SPECIAL
VENUES
V
enues zitten in een beweeglijke markt, waar uitdagingen liggen die met meerdere factoren te maken hebben. De wensen van bezoekers zijn veranderd: zij vragen steeds meer kwaliteit en service. Daarnaast gaat het om de content: wat en hoe kan er zinvol – inhoudelijk, commercieel, artistiek en innovatief – geprogrammeerd worden? Ook van belang: hoe innoveer je als locatie? En hoe zit het financieel, qua opdrogende subsidietrajecten en toenemende kosten? De Vereniging Nederlandse Poppodia en –Festivals (VNPF) geeft een waarschuwing af. Is er nog een rooskleurige toekomst? Verder in deze special onder meer de toekomstige focus van de ArenA, hoe een kleine locatie als De Vorstin succesvol kan zijn, Birgitte de Winter over de totaalbeleving van HMH, Hèrald van de Bunt van GelreDome over interactie met het publiek en Peter van der Veer over de crisis als inspiratiebron voor Ahoy.
EB201310_COVER VENUE SPECIAL.indd 63
27-9-2013 17:26:12
/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////// //
De rek is e Al jarenlang verkeren de poppodia in Nederland in zwaar weer. Minder concerten, risicoloze programmering en dichtgedraaide subsidiekranen. En dan moeten de bezuinigen over 2014 nog komen, om van de stijgende accijnzen op alcohol nog maar te zwijgen. Hoe kan de live-popsector dit tij keren?
D
at er in de Troonrede voor het zoveelste jaar op rij met geen woord gerept wordt over kunst of cultuur zijn we inmiddels gewend. Dit kan zowel positief als negatief uitgelegd worden. Feit is, dat de live-popsector het nooit écht heeft moeten hebben van landelijk applaus. Veel alarmerender is de boodschap, dat de Nederlandse gemeenten de komende jaren worden opgezadeld met veel extra taken en tegelijkertijd fors (6 miljard) moeten bezuinigen. Zeker omdat uit alles blijkt dat de Nederlandse poppodia het voor een heel belangrijk deel moeten hebben van hun lijntje naar het gemeentehuis. Een niet
de Economie van de Lagere Overheden (COELO) onderzoek naar de omvang van de benodigde bezuinigingen en de wijze waarop lokale overheden hiermee de komende jaren denken om te gaan. Uit de publicatie (september 2013) blijkt dat lastenverzwaring voor de burger (lees: hogere gemeentebelastingen) geen optie is. Datzelfde COELO-onderzoek geeft ook aan dat de meeste mensen wel bezuinigingen aanvaarden op bijvoorbeeld straatverlichting, cultuur, buurtcentra en sportaccommodaties. Schrappen in de kosten voor thuiszorg, jeugdzorg en de sociale werkvoorziening wijzen burgers blijkens het rapport in meer-
Gemeentelijke bezuinigen op straatverlichting en cultuur worden in een adem genoemd onbelangrijk gegeven met de gemeenteraadsverkiezingen in april 2014 in het verschiet. Een zorgvuldige analyse van de totale situatie van de poppodia in Nederland kan een goede ruggensteun zijn bij het broodnodige lobby- en ander masseerwerk. De VNPF-publicatie Poppodia in Cijfers 2012 biedt de nodige houvast. Voor meer gedetailleerde cijfers uit dit jaarverslag, zie pagina 68-69.
derheid af. De belangrijke vraag is of poppodia, die weliswaar van oudsher vertrouwd zijn om met weinig middelen grote output te leveren, op dit scenario nog kunnen anticiperen. Ofwel, hoe gaat de sector het publiekssentiment, de crisis en de aanstaande extra bezuinigingen te lijf? Hoeveel spek zit er nog op het lijf? En waar liggen aanpassingen voor het grijpen? Een analyse op een aantal essentiële onderdelen.
Bezuinigingen
Kleine subsidieslurpers
Nederlandse gemeenten zijn verplicht – vreemd genoeg anders dan nationale overheden, internet start-ups of Spaanse voetbalclubs – altijd te zorgen voor een sluitende begroting. In opdracht van de Vereniging Nederlandse Gemeenten deed het Centrum voor Onderzoek van
De afgelopen jaren is het in veel kringen salonfähig geworden om de cultuursector gelijk te stellen met nietsnutten en veelvraten van subsidiepotten. Mocht dat al zo zijn, dan heeft de popsector in ieder geval de allerkleinste maag. Als een van de weinige kunstdisciplines kent de Nederlandse
64
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_ACHTERGRONDVERHAAL VENUE SPECIAL.indd 64
live-popsector bovendien geen subsidies aan de productkant. Nou vooruit dan één: De Kift. Kijken we goed naar de inkomstenkant van de Nederlandse poppodia, dan zien we dat in 2012 een kleine een derde (29%) afkomstig is uit subsidies. Bijna 95% van die subsidie is afkomstig van de gemeente. Waarmee onmiddellijk de achilleshiel is blootgelegd indachtig de lokale bezuinigingen die ons nog te wachten staan. Zeker wanneer we verderop constateren dat de andere belangrijke inkomstenbronnen (horeca, entreegelden en inkomsten uit verhuur, sponsoring en dergelijke; samen goed voor 71% van de inkomsten) ernstig onder druk staan of hun maximum bereikt hebben (de gemiddelde ticketprijs voor concerten steeg de afgelopen acht jaar al met 78%).
Veilig programmeren wérkt Ondanks het feit dat de VNPF niet alle poppodia in Nederland vertegenwoordigt en ook de grote concerthallen als Gelredome, Ziggo of Ahoy hun eigen belangenvereniging hebben (VVEM), geeft het jaarlijkse VNPF-rapport een heel aardig overall beeld van de stand van zaken op de Nederlandse podia. Bijvoorbeeld wanneer het gaat om de core business programmering. Of in de recente context van inkomsten versus kosten: de noodzaak van minder en minder risicovol programmeren. Een beleid, dat door veruit de meeste podia al een aantal jaren is ingezet en zijn vruchten afwerpt. Uit de VNPF-cijfers blijkt dat het gemiddelde aantal concerten per podium fors daalde, terwijl het gemiddelde aantal
oktober 2013
27-9-2013 17:26:45
SPECIAL
/// / / / // /// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////// ////////////////// ////
VENUES
eruit betalende bezoekers van die concerten in diezelfde jaren steeg. Het aantal uitverkochte shows steeg in vier jaar tijd licht: van gemiddeld 13 naar 15 in 2012. Over het algemeen kan hieruit geconcludeerd worden, dat het een uiterst effectief beleid is gebleken. De vraag is echter of er nog ruimte is en de bereidheid bestaat voor nóg veiliger en nóg minder. En wanneer het moment aanbreekt, dat het – vaak jarenlang opgebouwde – profiel van een zaal, de artistieke functieopvatting of inhoudelijke opdracht van een poppodium in het gedrang komt. Het feit dat er bijvoorbeeld nauwelijks opwinding ontstaat over een aanstaande clubtour van Guus Meeuwis, of dat Dauwpop 2013 Caro Emerald op mainstage programmeert tussen Therapy? en Kaiser Chiefs, geeft aan dat die rek er waarschijnlijk nog wel is.
Slimme initiatieven De popsector zou echter de popsector niet zijn, wanneer ook op dit heikele onderwerp alweer zeer hoopvol-stemmende en slimme initiatieven zichtbaar worden. Op tal van plaatsen in Nederland zijn poppodia de actieve initiatiefnemers én kennisleveranciers van samenwerkingsverbanden met kleine podia. Vaak muziekcafés, popcollectieven,
kleine clubs of oefenaccommodaties met podiumfunctie waar aanstormend talent de ruimte krijgt, waar de overhead laag is (vooral vrijwilligers) en waar zowel artiest als poppodium laagdrempelig en zonder al te grote risico’s kunnen werken aan publieksopbouw. Poppodia hebben daarmee actief de hand in de vormgeving en de versterking van de onderkant van de muziekketen. Met alle voordelen van dien en zonder spannende fi nanciële kaders.
Minder dance, en dan? Kijken we naar een andere belangrijke activiteit van poppodia, de clubavonden,
Dubstep-avonden zijn vooral goed voor het waterleidingbedrijf dan is het perspectief minder rooskleurig. Ooit de moneymakers (lage programma- en productiekosten versus redelijke kassa- en hoge horeca-inkomsten), liep het aantal clubavonden in de Nederlandse poppodia in 2012 terug met 6% ten opzichte van 2011. En het aantal bezoekers met bijna 10%. Grote concurrentie vanuit de
commerciële sector, en lagere horecaopbrengst versus stijgende kosten lijken de voornaamste struikelblokken. Aangetekend dient wel te worden dat het hier gemiddelden betreft. Een aantal podia doet het onverminderd goed (eigen dance-programmeur, onderscheidend aanbod, continuiteit, eigen publiek), terwijl anderen hun clubactiviteiten met meerdere tientallen procenten hebben teruggeschroefd. Maar vooralsnog lijken de poppodia op het gebied van de clubavonden (nog) niet de heilige graal te hebben gevonden om alle uitdagingen en bedreigingen van de toekomst het hoofd te bieden. Terwijl deze activiteiten overall de belangrijkste bron zijn van de eigen inkomsten.
Koning alcohol Het economisch model van een clubavond of concert in een popzaal is, met het wegstrepen van de nodige nuanceringen en unieke verschillen, al jaren onveranderd en terug te brengen tot een heel simpele boodschap: kassa-inkomsten betalen programma en productie, horeca betaalt de rest. In dat licht zal de sector een heel klein sprongetje gemaakt hebben toen op Prinsjesdag in de Miljoenennota stond ▶
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_ACHTERGRONDVERHAAL VENUE SPECIAL.indd 65
OKTOBER 2013
65
27-9-2013 17:26:46
/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////// //
dat de per 1 januari 2014 beoogde 14% accijnsverhoging op bier en wijn na heftig lobbywerk teruggedraaid is naar 7%. De verbruiksbelasting op non-alcoholische drank (waters en fris) gaat daarentegen omhoog. Met hoeveel is nog niet exact duidelijk. Alles bijeen nog steeds geen goede boodschap voor de dorstige consument. Maar vooral ook niet voor de poppodia, die in 2012 hun horeca-inkomsten al zagen dalen met 1,2% ten opzichte van 2011. En die voor het eerst in de geschiedenis (voor zover gemeten) geconfronteerd werden met teruglopende gemiddelde horecabesteding per bezoeker. Dat laatste zal ongetwijfeld met de crisis te maken hebben. Maar ook zijn er aanwijzingen dat een deel van het effect veroorzaakt wordt door een verschuiving binnen het publiek. Jong publiek heeft nu eenmaal minder te besteden en programmaonderdelen als dubstepavonden hebben de twijfelachtige horecareputatie dat ze enkel goed zijn voor het waterleidingbedrijf.
Leeftijdsgrens Dat horeca en alcohol de komende tijd een hoofdpijndossier blijven voor de poppodia krijgt per 1 januari nog een extra dimensie. De grens voor alcoholverstrekking wordt dan omhoog getrokken van 16 naar 18 jaar. Dat op zich is niet zo dramatisch voor de horecaopbrengst. Maar doordat de overheid
Horeca en alcohol blijven een hoofdpijndossier heeft aangekondigd zwaar te zullen inzetten op handhaving, zal dit andermaal extra kosten voor de poppodia met zich mee gaan brengen. Een scenario dat natuurlijk ook heel gemakkelijk omzeild kan worden door de minimum leeftijd voor toegang op te trekken naar 18+. Wat op zijn beurt weer discussie kan opleveren met het gemeentehuis (tevens
PAARD VAN TROJE, DEN HAAG
TIVOLI, UTRECHT
66
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_ACHTERGRONDVERHAAL VENUE SPECIAL.indd 66
subsidieverstrekker, 29% van alle inkomsten), dat poppodia er fijntjes op zal wijzen dat het hun taak is “om een innovatief en veelzijdig aanbod te presenteren aan een breed Nederlands publiek, aanstormend talent een plek te geven en zijn maatschappelijke functie te vervullen�. Of varianten op dit thema. Het zal poppodia in ieder geval in een vervelende spagaat brengen of op zijn minst tot knullige oplossingen verleiden. Zoals we die bijvoorbeeld aantreffen bij Spaanse poppodia, waar eenzelfde alcoholverbod reeds van kracht is en zelfs reclame voor alcohol nergens zichtbaar mag zijn wanneer er jong publiek aanwezig is. Wat ertoe kan leiden dat complete bars achter gordijnen aan het oog onttrokken worden.
Vrijwilligers De afgelopen jaren heeft de live-popsector ontegenzeggelijk op alle fronten een enorme professionaliseringslag gemaakt. Op organisatieniveau vertaalde zich dit met name in de implementatie van een CAO en alle randvoorwaarden die daarmee gepaard
013, TILBURG
OKTOBER 2013
27-9-2013 17:26:59
SPECIAL
/// / / / // /// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////// ////////////////// ////
VENUES
gaan. Ook was er een aantal jaren op rij de trend dat poppodia steeds minder vrijwilligers inzetten op tal van functies en werkzaamheden. Een trend die echter twee jaar geleden weer werd omgebogen en er in 2012 toe leidde dat 63% van alle mensen die werkzaam zijn in de live-popsector, vrijwilliger is. Opvallend is ook, dat deze toename op alle fronten geldt, dus voor zowel de kleine, de middelgrote als de grote podia. De groei van het aantal vrijwilligers, gekoppeld aan de afname van het aantal betaalde banen, duidt erop dat de trend direct gekoppeld is aan de crisis en de fi nanciële noodzakelijkheid van reorganisatie. Met het grote risico dat de ingeslagen weg van professionalisering in het meest gunstige geval – vrijwillig betekent niet automatisch ondeskundig – stagneert. Juist in een tijd, waarin popzalen op tal van disciplines voor enorme uitdagingen staan.
Productinnovatie Poppodia staan voor popconcerten en clubavonden, meestal in speciaal daarvoor
DE VORSTIN, HILVERSUM
geëquipeerde gebouwen, ’s avonds en ’s nachts, vaak in donkere ruimtes met een podium, en gerund door mannen en vrouwen in T-shirts. Een zwaar cliché, dat nog steeds in sommige gevallen opgaat en zeker nog leeft in de beleving van veel nietbezoekers. Maar er is natuurlijk veel meer: poppodia programmeren ook film, theater, poëzie, stand-upcomedy, debatten of talkshows. Of gaan samenwerkingsverbanden aan met culturele partners in de stad of regio. Zij het – de eerlijkheid gebiedt te zeggen – in heel beperkte mate. In 2012 betrof dit weliswaar 17% van alle publieksactiviteiten, maar het publieksbereik ervan houdt niet over. En loopt zelfs terug. Poppodia en productinnovatie vormen, uiteraard buiten het muziekspectrum zelf, nog steeds geen gelukkig huwelijk. De oorzaken hiervan zijn ook heel goed aanwijsbaar: er gebeurt al voldoende binnen de muziek zelf en om écht te innoveren is extra menskracht en een lange adem nodig. Het vreemde en alarmerende is echter wel, dat ook in betere tijden deze vicieuze cirkel nooit daadwerkelijk doorbroken is.
Subsidiëren versus financieren Maar zelfs binnen de muziek is er nog ruimte. Zeker nu de overheid het voornemen heeft een aantal topsectoren waarin Nederland wereldwijd uitblinkt, nog sterker maken, waarbij een van die topsectoren de creatieve industrie is. Uiteraard heeft een poppodium met enkel een podiumfunctie nauwelijks iets te zoeken in die regeling. Maar de meeste poppodia zijn al veel meer dan dat, of hebben de kennis en expertise in huis om een actieve rol te spelen in die creatieve industrie. Een poppodium kan daarmee bijvoorbeeld een prominente rol spelen in de verschillende talentontwikkelingsprogramma’s. De ruimtes zijn er, de deskundigheid en de netwerken voor begeleiding zijn aanwezig, de spots voor voorprogramma’s ook, én er is een direct belang: het muziekklimaat
Poppodia en innovatie vormen nog steeds geen gelukkig huwelijk
rond het podium, aanwas van nieuw publiek en talent, en het levert een wezenlijke bijdrage aan de door ‘subsidiënt gemeente’ gewenste maatschappelijke functie. En er is geld. Geen bakken vol, maar er is geld. Criticasters zullen stellen dat de overheid in het kader van de creatieve industrie en muziek veel hoger inzet en steeds met dezelfde voorbeelden komt; een florerend exportproduct dat dance heet, metalbands die grote stadions vullen in Zuid Amerika, André Rieu die wereldwijd triomfen viert en natuurlijk het supertrio Armin van Buuren, Tiësto en Afrojack. Trekken we echter de parallel met het innovatieve bedrijfsleven, dan weten we dat investeringen in research & development noodzakelijk zijn voor later succes. Voor muziek geldt dit niet anders. En natuurlijk zijn we er niet door van vandaag op morgen het woord subsidiëren (geld is weg) te vervangen door fi nancieren (geld is investeren), maar feit is wel dat alle bovengenoemde succesverhalen uit de muziek ooit ergens begonnen. En niet zelden was dat de popzaal en de bijbehorende entourage van professionals én vrijwilligers. Bovendien: waarom zou een poppodium – vergelijkbaar met de voetbalwereld en zijn transfers – geen profijt mogen hebben van het feit dat ze een bepalende rol hebben gespeeld in de vroege opleiding en dus in de carrière van gearriveerde bands of artiesten? Wie verzint hiervoor een goede term, en zullen we die eens met zijn allen heel veel gaan noemen?
Spannende toekomst De conclusie is duidelijk: de wereld van de poppodia is in zwaar weer beland en op veel essentiële fronten ziet de sector zich ook de komende jaren nog voor grote uitdagingen gesteld. Dat diezelfde popzalen een fantastische track record hebben opgebouwd van zelfredzaamheid neemt niet weg dat we nu moeten constateren dat de rek er behoorlijk uit is. Alarmerend omdat popzalen in Nederland toch belangrijke kraamkamers van de totale muziekindustrie zijn. ◾
HEINEKEN MUSIC HALL, AMSTERDAM
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_ACHTERGRONDVERHAAL VENUE SPECIAL.indd 67
OKTOBER 2013
67
27-9-2013 17:27:06
/ / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////////////////////////// //
VNPF waarschuwt voor uitholling Het VNPF-cijferschrift Poppodia in Cijfers 2012, zoals op 23 september gepresenteerd tijdens het VNPF Congres in podium Atak in Enschede, laat enkele belangrijke trends zien: een terugloop van het aantal popconcerten en clubavonden per poppodium, en dalende publieksinkomsten. Door: Fr ank Janssen
V
erheugend nieuws is de constatering dat, ondanks de neerwaartse trend, de poppodia de bezoekaantallen in 2012 met ruim 3,3 miljoen bezoeken op peil wist te houden. Dat betekent dat er dus gemiddeld meer bezoekers per concert zijn te noteren. Het kan echter niet verhullen dat de Nederlandse poppodia sinds begin 2008 te kampen hebben met teruglopende publieksinkomsten. Daartegenover staat een stijging van kosten zoals artiestengages, werkgeverslasten en huisvestingskosten. Horecabestedingen van bezoekers lopen terug en de entreeprijzen stijgen al een aantal jaren sneller dan de koopkracht. De stijging van entreeprijzen is bovendien groter dan bij andere vrijetijdsbestedingen, waardoor de concurrentiepositie van poppodia op de vrijetijdsmarkt niet beter wordt. Desondanks slaagden de poppodia er in 2012 opnieuw in om gezamenlijk een klein positief resultaat te behalen. Het merendeel van de organisaties speelt tijdig in op teruglopende publieksinkomsten en blijft binnen de financiële kaders. De podia worden gedwongen risico’s te mijden in de programmering, minder en goedkoper te programmeren, meer inkomsten uit besloten verhuur te realiseren, te reorganiseren en te besparen op vast personeel. Zo zijn er weer meer vrijwilligers ingezet. De VNPF signaleert dat de door de sector genomen maatregelen op korte termijn tot resultaat hebben geleid, maar ook dat het de kansen voor nieuw talent en artistiek innovatieve programmering in de weg zitten. Op de lange termijn is dit schadelijk voor de 68
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL VNPF CIJFERS.indd 68
positie van de poppodia als belangrijke deelsector van de podiumkunsten, zo oordeelt de brancheorganisatie voor de Nederlandse poppodia en festivals.
Minder overheidsfinanciering Het bescheiden positieve financiële resultaat van de poppodia zegt niets over de mate waarin culturele en maatschappelijke doelstellingen worden gehaald. Meer besloten verhuur en een minder, populairder en goedkoper programma betekenen uitholling van de artistieke programmerende functie van het poppodiumcircuit. Minder speelmogelijkheden voor nieuw, Nederlands en (nog) onbekend talent
betekent een verschraling van het aanbod op korte en lange termijn. Hierdoor dreigt ook het Rijksbeleid, dat via het Fonds Podiumkunsten deze talent-ontwikkeling en diversiteit ondersteunt, ineffectief te worden. De inhoudelijk/innovatieve taak van het poppodiumcircuit, en daarmee de diversiteit van het gepresenteerde, staat onder toenemende druk. Ondanks het vaardig anticiperen van de podiumsector op de crisis, is er volgens de VNPF reden tot zorg voor een gezonde exploitatie van poppodia in de toekomst. Dit jaar worden de eerder aangekondigde bezuinigingen op gemeentelijke subsidies een feit. Daarnaast zijn nieuwe
VNPF-podia Type podium Groot: Middelgroot: Klein:
Aantal bezoekers aantal podia 1.000 of meer bezoekers 12 400 – 1.000 bezoekers 25 minder dan 400 bezoekers 15
»D e gemiddelde capaciteit van de VNPF-podia is 767 bezoekers »A lle podia hebben gezamenlijk 81 zalen met een gemiddelde capaciteit van 493 bezoekers »8 3% van de publieksactiviteiten betreft concerten en clubavonden »H et muziekprogramma van podia bestaat voor 66% uit concerten en 34% uit clubavonden » 1 0,5% van de activiteiten betreft besloten bijeenkomsten, 15% van de programmering betreft niet-muziekactiviteiten » I n 2012 werden 9.971 activiteiten georganiseerd, waarvan 7.431 muziekprogramma’s, met in totaal 18.659 optredens »V an de ruim 3,3 miljoen bezoekers waren 2,65 miljoen betalende bezoekers »M et het gemiddelde aantal bezoekers van 336 personen per muziekprogramma werd een dekkingsgraad van 68% gerealiseerd
okotber 2013
27-9-2013 17:27:25
SPECIAL
/// / / / // /// / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ///////////////////////////////////////// ////////////////// ////
VENUES
bezuinigingen aangekondigd en moeten gemeenten steeds meer gedecentraliseerde taken gaan vervullen. De VNPF verwacht dat dit de fi nanciering door gemeenten onder extra druk zal zetten.
Tickets In 2012 zijn door de 52 poppodia 1.541.375 tickets verkocht voor 4.891 verschillende concerten met in totaal 10.873 live-optredens. Overigens loopt het gemiddeld aantal optredens per podium verder terug. Bedroeg het gemiddelde aantal concerten per podium in 2009 nog 110, in 2012 blijft de teller staan op 94. Het gemiddeld aantal betalende bezoekers per concert steeg echter van 297 in 2009 naar 315 in 2012. Ook het aantal uitverkochte concerten steeg van 13% in 2009 naar 15% in 2012. Uit deze cijfers concludeert de VNPF dat er minder risico’s worden genomen in de programmering, wat wordt ondersteund door de uitkomsten van een enquête onder 30 podiumdirecteuren. Veiliger programmeren is een van de meest genoemde methodes om de bezuinigingen en de dalende publieksinkomsten het hoofd te bieden.
Hollandse waar Van de in totaal 18.659 optredens werden 13.832 optredens verzorgd door Nederlandse acts en artiesten. Goed voor een aandeel van 74%. Bij concerten bestaat
66% van het aanbod uit acts van vaderlandse bodem, terwijl de clubavonden voor 84% worden ingevuld door Nederlandse acts. Overigens stijgt het aantal internationale acts zodra de capaciteit van een podium toeneemt. Bij de grote podia bestaat bijna 50% van de programmering uit internationale bands en artiesten.
sche crisis en de bezuinigingen. Bij kleine podia wordt het meest gesteund op vrijwilligers (59% van het werk). Bij middelgrote podia is dat 39% en bij de grote podia nog gemiddeld 14%. Daarnaast bestaat het personeelsbestand voor 4% uit stagiaires die goed zijn 11% van al het werk.
Grote steden vs de rest
De gezamenlijke poppodia realiseerden in 2012 een omzet van €103,1 miljoen. Hoewel de gemiddelde omzet per podium licht verbeterde met 4% ten aanzien van 2011 naar €2 miljoen, is het niveau van 2010 met €2,1 miljoen dus nog niet terug. Gemiddeld steeg de opbrengst van de kaartverkoop met 2,8% ten aanzien van 2011, maar daalde voor het eerst in de geschiedenis de opbrengst van de horeca met 1,2%: van gemiddeld €10,38 per bezoeker in 2011 naar €10,33 per bezoeker in 2012. Overigens is de stijging van de inkoopprijzen voor horeca hierin niet meegenomen waardoor de werkelijke daling nog groter zal blijken. De VNPF geeft aan dat dit een zorgelijke ontwikkeling is, temeer daar de barexploitatie van wezenlijk belang is voor het voortbestaan van een podium. ◾
De negen podia en vijftien zalen in de steden Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht zijn gezamenlijk goed voor 35% van de totale publieksactiviteiten en 49% van het bezoek, tegenover 13% van de Nederlandse bevolking. Alleen Paradiso en De Melkweg zijn al goed voor 18% van de publieksactiviteiten en 33% van het totaal betaalde bezoek aan alle podia.
Werkgelegenheid In 2012 werkten er in totaal 6.548 mensen bij een poppodium, waarvan 63% als vrijwilliger, goed voor 30% van alle gewerkte uren. Het aantal vrijwilligers stijgt sinds twee jaar in zowel aantal als in gewerkte uren. Van alle medewerkers in 2012 was slechts 18% in loondienst, een daling van 1% ten opzichte van 2011. 11% van de totale medewerkers betreft ingehuurd personeel via pay rolling of uitzendkracht. De groei van het aantal vrijwilligers kan niet los gezien worden van de economi-
Omzet en winst
Bron: alle gegevens zoals vermeld in het artikel zijn afkomstig uit Popodia in Cijfers 2012, een uitgave van de brancheorganisatie VNPF. De cijfers zijn gebaseerd op de bedrijfsgegevens van 48 podia en vervolgens geëxtrapoleerd naar de 52 VNPF-podia die in 2012 actief waren.
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL VNPF CIJFERS.indd 69
OKTOBER 2013
69
27-9-2013 17:27:32
/ / ///////////////////////////////////////// //////////////////////
Paradiso: veelzijdig en invloedrijk Entertainment Business kijkt in samenwerking met Rankingz.com elke maand naar de activiteit rondom een merk, artiest of titel op de door hen gebruikte socialmediaplatformen. Dit keer: de poppodia. DOOR: JISK A STA AL
Avg. Buzz
• Paradiso staat op nummer één, vanwege de veelzijdigheid in hun berichten en hun sterke, invloedrijke netwerk. Niet zichtbaar in de grafiek, wel belangrijk om te weten, is dat aanwezigheid, activiteit en engagement op de sociale media ook meespelen in de ranking. Slapende fans halen je score naar beneden. Daarnaast is er bewust voor gekozen om arena-venues, zoals Amsterdam ArenA, Ahoy en GelreDome, buiten beschouwing te laten vanwege hun grotere aanbod in evenementen.
1.
1.
PARADISO
64
72.542
64.388
1.233
2.
3.
ZIGGO DOME
64
18.897
24.783
498
3.
5.
HEINEKEN MUSIC HALL
60
7.000
14.597
1.090
4.
2.
TIVOLI
60
15.808
23.052
864
5.
6.
DOORNROOSJE
67
10.041
15.512
35
6.
4.
013 TILBURG
62
17.603
17.094
31
•
7.
ROTOWN
64
6.150
11.372
12
8. 11.
BURGERWEESHUIS
62
5.864
8.923
20
9. 10.
MELKWEG
60
21.842
6.017
118
10.
PAARD VAN TROJE
60
4.978
14.016
68
7.
8.
Legenda Het aantal Twitter-volgers
1. Paradiso
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_RANKINGZ VENUES.indd 70
merk wordt gesproken
64.500
64.000
63.500
se pt 23
pt
pt
ep t 22 s
se 21
se 20
pt
se pt 19
pt
se 18
se 17
pt
se pt 16
pt se
pt
se 15
14
t ep
se 13
pt se
12 s
pt
63.000
10
70
Avg. Hoe vaak er per dag, over de Buzz afgelopen 7 dagen, over je
FACEBOOK-FANS
se
Paradiso Amsterdam voert de Rankingz-lijst aan. Het poppodium heeft een sterk invloedrijk netwerk, op Facebook wordt er flink gepost met video’s, foto’s, aankondigingen van concerten en Spotify-playlists. Paradiso is sterk in het taggen artiesten of merken. Het poppodium is snel in het beantwoorden van reacties en dat wordt gewaardeerd. Niet voor niets krijgt het poppodium zo’n vijfhonderd nieuwe fans in tien dagen. Op Twitter is Pardiso actief met het plaatsen van linkjes en aankondigingen, het beantwoorden van vragen en het retweeten van interessante tweets. Bij Paradiso is sprake van een lineaire groei in populariteit: de invloed die het poppodium heeft, loopt gelijk met de groei in aantal fans op de sociale media.
Het aantal Facebook-volgers
11
Klout-score: hoe invloedrijk je bedrijf gemiddeld is, gemeten op alle socialmediakanalen, op een schaal van 1 tot 100
OKTOBER 2013
27-9-2013 17:28:54
SPECIAL
/// / / / ///// / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////// //////////////////////
VENUES
FACEBOOK-BUZZ
120 90 60 30
se pt 23
se pt 22
se pt 21
se pt 20
se pt 19
se pt 18
se pt 17
se pt 16
se pt 15
14
se pt 13
se pt 12
se pt 11
se pt
0 se pt
HMH heeft vanaf half september een wat grotere Facebook-buzz. Dit komt onder meer door het plaatsen van aankondigingen, foto’s van de shows en informatie over de kaartverkoop. Daarnaast is het engagement erg hoog; volgers voelen zich betrokken, omdat HMH actief bezig is met fans.
150
10
3. Heineken Music Hall
4. Tivoli FACEBOOK-BUZZ
80
60
60
40
40
20
20
0
0
1500
1500
1000
1000
500
500
0
0
10
8. Burgerweeshuis
FACEBOOK-BUZZ
TWITTER-BUZZ
40 40
40 40
30 30
30 30
20 20
20 20
10 10
10 10
0 0
0 0
10 s 1011 ept ssee 112 pptt ssee 1123 pptt ssee 1134 pptt ssee 1145 pptt ssee 1156 pptt ssee 116 pptt 7ss ee 178 pptt ssee 1189 pptt ssee 1290 pptt ss 220 eepptt 1sse e 212 pptt ssee 222 pptt 3s se 23 epptt se pt
Het Burgerweeshuis in Deventer staat op plek 8, ondanks dat de Melkweg , nummer 9, meer Twittervolgers en een hogere average buzz heeft. Maar onder de Burgerweeshuisfans is meer activiteit en engagement gemeten, waardoor het poppodium hoger eindigt. De flinke Facebook- en Twitter-buzz rond 19 september kwam door een opeenstapeling van acties: 8888 likes, die gevierd moesten worden, win-acties, die vele malen gedeeld werden, en promotie rondom het feest 90’s Now.
s 1011 ept ssee 112 pptt ssee 1123 pptt ssee 1134 pptt ssee 1145 pptt ssee 1156 pptt ssee 116 pptt 7ss ee 178 pptt ssee 1189 pptt ssee 1290 pptt ss 220 eepptt 1sse e 212 pptt ssee 222 pptt 3s se 23 epptt se pt
80
10
100
2000
se 11 pt se 12 pt 10 se 13 sept 1 se pt 141 sept 12 se pt 15 sept 13 se pt 16 seppt 14 se t 17 seppt 15 se t 18 seppt 16 se t 19 seppt 1s t 207 seept 18 se pt 21 seppt 19 se t 222 seppt 0 se t 23 seppt 21 se t sep 22 ptt se 23 pt se pt
100
2000
10
120
TWITTER-BUZZ
se 11 pt se 12 pt 10 se 13 sept 1 se pt 141 sept 12 se pt 15 sept 13 se pt 16 seppt 14 se t 17 seppt 15 se t 18 seppt 16 se t 19 seppt 1s t 207 seept 18 se pt 21 seppt 19 se t 222 seppt 0 se t 23 seppt 21 se t sep 22 ptt se 23 pt se pt
120
Eerder deze maand stond het Utrechtse Tivoli nog op plek twee in de lijst, maar het poppodium nu gezakt naar plaats vier. Grootste reden? Ziggo Dome duwt de boel een beetje naar beneden, vanwege hun grote campagne rondom MTV Music Week. Tivoli was begin september niet heel actief op Facebook, maar schiet midden september omhoog door berichten over een item bij De Wereld Draait Door en een documentaire over het poppodium zelf. Op Twitter is Tivoli actief aanwezig en maakt het veel gebruik van mentions, retweets en hashtags. Opvallend is dat Tivoli vaak inhaakt op de actualiteit, zoals tijdens de lancering van GTA V; Tivoli blijkt ook de naam van een bioscoop in de game te zijn.
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_RANKINGZ VENUES.indd 71
OKTOBER 2013
71
27-9-2013 17:28:56
ahoy-b2b-210x297-5mm-hr.pdf 1 20-9-2013 09:46:58
C
M
Y
CM
MY
CY
CMY
K
EB201310_ADVERTENTIES.indd 72
27-9-2013 12:08:54
SPECIAL
/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////// ////////////////////////////
VENUES
Ahoy blijft compleet uniek Ahoy bestaat ruim tweeënveertig jaar en zoals het Rotterdammers betaamt, heeft de accommodatie zich steeds weten aan te passen aan de tijdgeest. Zo ook nu. De huidige, veranderende markt is een inspiratiebron voor nog meer nieuwe plannen. DOOR: MARTIJN VET
C
ompleet uniek. Die twee woorden beschrijven Ahoy, volgens directeur Peter van der Veer, kort en bondig. “Enerzijds vanwege het gebouw, dat gezien zijn functionaliteit en invulling van alle mogelijke evenementen zijn gelijken in Nederland niet kent. Beurzen, evenementen, congressen, vergaderruimte en een sportpaleis onder één dak, dat kom je zelfs in Europa nauwelijks tegen. Anderzijds is het uniek dat wij sinds het begin van ons bestaan in 1971 zelf evenementen organiseren. Ook dat gaat van vakbeurzen tot sporten muziekevenementen.” Daarbij wordt zelfs over de grens gekeken. “De maritieme vakbeurs Europort trok in Rotterdam al bezoekers van over de hele wereld aan. Nu organiseren we dit evenement in Istanbul, China en Roemenië.’’
vloer is voorzien van hoogwaardig Italiaans marmer. “Mensen verklaarden ons voor gek en voorspelden dat het binnen de kortste keren stuk zou zijn, maar bezoekers laten de zaal juist schoon achter, welk evenement er ook plaatsvindt. De mooie aankleding wordt enorm gewaardeerd.” Toen het vernieuwde sportpaleis in januari 2011 open ging, viel dat samen met het veertigjarig bestaan van Ahoy. Ondanks de capaciteit van 15.000 bezoekers is de zaal allesbehalve een reusachtige sportkantine geworden. “Tijdens het concert van Leonard Cohen op 18 september bijvoorbeeld viel de excellente akoestiek goed op, waar ook de bezoekers van onder de indruk waren. Je kon werkelijk een speld horen vallen.”
Sinds de opening in 1971 is Ahoy verschillende keren verder uitgebreid. Vanaf eind 2009 is het sportpaleis grondig gerenoveerd. Peter van der Veer: “De moderne tijd stelt andere eisen op het gebied van techniek, capaciteit en akoestiek. Zo is het dak zeven meter opgetrokken. Je zou bijna letterlijk een vrachtwagen aan het dak kunnen hangen.” Ook opvallend is dat de
Inspelen op de veranderende marktomstandigheden is een uitdaging waar Ahoy altijd goed in is geweest. Dat verdient juist in deze tijd de volle aandacht. “Er is natuurlijk heel veel concurrentie, bijvoorbeeld van de Amsterdam ArenA en de Heineken Music Hall, en niet in de laatste plaats sinds vorig jaar van de Ziggo Dome. Daarnaast worden
Investeren en vernieuwen
concertkaarten steeds duurder, omdat het voor artiesten een steeds belangrijkere bron van inkomsten is. Vorig jaar hebben we minder concerten georganiseerd dan in de jaren daarvoor, maar dit jaar is er weer een stijgende lijn. Ook verplaatsen verschillende beurzen en andere evenementen zich van andere locaties in Nederland naar Rotterdam. We blijven ook investeren in jaarlijks terugkerende evenementen, zoals North Sea Jazz, De Vrienden Van Amstel Live! en Night Of The Proms. Daarnaast spelen we veel met nieuwe ideeën, die het komende jaar zullen worden omgezet in nieuwe evenementen.” Hart van Zuid Dit najaar valt de beslissing over de rol van Ahoy in het project Hart van Zuid, dat Rotterdam-Zuid een fl inke impuls moet geven. “We merken dat we weer behoefte hebben aan meer ruimte en willen een aantal hallen renoveren.” Er is de wens om een internationaal congrescentrum op te tuigen dat multifunctioneel is. “We kunnen dan ook extra ruimte creëren voor een theater met circa 3.000 plaatsen, dat ook dienst kan doen als beurshal en als popzaal voor zo'n 6.500 bezoekers.” ◾
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL AHOY.indd 73
OKTOBER 2013
73
27-9-2013 17:29:36
G68 80921506 ADV 210x297_001
20.09.2013 10:17:05
Pdf_Mark
GELREDOME.NL EVENTS@GELREDOME.NL
EB201310_ADVERTENTIES.indd 74
27-9-2013 12:08:56
SPECIAL
/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////// ////////////////////////////
VENUES
GelreDome zoekt de interactie Met de slogan ‘het grootste theater van Nederland’, heeft GelreDome zich de afgelopen vijftien jaar geprofileerd als een veelzijdige locatie. De komende jaren gaat GelreDome de serviceverlening verder uitdiepen en de focus nog nadrukkelijker op de interactie met de bezoekers leggen. DOOR: EDGAR KRUIZE
Het grootste theater van Nederland werd begin 1998 geopend. Ruim vijftien jaar later is GelreDome uitgegroeid tot een van ’s lands bekendste evenementenlocaties. Vorig jaar kocht Live Nation, het moederbedrijf van Mojo Concerts, een meerderheid van de aandelen van, zoals Mojo Concerts-directeur Dick van Zuylen het noemde, de ‘geweldige locatie die ruimte biedt aan een breed scala aan evenementen’. GelreDome directeur Hèrald van de Bunt kan zich helemaal vinden in die omschrijving. “Dat is ook exact wat GelreDome is. We kunnen hier grote concerten huisvesten zoals Symphonica In Rosso of, recent, drie weken rehearsals en een concert van Roger Waters’ The Wall, maar we bieden ook onderdak aan familie-evenementen als Monster Jam, Nitro Circus en de EO Jongerendag. GelreDome is uiterst veelzijdig inzetbaar. Grappig is dat wij door velen gezien worden als stadion. Dat komt ongetwijfeld vanwege de functie als voetbalstadion. Maar als evenementenlocatie zijn we in feite een heel grote arena.”
Van de wereld GelreDome richt zich op de massa, een logisch gevolg van de schaalgrootte. Wel
blijft het een uitdaging om als locatie bezoekers uit heel Nederland richting Arnhem te trekken. “Nog steeds leeft, met name in de Randstad, het idee dat je van de wereld af valt eer je bij Arnhem terechtkomt. Opvallend genoeg komt veel publiek uit Noord Brabant en Zeeland onze kant op”, aldus Van de Bunt, die aangeeft dat GelreDome zich steeds meer richt op het niveau van serviceverlening. “Wij hebben
‘Wij kunnen heel goed het plaatje ‘kloppend’ krijgen’ Hèrald van de Bunt, directeur GelreDome geen invloed op de kwaliteit van datgene wat bij een concert of evenement op het podium gebeurt. Maar wat wij wel heel goed kunnen, is het plaatje ‘kloppend’ krijgen en de concert- of evenementervaring een meerwaarde geven door een prettige omgeving te creëren voor de bezoekers.” Met het oog daarop zal GelreDome de ko-
mende tijd actief interactie gaan zoeken met de bezoekers. Via klantgegevens, via sociale media en direct contact in de zaal. Een traject waarvoor een ruime tijdsplanning geldt. “Dit is iets waar we ons de komende vijf à zes jaar op gaan richten.”
Hechte band “Het doel is tweeledig. Enerzijds willen we nog beter in kunnen spelen op de wensen en behoeften van onze bezoekers. Door te weten wat voor hen belangrijk is, kunnen we onze service daar op inrichten. Anderzijds Kaderkop is het idee dat we bij onze bezoekers op deze manier enige vorm van ‘loyalty’ kunnen realiseren. Natuurlijk is voor de meeste mensen bij een bezoek aan GelreDome het evenement of de artiest de reden om een ticket aan te schaffen. Dat gaat niet veranderen. Er zijn echter veel mensen die bijvoorbeeld maar eenmaal per jaar naar een concert gaan. Wij hopen door actief een band op te bouwen met de bezoekers en hen bij dat ene bezoek een hoogwaardige beleving mee te geven, dat wij deze bezoekers over kunnen halen vaker een concert- of evenementbezoek te overwegen. En daarbij dan vanzelfsprekend voor een evenement in GelreDome kiezen.” ◾
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL GELREDOME.indd 75
OKTOBER 2013
75
27-9-2013 17:30:04
HET PODIUM VOOR UW ZAKELIJK EVENEMENT! Onze naam als evenementenlocatie hebben wij de laatste jaren meer dan waargemaakt. Van tv-show tot bedrijfsfeest, van productpresentatie tot galadiner; vrijwel alles is mogelijk in de Heineken Music Hall. Ook in 2013 verzorgt de Heineken Music Hall volledig op maat gemaakte arrangementen vanaf 200 tot 3500 gasten. Heeft u interesse, dan kunt u mailen naar sales@heineken-music-hall.nl of neemt u telefonisch contact op via 020-4097979.
WWW.HEINEKEN-MUSIC-HALL.NL/ZAKELIJK
EB201310_ADVERTENTIES.indd 76
27-9-2013 12:08:58
SPECIAL
/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////// ////////////////// ////
Creatief met muziek, ruimte en evenementen
VENUES
Al twaalf en een half jaar maakt de Amsterdamse Heineken Music Hall zijn credo 'Life will never be the same!' waar. Jaarlijks verwelkomt de HMH ruim 600.000 bezoekers voor een compleet en onvergetelijk avondje uit. Directeur Birgitte de Winter: “Alles wat met muziek te maken heeft, kan bij ons.” DOOR: MARTIJN VET
D
e tijd dat je als concertpodium alleen maar een locatie kon zijn voor een live-ervaring, is defi nitief voorbij. Volgens Birgitte de Winter, directeur van de Heineken Music Hall, is het anno 2013 nodig de bezoekers een totaalervaring te bieden. “Dat begint bij de entree. Bij ons hoef je als bezoeker niet in weer en wind buiten in een rij te wachten om naar binnen te kunnen. De toegangsdeuren gaan bij de meeste concerten om half zeven open.” Een hapje of een drankje voorafgaand aan het concert hoort bij die totaalbeleving.
Aftershow Tijdens het optreden zelf willen steeds meer bezoekers hun ervaringen delen via sociale media. “We hebben een Twitterwall, waarop je als bezoeker tijdens of na een concert direct kunt laten weten wat je van de show vindt en kunt lezen wat anderen erover zeggen. Soms doen artiesten er zelf aan mee, wat natuurlijk helemáál bijzonder is. Vanzelfsprekend is de HMH ook voor en na optredens actief op Twitter en Facebook. Natuurlijk houden we onze volgers op de hoogte met nieuwe aankondigingen, maar ook om vragen te beantwoorden en ervaringen in tekst en beeld te laten zien.” De aftershow in de Beat Box
op de eerste verdieping is langzamerhand een vast onderdeel van de totaalbeleving geworden. Aanstormend talent krijgt hier regelmatig een podium. Op de klanken van de band of een dj kunnen bezoekers een dansje wagen of napraten over het concert. Ook bij de garderobe, de bar en de parkeerplaats horen bezoekers volgens De Winter niet in de rij te staan.
Van K3 tot Aznavour De HMH biedt ook een platform voor organisatoren van evenementen met een business-to-business- of business-to-consumer-karakter. “Hoewel ook wij merken dat de zakelijke markt iets voorzichtiger wordt, verwacht ik zeker dat dit weer terugkomt. Bovendien zijn we creatief met het
bedenken van allerlei evenementen om de ruimte te benutten.” Denk daarbij aan evenementen met een bepaald thema waar verschillende organisaties op hun eigen manier invulling aan kunnen geven. Ook met bijvoorbeeld tentoonstellingen, repetitieruimte en breder muzikaal entertainment is de HMH volop bezig. De Winter: “Het is geweldig om te zien dat we zes keer K3 uitverkopen, maar dat we net zo goed met veel succes John Mayer en Afrojack programmeren. En wat dacht je van Charles Aznavour? Inmiddels is Amsterdam een heel complete concertstad geworden. Veel artiesten beginnen in de Melkweg, groeien door naar Paradiso, komen bij ons terecht en zien we later misschien in de Ziggo Dome terug.” ◾
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL HMH.indd 77
OKTOBER 2013
77
27-9-2013 17:30:47
DAAR GEBEURT HET
AMSTERDAM ARENA IS MEER DAN EEN LOCATIE VOOR MASSALE EVENEMENTEN, JUIST DE INTIEMERE SETTINGEN MAKEN HET BIJZONDER
Daar gebeurt het Als host van AFC Ajax, het Nederlands Elftal, concerten van toonaangevende artiesten en dance-event Sensation, is Amsterdam ArenA één van de toonaangevende stadions in Nederland en Europa. Maar de ArenA is meer dan alleen een locatie voor evenementen met veel publiek, juist de intiemere settingen maken het bijzonder.
De ruime ArenA kan worden onderverdeeld in compactere settingen om ze geschikt te maken voor alle soorten evenementen. Wat de locatie zo speciaal maakt is bijvoorbeeld de toegang tot de hoofdtribune aan het veld, in combinatie met onze hoogstaande hospitality ruimtes in het hoofdgebouw en de diverse platformen op verschillende plekken in het stadion.
Amsterdam ArenA investeert constant in de toekomst. De recent geopende ArenA Business Club is een state of the art venue en biedt meer dan 6000m2 aan ruimte voor het houden van evenementen, festivals, congressen, feesten, recepties en galadiners.
Door de dynamische ambiance, de centrale ligging, goede bereikbaarheid en voldoende parkeerplaatsen is het een unieke evenementenlocatie. Ook ontdekken hoe de Amsterdam ArenA het beste voor uw evenement kan worden ingezet? Neem dan contact met ons op!
Amsterdam ArenA • Postbus 22981 • 1100 DL Amsterdam • tel 020 311 1306 • sales@amsterdamarena.nl • www.amsterdamarena.nl
EB201310_ADVERTENTIES.indd 78
27-9-2013 12:09:04
SPECIAL
/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / //////////////////////////////////////// ////////////////// ////
VENUES
Amsterdam ArenA legt focus op festivals Met de oplevering van een vernieuwd hoofdgebouw, afgelopen juni, is de Amsterdam ArenA aanzienlijk uitgebreid. Het maakt dat het nu meer dan alleen een stadion is en nog beter multifunctioneel ingezet kan worden. De Amsterdam ArenA wil de extra ruimte onder meer benutten door meer festivals te programmeren en te organiseren.
HENDRIK JAN DE MARI EN JEROEN VAN IERSEL
DOOR: EDGAR KRUIZE
D
e Amsterdam ArenA bevat naast het bekende veld en de tribunes een veelvoud aan additionele ruimtes, waaronder een viertal ruim opgezette lobby’s en drie (middel)grote zalen. “Het zijn ruimtes die op een veelvoud van manieren in te zetten zijn. Wij mikken daarbij zelf de komende jaren op de evenementenmarkt”, zo vertelt commercieel directeur Hendrik Jan de Mari. “Men kent de Amsterdam ArenA van het voetbal, van grootschalige concerten en evenementen als Sensation en De Toppers. Maar de nieuwe faciliteiten maken een veel bredere invulling mogelijk.” Als voorbeeld haalt De Mari twee recente festivals in de Amsterdam ArenA aan; het Holi Festival of Colours en met name South East Jazz Festival. “Eerstgenoemde werd puur op het veld georganiseerd. De tribunes bleven bewust leeg, waardoor het evenement heel gecentreerd werd en het stadion – in combinatie met het met kleurenpoeder gooiende publiek - sfeerbepalend werd.”
Eigen content South East Jazz Festival vierde een vijfjarig jubileum en dat lustrum werd volledig door en in de Amsterdam ArenA georga-
niseerd. “Dat evenement liet bij uitstek de uitgebreide, nieuwe mogelijkheden van de Amsterdam ArenA zien”, zegt marketing manager Jeroen van Iersel. “Met een podium dicht op de tribune gebouwd en het stadion in de volle breedte als sfeerbepalende ‘backdrop’ en daarnaast podia in de diverse nieuwe ruimtes die we hebben. Doordat het hoofdgebouw ruimer van opzet geworden is, is een heel goede doorstroming mogelijk. Het zijn evenementen als deze, waarbij we al dan niet zelf de content creeren, waarop we de komende tijd de focus gaan leggen.”
Anticiperen De Mari legt uit dat een proactieve houding voor een bedrijf met de capaciteit van Amsterdam ArenA noodzaak is. “Dat kun je ook concluderen als je heel objectief kijkt naar de markt. Naast terugkerende evenementen als De Toppers en Sensation, waren er in 2012 geen grote stadionconcerten in de ArenA. Dit jaar hadden we er drie, waarvan er eentje, Muse, niet uitverkocht was. Uitgezonderd een fenomeen als One Direction, dat volgend jaar in de ArenA staat, kun je stellen dat de tijd van grote stadionvullers nog niet voorbij is, maar dat er aan de onderkant maar weinig acts doorstoten tot grote stadionact. Daarnaast is de voorkeur van het publiek ook aan het verschuiven: van het ‘eenrichtingsverkeer’ dat
een grote stadionshow is, naar een meer interactieve en persoonlijkere beleving. Daar moet je dus op anticiperen. De Amsterdam ArenA doet dit door actief in te zetten op andersoortige evenementen en daar de faciliteiten op aan te passen. De ring om het stadion wordt hierbij bijvoorbeeld ook betrokken en wordt geoptimaliseerd om meer stands, horeca en kleine podia te herbergen, zodat ook deze in een festivalsetting ingezet kan worden.”
Meerjarenplan Om die nieuwe markt te ontginnen is een meerjarenplan uitgezet. De genoemde evenementen zijn een startpunt. Van Iersel: “Wij moeten ons ook ontwikkelen en het zelf content creëren zoals we met South East Jazz Festival hebben gedaan is een stap die richting op. Een proces dat nieuw voor ons is en naar meer smaakt. De voorbereidingen voor de 2014 editie zijn inmiddels in volle gang. Daarnaast zijn we actief in gesprek met partijen die van onze nieuwe mogelijkheden gebruik willen maken. Door de nieuwbouw, waarvan de inrichting door Piet Boon is gedaan, hebben we niet alleen de ruimte voor grote evenementen, maar ook voor intieme events van rond de 1000 man. En alles wat daar tussen ligt natuurlijk, binnen een hernieuwde, moderne uitstraling die op maat ingericht kan worden voor ieder denkbaar evenement.” ◾
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL AMSTERDAM ARENA.indd 79
OKTOBER 2013
79
27-9-2013 17:31:05
The ďŹ rst step to an award winning show www.deVorstin.nl
EB201310_ADVERTENTIES.indd 80
27-9-2013 12:09:24
SPECIAL
/ / / / / / / / / / // / / / / / / / / / / / / / / / / / / / ////////////////////////////////// ////////////////////////////
VENUES
Ondernemingslust en volle zalen Het Hilversumse podium De Vorstin verovert langzaamaan een plek in het clubcircuit en overleeft door ‘retecommercieel’ denken en samenwerken. “Als de subsidie stopt, gaat de sleutel terug naar de gemeente.” DOOR: JORRIT ROERDINKHOLDER
P
odium De Vorstin heeft na drie jaar meer bezoekers en inkomsten dan verwacht. De subsidiërende gemeente Hilversum is tevreden. “We hebben aangetoond dat we het zonder gemeentelijke hulp niet rooien”, vertelt directeur Leon Zwaans. De Vorstin krijgt 1,4 miljoen subsidie, waarvan het een miljoen terugbetaalt aan huur. Ongeveer 25% van de inkomsten is subsidie, de rest komt uit sponsoring, horeca en
honderd man, maar zij zijn de enige in een grote regio.” De locatie van De Vorstin is tegelijk in hun voordeel dankzij de aanwezigheid van omroepen in de buurt, die regelmatig ruimte zoeken voor incidentele uitzendingen en evenementen. De Vorstin investeerde fors in faciliteiten om zich te onderscheiden. De infrastructuur voor radio- en tv-uitzendingen is aangesloten op de ringleiding van het Mediapark en zo
‘Ze noemen het cultureel ondernemen, maar je moet gewoon retecommercieel denken om de toko draaiende te houden’ Leon Zwaans, directeur De Vorstin entreegelden. “Als de subsidie wegvalt, gaat de sleutel terug naar het gemeentehuis,” belooft Zwaans, “want het is onmogelijk een podium te laten functioneren zonder exploitatiesubsidie. Bij een uitverkochte zaal gaat de act of de dj met de entree naar huis. De feitelijke inkomsten haal je uit de bierverkoop en de andere producties.”
Centrale verbinding “Het kost moeite om goede acts binnen te halen omdat we tussen concertzalen in Utrecht en Amsterdam in zitten. Het gaat om geografische spreiding. Een band kiest soms voor de Metropool in Hengelo. Die heeft dezelfde capaciteit als wij, negen-
direct verbonden met alle omroepen en productiestudio’s in het Gooi. Ook is er de mogelijkheid om optredens en evenementen te registreren met een op afstand te bedienen camerasysteem. “We zitten centraal, drie minuten van het station en honderd meter van parkeerplekken. Dus ook voor het publiek is het praktisch. Dat kunnen niet zoveel andere zalen bieden. Het lukt aardig om ons zo te onderscheiden. Steeds meer programmamakers weten dat we de faciliteiten hebben en weten ons te vinden. Daarnaast hebben we de concertboekers bewezen dat ze bij ons verzekerd zijn van een volle zaal,” zegt Zwaans. De Vorstin heeft 330 producties per jaar: honderd concerten,
zeventig mediaproducties en de rest theater en dance-avonden. De bezetting is tussen de zestig en zeventig procent.
Samen delen “De voornaamste manier om het hoofd boven water te houden is veel publiek binnen te krijgen dat ontzettend tevreden is en ook voor en na het concert een biertje drinkt. Verder gaan we veel samenwerkingen aan. De Vorstin werkt bijvoorbeeld samen met sponsoren als Jan de Jong BMW, zodat we een auto hebben om boodschappen te doen en artiesten op te pikken. Met een aantal andere zalen, zoals P60 in Amstelveen, doen we promotie, producties en wisselen we personeel en materialen uit. We verkopen arrangementen, met Tulip Inn, hier verderop: een concert en een kamer met ontbijt, met dertig procent korting. We werken steeds meer samen. Niet dat iemand zijn portemonnee trekt, maar dat je kosten deelt en de kwaliteit verbetert. Men noemt dat cultureel ondernemen. Een beetje raar,” vindt Zwaans, “want we zijn wel een stichting, maar je moet gewoon ondernemen en retecommercieel denken om de toko draaiende te houden.” ◾
WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL
EB201310_VENUE SPECIAL VORSTIN.indd 81
OKTOBER 2013
81
27-9-2013 17:31:35