. Smit maakt al vijf jaar deel uit van het Google Cloud-leiderschapsteam en brengt meer dan twintig jaar ervaring in de IT-sector met zich mee. Voor zijn tijd bij Google was hij VP Market Unit Lead bij Capgemini en daarvoor Managing Director bij Accenture.
Op ChannelConnect Personalia deel jij je carrièrestap met de rest van Nederland. Heb jij een nieuwe functie? Mail dan je gegevens, inclusief foto in hoge resolutie naar redactie@channelconnect.nl Zie voor meer personalia onze website channelconnect.nl
In onze nieuwe rubriek Achter de schermen zetten we de spotlights op de mensen die normaal uit het zicht blijven, maar onmisbaar zijn voor een soepel verloop van iedere werkdag.
In deze eerste editie maken we kennis met Yonathan Munoz, werkzaam bij Stulz.
Wat is jouw rol bij Stulz?
“Ik ben sinds 2005 servicetechnicus bij Stulz.”
Hoe ziet een gemiddelde werkdag er voor jou uit?
“In de ochtend rijd ik rond 07:00 uur weg van huis richting mijn eerste klant. Het kan om bijvoorbeeld een storing gaan of gewoon onderhoud. Onderweg pak ik mijn eerste bak ko e, meld ik me vervolgens aan de balie van de desbetreffende klant en ga aan de slag. Aan het einde van de dag sluit alles af op mijn tablet en rijd ik richting huis.”
Wat is het leukste aan je baan?
“De vrijheid, zonder dat er een bel gaat of dat je naar de klok moet kijken. Ik kan mijn tijd zelf indelen en doe dat zo e ectief mogelijk.”
Welke misvatting hebben mensen vaak over jouw werk?
“Mensen denken soms dat je ‘maar’ een monteur bent. In werkelijkheid omvat dit beroep veel meer dan dat. Monteurs werken nauw samen met diverse specialisten, hun expertise wordt serieus genomen, en hun kennis wordt voortdurend op
de proef gesteld. Door het tekort aan technisch opgeleid personeel neemt onze rol alleen maar in belang toe. Daarnaast wordt vaak onderschat hoeveel kennis en vaardigheden nodig zijn voor dit vak.”
Wat is het meest uitdagende probleem dat je ooit hebt moeten oplossen?
“Als je tijdens je werk wordt geroepen omdat er een compleet datacenter platligt, dan is het een uitdaging om koel te blijven en het probleem zo snel mogelijk proberen op te lossen. Dit komt een paar keer per jaar voor.”
Wat is de meest bizarre situatie die je ooit hebt meegemaakt tijdens je werk?
“Tijdens onderhoudswerkzaamheden bij een opleidingscenter voor piloten zat ik relaxed van de zon te genieten op een dak, met een broodje in mijn hand. Op een gegeven moment rende er een man met een wapen over het dak. We hadden kort oogcontact, waarna hij doorrende. Vervolgens vloog er een politiehelikopter boven mijn hoofd en stond er een groep agenten met
getrokken wapens voor mijn neus en werd er via een megafoon omgeroepen dat ik mijn brood moest neerleggen. Ik wist niet of ik moest lachen of huilen... Ik wees met volle mijn mond naar het logo op mijn shirt en uiteindelijk begrepen ze dat ik niet de man was naar wie ze op zoek waren. De klant heeft nog steeds over dit voorval.”
Hoe blijf je up-to-date met alle technologische ontwikkelingen?
“Ik ben voortdurend actief op zoek naar informatie en trainingen, zowel in binnen- als buitenland.”
Als je niet in de IT had gewerkt, wat zou je dan hebben gedaan?
“Ik denk dat ik dan In de muziekindustrie was beland.”
Wat is buiten je werk je grootste passie?
“Muziek, motorrijden en sporten spelen een grote rol in mijn leven. Daarnaast hecht ik veel waarde aan een actief en gezellig sociaal leven.” ◾
Naam: Yonathan Munoz
Functie: servicetechnicus bij Stulz
5G dat is er toch al?
En dat is toch ook al heel goed? Zeker.
Maar goed kan altijd beter, denken we bij Odido. Dus gaven we ons 5G een boost. En kan het nu tot 4 keer zoveel data aan. Zo geniet je van nóg betere prestaties, meer snelheid en ultrahoge betrouwbaarheid. En ben je helemaal klaar voor de inzet van nieuwe technologieën, zoals Massive MIMO.
Meer weten? Scan de QR-code en lees onder andere hoe Avular ons 5G gebruikt voor de inzet van robots in de strijd tegen personeelstekorten. En hoe start-up WECO met behulp van 5G duurzame energie opwekt uit de golven op zee.
AIGP Certified AI Governance Professional
CNIS2 Certified NIS2 Professional
BIO Certified Bio Professional Foundation/Practitioner
OSCP OffSec PEN-200
OSEE OffSec EXP-401
CEH Certified Ethical Hacker v13 AI
TSTC is een gerenommeerd IT opleidingsinstituut en erkend specialist in informatiebeveiliging en cybersecurity trainingen.
TECHNICAL SECURITY TRAININGEN
CEH Certified Ethical Hacker
CHFI Computer Hacking Forensic Investigator
CPENT Certified Penetration Testing Professional
SSCP Systems Security Certified Professional
OSCP Offensive Security Certified Professional
SECURITY MANAGEMENT TRAININGEN
CISSP Certified Information Systems Security Professional
CISM Certified Information Security Manager
CISA Certified Information Systems Auditor
CRISC Certified In Risk And Information Systems Control
C|CISO Certified Chief Information Security Officer
PRIVACY TRAININGEN
CIPP/E Certified Information Privacy Professional / Europe
CIPM Certified Information Privacy Manager
CIPT Certified Information Privacy Technologist
CDPO Certified Data Protection Offi cer
CLOUD SECURITY TRAININGEN
CCSP Certified Cloud Security Professional
ISO TRAININGEN
ISO 27001 Foundation
ISO 27001 Lead Implementer
ISO 27001 Lead Auditor
ISO 27005 Risk Manager
ISO 27001 Privacy Management