EB Gamespecial 2018 by iMediate

ENTERTAINMENT BUSINESS

Gamespecial 2018

COLOFON

EDITORIAL

Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever Joost Driessen Redactie & medewerkers Jeroen van Trierum (hoofdredactie), Arnold le Fèbre (eindredactie), Jan Meijroos, Wai-Kueng Liu, Paul van Vliet (eindredactie) Fotograﬁe Jasper Bosman - Fotostudio iMediate ishele.bueno@imediate.nl Exploitatie & abonnementen Mitchel van der Heide & Tarik Lahri Telefoon: 035 - 646 58 05 mitchel.vanderHeide@imediate.nl, tarik.lahri@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode. Jaarabonnement EB Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar. Andere landen: € 180,- per jaar. Halfjaarabonnement EB + EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per halfjaar. Andere landen: € 180,- per halfjaar. Basis layout Louis Bertrand Vormgeving Louis Bertrand, Tessa Geers, Petra Guijt, Natalie Moorelisse, Martin Wolber Drukkerij Twigt GraﬁMedia © Copyright 2018 ISSN: 1875-2888

SEPTEMBER 2018

Meer dan een doosje Iedereen die mij een beetje kent, weet dat ik gek ben op fysieke spullen. Boeken, comics, vinyl: ze zijn in groten getale te vinden in mijn huis. Ik kan oprecht blij worden van een mooie boekuitgave of een plaat. Het was je wellicht al opgevallen dat in die opsomming de productgroep games ontbreekt. In het verleden prijkten in mijn kast ontelbare groene, blauwe en rode doosjes. Tegenwoordig niet meer. Dat heeft voor een groot deel te maken met de opkomst en het gemak van digitaal, maar ook de armoedige staat van die doosjes. Koop voor zes tientjes een game en je krijgt een plastic doosje met daarin een glimmend schijfje en voor de rest niks. Vaak ontbreken bijvoorbeeld boekjes met achtergrondinformatie. Niet echt aantrekkelijk. Daarnaast draait het om gemak. Een code kopen via PlayStation Network, Xbox LIVE of Nintendo’s eShop is makkelijk, en het kan wanneer en waar je maar wilt. De digitale winkel is immers 24/7 open. Daarnaast ben ik er aan gewend om bij het wisselen van game door mijn digitale bibliotheek te lopen, op een knop te drukken en deze te spelen. Lui maar plezierig, kan ik je vertellen. Betekent dit het einde van mijn fysieke verzameling? Dat niet. Dit najaar staat in ieder geval een viertal fysieke games op mijn kooplijst: Red Dead Redemption 2, Shadow of the Tomb Raider, Just Cause 4 en SpiderMan. Games waarvan ik het fysieke exemplaar wil hebben. Ten eerste omdat ik de andere delen ook in de kast heb staan en ten tweede omdat in een aantal gevallen de speciale editie er fantastisch uitziet of iets extra’s bevat. Dit inkijkje in mijn koopgedrag geef ik natuurlijk niet zomaar. Een week voor de deadline kwamen de resultaten binnen van het semi-jaarlijkse onderzoek dat we met IGN Benelux doen. In juli en augustus vroegen we de bezoekers van het portal om een aantal vragen over onder andere hun koop- en speelgedrag met ons te delen. Meest opvallende uitkomst: het verschil tussen gamers die hun titels digitaal kopen en zij die een fysiek product in huis halen. Dat bedroeg acht procent in het voordeel van fysiek. Twee jaar geleden was dat verschil maar liefst 42 procent. Ik moest ervan achter mijn oren krabben. De meest logische vraag is of de job van fysieke gameverkoper met uitsterven wordt bedreigd, zeker nu het tipping point nabij is. Ik, en velen met mij, denken van niet. Zoals Henk Hoogendoorn van Take-Two Interactive en NVPI Interactive in dit nummer stelt: “De helft van een grote omzet is volgens mij nog steeds interessant genoeg om daarvan mee te profiteren.” Er ligt ook een taak bij uitgevers om het voortbestaan van aanbieders van fysieke games te garanderen. Maak er een feestje van, de volgende keer dat er een game verschijnt. Een boekje met achtergrondinformatie, exclusieve DLC, een speciale cover... wat dan ook. Maak het speciaal. Doe alles om de consument (en mij) over de streep te trekken, zodat we onze volgende aankoop wel weer fysiek doen. JEROEN VAN TRIERUM HOOFDREDACTEUR

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

INHOUD

| ACHTERGROND

De stand van zaken

Fortnite

Onderzoek IGN & EB

Hoe staat de Nederlandse gameindustrie ervoor? Op deze vraag geven verschillende partijen antwoord, van platformhouders tot uitgevers en retailers. Onderwerpen die de industrie dit jaar bezighielden, waren de verschuiving van de verkopen van fysiek naar digitaal en alle commotie rondom loot boxes. Alle antwoorden schetsen een goed beeld van de huidige stand van zaken in het Hollandse game-landschap.

De battle royale game Fortnite is zonder twijfel een van dé games van 2018. Het spel is mateloos populair, heeft miljoenen spelers en is zelfs bekend onder niet-gamers. Aangespoord door het succes van Fortnite krijgen ook Call of Duty: Black Ops 4 en Battleﬁeld V een battle royale-modus. Fortnite heeft de industrie veranderd en mag daarom letterlijk een game changer genoemd worden. Maar met welke gevolgen?

Een vast onderdeel van de Gamespecial is het onderzoek dat Entertainment Business in samenwerking met IGN Benelux uitvoert, met als doel om het consumentengedrag van de core gamer in kaart te brengen. Hieraan deden meer dan duizend respondenten mee. Een tipje van de sluier: Red Dead Redemption 2 is de game waar dit najaar het meest naar wordt uitgekeken.

| SPECIAL HARDWARE

| PREVIEWS

30 33 35 36 39 40 43 44 47 48

55 56 57 58 61

Assassin’s Creed: Odyssey Shadow of the Tomb Raider | Fallout 76 Rollercoaster Tycoon | Forza Horizon 4 Super Smash Bros. Ultimate Vooruitblik games in 2019 Truck Driver

64 Inspelen op de vraag naar gaming-hardware 66 Republic of Gamers 69 Logitech G 70 Nacon 72 Plantronics | EN VERDER

7 17 21 27 74

Nieuwsmaker Skybound Entertainment Advocatenkantoor Van Iersel Luchtman Nintendo Switch Fotomoment

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

ALTIJD, OVERAL EN MET IEDEREEN

gloednie uwe mini gam es!

SPEEL MARIO PARTY ALS NOOIT TEVOREN!

5 OKTOBER

EXCLUSIEF VOOR NINTENDO SWITCH

NIEUWSMAKER

In een tijd waar realisme en actie vaak de belangrijkste ingrediënten zijn van een game, kwam Activision vorig jaar met een remaster van de kleurige en aaibare Crash Bandicoot. Dit najaar is het tijd voor een hernieuwde kennismaking met Spyro The Dragon. Senior pr-manager Rick Sloof legt uit waarom dit soort games zo aanslaan.

INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW

De comeback van Spyro Niemand zag vorig jaar Crash Bandicoot N Sane Trilogy aankomen. “Dat klopt. Voor veel mensen was het een grote verrassing. Vanaf de eerste aankondiging op E3 ging iedereen die het nieuws hoorde uit zijn dak. Uiteindelijk zag je dat die enthousiaste reacties zich ook vertaalden in een commercieel succes. Daar speelt nostalgie natuurlijk een belangrijke rol in, maar vergeet niet dat de remaster er fantastisch uitzag en de prijs van de Crash Bandicoot N Sane Trilogy ook erg plezierig was. Al deze elementen droegen bij aan het succes.” Activision staat bekend om realistische games als Destiny en Call Of Duty. Hoe is het om te werken aan de compleet andere kant van dat spectrum? “Dit soort titels is een heel mooie aanvulling op ons reguliere aanbod. Ze zorgen ervoor dat je anders gaat nadenken over pr- en marketingmogelijkheden. En dat is hartstikke leuk. Daarnaast vind ik het persoonlijk te gek om aan titels als Crash en Spyro te werken, want ik was vroeger een van die fans die de originele games tot op het bot heeft uitgespeeld.” Een klein jaar na het succes van Crash Bandicoot N Sane Trilogy zet Activision Spyro Reignited Trilogy in de markt. Zelfde trucje, of iets compleet anders? “De insteek is natuurlijk hetzelfde. Zowel

Crash als Spyro is een herkenbaar karakter voor veel gamers. Er is echter een wezenlijk verschil tussen origineel en remaster. Tijdens een verhuizing een hele tijd geleden, is de broncode van de Spyro Reignited Trilogy-games bij de ontwikkelaar kwijtgeraakt. Dat betekende dat de game helemaal van de grond af moest worden gereconstrueerd. Tijdens gamescom konden bezoekers de titel spelen staan en het viel ons op dat PlayStationgamers van het eerste uur onze booth verlieten met een grote grijns op hun gezicht. Maar ook de reacties van YouTubers die Spyro misschien uitsluitend als ﬁguur van Skylanders kennen, waren uitstekend. Ik denk dat dit soort licenties doelgroepen en leeftijd overstijgt.”

De originele games verschenen op de eerste PlayStation. Kenmerkend was daarbij de opvallend moeilijke gameplay. Is de moeilijkheidsgraad bij Spyro Reignited Trilogy behouden? “De uitstraling en de kleuren van zowel Spyro als Crash zorgen ervoor dat je denkt dat dit gemakkelijke games zijn. De waarheid ligt echter net even anders. Door de jaren heen zijn games voor een breed publiek laagdrempeliger en makkelijker geworden, onder meer door het gebruik van ‘save points’. Voor Spyro hebben we het origineel gevolgd en ligt de moeilijkheidsgraad op hetzelfde hoge niveau. Online las ik aardig wat reacties van jonge spelers die niet blij waren dat ze een ﬂink gedeelte opnieuw moesten spelen, na hun virtuele dood. Het is dus net als vroeger.” ◾

Entertainment Business online Altijd op de hoogte zijn van het laatste businessnieuws uit de entertainmentbranche? Kijk dan op www.entertainmentbusiness.nl. Mag het gemakkelijker? Ontvang gratis en overzichtelijk het laatste nieuws middels de dagelijkse nieuwsbrief (zie rechtsboven op de homepage van de site). En: like en volg ons op de sociale kanalen voor de laatste updates, opvallend nieuws en interessante ontwikkelingen uit de industrie.

Facebook.com/EntertainmentBusiness Twitter.com/@EB_Nieuws

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Discover more at www.rogbenelux.nl

ACHTERGROND

Hoe staat de Nederlandse game-industrie ervoor? De crisis is voorbij en kansen zijn er genoeg. Hoog tijd voor de vraag: hoe gaat het met de Nederlandse game-industrie? In dit artikel delen de belangrijkste stakeholders – van platformhouder tot retailer en alle schakels daar tussenin – hun visie. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

et beeld van de game-industrie is tot nu toe als volgt: de consument zet dit najaar waarschijnlijk massaal in op één titel (Red Dead Redemption 2), waardoor andere grote releases eerder of later verschijnen. De PlayStation 4 is en blijft heer en meester. Xbox One moest de tweede plek afstaan aan Switch. Het moment waarop de balans van fysiek naar digitaal omslaat, komt steeds dichterbi. Gameretailers stoppen ermee of bedenken juist nieuwe plannen. En hoe gaat dit najaar de geschiedenisboeken in? Op de komende pagina’s lichten we alvast een tipje van de sluier op.

Bart van de Giessen Sony Interactive Entertainment Sony PlayStation is sinds jaar en dag de absolute marktleider in de Benelux. De platformhouder weet met grote exclusieve titels en een laagdrempelig beleid niet alleen de core-speler maar ook de mainstreamconsument aan zich te binden. Bart van de Giessen van Sony Interactive Entertainment: “In de eerste acht maanden van het jaar zijn er meer fysieke games verkocht dan in dezelfde periode vorig jaar, en daar komt de digitale distributie nog bij. De consument blijft gamen en de PlayStation omarmen. Dat is vooral bijzonder omdat we met de PlayStation4 in ons vijfde levensjaar zitten. De fysieke retailer is altijd een belangrijke aanjager geweest voor de groei van het PlayStation-platform. Dat veel winkeliers het moeilijk hebben, is lastig en dat vinden we heel erg jammer. Vooral als een complete keten wegvalt. We blijven hen ondersteunen waar we kunnen, daarnaast blijven we zelf niet stilstaan. Als wij een kans zien om onze producten bij een brede groep consumenten onder de aandacht te brengen, dan doen we dat. Ook het digitale segment maakt grote stappen en daar kan de retailer van mee proﬁteren door bijvoorbeeld POSA (Point Of Sale Activation) of EDS (Electronic Sales & Distribution). Ik word oprecht blij als ik naar de toekomst kijk, zeker als we de betrokkenheid en interesse van consumenten zien. De installed base van PS4 is nu al groter dan die van zijn voorganger PS3 en er komen nog iedere dag nieuwe gamers bij.” ▶

'Ik word oprecht blij als ik naar de toekomst kijk, zeker als we de betrokkenheid en interesse van consumenten zien' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

NEDERLANDSE GAME-INDUSTRIE

Dirk Scholing Electronic Arts 2018 stond voor Dirk Scholing en van EA in het teken van lootcrate-discussies, producten, samenwerkingsverbanden en vooral goede games. “Iedereen heeft het over de opkomst van digitale en de afname van boxed producten. EA is in elk geval daar waar de consument is. Dat betekent dat wij games in verschillende vor-

'Mijn advies aan retail? Benut nog beter de afzetmogelijkheden die digitaal biedt' men aanbieden. Mijn advies aan retail? Proﬁteer nog meer van de afzetmogelijkheden die digitaal biedt. Denk aan de verkoop van FIFA Ultimate Team-kaartjes via ESD of C2C. Om te overleven moeten retailers een meerwaarde creëren. Dat kunnen ze doen via een loyaliteitsprogramma, merchandise of door in te zetten op meer beleving met speciale versies van games. Je zag de afgelopen jaren dat het landschap voor gameverkoop compleet is veranderd. De Benelux is op internationaal niveau altijd een vreemde eend in de bijt geweest. Dat had te maken met de dominante rol van het speelgoedkanaal en het ontbreken van grote spelers zoals Amazon of GameStop. We lopen nu meer in lijn met de rest van Europa, ook wat betreft de verhouding tussen packaged en digitale verkopen. Het is echter moeilijk om te vertellen hoe de toekomst eruit zal zien. Wie had bijvoorbeeld een paar jaar geleden het Epic-model kunnen voorspellen? Ze bieden Fortnite gratis aan en verdienen geld met downloadable content. Dat zou een model voor veel games kunnen zijn. Daarnaast geloof ik dat er uiteindelijk een abonnementsvorm voor de console komt, een soort Netﬂix voor games. EA biedt zoiets al aan via Origin Access Premier op de pc. Maar dat zorgt er zoals gezegd niet voor dat we andere verkoopmodellen achter ons laten. Er wordt nog steeds veel geld verdiend met fysieke schijfjes.ook door ons, Zolang er een consumentenvraag is, zullen wij deze waar mogelijk beantwoorden.”

Henk Hoogendoorn NVPI, Take-Two Interactive Er is niemand die al zo lang in de Nederlandse game-industrie werkt als Henk Hoogendoorn. Als directeur van TakeTwo Interactive staat hij aan de vooravond van de Red Dead Redemption 2-lancering. In zijn hoedanigheid van NVPI Interactive-voorzitter kijkt hij naar de hedendaagse branche. “Wereldwijd zie je een enorme groei bij een breed publiek – ook in Nederland dus. Al waren er op retailgebied wel enkele knelpunten die het landschap hebben veranderd. Veel winkeliers vragen zich af wat de toekomst is van fysieke producten, nu er digitaal ﬂinke stappen worden gezet. Ik denk dat we al snel de verhouding 50/50 gaan bereiken. Of het dan nog interessant is om games in doosjes te verkopen? De helft van een grote omzet is volgens mij nog steeds interessant genoeg. Wat de groei van onze industrie ook met zich meebrengt, is dat we onszelf in de kijker spelen bij controlerende instanties. Het bekendste voorbeeld is natuurlijk het recente optreden van de Kansspelautoriteit. Daar moeten we ons als brancheorganisatie en industrie nog beter op voorbereiden. Of de vraag 'spel of gokspel?' nu terecht is of niet, het is aan ons om de vinger aan de pols te houden, zodat we niet voor verrassingen komen te staan. Hoe je dat doet? Goede contacten met beleidsmakers en ervoor zorgen dat je organisatie binnen de wet opereert. Wij kijken vol vertrouwen naar de toekomst. De boodschap aan iedereen die games verkoopt, is dat er nog steeds goed geld te verdienen is in dit segment.”

'De boodschap aan iedereen die games verkoopt, is dat er nog steeds goed geld te verdienen is in dit segment’ 10

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

FOTO'S: C A SPER BIJMANS

ACHTERGROND

Kris Lenaerts Game Mania Het afgelopen jaar stond voor retailer Game Mania in het teken van verandering. De keten lanceerde een aantal zogeheten concept stores, die een nieuwe manier van winkelen en beleving introduceerden. De stuwende kracht achter deze introductie is CEO Kris Lenaerts. “Een aantal jaar gelden heeft de industrie de nodige veranderingen ondergaan. Hierdoor moest iedere partij zijn taken en rol opnieuw bekijken. De belangrijkste les die ik uit die periode heb meegenomen, is tweeledig. Als eerste moeten de stakeholders in deze branche nog meer en nog beter samenwerken. Daarnaast moet er bij elke te nemen beslissing worden gekeken naar wat de klant wil en hoe hij of zij wil worden bediend. De gamer moet namelijk centraal staan. Om daarop in te spelen, zal de focus van Game Mania nog meer toegespitst worden op omnichannel. We willen met andere woorden een sterke speler zijn in de arena van de fy-

'De focus van Game Mania zal nog meer toegespitst worden op omnichannel' sieke winkel en tegelijkertijd een sterke online aanwezigheid hebben. De resultaten van onze nieuwe ﬂagshipstore, waar het vooral draait op beleving, zijn uitstekend. Dat blijven we verder uitbreiden. Daarnaast bouwen we onze andere winkels uit, waarrbij we soms voor een andere locatie kiezen. Wij stapten laat de online wereld in, maar ook dat bleek een succes. Onze webshop had afgelopen jaar gemiddeld vier keer de omzet van een gemiddelde winkel en tijdens speciale momenten als Black Friday was dat zelfs acht keer.”

Joost Bart BMM Games & Vinyl Al twintig jaar verkoopt Joost Bart van de onafhankelijke speciaalzaak BMM Games & Vinyl in Beverwijk games. In twee decennia zag hij de markt compleet veranderen. “Soms was dat goed en logisch en soms krabde ik mezelf achter de oren en schudde mijn hoofd. Desondanks denk ik dat deze markt groot genoeg is voor de independents die nu nog een winkel hebben. Het vet is weggesneden, formules zijn aangepast. De grootste verandering is dat het merendeel van de omzet niet meer gegenereerd wordt door fysieke games, maar door bijproducten. Ook zie je dat de samenwerking met labels anders wordt ingestoken. Er zijn uitgevers als EA en Take Two Interactive die je graag helpen door mee te denken. Bij anderen zit de deur simpelweg op slot omdat je als kleinere partij niet interessant voor ze bent. Sony PlayStation is daar een goed voorbeeld van. Dat is jammer voor beide partijen. Naast de schaalgrootte is ook de eigen digitale verkoop natuurlijk een reden. Of ik nog sterk

geloof in het fysieke gameproduct? Ik zou zo graag volmondig ja willen zeggen, maar kies toch voor een bescheiden knikje. Je ziet die markt jaar op jaar slinken. Daar moet wel bij gezegd worden dat er tot na de zomer geen echte triple-a-release is geweest. Ik denk dat de top 10 altijd wel blijft verkopen, maar vrees voor de toekomst van het product in de breedte. Desondanks ben ik er zeker van dat er een rol is voor ons. Independenst bieden in hun winkel de beleving en kennis die de consument niet van een puntenkaartje of een uitgedraaide kassabon met een code krijgt.” ▶

'Het merendeel van de omzet wordt niet meer gegenereerd door fysieke games, maar door bijproducten' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

OUT NOW

© 2005-2018 Take-Two Interactive Software, Inc. and its subsidiaries. 2K, the 2K logo, and Take-Two Interactive Software are all trademarks and/or registered trademarks of Take-Two Interactive Software, Inc. The NBA and NBA member team identiﬁcations are the intellectual property of NBA Properties, Inc. and the respective NBA member teams. © 2018 NBA Properties, Inc. All Rights Reserved. Ofﬁcially licensed product of the National Basketball Players Association. All other trademarks are property of their respective owners.

ACHTERGROND

'De concurrentie komt niet alleen van digitaal. Ook op de fysieke markt zie je branchevreemde verkopers opduiken'

Joost Speelt Spellen YouTuber/influencer De afgelopen jaren is de rol van de YouTuber/influencer steeds belangrijker geworden in de pr- en marketingmix. De 22-jarige Joost Bouhof, drijvende kracht achter het populaire kanaal Joost Speelt Spellen (bijna 430.000 abonnees), legt uit waarom. “Ik doe dit sinds drie jaar professioneel op YouTube. Professioneel als in: ik verdien er mijn boterham mee. Naast videocontent over games verkoop ik merchandise en verzorg ik campagneklussen, promoties en live streaming. Wij zijn de nieuwe media. Vroeger konden uitgevers alleen terecht op televisie, radio of een tijdschrift om een game onder de aandacht te brengen. Nu bereik je met een YouTube-video een veel groter publiek en dat is interessant voor iedereen. De gamebedrijven zijn meegegroeid en zien het belang en de mogelijkheden die YouTubers en of influencers kunnen bieden. Mijn kanaal heeft met meer dan 400.000 abonnees een groot bereik en dat is binnen de gamescene best veel. De content creators op het platform worden steeds professioneler. Er is meer

'Met een YouTube-video bereik je een veel groter publiek en dat is interessant voor iedereen' aandacht voor de uiteenlopende doelgroepen. Wat wel raar is, is dat YouTube de adverteerders belangrijker vindt dan de community. Dat kan er uiteindelijk voor zorgen dat creators naar een ander platform overstappen. Er is veel concurrentie van andere kanalen, al spreek ik liever over conculega’s. Je werkt vaak samen om nog betere content te krijgen en het bereik te vergroten. Ik vergelijk het weleens met het schoolplein van een middelbare school. Er zijn veel groepjes en met de een kun je beter opschieten dan met de ander.”

Matthieu van IJpen VSN Matthieu van IJpen is binnen groothandel VSN verantwoordelijk voor de inkoop, de sales en de marketing van de productgroep games. In een wereld die steeds digitaler wordt, ligt bij VSN de focus juist op fysieke producten. Een logische keuze, aldus Van IJpen. “Er zijn de afgelopen jaren meerdere grote veranderingen geweest. Onze markt is omvangrijker geworden, met meer gamende consumenten dan ooit. Daarnaast heeft er een grote kwaliteitsslag plaatsgevonden. En laten we de opmars van het digitale product niet vergeten. Dit is echter geen reden om de fysieke distributie op een lager pitje te zetten. Wij specialiseren ons in dit segment. Die markt is namelijk nog steeds interessant en kan zorgen voor gezonde aantallen. Zolang er vraag is naar fysieke producten, blijven wij die beantwoorden. De concurrentie komt echter niet alleen van digitaal. Ook op de fysieke markt zie je branchevreemde verkopers opduiken. Zo verkopen niet alleen Albert Heijn, maar ook Ajax, PSV en Feijenoord dit jaar FIFA 19. Daarnaast spreken uitgevers steeds vaker de consument rechtstreeks aan met initiatieven als Play en Origin. Het is aan ons om ook die nieuwe verkopers een toegevoegde waarde te bieden. Het Nederlandse landschap is trouwens bijzonder. Sony is de absolute marktleider, Nintendo doet weer goede zaken en Microsoft heeft moeite de concurrentie bij te houden. De consument koopt zowel digitaal als fysiek en er is een stijgende lijn. Toch zijn er zaken die de handel soms belemmeren. Sony PlayStation werkt bijvoorbeeld maar met één distributeur en dat doet afbreuk aan de beschikbaarheid van titels. Om de markt gezond te houden, moet het speelveld voor iedereen intact blijven.” ▶

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

NEDERLANDSE GAME-INDUSTRIE

Jurian Ubachs Tweakers Gaming is een belangrijk onderdeel van de techsite Tweakers. de journalistiek is echter onderhevig aan concurrentie van bijvoorbeeld inﬂuencers. Toch weet redacteur Jurian Ubachs zeker dat de traditionele manier van journalistiek belangrijk en relevant blijft. “De uitgevers vinden YouTubers, inﬂuencers en streamers belangrijker dan het traditionele medium. Dat is past ook goed in de deze tijd.

'Als de redactie zich niet drukmaakt over de vraag waar het geld vandaan komt, is dat een stabielere basis voor onafhankelijke journalistiek'

Zeker als je praat over bereik. Maar er zitten nog wel wat haken en ogen aan. Je spreekt hiermee vooral een jongere doelgroep aan en in veel gevallen niet de volwassen gamer die geld uit wil geven aan zijn hobby. Daarnaast is er het punt van de onafhankelijkheid. Als de redactie zich niet druk maakt over de vraag waar het geld vandaan komt, is dat een stabielere basis voor onafhankelijke journalistiek. Geld is wel de belangrijkste drijfveer van de nieuwe media. En natuurlijk zitten daar ook goede en oprechte spelers bij. In een tijd van gekleurde berichtgeving en fake nieuws is dat iets waar je als uitgever over na moet denken. De toekomst is lastig te voorspellen. In Engeland is de situatie inmiddels zo dat een aantal grote uitgevers traditionele media compleet links laten liggen als het gaat om marketing. Het resultaat is dat magazines en websites langwerkende redacteuren moesten ontslaan. Ook in Nederland zijn er platformen die bijna enkel draaien op stagiairs. Dat is volgens mij een slechte zaak voor iedereen.”

Ferry Brands Vertigo 6 Het bureau Vertigo 6 verzorgt in de Benelux voor zes game-, hardware-, software- en retailmerken de pr en in sommige gevallen ook de marketing. Een van de bekendste gezichten in deze branche is Ferry Brands. Hij werkte eerder bij Electronic Arts en zit nu namens Vertigo 6 aan de andere kant van de tafel. Het verbaast hem dat de pers in Nederland niet meer aandacht heeft voor games. “Boeken, ﬁlms en muziek worden beoordeeld op de inhoud. Bij games doen de main-

'Je moet voortdurend en op verschillende manieren de positieve impact van games laten zien' 14

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

stream media dat niet. Men kiest altijd voor een bepaalde invalshoek, zoals lootcrates of geweld. Ook wij moeten daarop inspelen, door constant te blijven hameren op de inhoud. Om ervoor te zorgen dat je niet in herhaling valt, dien je ook events en bijzondere lanceringen te organiseren. Je moet voortdurend en op verschillende manieren de positieve impact van games laten zien. Tien jaar geleden lag het zwaartepunt van iedere marketing- en of pr-campagne een aantal weken voor en na de release. Dat was het moment waarop je moest scoren. Doordat ontwikkelaars de levensduur van een release verlengden met een downloadable contentstrategie duurt die periode eigenlijk het hele jaar lang. Het product moet op de radar van de consument blijven. Voor marketing- en pr-bureaus betekent dat: niet in één keer voor de beker gaan, maar je overwinningen over een langere tijd uitsmeren.”

ACHTERGROND

'Games in doosjes blijf ik ook wel kopen. Maar dan moet het er of goed uitzien of iets extra’s hebben' Jeroen Nijssen Consument Jeroen Nijssen is 34 jaar en sinds zijn tienerjaren een fanatieke speler en verzamelaar van videogames. Hij is in het bezit van bijna iedere console en schaft regelmatig nieuwe en oude releases aan. Nijssen zag het afgelopen jaar zijn koopgedrag veranderen. “Ik merk dat mijn voorkeur de laatste tijd uitgaat naar een digitale aankoop. Puur voor het gemak, want je hoeft geen schijfje te verwisselen. Games in doosjes blijf ik ook wel kopen. Maar dan moet het of goed uitzien of iets extra’s hebben. Als ik echt fan van de franchise ben, dan koop ik ook vaak de collector's en special editons. Digitaal is echter handiger. Al vind ik het belachelijk dat je daarvoor dezelfde prijs als voor een fysiek exemplaar moet betalen. Volgens mij kan dat veel goedkoper. Ik heb dit jaar verbaasd gekeken naar de discussie over lootboxes. Hoe kun je dat als uitgever goedpraten? Die verkoopt een game voor 60 euro, maar om de totale ervaring te krijgen moeten we nog eens 100 euro extra betalen. Daar begin ik echt niet aan. Ik hoop dat de industrie in de toekomst op digitaal gebied grotere stappen gaat maken. En dan denk ik niet alleen aan een betere prijs, maar ook aan de mogelijkheid om digitale games door te kunnen verkopen. Op Steam is dat al mogelijk, waarom niet voor PlayStation, Xbox en Switch? Verder ben ik blij dat er binnen het aanbod meer diversiteit is gekomen. Naast de blockbusters zijn er nu volop indie-titels. Zo kun je echt op ontdekkingsreis gaan.”

Jan Pieter Ellerbroek PBM Express Sinds jaar en dag werkt Jan Pieter Ellerbroek samen met de retail om een uitgekiend assortiment van merchandise in alle soortenn en maten te verzorgen. Hij zag de retailmarkt de afgelopen jaren ﬂink krimpen, maar gelooft heilig in het belang van zijn producten. “Een blijvende uitdaging winkeliers is consumenten in hun winkel krijgen. De marge op games is niet om over naar huis te schrij-

'Ons advies is altijd om niet blind in te zetten op een bepaalde licentie, maar aandacht te geven aan verschillende producttypen' ven en er is veel concurrentie. Niet alleen van gerenommeerde e-tailers, ook van marktplaatsen als eBay. Veel van hen hebben inmiddels hun rol in dit vernieuwde speelveld gevonden. Door bijvoorbeeld niet alleen games maar pop culture merchandise te verkopen, variërend van in het oog springende Pop Vinyl-ﬁguren tot high-end beelden van bekende franchises. Dit zijn producten die voor trafﬁc, extra kassa-aanslagen en winkelbeleving zorgen. Ons advies is altijd om niet blind in te zetten op een bepaalde licentie, maar aandacht te geven aan verschillende producttypen. Hierdoor ben je er zeker van dat de spullen ook na de hype ook interessant blijven voor de klant. Toekomstige trends zijn moeilijk te voorspellen. Als distributeur moet je constant je vinger op de markt hebben zodat je niet verrast wordt door stromingen. Ik geloof sterk in de kracht van licentieproducten. Zolang de consument spullen blijft kopen, is daar een markt voor.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

ACHTERGROND

Skybound: nieuwe speler, nieuwe kansen Skybound is op dit moment op gamegebied nog niet zo’n grote naam. Het bedrijf heeft echter op comic- en televisiegebied grote stappen gezet met bijvoorbeeld The Walking Dead. Nu is het de beurt aan het gamesdomein. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

erstokte gamers kennen de naam Skybound van independent succesjes als Oxenfree, The Long Dark en Slime Rancher. De twee laatstgenoemde verschenen begin september ook als fysieke release. Hiervoor ging Skybound Games een partnership aan met Mindscape. Volgens Mark Stanger, general manager EMEA, is de werkwijze van Skybound compleet anders dan die van de concurrentie. “Alles draait hier om content. Natuurlijk is de commerciële kant belangrijk, maar uiteindelijk is het zaak dat zowel de content als de maker op de juiste manier gepresenteerd en behandeld worden. Zij staan op de eerste plaats en dat zie je terug in het eindproduct.” Stanger is op dit moment vooral bezig met de Europese tak van Skybound, die overigens vooralsnog alleen de games gaat distribueren. Hij sluit echter niet uit dat de andere afdelingen, waaronder comics, ﬁlm en merchandise, uiteindelijk aansluiten.

The Walking Dead De grootste licentie van Skybound is The Walking Dead. Opvallend genoeg zijn de Walking Dead-games niet door Skybound zelf uitgebracht. “We kijken bij iedere licentie wat het meest logische is. Bij The Walking Dead was dat een andere ontwikkelaar de kans bieden om de game te maken en te verspreiden. Nu we een eigen uitgeeftak hebben, ligt het voor de hand dat we die in de toekomst vaker gaan inzetten. Daarnaast kijken we goed naar oudere releases. Denk aan de ultieme versie van The Walking Dead van Telltale Games. Een box met alle delen en bijzondere extra’s.”

Extra content De nieuwe uitgever concentreert zich niet alleen op de digitale markt. Stanger: “De fysieke gamemarkt is en blijft zeker interessant. Je moet dan wel iets speciaals met je product doen. Denk aan extra content die uitsluitend op schijf verkrijgbaar is, of

'We hebben met onze comics en televisieseries een groot publiek, dat we bereiken via Skybound Insiders'

het bijsluiten van het een of het ander. Andere interessante segmenten waar wij ons in gaan begeven, zijn merchandise en events. Skybound kent, naast The Walking Dead, talloze licenties die een groot publiek kunnen aanspreken, maar daarover later meer. Voor de Benelux ligt de focus dit najaar op The Long Dark en Slime Rancher. Twee succesvolle digitale releases die we met Mindscape op een speciale manier in de markt gaan zetten.”

Toekomst Stanger heeft grootste plannen met de gameafdeling van Skybound. “The sky is the limit. We hebben met de comics en televisieseries een groot publiek. Die bereiken we via het digitale initiatief Skybound Insiders. Dit is een community met wereldwijd 2,5 miljoen leden die alles willen weten over wat wij doen. Degenen die onze comics lezen, zijn potentieel ook geïnteresseerd in onze games en vice versa. Over vijf jaar moeten we een speler zijn die tussen de acht en tien titels per jaar in de markt zet. Titels die een aanvulling zijn op het aanbod van de gameindustrie en de consument originele en kwalitatief goede game-ervaringen bieden.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Hoe Fortnite de industrie verandert In minder dan een jaar tijd heeft een gratis spel de gehele game-industrie op zijn kop gezet. Wat is de aantrekkingskracht van het wereldwijd populaire Fortnite? En is dit een bedreiging, biedt het een kans of is er sprake van een natuurlijke evolutie? DOOR: JAN MEIJROOS

kamai Technologies, een van de grootste cloud delivery platforms ter wereld, vestigde op donderdag 12 juli 2018 een nieuw record: via het Akamai Intelligent Platform werd meer dan 37 terabit aan internetverkeer aan eindgebruikers geleverd. De reden? De lancering van het vijfde seizoen van Fortnite. Ter vergelijking: 37 terabit is volgens Akamai het equivalent van 2,8 miljoen downloads per minuut van een gemiddelde mobiele game.

Prima alternatief Dat Fortnite een groot succes is, is een understatement. In juli genereerde de battle royale-modus al een miljard dollar aan omzet. De consumenten die gratis de game spelen, spendeerden dit geld aan ingame dansjes, outﬁts en alternatieve versies van bestaande wapens. Ook populair waren de Battle Passes. Hiermee kunnen spelers in één keer meerdere V-Bucks (de ingame valuta van het spel) en cosmetische zaken aanschaffen. Het battle royale-genre werd populair door titels als PlayerUnknown’s Battleground

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

(PUBG), DayZ en H1Z1. Fortnite zorgde er echter voor dat het genre explodeerde. De battle royale-modus van Fortnite is gratis én beschikbaar op alle grote platformen: PS4, Switch, Xbox One en pc. Daarnaast kent het spel geen bloed en ziet het er cartoonesk uit. Voor veel ouders een veiligere keuze voor hun kroost, als alternatief voor veel volwassen ﬁrst-person shooters. Consument Mitchel Musters (21) beaamt dit: “Direct na de release ben ik Fortnite gaan spelen. Ik was een beetje klaar met Call of Duty, maar miste wel een leuke shooter om met vrienden te spelen. PUBG zag er tof uit op YouTube-video's, maar aangezien ik op de PS4 speel, is dat geen optie. Fortnite werd online beschreven als ‘The Next PUBG’. Het spel is heel toegankelijk, maar bevat tevens een hoge skillgap. Hierdoor wil je beter blijven worden, maar je kunt het tegelijkertijd spelen met je broertje dat nog nooit een controller heeft aangeraakt.”

700 miljoen uur Een andere factor in het succes is het feit

dat populaire streamers enthousiast zijn over Fortnite. De stream waarin inﬂuencer Ninja samen met hiphopartiest Drake Fortnite speelde, behaalde 635.000 kijkers op Twitch. Dat bleek geen toevalstreffer. Van mei 2017 tot en met mei 2018 is er maar liefst 700 miljoen uur naar battle royalecontent gekeken, volgens de cijfers van onderzoeksbureau SuperData. 83 procent daarvan bestond uit Fortnite-content. Op basis van de cijfers van algemene gamevideo’s over mei 2018 staat Fortnite opnieuw eenzaam aan de top. In die maand is er 574 miljoen uur aan Fortnite-content bekeken.

Consumentenimpact Veel videocontent betekent veel kijkers en uiteraard veel spelers. Hoe vaak loggenFortnite-gamers gemiddeld in? Tisco Thomas (19) speelt ongeveer vijf keer per week: “De hoeveelheid tijd hangt heel erg af van hoe lekker het gaat.” Ook Mitchel komt op zo'n vijf keer per week. Arend Stoffels (39) speelt liefst dagelijks: “Momenteel toch wel minimaal een uurtje per dag.” Voor Michel van de Bunt (34) hangt het af hoe

ACHTERGROND

'Het voelt gewoon goed om een spel te spelen waar meer dan 125 miljoen andere mensen mee bezig zijn' ver het in het seizoen de game zich bevindt: “Wanneer je een Battle Pass koopt, en er elke week challenges verschijnen, probeer ik er toch wel zo'n vijf à tien uur per week in te steken. Tegen het einde van een Battle Pass-seizoen, wanneer je nog maar een paar weken hebt om alle challenges van de afgelopen tien weken te halen, speel ik meestal wat meer. Dan gaat de tijd dringen.” De impact van Fortnite is dan ook enorm. Niet alleen op het gedrag en de tijdsbesteding van gamers, ook op dat van gamemakers. De markt volgt in de voetsporen van de battle royale-game. Call of Duty: Black Ops 4 kent dit jaar een eigen battle royalemodus genaamd Blackout, Battleﬁeld V komt na release met een gratis, aanvullende BR-mode en ook Ubisoft hint al tijden op een dergelijke spelmodus voor een (of meerdere) van zijn game(s). Zelfs de virtual reality-game Rec Room heeft inmiddels een battle royale-modus toegevoegd. Daarnaast werden er op Gamescom meerdere nieuwe battle royale-games aangekondigd: Stormdrivers (Xbox One, pc) en Fear of the Wolves (pc). Die laatste bevindt zich momenteel in Early Acces. Ten slotte heeft de reeds drie jaar oude game Dying Light (pc, PS4, Xbox One) een

nieuwe battle royale-modus onthuld, Bad Blood geheten.

Ten koste van… Zal de populariteit van Fortnite invloed hebben op de gameverkopen dit najaar? Gaat het spelen van de gratis game ten koste van de betaalde variant? Mitchel denkt dat het wel mee zal vallen: “Ik speel sowieso veel verschillende soorten games. De ene keer pak ik Fortnite op, de andere keer speel ik Gears of War. Het ligt er maar net aan waar ik zin in heb en welke vrienden online zijn.” Bij Tisco ligt

dat momenteel anders: “Op dit moment lijden andere games onder het feit dat ik voornamelijk Fortnite speel, maar als FIFA 19 uitkomt, denk ik dat Fortnite daar weer de dupe van gaat worden.” Bij Arend gaat Fortnite niet ten koste van andere games: “Ik speel eigenlijk alleen titels als Zelda, Mario, Grand Theft Auto en FIFA. En op dat front was het toch even rustig.” Uiteindelijk is het vooral de kracht van de massa die ervoor zorgt dat Fortnite een blijvend succes is. Michel: “Ergens voelt het gewoon goed om een spel te spelen waar meer dan 125 miljoen andere mensen mee bezig zijn. Gamers zijn toch kuddedieren.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Beheers alle spelregels

Dat is wijsheid Ons in gaming gespecialiseerd team adviseert u op alle gebieden waarmee u te maken krijgt. Omdat naast de spelregels van een game, de juridische spelregels minstens zo belangrijk zijn.

www.vil.nl/gaming 088 - 90 80 800

ACHTERGROND

Advocatenkantoor met liefde voor de gamebranche Van Iersel Luchtman is op dit moment het enige advocatenkantoor in Nederland dat een gespecialiseerd team juristen heeft dat zich richt op de gamesindustrie. Entertainment Business zat om de tafel met advocaat René Otto. “Wij spreken de taal van de industrie.” DOOR: JAN MEIJROOS

dvocatenkantoor Van Iersel Luchtman, noemt zichzelf ‘het kantoor van de ondernemer’. Met ruim veertig advocaten in de twee vestigingen Breda en Den Bosch behartigt de ﬁrma zowat alle rechtsgebieden, op letselschaderecht, familierecht en strafrecht na. René Otto, sinds 2016 verbonden aan het kantoor: “Wij hebben alle kennis in huis om bedrijven bij te staan die in de gameindustrie werken, of ze nu groot of klein zijn. “Voor alle rechtsgebieden waar ontwikkelaars, uitgevers en andere partijen mee te maken krijgen, kunnen wij hun belangen behartigen”, stelt Otto. “Denk hierbij aan het aannemen en ontslaan van personeel, ﬁnanciering, het opzetten van bedrijfsstructuren en samenwerkingsverbanden, maar ook zaken als privacy, intellectueel eigendom, vastgoed/huur en het verkrijgen van vergunningen.”

Passie voor de game-industrie Het idee om een toegewijd team voor de gamesindustrie op te richten ontstond vorig jaar, aldus Otto: “Ons kantoor werkt met diverse brancheteams. Elk team wordt gevormd door advocaten die een speciﬁeke kennis van of een nadrukkelijke band met een bepaalde branche hebben. Samen met een aantal enthousiaste collega’s zagen wij kansen voor een brancheteam Gaming, waarvan ik de voorzit-

ter ben. We kunnen hierin zowel onze liefde voor de branche als onze juridische kennis kwijt.” En juist aan deze combinatie bleek veel behoefte te zijn. Otto: “Iedere advocaat binnen het team heeft zijn eigen juridische discipline, maar de gemeenschappelijke deler is de passie voor de gamesindustrie. Waar de een een bovengemiddelde interesse heeft in de achterliggende techniek, volgt de ander graag alle ontwikkelingen rondom games op de voet. Ikzelf speel nog steeds graag games en we merken het bij klanten direct dat deze gezamenlijke passie een goede basis is voor een vruchtbare samenwerking. Wij spreken namelijk de taal van de industrie en dat schept direct een band. Doordat wij klanten op alle relevante vlakken kunnen adviseren, zijn wij voor hen vaak een one-stop-shop. Zo worden wij regelmatig ingeschakeld om publisherovereenkomsten te controleren, op te stellen en soms zelfs te helpen uitonderhandelen. Maar ook de recent ingevoerde AVG en de ontwikkelingen omtrent loot boxes zorgen voor veel vragen.”

Volwassenwording Otto en zijn team hebben sinds maart dit jaar al tientallen klanten mogen verwelkomen en de interesse groeit nog steeds. “Op de gamescom-beurs toonden uiteenlopende partijen belangstelling: van kleine start-ups en indies tot grote buitenlandse partijen die een kantoor in Nederland willen vestigen. We zijn overweldigd door alle positieve reacties en contacten.” Otto ziet daarnaast dat de industrie in een rap tempo volwassen aan het worden is: “Naast de grote bedrijven in de industrie gaan ook kleine en middelgrote partijen steeds meer inzien dat bijvoorbeeld intellectueel eigendom en privacy zaken zijn waar ze serieus over na moeten denken. Puur ‘een leuke game willen maken’: die tijd is voorbij. De gamesindustrie is big business en kan keihard zijn. Dat betekent niet dat er minder ruimte is voor creativiteit, wel dat de zakelijke kant net als bij iedere andere onderneming goed afgedekt moet zijn. Want alleen dan kan een gamebedrijf met een gerust hart die creativiteit benutten.” ◾

'Puur ‘een leuke game willen maken’: die tijd is voorbij' WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

DE CIJFERS

Het Nationale IGN & EB Game Onderzoek 2018 Meer dan 1.000 respondenten deden in augustus mee aan een onderzoek van IGN Benelux en Entertainment Business. Het doel was om het gedrag van de core gamer goed in kaart te brengen. Waar koopt hij of zij het liefst games? Om hoeveel games gaat het? Waar kijken de deelnemers naar uit? De resultaten schetsen een goed beeld van de gamende consument en laten zien waar zijn of haar voorkeuren liggen. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

Hoe koop je games het liefst? Fysiek:

54%

Digitaal:

46%

Bij welke winkel koop je fysieke games? Game Mania: Media Markt: Anders: Intertoys: Onafhankelijke winkel: Nedgame: Cex:

32% 23% 18% 0% 8% 7% 2%

Waarom juist daar? Bereikbaarheid: Prijs: Betrouwbaarheid: Assortiment: Tweedehands aanbod: Anders:

27% 26% 22% 12% 7% 6%

Wat koop je daar het meest? Nieuwe games: Afgeprijsde games: Tweedehands games: Anders: Accessoires: Merchandise:

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

61% 18% 13% 4% 3% 1%

Waar koop je digitale games? PlayStation Network: Steam: Nintendo eShop: Xbox LIVE: Anders:

44% 27% 12% 10% 7%

Waarom juist daar? Gemak: Betrouwbaarheid: Prijs: Aanbod: Anders:

50% 16% 13% 12% 9%

ACHTERGROND

35%

koopt nieuwe games op de dag van release

Wat is je favoriete online winkel om games te kopen? bol.com: Anders: Game Mania: Media Markt: Coolblue: Intertoys: Wehkamp:

52% 20% 12% 9% 4% 2% 1%

Waarom juist daar? Betrouwbaarheid: Prijs: Assortiment: Anders: Tweedehands aanbod:

42% 30% 20% 6% 2%

Hoeveel games koop je dit najaar fysiek ? Twee: Meer dan vier: Drie: Nul: Een: Vier:

Hoeveel games koop je dit najaar digitaal? 23% 21% 18% 17% 16% 5%

Meer dan vier: Nul: Twee: Een: Drie: Vier:

23% 22% 20% 19% 11% 5%

21%

koopt meer dan vier nieuwe games dit najaar

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

HET NATIONALE IGN & EB GAME ONDERZOEK 2018

Online is belangrijker dan single player 68% 16% 16%

Echt niet: Geen mening: Zeker weten:

53%

speelt liever bewezen franchise-titels Wanneer koop je een nieuwe game? Op de dag van release: Later dan een maand na de release: In de week van de release: In de maand van de release:

35% 25% 22% 18%

Gedurende het jaar koop ik vooral... Nieuwe games: Tweedehands games:

86% 14%

Welke battle royal-game speel je? Geen: Fortnite: PUBG: Anders:

Ben je voor of tegen een verbod op lootcrates? Voor: Tegen: Geen mening:

Waarop baseer je je aankoopbeslissing? Gespecialiseerde online portals/magazines: Anders: Online mogelijkheden: De mening van vrienden/familie: Events: Advies in de winkel:

SEPTEMBER 2018

36% 25% 18% 15% 5% 1%

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

60% 29% 8% 3%

41%

41% 32% 27%

Zijn 4K en HDR een essentiĂŤle aanvulling voor de ultieme game-ervaring? Ja: Nee: Geen mening:

42% 31% 27%

Speel je liever een nieuwe ip of een bewezen franchise-titel? Bewezen franchise-titel: Nieuwe ip: Maakt niets uit:

53% 27% 20%

is voor een verbod op de verkoop van lootcrates

ACHTERGROND We vroegen de respondenten ook naar hun favoriete game van 2018. Hieronder de top 30. 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30

Dat Red Dead Redemption als eerste uit de bus komt, zal voor niemand een verrassing zijn. 23 procent van de ondervraagden koos voor de nieuwe Rockstargame. De PlayStation exclusieve titel Marvel’s Spider-Man wist 14 procent van de stemmen te halen en Assassin’s Creed Odyssey en Call of Duty Black Ops 4 respectievelijk 8 en 7 procent. Het nieuwste deel van de bestverkopende franchise FIFA staat nog net in de top 10, op de negende plaats. Dit laat vooral zien dat de meeste kopers van deze game tot de mainstream behoren en dat core players liever een andere keuze maken.

Wat is je favoriete machine om op te gamen? PlayStation 4: PC: Xbox One: Nintendo Switch: Anders: 2DS/3DS: Mobiele telefoon:

56% 24% 11% 6% 2% 1% 0%

Ben je in het bezit van PlayStation VR? Nee: Ja:

91% 9%

56%

speelt op een PlayStation 4

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

ACHTERGROND

Samenspelen staat centraal bij de Nintendo Switch Het aantal verkochte Nintendo Switch-consoles groeit in rap tempo. De spelcomputer van Nintendo richt dit najaar zijn pijlen op de mainstream gamer. In de laatste maanden van dit jaar verschijnen nieuwe titels voor bekende franchises als Super Mario en Pokémon. DOOR: JAN MEIJROOS

et gaat de Nintendo Switch voor de wind. De opvolger van de Wii U wist zich in 2017 binnen een paar maanden tijd te verzekeren van een stevige positie in het gaming-landschap. Wereldwijd werden vriend en vijand verrast door de hoge verkoopaantallen en de aanhoudende vraag naar de console. In de Verenigde Staten was de Nintendo Switch met 906.000 verkochte eenheden in de maand van release de snelst verkopende spelcomputer van het bedrijf ooit. De vraag is sindsdien aangehouden. In juni van dit jaar stond de teller van totaal verkochte hardware op 19,67 miljoen stuks, en bijna 87 miljoen verkochte Switch-games. “In de zomermaanden hebben we opnieuw gepiekt”, zegt een trotse Frank Rittinghaus, general manager Nintendo Benelux. “Het mooie van de Switch is dat je er niet alleen via een docking station mee op de televisie kunt spelen, maar 'm dankzij het geïntegreerde beeldscherm overal kunt gebruiken. Deze zomer hebben velen de Nintendo Switch dan ook mee op vakantie genomen. En Mario Kart 8 Deluxe prijkt daardoor direct bovenaan de lijstjes van bestverkochte games.”

Mario en Pokémon In dit najaar trekt Nintendo ten strijde met vergelijkbare sociale games voor de Switch. Rittinghaus: “De unieke aantrekkingskracht

van de console is en blijft het feit dat je er op drie manieren op kunt spelen. Thuis in de woonkamer op tv, onderweg als handheld, en op de camping of buiten in de tuin in de tafelstijl. Voor alle drie manieren geldt dat onze spelcomputer bij uitstek geschikt is gezamenlijk te gamen. Samenspelen met anderen, in dezelfde ruimte, zit in het DNA van de Switch.” Dat DNA is terug te vinden in de games die het in de tweede helft van 2018 moeten gaan doen – grote, bewezen franchises. Op vijf oktober dient Super Mario Party zich aan en op 16 november verschijnen Pokémon: Let's Go, Pikachu! en Pokémon: Let's Go, Eevee! Op 7 december is het de beurt aan Super Smash Bros. Ultimate. Rittinghaus: “De Mario Party-games lenen zich bij uitstek om met een groep vrienden of familie te spelen. De reacties op gamescom op de nieuwe aﬂevering waren unaniem lovend. In de twee Pokémontitels kunnen spelers voor het eerst in de franchise samen optrekken. En voor Super Smash Bros. Ultimate geldt, net als bij Mario Kart, dat een groot deel van het spelplezier komt uit het fanatisme en enthousiasme van je tegenstander naast je op de bank”, aldus Rittinghaus.

Switch geniet, zou je bijna vergeten dat het bedrijf nog steeds succesvol is met de 2DS/3DS. Rittinghaus denkt dat die consoles nog altijd voor goede omzetten in de retail zorgen. “Onze handhelds hebben een enorme bibliotheek aan hoogwaardige software, inclusief de aantrekkelijk geprijsde Selects-serie. Daarnaast blijven we de handheld ondersteunen met nieuwe titels. Zo staat voor 12 oktober Luigi’s Mansion op stapel en verschijnt volgend jaar Mario & Luigi: Bowser's Inside Story. De 2DS en 2DSXL zijn daarmee ideale producten voor een doelgroep die voor het eerst kennis wil maken met videogames in combinatie met een aantrekkelijke prijs. Ik verwacht dan ook dat de 2DS en 2DSXL dit jaar opnieuw op menig sinterklaas- en kerstverlanglijstje zullen prijken!” ◾

2DS/3DS nog springlevend Met alle aandacht die de Nintendo

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

17.10.18 VERKRIJGBAAR

LEGO DC SUPER-VILLAINS software © 2018 TT Games Ltd. Produced by TT Games under license from the LEGO Group. LEGO, the LEGO logo, the Brick and the Knob conﬁgurations and the Miniﬁgure are trademarks of the LEGO Group. © 2018 The LEGO Group. © 2017 Nintendo. Nintendo Switch and Joy-Con are trademarks of Nintendo. “2”, “PlayStation” and “Ø” are registered trademarks or trademarks of Sony Interactive Entertainment Inc. All other trademarks and copyrights are the property of their respective owners. All rights reserved. DC LOGO and all related characters, and elements are trademarks of DC Comics © 2018. All Rights Reserved. WB GAMES LOGO, WB SHIELD: ™ & © Warner Bros. Entertainment Inc. (s18) vv

S P E C I A L

PREVIEWS Retail maakt zich op voor de drukste periode van het jaar. Een periode waar de grote titels elkaar in een relatief korte periode opvolgen. Mooie tijden voor de gamer en de kassa. Op de volgende pagina’s staat een overzicht van veel najaarstitels. Het is onmogelijk om een compleet overzicht te geven, maar wij zijn er zeker van dat we met deze Gamespecial opnieuw een goede stap in die richting doen. Goede verkopen!

30 33 35 36 39 40 43 44 47 48 49 51 53 54 55 56 57 58 61

Red Dead Redemption 2 Marvel’s Spider-Man Soulcalibur VI + Ride 3 Battleﬁeld V FIFA 19 Just Cause 4 Hitman 2 Call of Duty: Black Ops 4 GRIP: Combat Racing LEGO Harry Potter Collection | WWE 2K19 Gear.Club Unlimited 2 | Asterix & Obelix XXL 2 LEGO DC Super-Villains NBA 2K19 Spyro Reignited Trilogy | Assassin’s Creed: Odyssey Shadow of the Tomb Raider | Fallout 76 Rollercoaster Tycoon | Forza Horizon 4 Super Smash Bros. Ultimate Vooruitblik games in 2019 Truck Driver

Red Dead Redemption 2 houdt het najaar in zijn greep Al tijden gonst het rond Red Dead Redemption 2. De nieuwe game van Rockstar, de makers van Grand Theft Auto, is ontegenzeggelijk de grootste game van het najaar. Wat verklaart de massale aantrekkingskracht?

olgens analisten van de NPD Group wordt Red Dead Redemption 2 de bestverkopende game van 2018. Na het immense succes van Rockstars laatste titel, Grand Theft Auto V, zijn de verwachtingen dan ook hooggespannen. GTA V is sinds 2013 bijna honderd miljoen keer verkocht. TakeTwo’s CEO Strauss Zelnick probeerde eerder tegenover Gameindustry.biz al te hoge voorspellingen te temperen: “We geloven pas in ons succes als we hebben geleverd en we claimen pas de overwinning als deze zich daadwerkelijk heeft aangediend. We zijn om-

'Sommige klanten hebben Red Dead Redemption 2 al sinds oktober 2016 in reservering staan. Echt geweldig!' Tom Henderikx, conceptmanager Game Mania

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ringd door succesvolle, slimme concurrenten met fantastische titels. RDR2 gaat het absoluut goed doen. De vraag is alleen: hoe goed?” Voorganger Red Dead Redemption ging ruim vijftien miljoen keer over de toonbank, maar dat was acht jaar geleden.

Bloedbad Na twee keer uitgesteld te zijn, werd de releasedatum van Red Dead Redemption 2 eerder dit jaar vastgesteld op 26 oktober. Veel grote uitgevers schoven daarop in allerijl hun najaarsreleases naar voren: Call of Duty: Black Ops 4, Soulcalibur VI, Forza Horizon 4, Assassin’s Creed: Odyssey… Allemaal verschijnen ze vlak na elkaar, maar vóór Rockstars open-wereld westerngame. Wordt het najaar een bloedbad? Tom Henderikx, conceptmanager bij Game Mania, ziet niet direct verschillen met andere jaren. “Ieder najaar vallen er helaas ‘slachtoffers’ binnen de eindejaarsperiode, omdat gamers nu eenmaal keuzes moeten maken. Ik denk niet dat de verschuivingen daar veel aan veranderen. De uitdaging voor uitgevers blijft wel om binnen die hele sterke line-up de aandacht van gamers vast te houden tot de release. Bij bol.com ziet men de laatste jaren sowieso een toename van speltitels in oktober: “Wij zien een verschuiving van november naar oktober. Hierbij wordt aangehaakt op Black Friday, een belangrijk moment tegenwoordig voor retail”, aldus René van Haaren, buyer games bij bol.com.

Van der Linde-bende Red Dead Redemption 2 is een prequel op Red Dead Redemption en na Grand Theft Auto V de eerste volledige ‘new generation-game’ voor de ontwikkelaar. Met andere

PREVIEWS

woorden, het spel is van meet af aan ontwikkeld met de PlayStation 4 en Xbox One in het achterhoofd. RDR2 speelt zich af in het Amerika van 1899. Wetshandhavers maken jacht op de laatste outlaw-bendes. Hoofdrolspeler Arthur Morgan en de Van der Linde-bende slaan op de vlucht nadat in het plaatsje Blackwater een overval verkeerd aﬂoopt. Met federale agenten en premiejagers in hun nek trekken ze door Amerika en laten daarbij een spoor van overvallen en vuurgevechten achter zich. In het originele Red Dead Redemption kropen gamers in de huid van John Marston, een deels bekeerde bandiet en voormalig lid van de Van der Lindebende. Red Dead Redemption 2 maakt spelers onderdeel van die bende op het toppunt van diens beruchtheid. Wat verklaart het enorme succes van het spel? Van Haaren: “De aantrekkingskracht van een spel bestaat uit een aantal onderdelen: de open wereld, de sfeer, de details en het feit dat het simpelweg ontwikkeld is door Rockstar.” Henderikx vult aan: “Ik

denk dat veel van ons al sinds onze kindertijd een band hebben met cowboys en indianen. Dat consumenten nu de kans krijgen om een eigen western te beleven en zo'n wereld te ontdekken spreekt tot de verbeelding.”

Hoog aantal pre-orders De aandacht rondom de opvolger van Red Dead Redemption is ronduit uniek. Rockstar bezoekt geen beurzen, organiseert geen evenementen en nodigt geen pers of inﬂuencers ruim van tevoren uit om de game te spelen. Toch kan ieder nieuwtje, gerucht of trailer rondom de titel op massale aandacht rekenen. Henderikx snapt wel waarom: “Rockstar heeft de afgelopen jaren een heel sterke reputatie opgebouwd. Het bedrijf heeft met GTAV een open-wereldgame afgeleverd die nog steeds niet overtroffen is. De trailers zijn daarnaast altijd heel sterk en hebben een emotionele impact bij gamers. Vergelijk Rockstar met Daft Punk. Als dit duo een nieuw album teaset, staat de hele muziekwereld op z’n kop.”

GAMESPECIAL

Zorgt de hype voor Red Dead Redemption 2 straks ook voor klinkende munt aan de kassa's? Van Haaren is zeer positief gestemd: “De pre-orders zijn in lijn met de verwachtingen. Aan de hand van de huidige pre-orders verwachten we dat de game in verkoopaantallen in de buurt komt van onze grootste lanceringen, zoals FIFA vorig jaar. Ook bij Game Mania blijft de interesse voor het spel onverminderd hoog: “Momenteel telt RDR2 de meeste pre-orders voor het laatste kwartaal. Sommige klanten hebben de game al sinds oktober 2016 in reservering staan bij ons. Echt geweldig!”, aldus Henderikx. ◾

Verschillende smaken Red Dead Redemption 2 kent drie verschillende uitvoeringen. Naast een reguliere versie is er een Special Edition. Deze komt met extra verhaalmissies, wapens, outﬁts, een speciaal racepaard, gameplay boosts en -bonussen. De Ultimate Edition kent alle extra’s van de Special Edition, aangevuld met nog meer speciale wapens, items, outﬁts, rankbonussen en andere extra’s. Tenslotte is er de Red Dead Redemption 2: Collector’s Box. Deze komt zónder de game en is een unieke metalen ‘tithing box’ met slot en sleutel. De kist is geïnspireerd

op de doos die de Van der Linde-bende in de game gebruikt en bevat een challenge coin, een dubbelzijdige puzzel van honderd stukjes (met uitzicht op de drukke haven van Saint Denis op de ene kant, en een klassiek Rockstar Games-logo op de andere kant), een sixshooter bandana en een schatkaart die de locaties van een aantal begraven schatten in het spel prijsgeeft. Daarnaast heeft Collector’s Box een pin set bestaande uit zes speldjes van de belangrijkste wapens uit Red Dead Redemption 2, een catalogus én twaalf cigarette cards.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

BER M E V O N 6 : E S RELEA “..DÉ NIEUWE FUTURISTISCHE RACEGAME DIE EIGENLIJK IEDEREEN MET EEN INTERESSE IN GAMES OP ZIJN VIZIER MOET HOUDEN.’’

- GAMER.NL

“LIEFHEBBERS (...) KRIJGEN EINDELIJK WEER DE ARCADE-RACER WAAR ZE NAAR SMACHTEN.” - GAMERSNET

CAP €39,99 Voor meer informatie neemt u contact op met E-mail: mark.huijmans@mindscape.nl of Tel: 020-260 02 04

PREVIEWS

Marvel’s Spider-Man

GAMESPECIAL

Spider-Man is terug. De nieuwste game van ontwikkelaar Insomniac Games heeft alles in huis om de beste superhelden-game aller tijden te worden. Het helpt daarbij dat de poulaire Marvel-ﬁlms een brede doelgroep bekend hebben gemaakt met Spider-Man.

et was een van de grootste verrassingen van E3 2016: tijdens een persconferentie kondigde Sony Interactive Entertainment aan dat de nieuwe Spider-Man-game exclusief verkrijgbaar zou zijn op het PlayStation-platform. Traditioneel hebben superheldengames buiten Amerika het moeilijk om een voet aan de grond te krijgen. Dit soort releases kan steevast rekenen op een grote groep fans, maar het aanspreken van de mainstream is altijd erg moeilijk gebleken. In het geval van Spider-Man hielp het ook niet dat de digitale versies nooit echt goed uit de verf kwamen op het gebied van gameplay, graphics of verhaal. Sony zag zich dus voor een ﬂinke uitdaging voor geplaatst. De marktleider liet niets aan het toeval over en schakelde ontwikkelaar Insomniac Games in. Een studio die zijn sporen verdiende met succesnummers als Spyro, Ratchet & Clank en de Resistanceserie. Het uiteindelijke resultaat is een compleet nieuwe spelbeleving met een van de populairste superhelden aller tijden.

aantrekt. Dit biedt ruimte voor een compleet nieuw verhaal dat gebaseerd is op noch een film noch de strips. Insomniac gebruikt wel bekende bijfiguren als Tante May Parker, Mary Jane Watson en Norman Osborn. Ook put de ontwikkelaar uit het rijke verleden van de comics. De helden en schurken die voorbijkomen, bestaan uit een bonte verzameling van bekende namen. Insomniac heeft er zo alles aan gedaan om dit tot dé ultieme digitale Spidey-beleving te maken. Een beleving die zowel diehard comicfans en core gamers als de mainstream consument moet aanspreken. Het combatsysteem is uitgebreid, maar nergens heel erg moeilijk. Het zorgt voor spectaculaire gevechten waarin luchtaanvallen, spider sense, reflexen, webdraad en finishing moves gecombineerd worden met de bekende droge humor van de superheld. Hetzelfde gaat op voor het webslingeren. Als de speler aan een dunne

webdraad tussen de wolkenkrabbers van New York door slingert, zou hij zo ongeveer de wind door het haar moeten voelen.

Speelduur Via Twitter liet Insomniac weten dat Marvel’s Spider-Man een gemiddelde speelduur heeft van zo'n twintig uur. Wie echter ook de extra opdrachten speelt, is veel langer in de weer. Daarnaast ondersteunt Sony de release met een uitgekiende DLC-strategie. Er staan op dit moment twee drops gepland, waarvan de eerste een paar maanden na de release al verschijnt. Deze exclusieve PlayStation 4-titel luidt een compleet nieuw tijdperk in voor de Spider-Man-games. Kwaliteit, uitstraling en gameplay moeten ervoor gaan zorgen dat de gameversie van de Marvel-superheld net zo bekend en geliefd gaat worden als zijn papieren en ﬁlmische evenknie. ◾

Wat vindt de retail? Dylan Bakker, Gameshop Play-It Hoogeveen

Ultieme digitale beleving Opvallend is dat er niet gekozen is om het ontstaan verhaal van Spider-Man opnieuw te verstellen. Het spel begint als Peter Parker al een jaar of acht de outﬁtvan de superheld

“De ﬁlmpjes van deze games zien er hartstikke strak uit en ik hoop op datzelfde gevoel dat ik 15 jaar geleden had toen ik de PlayStation 2-game van Spider-Man 2 in mijn console stak. Dat is voor mij de beste Spidey-game en daar

gaat Marvel’s Spider-Man hopelijk overheen. Ik denk daarnaast dat de release proﬁ teert van het succes van de Marvel-bioscoopﬁlms. Daardoor kennen heel veel mensen Spider-Man een stuk beter.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

PREVIEWS

Soulcalibur VI en Ride 3 Dit najaar staat voor Bandai Namco in het teken van twee grote releases. Naast het nieuwste deel in de klassieke serie Soulcalibur zet de uitgever Ride 3, de meest realistische motorgame aller tijden, in de markt.

GAMESPECIAL

andai Namco Entertainment vist dit najaar in een vijver zonder veel rechtstreekse concurrentie. De belangrijkste games uit de line-up zijn Soulcalibur VI en Ride 3. Twee titels die binnen het genre de alleenheerschappij hebben in de laatste maanden van het jaar. En twee games met een grote groep trouwe fans.

Soulcalibur VI Tijdens de E3 kondigde Bandai Namco Entertainment de releasedatum aan van Soulcalibur VI, een serie die sinds 1998 een wereldwijd succes is en debuteerde op bijna iedere denkbare console. Behalve om zijn graphics werd de serie geroemd om het uitgebreide combat-systeem en de vele wapens. Met Soulcalibur VI zet de serie opnieuw een stap vooruit. Zo kent de game twee story modes (Chronicle of Souls en Libra Of Soul), een uitgebreide character creator, en online gameplay. In deze gamemode kunnen spelers hun eigen vechter creëren voordat zij de wereld doorkruisen om een nieuw kwaadaardig genie tegen te houden met het verzamelen van de Soul Edge-scherven. Onderweg stuiten spelers op personages uit het hoofdverhaal en strijders die door de community gemaakt zijn. Deze personages zijn aan te passen met duizenden verschillende combinaties, zoals grootte, gezichtskenmerken, haarstijl, kleding, bepantsering en natuurlijk wapens en vechtstijl. Salesmanager Daan Hermans: “Ik ben altijd fan van de serie geweest en

blij dat die met dit deel terugkeert naar de bron. Dat gaat door veel fans gewaardeerd worden. Soulcalibur VI is voor hen gemaakt, en de beste ﬁghter uit de serie.”

Ride 3 Iets compleet anders is Ride 3 van de Italiaanse ontwikkelaar Milestone. De serie is ontworpen door en voor motorliefhebbers en dat komt overal in terug. Zo ontving deel twee een vermelding in de Guinness World Record voor Meest gelicenseerde motoren in een game. Fans omarmden de reeks vanwege de realistische gameplay en de graﬁsche pracht en praal. Ride 3 maakt gebruik van alle bekende ingrediënten en doet daar een schepje bovenop met realisme en customization. Daarnaast is het spel

gemaakt op de Unreal Engine 4. Hermans: “Ride 3 is een compleet nieuwe ervaring binnen het motorracegenre. Het geeft de speler het gevoel van vrijheid dat je voelt als je op een echte motor zit.” De game telt 230 motoren en dertig circuits, waarvan er twaalf hun debuut maken binnen de serie. Er is voorzien in een nieuwe carrièremodus, een livery editor, verbeterde AI en schadesysteem, plus nieuwe fysica. “Met deze twee titels gaan we vol vertrouwen het najaar in", besluit Hermans. “Volgend jaar staan er meer mooie titels op de planning. Ik noem Jump Force, Ace Combat 7 en The Dark Pictures: Man of Medan.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Battlefield V Met Battlefield V keert Electronic Arts terug naar het strijdtoneel van de Tweede Wereldoorlog. De uitgever van de first-person shooter zal bovendien alle DLC na release gratis beschikbaar stellen.

p 30 januari maakte Electronic Arts bekend dat sinds de release op 21 oktober 2016 maar liefst 25 miljoen consumenten Battlefield I hebben gespeeld. Hoewel dit aantal niet gelijkstaat aan het aantal verkochte exemplaren, laat het wel duidelijk zien hoe groot het succes van de franchise nog altijd is. Na de Eerste Wereldoorlog tot leven te hebben gewekt met Battlefield I, keert de serie met Battlefield V terug naar bekend terrein. Met de Tweede Wereldoorlog eert Battlefield zijn roots. De franchise is namelijk ooit begonnen met Battlefield 1942. Met Battlefield V krijgen consumenten veel grootschalige veldslagen voorgeschoteld met tanks, vliegtuigen, jeeps, geschutstorens, voetsoldaten en alles wat ze maar van een Battlefieldgame mogen verwachten.

Groots opgezette veldslagen Een aantal zaken uit Battlefield 1 vinden we terug in Battlefield V. Zo zijn er Grand Operations. Dit zijn eigenlijk de Operations uit de eerste Battlefield, maar dan nog grootster opgezet, met veldslagen die vier dagen duren – waarbij het slagveld en de middelen per dag veranderen. Per dag verandert ook het speltype, zodat de verschillende facetten van de multiplayer van Battlefield de revue passeren. Zo dienen aanvallende spelers bijvoorbeeld op dag

één kanonnen van de vijand op te blazen, op dag twee strategische punten in te nemen, op dag drie zoveel mogelijk gebied veilig te stellen om tenslotte op dag vier een alles-of-niets gevecht te houden en als overall winnaar uit de bus te komen. De andere spelende partij dient de acties van de aanvallers uiteraard te dwarsbomen en te frustreren. Naast deze uitgebreide Grand Operations zullen consumenten ook losse sessies Team Deathmatch of Domination kunnen spelen, voor wat kortstondiger online vermaak.

Rotterdams strijdtoneel Laten steeds meer competitieve first-person shooters de verhalende singleplayermodi varen, Battlefield V houdt vast aan War Stories. Dit concept werd geïntroduceerd in Battlefield 1, waarbij spelers steeds een korte campagne door de ogen van een specifiek personage beleefden. Ook in Battlefield V zijn deze losse singleplayerverhalen van de partij, vanuit het oogpunt van ‘de mannen en vrouwen die het verschil maakten tijdens de WOII’, aldus senior producer Lars Gustavsson. Een van die verhalen wordt verteld vanuit het gezichtspunt van een vrouwelijk lid van het Noorse verzet. Een andere War Story speelt zich in Rotterdam en dat is voor Nederlandse consumenten natuurlijk extra interessant.

Wat vindt de retail? Dennis van Zandwijk, shopmanager Game Mania Breda “De mededeling van EA dat Battlefield V geen betaalde season pass zal krijgen, is door onze klanten met enthousiasme ontvangen. Het betekent namelijk dat de community niet langer opgedeeld wordt. Ieder speler beschikt over dezelfde maps en mogelijkheden. Het is ook een slimme zet om microtransacties uitsluitend voor cosmetische aanpassingen te bewaren. De preorders voor Battlefield V doen het momenteel goed en zijn vergelijkbaar met die van Battlefield I. Ik kijk zelf erg uit naar de Grand Operations mode, dat wordt Battlefield V op zijn best.”

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Geen 'pay to win' We hebben in Entertainment Business de afgelopen tijd veel geschreven over lootboxes en Star Wars Battlefront II. Electronic Arts heeft zich de kritiek van de voorbijgaande maanden aangetrokken en speelt direct open kaart: voor

PREVIEWS

Battleﬁeld V komen er geen premium pass of losse, betaalde expansions. Alle nieuwe maps en modi worden gratis beschikbaar gesteld. Alleen voor cosmetische extra’s zal er betaald moeten worden. Gustavsson: “Spelers worden alleen beter door het spel steeds opnieuw te spelen.” Customization speelt dan ook een grotere rol dan ooit. Alle klassen, wapens, voertuigen en vaardigheden die consumenten verzamelen, worden opgeslagen in de Company van de speler. Of deze nu competitief multiplayer, co-op of singleplayer speelt, bij alles verdienen gebruikers rewards en bouwen ze hun virtuele soldaten en bijpassende uitrustingen uit. Het spel kent verschillende overkoepelende klassen met herkenbare namen als assault, recon, support en medic. Binnen iedere klasse is er bovendien sprake van een of meerdere subklassen, met andere vaardigheden en wapens. Een recon kan bijvoorbeeld een sluipschutter zijn, sup-

GAMESPECIAL

port kan kiezen voor ﬁeld engineer en assault onder meer voor grenadier. Vooral bij het wisselende karakter van de Grand Operation lijken de verschillende subklassen van Battleﬁeld V goed tot hun recht te komen.

Frostbite Battlefield V draait op de inmiddels bewezen Frostbite-engine, waar de Zweedse ontwikkelaar DICE voortdurend aan sleutelt. Op audiovisueel vlak laat Battlefield V zich dan ook opnieuw gelden. Tanks die door huizen heen rijden en muren die stukgeschoten worden, zorgen ervoor dat het slagveld voor de ogen van spelers verandert, terwijl ieder wapen, voertuig en granaatinslag weer anders klinkt. Voor de game is ook in een battle royale-modus voorzien. Deze wordt echter pas na de release gratis beschikbaar gesteld. De modus, waar 64 spelers tegelijk het tegen elkaar opnemen, moet volgens de makers het beste van de Frostbite-engine en de bekende Battlefield-game op gaan leveren, in een battle royale-jasje. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

Bestseller krijgt vervolg

CAP €59,99

NIEUW • • • •

Porsche, MINI, Lotus, Dodge Online & Offline Multiplayer Tot 8 spelers En nog veel meer...

Voor meer informatie neemt u contact op met E-mail: mark.huijmans@mindscape.nl of Tel: 020-260 02 04

RELEASE 29 NOVEMBER

PREVIEWS

GAMESPECIAL

FIFA 19 De voetbalserie van Electronic Arts staat al 25 jaar aan de top en daar zal ook dit jaar geen verandering in komen. Zeker niet nu de ontwikkelaar een UEFA Champions League-licentie heeft verworven.

IFA 19 is dit jaar opnieuw een graag geziene gast voor retailers, zeker nu het spel zich nadrukkelijk als serieuze e-sports-titel manifesteert dankzij de Nederlandse eDivisie. Voor FIFA 19 hebben de makers verder gesleuteld aan de beproefde formule die jaar in, jaar uit voor recordverkopen zorgt.

Wat vindt de retail? Didi Kamphuis, shopmanager Game Mania Arnhem Kronenburg “FIFA is en blijft een game met de perfecte balans tussen casual en competitief. Het zal dan ook geen verrassing zijn dat FIFA in het rijtje belangrijkste, populaire gamereleases valt. Klanten zouden het liefst FIFA 20 al willen pre-orderen op de dag dat ze FIFA 19 ophalen. Bij FIFA weten klanten wat ze moeten verwachten en wat ze krijgen. De pre-orders stromen binnen en daar hoeven we weinig voor te doen – wat natuurlijk niet betekent dat we achteroverleunen.”

Active Touch System FIFA 19 geef gebruikers dit jaar een extra mogelijkheid tijdens het schieten op het doel. Dit noemen de makers ‘timed ﬁnishing’. Door de schietknop snel twee keer in te drukken, activeren spelers deze mogelijkheid en kunnen ze de timing van een schot bepalen. Hoe preciezer de handelingen, hoe groter de kans op een onhoudbare pegel. Daarnaast introduceert Electronic Arts het FIFA 19 Active Touch System. Hiermee kunnen spelers de bal nog beter aannemen en vervolgens speciale bewegingen maken. Active Touch heeft invloed op bepaalde acties en beïnvloedt het dribbelen met een bal. Dit moet enerzijds het spel soepeler laten verlopen en anderzijds sterspelers als Ronaldo en Neymar met hun typische herkenbare bewegingen nog karakteristieker laten ogen. Tactieken zijn voor de nieuwe editie op de schop gegaan, waardoor spelers buiten de lijnen veel meer invloed hebben. Vooraf en tijdens een wedstrijd kunnen ze voor een aantal verschillende tactieken kiezen. Denk aan spelen op balbezit, veel druk zetten,

rustig opbouwen en de tegenstander laten komen, enzovoort. Afhankelijk van de gekozen tactiek is het mogelijk je gedrag aan te passen en agressiever of juist verdedigender te gaan spelen.

Johan Cruijff speelt mee Een extra slag slaat Electronic Arts met het verwerven van de UEFA Champions League-licentie. De ofﬁciële vlaggen, borden, tunes en logo’s tijdens de wedstrijden zorgen voor nog meer sfeer. Bovendien krijgt FIFA 19 dit jaar een dubbel Nederlands tintje. Legende Johan Cruijff is als ‘icoon’ in FIFA 19 toegevoegd, net als Clarence Seedorf. Beide spelers worden daarmee als personage speelbaar in de Ultimate Teammodus. Spelers die als iconen zijn aangemerkt vormen een selectie van exclusieve voetballers die worden beschouwd als de besten van de wereld. Cruijff kent een overall score van 94 en mag zich op gelijke hoogte wanen met grote namen als Maradona, Ronaldinho en Ronaldo. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

Just Cause 4 De aankondiging van Just Cause 4 was een van de grote verrassingen gedurende de 2018-editie van gamebeurs E3. De stoere held Rico Rodriguez is terug en neemt het op tegen de Black Hand in een game die groter, spectaculairder en uitgebreider is dan zijn voorgangers.

n 2006 verscheen het eerste deel van Just Cause-serie. Een openwereldgame waar harde actie hand in hand ging met inktzwarte humor en veel, heel veel actie. Hoewel de ontwikkelaar Avalanche Studios koos voor ﬁctieve locaties was de wereld van Just Cause gebaseerd op bestaande steden en landen. Just Causehoofdrolspeler Rico Rodriguez maakt gebruik van een grijphaakwapen om zichzelf over grote afstanden te verplaatsen of om objecten en zelfs personages op een creatieve manier te vernietigen. Het eerste Just Cause-deel was een groot succes en er verschenen verschillende vervolgen. Twaalf jaar na introductie van het origineel is het dit najaar tijd voor deel vier. Een game die onder de noemer groter, groter, grootst valt. Just Cause 4 heeft alle ingrediënten om een van de klappers van de cadeauperiode te worden.

Slimmere tegenstanders In de vorige delen konden spelers de meest fantastische stunts uithalen ter land, ter zee en in de lucht. Bij Just Cause 4 doet Avalance Studios daar een ﬂink schep bovenop. Het spel is gemaakt met behulp van een nieuwe versie van de eigen Apex game-engine. De makers konden hierdoor nieuwe elementen als zandstormen, blizzards en zelfs tornado’s op een realistische manier in de game neerzetten. Dankzij de vernieuwde engine is ook de AI van de zo-

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

geheten non-player characters een stuk beter geworden en zijn ze slimmere - en dus geduchtere - tegenstander geworden. Na de bekendmaking tijdens de E3 lanceerde Avalance Studios verschillende trailers die de vernietigende kracht van bijvoorbeeld een tornado lieten zien.

Vernieuwd grijphaakwapen Just Cause 4 is meer dan een snel vervolg op een succesvolle franchise. De ontwikkelaar heeft er alles aan gedaan om van deel vier de overtreffende trap te maken op het gebied van uitgebreide gameplay en spektakel. Zo zijn de speelwerelden ongelofelijk groot (1.024 vierkante kilometer), de opdrachten divers en de mogelijkheden uitgebreid. Het bekende grijphaakwapen heeft daarnaast een ﬂinke update gehad. Via mods kan de speler er raketten en heliumballonnen mee afschieten. Dit zorgt voor een extra arsenaal aan tactische en grappige mogelijkheden. Tijdens de E3

PREVIEWS

werd deze mod uitgebreid getoond en gedemonstreerd wat voor hilarische situaties hierdoor kunnen ontstaan. Zo kun je een tankwagen met benzine in de lucht laten zweven terwijl er straaljagers overvliegen. Het resultaat laat zich raden…

Black Hand bestreden Het verhaal van Just Cause 4 is gesitueerd in het ﬁctieve Zuid-Amerikaanse land Solis. Een op het eerste gezicht zonnige plek waar het leven goed is. Maar schijn bedriegt. Het is namelijk ook de plek waar de dodelijke Black Hand-organisatie met ijzeren hand regeert. Rico belandt in Solis tijdens een zoektocht naar het verleden van zijn vader. Al snel sluit hij zich aan bij de rebellen om de Black Hand voor eens en altijd op de knieën te krijgen. Just Cause 4 hanteert een beproefd recept en voegt daar genoeg nieuwe ideeën aan toe om een van de spectaculairste games van dit jaar te presenteren. Een musthave voor de gamers die de eer-

GAMESPECIAL

dere delen speelden en een perfecte introductie in de open wereld waar (bijna) alles kan en ook gebeurt.

Verschillende versies Koch Media brengt begin september twee uitvoeringen van Just Cause 4 uit. Naast de reguliere editie verschijnt ook een Gold Edition. Consumenten die laatstgenoemde versie aanschaffen kunnen de game niet alleen een dag eerder spelen, maar ontvangen ook een schat aan exclusieve downloadable content. Naast de Expansion Pass Daredevils, Demons en Danger (voor toekomstige toevoegingen op Just Cause 4), kunnen zij de game beginnen met een Black Hand Weaponized Wingsuit, Black Hand Stealth Microjet, Golden Gear Shotgun en een Golden Wingsuit en Parachute. Voor de release is ook pre-order-actie gestart. Consumenten die Just Cause 4 vooraf bestellen, krijgen als extraatje de DLCpakketten Renegade en Neon Racer. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

FR IE N D LY - RELI A BLE - COLLECT IB L E

MERCHANDISE

PBM Express B.V.

Jacobus Lipsweg 5 3316 BP Dordrecht

Tel: +31 78 6316453 Fax: +31 78 6316474

www.pbmexpress.nl E-mail: sales@pbmexpress.nl

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Hitman 2 Het voortbestaan van de Hitman-reeks, een vaste waarde binnen de game-industrie, hing aan een zijden draadje toen Square Enix afscheid nam van ontwikkelaar IO Interactive. Gelukkig vond de serie nieuw onderdak bij Warner Bros. Interactive Entertainment.

et Hitman 2 vindt IO Interactive de franchise opnieuw uit. Het nieuwste deel maakt gebruik van een gloednieuwe en gedetailleerde sandboxwereld waarin vrijheid centraal staat. Spelers stappen in de schoenen van de huurmoordenaar Agent 47, die Shadow Client en zijn militie voor eens en voor altijd wil uitschakelen. De speler reist daarvoor naar exotische locaties en kan met behulp van verschillende instrumenten, wapens, vermommingen en stealthtechnieken op creatieve wijze een unieke reeks gebeurtenissen in gang zetten. Gaandeweg de jacht op Shadow Client komt Agent 47 steeds meer te weten over zijn achtergrond. Als hij de waarheid over zijn verleden ontdekt, staat de wereld op zijn kop. Hakan Abrak, CEO van IO Interactive, licht de game toe: “Hitman 2 bouwt voort op het succes van ons voorgaande spel en biedt nieuwe functies, speelmodi en primeurs. Dit alles zorgt voor een uitgebreidere ervaring.”

Het betere samenspel Een van die nieuwe spelmodes is Sniper Assassin, waarin twee spelers online kunnen samenwerken om hun doelwitten uit te schakelen. Sniper Assassin is overigens ook solo te spelen. De mode is beschikbaar als early access bonus voor wie de Standard, Gold of Collector’s Edition pre-ordert. Extra bonus: vijf dagen voor de release toegang tot de game. Hitman 2 bevat behalve een nieuwe campagne nieuwe missies, Elusive Targets en meer gratis live content voor nieuwe manieren om de dodelijke creativiteit van de speler op de proef te stellen.

World Of Assassination De nieuwe Hitman introduceert ook World Of Assassination. Deze groeiende spelwereld brengt geremasterde locaties uit het vorige spel naar de game. De eerste worp, een gratis toevoeging voor consumenten die de vorige game bezitten, is een zogeheten Legacy Pack met zes locaties (Parijs, Sapienza, Marrakesh, Bangkok, Colorado en Hokkaido). “We hebben een geweldige reis met onze fans en community beleefd en zijn trots op

hun liefde en steun”, zegt Abrak. “Dit is onze manier om dankjewel te zeggen, iets terug te geven, en past in onze langetermijnvisie." Hitman 2 belooft het beste en meest uitgebreide deel uit de serie te worden. De uitgever doet er alles aan om de titel groots onder de aandacht te brengen, onder meer via een uitgebreide marketingcampagne. Tot slot: wie beschikt over de Sniper Assassin-mode, kan meedoen aan een wereldwijde wedstrijd. Prijs: opname van het eigen gezicht in HItman 2. ◼

Wat vindt de retail? Isolde Essink, Gameshop Twente “Hitman is altijd een goede franchise geweest met een solide basis van fans. Die staan te trappelen om een nieuw deel te kopen. Eerlijk gezegd denk ik wel dat Hitman 2 last gaat krijgen van grote titels als Red Dead Redemption 2, Call Of Duty: Black Ops 4 en Battleﬁeld V, die rond dezelfde periode verschijnen. Ze moeten heel wat uit de kast halen om nieuwe consumenten te overtuigen.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

Call of Duty:

Black Ops 4

Black Ops 4 gaat dit najaar waarschijnlijk voor mooie omzetten zorgen. De populaire ďŹ rst-person shooter hoopt met het meest uitgebreide multiplayerpakket uit de geschiedenis van de serie de ultieme Call of Duty-ervaring voor spelers af te leveren.

raditioneel gezien kende Call of Duty de laatste jaren drie soorten gameplay: de singleplayer campagne, de zombie mode en de competitieve multiplayer-modi. Dit jaar is singleplayer afwezig, Daarvoor in de plaats dient zich het gloednieuwe Blackout aan. Dit is een battle royale-modus in het Call of Duty: Black Ops-universum. Spelers dienen in de grootste Call of Duty-speelomgeving ooit zien te overleven ter land, ter zee en in de lucht. Voor de beschikbare wapens, personages en locaties in Blackout wordt geciteerd uit alle voorgaande Black Ops-delen.

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Bekende en nieuwe gezichten Het decor van Black Ops 4 kent een moderne setting, waarbij de populaire onderdelen uit het vorige deel zijn overgenomen en uitgebreid. Zo keren de Specialists uit Black Ops 3 terug, waarbij spelers zelf hun eigen personage en speelstijl kunnen kiezen. Deze specialisten hebben stuk voor stuk unieke wapens en eigenschappen. Dankzij het zogenoemde Pick 10-systeem kunnen consumenten net zo lang schaven aan hun virtuele alter ego totdat ze de ultieme soldaat onder de knoppen hebben.

De personages Ruin en Seraph uit Black Ops 3 zijn weer van de partij. Beiden zijn voorzien van nieuwe wapens en aangepaste vaardigheden. Nieuw zijn de karakters Recon en Crash. Recon is een tactisch personage. Hij brengt onder meer met een sensor vijanden in kaart. Daarnaast kan hij tegenstanders tracken met behulp van zijn vision pulse. En dat is natuurlijk Informatie waar zijn teamgenoten dankbaar gebruik van zullen willen maken. Crash kan daarnaast teamgenoten oplappen en ze een health-boost geven.

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Wat vindt de retail? Wouter Berkouwer, shopmanager Game Mania Zoetermeer “De verwachtingen liggen hoog en de sfeer rondom de game is enorm positief. Vooral van de Blackout-modus wordt veel verwacht. Gezien de immense populariteit van games zoals Fortnite en PUBG denk ik persoonlijk dat Blackout dé mode gaat worden die men gaat spelen. Het battleroyale-concept spreekt veel gamers aan, zelfs die mensen die voorheen niet of niet zo snel zouden online zouden gaan gamen. Blackout kan daardoor nieuwe spelers aantrekken vanuit bijvoorbeeld een game als Fortnite.”

Een trio van zombies De zombie mode is dit jaar uitgebreider dan ooit. Enerzijds worden spelers op hun wenken bediend doordat Black Ops 4 bij release beschikt over drie volledig losstaande zombie-avonturen die je alleen of samen met andere spelers ervaart. De drie verhalen kennen stuk voor stuk een andere setting. IX speelt zich af in een arena waarbij consumenten als gladiatoren zombies moeten bevechten met bijlen, speren en zwaarden. In benarde situates kunnen ze een beroep doen op speciale wapens. Hiervan zijn er verschillende, zodat de gamer degene kan uitzoeken die past bij zijn speelstijl. Bij Voyage of Despair bevinden spelers zich aan boord van de Titanic, en Blood of the Dead is een remake van Mob of the Dead

uit Call of Duty: Black Ops II. Anderzijds is er rekening gehouden met nieuwkomers. Zo is er een tutorial, een toegankelijkere spelmodus én kunnen spelers desgewenst worden geholpen door computergestuurde personages.

Blackout Bij voorgaande Call of Duty-releases ging de aandacht vooral uit naar de multiplayer, maar voor Black Ops 4 is dit voor het eerst anders. Fans zijn vooral benieuwd naar de nieuwe battle royale-mode Blackout. Door het succes van dit genre is deze modus voor het eerst toegevoegd aan de game en het publiek vraagt zich af of Blackout zich kan meten met de succesgames in het genre, zoals PUBG en Fortnite. Het gegeven is inmiddels be-

kend: spelers worden in een groot speelveld gedropt en moeten elkaar proberen uit te schakelen. De laatst overgebleven speler is de winnaar. Er zijn verschillende soorten wapens en voertuigen beschikbaar, en om ervoor te zorgen dat het spel niet eindeloos lang doorgaat, wordt het speelveld in vaste tijdintervallen verkleind. Om de gamevoldoende herkenbaar te houden voor fans bevat Blackout personages, wapens en voertuigen van de vorige Black Ops-delen. Ongetwijfeld zullen spelers de nodige uren in deze modus steken en zal Blackout het gemis van een singleplayer doen vergeten. De toevoeging van een battle royale-mode zou weleens de gouden greep kunnen zijn waarmee de makers een nieuwe doelgroep aanboren. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

PREVIEWS

GAMESPECIAL

GRIP: Combat Racing Eind jaren 90 werd Rollcage uitgebracht, een racegame met als unieke feature de mogelijkheid om met de auto op de kop te rijden. Met GRIP: Combat Racing is er nu een opvolger van de combatracer gekomen.

ctie en snelheid komen samen in GRIP: Combat Racing. In deze game racen spelers met futuristische auto’s tegen elkaar. Bijzonder en spectaculair is dat deze wagens op hun kop en over muren kunnen rijden. Daardoor hoeft de speler zich niet te houden aan de ideale lijn, maar kan hij gerust van het circuit afwijken. Gamers kunnen met verschillende power-ups en wapens de race naar hun hand proberen te zetten. Met die wapens kunnen niet alleen tegenstanders worden vernietigd maar ook de omgeving, waardoor er mogelijk nieuwe wegen naar de ﬁnishlijn ontstaan. GRIP: Combat Racing is dus een game voor fans van snelheid én sensatie. Een van de ontwikkelaars is Robert Baker. Hij was betrokken bij de ontwikkeling van Rollcage en weet dus hoe een arcade combatracer in elkaar moet zitten. Er zijn 22 circuits en vijftien verschillende auto’s, van zwaar bepantserde tot uiterst wendbare wagens. Door de splitscreen-optie kunnen tot vier spelers het tegelijk tegen elkaar opnemen, voor de Switch-versie geldt dat

twee spelers tegelijk tegen elkaar kunnen spelen. Ook kan er online tegen anderen worden gestreden. Verschillende gamewebsites zijn positief over de game. “Wat mij betreft is dit er eentje om in de gaten te houden”, schrijft IGN. Dat vindt ook PSXsense.nl. “We willen iedereen op het hart drukken de game in de gaten te houden, want dit kan weleens een nieuwe hit worden.” Een mening die wordt gedeeld door Gamer.nl. “Dé nieuwe futuristische racegame die eigenlijk iedereen met een interesse in games in zijn vizier moet houden.”

de nabije toekomst GRIP: Combat Racingprijsvragen gehouden waarbij goodies kunnen worden gewonnen. Mindscape blijft GRIP:Combat Racing na de release ondersteunen met DLC-pakketten. Voor nu staan er vijf in de planning, inhoudelijk variërend van extra tracks en extra modi tot cosmetische skins. Hoewel er zowel gratis als premium DLC zal verschijnen, benadrukt de uitgever dat er geen loot boxes zullen worden aangeboden. In december kan er in ieder geval worden uitgekeken naar thematische DLC die in het teken staat van de winter. ◾

Brede doelgroep Voor Mindscape is GRIP: Combat Racing een van de grootste titels van het najaar. In aanloop naar de release vindt er dan ook een uitgebreide online campagne plaats. “We gaan de game groots wegzetten”, zegt productmanager Johan Kreek. “In de tweede week van oktober worden er advertenties op onder meer Facebook en Snapchat geplaatst.” De uitgever richt zich met deze titel op fans van racing games die een brede doelgroep aanspreken, zoals Rocket League en Mario Kart. Om de game extra onder de aandacht te brengen, worden in

Wat vindt de retail? Sanne den Haan, ﬁliaalmanager Nedgame Dordrecht “De game ziet er gaaf uit en is een van de weinige met een splitscreen-modus, dus dat is wel een pluspunt. Het doet me denken aan Split/Second en Blur, ook daarbij kon de omgeving worden vernield. Het is niet echt een game voor liefhebbers van racesims, eerder voor een casual racepubliek. Fans van bijvoorbeeld Need for Speed zie ik dit bijvoorbeeld wel kopen.”

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

LEGO Harry Potter Collection Twee jaar geleden verscheen de uit twee games bestaande LEGO Harry Potter Collection op de PlayStation 4. Deze geremasterde editie zal vanaf eind oktober ook verkrijgbaar zijn voor de Nintendo Switch en Xbox One.

EGO Harry Potter Collection bevat de twee games LEGO Harry Potter Jaren 1-4 en LEGO Harry Potter Jaren 5-7, plus twee DLC-packs. Het eerstgenoemde spel werd in 2010 voor verschillende platforms uitgebracht. Die game is gebaseerd op de eerste vier Harry Potterﬁlms. Spelers kunnen in LEGO nagemaakte locaties als kasteel Zweinstein, de wegisweg en het Verboden Bos verkennen. In LEGO Harry Potter Jaren 5-7, dat een jaar later verscheen, staan de vier laatste ﬁlms rondom de Harry Potter-franchise centraal. De twee delen, die beide goed werden ont-

| VANAF LEEFTIJD: 7 | UITGEVER: WARNER BROS. INTERACTIVE ENTERTAINMENT | ONTWIKKELAAR : TT GAMES | RELEASEDATUM: 31 OKTOBER

vangen, kenmerken zich door het verkennen van gebieden, het oplossen van puzzels en natuurlijk bevatten ze ook de nodige humor, wat kenmerkend is voor de LEGO-reeks. De geremasterde versie heeft verbeterde graphics, en de belichting en de visuele effecten zijn mooier dan die van de originele games. In deze bundel zijn twee al eerder uitgegeven DLC-pakketten inbegrepen, waarvan een bekende personages bevat, zoals Ron Wemel, Goderic Griffoendor, Helga Huffelpuf en Loena Leeﬂang . ◾

| PLATFORM: XBOX ONE, NINTENDO SWITCH

WWE 2K19 Naast NBA 2K is WWE 2K een vaste pijler van 2K Sports. Voor het nieuwste deel van de showworstelgame is een grote rol weggelegd voor de populaire atleet Daniel Bryan.

WE 2K19 markeert de terugkeer van 2K Showcase. In de story mode, met de titel The Return of Daniel Bryan, wordt de lange carrière van deze spraakmakende worstelaar gevolgd. Spelers kunnen bepalende

momenten van Bryan opnieuw beleven, van zijn dramatische afscheid van de worstelring tot zijn triomfantelijke terugkeer in WrestleMania 34. In deze modus staan twaalf historische matches centraal, plus een surprise match. Door bepaalde doe-

len te halen in Showcase kunnen items worden vrijgespeeld. Ook worden spelers beloond met echte beelden uit de worstelcarrière van Bryan. Er zijn vijftien video’s vrij te spelen, de totale speeltijd bedraagt meer dan 25 minuten. De game bevat 89 worstelaars uit de geschiedenis van de WWE, waarvan negentien debutanten. Een daarvan is Ronda Rousey. Deze eerder dit jaar door WWE gecontracteerde ex-MMA-vechter is een van de pre-order bonuspersonages. Rey Mysterio is een andere worstelaar die beschikbaar komt voor consumenten die een voorbestelling van de game plaatsen. ◾

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Gear.Club Unlimited 2 PlayStation heeft Gran Turismo, Xbox heeft Forza en Switch heeft Gear.Club Unlimited. Het vervolg van deze racing game verschijnt weer exclusief voor de Nintendo-console.

et eind vorig jaar uitgebrachte Gear. Club Unlimited was volgens de makers ‘de eerste car racing game voor de Nintendo Switch’. Het spel telde 32 auto’s in vier verschillende klassen, 200 tracks en een 4 player split screen-optie. Bijzonder was ook de rewind-mogelijkheid. De speler kon de game terugspoelen en op die manier bijvoorbeeld een fout herstellen. Voor het vervolg pakt Eden Games groot uit. Het aantal circuits is verdubbeld tot 400 en er zijn ruim 50 gelicenseerde wagens van onder meer

Porsche, Dodge, Lotus en McLaren beschikbaar. De ontwikkelaar zegt goed geluisterd te hebben naar feedback uit de community, om de spelers een nog completere racegame te bieden. Kenmerkend aan de Gear. Club Unlimited-serie is de mogelijkheid om een club op te richten en te racen tegen andere clubs over de hele wereld. Ook in dit tweede deel kunnen spelers nieuwe coureurs werven en racen tegen rivaliserende teams. Door wedstrijden te winnen kunnen niet alleen punten

worden gewonnen, maar ook exclusieve en speciale content. Verder vinden de auto’s weer geheel worden aangepast, zowel qua afstelling van de onderdelen als het uiterlijk van de wagen. Net als het eerste deel is ook Gear.Club Unlimited 2 in de lokale multiplayermodus met vier spelers tegelijk te spelen. . ◾

Asterix & Obelix XXL 2 Asterix & Obelix laten de komende tijd veel van zich horen. In november verschijnt een remaster van Asterix & Obelix XXL 2, dat een jaar later wordt opgevolgd door een gloednieuw vervolgdeel.

sterix & Obelix XXL 2 verscheen in 2006 op de PlayStation 2 en pc. Meer dan tien jaar later zal de game tegen het eind van het jaar speelbaar zijn op PlayStation 4, Xbox One, Nintendo Switch en pc. In deze game wil Julius Ceasar Gallië veroveren en de bouw van het pretpark Las Vegum is een onderdeel van dat plan. Asterix en Obelix reizen af naar Las Vegum om erachter te komen wat Julius Ceasar allemaal in zijn schild voert. Net als het origineel bevat de remaster veel humor. Zo bevat het spel veel personages die lijken op bekende gamekarakters en zijn er veel referenties naar de popcultuur. Spelers kunnen afwisselend aan de slag met Asterix en Obelix. Bijzonder aan Asterix & Obelix XXL 2 is dat twee speciale edities worden uitgebracht. De Limited Edition bevat naast het spel de ﬁgurines van Asterix, Obelix

en Ideﬁx. Deze is beschikbaar voor PS4, Xbox One en Switch. De Collector’s Edition, voor PlayStation 4 en Switch, bevat de game, een Asterix-ﬁgurine gemaakt van hars, exclusieve litho's en andere in-gameverrassingen. Volgend jaar laat het stripduo weer van zich horen: Asterix & Obelix XXL 3 staat gepland voor eind 2019. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

PREVIEWS

GAMESPECIAL

LEGO DC Super-Villains LEGO is de afgelopen jaren een vaste waarde geworden in de belangrijkste periode van het jaar. Warner Bros. Interactive Entertainment komt dit najaar met een game waar het niet draait om helden, maar om schurken.

arner Bros. Interactive Entertainment, ontwikkelaar TT Games en LEGO hebben al jaren een geslaagd huwelijk. Het resultaat van deze harmonieuze samenwerking mag er zijn. De afgelopen vijf jaar verschenen er games met knallende licenties als Star Wars, Harry Potter, The Incredibles, NinjaGo, Jurassic Park, The Hobbit, Marvel en DC. Deze titels zijn allemaal gebaseerd op bekende ﬁlms en/of superhelden. Met LEGO DC Super-Villains voegt TT Games een nieuw element toe. Niet de helden, maar de schurken uit het DC Universum spelen de hoofdrol.

Bad guys De Justice League is op een mysterieuze wijze van de aardbol verdwenen. De bescherming van de aarde hebben ze schijnbaar in de handen gelaten van

een superheldenteam uit een ander universum met de naam Justice Syndicate. Er is geen vuiltje aan de lucht, tot het schurkenteam Legion Of Doom erachter komt dat de nieuwe helden niet zijn wie ze beweren te zijn. Om ervoor te zorgen dat de reguliere bad guys hun streken kunnen blijven uithalen, moeten ze alles uit de kast halen en soms zelfs voor held spelen. Zoals bij iedere LEGO-game bevat LEGO DC Super-Villains een grote hoeveelheid aan speelbare personages. Naast bekende schurken als Joker, Harley Quinn, Lex Luthor, Deathstroke, Killer Frost en Sinestro kun je in de huid kruipen van diverse onbekende karakters. Om het complete verhaal te ervaren en alle puzzels op te lossen heb je alle ﬁguren nodig. Spelers creëren bij de start van de game een unieke superschurk

Wat vindt de retail? Wilfred Veldwijk, Games4Us Ede: “Als echte LEGO-fan kijk ik hier echt naar uit. Wie wil er nu niet een keer de schurk spelen? Ze zeggen dat LEGO-games voor kids zijn, maar ik zal je iets vertellen. Dit soort titels doet het hier altijd goed en in de eerste verkoopweek is 70 procent van de klanten die de nieuwste LEGO-game kopen een volwassene. Waaronder ik dus.”

die het hoofdpersonage en middelpunt van het verhaal is. Het uiterlijk, de stijl, de vaardigheden en het achtergrondverhaal van hun schurk zijn aan te passen. Tijdens de game worden er nieuwe vaardigheden, krachten en aanpassingselementen vrijgespeeld. De centrale locaties van de game zijn de thuishavens van Batman en Superman (Gotham City en Metropolis), daarnaast worden bekende plekken als Smallville, Hall of Doom, Hall of Justice en de Justice League Watchtower aangedaan.

Season Pass Warner Bros. Interactive Entertainment zet verschillende versies van LEGO DC SuperVillains in de markt. Naast de standaard editie is er ook een collector’s edition en een deluxe edition. In de twee laatstgenoemde zit in ieder geval een season pass. Deze bevat zes levelpakketten en vier personagepakketten, inclusief twee Aquaman Movie-levelpakketten die zijn geïnspireerd op de nieuwe film Aquaman. Ook zijn er movie-levelpakketten geïnspireerd op de film Shazam!, die vanaf april 2019 in de bioscoop te zien is. In de vier andere pakketten zitten downloadbare LEGO-figuurtjes en teams als Legends of Tomorrow, Arrow, Flash, Supergirl, Black Lightning, Batman: The Animated Series en Young Justice. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

© 2018 Electronic Arts Inc. EA, EA SPORTS and the EA SPORTS logo are trademarks of Electronic Arts Inc. Official FIFA licensed product. © FIFA and FIFA’s Official Licensed Product Logo are copyrights and/ or trademarks of FIFA. All rights reserved. Manufactured under license by Electronic Arts Inc. All other trademarks are the property of their respective owners.

PREVIEWS

NBA 2K19 De NBA 2K-serie heeft een mijlpaal bereikt. Met NBA 2K19 wordt de twintigste verjaardag gevierd van de franchise. De ontwikkelaars hebben het jongste deel van de serie realistischer dan ooit gemaakt.

et eerste deel van de NBA 2K-serie verscheen in 1999. Door de jaren heen wordt de franchise geroemd om de gameplay, de aandacht voor detail en de hoeveelheid content in de game. De serie is zeer consistent in kwaliteit, wat te zien is aan de verkopen. Een uitschieter naar boven is NBA 2K14, die wordt gezien als een van de beste, zo niet de beste in de serie. Die game, met sterspeler LeBron James op de cover, is meer dan zeven miljoen keer over de toonbanken gegaan en is de bestverkochte sportgame van uitgever Take-Two Interactive. NBA 2K19 kent de consistente kwaliteit waar de franchise om bekendstaat. Zoals elke editie is ook deze game ontwikkeld door Visual Concepts. Het team heeft veel aandacht besteed aan het verbeteren van de opties MyLeague en MyGm. Het belangrijkste is dat in MyLeague Online de transferperiode in real-time gebeurt. Alle managers krijgen een bericht als een speler een bod ontvangt van een team. Managers kunnen dan proberen een hoger bod te

plaatsen op de basketballer. Door transfers real-time plaats te laten vinden, proberen de ontwikkelaars de competitie zo realistisch mogelijk te maken.

GAMESPECIAL

Wat vindt de retail? Tom Kerkhof, bedrijfsleider Nedgame Leiden “Ik denk dat de game het goed gaat doen, want de voorgaande delen zijn ook redelijk tot goed verkocht. Het zijn toch altijd de vaste mensen die de spellen uit deze serie kopen, ook omdat er niet al te veel keus is als het gaat om basketbalgames. Wat dat betreft is NBA 2K de koning in zijn eigen genre.”

| VANAF LEEFTIJD: 3 | UITGEVER: 2K GAMES | ONTWIKKELAAR: VISUAL

Virtuele buurt Naast MyLeague is ook MyGm op veel terreinen verbeterd. De gamer heeft de mogelijkheid om de modus MyGm: The Saga Continues of Traditional MyGm te spelen. In de traditionele modus zijn alle verhaalelementen eruit gehaald, voor een meer klassieke spelervaring. Bij MyGm: The Saga Continues moet de speler niet alleen het team managen, maar ook bijvoorbeeld rekening houden met de wensen van de eigenaar. De beslissingen die worden gemaakt kunnen van invloed zijn op het verdere verloop van de game. MyGm: The Saga Continues gaat verder waar The Next Chapter van NBA 2K18 ophield, maar kan prima als een op zichzelf staand verhaal gezien worden. Het in NBA 2K18 geïntroduceerde The Neighborhood is ook in het vervolgdeel weer

CONCEPTS | RELEASEDATUM: REEDS BESCHIKBAAR | PLATFORM: PS4, XBOX ONE, NINTENDO SWITCH

aanwezig. In deze virtuele buurt kunnen spelers allerlei basketbalspelletjes spelen, maar ook items aanschaffen en skateboarden. In The Neighborhood zullen in de toekomst ook dagelijks nieuwe game-evenementen plaatsvinden. Verder zijn de spelers in NBA 2K19 meer gebalanceerd. Defensieve spelers hebben meer aanvallende vaardigheden, zodat ze ook in aanvallend opzicht van waarde kunnen zijn. Daarnaast is het mogelijk om drie tegen drie te spelen en kunnen gamers meedoen aan wekelijkse challenges en beloond worden met prijzen. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Spyro Reignited Trilogy Een van de eerste grote mainstream franchises van de originele PlayStation was het draakje Spyro. Activison brengt dit jaar een moderne versie van de eerste drie games uit.

wintig jaar geleden maakte het paarse draakje Spyro zijn gamedebuut. De introductie was een schot in de roos en samen met Crash Bandicoot groeide Spyro uit tot een boegbeeld voor de eerste PlayStation-console. Vorig jaar

Assassin’s Creed: Odyssey

bracht Activision een remaster uit van Crash Bandicoot en dat werd een wereldwijd succes. Dit najaar verschijnt een opgepoetste trilogie rondom Spyro. Spyro Reignited Trilogy is een collectie van de drie originele, volledig geremasterde Spyrogames: Spyro the Dragon, Spyro 2: Ripto’s Rage! en Spyro: Year of the Dragon. De release valt samen met de twintigste verjaardag van het beroemde paarse draakje. Er is alles aan gedaan om niet alleen de fans van vroeger aan te spreken, maar ook om nieuwe spelers te bereiken. Zo zijn alle titels van de trilogie geremasterd in high deﬁnition. Tevens is het mogelijk om de game in 4K te spelen op PlayStation Pro en Xbox One X. Het visuele gedeelte is aangepakt, de besturing en camera zijn verbeterd en gemoderniseerd. De ontwikkelaar plaatste daarnaast een nieuw belichtingsmodel in het spel en maakte de tussenﬁlmpjes. ◾

Ubisoft gooide vorig jaar met Assassin's Creed Origins de franchise over een andere boeg. Voor het vervolg Odyssey wordt deze tactiek opnieuw ingezet.

ssassin's Creed Origins kende een nieuw combatsysteem en bevatte meer rpg-elementen dan voorheen. Waar Origins zich afspeelde in het oude Egypte, wordt deze setting in Odyssey ingeruild voor Griekenland. Spelers kunnen ervoor kiezen om in de huid te kruipen van Kassandra of Alexios. Deze huurmoordenaar is een afstammeling van de grote koning van Sparta en raakt betrokken in de oorlog tegen de Grieken.

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Gewapend met een magische speer neemt het hoofdpersonage het op tegen het grote Griekse leger. Via een zogeheten skill tree kunnen spelers de vaardigheden van het personage uitbouwen. Afhankelijk van de vraag hoe de gamer wil spelen, kunnen verdiende punten worden gebruikt om beter te worden in het hanteren van wapens, in vuistgevechten of om de stealthvaardigheden te verbeteren. In Assassin’s Creed: Odyssey maken spelers gedurende

de game keuzes die van invloed zijn op het verloop van het spel. ◾

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Shadow of the Tomb Raider Met Shadow of the Tomb Raider komt er een eind aan een trilogie die in 2013 begon. Voor dit laatste deel heeft ontwikkelaar Eidos Montréal alles uit de kast gehaald om het drieluik op een waardige manier af te sluiten.

rootser en spectaculairder, dat is waarop Eidos Montréal heeft ingezet met Shadow of the Tomb Raider. Dat is onder meer te zien aan de ﬁlmische presentatie van de game, waarin karakterontwikkeling wordt afgewisseld met uitgesponnen actiescènes. Ook is het gebied waar de game zich afspeelt het grootste speelveld in een Tomb Raider-game. Het nieuwste deel gaat verder waar Rise of the Tomb Raider ophield. Lara Croft reist af naar Latijns-Amerika om op zoek te gaan naar een magisch artefact uit het Mayatijdperk. In de verraderlijke jungle

Fallout 76

| VANAF LEEFTIJD: 18 | UITGEVER: BETHESDA

Fallout 76 maakt deel uit van de franchise, maar is geen traditionele Fallout-game. De nieuwe titel is een multiplayergame die zich afspeelt in de grootste wereld uit de serie tot nu toe.

et Fallout 76 waagt Bethesda zich voor het eerst aan een online multiplayer game en het spel doet uit de doeken wat zich heeft afgespeeld voorafgaand aan de serie.

moet Lara het opnemen tegen de gevaarlijke huurlingen van de geheimzinnige organisatie Trinity. Door slim gebruik te maken van de omgeving, kan ze haar vijanden verrassen. Verder kan de speler enorme tombes verkennen en bevat de game ook de bekende puzzelelementen. Shadow Of The Tomb Raider verschijnt in twee verschillende fysieke versies. Naast de standaard editie is er een Croft Edition, die twee dagen voor de ofﬁciële release al beschikbaar is. Deze bevat behalve de game een digitale soundtrack, extra DLC, zeven extra tombs en een season pass. ◾

De game speelt zich af in 2102, 25 jaar nadat een nucleaire oorlog de aarde grotendeels heeft verwoest. Het hoofdpersonage is een van de overlevenden en verblijft in Vault 76. Dit is een gigantische

SOFTWORKS | ONTWIKKELAAR: BETHESDA GAME STUDIOS | RELEASEDATUM: 14 NOVEMBER | PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

schuilkelder in West Virginia, gebouwd om belangrijke mensen te beschermen die kunnen helpen met de wederopbouw van Amerika. De game begint op Reclamation Day, de dag dat mensen de bunker uit mogen en het verwoeste land weer kunnen koloniseren. Fallout 76 maakt weliswaar deel uit van de franchise, maar is geen single player game. Spelers kunnen de gigantische wereld, die vier keer zo groot is als het speelterrein van Fallout 4, alleen of met een groep van vier personen verkennen. In oktober wordt een bèta van Fallout 76 gelanceerd. Consumenten die een pre-order plaatsen, ontvangen een code waarmee ze toegang krijgen tot deze versie. De voortgang die ze daarin boeken wordt opgeslagen, zodat ze in in de deﬁnitieve uitvoering van het spel de draad weer kunnen oppakken. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

Rollercoaster Tycoon

Een van de populairste gameseries aller tijden is Rollercoaster Tycoon. Tot op de dag van vandaag worden er nog dagelijks een behoorlijk aantal van de pc-versie verkocht. Bigben brengt dit najaar de game naar de Switch.

ollercoaster Tycoon is een titel waar iedere gamer (core en casual) weleens van gehoord heeft. 0p 31 maart 1999 kwam het eerste deel in de serie uit, waarna er periodiek aanvullingspakketten en nieuwe games verschenen. De insteek van Rollercoaster Tycoon is simpel en doeltreffend. Als speler moet je een attractiepark maken en beheren om ervoor te zorgen dat er zoveel mogelijk bezoekers op af blijven komen. De formule trok door de jaren heen miljoenen spelers (4,5 mil-

joen in Europa alleen) en maakt dit najaar zijn debuut op Nintendo’s Switch. De eigenaar van de franchise, Atari, startte aan het begin van het jaar een investeringscampagne op de website Startengine.com. Particulieren konden bedragen investeren om de Switch-versie van de grond te krijgen. Deze zal nagenoeg hetzelfde zijn als het origineel met moderne graphics en qua gameplay aangepast aan de mogelijkheden van de Nintendo Switch. Met behulp van de Joy-con-controllers of het touchscreen

Forza Horizon 4 Microsoft brengt dit najaar de eigen titel Forza Horizon 4 uit voor de Xbox One. Deze alleen op de Microsoft-console speelbare racing game maakt optimaal gebruik van de graﬁsche mogelijkheden van Xbox One X.

n 2005 verscheen het eerste deel van Forza Motorsport. Een racegame waar het niet alleen draaide om graﬁsche pracht en praal, maar ook om een zo realistisch mogelijke weergave van het rijden. De exclusieve Xbox-game was een groot succes en de franchise werd een van de belangrijkste releases van Microsoft. Na vier delen werd er in 2012 een bijzonder uitstapje gemaakt. Naast het zeer realistische Forza Motorsport werd er een serie in de markt gezet waar de focus vooral op een laagdrempelige gameplay lag. Ook Forza Horizon was een schot in de roos. Zes jaar later verschijnt het vierde deel. Dit keer scheuren de Forza Horizon-racers door Engeland, waar het weer en de seizoenen dynamisch meeveranderen. Iedere week staat in het teken van een ander seizoen, waardoor de racebeleving om de zeven dagen compleet verandert. Op de E3, waar de eerste beelden van FH4 werden

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

getoond, werd de game met luid gejuich ontvangen. Ontwikkelaar Playground Games maakt gebruik van de bewezen formule en levert de grootste en meest uitgebreide racegame binnen de serie af. Zo kunnen spelers maar liefst 450 wagens verzamelen. Daarnaast bevat Forza Horizon 4 opnieuw een volledige geïntegreerde multiplayermodus. Hier kunnen tot 72 spelers tegelijk in dezelfde wereld rijden. Voor Xbox One X-bezitters zal de nieuwste Forza een essentiële aankoop zijn. De game benut namelijk alle graﬁsche mogelijkheden van deze krachtige console. ◾ | VANAF LEEFTIJD: 3 | UITGEVER: MICROSOFT | ONTWIKKELAAR: PLAYGROUND GAMES | RELEASEDATUM: 2 OKTOBER | PLATFORM: XBOX ONE

was het bouwen van een eigen pretpark niet eerder zo laagdrempelig en eenvoudig om te doen. Er zijn verschillende scenario’s speelbaar met meer dan 120 verschillende ritten en winkels die zich laten combineren. Rollercoaster Tycoon heeft bovendien een hoge replay-waarde. Door het zogeheten eventsysteem is het bouwen en onderhouden van welk park dan ook hetzelfde. Distributeur Bigben Interactive noemt het Switch-deel ‘de meest toegankelijke editie in de franchise’. ◾

PREVIEWS

Super Smash Bros.

Ultimate

GAMESPECIAL

Bezitters van een Nintendo Switch worden de komende tijd verwend. Naast een nieuwe Mario Party en twee Pokémon-games verschijnt ook de langverwachte titel Super Smash Bros. Ultimate.

e gerenommeerde gameserie wordt in december uitgebreid met Super Smash Bros. Ultimate voor de Nintendo Switch. Frank Rittinghaus, general manager van Nintendo, heeft van dichtbij meegemaakt dat er erg wordt uitgekeken naar deze titel. “Op de E3 stonden mensen in de rij om de game te spelen. Het publiek volgde op grote beeldschermen de gevechten en bij bepaalde moves gingen de wachtenden helemaal los! Kijkend naar dergelijk sentiment en wat momenteel door de community online geschreven wordt, maakt dat onze verwachtingen voor Super Smash Bros. Ultimate extreem hoog zijn.” In de basis is Super Smash Bros. Ultimate hetzelfde als de eerdere delen in de fran-

Wat vindt de retail? Wesley van der Vaart, Gameshop Den Haag “Er is nu al vraag naar de titel, terwijl de game pas in december uitkomt. Ik denk dus dat het spel goed gaat verkopen, ook omdat de andere Smash Bros.-games vaak over de toonbank zijn gegaan. Sowieso verkopen alle eigen titels van Nintendo goed.”

chise, maar de game is wel compleet nieuw ontwikkeld. Zo bevat hij geheel nieuwe content, maar op verzoek van fans keren alle oude personages terug en zijn er ook nieuwe aan het spel toegevoegd. Bij de ontwikkeling van dit deel is goed naar de community geluisterd en aan de hand van de feedback geﬁnetuned. Volgens Rittinghaus wordt dit deel ‘de meest complete Smash’ uit de serie. “Super Smash Bros. Ultimate is een triple A-titel bij uitstek en we zien deze titel als een duidelijke hardware seller.”

Vier spelers Super Smash Bros. Ultimate verschijnt op 7 december exclusief op de Nintendo Switch. “Ik kan me voorstellen dat de core community het spel altijd bij zich wil hebben”, zegt RIttinghaus.

“Ze kunnen de game onderweg spelen om bijvoorbeeld te trainen. Een groot deel van het succes van de gameserie is dat je met twee met vier vrienden tegelijkertijd kunt spelen. Super Smash Bros. Ultimate kan prima met de Joy-con bestuurd worden, maar ik verwacht dat voor deze game de Nintendo Switch Pro-controller ook veel gebruikt gaat worden.” Fans kijken reikhalzend uit naar Super Smash Bros. Ultimate, maar Rittinghaus benadrukt dat Nintendo met het spel ook een mainstream publiek wil bedienen. In eerste instantie richt het bedrijf zich op de Nintendo Switch-bezitter en de actieve gaming doelgroep, via een uitgebreide pr-, digital- en social media campagne die werd afgetrapt op de E3 in Los Angeles. Daarnaast werkt het bedrijf aan een nationale Smash Bros.-competitie. In november zal het bedrijf de pijlen ook op tieners en kinderen richten. “We willen veel zichtbaarheid genereren en het product zo breed mogelijk neerzetten. Jongeren willen we bereiken met een zes weken durende tvcampagne, aangevuld met online video, display en print. Ten slotte zorgen we ook voor een goede zichtbaarheid in de retail met op maat gemaakt POS-materiaal.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Games in 2019 Sinds de E3 weten we dat we een fantastisch 2019 tegemoet gaan, met bekende namen, nieuwe ip’s en de nodige verrassingen. We nemen alvast een duik in de (nabije) toekomst!

Crackdown 3 Volgend jaar moet eindelijk de derde aﬂevering van de Crackdownreeks het licht zien. Spelers kruipen in deze exclusieve Xbox-serie in de huid van een super- smeris die er nietsontziende methoden op na houdt om criminelen in de kraag te vatten. Spektakel en coop tot maximaal vier spelers zijn de usp’s van deze titel. | DISTRIBUTEUR: MICROSOFT | ONTWIKKELAAR: SUMO DIGITAL / REAGENT GAMES | RELEASEDATUM: 22 FEBRUARI | PLATFORM: XBOX ONE

Sekiro: Shadows Die Twice Ontwikkelaar FromSoftware heeft een uitstekende reputatie opgebouwd met Dark Souls. Hun nieuwste game speelt zich af in feodaal Japan. Naast adembenemende graphics bevat Sekiro: Shadows Die Twice de inmiddels bekende en zeer uitdagende hack-’nslash gameplay. Over de speelstijl is verder nog niet heel veel bekend, wel introduceert de game een nieuw wa-

pen: de grappling hook. Tijdens de E3 werd de trailer met luid applaus ontvangen, de verwachtingen zijn dus hooggespannen.

| DISTRIBUTEUR: ACTIVISION | ONTWIKKELAAR: FROMSOFTWARE | RELEASEDATUM: MEDIO 2019 | PLATFORM: PS4. XBOX ONE, PC

Days Gone Twee jaar geleden toonde Sony voor het eerst de openwereldgame Days Gone, die exclusief verschijnt voor PlayStation. Plaats van handeling: een post-apocalyptische wereld die onder de voet is gelopen door zogenoemde Freakers. Dit zijn mensen die door een virus zijn veranderd in dierlijke wezens die maar op één ding uit zijn: bloed. Days Gone maakt indruk vanwege de originele manier waarop de Freakers zich voortbewegen: als een massale golf. Het spel zit boordevol actie en biedt een goed uitgewerkt verhaal vol verrassingen en horrormomenten. | DISTRIBUTEUR: SONY PLAYSTATION | ONTWIKKELAAR: SIE BEND STUDIO

Anthem

| RELEASEDATUM: 22 FEBRUARI

Oorspronkelijk had dit paradepaardje van EA in het vierde kwartaal van 2018 moeten verschijnen. De keuze om de release te verplaatsen naar begin 2019 lijkt een verstandige. De nieuwe ip van Bioware (Mass Effect) krijgt op deze manier meer kansen. Spektakel en actie voeren de boventoon in deze scienceﬁction-rpg. Op gameplaygebied ligt de nadruk op het tegelijk

SEPTEMBER 2018

spelen met andere gamers in een co-op met maximaal vier spelers. Het verhaal van Anthem komt uit de pen van Jay Watamaniuk, die ook verantwoordelijk was voor de scripts van Knights Of The Old Republic. | DISTRIBUTEUR: ELECTRONIC ARTS | ONTWIKKELAAR: BIOWARE | RELEASEDATUM: 22 FEBRUARI | PLATFORM: PS4. XBOX ONE, PC

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

| PLATFORM: PS4

VOORUITBLIK

GAMESPECIAL

Kingdom Hearts III

Metro Exodus Op graﬁsch gebied zal het nieuwe deel in de Metro-reeks zeker hoge ogen gooien. Het ziet er namelijk oogverblindend fraai en realistisch uit. De game bevat de bekende harde ﬁrst person shooter gameplay en het is aan de speler om te overleven in een Rusland vol gemuteerde radioactieve beren en andere gevaren. | DISTRIBUTEUR: BIGBEN INTERACTIVE | DISTRIBUTEUR: KOCH MEDIA

| ONTWIKKELAAR: SQUARE ENIX

| ONTWIKKELAAR: 4A GAMES

| RELEASEDATUM: 29 JANUARI

| RELEASEDATUM: LENTE 2019

| PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

Het gamejaar 2019 wordt afgetrapt door het nieuwste deel uit de Kingdom Heartsserie. Met deel drie laat de reeks de PlayStationexclusiviteit varen. De game verschijnt namelijk ook voor Xbox One. Voor Kingdom Hearts III hebben Disney en Square Enix alles uit de kast getrokken op het gebied van licenties. De game bevat niet alleen bekende ﬁguren uit de vorige delen (zoals Mickey Mouse en Donald Duck), maar ook personages uit franchises als Frozen, Big Hero 6, Wreck-it-Ralph en – verrassend genoeg – Pirates Of The Caribbean.

| PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

Jedi Fallen Order Resident Evil 2 Capcom brengt een van de beste survivalhorror-games terug in een compleet nieuw jasje. In Resident Evil 2 zijn alle elementen aanwezig die de reeks tot een wereldwijd succes maakten, aangevuld met nieuwe audio designs, camerastandpunten en graphics. Wederom moeten Leon Kennedy en studente Claire Redﬁeld het hoofd bieden aan een zombieplaag die Raccoon onveilig maakt.

Dit is de droom van iedere Star Wars- en gameliefhebber. Respawn Entertainment, opgericht door diverse Call Of Dutyontwikkelaars, was eerder verantwoordelijk voor Titanfall. De nieuwe Star Wars-game Jedi Fallen Order speelt zich af tussen Episode 3 en 4, als de laatste Jedi opgejaagd worden door The Empire.

| DISTRIBUTEUR: KOCH MEDIA | ONTWIKKELAAR: CAPCOM

| DISTRIBUTEUR: ELECTRONIC ARTS

| RELEASEDATUM: 25 JANUARI

| ONTWIKKELAAR: RESPAWN ENTERTAINMENT

| PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

| RELEASEDATUM: EIND 2019 | PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

The Division 2 Dit tweede deel speelt zich in New York City af, zeven maanden na het dodelijk virus daar toesloeg. De soldaten van The Division moeten weer aan de slag als het virus ook Washington D.C. op de knieën dreigt te krijgen. De game combineert de bekende actie met een nieuwe setting vol realistische omgevingen.

Rage 2 Deze gewelddadige post-apocalyptische game is gemaakt door Avalanche Studios (bekend van Mad Max en Just Cause) en id Software. De vecht-, race- en schietgame speelt zich af in de verre toekomst. Na de inslag van een asteroide is de aarde een rokende puinhoop. Verwacht heel veel actie, talloze wapens en liters bloed. | DISTRIBUTEUR: BETHESDA SOFTWORKS | ONTWIKKELAAR: AVALANCHE STUDIO, ID SOFTWORKS | RELEASEDATUM: MEDIO 2019 | PLATFORM: PS4, XBOX ONE

| DISTRIBUTEUR: UBISOFT | ONTWIKKELAAR: UBISOFT MASSIVE, RED STORM | RELEASEDATUM: 15 MAART | PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

SEPTEMBER 2018

Al 35 jaar een succesvolle videogame franchise

CAP €49 ,99 ge e opla t k r e Bep n figure 3 t e m

Releasedatum: 29 november 2018

VOORUITBLIK

Truck Driver

GAMESPECIAL

Soedesco introduceert volgend jaar de game Truck Driver. Dit spel brengt het simulatiegenre naar de wereld van trucks en vrachtwagenchauffeurs op console.

e Nederlandse ontwikkelaar Triangle Studios en uitgever Soedesco werken al enige tijd samen. Vorig jaar verscheen hun eerste wapenfeit: boerderijsimulator Real Farm. Hoewel de game minder goed werd ontvangen dan verwacht, was dat geen reden voor Soedesco om het genre de rug toe te keren en de samenwerking stop te zetten. Marketingmanager Bas de Jonge noemt het "een eerste stap, waar we heel veel van geleerd hebben. We hebben alle positieve en negatieve feedback verzameld en met al die informatie besloten iets compleet nieuws neer te zetten. Iets dat nog niet op de markt is. Dat is Truck Driver geworden.” Het simulatiegenre is vooral dominant binnen de pc-markt. Daarin zijn ontelbare varianten van simulatiegames te vinden, variërend van brandweersims tot boerderijsims. Het meest populair zijn de vrachtautosimulaties: games waar gebruikers vracht verschepen op virtuele wielen. “Wij vonden het opvallend dat ondanks de grote aantrekkingskracht en

doelgroep geen trucking games voor de console waren. Wij springen in die niche en brengen Truck Driver zowel naar de PlayStation 4 en de Xbox One als de pc.”

Fun factor Op de pc draait het in de meeste gevallen om het neerzetten van een zo realistische en mooi mogelijke game. Soedesco en Triangle Studios hebben ervoor gekozen om hun resources en tijd niet puur te investeren in een hoge mate van realisme in de gameplay. “Met Truck Driver introduceren wij een game waarin je niet doelloos van punt a naar punt b rijdt, maar waarin de chauffeur en de wereld om hem heen centraal staan. Het spel draait om een carrièremodus waarin spelers niet alleen vrachtwagens besturen, in een open wereld, maar ook contact zoeken met andere chauffeurs en personages. Om zo bijvoorbeeld nieuwe opdrachten te ontvangen. De achtergronden van al die mensen zorgen voor een extra laag. Hiermee hopen we de speler lan-

ONE, PC

ger geboeid te houden en ervoor te zorgen dat de game niet snel repetitief aanvoelt.” Hoewel de nadruk op de ‘fun factor’ ligt, bevat Truck Driver genoeg simulatie-elementen. Spelers kunnen bijvoorbeeld hun hele truck onder handen nemen. Die is niet alleen visueel te modelleren, ook onderdelen als banden en motor zijn in zijn geheel aan te passen.

Veelbekeken teaser trailer Onder core gamers wordt er nogal eens lacherig gedaan om het genre. “Volkomen onterecht”, vindt De Jonge. “Er is een ongelofelijk grote groep consumenten die deze games speelt. Wij hopen met de unieke focus die groep uit te breiden.” Het bewijs voor de potentiële draagkracht van Truck Driver is de aankondigingsvideo op YouTube. Op het moment van schrijven was de teaser trailer al meer dan 112.000 keer bekeken. Truck Driver heeft alle ingrediënten om het genre naar een hoger niveau te tillen en simulatiegames nog populairder te maken. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

S P E C I A L

HARDWARE Door de groeiende populariteit van e-sports is de vraag naar hardware toegenomen. En die stijging is behoorlijk, blijkt uit cijfers van marktonderzoeksbureau GfK. Deze groep fanatieke gamers wil met dezelfde koptelefoons, muizen en keyboards spelen als de e-sporters en daar plukken hardwarefabrikanten de vruchten van. Ook niet onbelangrijk: deze doelgroep is bereid om veel geld uit te geven aan hun hobby.

64 66 69 70 72

Inspelen op de vraag naar gaming-hardware Republic of Gamers Logitech G Nacon Plantronics

Inspelen op de vraag naar gaming-hardware Het mag dan een open deur zijn, maar toch: retailers die weten wat er speelt, kunnen er hun voordeel mee doen. Door de groeiende populariteit van e-sports is de pc-markt groeiende en liggen er veel kansen op het gebied van hoogwaardige gaming-hardware.

e pc-markt is bezig aan een revival en gaming speelt daar een cruciale rol in. Dat is niet zomaar een bewering, maar de uitkomst van een onderzoek van GfK. Op de tijdens de Berlijnse elektronicabeurs IFA gepresenteerde cijfers bleek dat het marktaandeel van gaming-pc’s in 2017 gestaag is gegroeid. Als het gaat om gaming-notebooks is het marktaandeel 9 procent, het aandeel van gaming-desktops bedraagt 17 procent. In 2016 was het aandeel gaming-notebooks nog 5 procent en dat van gaming-desktops 9 procent. Deze groei in de markt voor pc-gaming biedt retailers veel kansen, al moet wel worden aangetekend dat de grootste groei tot nu toe vooral is waargenomen in onder meer China, Frankrijk en Duitsland. Onder pc-gamers bestaat een grote behoefte aan hardware. Over het algemeen zijn pc-gamers fanatieke spelers die niet alleen de snelste desktop of notebook willen hebben, maar ook bereid zijn om te investeren in hardware. Vooral goede muizen, keyboards en koptelefoons zijn cruciaal voor optimale prestaties. Snelle gaming-pc’s zijn over het algemeen een stuk duurder dan consoles, en dan wil een gamer ook hardware die het maximale uit zo'n snelle machine haalt. De leden van de doelgroep zijn dus bereid om veel geld uit te geven aan hun hobby. Gaming-pc’s in de hoogste prijsklasse (duurder dan 1.500 euro) bevinden zich onder de bestverkochte computers in elk prijssegment, blijkt uit het onderzoek. GfK is dan ook zeer posi-

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

tief over de kansen voor zowel fabrikanten als gameretailers: “De hardwaremarkt voor pc-gaming is geen losstaande markt meer, maar een compleet ecosysteem”, stelt het marktonderzoeksbureau.

Fanatieke gamers bedienen De groeiende vraag naar VR-brillen is een goed voorbeeld om dat ecosysteem te illustreren. In de eerste helft van dit jaar is ten opzichte van dezelfde periode een jaar geleden een groei met dubbele cijfers gerealiseerd, en de pc-markt is daarin leidend. Volgens cijfers van IDC Worldwide Quarterly Augmented and Virtual Reality Headset Tracker zal de verkoop van AR- en VR-headsets in 2022 zijn toegenomen tot 68,9 miljoen units. Het onderzoeksbureau verwacht dat onder meer de nieuwe devices Oculus Go, HTC Vive Pro en de door Lenovo ontwikkelde Mirage Solo in de nabije toekomst voor deze groei gaan zorgen. Bezitters van gaming-pc’s hebben zoals gezegd behoefte aan goede hardware en GfK geeft dan ook het volgende advies mee: “Fabrikanten die kunnen achterhalen aan welke soort hardware de fanatieke gamer behoefte aan heeft, kunnen zichzelf een competitief voordeel geven. Tegelijkertijd moet er ook rekening worden gehouden met de core gamers en de casual gamers, en is het nodig producten te ontwikkelen op basis van de voorkeuren en leeftijd van die twee doelgroepen.” De fanatieke gamer wordt inderdaad op zijn wenken bediend: merken als Logitech G, Republic of Gamers

en Plantronics ontwikkelen speciﬁek voor die doelgroep hardware. De pay-off van Logitech G is ‘Gamingapparaten voor serieuze gamers’, en marketingspecialist Dirk Jan Hartog van Republic of Gamers zegt elders in deze Gamespecial dat het merk zich richt op de ‘dedicated HiFi-gamer’ – “een consument die beeld én geluid belangrijk vindt en geld overheeft voor kwaliteit.”

Belang e-sports groeit De toenemende vraag naar kwalitatief hoogwaardige hardware hangt zonder meer samen met de almaar stijgende populariteit van e-sports. Volgens cijfers van het in e-sports gespecialiseerde bureau Newzoo zijn er in 2018 wereldwijd 395 miljoen e-sportsliefhebbers, van fanatieke tot casual kijkers. Vergeleken met het jaar ervoor is dat een stijging van 17,8 procent, en het publiek zal alleen maar groter worden. Er komen steeds meer mensen af op de evenementen en e-sportstoernooien worden echt niet meer alleen maar gestreamd

HARDWARE

op YouTube en Twitch. Er zijn namelijk al mediabedrijven die de rechten hebben geworven om e-sportsevenementen uit te mogen zenden. E-sporters zijn wat dat betreft het ideale uithangbord van hardwaremerken: ze bereiken een groot publiek en als een professionele gamer hun producten gebruikt, dan wordt dat gezien als een bewijs van kwaliteit. Een e-sporter zal geen hardware gebruiken waar hij zich niet comfortabel bij voelt, dat gaat immers ten koste van zijn prestaties. Niet voor niets willen

hardwarefabrikanten zich door middel van sponsoring afďŹ cheren met e-sportsteams. Ook in Nederland worden steeds meer gamingtoernooien georganiseerd en lokale retailers kunnen hierop inspringen door in de steden waar een e-sportsevenement plaatsvindt gaming-hardware extra onder de aandacht te brengen. Verder mogen we het Max Verstappen-effect niet uit het oog verliezen. De Formule 1-coureur is een van de populairste Nederlandse sporters van dit moment en dan is er ook nog de release

GAMESPECIAL

van F1 2018. Voor wie er nog niet aangedacht heeft, geldt het advies: zorg ervoor dat racingaccessoires goed in de etalage staan. Zo verwonderlijk is het niet, zegt marketingmanager Marc van den Helder van Logitech in deze Gamespecial dat de vraag naar racesturen enorm groeiende is, wat ook geldt voor andere simulatieproducten. Kortom, een retailer kan door trends en ontwikkelingen goed in de gaten te houden een aardig slaatje slaan uit de groeiende vraag naar pc-hardware. â&#x2014;ž

'De hardwaremarkt voor pc-gaming is geen losstaande markt meer, maar een compleet ecosysteem' Marktonderzoeksbureau GfK

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Republic Of Gamers: gaming notebooks met passie Asus is een klinkende naam in de hardwaremarkt. Het Taiwanese merk heeft onder de noemer Republic Of Gamers (ROG) ﬂinke bekendheid opgebouwd en is nog altijd groeiende qua marktaandeel. Marketingspecialist Dirk Jan Hartog: “Wij komen steeds opnieuw met de meest innovatieve gamingproducten.”

lles draait bij ons om passie en beleving”, aldus Dirk Jan Hartog, die zelf ook een fervent gamer is. “Natuurlijk kan een topverkoper of goede marketeer “gaming notebooks op een goede manier in de markt zetten, maar het helpt een boel als je de taal en de belevingswereld van de doelgroep kent. Sterker, ik vind dat eigenlijk een must. Ik ben zelf weer begonnen aan No Man’s Sky maar daar gaat wel even tijd in zitten, ben ik bang.” Als zijn vrije tijd het toelaat, speelt Hartog naast pc-games veel op oudere spelcomputers. “Ik ben dol op retro, maar als je ziet wat onze nieuwe gaming laptops kunnen draaien, dat is echt

ROG Phone Later dit jaar brengt Asus de ROG Phone op de markt, die draait op de Qualcomm Snapdragon 845-chipset en tijdens gamen kan bogen op een kloksnelheid van 2,96 GHz. De refreshrate van het 6 inch AMOLED-beeldscherm is met 90Hz twee keer hoog als die van een gemiddelde smartphone. Om extra koeling te genereren is er een aanvullende AeroActive Cooler beschikbaar, die de gebruiker aan de buitenzijde van het toestel klikt. Verder bezit de ROG Phone 'AirTriggers-sensoren'. Via een speciale dock zijn mobiele games ook op een monitor of HD-tv te spelen.

genieten hoor. Wij komen steeds opnieuw met de meest innovatieve gaming producten. En ook dat begint bij passie.”

Optimale prestaties Wie is de doelgroep die Asus met ROG voor ogen heeft? Hartog: “Wij richten ons op de zogenoemde dedicated hiﬁ-gamer. Een consument die beeld én geluid belangrijk vindt en geld overheeft voor kwaliteit.” ROG heeft een divers aanbod an gaming laptops die aan de wensen van de veeleisende gamer tegemoetkomen. Momenteel zijn de koppensnellers de ROG Strixnotebooks. Hartog: “De nadruk op koeling zorgt ervoor dat de laptops optimaal kunnen presteren, of dat nu tijdens een LAN-party is of tijdens een avondje gamen thuis”. Men onderscheidt de ROG STRIX SCAR II GL504 en de ROG STRIX HERO II GL504. Die laatste is beter geschikt voor multiplayer online battle arena games

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Gratis Call of Duty: Black Ops 4 Een belangrijke troefkaart voor het najaar is een exclusieve samenwerking met Activision. Bij aanschaf van

'Wij richten ons op de ‘dedicated hiﬁ-gamer’ die beeld én geluid belangrijk vindt' en is uitgerust met een 1060-videokaart. De SCAR-editie kent een hogere refreshrate, is gericht op ﬁrst-person shooters en heeft een 1070- dan wel 1080-videokaart aan boord. Bovenstaande notebooks kennen een 15,6 inch scherm maar in december verschijnt de ROG STRIX SCAR II GL504 ook als 17 inch editie. Het design en de duizenden kleurencombinaties waarmee de toetsen in te richten

zijn, kan bij veel gamers op tevredenheid rekenen. De naam ‘Asus’ zal langzaam verdwijnen, als ROG op eigen benen staat. “Uiteindelijk willen we dat consumenten niet langer over de aanschaf van een gaming notebook praten maar tegen hun vrienden zeggen: ‘Ik heb een nieuwe ROG gekocht’ ”, aldus Hartog.

een select aantal Republic Of Gamersproducten, ontvangen consumenten de volledige pc-versie van Call of Duty: Black Ops 4. Hartog is er zichtbaar mee in zijn nopjes: “Deze actie loopt vanaf begin september tot en met 31 december en tot aan de release van Black Ops 4 [12 oktober – red.] is onze samenwerking exclusief. De nieuwe Call of Duty markeert ieder jaar een van de belangrijkste releases en het feit dat Activision wereldwijd met ons deze samenwerking aangaat, geeft aan hoe sterk onze brand is.” Wie denkt dat het om bescheiden aantallen

HARDWARE

GAMESPECIAL

‘s Werelds dunste gaming laptop Asus wil alle markten bedienen. Onder de naam TUF gaming biedt het bedrijf instapmodel-gamelaptops aan vanaf 800 euro. Dit najaar zet men in op de Asus TUF Gaming FX505 en FX705. Voor de gamende consument met ruime beurs, of de professionele gebruiker die highend beeldbewerking vereist, heeft Asus de Zephyrus-lijn. Zo blijft de dunne Asus Zephyrus GX501 een krachtige machine dankzij zijn Nvidia GeForce GTX 1080 Max-Q videokaart. Neusje van de zalm is volgens Asus de Zephyrus S-GX531. 's werelds dunste gaming laptop. De S-GX531 is uitgerust met een met Intel Core i7, NVIDIA GeForce GTX 1070 Max-Q GPU en een 144Hz display. De Zephyrus S is 12% dunner dan de GX501.

gaat, heeft het mis. Hartog: “Exacte cijfers kan ik niet noemen, maar het gaat om enkele duizenden stuks. Het betreft hardware die consumenten online aanschaffen bij een van onze partners.”

Evenementen en ambassadeurs Een andere manier om ROG op de radar van gamers te houden, is de aanwezigheid op evenementen. De hardwarefabrikant staat dit najaar op vier grote game-evenementen met een booth van minimaal honderd vierkante meter. 29 en 30 september is Asus aanwezig op de Luxembourg Game

Exchange, 6 en 7 oktober is men te vinden op Firstlook, en 13 en 14 oktober in België, op GameForce. “Op 9, 10 en 11 november zijn we zelfs hoofdsponsor van Tweakers Gaming Live”, zegt Hartog met gepaste trots. “Samen met onze Brand Ambassadeur Yarasky gaan we groot inzetten op Fortnite. Deze game heeft de laatste maanden een enorme vlucht gemaakt, met name rond de E3, waar ontwikkelaar Epic aankondigde dat ze ook in de e-sports gaan. Wij spelen hierop in door een zoektocht te organiseren naar de beste Fortnite-spelers van de Benelux

en deze dan een professioneel contract aan te bieden bij BRASH. Deze partij zal het e-sportsteam begeleiden en onder zijn vleugels nemen.” ROG werkt al bijna een jaar samen met BRASH en is diens sponsor voor de andere teams die daar reeds een onderdak hebben gevonden. Deze teams zijn respectievelijk gespecialiseerd in Call of Duty, Rocket League en PUBG. Hartog onderstreept nog eens de ambities in e-sports: “Het PUBGteam hebben we ook via een zoektocht bij elkaar gebracht. De teamleden hebben net, vers van de pers, hun contract getekend.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

NO WIRES. NO LIMITS. Win met wireless! Profiteer nu van superdeals op de allerbeste gear van Logitech G.

G903

G603

G533

G933

G613

Lightspeed Wireless Gaming Mouse

DTS 7.1 Surround Sound Wireless Gaming Headset

Wireless Mechanical Gaming Keyboard

HARDWARE

GAMESPECIAL

Logitech G richt zich op wireless gaming Logitech G richt zich met de Logitech G-producten op de serieuze gamer. Met de G PRO Wireless Gaming Mouse en de G502 HERO Gaming Mouse wil de fabrikant pc-gamers een competitief voordeel geven.

c-gamers, en vooral degenen die op hoog niveau spelen, kunnen hun bedenkingen hebben bij draadloze muizen: een kabel is sneller en stabieler, de accuduur is beperkt en natuurlijk is er de vrees dat de accu tijdens een game leeg raakt. Als die zorgen worden weg genomen door de Logitech G PRO Wireless Gaming Mouse, de nieuwe wireless muis van Logitech. “Deze muis is in samenwerking met wel twintig professionele e-sportsatleten ontwikkeld”, begint Marc van den Helder, marketing manager Benelux van Logitech G. “Een belangrijk aspect is de vorm van de muis. Die is ontworpen om duurzaam te zijn en om comfortabel in de hand te liggen.” Doordat de muis gebruikmaakt van de Lightspeed-technologie is die zelfs sneller dan een gemiddelde bedrade muis. Daarnaast zorgt de HEROsensor (High Efﬁciency Rated Optical) voor betere prestaties en een zeer hoge energie-

efﬁciëntie. Bovendien is deze muis compatibel met Powerplay, een draadloos oplaadsysteem in de vorm van een muismat, waardoor zijn accu tijdens het gamen wordt opgeladen. “Met deze muis mikken we op de hardcore gamer. Een doelgroep die wat te besteden heeft en gear wil die van professionele kwaliteit is.” Naast de Logitech G PRO Wireless Gaming Mouse is ook de Logitech G502 HERO Gaming Mouse in de markt gezet. Dit is een upgrade van ‘s werelds best verkopende muis, die nu tevens over de HEROsensor beschikt.

E-sports Gezien de hoogwaardige gamingproducten die Logitech G ontwikkelt, is het niet vreemd dat de fabrikant zeer actief is op de markt voor e-sports. “We hebben partnerships met verschillende teams, zowel nationaal als internationaal”, zegt Van den

Helder. “Via hen willen we onze wireless gaming-producten naar de klant brengen. De e-sporters moeten onze producten uitdragen via testimonials. En natuurlijk door toernooien te winnen, want dat is toch het beste bewijs van de kwaliteit van onze producten.” Wireless gaming is een van de speerpunten van Logitech G. De fabrikant heeft dan ook een uitgebreid assortiment aan wireless headsets, zoals van het merk ASTRO. Deze koptelefoons zijn beschikbaar voor zowel pc- als consolegamers. Verder wordt ook ingezet op simulatieproducten. Vooral de vraag naar racesturen is volgens de marketing manager ‘enorm groeiende’. Om deze producten onder de aandacht te brengen is het bedrijf een samenwerking aangegaan met het Formule 1-team McLaren. Via een wereldwijde virtuele racecompetitie wordt gezocht naar de snelste coureur. De winnaar krijgt een plaats in het F1-esportsteam van McLaren, en mag samenwerken met het ‘echte’ Formule 1-team. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

Nacon: voor en door (semi-)professionele gamers Nacon bestaat pas vier jaar, maar is in de markt inmiddels een grote speler. De hardwarefabrikant blijft haar assortiment uitbreiden met uiteenlopende gamingproducten. Inmiddels ontwikkelt men controllers, gamemuizen, toetsenborden, muismatten en nog veel meer. “De komende jaren gaan we nog meer diversiteit en nieuwe producten terugzien in hun aanbod", aldus Gerben-Jan Tolman van distributeur Bigben Interactive.

et jonge Nacon is razendsnel uitgegroeid tot een klinkende naam in de hardware-industrie. Vooral de controllers voor de PlayStation 4 gooien hoge ogen, dankzij hun uitgebreide aanpassingsmogelijkheden. De komst van de Nacon Pro Controller voor de PS4 ging niet over één nacht ijs. Deze zag eerst het licht als pc-controller dankzij een crowdfunding campagne op Indiegogo en is twee jaar lang in ontwikkeling geweest. De community reageerde massaal positief, en toen was de Nacon GC-400ES een feit. Een PlayStation 4-variant volgde einde 2016, en die groeide snel uit tot een hit. Van de ofﬁcieel door Sony gelicenseerde Revolution Pro Controller ging een kwart miljoen

exemplaren over de toonbank. Inmiddels is de opvolger, de Revolution Pro Controller 2 voor PS4, opnieuw een klinkend succes. De ambitie van Nacon reikt echter verder en inmiddels heeft het bedrijf zijn assortiment ﬂink uitgebreid.

Kleurrijk najaar Gerben-Jan Tolman, productmanager accessoires bij Bigben Interactive, is blij met de hardwarepartner: “Nacon is van een aanbieder van een klein pc-assortiment uitgegroeid tot een speler met een groot scala aan accessoires voor de pc en ofﬁcieel gelicenseerde PlayStation 4-accessoires. De komende jaren gaan we nog meer diversiteit en nieuwe producten terugzien in hun assortiment.”

'Ons aanbod leent zich prima voor e-sports' Gerben-Jan Tolman, productmanager accessoires

Die diversiteit dient zich dit najaar aan middels de Nacon RC-500 (een luxe gaming stoel), het Nacon gaming Keypad CL600 en de Daija Arcade Stick. De CL-600 is geoptimaliseerd voor MOBA-games zoals League of Legends en DOTA2, en kent onder meer veertien programmeerbare toetsen, een metalen frame, een verwijderbare ondersteuning voor de handpalm en directe headsetaansluiting. Voor de consument die veel racegames speelt, biedt de RC-500 uitkomst. Tolman houdt een vurig pleidooi voor de racestoel: “Deze comfortabele stoel is te gebruiken met ieders favoriete racestuur. Voordeel van de RC-500 is de metalen behuizing aan de zijkant van de stoel, in plaats van een stang in het midden die de bewegingsruimte belemmert. De ergonomische vorm staat garant staat voor vele uren spelplezier en biedt een extra beleving bij het spelen van racegames.”

Samenwerking met pro gamers De Daija Arcade Stick valt om verschillende redenen op. Hij is voorzien van een ofﬁciële licentie van Sony Interactive Entertainment Europe voor exclusief gebruik met de PlayStation 4. Tolman: “De Daija is volledig geoptimaliseerd voor de speciﬁeke behoeften van de e-sportssector. Het ontwerp en de functies vormen een innovatieve combinatie van comfort en precisie die geweldig is voor alle vechtspellen die momenteel worden gespeeld.” Voor de joystick en actieknoppen heeft Nacon samengewerkt met de fabrikant Sanwa, die door veel topspelers wordt geprezen om zijn kwaliteit en het gemak waarmee je hun onderdelen kunt aanpassen. De Daija heeft ook een led die de positie van de speler aangeeft, en is

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

HARDWARE

voorzien van een hoofdtelefoonaansluiting. “Nacon had maar één doel voor ogen met deze Arcade Stick”, stelt Tolman: “Dat was de beste arcadestick ter wereld op de markt te brengen, met behulp van professionele gamers.” En zo geschiedde. Voor de Arcade Stick is Nacon namelijk een samenwerking aangegaan met Marie-Laure ‘Kayane’ Norindr, een professionele speler, tv-presentator en e-sports-specialist. Kayane werkte nauw samen met Nacon aan de ontwikkeling van de Daija Arcade Stick. "Kayane is een briljante speler, die zich op eigen kracht in de e-sports-scene wist te vestigen en daarmee het hart van het publiek veroverde”, aldus Yannick Allaert, Nacons Director of Development. "Dankzij haar expertise in vechtspellen, haar veelzijdigheid en menselijke kwaliteiten heeft deze samenwerking enorm goed uitgepakt. Dankzij de invloed van Kayane op het ont-

werp van de controller zullen spelers aangenaam verrast zijn.”

GAMESPECIAL

leveren we een professionele streamingmicrofoon in het middensegment met een goede kwaliteit.”

Streaming-microfoon Nacon komt dit jaar met iets compleet nieuws binnen zijn assortiment: de PCST200MIC Nacon Streaming USB Microfoon. Het betreft een uni-directionele microfoon met geïntegreerde ADC met 16bit/48kHz resolutie. De streaming-microfoon van Nacon is compatibel met Windows Vista, 7, 8 en 10, maar werkt ook gewoon met een Apple-computer. Op de body van de microfoon zitten draaiknopjes waarmee gebruikers de instellingen gemakkelijk en snel kunnen aanpassen. De 3,5 mm output zorgt ervoor dat streamers eenvoudig een hoofdtelefoon of een non-latency monitor op de microfoon kunnen aansluiten. Tolman geeft verdere uitleg: “Opvallend zijn de metalen afwerking, draaibare tripod en het ﬁlter tegen buitengeluiden. Met de ST-200MIC

Sponsoring en ambassadeurs Nacon pakt dit najaar ﬂink uit om de diverse line-ups in de kijker te spelen. Tolman licht toe: “Onze community is zeer belangrijk en we zullen verschillende activiteiten op ons sociale netwerken organiseren. Daarnaast werken we steeds vaker samen met inﬂuencers. Zo heben we nu één brand ambassador, maar dat worden er meer. Deze brand ambassasors zullen regelmatig video’s van onze producten maken. Onze accessoires kunnen we namelijk gemakkelijk aan verschillende games koppelen. Tenslotte lenen onze producten zich perfect voor e-sports. Daarom sponsoren we ook de esportsploeg Sector One. De teamleden van Sector One zullen onze producten gaan gebruiken tijdens toernooien en trainingen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

De evolutie van Plantronics werpt z'n vruchten af

Met een uitgebreid assortiment aan headsets voor pc, PlayStation 4, Xbox One en Nintendo Switch, biedt Plantronics voor iedere type gamer wat wils. Dankzij unieke samenwerkingen, met onder meer Dolby Atmos en Ajax, vergaart het merk steeds meer marktaandeel.

lantronics bestaat als producent van headsets voor zowel de zakelijke -als entertainmentmarkt al bijna zestig jaar. De hardware-fabrikant richt zich met zijn headsets steevast op de aspecten comfort, kwaliteit en gemak. Nieuw in de line-up voor het najaar zijn de 300-serie, de 400 Pro-serie en de 500 Pro-serie.

Gehoorbeschadiging voorkomen Wiebe van der Werk, marketingmanager Bigben Interactive, is enthousiast over het aanbod: “De RIG 300-serie, die verkrijgbaar is voor de PS4, de Xbox One, de pc en de Nintendo Switch, is ons nieuwe instapmodel. Dit product is bedoeld voor ouders die op zoek zijn naar een headset voor hun kinderen, omdat ze twee features bevatten die ouders als muziek in de oren zullen klinken: ze bevatten de Soundguardtechnologie, die ervoor zorgt dat het geluid niet te hard kan, om gehoorbeschadiging te voorkomen. Daarnaast zijn de oorschelpen open, waardoor gamers niet volledig worden afgesloten van de buitenwereld.” “De RIG 400 Pro-serie is de verbeterde versie van de succesvolle 400-serie en bevat onder andere een nieuwe volumeregelaar op de 3.5mm-aansluiting, zodat je tijdens het gamen het volume kunt aanpassen”, vervolgt Van der Werk. “De headset wordt voor Xbox One en pc geleverd met een code voor activatie van Dolby Atmos op console of pc.” De RIG 500 Pro-serie, ten slotte, komt in

SEPTEMBER 2018

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

varianten voor de console en pc en als een e-sportseditie. De laatste beschikt over twee sets oorschelpen: een set van stoffen materiaal voor het trainen en afsluitend materiaal voor tijdens wedstrijden. Ook deze versies ondersteunen Dolby Atmos voor de pc en de Xbox One. “Maar voor al onze modellen geldt: wij richten ons op gamers die op zoek zijn naar het ultieme geluid én comfort in headsets.”

Partnerships De Dolby Atmos-overeenkomst die Plantronics in 2017 sloot, heeft goed uitgepakt voor het bedrijf. Gamers reageerden positief op de reeks Dolby Atmos-headsets die het bedrijf tot nu in de markt heeft gezet. Bij Plantronics RIG gaming-headsets die

'Wij richten ons op gamers die op zoek zijn naar het ultieme geluid én comfort in headsets'

HARDWARE

RIG 400 HERO

deze audiotechniek ondersteunen, horen gamers geluidseffecten van voren, achteren, boven en onderen. Een recentere overeenkomst is die met voetbalclub Ajax. Plantronics is deze zomer benoemd tot exclusieve headsetpartner van Ajax eSports. De e-sporters van Ajax gebruiken de RIG gaming- headset van Plantronics en het personeel van Ajax wordt uitgerust met zakelijke UCheadsets. Onderdeel van de overeenkomst is het gebruik van Ajax e-sportsbranding door de headsetleverancier. Het logo van de RIG is in de Ajax eSports eRoom terug te vinden. Daarnaast zijn de gaming-headsets van Plantronics via de webshop van Ajax te koop. “Om maximaal te kunnen presteren heb je ook de beste apparatuur nodig”, aldus Menno Geelen, commercieel directeur van Ajax. “In Plantronics hebben wij een supplier gevonden die ons hierin ondersteunt door headsets te leveren waardoor onze

GAMESPECIAL

RIG 500 HERO

e-sporters zich optimaal kunnen focussen. Onze ambitie is om de beste voetbalclub ter wereld in FIFA e-sports te zijn en te blijven. Daar sluit deze samenwerking goed op aan.”

Unieke limited edition Hoe gaat Plantronics temidden van het drukke najaar zijn producten onder de aandacht van de consumenten brengen? Van der Werk benadrukt opnieuw diverse partnerships en samenwerkingen: “We communiceren met gamers via social media en gaming sites. Daarnaast zijn we aanwezig op events zoals Firstlook en Gameforce, en gaan we samenwerkingen aan met andere partijen zoals Square Enix, voor de Shadow of the Tomb Raider Experience.” Een andere opvallende productlancering vormt de bijzondere samenwerking tussen Nacon en Plantronics die heeft geleid tot de ontwikkeling en distributie van een controller én headset met een ‘limited edition’-design, onder ofﬁciële licentie van Sony Interactive

Entertainment Europe voor de PlayStation 4. Van der Werk, met gepaste trots: “Plantronics en Nacon hebben besloten hun expertise te bundelen om een controller en headset te creëren die in beperkte oplage verschijnen en speciaal zijn ontworpen voor de meest competitieve PS4 -gamers.” Het gaat om de Revolution Pro Controller 2 - RIG Limited Edition en de RIG 500 PRO – Nacon Limited Edition. De Revolution Pro Controller 2 is ontworpen met de e-sportsspeler in het achterhoofd en moet PS4-gamers volgens de makers optimale prestaties en ultiem comfort bieden. Dit limited edition-ontwerp van de Plantronics RIG heeft in plaats van de bekende zwarte matte coating een titanium-afwerking gekregen.

Vaste voet aan de grond

Van der Werk werkt nu een paar jaar met Plantronics. Hoe heeft hij de hardware zien evolueren? “We zien een heel mooie ontwikkeling van het merk. Een paar jaar geleden was Plantronics in de Benelux vrijwel onbekend, nu krijgen we steeds meer vaste voet aan de grond dankzij unieke aspecten zoals het ultieme comfort van de headsets en de Dolby Atmos-licentie, waarbij we rekening houden met verschillende beRIG 500 PRO – NACON LIMITED EDITION hoeftes en budgetten.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL SEPTEMBER 2018

FOTOMOMENT

F1 2018 Op vrijdag 24 augustus, tijdens het raceweekend van de Grand Prix Formule 1 België 2018, openden Codemasters en Koch Media Benelux een pop-up store in de Amsterdamse Beurs van Berlage. Consumenten konden hier kennismaken met het nieuwe spel F1 2018 en onder meer op de foto gaan met een officiële Red Bull Racing-bolide. Ook game director Lee Mather nam plaats in een Playseat-stoel, om zijn eigen F1 te ervaren.

SEPTEMBER 2018