EB LIVE / Maart 2015 by iMediate

De 3FM Festival App als communicatiemiddel voor festivals en hun doelgroep Wilbert Mutsaers en Kris Sloot over de nieuwe 3FM-app

L S P ECACTEIARING

SP EC IAL

CONNECTED

S P E C IA

STAGE &

Sophie Crosby van Ticketmaster over Big Data en festivals ToiletXperience maakt van wc-bezoek een beleving Achtergrond: analyse van het Nederlandse clubcircuit Eigen festival V-land is logische stap voor Veronica TV

RIGGIN G

iFi op festivals en evenementen wordt steeds belangrijker. Waar het een aantal jaren terug vooral ‘nice to have’ was, wordt een WiFi-netwerk voor publiek gebruik steeds meer een ‘must have’. Zeker in dit social media-tijdperk, waarin festivalbezoeker s foto’s en video’s zo snel mogelijk willen delen. Door de vooruitgaande techniek is het steeds beter mogelijk om een goed werkend WiFi-netwerk aan te bieden op festivals, van welke grootte ook.

dat het liefst raakt, natuurlijk willen uitverkocht ale geestivals ment maxim zo hun evene ee is het Minstens . daarm sten. want omzet ticketinkomal is de drank n bij uit de haald een festiv teed wordemenrijk voor uitbes belang ge kan of evene bevera speciagpartijen Food & caterin ge hun illende , die vanwe uit de omzet versch ureaus ale tenuitzendb hoe het maxim n gehaald. worde weten el kan lisatie en voeds ng van drank n Cateri mente Evene Drinx 37 00 LOC70 39 Pro-Drinks 41 MJR TOM 43 Eventure 45

53 54 59 61 63

GIGTECH Sendrato Festival Hotspot WiFiProfs WiFi4Rent

roots en specta culair uitpak festival of evene zonder ment is ken op een goede niet mogel rigging verzorgen. partijen die ijk de stage hoog in Veiligh het en gespecialiee vaandel, wat eid staat daarbi ertoe leidt j rde bedrijv ken in dat de werkgroepen en veel ontwik samen . Daar keld en werworden kunnen elkaar. richtlijnen partije Deze n profes geleid sionaliseringook leren van tot nieuw sslag mente e prakti heeft el wordt jkricht lijnen, er die op gewer en Europe es niveau kt aan een norme momoet gelden ring . 71 Frontline Riggin 73 g Riggin g Box 75 Stageco 77 Interal T.C. 79 Easy at Work 81 Van Ham Tenten & Podia

Drie uitgebreide specials: Catering, Stage & Rigging en Connected Events

39e JAARGANG /// MAART 2015 //

EB201502_EB_cover.indd 1

13-03-15 10:28

ToiletXperience A DIFFERENT KIND OF CIRCUS The Cleanest Entertainment Company in the Universe

Welkom in de wereld van ToiletXperience Een sfeerbeleving in optima forma waarin (circus)entertainment samenkomt met de aller-schoonste en meest luxe reukloze toiletten, interactieve reclame en een doordacht promotieconcept. Enjoy the flow! Geschikt voor binnen- en buitenevenementen

001 EBLIVE2-2015.indd 1 2 EB201502_advertenties.indd

27-2-2015 15:23:13

TIP !

Vanwege de enorme belangstelling is de kans groot dat TX in

2015 op sommige data niet meer beschikbaar is. Neem daarom snel met ons contact op om uw reservering veilig te stellen. Wie het eerst komt…… Ook kunt U alvast uw reservering voor 2016 verzilveren.

Alle voordelen op een rij: • Aller schoonste leukste en meest luxe interactieve toiletvoorziening ter wereld· • Bij de juiste samenwerking zijn de kosten voor het event € 0,-

• Verhoging horeca omzet • Bezoekers die normaal niet komen vanwege slecht sanitair, komen nu wel. • Hoogstaand entertainment, door professionals

• U deelt mee in de reclame- en sponsoropbrengsten • Geen wachtrijen • Twee verschillende exploitaties: 1 (Dag)kaartverkoop door TX voor maximaal 30% van de bezoekers. 2 Compleet afhuren van het totale concept voor uw event • De bezoekers van het evenement kunnen zelf kiezen ‘TX’ of ‘reguliere toilet’ dus geen discussies • Gigantische upgrade, verbetering uitstraling • Super luxe Vip-deck tegen een lage prijs

• Kortingvouchers • Visagie en opmaakgelegenheden • Extra leuke activaties • De beste, meest succesvolle één op één ‘out of home’ reclame • Milieuvriendelijk door extra zuinige Vacuumtoiletten. (0,8 liter water per spoelbeurt)

• Extra activatie(s) • Hele blije bezoekers, die nog lang zullen napraten.

• Total Package deal mogelijk in combinatie met sponsoring, merkactivatie, interactiviteit en cabaret.

TX opstelling voor binnenevenementen: concerten, beurzen, feesten etc.

Modulair bouwsysteem

Uitbreidingsmogelijkheden ToiletXperience in ontwikkeling in 2015/2016 Wij breiden uit naar winkelcentra, discotheken, benzine-pompen, clubs, vliegvelden, hotels en alle andere locaties waar men unieke schone en interactieve toiletten wil hebben voor hun gasten met daaraan gekoppeld een omzet verhogend marketingconcept. Ben je geïnteresseerd in ToiletXperience op jouw locatie neem dan contact met ons op. Tot snel, wij kunnen niet wachten…

Voor meer info: Rene vd Poel 06-21 66 26 26 / rene@toiletxperience.com / www.toiletxperience.com

EB201502_advertenties.indd 3

24-02-15 02:36 27-2-2015 15:23:22

EDITORIAL Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 Fax: 035 - 646 58 99 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever/hoofdredacteur Roger Slangen a.i. Redactie Edgar Kruize, Jeroen van Trierum Eindredactie Arnold le Fèbre, Wai-Kueng Liu

Festivalgevoel

Exploitatie Joost Spanjaard, Mitchel van der Heide E-mail: sales@imediate.nl

Het duurt nog wel even voordat het festivalseizoen in alle hevigheid losbarst, maar ik begin al enigszins zenuwachtig te worden. Het is immers zaak om nu je slag te slaan en (early bird-) festivalkaartjes te scoren. In april en mei zie ik door de bomen het festivalbos nog wel. In juni wordt het echter knokken geblazen. Tussen de festivals onderling welteverstaan.

Abonnementen Mitchel van der Heide Telefoon: 035 - 646 58 05 Fax: 035 - 646 58 99 Mitchel.vanderHeide@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervanuit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode. Tarieven EB LIVE Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: Jaarabonnement: € 90,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 50,- per jaar. Andere landen: € 115,- per jaar. Productie en traffic Judith Nicol, Yvonne Schouren Basisontwerp Nout Design - Lex Kaasschieter Vormgeving en dtp Rik van den Berg, Tim van den Berg, Louis Bertrand, Quincy Sommer Drukkerij Roto Smeets GrafiServices © Copyright 2015 ISSN: 1875-2888

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_editorial_inhoud.indd 4

Pinkpop vindt plaats op 12, 13 en 14 juni. Een paar dagen later (van 19 tot en met 21 juni) vormen de Beekse Bergen in Hilvarenbeek het decor van Best Kept Secret. Het weekend erna wordt in park De Groene Heuvels in het Gelderse Beuningen de tweede editie van Down The Rabbit Hole georganiseerd (van 26 tot en met 28 juni), tegelijkertijd met het Zeeuwse Concert At Sea. Wie wil, kan dus de hele maand juni doorbrengen op een festival. Of je bankrekening daar blij mee is, is een heel ander verhaal, maar dit terzijde. Niets mis met een beetje gezonde concurrentie, maar dit is wel wat te veel van het goede. Want hoewel het lijkt alsof het om drie totaal verschillende festivals gaat, vissen ze uit dezelfde muzikale vijver. The War On Drugs bijvoorbeeld is een van de publiekstrekkers van Down The Rabbit Hole. Vorig jaar was de Amerikaanse groep te zien in Hilvarenbeek. Damien Rice treedt op tijdens Best Kept Secret, terwijl hij afgelopen jaar acte de présence gaf op Down The Rabbit Hole. Iggy Pop is een van de headliners in Beuningen. Vijf jaar geleden stond hij nog op Pinkpop Classic. FKA Twigs is toegevoegd aan de line-up van Down The Rabbit Hole, maar ze had net zo goed een festival verderop geprogrammeerd kunnen worden. De Counting Crows gemist op Pinkpop? Geen probleem, op 27 juni spelen ze tijdens Concert At Sea in Zeeland. Pinkpop mag dan misschien uitverkopen door een grote naam te programmeren (zoals de Rolling Stones vorig jaar), maar is de uitzondering die de regel bevestigt. Het merendeel van de festivalbezoekers maakt hun keuze namelijk niet op basis van de line-up, maar op grond van de ‘experience’, het festivalgevoel. En als dat gevoel niet heel sterk aanwezig is, kiest de bezoeker simpelweg voor het festival waar zijn of haar vrienden ook naartoe gaan. Uit cijfers blijkt (zie het interview met Sophie Crosby van Ticketmaster op pagina 12) dat de line-up voor slechts 21% van de bezoekers de doorslaggevende factor is, maar liefst 43% bezoekt een festival voor de ervaring. Oftewel: ga je voor hamburgers met een roze hoedje op (Pinkpop) of kies je voor biologisch eten en hippie-elementen (Down The Rabbit Hole)? Op de sites van de desbetreffende festivals zijn alleen maar de namen van de optredende muzikanten te vinden, dus daar heb je ook niet zo veel aan. Laat ik eerst maar eens polsen waar mijn vrienden heengaan; Concert At Sea is al uitverkocht – dat maakt de keuze alvast iets makkelijker… ARNOLD LE FÈBRE EINDREDACTEUR

MAART 2015

27-2-2015 16:39:48

INHOUD » ACHTERGROND

» INTERVIEW

» ACHTERGROND

3FM Festival App

Ticketmaster

Theater Amsterdam

Tijdens de komende editie van Paaspop wordt de 3FM Festival App gelanceerd. Deze app moet door gebruikers worden gebruikt als een ‘digitale schoenendoos vol muzikale herinneringen’, terwijl het voor 3FM en de festivals een uitstekend communicatiemiddel met de achterban is.

Aanvoelen en inspelen op wat concerten festivalbezoekers willen, ligt dankzij technologische ontwikkelingen binnen handbereik. Sophie Crosby, VP Insight bij Ticketmaster, legt uit hoe Big Data kan worden gebruikt om consumenten in kaart te brengen én te verleiden.

Sinds 8 mei 2014 is Nederland een theater rijker: Theater Amsterdam. De opening viel samen met de première van het toneelstuk Anne. Acht maanden later kijkt Jeroen Tielens, directeur van producent Imagine Nation Nederland, terug op een succesvolle eerste periode.

08 » EN VERDER

04 Editorial 06 In ’t kort 14 De ToiletXperience 18 Jaarcijfers Poppodia 20 EB LIVE Festivalmonitor 2015 22 V-land Festival 25 Cirque du Soleil 28 Headliners zijn niet meer het belangrijkste 30 Dutch Live Entertainment Production Awards 82 Fotomoment

12 26 » SPECIAL: CATERING

34 Horeca als omzetmaker 37 Drinx 39 LOC7000

40 Pro-Drinks 43 MJR Tom 45 Eventure

» SPECIAL: CONNECTED EVENTS

50 WiFi op festivals: noodzaak of luxe? 53 Gigtech 54 Sendrato

59 Festival Hotspot 61 WiFiProfs 63 WiFi4Rent

» SPECIAL: STAGE & RIGGING

66 Samenwerking én concurrentie in de branche 71 Frontline Rigging Consultancy 73 Rigging Box

75 77 79 81

Stageco Nederland B.V. Interal T.C. Easy at Work Van Ham Tenten & Podia

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_editorial_inhoud.indd 5

MAART 2015

27-2-2015 16:39:57

Quotes

Nieuws in beeld

“Als je me had gevraagd of Ed Sheeran drie keer Wembley kon uitverkopen, had ik ‘nee’ gezegd. Maar de derde show was binnen een dag uitverkocht en volgens mij zou een vierde concert ook wel uitverkocht raken.” Het succes van Ed Sheeran verbaast ook concertorganisator Stuart Galbraith, zegt hij in MusicWeek. De Britse artiest treedt in juli drie maal op voor 80.000 mensen in Wembley Stadium.

“Het zwaartepunt ligt in Amsterdam, Utrecht en nog wat in Tilburg. En daar buiten moeten podia het, blijkt nu, heel vaak doen met Nederlandse bands en eigen dingen die ze bedenken, misschien wel in hun eigen stad. Daar zit wel een probleem, denk ik.” In een interview met FaceCulture stelt voormalig Melkweg-directeur Cor Schlosser dat Nederland de beste poppodia-infrastructuur heeft van Europa, maar dat die programmatechnisch niet optimaal wordt benut.

“We werkten nooit met headliners op festival. Nu eisen dj’s dat ze headliners worden. Een 23-jarige dj met veel hits wilde niet komen naar Mysteryland als hij geen headliner kon worden. Dat is ziek. Als dat niet verandert, gaat de industrie kapot.” In zijn keynote speech op Eurosonic Noorderslag uit ID&T-oprichter Duncan Stutterheim zijn onvrede over de te hoge gages die dj’s vragen.

Pinkpop-directeur Jan Smeets enkele minuten voordat hij op het podium van het Amsterdamse Paradiso de jaarlijkse persconferentie zou geven. Smeets, die onlangs 70 jaar is geworden, kondigde onder meer aan dat alle drie de festivaldagen een uur langer doorgaan. Volgens hem was dat noodzakelijk om aan de speelwensen van de headliners te kunnen blijven voldoen.

Entertainment Business online Altijd op de hoogte zijn van het laatste businessnieuws uit de entertainmentbranche? Kijk op: www.entertainmentbusiness.nl. Mag het gemakkelijker? Ontvang gratis en overzichtelijk het laatste nieuws middels de dagelijkse nieuwsbrief (zie rechtsboven op de homepage van de site). En: like en volg ons op de sociale kanalen voor de laatste updates, opvallend nieuws en interessante ontwikkelingen uit de industrie.

Google.com/ +EntertainmentBusinessNL Facebook.com/ EntertainmentBusiness Twitter.com/ @EB_Nieuws

ADVERTENTIE

YOUR PARTNER IN INNOVATIVE ACCOMMODATION SOLUTIONS

Concept development Customised accommodations On-site management Build & Break

Sarphatistraat 708, 1018 AV Amsterdam, The Netherlands | g3presents.com | info@g3presents.com | +31 20 260 002 6

EB201502_In_het_kort.indd 6

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

MAART 2015

27-2-2015 16:33:29

IN ’T KORT INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW De Nederlandse evenementenindustrie heeft er een nieuw bedrijf bij. Een die een dienst aanbiedt die er nog niet was. Hugo zet de verwachtingen en ervaringen van evenementbezoekers om in business analytics. Bedenker Guy Kessels vertelt over ‘verwachtingsmanagement’.

Cijfers

232.000.000 Aan het eind van zijn 20/20 Experience wereldtournee mag Justin Timberlake volgens Billboard 232 miljoen dollar op zijn bankrekening bijschrijven. De 128 concerten trokken in totaal 1,9 miljoen mensen.

Wat gaat Hugo precies doen? “Organisatoren krijgen van ons software met onder andere widgets die makkelijk op eigen websites of sociale media zijn te plaatsen. Hiermee kan men dan beginnen met verwachtingsmanagement. Bezoekers kunnen op een simpele manier antwoord geven op de door jou gestelde vragen. Die kunnen variëren van ‘voor welke artiest blijf je staan, ook al regent het?’ tot ‘hoe laat ga jij naar het festival?’ Door antwoorden die veel inzichtelijker en gemakkelijker te controleren zijn dan die op social media-kanalen krijg je als organisator inzicht in de wensen van je bezoekers, maar je kunt ook mogelijke logistieke problemen vroegtijdig oplossen. Het mooie is dat Hugo niet alleen voor- maar ook achteraf te gebruiken is. Via onder meer de widget blijf je beter in contact met je achterban en vult Hugo inzichten van bestaande kanalen aan. En via gemakkelijk te gebruiken dashboards kun je de antwoorden bijvoorbeeld gebruiken bij het organiseren van de volgende editie.” Hoe zien de toekomstige Hugogebruikers eruit? “We richten ons in eerste instantie op terugkerende muziekevenementen. Waarom? Je moet dat heel breed zien. Dancefeesten kunnen op een makkelijke manier de techniek achter Hugo gebruiken. Er zijn echter veel meer mogelijkheden. Ik noem een event als een gratis toegankelijk festival. Zij willen natuurlijk andere dingen weten van hun bezoekers dan bijvoorbeeld een dancefeest met betaalde toe-

gang. Wij staan open voor ieder soort event of festival. Of deze nu groots in opzet zijn of juist kleiner.” Zijn er al festivals of events die met Hugo werken? “Jazeker. Onlangs zijn onze eerste klanten Welcome To The Village en Bevrijdingsfestival Overijssel live gegaan. Op korte termijn komt daar een aantal interessante namen bij.” Hoe ben je op het idee gekomen? “Ik heb in de hotelbranche gewerkt en daar werd heel veel gedaan met review management. Op basis van besprekingen op sites als Tripadvisor werden beslissingen gemaakt. In de evenementenindustrie krijg je veel informatie pas nadat een event heeft plaatsgevonden en kun je daar dus niet tijdig op inspelen. Daar gaat Hugo verandering in brengen.” Waar staat Hugo over twee jaar? “Hugo gaat de komende tijd gemeengoed worden voor iedere festivalorganisator in Nederland en België. Daarnaast hoop ik dat we binnen twee jaar actief zijn in meerdere buitenlandse markten. De dingen die wij in Nederland doen en gaan doen, zijn makkelijk toepasbaar voor events buiten onze landsgrenzen. Denk aan Engeland en Duitsland. Het zou fantastisch zijn als we dan ook voet aan de grond hebben in opkomende markten als de VS, Brazilië en India. Het is de vraag of dat binnen twee jaar lukt, maar de ambitie is er natuurlijk wel. Eerst zorgen dat Hugo hier een begrip is en daarna is de sky the limit.”

150. 000

Het Patronaat trok in 2014 150.000 bezoekers. Nog nooit kwamen er zo veel bezoekers naar de Haarlemse concertzaal, die vorig jaar zijn 30-jarig jubileum vierde.

30.000.000

Live Nation heeft de managementbureaus Principle Management (van de voormalige U2-manager Paul McGuinness) en Maverick van Guy Oseary (de manager van Madonna) voor 30 miljoen dollar ovegenomen.

Alle 125.000 beschikbare kaarten van Amstel LIVE! 2016 werden binnen twee weken verkocht.

125. 000

41.200 De 29ste editie van Eurosonic Noorderslag in Groningen heeft een recordaantal conferentiebezoekers getrokken. In totaal werd het (uitverkochte) festival bezocht door 41.200 mensen, van wie 3900 conferentiebezoekers.

200.000 Anouk krijgt volgens het AD 200.000 euro voor haar optreden op Pinkpop, iets wat organisator Jan Smeets niet wilde bevestigen.

INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_In_het_kort.indd 7

MAART 2015

27-2-2015 16:33:30

3FM FESTIVAL APP / / / / / / / / / //////////////////////////////////////// ///////////////////////

3FM lanceert Festival App Na in 2014 uitgebreid te zijn getest en in een bètaversie op het Songbird Festival te hebben gedraaid, wordt de 3FM Festival App op de komende editie van Paaspop officieel gelanceerd. De app moet voor de gebruikers gaan fungeren als een digitale schoenendoos vol muzikale herinneringen, terwijl het voor 3FM en de festivals een uitstekend communicatiemiddel met de achterban is. DOOR: EDGAR KRUIZE

FM is als zender voor veel luisteraars synoniem met livemuziek in het segment pop, rock en alternative. De zender is al meer dan tien jaar op vrijwel alle grote festivals aanwezig, is onder de noemer ‘3FM presents’ jaarlijks bij zeker 50 concerten een mediapartner, en besteedt ook in de reguliere uitzendingen veel aandacht aan livemuziek. “Het zit in ons DNA”, stelt Kris Sloot, manager online bij 3FM en programmaleider NPO Radio 6. “De diskjockeys gaan ook naar concerten

in hun privétijd, we zijn benieuwd wat er speelt en hoe het was, en laten in de uitzendingen vaak luisteraars verslag doen van hun festival- of concertervaring. Vanuit de gedachte dat het aantal festivalbezoeken in Nederland blijft toenemen en dat daar de 3FM-luisteraars rondlopen, had 3FM de behoefte hier nog meer mee te doen.”

Digitale schoenendoos Sloot haalt de cijfers van respons.nl aan die tot 2013 lopen. Hieruit blijkt dat het

aantal festivals de tien voorafgaande jaren met bijna 30 procent is gegroeid, tot ruim 21 miljoen bezoeken, die in 2013 zijn gebracht aan meer dan 700 festivals met een capaciteit van 3000 of meer. “Wij zitten met de collega’s onderling regelmatig te sparren over het mooiste concert- of festivalmoment. Wat we merkten is dat zeker in de digitale wereld van nu de boel heel vluchtig is geworden. Voor mij persoonlijk geldt dat ik concertkaartjes en festivalbandjes in een schoenendoos bewaarde en daarmee tastbare herinneringen had aan de evenementen waar ik was geweest. Tegenwoordig zijn het printjes of QR-codes. Het tastbare is ervan af en dat idee vormde de basis voor de app die we hebben ontwikkeld. Het moet voor de gebruiker een blijvende herinnering aan zijn festivalbezoeken worden, een digitale schoenendoos.”

Bezoekers volgen Er is in samenwerking met Giglocker een aantal jaar geleden op Lowlands al gestart met een test op dit gebied. “Dat was nog te vroeg”, aldus Sloot. “Het was zijn tijd net wat te ver vooruit en had als grootste manco’s dat het bereik van je telefoon op festivals te wensen over liet en dat het publiek actief dingen moest gaan invoeren. In samenwerking met Vincent Lindenboom van CZAR zijn we op het idee van een festivaldagboek gekomen, waarbij de

WILBERT MUTSAERS (LINKS) EN KRIS SLOOT.

EB201502_3FM.indd 8

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

MAART 2015

27-2-2015 16:38:09

/// / / ///// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////// INTERVIEW

'Je moet nu meer dan ooit meerwaarde bieden en het publiek betrekken' Wilbert Mutsaers, zendermanager van 3FM

gebruiker via GPS over het terrein gevolgd wordt. Zo hoeft hij niets te doen en krijgt hij op basis van de plattegrond van het terrein en het blokkenschema na afloop een overzicht van welke artiesten hij heeft gezien, maar ook hoe lang hij in de rij heeft gestaan bij de wc of voor een drankje. Op basis van de route van die gebruiker, wordt het festivaldagboek na de pilot ingevuld met tracks die onder meer afspeelbaar zijn via Spotify, aangevuld met foto’s en fi lmpjes van de gebruiker, maar ook met beschikbare content van 3FM, zoals opnames van optredens die zijn bezocht of interviews met bands.”

Betere dekking Tijdens Pinkpop, Zwarte Cross en Lowlands 2014 hebben de diskjockeys die vanaf het terrein uitzonden de app getest. Destijds bleek dat het van minuut tot minuut bijhouden waar iemand zich bevond een enorme aanslag pleegde op de batterij van de mobiele telefoons. Daarom is in de uiteindelijke versie voor een interval van vijf minuten gekozen. “Dat geeft, zeker op een groot festivalterrein, alsnog een heel accuraat beeld van iemands handel en wandel tijdens een festival”, aldus Sloot. “Op het moment dat we bij Songbird draaiden, diende zich een ander obstakel aan. Dat is een indoor festival. Daardoor kwamen we op het idee om met iBeacons te

gaan werken die we via CZAR hebben aangeschaft. Als we de app introduceren op Paaspop, werken we met zowel iBeacons, die we in elke festivaltent ophangen, als met GPS. Daardoor wordt de telefoonbatterij minder belast én wordt een betere dekking gecreëerd.” Doel van de app is exact hetzelfde als met de eerder al ontwikkelde 3FM App, die het mogelijk maakt om rechtstreeks de interactie met de luisteraars te hebben en hen vast te houden. Wilbert Mutsaers, zender manager van 3FM, NPO Radio 6 en FunX: “Dat de jeugd naar de radio luistert, is niet zo vanzelfsprekend meer. Je moet als 3FM dus meerwaarde bieden, het publiek meer dan ooit betrekken. Radio is van oorsprong een zendend medium, maar inmiddels is het volledig tweerichtingsverkeer dat betrokkenheid creëert. Wil je een jonge doelgroep bereiken, dan werkt sms niet. We hebben kort geëxperimenteerd

met WhatsApp, maar daar kwamen dusdanig veel berichtjes op binnen dat de boel binnen de kortste keren geblokkeerd werd. We stonden voor de keus: contact met WhatsApp opnemen, of het zelf gaan doen. Dat is de basis van de 3FM App, die we nu ook hebben uitgerold richting de andere NPO-zenders. De 3FM Festival App is een plug-in binnen de 3FM App en eveneens een middel om actief met de doelgroep te communiceren, door hen te bereiken op de plek waar zij én wij graag komen: festivals.” ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_3FM.indd 9

MAART 2015

27-2-2015 16:38:14

ADVERTENTIE

{

Omzet direct op eigen rekening

Lage kosten

Betrouwbaar & Veilig

Geen langdurige verplichtingen

OP ZOEK NAAR ÉCHT HANDIGE TICKETSOFTWARE? Bij Avayo bent u aan het juiste adres. Onze online ticketservice biedt tal van voordelen, zowel voor uw bezoekers als voor uzelf. Het systeem van Avayo is niet alleen gebruiksvriendelijk, ﬂexibel en aantrekkelijk vanuit ﬁnancieel oogpunt. De service is bovenal betrouwbaar en veilig. Zo wordt ons serverpark 24 uur per dag gecontroleerd op storingen en kunnen we bij piekbelasting binnen no time de hardware opschalen. De continuïteit van uw ticketverkoop is hierdoor gegarandeerd. Op Avayo kunt u bouwen! Meer weten? Kijk op www.avayo.nl

Avayo Kalverkampen 20 9417 TH Spier 0593-712010 info@avayo.nl

ADVERTENTIE

EB201502_advertenties3.indd 10

27-2-2015 15:23:40

3FM FESTIVAL APP / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////// INTERVIEW

Verbintenis Concrete doelen met betrekking tot het aantal gebruikers zijn bewust nog niet gesteld. Sloot zegt dat het komende jaar hoe dan ook een periode wordt van testen en uitzoeken waar de gebruikers behoefte aan hebben. “Pas als de app écht af is, kunnen we er doelen aan gaan hangen. We willen in elk geval enerzijds nieuwe aanwas door app-installs, anderzijds users langer vasthouden, en ook een service bieden aan festivals. Als je als festival, op basis van geschiktheid, meedoet in de 3FM Festival App, krijg je inzicht in de data en traffic van je bezoekers op het terrein en bij de betreffende venues. Online en op zender wordt vooraf en na je festival aandacht besteed, doordat de user generated content door 3FM gebruikt wordt op redactioneel niveau. Paaspop is een startpunt van een jaar van het gebruik testen, zien hoe het publiek reageert. Zoiets moet zich in de loop der tijd gaan vormen. Een goed voorbeeld is hoe we bezoekers opriepen via de 3FM App verslag te doen van concerten. Dat werd niet zo goed begrepen, de term ‘verslag doen’ was te diffuus. Bij de ‘3FM presents’-concerten vragen we het publiek nu om concertselfies, we activeren mensen onder meer via de led-wall van de Ziggo Dome. Dat werkt wel goed en dan heb je

op internet of televisie. Het mooie is, en dat zien we met concertselfies nu ook gebeuren, dat we als platform op deze manier ook aanwezig zijn op podia waar we niet live uitzenden.” Sloot geeft aan dat 3FM met concertselfies steeds vaker een automatische link tussen 3FM en livemuziek maakt, en er nu ook veel van der-

'De app moet voor de gebruiker een blijvende herinnering aan zijn festivalbezoeken worden' Kris Sloot, manager online 3FM die verbintenis met de gebruikers. De 3FM Festival App moet eenzelfde functie gaan krijgen.”

Automatische link Dat vergt ook een en ander van de dj’s en hun producers als zij live vanuit een festival uitzenden. Mutsaers: “Ze gaan meer en meer crossmediaal werken. In feite is de app niets meer dan een hub, waarop user generated content binnenkomt, en die content kan 3FM dan weer doorzetten naar Facebook, Twitter, de livestreams

gelijke selfies binnenkomen van concerten waar 3FM niet bij is, van kleinschalige optredens in lokale kroegen, tot grotere shows. “We zouden graag zien dat de 3FM Festival App eenzelfde effect gaat genereren. Dat kan op Lowlands in een tent zijn waar normaliter geen live-uitzendingen zijn, maar ook op een festival waar 3FM niet aanwezig is. Bij interesse kunnen festivals zich melden. Als zij binnen het 3FM-profiel passen, kunnen ze in de app worden opgenomen. We vragen van hen een blokkenschema en een plattegrond van

het terrein. Op die manier krijgen wij als 3FM een nog breder draagvlak.”

Dialoog Begin dit jaar heeft Kris Sloot de 3FM App gepresenteerd op Eurosonic Noorderslag. Dat heeft tot goede reacties vanuit de festivalwereld geleid, en in de interesse van partijen die willen aanhaken. 3FM staat daar voor open, maar wil eerst zelf ervaring opdoen in de pilot. “Het komende jaar gaat een continu ontwikkelproces worden, en gaandeweg kijken we wat logisch is en waar samenwerkingen mogelijk zijn.” Mutsaers: “Intussen blijven we heel goed luisteren naar onze achterban. We hebben onlangs een panel samengesteld van luisteraars waar we ideeën tegenaan houden. Zien hoe men reageert, de dialoog aangaan. Vergelijkbaar met de manier waarop nieuwe muziek wordt getest. Het liep storm met de aanmeldingen en het zat direct vol, wat tot teleu rgestelde reacties leidde bij mensen die buiten de boot vielen. Het toont aan dat 3FM een merk is waar mensen graag bij willen horen en dat onze fanbase supergemotiveerd is om die connectie met ons te maken. De 3FM Festival App is bij uitstek een middel om op een leuke manier, waar iedereen iets aan heeft, die dialoog aan te gaan.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_3FM.indd 11

MAART 2015

27-2-2015 16:38:17

SOPHIE CROSBY, VP INSIGHT TICKETMASTER /////////////////////////////////////////////

‘Bezoekers zijn bereid om voor extra’s te betalen’ Aanvoelen en inspelen op wat concerten festivalbezoekers willen is belangrijker dan ooit. Technologische ontwikkelingen maken het mogelijk je klanten persoonlijk en op maat te benaderen. Sophie Crosby, VP Insight bij Ticketmaster, legt uit hoe Big Data kan worden gebruikt om consumenten in kaart te brengen én te verleiden. DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

eten wie je fans zijn, hoe ze zich gedragen en wanneer en waarom ze besluiten een kaartje voor een concert of festival te kopen, is essentieel. Sterker nog, door in te spelen op de wensen van je klanten - wensen waarvan ze zich nog geen eens bewust zijn - verkoop je simpelweg méér. Ticketmaster heeft de Nederlandse festival- en live-markt in kaart gebracht en onderzocht of bezoekers bereid zijn om bijvoorbeeld meer te betalen voor extra’s, wat ze per evenement uitgeven en hoe ver ze maximaal willen reizen.

Representatief onderzoek Ticketmaster is een van ’s werelds groot-

ste ticketingbedrijven en marktleider in negen landen, waaronder Nederland, het Verenigd Koninkrijk en Australië. In totaal bedient Ticketmaster ruim 85 miljoen klanten. In Nederland zijn dat er 2 miljoen. Om de festival- en concertbezoeker in kaart te brengen, heeft Ticketmaster een onderzoek uitgevoerd. De data zijn enerzijds afkomstig van een representatieve groep Nederlandse consumenten, en anderzijds van transactionele data die afkomstig zijn uit tmAnalytics, de big data tool van Ticketmaster. Zo wordt gekeken naar vorige aankopen, de woonplaats en de afstand naar het optreden/festival en de waarde van de transactie. Op ba-

HET VERSCHIL IN BEDRAG WAT CONSUMENTEN IN NEDERLAND BEREID ZIJN TE BETALEN VOOR EEN TICKET TEN OPZICHTE VAN WAT ZE ER WERKELIJK VOOR BETAALD HEBBEN. BIJ POPPODIA ZIJN ZE BEREID MEER TE BETALEN.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Ticketmaster.indd 12

sis van deze data kan worden bepaald in welk demografisch segment de koper kan worden geplaatst, bijvoorbeeld ‘Good City Life’, ‘Kids & Careers’ en ‘Upperclass Elite’. Deze data worden afgezet tegen het Nederlandse gemiddelde, waardoor je precies ziet wat voor mensen op welke artiesten of festivals afkomen. Van de 2 miljoen Nederlandse Ticketmaster-klanten (1 miljoen mannen en 1 miljoen vrouwen) bestelt 1,8 miljoen hun kaartjes online, waarbij 700.000 mensen dat doen in de eerste week waarin de tickets beschikbaar zijn. 1,5 miljoen consumenten drukken hun tickets thuis af. 700.000 mensen bestellen vaker kaartjes

IN NEDERLAND WERD IN 2014 GEMIDDELD 51,27 EURO UITGEGEVEN VOOR EEN KAARTJE. DAARMEE ZIT NEDERLAND EUROPEES GEZIEN IN DE MIDDENMOOT.

MAART 2015

27-2-2015 14:43:57

/// / / ///// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////////// INTERVIEW

en 400.000 klanten besteden meer dan 200 euro.

Gezond muziekklimaat Verder is gekeken naar de Nederlandse live-markt in het algemeen. En die ziet er rooskleurig uit, zo blijkt uit het Ticketmaster-onderzoek. 72% van de ondervraagden heeft in 2014 minstens één event bezocht en 85% is van plan dit jaar naar ten minste één concert en/of festival te gaan. Het aantal verkochte eventtickets neemt toe (713.617 in 2014, in vergelijking met 707.705 in 2013) en dat geldt ook voor de bezoekersaantallen van de vier grootste Nederlandse festivals. En met wie gaan bezoekers dan naar een festival of concert? Concertbezoekers gaan meestal met hun partner (49%), een goede vriend(in) (22%) of een groep vrienden (14%). Festivals worden veelal bezocht met de partner (38%), een groep vrienden (33%) of een goede vriend (16%). Ondervraagden zijn bereid om maximaal 1 uur en 41 minuten te reizen voor een concert, en 1 uur en 43 minuten voor een festival. In de praktijk leggen festivalbezoekers meer kilometers af dan concertgangers (77 kilometer versus 49). Gemiddeld werd in 2014 per kaartje 51,27 euro uitgegeven. Als je dit bedrag afzet tegen de Europese markt, blijkt dat de Nederlandse ticketprijs (festivals en concerten gecombineerd) tot de middenmoot behoort: in Denemarken, Noorwegen en Engeland zijn de kaartjes duurder, maar in Zweden en Finland juist weer goedkoper.

Betalen voor extra’s “Hoe informatief dit ook allemaal is, het wordt pas echt interessant als je de data gaat interpreteren en probeert te achterhalen welke emoties een rol spelen en hebben gespeeld bij de keuze van de consument”, vertelt Crosby. “Een gemiddeld festivalkaartje kost 118,88 euro. Als je vraagt wat men idealiter zou willen betalen, kom je uit op 46,27 euro. Logisch natuurlijk, wie wil er nou niet minder betalen. Als je hen echter vraagt of ze bereid zouden zijn om extra te betalen voor vipvoordelen, antwoordt 64% bevestigend. 11% van hen zou hiervoor 5 tot 9 euro extra voor over hebben, 10% 15 tot 19 euro en maar liefst 20% wil voor vip-extra’s 10 tot 14 euro meer betalen. Het grappige is dat we niet specifiek hebben aangegeven wat we onder ‘vip’ verstaan. Dat kan voor de een ontvangst met een glas champagne zijn, terwijl de ander graag backstage ▶

SOPHIE CROSBY, VP INSIGHT BIJ TICKETMASTER

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Ticketmaster.indd 13

MAART 2015

27-2-2015 14:44:06

ONDERZOEK NAAR DE

NEDERLANDSE CONCERT & FESTIVAL BEZOEKER MEER WETEN? Het begrijpen van de fans wordt steeds belangrijker. Wij hebben hier uitgebreid onderzoek naar gedaan en tijdens Eurosonic Noorderslag heeft onze Engelse collega Sophie Crosby de resultaten van het onderzoek gepresenteerd. Mocht je de presentatie gemist hebben of zou je het onderzoek nog eens rustig na willen lezen, laat het ons weten via sales@ticketmaster.nl.

EB201502_advertenties4.indd 14

27-2-2015 14:27:34

SOPHIE CROSBY, VP INSIGHT TICKETMASTER ///////////////////////// INTERVIEW Ticketmaster-tools

wil rondhangen. Maar alleen al het feit dat mensen bereid zijn om voor extra’s te betalen, is interessant. Hetzelfde geldt voor priority-aanbiedingen, waarbij je bijvoorbeeld eerder kaartjes kunt bestellen. 72% is bereid te betalen voor priority. Van dat percentage heeft 23% hiervoor 5 tot 9 euro over en 33% 1 tot 4 euro. Misschien geen schokkende bedragen, maar als je alles bij elkaar optelt… Een andere opmerkelijke constatering is dat bezoekers van poppodia, die gemiddeld bijna 22 euro per kaartje uitgeven, bereid zijn om meer te betalen; maximaal 31 euro om precies te zijn. Er valt dus winst te behalen voor de organisatoren!”

Motivatie Ook is gekeken naar de motivatie van bezoekers. Dat bijna de helft van de concertgangers (45%) aangeeft specifiek voor een artiest te gaan en 35% voor de ervaring, is geen grote verrassing. Verrassender is dat deze verhoudingen compleet anders liggen bij festivalbezoekers: 43% bezoekt een festival voor de sfeer/ervaring, terwijl voor 21% de line-up het belangrijkst is. Ook interessant: waarom gaan mensen niét naar een concert of festival? Bij concerten zijn de belangrijkste hindernissen prijs, locatie en de beschikbaarheid van kaartjes. Dit geldt niet voor festivals. Als belangrijkste redenen om niet te gaan worden genoemd: locatie, te grote menigte en de leeftijd.

tmAnalytics - tool waarmee klantgegevens worden geanalyseerd en verrijkt worden aangeleverd aan de organisatoren van een evenement. tmReports- tool die specifiek weergeeft hoe de ticketverkoop op bepaalde parameters – zoals locatie of de verkoop van eerdere jaren –verloopt. tmMessenger – e-mailmarketingtool waarmee je een mailcampagne kunt organiseren, toegespitst op bijvoorbeeld leeftijd, afstand tot venue en genre. tmFlex – binnenkort te lanceren web-based kassasysteem waarmee men losse kaarten aan de deur kan verkopen, rechtstreeks uit het systeem van Ticketmaster. tmPrime – white label-oplossing die het voor klanten van Ticketmaster (festivals of poppodia) mogelijk maakt om vanuit de eigen omgeving en identiteit tickets te verkopen. Wordt binnenkort geïntroduceerd. tmAffinity - een tool waarmee de relatie(s) tussen onder meer artiesten, genres en gebruikers inzichtelijk wordt gemaakt.

Sponsoring

Ticketmaster-app

En in hoeverre wordt sponsoring wel of niet gewaardeerd? 19% van de ondervraagden geeft te kennen alle vormen van sponsoring af te keuren tijdens een evenement. 64% beseft dat sponsors een sleutelrol vervullen in de fi nanciering. 72% vindt sponsoring geen probleem als dat ervoor zorgt dat prijzen laag gehouden kunnen worden. 43% is van mening dat sponsors een toegevoegde waarde moeten bieden en

Gemiddeld 30% van de kaartjes voor concerten wordt niet verkocht, terwijl 30% er wel naartoe zou zijn gegaan als ze hadden geweten dat het plaatsvond. Het bereiken van je doelgroep is dan ook bijzonder belangrijk, benadrukt Crosby. De Ticketmaster-app, die binnenkort wordt geïntroduceerd, speelt hierop in. “Als je de app toegang geeft tot je locatie, muziekbibliotheek en muziekvoorkeu-

'Data wordt pas echt interessant wanneer je die gaat interpreteren en probeert te achterhalen welke emoties een rol spelen' 17% zou iets aanschaffen van een merk dat zijn of haar favoriete evenement sponsort. Crosby: “Kort gezegd: consumenten verwachten én eisen relevantie. Natuurlijk zijn de artiesten belangrijk die je programmeert, maar net zo belangrijk zijn de sponsors en de emoties die ze oproepen bij je publiek. Dit zijn overigens trends die wereldwijd spelen onder bezoekers.”

ren op Facebook en Spotify, krijg je aanbevelingen op maat. Zo zie je bijvoorbeeld wie van je favoriete artiesten binnenkort optreden en kun je mobiel een ticket bestellen. En in combinatie met tmAffi nity, een tool waarmee we verbanden tussen artiesten, genres en gebruikers kunnen leggen, kunnen we heel gericht mensen benaderen en infor meren.”

Toekomst

MET DE TICKETMASTER APP KUNNEN CONSUMENTEN IN DE TOEKOMST MELDINGEN KRIJGEN VAN OPTREDENS, WAARVAN DE KAARTEN VERVOLGENS METEEN BESTELD KUNNEN WORDEN.

“We gaan in de nabije toekomst zelfs nog een stap verder. Je wilt natuurlijk publiek in de zaal zelf hebben en niet in de kroeg om de hoek. Dus waarom speel je hier niet real-time op in door bijvoorbeeld een push-boodschap te sturen als je merkt dat bezoekers in de buurt zijn? Met een boodschap als ‘Kom nu naar de concertzaal en krijg je tweede drankje gratis!’ Of je staat in de rij voor een drankje, en ontvangt een melding dat je bij de bar een aantal meter verderop sneller wordt geholpen. Op het gebied van real-time event offers valt nog heel veel winst te behalen. De volgende stap wordt segmentation en data fusion. We zijn nieuwsgierig naar wat mensen eten, kijken, waar men winkelt en noem het maar op. Alles om de consument te bedienen, waarbij we vanzelfsprekend alles zo transparant mogelijk houden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Ticketmaster.indd 15

MAART 2015

27-2-2015 14:44:08

TOILETXPERIENCE / / / / / / / / ///////////////////////////////////////// //////////////////////

Toiletbezoek wordt interactief

Een van de grootste ergernissen tijdens festivals is het toilet. Bezoekers moeten gedurende de dag (of meerdere dagen) hun behoeften doen en dat verloopt niet altijd even hygiënisch. Stank, rommel en lange rijen zorgen ervoor dat zij een bezoek aan een festival-wc liever uitstellen. De ToiletXperience gaat daar verandering in brengen. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

it onvrede over het huidige mobiele toilet bedacht René van de Poel de ToiletXperience. Naar het toilet gaan tijdens evenementen moet aantrekkelijk worden, was zijn centrale gedachte. Het idee voor het concept werd in 2010 geboren. Vijf jaar later is het plan tot in de puntjes uitgewerkt. Het ToiletXperience-concept moet niet alleen de bezoeker een goed en veilig gevoel geven, maar ook geld opleveren. Als het aan Van de Poel ligt, moet een toiletbezoek op grote festivals meer worden dan enkel een ‘sanitaire stop’. Gebruikers krijgen een complete ervaring aangeboden. Van de Poel omschrijft deze ervaring als ‘een vernieuwend, niet alledaags, rondreizend circus met muziek, zang, dans, acrobatiek

en comedy’. “Dit alles wordt gecombineerd met de schoonste en meest luxe gethematiseerde geurloze toiletten, unieke interactieve reclame en een doordacht promotieconcept. Een attractie waar elke bezoeker een geweldige en onvergetelijke beleving krijgt in een moderne, schone en frisse ambiance.”

Kortingsbonnen Interactief toiletbezoek? Van de Poel. “Wij hebben nieuwe technieken ontwikkeld die op een leuke en innovatieve manier met de bezoeker van het toilet communiceren. We stimuleren en prikkelen de zintuigen op het moment dat de bezoeker helemaal alleen is. Zo zijn er 3D-ledschermen die je in een andere wereld laten verblijven, beleef je din-

gen die eigenlijk helemaal niet kunnen (via augmented reality) en kun je prijzen winnen door aan games mee te doen. En dat alles in een gethematiseerd toilet.” Consumenten kunnen een dagkaart aanschaffen, zijn daarna gelijk vip en nemen deel aan een loyaliteitsprogramma. Zij melden zich aan via een app of website en krijgen kortingsvouchers die bij de desbetreffende adverteerders zijn in te leveren. Dit kan door naar een winkel te gaan of via internet, door een kortingscode in te voeren op de site. De vouchers hebben een beperkte houdbaarheid en geven een minimale korting van 50 procent. “Ook kunnen er acties gestart worden op het festival of event zelf. Je moet dan denken aan acties als ‘je tweede biertje voor de helft van de prijs.’”

Gratis

RENÉ VAN DE POEL: “TOILETXPERIENCE IS EEN UNIEK EN INTERACTIEF PROMOTIECONCEPT.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_ToiletExperience.indd 16

Op dit moment worden de laatste puntjes op de i gezet. De ToiletXperience wordt voor het eerst gelanceerd op Extrema Outdoor België op 22, 23 en 24 mei. Van de Poel is er zeker van dat zijn idee op alle grote festivals terugkomt. “Hoe ik dat zo stellig durf te zeggen? Simpel, met de juiste samenwerking kost het de organisatoren niets om het circus van de ToiletXperience op het terrein te zetten. Sterker nog, ze kunnen er ook nog aan verdienen. Evenementen delen bijvoorbeeld mee in de advertentieomzet en kunnen ook zelf adverteerders of sponsors aanvoeren. In dat laatste geval delen ze natuurlijk ook mee in de omzet. Daarnaast

MAART 2015

27-2-2015 16:38:50

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////// ACHTERGROND

VOOR ELK EVENEMENT KAN DE JUISTE UITSTRALING GECREËERD WORDEN, ALDUS RENÉ VAN DE POEL.

bieden zij met de ToiletXperience bezoekers een schoon alternatief voor het reguliere wcbezoek, en een extra en bijzondere belevenis op het evenement. ToiletXperience biedt twee exploitatievarianten. Zo is er een dagkaartenvariant door TX voor maximaal 30 procent van de bezoekers van het event. Daarnaast is het concept ook compleet af te huren .”

Reclame Ook is er ruimte voor reclame. “Je moet dan denken aan activatie-corners en standaard of interactieve reclame-uitingen. Daarnaast kan een merk zich op een bijzondere manier verbinden aan de ToiletXperience. Zo kan de ruimte die wij gebruiken via een doorbouwsysteem worden uitgebreid. Hierdoor is het mogelijk de omvang van de ToiletXperience op ieder event aan te passen. Tevens zorgt dit voor extra advertentiemogelijkheden. Zo kan van een hekdeel een etalage worden gemaakt. Daarnaast kun je je eigen winkel of merk promoten door een shop te huren en daar je producten weggeven of verkopen. Dit moet wel gedaan worden met flinke kortingen, zodat het voor bezoekers interessant is. Verder is het mogelijk om de klant producten aan te bieden die kosteloos gebruikt kunnen worden. Ik noem bijvoorbeeld parfum, haarlak, deodorant of batterij-opladers. Welke adverteerders en welke reclames te zien zijn, wordt altijd in overleg met de organisatie besproken. Zij moet uiteindelijk goedkeuring verlenen.”

Schoner dan schoon De ToiletXperience wordt constant schoongemaakt. Dit gebeurt echter niet door anonieme wc-dames, maar door ervaren entertainers, artiesten en acrobaten. Zij zetten tijdens het bezoek allerlei typetjes neer. “Van lief en gezellig tot duister en onvoorspelbaar, van mooi en charmant tot gek en maf. Wij kunnen voor verschillende thema’s zorgen met bijpassende kostuums, zodat voor elk evenement de juiste uitstraling gecreëerd kan worden. Wij zijn de eerste attractie ter wereld waar je op een interactieve manier geëntertaind wordt op het toilet. Onze toiletten zijn zo fascinerend dat je bijna vergeet wat je er eigenlijk komt doen.” De verwerking van toiletafval gebeurt op een zo milieuvriendelijke manier. “Onze afvalwaterinzamelingsoplossingen bieden gesloten en volkomen geïntrigeerde systemen die bestaan uit geavanceerde vacuümtoiletten. Dit maakt het mogelijk afvoerleidingen horizontaal,

verticaal, in plafonds en zelfs om obstakels heen te plaatsen. Door extreem laag waterverbruik worden watervolumes - en hiermee de afmetingen van milieubelastende installaties - sterk verminderd. Wij poetsen met speciaal ontwikkelde etherische oliën die de slechte bacteriën doden.”

Toekomst Van de Poel zet zijn ToiletXperience zeer breed in. Hij richt zich niet enkel op festivals maar ook op concoursen, productintroducties, congressen, feesten en sportevenementen. “Eigenlijk op elk evenement waar gemiddeld niet genoeg is. We beginnen nu al aardig vol te lopen en dan hebben we nog niets van ons laten horen. We willen de komende jaren uitbreiden naar winkelcentra, discotheken, benzinepompen, clubs, vliegvelden, hotels en andere locaties waar men unieke, schone en interactieve toiletten wil hebben in combinatie met een omzetverhogend marketingconcept.” ◾

1-2-Pee Game Gewone urinoirs kent de ToiletXperience niet. Tijdens het urineren kunnen (mannelijke) gebruikers met behulp van hun straal een game besturen. Je kunt tegen jezelf spelen of tegen iemand die naast je staat te plassen. Leden van de ToiletXperience worden herkend zodra zij meedoen met de 1-2-Pee Game. Zo worden profielen geüpload en scores bijgehouden. Spelers kunnen prijzen winnen tijdens de boodschap. Zo kunnen spelers meedoen aan een wedstrijd waarbij een digitaal blikje moet worden volgeplast of deelnemen aan een virtuele paardenrace, waarbij de paarden bestuurd worden door zo snel mogelijk van links naar rechts te plassen. Zonder te spetteren natuurlijk.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_ToiletExperience.indd 17

MAART 2015

27-2-2015 16:39:01

NEDERLANDSE POPPODIA

Het clubcircuit in cijfers

Tijdens Eurosonic Noorderslag presenteerde de VNPF de eerste resultaten van een onderzoek over de periode 2007-2013. Bijna 18.000 optredens vonden in 2013 plaats op de planken van de Nederlandse podia. Goed voor ruim 3,1 miljoen bezoeken. Opvallend is dat het aantal clubavonden fors is gedaald. De cijfers vormen de basis voor een bredere publicatie en analyse, die de VNPF later dit jaar publiceert. DOOR: EDGAR KRUIZE

e stand van zaken in het Nederlandse clubcircuit is anno 2015 maar lastig op papier te zetten. De veranderingen volgen elkaar in hoog tempo op, van nieuwbouw en verbouwingen aan de ene kant van het spectrum tot bezuinigingen en ontslagrondes aan de andere kant. Het was dan ook landelijk nieuws toen voormalig Melkweg-directeur Cor Schlosser op het online muziekplatform FaceCulture zijn zorgen uitsprak over met name het middensegment in het Nederlandse popcircuit. â&#x20AC;&#x153;Het zwaartepunt van het internationale aanbod qua concerten ligt natuurlijk in Amsterdam, Utrecht en Tilburg. Daarbuiten moeten podia het heel vaak doen met Nederlandse bands. In de kleinere steden, met 150 tot 200 duizend inwoners, waar vaak grote podia staan, hebben podia moeite het hoofd boven water te houden, zowel fi nancieel als inhoudelijk.â&#x20AC;?

avond in een poppodium 318 bezoekers. Een clubavond trok in dat jaar gemiddeld 427 bezoekers. De situatie in 2013 is echter volledig anders. Het gemiddeld aantal bezoekers van een clubavond ligt op 364, waar de gemiddelde concertbezettingsgraad naar 312 is gezakt. In beide kampen een daling dus, maar waar de daling op concertgebied een stapje terug is, zou je kunnen concluderen dat de clubavonden in een vrije val zijn geraakt.

Golfbeweging Nu moet bij deze constatering wel in acht worden genomen dat het aantal clubavonden aanzienlijk is afgenomen en het aantal georganiseerde concerten toegenomen. De gemiddelde daling per concert zegt niets over het aantal kaarten dat over de hele linie is verkocht. Dat is namelijk gestegen,

al vertoont die ontwikkeling een golfbeweging. In 2007 betaalden 1.093.351 concertgangers voor een concertticket in de in het onderzoek meegenomen poppodia. In 2008 steeg dit aantal naar 1.238.135, het hoogste punt in de afgelopen jaren. De daling zette daarna in, hoewel het aantal betalende concertbezoekers nooit onder het niveau van 2007 zakte. De golfbeweging in bezoekersaantallen maakt dat in 2012 en 2013 het niveau van topjaar 2008 bijna weer werd aangetikt.

Gratis groeit Een trend die in de gepresenteerde cijfers goed waarneembaar is, is dat het totale betalende concertbezoek licht stijgt. Tegelijk is er een daling waarneembaar van het betalende bezoek per concert. Ogenschijnlijk een direct resultaat van het gestegen to-

Clubavonden onder druk Hoewel Schlosser daar een punt heeft, blijkt uit de cijfers van de VNPF ook dat de markt zich na enkele crisisjaren lijkt te hebben gestabiliseerd. Bijna 18.000 optredens vonden in 2013 plaats op de planken van de Nederlandse podia, wat heeft geresulteerd in ruim 3,1 miljoen bezoeken. De cijfers zijn vergelijkbaar met de cijfers van 2012, waaruit de genoemde stabilisering blijkt. Toch ligt het podiumlandschap er volledig anders voor dan aan het begin van de meetperiode. Verantwoordelijk hiervoor is onder meer de terugloop in het bezoek van clubavonden. In 2007 was de gemiddelde publieke bezetting van een concert18

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Jaarcijfers_VNPF.indd 18

MELKWEG

MAART 2015

27-2-2015 14:40:00

ACHTERGROND

PARADISO

tale programma-aanbod op concertgebied, waarbij het publiek de uitgaven meer spreidt. Iets wat niet volledig als onderdeel in het onderzoek is opgenomen, maar wel opvallend is: het stijgende aantal gratis bezoeken. Deze cijfers zijn pas de laatste drie jaar door de VNPF gemeten, en focussen zich op bijvoorbeeld bezoekers op gastenlijsten, maar ook de bezoekersaantallen van gratis activiteiten die in de in de popzalen worden georganiseerd. Hierin is een fl inke groei te zien, van 372.037 personen in 2011 naar 513.073 in 2013.

Verschuiving De onderzoekscijfers zijn enkele procenten vertekend, aangezien er over 30 podia is gemeten die in de periode 2007-2013 actief waren. Uit die gezamenlijke cijfers is te stellen dat de lasten tussen 2007 en 2013 heel duidelijk zijn gestegen. “Deze periode kenmerkte zich door een economische recessie en de daarmee samenhangende dalende publieksinkomsten (horeca), dalende overheidsfi nanciering (subsidie) en stijgende lasten (huisvesting, personeel, programma). Dit terwijl de podia minder betalende bezoekers ontvingen en met name de clubavonden fl ink terugliepen”, aldus de VNPF. In de cijfers is te zien dat de kaartverkoop in 2013 37 procent van de inkomsten van de poppodia uitmaakte en het programma 35 procent van de uitgaven. Uit eind vorig jaar gepubliceerde VNPF-cijfers over alleen 2013, gemeten over 49 op dat moment aangesloten poppodia, blijkt dat de gezamenlijke omzet van die 49 poppodia bijna 100 miljoen euro bedroeg, waarbij kaartverkoop 35 procent

uitmaakt van de inkomsten en 34 procent van de uitgaven door het programma zijn opgesnoept. Het zijn slechts enkele procenten, maar het geeft aan dat zeker op het gebied van uitgaven de boel aardig verschuift.

Spagaat Bij de meeste VNPF-poppodia worden de personeels- en huisvestingslasten met name gedragen door horecaomzet en fi nanciering

gemeenten meekrijgen en dus een subsidiekorting zou kunnen betekenen. Dit terwijl wel van de podia verwacht wordt dat dergelijke initiatieven worden ontplooid om inkomsten te genereren. De inkomsten uit besloten verhuur zijn onder meer daardoor in de zeven gemeten jaren naar een dieptepunt gezakt (ook de economische crisis zal niet hebben meegeholpen). Op het gebied van horeca, een belangrijke inkomsten-

'Melkweg en Paradiso zouden niet hun huidige rol en bestaansrecht hebben als ze privé-eigenaren hadden' vanuit de overheid. Schlosser stelt in zijn betoog overigens dat dergelijke overheidsafhankelijkheid helemaal niet slecht hoeft te zijn. “Melkweg en Paradiso bestaan allebei al bijna 45 jaar, en deze podia zouden niet hun huidige rol en bestaansrecht hebben als ze privé-eigenaren hadden. Dan waren die gebouwen waarschijnlijk verkocht of als discotheek geëindigd.” Wie de op Eurosonic Noorderslag gepresenteerde cijfers bekijkt, ziet daarin ook de onmogelijke spagaat die veel poppodia soms in moeten nemen met betrekking tot die overheidssteun enerzijds en de bedrijfsvoering anderzijds. Alle bij de VNPF aangesloten poppodia zijn nonprofit instellingen, waarvan de meesten een ANBI-status (algemeen nut beogende instelling) hebben. Dat betekent dat bijvoorbeeld de verhuur van zaalruimte voor besloten (bedrijfs)feesten niet binnen de opdracht past die ze vanuit de diverse

bron (zie ook pagina 34 en 35), is ook een heel sterke trend waarneembaar. Zowel de inkomsten als uitgaven zijn aan het dalen, evenals de inkomsten van horeca per bezoeker.

Creatief ondernemerschap “Ondanks de recessie weten de poppodia zich vooralsnog fi nancieel goed staande te houden door creatief ondernemerschap te tonen, maar de VNPF waarschuwt dat de rek er uit is bij veel podia, en dat verder teruglopende inkomsten en stijgende lasten funest kunnen zijn. Bovendien zeggen financiële resultaten weinig over het behalen van de artistiek-inhoudelijke doelstellingen (zoals talentontwikkeling) die verder onder druk zijn komen te staan”, aldus de VNPF in een toelichting op de cijfers. Binnenkort verschijnt het volledige onderzoeksrapport over de stand van zaken van de Nederlandse poppodia. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Jaarcijfers_VNPF.indd 19

MAART 2015

27-2-2015 14:40:02

EB LIVE Festivalmonitor 2015 EB LIVE brengt dit jaar, in samenwerking met Denis Doeland van Rankingz, de social media-activiteit van het Nederlandse festivallandschap in kaart. We doen dit aan hand van de EB LIVE Festivalmonitor 2015.

oe scoren de individuele festivals, organisatoren, plaatsen en provincies op social media-gebied? Welke maanden vertonen pieken in activiteit? En welke organisatoren houden gedurende

het hele jaar de lijntjes met z’n achterban warm via de verschillende social mediaplatformen? Vanaf dit nummer kijken we elke twee maanden in EB LIVE naar de social media-activiteiten van alle grote

festivals in Nederland. Begin 2016 worden alle resultaten gebundeld in de EB LIVE Festivalmonitor-rapportage.

bereik wilt creëren op Facebook is een vriendenprofiel niet de handigste oplossing. Niet in de laatste plaats omdat je dan vastzit aan

de limiet van maximaal 5000 individuele volgers. Mijn advies is om zowel een fanpage als een evenementenpagina te hebben.”

pagina’s aanmelden en de relatief jonge doelgroep van deze festivals. Doeland: “Jongeren zijn nu eenmaal meer ‘digitally engaged’. En dat geldt meestal ook voor de community managers die verbonden zijn aan dancefestivals. Over het algemeen kun je stellen: hoe jonger het festival, hoe hoger de online aanwezigheid.”

Opvallend is de hoge notering van de Nederlandse folkformatie Rapalje. De Groningse groep gebruikt hun band-pagina om hun Rapalje Zomerfolk Festival te promoten. Doeland: “Ik was onder de indruk van hun cijfers! Grappig om te zien hoe populair een in Nederland relatief onbekende band buiten de landsgrenzen is.”

Facebook We trappen af met de Facebook-activiteiten van de Nederlandse festivals (gemeten gedurende medio januari tot 12 februari). Van de 685 onderzochte festivals en evenementen heeft 82% een actieve Facebook-pagina. De resterende 18% heeft een vriendenprofiel of een evenementenpagina aangemaakt of is niet actief op Facebook. Gemiddeld hebben alle festivals en evenementen 15.590 ‘vrienden’. Dit aantal groeit wekelijks met 0,51%. Er worden gemiddeld 0,27 posts geplaatst. 16,4% van de festivals en evenementen reageert binnen 27 uur op fan posts. Denis Doeland: “Opvallend is dat enkele festivals nog steeds gebruikmaken van een vriendenprofiel of enkel een evenementenpagina, dat is een pagina waarop je kunt laten weten wanneer een evenement plaatsvindt en waarop je kunt zien wie aanwezig zijn. Als je

Dance Het nieuwe festival 22fest komt met stip binnen in de lijst. Hun vriendenaantal groeit wekelijks met zo’n 10%. Ook de groei van de Facebook-pagina van De Vrienden van Amstel LIVE! is goed zichtbaar. Dancefestivals en -evenementen hebben de meeste fans. Dit heeft vooral te maken met de buitenlandse fans die zich voor deze

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Rankingz_festivals.indd 20

MAART 2015

27-2-2015 16:28:43

Engagement De engagementlijst wordt aangevoerd door Hard Bass en Vrienden van Amstel LIVE! Dit komt omdat beide evenementen onlangs hebben plaatsgevonden. Naar verwachting zullen de topposities in deze lijst steeds bezet

worden door evenementen die in die maand hebben plaatsgevonden. “Over het algemeen valt op dat festivals en evenementen veelal alleen aan het zenden zijn. Om het engagement te verbeteren, is het zaak om je als organisa-

tor te mengen in de gesprekken op je eigen Facebook-pagina en bijvoorbeeld comments van je volgers te liken. Het zou daarnaast goed voor de organische interactie zijn als je deelneemt aan discussies op andere pagina’s.”

Interactie De interactielijst wordt bezet door de kleinere festivals en evenementen. Zij hebben over het algemeen meer interactie met hun achterban. “Hoewel Facebook wel zorgt voor enige vertekening”, merkt Doeland op. “Hoe populairder je wordt, hoe meer je door Facebook wordt ‘afgeknepen’. Facebook probeert jouw eigen verdiende bereik aan jou te slijten, door aan te bieden het bereik tegen betaling te vergroten.” De meeste posts worden geplaatst door Muze Misse. Zij plaatsten bijna 4,5 posts per dag. Ruim twee keer zo veel als de overige festivals en evenementen. De Page Performance Index (PPI) is een combinatie van engagement en groei. De PPI-score is een indicatie van het succes van een pagina.

Up-to-date Staat jouw festival niet in de lijst? Of zijn de gegevens niet compleet? Laat het ons weten door een mailtje te sturen naar redactie@entertainmentbusiness.nl. We zullen dan ons best doen om jouw festival of evenement mee te nemen bij de volgende analyse. Op entertainmentbusiness.nl vind je meer informatie en de actuele cijfers.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Rankingz_festivals.indd 21

MAART 2015

27-2-2015 16:28:45

MICHIEL VAN ELK / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

Veronica TV organiseert eigen festival V-land Nederland krijgt er dit jaar een nieuw festival bij. Veronica TV en eventorganisator #MelRoy organiseren op zaterdag 9 mei de eerste editie van V-land The Ride Of Your Life in attractiepark Walibi Holland. Michiel van Elk, productmanager van V-land: “Wij gaan zorgen voor het wauw-effect.” DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

ok in 2015 heeft het publiek weer keuze uit een heel erg groot aanbod aan festivals. Groot, klein, niche, specialistisch - alles komt voorbij. Dat de rek er nog niet uit lijkt te zijn, bewijst Veronica TV. De broadcaster heeft namelijk grootse plannen voor de evenementenarena: een eigen festival. Op 9 mei kunnen bezoekers op verschillende stages verspreid in het attractiepark Walibi Holland genieten van een breed muzikaal spectrum. Van eclectisch, house, techhouse, deephouse, hiphop, rock, pop tot hits van vroeger. Daarnaast is een belang-

rijke rol weggelegd voor humor, avontuur en fi lm. Productmanager V-land Michiel van Elk geeft tekst en uitleg. Veronica is geen onbekende naam als het om festivals gaat. “Dat klopt, in het verleden gingen we met verschillende festivals zogeheten mediapartnerships aan. Dat gebeurde bijvoorbeeld met Extrema Outdoor en Neonsplash. Veronica verkoopt dan een gedeelte van hun tickets en helpt mee aan de branding van het evenement. Daarvoor zetten wij natuurlijk alle beschikbare media in om dit succesvol te laten verlopen.

een festival te organiseren. Dus ja, dit is een logische stap.” Maar ‘een logische stap’ kan niet de enige reden zijn waarom een tv-zender een festival organiseert. “Wij proberen verschillende contactmomenten te zoeken met onze doelgroep. De voor de hand liggende is dat je tussen zes en half een naar Veronica kunt kijken naar een programmering waar voor elk wat wils is. Daarnaast is het goed om een bepaalde merkbeleving in het land te brengen. Met een festival denken we een ludieke en leuke manier te hebben gevonden om op een an-

'V-land moet binnen een paar jaar een begrip zijn in festivalland' Ook was het merk Veronica natuurlijk op een bijzondere manier aanwezig op die festivals. Vorig jaar hebben wij bijvoorbeeld een pop-up stage geïntroduceerd. Hier draaiden verschillende dj’s voor een kleine groep bezoekers.”

DE EERSTE EDITIE VAN HET V-LAND FESTIVAL HEEFT EEN CAPACITEIT VAN 18.000 BEZOEKERS. 22

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Veronica-festival.indd 22

Een eigen festival is dus een logisch vervolg? “Door de ticketverkoop zijn we veel te weten gekomen over de bezoeker. Als je de positionering van Veronica daarnaast legt, zie je dat het bijna een-op-een dezelfde doelgroep is. Na al de succesvolle mediapartnerships is het idee geboren om zelf

dere manier in aanraking te komen met onze doelgroep.” Is V-land dan een promotietool of een potentiële nieuwe festivaltak? “Het is weliswaar specifiek voor Veronica, maar we zouden liegen als we hier zeggen dat er geen commercieel belang is. We zijn onderdeel van Sanoma en die organiseren al jaren events als de Libelle Zomerweken. Zusterbedrijf SBS6 heeft destijds het Grote Sinterklaasfeest georganiseerd. We begeven ons als organisatie dus niet op heel onbekend terrein. Wel nieuw is voor deze specifieke doelgroep iets te organiseren.”

MAART 2015

27-2-2015 16:34:25

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////// INTERVIEW FOTOCREDITS: SBS / ELVIN

MICHIEL VAN ELK

Het muzikale aanbod op het festival is heel breed. “Onderzoek wijst uit dat de muzieksmaak van het Veronica-publiek heel divers is. EDM doet het goed, maar rock, house, urban en pop scoren ook hoog. Je kunt ons qua programmering goed vergelijken met Lowlands en Festyland. Daar zie je ’s avonds veel elektronisch terugkomen en overdag meer live acts. Het is natuurlijk voor een bezoeker niet vreemd om meerdere muziekstijlen op een festival tegen te komen.” Aangevuld met comedy en fi lm? “Het idee is om een comedy stage en een fi lmzaal te hebben. Walibi heeft een 5D Experience. Dat is een theater en een fi lmzaal. In eerstgenoemde komt een comedy stage waar vijf tot acht stand-up comedians in vijftien minuten hun ding doen. We zijn op dit moment in onderhandeling en ik kan helaas nog geen namen noemen. Daarnaast is het thema fi lm ook onderdeel van de complete V-land-belevenis.” Is er een speciale reden waarvoor er gekozen is voor Walibi Holland? “Het publiek kan niet enkel de zes stages bezoeken, maar ook gebruikmaken van alle attracties. Het hoofpodium staat op de plek van de houten achtbaan, De Robin Hood.

Daar is gedurende de dag plaats voor zo’n vier à vijfduizend bezoekers. Tijdens de concerten blijft deze gewoon open. Een unieke setting.” Hoeveel mensen verwachten jullie? “We hebben de mogelijkheid om over de gehele dag 18.000 man te verwelkomen. Het is lastig om nu al te zeggen hoeveel dat er uiteindelijk worden. Natuurlijk hebben we wel het streven om uitverkocht te raken. Als ik harde cijfers moet noemen, dan durf ik te zeggen dat we tevreden zijn als de eerste editie door 10.000 man wordt bezocht. Dat gezegd hebbende, doen wij er natuurlijk alles aan om 18.000 mensen naar V-land te krijgen.” Hoe gaan jullie die bereiken? “We zetten sowieso televisie en het eigen digitale netwerk in. Je moet denken aan nieuwsbrieven, sociale media, website en outdoor. Daarnaast komen er spots op 538 en zijn we binnen het Sanoma-netwerk aan het kijken hoe we de festivalbezoeker het beste kunnen bereiken. En natuurlijk de pr via persberichten.” Wie zijn jullie concurrenten? “Moeilijke vraag. Drie weken later wordt het dj-event Flying Dutch georganiseerd. Waar

Veronica overigens partner van is. Je houdt binnen de programmering dus rekening met die line-up. Dat is de manier waarop je kunt zorgen dat V-land complementair is aan andere events.” Kijken jullie al over de eerste editie heen? “Jazeker. Het is de bedoeling dat V-land binnen een paar jaar een begrip is in festivalland. Het is niet zo dat dit een eenmalig experiment is. Wij hebben een langetermijnvisie. Ook als de eerste editie niet uitverkoopt. Vanuit Veronica hebben we twee à drie jaar gehad om dit succesvol te maken. Het vertrouwen in de organisatie is er. De ambitie is dat V-land een festival gaat worden waar bezoekers naar uitkijken en rekening mee houden.” ◾

De line-up V-land werkt met zes verschillende podia: mainstage, house stage, hiphop haciënda, eclectic president stage, techhouse/ deephouse stage en de terug naar toen stage. Hier zijn onder meer Chef’Special, The Partysquad & Buraka Som Sistema, Tom Trago, Broerderliefde, The Flexican & Sef, Handsome Poets en Typhoon te zien. » Meer informatie over het festival is te vinden op www.v-landfestival.nl

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Veronica-festival.indd 23

MAART 2015

27-2-2015 16:34:31

SPORT

AMPCO FLASHLIGHT

EB201502_advertenties1.indd 24

27-2-2015 15:23:29

INTERVIEW

CIRQUE DU SOLEIL

‘In Quidam komt alles perfect samen’ De aantrekkingskracht van Cirque du Soleil zit ‘m volgens creative director Michael Smith in de combinatie van theater, acrobatiek en spektakel. Het rondtrekkende circus deed Rotterdam aan met de voorstelling Quidam. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

irque du Soleil is al twee decennia een bekende naam als het gaat om live entertainment. Het Canadese circusbedrijf werd in 1984 opgericht door de twee voormalige straatartiesten Guy Laliberté and Gilles Ste-Croix. 31 jaar later is Cirque du Soleil uitgegroeid tot de grootste theaterproducent van de wereld. Naast zogeheten resident shows in bijvoorbeeld Las Vegas reizen er ook verschillende voorstellingen de wereld over. In maart maakte het Nederlandse publiek kennis met het spektakel Quidam, dat al sinds april 1996 de wereld overgaat. De cijfers zijn indrukwekkend. Het rondtrekkende circus telt 88 man en 17 nationaliteiten. Per voorstelling staan 45 man op het podium. De rest is verantwoordelijk voor onder meer stagemanagement, coaching van de artiesten en catering.

Geen herhalingsoefening Hoewel Quidam al negentien jaar te zien is, gaat het niet om een routinevoorstelling, aldus creative director Michael Smith. Hij is een vaste waarde als het om Cirque de Soleil gaat. Zo werkte hij de afgelopen tien jaar aan zes verschillende shows. Zijn favoriet? Quidam. “Alles - muziek, acrobatiek en productie - komt hier op een perfecte manier samen. Daarnaast is deze voorstelling meer theater dan de andere producties die we doen. Dat zie je terug in het feit dat het publiek niet constant klapt of joelt. De toeschouwer wordt meegezogen. Emotie speelt een belangrijke rol. Quidam anno 2015 is geen snelle herhalingsoefening; het verhaal is hetzelfde, maar de show is van deze tijd.”

langere tijd te zien in Amerika. In Las Vegas bijvoorbeeld trekken de acht shows van Cirque, waaronder een rond Michael Jackson, iedere dag volle zalen. Plannen voor een soortgelijke vaste stek in Europa zijn er niet. “Daar wordt al jaren over gepraat, maar

'Quidam anno 2015 is geen snelle herhalingsoefening; de show is helemaal van deze tijd' het is nog geen realiteit geworden. Ik denk dat het moeilijk is. Europa is een compleet andere markt dan Amerika. Hier zijn bezoekers bijvoorbeeld minder voorspelbaar. Daarnaast hebben we jaarlijks voorstellingen in The Royal Albert Hall in Londen. Zijn die dan nog wel interessant? Als laatste is het

natuurlijk de investering. Je hebt het over minstens 150 miljoen dollar opstartkosten om een dergelijke resident show te creëren. Als dat is gedaan moet er een theater worden gebouwd dat deze visie tot werkelijkheid weet te brengen.”

Pandora Cirque du Soleil is op dit moment druk in de voorbereidende fase voor een show rondom de sciencefictionfi lm Avatar. Deze moet medio november langs grote arena’s trekken. Voor de productie die de werknaam Pandora heeft, wordt samengewerkt met de bedenker en regisseur van de fi lm, James Cameron. Met deze show wordt weer een nieuw publiek aangetrokken. Een jonger publiek. Dat is essentieel zegt Smith. “Ons publiek wordt ouder en daarom is het belangrijk dat Cirque du Soleil ook jongeren aantrekt. Daar is al een stap mee gezet door een productie als Michael Jackson: One te maken.” Het is nog niet bekend of Pandora de Benelux aandoet. Quidam was vijf keer te zien in Ahoy tussen 27 februari en 1 maart. ◾

Vaste plek in Europa? Wereldwijd zijn er dit jaar 18 Cirque du Soleil-shows te zien. Naast acht rondtrekkende producties zijn er tien voor een

HET CIRQUE DU SOLEIL-SPEKTAKEL QUIDAM GAAT AL SINDS APRIL 1996 DE WERELD OVER.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Cirque_du_Soleil.indd 25

MAART 2015

27-2-2015 16:35:37

JEROEN TIELENS / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////////

‘Theater Amsterdam is meer dan enkel Anne’ Theater Amsterdam opende in mei 2014 zijn deuren. De opening viel samen met de wereldpremière van de voorstelling Anne. Acht maanden later kijkt producent Imagine Nation terug op een roerige periode, die in het teken stond van succes en uitbreiding. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

an ‘t IJ net buiten het centrum van Amsterdam in de Westelijke Houthavens ligt Theater Amsterdam. Het is het enige theater in de hoofdstad waar voorstellingen voor een langere tijd kunnen worden vertoond. Met 4.200 m² en plaats voor 1.100 bezoekers laat het theater een indrukwekkend eerste visitekaartje achter met Anne, een voorstelling over het Joodse meisje dat in de Tweede Wereldoorlog een dagboek bijhield. Het doel was om een grootse en integere productie neer te zetten. Hiervoor schakelde het Anne Frank Fonds producent Imagine Nation in. In 2013 werd Theater Amsterdam gebouwd. Een vaste stek was nodig, want een theatervoorstelling met de omvang en ambities van Anne kan on mogelijk rondtoeren. Zo wordt er bijvoorbeeld gewerkt met draaiende decorstukken en zijn er grote projectieschermen. Vijf keer in de week, van donderdagavond

tot en met zondagavond, is Anne te zien in Theater Amsterdam. Jeroen Tielens, directeur Imagine Nation Nederland, noemt Anne ‘een bijzondere ervaring’. “We hebben een integer verhaal gemaakt dat groots is neergezet. Zo wordt er gewerkt met een bewegend decor, waardoor het publiek nog sterker de voorstelling wordt ingezogen. Het is de bedoeling iedereen een indrukwekkende ervaring mee te geven en mee te nemen in de emotie.” Over aandacht heeft de voorstelling niets te klagen. Acht maanden na de première loopt de kaartverkoop nog steeds door. “De bezettingsgraad is goed. De weekendvoorstellingen zijn iedere keer zo goed als uitverkocht. De rest van de dagen zijn er iets minder bezoekers, maar je praat dan over absoluut acceptabele aantallen.” Bijzonder is dat de Nederlandse theatervoorstelling zich niet enkel op lokaal publiek richt. “Op een gemiddelde avond bestaat tien procent

THEATER AMSTERDAM.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Imagine_Nation_Nederland.indd 26

van het publiek uit buitenlanders die op bezoek zijn in Amsterdam. Ook zij kunnen Anne probleemloos volgen; er is namelijk een meertalig vertaalsysteem ontworpen. Bezoekers die geen Nederlands verstaan, kunnen bij het kopen van een ticket kosteloos een tablet reserveren. Hierop zijn gedurende de voorstelling de ondertitels in zeven talen te zien. Tevens is er audio in twee verschillende talen. Ook is de voorstelling zeer toegankelijk voor doven en slechthorenden.”

Exploitatie Dat Theater Amsterdam enkel gebruikt wordt door de cast en crew van Anne is een misvatting. Een die Tielens graag rechtzet. “Mensen hebben de perceptie dat in Theater Amsterdam enkel Anne te zien is. Dat klopt niet. Van donderdag tot en met zondag is de theatervoorstelling hier te zien. In de dagen dat er niet gespeeld wordt, is het theater te huur voor bijvoorbeeld seminars, presentaties en dagcongressen. Zoals je begrijpt, zijn er in Amsterdam heel veel keuzes op dat gebied. We moeten onze plek binnen dat aanbod nog veroveren. Er zijn goede kaarten. Ik noem een high-tech omgeving, technische mogelijkheden, goede bereikbaarheid en genoeg parkeerplaatsen. Op dit moment hebben we iedere week wel twee zakelijke events.” Theater Amsterdam heeft echter nog meer pijlen op zijn boog. Begin dit jaar is het begonnen met fi lmvertoningen. Zo was in januari, tijdens International Holocaust Memorial Day, de CNNdocumentaire The Voices Of Auschwitz te zien. In aanloop naar Bevrijdingsdag gaat

MAART 2015

27-2-2015 15:17:07

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////// INTERVIEW

AFFICHE VAN DE THEATERVOORSTELLING ANNE.

Theater Amsterdam periodiek ook andere fi lms en documentaires uitzenden. Ook worden er grote fi lmpremières op de locatie georganiseerd. De mogelijke exploitatie

JEROEN TIELENS, DIRECTEUR NEDERLAND IMAGINE NATION.

den: het publiek een onvergetelijke indruk meegeven. Het bedrijf laat op dit moment een theater bouwen. De ambitie om een vastgoedtak aan het bedrijf toe te voegen is

'Het is de bedoeling iedereen een indrukwekkende ervaring mee te geven en mee te nemen in de emotie' gaat echter nog een stap verder. “Wij spreken met verschillende partijen om van Theater Amsterdam ook een unieke concertvenue te maken. De locatie leent zich uitstekend voor intieme optredens.”

er echter niet. “Beslist niet. Wij bedenken innovatieve stukken die groots in opzet zijn. Dan heb je een eigen vaste plek nodig. Het is zeker niet zo dat we ineens ook een vastgoedonderneming worden.”

Internationaal

Ambities

Door het onderwerp en de productiewaarden is Anne ook in het buitenland niet onopgemerkt gebleven. “We hebben veel aandacht gekregen in internationale kranten en op televisie. Er hing zelfs op het bekende Times Square in New York een billboard. Dat heeft ervoor gezorgd dat wij op de radar van verschillende fi lmbedrijven en rechthebbenden zijn gekomen. Via een bevriende relatie heeft de studio Lionsgate contact met ons opgenomen. Een week later kwamen de taxi’s voorrijden en zagen zij de voorstelling. Lionsgate was onder de indruk en daar zijn gesprekken uit voortgekomen. Het fi lmbedrijf zocht een partner om hun succesvolle ip The Hunger Games naar het toneel te brengen. Dat zijn wij geworden. In 2016 gaat The Hunger Games in Londen in première.” Voor dit project gebruikt Imagine Nation dezelfde blauwdruk als die van Anne. Met andere woor-

De producent wil primair in eigen land groeien, maar ook in Amerika, Engeland en Duitsland. Markten waar zij nu al actief zijn. Tielens voegt daar ook Japan en China aan toe. “Daar komt ook veel interesse vandaan. In die regio’s willen we

aanwezig zijn. Het liefst met eigen theaters en voorstellingen. The Hunger Games is daar een goed voorbeeld van.” Het ‘simpelweg’ doorvertalen van Anne naar een andere taal past wel en tegelijkertijd niet bij de internationale ambities. “Wij beheren Anne niet, dat doet het Anne Frank Fonds. Er is hier dus geen zeggenschap over waar de theatervoorstelling in de toekomst nog meer te zien is. Mochten er geïnteresseerde partijen zich melden bij het fonds, dan schakelen zij wel met ons om te kijken of we dat kunnen realiseren.” “Hoe lang de productie in Theater Amsterdam te zien blijft? Dat is moeilijk te beantwoorden. Wij vinden dat zo veel mogelijk mensen Anne moeten zien. En dan niet omdat het goed is voor ons. Heel Nederland stoeit met vraagstukken als ‘hoe houden we de gedachte aan de Tweede Wereldoorlog levend?’ en ‘hoe bereiken we de jongere generatie?’ Dit toneelstuk speelt daar een belangrijke rol in. Ik hoop dat we dit nog lang mogen doen.” ◾

ANNE MOET BIJ HET PUBLIEK EEN ONVERGETELIJKE INDRUK ACHTERLATEN.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Imagine_Nation_Nederland.indd 27

MAART 2015

27-2-2015 15:17:12

HEADLINERS OP FESTIVALS

De headliners zijn niet meer het belangrijkste

Het is geen geheim dat artiesten om de teruglopende muziekverkoop op te vangen de gages voor een live-optreden omhoog hebben bijgesteld. Lange tijd was het de vraag waar het plafond lag. Nu is de markt aan het bewegen en lijkt dat plafond in ieder geval niet altijd meer van glas. DOOR: EDGAR KRUIZE

“

e willen een festival maken met zo min mogelijk headliners, en mensen uitdagen dingen te bekijken die ze niet kennen.” Vincent Reinders, oprichter van 22tracks was heel helder bij de presentatie van het nieuwe 22fest, 18 juli in het Diemerbos. Natuurlijk mikt het muziekontdekkingsplatform 22tracks van zichzelf al op het ontdekken van nieuwe muziek, maar het is redelijk uniek dat een nieuw festival zichzelf op de kaart zet zonder daarbij een band of dj te boeken die publiek op de been krijgt. 22fest gaat hier-

EB201502_Headliners.indd 28

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

bij volledig van de kracht van het ‘merk’ 22tracks uit. Nu is 22fest nieuw en richt het zich op een relatief klein (tot 4000 man) publiek, maar het is een teken aan de wand dat er niet altijd meer topnamen (en daaraan gekoppeld topgages) nodig zijn om iets van de grond te krijgen.

Keihard afgerekend Op festivals en evenementen in het topsegment ligt dat toch anders. De meeste succesvolle festivals bieden een ervaring’. Organisatoren komen er ‘totaal niet meer mee weg als ze geen toegevoegde waarde bieden naast de line-up. Het publiek is verwend geraakt en weet dondersgoed waarvoor ze wel of geen geld over hebben. Al verwachten ze zeker in het topsegment óók de grote namen. Lowlands is al jaren bij uitstek een festival waarbij de sfeer van het allergrootste belang is. “Je bent altijd zo goed als je laatste editie”, aldus Lowlands-directeur Eric van Eerdenburg. “Natuurlijk gaat het bij Lowlands deels ook om de sfeer en de ambiance. Voor een heel belangrijk

deel zelfs. Maar als je daarnaast niet de best mogelijke line-up neerzet die je als festival kan neerzetten, word je daar keihard op afgerekend en is het snel gedaan met het vroege uitverkopen.” Die kentering was bij de 2014-editie al enigszins waarneembaar. Het festival verkocht uit, maar niet meer zo snel als voorgaande jaren. Voor dit jaar is een ‘ongewone headliner’ aangekondigd en wordt het terrein op de schop gegooid.

Focus verleggen Ook de Mega Piratenfestijnen gaan vooral op sfeer zitten, maar kunnen niet zonder headliners, aldus organisator Eddie Mensink. “Het is ontegenzeggelijk zo dat de sfeer uniek is en dat die veel mensen trekt op het moment dat ze horen dat er weer een Mega Piratenfestijn in de buurt

'Door zo veel geld te vragen, verliezen de dj’s plekken om op te treden' is. Maar de mensen komen óók omdat ze weten dat ze op één avond het allerbeste op Nederlandstalig gebied langs kunnen zien komen en dat ze alleen maar hits om de oren krijgen. Haal je dat element er uit omdat je denkt dat het publiek ook wel komt met minder hits of minder artiesten die ze

MAART 2015

27-2-2015 15:22:21

ACHTERGROND

FESTIVALS GAAN STEEDS MINDER INZETTEN OP GROTE HEADLINERS

willen zien, dan ben je in heel rap tempo je eigen graf aan het graven.” In het Nederlandse segment liggen de gages van de optredende artiesten natuurlijk op een ander niveau dan op grote festivals met internationale namen. Daar zijn de ticketprijzen echter ook naar. In de rocken pophoek zijn er wereldwijd een aantal onmiskenbare headliners. Die slokken het gros van de gages binnen. Dat laatste maakt dat een Brits instituut als Glastonbury al een paar jaar langzaam maar zeker de focus verlegt. Het festival verkeert in de gelukkige omstandigheid dat het ook de headliners relatief karig betaalt. “Men wil hier gewoon spelen, dan kan ik afdingen op de gage”, aldus organisator Michael Eavis, die echter wel stelt dat de headliners aan het opraken zijn. “Grote namen in de categorie Springsteen, of U2, die hebben we vrijwel allemaal al eens gehad. Binnen nu en drie à vier jaar zijn voor ons de absolute headliners op. Als festival schuiven we nu naar een situatie waarbinnen de headliners niet meer het belangrijkste verhaal zijn. Zodat mensen nog steeds een fantastisch weekend krijgen waar ze bij willen zijn, ook als de namen op het hoofdpodium minder groot zijn.”

hebben, voor de 2014-editie een programmabudget had van 6 tot 8 miljoen euro, waarvan de headliners (Rolling Stones, Metallica, Arcade Fire, Arctic Monkeys, Editors en John Mayer) goed waren voor ongeveer de helft van de gages. Het festival verkocht er echter in no-time op uit dus de investering betaalde zichzelf terug. In de dancewereld groeien de gages dusdanig dat dit laatste nog maar de vraag is. Hierbinnen gaan ook de subtoppers in de

'Binnen nu en drie à vier jaar zijn de absolute headliners op'

Iets anders verzinnen NRC Handelsblad stelde vorig jaar dat Pinkpop, een festival dat het nog steeds meer van headliners dan van beleving moet

vaart der volkeren mee en daar wordt de boel ongezond. Duncan Stutterheim van ID&T/SFX wond zich hier tijdens zijn keynote speech op Eurosonic Noorderslag over op. “We werkten nooit met headliners op festivals. Nu eisen dj’s dat ze headliners worden. Een 23-jarige dj met veel hits wilde niet komen naar Mysteryland als hij geen headliner kon worden. Dat is ziek. Als dat niet verandert, gaat de industrie kapot”, zo gaf hij aan, en hij ziet daarbij de kentering ontstaan waarbij festivals óf niet meer georganiseerd kunnen worden óf voor een andere benadering kiezen. “Jonge organisatoren worden gedwongen iets anders te doen. Toen wij met ID&T begonnen wilden we ook Fatboy Slim en The Chemical Brothers. Dat kon niet en dus moesten we iets anders verzinnen. Dat ga je meer zien

in de toekomst, toegangsprijzen zullen dan ook omlaag gaan. Door zo veel geld te vragen, verliezen de dj’s plekken om op te treden. Het festival GlobalGathering in Engeland gaat om die reden dit jaar niet door en de editie volgend jaar is zonder edm-dj’s.”

Andere koek In het geval Mysteryland wil ID&T er ook zeker niet in meegaan, aldus Stutterheim bij de presentatie van Mysteryland 2015. Dat festival moet blijven leunen op de beleving en door actief samen te werken met diverse partijen moeten daar ook mooie namen bij komen op het affiche. “Q-dance heeft daar minder last van en heeft altijd al de beste line-up. Wij hebben daar altijd al de balans in moeten vinden en kunnen helaas niet altijd meebieden om de grote namen binnen te halen. Vandaar dat wij heel actief de samenwerkingen zoeken, bijvoorbeeld met Spinnin’ Records en Hyte, die hun achterban meenemen. Dergelijke samenwerkingen met labels en bekende bevriende partijen hopen we de komende jaren te behouden, zodat we niet afhankelijk worden van grote namen. Daar kunnen we het niet mee doen namelijk. Een festival als dit moet het hebben van creativiteit en de leuke, kleine dingen op het terrein. Zodat mensen naar huis gaan en zeggen ‘ja, dit was echt andere koek.’ Ik ben ervan overtuigd dat je je op die manier kunt onderscheiden en overleven.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Headliners.indd 29

MAART 2015

27-2-2015 15:22:22

DUTCH LIVE ENTERTAINMENT PRODUCTION AWARDS /////////////////////////////////////

VRIENDEN VAN AMSTEL LIVE!

SENSATION ‘WELCOME TO THE PLEASUREDOME’

Dutch Live Entertainment Production Awards 2015 Op maandag 13 april vindt de eerste editie plaats van de Dutch Live Entertainment Production Awards. Tijdens een feestelijk evenement in De Hallen Studio’s in Amsterdam worden awards uitgereikt aan bedrijven en personen binnen de live entertainmentindustrie die zich in het afgelopen jaar hebben onderscheiden door hun producties, service en creativiteit.

e laatste decennia is de live entertainmentindustrie uitgegroeid tot een volwassen markt. Belangrijk is om deze markt een warm hart toe te dragen, te stimuleren en te versterken, zodat deze nog decennia zal blijven bestaan. Reden genoeg om de vakprofessionals die binnen de live entertainmentindustrie een belangrijke en bijzondere prestatie hebben neergezet in het zonnetje te zetten. Zij zullen op maandagavond 13 april geëerd en beloond worden voor hun harde werk met een award: de Dutch Live Entertainment Production Award. Bovendien is deze awardshow de perfecte gelegenheid om als vakprofessionals bij elkaar te komen en het succes ‘samen’ te vieren en te netwerken binnen de live entertainmentindustrie. De organisatie is in handen van de Stichting Dutch Live Entertainment Production Awards in samenwerking met de Vereniging Van EvenementenMakers (VVEM). We hopen u graag te mogen verwelkomen op 13 april! 30

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Dutch_Live_Entertainment_Awards.indd 30

And the nominees are… De afgelopen weken konden mensen of bedrijven worden genomineerd die zich in het afgelopen jaar hebben onderscheiden door hun producties, service en creativiteit. En dat is massaal gedaan! Er konden nominaties worden uitgebracht in acht categorieën. De uiteindelijke lijst ziet er als volgt uit. Favourite Rental Company » Ampco Flashlight Rental » Rent-All » Triple Showtechniek Favourite Service Company » All Areas Rental & Sales » Airworks » Traffic Support » LOC7000 » MTD Favourite Production Company » The Production Factory » Backbone International

» Sightline Productions » Stage Entertainment

» Gert-Jan Schreuder » Jeroen ten Brinke

Favourite Venue » Ahoy Rotterdam » Ziggo Dome » Westergasfabriek

Production of the Year » Vrienden van Amstel LIVE! » The Passion » Sensation ‘Welcome to the Pleasuredome’

Favourite Person » Marielle Hollander » Hans van Amerongen » Mike Duijndam

Special Achievement Award » Wordt op maandag 13 april bekendgemaakt

Favourite Creative Person » Sander den Otter

MAART 2015

27-2-2015 17:17:19

/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / /////////////////////////////////// ACHTERGROND

’

THE PASSION

Even voorstellen: de jury De juryleden van de Dutch Live Entertainment Production Awards hebben allen hun sporen verdiend in de live entertainmentindustrie. We stellen ze graag aan u voor. Joost Carlier Joost Carlier zit al ruim 50 jaar in het vak. Als oprichter van LOC7000 heeft hij bijna alle bedrijven in de branche zien komen en gaan. Hij volgt de ontwikkelingen nog steeds met meer dan buitengewone belangstelling. Jacqueline Vizee Jacqueline Vizee was de afgelopen jaren partner bij Backbone International, een technisch productiebureau. Aangezien Vizee meer een allround producer is, is besloten de twee bedrijven los te koppelen zodat Backbone zich volop kan richten op technische producties en Vizee zich op het produceren van evenementen en festivals. Henk Schuit Henk Schuit heeft twintig jaar ervaring in de ticketing business en is vertrouwd met alle aspecten van ticketing. Voor zijn benoeming als Managing Director bij CTS Eventim Nederland (voorheen See Tickets Nederland), was Schuit werkzaam bij de Nederlandse Staatsloterij als Manager Ticket Box. Voordat hij in de ticketingmarkt stapte, was Schuit actief in de muziek business, waar hij marketing- en communicatiemanager was bij het platenlabel Provogue. Annejorie Hegge Freelance event- en projectmanager Annejorie Hegge is eigenaar van Jorganize. Eerder was ze werkzaam bij onder meer de Nationale Theaterkassa en als uitvoerend producent bij Rocket Produkties. Herman Braakman Herman Braakman is producer van onder andere de Vrienden Van Amstel LIVE! Hij vindt het belangrijk dat de bedrijven die op de achtergrond al die mooie shows en events verzorgen ook eens onder de aandacht komen,

Het laatste nieuws Meer informatie? Op www.dlep-awards.nl vindt u nieuws over bijvoorbeeld het programma, de gasten en de genomineerden. Het laatste live nieuws automatisch in uw mailbox? Meld u dan aan voor de gratis EB LIVE-nieuwsbrief op www.entertainmentbusiness.nl/ aanmelden-gratis-nieuwsbrief.

The place to be: De Hallen De uitreiking van de Dutch Live Entertainment Production Awards vindt plaats in De Hallen, een voormalige en geheel gerenoveerde tramremise in Amsterdam-West. De Hallen Studio’s zijn gelegen in Amsterdam West, vlak bij het centrum, tussen de Kinkerstraat, het Bellamyplein, de Tollensstraat en de ten Katemarkt. De Hallen Studio’s zijn uitstekend bereikbaar. Auto Vanaf de ring Amsterdam is het circa acht minuten rijden naar De Hallen Studio’s. Wanneer u Bellamyplein aanhoudt, wordt u naar de ingang van de parkeergarage geleid. Openbaar vervoer De Hallen Studio’s zijn te bereiken via tram 3, 7, 12 en 17 (lijn 7 vanaf Leidseplein; lijn 17 vanaf Centraal Station). Trams stoppen op halte Bilderdijkstraat, Kinkerstraat, Ten Katemarkt. Rondvaartboten Er zijn diverse rondvaartboten die bij de Bilderdijkgracht aan kunnen leggen, waarna u binnen drie minuten bij De Hallen Studio’s bent.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Dutch_Live_Entertainment_Awards.indd 31

MAART 2015

27-2-2015 17:17:21

In ACTIVETICKETS vind je

Groot, klein, simpel, complex,

Nu en in de toekomst de beste

het DNA van ruim honderd

continue of een extreme piek;

software maken. Dat is wat ons

podia, festivals, bioscopen en

ACTIVETICKETS past bij elke

al meer dan 15 jaar beweegt bij

evenementen. In 2014 verkochten

organisatie die maximale controle

ACTIVETICKETS.

deze organisaties gezamenlijk

over zijn kaartverkoop wenst.

bijna 6,5 miljoen tickets.

PRESSURE PROOF

MODULAIR

ACTIVETICKETS.COM AT-2015002_adv_04.indd 1 EB201502_advertenties2.indd 32

SLIMME DATABASE

24/7 SUPPORT

YOUR TICKET TO THE FUTURE! 24/02/15 18:00 27-2-2015 15:23:34

SPECIAL

CATERING

estivals willen natuurlijk het liefst dat hun evenement uitverkocht raakt, want daarmee is het maximale gehaald uit de ticketinkomsten. Minstens zo belangrijk voor een festival is de drankomzet. Food & beverage kan uitbesteed worden bij verschillende cateringpartijen of evenementenuitzendbureaus, die vanwege hun specialisatie weten hoe het maximale uit de omzet van drank en voedsel kan worden gehaald. 37 39 41 43 45

Drinx Evenementen Catering LOC7000 Pro-Drinks MJR TOM Eventure

EB201502_Cover_catering.indd 33

27-2-2015 11:42:25

Horeca als omzetmaker

Het clubcircuit en de festivalwereld liggen zowel organisatorisch als wat betreft schaalgrootte ver uiteen. Er zijn echter overeenkomsten en een daarvan is dat de ticketprijzen ruwweg de kosten opbrengen om het programma neer te zetten en (een deel van) de winst moet komen uit wat de bezoekers ter plekke consumeren. DOOR: EDGAR KRUIZE

‘

at kost een biertje?’ Tijdens de jaarlijkse Pinkpop-pers conferentie in Paradiso is het al jaren dé vraag die als een van de eerste vanuit de menigte op Jan Smeets wordt afgevuurd na de bekendmaking van het programma. Hoewel die prijs onder druk staat, gaat het festival er prat op dat deze niet zo hard meestijgt als de inkoopprijs. Het feit dat het publiek er steevast als eerste naar vraagt, kun je triviaal noemen. Maar ook bij festivals zonder persconferentie valt op dat de bierprijs (en in het kielzog de consumptieprijzen in het algemeen) een onderwerp is van verhitte discussies. Het geeft boven alles aan dat het leeft en dat publiek vooraf wil weten waar het aan

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_catering.indd 34

toe is. Andersom is het voor de evenement houders en cateraars van belang om goed in de gaten te houden wat reële prijzen zijn. Want horeca is een van de financiële kurken waar evenementen op drijven.

zijn voor de bedrijfsvoering. Waar die inkomsten in 2007 nog 33 procent uitmaakte van het totaal aantal inkomsten, was dat in 2013 nog maar 27 procent. Met 100 als indexcijfer voor ‘nulpunt’ 2007, is het index-

Dalende uitgaven

'De inkomsten zijn in de afgelopen jaren anders geworden'

En dat geldt zowel voor grote evenementen als de (kleinere) popzalen. De cijfers van de VNPF over de periode 2007-2013 (zie ook pagina 18 en 19) liegen er niet om. In deze periode is er relatief weinig veranderd in het percentage van de ticketinkomsten dat wordt gebruikt om de programmakosten te dekken. Dit is nog altijd het overgrote deel. Dat betekent dat inkomsten uit de horeca voor een groot deel verantwoordelijk

cijfer in 2013 96. De inkomsten en uitgaven van horeca opgesplitst laten een meer genuanceerd beeld zien. Voor 2007 (indexcijfer 100) kan gesteld worden dat de uitgaven aan horeca op indexcijfer 91 ligt, de inkom-

MAART 2015

27-2-2015 15:22:34

SPECIAL

CATERING

sten op 94 en de inkomsten per bezoeker op 86 liggen. De inkomsten per bezoeker dalen dus harder dan de totale inkomsten, die deels geremd worden door het aantal concertbezoekers. Het lijkt erop dat – nog los van de gedaalde opkomst tijdens clubavonden - de gestegen ticketprijzen (die opgaan aan het programma) leiden tot een lagere consumptie. Dat kan op termijn een probleem worden.

Verdienmodellen In de festivalwereld (zie het artikel op pagina 28 en 29) heeft men eveneens te kampen met een steeds hoger budget dat vrijgemaakt moet worden voor de grote namen op het affiche. Dit is merkbaar in de ticketprijs, die bij de grootste festivals goeddeels opgaat aan het programmabudget. Festivals – zeker de grote – hebben doorgaans hele andere inkomstenmodellen, waarbinnen onder meer sponsorinkomsten van groot belang zijn. Er wordt vaak gezegd dat festivals het moeten hebben van de bieromzet. Dit is zeker niet altijd het geval, maar de horecainkomsten zijn over het algemeen wel dusdanig van belang dat ze voor een groot deel de omzet bepalen. Hoe festivals daarmee omgaan verschilt per evenement. Ook omdat gratis festivals natuurlijk een heel ander verdienmodel hebben dan evenementen waar tickets voor zijn verkocht. Sommige festivals werken met een percentage van de opbrengst van de aldaar aanwezige cate-

raars. Tarieven liggen (afhankelijk van het product dat wordt aangeboden) doorgaans tussen de 20 en 40 procent van de inkomsten per festivalmuntje. Andere festivals kiezen voor een pachtprijs, zodat ze vooraf exact weten wat er binnenkomt en ze bij tegenvallende weersomstandigheden (en de daaraan gekoppelde lagere horeca-omzet) toch een vaststaand bedrag hebben bij het budgetteren. Dit vaak ook in combinatie met een percentage. Weer andere festivals houden de publiekscatering (en dan met name de drank) volledig in eigen hand, omdat je als festival met goed weer altijd een veel hogere omzet haalt dan bij uitbestede catering. Het fi nanciële risico is dan natuurlijk wel hoger.

Uitgavenpatroon De diverse cateraars die we spraken zeggen geen van allen iets van druk te voelen door de stijgende evenementenkosten. “Er is altijd druk”, zo stelt Frank van Herwaarden van Drinx Evenementen Catering. “Die

Wel kan ik stellen dat het uitgavenpatroon van de consument op zich niet is gedaald op evenementen. Het is een kwestie van het juiste aanbod bij het juiste evenement. Je wil als ondernemer gewoon altijd zo goed mogelijk draaien, en dus zorg je ervoor dat het aanbod bij de vraag aansluit.”

Andere infrastructuur Ook LOC7000 zegt geen druk te voelen, tenminste, niet vanuit de economische gedachte dat een festival zou drijven op horeca-inkomsten. “Wij willen gewoon zo goed mogelijk presteren, zowel qua omzet als inhoudelijk”, aldus Hans Kuipers van LOC7000. “Maar het is wel zo dat horeca een belangrijke inkomstenbron is geworden voor de evenementenbranche, die eigenlijk ook niet meer zonder kan. De inkomsten zijn in de afgelopen jaren anders geworden. Mensen schaffen door een breder aanbod bewuster hun voedsel aan, maar zeker niet minder. Dat heeft natuurlijk ook te maken met de infrastructuur van een festival of evenement. Waar het clubcircuit de concurrentie heeft van thuis indrinken, bevindt het publiek zich hier op een van de buitenwereld afgesloten terrein en behandelen ze een evenement eerder als een soort vakantie dan als uitgaan. Dat heeft dus ook invloed op de manier waarop ze met het horeca-aanbod omgaan. Ik zie daar voorlopig nog geen kentering in komen, mits we het publiek blijven bedienen met passend aanbod.” ◾

'Het is een kwestie van het juiste aanbod bij het juiste evenement' druk ligt vooral in het zo goed en zo efficiënt mogelijk omgaan met je personeel en voorraden. En vanuit daar het maken van omzet. Dat staat volledig los van de eventueel stijgende programmakosten. Evenementencatering is gewoon een inkomstenbron, zoals sponsoring dat ook is.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_catering.indd 35

MAART 2015

27-2-2015 15:22:36

EB201502_advertenties5.indd 36

27-2-2015 15:24:09

SPECIAL

CATERING

‘Duurzaamheid zit in de manier waarop je met verspilling omgaat’ Publiekscatering is een vak apart. Door met een goede cateraar in zee te gaan, kan een evenement niet alleen het publiek snel en efficiënt bedienen, het maakt ook dat de omzet gemaximaliseerd kan worden door een lagere verspilling. DOOR:EDGAR KRUIZE

ubliek wordt steeds kritischer over de manier waarop zij worden bediend tijdens festivals en evenementen. Dat betekent dat een organisatie wordt aangekeken op (te) lange wachtrijen voor een drankje, slecht getapt bier, prikloze cola of andere ongemakken. “Terecht”, zo stelt Frank van Herwaarden van Drinx Evenementen Catering. “Drank en voedsel zijn onlosmakelijk aan de festivalbeleving verbonden en dus moet het goed zijn. Al snap ik ook de evenementen heel goed die de boel zelf in de hand willen houden om zo een maximale opbrengst te genereren uit de baromzet. Wat zulke evenementen echter vaak uit het oog verliezen, is dat door te werken met vrijwilligers soms niet heel economisch met de voorraad wordt omgesprongen en dat ze daardoor alsnog veel onnodige kosten maken.”

Meer omzet Wie de website van Drinx bezoekt, ziet daar een kopje ‘duurzaamheid’ staan. Daarin zit deels de sleutel, zo geeft Van Herwaarden aan. “Cola blijft cola. Daar kan je qua duurzaamheid niets aan veranderen, hooguit kan je ervoor kiezen om in

meer milieuvriendelijke bekers te schenken. Die vraag krijgen we dan ook regelmatig en natuurlijk gaan we in de nieuwste ontwikkelingen mee. Maar duurzaamheid zit ook in de manier waarop je met verspilling omgaat. Minimaliseren levert in alle gevallen een maximalisering van de winst op. Groen ondernemen heeft in dit vakgebied in feite ook altijd een economische achtergrond. Aan het eind van een evenement wil je zo min mogelijk fusten bier open hebben staan, zo min mogelijk aangebroken flessen frisdrank. Door je cateringplan daarop in te stellen, je personeel hierop te trainen en net even een stapje harder te lopen op het evenement zelf, is hier veel te winnen. Het publiek profiteert het meest, want is gegarandeerd van snelle service en een koel, vers product. Dat is een service die je als professionele cateraar kan bieden, en ik ben ervan overtuigd dat je hiermee ook meer omzet kan maken dan als je het zelf doet.”

Harder lopen Dat stapje harder lopen, doet Drinx naar eigen zeggen graag. Dat betekent een plan om extreme weersomstandigheden op te vangen, back-up voor koeling en ac-

tief meedenken met het soort evenement waar zij de drankverkoop doen. “Op een Hollandse hits-festival verkoop je nu eenmaal veel meer bier dan op een dancefestival. Daar passen we de voorraden op aan.” Om die publieke doorstroom te optimaliseren, wordt het personeel getraind maar wordt ook verder gekeken. Betaaloplossingen op evenementen leunen in veel gevallen nog op muntjes, maar cashless oplossingen moeten die rol in de (nabije) toekomst gaan vervullen. Drinx is als partner betrokken in de ontwikkeling van een app die hiervoor ingezet kan gaan worden. “Samen met een aantal andere partijen die elk hun eigen expertise meebrengen. Veel cashless oplossingen die ik in dit vakgebied gepresenteerd zie worden zijn op zich goed, maar zijn nooit echt ontwikkeld met de eindgebruiker, de partijen die op de festivals de catering verzorgen, in het achterhoofd. Voor het systeem dat wij ontwikkelen, neem ik die expertise mee. Het doel is om een ultieme cashless oplossing te ontwikkelen die het betalen snel, veilig en gemakkelijk maakt. Later dit jaar hopen we hier meer prominent mee naar buiten te kunnen treden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Drinx.indd 37

MAART 2015

27-2-2015 15:24:25

...always going for a unique experience

WWW.LOC7000.COM

adv LOC7000 EB Live_210x297.indd 1 EB201502_advertenties6.indd 38

23-02-15 16:45 27-2-2015 15:24:35

SPECIAL

CATERING

‘Humor in het aanbod is enorm belangrijk’ Aan de horeca kun je zien welk publiek er op een festival of evenement rondloopt. Of andersom: het soort publiek bepaalt het aanbod. Hans Kuipers, conceptmanager Food & Beverage bij LOC7000, vindt het mateloos fascinerend om uit te zoeken wat wel en wat niet werkt. “Als je een perfect plaatje weet neer te zetten, dan complementeren catering en evenement elkaar volledig.” DOOR: EDGAR KRUIZE

OC7000 is al sinds de jaren zeventig een toonaangevende partij in de evenementenbranche. Als organisatiebureau, maar ook als partij die alle randvoorwaarden kan verzorgen voor een evenement. Food & Beverage is daar een onlosmakelijk onderdeel van. Het drankgedeelte wordt volledig door LOC7000 verzorgd, voor voedsel wordt samengewerkt met onderaannemers. Kuipers geeft aan dat catering belangrijk is voor de profi lering van een evenement, maar dat het vooralsnog in de meeste gevallen ondergeschikt is aan het evenement. “De events waar wij bij betrokken zijn, van Lowlands tot North Sea Jazz, zijn in eerste instantie muziekfestivals, geen culinaire festivals”, zo stelt Kuipers. “Festivalorganisatoren bouwen eerst de podia en alle randvoorwaarden, en daar waar plek over is komt de drank en het voedsel te staan. Mensen kopen een kaartje voor de optredende artiesten. Niet omdat er oesters of sushi te verkrijgen zijn. Maar voedsel draagt wel bij aan de totaalbeleving en zorgt ervoor dat de festivalervaring naar een hoger niveau wordt getild.”

Langere aanlooptijd Kuipers denkt in concepten en geeft aan dat deze volledig moeten kloppen voordat ze geïmplementeerd worden. “Een haringkar met een Chinees achter de toonbank of een Japans restaurant waar noch in de bediening noch in de keuken een Japanner te bekennen valt, komt niet overeen met de verwachtingen. Er moet een relatie zijn tussen het gebodene en de aanbieder. Nieuwe concepten moet je echt even de tijd geven. Mensen zijn gewoontedieren en grijpen dus snel terug op wat ze kennen. In de loop der jaren hebben we op Lowlands, waar een

heel divers aanbod staat, gezien dat nieuwe concepten op de eerste dag niet lopen, op de tweede dag komt de loop erin en pas op dag drie loopt het conform de verwachtingen. Pas het tweede jaar vindt het écht zijn plek. Vorig jaar hebben we in één keer zes van zulke nieuwe concepten geïntroduceerd, om de boel een beetje op te schudden. In tegenstelBIOLOGISH ETEN OP LOWLANDS. ling tot wat ik eigenlijk van plan was, komen er dit enorm belangrijk. Zo introduceerden we jaar waarschijnlijk toch twee nieuwe foodop Lowlands een echte gaarkeuken, waar concepten. Aangezien de veranderde indemensen een goedkope maaltijd konden ling van het terrein hierom vroeg, of beter krijgen, en een traditionele afhaalchinees. gezegd de mogelijkheden daartoe bood.” De bezoeker wil waar voor zijn geld. De Entertainmentwaarde variatie in prijs, goedkoop versus duurder, Kuipers denkt graag na over manieren om zorgt ervoor dat zo’n bezoeker een andere het foodaanbod zo aantrekkelijk mogelijk dag wellicht meer uitgeeft bij een wat duurte maken voor het publiek. “De bezoekers der concept. Op Fortarock komt een echt van een evenement willen – zowel in het metalpubliek. Vanuit die gedachte hebhogere als in het lagere segment – boven ben we daar een bierstube neergezet, waar

'Voedsel draagt bij aan de totaalbeleving en tilt de festivalervaring naar een hoger niveau' Hans Kuipers, conceptmanager Food & Beverage alles waar voor hun geld. Dat moet je kunnen leveren, zowel op het gebied van voedselkwaliteit als in wachttijd en service van het personeel. Daarnaast willen bezoekers tijdens een festival vermaakt woorden, in de breedste zin des woords. Dat moet je hen óók op het gebied van food aanbieden. Humor in het aanbod is

alleen bier en worst te verkrijgen was. Ook hier geldt weer dat het volledige plaatje moet kloppen, dat het entertainend moet zijn en dat er humor in zit. Dus stonden er lange tafels, liep het mannelijk personeel in lederhosen en de vrouwen in dirndls. Een schot in de roos bij de doelgroep en daar doe je het voor.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_LOC7000.indd 39

MAART 2015

27-2-2015 16:40:51

PRO-DRINKS

WWW.PRO-DRINKS.NL +31 (0)75 614 8154 INFO@PRO-DRINKS.NL

EB201502_advertenties7.indd 40

27-2-2015 15:24:59

SPECIAL

CATERING

Horecapartij die denkt als een festivalproducent Efficiëntie, flexibiliteit, professionaliteit, prijs. Deze elementen vormen de kwaliteit van Pro-Drinks. Als horecaleverancier is Pro-Drinks gedreven in het constant verbeteren van deze vier punten. Dat maakt volgens algemeen directeur Robbie Bommer het verschil. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

ro-Drinks richt zich op het verzorgen van catering binnen de evenementenbranche. Zo was het bedrijf onder andere verantwoordelijk voor de catering van events als Masters Of Hardcore, Loveland Festival en binnenkort Flying Dutch. De fi rma heeft zich de laatste jaren bewezen als een betrouwbare en veelgebruikte partner op het gebied van horeca. De reden hiervoor? Algemeen directeur Robbie Bommer: “Als je naar iedere aanbieder binnen dit segment kijkt, dan doet eigenlijk iedereen hetzelfde. Van

het bier tot de shirtjes, alles lijkt op elkaar. Het verschil zit ‘m in de dienstverlening. Wij denken als horecaleverancier mee met het festival. Waar moet je een bar plaatsen voor de beste doorstroom? Hoe krijgt een bezoeker zo snel mogelijk zijn drankje? Het is onze taak om de organisator te ontzorgen. Waarom Pro-Drinks daar de specialist in is? Vanwege onze productieachtergrond. Pro-Drinks is geboren vanuit de productionele kant van organisator Art Of Dance. Wij weten dus waar organisatoren tegen aan kunnen lopen en kunnen daar van tevoren op inspelen. Ik noem ProDrinks een horecapartij die kan denken als een festivalproducent. Art Of Dance deed op een bepaald moment zelf de horeca en dat ging goed. Zo goed dat het opviel bij andere partijen. Zo is de bal gaan rollen en het idee ontstaan om een apart horecabedrijf op te richten.”

Personeel Een stabiele basis is de andere reden waarom organisatoren Pro-Drinks inhuren. “Wij hebben absolute focus op het gebied van voorbereiding en productie. Dat houdt daar echter niet op. Het juiste personeel staat ook hoog in het vaandel. Zo wordt het uitzendpersoneel dat ingezet wordt de hele winter door getraind, zodat ze in de zomer

zo efficiënt mogelijk kunnen werken. Tijdens de evenementen werken we met een ‘realtime display’ en kunnen we zo van een afstand zien waar het nodig is om bars op of juist af te schalen. Alles staat in het teken om de bezoeker zo snel en goed mogelijk te serveren. Door deze opzet halen we ook een hoog rendement uit onze mensen en bars. Dit in combinatie met onze groothandelstatus zorgt ervoor dat we met scherpe prijzen werken.”

Kick Pro-Drinks is inzetbaar bij groot- en kleinschalige evenementen en concerten. Bommer noemt een aantal recente klanten. “Op events als Masters Of Hardcore komen zo’n 25.000 man op af. Voor Dominator zijn dat er 50.000. Binnenkort doen we het megaevent Flying Dutch en dat trekt bijna 100.000 bezoekers. Voor grote bezoekersaantallen draaien wij onze hand niet om. Tegelijkertijd kunnen we ook uitstekend kleinschalige events doen. Ik noem Loveland ADE. Daar serveerden wij zo’n 4.000 man. Het is allemaal mogelijk. De kick is om met een groep gemotiveerde mensen bezoekers zo snel en netjes mogelijk te voorzien van hun drankje. Onafhankelijk van hoeveel bezoekers er zijn.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Pro-Drinks.indd 41

MAART 2015

27-2-2015 15:03:56

CMY

EB201502_advertenties8.indd 42

27-2-2015 15:25:04

SPECIAL

CATERING

Van mobiele catering tot merkactivatie MJR TOM introduceerde in 1995 met de MJR TOM backpack een nieuwe manier van mobiele catering. Deze backpack maakt het mogelijk om op iedere gewenste locatie een consumptie te serveren aan de bezoeker. Inmiddels is de firma uitgegroeid tot een fullservice catering- en merkactivatiebureau. Senior accountmanager Wouter Droes over specialisme, service en ambitie. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

ijdens het North Sea Jazz Festival in 1995 werd een nieuwe dimensie aan het begrip service toegevoegd met de MJR TOM backpack. Tussen het festivalpubliek liepen mensen met een backpack gevuld met bier. Bezoekers konden een biertje bestellen zonder naar de bar te hoeven gaan. Het idee sloeg aan en tegenwoordig is de backpack van MJR TOM een essentieel onderdeel van ieder grootschalig event. Senior account manager Wouter Droes: “De backpack zorgt niet enkel voor extra service richting de bezoeker, maar genereert ook additionele omzet. Al snel zagen de brouwers in dat het mobiele cateringconcept tevens een mooie manier is om hun merk te activeren. De backpack is een mooie marketingtool op de vloer, waarmee een positieve boodschap wordt gecommuniceerd. Door dat succes heeft MJR TOM een volgende stap gezet. Van mobiele cateraar zijn wij uitgegroeid tot een promotiebureau voor merkactivatie.” Totaalconcepten De term ‘promotiebureau’ dekt eigenlijk niet het complete scala aan diensten dat MJR TOM aanbiedt. “Voor opdrachtgevers als Jägermeister, OLA, Douwe Egberts en Bacardi bedenken en realiseren wij totaalconcepten waarbij MJR TOM van schets tot uitvoer betrokken is.” Gedurende dit traject staat ‘ontzorgen’ hoog in het vaandel bij MJR TOM. “Het onderscheidend vermogen ligt in het feit dat we door onze kennis en ervaring met

meerdere ogen naar een concept kunnen kijken. Wij combineren verkoop, service en merkwaarden tot één geheel, waardoor er voor alle betrokken partijen een toegevoegde waarde wordt gecreëerd.”

Specialisme Droes noemt MJR TOM dé specialist op het gebied van mobiele catering en (mobiele) merkactivatie. Daarbij 'ondersteunt' MJR TOM de opdrachtgever door de gehele operationele voorbereiding en afhandeling op zich te nemen. “Focus is belangrijk. Mobiele catering kan alleen goed worden uitgevoerd als alle facetten kloppen. Het is een specialisme waar MJR TOM al bijna 20 jaar succesvol in is.” Exacte cijfers noemt de senior accountmanager niet, maar volgens hem is het bedrijf ‘op nagenoeg ieder groot evenement, festival, concert of sport wedstrijd aanwezig’. “Is het niet met mobiele

cateringconcepten dan wel met een promotionele activiteit.” MJR TOM is niet enkel in Nederland actief. De mobiele cateringtak van het bedrijf opereert ook vanuit een kantoor in Londen, waar onder meer gewerkt wordt voor sportevents en concerten. Vanuit de kantoren in Den Haag en Londen worden tevens internationale projecten opgezet buiten het Verenigd Koninkrijk. “Onlangs zijn we een partnership aangegaan met Sirocco, een joint venture van Heineken in Dubai. De afgelopen periode hebben we in Dubai de mobiele catering verzorgd op Sensation White en gedurende de Rugby Sevens. In Amerika zijn we ook bezig met verschillende projecten voor Heineken. We krijgen zelf ook veel aanvragen uit het buitenland. Onze doelstelling is om de komende jaren uit te groeien tot de grootste internationale speler op het gebied van mobiele catering.” ◾

DE MJR TOM BACKPACK IS EEN MOOIE MARKETINGTOOL OP DE VLOER. WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_MJR_Tom.indd 43

MAART 2015

27-2-2015 15:22:44

Eventure neemt personeelsinzet op evenementen en festivals voor zijn rekening. Onze mensen bepalen daarbij ons doel. Zonder een goede crew, festivalpersoneel en planning komen we er niet.

WWW.EVENTURE.NL

EB201502_advertenties9.indd 44

27-2-2015 15:25:15

SPECIAL

CATERING

‘Wij vinden het belangrijk om de klant te ontzorgen’ Met een database van 2500 medewerkers kan Eventure het personeel leveren dat nodig is om een festival op rolletjes te laten verlopen. Operationeel manager Jitske Rassa: “Er is maar één moment om jezelf te bewijzen, en dat is op het festival zelf.” DOOR: WAI-KUENG LIU

venture is een evenementenuitzendbureau dat sinds 2009 personeel levert op grote en kleine festivals. “Waarin wij verder gaan dan uitzendbureaus is de coördinatie”, vertelt operationeel manager Jitske Rassa. “Een uitzendbureau levert alleen het perso-

is mederisicodrager bij sommige festivals en heeft daarbij ook belang bij een zo hoog mogelijke omzet, omdat ze betaald wordt aan de hand van een afdracht per munt. Hoe zorg je er dan voor dat de drankverkoop optimaal is? “We kijken naar het aantal bars, de opstelling en de logistiek,

'Wij zien onszelf meer als een partner, omdat we graag meedenken met de klant' Jitske Rassa, operationeel manager Eventure neel. Wij gaan mee naar de festivals en nemen alle zorgen van de organisator uit handen. Van tevoren sparren we met elkaar en kijken we welke taken er uit handen moeten worden genomen. Tijdens het festival nemen we de hele coördinatie op ons. De projectleider zorgt dat alles goed verloopt en is ook het aanspreekpunt voor de klant. Na het festival doen we de loonadministratie en handelen we ook andere personeelszaken af.” Een festivalorganisator kan allerlei soorten personeel inhuren, maar verreweg de meeste vraag is er naar drankpersoneel. Eventure weet precies hoe er het meest efficiënt achter de bar gewerkt kan worden. “Daar hebben we onze eigen theorieën over”, legt Rassa uit. “Wij noemen dat ‘ontkoppeld werken’. Normaal is het zo dat het aannemen van een bestelling tot aan het leveren van het drankje door één iemand wordt gedaan. Bij ons wordt de bar als het ware in stukjes geknipt en doet ieder zijn deel, met als resultaat een goed lopende machine.”

het assortiment, het programma en de publieksstromen. Wij zijn in dat opzicht meer een partner dan een opdrachtnemer,

want we denken graag mee met de klant. Uit onze ervaring is gebleken dat aan efficiëntie nog veel te winnen is als het gaat om personeelsinzet in de horeca. Hierdoor worden vaak meer kosten gemaakt dan nodig is. Er is daarnaast altijd een fieldmanager van Eventure op het terrein. Hij bekijkt de publieksstromen en houdt ook de programmering in de gaten. Als er ergens op het terrein een groot concert gepland staat, dan weet hij dat daar straks een piekmoment ontstaat. De fieldmanager plukt dan mensen weg op plaatsen waar het minder druk is en zet die dan vervolgens daar in. Het gaat erom dat je de juiste hoeveelheid mensen op de juiste plaats hebt.” ◾

Mederisicodrager Het is voor het festival belangrijk dat de drankverkoop goed loopt, maar voor Eventure is dat net zo belangrijk. Eventure

EEN FESTIVALORGANISATOR KAN ALLERLEI SOORTEN PERSONEEL INHUREN, MAAR VERREWEG DE MEESTE VRAAG IS ER NAAR DRANKPERSONEEL.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Eventure.indd 45

MAART 2015

27-2-2015 16:41:43

HOOFDSPONSORS

EB201502_iMediate_Cup.indd 46

27-2-2015 11:46:20

WIM PEL PRODUCTIONS ZONDAG 31 MEI, FC HILVERSUM

WIL JIJ SAMEN MET ONS HET 25-JARIG JUBILEUM VIEREN EN OOK NOG EENS DE FELBEGEERDE IMEDIATE CUP BEMACHTIGEN?

SCHRIJF JE DAN SNEL IN! ER IS PLEK VOOR MAXIMAAL 24 TEAMS, VOL = VOL. GA NAAR

WWW.IMEDIATECUP.NL VOOR MEER INFORMATIE EN OM JE TEAM IN TE SCHRIJVEN

GOODIESPONSORS

WORD SPONSOR VERBIND JOUW NAAM AAN DE IMEDIATE CUP 2015! GA VOOR MEER INFORMATIE NAAR WWW.IMEDIATECUP.NL OF BEL MITCHEL VAN DER HEIDE, 035 646 5805

EB201502_iMediate_Cup.indd 47

27-2-2015 11:46:30

Voor de perfecte balans tussen veiligheid en gastvrijheid Voor zekerheid

Crowd Support staat voor de perfecte balans tussen veiligheid en gastvrijheid. Als vooraanstaande dienstverlener in evenementenbeveiliging en crowd management zijn wij de zekere factor bij elk event. Op zoek naar de oplossing voor uw event? Bel 038 - 425 67 10 of kijk op www.crowdsupport.nl

20140214_CrowdSupport_adv_EBLIVE_A4.indd 1 EB201502_advertenties10.indd 48

23-09-14 16:42 27-2-2015 15:25:40

SPECIAL

CONNECTED EVENTS

iFi op festivals en evenementen wordt steeds belangrijker. Waar het een aantal jaren terug vooral ‘nice to have’ was, wordt een WiFi-netwerk voor publiek gebruik steeds meer een ‘must have’. Zeker in dit social media-tijdperk, waarin festivalbezoekers foto’s en video’s zo snel mogelijk willen delen. Door de vooruitgaande techniek is het steeds beter mogelijk om een goed werkend WiFi-netwerk aan te bieden op festivals, van welke grootte ook. 53 54 59 61 63

GIGTECH Sendrato Festival Hotspot WiFiProfs WiFi4Rent

EB201502_Cover_connected.indd 49

27-2-2015 14:22:18

WiFi op festivals: noodzaak of luxe? De vraag om een stabiel netwerk op festivals is groter dan ooit. Waar het publiek zich er in het verleden nog bij neerlegde dat het op een festival letterlijk en figuurlijk was afgesloten van de buitenwereld, verlangen bezoekers anno 2015 naar de mogelijkheid om op het terrein foto’s en video’s te kunnen delen en om WhatsApp-berichten te kunnen blijven versturen. DOOR: EDGAR KRUIZE

e ontwikkelingen zijn hard gegaan. In 2012 waren er nog amper bedrijven die zich met WiFi of netwerken in festivalsettings bezighielden. Wel aan de achterkant, voor productie en eventueel gasten, maar zeker niet voor publiek. Andersom was de behoefte vanuit het publiek ook niet al te groot. Een poll van platform Partyflock drie jaar geleden spreekt wat dat betreft boek delen. Bezoekers werden gevraagd hoeveel zij maximaal overhebben voor een goede WiFi-internetverbinding op de grote festivals. 64 procent van de deelnemers aan de poll gaf aan in het geheel geen behoefte te hebben aan WiFi. Een kwart zag destijds

WiFi wel zitten en had daar niets tot maximaal € 2,40 per dag voor over. De overige elf procent had bedragen tot ruwweg een tientje over voor een goede verbinding.

Omslagpunt “Toen ik drie jaar geleden startte, was ik verrast dat het nog niet op grote schaal bestond”, stelde Arie Bruin van Smart Cubes Society begin dit jaar op Eurosonic Noorderslag. “We zijn begonnen en ik ging ervan uit dat de festivalwereld ons wel met open armen zou ontvangen. Maar dat was niet zo, de festivals moesten er nog wel een beetje aan wennen.” Bruin gaf daarbij aan dat de hoge kosten, waarvoor je bij een

grootschalig festival ook een headliner kan boeken, veel partijen afschrokken. “Dat verandert uiteindelijk omdat de consumenten gewend zijn dat ze overal kunnen WhatsAppen, Facebooken, en noem maar op. Faciliteer je dit niet als festival, kan dat op termijn een reden zijn voor bezoekers om niet meer te komen.” Volgens Bruin is de festivalmarkt op een omslagpunt beland. Hij stelt dat het een kwestie van enkele jaren is voordat het gemeengoed wordt. “Als ik naar mijn eigen aanvragen kijk, zal het nog anderhalf à twee jaar duren, maximaal drie jaar.” Een tijdsspanne wil Andrew Rijnbeek van GIGTECH er niet aan hangen, maar ook hij stelt dat het een

Bandbreedte in beeld

FOTO: FESTIVAL HOTSPOT

Voor veel partijen die WiFi op hun evenement willen, is inzicht in wat wel of niet lukt maar lastig tastbaar te maken. Vooral het verschil tussen een daadwerkelijk netwerk en de bandbreedte die vervolgens nodig is om met de datastroom om te gaan, is een onduidelijkheid. WiFi4Rent heeft een schrijven opgesteld waarin een en ander aan de hand van een rekenvoorbeeld voor een klein evenement inzichtelijk wordt gemaakt. “Voor de meeste (mobiele) gebruikers is een verbinding van 1 Mb/s down momenteel voldoende om nog het gevoel te hebben online te zijn. Waar tot voor kort een upload van minder dan 0,5 Mb/s ook voldoende was, is dat met de komst van de sociale media veranderd. Nu willen we ook de foto’s en de filmpjes kunnen uploaden. Bedenk dat traag internet voor de gebruikers als geen internet ervaren zal worden (een beetje internet bestaat niet). Dus reken even mee. We hebben een evenement van pakweg 1.000 bezoekers. Daarvan gaan er dan 750 online. Maar niet allemaal op hetzelfde moment. We gaan in dit voorbeeld uit van 500 gelijktijdige gebruikers. Dit aantal maal 1 Mb/s geeft 500 Mb/s (is 0,5 Gb/s) aan download en gemakshalve ook als upload. Met een gemiddelde ADSLverbinding die op veel locaties aanwezig is, kom je er dan al lang niet meer voor dit relatief kleine evenement, wanneer je de gasten een aangename surfervaring wilt geven.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_connected.indd 50

MAART 2015

27-2-2015 14:23:20

SPECIAL

CONNECTED EVENTS FOTO: FESTIVAL HOTSPOT

kwestie van tijd is. “De trend is dat steeds meer functionaliteiten digitaal worden en dat steeds meer evenementen gewoonweg niet zonder kunnen. Die trend zal niet ophouden.”

In beweging Polls zoals Partyflock deze in 2012 postte, zijn er dit jaar nog niet opgedoken, maar anno 2015 zou je zeker kunnen stellen dat die minderheid van drie jaar geleden de groep early adopters vormde en is het werkveld volledig veranderd. “Tot voor kort kon je stellen dat 50 van de 100 bezoekers gebruik zouden maken van een aanwezig WiFi-netwerk. Inmiddels is dat meer dan 75 en in sommige gevallen zal dat al 90 zijn”, aldus Herman van den Dungen van WiFi4Rent. “Tegelijkertijd zie je dat er in de markt nog veel onbegrip bestaat over de mogelijkheden en dat het ook vaak mis gaat omdat evenementen nog wel ‘een mannetje’ weten die ook iets met WiFi doet. Men vraagt ons ook wel eens of er veel concurrentie is. Dan antwoord ik oprecht ‘weinig, of heel veel’. De markt is nog volop in beweging en je ziet dat er enerzijds partijen zijn die daar heel serieus mee omgaan, zowel evenementen als toeleveranciers, en

anderzijds dat WiFi iets is wat erbij wordt gedaan, met alle resultaten van dien.”

veel beloven, maar het niet kunnen waarmaken.”

Kansloze missie

Relevant

WiFi staat voor de meeste mensen voor ‘draadloos internet’, maar het is in feite de draadloze communicatie die via radiosignalen een verbinding tot stand brengt met een netwerk, en dat netwerk is op zijn beurt weer de toegang tot het internet. Omdat WiFi met radiosignalen werkt, is het gevoelig voor storingen van andere apparatuur die ook met radiosignalen werkt en die is van nature veel op evenementenlocaties aanwezig. Dit maakt – in combinatie met een groot aantal personen dat verbinding probeert te maken - dat een niet goed aangelegd netwerk, tegenvallende resultaten kan geven. “Veel organisatoren realiseren zich het verschil tussen een thuisnetwerk en een netwerk voor een groot publiek niet”, aldus Remco Jongerius van WiFiProfs. “Wij hebben gevallen gezien van een x-aantal huis, tuin- en keukenrouters dat in de bosjes bij een evenement waren neergezet. Dat moest dan voor het netwerk zorgen. Een kansloze missie natuurlijk en ik vind het jammer dat er nog veel partijen zijn die

Voor veel festivals is het momenteel dan ook zoeken naar een betrouwbare partij met verstand van zaken die het aanleggen van een netwerk niet ‘erbij’ doet, maar er in gespecialiseerd is. Jan Goossens van Festival Hotspot geeft aan dat die perceptie zich inmiddels vormt bij organisatoren. “Niet alleen omdat het publiek daar om vraagt, maar ook omdat de mogelijkheden die een goed netwerk biedt op meerdere vlakken uitermate relevant zijn. Enerzijds als contactmoment tussen evenement, of sponsor, en bezoeker. Anderzijds ook omdat steeds meer toeleveranciers gebruik maken van netwerkdiensten. Cashless betalen, in welke vorm dat uiteindelijk gaat plaatsvinden, leunt op een stabiel netwerk. Hulpdiensten kunnen beter werken met een goed werkend netwerk. Voor veel evenementen is WiFi op dit moment nog ‘nice to have’. Vooral ook omdat de ontwikkelingen zo snel gaan en specifieke kennis vaak ontbreekt, is men soms nog afwachtend. Maar steeds meer partijen zien de mogelijkheden, en vooral het nut. Die ontwikkeling is onomkeerbaar.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_connected.indd 51

MAART 2015

27-2-2015 14:23:23

FLEXIBLE IT SOLUTIONS FOR EVERY EVENT

GIGTECH is een gespecialiseerde dienstverlener die IT-infrastructuren bouwt op tijdelijke locaties. GIGTECH realiseert kwalitatief hoogstaande internetverbindingen, bedrade en draadloze netwerken voor festivals, beurzen, inâ&#x20AC;&#x201C; en outdoorevenementen, concertlocaties, congressen en incentives.

BENIEUWD WAT GIGTECH KAN BETEKENEN VOOR UW EVENEMENT? NEEM DAN CONTACT MET ONS OP VIA 085 9020848 OF INFO@GIGTECH.NL

VOOR MEER INFORMATIE KIJK OP WWW.GIGTECH.NL

adv GIGTECH EB Live_210x297.indd 1 EB201502_advertenties11.indd 52

23-02-15 15:34 27-2-2015 15:26:07

SPECIAL

CONNECTED EVENTS

Datacenters als digitale ruggengraat

Als dienstverlener die IT-infrastructuren bouwt op tijdelijke locaties is GIGTECH een relatief nieuwe speler. Maar het is er tevens een die zich het afgelopen jaar heeft geprofileerd als betrouwbare partij, die voor stabiele netwerken zorgt. DOOR: EDGAR KRUIZE

et grote verschil tussen GIGTECH en andere ICTdiensten? Andrew Rijnbeek, general manager bij GIGTECH, is stellig. “Ons bedrijf komt volledig voort uit de festivalwereld. Wij zijn geen ICT-bedrijf dat festivals ‘erbij’ doet. Dat betekent dat we ook specifiek werken vanuit de behoeftes die er zijn bij festivalorganisatoren en onze IT-infrastructuren bouwen zodat ze in dienst staan van het evenement waarvoor we werken, in plaats van dat het evenement zich moet plooien naar de mogelijkheden die er zijn. Dat is een groot verschil in benadering en het afgelopen jaar hebben we gemerkt dat men dit als heel prettig ervaart.”

danks het noodweer bijvoorbeeld de live-uitzendingen vanaf het terrein gewoon doorgaan en is het gros van de noodcommunicatie zonder problemen over het door ons aangelegde netwerk gegaan.”

Dekking

Volledige infrastructuur Rijnbeek heeft zelf enkele jaren bij Mojo Concerts gewerkt als ITmanager en heeft vanuit die functie de behoeftes van grote events gezien en de steeds ingewikkelder wordende wirwar van netwerken van alle parGIGTECH AAN HET WERK OP PINKPOP tijen die bij een evenement betrokken zijn. “We verzorgen kwalitatief hoogstaande internetverbindingen, bedraten waar Mojo Concerts en LOC7000 bij de en draadloze netwerken voor festivals, betrokken zijn, zoals Lowlands, Fortarock, grote en kleinere, maar ook voor beurzen, Pitch en meer. Op die grote publieksbuitenevenementen en concertlocaties. Het evenementen, hebben we de infrastructuur idee is dat wij vanuit de door ons op de evevoorafgaand aan het evenement al opgezet. nementenlocatie geplaatste datacenters de Dit stelde toeleveranciers en alle andere infrastructuur volledig neerzetten, waarproductionele partijen in staat om meteen na alle productieteams, toeleveranciers, aan het werk te gaan en over een goede vermedia, et cetera, hier op kunnen inprikken. binding te beschikken.” De échte lakmoesDeze datacenters zijn volledig zelfvoorzieproef kreeg GIGTECH op Pinkpop, waar nend en bestand tegen extreem weer. Dat door zwaar noodweer waterschade voor maakt dat ze de ruggengraat vormen waarstroomstoringen zorgde, maar GIGTECH op een evenement digitaal kan bouwen.” operationeel bleef. Rijnbeek: “Natuurlijk Lakmoesproef zijn we er altijd vanuit gegaan dat alles volGIGTECH is zelfvoorzienend en kan door ledig operationeel zou blijven. Daar hebben een nauwe samenwerking met hardwarewe het op ingericht. Maar het geeft zeker leveranciers en internetproviders op iedere iets van trots als je ziet dat andere netwergewenste locatie snel en efficiënt een comken bezwijken, waar onze datacenters door pleet netwerk uitrollen. “We hebben het de aanwezige noodstroomvoorziening volafgelopen jaar veel gewerkt op evenemenledig up en running bleven. Zo konden on-

Het is in het geval van de grote muziekfestivals vooral aan de productionele kant waar GIGTECH de stabiele netwerken verzorgt, maar de mogelijkheden gaan veel verder. “Het netwerk dat we met GIGTECH neerzetten is de basis, je kunt daarop als organisator aansluiten wat je wilt. Cashless betaalsystemen, communicatiediensten voor bijvoorbeeld medische posten en politieposten, beelden geluidverbindingen voor omroepen. Veelal vragen organisaties ons om het netwerk vooral voor de productie en externen in te richten, maar wij realiseren ook grootschalige WiFi-oplossingen voor de bezoekers, waarbij grote terreinen volledig van dekking kunnen worden voorzien. Dat laatste hebben wij bijvoorbeeld op Libelle Zomerweek en ArgoTechniek verzorgd, en voor de vip-gedeeltes op Pinkpop, Lowlands en Down the Rabbit Hole. Verder voorzien wij indien gewenst de backstagegebieden, artiesten en pers van snelle WiFi-verbindingen. GIGTECH kan de volledige IT-infrastructuur dusdanig inrichten dat deze helemaal aan de behoeften voldoet van de organisatie en de partijen die zij toegang willen geven. Indien gewenst inclusief een betrouwbare VoIPtelefoniedienst over ons netwerk, zodat de noodzaak voor vaste lijnen verleden tijd is, en ook bij calamiteiten gewoon getelefoneerd kan worden. We zijn nog een relatief jonge partij, maar hebben wel jarenlange ervaring in de festivalwereld en hebben een heel scherp beeld hoe we deze branche van de best mogelijke netwerken kunnen voorzien.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Gigtech.indd 53

MAART 2015

27-2-2015 15:12:11

Bandjes met een toegevoegde waarde Waar veel festivals en evenementen nog experimenteren met festivalbandjes met een RFID-chip, zetten andere al de volgende stap. Sendrato levert de volgende generatie bandjes, die zowel op het gebied van crowd control als op het gebied van publieksparticipatie zijn in te zetten, en waarmee interactie met de bezoekers over het hele terrein te realiseren is. DOOR: EDGAR KRUIZE

n februari vond in München de zogenoemde WT Wearables Conference plaats, een internatioale bijeenkomst die al zes jaar de laatste ontwikkelingen op het gebied van draagbare techniek toont. Sendrato ging tijdens de WT Innovation Worldcup 2014-2015 met twee prijzen aan de haal. Het door hen ontwikkelde bandje werd winnaar in de categorie Gaming & Lifestyle, maar ging er ook met de belangrijkste prijs van de avond vandoor: Innovator Of The Year. “Daar zijn we natuurlijk enorm trots op”, vertelt Arjen Schoneveld, CEO en mede-oprichter van Sendrato. “Tegelijk moeten we juist nu niet lui achterover gaan leunen, en moeten we voorop blijven lopen op het gebied van innovaties. De mogelijkheden voor doorontwikkeling zijn enorm en dus is zo’n prijs een mooie waardering, maar zijn we snel overgegaan tot de orde van de dag.”

beschikbare, sensoren. Eigenschappen die ook heel erg goed toepasbaar zijn in de evenementenwereld. “De RFID-bandjes waar andere evenementen mee werken hebben maar zeer beperkte mogelijkheden, met als grootste mankement dat de interactiviteit met de bezoekers is gekoppeld aan punten waar men met die chip moet inchecken. Dat is omslachtig, levert geen accurate data op en is voor het publiek niet heel gebruiksvriendelijk. De techniek die wij hebben ontwikkeld en onder de naam Sendrato op de markt brengen, maakt het mogelijk om de bezoekers tijdens een volledige festivaldag te volgen, zonder dat ze daarvoor steeds in hoeven te checken. Daarnaast kan er met de bezoeker gecommuniceerd worden via de in het systeem ingebouwde lichtjes én kunnen zij onderling met elkaar communiceren en bijvoorbeeld social media-koppelingen maken.”

Volledig volgen

Inzoomen

Sendrato komt voort uit een samenwerking tussen Schoneveld en Hans van Leeuwen, die slimme bandjes ontwikkelden met het oog op het draadloos uitlezen van data van verschillende, op de bandjes

Voor organisatoren van festivals biedt de ontwikkeling veel voordelen, stelt Schoneveld. “We kunnen ticketverkoop en toegang in de bandjes integreren, waarna middels de door ons ontwikkelde tech-

niek volledig in kaart te brengen is welke bezoeker op welk moment zich op welke plek bevindt. Hiervoor maken we gebruik van een eigen netwerk met radiogolven. Tomorrowland is het grootste evenement waar we hebben gewerkt en daar hadden we 60 base stations over het terrein staan, die elk een bereik van zo’n 50 meter hadden. Hiermee hadden we volledige dekking en konden op basis van de publieksbewegingen ‘heat maps’ gemaakt worden tijdens het festival. Zo kon exact in kaart worden gebracht

TICKETVERKOOP EN TOEGANG IS IN DE BANDJES TE INTEGREREN

EB201502_Sendrato.indd 54

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

MAART 2015

27-2-2015 15:05:40

SPECIAL

CONNECTED EVENTS

MET DEZE POLSBANDJES KUNNEN BEZOEKERS CONNECTIE MAKEN MET SOCIAL MEDIA EN MET ANDERE BEZOEKERS

waar er knelpunten waren en hoe het publiek zich tijdens zo’n evenement bewoog. Maar je kunt indien nodig ook heel specifiek inzoomen op een bepaald persoon."

Analyse De grootste meerwaarde zit in de dataanalyse achteraf. Doordat het publiek de volledige duur van een evenement wordt gevolgd, kan een organisator achteraf heel goed zien welke programmaonderdelen wel of niet goed hebben gewerkt of welke bewegingen de bezoekers over het terrein hebben gemaakt. Door cashless betalen te integreren, is ook het bestedingsbedrag inzichtelijk te maken. “De privacy van een bezoeker is natuurlijk een item dat veel wordt besproken. Hoe ver kan en mag je gaan met de data die je ophaalt? Kan of mag je die inzetten om aan cross selling te doen? Kun je de bezoekers op basis van hun individuele gedrag op zo’n evenement benaderen? De gegevens blijven in ieder geval volledig van de festivalorganisator. Maar dan nog is het de vraag hoe ver je kan of mag gaan. Het publiek zal uiteindelijk zelf die grens bepalen, waarschijnlijk.”

Connecties Een term die Schoneveld met het oog op dit vlak gebruikt is ‘fan engaged privacy’. Hij stelt dat het publiek het tot op zekere hoogte goed en ook veilig vindt dat het in de gaten wordt gehouden. En dat ze ook bereid zijn hun data te delen als ze er iets voor terugkrijgen. “Gebruikersgemak is daar

een voorbeeld van. Eenmaal op het terrein hoeven ze nergens meer in te checken met het bandje, in tegenstelling tot bandjes die met standaard RFID-chips zijn uitgerust. Daarnaast is er de mogelijkheid om met het op het bandje aanwezige knopje connecties te maken. Connecties met social media bijvoorbeeld, connecties met andere bezoekers, maar ook met muziekherkenningssoftware. De bezoeker drukt tijdens een track die hij

landsgrenzen. Tomorrowland maakt ook in Kaderkop 2015 weer gebruik van hun product. “Wij zijn geen goedkope oplossing, daar zijn we eerlijk over. Dat kán ook niet gezien de geavanceerde mogelijkheden die ons systeem biedt. Daarentegen ontwikkelen wij zelf de hardware, firmware en software. Voor een Tomorrowland bijvoorbeeld, hebben we alle modules zelf geproduceerd. Daardoor kunnen wij wel de goedkoopst mogelijke oplos-

'De techniek die wij hebben ontwikkeld maakt het mogelijk om bezoekers te volgen, zonder dat ze steeds hoeven in te checken' of zij hoort op het knopje en krijgt dan vervolgens na afloop de lijst met tracks, eventueel met een directe link waar die tracks te koop of te beluisteren zijn. Het is een extra service die maakt dat het bandje ook meerwaarde heeft voor het publiek en niet alleen voor de organisatie.” Tijdens Tomorrowland was een feature dat de lichtjes op het bandje van Sendrato als onderdeel van de lichtshow van het podium aangestuurd konden worden. “Waarbij dus heel goed gewerkt kon worden met de positie van het publiek ten opzichte van het podium. Een fraaie case waar veel bezoekers het na afloop over hadden.”

Toegevoegde waarde Sendrato is momenteel in gesprek met verschillende partijen over een mogelijke samenwerking en kijkt daarbij ook buiten de

sing leveren. De relatief hoge kosten voor de armbanden betalen zich zeker voor grote evenementen op meerdere vlakken snel terug. Veiligheid, toegang, betaalmogelijkheden, crowd management, de data – en niet te vergeten de analyse daarvan - en boven alles ook de additionele beleving voor de bezoeker. Daarnaast kan hetzelfde systeem, dat wij hebben ontwikkeld voor het verzamelen van de grote hoeveelheden data die wordt geproduceerd door de armband, worden ingezet als zogenaamde Hub voor het verbinden van data uit andere applicaties die worden gebruikt op het festival. Wij noemen dit dan ook de Festival Hub. Het bandje dat wij hebben ontwikkeld is een stap vooruit en we steken onze nek uit met deze techniek omdat we er van overtuigd zijn dat het voor de evenementenbranche van enorme toegevoegde waarde is.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Sendrato.indd 55

MAART 2015

27-2-2015 15:05:42

EB201502_advertenties13.indd 56

27-2-2015 15:26:34

EB201502_advertenties13.indd 57

27-2-2015 15:26:35

SPECIALIST IN HIGH DENSITY WIFI VOOR FESTIVALS EN EVENEMENTEN! Festivalhotspot zorgt dat WiFi werkt! Interesse? Neem dan contact met ons op!

Voor meer informatie: Tel 0492-747120 info@festivalhotspot.com www.festivalhotspot.com

Festivalhotspot was te vinden op:

JIM15010-01 Festival hotspot58 advertentie.indd 1 EB201502_advertenties12.indd

25-02-15 11:53 27-2-2015 15:26:22

SPECIAL

CONNECTED EVENTS

WiFi draagt bij aan de beleving en het profiel van een festival Een WiFi-netwerk tijdens een festival wordt ingezet als enerzijds een service naar de bezoekers, en anderzijds als een manier om sponsors met bezoekers te laten communiceren. Festival Hotspot bewezen dat het in staat is om een goed werkend, high density WiFi-netwerk te realiseren. DOOR: EDGAR KRUIZE

oor veel bezoekers van festivals is werkend WiFi nog verre van een realiteit. Voorbij het inlogscherm komen is één ding, vervolgens daadwerkelijk toegang krijgen tot een netwerk dat in staat is foto’s en fi lmpjes richting sociale media te krijgen is een tweede. WiFi is dan ook voor veel evenementhouders nog geen must, maar het is wel iets waar het publiek steeds vaker naar verlangt. Vaak is het ook het gebrek aan kennis of een slechte ervaring dat koudwatervrees geeft. Of het kan zijn dat de prijzen voor een goed netwerk voor de organisatie een brug te ver zijn. Festival Hotspot heeft het afgelopen festivalseizoen laten zien dat het in staat is een goed werkend, high density WiFi-netwerk te realiseren, en heeft daar een rond sponsoring opgebouwd businessmodel aan gehangen, wat het instappen voor evenementhouders aantrekkelijk maakt.

Zwaartepunt Festival Hotspot was onder meer aanwezig op Wish Outdoor, het Belgische DayDream, 7th Sunday Festival, Festyland en op Parkpop. Tijdens dat laatste festival zijn voor de drie hoofdpodia WiFi-

mensen het meest gebruik van WiFi zullen maken en het exact op die plekken inrichten. Het zwaartepunt ligt doorgaans in de gebieden rond de podia. Daar zijn mensen

'Het zwaartepunt van een WiFi-netwerk ligt doorgaans in de gebieden rond de podia' Jan Goossens, eigenaar Festival Hotspot hotspots gerealiseerd, goed voor elk zo'n 10.000 gelijktijdige bezoekers. Hier hebben gedurende het weekend (en ook een dag eerder tijdens Night At The Park) tienduizenden mensen zonder problemen gebruik van gemaakt. “Op kleinere evenementenlocaties is een goed dekkend netwerk prima mogelijk”, vertelt eigenaar Jan Goossens. “Is het terrein meer uitgestrekt, dan zal je goed moeten nadenken waar

op zoek naar hun vrienden, daar willen ze foto’s en video’s maken en delen.” Dat bleek in de praktijk tijdens Serious Request in Haarlem, bij uitstek een evenement dat leunt op social media-participatie, wat Festival Hotspot kon waarborgen.

Veiligheidsinvestering Voor evenementen (en hun sponsors) zit de meerwaarde van WiFi in meerdere

punten. Allereerst is er het contactmoment met de bezoeker, met wie rechtstreeks kan worden gecommuniceerd, en met wie eventueel (online en op het terrein zelf) acties kunnen worden gedaan. Daarnaast draagt een goed werkend netwerk bij aan de beleving en vooral het online profiel, aangezien het festival goed zichtbaar wordt bij mensen die er niet aanwezig zijn. Op bredere schaal kan WiFi ook een veiligheidsinvestering zijn, want festivals worden in veel gevallen georganiseerd in buitengebieden, waar een telefoonnetwerk toch al niet optimaal is en bij overbelasting mogelijk kan worden platgelegd. Als een evenement de bezoekers de mogelijkheid biedt om op grote schaal op WiFi over te gaan, ontlast dit het telefoonnetwerk. Alleen daarom al zou de realisatie van een goed dekkend netwerk hoog op de prioriteitenlijst van een evenement moeten staan. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Festivalhotspotcom.indd 59

MAART 2015

27-2-2015 15:07:35

BETROUWBAAR TIJDELIJK INTERNET VOOR UW EVENEMENT

HANDELSWEG 9B - 3606 AA MAARSSEN

WWW.LIVEWIFI.NL

LIVEWIFI@WIFIPROFS.COM

TEL: 085 76 00 900

ONZE REFERENTIES

ASML, GOOGLE, HEMA, KVK, SAMBOO ICT, LEIDEN CULINAIR, ANWB, ORACLE, GEMEENTE STICHTSE VECHT, INTERBEST, DUTCH MATCH CUP, GROOT GROEN PLUS

EB201502_advertenties14.indd 60

27-2-2015 15:26:45

SPECIAL

CONNECTED EVENTS

'Volledige WiFi-dekking op een evenement is een utopie' Een volledig dekkend – en belangrijker, werkend - WiFi-netwerk op een festivalterrein. Veel partijen beloven het, maar het waarmaken is een tweede. Remco Jongerius, Business Development Manager van WiFiProfs, ergert zich mateloos aan de bedrijven die dergelijke beloften doen. “Het is simpel: een volledig dekkend en werkend netwerk is gewoon niet altijd mogelijk.” DOOR: EDGAR KRUIZE

k ben zacht gezegd nogal sceptisch over de manier waarop andere partijen WiFi-diensten aanbieden en dan vooral de eenvoud waarmee het wordt verkocht. Dit omdat het helemaal niet zo makkelijk is.” Remco Jongerius stelt dat er te vaak lucht wordt verkocht aan festivals die zelf geen verstand van zaken hebben en dat partijen het hebben over connecties die zijn gemaakt. “Dat je ze hoort schermen met 40.000 bezoekers die verbinding hebben gemaakt en dat het zo goed is gegaan. Maar hoeveel van die bezoekers hebben na verbinding daadwerkelijk van de WiFi gebruik kunnen maken en zijn überhaupt voorbij de landingspagina gekomen? Als het al lukt, is er nog de vraag of er genoeg bandbreedte is, en dat is doorgaans niet zo, waardoor een netwerk al snel plat ligt. De bezoekers zijn teleurgesteld, maar het evenement schermt met ‘geslaagde cijfers’. Met de techniek zoals die nu is, is het gewoonweg niet mogelijk om een groot publieksevenement van een volledig werkend WiFi-netwerk te voorzien. Dat is een utopie.”

Verwachtingen managen WiFiProfs verhuurt onder de noemer LiveWiFi betrouwbare en snelle WiFivoorzieningen, specifiek voor evenementen en congressen, daarbij samenwerkend met Aruba Networks. “In samenwerking met hen kunnen we een betrouwbaar netwerk opzetten, absoluut”, zo stelt Jongerius. “Het probleem is echter dat de verwachtingen van een opdrachtgever heel vaak niet overeenkomen met de realiteit. En de realiteit is dat een goed werkend WiFinetwerk, waarbij iedere bezoeker op elke plek toegang heeft, enerzijds onbetaalbaar is, en anderzijds niet realiseerbaar omdat er – zeker op grootschalige evenementen – op een locatie veel ruis is die storingen kan veroorzaken. Zeker als je ervan uitgaat

dat het gros van de bezoekers op publieksevenementen met 2,4 ghz clients verbinding probeert te maken. Hier ben ik altijd heel open in, want ik wil niets verkopen wat gewoonweg niet mogelijk is.” De zakelijke markt is volgens Jongerius meer realistisch. Hierbinnen heeft WiFiProfs al gewerkt met en voor onder meer Capgemini, ASML, Google, saMBO-ICT en Rabobank. “Zakelijke partijen, waarvan de bezoekers meestal wel de mogelijkheid hebben om met 5 ghz clients verbinding te maken, realiseren zich dat een goed netwerk kosten met

we juist daar de mogelijkheden zien en het netwerk dat realiseerbaar is, enorm goed kan worden ingezet om inzicht in het bezoekersgedrag te krijgen en eventueel op basis daarvan marketingactiviteiten te ontplooien. De mogelijkheden zijn er, absoluut. Maar ik zou graag zien dat in dit vakgebied met een meer realistische

'Ik wil niets verkopen wat gewoonweg niet mogelijk is' Remco Jongerius, Business Development Manager zich meebrengt, en hebben naast budget veelal ook een goede visie waarvoor en hoe ze WiFi willen inzetten. Dat zie ik in de evenementenmarkt nog met regelmaat gebeuren, dan ‘moet’ men WiFi, zonder na te denken hoe hun bezoekers dit vervolgens willen gaan gebruiken. Wij gaan graag het gesprek aan, omdat

blik wordt gekeken naar de mogelijkheden, zowel vanuit de vraag- als aanbodkant. Want door veel loze beloften die in de markt worden gedaan, denkt iedereen dat alles maar mogelijk is. Zo ver zijn we nog lang niet en ik betwijfel of we met tijdelijk aangelegde netwerken ooit volledig op dat punt zullen komen.” ◾

REMCO JONGERIUS: "HET IS GEWOONWEG NIET MOGELIJK OM EEN GROOT PUBLIEKSEVENEMENT VAN EEN VOLLEDIG WERKEND WIFI-NETWERK TE VOORZIEN." WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_WiFiProfs.indd 61

MAART 2015

27-2-2015 14:29:20

WIFI4RENT.NL Draadloos netwerk voor elk evenement

TIJDELIJKE ICT DIENSTEN

WiFi4Rent is gespecialiseerd in het leveren van tijdelijke ICT diensten op evenementen. Wij verhuren een aantal uiteenlopende diensten. Deze kunnen los, maar zeker ook gecombineerd gebruikt worden voor verschillende toepassingsgebieden.

TOEPASSINGEN:

• Sociale Media • Live Streaming • Kantoor op locatie • Kassa & Toegang • Marketing

• • • • • • •

DIENSTEN:

• Internet op locatie via Glas / DSL / Mobiel / Satelliet (ONLINE)

• • • • •

• Binnen en buiten draadloos computer netwerk (NETWORK) • Gecontroleerd toegang tot het internet (WiFi ZONE) • Toegangscontrole via E-tickets (ENTRANCE) • Pinnen via internet (PoIP) • Bellen via internet (VoIP)

ICT dienstverlening voor outdoor en indoor evenementen. Voor meer informatie +31 878 704 521 & email@wiﬁ4rent.nl Untitled-1 1 EB201502_advertenties15.indd 62

12-02-15 11:31 27-2-2015 15:27:00

SPECIAL

CONNECTED EVENTS

'Een goed werkend netwerk is van veel factoren afhankelijk' WiFi4Rent is een pionier op het gebied van WiFiverbindingen op tijdelijke locaties. Waarbij het bedrijf altijd realistisch blijft en de opdrachtgevers van helder advies voorziet. DOOR: EDGAR KRUIZE

WIFI4RENT BIEDT INTERNET VIA SATELLIET AAN, WAARDOOR IN HEEL EUROPA BETROUWBARE INTERNETVERBINDINGEN KUNNEN WORDEN GELEVERD.

”

ier in Nederland zijn we veel gewend. Misschien zou je het zelfs verwend kunnen noemen.” Herman van den Dungen, eigenaar van WiFi4Rent, werkt ook veel in het buitenland en stelt dat openbare WiFi hier meer gemeengoed is dan elders in Europa. “Dat maakt dat veel partijen denken dat alles mogelijk is. Als ik het gesprek aanga met klanten, haal ik als voorbeeld regelmatig ‘McDonaldskwaliteit’ aan. Die bieden hun bezoekers gratis WiFi, maar hoe goed werkt die? En dan verschilt de kwaliteit ook nog eens per vestiging. Als WiFi-leverancier moet je melden dat een goed werkend netwerk van veel factoren afhankelijk is, en dat klanten heel goed voor ogen moeten hebben wat ze precies willen met dat netwerk.”

Heldere discussie Van den Dungen startte het bedrijf toen hij zelf bij een publieksevenement betrokken was op een locatie buiten de bebouwde kom en toegang tot internet en een goed werkend communicatienetwerk ontbrak. “WiFi4Rent heeft zich de afgelopen jaren vooral gericht op dienstverlening achter de schermen. Het communicatietraject voor organisatoren is daarbij het primaire proces dat we faciliteren. Daar hebben we onszelf bewezen met stabiele netwerken. Veel evenementen vinden plaats op ter-

reinen waar mobiele netwerken slechte dekking hebben, of waar deze netwerken overbelast raken als het publiek er massaal gebruik van maakt. Als oplossing biedt WiFi4Rent internet via satelliet, waarmee we in heel Europa betrouwbare internetverbindingen kunnen leveren. We werken

het rendabel wordt? Hoeveel budget is er beschikbaar en is dat wel toereikend? Wat wil men bereiken met de service richting het publiek? Publiek zal traag internet ervaren als geen internet en wat is daardoor de uitstraling van het evenement? Uiteraard werken we graag aan goed werkende net-

'Via satelliet kunnen we in heel Europa betrouwbare internetverbindingen leveren' Herman van den Dungen, eigenaar WiFi4Rent van ‘achter’ naar ‘voren’, een volgende stap zou dus grootschaliger publiekstoegang kunnen zijn. De techniek is er, maar dit is ook het punt waarop we helder de discussie aan moeten gaan met evenementen om de juiste verwachtingen te scheppen.”

Cultuuromslag De kosten van een goed netwerk zijn vooralsnog hoog. “Als je flyers laat produceren, dan wordt elke volgende flyer die van de drukpers afrolt alleen maar goedkoper. Bij verbindingen als deze is het exact andersom. Dat heeft alles met bandbreedte te maken. Daarom vragen wij organisatoren altijd wat voor hen de toegevoegde waarde is van publiekstoegankelijke WiFi. Hebben ze een sluitende business case waarmee

werken, daar hebben we ons in gespecialiseerd. Vanuit die specialisatie moet je realistisch de dialoog aan kunnen gaan met organisaties. Dat vergt ook een verandering in de manier waarop veelal wordt gewerkt. WiFi is, zo merken we, vaak nog iets dat op het allerlaatste moment op het wensenlijstje komt. Men heeft onvoldoende besef van de daadwerkelijke impact, en dan is het budget meestal niet toereikend meer om het echt goed te doen. Die cultuuromslag is al wel gaande, want we zien tegelijkertijd ook dat veel jonge partijen een goed werkend netwerk, al dan niet ook voor het publiek, als een integraal onderdeel zien van hetgeen ze organiseren en ons al in een vroeg stadium benaderen. Die ontwikkeling zal de komende jaren zeker door gaan zetten.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_WiFi4Rentnl.indd 63

MAART 2015

27-2-2015 14:32:35

EBLIVE-2015-2-210x297mm+5mm_v2.pdf 1 23/02/2015 13:23:52

088-0235021 WWW.EVENTIM.NL/ZAKELIJK

HET MEEST VEELZIJDIGE TICKETINGBEDRIJF VAN NEDERLAND

CTS Eventim is in Europa en Nederland marktleider in ticketing en live-entertainment met meer dan 140 duizend evenementen per jaar en meer dan 120 miljoen tickets. CTS Eventim biedt een platform met een breed palet aan distributiekanalen: online, mobiel, telefonisch en fysiek. Zowel nationaal als internationaal. In Nederland communiceert Eventim per maand actief met 1 miljoen huishoudens via een uitgebalanceerde online en offline mix van middelen. Voor venues en sportorganisaties zijn speciaal daartoe ontwikkelde acces-, ticketing- en CRM oplossingen beschikbaar, webbased en SaaS ĂŠn naar behoefte gekoppeld aan ons brede distributienetwerk. Flexibel en effectief.

Wij doen er alles aan om ook uw laatste kaartje te verkopen.

EB201502_advertenties16.indd 64

27-2-2015 15:27:17

SPECIAL

STAGE & RIGGING

roots en spectaculair uitpakken op een festival of evenement is niet mogelijk zonder goede partijen die de stage en rigging verzorgen. Veiligheid staat daarbij hoog in het vaandel, wat ertoe leidt dat de gespecialieerde bedrijven veel samenwerken in werkgroepen. Daar worden richtlijnen ontwikkeld en kunnen partijen ook leren van elkaar. Deze professionaliseringsslag heeft geleid tot nieuwe praktijkrichtlijnen, en momenteel wordt er gewerkt aan een normering die op Europees niveau moet gelden. 71 73 75 77 79 81

Frontline Rigging Rigging Box Stageco Interal T.C. Easy at Work Van Ham Tenten & Podia

EB201502_Cover_rigging.indd 65

27-2-2015 13:06:57

‘ We zien concurrenten ook als collega’s’ Nederland is een klein land, waar de (live)entertainmentbranche op een van de hoogste niveaus in Europa opereert. Vanwege de schaalgrootte van het land, komen alle binnen de branche werkzame partijen elkaar altijd weer tegen. Ze zitten elkaar echter niet (of amper) in de weg, zo blijkt uit reacties van diverse betrokkenen. DOOR: EDGAR KRUIZE

et entertainmentlandschap is or delijk verdeeld. Wie in Nederland een evenement organiseert, heeft de keuze uit een aantal pure productleve ranciers/verhuurders, een aantal full ser vice bedrijven en een aantal specialisten, en onderling werken ze doorgaans allemaal wel op een of andere manier samen. “Dit land is gewoon te klein om echt een volle concurrent van elkaar te zijn”, aldus Eddie Slotboom van Stageco. “Je komt elkaar al tijd wel ergens tegen, je werkt samen aan grote producties. Het heeft geen zin om elkaar het leven zuur te maken als je met elkaar moet blijven samenwerken.”

dat zijn de segmenten die we gezamenlijk aan het opvoeden zijn.” Het zijn dan ook onder meer de vooraanstaande podium bouwers en leveranciers van podiumma terialen die in individuele werkgroepen binnen de Evenementen werkgroep van het Nederlands Normalisatie Instituut hun

Opvoeden

vakgebied bewaken. Slotboom is voorzitter van de werkgroep Podium Constructies, die praktische documenten opstelt waar door producenten, bouwers en controle rende ambtenaren weten wat ze van elkaar mogen verwachten, zodat de veiligheid van tijdelijke podia voldoende is gegaran deerd. Gert Jan Brouwer van Frontline

Slotboom geeft aan dat er zeker in de bo venlaag van de evenementensector door de momenteel leidende partijen een profes sionaliseringsslag heeft plaatsgevonden. “De cowboys zijn zeker in het topseg ment nu echt de markt uit. Het midden segment en kleinere segment volgen nu, 66

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_rigging.indd 66

Rigging Consultancy is voorzitter van de werkgroep Constructieve Aspecten. Deze werkgroep ontwikkelt praktijkrichtlijnen op het gebied van rigging: hijsen, hef fen en bouwen van tijdelijke constructies. Marco de Koff van Ampco-Flashlight Rental/Rigging Box zit de werkgroep

'Het heeft geen zin om elkaar het leven zuur te maken als je met elkaar moet blijven samenwerken' Eddie Slotboom, Stageco Elektrotechnische Aspecten voor en deze werkgroep ontwikkelt richtlijnen voor het veilig monteren, gebruiken, beheren en demonteren van tijdelijke technische voor zieningen voor evenementen. Er is nog een vierde werkgroep, Mens, die zich vooral op veiligheid focust. Met name de eerste twee werkgroepen zijn het meest recent actief.

MAART 2015

27-2-2015 15:17:20

SPECIAL

STAGE & RIGGING

’ Versterken “De grote partijen in de markt hebben hun expertise en hebben daar een sterke focus op”, zegt Han Wannemakers van Frontline Rigging. “Daardoor tillen we elk het niveau steeds weer een stukje hoger. Wij doen bijvoorbeeld veel indoor werk, en Stageco werkt veel met buitenconstructies. Natuurlijk zijn andere bedrijven ook een concurrent, maar er is genoeg te doen en we zien ze ook als collega’s. We zitten elkaar niet in de weg.” Marco de Koff van Ampco-Flashlight Rental/Rigging Box beaamt dat. “De diverse partijen in de markt versterken elkaar, omdat je in Nederland nu eenmaal vaak met elkaar te maken hebt. Door op het gebied van kwaliteit met elkaar op te trekken, hebben we met z’n allen deze branche gebracht tot waar we nu zijn: een professioneel en serieus vakgebied.”

Eerste norm Een goed voorbeeld van hoe deze bran-

che zich heeft ontwikkeld, is op het gebied van rigging te zien. De branche maakt al decennia gebruik van diverse licht- en geluidconstructies die zich boven podia, publiek en evenementmedewerkers bevinden. Tot ruwweg een jaar

de Nederlandse evenementenbranche en het Nederlands Normalisatie Instituut gestart met een normalisatieproject voor evenementen. Het eerste resultaat was de Nederlandse praktijkrichtlijn voor hijsen hefmaterialen, NPR 8020-10,

'De grote partijen in de markt hebben hun expertise en hebben daar een sterke focus op. Daardoor tillen we elk het niveau steeds weer een stukje hoger.' Han Wannemakers, Frontline Rigging of tien geleden waren er geen richtlijnen die omschreven hoe deze constructies verantwoord en veilig moesten worden gebruikt en gemonteerd, zoals er voor de hele evenementenbranche nog geen structurele normen en regels waren. Medio 2004 was op initiatief van

dat in februari 2005 tot stand kwam door de werkgroep Constructieve Aspecten. Deze werkgroep ontwikkelde daarna normen op het gebied van onder meer veiligheidsfactoren voor hijsen hefmiddelen, met de hand aangedreven personen-vliegsystemen, riggingplannen, ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_rigging.indd 67

MAART 2015

27-2-2015 15:17:24

Professionals werken met Prolyte “Uiteindelijk gaat het natuurlijk om de ondersteuning die je krijgt, bij Prolyte en haar partners ervaren we echt partnerschap, er wordt met je meegedacht en er komt altijd een oplossing. Wat wil je nog meer?” Rene Verbruggen – Bridge Event Facilities. Prolyte distributiepartners Nederland:

www.rolight.nl WWW.PROLYTE.COM

EB201502_advertenties17.indd 68

www.controllux.nl FACEBOOK.COM/PROLYTEGROUP

TWITTER.COM/PROLYTE

27-2-2015 15:27:26

SPECIAL

STAGE & RIGGING

BOEH onderhoud en inspectie, veiligheidskabels voor lasten en het aanslaan van lastdragers.

Europees niveau Tien jaar later gaat het professionaliseringsproces in volle vaart door. Niet alleen in Nederland, ook op Europees niveau. Hier bestaan er momenteel twee praktijkrichtlijnen, de zogeheten CWA15902,

industriële takels, van staalkabels en lieren tot harpsluitingen en safety’s zoals wij die gebruiken binnen onze branche”, zo stelt de Vereniging van Evenementenmakers (VVEM) in een reactie. Binnen de normering is het CEN het Europese instituut dat zich met normen bezighoudt, en het zogeheten Technical Comittee 433 gaat deze normen uitwerken. Het initiatief hiervoor komt overigens uit Engeland

'De diverse partijen in de markt versterken elkaar, omdat je nu eenmaal vaak met elkaar te maken hebt' Marco de Koff, Ampco-Flashlight Rental/Rigging Box deel 1 (hijsen hefmachines) en deel 2 (trussen). Exact tien jaar nadat die eerste Nederlandse normering tot stand kwam, is door een aantal technische experts uit de branche gestart met het opstellen van een nieuwe Europese norm voor hijsen en heffen in de entertainmentindustrie. Deze norm (CEN/TC433) moet op Europees niveau voor de hele branche gaan gelden. “Het belang van deze norm is dat die het hele spectrum van hijsen en heffen zal bestrijken, van vaste theatermachinerie tot

en het project wordt onder secretariaat van het Duitse DIN-instituut ontplooid. Vanuit de overige lidstaten zijn diverse experts aangewezen van hun landelijke normalisatie-instituut. Vanuit Nederland nemen Laura van Haperen (Trekwerk), Huub Huikeshoven (Theateradvies), Roy Schilderman (RigRoy), Dirk Bakker (Nationale Opera & Ballet) en Gert-Jan Brouwer (Frontline Rigging) aan TC433 deel, en de eerste resultaten worden in 2017 verwacht. ◾

Begin dit jaar is tijdens de themadag hijsen en heff en van de Vereniging voor Podiumtechnologie (VPT) in het Energiehuis te Dordrecht het zogenaamde BOEH (Brancheoverleg Evenementen Hijsinstallaties) document gepresenteerd. Dit BOEH-document omschrijft de minimale wettelijke eisen waar een bestaande hijs- of hefinstallatie aan moet voldoen. Ook wordt in het document aangegeven wanneer aanpassingen nodig zijn, en waar de branche zich bij onderhoud en inspectie aan dient te houden. Het document is volgens de werkgroep BOEH, die zich bezighoudt met continuering en veiligheid bij reeds in bedrijf gestelde podiumtechnische installatie in theaters en concertzalen, een consensusdocument. Het is opgesteld door alle partijen die in het ‘hijsen en heff en’-segment betrokken zijn. De werkgroep BOEH is een gezamenlijk initiatief van Vereniging van Schouwburgen Concertgebouwdirecties (VSCD) en VPT, en is een vervolg op het BICKT-document dat zich focust op ingebruikname, inspectie en onderhoud van podiumtechnische installaties. Het BOEH-document is te vinden op de websites vscd.nl en vpt.nl.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Opening_rigging.indd 69

MAART 2015

27-2-2015 15:17:29

FrontlineADV2a-2-2015_PDF.pdf

EB201502_advertenties171.indd 70

23-02-15

11:34

27-2-2015 15:29:05

SPECIAL

STAGE & RIGGING

‘Wij vertalen kunstzinnige uitingen naar oplossingen’ Begin dit jaar werd met negen avonden Vrienden van Amstel LIVE! een technisch huzarenstukje afgeleverd dat in Nederland zijn gelijke niet kent. Frontline Rigging is sinds jaar en dag verantwoordelijk voor alles wat tijdens deze avonden aan de dakconstructie bevestigd is en kijkt terug op een geslaagd evenement. DOOR: EDGAR KRUIZE

et is aan een leek maar moeilijk uit te leggen wat wij precies doen”, vertelt Han Wannemakers, producer en projectmanager bij Frontline Rigging. “Als je het heel droog op een rijtje zet, ben je ook snel klaar. Aan rigging materiaal 200 takels en 500 meter truss, aan motion materiaal 250 meter track, 8 eZ-trolley's, zo’n 50-Motion takels en 14,7 ton aan gewicht in de lucht in beweging. Dat, en een extra groot valdoek, hebben we zo’n beetje geleverd. Zulke cijfers en termen zeggen helemaal niks. Wij dragen er als bedrijf zorg voor dat wij in nauwe samenwerking met alle betrokkenen het evenement tot leven laten komen zoals het creatieve team dat voor ogen had. Wij vertalen kunstzinnige uitingen naar technische oplossingen.”

denken samen te werken en de beelden die ontstaan tot een technische werkelijkheid te maken.”

Gewenst effect In een presentatie die Wannemakers recentelijk gaf, hanteerde hij de term ‘controlled emotion’ over wat de techniek die Frontline Rigging inzet nu exact teweeg brengt. “Ons werk moet onzichtbaar zijn voor het publiek, maar de bezoekers moeten de show wel voelen doordat wij ervoor zorgen dat alles beweegt; de techniek moet

'Als het werkt, voel je de emotie in de zaal' Han Wannemakers, producer en projectmanager

Denken in oplossingen Dat doet Frontline Rigging niet alleen bij Vrienden van Amstel LIVE!, maar bij een keur aan events, waaronder Toppers In Concert, Lowlands, Symphonica In Rosso en het Eurovisie Songfestival. Ook verzorgt Frontline Rigging venue rigging in zalen als Ahoy, Heineken Music Hall, GelreDome, Ziggo Dome en Klokgebouw. “Waarbij de jaarlijkse Vrienden van Amstel LIVE!-reeks zeker wel de meest uitdagende is, omdat de decorontwerpen van GertJan Schreuder innovatief zijn en in beginsel geen rekening houden met de beperkingen die er zijn op bijvoorbeeld het gebied van gewicht, snelheid of zichtlijnen. Wij zijn bij dat proces nauw betrokken, waarbij we het nooit over ‘onmogelijkheden’ hebben. We denken bij alle projecten waarbij we betrokken zijn altijd in oplossingen op genoemde gebieden. Het is erg inspirerend om met mensen die in vormen en kleuren

een gevoel opwekken. Een goed voorbeeld is het ‘slurpdoek’ tijdens de recente editie van Vrienden van Amstel LIVE!, waarvan niemand uit het publiek zich zal afvragen hoe het is gemaakt of bevestigd. Het gaat omhoog en voilà, daar staan de artiesten. Voor ons betekent het echter dat op het moment dat het is bedacht, we continu nadenken hoe we dat zo mooi mogelijk voor elkaar kunnen krijgen. Met als resultaat dat we daags voor de concertreeks nog een nieuwe trommel en aandrijving hebben gefabriceerd om het veel groter dan

DE VRIENDEN VAN AMSTEL LIVE!

verwachte rode doek te herbergen. Als het dan werkt, voel je de emotie door de zaal gaan en daar doe je het voor. Voor alle mensen die bij Frontline Rigging werken, geldt dat we vakidioten zijn. Dat moet ook wel, je maakt onregelmatige uren en vaak lange dagen. We krijgen allemaal een enorme kick uit het bedenken van oplossingen en deze dan vervolgens tot uitwerking te brengen. Of dat nu voor een grote show is, of een wat kleiner optreden van een artiest, dat maakt ons niet uit. De mogelijkheden worden steeds meer uitgebreid. Niet eens zozeer vanwege de snel veranderende techniek, al helpt dat natuurlijk wel. Maar vooral omdat we als bedrijf steeds slimmer worden en de mogelijkheden van die techniek tot het uiterste en op creatieve manier benutten. Dat maakt elke nieuwe klus tot een uitdaging.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Frontline_Rigging_Consultancy.indd 71

MAART 2015

27-2-2015 15:15:03

EB201502_advertenties18.indd 72

27-2-2015 15:27:33

SPECIAL

STAGE & RIGGING

'De markt verandert, wij groeien met de ontwikkelingen mee'

Het in 2004 opgerichte Rigging Box is gespecialiseerd in de verhuur, de controle en het onderhoud van riggingmaterialen voor uiteenlopende partijen in de liveentertainmentmarkt, waaronder festivals en theaters. Door puur op verhuur en onderhoud in te zetten, onderscheidt het bedrijf zich. DOOR: EDGAR KRUIZE

“

r zijn al voldoende partijen die niet alleen verhuren, maar ook alle bijbehorende service als constructie en techniek leveren. Waaronder veel van onze bestaande klanten. Door de focus te houden op de verhuur, het onderhoud en daardoor de hoogst mogelijke kwaliteit te bieden, stijgen we boven onszelf uit.” Marco de Koff, managing director van Rigging Box, vindt de positie die het bedrijf nu inneemt in het Nederlandse entertainmentlandschap een erg fijne. “Wij zijn heel helder in wat wij doen en zijn daarin enorme specialisten. Dat maakt dat we niemand in de weg zitten en andersom zit niemand ons in de weg. De markt voor hijsmaterialen is nog steeds groeiende, omdat de eisen die aan het materiaal worden gesteld steeds hoger worden. P.A.’s worden zwaarder, podiumconstructies verande-

ren, er worden andere eisen gesteld aan de manier waarop met licht wordt omgegaan. Wij groeien in die ontwikkelingen mee.”

Grotere druk De groei zit ‘m voor een groot deel ook in de uitbreiding van het evenementenseizoen, stelt De Koff. “Dat begint tegenwoordig al eind maart, begin april en loopt tot eind oktober door, met een kleine drukvermindering in de zomervakantie. Dat legt druk op

Dat betekent onder meer dat al het materiaal dat hier de deur uitgaat voldoet aan alle standaarden, net als onze medewerkers natuurlijk, en ook dat al dat materiaal bij terugkomst weer volledig wordt gecontroleerd.”

Marktontwikkeling Hoe de markt zich de komende tijd zal ontwikkelen, is volgens De Koff moeilijk in te schatten. “Wat betreft live-enter-

'Door de focus te houden op de verhuur en het onderhoud stijgen we boven onszelf uit' Marco de Koff, managing director van Rigging Box de volledige branche, zeker als je daar ook nog eens het televisie- en theaterseizoen naast zet, dat juist in de overige maanden van het jaar piekt. Dat maakt dat je heel efficiënt moet werken om enerzijds alle klanten van de juiste materialen te voorzien en anderzijds de kwaliteit te waarborgen die we als bedrijf voor ogen hebben.” Rigging Box is al geruime tijd ISO 9001:2008 gecertificeerd. “Kwaliteit staat bij Rigging Box voorop”, aldus De Koff. “De markt waarbinnen we werkzaam zijn wordt steeds professioneler, en wij zijn van mening dat wij als Rigging Box in de voorhoede daarvan mee moeten lopen.

tainment denk ik dat zich over enkele jaren wellicht een stabilisatie gaat voordoen. We zijn maar een klein land, ooit zal de grens bereikt zijn wat betreft het aantal grote publieksevenementen. Onderwijl is de televisie- en theatermarkt nog volop in ontwikkeling en groeiende. We merken dat ook daar de kwaliteitseisen een steeds belangrijker item worden. Wij proberen alle partijen die bij ons producten huren of laten controleren altijd zo goed mogelijk van dienst te zijn, en dus anticiperen we op de ontwikkelingen en - hoewel heel sec de verhuur onze core business is - denken we met de wensen van onze klanten mee. De entertainmentmarkt blijft op volle toeren draaien, de vraag naar materiaal houdt aan. Dat zien wij in onze bedrijfsvoering ook. We zijn op een punt aanbeland dat de professionaliseringsslag op veel fronten is gemaakt, en de hoge kwaliteitseisen die wij altijd al voor ogen hebben gehad nu ook steeds meer als norm worden gezien. Dat is een goede ont wikkeling.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Riggingbox.indd 73

MAART 2015

27-2-2015 12:21:21

Concert stages in all sizes, temporary structures for every event. EB201502_advertenties19.indd 74

Tel.: +31 573 25 63 02 Fax.: +31 573 25 60 62 info.nederland@stageco.com

27-2-2015 15:27:43

SPECIAL

STAGE & RIGGING

‘Klanten zoeken vaker het randje op’ Evenementen onderscheiden zich steeds vaker met uiterlijk vertoon, wat voor de partijen die het technisch waar moeten maken voor hoofdbrekens kan zorgen. Stageco Nederland gaat die uitdaging vaak aan, aldus directeur Eddie Slotboom. “Op het gebied van rigging kan dat soms wel eens een creatief gevecht zijn.” DOOR: EDGAR KRUIZE

ls onderdeel van een internationaal concern, waarvan het moederbedrijf in België is gehuisvest, werkt Stageco voor alle grote namen in de popmuziek en voor de grootste evenementen. Stageco is een van de grootste spelers op het gebied van podiumbouw en vanuit die positie ook op het gebied van rigging vooruitstrevend. Volgens Slotboom enerzijds omdat het in hun bloed zit om de live entertainmentmarkt productioneel naar een steeds hoger niveau te tillen. Anderzijds ook omdat de markt er om vraagt. “In deze tijden wordt steeds vaker het randje van de mogelijkheden opgezocht. Podia worden steeds imposanter en evenementen doen daarbij vaker een beroep op de mogelijkheden van de techniek, die ze vervolgens zo onzichtbaar mogelijk geïntegreerd willen hebben in het podiumontwerp. Daar zitten voor ons veel uitdagingen.”

uit het zicht te hangen, maar je ontkomt er soms niet aan en dat zijn momenten dat je de discussie aan moet gaan.”

Nieuwe manieren

Geen plafond

Een van de uitdagingen zit in het uitleggen van de mogelijkheden en vooral ook de onmogelijkheden, zo vertelt Slotboom. “Vooropgesteld, er is echt heel erg veel mogelijk en we zijn ook continu op zoek naar nieuwe manieren om al dan niet bewegende onderdelen de lucht in te krijgen. Maar wat blijft is dat elk gewicht dat omhoog gaat, een contragewicht nodig heeft en dat dit ergens in de constructie gevonden moet worden. Soms levert dat wel eens wat norse gezichten op, omdat een ontwerper het niet mooi vindt als je bijvoorbeeld nog ziet waar de P.A. aan bevestigd is. Natuurlijk houden we rekening met de wensen van de klant, vergroten we waar nodig een truss of h-balk om een en ander

Idealiter is Stageco dan ook vanaf het begin van het creatieve proces betrokken om de (on)mogelijkheden al in vroeg stadium te ondervangen. Stageco omschrijft zichzelf als 'een pionier pur sang en een trendsetter op een markt waar creativiteit en technische know how hand in hand gaan' en in het geval van Stageco Nederland uit zich de creativiteit in de specialisatie in onder meer bewegende constructies. "Bijvoorbeeld voor Guus Meeuwis in het Philips Stadion, wat ieder jaar weer een creatieve uitdaging is. Of de hangende onderdelen van Sensation, waar afgelopen editie een carrousel voor werd ontwikkeld. In die evenementen in ‘het grootschaligere segment’ weet men

EVENEMENTEN DOEN STEEDS VAKER EEN BEROEP OP DE MOGELIJK HEDEN VAN DE TECHNIEK.

doorgans heel goed hoe het werkt en zijn de gesprekken die we op het gebied van rigging voeren ook iets makkelijker omdat ze de beperkingen van podia die doorgaans in de buitenlucht staan – en waar dus van nature geen dak is om iets aan te bevestigen – heel goed beseffen. Het middelen kleinere segment aan evenementen trekt zich op aan hetgeen ze bij de grotere zien en wij zetten de door ons ontwikkelde technieken ook graag daar in. Het genoemde besef over wat wel of niet kan, is daar iets minder. Vandaar dat Stageco voor de partijen waarvoor we werken een handleiding heeft gemaakt met betrekking tot het riggingplan en we merken dat dit een groot deel van de vragen die men heeft wegneemt. Zo’n document maakt dat de professionalisering van onze branche doorgezet kan blijven worden en dat delen van kennis is een taak die wij als Stageco erg serieus nemen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Stageco.indd 75

MAART 2015

27-2-2015 14:22:25

4 1 0 2 R U O M O R F N IO T C E L E S A

TRUSSING PORTFOLIO

CHECK US OUT ON

WWW.INTERAL.NL Interal T.C. - Maasheseweg 73 - 5804 AB Venray - T. +31(0)478 542018 - www.interal.nl VERHUUR | VERKOOP | PRODUCTIE | SPECIALE CONSTRUCTIES | TRUSS SYSTEMEN

Untitled-4 1 EB201502_advertenties22.indd 76

19-02-15 10:44 27-2-2015 15:28:03

SPECIAL

‘Onze trussen zijn een Nederlands kwaliteitproduct’

STAGE & RIGGING

Interal T.C. geldt al jaren als een van de grootste trussproducenten van Europa. Managing director Jan Verheijen stelt dat flexibiliteit, snelheid en vooral de hoge kwaliteit die het bedrijf kan waarborgen zorgen voor veel vraag. Hij geeft echter aan dat in een steeds professioneler wordende evenementenwereld truss bij veel producenten nog steeds relatief laag op de prioriteitenlijst staat. DOOR: EDGAR KRUIZE

“

ij staan erom bekend dat we heel veel kunnen. Je merkt nog steeds dat er heel veel last minute-klussen binnenkomen. We proberen klanten er dan ook op te attenderen dat al wat eerder in het productieproces moet worden nagedacht over de benodigde trussen die ze bij een evenement willen gebruiken.” Jan Verheijen lacht er bij. Interal T.C. is gewend dat het bij een evenement niet prioriteit nummer één is. “Dat is niet erg, daar gaan we graag in mee en ons bedrijf is flexibel genoeg om op die

meer dan 120 cirkels, in diameter variërend tussen de 1 en 50 meter. “We hebben de productie deels gerobotiseerd en geautomatiseerd. Hierdoor kunnen wij heel snel schakelen, snel leveren en heel goed de kwaliteit waarborgen. Voor ons is dat enorm belangrijk. Onze trussen zijn een Nederlands kwaliteitproduct, gemaakt van hoogwaardig aluminium, door gecertificeerd personeel. Interal T.C. heeft heel bewust voor die specialisatie gekozen. Geen massaproductie, maar focus op kwaliteit, creativiteit,

'Wij doen trussen, niets meer, niets minder' manier met de vraag om te gaan. Maar zeker in drukke periodes zijn de voorraden gewoon schaars en merk je regelmatig dat evenementenorganisatoren niet hebben nagedacht over het feit dat er in hetzelfde weekend nog veel meer evenementen plaatsvinden. Vandaar dat we meedenken met onze vaste klanten en hen ook actief zijn gaan benaderen, vroeg in het jaar, met de mededeling dat ze hierover goed moeten nadenken.”

Volledige focus Het in Venray gevestigde Interal T.C. is gespecialiseerd in de verkoop en verhuur van diverse soorten truss-systemen. Systemen die het bedrijf volledig zelf produceert. De huurvoorraad bestaat uit zo’n tien tot twaalf kilometer in trusslengtes en

flexibiliteit en vakmanschap. Wij doen trussen, niets meer, niets minder. Bij verhuur zijn het de professionele service providers die er vervolgens zelf mee werken. Omdat we daar de volledige focus op hebben, zitten we niemand in de weg en zijn we met zo’n 25 man personeel letterlijk en figuurlijk groot geworden door klein te blijven.”

ten kort, en kan Interal T.C. de flexibiliteit leveren waar het om bekendstaat. “Spontane aanvragen, late aanvragen, aanvragen op maat, we kunnen ze opvangen. Recentelijk nog tijdens carnaval werd ons gevraagd om voor Dolle Dinsdag in Hilvarenbeek een dakconstructie met transparante overkapping te realiseren voor een dj-podium. Die aanvraag kwam daags voor het evenement en we hebben die constructie op tijd opgeleverd. De grote, logge producenten kunnen dat niet. Dat snel op de vraag van een klant inspringen is een eigenschap die bij ons bedrijf hoort en die we graag willen behouden. Mijn motto is dat je richting de eindgebruiker niet moet beloven dat je iets doet, maar dat je gewoon moet doen wat je belooft. Daar staan we voor en dat motto maakt Interal T.C. honderd procent waar.” ◾

Flexibel inspringen Vanwege dat relatief kleine team zijn de lijnen over en weer en richting de klan-

DE TRUSSEN VAN INTERAL T.C. ZIJN VAN HOOGWAARDIG ALUMINIUM

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Interal.indd 77

MAART 2015

27-2-2015 15:09:59

EB201502_advertenties21.indd 78

27-2-2015 15:27:56

SPECIAL

STAGE & RIGGING

Easy at Work investeert in opleidingen personeel De afgelopen twaalf jaar is Easy at Work uitgegroeid tot een niet weg te denken speler in de evenementenbranche. Als uitzendbureau voor evenementenpersoneel investeert Easy at Work enorm in de scholing van uitzendkrachten. Een belangrijk onderdeel van het bedrijf is het leveren van personeel voor de evenementenbouw. DOOR: EDGAR KRUIZE

et festivalseizoen strekt zich steeds breder over het jaar uit. Voor Easy at Work is dat een uitstekende ontwikkeling die continuïteit garandeert. Voor het bedrijf, maar vooral voor de grote pool medewerkers die via het uitzendbureau aan de slag zijn op de diverse evenementen. “In het verleden lag de focus op het zomerseizoen, waardoor we veel met tijdelijke krachten, zzp’ers, en studenten werkten”, aldus Liza Engelbertink, eigenaar van Easy at Work. “Nu het evenementenseizoen eer-

'Ik zie diverse initiatieven om juist die specifieke kennis van de branche over te brengen' der begint en langer loopt, kunnen we onze uitzendkrachten voor langere periodes inzetten. Dat maakt dat zij niet langer meer enkele maanden per jaar vrijblijvend hun werk doen, maar dat het specialisten op hun vakgebied zijn geworden. Omdat we hen continuïteit bieden, is het investeren in opleidingstrajecten zinvol. We willen hen helpen doorontwikkelen. Daar hebben zij profijt van, maar de branche ook.”

Overkoepelende visie De Nederlandse evenementenbranche is de afgelopen jaren enorm geprofes-

sionaliseerd. Diverse bedrijven maken zich hard om de branche naar een hoger niveau te tillen. Engelbertink: “Dat is een goede ontwikkeling. We werken in een serieuze branche, waar veiligheid en professionaliteit hoog in het vaandel staat. Daar hebben we de afgelopen jaren met zijn allen heel hard voor gewerkt. Wat ik echter mis zijn eenduidige opleidingen in onze sector. Neem bijvoorbeeld de eis van bepaalde locaties dat medewerkers VCA-gecertificeerd moeten zijn. Het VCA-certificaat is voornamelijk gericht op werken in de bouw. Natuurlijk is deze basiskennis goed, maar de evenementenwereld heeft specifieke kenmerken die je niet in de bouw terugvindt. En zo zijn er meer opleidingen te noemen die in de basis goed zijn, maar waar de focus te weinig ligt op branchegerichte leerpunten. Ik zie diverse initiatieven om juist die specifieke kennis van de branche over te brengen, maar die werken elk onafhankelijk van elkaar. Een overkoepelende visie ontbreekt.”

gecertificeerd personeel, is dit een logische volgende stap. Welke partijen deze handschoen op moeten gaan pakken, is natuurlijk de vraag. Er zit in deze branche in ieder geval veel kennis. Een gedeelte van deze kennis zal door scholing aan nieuwe medewerkers bijgebracht moeten worden. Het overige deel zal men in de praktijk moeten leren. Iets wat in de toekomst ook zeker behouden moet worden, want werkervaring doe je niet op in de schoolbanken, maar met beide benen in de blubber.” ◾

Volgende stap Engelbertink zou graag zien dat zich de komende jaren zo’n overkoepelend geheel gaat ontwikkelen. “We zouden de koppen bij elkaar moeten steken, om eenduidig met een oplossing te komen. Ik spreek hier regelmatig over met de bedrijven waar wij personeel aan leveren. Ook brancheorganisaties zoals de VVEM maken zich hard voor dit onderwerp. Nu we allemaal werken volgens veiligheidsnormen, met

LIZA ENGELBERTINK

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_EasyatWork.indd 79

MAART 2015

27-2-2015 15:14:04

EB201502_advertenties23.indd 80

27-2-2015 15:28:18

SPECIAL

STAGE & RIGGING

Van Ham Tenten & Podia blijft vernieuwen De afgelopen 34 jaar heeft Van Ham Tenten & Podia zich ontwikkeld tot dé specialist op het gebied van tenten, podia en toebehoren. Algemeen directeur Martijn van den Broek vertelt over het succes van het Brabantse bedrijf. DOOR: ARNOLD LE FÈBRE

n 1981 startte het bedrijf uit Bladel met een bijna nieuwe tent die van een circus was gekocht. Die tent stond letterlijk aan de wieg van Van Ham Tenten & Podia. Het Brabantse bedrijf heeft zich de afgelopen decennia ontwikkeld tot dé specialist op het gebied van tenten, podia en toebehoren. “De eerste jaren hielden we ons voornamelijk bezig met de verhuur van spantenten”, vertelt Martijn van den Broek, die in 2010 het roer overnam van oprichter en directeur Frank van Ham. Van der Broek startte als tentenbouwer en groeide daarna binnen het bedrijf door tot projectleider en hoofd productie. “Vanaf ongeveer 2005 lag de focus meer op kleine podia en verduisterde festivaltenten. De afgelopen vijf jaar hebben we een enorme groei doorgemaakt, zowel met onze tenten als onze podiumtak, en zijn we een van de grotere festivaltenten- en podiumverhuurders van Nederland. We zijn actief op uiteenlopende evenementen als Solar Weekend Festival, Tomorrowland en de I Am Hardwell-tournee van Hardwell. Ook zijn we betrokken bij evenementen van onder meer het Leger des Heils en de stichting CliniClowns.”

Vernieuwing Van Ham Tenten & Podia hecht enorm veel waarde aan kwaliteit, het nakomen van afspraken en een goede relatie tussen opdrachtgever en leverancier. Van den Broek: “We leveren een perfect afgewerkt product. Of het nu gaat om één tent, één podium of een compleet project waar al-

les wordt verzorgd, wij regelen het. Vroeger was alles rock-‘nroll en was het voldoende als er een vlak podium stond met een stapel boxen. Tegenwoordig kun je daar niet meer mee aankomen. Met name dancefestivals worden steeds grootschaliger en spectaculairder, en het publiek verwacht dat ook. Je moet jezelf blijven vernieuwen en in de breedte ontwikkelen. We houden ons niet alleen bezig met tenten- en podiaverhuur, maar zijn ook gespecialiseerd in onder meer (de verhuur) van vloeren en vloer platen. We kunnen overal bouwen, zelfs op het water. De grootste uitdaging zit ‘m in de tijd die we tot onze beschikking hebben. Door de steeds strenger wordende regelgeving in combinatie met kaartverkopen, moeten organisatoren soms schipperen met budgetten. We zijn daar een belangrijke schakel in en moeten daarin meedenken. We zijn flexibel en kunnen snel schakelen.”

Nieuwe concepten Van Ham Tenten & Podia is constant bezig met de ontwikkeling van nieuwe concepten. Zo zijn er de laatste jaren diverse grote membraamtenten geïntroduceerd van 32,5 meter breed, waarbij extra aandacht is besteed aan de mogelijkheden op het gebied van rigging in de tent. Zo hebben deze nieuwe tenten allemaal een riggingcapaciteit van 1500 kilo per tentmast, waardoor je bijvoorbeeld in een tent van 32,5 x 57,5 meter 12 ton in het dak bij kunt hangen. Daarnaast zijn er de afgelopen twee

jaar nieuwe transparante boog podia van 6 x 4 meter geïntroduceerd. Verder heeft Van Ham innovatieve hijsbalken gemaakt waarbij op 2,5 meter uit de steiger een riggingpunt van 2,5 ton is te creëren. Aangevuld met het Layher steigersysteem kun je daarop onbeperkt blijven combineren. Dit jaar wordt er een nieuw product op de markt gelanceerd: de Fly-Towers. Deze torens, oftewel PA-towers, zijn volledig in zwart gepoedercoat staal uitgevoerd en beschikbaar in hoogtes van 8 tot en met 20 meter. Van den Broek is enthousiast. “Ze zijn ideaal om een PA- en/of licht systemen aan te bevestigen. De riggingcapaciteit bedraagt maar liefst 3 ton.”

Luxe positie Bij Van Ham Tenten & Podia werkt een vaste ploeg van 20 mensen, een twintigtal parttimers en zo’n 150 oproepkrachten. Over de toekomst maakt Van den Broek zich geen zorgen. “We verkeren in de luxe positie dat organisatoren ons weten te vinden en we aan opdrachten geen gebrek hebben. We hechten dan ook heel veel waarde aan de goede relatie die wij met onze opdrachtgevers hebben. We maken een sterke groei door en zijn momenteel op zoek naar goede mensen. En die tent waarmee het allemaal begon in 1981? Die kan nog steeds worden opgebouwd...” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Van_Ham.indd 81

MAART 2015

27-2-2015 16:58:29

FOTOMOMENT

De Vrienden Van Amstel LIVE!

Zonder dat er een artiest was aangekondigd kreeg de organisatie van de Vrienden Van Amstel LIVE! het voor elkaar om de concertserie voor 2016 uit te verkopen. Alle beschikbare 125.000 tickets werden op voorhand verkocht. Jetske Freeve, marketing manager Amstel: “De vraag naar kaarten na de reeks van dit jaar overtreft al onze verwachtingen. Nooit eerder verkochten we zoveel kaarten binnen dit tijdsbestek.” De grootste kroeg van Nederland strijkt in januari 2016 acht avonden neer in de Rotterdamse Ahoy. Dit is overigens hetzelfde aantal als de concertreeks van dit jaar.

OP DE FOTO (OP DE VOORGROND VAN LINKS NAAR RECHTS): DI-RECT-ZANGER MARCEL VEENENDAAL, TREN VAN ENCKEVORT VAN ROWWEN HÈZE EN FRANS ‘SPIKE’ VAN ZOEST (DI-RECT EN THE DEAF) TIJDENS DE VRIENDEN VAN AMSTEL LIVE! AFGELOPEN FEBRUARI.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201502_Fotomoment.indd 82

MAART 2015

27-2-2015 15:28:30

live bands, djs, urban & beats, live artists AND personalities: check atbookings.com

info@atbookings.com | www.atbookings.com |

Advertentie A4.indd 1 EB201502_advertenties24.indd 83

+31 70 330 10 70

10-12-14 12:07 27-2-2015 15:28:47

EB201502_advertenties25.indd 84

27-2-2015 15:28:52