EB Live november 2017

KNIP Cashless Events verovert de Nederlandse festivalmarkt Pieter de Jong over de ambities en toekomstplannen van het Utrechtse bedrijf Nieuw festival Helldorado is niet geschikt voor tere zieltjes Headhunterz over zijn terugkeer naar de hardstyle-scene Johan Gijsen verklaart het succes van het festival Le Guess Who? Anneke Stins: ‘Breepark is meer dan een evenementenhal’

▶ Special

Ticketing Festivals & Milieu

▶ Thema

4e JAARGANG /// NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_cover.indd 1

11/6/2017 9:18:26 AM

CROWD MANAGEMENT

WE LOVE CROWDS

EBLIVE201711_advertenties1.indd 2

11/2/2017 3:25:45 PM

EVENT SECURITY HOSPITALITY TRAFFIC OBJECT BEVEILIGING FIRE & SAFETY DOG SECURITY CONSULTANCY ACADEMY SPECIAL PROJECTS

Krommewetering 21 3543 AP Utrecht (NL)

EBLIVE201711_advertenties1.indd 3

Postbus 1012 3600 BA Maarssen (NL)

T. +31 (0)30 303 19 03 F. +31 (0)30 303 19 04

info@tsc.nl www.tsc.nl

11/2/2017 3:25:45 PM

EB FESTIVAL G OPVALLEN IN DE WERELD VAN MUZIEK EN LIVE-ENTERTAINMENT? DAT KAN! HOE? DOOR TE ADVERTEREN IN DE EB FESTIVAL GUIDE 2018!

EB_FestivalGuide_148x210mm.pdf

1

03-12-14

12:29

VOLUME 3

FESTIVAL GUIDE FESTIVAL GUIDE 2012

2016

FESTIVAL GUIDE FESTIVAL GUIDE

Een greep uit ons aanbod

Published by iMediate

2013

FESTIVAL GUIDE 2016

FESTIVAL GUIDE 2015

FESTIVAL GUIDE 2013

MEEST VEELZIJDIGE TICKETINGBEDRIJF VAN NEDERLAND 2015

[ Advertisement ]

Pagina 170/171 11 JULI 2015 - AQUABEST

FG cover nieuw 3.indd 1

EBLIVE201711_advertenties2.indd 4

19-12-11 FG COVER 15:37 + Rug.indd 13

FG2015_ADV FG2015_OMSLAG.indd 400-424.indd 1 424 13-12-12 12:57

10-12-2014 21:23:10

FG2016_Cover.indd 1

11-12-14 11:12

11-12-15 20:00

11/3/2017 3:19:07 PM

GUIDE 2018 NOG NIET GERESERVEERD? NEEM SNEL CONTACT OP VOOR DE LAATSTE MOGELIJKHEDEN!

BEREIK:

• • • • • •

alle bezoekers van de Eurosonic Noorderslag Conference alle abonnees van Entertainment Business alle festivalorganisatoren en toeleveranciers alle brancheorganisaties, waaronder alle VVEM-, VSCD- en VNPF-leden alle management- en boekingskantoren alle relevante poppodia, clubs en zalen

Totale oplage ruim 7.500 exemplaren

EBLIVE201711_advertenties2.indd 5

ADVERTENTIEMOGELIJKHEDEN De eerste reserveringen zijn reeds gemaakt, wees er dus snel bij en reserveer nu!

Neem voor meer informatie vrijblijvend contact op via sales@imediate.nl 035-6465800

11/3/2017 3:19:23 PM

EDITORIAL Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 Fax: 035 - 646 58 99 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever Roger Slangen Redactie & medewerkers Jeroen van Trierum (adjunct), Arnold le Fèbre (eindredactie), Hans Bousie, Anthony Donner, Edgar Kruize, Wai-Kueng Liu, Jan Meijroos, Martijn Vet, Paul van Vliet, Jasper van Vugt Exploitatie Mitchel van der Heide & Jeroen van der Lee Telefoon: 035 - 646 58 05 mitchel.vanderHeide@imediate.nl jeroen.vanderlee@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een jaar verlengd.

Opzeggen kan per post, mail of telefoon.

De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.

Tarieven EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: halfjaarabonnement: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar.

Abonnementen Esmé Meys esme.meys@imediate.nl Vormgeving en dtp Tim van den Berg, Louis Bertrand, Myrthe Engeman, Petra Guijt, Natalie Moorelisse Drukkerij Twigt GrafiMedia © Copyright 2017 ISSN: 1875-2888

Meer vreemde eenden Amsterdam Dance Event ligt nu alweer een paar weken achter ons en ondanks het rumoer rondom het moederbedrijf Buma kan de organisatie terugkijken op een succesvol en uitstekend verlopen event. De cijfers waren dit jaar in ieder geval indrukwekkend. ADE verwelkomde maar liefst 395.000 bezoekers, 20.000 meer dan tijdens de 2016-editie. Niet enkel het aantal bezoekers nam toe, ook waren er meer artiesten en optredens.

In totaal vonden er 499 evenementen plaats en hebben er 2502 artiesten opgetreden. Een ding was er niet: zichtbare drugsoverlast.

Waar het succesvolle event bij voorgaande edities werd geplaagd door gretig door de media opgepakte berichten over arrestaties, opstootjes, drugs en zelfs een overdosis, werden er dit jaar geen ongeregeldheden gemeld. Dat wil niet zeggen dat het in de straten van Amsterdam en tijdens de vele events volledig drugsvrij was… Mijn ADE-dansjes deed ik op de vrijdag- en zaterdagnacht, omringd door vele doorgesnoven gezichtjes en strakstaande hoofdjes – ondanks de strenge controles bij de deur waar ze op Schiphol nog een voorbeeld aan kunnen nemen. Rondom sommige clubs struikelde ik vaak bijna over de vele dealers. De voorgaande edities was dit alles – in mijn beleving althans – toch een stuk minder.

Je zou verwachten dat er dan vaker rottigheid zou plaatsvinden. Het tegenovergestelde was echter het geval. Ik heb geen agressief gedrag gezien, vechtpartijen moeten ontlopen of de maandag erna in de krant gelezen hoe mijn medefestivalgangers zich hebben misdragen. Jellinek en GGD Amsterdam hielden voor de derde keer tijdens ADE een pillentestservice en waarschuwden in het AD enkel voor sterkere drugs. Van slecht geteste pillen was geen sprake. Ik heb geen idee hoe we van een stortvloed aan negatieve berichten over drugs zijn gegaan naar geen enkel bericht. Wie het weet mag het zeggen.

Een week voor de deadline van dit nummer was ik aanwezig bij het Spaanse festival BIME Live in Bilbao. Net zoals Eurosonic Noorderslag biedt dit festival ook een zakelijk gedeelte: BIME Pro, dat zich richt op de Europese en Latijns-Amerikaanse muziek-, tech- en gamingmarkt. Drie dagen lang dompelde ik me onder in een constante stroom van presentaties, panels, prettige gesprekken en nieuwe ontmoetingen. Tussen de Spaanse bedrijven door had ik een telefonisch interview met de mannen achter Echo Base Con, een Star Wars-beurs die in december in Utrecht wordt gehouden. Op het eerste gezicht een ietwat vreemde eend in de bijt. Je zult in de toekomst echter meer van dit soort ‘vreemde eenden’ tegenkomen in EB Live. Live is namelijk meer dan enkel festivals en dancemuziek. In 2018 gaan we nog breder inzetten op de live industrie om zo een nog relevanter en interessanter magazine te maken.

Jeroen van Trierum Adjunct-hoofdredacteur 6

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_inhoud_edito.indd 6

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

06/11/2017 09:59

INHOUD » ACHTERGROND

» ACHTERGROND

» ACHTERGROND

KNIP Cashless Events

Breepark

Helldorado

Le Credit Sportif is de afgelopen 10 jaar uitgegroeid tot dé specialist op het gebied van mobiele kassasystemen in Nederland. Met de oprichting van de labels Counterpay, Credit Sportif XL en KNIP Cashless Events verovert het bedrijf de Nederlandse festivalmarkt. Mede-eigenaar Pieter de Jong staat stil bij het tienjarig jubileum en kijkt alvast in de toekomst.

Waar in de randstad locaties als de RAI en Rotterdam Ahoy al jarenlang aanzien genieten, moet Breepark, aan de rand van Breda, zijn naam nog waar gaan maken. Anneke Stins, al 11 jaar lang één van de drijvende krachten achter dit project van ruim 78 miljoen, is vol vertrouwen. “Wij gaan de komende jaren bewijzen wat we kunnen, en gaan daarbij we uit van onze eigen kracht.”

Op zaterdag 18 november vindt de eerste editie plaats van Helldorado – The Incredible Rock & Roll Freakshow.

Op het programma staan niet alleen bands als The Darkness, Triggerfinger en Nashville Pussy, maar wordt ook uitgepakt met een bijzondere sideshow, met onder meer degenslikkers, strippers, waarzeggers en vuurspuwers.

Initiatiefnemer Peter van Elderen: “We zullen zien of ik hiermee wegkom.”

10 18 28

» THEMA FESTIVALS & MILIEU

34 37 39

Festivals zetten in op groen Loud Noise Green Battery

» SPECIAL TICKETING

42 45 46 51 53 55 56 60 65 67 69 71 73 75 77 79

» EN VERDER

Geen ticketingwet Tikkit Ticketmaster Your Ticket Provider FestivalTickets Paylogic CTS Eventim Eventbrite Bitscan ESB.TSB Eventix Tibbaa Stager SimpleTicket Ticketpoint ActiveTickets

08 12 14 17 21 22 26

30 81 82

In ’t kort Le Guess Who? Interview Headhunterz I Love My Ears Willem Twee Echo Base Con Dutch Live Entertainment Production Awards 2018 Fotoverslag ADE 2017 Column Hans Bousie Fotomoment

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_inhoud_edito.indd 7

NOVEMBER 2017

7

11/5/2017 5:15:19 PM

Quotes

INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW

‘’Met onze wet zouden notoire tickethandelaren een gevoelige klap krijgen. Het is triest dat de ticketmaffia nu ruim baan krijgt van de Eerste Kamer.’’

Initiatiefnemer Jasper van Dijk is teleurgesteld dat de Eerste Kamer de ticketwet heeft geblokkeerd.

“De ticketprijs zal ongetwijfeld hoger worden. Het programma wordt heel duur en dat betekent dat we echt de prijzen moeten gaan aanpassen. We weten nog niet in welke mate, maar het zal waarschijnlijk invloed hebben op de prijs van het weekendticket.”

Jan Smeets zegt tegen Festileaks dat een bezoek aan Pinkpop volgend jaar duurder wordt.

“Wij stellen vast dat de branche een omslag ten goede heeft laten zien. Consumenten kunnen nu aan het begin van hun boeking zien hoeveel ze kwijt zijn aan hun ticket en kunnen de prijzen zo beter vergelijken.”

Ticketingbedrijven leven de regels van de Autoriteit Consument en Markt beter na, zegt directeur Bernadette van Buchem van de ACM tegen de NOS. “We zijn trots op wat we de afgelopen jaren bereikt hebben als team en als bedrijf, en zullen ook allemaal in meer of mindere mate actief blijven als boekingsagent of producent voor tal van mooie artiesten, zoals jullie dat van ons gewend zijn. Echter, niet meer als één bedrijf.”

Lexicon Bookings laat weten per 1 januari 2018 te stoppen.

Tijdens het Amsterdam Dance Event vorige maand organiseerde Dutchband de EventTech pop-up, een relatie-event waar professionals in betalingssystemen en bezoekersregistratie klanten kunnen ontmoeten.

Organisator Michiel Fransen blikt terug op een succesvolle editie.

Hoe is EventTech onstaan?

“Vier jaar geleden werd de eerste editie georganiseerd door Earproof en Talk To The Management. Dutchband was daar ook aanwezig en nadat de partijen zich twee jaar geleden terugtrokken, hebben wij de handschoen opgepakt. De EventTech pop-up is geboren uit een behoefte. We zagen dat ADE steeds groter en succesvoller werd. Er waren echter te weinig platformen waarop bedrijven zich konden presenteren en tegelijkertijd klanten ontvangen en zaken doen. De insteek is altijd om zo dicht mogelijk bij het hart van het event te zitten.

Dit jaar was de locatie Bar Americain, om de hoek bij het hoofdkwartier van ADE.” Hoeveel partijen waren aanwezig?

“In totaal tien, die voornamelijk actief zijn in betalingssystemen en bezoekregistratie. Drie dagen lang was er een constante stroom van bezoekers en genodigden.

Er zijn goede zaken gedaan en er vonden mooie kennismakingen plaats. Het is bijzonder om te zien dat er een zekere mate van kruisbestuiving ontstond. Veel van de bezoekers kwamen voor een bepaalde partij, maar gingen daarna ook het gesprek

aan met andere aanwezigen. Daarnaast kwam het publiek uit alle windstreken. Ik heb mensen gesproken uit diverse landen, van Indonesië tot Brazilië.”

Vier je volgend jaar het eerste EventTech jubileum?

“We hebben een optie genomen, dus het ziet ernaar uit dat er een vijfde editie komt.

In een ideale wereld zou ADE de EventTech pop-up als programmaonderdeel inlijven.

Ik denk dat dit een uitstekende toevoeging is op de totale invulling van het event. Het garandeert ook dat de EventTech pop-up tot een groter formaat kan uitgroeien.

Dit jaar waren we in ieder geval officieel onderdeel van Amsterdam Dance Event.

Inclusief gele kubus, die grappig genoeg nu al stuk is.”

Wat was het hoogtepunt?

“Talloze. Als ik er maar een mag noemen, dan zeg ik de afsluitende borrel die we op vrijdagavond organiseerden. Na de hectiek van drie dagen ADE was het erg leuk om iedereen bij elkaar te zien, samen te luisteren naar goede muziek en op een gezellige manier dit succesvolle event af te sluiten.”

ADVERTENTIE

8

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_in_het_kort.indd 8

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:17:14 PM

IN ’T KORT

COLUMN

Ben ik al die tijd een neonazi geweest?

Mijn manier om bij te blijven is door artikelen op het internet te lezen, ik kijk namelijk geen tv. Ik probeer me dan altijd in andermans mening te verplaatsen. Helaas is die verdieping niet bij iedereen met een journalistiek podium terug te lezen. Zo kwam ik aan de vooravond van het Amsterdam Dance Event in het NRC een stuk van Bernard Hulsman tegen.

Volgens Hulsman verschillen technoparty’s maar weinig van de bijeenkomsten van de NSDAP in Neurenberg: lichtshows, een voorman die de massa opzweept, een collectieve roes en verbroedering. De verheerlijking die danceliefhebbers voor een dj hebben – die óók op een verhoging staat – is vergelijkbaar met die destijds voor Hitler. “De rol van de Führer wordt gespeeld door de DJ aan wie de technofans zich, met of zonder pilletje, onderwerpen”, schrijft Hulsman. Ook vergelijkt hij de dansmoves van het publiek met de Hitlergroet.

Want dj’s kunnen het, net als Hitler, niet laten om ‘de dansende massa op te zwepen met op- en neergaande, gestrekte armen.’ Verder noemt hij techno ‘de marsmuziek van het digitale tijdperk.’ Ik snap niet hoe iemand tot zo’n vergelijking kan komen. En blijkbaar was ik niet de enige, want het heeft een heuse rel veroorzaakt in medialand en bereikte zelfs de tv. Uiteindelijk is het artikel teruggetrokken omdat het niet voldeed aan de kwaliteitseisen van de krant. Het NRC zelf censureert dus een compleet item van zijn website.

Ik heb in 25 jaar meer dan 1.500 dance evenementen bezocht. Ben ik dan al die tijd een neonazi geweest? Waren mijn dansmoves eigenlijk een saluut aan Hitler? Ja, mensen zijn kuddedieren, die behoefte hebben aan saamhorigheid.

Dit geldt voor iedere groep mensen die iets samen doen, van elke politieke of religieuze kleur. Waarom schreef Bernard niet eenzelfde artikel over de EOJongerendag? Faithless bracht een track uit met de titel ‘God Is A DJ’, zoals Hulsman toelicht. Maar als hij denkt dat de massa de dj als God beschouwt, waarom spreekt hij zich dan niet uit over de verering van de ‘echte’ God binnen christelijke, islamitische en andere monotheïstische geloofsovertuigingen? Maken die zich ook schuldig aan nazisme? Het idee dat de gemiddelde concertbezoeker volgzaam is, schijnbaar idolaat van de artiest, is zo oud als de weg naar Woodstock. Men gilde voor Elvis, The Beatles, Metallica en ga zo maar door. Dance verschilt niet van pop, rock of andere genres waarin stadions vol hun idolen toejuichen. 60 jaar geleden werd hetzelfde gezegd over popmuziek. Welkom Bernard, we leven in 2017.

Ik wil niks impliceren, maar bij het lezen van andere stukken van de heer Hulsman valt me op dat hij vaker de Tweede Wereldoorlog bij aanverwante situaties betrekt. De zoekopdracht ‘Bernard Hulsman Hitler’ levert in het krantenarchief inmiddels 144 artikelen op. Beste Bernard, ga eens kijken op een dancefeestje en ik weet zeker dat je volgende artikel over dance dan een stuk realistischer is.

Anthony Donner (1978) is danceliefhebber, dj/ dance-consultant, fotograaf en journalist. Hij schreef het Dutch DJs boek, met portretten van 200 dj/producers en 100 dance industry-professionals.

In EB Live geeft Donner zijn mening over ontwikkelingen in de dance-industrie. Volg Anthony Donner via Linkedin, Facebook of Instagram: /anthonydonner. Voor meer info: www.dutchdjs.nl

Cijfers 54 procent van de millennials is dit jaar naar een festival of concert geweest.

Daarmee is deze doelgroep ‘de drijvende kracht achter de experience-industrie’, staat in een onderzoek van Eventbrite.

54

2,1 miljoen

De startup GUTS heeft een cryptomunt ontwikkeld waarmee ticketfraude wordt bestreden. Via een zogeheten Initial Coin Off ering werd in enkele uren 2,1 miljoen euro opgehaald.

38

De Oosterpoort in Groningen zal over tien jaar gesloopt zijn. Volgens het college van B & W van Groningen valt het onderhoud van het gebouw structureel een stuk duurder uit dan verwacht.

10

De prijs van een gemiddeld regulier festivalticket is gedaald. Ten opzichte van vorig jaar daalde de prijs met negen procent, van zo’n 42 naar 38 euro. Dat staat in de Dance Festival Monitor 2017.

395.000

10

Wederom verwelkomde het Amsterdam Dance Event een recordaantal bezoekers. Dit jaar waren dat er 395.000, 20.000 meer dan de editie van vorig jaar.

Organisator AEG zet volgend jaar in het Victoria Park in Londen het nieuwe festival All Points East op. Het evenement duurt maar liefst tien dagen en is opgesplitst in drie delen.

316 miljoen

U2 heeft de Joshua Tree 2017 Tour afgerond en daarmee een omzet van 316 miljoen dollar behaald, meldt Billboard. Voor de 50 shows zijn 2,7 miljoen kaarten verkocht.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_in_het_kort.indd 9

NOVEMBER 2017

9

11/5/2017 5:17:16 PM

ACHTERGROND

KNIP Cashless Events verovert festivalmarkt In september vierde Le Credit Sportif zijn tienjarig jubileum. Het bedrijf is het afgelopen decennium uitgegroeid tot dé specialist op het gebied van mobiele kassasystemen in Nederland. Met de oprichting van de labels Counterpay, Credit Sportif XL en KNIP Cashless Events zette het bedrijf verdere stappen. Mede-eigenaar Pieter de Jong vertelt hoe het bedrijf de festivalmarkt wist te veroveren.

DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

L

e Credit Sportif wordt in 2007 in Utrecht opgericht door Arthur de Neree, Willem van Kralingen en Pieter-Paul van Heeswijk. Het bedrijf richt zich in eerste instantie op het ontwikkelen en leveren van kassasystemen voor sportverenigingen. Na het binnenhalen van de eerste klant in 2008 (hockeyclub HGC) gaat het snel. Amper drie jaar later staat de teller al op honderd klanten. De klantenkring bestaat tot dan toe vooral uit sportverenigingen. Daar komt in 2014 verandering in als het Rat Verlegh Stadion, de thuishaven van NAC Breda, zich bij Le Credit Sportif aansluit. Al snel volgen onder meer Stadion De Galgenwaard (FC Utrecht), het Philips Stadion (PSV) en de Amsterdam ArenA (Ajax). In 2014 wordt het label Credit Sportif XL in het leven

10

EBLIVE201711_KNIP.indd 10

NOVEMBER 2017

geroepen om het groeiende aantal stadions beter te kunnen bedienen. Inmiddels vertrouwen zo’n tweeduizend amateurverenigingen en tien stadions in Nederland op de betaalsystemen van het Utrechtse bedrijf.

Grote vraag De enorme vraag naar de gebruiksvriendelijke kassasystemen van Le Credit Sportif binnen de sportwereld gaven de eerste signalen dat de betaalsystemen misschien wel op een grotere schaal gebruikt zou-

den kunnen worden. In 2014 werd naast de stadiontak ook Counterpay opgericht, waardoor ook buurthuizen en kleine horeca gebruik kunnen maken van de betaalsystemen van Le Credit Sportif, en later zag ook KNIP Cashless Events het licht.

“Een logische stap”, vertelt mede-eigenaar Pieter de Jong. “Een voetbalwedstrijd is in feite niets anders dan een tweewekelijks event. Je hebt zo’n 10.000 tot 50.000 bezoekers die allemaal heel snel en op heel korte piekmomenten hun drankje willen

'We hebben flink geïnvesteerd in onze stroom- en internetvoorziening, zodat we onafhankelijk zijn van derde partijen'

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 4:59:16 PM

EB LIVE

'We hebben de afgelopen twee jaar meer grip gekregen op het hele proces en stemmen van tevoren heel duidelijk met de organisatie af wat ze kunnen verwachten en wat er nodig is' bestellen, bij medewerkers die vaak onervaren oproepkrachten of zelfs vrijwilligers zijn. Als ons systeem dat kan faciliteren, dan kunnen we dat ook op festivalterreinen.

En dat hebben we dan ook bewezen, door met KNIP Cashless Events met succes meer dan vijftig verschillende festivals te bedienen, variërend van grote evenementen als Sensation White, Oerol Festival en Best Kept Secret tot wat kleinschaligere foodtruckfestivals.”

online een ticket koopt, kan direct zijn betaalpas opwaarderen of andere zaken regelen. Verder zijn we druk bezig met het perfectioneren van de in 2016 gelanceerde KNIP-app. Klanten kunnen via deze app onder meer aan de bar afrekenen met hun smartphone. Leuke bijkomstigheid is dat de app per event gepersonaliseerd kan worden, om zo de look & feel van de organisatie uit te stralen.”

Infrastructuur

Kwestie van tijd

Tijdens festivals is een stabiele dienstverlening bijzonder belangrijk. “Je hebt in de meeste gevallen niet de beschikking over een vaste infrastructuur; alles wordt ter plekke opgebouwd. We hebben fl ink geïnvesteerd in onze stroom- en internetvoorziening, zodat we onafhankelijk zijn van derde partijen en niet op het laatste moment van alles moeten opbouwen en testen. Ook hebben we altijd een back-up voor als het internet van de organisatie ermee ophoudt. We hebben de afgelopen twee jaar meer grip gekregen op het hele proces en stemmen van tevoren heel duidelijk met de organisatie af wat ze kunnen verwachten en wat er nodig is. Het zou geweldig zijn als bezoekers van een evenement het als vanzelfsprekend gaan beschouwen dat er goed internet voorhanden is en dat ze altijd – en op wat voor manier dan ook – kunnen betalen.”

“Of ik kan voorspellen hoe de markt er over een aantal jaar uitziet? Ik denk dat het zeker nog even zal duren voordat de muntjes voorgoed verdwenen zijn”, aldus De Jong. “Uiteindelijk zullen de voordelen van de nieuwe betaalsystemen simpelweg zo groot zijn dat het slechts een kwestie van tijd is. Door het gebruik van apps wordt het betaallandschap mobieler en sneller. Ik zie dat de vraag naar cashless-oplossingen toeneemt. Maar als een festival of organisator muntjes wil blijven voeren, dan is dat natuurlijk geen enkel probleem. Niet wij, maar de klant staat centraal.”

In de afgelopen tien jaar heeft Le Credit Sportif ruim honderd miljoen transacties verwerkt. Een logische vraag is dan ook: wat is de volgende stap? Volgens Pieter de

Jong liggen er op een aantal verschillende gebieden kansen voor Le Credit Sportif.

“Ten eerste is het belangrijk dat we, in een snel veranderend betaallandschap, onze software blijven doorontwikkelen maar daarnaast ook met nieuwe hardwarefaciliteiten komen. Door middel van een digitale prijslijst of een tapkoppeling willen we bijvoorbeeld de sportkantine van nog meer nuttige diensten en producten voorzien.

Maar ook specifieke nieuwe hardware voor events en stadions zijn cruciaal voor ons.”

Buitenland Daarnaast toont Le Credit Sportif ook de ambitie om zijn diensten in het buitenland aan de man te brengen. De focus ligt met name op België als het gaat om de sportclubs, vanwege de vele overeenkomsten tussen de cultuur van de Vlaamse en de Nederlandse sportverenigingen.

Voor Credit Sportif XL en KNIP Cashless Events zullen in 2018 de mogelijkheden bekeken worden om ook in het buitenland de betaalsystemen te introduceren. De Jong: “Het pinnen wordt in het buitenland minder breed omarmd dan in Nederland het geval is. Zeker in Zuid-Europa wordt nu nog vaker met cash betaald, hoewel we zeker langzaam een omslag waarnemen. Wat dat betreft is er voor ons nog een hoop te winnen!” ◾

Werk uit handen nemen “Er is veel vraag naar onze betaalmethodes”, vertelt De Jong. “Natuurlijk, consumenten beschouwen het als een noodzakelijk kwaad als ze in de rij moeten staan voor de kassa of voor muntjes, maar als je genoeg opties hebt en zorgt voor een probleemloze afhandeling, creëer je positieve ervaringen. In samenspraak met de organisatie zorgen we voor maatwerk. Of zij nu gebruik willen maken van munten, pinautomaten of betaalpassen, of een combinatie daarvan – wij nemen de organisatie al het werk uit handen. Zo leveren we bijvoorbeeld ook alleen pinautomaten, internet of muntenkassa’s. Wie WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_KNIP.indd 11

NOVEMBER 2017

11

11/5/2017 4:59:17 PM

ACHTERGROND

Le Guess Who? vaart eigen koers In een tijd waarin meerdaagse festivals strijden om de geijkte publiekstrekkers trekt het Utrechtse festival Le Guess Who? zijn eigen plan. En dat werkt: het vierdaagse festival voor avontuurlijke muziek wordt elk jaar populairder.

FOTO: ANNA SCHOUTEN

DOOR: JASPER VAN VUGT

A

rtiesten die in de rij staan om te mogen spelen, bezoekers uit 54 verschillende landen en een line-up die bekend wordt gemaakt door The New York Times: Le Guess Who? krijgt het voor elkaar. En dat met een even eigenzinnige als unieke programmering: het ‘festival voor muzikale ontdekking, experiment en grensverlegging’ presenteert zowel relatief bekende artiesten uit de westerse alternatieve muziek – zoals Thurston Moore, Perfume Genius en tUnE-yArDs – als een scala aan niet-westerse muziek. Zo staan er dit jaar (9 t/m 12 november) maar liefst 34 verschillende nationaliteiten op de planken, met optredens van onder anderen de Chinese Liu Fang en de Libanese zanger Abdel Karim Shaar. Vier dagen lang treden meer dan 150 acts op in locaties die uiteenlopen van poppodia en theaters tot kerken en galerieën.

Het festival beleefde zijn eerste editie in 2007, met een tweedaags evenement waar-

bij alleen Canadese artiesten optraden. Dat concept werd twee jaar later losgelaten.

“Le Guess Who? wil een laagdrempelig festival zijn dat niet in hokjes denkt”, legt programmeur en directeur van het festival Johan Gijsen uit. “We noemen onszelf een popfestival, maar de muziek die we presenteren is niet populair. We varen tegen de stroom in. We zeggen bewust ‘nee’ tegen de grootste artiesten. In plaats daarvan zoeken we naar de onontdekte parels en halen we oude helden onder het stof vandaan. We willen alle soorten muziek laten horen en mensen inspireren met nieuwe geluiden. Dat kan popmuziek zijn, maar ook ingewikkelde jazz, elektronica of klassieke muziek, zoals bijvoorbeeld het Radio Filharmonisch Orkest met het Groot Omroepkoor. Er is ook muziek uit Azië, Afrika en Zuid-Amerika te horen. Zo zijn we inmiddels een kwaliteitsstempel voor avontuur geworden. Een groot percentage van onze bezoekers koopt een kaartje voor

FOTO: TIM VAN VEEN

IMPROVISATIESESSIE TIJDENS ‘THE EX FESTIVAL’, ONDERDEEL VAN LE GUESS WHO? 2016

12

EBLIVE201711_LGW.indd 12

NOVEMBER 2017

FESTIVALDIRECTEUR JOHAN GIJSEN

Le Guess Who? om zich aan het avontuur en de verwondering van het programma over te geven. Het gaat om het geheel, mensen weten dat het festival vier dagen avontuur betekent. Vervolgens is het aan de bezoeker om te proeven of ze het tof vinden of niet. Maar: hoe moeilijk de muziek ook is, we hebben een grote ‘no bullshit-factor’.”

Curatoren Die methode spreekt aan. Het festival is niet alleen populair onder bezoekers, ook artiesten spelen er graag. Gijsen, niet zonder trots: “Acts willen graag op Le Guess Who? spelen omdat er bijvoorbeeld een oude held van ze speelt die ze nog nooit live hebben gezien, of omdat er vrienden staan.

Dat zorgt ervoor dat artiesten zelf ook enthousiast worden. Ze voelen zich onderdeel van het geheel en vertellen aan elkaar door hoe tof het festival is.”

De grootste eer die een op het festival optredende artiest kan krijgen, is om als gastcurator te worden gevraagd. Dit jaar zijn dat onder anderen drummer Han Bennink, Perfume Genius en de Britse danceproducer/dj James Holden. Allen nodigen bewonderde of bevriende muzikanten uit voor een optreden. Zo neemt

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 12:07:53 AM

EB LIVE FOTO: JURI HIENSCH

LE GUESS WHO?, HET ‘FESTIVAL VOOR MUZIKALE ONTDEKKING, EXPERIMENT EN GRENSVERLEGGING’, VINDT DIT JAAR VAN 9 TOT EN MET 12 NOVEMBER PLAATS.

Holden onder meer de Marokkaanse Gnawa-muzikant Maâlem Houssam Guinia mee naar Utrecht, een artiest door wie Holden geïnspireerd is voor zijn laatste album. Gijsen: “Doordat we samen met de curatoren het programma opstellen, ontstaan er veel verborgen verbindingen van artiesten die elkaar geïnspireerd hebben. Hun inspiratiebronnen proberen we te programmeren. Veel van de geboekte artiesten halen inspiratie uit andere wereld-

nationale aandacht krijgt, tot The New York Times aan toe. Drie keer al maakte de vooraanstaande Amerikaanse krant de line-up van het festival bekend – zonder dat daar een dealtje voor gesloten is, benadrukt Gijsen. Zelf is hij, geboren Limburger, vorig jaar verkozen tot Utrechter van het jaar. Met dank aan het festival. Utrecht wordt steeds trotser op het evenement, dat op meerdere locaties in de Domstad plaatsvindt. Naast TivoliVredenburg zijn ook

'Mijn droom is om Utrecht gedurende een lang weekend een avontuurlijkere, eigenwijzere stad te maken' delen, of uit oude muziek. Dan kijken we of we die kunnen opsporen. Zo wilde Jerusalem In My Heart, een van de curatoren van dit jaar, al jarenlang de Iraakse maqam-zangeres Farida zien optreden. Na onze speurtocht bleek ze hier nota bene in Utrecht Overvecht te wonen. De inspiratiebronnen van de curatoren zetten we tussen de andere artiesten op het programma, er is geen apart podium voor wereldmuziek.

Want wat is wereldmuziek tenslotte? Alle muziek komt ergens vandaan.”

The New York Times Het bijzondere concept en bijbehorende programmering van het festival werkt: Le Guess Who? is een festival dat inter-

het Centraal Museum, EKKO, Theater Kikker, de Stadsschouwburg en dit jaar zelfs Museum Speelklok officiële locaties.

Buitenlandse bezoekers Meer dan de helft van de bezoekers die een passe-partout voor vier dagen koopt, komt uit het buitenland. Gijsen: “Als we geen buitenlandse bezoekers zouden trekken, zouden we te weinig tickets verkopen. Dat we zo veel buitenlandse gasten krijgen, komt doordat de artiesten die we programmeren zelden optreden, maar wel toppers zijn binnen hun eigen niche. De liefhebbers zijn bereid om te reizen om hun helden live te zien. Ook de industrie komt graag. Zo komt het Roskilde Festival met

een delegatie van zes man, is de hoogste baas van Rough Trade er en lopen er ook programmeurs van buitenlandse festivals, directeuren van jazzclubs en mensen van platenmaatschappijen rond.”

Lombok Festival Het succes zorgt dat het festival qua capaciteit bijna aan zijn plafond zit. Een spinoff met Nederlandse artiesten is er al, in de vorm van het gratis Le Mini Who? Dit jaar is er bovendien voor het eerst een tweede evenement naast het festival: het Lombok Festival, dat plaatsvindt in de gelijknamige wijk. Het multiculturele karakter van die wijk komt terug in het festival, waar muziek uit de Arabische en niet-westerse wereld centraal staat en hapjes uit verschillende wereldkeukens te proeven zijn. Dit nieuwe initiatief strookt met de idealen en toekomstdromen van het festival. Gijsen: “Mijn droom is om Utrecht gedurende een lang weekend een avontuurlijkere, eigenwijzere stad te maken, om mensen te inspireren en tot nieuwe inzichten te brengen.

Stel je bijvoorbeeld voor hoe het zou zijn als gedurende een weekend de boekwinkels allemaal goede maar onbekende boeken in de etalage leggen, of het Centraal Museum in het teken van avontuur staat. Ik hoop dat we met Le Guess Who? een aantal mensen tot andere inzichten brengen, dat we een inspiratiebron zijn. En niet alleen voor fijnproevers, maar voor de hele stad, van jonge vmbo’ers tot senioren in het verzorgingstehuis.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_LGW.indd 13

NOVEMBER 2017

13

11/5/2017 12:07:57 AM

HEADHUNTERZ

‘Mijn grootste fout was ook de beste zet’ Headhunterz is het alias van hardstyle-dj Willem Rebergen, die in 2014 de switch naar EDM maakt. In 2017 hervindt hij zijn oude liefde. Terugblikkend op het EDM-avontuur én het jaar waarin hij terugkeerde naar de hardstyle, overheerst bij hem een gevoel van persoonlijke én zakelijke overwinning. “Het is een mooi hoofdstuk in mijn carrière geworden.”

DOOR: ANTHONY DONNER

14

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_headhunterz.indd 14

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:00:34 PM

EB LIVE

“

T

oen ik muziek ging maken was hardstyle een logische keuze”, vertelt Rebergen. “Dat was de muziek waarnaar mijn vrienden luisterden en die in de lokale clubs werd gedraaid. Ik was destijds een jaar of 17 en dacht daar verder niet over na. Mijn wereldje was heel klein. Vervolgens ging het me opeens voor de wind en ontdekte ik de grote wereld. In de hardstyle had ik op den duur alles bereikt wat er op dat moment te bereiken viel. Er zit nu eenmaal een plafond aan, dat is de realiteit. Elk jaar was ik hetzelfde rondje aan het doen. Dat gaf me de drang om mezelf te bewijzen dat dit niet het enige was dat ik kon. En natuurlijk heb ik ook wel naar het geld gekeken. Je bent als artiest een creatieveling, maar ook een ondernemer. Tenminste, je wordt geforceerd om ondernemer te zijn, anders kun je in deze wereld niet overleven. Je moet voor groei gaan. Succes behalen is in bepaalde mate een uitdaging. Ik ben niet gefi xeerd op geld, maar om je bedrijf te zien groeien, die progressie te zien, dat is echt leuk.”

Familiegevoel In 2014 maakt Rebergen de switch van hardstyle naar EDM. Drie jaar lang staat hij op het podium naast de absolute top.

Hij toert met Steve Oaki, staat op het Ultra Music Festival, Coachella en EDC Las Vegas, vliegt wekelijks de halve wereld over en scoort hits. Maar al groeit zijn bankrekening gestaag, toch begint Willem zich te realiseren dat hij niet in deze scene thuishoort.

“Je weet vaak pas wat je kwijt bent als je het niet meer hebt. Ik heb me op alle vlakken creatief kunnen uiten, maar ik heb er geen voldoening uitgehaald. Qua optredens miste ik heel erg het familiegevoel, het samenkomen met andere artiesten. In de EDM zat ik echt op een eilandje. Die wereld is veel minder amicaal. Ik mis de ziel. Het is vaak een keiharde, competitieve business. Artiesten vechten om bovenaan te staan op line-ups, over de vraag hoeveel vuurwerkshots je ten opzichte van een ander krijgt en ga zo maar door. En er zijn allerlei spelletjes gaande, veel artiesten kijken elkaar niet eens aan.

Dat begon aan mij te knagen, het trok me echt een beetje leeg. Ik wist dat er een wereld was die me met open armen weer zou ontvangen, waar ik me thuis voel. Op den duur dacht ik: waar ben ik voor aan het wegrennen?”

Eind juni 2017, op festival Defqon.1, kondigt Rebergen tijdens de knallende eindshow zijn terugkeer aan. En de fans? Die huilen van geluk.

Het onbewandelde pad Zijn terugkeer mag dan een gevoelsbesluit zijn, zakelijk gezien is het ook een hele

slimme zet. ‘The Return of Headhunterz’, het evenement in de Ziggo Dome waarmee Headhunterz zijn terugkeer met zijn fans wil vieren, was binnen 30 minuten uitverkocht. Rebergen: “De storytelling klopte helemaal. Mijn terugkeer had de perfecte marketingstunt kunnen zijn, maar het was juist mooi omdat het echt was. Niet geregisseerd. Diep van binnen voelen fans aan of iets klopt. Dat pure kun je niet faken. Als ondernemer kun je jarenlang zoeken naar de perfecte formule, maar zodra die eenmaal staat is dát niet meer de formule – juist omdat die al staat. Het onbewandelde pad, dat is het geheim. Naar de EDM gaan en vervolgens terugkeren in de hardstyle is een van de mooiste beslissingen die ik genomen heb, dat is een uniek verhaal. Een voorbeeld van storytelling waar ik als creatieveling van houd en nu de vruchten van pluk, zonder dat ik daarop heb moeten inleveren. In 2012 had ik al een keer de Ziggo Dome gedaan.

Nadat ik voor ‘The Return of Headhunterz’ de handen ineensloeg met Q-dance, waren we ervan overtuigd dat dat makkelijk nog een keer moest lukken. Als mensen zolang hebben moeten wachten op Headhunterz, gaat uitverkopen sowieso lukken. Schaarste kan heel veel vraag genereren. We hadden binnen een halfuur zo’n 13.000 tickets verkocht. Ik denk dat we ook nog wel een tweede avond hadden kunnen doen, maar die beslissing heb ik aan Q-Dance overgelaten. Zij wilden op safe spelen. Bovendien was het zonde geweest als die tweede avond niet uitverkocht was geraakt. Dat haalt dan toch de magie een beetje weg. Ik ben trouwens aan het kijken naar mogelijkheden om in de toekomst zelf evenementen te ontwikkelen. Momenteel verkeer ik in de positie dat ik met zekerheid kan zeggen dat ik goed ben voor een hele grote kaartverkoop. Daar kun je natuurlijk wel wat mee.”

Leerproces En dat gevreesde plafond? De reden waarom hij destijds wegliep uit de hardstyle?

“Muziek maken is een oneindig leerproces. Je kunt jezelf altijd uit blijven dagen, ook binnen één genre. Qua optredens is er een limiet, ik hoef echt niet 365 dagen per jaar weg te zijn. Wel wil ik de beste versie van mezelf zijn. Als ik groei wil doormaken, zijn er nog talloze andere creatieve manieren om te ondernemen. Het niveau van hardstyle omhoog tillen, het wereldwijd als merk neerzetten. We kunnen het in dit kleine wereldje iets professioneler aanpakken, dat heb ik ervan geleerd. Toffe videoclips maken, nieuwe merchandise in de markt zetten. Ik probeer alles wat erbij komt kijken, niet alleen de muziek, net iets mooier te doen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_headhunterz.indd 15

NOVEMBER 2017

Foto: Luna Ellinger

'Mijn terugkeer had de perfecte marketingstunt kunnen zijn, maar was juist mooi omdat het echt was'

15

11/5/2017 5:00:59 PM

GELUIDSOVERLAST? STORY HEEFT HET GELUID OP DE GOEDE PLEK

•

•

Voor uw festival bent u op zoek naar een goed gebalanceerd en geproportioneerd stevig geluid, binnen de grenzen van de verstrekte vergunning? Van Story hoor je goede geluiden!

Veel minder geluidsoverlast door een zeer geconcentreerde richtwerking van het geluid d.m.v. Beamsteering: - Hoge geluidsbeleving door sterke geluidsprojectie van het gehele frequentiespectrum - Accurate planberekeningen - Zeer egale geluidsverdeling - Veel minder overlast voor de omgeving - Door enorme directheid van het geluid meer resultaat met minder geluidsvolume Professionele en sociaal vaardige crew Zandkamp 6

| 6626 KV Alphen (Gld) | +31(0)487 56 13 14 |

www.story.pro

BEZ OP ST OEK ONS ANDN R. 23

1 NOVE 5 & 16 MBER 2017

• geluidsmetingen • camerabewaking • internet • productienetwerk safe-and-sound.nl

STOR_adv17287 EB_Festivak.indd EBLIVE201711_advertenties7.indd 16 1

27-10-17 12:10 11/2/2017 11:20:27 PM

EB LIVE

Het succes van I Love My Ears Wie in de entertainmentindustrie werkt, werkt met geluid. Om ervoor te zorgen dat publiek én personeel op een veilige wijze van muziek kunnen genieten, werd in 2014 de campagne I Love My Ears gelanceerd. Het succes van de campagne zorgt nu voor een uitbreiding naar andere sectoren.

DOOR: JASPER VAN VUGT

W

as het vroeger een zielige enkeling die met gehoorbescherming op een (muziek-)evenement rondliep, tegenwoordig krijgt iemand die goed zorgt voor zijn oren complimenten.

Die verandering van houding en gedrag kan voor een belangrijk deel toegeschreven worden aan de campagne I Love My Ears.

“Een groot deel van het publiek is zich inmiddels bewust dat je goed voor je oren moet zorgen. Je gehoor is kostbaar”, zegt Willem Westermann, coördinator van de campagne.

Westermann is blij met de verandering in perceptie en gedrag bij het publiek en industrie, drie jaar nadat de bewustwordingscampagne van muziekevenementen, poppodia en het ministerie van VWS door Staatssecretaris Martin van Rijn (VWS), Duncan Stutterheim (oprichter van ID&T), dj Oliver Heldens, Berend Schans (VNPF) en Hans Ligtermoet (VVEM) gelanceerd werd op het Amsterdam Music Festival. De campagne is een logisch gevolg van de professionaliseringsslag die veel poppodia en festivals vanaf eind jaren tachtig maken. Daar hoort ook geluid bij dat gezond, werkbaar, passend en plezierig is. In de praktijk is er echter regelmatig onduidelijkheid over de vraag wat die begrippen nu inhouden. Het ontbreken van heldere regels leverde dan ook problemen op, bijvoorbeeld met de handhaving op lokaal niveau. Verder blijkt uit onderzoek van de RIVM dat van 810.500 Nederlanders bij de huisarts bekend is dat zij gehoorproblemen hebben. Tot 60 procent van de jongeren geeft aan weleens een piep te horen na het uitgaan.

Geluidsnormen Er was behoefte aan maatregelen en duidelijke regels, besefte ook Arda Gerkens, tot 2010 lid van de Tweede Kamer en binnen de SP-fractie verantwoordelijk voor ICT, popmuziek en Justitie. In haar nota Oorstrelend en Hartveroverend – Kwaliteit en diversiteit in de Nederlandse popmuziek van 2005 snijdt ze het belang van duidelijke en werkbare geluidsnormen reeds

005 WT_poster_ilovemyears_707x1000.indd

27-10-14 17:15

aan. In 2010 zet ze het op de politieke agenda en gaat om de tafel met KNOartsen en de brancheverenigingen VVEM en VNPF om een convenant op te stellen.

Westermann: “In Zwitserland mag het volume bij evenementen slechts 93db zijn.

Dat is daar in de wetgeving opgenomen, net als in België. Dan maak je de muziek dood en dat zorgt voor een ongezonde situatie voor ondernemers, muzikanten en het publiek. Doordat we zelf een aantal convenanten hebben opgesteld, hoeft er hier geen wetgeving aan te pas te komen.”

Inmiddels hebben de 170 leden van de VVEM en de VNPF voor wie het convenant relevant is, maatregelen genomen.

Westermann: “Die houden onder meer in het werken met een afgesproken volume, en het geluid vaker en beter meten en re005 WT_poster_ilovemyears_707x1000.indd 1

27-10-14 17:16

005 WT_poster_ilovemyears_707x1000.indd 22

gistreren. Dat leidt tot minder volumeoverschrijdingen. Ook worden bezoekers erop geattendeerd dat er oordoppen beschikaar zijn, en onder personeel bewustzijn gekweekt over de noodzaak van gehoorbescherming.” Door de campagne zien verschillende bedrijven het licht die oordoppen ontwikkelen. Daarbij gaat het niet alleen om demping van het geluid, maar om oordoppen waarbij je de tonen nog wel goed hoort en je ook nog kunt communiceren en luisteren. Westermann: “Het succes van de campagne zorgt ervoor dat we ‘m voortzetten. De overheid wil het convenant in het gemeentebeleid gaan opnemen en de campagne eveneens voeren bij evenementen die geen lid zijn van de VNPF of VVEM, en uiteindelijk ook uitrollen naar andere sectoren.” ◾ 005 WT_poster_ilovemyears_707x1000.indd 15

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_gehoorschade.indd 17

27-10-14 17:17

27-10-14 17:16

NOVEMBER 2017

17

11/3/2017 4:24:43 PM

ACHTERGROND

Breepark is meer dan een evenementenhal

Aan de rand van Breda is sinds 2015 Breepark te vinden. Niet zomaar een kale, lege zaal met mogelijkheden, maar een heus vrijetijdsgebied waar horeca, entertainment, sport en natuur samenkomen. Commercieel directeur Anneke Stins: “Wij zullen de komende jaren laten zien wat we kunnen, en gaan eigen producties niet uit de weg.”

DOOR: ANTHONY DONNER

W

anneer in 1998 het Turfschip aan het Bredase Chasséveld plaatsmaakt voor kantoren, zoekt Gemeente Breda in de jaren daarna naar vervanging. Als negende stad van Nederland ontbreekt er een grote locatie en mede daardoor vertrekken er een hoop organisaties naar de Randstad.

Tegelijkertijd is daar initiatiefnemer Henry Martens. Met ondersteuning van VolkerWessels bedenkt hij Breepark. Een

plek waar je uit eten gaat, kan winkelen, fi lm kijken en feesten. Zijn plannen krijgen gehoor, en in 2007 sluit Anneke Stins zich bij hem aan om die droom te realiseren.

Nu, 12 jaar na het vinden van een unieke plek langs de A27, is die droom werkelijkheid geworden.

Waar je vroeger uitkeek op een uitgestrekt weiland van zo’n 44 voetbalvelden groot, verrijst in 2015 Breepark. Er is riolering en elektra aangelegd, er zijn data- en gasaansluitingen gemaakt, waterbeken verlegd en wegen en natuur ontwikkeld. Waar eerst maisvelden stonden, vind je nu een Kinepolis-bioscoop, sportzaak Decathlon, een McDonalds’, lasergamehal, bowlingbaan, escaperoom en diverse restaurants. Maar ook een evenementenhal van 70 bij 120 meter en 18 meter hoog, waar ruim 13.000 bezoekers

uit hun dak kunnen gaan. Daar is jarenlang lobbyen aan voorafgegaan, het zoeken naar investeerders, het maken en wijzigen van bestemmingsplannen, het verrichten van verkeersonderzoeken en regelen van waterschapsvergunningen. Commercieel directeur Anneke Stins vertelt vol trots over een locatie waar niet alleen gedanst wordt, maar ook op andere manieren van de vrije tijd te genieten valt. “Voor de regio Zuidwest-Nederland zijn we zeer interessant, omdat we veel meer zijn dan een evenementencomplex. Bezoekers kunnen naar Breepark rijden voor een hapje, om even te gaan shoppen, een fi lmpje te pakken. En het parkeren is gratis. We hebben altijd tegen de gemeente Breda gezegd dat we best een evenementenlocatie willen creëren, maar dan wel met aanvullende functies.

Een hal alleen is niet te exploiteren.”

ANNEKE STINS

18

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_breepark.indd 18

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

06/11/2017 09:52

EB LIVE

'Waar eerst maisvelden stonden, vind je nu een bioscoop, bowlingbaan, lasergamehal, escaperoom en diverse restaurants' Op eigen kracht Van alle onderdelen die zijn vrijgegeven is de evenementenhal de laatste. Stins: “Dit verhaal heeft zo’n 30 miljoen gekost. De gemeente heeft uiteindelijk aangegeven dat ze niet mee wilde investeren, omdat zij niet de financiële middelen had. Daarop hebben we gezegd: ‘Dat is prima, dan doen we het op eigen kracht.’ ABN Amro is er vorig jaar ingestapt, dat heeft ons voor een deel gefinancierd. De rest is gelukt door middel van onze grondpositie. Henry en ik zijn heel lang met z’n tweeën bezig geweest aan dit project en pas eind 2015 hebben we personeel aangenomen. In de zomermaanden, tijdens het reces van de bouw en de gemeente, deden wij ervaring op door de productie van evenementen als Breda Live te verzorgen.

Inmiddels telt Breepark en alles wat daaronder valt zo’n 28 fulltime medewerkers. We groeien snel en hebben het druk.”

locaties vaak ook zelf dingen organiseren.

Een evenement moet zich verkopen als evenement, niet de organisatie daarachter.

Wij doen een kwart van de programmering zelf, de rest is óf een co-productie óf betreft een externe boeking. Daarbij moet je goed rekening houden met de doelgroep.

Je kunt wel alleen maar evenementen voor mensen van 18 tot 35 jaar doen en je agenda volstoppen met hardstyle events, maar daar red je het niet mee. Enerzijds wil je een vinger in de pap houden met je programmering, en dat lukt soms alleen door zelf producties te verzorgen. Anderzijds doe je ook producties, puur omdat het kán. De CLUBLIFE-avond die Tiësto hier op 22 december houdt, is zo’n kans. Een dergelijke productie gaan we zelf verzorgen, waarbij we het technische gedeelte bijvoorbeeld in handen geven van Unlimited. Op die manier is het perfect te realiseren.”

Zelf producties verzorgen

Buitenlandse bezoekers

Naast het verhuren van de locatie aan organisaties, zet Stins zich graag in voor de productie van evenementen. “We kijken altijd wat wij aanvullend kunnen doen, en houden daarbij de markt in de gaten. Wat beweegt er, wat doet er zich voor? Veel mensen weten niet dat de uitbaters van

Tiësto’s CLUBLIFE-avond wordt een van de eerste belangrijke evenementen in Breepark. Iemand als Tiësto is tenslotte een graag geziene gast, zegt Stins. “Dat zie je in de kaartverkoop meteen terug. Hij heeft wereldwijd een grote fanbase, en gezien onze ligging trekken we ook veel bezoekers

uit België. Daarnaast is het leuk om te zien dat ook Duitsland en Engeland zijn vertegenwoordigd. En de dj’s, allemaal met roots in Breda, zijn superenthousiast. Tiësto is vorig jaar ereburger van Breda geworden, en in die hoedanigheid wil hij iets terugdoen voor de stad. Hij heeft niet alleen een vrij grote donatie gedaan maar organiseert nu ook samen met ons, op een gloednieuwe locatie, dit feest. In dit geval mogen we echt zeggen dat één en één drie is.”

De komende tijd staat er in Breepark nog veel meer op stapel. Om een greep te doen uit de snelgroeiende agenda: Radical Redemption, TIK TAK New Year’s Eve, ART Breda, kersttheatershows en het Urban Music Festival. “We gaan uit van onze eigen kracht”, besluit Stins. “Door de juiste programmering voor een brede doelgroep neer te zetten, proberen we meer dan alleen een hal met evenementen te zijn.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_breepark.indd 19

NOVEMBER 2017

19

11/5/2017 5:25:54 PM

Brink Verkeer is al sinds 2005 uw partner voor al uw off-site vraagstukken.

Vanaf vergunningsaanvraag met mobiliteitsplan tot aan projectmanagement en operationele uitvoering.

Tevreden klanten: • Wish Outdoor • Rock Werchter • Strong Viking Obstacle Run • Lief Festival • Het Lente Kabinet • EastVille Festival • Ploegendienst • Sunrise Festival • Graspop Metal Meeting • Tomorrowland • Dream Village • Strandfestival ZAND • Open dagen hogescholen en universiteiten • Challenge triathlon • Verschillende eredivisie wedstrijden • En nog veel meer...

Algolweg 9c - 3821BG - Amersfoort - 085-7602811 info@brinkverkeer.nl - www.brinkverkeer.nl ADV_Brink Verkeer_A4-v2.indd 20 1 EBLIVE201711_advertenties3.indd

10/03/17 11/5/2017 5:30:59 16:05 PM

ACHTERGROND

Willem Twee viert 30-jarig jubileum met nieuwe missie Willem Twee bestaat dertig jaar. En het poppodium in Den Bosch, dat sinds de fusie begin dit jaar fungeert als multidisciplinair kunstencentrum, heeft nieuwe ambities.

DOOR: JASPER VAN VUGT

E

‘

en donker hol’ – die term viel de afgelopen weken veelvuldig toen er werd teruggeblikt op de begintijd van Willem Twee. Een hol waar de oprichters, veelal afkomstig uit de punk- en metalhoek, zich in thuisvoelden. Dat is inmiddels wel veranderd. “We zijn veel opener geworden”, lacht marketingcoördinator Stijn Mertens.

Het dertigjarig jubileum van het Bossche poppodium markeert een goed moment om stil te staan bij de geschiedenis en de toekomst van het centrum. Het jubileum werd op gepaste wijze gevierd, met een documentaire over de historie van het poppodium in het monumentale gebouw aan de Boschdijkstraat en een groot feest voor (voormalige) vrijwilligers, medewerkers en andere genodigden, met optredens van onder meer De Kift & Rats on Rafts, Statue en dj Kypski.

John Hiatt en Paul Smits Willem Twee werd op 17 oktober 1987 geopend als Willem II Concertzaal door John Hiatt en de onlangs overleden oprichter Paul Smits.

De dood van Smits was al een moment voor reflectie op de geschiedenis en de toekomst van het poppodium, en anders gaf de recente fusie met kunstencluster Willem II Fabriek, W2 Poppodium en Muziekcentrum de Toonzaal daar wel aanleiding toe. Sinds 1 januari van dit jaar is de overkoepelende naam Willem Twee muziek en beeldende kunst, en biedt het centrum plaats aan muziek (pop, klassiek, jazz, folk), exposities, beeldende kunst, een eetcafé en een kunstwinkel.

“We bevinden ons in een interessante tijd”, zegt Mertens. “We groeien nog steeds en professionaliseren steeds verder. Als organisatie willen we opener en zichtbaarder worden. Letterlijk, door het pand overdag open te zetten. Zo kun je nu overdag altijd binnenlopen om een expositie of documen-

taire te bekijken, iets te eten of drinken, of op je laptop te werken. Ook verhuren we ruimtes voor vergaderingen of feesten.

De openheid die we nastreven zie je terug in de programmalijn, bijvoorbeeld doordat we gratis entree bieden met On the House in de Kleine Zaal op de vrijdagavond. We willen Den Bosch graag laten zien dat we qua cultuur veel te bieden hebben. Willem Twee is er voor de stad, en het lukt ons steeds beter die functie uit te dragen.”

Kift Kijken De combinatie van functies die de fusie met zich heeft meegebracht, wordt zo goed mogelijk benut. Mertens: “De combinatie van kunst, klassiek en pop binnen één organisatie is redelijk uniek te noemen.

We kunnen het beste uit verschillende werelden kiezen. Dat vraagt om een andere dynamiek, en we proberen dat op elkaar af te stemmen. Neem het feest ter ere van ons dertigjarig jubileum; daar speelde De Kift, en die bestaan inmiddels ook dertig jaar. Zij hebben in samenwerking met onze kunstprogrammeur bij ons een expositie ingericht over hun eigen historie, genaamd Kift Kijken.”

'Wij willen een landelijk interessant kunstencentrum zijn'

Overstijgende meerwaarde Bij de nieuwe vorm van multidisciplinair kunstencentrum horen ook nieuwe ambities. “We willen een overstijgende meerwaarde bieden met onze activiteiten, door gemeenschappelijkheid te zoeken en het eigen genre te ontstijgen”, vertelt directeur Henri Broeren. “Zo kun je elkaar inspireren, vergezichten laten zien, over het eigen gebied heen kijken en het publiek verbreden. Dat soort evenementen past bij deze tijd. Uiteindelijk willen we Willem Twee niet alleen als regionaal poppodium, kunstencentrum of podium voor klassieke muziek neerzetten, maar ook als landelijk interessant kunstencentrum.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_WillemII.indd 21

NOVEMBER 2017

21

11/2/2017 10:59:15 PM

ECHO BASE CON

Echo Base Con combineert Star Wars en liefdadigheid Sinds twee jaar heeft de Nederlandse eventmarkt er met de Comic Cons een relatief nieuwe telg bij. Deze groot opgezette beurzen waarbij fans (tegen betaling) op de foto kunnen met filmhelden en merchandise kunnen aanschaffen, trekken duizenden bezoekers per dag. Stichting Echo Base zet op 16 december een volgende stap met een specifiek op Star Wars gerichte Echo Base Charity Con. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

I

n tegenstelling tot de grootschalige Comic Cons is de Echo Base Charity Con wat kleiner van opzet en bevat het event – zoals de naam al aangeeft – een liefdadigheidselement.

Initiatiefnemers Patrick Keuris, Leo Burggraeve en Wiebe van der Werk geven tekst en uitleg.

Hoe is het idee voor dit event ontstaan?

Keuris: “De Echo Base Charity Con is ruim zestien jaar geleden ontstaan. In 2001 werd de eerste editie georganiseerd. Onze drijfveer was om als fans iets neer te zetten voor andere Star Wars-fans. Een gezellige ontmoetingsplek met tal van activiteiten

en natuurlijk speciale gasten. Het doel was niet om geld te verdienen; de winst ging naar een aantal vooraf geselecteerde goede doelen.”

Burggraeve: “Met de komst van de nieuwe fi lms merkten we dat Star Wars populairder is dan ooit, en daarmee ontstond het idee om Echo Base Con nieuw leven in te blazen.”

Is er met meerdere Comic Cons per jaar nog wel ruimte voor een dergelijke specifieke beurs?

Burggraeve: “Absoluut, de groei zit hem vooral in de thematische conventies.”

Keuris: “Er lijkt sprake van overkill te zijn en het is waarschijnlijk dat er wel het een en

als Game of Thrones en The Walking Dead. Het aanbod is veel groter, en dus ook het aantal fans. Cosplay was vijftien jaar geleden nog niet zo breed geaccepteerd als nu het geval is. Vrouwen zijn tegenwoordig een belangrijke doelgroep; vijftien jaar geleden waren de fans voornamelijk mannen. Daarnaast richten dit soort events zich ook op gezinnen. De fans van toen hebben nu allemaal gezinnen en geven hun liefde voor popcultuur door aan de volgende generatie.”

Hoe gaat de beurs eruitzien?

Van der Werk: “Bij Kinepolis Jaarbeurs in Utrecht beschikken we over twee exporuimtes, plus zaal 12 met meer dan

'We bieden een volledige dag met alles wat je kunt bedenken op Star Wars-gebied' Wiebe van der Werk, mede-initiatiefnemer Echo Base Charity Con ander gaat sneuvelen. Wij denken echter dat er een behoefte is aan een kleinschalig evenement dat persoonlijk is en gezelligheid uitstraalt, iets wat niet commercieel georiënteerd is. En op thematisch gebied is er niet veel dat wereldwijd populairder is dan Star Wars.”

Hoe verklaren jullie het Nederlandse succes van dit soort beurzen?

Keuris: “Toen wij met Echo Base begonnen, waren er slechts een paar grote franchises, zoals Star Wars en Star Trek. Nu is dat veel groter geworden, niet alleen dankzij Marvel en DC, maar ook door televisieseries 22

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_star_wars.indd 22

zeshonderd stoelen. We bieden een volledige dag met alles wat je kunt bedenken op Star Wars-gebied. Natuurlijk is er veel merchandise te koop, maar je komt bijvoorbeeld ook door fans gemaakte robots tegen die niet van echt te onderscheiden zijn, en ook zijn de Stormtroopers van de Nederlandse tak van de 501st Legion aanwezig. Natuurlijk zijn er ook gasten die voor of achter de schermen meewerkten aan de fi lms. Ik noem Jeremy Bulloch (Boba Fett) en Tim Rose (Admiral Ackbar).

Bezoekers kunnen The Force Awakens bekijken op een van de grootste bioscoopschermen van Nederland en ’s avonds vindt er een speciale vertoning van The Last

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:16:46 PM

EB LIVE

PATRICK KEURIS: ‘DE AMBITIE IS OM DIT JAARLIJKS TE ORGANISEREN, AANGEZIEN ER ELK JAAR EEN NIEUWE STAR WARS-FILM IN DE BIOSCOOP VERSCHIJNT.’

Jedi plaats, in aanwezigheid van acteurs uit de fi lm. Ook is er gedacht aan de jongere bezoeker. Zo kunnen kinderen leren vechten met een lightsaber, Star Wars-spellen spelen, samen een groot LEGO Star Wars-bouwwerk maken en geschminkt worden als hun favoriete Star Warsfiguur.”

Keuris: “Daarnaast creëert het ook mogelijkheden. Voor bijvoorbeeld een veiling kun je unieke items vergaren die anders nooit beschikbaar zouden worden gesteld.

Uiteindelijk gaat het erom dat je iets voor elkaar moet overhebben. Dat maakt én je hobby én de wereld wat leuker. Je kunt dus als individu het verschil maken.”

Is dit iets eenmaligs, of ambiëren jullie een jaarlijks terugkerend event?

Keuris: De ambitie is om dit jaarlijks te organiseren, aangezien er elk jaar een nieuwe Star Wars-fi lm in de bioscoop verschijnt. Daarmee heb je al gelijk de aandacht van Star Wars-fans te pakken.

Omdat het een non-profitonderneming is, moeten we alles in onze vrije tijd organiseren, dus dat vergt wel wat doorzettingsvermogen. Dus we zullen per keer bekijken of het op alle vlakken haalbaar is.”

Jullie zijn geen professionele eventorganisatoren. Toch hangt er geen amateuristische sfeer rond Echo Base Con. Van der Werk: “We pakken de zaken professioneel aan, dat blijkt ook uit het vertrouwen en de support die we krijgen van Disney en Lucasfilm. Ook werken we met partijen als Philips, LEGO en Rubinstein. Bovendien hebben wij alle drie onze sporen verdiend bij andere events.”

Burggraeve: “Naast mijn werk bij de politie ben ik betrokken bij conventies in binnen- en buitenland. Zo heb ik aan de wieg gestaan van Dutch Comic Con en werk ik voor ReedPOP aan evenementen als Star Wars Celebration, New York Comic Con en Vienna Comic Con. Patrick werkte voor Comic Cons van Showmasters in Engeland en tot voor kort was hij ook actief voor Comic Con Amsterdam. Wiebe is in het

Waarom hebben jullie gekozen voor een liefdadigheidsinsteek?

Van der Werk: “We hebben het evenement kunnen koppelen aan Star Wars: Force For Change, het officiële charitatieve initiatief van Lucasfi lm en Disney, waarmee geld wordt ingezameld voor diverse goede doelen. De netto-opbrengst van het evenement wordt via Force For Change gedoneerd aan Unicef.”

dagelijks leven marketingmanager bij gamedistributeur Bigben Interactive en was betrokken bij Star Wars Celebrations in Engeland en de VS; hij haalt acteurs naar conventies in Europa, onder wie Dirk Benedict (The A-Team) en David Hasselhoff. Samen hebben we door de jaren heen een schat aan ervaring opgedaan, en dat alles komt op een perfecte manier samen tijdens Echo Base Con.” ◾

STAR WARS IS POPULAIRDER DAN OOIT.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_star_wars.indd 23

NOVEMBER 2017

23

11/5/2017 5:16:49 PM

DISCOVER A WORLD OF POSSIBILITIES

Bel vandaag nog en ontdek de mogelijkheden van de beste venue van de Euregio.

Danny Hulscher - 06 23 50 89 92

cess Dedicated to your suc

sitecrew

www.mecc.nl

stagehands

changeover crew

volgspotters

runners

technici

+ 31 ( 0 )13 220 1106 • +31 ( 0) 20 208 7106 • pl a nning@art lo g ic . n l

EBLIVE201711_advertenties4.indd 24

11/5/2017 5:31:10 PM

EB LIVE

Nederland en The Great Escape Ons land is volgend jaar de ‘lead international partner’ van het Britse festival The Great Escape. De speciale band met het festival dateert uit het prille begin: sinds de eerste editie in 2006 zijn er Nederlandse acts te zien op het event in Brighton East Sussex.

T

he Great Escape is de afgelopen jaren in Engeland uitgegroeid tot een belangrijk festival waarop de industrie en de consument nieuwe artiesten en muziek kunnen ontdekken. Het event is goed te vergelijken met Eurosonic Noorderslag in Groningen en het Amerikaanse SXSW Festival. The Great Escape duurt drie dagen en vindt sinds 2006 jaarlijks plaats in Brighton East Sussex. Gemiddeld programmeert het festival zo’n 450 bands en artiesten uit de hele wereld, die optreden in venues verspreid over heel de stad. In het verleden traden inmiddels gevestigde namen als Rag’n’Bone Man, Cigarettes After Sex, Ellie Goulding en Vampire Weekend aan op The Great Escape. Het festivalgedeelte biedt ook plaats aan conferenties, die door gemiddeld 3.500 mensen bezocht worden.

Dutch Music Export Nederland heeft sinds de eerste editie in 2006 een warme band met The Great Escape. Het festival bood de afgelopen dertien jaar een podium aan artiesten als Jameszoo, Klangstof, Amber Arcades, Dope D.O.D en Jacco Gardner. Een uitstekende manier om in het vizier te komen van internationale bookers, agenten, platenmaatschappijen, pers en muziekliefhebbers. De samenwerking wordt mede mogelijk gemaakt door Dutch Music Export. Dit is een initiatief van het Fonds

PodiumKunsten, Buma Cultuur en de Stichting Popcoalitie dat tot doel heeft het aantoonbaar en meetbaar structureel versterken van de internationale positie van de Nederlandse popmuziek binnen de wereldwijde muzieksector.

Internationale kennismaking De eerste Nederlandse namen die in 2018 deelnemen zijn inmiddels bekend: Naaz en Pitou. Meer artiesten worden de ko-

The Great Escape in een notendop De 13e editie van het Britse festival The Great Escape vindt volgend jaar plaats van 17 tot en met 19 mei 2018, in verschillende zalen aan de pier van de kustplaats Brighton. Nederland is dit keer ‘lead international partner’, wat zorgt voor een grote toestroom aan Hollandse artiesten.

De eerste twee acts zijn al bekend: Naaz en Pitou. Eerder zette The Great Escape de muziek van onder andere Canada, Frankrijk en Nieuw-Zeeland in de schijnwerpers. Meer informatie over het festival is te vinden op www.greatescapefestival.com

mende maanden bekendgemaakt. De Amsterdamse singer-songwriter Pitou is blij met haar plek op het Britse festival.

“Het is te gek dat nu Holland het focusland is van The Great Escape 2018, ik mijn thuis kan vertegenwoordigen op dit fantastische event, puur door mijn muziek te spelen.”

Rudd Berends, producer van Dutch Music Export: “We zijn er trots op om het focusland op The Great Escape 2018 te zijn.

Ons land heeft TGE altijd ondersteund en was daar vanaf het eerste moment aanwezig met een Dutch Impact Party en verschillende promotionele activiteiten voor onze artiesten en industrie. Het Verenigd Koninkrijk is dan ook een van de belangrijkste landen om de interessantste nieuwe artiesten uit Nederland te presenteren.

The Great Escape biedt daarbij het beste platform om de internationale industrie en het buitenlandse publiek kennis te laten maken met onze artiesten.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_great_escape.indd 25

NOVEMBER 2017

25

11/5/2017 5:10:59 PM

VOORUITBLIK

DLEPA maakt zich op voor de vierde D U T C editie H L

IVE E PROD NTER TA I N UCTI M

Wat een kleine drie jaar geleden begon als een bescheiden feestje voor alle mensen achter de schermen van live events is uitgegroeid tot een event van formaat.

De voorbereidingen voor de 2018-editie van de Dutch Live Entertainment Production Awards zijn inmiddels in volle gang.

I

edereen die werkzaam is in de Nederlandse live-entertainmentindustrie weet dat de uitreiking van Dutch Live Entertainment Production Awards (DLEPA) voor het tweede kwartaal van het nieuwe jaar op stapel staat. Voor 2018 kan 9 april worden omcirkeld in de agenda’s.

De locatie – nu nog geheim – wordt op een later tijdstip bekendgemaakt. Het insturen van de nominaties kan tot en met 22 januari, waarna er een shortlist wordt gemaakt.

Het enige wat daarna nog rest is de smoking naar de stomerij te brengen en af te tellen naar de tweede week van april.

Voor en door de industrie Ceremonies en prijsuitreikingen zijn in de regel bedoeld voor de artiesten. Zo niet bij de Dutch Live Entertainment Production Awards. Hier worden de mensen achter de schermen in het zonnetje gezet. Het is een avond waar de creatieve en zakelijke kant van de live-industrie samenkomen en waar de waardering voor elkaar en elkaars producties centraal staat. De belangrijkste insteek is dan ook: voor en door de industrie.

De winnaars nemen namelijk een gedeelte van de organisatie van het daaropvolgende jaar voor hun rekening. Volgens medeorganisator Henk Schuit is deze bijzondere manier van werken essentieel. “Iedereen moet zijn schouders eronder zetten. Het is logisch dat winnaars bij de volgende editie hun expertise en kunde verlenen aan het event.”

Zijn collega Marcel Albers haalt een citaat van Gerrit Kuster aan, de productiebaas van Pinkpop. “‘Als we deze industrie op de been willen houden, verder willen brengen en professionaliseren, moeten we ons realiseren dat samenwerking noodzakelijk is om in deze Championship League te blijven spelen.’ Dat voel je op zo’n avond heel erg.”

Locatie UIT HANDEN VAN ZIJN VROUW LISCA ONTVING DUNCAN STUTTERHEIM EEN SPECIAL ACHIEVEMENT AWARD.

26

EBLIVE201711_DLEPA.indd 26

NOVEMBER 2017

De eerste editie van de Dutch Live Entertainment Production Awards vond plaats in de Amsterdamse De Hallen. In de afgelopen drie jaar betraden bedrijven als

ON A WAR D Save The Date De 2018-editie van de Dutch Live Entertainment Production Awards wordt op 9 april 2018 georganiseerd. In de komende nummers van EB Live, de nieuwsbrief en op www.entertainmentbusiness vind je het laatste nieuws omtrent de belangrijkste award van de Nederlandse live-industrie.

Faber Audiovisuals, Sightline Productions, Westergasfabriek, The Flying Dutch, Pinkpop, Backbone International, Ahoy Rotterdam, Ziggo Dome, RTL Live Entertainment, TSC Crowd Management en The Powershop het podium om de prestigieuze award in ontvangst te nemen.

Na twee jaar nam de organisatie afscheid van De Hallen. Nieuwe locatie werd de Heineken Music Hall, het tegenwoordige AFAS LIVE. Schuit meldde destijds dat de overstap aansloot bij het werken met verschillende productie-, licht- en videopartijen. “Daar komen bijzondere dingen uit voort. Grappig is dat AFAS Live al vanaf het begin interesse had in het hosten van de DLEPA.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/3/2017 4:09:29 PM

EB LIVE

NMEN

T

ARDS

DLEPA 2017: de hoogtepunten

DE PRESENTATIE VAN DE DERDE EDITIE VAN DE DUTCH LIVE ENTERTAINMENT PRODUCTION AWARDS WAS IN HANDEN VAN GIEL BEELEN.

Het was begin dit jaar een bijzonder moment: de uitreiking van Special Achievement Award aan Duncan Stutterheim. Hij ontving de prijs uit handen van zijn vrouw Lisca. TING! werd uitgeroepen tot Production of the Year. Ziggo Dome ging er met de award voor Favourite Venue vandoor. Ampco Flashlight Rental ontving uit handen van Lee Towers de prijs voor Favourite Show Company. De prijs voor Favourite Production Company werd uitgereikt door Nicolette van Dam aan RTL Live Entertainment, terwijl de Jostiband de prijs overhandigde aan Livetime Productions in de categorie Favourite Technical Company. Leatitia Griffi th bekroonde TSC Crowd Management met de prijs voor Favourite Service Company. Overige winnaars zijn Willem Westermann (Favourite Person), Jeroen ten Brinke (The Bart Clement Award for Favourite Creative Person) en The Powershop (Favourite Site Company).

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_DLEPA.indd 27

NOVEMBER 2017

27

11/3/2017 4:09:35 PM

ACHTERGROND

Helldorado is niet voor tere zieltjes Rockbands, messenwerpers, strippers en een spookhuis op één festival? Op zaterdag 18 november vindt in het Eindhovense Klokgebouw de eerste editie plaats van Helldorado – The Incredible Rock & Roll Freakshow. Wat staat bezoekers te wachten en wat verwacht de organisator ervan? “We zullen zien of ik hiermee wegkom.”

DOOR: MARTIJN VET

E

en gecombineerde space trip langs een rockfestijn, comedyclub, kermis, circus en freakshow. De organisatie van Helldorado haalt alles uit de kast om het gloednieuwe evenement aan te prijzen. Het theatrale rockfestival mikt op nieuwsgierige bezoekers en belooft hun een memorabele dag en nacht, waarbij álle zintuigen aan bod komen.

Op drie podia en in drie hallen in het Klokgebouw in Eindhoven zullen optredens te zien zijn van onder meer The Darkness, Birth Of Joy, Nashville Pussy, Dead Lord, Triggerfi nger en festivalhit Mambo Kurt. Naast het heavy rockprogramma is er een sideshow die voor het nodige spektakel moet zorgen: degenslikkers, strippers, waarzeggers en vuurspuwers zijn van de partij. Kortom, geen evenement voor tere zieltjes.

Initiatiefnemer is kunstenaar en muzikant Peter van Elderen (ex-Peter Pan Speed28

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_helldorado.indd 28

rock), die eerder al onder meer tien edities van rockfestival Speedfest medeorganiseerde.

Gwar. Verder wilde ik al heel lang The Rock ’n’ Roll Wrestling Bash op een festival neerzetten, en dit was de uitgelezen kans.

Carte blanche

Levende jukebox

“Na het wegvallen van Speedfest werd mij gevraagd of ik niet een nieuw festival kon neerzetten”, vertelt Van Elderen. “Na lang aarzelen heb ik toch weer ja gezegd, met de voorwaarde dat ik carte blanche zou krijgen voor de invulling. Die heb ik uiteindelijk gekregen.”

Gezien de datum en de naam van de organisator vragen mensen zich af of het niet gewoon een elfde editie van het verdwenen festival wordt. Van Elderen: “Dat begrijp ik, maar met festival Sound of the Revolution, twee weken eerder, wordt het Speedfestpubliek alweer goed bediend. Ik wilde een festival organiseren waar ik zelf graag heen zou gaan. Ik houd erg van bands die wat theater in hun act hebben, zoals Ghost en

Van Elderen heeft lang gewerkt aan het concept en de vormgeving, een aspect dat bij dit evenement natuurlijk van groot belang is. “Het moet vooral een circus worden. Een van de eerste eisen die ik had, was een botsautobaan. Nou, dat paste gewoon niet, er staan nu eenmaal palen in het Klokgebouw. Die wens moest ik dus laten varen, maar nu is het een inloopspookhuis geworden, ook leuk!” Die randprogrammering moet meer zijn dan een extraatje. “Ik wil gewoon supergoede bands en ik vind onze muziekline-up alleen al fantastisch, maar de dingen eromheen moeten echt voor een totaalbeleving zorgen.”

Wat de muziek betreft, ligt de nadruk op heavy, psychedelisch en theatraal. Maar

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/2/2017 11:03:23 PM

EB LIVE

'Een van mijn eerste eisen was een botsautobaan. Nou, dat paste gewoon niet. Nu is het een inloopspookhuis geworden, ook leuk!' ook hier zijn randverschijnselen die meer zijn dan ‘leuk voor erbij’. Een voorbeeld is de Eindhovense muzikant Woody Veneman, die een jukebox heeft gebouwd.

“Je gooit een muntje erin en hij gaat live je verzoeknummer spelen. Hij is een supertalent, dus dat wordt fantastisch. Verder kijk ik erg uit naar de messenwerpers van The Death Do Us Part Danger Show.”

“Ik kan je één ding zeggen: als je binnenkomt, weet je niet wat je ziet”, verzekert Peter van Elderen, die zich als kunstenaar intensief met de vormgeving heeft beziggehouden. Alleen moest voor dit festival alles anders. Zo krijgen bezoekers bij binnenkomst geen programmaboekje waarin sponsors konden adverteren, maar is er een speciaal kaartspel ontwikkeld.

“Geïnteresseerden konden hiervoor een kaart kopen. Dat was natuurlijk even chaos, maar het resultaat is ontzettend gaaf geworden. Het is echt iets nieuws.”

Het is maar een van de manieren waarop festivalbezoekers op een net iets andere manier worden aangesproken. “Een ander voorbeeld: de eerste tickets met korting zijn niet voor Early Birds, maar voor Daredevils.

Toen ik dat had bedacht, had ik de hele marketingafdeling op mijn nek. Ik vind het mooi om met dat soort dingen te spelen.”

Te nuchter?

Zijn Nederlanders niet te nuchter voor zo’n spektakel? Van Elderen: “Daar kan ik ook weleens van wakker liggen. Als mensen maar niet heel stil gaan lopen kijken naar wat er gebeurt. Ik ga ervan uit dat je zowel de bands als de randprogrammering wel ziet zitten als je een kaartje koopt. Ik zie het als een heel goede band die op een kermis speelt. Je gaat misschien voor de muziek, maar je wordt ook verrast door de randprogrammering. Het is de eerste keer, en ik laat me vooral leiden door wat ik zelf

'Onze muziekline-up is fantastisch, maar de dingen eromheen moeten echt voor een totaalbeleving zorgen' leuk zou vinden als ik op een festival rond zou lopen. De meeste mensen willen gave bands zien, gave dingen meemaken en niet naar een standaardfestival. Mensen hebben tegenwoordig een brede smaak. Maar goed, we zullen zien of ik ermee wegkom.”

Een act als The Death Do Us Part Danger Show heeft zich hier overigens al bewezen.

“De crew van het Blue Collar Hotel, naast het Klokgebouw, heeft daar het voortouw in genomen. Zij hebben daar een goed oog voor. In Londen heb je veel meer van dat soort cabaretachtige dingen. Dat hebben ze ook naar Nederland gehaald en ik probeer dat nu op te blazen tot een veel groter ding.”

Afgaand op de kaartverkoop krijgt Van Elderen gelijk en is er zeker belangstelling voor Helldorado. “We hebben nog wat extra ruimte nodig voor boksringen en

dergelijke, maar ik denk dat we zo’n vierduizend man wel kunnen hebben. En ik denk dat de kans groot is dat we die kaarten ook verkopen. Ik verwacht de nodige bezoekers uit Duitsland, maar ook uit België en Engeland.” ◾

Helldorado – The Incredible Rock & Roll Freakshow 18 november, Klokgebouw Eindhoven Line-up: o.a. Triggerfinger, The Darkness, Red Fang, Orange Goblin, Nashville Pussy, The Death Do Us Part Danger Show, The Urban Voodoo Machine en The Rock ‘n’ Roll Wrestling Bash.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_helldorado.indd 29

NOVEMBER 2017

29

11/2/2017 11:03:24 PM

ADE 2017 Foto: Dennis bouman

Foto: Max Kneefel

Eind oktober was Amsterdam het dance-epicentrum van de wereld. ADE 2017 trok het recordaantal van maar liefst 395.000 bezoekers. In totaal vonden er 499 festivalevenementen plaats en traden 2.502 artiesten op. En daar mogen nog eens 334 conferenties met 610 sprekers bij worden opgeteld. Duizelingwekkende getallen!

Gelukkig hebben we de foto’s nog...

Foto: Mark Richter

AMSTERDAM STOND 5 DAGEN LANG IN HET TEKEN VAN ADE.

Foto: Kirsten van Santen PANEL IN LAB11 OVER DE POPULARITEIT VAN DANCE IN CHINA.

30

EBLIVE201711_ADE.indd 30

NOVEMBER 2017

MARY GO WILD ORGANISEERDE EEN BASEMENT RAVE. Foto: Vincent van den Boogaard

UNDERWORLD GAF EEN OPTREDEN IN DE FIETSPASSAGE ONDER HET RIJKSMUSEUM.

BEZOEKERS IN DE TOLHUISTUIN.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:13:02 PM

Foto: Jorn Baars

EB LIVE

Foto: Joris Raaijman

Foto: Mark Richter

HET DELAMAR-THEATER VORMDE HET DECOR VAN ADE GREEN.

Foto: Vincent van den Boogaard

PANELLEDEN PRATEN ELKAAR BIJ IN THEATER DELAMAR.

MARTIN GARRIX IN DE RAI.

INTO THE WOODS OP DE NSDM WERF.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_ADE.indd 31

NOVEMBER 2017

31

11/5/2017 5:13:07 PM

Peter, 37 jaar

Voor zekerheid

“De veiligheid van uw evenement begint bij een goede voorbereiding en vervolgens met de coördinatie op locatie. Zo doorlopen we van tevoren alle incidentscenario’s en zorgen we ter plekke dat iedereen op het juiste moment op de juiste positie staat. Als alles dan perfect in elkaar past, ben ik een tevreden man.”

Peter is al 16 jaar werkzaam in de beveiligingsbranche en hij kent inmiddels de klappen van de zweep. Crowd Support staat voor de perfecte balans tussen veiligheid en gastvrijheid. Als dienstverlener in evenementenbeveiliging en crowd management zijn wij de zekere factor bij uw event.

Meer weten? Bel 038 - 425 67 05 of kijk op www.crowdsupport.nl

20161080_CrowdSupport_adv_EB feb_210x297.indd 1 EBLIVE201711_advertenties25.indd 32

18-02-16 16:47 11/5/2017 5:31:55 PM

Foto: Mark Richter

Foto: Mark Richter

EB LIVE

HAWTINS GRATIS CONCERT OP DE NIEUWMARKT.

JAMESZOO EN HET METROPOLE ORKEST OPENDEN HET ADE. Foto: Vincent van den Boogaard

TECHNOVETERAAN RICHIE HAWTIN IN ACTIE.

HET AMF IN DE AMSTEDAM ARENA, MET ONDER ANDEREN ARMIN VAN BUUREN EN HARDWELL.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_ADE.indd 33

NOVEMBER 2017

33

11/5/2017 5:13:11 PM

Festivals worden steeds groener en duurzamer Milieubewust en groener organiseren is de laatste jaren duidelijk in opkomst, waarbij festivals een duidelijke voortrekkersrol bekleden. Niet zo vreemd, want wanneer er in een paar dagen tijd tienduizenden mensen en tientallen bands naar een festival trekken, wordt enorm veel eten en drinken en stroom geconsumeerd en bergen afval geproduceerd.

DOOR: JAN MEIJROOS

D

e grootste boosdoener zijn de bekende dieselaggregaten, al zijn er steeds meer partijen die gebruik maken van wind- en zonenergie. Zo gebruikt dancefestival DGTL 100% groene stroom.

Niet voor niets won het festival vorig jaar de ‘Greener Festival Award 2016’. Ook het bedrijf GreenBattery pleit voor groenere festivals. Door samen te werken met de NUON kan het bedrijf momenteel alle energie duurzaam leveren aan events met 5.000 bezoekers, en heeft het de ambitie om deze capaciteit in 2018 te verdubbelen (zie ook pagina 39).

Welcome to the Village noemt zichzelf een ‘klein festival met grote ambities.’ Tijdens de VN-top in New York in 2015 zijn door 193 wereldleiders zogenoemde Sustainable Development Goals opgesteld, een zeventien punten tellend document met daarin duurzame doelen. Deze doelen vormden de inspiratie voor het Friese driedaagse festival.

Douwe Luijnenburg, coördinator duurzaamheid bij Welcome to the Village: “Dit jaar hebben we ontzettend veel mooie stappen gemaakt. We zijn overgegaan op biodiesel voor onze hele on-site productie, alle aggregaten werken op afgewerkt frituurvet, 34

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_opening_festival_milieu.indd 34

net als de heftrucks en de golfkarretjes.

Daarmee hebben we op dat vlak de co2productie met 85% teruggebracht.”

Levend laboratorium Innofest gooit het weer over een heel andere boeg. Deze organisatie ziet een festival als een mini-maatschappij waarbij deelnemende festivals hun festivalterrein openstellen als een levend laboratorium.

Startups, bedrijven, ondernemers en studenten komen samen op de festivals om er maatschappelijk verantwoorde prototypes te testen en oplossingen te bedenken voor de uitdagingen waar festivals en ondernemers uit de regio zelf mee te maken hebben.

Anna van Nunen, directeur Innofest: “Wij helpen startups om van prototype naar product te werken. Deze startups zijn vaak met duurzaamheid bezig. Als de test bij Innofest goed werkt, zien we de producten soms terug in de festivalsector. Denk bijvoorbeeld aan de kartonnen kampeertent KarTent of de composttoiletten van LocalWise.”

Op het gebied van energie heeft Innofest met een aantal partners een succesvol experiment gerealiseerd. Van Nunen: “Wij

hebben Watt-Now, F&L en Loratec de ruimte gegeven om op een aantal festivals de stroom van cateraars real-time te meten, zodat zij kunnen betalen voor hun verbruik in plaats van hun aansluiting. Dat is eerlijker en biedt een grotere prikkel voor de verbruiker om te bezuinigen. Ik verwacht dat we dit volgend seizoen op meerdere festivals gaan terugzien.”

“Overigens is het festival bij ons het middel om innovaties te testen, en geen doel op zich” benadrukt Van Nunen. “Uiteindelijk belanden de innovaties dan ook voor een groot deel buiten de festivalsector, bijvoorbeeld als gezondheidsinnovatie of in de wereld van de fi nanciële technologie.”

Plastic Een andere doorn in het oog bij veel milieubewuste organisatoren is de enorme berg plastic afval. De recyclebare hardcup bekers van cupking.nl laten zien dat drinkbekers niet vertrapt op het terrein hoeven achter te blijven (zie ook pagina 37). DGTL maakt al gebruik van hardcup bekers in plaats van wegwerpbekers en ook bij Welcome to the Village staat het aanpakken van plastic hoog op de agenda: “We hebben herbruikbare bekers geïntro-

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:05:32 PM

FESTIVALS

& MILIEU

s

duceerd, waardoor we veel minder plastic in het restafval hoefden te gooien. Het restafval dat we wel produceerden, ging naar de sorteerinstallatie, waar nog een aanzienlijk deel beschikbaar kwam voor hergebruik als nieuwe grondstoffen. Dit in tegenstelling tot bijna alle andere festivals die - door een weeffout in de regelgeving - al het restafval over het algemeen naar de verbrandingsoven afvoeren.”

voedsel te gebruiken, wat leidt tot boter en yoghurt van de boer om de hoek bij de crewcatering en veel regionale cateraars.

Daarnaast hebben we een aantal bewustwordingscampagnes rond voedsel gedaan, bijvoorbeeld rond het eten van ponyvlees, dat is lokaal, scharrel en heel erg lekker.

Daarnaast hebben een ‘vegazondag’ geïntroduceerd bij onze crewcatering. Op die dag aten alle 1000 mensen vegetarisch.

'We gebruiken boter en yoghurt van de boer om de hoek en werken veel met regionale cateraars' Douwe Luijnenburg, Welcome to the Village De scharrelpony Op het gebied van eten en drinken valt er voor festivals nog veel te winnen. Sommige festivals pakken zaken behoorlijk radicaal aan zoals het Zon Festival waar enkel vegetarisch voedsel wordt geserveerd. Op Welcome to the Future is al het voedsel 100% biologisch, en op Welcome to the Village wordt, jawel, ponyvlees geserveerd.

Luijnenburg: “Wij proberen voor zowel bezoekers als crew zoveel mogelijk lokaal

Daarmee bespaarden we zo’n 1,5 miljoen liter drinkwater en 5500 kg co2-uitstoot, wat vergelijkbaar is met een rondje om de wereld in een Fiat Panda.”

Naast eten vinden er ook op gebied van drank innovaties plaats. Betalen met bandjes of je smartphone voor je hapje en drankje scheelt het gebruik van plastic muntjes. En ook op het gebied van koelingen en transport vinden er slimme toepassingen plaats. Een andere belangrijke

ontwikkeling die Innofest faciliteerde was de samenwerking met Saru Soda. Deze ambachtelijke limonademakers hebben geëxperimenteerd met de inzet van postmixmachines voor siropenmakers. Zo hoefden er veel minder petflessen naar festivals vervoerd te worden en dat scheelde fl ink in koelingen en ruimte. Van Nunen: “Het is gelukt om de frisdrank van Into The Great Wide Open volledig op kraanwater te laten draaien. Dit gaan we hopelijk vaker zien bij andere festivals.”

De groene toekomst Belangrijk is om de kennis over het groener organiseren van festivals te delen en om als organisatie jezelf doelen te stellen, vindt Luijnenburg: “We hebben ons ten doel gesteld om in 2022, bij onze 10e editie, volledig circulair te zijn. Het komende jaar willen we vooral mikken op het terugbrengen van ons watergebruik en het hergebruiken van water dát we gebruiken, en op het nog beter scheiden en herbruikbaar maken van ons afval. We willen daarnaast graag samenwerkingsverbanden aangaan met de andere festivals uit de regio, om kennis te delen en waar mogelijk gezamenlijk in te kopen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_opening_festival_milieu.indd 35

NOVEMBER 2017

35

11/5/2017 5:05:34 PM

FESTIVAL AFGELOPEN?

DAN KAN HET FEEST BEGINNEN. Het opruimfeest dus. Duizenden plastic wegwerpbekertjes die na éénmalig gebruik achteloos op de grond worden gegooid. Veel kosten voor schoonmaak en afvalverwerking. Vanwege onze eigen expertise als organisatoren van festivals en evenementen weten we dat als geen ander.

CUPKING verhuurt hard plastic bekers, die na gebruik worden gewassen in onze wasstraat.

HET PRINCIPE IS: WE KOMEN ZE SCHOON BRENGEN EN HALEN ZE VIES WEER OP. ZO WEINIG MOGELIJK WERK VOOR DE ORGANISATIE.

Sterk. Schoon. Duurzaam. Efficiënt.

• We organiseren vanuit festivals/evenementen omdat we die zelf ook doen • Per evenement is maatwerk mogelijk • Duurzaam, beter voor het milieu • Minder afval en minder kosten voor schoonmaak en afvalverwerking • Bekers huren vanaf 5 cent, een plastic wegwerpbekertje kost al snel 3 cent • Verdienmodel bij bedrukte bekers (die wij kunnen verzorgen).

Kijk voor meer informatie op

www.cupking.nl

EBLIVE201711_advertenties6.indd 36

11/3/2017 4:36:41 PM

De afvalberg op festivals te lijf met cupking.nl

FESTIVALS

& MILIEU

Lege plastic bekers zijn goed voor tachtig procent van het afval dat op festivalterreinen achterblijft. Organisaties die hiermee willen afrekenen, kunnen recyclebare hardcupbekers huren bij cupking.nl, een nieuw bedrijf van boekingskantoor Loud Noise in samenwerking met event-catering.nl.

I

“

k ergerde me al jaren aan de enorme bult plastic bekers die achterblijft op onze festivalterreinen en de moeite die het kost om dat allemaal weer op te ruimen”, vertelt Paul van Berlo, een van de eigenaren van boekingskantoor Loud Noise. Na wat onderzoek besloot de organisatie plastic bekers te kopen en die te gaan hergebruiken, in eerste instantie voor Dynamo Metalfest en Into The Grave. “Die bekers kopen waren zo gekocht, het recyclen ervan bleek nog niet zo makkelijk. Het grootste probleem is dat je ze moet wassen en – het lastigste – daarna moet drogen. Hoe doe je dat en waar maak je inleverpunten?”

Als je de bekers koopt bij de bierbrouwer, dan betaal je al snel 3 cent per beker. Als je hem kunt spoelen, scheelt dat. En je hebt minder kosten aan schoonmaak voor het terrein. Natuurlijk is het ook een milieuvriendelijkere oplossing. We hebben de bekers al aan een aantal evenementen

'Het principe is dat we de bekers brengen en vies weer komen halen. Als evenement heb je er dus minimaal werk aan'

Wasstraat Na wat experimenteren bedacht de organisatie verschillende concepten voor diverse festivals. “We hebben een wasstraat ingericht en toen die eenmaal goed werkte, bedachten we dat we de bekers ook wel konden verhuren aan andere evenementen, met onze ervaring erbij”, vervolgt Van Berlo. “Zo kwam cupking.nl tot stand.

“Het principe is dat we de bekers brengen en vies weer komen halen. Als evenement heb je er dus minimaal werk aan. Er zijn allerlei varianten mogelijk. Het is voor evenementen ook fi nancieel interessant

kostten, leveren ze nu geld op. De laatste tijd bedenken we of we de laatste beker die mensen inleveren kunnen laten doneren aan een goed doel. Mensen zijn dan sneller geneigd die donatie te doen in plaats van de beker in te ruilen voor het statiegeld. Dat scheelt weer rijen bij de kassa. Zo hebben we bij Into The Grave zo’n 1.700 euro voor de Hartstichting opgehaald. Dit gaan we bij andere festivals zeker ook doen.”

Het volgende probleem dat Van Berlo wil oplossen, is dat van de draagtrays voor de glazen, die je allemaal met de hand moet oprapen omdat de veegwagen ze niet mee kan nemen. “Volgend jaar komen we met een oplossing daarvoor. Voor onze eigen festivals gaan we waarschijnlijk plastic draagtrays laten maken die je met je groepje kunt kopen voor een klein bedrag. Die bewaar je dan en neem je eventueel ook weer mee naar het volgende festival.

Dan heb je nog de frietzakjes. Daar gaan we ook nog wel wat op bedenken, maar met de bekers is tachtig procent van de het afvalprobleem al opgelost.” ◾

verhuurd, waaronder het Glemmer Beachfestival. Na die geslaagde experimenten kunnen we in 2018 aan meer partijen bekers verhuren.”

Verdienmodel Het statiegeld biedt organisatoren een aanvullend verdienmodel. Van Berlo: “We laten vaak bekers bedrukken met het logo en het programma van het festival. Die willen mensen graag als aandenken mee naar huis nemen. En voor die bekers hebben mensen €2,50 betaald. Terwijl ze eerst vooral geld

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_Loud_noise.indd 37

NOVEMBER 2017

37

11/5/2017 5:06:39 PM

GreenBattery Font: Olea Script Bold Kleur: RGB: 17, 77, 35

EB1711_ADV_green battery.indd 38

11/5/2017 5:18:11 PM

Groen kan best goedkoper dan diesel

FESTIVALS

& MILIEU

Duurzaam hoeft niet lastig of duurder te zijn dan de huidige energieoplossingen. Dat is de insteek van het Nederlandse bedrijf Green Battery. Oprichter Han Huiskamp: “Over tien jaar is het dieselaggregaat op festivals compleet verdwenen.”

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

G

reen Battery is vier jaar geleden opgericht met als doel de evenementenindustrie in Nederland en daarbuiten kennis te laten maken met groene mogelijkheden. Han Huiskamp herinnert zich hoe hij op een festival rondliep en zich verbaasde over hoe de vervuilende dieselaggregaten de voornaamste bron van energie waren, en hoe inefficiënt die eigenlijk werden gebruikt. “Dat kon beter en vooral groener. Toen is het zaadje voor Green Battery geplant.”

Het bedrijf steekt zijn ambities niet onder stoelen of banken. “Op dit moment kunnen we alle energie duurzaam leveren aan events met 5.000 bezoekers. Nog voor het seizoen 2018 moet die capaciteit nog eens zijn verdubbeld. Mensen moeten vaak lachen als ik zeg dat over tien jaar het dieselaggregaat compleet is verdwenen. Daar geloof ik echter heilig in. We willen de eventindustrie helpen om groener en duurzamer te werken. Groen is nu nog een vrijblijvende keuze, maar gaat in de toekomst een harde eis worden. Je ziet het om je heen al gebeuren. Belasting op oldtimers, brommers de stad uit en plannen om alleen nog elektrische auto’s in de stad toe te laten. Als dat eenmaal doorgang vindt, dan kun je als festivalorganisator toch niet meer aanko-

men met dieselaggregaten? En al helemaal niet in milieuzones. Gelukkig hoeft dat ook niet meer.”

Schoon, stil en groen

Om de groene energie te leveren, slaat GreenBattery duurzame energie uit wind en zon op in een grote accu. Voor het duurzaam opladen werkt Green Battery samen met NUON. Een logische keuze, stelt Huiskamp. “We hebben een partij van deze omvang nodig om onze ambities te realiseren. Op den duur laden we al onze batterijen op bij de windmolens van NUON. Dit zorgt ervoor dat het transport nog makkelijker wordt.”

Hoewel groen al een tijdje op de agenda van de Nederlandse evenementenindustrie staat, weet de oprichter van GreenBattery dat het niet altijd even makkelijk is om partijen ervan te overtuigen daadwerkelijk over te stappen op groene initiatieven. “Er

'Onze visie is dat verduurzaming niet lastig of duur hoeft te zijn'

is nog veel koudwatervrees. Men produceert en organiseert liever op de oude vertrouwde manier, bovendien we lopen tegen veel aannames en vooroordelen aan. Het is aan ons om die weg te nemen. Werken met GreenBattery is schoon, stil en groen en onze visie is dat verduurzaming niet lastig of duur hoeft te zijn. Sterker nog, in sommige gevallen is het nu al goedkoper dan een dieselaggregaat. We zoeken daarom vooral samenwerking met evenementen die wel nieuwe oplossingen durven uit te proberen. Om te laten zien en bewijzen dat het anders kan.”

Vuilnisbak

Huiskamp is ervan overtuigd dat groen de toekomst heeft – ook binnen de live industrie. “Er zijn alleen voordelen te noemen.

Maar dan moet er wel het besef zijn dat groener werken een noodzaak is, wil je evenement een toekomst hebben. Er moeten nu echt stappen gemaakt worden. Doen we dat niet, dan laten we voor de volgende generatie een vuilnisbak achter. Hoe fantastisch zou het zijn als evenementen georganiseerd kunnen worden zonder dat het een grote milieu-impact heeft? Green Battery helpt organisatoren graag om die groene stap te zetten.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_green_battery.indd 39

NOVEMBER 2017

39

11/5/2017 5:14:46 PM

▶◾

15 & 16 NOVEMBER 2017 JAARBEURS UTRECHT Beide dagen geopend van 11:00 tot 18:00 uur

DÉ VAKBEURS VOOR DE EVENEMENTENBRANCHE Een greep uit het programma:  Woensdag 15 november  12.30 - 13.15  Keynote 1

 Woensdag 15 november  17.00 – 17.30  Keynote 2

Het eindspel van de festival industrie

Dutch Entertainment Group BV presents Ministry of Sound

 Woensdag 15 november  14.15 - 15.00  Keynote 1

 Donderdag 16 november  12.00 – 12.45  Keynote 1

De dreiging van terrorisme: ervaringen en praktische handreikingen

Haal meer uit de horecaverkoop van je festival

 Woensdag 15 november  16.15 – 17.00  Keynote 2

 Donderdag 16 november  13.00 – 13.45  Keynote 1

VVEM presenteert: De zomer van 2017: Wat ging er mis en wat kunnen we daarvan leren?

Interview met Robert Swarts door Willem Westermann

Denis Doeland - Eigenaar - DDMCA, advisory board Fanalists, advisory board NXTLI

Daan de Wit - CEO / Founder Dutch Entertainment Group BV

Tim de Kraker - Oprichter van BarDoggy

Gerard van Duykeren - CEO ICMS/The Security Company (TSC)

Willem Westermann - Kenniscentrum Evenementen van de VVEM & Menno Hoezee - Directeur-eigenaar Tentconsultants

Robert Swarts - Managing Director Friendly Fire & Willem Westermann - Kenniscentrum Evenementen van de VVEM

Bekijk het volledige programma op www.festivak.nl

MELD JE NU AAN VOOR EEN GRATIS E-TICKET VIA: www.festivak.nl EBLIVE201711_advertenties15.indd 40

11/2/2017 11:22:26 PM

SPECIAL

TICKETING

D

e ‘ticketwet’ mag dan wel gesneuveld zijn, toch is er een lichtpunt te bespeuren. Ticketingbedrijven zijn transparanter geworden nadat ze op de vingers zijn getikt door de Autoriteit Consument & Markt.

De regels worden beter nageleefd, concludeerde de waakhond.

Goed nieuws dus voor concertbezoekers, voor wie het aankopen van tickets bovendien steeds gemakkelijker wordt gemaakt. Hoe de ticketaanbieders dat doen, en meer, vertellen ze in deze uitgebreide special.

EBLIVE201711_cover_ticketing.indd 41

42 45 46 51 53 55 56 60 65 67 69 71 73 75 77 79

Geen ticketwet, wel strengere regels Tikkit Ticketmaster Your Ticket Provider FestivalTickets Paylogic Eventim Eventbrite Bitscan.net ESB.TSB Eventix Tibbaa Stager SimpleTicket Ticketpoint ActiveTickets

11/6/2017 9:05:03 AM

I

n de landelijke media is de meeste aandacht uitgegaan naar het initiatiefvoorstel dat woekerwinsten bij doorverkoop van toegangskaarten voor evenementen aan banden moest leggen. Dit initiatiefvoorstel is op dinsdag 24 oktober door de Eerste Kamer verworpen en daarmee kwam een eind aan een langdurig traject.

Het initiatiefwetsvoorstel werd oorspronkelijk ingediend door toenmalige Tweede Kamerleden Arda Gerkens (SP) en Nicolien van Vroonhoven-Kok (CDA), die al in 2007 pleitten voor wetgeving rondom doorverkoop van tickets. Later werd het door Jasper van Dijk (SP) en Madeleine van Toorenburg (CDA) overgenomen. Het voorstel werd op 6 april 2010 aangenomen door de Tweede Kamer met steun van SP, PvdA, GroenLinks, D66, PvdD, CDA, PVV en het lid Verdonk en is daarna in de Eerste Kamer blijven liggen tot oktober van dit jaar.

Twijfels

Geen ticketwet, wel strengere regels Na jaren van relatieve rust, is in oktober de wet- en regelgeving rond de verkoop van tickets weer volledig in beweging gekomen. Of het nu wetgeving die niet doorging betrof of regelgeving die wel geïmplementeerd moest worden, doel was in alle gevallen een grotere transparantie voor de consument.

42

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_opening_ticketing.indd 42

Op 10 oktober werd het initiatiefvoorstel in een debat behandeld en gedurende dat debat bleek dat sommige fracties forse twijfels hadden over de juridische en praktische haalbaarheid van het wetsvoorstel, dat consumenten die meer dan 20 procent bovenop de originele verkoopprijs van een ticket hadden betaald de mogelijkheid moest geven om naar de rechter te stappen om hun geld terug te krijgen. PvdA-senator Jannette Beuving, wiens partij het voorstel in de Tweede Kamer nog had gesteund, stelde onder meer dat mensen met een laag inkomen het zich niet kunnen veroorloven een civielrechtelijke procedure aan te spannen. Dit standpunt is onder meer ingegeven door Willem van Boom, jurist en hoogleraar privaatrecht aan de Universiteit Leiden, die in deze door de Eerste Kamer is gehoord. “Mensen moeten naar de rechter om geld terug te krijgen. Die drempel is veel te hoog, en de proceskosten zullen meestal hoger zijn dan het bedrag waar het om gaat. Dat zal vrijwel niemand doen.'' De Consumentenbond reageerde met woorden van gelijke strekking: “Het is niet realistisch dat iemand die grof geld heeft betaald voor een ticket, de verkoper via een civiele procedure aansprakelijk moet stellen.”

Gemiste kans Desalniettemin waren er ook fracties die nog steeds vonden dat het een unieke kans was om ongewenste praktijken van doorverkoop en prijsopdrijving aan te pakken en de consument meer mogelijkheden te geven zijn recht te halen. Uiteindelijk stemden de fracties van D66, SP, PVV,

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/6/2017 9:13:24 AM

SPECIAL

TICKETING GroenLinks en PvdD (34 zetels) voor het wetsvoorstel, de fracties van CDA, VVD, 50PLUS, PvdA, ChristenUnie, SGP en OSF (41 zetels) stemden tegen. “Het is een enorme gemiste kans”, aldus Jasper van Dijk. “Met onze wet zouden notoire tickethandelaren een gevoelige klap krijgen. Het is triest dat de ticketmaffia nu ruim baan krijgt van de Eerste Kamer.”

Opvallend was het tegenstemmen van het CDA, daar zij tot de initiatiefnemers behoorden. Deze partij vindt het voorstel inmiddels gedateerd en vindt dat het kabinet Rutte III met een nieuw wetsvoorstel moet komen, gebaseerd op nieuw onderzoek naar de markt. “Het laatste onderzoek is van tien jaar geleden. Inmiddels is de markt erg veranderd. Onder meer via robots worden er tegenwoordig allerlei kaarten opgekocht”, zo stelde CDA-senator Marnix van Rij tegenover de NOS.

Inzichtelijke kosten Vanuit de branche zijn de reacties verschillend. Een partij als de VVEM ligt in lijn met de reactie van het CDA (“Het voorstel waarover gestemd werd was gedateerd en de omstandigheden in ‘ticketingland’ zijn de afgelopen jaren veranderd. Het feit dat de Autoriteit Consument & Markt zich hier niet voor wil inzetten wordt ook door ons betreurd”), de KNVB is fel (“Het zijn ordinaire zakkenrollers. De KNVB zal bij het kabinet blijven aandringen op een strenge aanpak. In andere landen is door-

“Het is belangrijk dat de consument goed oplet met wie hij in zee gaat en welke garanties hem daarbij worden geboden”, aldus Fonteijn. Op alle gebied, zowel primair als secundaire handel, hebben alle partijen hun kosten inzichtelijk moeten maken.

Omslag ten goede Daarmee heeft de ACM in ieder geval het volledige speelveld gelijkgetrokken.

Aanbieders van concert-, theater- en festivaltickets dienen sinds 1 oktober alle kosten die onvermijdbaar zijn in de basisprijs van een ticket opgenomen te hebben.

Verplichte kosten die gelden per boeking (dus niet per kaartje) moet de aanbieder bij de start van de boeking duidelijk vermelden. Kosten voor extra keuzemoge-

'Duidelijke prijzen zijn niet alleen belangrijk voor consumenten, maar ook voor ondernemers die met elkaar concurreren' verkoop van kaarten zelfs strafbaar”). De Autoriteit Consument & Markt (ACM) had in eerder stadium al vraagtekens gezet bij het initiatiefwetsvoorstel. Zij stelden dat er bij het doorgaan van de wet mogelijk een markt voor illegale doorverkoop van kaarten zou kunnen ontstaan waarop geen enkel toezicht meer gehouden kan worden. ACM-voorzitter Chris Fonteijn stelt dat het doorverkopen van populaire kaarten een kwestie van een hoge vraag met een beperkt aanbod is en prijsstellingen daarbinnen te maken hebben met ‘schaarste en populariteit, en niet door verboden afspraken’. Wel pleit de ACM voor meer transparantie op alle gebieden. Op het gebied van wederverkoop vindt de ACM dat consumenten moeten weten wat de oorspronkelijke prijs van een kaartje was.

lijkheden die niet verplicht zijn (upsells, parkeertickets, annuleringsverzekeringen et cetera), mag de aanbieder later in het boekingsproces vermelden. “Consumenten mogen tijdens het boekingsproces niet met extra kosten worden geconfronteerd die ze altijd moeten betalen. Duidelijke prijzen zijn niet alleen belangrijk voor consumenten, maar ook voor ondernemers die met elkaar concurreren”, aldus Bernadette van Buchem, directeur consumenten van de ACM, die constateert dat de meeste partijen zich hier goed aan houden. “Wij stellen vast dat de branche een omslag ten goede heeft laten zien. De brancheorganisaties hebben hierin een positieve rol gespeeld.

Consumenten kunnen nu aan het begin van hun boeking zien hoeveel zij kwijt zijn voor hun ticket, inclusief alle onvermijd-

bare kosten, en kunnen zo prijzen beter vergelijken. Aanbieders kunnen eerlijker op prijs concurreren.” De ACM heeft in eerste instantie alle primaire ticketers aangeschreven, maar de wet geldt voor alle partijen in de markt, ook de wederverkopers. “We hebben de primaire aanbieders als eerste aangeschreven omdat we ergens moeten beginnen met deze regelgeving.

Toen de ACM de kosten voor het rijklaar maken van auto’s transparanter wilde krijgen, zijn we ook eerst met de dealers van nieuwe auto’s gestart, maar net als daar geldt de regelgeving geldt voor de volledige markt en daar controleren we over de hele breedte dus scherp op.”

Betalingsrichtlijn De meeste partijen hebben de prijzen nu aangepast en transparant gemaakt, zo meldt de ACM. De laatste partijen die nog niet alles goed hebben vermeld, voeren op het moment van schrijven de laatste aanpassingen door. Daarna gaat de ACM sancties opleggen aan partijen die niet of onvoldoende hebben aangepast. Deze regelgeving loopt op zijn beurt weer vooruit op de nieuwe Europese betalingsrichtlijn, die in theorie vanaf januari 2018 overal geïmplementeerd dient te zijn en die stelt dat servicekosten bij non-cash-betalen niet meer geoorloofd zijn. Het betreft hier kosten die zijn verbonden aan betalen met bankpas of creditcard, die in het geval van concert- en evenementstickets bij diverse ticketingpartijen nog bovenop het totaalbedrag komen. Onder meer door de lange kabinetsformatie is voor invoering in Nederland een langere implementatietijd aangevraagd, maar het gaat in 2018 hoe dan ook worden doorgevoerd. Waardoor ondanks het niet doorgaan van de ticketwet de verkoop van tickets in Nederland tóch in luttele maanden tijd ineens aan strengere regels gebonden is. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_opening_ticketing.indd 43

NOVEMBER 2017

43

11/6/2017 9:13:27 AM

download nu

GRATIS

ONTDEK HET OP

Google Play

EBLIVE201711_advertenties14.indd 44

DOWNLOAD IN DE

App Store

11/2/2017 11:22:54 PM

SPECIAL

TICKETING

Tikkit focust op de ultieme evenementen-app Tikkit biedt consumenten een plek waar ze al hun tickets voor evenementen kunnen op slaan en delen met medebezoekers. Voor evenementhouders is de app ook zeer interessant. Zij kunnen Tikkit inzetten voor promotiedoeleinden en gebruikers gericht benaderen.

M

et Tikkit kunnen gebruikers aangeschafte kaartjes (in pdf-vorm, mobile tickets of screenshots) opslaan en delen met vrienden en familie.

Maar de app is veel meer dan dat. “Het bewaren en delen is het startpunt geweest, daarna hebben we tal van functionaliteiten toegevoegd”, aldus Abdullah Paykar, de ontwikkelaar van Tikkit. “Bezoekers kunnen met elkaar chatten over evenementen die ze samen bezoeken, wat de vervuiling van allerlei andere communicatiegroepen tegengaat. Ook is binnen de app alle evenementinformatie beschikbaar, inclusief links naar social media en de exacte locatie met one-click navigatie. Via een pushbericht over het starten van de voorverkoop en nog eentje zeven dagen voor aanvang van het evenement. Tikkit heeft dan ook de ambi-

tie om de ultieme evenementen-app te zijn, waardoor de gebruikers niet meer voor elk evenement een aparte app hoeft te gebruiken.”

Persoonlijke relatie De kracht van Tikkit zit volgens Paykar niet alleen in het samenbrengen van alle behoeften van de eindgebruiker. De app fungeert ook als (marketing)platform voor organisatoren van een festival, concert of ander evenement. “De mogelijkheden zijn eindeloos. In feite is Tikkit bruikbaar voor elk soort toegangsbewijs, van festivals en concerten tot theater, beurzen of attractieparken en zelfs vliegtickets. Momenteel ligt de focus echter met name op events.

De app bevat een uitgebreide agenda, waarin per evenement alle informatie te

Organische ontwikkeling Organisatoren kunnen in de agenda al hun gegevens optimaliseren en zo zichtbaar aanwezig zijn binnen Tikkit. Er zijn ook verschillende advertentiepakketten verkrijgbaar waarmee ze hun event in de app kunnen promoten. Paykar: “Onze algoritmes kennen de voorkeuren van de gebruikers en tonen interessante events.

We hebben ervoor gekozen dit op een heel organische manier te doen, zodat de gesponsorde content aansluit op de wensen van de gebruikers. Zodoende weet een organisator dat zijn boodschap aankomt bij zijn potentiële doelgroep en deze die bood-

'In feite kan de app voor elk soort toegangsbewijs worden gebruikt'

INITIATIEFNEMER ABDULLAH PAYKAR

vinden is. Gebruikers zijn ook in staat zelf informatie toe te voegen, bijvoorbeeld over een ticket voor een event dat wellicht nog niet in de agenda te vinden is. We willen echter vooral organisatoren via de app de kans geven om de afstand tot bezoekers te verkleinen en een daadwerkelijke relatie met ze aan te gaan. Daar blijkt in de markt veel behoefte aan. Die binding met de klant valt te realiseren met behulp van informatie over het evenement, maar ook door heel gericht het evenement onder de aandacht te brengen bij de juiste doelgroep.”

schap niet als storend ervaart. Het aantal gebruikers neemt vanwege de deelfunctie in steeds grotere vaart toe en daarmee het bereik in de breedte.” In de ontwikkeling van Tikkit is veel tijd gaan zitten en Paykar heeft niets aan het toeval overgelaten, aldus Paykar. “Wij hebben zowel naar de behoeften en toepassingsmogelijkheden van gebruikers gekeken, als die van de organisatoren. Voor beide kanten van de markt hebben we de ultieme oplossing willen creëren. Ik ben ervan overtuigd dat we met Tikkit een brug hebben geslagen die het evenementenlandschap gaat veranderen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_tikket.indd 45

NOVEMBER 2017

45

11/6/2017 9:15:31 AM

Ticketmaster zet fa Binnenkort kan Ticketmaster een succesvol jaar afsluiten, waarin het goed heeft gekeken naar een verdere optimalisering van zijn dienstverlening. Dat heeft onder meer geresulteerd in een focus op de ‘echte fan’, die een perfecte ervaring verdient en niet achter het net hoeft te vissen bij concerten van zijn favoriete act.

Z

eggen dat het een ‘sterk jaar’ was voor Ticketmaster is een understatement. Het bedrijf heeft in Nederland zijn meest succesvolle jaar ooit achter de rug, met meer dan 5 miljoen verkochte tickets. Dat is deels te danken aan de kaartverkoop voor grote shows als die van U2, The Rolling Stones en Ed Sheeran, maar de groei is daarnaast in de volledige breedte waar te nemen. Ticketmaster verkocht (en verkoopt) ook tickets voor populaire tentoonstellingen over Harry Potter en exposities in de Beurs van Berlage. Men ziet een toename in de ticketverkoop voor alle bestaande klanten, een fl ink aantal nieuwe klanten heeft zich gemeld en het websitebezoek stijgt tot grote hoogten.

“Het afgelopen jaar hebben per maand gemiddeld 1,3 miljoen unieke bezoekers ons platform bezocht”, aldus Ticketmasterdirecteur Aukina Buining, die er direct bij meldt dat deze uiteraard ook van buiten de landsgrenzen komen. “We merken steeds meer dat mensen niet alleen onze website bezoeken om gericht tickets te kopen,

AUKINA BUINING DIRECTEUR TICKETMASTER

46

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_ticketmaster.indd 46

maar ook om zich te laten informeren over events.” Verder ziet Ticketmaster de kracht van socal media nog altijd toenemen. Het aantal tickets dat via social links wordt verkocht is met 150 procent gestegen ten opzichte van 2016. De aankopen via mobiele devices zijn inmiddels dusdanig gegroeid dat deze met 62 procent in de meerderheid zijn. “Wij zien groei op alle fronten.

Uiteraard heeft dat te maken met een toename in het aantal events, maar ook met het feit dat mensen steeds vaker ergens naartoe willen. Voor onze branche is dat alleen maar fijn.”

Verified Fan Het feit dat zo veel mensen graag ergens heen willen, maakt ook dat er steeds meer kapers op de kust zijn die daar een slaatje uit willen slaan. De ticketwet is defi nitief niet door de Eerste Kamer gekomen, maar Ticketmaster heeft al verdere stappen gezet om ervoor te zorgen dat secundaire partijen hun hand moeilijker op veelgevraagde tickets kunnen leggen. “We horen vaak het commentaar ‘het kan hen niet schelen aan wie ze het verkopen, als ze het maar verkopen’, maar dat is niet waar. Vandaar dat Ticketmaster het Verified Fan-programma aan het uitrollen is, een middel om tickets als eerste in handen van de fans te krijgen.”

Dit programma is in de internationale media terecht gekomen door de vrij extreme vorm waarmee zangeres Taylor Swift het heeft ingezet, waardoor direct een verkeerd beeld is ontstaan bij velen.

De realiteit is echter stukken vriendelijker voor bezoekers, en het programma is in zijn normale vorm internationaal ook bij Bruce Springsteen en Paolo Nutini getest.

In Nederland is een soft launch gestart bij de voorverkoop van One Direction-zanger Harry Styles. “Dat was nog een afgeslankte vorm, we willen het langzaam testen om dit

programma goed in de markt te kunnen zetten”, zo vertelt Buining. “In dit geval is gewerkt met een ‘invitation pre-sale’, waarvoor je jezelf als fan kon aanmelden.

Vervolgens vond een check plaats of je wel daadwerkelijk een fan was en geen ‘bot’ of opkoper. Dat is met sociale profielen vrij goed te achterhalen. Als je jezelf via de invitation aanmeldde en door die check kwam, kreeg je een code toegestuurd die voorrang gaf bij de start van de voorverkoop. Dat is vrij vlekkeloos verlopen, naar grote tevredenheid van zowel de fans als de organisator. We gaan dit daarom de komende tijd steeds verder en op bredere schaal uitrollen.”

Perfecte ervaring Met de bezoeker in het achterhoofd is tevens het Fan Guarantee-programma gestart. Dit geeft de kaartkoper een window van 72 uur om een gekocht ticket te retourneren, te ruilen of te upgraden. “Hiermee spelen we in op een puur praktische behoefte. In de snelheid van een voorverkoop van een populair optreden worden soms tickets aangeschaft. Soms blijkt later dat er nog betere plekken beschikbaar zijn, of dat

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:13:15 PM

SPECIAL

TICKETING

t fan vooraan

'Ooit was Ticketmaster een behoorlijk gesloten systeem, nu zijn we juist op weg om een heel open platform te worden, waarmee we zoveel mogelijk partijen willen bedienen en samenwerkingen opzoeken' de artiest nog een additionele show doet op een dag die de bezoeker eigenlijk beter uitkomt. In het verleden was het zo dat de oorspronkelijk aangeschafte entreebewijzen vaak in het secundaire circuit verdwenen, wanneer een fan alsnog de 'betere' tickets aanschafte. Op deze manier kunnen we dat enigszins ondervangen en ervoor zorgen dat een fan alsnog de voor hem of haar best mogelijke tickets in huis haalt. Met dat doel verkopen we ook Platinum Tickets, die de meest gewilde tickets garanderen, en zetten we meer tools in om juist de échte fan een perfecte ervaring te kunnen bieden, zoals het Collector’s Ticket. Wij zijn ervan overtuigd dat de evenementenervaring er alleen maar beter op wordt als wij de fans zo goed mogelijk bedienen, zowel in de manier waarop zij tickets kopen als in het ticketaanbod.”

Open platform Naast het optimaal bedienen van de kaartkopers zet Ticketmaster in op het versterken van de klantervaring van partijen die op jaarbasis veel bezoekers ontvangen.

Maar men richt zich ook op incidentele events die bijvoorbeeld maar eens per jaar een ticketingbehoefte hebben.

“Voor die klanten is Universe gelanceerd, een doe-het-zelf-platform, dat dusdanig is ingericht dat iedereen zich kan aanmelden en vrijwel direct aan de slag kan. Je voert je eigen evenement in, plaatst de kaartverkooptool ‘embedded’ op je eigen website of op een sociaal kanaal als Facebook en kunt direct verkopen. Er zijn geen aansluitof abonnementskosten, wel een vast bedrag per ticket. De organisator krijgt de mogelijkheid om klantendata te vergaren, tools om onlinecampagnes op te zet-

ten en een app om tickets mee aan de deur te verkopen. We zien in de markt duidelijk een behoefte aan diensten als deze, en dat organisatoren graag bouwen op de vertrouwde kracht van Ticketmaster. Op deze manier maken we die bereikbaar voor vrijwel iedereen.”

“Het is bovendien een logische stap in ons huidige transitieproces. Ooit was Ticketmaster een behoorlijk gesloten systeem, nu zijn we juist op weg om een heel open platform te worden, waarmee we zoveel mogelijk partijen willen bedienen en samenwerkingen opzoeken. De integratie met Spotify is daar een goed voorbeelden van, en de komende tijd verwachten we meer partners aan te kunnen kondigen.

Ons doel is om elke fan rechtstreeks te bedienen. Daarop richten we ons hele platform in.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_ticketmaster.indd 47

NOVEMBER 2017

47

11/5/2017 5:13:17 PM

WE GET FANS De grootste zijn heeft zo zijn voordelen. We hebben meer publieksdata, distributiekanalen en marketingbereik dan elk ander ticketingbedrijf ter wereld. Waar in Nederland je event ook is, wij weten waar de fans zich begeven.

Laten we kennismaken: sales@ticketmaster.nl

EBLIVE201711_advertenties13.indd 48

11/2/2017 11:24:32 PM

Al meer dan 28 duizend organisaties van over de hele wereld verkochten hun tickets met Universe. Het DIY-ticketingplatform is nu ook in Nederland live.

Van workshops tot meet-ups en intieme muziekfestivals – zet ook jouw event in een paar minuten live op universe.com.

EBLIVE201711_advertenties13.indd 49

11/2/2017 11:24:35 PM

Aangenaam, ik ben Chris, jouw bezoeker

Chris koopt altijd early bird tickets

Chris houdt van: techno & theater Kocht in 2017 8 tickets

Komt uit Utrecht en is 32 jaar

Zijn fan waarde is 85%

Hij koopt zijn ticket vaak samen met een parkeerkaart

Via Chris kwamen ook: Bram en Anna aan tickets

De bezoeker echt leren kennen?

Wij helpen je!

EBLIVE201711_advertenties12.indd 50

11/2/2017 11:24:41 PM

SPECIAL

Your Ticket Provider focust op marketing

TICKETING

De verkoop van tickets is al lang niet meer alleen een middel om een bezoeker bij een evenement naar binnen te halen. Het is ook een manier om een band met die bezoeker aan te gaan en een relatie met hen op te bouwen. Relaties vragen om continu onderhoud en voor Your Ticket Provider ligt daarop de focus voor de komende periode. “

U

iteraard willen we allereerst een partij zijn waar consumenten snel en laagdrempelig tickets voor evenementen kunnen aanschaffen”, aldus Bart Peute, oprichter van het bedrijf.

“We hebben een systeem ontwikkeld dat daarop volledig is ingericht en dat in alle behoeften voorziet voor een organisator van een evenement. Men kan indien gewenst binnen enkele minuten een volledige ticketshop draaiend hebben. Dat kan ook white label, dus dan blijft de consument volledig binnen de merkidentiteit van het evenement. Het doel is dat iedereen bij ons in slechts enkele stappen tickets kan verkopen. Of het nu bij wijze van spreken om een pokertoernooi gaat waarvoor je tien kaartjes wil verkopen, als een festival waarvoor je duizenden tickets wil verkopen. De laagdrempeligheid die we voor kaartverkopers voor ogen hebben, moet door de uiteindelijke koper ook zo worden ervaren. Onze software is ontwikkeld om snel, eenvoudig en veilig te kunnen kopen.”

Binding creëren Om dat laatste te realiseren, zijn in de bestelmodule zo veel mogelijk obstakels weggenomen. Dat betekent echter niet dat

de zo waardevolle datavergaring die voor evenementhouders interessant is verloren gaat. “Die data zijn via andere kanalen ook prima te koppelen, dus je hoeft een klant niet om allerlei gegevens te vragen en al helemaal niet te vragen of ze een account aanmaken. Je merkt dat deze klant daardoor in het aankoopproces minder snel afhaakt. Je wil uiteraard die klant vervolgens wel vasthouden en een service op maat bieden. Uit onderzoek is gebleken dat bezoekers een evenement waar zij meer binding mee heb-

op het evenement zelf realtime tools om de bezetting te monitoren.”

Flexibiliteit Peute stelt dat het steeds uitgebreidere pakket aan tools in combinatie met de laagdrempeligheid ervoor heeft gezorgd dat Your Ticket provider de afgelopen tijd fl ink is gegroeid. “De ticketingmarkt is zich aan het uitkristalliseren en de diverse partijen die hierin werken kiezen elk hun focus. Wij geloven in het aanbieden en fa-

'De laagdrempeligheid die we voor kaartverkopers voor ogen hebben, moet door de uiteindelijke koper ook zo worden ervaren' ben ook meer waarderen. Dat wordt in de markt nog niet altijd beseft, terwijl juist een hoge betrokkenheid van de bezoeker niet alleen voor de organisator interessant kan zijn, maar ook voor bijvoorbeeld sponsoren.

Met dat doel hebben we allerlei functies geïntegreerd, van een gastenlijstmodule tot promotietools waarmee tot 50% meer mailadressen kunnen worden verzameld en voor

ciliteren van de nieuwste marketingvormen voor onze klanten. We leveren dus niet alleen de ticketingdienst, we denken proactief mee, hebben als buitenstaander een uitgezoomde blik en kunnen precies zien hoe de gegevens die met de ticketverkoop zijn vergaard zo efficiënt mogelijk ingezet kunnen worden. Juist op dat gebied willen we ons de komende tijd nog sterker profileren.” En dat luistert nauw, aldus Peute.

“We leven in een tijd waar iedereen vooral aan het zenden is. Daarbinnen moet je opvallen. De ontvanger moet op een positieve manier aangesproken worden met een relevante boodschap op een voor de bezoeker relevant moment. Het gaat er om dat je boodschap niet alleen aankomt, maar ook tot conversie leidt en tot binding met je ‘merk’ – of dat nu een festival, sportevenement, beurs of concert is – voor een langere tijd. Op dat vlak zijn we ons steeds verder aan het ontwikkelen, in samenwerkingen met onze klanten die ik soms bijna als een ‘partnership’ zou willen omschrijven. We zorgen ervoor dat organisatoren echt ondersteund worden door het ticketingsysteem en daardoor meer grip kunnen krijgen op hun doelgroep.”◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_yourticketprovider.indd 51

NOVEMBER 2017

51

11/5/2017 5:22:54 PM

EBLIVE201711_advertenties11.indd 52

11/2/2017 11:25:02 PM

SPECIAL

TICKETING

De verbindende kracht van FestivalTickets FestivalTickets legt zich toe op een volledig verzorgde ticketverkoop rond festivals en evenementen. In die rol is het een van de weinige partijen die geen eigen toepassingen ontwikkelt, maar vanuit de behoefte van de klant kijkt naar de beschikbare software en deze aanvult met hardware en personeel. Op die manier kan het bedrijf per evenement maatwerk leveren.

V

an meet af aan heeft FestivalTickets zich gespecialiseerd in wat je de meest complexe vorm van ticketing zou kunnen noemen. Uiteraard zijn de diensten van FestivalTickets voor ieder evenement dat kaartverkoop behoeft inzetbaar. Het bedrijf excelleert echter met name in opdrachten voor evenementen die zich gedurende meerdere dagen op meerdere locaties afspelen, waarvoor zowel passe-partouts als losse dag- of voorstellingskaarten beschikbaar zijn en verschillende bezoekersgroepen ook verschillende rechten hebben – denk aan gasten, pers, vrienden en medewerkers. “Onze kracht ligt voornamelijk in de aanvulling op de verschillende softwaresystemen, zoals personeel, hardware en kennis”, aldus Dagmar Veenstra van FestivalTickets. “Voor alle personeelsleden, van de coördinator tot de ict-er, geldt dat ze zijn gespecialiseerd in kaartverkoop. Door een samenwerking met FestivalTickets haal je dus expertise in huis. Dat uit zich onder meer in trajectbegeleiding, waarbij we al in een vroeg stadium betrokken zijn bij de keuzes die een klant wil maken met betrekking tot kaartverkoop, eventueel ook aanvullend op al lopende afspraken met softwarepartijen.”

Stabiliteit gevraagd Dat laatste is in veel gevallen belangrijk, want wanneer een organisatie kaartverkoopsoftware in huis haalt, is zij er vaak nog niet. FestivalTickets vult aan en denkt aan alles wat bij kaartverkoop komt kijken.

“Het stopt niet bij de software, wij kijken naar de volledige infrastructuur. We hebben vaak te maken met partijen die afhankelijk zijn van een cultuurplan en daardoor in periodes van vier jaar denken en werken.

Het zijn doorgaans ook partijen die in die periode stabiliteit willen en liever niet per editie van de ene naar andere ticketingoplossing overstappen. Zij vragen stabiliteit

en een voor bezoekers zo praktisch mogelijke infrastructuur. Wij leggen verbindingen om kaartverkoop en toegangscontrole op locatie mogelijk te maken en zorgen ervoor dat zij zich op dat vlak geen zorgen hoeven te maken.”

Samen werken aan maatwerk Ook op het gebied van online ticketing en scanoplossingen heeft FestivalTickets een sterk adviserende rol.

“Bezoekers raken steeds meer gewend aan het online aanschaffen van tickets en het gebruik van apps.

Voor evenementen is een overstap in die richting vaak een fl inke investering, zowel financieel als in tijd.

Dit vanwege de verschillende locaties, verschillende kassasystemen en scantechnieken et cetera.

Daarnaast ben je als evenement in zulke gevallen afhankelijk van de beschikbaarheid van al dan niet draadloze internettoegang op die verschillende locaties om mobiele ticketing en scannen mogelijk te kunnen maken.” FestivalTickets speelt ook op dit gebied een belangrijke rol. “Wij kunnen

overal internet leveren, ten behoeve van de kaartverkoop en desgewenst een wifi-netwerk als service aan het publiek. Door onze jarenlange ervaring en doordat wij ook alle hardware en internetoplossingen in huis hebben, bieden wij flexibiliteit en kunnen wij onze klanten verschillende mogelijkheden bieden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_festival_tickets.indd 53

NOVEMBER 2017

53

11/3/2017 4:10:02 PM

better together

Stick to basic solutions... or shape the future together?

It’s your call...

+31 (0) 20 700 9802 www.paylogic.com

EBLIVE201711_advertenties10.indd 54

11/3/2017 10:02:08 AM

SPECIAL

TICKETING

Amsterdam Dance Event zet grote technologische stappen In 2017 is er veel veranderd voor het Amsterdam Dance Event. Begin dit jaar viel de keuze op het DeLaMar als nieuwe conferentielocatie, waar de nieuwe sub-conferentie ADE Tech aan het programma werd toegevoegd. Daarnaast nam ADE een door technisch partner Paylogic ontwikkelde verkoopomgeving in gebruik.

Kort na de 23ste editie kan worden geconcludeerd dat ADE klaar is voor de toekomst.

ADE’S TECH PANEL IN GESREK OVER BLOCKCHAIN-TECHNOLOGIE

M

et een recordaantal van 395.000 bezoekers, heeft Amsterdam Dance Event zijn positie als een van de grootste, meerdaagse festivals in Nederland verstevigd. Binnen het overkoepelde geheel vonden ruim 250 verschillende betaalde evenementen plaats van diverse organisatoren. Dankzij de samenwerking met Paylogic kon de ticketverkoop van zo’n 95 procent van deze evenementen voor het eerst vanuit één centrale ADE-shop worden gerealiseerd. Vanuit dezelfde omgeving, die volledig aansloot op de ADEidentiteit, konden bezoekers tevens hotels boeken, vervoer regelen, merchandise aanschaffen en nog veel meer. De nieuwe customer journey zorgde voor een aanzienlijke stijging in cross- en upsell-mogelijkheden, waardoor de gemiddelde omzet per bezoeker ruim is verdubbeld.

“Wij geloven dat ADE nog meer internationale fans naar Amsterdam zal trekken”, aldus Jan Willem van der Meer, CEO en

'Het dynamische ADE-platform is de nieuwe benchmark in ticketing en e-commerce' mede-oprichter van Paylogic. “Daardoor kan ADE echt een marketing-hub worden voor alle feestjes, naast zijn rol voor het zakelijke deel van de conferentie. Fans kunnen zo hun hele ADE-week via één platform inrichten en afrekenen.”

Geslaagde samenwerking Voor ADE is de relatie met bezoekers even belangrijk als de relatie met de organisatoren van alle evenementen onder ADE-vlag. Daarom is met de ontwikkeling van het nieuwe platform ook gekeken

naar extra voordelen voor die evenementhouders. Het verdienen aan de marges op hotelboekingen is zo’n extra voordeel dat volgens ADE terug naar de industrie moet gaan. Doordat het Paylogic-platform alle data en transacties inricht, worden bijvoorbeeld marges verdeeld onder de diverse partijen en automatisch uitbetaald.

“ADE heeft door de strategische samenwerking met Paylogic op meerdere gebieden een belangrijke nieuwe stap kunnen zetten”, aldus Richard Zijlma, general manager van ADE. “Zowel programmainhoudelijk door de goed ontvangen ADE Tech-conferentie, als door middel van de nieuwe e-commerce hub die in samenwerking met Paylogic is gerealiseerd. Het dynamische platform is de nieuwe benchmark in ticketing en e-commerce. Het stelt ons in staat in de komende jaren ambitieuze doelstellingen waar te gaan maken en meer uit ADE te halen – voor de industrie en voor het event zelf.”

Een nieuw gezicht Paylogic heeft niet alleen de ADE-shop gebouwd en de Tech-conferentie gepresenteerd. Tijdens het event lanceerde het ook zijn nieuwe website, logo en huisstijl. De frisse nieuwe look sluit aan bij de propositie van het techbedrijf: het ontwikkelen van innovatieve technologische oplossingen voor en samen met haar klanten. “Juist dat ‘Together’ in de samenwerking met onze klanten levert een unieke relatie op, die bijdraagt aan het succes van onze integraties. Daarnaast levert het een langdurige en strategische samenwerking op, die veel verder gaat dan puur het verkopen van tickets”, aldus Jan Willem van der Meer.

“Deze manier van werken wordt snel overgenomen door onze klanten in heel Europa en Amerika, waar ze een dergelijke vorm van partnership in de live entertainment niet eerder voorbij zagen komen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_paylogic.indd 55

NOVEMBER 2017

55

11/5/2017 12:06:40 AM

Eventim maakt ticketing persoonlijk Binnen het Nederlandse ticketinglandschap neemt Eventim Nederland een heel eigen plek in. Het bedrijf is vanuit de musicalwereld ontstaan en die geschiedenis is nog altijd heel zichtbaar in het portfolio. Een bijzondere band met de klant staat centraal en de komende tijd wordt die benadering steeds belangijker.

I

n de kwarteeuw dat het nu bestaat, heeft Eventim een enorme database aan klantgegevens opgebouwd. Zeker de laatste jaren is die database sterk gegroeid.

“Daardoor is het heel interessant geworden om mensen op basis van wat we van hen weten te benaderen”, vertelt Irene van der Noll, online marketeer bij Eventim.

“De mogelijkheden zijn eindeloos en je merkt dat de klanten daar heel positief op reageren. Wat wij doen is deels nog onontgonnen gebied en dat betekent soms uitproberen wat wel en niet werkt. Momenteel zitten we middenin een proces dat de totale Eventim-beleving voor onze klanten nog persoonlijker maakt. En dat gaat verder dan gepersonaliseerde nieuwsbrieven versturen op basis van een aankoopgeschiedenis. Uiteindelijk worden de website en app volledig gepersonaliseerd, zodat iedere bezoeker precies te zien krijgt wat voor hem of haar allemaal interessant is.”

56

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_eventim.indd 56

Langdurige aandacht Teamleader marketing Monte Veldt voegt hieraan toe dat de combinatie van een gepersonaliseerde nieuwsbrief en dito website op dit moment nog werk in uitvoering is.

“Maar we werken daar absoluut naartoe.

We slaan daarvoor de handen ineen met onze Duitse Eventim-collega’s. We hebben met hen continu overleg, aangezien wij ook binnen de hele Eventim-groep een enigszins uitzonderlijke positie innemen.

In Duitsland is Eventim bijvoorbeeld de grootste partij op het gebied van pop- en rocktickets. Dat is de modus waar vanuit zij zich van nature ontwikkelen. In Nederland zijn we echter juist sterk in langlopende producties, zoals The Lion King, Soldaat van Oranje en recent natuurlijk On Your Feet!. Producties die het niet van een piekverkoop moeten hebben, maar langdurig onder de aandacht moeten worden gebracht. Onze expertise op dit gebied, in

combinatie met die van hen, maakt dat we er beiden sterker van worden. Zo kunnen wij in Nederland ook onze marketing- en communicatietools voor popconcerten, festivals, sport of zelfs klassiek en ballet inzetten en liefhebbers van dergelijke optredens van persoonlijke aanbevelingen voorzien.”

Specifieke voorkeuren Voor Eventim is Facebook bij uitstek een kanaal waarmee heel sterk en persoonlijk gecommuniceerd kan worden. Dat wordt dan ook stevig ingezet. “Facebook weet bijvoorbeeeld meer van de persoonlijke voorkeuren van hun gebruikers dan bijvoorbeeld Google”, aldus Veldt. “Voor ons is het dus een heel belangrijk kanaal.

Enerzijds zijn er de klanten die Eventim liken en die op de hoogte gehouden willen worden van de evenementen waarvoor wij de kaarten verkopen. Anderzijds zijn er

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:13:47 PM

SPECIAL

TICKETING

HET TEAM VAN EVENTIM NEDERLAND.

de mensen van wie Facebook weet dat ze bepaalde voorstellingen, artiesten of evenementen leuk vinden, waardoor je heel gericht ook die mensen kunt bereiken die ons niet per se leuk vinden, maar wel interesse hebben in de voorstellingen waarvoor we tickets verkopen. Het is een heel interessante ontwikkeling, daar je tot tien dagen nadat iemand een post of advertentie heeft gezien, kan zien of zo iemand tot aankoop overgaat. Intussen kunnen wij ook het gedrag van mensen bij het zoeken naar tickets in kaart brengen – wat uiteraard wel afhankelijk is van de manier waarop ze hun cookies en browser hebben ingesteld.

Oriënteren ze zich alleen, komen ze tot in het aankoopproces waarbij ze stoelen uitkiezen of niet? En als ze dat doen, gaan ze direct tot aankoop over of komen ze een paar dagen later terug? De bulk aan data die je kunt verzamelen is enorm. Nu onderzoeken we vooral welke data voor onze klanten het meest relevant zijn. We willen weten hoe we die kunnen inzetten om hun beleving volledig persoonlijk te maken, zonder dat ze daardoor geïrriteerd worden – een risico dat je loopt als je te aanwezig bent in iemands feed.”

Eigen videocontent Uiteraard gaan alle marketing- en communicatieacties van Eventim in nauwe samenspraak met de producent of organisator. Vanuit dergelijke samenwerkingen is

Eventim ook eigen content gaan maken, aldus Van der Noll. “We hebben daar al even mee geëxperimenteerd en sinds afgelopen zomer zijn we er volop mee gestart. Je moet dan denken videocontent die we inzetten om een voorstelling of optreden onder de aandacht te brengen. We bezoeken premières, zoals onlangs On Your Feet!, en maken sfeerverslagen. Dat leidt waarschijnlijk niet direct tot een conversie, maar je merkt dat het goed werkt. Mensen die erbij waren, beginnen zulke fi lmpjes te delen

'Wij hopen dat klanten ons meer als persoon dan bedrijf gaan zien' en dus stijgt de awareness. En mensen die nog twijfelen over het kopen van tickets kunnen erdoor over de streep getrokken worden. Producenten zijn in ieder geval enthousiast en beginnen zelf ook ideeën aan te dragen. Zo zijn we recent in de nieuwe studio van Tjeerd Oosterhuis geweest voor fi lmopnames, die we met behulp van ons eigen kanaal verspreiden om het publiek alvast warm te maken voor de optredens van Ladies Of Soul in 2018. Voor de nieuwe tournee van K3 staat ook een reeks eigen

content in de planning. De beelden worden goed bekeken en gedeeld, we kunnen zo echt een meerwaarde bieden.”

Betrouwbaar Veldt vertelt dat Eventim binnen die content bij voorkeur niet de afzender is. De boodschap moet het merk laden, dan volgt de ticketverkoop vanzelf. “Niemand gaat naar On Your Feet! of de nieuwe tour van K3 omdat wij de tickets verkopen.

Maar mensen kopen wél tickets omdat ze Eventim een betrouwbare partij vinden en ons kennen als betrouwbare en servicegerichte partner. Dat begint al met de goed bereikbare klantenservice, die dagelijks van tien tot tien bereikbaar is. Je merkt het aan de manier waarop mensen via onze social media communiceren. Ze bezoeken onze communicatiekanalen, omdat ze weten dat wij een goed aanbod hebben dat aansluit op hun wensen. Vandaar dat we de komende tijd mensen die tickets kopen nog beter gaan bedienen. Dat gaat dus verder dan alleen een aankondiging doen, we willen continu het positieve benadrukken en een buzz creëren voor onze klanten. Waar het kan, doen we dat. Uiteindelijk blijven we natuurlijk een commerciële ticketverkoper, maar we hopen dat we op termijn zo’n directe relatie kunnen opbouwen met de mensen die bij ons hun tickets kopen, dat zij ons meer als persoon dan bedrijf gaan zien.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_eventim.indd 57

NOVEMBER 2017

57

11/5/2017 5:13:49 PM

LIVE ENTERTAINMENT TICKETS

EBLIVE201711_advertenties9.indd 58

11/3/2017 8:57:17 AM

EVENTIM, AL 25 JAAR HET MEEST VEELZIJDIGE TICKETINGBEDRIJF VAN NEDERLAND

EVENTIMB2B.NL | SALES@EVENTIM.NL | 088 023 5035

EBLIVE201711_advertenties9.indd 59

11/3/2017 8:57:24 AM

100% meer tickets via Facebook-app De vertrouwde omgeving van Facebook biedt steeds meer kansen voor evenementorganisatoren. Sinds de lancering van Facebook Connect, waarmee websites bezocht kunnen worden zonder Facebook te verlaten, werkt Facebook al samen met ticketingbedrijf Eventbrite. Op 2 oktober werd de volgende stap gezet: het verkopen van tickets voor events binnen de Facebook-app.

60

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_Eventbrite.indd 60

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 12:06:10 AM

SPECIAL

TICKETING

E

erder dit jaar nam Eventbrite ticketscript over, waarmee het Amerikaanse ticketing- en eventtechnologieplatform wereldwijd een van de grootste spelers op het gebied van ticketing werd.

Alleen al dit jaar verwerkten Eventbrite en ticketscript in Europa voor meer dan 4 miljard dollar aan tickets. Met gebruikers in 180 landen en meer dan 600.000 eventorganisatoren die Eventbrite gebruiken is het bedrijf qua hoeveelheid events inmiddels de grootste ter wereld. Prominente Nederlandse klanten zijn onder andere Don’t Let Daddy Know, Latin Village, Vrienden van Amstel LIVE! en Give Soul.

Qua hoeveelheid verkochte kaartjes staat het bedrijf op de derde plaats, in Europa en wereldwijd.

De markt opschudden Zowel Eventbrite als ticketscript is ooit begonnen vanuit het idee om met innovatieve ideeën de traditionele ticketingmarkt op te schudden. Een grote rol is daarbij weggelegd voor het benutten van digitale mogelijkheden, wat bij Eventbrite onder meer wordt gerealiseerd door de inzet van ruim 150 softwaredevelopers. Het samengaan van de bedrijven heeft gezorgd voor een voorsprong op het gebied van technologische innovatie. Die focus op technologie maakte Eventbrite een interessante partner voor Facebook, dat in 2010 de samen-

'Organisatoren willen bij het organiseren van een evenement zo veel mogelijk aandacht krijgen van het publiek. Door het gebruik van Facebook kan dat bij een brede doelgroep' sturen. Sindsdien zijn er veel initiatieven ontstaan om integratie met Facebook toe te passen.”

Distributed commerce Met de mogelijkheid om binnen de Facebook-app kaartjes te kopen voor events waarvoor Eventbrite de ticketing verzorgt, zetten de twee partijen een nieuwe stap in de samenwerking. Deze stap past in de strategie van Eventbrite om groei te verwezenlijken in Europa. Voor het bedrijf betekent dat: nog beter kijken waar potentiële klanten zich bevinden, die opzoeken en het toegankelijker maken om evenementen te bezoeken waar mensen in geïnteresseerd zijn. “Deze stap is onderdeel van een grotere strategie die niet alleen met Facebook plaatsvindt, en die in alle landen waar we actief zijn is ingezet”, aldus Jonker. “Het gaat om het brengen van aanbod naar plekken waar potentiële bezoekers van evenementen komen, ofwel distributed commerce. We willen de consument en het evenement bij elkaar brengen op de plek waar dat relevant is. Vooral bij consumentenevenementen zoals muziek- en sportevenementen verbindt Facebook organisa-

'Door de app worden drempels voor de aanschaf van tickets weggenomen' werking met het ticketingbedrijf aanging.

Frans Jonker, voormalig CEO en medeoprichter van ticketscript en nu General Manager Continental Europe van Eventbrite, legt uit: “Eventbrite was de eerste partner voor Facebook Connect.

Het bedrijf komt oorspronkelijk uit San Francisco, waardoor er korte lijnen zijn met Facebook, dat daar in de buurt zit. Daarbij loopt Eventbrite als een van de weinige ticketingpartijen voorop op technologisch gebied, wat ons ook interessant maakt.

Facebook vindt de verkoop van kaartjes binnen de eigen omgeving een dienst die goed past in hun services. Met Facebook Connect werd het mogelijk om snel en gemakkelijk informatie heen en weer te

toren en doelgroep met elkaar. Facebook is een mooi voorbeeld van een plek waar die twee samen komen, maar denk ook aan omgevingen als Bandsintown of Spotify.”

100% stijging De pilot om binnen de Facebook-app kaarten te verkopen voor evenementen waarvoor Eventbrite de ticketing verzorgt, werd in april 2016 gestart met een soft launch in de Verenigde Staten. De pilot bleek een succes: er was een 100% stijging op Facebook in de verkoop van tickets in vergelijking met links naar een traditionele ticketingpagina, zoals de website van Eventbrite. Daarom volgden daarna GrootBrittannië, Duitsland en nu de Benelux.

Het succes van deze hogere conversiewaarde is een combinatie van het sterke merk Eventbrite binnen een bekende omgeving en het verlagen van het aantal stappen tot aankoop, legt Jonker uit. Door gebruikers van de Facebook-app in een vertrouwde omgeving de mogelijkheid te bieden kaarten te kopen, en door het aantal stappen naar de aanschaf van een ticket – zoals het invullen van formulieren of het doorklikken naar een externe site – te beperken, worden drempels voor de aanschaf van tickets weggenomen. Volgens onderzoeken levert elke extra stap in het aankoopproces 10 procent afhakers op. Dat kost evenementorganisatoren potentiële bezoekers.

Vanuit de branche wordt positief gereageerd op de integratie van Eventbrite binnen de Facebook-app, ook met het oog op het nog steeds toenemende gebruik van social media en internet op smartphones in plaats van op desktopcomputers. “Evenementorganisatoren zijn zeer enthousiast over de integratie en de resultaten die dat oplevert”, aldus Jonker. “Het is niet alleen de kaartverkoop die op deze manier gemakkelijker en geruislozer verloopt, waardoor de klant snel en makkelijk door het bestelproces loopt en er een verdubbeling van de conversie plaatsvindt; het levert ook extra promotie op voor de evenementen. Binnen de Facebookomgeving van een event zijn er allerlei functionaliteiten. Dat is zowel fijn voor zowel de consument als de organisator. Denk bijvoorbeeld aan de mogelijkheid voor een klant om aan te geven dat hij of zij in een bepaald evenement geïnteresseerd is of er daadwerkelijk naartoe gaat. Dat heeft een goede uitwerking op de promotie van het evenement. Organisatoren willen bij het organiseren van een evenement zo veel mogelijk aandacht krijgen van het publiek.

Door het gebruik van Facebook kan dat bij een brede doelgroep, al is het uiteindelijk aan de organisator of ze deze extra service wel of niet willen aanbieden. Deze cijfers laten zien dat er wereldwijd nog veel meer groei te behalen is in de kaartverkoop voor evenementen door de koppeling aan te gaan met social media.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_Eventbrite.indd 61

NOVEMBER 2017

61

11/5/2017 12:06:11 AM

Verkoop meer tickets met Distributed Commerce • Bereik nieuw publiek en verkoop direct via partners • Bied een gestroomlijnde aankoopervaring • Realiseer een hogere conversie* • Verzamel meer data

*Elke stap die je verwijdert uit het aankoopproces, verhoogt de conversie met 7%.

EBLIVE201711_advertenties16.indd 62

7%

11/2/2017 11:25:39 PM

Distributed Commerce brengt events naar — mogelijk geïnteresseerde — consumenten op plekken waar zij hun tijd online spenderen. Of dat nu is op social media als Facebook, of in een app als Spotify. Je potentiële bezoekers ontdekken binnen die omgeving events waar ze nog niet eerder van gehoord hebben. De Distributed Commerce technologie maakt het mogelijk direct een ticket te kopen in de online omgeving naar keuze — zonder weg te worden geleid naar een externe site. Dit zorgt voor een hogere conversie. Natuurlijk verschijnt de data die wordt gegenereerd in jouw eigen Eventbrite dashboard.

Ontdekken wat Eventbrite voor het succes van jouw business kan betekenen? Neem contact op met een van onze experts via:

eblive@eventbrite.com of 0800 265 9199 Eventbrite.nl/organizer

EBLIVE201711_advertenties16.indd 63

11/2/2017 11:25:40 PM

Sell. Scan. Simple.

Bezoek bitscan.net voor een vrijblijvende offerte, of bel 085-3031785

EBLIVE201711_advertenties17.indd 64

11/2/2017 11:26:04 PM

SPECIAL

TICKETING

Bitscan.net wil zich blijven onderscheiden

De dynamische ticketingmarkt zag de afgelopen jaren diverse jonge ‘challengers’ toetreden. Velen daarvan kregen uiteindelijk geen vaste voet aan de grond, bij gebrek aan slimme oplossingen, of omdat ze de markt niet goed aanvoelden. Bitscan bleek wél over visie, durf en lange adem te beschikken.

B

itscan.net-founder Robert Baelde is behalve ambitieus ook realistisch.

Hij ziet dat de ticketingmarkt zichzelf niet alleen enorm heeft doorontwikkeld de afgelopen jaren, maar ook dat de markt enigszins is verzadigd. “De kaarten lijken geschud en de diverse partijen die er nog zijn – waar we zelf uiteraard bijhoren – zullen de komende jaren het landschap gaan bepalen. De diensten lijken in beginsel dan ook veel op elkaar en juist nu zie je dat partijen zich beginnen te onderscheiden. Naast de hoogwaardige service en een vlekkeloos werkend systeem, waarmee zowel de verkoop als het scannen bij de entree van – indien nodig – duizenden bezoekers per uur heel soepel verloopt, zit een unique selling point van Bitscan.net in de kosten.

Wij zijn met een service fee van slechts 50 cent per ticket verreweg de goedkoopste ticketingserviceprovider van Nederland.

En dat terwijl Bitscan.net zowel technisch als qua serviceniveau niet onder doet voor de duurdere partijen.”

Frisse blik De afgelopen jaren heeft Bitscan.net zich voor een groot deel ontplooid op het gebied van studentenfeesten. Dat is inherent aan de ontstaansgeschiedenis van het bedrijf, dat door studenten is opgericht en opgebouwd. Vanuit die achtergrond kijkt Bitscan.net met een frisse blik naar

de markt. Op nieuwe ontwikkelingen kan men snel reageren. Zo was Bitscan.net een van de eerste ticketingpartijen die een integratie met het Ticketswap-platform bood.

Momenteel zet men de stap naar een bredere klantenkring. “De organisatoren van evenementen die eerst niet zo nadachten over de kosten van ticketing, krijgen daar steeds meer aandacht voor", stelt Baelde.

"Wat krijg je nu eigenlijk voor die hoge kosten per ticket? Welke functionaliteiten

'Bitscan.net doet zowel technisch als qua serviceniveau niet onder voor de duurdere partijen' heb je nu écht nodig? Het zijn bij uitstek zulke partijen waarmee wij in gesprek zijn, en daardoor blijven we groeien. Wij bieden een uitgebreide support, volledige controle over alle bezoekersgegevens, indien gewenst koppelingen met een eigen payment provider, realtime inzicht en diverse analyse- en marketingtools. Voor de grotere evenementen hebben we uitgebreide scansets op locatie beschikbaar. De komende

tijd willen we ons blijven doorontwikkelen, zodat we onze klanten de hoogste service kunnen blijven bieden tegen de gunstigste tarieven.”

Betalen via Payless Baelde kijkt daarnaast verder dan de entree van evenementen. Die gaan in de toekomst allen maar meer vergen van de beschikbare technologische oplossingen, wat de vraag naar cashless betalen zal doen toenemen.

“Iedereen is ervan overtuigd dat dat de toekomst is, bezoekers van evenementen zijn er volledig aan toe en geven hierdoor ook meer uit. Zodoende hebben wij, vanuit dezelfde laagdrempelige fi losofie als die van Bitscan.net, Payless ontwikkeld. Dat is een eenvoudig toepasbare maar zeer complete cashless oplossing voor evenementen, die het hele traject, van NFC-polsbandjes tot betalingsterminals, voor een organisator verzorgt. Het is zowel in combinatie met de diensten van Bitscan.net als los daarvan in te zetten. En uitermate veilig.

We hebben een betaaloplossing gebouwd die blijft werken, onafhankelijk van de beschikbaarheid van het netwerk. Op deze manier ondervangt Payless een verstoring van het betalingsverkeer bij een eventuele stroom- of internetuitval. Hierdoor weet je als organisator dat je op dat vlak alle risico’s uitsluit en wat er ook gebeurt door kunt blijven verkopen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_bitscan.indd 65

NOVEMBER 2017

65

11/5/2017 5:12:00 PM

EBLIVE201711_advertenties18.indd 66

11/3/2017 4:54:38 PM

SPECIAL

TICKETING

‘Onze tools voor organisatoren zijn allesomvattend’ Waar veel partijen zich beperken tot gespecialiseerde software, biedt ESB.TSB desgewenst een totaalpakket: van planning en productie tot marketing en ticketing. In dat laatste segment is ESB. TSB de exclusieve leverancier van SRO in de Benelux.

E

SB.TSB staat voor Event Software Benelux en Ticketing Software Benelux. Het was TSB dat SRO in de Nederlandse markt neerzette. Steeds meer partijen vinden hun weg naar deze toonaangevende, door TopTix ontwikkelde ticketingsoftware – ook buiten de oorspronkelijke doelgroep, de culturele sector. Inmiddels gebruiken zo’n dertig professionele voetbalclubs en de KNVB het systeem.

TopTix werd eerder dit jaar overgenomen door SeatGeek. In oktober lanceerde SeatGeek daarom de nieuwe merknaam SeatGeek Enterprise. Een naam die ook is doorgevoerd voor de Nederlandse markt.

“Een grote stap voor ons, want op deze manier zijn we onderdeel geworden van een van ’s werelds grootste ticketingpartijen”, aldus managing director Desiree de Koning. “Zonder dat we daarvoor concessies hoeven te doen. Onze diensten blijven exact hetzelfde, maar hierdoor krijgen we meer slagkracht.”

DESIREE DE KONING

Een stap verder Klanten van ESB.TSB kunnen met de evenementensoftware onder meer de volledige workflow van een festival of concert beheren (of die van meerdere evenementen tegelijk). En SRO biedt de specifieke tools om de ticketing perfect te laten aansluiten op specifieke evenementen en doelgroepen. “Onze tools voor organisatoren zijn allesomvattend en sluiten nauw aan op de behoeften van onze klanten. We organiseren jaarlijks meerdere gebruikersdagen.

Tijdens zulke contactmomenten hoor je wat er leeft en waar behoefte aan is, in een snel veranderend landschap. We maken onze software zó dat die volledig aan de wensen kan blijven voldoen. Voor SRO betekent dit uiteraard dat we primary ticketing optimaal mogelijk maken voor onze klanten. En in deze tijd kun je niet om secondary ticketing heen, dus ook die kunnen onze klanten in dit moderne model desgewenst in eigen hand houden. Alles draait om personalisatie van de service

'Alles draait om personalisatie van de service voor de kaartkoper'

HANDIGE TOOLS VOOR ORGANISATOREN EN BEZOEKERS

voor de kaartkoper. Niet alleen contact hebben, maar een stap verder gaan, en die klant écht helpen.”

Sterke wisselwerking Momenteel maken behalve de KNVB gerenommeerde partijen als het Koninklijk Concertgebouw, TivoliVredenburg, het GelreDome, het Internationaal Film Festival Rotterdam gebruik van de softwareoplossingen van ESB.TSB. De doelstelling is in alle gevallen om - naast een optimale planning - zo efficiënt mogelijk zo veel mogelijk tickets te verkopen.

“Omdat onze klanten zowel uit de culturele sector als de sport komen, kunnen we over en weer de beste oplossingen uit de verschillende evenementgebieden implementeren. Die wisselwerking maakt onze diensten uniek en sterk. Nu onze ticketingtak onder SeatGeek valt, gaan we de komende tijd grote stappen zetten. Het fijne is dat we hier alle tijd voor kunnen nemen, omdat het systeem al heel sterk is; we blijven dat optimaliseren op basis van de wensen van onze klanten - net zoals we altijd hebben gedaan. Ik ben heel positief over de mogelijkheden die we straks kunnen bieden. De technologie biedt organisatoren nog meer mogelijkheden om zelf hun eigen evenementen optimaal in te richten. SeatGeek is een internationaal opererend bedrijf, dat heel sterk gelooft in lokale oplossingen. Vandaar dat we nu goed naar de mogelijkheden voor de Benelux kijken. Ik verwacht dat we de nieuwste versie van SRO half of eind 2018 introduceren.

Ondersteund door de kracht en ambitie van SeatGeek om de manier te veranderen waarop bezoekers toegang krijgen tot evenementen, zou dat zomaar eens een game changer kunnen worden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_ESBTSB.indd 67

NOVEMBER 2017

67

11/5/2017 12:09:55 AM

Voor meer informatie kijk op eventix.io

Adv_Eventix_210x297mm_2017_ticketshop.indd 1 EBLIVE201711_advertenties19.indd 68

30-10-17 23:03 11/2/2017 11:26:25 PM

SPECIAL

TICKETING

Lean & mean selfservice Eventix biedt een complete selfservice-ticketingoplossing voor concerten, festivals, theatervoorstellingen en sporttoernooien. Dat kan voor grootschalige of juist heel kleine evenementen zijn. “Binnen vijf minuten heb je je eigen ticketshop ingericht.”

E

ventix is een relatief jonge speler in de ticketingindustrie. Het bedrijf werd in 2013 opgezet door Joost Aanen en zijn compagnon Chris de Jong, tijdens hun studententijd. “Aanvankelijk deden we het naast onze studie”, vertelt Aanen. “We regelden de tickets voor evenementen van studentenverenigingen.

Daar kwamen al snel klanten bij uit heel andere hoeken. Na onze studie zijn we er vol voor gegaan. En met succes.”

Koppelingen Inmiddels heeft Eventix kantoren in Amsterdam en Eindhoven, waar in totaal vijftien mensen werken. In de hoofdstad worden de commerciële activiteiten ontplooid, terwijl developers in Eindhoven aan de software werken. Aanen: “In Eindhoven ligt onze oorsprong, wij komen voort uit de TU en hebben ook uit die hoek een aantal jongens van technische informatica aangetrokken. We beschikken over een feilloos inhouse ontwikkeld systeem, met een eigen ticketing-API. Dat wil zeggen dat onze software met elk systeem kan samenwerken, ook met software van andere partijen. Onze diensten zijn heel eenvoudig te koppelen aan externe systemen, loyaltyprogramma’s, een eigen administratie, CRM en marketingtools. Voor 2018 staan onder andere Booking.com-integratie, verdere shopintegratie binnen Facebook en betalingen via Facebook Pay op stapel.”

Eventix blijft voortdurend stand-by om nieuwe of bestaande klanten te helpen.

Aanen: “Support is heel belangrijk. Wij zijn 24 uur per dag bereikbaar en nemen alle tijd om ook de minder technische klanten te helpen. We steken veel tijd in het opleiden van onze gebruikers.”

Afhankelijk van het evenement kunnen klanten desgewenst functionaliteiten aan hun ticketshop toevoegen. Veel features zijn aanvankelijk verborgen maar komen tevoorschijn wanneer een klant meer complexiteit wenst. “Wij stellen een paar basisvragen, en naar aanleiding daarvan maken we een aantal aannames. Niet ieder event heeft early bird-tickets, lockers, cashless payment-opties of een creditsysteem nodig.

Maar die opties kunnen allemaal met een paar muisklikken worden toegevoegd.”

Hoog aangeschreven De afgelopen jaren lag de focus van Eventix vooral op activiteiten in eigen land, maar het buitenland lonkt. “In Nederland

zijn we behoorlijk groot; we zijn momenteel met de meeste belangrijke partijen in gesprek. Daarnaast gaan we ons meer focussen op het buitenland, met name op Azië en Zuid-Amerika”, zegt Aanen met

'Voor 2018 staan Booking.com-integratie en betalingen via Facebook Pay op stapel' gepaste trots. “Tijdens ADE hebben we diverse veelbelovende gesprekken gevoerd.

Zo gaan we binnenkort pilots draaien in de grootste nachtclubs van Azië en ZuidAmerika. Ons product slaat daar goed aan, maar onze afkomst helpt ook mee.

De Nederlandse dance-industrie en de Nederlandse techniek staan internationaal hoog aangeschreven. Het vult elkaar mooi aan.” ◾

Altijd stand-by Eventix biedt zijn klanten een selfserviceticketingoplossing waarbij organisatoren eenvoudig online hun eigen ticketshop kunnen inrichten. Via de website kunnen klanten de kaartverkoop voor een evenement aanmaken en vervolgens managen.

De organisator heeft daarbij voortdurend inzicht in statistieken en houdt zelf de touwtjes in handen. “Gemak dient de klant.

We hanteren een lean & mean-filosofie”, vertelt Aanen. “Je registreert je via onze website, en vervolgens heb je in drie stappen een evenement aangemaakt. Of dat nu voor tien of tienduizend man is. Binnen vijf minuten heb je je eigen ticketshop ingericht”.

CHRIS DE JONG EN JOOST AANEN

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_eventix.indd 69

NOVEMBER 2017

69

21/11/2017 16:59

ONLINE TICKETING STREETSMART APP POINT OF SALE MEMBER CARDS SMART CARDS COMBINEER MET LOCKERS EN CASHLESS PAYMENT

WWW.TIBBAA.COM

EBLIVE201711_advertenties20.indd 70

11/2/2017 11:26:48 PM

SPECIAL

TICKETING

Tibbaa groeit en innoveert Ticketingbedrijf Tibbaa dendert met een sneltreinvaart door de entertainmentindustrie.

Door verschillende diensten aan elkaar te koppelen, realiseert het bedrijf jaar op jaar explosieve groei. Daarnaast zorgen overnames en expansie in Europa voor verdere uitbreiding. “Wij zijn het label ‘ticketer’ voorbij.”

D

e activiteiten van Tibbaa zijn de afgelopen jaren fl ink uitgebreid. Zo nam het bedrijf onlangs TechnoV over, een platform voor dancemuziek met een bereik van minimaal twee miljoen bezoekers per week. Door deze overname is live streaming vanaf elke club, event of festival mogelijk. De activiteiten hieromtrent worden ondergebracht in Tibbaa On Air. Verder heeft Tibbaa sinds 17 oktober zijn ticketverkoop uitgebreid met gratis op Android gebaseerde hardware. De apparatuur is samen met Casio ontwikkeld.

Als exclusief distributeur beschikt het bedrijf hierdoor over een direct wereldwijd ticketingplatform. “In 2018 zal Tibbaa in Nederland, België en Frankrijk ongeveer 9.800 verkooppunten uitrollen”, stelt CEO Peter Roos. “Daarmee ondersteunen we regionale, landelijke en Europese loyaltyprogramma’s, gecombineerd met directe verkooppunten voor ticketing. En realiseren we volgend jaar het grootste en meest uitgebreide directe verkoopplatform van tickets in Europa.”

Smart Card Inmiddels ziet Tibbaa zichzelf als een internetplatform met lockers, ID-scans voor health, safety en security, membercards en loyaltysystemen. Roos: “Wij zijn het label ‘ticketer’ allang voorbij als je ziet welke activiteiten wij allemaal ontplooien. Onze producten ontlasten organisators op velerlei gebied. En dat slaat aan. Wij bezetten ruim 30% van de markt en zagen in 2016 en in 2017 twee keer op rij 500% groei.”

Centraal in de diensten van Tibbaa staat de Tibbaa Smart Card. “Dit is een V-PAY prepaid card die dienst doet als ‘stappas’

waarmee de gebruiker alles doet. Het is een ID-scan, met de card betaal je cashless en bedien je lockers, de tickets staan erop en loyalty-programma’s worden bijgehouden.

De barcode heeft zijn langste tijd gehad.

Tegelijkertijd krijgen aangesloten bedrijven, zoals een taxiservice, een kickback over uitgaven. Organisatoren zijn bovendien verzekerd van hun geld. Ook sluit de card fraude en dubbele kaartverkoop uit, en gemeenten weten precies wie er op een evenement rondloopt. Als een concertganger rottigheid in Groningen heeft uitgehaald, weten ze dat ook in Rotterdam.”

Gratis mobiele data en telefonie Tibbaa staart zich niet blind op online activiteiten. Zo verschilt ticketing per land en dus ook de manier waarop mensen zich

'Wij zijn het label 'ticketer' allang voorbij, als je ziet welke activiteiten wij allemaal ontplooien'

mobiliseren voor een evenement. Roos: “Als je in Spanje bovenop een berg zit, heb je geen internet en slecht bereik. Daar kopen mensen hun kaartjes nog fysiek bij de sigarenboer en spelen proppers nog een grote rol van betekenis. Met elektronische polsbandjes kun je ook hier de organisator, propper en bezoeker voordelen bieden.

Bijvoorbeeld door de wristband pas te activeren als de bezoeker daadwerkelijk voor de deur van het evenement verschijnt.”

Een andere nieuwe innovatie is de introductie van de StreetSmart-app, die speciaal ontwikkeld is voor evenementpromotors en evenementambassadeurs. “Behalve online verkoop bieden we op deze manier een individuele en gemakkelijke manier voor de verkoop van tickets”, stelt Roos. “De StreetSmart-app is veilig en betrouwbaar, en biedt bovendien veel voordelen. Naast persoonlijke ticketverkoop heb je op deze manier direct contact met de doelgroep en geeft de app inzicht in gegevens die de loyaliteit vergroten. Bovendien bieden we evenementpromotors en evenementambassadeurs bij het gebruik van de StreetSmartapp gratis één of meerdere Tibbaa Mobile-abonnementen. Feitelijk een vorm van gratis mobiele data en telefonie.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_Tibbaa.indd 71

NOVEMBER 2017

71

11/2/2017 11:07:41 PM

EBLIVE201711_advertenties21.indd 72

11/2/2017 11:27:11 PM

SPECIAL

TICKETING

Stager wil de grootste van Nederland worden Een niet-alledaagse ticketer, zo valt Stager het beste te omschrijven.

Stager heeft zijn wortels in de live-industrie en ziet dat er nog heel wat te winnen valt. “Wij hebben internationale plannen en willen de grootste ticketer van Nederland worden.”

O

p het kantoor van Stager zul je geen keurig gestreken overhemden, stropdassen of powerpointpresentaties aantreffen. De werknemers van het Rotterdamse bedrijf staan met de voeten in de klei en hebben een fl inke dosis ervaring in de live-industrie. Zo staat salesmanager Jeffrey Vonk als dj op het podium bij clubs en festivals en was eigenaar Mike van Gaasbeek een van de drijvende krachten achter het Rotterdamse kunstpodium WORM. Van Gaasbeek: “Ik heb me altijd beziggehouden met het optimaliseren van interne processen. Zo vond ik het altijd zonde om hoge kosten te betalen aan ticketingproviders. Vanuit die gedachte is Stager ontstaan. Onze fi losofie is dat ticketing onderdeel is van een groter bedrijfsproces, en niet het eindstation. Alles begint met een goed concept, en daarna volgen de uitvoering, kaartverkoop, marketing en na het event een goede wrap-up

MIKE VAN GAASBEEK EN JEFFREY VONK

Tone of voice Stager is een relatief jong bedrijf, dat hard aan de weg timmert om een vaste waarde te worden binnen de industrie. “Dat wij anders werken dan de concurrentie en dat onze tone of voice afwijkend is valt op, en onze huidige klanten brengen dat over op toekomstige klanten”, vertelt salesmanager Jeffrey Vonk. “We werken met een steeds groter wordende klantengroep die bestaat uit poppodia, clubs en organisatoren van dance-events en klassieke concerten. Wij laten met onze ervaring zien waar organisatoren tegenaan kunnen lopen binnen het hele proces, en wat Stager kan doen om dat

'Onze filosofie is dat ticketing onderdeel is van een groter bedrijfsproces, en niet het eindstation' Mike van Gaasbeek, eigenaar Stager om het publiek warm te krijgen voor de volgende keer. Veel podia en festivals hebben voor al deze dingen een apart systeem, maar volgens ons is dat geen efficiënte manier van werken. Stager brengt al die processen samen in een complete en constant evoluerende softwareoplossing.”

op te lossen. Onze software bestaat niet alleen uit een ticketingoplossing, maar ook uit onder meer een productieplantool, een CRM-gedeelte, een marketing- en mailsysteem en een module voor personeelsplanning. Iedere week komen daar features bij en worden verbeteringen doorgevoerd.

Uiteindelijk gaat het om de klanten, en wij geven partijen tools om hen te blijven bereiken. Ook nadat de aankoop is gedaan en het event achter de rug is.”

Ambities Van Gaasbeek heeft grootse plannen met Stager. “Onze ambitie is tweeledig.

Ten eerste willen we de grootste ticketer van Nederland worden. Ik denk dat de bestaande partijen de afgelopen tien jaar lui zijn geweest. De innovatie was niet echt indrukwekkend. Pas recent zie je dat de concurrentie weer stappen maakt met bijvoorbeeld big data. Die informatie was er vijf jaar geleden ook al, maar er werd amper iets mee gedaan. Journalisten en wetenschappers waren daar al mee bezig. Ons doel is om constant op kansen te springen en te proberen iedere innovatie te omarmen. In combinatie met de werkwijze van Stager moet dat er uiteindelijk voor zorgen dat elke partij simpelweg met ons wil werken om events succesvol te maken.”

De tweede ambitie is om het bedrijf internationale stappen te laten maken. “België en Duitsland zijn voor ons superinteressant. Complete softwareoplossing voor organisatoren zijn daar nog lang niet zo gebruikelijk; er valt voor ons daar nog heel wat te winnen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_Stager.indd 73

NOVEMBER 2017

73

11/5/2017 12:03:56 AM

EBLIVE201711_advertenties22.indd 74

11/2/2017 11:27:37 PM

SPECIAL

TICKETING

SimpleTicket: meedenken en vernieuwen SimpleTicket wil de zaken graag simpel én persoonlijk houden. “Doordat dat wij transparant zijn in de kosten, moeten andere grote partijen wel volgen.”

S

impleTicket bestaat onder de huidige naam sinds 2013, maar is al sinds 2009 actief. “Wij zijn ooit begonnen met het zelf organiseren van de kaartverkoop rondom kleine, eigen evenementen, omdat we vonden dat het regelen van tickets veel makkelijker en efficiënter kon”, vertelt eigenaar Desmond Koorn. “Dat ging direct al erg goed, en al snel kregen we van andere organisatoren het verzoek om ook voor hen de ticketing te regelen.

Daarna is het snel gegaan.”

“Ons onderscheidend vermogen zit hem in het feit dat de organisator direct de omzet van de ticketverkoop ontvangt”, aldus Koorn. “Wij factureren pas achteraf voor het gebruik van ons platform. Wij pakken dat risico.” Bovendien is SimpleTicket naar eigen zeggen van meet af aan open geweest over de fi nanciën. “Wij zijn heel helder met betrekking tot de kosten en denken mee met de klanten. Zo zijn de servicekosten in de ticketprijs opgenomen. Doordat wij transparant zijn, zijn andere partijen ons voorbeeld gaan volgen. Nu de ACM recent onlineaanbieders regels heeft opgelegd voor het duidelijk vermelden van prijzen, moet de markt wel. Wij doen dit al jaren.”

Persoonlijke benadering SimpleTicket is de laatste jaren fl ink gegroeid en verwacht die stijgende lijn de komende tijd door te zetten. Koorn: “Momenteel zijn we vooral actief in Nederland, maar wij gaan ons ook op het

buitenland richten. Wij zijn van plan om in diverse landen, waaronder Mexico, vestigingen of franchises op te zetten.

Daarnaast zien we veel groeimogelijkheden in de dance. Wij doen nu 2% van de dancemarkt, maar verwachten dit in 2018 en 2019 uit te breiden naar 15%. Op dit moment zijn we kleinschalig, we runnen de business met een paar man, maar ook hierin verwacht ik groei. We gaan de komende twaalf maanden meer mensen aannemen en zullen ons zichtbaarder profi leren op beurzen. We hebben een investeringspartij aan ons weten te binden die SimpleTicket meer mogelijkheden biedt. Toch blijft een

Wij kunnen voor iedere klant de ticketshop helemaal in de huisstijlkleuren én branded – met logo, achtergrondafbeelding en embedded video – inrichten, en op termijn zelfs met bewegende achtergrondbeelden.

Hetzelfde geldt voor de e-mails met tickets: die voorzien we van huisstijl met kleuren, afbeeldingen en veel informatie, waaronder de meest gestelde vragen. Ticketshops kunnen desgewenst helemaal gewhitelabeld worden.”

Een ander aandachtspunt van het bedrijf is privacy. De wetgeving hieromtrent zal de komende tijd fl ink worden aangescherpt, “Met name op kleine or-

'Wij verwachten de komende jaren 15% van de dancemarkt in handen te krijgen' Desmond Koorn, eigenaar SimpleTicket persoonlijke benadering belangrijk.

Iedereen mag mijn mobiele nummer hebben, aan algemene nummers tijdens kantoortijden doen we niet.”

Voortrekkersrol Koorn vindt de markt momenteel te weinig vernieuwend: “Een concert of theaterbezoek begint al bij de aanschaf van een kaartje. Dat is de voorpret, en dat moet een beleving zijn. Als je echter kijkt naar de manieren waarop tickets meestal worden aangeboden, dan is dat een tikkeltje saai.

ganisatoren komt momenteel veel af”, stelt Koorn. “De regelgeving met betrekking tot persoonsgegevens en data kent strenge voorwaarden, en organisatoren die hun zaakjes niet op orde hebben kunnen hoge boetes krijgen, uiteenlopend van 4% van de jaaromzet tot 20 miljoen euro. Wij gaan sessies voor bestaande – en potentiële klanten organiseren om ze hierop voor te bereiden.

Een stuk kennisoverdracht aan en opnieuw meedenken met de klant – daar staan wij voor!” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_simpleticket.indd 75

NOVEMBER 2017

75

11/5/2017 12:04:43 AM

EBLIVE201711_advertenties23.indd 76

11/2/2017 11:29:02 PM

SPECIAL

TICKETING

Ticketpoint verruimt zijn blikveld Met zijn 15-jarige bestaan is Ticketpoint een vaste waarde geworden in de ticketingmarkt. Het bedrijf is continu bezig zijn dienstverlening te verbeteren en beperkt zich niet tot muziekevents. “

W

ij zijn een fullservice ticketingbedrijf en verschillen daarmee duidelijk van veel andere partijen”, stelt Marcel van Loon, directeur van Ticketpoint. “Wij zien, zowel bij kleine als grote promotors, dat onze klanten soms expertise missen. Zij organiseren bijvoorbeeld twee à drie keer per jaar een evenement en weten niet waar ze moeten beginnen, terwijl wij het hele jaar met ticketing bezig zijn.”

Ticketpoint ziet zichzelf dan ook als een sparringpartner. “Wij ontlasten onze klanten zoveel mogelijk. Onderscheidend is daarin onze service. Wij regelen alles, ook de klantenservice, marketing, nieuwsbrieven, een Google Adwords-campagne en ga zo maar door. Zo kan de organisator zich focussen op

het evenement zelf. Wij moeten concurreren met de selfservice partijen in deze branche, maar zij kunnen onmogelijk onze service en ons pakket aan diensten bieden.”

Van Loon vervolgt: “Sleutelwoord is tevredenheid van de consument. Wij meten alles en laten als enige ticketeer onze ticketaankopen dan ook voortdurend raten. We kunnen ieder moment rapportages opleveren die ons een helder inzicht geven van de vraag of alles duidelijk is voor de bezoekers van onze websites, of de ervaring klantvriendelijk genoeg is, of we bepaalde kleuren nog net even moeten aanpassen… alles wegen we mee. Wat ook helpt, is dat je bij het kopen van het kaartje bij ons niet hoeft in te loggen. Dat heeft voor 20% meer conversies gezorgd.”

'We kunnen wel met zijn allen op de dancemarkt gaan zitten, maar dat schiet ook niet op'

Sport en paarden Ticketpoint verzorgt de ticketing voor groots opgezette concerten van artiesten als De Toppers, Waylon en Tino Martin, maar richt zich niet alleen op muziek. Ook sportwedstrijden en paardenevenementen zijn interessante markten, aldus Van Loon.

“De Stormruiter is een spektakelstuk met paarden, dat je tot op zekere hoogte kunt vergelijken met een musical als Soldaat van Oranje. Dat evenement vindt pas volgend jaar plaats, maar binnen drie weken tijd is de helft van de kaarten al verkocht. Of neem de ijshockeywedstrijden in Tilburg, Heerenveen en Amsterdam. Daar komen iedere week tussen de 2.000 en 3.000 bezoekers op af. De kassa’s en scanners op locatie werken met onze tickets, en de opbrengst daarvan vormt een constante stroom aan omzet. We kunnen wel met zijn allen op de dancemarkt gaan zitten, maar dat schiet ook niet op.”

White label-mogelijkheden van Ticketpoint vinden ook gretig aftrek. Van Loon: “Wij werken al dertien jaar voor Omroep Max en sinds kort ook voor NDC mediagroep voor evenementen in het noorden van Nederland.

Beide maken gebruik van onze white labeldiensten middels MAX Tickets en VanPlan Tickets. Met VanPlan Tickets hebben we een hele nieuwe markt aangeboord, dit jaar alleen al goed voor 400.000 tickets.”

Nieuwe pinpass-app Voor 2018 staat er iets bijzonders op stapel.

Ticketpoint is samen met de KNVB als enige ticketeer geselecteerd om deel uit te maken van een Top 100 van bedrijven die binnen een nieuwe pinpas-app gaan opereren. De app, van de bedenkers van iDEAL, stelt consumenten in staat cashless met hun telefoon te betalen en aan kortingacties deel te nemen. “Wij kunnen bijvoorbeeld met Jumbo, Praxis of New York Pizza acties opzetten waarbij de gebruiker door bij de ene partij iets aan te schaffen, korting krijgt bij de andere. Hier verwachten wij veel van en we zij dan ook erg trots dat we hiervoor zijn verkozen”, aldus Van Loon. ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_Ticketpoint.indd 77

NOVEMBER 2017

77

11/5/2017 12:05:26 AM

HERE’S TO OUR DNA CELEBRATING A DECADE OF TICKETING

In ACTIVETICKETS vind je het DNA van ruim honderd podia, festivals, bioscopen en evenementen. Dit jaar verkochten deze organisaties gezamenlijk 10 miljoen tickets met ACTIVETICKETS. Groot, klein, simpel, complex, continue of een extreme piek; ACTIVETICKETS past bij elke organisatie die maximale controle over zijn kaartverkoop wenst.

De ambitie om nu en in de toekomst de beste software te maken, is het fundament waar ACTIVETICKETS 10 jaar geleden op werd gebouwd en op wordt doorontwikkeld.

ACTIVETICKETS.COM AT-2015005 Advertentie EB Live_v02.indd 1 EBLIVE201711_advertenties24.indd 78

THE NEXT STAGE IN TICKETING 23-02-16 16:18 11/2/2017 11:29:29 PM

SPECIAL

TICKETING

Kiezen, klikken en een kaartje kopen ActiveTickets geeft al meer dan tien jaar richting aan de manier waarop tickets gekocht en verkocht worden in Nederland. Het bedrijf is continu op zoek naar verbeteringen. “Onze software is heel uitgebreid, maar niet iedere klant heeft behoefte aan complexiteit.”

H

“

oe ik me op feesten en partijen voorstel? Als software-engineer, werkzaam voor een ticketingbedrijf dat de beste ticketingsoftware van Nederland maakt. En daarbuiten.” Aan het woord is Edward Spelt, mededirecteur van ActiveTickets. “We maken het verschil door drempels voor bezoekers weg te nemen, klanten te helpen om het maximale uit hun verkoop te halen en automatische processen in te richten. En met succes, we doen meer dan tien miljoen tickets per jaar.”

Modulair “Wij hebben een heel breed aanbod, met goede functionaliteiten voor een goede prijs”, vervolgt Spelt. “ActiveTickets is modulair opgebouwd. Daardoor kunnen we zowel eenvoudige als complexe organisaties helpen, de scherpste prijs bieden en met klanten meegroeien als die besluiten meer of juist minder te doen. In 2017 is er veel aandacht geweest om de software van ActiveTickets verder te ontwikkelen en minder ingewikkeld te maken. We hebben het voor kleinere organisaties makkelijker gemaakt om de basisfunctionaliteiten te beheren, terwijl de schil rond de user-

interface zo is opgezet dat de complexiteit wel te allen tijde beschikbaar is.”

Nieuwe producten De afgelopen tijd heeft ActiveTickets een aantal nieuwe producten ontwikkeld. Zo is er een nieuwe webshop gekomen en is de ActiveWallet geïntroduceerd. Spelt: “Onze nieuwe webshop is een zogenoemde single page webshop. De customer journey, zoals

'De customer journey moet zo leuk en zo kort mogelijk zijn' dat zo mooi heet, moet zo leuk maar ook zo kort mogelijk zijn. Het is kiezen, klikken en een kaartje kopen. We zijn op dit moment bezig de laatste functionaliteiten toe te voegen, zoals een restaurantmodule.”

ActiveWallet “Daarnaast hebben we de ActiveWallet, een strippenkaart- annex spaarkaartsysteem.

Voor bioscopen werk het strippenkaartprincipe heel goed, voor concertzalen is de

Wallet in te zetten als spaar- of kortingskaart. Het mooie is dat hij desgewenst ook cross-platform is in te zetten: dat je je spaarpunten van concertzaal Doornroosje bijvoorbeeld bij ’t Paard verzilvert. Maar je kunt de Wallet ook als cadeaubon gebruiken of aan kassa’s gebruiken. De mogelijkheden zijn eindeloos.”

Internationaal Wat verwacht Spelt voor 2018? “Privacy gaat een nog belangrijkere rol spelen, we zitten daar bovenop, dat hebben we altijd gedaan. Veiligheid van data staat bij ons bovenaan. Daarnaast gaan we volgend jaar verhuizen. Niet naar een groter pand, maar naar een inspirerendere omgeving. Anders gezegd: we willen nog meer onszelf zijn, we zijn een techbedrijf. Dat is wat we doen, dat is wat we maken. Ik zie mezelf dan ook eigenlijk niet echt als directeur; ik wil meedenken, zelf mee blijven ontwikkelen.

Alleen dan houd je feeling met je product.

Daarnaast verwachten we in 2018 onze internationale ambitie in te zetten. We hebben al een aantal klanten in België, maar we geloven dat we met ActiveTickets ook in de internationale markt onze kwaliteit en flexibiliteit kunnen aanbieden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_ActiveTickets.indd 79

NOVEMBER 2017

79

11/3/2017 4:16:22 PM

LEISURE EXPERT GROUP IS EXPERT IN DE VRIJETIJDSINDUSTRIE VOOR: FESTIVALS THEMAPARKEN info@leisure-expert.com www.leisureexpertgroup.com ALMERE Microfoonstraat 5 1322 BN Almere The Netherlands +31 (0)85 401 1835

EBLIVE201711_advertenties26.indd 80

PRETPARKEN MUSEA DIERENTUINEN

11/6/2017 9:23:22 AM

COLUMN

Incasso en repartitie Wat incasso is, weet iedereen. De laatste tijd waren de louche incassokantoren weer even in het nieuws met een oproep tot zelfregulatie. U moet dan denken aan incassobureaus met namen als ‘Binnen zonder kloppen’.

Een ander bekend incassobureau is BUMA. Maar wat is een BUMA eigenlijk? Op internet zie je dat fans van De Jeugd van Tegenwoordig doorgaans geen idee hebben. BUMA is toch coke? Of is BUMA geld?

‘Buma is gevaarlijk Dus ik koop er duizend pillen van We chillen, chillen, coke, coke, Buma, Buma oh, oh Buma in mijn zak’ Zo rapt de band. En zo komt het misverstand dat Buma gelijk staat aan coke in de wereld. Maar Buma in je zak krijg je pas als er niet alleen een incassotraject is geweest (binnen na kloppen bij de exploitanten), maar ook repartitie. Een geweldig woord vind ik dat. Wie gebruikt er nu ooit het woord repartitie? Bij BUMA bedoelt men hiermee de verdeling van het geld naar de uitgevers en auteurs.

Normaal gesproken zou je zeggen dat inkomsten minus kosten repartitie zou moeten zijn. Was het maar zo simpel. Wij waren ooit getuige van het fenomeen incasso zonder repartitie. ID&T organiseerde grote feesten en bij die feesten werd muziek gedraaid, en dus meldden zich vertegenwoordigers van BUMA bij de feesttent en ging men incasseren. Men moet immers betalen voor muziekgebruik.

Op enig moment echter vroeg men zich bij ID&T af hoe het dan zat met de repartitie. Op die feesten werd immers voornamelijk eigen muziek gedraaid door de diverse dj’s, en dus zou er ook een inkomstenstroom van BUMA naar ID&T op

‘Buma in mijn zak’, rapt De Jeugd van Tegenwoordig, en zo komt het misverstand dat Buma gelijkstaat aan coke in de wereld

HANS BOUSIE IS PARTNER BIJ BUREAU BRANDEIS, EEN ADVOCATENKANTOOR DAT ZICH RICHT OP HET ALOUDE AMBACHT VAN PROCEDEREN. BOUSIE IS AL VEERTIG JAAR ACTIEF IN DE WERELD

gang moeten komen. En die kwam niet. Navraag bij BUMA (we hebben het nu over meer dan tien jaar geleden) leerde dat er geen repartitie te verwachten was, omdat dat te ingewikkeld zou zijn. Er werd in de dj-sets immers zo veel muziek door elkaar gedraaid dat het voor BUMA onmogelijk was om na te gaan aan wie men dan moest betalen. Maar wat gebeurde er dan met dat geld? Wel, dat werd toegevoegd aan de ‘Algemene Middelen’ en zou op die manier de gehele Nederlandse muziekindustrie ten goede komen. Zie daar de zegeningen van het analoge tijdperk. Leuk bedacht van BUMA, maar minder leuk voor ID&T.

VAN MEDIA EN ENTERTAINMENT, WAARVAN DE LAATSTE TWINTIG JAAR ALS ADVOCAAT. HIJ BESCHIKT DAN OOK OVER EEN SCHAT AAN ERVARING EN IS ALTIJD BEREID OM EEN POTJE TE KNOKKEN – MAAR DAN ZOALS MOHAMMED ALI: BLIJVEN DANSEN. IN ENTERTAINMENT BUSINESS EN EB LIVE SCHRIJFT HIJ OP PERSOONLIJKE TITEL OVER ONTWIKKELINGEN IN DE MARKT.

Tegenwoordig zorgt BUMA actief voor de juiste informatie om überhaupt aan repartitie toe te kunnen komen, met behulp van de zogenoemde Setlijsten App. Het systeem nadert inmiddels de perfectie, nu BUMA gaat samenwerken met Muzooka uit Canada. Dat bedrijf levert namelijk een dienst die net weer een stapje verder gaat. Een optreden kan binnen Muzooka worden geregistreerd, en dan wordt de dj er automatisch aan herinnerd dat hij zijn setlist kan doorgeven; daarin wordt de dj dan ondersteund door een door de draaitafel gegenereerde history file.

Een nieuwe stap in het verkrijgen van ultieme transparantie. En dat is waar het allemaal om zou moeten draaien. Wij zijn er niet voor BUMA, BUMA is er voor ons.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EBLIVE201711_column_hans.indd 81

NOVEMBER 2017

81

11/2/2017 11:46:58 PM

FOTOMOMENT

ADE: Philip Glass Componist/pianist Philip Glass was dit jaar wederom live te aanschouwen tijdens het Amsterdam Dance Event. De 80-jarige Glass trad op in de Amsterdamse Melkweg. Op zondag 22 oktober voerde hij zelf drie van zijn pianowerken uit. Daarnaast presenteerden het Amstel Saxophone Quartet & dj/producer Kypski ‘Glass On The Roof’ ter gelegenheid van de 80ste verjaardag van de componist. Maandag 23 oktober stond in het teken van Philip Glass & Friends met het Alma Quartet, cellist Matt Haimowitz en pianist Maki Namekawa.

In de Brakke Grond werd Glass geïnterviewd en vertelde hij over zijn imposante carrière.

82

NOVEMBER 2017

EBLIVE201711_fotomoment.indd 82

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

11/5/2017 5:19:22 PM

EBLIVE201711_advertenties5.indd 83

11/5/2017 5:31:27 PM

• • • • •

TVKAR.nl Mobiele outdoor LED schermen Korte opbouwtijd 6m² tot en met 60m² Kwaliteit tot 7mm pixel pitch

s n o t Je zie . . . l a r e ook ov

• • • • •

TEKSTKAR.nl Crowdmanagement Digitale informatievoorziening Autonoom werkende systemen Op afstand aanstuurbaar

De Beek 16 | 3871 MS Hoevelaken | 033 258 2000 | info@TVKAR.nl

A4_Achterzijde EB Live_Advertentie EBLIVE201711_advertenties27.indd 84 Tekstkar TVKAR.indd 1

01-11-17 16:27 11/2/2017 11:30:37 PM