Vragen of meer informatie? Mail naar abonnees@imediate.nl
Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een hal aar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.
Jaarabonnement EB
Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 64,95
Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 44,95 per jaar.
Jaarabonnement EB + EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 134,95
Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 89,95 per jaar
‘Neem jij het even over? Ik ga even roken.’ Het is een zaterdagavond midden augustus, mijn zomervakantie is bijna ten einde. Ik sta in de kantine van een ouderwetse camping in de Belgische Ardennen en op het programma staat een heuse bonte avond. De kantine is stampvol, om me heen lopen mensen enthousiast heen en weer met bakjes patat, blikjes bier en frisdrank.
Ik raak aan de praat met Alex, de dj van dienst, die ook de techniek verzorgt. Het is niet nodig om het publiek op te zwepen – iedereen heeft er zin in en bovendien komt de muziek toch amper boven het lawaai uit. We babbelen wat over muziek (we blijken allebei een groot liefhebber te zijn van de melige 80’s elektro-pop van de Belgische formatie Telex) en Alex laat me zijn set-up zien, in feite niets meer dan een laptop met Spotify die is verbonden met de speakers.
Nog een klein kwartiertje en dan begint de eerste act: de 10-jarige Sharon die haar beste turnmoves zal demonstreren. De dj besluit nog even een peukie te doen en vraagt me om met een scheef oog de playlist in de gaten te houden. Als het goed is, komt het precies uit: nog drie nummers en dan begint het spektakel. Tuurlijk, geen probleem. Als tegen het einde van het laatste nummer er nog geen beweging op het podium is én mijn nieuwverworven vriend blijkbaar aan zijn tweede sigaret is begonnen, begint mijn dj-bloed te kriebelen; er zou toch geen stilte gaan vallen? Of zou ik ervanuit kunnen gaan dat de Autoplay-functie van Spotify is ingeschakeld?
Ik neem het zekere voor het onzekere en kruip achter de notebook. Nog een paar seconden en ‘Cotton Eye Joe’ van Rednex is afgelopen. Ik monster met een snelle blik het publiek - jong en oud door elkaar, driekwart komt uit Nederland – en typ dan de naam van een artiest en klik op een track. Ik houd mijn adem in, maar gelukkig, na dertig seconden zingt iedereen uit volle borst mee: ‘Als ik terug kon in de tijd, dan wel met jou!’
De zomer van 2024 is de zomer van Yves Berendse – ook in België. Of zoals Floris Janssen van Dino Music het in dit nummer verwoordt: “Er is geen genre dat zich zo voor een feestje leent als het Nederlandstalige genre.”
Dat het Hollandse genre ongekend populair is, blijkt onder meer uit de Buma NL Special (zie pagina 40), waar het ene succesverhaal het andere opvolgt. Ik wens je veel leesplezier en hoop je graag te zien op 30 september in het Tilburgse podium 013 tijdens Buma NL!
ARNOLD LE FÈBRE
HOOFDREDACTEUR ENTERTAINMENT BUSINESS
19 12 6
Coca-cola
Anno 2024 draait het in de bioscoop om beleving. Snacks en dranken spelen daarbij een belangrijke rol. Een gesprek met marketingmanager Susan Iping en national manager F&B Caspar Kortekaas van Kinepolis, en Fleur ten Klei, manager shopper marketing cinema & leisure van Coca-Cola Europacific Partners (CCEP).
Brein
Bastiaan van Ramshorst volgde begin dit jaar Tim Kuik op als directeur bij Stichting BREIN. Iemand opvolgen die al 25 jaar het boegbeeld is van een organisatie, is geen sinecure. “Een belangrijke les die ik van Tim leerde, was dat je constant je nek moet uitsteken.”
Wisseloord
De Wisseloord Academy, broedplaats van opkomend muziektalent, kun je gerust een succes noemen. Twee jaar geleden zette muziekproducer, initiatiefnemer en CEO van Wisseloord, Malik Berrabah, de eerste internationale stappen in Parijs. Inmiddels zijn er al vestigingen en samenwerkingen in vijf landen en staan er nog de nodige op stapel.
Game Mania
Game Mania heeft faillissement aangevraagd voor de winkels in Nederland en België. Het is de keten niet gelukt om een overnamekandidaat te vinden. We schetsen op basis van interviews met drie experts de staat van de Nederlandse game-retail en de toekomst daarvan.
Quotes
‘Door de samenwerking met MUSO kunnen onze leden met een veel meer gerust hart de digitale toekomst in.’
De NMUV werkt nu samen met MUSO, een specialist in anti-piracy-technologie. Directeur Davo van Peursen is enthousiast.
‘De huidige set-up van Raymond van Vliet binnen Blue Skies Publishing past me als een maatpak.’
Songwriter en producer John Dirne over zijn nieuwe overeenkomst met Blue Skies Publishing.
‘Wij danken onze medewerkers voor hun inzet, onze klanten voor hun jarenlange loyaliteit, en onze handelspartners voor hun samenwerking.’
Het is Game Mania niet gelukt om een overnamekandidaat te vinden. De gamewinkelketen vroeg in september het faillissement aan.
‘Net zoals dat volks- en housemuziek heel erg op elkaar lijken, lijken deze twee tunes ook op elkaar, omdat het gewoon een genre is. Het heet new jack swing. Je kunt het opzoeken.’
Roxy Dekker over het verwijt dat haar nieuwe single wel heel erg op de muziek van Bruno Mars lijkt. Binnen genres dus, want volksmuziek lijkt natuurlijk niet op house.
‘Na maanden van ontwijken en misleiden, hebben de beklaagden eindelijk toegegeven dat ze massaal ongeautoriseerde kopieën hebben gemaakt van de opnamen van artiesten.’
De RIAA is blij dat de AI-muziekdiensten Sudo en Udio erkennen dat ze auteursrechtelijk beschermd werk hebben gebruikt.
NVPI Muziek heeft zich recent aangesloten bij de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht. Met de commissie wordt geprobeerd geschillen tussen makers en producenten op een snelle en rechtvaardige manier op te lossen. We spraken met Anne de Jong, directeur-bestuurder van NVPI over het belang van de Geschillencommissie.
Waarom zijn jullie deze samenwerking aangegaan?
“De Geschillencommissie
Auteurscontractenrecht heeft een lange geschiedenis, maar eigenlijk is er in de eerdere vorm van de commissie slechts één of twee keer gebruik van gemaakt. Naar aanleiding van het nieuwe wetsvoorstel 'Wet versterking auteurscontractenrecht' zijn we met een aantal belanghebbende partijen bij elkaar gaan zitten. Daar hebben we ook gekeken hoe we de Geschillencommissie
Auteurscontractenrecht kunnen verbeteren.”
Wat is er nu verbeterd?
“We willen voorkomen dat elk geschil bij de rechter belandt. Met de nieuwe vorm van de Geschillencommissie
Auteurscontractenrecht willen we het mogelijk maken dat er een laagdrempelige mogelijkheid is waar partijen binnen de markt terechtkunnen om hun geschillen op te lossen. Dat geldt voor de producenten/ distributeurs maar ook voor de makers/ artiesten. Een ander verschil waar wij als NVPI voor gepleit hebben, is dat je bij gebruik van de Geschillencommissie
Auteurscontractenrecht instemt met bemiddeling. Hierdoor zit men niet gelijk in een juridische omgeving waar advocaten en hoge kosten mee gemoeid zijn. Mocht er geen oplossing komen, zelfs niet met hulp van bemiddeling, kunnen er alsnog juridische stappen worden ondernomen.”
Wat waren de reacties van jullie leden? “Ik geloof dat al onze leden voorstander zijn van een zekere mate van marktvrijheid. Tegelijkertijd erkennen ze het belang van een dergelijk instituut, omdat er altijd geschillen zullen zijn tussen producenten en artiesten. Het is niet altijd mogelijk om dergelijke geschillen binnen een zakelijke context op te lossen, maar met de bemiddeling van de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht is dat wellicht wel haalbaar. Ik denk dat mede door de komst van deze commissie er voornamelijk nog rechtszaken zullen worden aangespannen als het gaat om principiële kwesties waar misschien een precedent uit volgt. Het reglement is nu vernieuwd, maar we blijven in gesprek met alle belanghebbenden om te kijken hoe we de Geschillencommissie Auteurscontractenrecht kunnen verbeteren.”
Entertainment Business online
Altijd op de hoogte zijn van het laatste businessnieuws uit de entertainment-branche? Kijk dan op www.entertainmentbusiness.nl.
Mag het gemakkelijker? Ontvang gratis en overzichtelijk het laatste nieuws middels de dagelijkse nieuwsbrief (zie rechtsboven op de homepage van de site).
En: like en volg ons op de sociale kanalen voor de laatste updates, opvallend nieuws en interessante ontwikkelingen uit de industrie.
Facebook.com/EntertainmentBusiness
Twitter.com/@EB_Nieuws
COLUMN
Er was eens…
...een tijd waarin we in drommen naar de winkel renden -zelfs midden in de nacht- voor dat ene magische plastic doosje met een glimmende disc erin. Zoals met veel sprookjes, was dat geluk van korte duur. Hier zit ik nu, in de ICE richting Keulen, voor alweer een Gamescom, terwijl ik EB-collega Jeroen van Trierum aan de lijn heb. We klinken als de twee knorrepotten uit The Muppet Show die melancholisch mijmeren over vroeger. Over een mooie tijd waarin games nog fysiek, tastbaar en vooral gewoon te koop waren bij winkels zoals V&D, Van Leest, Bart Smit, Eplaza, Dixons, Free Record Shop, Dynabite en... GameMania. Laatstgenoemde heeft op moment van schrijven faillissement aangevraagd. De andere zijn niet meer dan vervlogen retail-herinneringen.
Inmiddels draai ik alweer bijna twee decennia mee in deze industrie, die in die tijd sneller is veranderd dan het wereldwijde klimaat. Zelf deed ik in 2011 het licht uit bij het Benelux-kantoor van Codemasters. Toen dacht ik nog: ach wij zijn gewoon pechvogels. Maar nee hoor, wij waren voor de verandering eens trendsetters! Want grote jongens als Activision, Ubisoft, EA, Take2 hebben inmiddels ook geen kantoor meer in Nederland. Er is nog een handjevol distributiekantoren open die lokaal actief zijn. Maar ook zij kampen met het feit dat de consument massaal digitaal heeft omarmd.
Corona heeft deze digitale transitie een flinke duw gegeven, maar volgens mij is er ook iets anders dat meespeelt. Fysieke games zijn nooit echt must haves geworden. Terwijl muziekliefhebbers lp’s en zelfs cd's herontdekken vanwege de charme van boekjes, songteksten en foto’s, bleef de gameindustrie hangen in saaie plastic doosjes. Een steelbook hier en daar, en dat was het. Zelfs het boekje werd door de jaren heen wegbezuinigd.
De kilte van de verpakking is niet eens het grootste probleem. De afgelopen vijftien jaar zijn gamers langzaam maar zeker gebrainwasht om geen disc meer te willen. We hebben een generatie voortgebracht die games gratis wil spelen, om daarna geld uit te geven aan seizoenscontent, skins en virtuele outfits. Waarom nog 70 euro -of meer- neertellen voor een game als je diezelfde ervaring gratis kunt krijgen, compleet met een kekke dansmove en een vette skin voor je karakter?
Gelukkig is er nog steeds een groep die met liefde een fysieke game koopt. Deze is echter maar een fractie van hoe groot die groep rond 2018 was. Is dat erg? Nee, hooguit jammer, want de wereld draait door en evolueert. Wat overblijft is een mooie tijd waar je bitterzoet aan terugdenkt en nostalgisch aan je kinderen vertelt over de magische tijd waarin we nog naar de winkel gingen voor een disk. Als zij zich tenminste van hun telefoon en hun potje Brawl Stars kunnen losrukken…
Over Mike
Mike Hendrixen is bijna 20 jaar werkzaam in de entertainmentindustrie. Na een rol als Marketing Director North & Central Europe bij Codemasters, startte hij in 2013 Vertigo 6 Marketing & PR, dat werkzaam is voor onder meer EA, Twitch, Logitech, ASUS, Asmodee en Riot Games. Vertigo 6 werd overgenomen door Happy Horizon. In Entertainment Business schrijft hij op persoonlijke titel over marketingontwikkelingen binnen de industrie.
Cijfers
Ontwikkelaar Bungie, de gamemaker achter de Destinyserie, zet 17% van zijn personeelsbestand op straat.
17%
€266 miljoen
Streamgigant Spotify behaalde de hoogste kwartaalwinst ooit met 266 miljoen euro.
1400
Meer dan 1400 exposanten waren te vinden op gamescom in Keulen.
$1,67 miljard
Inside Out 2 is de meest succesvolle animatiefilm aller tijden in de bioscoop met een box-o ce van 1,67 miljard dollar.
395%
Spotify maakte bekend dat de wereldwijde streams van animemuziek sinds 2021 met 395% gestegen zijn.
$2,6 miljard
Sony Music Entertainment, Warner Music Group en Universal Music Group hebben gerechtelijke stappen ondernomen tegen de Amerikaanse internetprovider Verizon. Het zou naar verluidt gaan om een schadevergoeding van 2,6 miljard dollar.
53%
Meer dan de helft van de Europeanen (53%) gamet. Dat is een van de conclusies uit het Key Facts Report, uitgebracht door Video Games Europe en de European Games Developer Federation (EGDF).
‘De bioscoop is de perfecte plek om Gen-Z te bereiken’
De klant het ultieme filmavondje uit presenteren en dat bezoek ook maximaal commercieel benutten. Anno 2024 draait het in de bioscoop om beleving. Zowel in als buiten de zaal. Snacks en dranken spelen daarbij een belangrijke rol. Een gesprek met marketingmanager Susan Iping en national manager F&B Caspar Kortekaas van Kinepolis, en met Fleur ten Klei, manager shopper marketing cinema & leisure van Coca-Cola Europacific Partners (CCEP), over hoe samenwerking, activaties en innovaties op product en digitalisering het verschil maken.
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM | FOTO'S: STEVEN VAN KOOIJK | IMEDIATE
Hoe ziet het Nederlandse bioscooplandschap er na corona en de Hollywood-staking uit?
Susan Iping (SI): “We hebben een roerige tijd achter de rug met de nodige uitdagingen. Na het opheffen van de coronamaatregelen was het kijkgedrag van de bezoeker veranderd. Daarnaast zorgde de Hollywood-staking ervoor dat de toevoer van nieuwe producties een halt werd toegeroepen. Geholpen door blockbusters als Top Gun Maverick, Avatar the Way of Water en recent Inside Out 2, Despicable Me 4 en Deadpool and Wolverine heeft het grote publiek weer zijn weg naar de bioscoop gevonden. Bezoekers zien naar de film gaan tegenwoordig nog meer als een uitje met alles wat daarbij hoort. Hierdoor is de zogeheten premium beleving een onderscheidende factor geworden. Eten en drinken zijn daar een essentieel onderdeel van.”
Caspar Kortekaas (CK): “Het gedragspatroon bij aankopen is ook anders geworden. De gemiddelde bezoeker gaat twee keer per jaar naar de bioscoop en dan koopt hij of zij vaak een Coca-Cola en een bak popcorn. We werken met een schappenplan zodat er bewuste en snelle keuzes gemaakt kunnen worden en bijvoorbeeld tijdens de pauze een derde product ge-
kocht wordt. We werken hiervoor samen met partners als CCEP en die gaat heel breed en diep.”
De samenwerking tussen Kinepolis en Coca-Cola begon in 2016. Acht jaar lang is die samenwerking steeds verder uitgebreid. Waarom passen jullie zo goed bij elkaar?
Fleur ten Klei (FtK): “Volgens mij is de flexibiliteit van beide bedrijven een belangrijke reden. Daarnaast zijn we aan elkaar gewaagd. We zijn creatief en vinden het leuk om dingen uit te proberen. Hierdoor is de communicatie altijd open en komt deze van twee kanten. De insteek is: laten we hier een succes van maken! En: hoe zorgen we ervoor dat de volgende activatie nog groter wordt?”
CK: “Het financiële stuk moet natuurlijk kloppen en dat doet het. Daarnaast speelt dynamiek een belangrijke rol. Als er een nieuwe film, een nieuw evenement of een nieuwe kans voorbijkomt dan wil je een partner die minstens zo enthousiast is als jij bent. Bij CCEP wordt negen van de tien keer op dat soort momenten gezegd: ja tof, laten we samen iets moois neerzetten. Op die manier haal je samen het maximale eruit.”
SI: “Het enthousiasme van beide kanten werkt aanstekelijk. We willen allebei
het onderste uit de kan. Het is niet zo dat we elkaar een keer in de week bellen over hoeveel flesjes we gaan bestellen. We zoeken elkaar actief op met leuke ideeën.”
Kinepolis digitaliseerde onlangs zijn schapstroken. Wat voor voordelen zijn hierdoor ontstaan?
FtK: “CCEP heeft een heel breed portfolio aan dranken. Voor ieder moment van de dag willen wij de consument een passend drankje kunnen bieden. Met de digitale schapstrook kunnen we beter inspelen op de behoeften van de doelgroep over de gehele dag. In de ochtend zijn bijvoorbeeld een Fuze-Tea of een Chaudfontaine relevanter dan mix-drankjes als Absolut Vodka
‘Wil
je een nieuw product neerzetten met bijvoorbeeld een nietalledaagse smaak, dan moet je dat verbinden aan een activatie’ Caspar Kortekaas
en Sprite. Die worden in de avond juist weer veel gekocht.”
SI: “De marketing van beide merken zet in op de customer journey en de daarbij horende touch points. In combinatie met de digitale schapstrook zorgt dit ervoor dat we nog meer kunnen inspelen op momentum en zichtbaarheid.”
CK: “Duurzaamheid speelt ook een rol. We doen door het jaar flink wat activaties met Coca-Cola en werkten voorheen met posmateriaal als totems, stickers, kaartjes en bonnetjes. Een enorme printklus die met iedere actie naar alle 19 Kinepolis bioscopen gestuurd wordt. Na zes weken kon al dat materiaal de kartonbak in. Dit zorgde voor een flink kostenplaatje voor beide partijen. Uiteindelijk hebben we de digitale schapstroken geïntroduceerd en CCEP was meteen enthousiast.”
Heeft het ook gezorgd voor meer verkopen?
CK: “Alles is relatief, de films die te zien zijn spelen een belangrijke rol. Kijk naar de eerste weken van Deadpool and Wolverine. Daar kwamen zoveel mensen op af dat iedereen moest schakelen, want er werden veel meer drankjes en popcorn verkocht dan normaal. Dit maakt exact meten lastiger. Door de digitale schapstrook kunnen we wel bewuster omgaan met toekomstige activaties.”
Hoe kom je er achter wat de bioscoopbezoeker precies wil?
SI: “Onze Customer Satisfaction Index is hierin een belangrijke graadmeter. Deze is samengesteld door de ervaringen van de bezoeker. Daarnaast zijn er branchebreed trendonderzoeken waar je veel insights uithaalt. Ik ben daarbij ook zelf vaak in de bioscoop te vinden om zo de customer journey zelf te beleven. CCEP geeft ook advies op basis van ‘shopper-inzichten’, onderzoeken en veranderende consumententrends. Dit alles bij elkaar schetst een helder beeld van wat de consument wil en vooral van hoe hij of zij zich gedraagt.”
Kinepolis en CCEP zijn internationale bedrijven. Zijn de trends in Nederland anders dan over de grenzen?
CK: “Daar zijn zeker verschillen. Kijk naar België. Dat staat bekend als bierland, maar in Nederland wordt juist in de bioscoop meer bier verkocht. Nederlanders zijn prijsbewust, maar gaan altijd voor herkenbare A-merken. Wil je hier een nieuw product neerzetten met bijvoorbeeld een niet-
‘Uiteindelijk willen we samen nog steviger inzetten op de beleving’
Fleur ten Klei
alledaagse smaak, dan moet je dat verbinden aan een activatie.”
SI: “Als je iets in het schap zet dat nieuw is, dan vinden Nederlanders het vaak net even te spannend. Als je dit verbindt aan een premium ervaring dan komt het wel tot leven. Op het moment dat Coca-Cola een marktlancering heeft proberen we deze altijd te verbinden aan beleving. Een goed voorbeeld was het K-Wave-event.”
FtK: “Coca-Cola heeft dit jaar weer een speciale suikervrije Creations-variant uitgebracht. Hiervoor richten we ons vooral op de Gen-Z-generatie. De bioscoop is daarvoor de perfecte plek, want de beoogde doelgroep is daar in grote getalen te vinden. K-Wave, een van de meest recente Creations, speelde in op K-Pop. In ZuidKorea sponsorde Coca-Cola een concert
FLEUR TEN KLEI
CASPAR KORTEKAAS
SUSAN IPING
met bekende namen als Stray Kids en ITZY. Samen met Kinepolis en Jumbo hebben we een lokale activatie opgezet met een livestream van dat concert. Bezoekers konden tickets winnen via Kinepolis en Jumbo.”
SI: “Gen-Z is in de regel moeilijker te bereiken, maar met het K-Wave-event lukte dat wel. En hoe! Die doelgroep is heel sociaal en wil alles delen. Middels K-Pop, de livestream op het grote scherm, de community, een unieke beleving en het premium product werden de livestream en het event daaromheen een enorm succes.”
Een ander innovatief succes zijn de zogeheten ready to drink mix-drankjes.
CK: “Het is niet zo dat dit vanaf de eerste dag een mega succes was, maar we zagen al heel snel groei. Bezoekers zijn hier blij mee, je opent het blikje en je hebt een perfect en lekker mixje. Dat draagt bij aan het uitgaansgevoel. We zijn om de tafel gaan zitten met CCEP om te kijken waar we dit soort blikjes het beste neer konden zetten. Als je het tussen de andere Coca-Colablikjes stopt werkt het niet.”
Kinepolis werkt met pauzes in de film. Ook hier is goed nagedacht over activatie.
SI: “We spelen hiermee in op de consumentenbehoefte. Als de bezoeker midden in de film naar de wc moet mist hij of zij een stuk van de film. Natuurlijk spelen we ook in op de commerciële behoefte. De pauze wordt gebruikt om bezoekers te attenderen op toekomstige events of om een extra eet- of drinkaankoop te doen. Maar dan wel op een bijzondere manier.”
CK: “Vroeger was er op het scherm een aftellend klokje te zien. Tegenwoordig werken we met content die bezoekers informeert en activeert. Denk aan drie blokken van 10 seconden waar een commercial te zien is of quizjes.”
FtK: “Bezoekers krijgen tijdens de pauze vijf vragen over de bioscoop of recente films. Beantwoord je minimaal één vraag goed dan win je korting op een van onze frisdranken. Dit alles draagt eraan bij dat ook de mensen die blijven zitten in de pauze teruggaan naar de shop.”
Hoe kijkt de concurrentie naar jullie samenwerking met CCEP?
SI: “Het is een gegeven dat er meerdere producten zijn en meerdere bioscoopexploitanten. De samenwerkingsverbanden daarmee verschillen. Die van ons wordt gekenmerkt door nauwe samenwerking en
‘Als we blijven investeren in onze relatie, onderzoek, innovatie en concepten dan gaan we in de toekomst nog heel mooie dingen neerzetten’
Susan Iping
snel kunnen schakelen, wat resulteert in heel leuke en succesvolle projecten.
CK: “Naast Coca-Cola hebben we natuurlijk ook andere food- en drinkpartners. We werken, ook met hen, open en transparant en zorgen ervoor dat er een gezonde balans is als het gaat om ideeën of samenwerkingen.”
FtK: “Wij hebben met al onze bioscopen een goede relatie en daar zijn we heel erg blij mee. We werken met Kinepolis nauw samen maar dat hoeft andere samenwerkingsverbanden niet in de weg te staan.”
Hoe ziet de toekomst van Kinepolis eruit en welke rol speelt CCEP daarin?
FtK: “Wij blijven inspelen op trends in de wereld en in het bioscooplandschap. De samenwerking met Kinepolis is en blijft belangrijk. Er is nog heel veel potentie met bijvoorbeeld de digitale schapstroken. Uiteindelijk willen we samen nog steviger inzetten op de beleving.”
SI: “Daar sluit ik mij volledig op aan. Als we blijven investeren in onze relatie, onderzoek, innovatie en concepten dan gaan we in de toekomst nog heel mooie dingen neerzetten.” ◾
OP DE DIGITALE SCHAPSTROOK WORDEN WISSELENDE BEELDEN VERTOOND.
heo Group neemt PBM Express over
heo Group, de Europese distributeur van gelicenseerde pop culture-producten, heeft in mei PBM Express overgenomen. heo wil via de strategische overname meer aanwezigheid creëren in de Benelux én daarbuiten.
Christop Reichelt, CEO van heo, is enthousiast over de overname. “De activiteiten van PBM en de sterke regionale positie bieden ons onmiddellijke toegang tot nieuwe markten. Op die manier wordt de distributielogistiek gestroomlijnd en de toeleveringsketen verbeterd. Dit is vooral belangrijk omdat de vraag naar gelicenseerde producten en niche-hobbyartikelen in heel Europa blijft groeien.”
Over heo en PBM Express
heo en PBM delen een sterke focus op klantenservice, productkwaliteit en betrokkenheid van de gemeenschap. Jan Pieter Ellerbroek, CEO van PBM Express: “Het integreren van de activiteiten van PBM onder het management van heo zorgt voor synergie in de activiteiten, waardoor we effi ciënter gebruik kunnen maken van middelen en geoptimaliseerde processen.”
heo GmbH, gevestigd in Herxheim, Duitsland, staat internationaal bekend om het uitgebreide assortiment van gelicenseerde producten, waaronder actiefiguren, standbeelden, bordspellen, kaartspellen en merchandise van 's werelds populairste franchises. Christop Reichelt, CEO van heo: “heo heeft met succes een netwerk opgebouwd dat zich richt op detailhandelaren, e-commercebedrijven en gespecialiseerde winkels, waardoor het een van de voorkeurspartners is in de markt voor popcultuur en verzamelobjecten.”
PBM, met het hoofdkantoor in Nederland, heeft sinds de oprichting eind jaren tachtig een sterke positie verworven in dezelfde markt. Jan Pieter Ellerbroek, CEO van PBM Express: “Met een gerichte catalogus heeft PBM diepe relaties opgebouwd met klanten en leveranciers. Met onze toewijding van het bedrijf aan service, vooral binnen de gemeenschap van verzamelaars en liefhebbers, hebben we ons gepositioneerd als een belangrijke speler in deze gespecialiseerde sector.”
Voordelen en kansen
De integratie van PBM in de heo Group zal voor beide bedrijven zakelijke kansen creëren, legt Ellerbroek uit. “Denk aan een grotere productdiversificatie en een stabielere marktsituatie. PBM krijgt toegang tot merken en producten die voorheen niet verkrijgbaar waren. We kunnen onze klanten dan ook een uitgebreidere catalogus aanbieden. Eén van deze merken is onder meer heo’s eigen label Ultimate Guard.”
Ultimate Guard
Ultimate Guard staat sinds 2011 bekend om zijn hoogwaardige accessoires voor ruilkaartspellen (TCG's) en verzamelobjecten. Reichelt: “Het merk Ultimate Guard is opgericht als onderdeel van heo GmbH om hoogwaardige beschermingsen opslagoplossingen te bieden voor kaarten, miniaturen en andere verzamelobjecten. Ultimate Guard kreeg snel erkenning voor zijn producten zoals hoezen, deckboxen, ringbanden en speelmatten. Deze zijn allemaal ontworpen om te vol-
doen aan de behoeften van verzamelaars en competitieve spelers. De focus van het bedrijf op functionaliteit, duurzaamheid en een strak ontwerp heeft ervoor gezorgd dat het een vertrouwde naam is geworden in de TCG- en bordspelgemeenschappen wereldwijd.”
Door Ultimate Guard toe te voegen aan de bestaande catalogus van PBM kan het bedrijf een breder publiek in de Benelux bedienen. Bjorn de Bruin, Sales Director Benelux PBM, is enthousiast: “De cross-
Producten Ultimate Guard
Ultimate Guard biedt een ruim assortiment aan producten die verzamelaars kunnen gebruiken om hun ruilkaartspellen te beschermen. Populair zijn bijvoorbeeld de Katana Sleeves. Deze worden in Japan gemaakt en bieden een lange levensduur. Daarnaast introduceert Ultimate Guard ook milieuvriendelijke opties, zoals de Return to Earth Boulder deckbox, die is gemaakt van 97% hernieuwbare materialen. Voor een stijlvolle bescherming kunnen fans gebruikmaken van Ultimate Guard de Sidewinder 100+ Xenoskin, een deckbox met een monochroom ontwerp en een sterke magnetische sluiting, gemaakt van duurzaam materiaal.
'Het integreren van de activiteiten van PBM onder het management van heo zorgt voor synergie in de activiteiten'
selling mogelijkheden tussen onze klantenbestanden zorgen voor een aanzienlijke hefboom. We kunnen ons uitgebreide assortiment popcultuurartikelen introduceren bij de klanten van heo, en vice versa.”
De bestaande klanten van PBM hoeven zich geen zorgen te maken. De Bruin: “Voor onze klanten verandert er weinig, omdat het verkoopteam onveranderd is. De belangrijkste verandering is dat inkoop en logistiek nu een plek heeft op het hoofdkantoor van heo”.
Cruciaal moment
De overname van PBM door heo markeert een cruciaal moment voor beide bedrijven. Reichelt: “Voor ons is deze overname een strategische uitbreiding naar een groeiende markt, ondersteund door een sterk merk en een gevestigde klantenbasis. Als onderdeel van de heofamilie heeft PBM Express nu toegang tot meer middelen, uitgebreide distributiekanalen en het potentieel voor innovatie. Naarmate de integratie vordert, staan de gecombineerde krachten van deze twee bedrijven klaar om nieuwe standaard in de sector te zetten, waar zowel klanten, leveranciers als partners van zullen profiteren.” ◾
‘Ik vrees dat we relevant blijven’
Bastiaan van Ramshorst volgde begin dit jaar Tim Kuik op als directeur bij Stichting BREIN. Iemand opvolgen die al 25 jaar het boegbeeld is van een organisatie, is geen sinecure. “Een belangrijke les die ik van Tim leerde, was dat je constant je nek moet uitsteken.”
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM
astiaan van Ramshorst is geen onbekende bij BREIN. Hij werkt al bijna 15 jaar met en bij de piratenbestrijder. Eerst in opdracht en daarna als vaste advocaat. “In 2010 heb ik Tim gebeld. Ik wist dat zijn hoofd juridische zaken naar de Motion Picture Association was overgestapt was en heb de stoute schoenen aangetrokken. Ik wilde bij BREIN werken endat vond Tim een goed idee.”
Vorig jaar werd bekend dat Tim Kuik met
pensioen ging en werd Van Ramshorst gevraagd of hij zijn functie wilde overnemen. “Het leukste van deze job is dat je aan het roer staat in de strijd tegen illegale content. Je bedenkt de strategie en ziet de resultaten. Met Tim maakten we een raamwerk van rechtspraak en dit mag ik nu met mijn collega’s uitvoeren en verder aanvullen als directeur.”
Kuik stond bekend als gepassioneerd, met het hart op de tong en voor de duivel niet
‘We schaken op heel veel borden en dat lukt goed’
bang. Hij was dan ook vaak de kop van jut en werd regelmatig bedreigd door boze downloaders die steeds moeilijker illegaal films konden kijken of muziek luisteren. “Een belangrijke les die ik van Tim leerde, was dat je constant je nek moet uitsteken. Hij liep bijna altijd voor de troepen uit en ging niets uit de weg. Dat kan soms lastig zijn. Zeker als veel mensen van mening zijn dat internet vrij moet zijn en iedereen een mening heeft over piraterij, een mening die niet per se gebaseerd is op feiten.”
Focus
De strijd tegen piraterij is anno 2024 compleet anders dan toen Kuik in 1999 bij BREIN begon. Grote inbreukmakers als The Pirate Bay zijn marginale spelers geworden en de consument heeft het gemak van legaal aanbod omarmd. “Er is meer begrip gekomen voor het werk dat BREIN doet. Daarnaast is het speelveld anders geworden. Het hangt van de sector af waar onze focus ligt. We houden ons niet alleen bezig met muziek en films, maar ook met boeken en beelden. Daar zien we verschillende uitdagingen. In de audiovisuele sector is IPTV een probleem en daar zitten we bovenop. Daarnaast is de illegale vinylverkoop terug van nooit weggeweest. We controleren op platenbeurzen en ook bij online-
‘Met downloaden ondersteun je een industrie van parasieten waar niemand uiteindelijk beter van wordt’
aanbieders op illegale persingen of bootlegs. Generatieve AI-systemen zien we daarnaast als een bedreiging voor alle sectoren. De eerste excessen hebben we al gezien bij muziek en boeken. Je kunt op je vingers natellen dat dit ook onze andere sectoren gaat raken.”
Schaken op meerdere borden
Van Ramshorst ziet de strijd tegen bijvoorbeeld IPTV niet als water naar de zee dragen. Ondanks de successen die BREIN afgelopen jaren boekte tegen verkopers blijft het relatief makkelijk om online aanbieders te vinden. “We hebben de afspraak met Google dat er niet meer geadverteerd kan worden met het zoekwoord IPTV. Het is en blijft een constante strijd. Die overigens werkt, want door de jaren heen hebben we al veel wederverkopers aangepakt. We pakken echter wel het liefst de bron aan en niet alleen de aanbieder. Om buitenlandse spelers te stoppen werken we met internationale collega’s. IPTV is een dusdanig groot probleem dat we ons al eerder hebben gerealiseerd dat BREIN alleen dit niet kan stoppen. Daarom hebben we een beroep gedaan op de strafautoriteiten, medegeholpen door onze nieuwe voorzitter Fred Teeven. Dat heeft in 2023 voor de grootste actie tegen online piraterij ooit geleid. We hopen de eerste veroordeling eind dit jaar te zien. We schaken op heel veel borden en dat lukt goed.”
Smoes
De afgelopen jaren zag de wereldwijde consument de prijzen van alles, van boodschappen tot streamingdiensten, significant stijgen. De nieuwe BREIN-directeur denkt niet dat de prijsstijgingen bij onder andere Spotify of Netflix een valide argument zijn voor een toename in illegaal gebruik. “Vroeger was de smoes: het is niet beschikbaar dus ik haal van het van The Pirate Bay. Tegenwoordig is een veelgehoord argument de prijs. Het is onbetaalbaar om van alle streamingdiensten lid te zijn. Maar niet eerder zagen we een zo compleet en uitgebreid aanbod van een extreem hoge kwaliteit. Een logisch gevolg is dat je dan als consument keuzes moet
maken. Je hebt toch geen tijd om alles wat verkrijgbaar is te luisteren of te kijken. Daarnaast werken de aanbieders met gratis versies of goedkopere abonnementen met reclame. Dat alles duurder is geworden is een feit, maar het kan niet als argument worden gebruikt om goed te praten dat je overstapt naar illegale aanbieders. Wij gaan overigens niet over de prijzen van de streamers. BREIN is er alleen voor de aanpak, het stoppen en tegenwerken van illegaal aanbod.”
Geen Amerikaanse toestanden
Op moment van het interview werd bekend dat in de VS een aantal platenmaatschappijen een internetprovider heeft aangeklaagd omdat deze illegaal downloadende abonnees toegang gaf tot snel internet - ondanks meerdere waarschuwingen van rechthebbenden. In Nederland is BREIN al jaren verwikkeld in een juridische strijd met internetserviceproviders. Van Ramshorst verwacht echter dat we dit soort Amerikaanse praktijken hier niet gaan zien. “Een Nederlandse of Europese rechter zal niet meegaan in een eis om consumenten helemaal af te sluiten van internet na illegaal downloaden. Je bent immers tegenwoordig van internet afhankelijk voor verschillende levensbehoeften. Zo’n Amerikaanse actie is hier dus niet haalbaar. De politiek heeft daarnaast geen voorkeur om consumenten te vervolgen. We hebben in het verleden waarschuwingen gezonden naar inbreukmakende consumenten. Uiteindelijk gaat het erom dat zij voorgelicht worden. Met downloaden ondersteun je een industrie van parasieten waar niemand uiteindelijk beter van wordt.”
Toekomst
Een toekomst waar de werkzaamheden van BREIN niet meer nodig zijn omdat piraterij verdwenen is ligt volgens Van Ramshorst niet in het verschiet’ “Ik vrees dat we relevant blijven. Piraterij is en blijft een internationaal probleem, waar Nederland een grote rol in speelt. Veel illegaal spul wordt hier gehost. De komende jaren is er dus op verschillende niveaus genoeg werk en daar zijn we klaar voor.”
BASTIAAN VAN RAMSHORST
Pythagoras Music Fund zet overtuigende tweede stap
Sinds de start in september 2021 heeft Pythagoras Music Fund een dertigtal aankopen gedaan. Daarmee is het fonds sinds maart van dit jaar volledig geïnvesteerd en heeft Pythagoras Music Fund een vliegende start gemaakt. Terwijl de eerste deals van het tweede fonds worden afgerond, ziet het Pythagoras-team dat investeerders steeds meer interesse krijgen in een muzikale toevoeging aan hun portfolio.
DOOR: EDGAR KRUIZE
De strategie van het eerste Pythagoras Music Fund is succesvol gebleken. Er wordt geïnvesteerd in muziekrechten met een bewezen cashflow die direct rendement genereren. “Wij investeren in evergreens en local legends”, zo stelt industrieveteraan Hein van der Ree. Hij startte Pythagoras Music Fund samen met componist en producer John Ewbank, advocaat Rob Hendriks, financieel professional Michiel Boere en op de achtergrond John Brands. “Met John zat ik te filosoferen over al die rechten van grote jongens als Neil Young en Bruce Springsteen die je in Amerika verkocht zag worden, en over de fondsen die daar werden opgericht om in dergelijke rechten te investeren. Wij wisten al in vroeg stadium ‘dit gaat overslaan naar Europa’. Zodoende zijn we gaan onderzoeken of we zelf een fonds konden oprichten om dat model te introduceren op de Europese markt.”
Grote zichtbaarheid
“In het begin hebben we echt wel flink moeten uitleggen wat we nu precies doen en hoe dat nu zit met muziekrechten”, zo lacht Michiel Boere. “In alle eerlijkheid was het voor mij ook even schakelen. Ik kom namelijk zelf niet uit de muziekindustrie. De afgelopen drie jaar heb ik echter van dichtbij kunnen zien hoe bewezen mu-
ziek continu wordt herontdekt. Zo heeft Pythagoras Music Fund bijvoorbeeld de auteursrechten van Lennaert Nijgh aangekocht. Instinctief zou je hem een ‘local legend’ noemen. Maar ook bijvoorbeeld een klassieker als ‘Pastorale’, uitgevoerd door Ramses Shaffy en Liesbeth List, is van zijn hand. Dat nummer is gelicenseerd door Apple TV, voor gebruik in hun serie ‘Ted Lasso’. Daardoor krijgt zo’n investering ook ineens internationaal waarde.”
'Investeerders herkennen en erkennen de lange levensduur van populaire muziek'
Dat geldt ook voor diverse andere ‘local legends’. Een van de eerste grote acquisities van Pythagoras Music Fund waren Nanada Music en Red Bullet, waarin onder meer het klassieke repertoire van Golden Earring en Shocking Blue is ondergebracht. “Dan zit bijvoorbeeld een ‘Twilight Zone’ in een grote Hollywood-blockbuster als ‘Godzilla x Kong: The New Empire’. Dat is natuurlijk geweldig. Zulke sync licenties maken voor investeerders direct heel zichtbaar wat wij doen en hoe interessant muziekrechten kunnen zijn.”
Positieve sfeer
De laatste twee acquisities vanuit het oorspronkelijke Pythagoras Music Fund
JOHN EWBANK
betreffen de rechten van overleden Stranglers-leden Jet Black en Dave Greenfield en de muziekrechten van Peter Sinfield. Peter was ooit een lid van de progressieve rockband King Crimson, waarvoor hij alle teksten schreef”, zo vertelt Van der Ree. “Maar zijn catalogus is ook op veel andere niveaus interessant. Weinig mensen weten dat hij ook grote pophits schreef als ‘The Land of Make Believe’ van Bucks Fizz en ‘Think Twice’ van Céline Dion. En King Crimsons ‘21st Century Schizoid Man’ is gesampled in ‘Power’ van Kanye West. Een superinteressante acquisitie dus, waar we zeer blij mee zijn.”
“Het is een aankoop die – net als de Stranglers-rechten – uitstekend past bij wat we met Pythagoras Music doen”, zo zegt Van der Ree. Boere voegt toe dat de waarde van dergelijke acquisities valt of staat met de populariteit van de betreffende werken. “In die zin zijn muziekrechten wel een heel bijzondere investering. Mensen hebben snel een gevoel bij muziek, zeker met liedjes waar ze zelf iets mee hebben. Maar uiteindelijk gaat het zoals bij elke investering ook om rendement. Je moet alles dus goed georganiseerd hebben, anders investeert men niet. De afgelopen jaren hebben we zonder meer een kentering zien ontstaan. Investeerders zijn op zoek naar pakketten die goed voelen. Ieder pensioenfonds zit in vastgoed, aandelen en private equity. Inmiddels zijn muziekrechten ook een interessante optie, omdat dat een heel andere risico-dynamiek
heeft. Ik zeg zeker niet dat investeren in muziekrechten heilig is. Het is zeker niet risicoloos. Er kleven ándere risico’s aan en dat is waar investeerders naar op zoek zijn. Er zit een hele positieve sfeer en tendens in de muziekindustrie.”
Nieuwe zienswijze
De groei in interesse in muziekrechten heeft meerdere oorzaken. Boere benadrukt dat veel investeerders op een andere manier naar hun portfolio zijn gaan kijken. “Je merkt dat mensen die lange tijd in fossiele industrie of iets dergelijks hebben geïnvesteerd, daar nu vragen over krijgen
duur van populaire muziek herkennen en erkennen. Daardoor ziet men steeds vaker in dat investeren interessant kan zijn.”
Grote stappen
Pythagoras Music Fund 2 is inmiddels van start. Er zijn al enkele aankopen gedaan en er zitten volgens Van der Ree en Boere diverse mooie acquisities in de ‘goed gevulde’ pijplijn.
“Daarnaast kijken we op dit moment ook actief naar de Duitse markt”, vertelt Boere.
“Daar is de verkoop van muziekrechten op dit niveau nog heel nieuw. Duitsland is een enorm grote markt, daar liggen dus kansen.
'Er heerst een hele positieve sfeer rondom muziekrechten'
van hun kinderen. Wij willen zeker niet claimen duurzaam te zijn, maar muziek is wel een heel vriendelijke investering. Het spreekt ouders aan omdat het hun kinderen ook aanspreekt.”
Van der Ree zegt dat ook het transparante karakter als erg aantrekkelijk wordt beschouwd. “Door de opkomst van streaming en sociale media waarin muziek wordt gebruikt, is het heel tastbaar en meetbaar wat bepaalde muziek doet. Ook zie je duidelijke oplevingen van populair repertoire bij de zoveelste verjaardag van een klassiek album. Dit soort dingen maakt dat steeds meer investeerders de lange levens-
Die kansen zijn er ook voor bijvoorbeeld
Franse en Spaanstalige muziek.”
Van der Ree legt uit dat deze combinatie van muziek en finance niet alleen nieuw is voor investeerders, maar ook voor de creatieven in de muziekwereld.
“Songwriters zijn niet gewend dat ze op oudere leeftijd kunnen zeggen ‘ik verkoop wat ik heb opgebouwd’. Dat gebeurde tot voor kort nooit. Dat die optie er nu wel is, is in Nederland goed aan het doordringen. In de landen om ons heen, staat die markt nog in de kinderschoenen. Wij kunnen met Pythagoras Music Fund in die gebieden zeker nog grote stappen gaan zetten.” ◾
HEIN VAN DER REE
MICHIEL BOERE
HANS VAN HEMERT
‘Ik had de gave dat ik direct hoorde of iets een hit was’
Door de vele hits die hij schreef en/of produceerde, heeft Hans van Hemert (79) een enorme invloed gehad op het Nederlandse en Europese muzieklandschap. Onlangs werd door rapper Eminem het mede door Van Hemert geschreven en geproduceerde ‘Land of Milk and Honey’ gesampled, waardoor zijn hele catalogus weer opnieuw onder de aandacht is gekomen. “Het is geweldig dat ik dit in deze fase van mijn leven nog mag meemaken.”
DOOR: EDGAR KRUIZE
r zijn maar weinig mensen voor wie de uitspraak ‘leven in muziek’ zo opgaat als voor Hans van Hemert. Al zou je ook kunnen zeggen ‘een leven in de muziekindustrie’, want Van Hemert heeft zich op verschillende niveaus door de branche heen bewogen.
“Ik kom uit een creatieve familie. Mijn hele jeugd was het de normaalste zaak van de wereld dat er acteurs, regisseurs, schrijvers, componisten, allerlei creatievelingen over de vloer kwamen en die straalden allemaal ‘succes’ uit,” vertelt Van Hemert. “Daardoor kom je bijna als vanzelfsprekend in de mindset dat succes de normaalste zaak van de wereld is. Ik had weinig interesse in school en had besloten dat ik acteur zou willen worden. De toneelschool stelde dat ik weliswaar talent had, maar dat ik eerst de wereld maar eens moest leren kennen. Toen heb ik tal van baantjes gehad, van bouwvakker tot horoscoopschrijver en op 17-jarige leeftijd kwam ik op de verkoopafdeling van platenmaatschappij Phonogram terecht. Dan belde bijvoorbeeld Van Leest uit Eindhoven of de Bijenkorf uit Amsterdam en die bestelden dan zo veel exemplaren van het ene plaatje, zo veel van een andere. Ik vond het mateloos interessant om uit te zoeken waarom men de ene release wel inkocht en de andere niet. Iedere twee weken kregen we de
zogenaamde platenbak mee waarin alle nieuwe releases zaten. Die draaide ik allemaal en ik bleek de gave te hebben dat ik direct hoorde of iets een hit was. Dus dan zei ik tegen zo’n winkelier die belde: ‘Misschien is het verstandig als u deze en deze ook bestelt, dat wordt zeker een hit’. En dat klopte meestal precies.”
Hitmechanisme
Van Hemert heeft zich vanaf dat moment steeds verder verdiept in de materie. Niet alleen vanuit de gedachte ‘hoe komt een hit tot stand?’ en ‘welk mechanisme zit daarachter?’ maar ook muzikaal. “Ik vond het belangrijk dat ik ook precies akkoorden kon benoemen, liedjes en teksten kon schrijven, het hele proces. Ik zat in een bandje, maar voor dat iets kon worden, moest ik in militaire dienst. Ik voelde wel enig plichtsbesef. Ik had mijn hele leven – zo vond ik zelf – nog niets aan de maatschappij bijgedragen. Dus dienst zou me wel goed doen.”
Al op de eerste dag bleek het een enorm drama en hier kwam Van Hemerts aangeboren acteertalent van pas. Door heimwee en andere kwaaltjes te veinzen, werd hij vrij snel afgekeurd. “Waarna ik me met mijn Puch, ik had het hoogste stuur van het Gooi, weer bij Phonogram meldde. Mijn afdelingschef Gerard Verdurmen zei eerst nog dat hij het geweldig vond dat ik in mijn kostbare
‘Ik was ondanks mijn oor voor een hit best een lastige jongen om mee te werken’
vrije tijd langskwam. Toen ik vertelde dat ik uit dienst was ontslagen en weer kwam werken, bleek dat hij stiekem blij was dat ik anderhalf jaar weg had moeten zijn. Want ik was ondanks mijn oor voor een hit best een lastige jongen om mee te werken, een ‘angry young man’ noemde men dat toen.”
Zelf produceren
Omdat Van Hemert uit een creatieve familie kwam, wilde de creatieve afdeling van Phonogram het wel met hem proberen. Hoewel hij naar eigen oordeel binnen een maand al beter wist hoe een plaatje te produceren dan de technici van dienst, kreeg Van Hemert amper een kans om zich te bewijzen. “Het ging me allemaal veel te langzaam. Tegelijk geloof ik in het afdwingen van geluk en zodoende had ik een plannetje. Rine Geveke, de eerste vrouwelijke
HANS IN 1960
opnameleider van grammofoonplaten in Nederland, had wel een zwak voor mij – en ik vermoed ook voor mijn vader – en daardoor liet ze me stilzwijgend mijn gang gaan toen ik in verloren uurtjes zelf aan de slag ging in de studio. Zij presenteerde dat vervolgens op een maandag als voldongen feit bij de repertoirebesprekingen. Vanaf dat moment was ik producer!”
Visie bewaken
Van Hemert groeit vanaf dat moment uit tot een van ’s lands meest gerenommeerde componisten en producers. Zijn ‘oor voor een hit’, in combinatie met talent voor componeren en produceren, zorgt voor successen met rockbands als Q65 en Group 1850 (waarvoor hij voor het gemak zelf de vocalen maar inzingt), met popduo’s als Sandra & Andres en Mouth & MacNeal, met novelty hits als ‘Mijn Gebed’ van DC Lewis en uiteraard ook met het internationaal torenhoge ogen gooiende damestrio Luv. “Bij sommige hits heb ik op papier samengewerkt met anderen, maar bij zo’n samenwerking moet je jezelf niet te veel voorstellen. Vaak schreef ik dan een muzikale demo waar bijvoorbeeld Dries Holten (Andres van Sandra & Andres – red.) tekst aan toevoegde of andersom. Ik heb wel geprobeerd om samen met anderen te gaan zitten om te schrijven, maar ik heb daar de aanleg niet voor. Ik moet mezelf volledig in het proces kunnen verliezen, gordijnen
dicht, slokje erbij. Misschien ben ik soms weleens te meedogenloos geweest in het doordrukken van mijn eigen mening als producer. Maar ik ben ervan overtuigd dat je met een bepaalde visie de studio in moet gaan en een producer die visie moet bewaken. Ik heb een heel commerciële smaak en dat betekent dat ik op een gegeven moment heel goed wist wat zou werken bij een bepaalde artiest.”
Succesproducer
Het verzamelalbum ‘Hits Voor Zomaar Een Zomeravond’ is wereldwijd één van de weinige verzamelaars die specifiek is samen-
weken in de Amerikaanse Billboard-lijst en voorzie van b -kantje ‘Land Of Milk and Honey’. Dat bijna vergeten liedje is recent door Amerikaanse hiphoplegende Eminem gesampled in zijn nieuwe nummer ‘Lucifer’. “Waardoor mijn hele oeuvre opeens een enorme opleving krijgt,” lacht Van Hemert.
Gouden randje
De componist/producer is ernstig ziek, maar heeft op de dag van dit interview onverwacht goed nieuws gekregen dat de stip op zijn horizon verlegt. “Dat ik dit juist nu allemaal nog mee mag maken in deze fase van mijn leven vind ik geweldig! ‘Land
'Ik probeer nog altijd te doorzien wat de hits van nu maakt'
gesteld om het werk van een componist/ producer samen te vatten. De hits die hij voor Luv’ schreef, zoals ‘The Greatest Lover’ en ‘Trojan Horse’, zijn genesteld in het collectieve geheugen van Nederland, Kamahls ‘The Elephant Song’ is wereldwijd iconisch, met werk voor Doris D and the Pins en Vulcano drukte hij een stempel op het jaren tachtig-geluid en naast ontelbare hits die niet zijn genoemd moet zonder meer ‘How Do You Do’ van Mouth & MacNeal nog worden uitgelicht. Wereldwijd een dikke hit, Buma Exportprijs-winnaar en zelfs 19
Of Milk and Honey’ is overigens niet alleen door mij geschreven, dit was zo’n samenwerking met Dries Holten waar ik het over had. Het is ook een nummer dat niet voor niets een b-kantje was. Daar zette je liedjes die niet goed genoeg waren om een hit te worden. Als je mij enkele weken geleden had gevraagd om het voor je te zingen of te neuriën… had ik dat waarschijnlijk niet gekund. Ik was ‘Land Of Milk and Honey’ ook een beetje vergeten. Ik heb voor een televisiecamera een beetje zitten filosoferen dat producer Dr. Dre het wellicht als kind op single had gekocht en had onthouden. Dat is vervolgens een volkomen eigen leven gaan leiden. De realiteit is natuurlijk gewoon dat het werk door de publisher onder de aandacht wordt gebracht en op zo’n manier in zo’n nummer terecht komt. Is het een kroon op mijn werk? Zo wil ik het niet noemen. Wel een prachtige toegift, een gouden randje. Ondertussen zit ik gewoon nog elke dag in de studio te componeren en probeer ik nog altijd te doorzien wat ook in deze volledig veranderde industrie de hits van nu maakt. Dat proces blijft me fascineren. Ik ben echt nog lang niet klaar!” ◾
HANS MET LUV
HANS & THE CAPS
Succesvolle groei voor creatieve broedplaats
De Wisseloord Academy, broedplaats van opkomend muziektalent, kun je gerust een succes noemen. Twee jaar geleden zette muziekproducer, initiatiefnemer en CEO van Wisseloord, Malik Berrabah, de eerste internationale stappen in Parijs. Inmiddels zijn er al vestigingen en samenwerkingen in vijf landen en staan er nog de nodige op stapel.
DOOR: MARCEL DEBETS
Toen we Berrabah twee jaar geleden spraken, was er al het nodige enthousiasme over wat er is bereikt. De samenwerking met studio Artistic Palace in Parijs was net begonnen en al een groot succes. Inmiddels is Wisseloord al een gevestigde merknaam aan het worden en synoniem voor broedplaats van talent, en
geëvolueerd tot centrum waar songwriters, componisten en producers zich kunnen ontwikkelen. Er zijn of komen diverse vergelijkbare samenwerking met studio’s over de hele wereld. Ondertussen blijft Wisseloord in Hilversum een centrale hub in het geheel van Wisseloord Academy, getuige ook het enthousiasme van de gemeente Hilversum
(zie kader). De gemeente ondersteunt de academie met subsidie uit het Brede Speciale Uitkerings-fonds waarmee gemeenten onder meer cultuur kunnen bevorderen.
De ontwikkelingen in Parijs hebben de aandacht getrokken van het Centre National de la Musique (CNM), een organisatie die zich richt op het internationaal promoten van Franse artiesten. In het kader daarvan heeft het CNM al meerdere keren georganiseerd dat jonge Franse muzikanten en producers een ‘residency’ kunnen volgen in Hilversum (zie kader). Dat zijn writing camps of soms ‘producing camps’ van meerdere weken, waarbij artiesten en producers in een ongedwongen setting met elkaar kunnen werken en van elkaar kunnen leren.
Internationale expansie
Inmiddels gaat het heel hard met Wisseloord Academy, vertelt Malik Berrabah. “Naast Artistic Palace in Parijs, zijn we nu ook gestart in FAAR Music Studios in Tallinn, Estland, Alacran Studio
'We bouwen nu short stay verblijven die belangrijk zijn voor de hele Wisseloord Area' Malik
Berrabah
MALIK
in Miami en Le Park Milaan.” De laatste heeft al een behoorlijke impact op het muzikale onderwijsveld in Italië. Producer Machweo:
“Na één jaar merken we al de belangrijke rol die Wisseloord speelt in het Italiaanse onderwijssysteem, vanwege de internationale uitstraling, die de kansen voor studenten
Floris Voorink, wethouder Cultuur, gemeente Hilversum
“Wij zijn natuurlijk de mediastad bij uitstek, gezien het Mediapark, maar ook de vestiging van de nodige grote spelers in de muziekindustrie. Denk aan BMG Production Music, CTM en ook Universal Music Group. Verder is er enorm veel aan muziekcultuur, met het Muziekcentrum van de Omroep en het poppodium De Vorstin. In dat rijtje hoort ook het historische Wisseloord, dat een belangrijke rol speelt in de Europese muziekindustrie. We ondersteunen de Wisseloord Academy omdat ze met hun activiteiten actieve cultuurparticipatie stimuleren en ruime aandacht hebben voor talentontwikkeling. Er is een aantal projecten gesubsidieerd, onder meer voor singer-songwriters –waarvan een specifiek voor alleen meiden en vrouwen – en writing camps.”
en voor docenten die lezingen en workshops geven aanzienlijk vergroten.”
Verder zijn er regelmatig studenten van Berklee College of Music in Boston te vinden in de Hilversumse studio’s. Dat het tot resultaat leidt is inmiddels ook duidelijk
uit de namen die uit Wisseloord Academy voortkomen. Een artiest als Roxy Dekker deed een deel van haar projectontwikkeling in Wisseloord. Daarnaast kregen ook veel songwriters en producers aanbiedingen voor platenlabels en uitgeverijen, zoals Luca Tadde in Italië, Lars Koehoorn in Nederland en Johsef uit Frankrijk. Ook Carlos Perez D’Anda, Studio Manager en chief engineer van Alacran in Miami, ziet uit naar de samenwerking met Wisseloord: “De komst van de Wisseloord Academy naar de VS is een mijlpaal! Hoewel er al veel pogingen zijn gedaan om vergelijkbare opleidingen op te zetten, onderscheidt Wisseloord zich door zijn unieke aanpak. Door topmentors en praktijkervaring te combineren, biedt de academie studenten een kans die nergens anders te vinden is. Met een uitgebreid netwerk van internationale professionals, persoonlijke begeleiding en een creatief curriculum, helpt Wisseloord studenten om de beste versie van zichzelf te worden." Perez D’Anda werkte onder meer met Beyoncé, Alicia Keys en Swedish House Mafia.
Muziekuitgevers
De samenwerking met grote muziekuitgevers en labels werpt haar vruchten af. Erroll Antonie, Head of A&R BMG: “Wisseloord Studios en Academy spelen voor BMG een
CARLOS PEREZ D’ANDA, STUDIO MANAGER ALACRAN, MIAMI
BEN LING, CNM
Ben Ling, International Project Manager Centre National de la Musique
“Voor ons is het cruciaal om artiesten uit verschillende culturen, industrieën en genres samen te brengen. Door samen te werken in dezelfde ruimte ontstaat er een concrete basis tussen de artiesten. Dit maakt het vervolgens makkelijker voor professionals om de releases te ondersteunen en de samenwerking tussen verschillende uitgeverijen en labels te bevorderen. Een goed voorbeeld hiervan is onze samenwerking met Wisseloord Studios. De afgelopen drie jaar hebben we Franse talenten uitgenodigd voor residenties. Het is een comfortabele setting voor de Franse producers. Ze komen aan, hebben een strak weekschema en kunnen zo veel mogelijk sessies plannen. Op die manier maken ze nieuwe connecties met opkomend Nederlands talent. De Fransen zijn erg benieuwd naar de kwaliteit van de muziekproductie buiten Frankrijk. Ze zijn vooral geïnteresseerd in de Nederlandse hiphopscene. De kwaliteit van de beats en de raps is zeer intrigerend en veel Franse rappers en producers luisteren ernaar. De aanwezigheid van slaapplekken, een restaurant en andere faciliteiten maakt het aanbod voor Franse talenten nog aantrekkelijker. Zowel Franse uitgevers, labels als management zijn altijd onder de indruk van de bijzondere creatieve sfeer en de energie die de studio met zich meebrengt. Het is een unieke plek voor artistieke samenwerkingen.” Franse artiesten en labels die al hebben gewerkt met Wisseloord Academy zijn onder meer TIF (BMG France), Vicky R (Play Two), ADÉS THE PLANET (Low Wood) en Boumidjal X (Blue Sky). Deze topproducer is de winnaar van de prestigieuze ‘Flamme’ award (de Franse rap Grammys) in 2024 voor de beste componist van het jaar.
'Franse rappers zijn zeer geïnteresseerd in de Nederlandse hiphopscene' Ben Ling
belangrijke rol in het bijeenbrengen van nationale en internationale componisten en in het creëren van kansen. Dat is des te belangrijker omdat we een rol spelen als Europe-leading A&R en Creative A&R team. De Wisseloord residency programma’s met uit Frankrijk afkomstige componisten hebben al tot meerdere succesvolle samenwerkingen geleid. Deze zien wij in de toekomst graag alleen maar verder toenemen en groeien.”
Terug naar Parijs, waar Kahina Khimoune van Kahin@gency study coordinator is voor Wisseloord Parijs en daarnaast label manager voor David Guetta. Ze kan alleen maar beamen wat iedereen die in contact is gekomen met de Academy heeft ervaren: “Als een echt centrum waar muzikanten, producers en componisten zich kunnen ontwikkelen biedt Wisseloord artiesten de kans om hun dromen waar te maken. De artiesten die ik ondersteun hebben hier grote stappen kunnen zetten in hun
carrière. Zo is het gelukt om een Franse artiest onder te brengen bij BMG in Nederland, wat de deur opende naar wereldwijde bekendheid. Ook de internationale songwriting-sessies dragen bij aan het succes van onze artiesten. Bij Wisseloord komen ideeën tot leven, ontstaan nieuwe vriendschappen en worden projecten tot een succes gemaakt. Al met al een plek waar talent en middelen samenkomen om de toekomst van de muziek vorm te geven.”
Ook in 2025 groeit Wisseloord verder, zo is nu al zeker. Berrabah: “We hebben alweer de nodige residenties ingepland staan voor volgende jaar. Om hierop in te spelen, bouwen we short-stay huisvesting waar artiesten een paar weken kunnen verblijven om hun projecten te ontwikkelen. Dit stimuleert de gehele Wisseloord Area, waar meer muziek- en mediabedrijven gevestigd zijn. Voor de komende vier jaar hebben we al volop plannen voor het uitbreiden van de Academy naar meer landen en steden.” ◾
KAHINA KHIMOUNE
‘We draaien op positieve energie’
Volgend jaar viert Profact zijn 30-jarig bestaan. Het Bredase bedrijf richt zich niet alleen op de productie van cd’s en dvd’s, maar is onlangs ook in de vinylmarkt gestapt. “We werken iedere dag met veel plezier in de muziekindustrie en kijken vol optimisme naar de toekomst,” aldus salesdirector Jan Willem van den Born.
DOOR: CAS SPIERTZ
Na 30 jaar weten we als geen ander wat de wensen zijn van de klant,” legt Jan Willem van den Born uit. “Het is daarnaast erg belangrijk om flexibel te zijn. De muziekindustrie verandert constant en als bedrijf moet je mee kunnen veranderen. Bovendien werkt een groot aantal collega’s al vele jaren voor Profactal die ervaring onder één dak, daar zijn we heel trots op! Ook de markt voor cd’s trekt de laatste jaren weer aan. We zien volop kansen op dat vlak.”
Vinyl
Profact richt zich sinds kort ook op vinyl en heeft daarom geïnvesteerd in een splinternieuwe vinylfabriek. “We geloven in de vinylmarkt en luisteren naar de wensen van onze klanten. We hebben de tijd genomen om hoogwaardige vinylplaten te produceren. We wilden niet meteen na de aanschaf van de machines overhaast beginnen met produceren. We bieden een product aan waar we volledig achter staan. De betrouwbaarheid die onze klanten van onze cd’s gewend zijn, kunnen we nu ook garanderen als het om vinyl gaat.”
Positieve energie
Van der Born: “Voor persen van het vinyl hebben we een gehele nieuwe infrastructuur aangelegd binnen onze bestaande cdfabriek. Dergelijke ontwikkelingen brengen veel positieve energie met zich mee. Niet alleen onze medewerkers zijn enthousiast over het persen van vinyl, ook onze klanten
Duurzaamheid
zijn dat.” Klanten van Profact kunnen nu zowel vinyl als cd’s onder één dak bestellen. “Dat werkt een stuk efficiënter dan wanneer je met meerdere contactpersonen en bedrijven moet schakelen. In de Benelux zijn wij de enige partij die beide geluidsdragers produceren.”
Duurzaamheid staat hoog in het vaandel bij Profact. Van den Born: “We hebben een tijd terug al de keuze gemaakt om te werken met groene stroom en bieden klanten bio-vinyl aan. Daarnaast moeten onze toeleveranciers voldoen aan de laatste milieueisen en werken we met hen samen aan de nieuwste duurzame oplossingen.”
Prachtproduct
“We draaien sinds een aantal maanden op volle toeren en persen zowel 140 als 180 grams vinyl. We kunnen alle kleuren produceren die de klant maar wil. Vinyl is echt een prachtproduct en je merkt dat de muziekliefhebber weer de tijd wil nemen om naar een plaat te luisteren. Zij ontdekken dat muziek meer is dan iets dat op de achtergrond aanstaat. Wij staan in ieder geval klaar om samen met de platenmaatschappijen al die muziekliefhebbers te bedienen op hun muzikale ontdekkingsreis.” ◾
‘Ik heb zo’n beetje alles in het vak gedaan wat mogelijk is’
Tonny Eyk is begin dit jaar geëerd met de Oeuvre Award Music in Media. Hij wint de oeuvreprijs voor al het werk dat hij de afgelopen decennia heeft gecomponeerd en de paden die hij voor mediacomponisten heeft geplaveid. Entertainment Business zocht hem thuis op in Badhoevedorp. “Die award is een mooi schouderklopje en waardeer ik enorm.”
DOOR: ARNOLD LE FEBRE FOTO: TARIK LAHRI
en gesprek met de 83-jarige Tonny Eyk is als een reis door bijna 75 jaar
Nederlandse muziekgeschiedenis. De pianist, orkestleider, schrijver, arrangeur en componist slalomt door zijn carrière, pakt er regelmatig een knipsel, plakboek of foto bij, waarna de ene na de andere illustere naam de revue passeert. Van Bill Haley
& His Comets, Heintje Davids en Benny Neyman tot koningin Juliana, Ringo Starr en Van Kooten en De Bie.
Om de paar minuten verontschuldigt hij zich, nadat hij een foto van weer een andere beroemdheid laat zien of ergens een vergeelde affiche vandaan trekt. “Ik ben echt niet aan het opscheppen hoor, maar
ik heb met zo veel artiesten gewerkt en zo veel meegemaakt…”
Accordeon-duo
Tonny Eyk werd geboren als Teun
Eikelboom en stond al op jonge leeftijd op de planken. Samen met zijn tweelingzus
Jeanette vormde hij het accordeon-duo
TONNY EYK
TONNY EYK IN ZIJN STUDEERKAMER
Les deux Jeateux, een samenvoeging van hun twee voornamen. Op zesjarige leeftijd stond de tweeling op het podium van theater Amicitia in Den Haag, om acht jaar later beroepsmuzikanten te worden. “Les deux Jeateux was een beetje een moeilijke naam. Als Lou Bandy ons aankondigde, zei hij altijd: ‘Dames en heren, uw aandacht voor Les deux Jeateux. Dat is geen ziekte, maar zo heten ze. Ontvang ze met een hartelijk applaus!’”
26 jaar speelde het duo samen en vierde internationale successen. “Jeanette verhuisde later naar België en opende een café in De Panne. Ze overleed in 2015, heel treurig. De laatste jaren van haar leven was ze zwaar dement en bracht ze door in een verzorgingshuis in Rotterdam. Mijn vrouw Liesbeth [Vasbinder, voormalig balletdanseres van Het Nationale Ballet, met wie Eyk al 60 jaar samen is, red.] en ik gingen er met lood in onze schoenen naartoe. Ze herkende ons niet meer.”
Thuis in alle genres
De carrière van Tonny Eyk ging gelijk op met de groei van de Nederlandse entertainment- en televisie-industrie. Hij was op 10-jarige leeftijd te zien en te horen in de eerste experimentele televisie-uitzendingen van Nederland en muzikaal betrokken bij de eerste Nederlandse reclame-uitzending in 1963 voor Mecom Televisie. In de daaropvolgende decennia speelde hij in theaters, was te zien in talloze tvprogramma’s en werkte samen met grote namen als Rudi Carrell, Willem Duys, Mies Bouwman, Fred Oster (‘de allerbeste tvproducent die ik ooit heb gekend’), Willem Ruis, en Kees van Kooten en Wim de Bie. Met zijn talloze composities heeft Eyk een groot aantal generaties muzikaal gevormd. Hij schreef de liedjes van Koot &
Maartje Glas
Maartje Glas, General Manager Buma Music in Motion, initiatiefnemer achter de MIMA’s:
“Het is geen understatement om te stellen dat het werk van Tonny Eyk verankerd is in het collectieve geheugen van Nederland. Hij heeft gewerkt voor televisie, radio, commercials, films, series en meer, in binnen- en buitenland. Daarmee heeft hij meer dan zestig jaar het pad geplaveid voor alle Nederlandse mediacomponisten die na hem kwamen.”
De Bie, de tunes van onder andere Studio Sport, AVRO’s Toppop, Wedden dat…?, Klassewerk en De Wie-kent-kwis en componeerde de Kinderen voor Kinderen-hits ‘Ik heb zo waanzinnig gedroomd’ en ‘Op een onbewoond eiland’.
“Het geheim van een Tonny Eyk-tune? Ik heb geen idee; ik schudde ze gewoon uit mijn mouw. Maar ze waren wél goed. Ik heb zo’n beetje alles in het vak gedaan wat mogelijk is, in alle genres. Misschien was dat wel per ongeluk mijn geheim: ik was thuis in alle genres.”
Schouderklopje
In zijn werkkamer annex ‘museum’ staan tal van onderscheidingen en awards: gouden en platina platen, Edisons, een Gouden Harp… In een oorkonde aan de muur valt te lezen dat Tonny Eyk is benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw. In 2006 werd de componist door het Franse Ministerie van Toerisme onderscheiden met de Médaille du Tourisme. En nu dus een Oeuvre Award Music in Media. “Het is een mooi schouderklopje en ik waardeer het enorm. Maar in alle eerlijkheid: ik geef niet zoveel om prijzen.”
Muziek voor films en series
Trots is hij op de muziek die hij componeerde voor een groot aantal succesvolle Nederlandse (kinder)films en -series, waaronder ‘De stille kracht’, ‘Van oude mensen, de dingen die voorbijgaan’, ‘De zevensprong’, ‘Nummer 14’. ‘Willem van Oranje’ en ‘De Boezemvriend.’ “Het lijkt wel alsof men een beetje vergeten is dat ik dat ook nog heb gedaan. Net zoals ik ook al-
tijd klassieke muziek heb gecomponeerd, en samenwerkte met gerenommeerde orkesten als het Radio Filharmonisch Orkest onder leiding van Jaap van Zweden en het Amsterdam Sinfonietta met Lev Markiz. Ik schrijf nog altijd stukken voor The Fancy Fiddlers, het strijkersensemble van de Hilversumse vioolpedagoge Coosje Wijzenbeek.”
Hoogtepunten
Over de hoogtepunten in zijn carrière hoeft Tonny Eyk niet lang na te denken. “Mijn samenwerkingen met Rudi Carrell en natuurlijk Kees van Kooten en Wim de Bie. Kees en Wim lieten alle muziek aan mij over. Net als Willem Duys en Mies Bouman zijn zij een soort familie geworden.”
Tot en met 1987 produceert Tonny Eyk de albums van Van Kooten en De Bie en schrijft hij onder meer de succesvolle liedjes ‘De Tegenpartij’, ‘Ballen In Mijn Buik’, ‘Rozen Rumbonen En Rode Wijn’ en ‘Ome Gijs’. Het levert het duo vier gouden en twee platina lp’s op.
Eyk haalt een laatste oude knipselmap tevoorschijn. “Moet je zien, dit is het programma van het concert van Bill Haley & His Comets uit november 1958 in Luik. Mijn zus en ik waren het voorprogramma. Na de pauze was het de beurt aan Bill Haley. Ik wilde een handtekening hebben, dus na afloop van het concert liep ik naar zijn kleedkamer. Toen ik de deur opendeed, stond hij in de wasbak te pissen. Hij mompelde een verontschuldiging, maar ik durfde niet naar binnen te gaan… O, en kijk, hier een foto van koningin Juliana, die rookte als een ketter trouwens. En ach, kijk die poster van Roger Whitaker…” ◾
Impala blijft groeien in Europa
Wat heeft de toekomst voor onafhankelijke labels en artiesten in petto? Er zijn steeds meer manieren om je fanbase te bereiken, maar het wordt ook moeilijker om gehoord te worden in de verzadigde digitale marktplaats. Impala, de Europese vereniging van onafhankelijke muziekbedrijven, maakt zich al bijna 25 jaar hard voor hen. “Een trend die ik sinds de oprichting van Impala heb waargenomen, is dat independent labels en artiesten een sterke mentaliteit als early adopter hebben,” zegt uitvoerend voorzitter Helen Smith.
DOOR: PIERRE OITMANN
Het in 2000 opgerichte Impala staat aan de vooravond van een groot jubileum: na bijna een kwart eeuw weet de organisatie nog altijd terrein te winnen. Letterlijk en figuurlijk. Zo is de OostEuropese muziekmarkt een focuspunt voor Impala, zegt Helen Smith tijdens een bezoek aan Boekarest. “Roemenië speelt daarin een sleutelrol.”
Ze legt uit dat de Nederlandse koepelorganisatie STOMP, met wie Impala nauw samenwerkt, als voorbeeld dient voor soortgelijke samenwerkingsverbanden el-ders. “Zij zijn een inspiratiebron voor andere landen. STOMP, CASE en Impala zijn instrumentaal geweest om met belangrijke bedrijven in Centraal- en Oost-Europa zusterverenigingen op te richten. Dat is slechts één voorbeeld van het bereik dat verenigingen en landen internationaal kunnen hebben. Nederland speelt een fundamentele rol in de internationale muziekscene.”
In het dagelijks leven is de van origine
Schotse Smith gevestigd in Brussel, vanwaar ze werkt aan commerciële, digitale en financiële projecten, opkomt voor de belangen van independents en praat met besluitvormers bij Europese instellingen. “Dit is de missie van Impala: om een voorloper te zijn op gebied van digitaal, auteursrecht, zichtbaarheid, duurzaamheid, financiën en inclusie en om ervoor te zorgen dat de unieke manier waarop independents werken wordt erkend en zichtbaar is.”
Diversiteit promoten
Eén van de speerpunten van Impala is het verdienmodel van independents, dat mede door algoritmes van streamingdiensten hevig onder druk staat. “We hebben een aantal aanbevelingen gedaan betreffende de hervorming van streaming. Dan is er nog de vraag hoe digitale exploitatie zich ontwikkelt, ook los van de streamingdiensten. Je hebt momenteel economy-diensten zoals TikTok, die een unieke rol spelen in hoe muziek ge-
consumeerd wordt. Hoe verlonen zij? Zijn er daar waardeverschillen? Met onze aanbevelingen hebben we een positieve visie uiteengezet over wat er bereikt kan worden en wat diensten kunnen bijdragen als ze veranderingen doorvoeren die diversiteit ondersteunen en promoten. Dit kan tot groei leiden. Bijvoorbeeld door ervoor zorgen dat algoritmen geen vooroordelen hebben jegens andersoortige muziek. En om ervoor zorgen dat er in elk land iemand met die diensten werkt, die goed weet hoe de lokale markt in elkaar steekt en een boeiende werkwijze kan ontwikkelen met alle lokale labels. Wij denken dat streamingdiensten en de digitale markt hierdoor sterker worden. Hoe meer de focus komt te liggen op zowel lokale als internationale artiesten en muziek, hoe frisser het aanbod van digitale diensten blijft.”
Kaderwet AI
Smith heeft ook de rol van door kunstmatige intelligentie gegenereerde muziek in Brussel
'Independents zijn echte leiders, niet alleen op creatief vlak, maar ook wat betreft maatschappelijke kwesties'
aangekaart, wat mede geleid heeft tot de EU AI Act. “Impala en andere belanghebbenden zijn hier enorm bij betrokken en dit is het eerste voorbeeld van een kaderwetgeving over hoe om te gaan met AI waar ook ter wereld. Het spreekt heel erg voor Europa dat we erin geslaagd zijn om deze wetgeving te krijgen en nu moeten we het gaan hebben over de implementatie ervan, want er zijn verschillende interpretaties mogelijk. Een kader krijgen is één ding, maar waar zijn de licentiemogelijkheden? Wat is de omzet die momenteel misschien naar grote platenlabels gaat en die we ook in onze sector willen hebben? Een strategische aanpak van samenwerkingen met AI-bedrijven is essentieel. Dit is iets waar we de afgelopen jaren veel over hebben gepraat.” De hoofdkwesties zijn: hoe om te gaan met generatieve AI, hoe de makers met het gebruik van hun werk kunnen instemmen en hoe ze daaruit betaald krijgen. “We moeten ook kijken naar de impact die het op de markt heeft,” stelt Smith. “Bijvoorbeeld het overmatig uploaden van AI-muziek. Hoe zorgen streamingdiensten ervoor dat door mensen gecreëerde muziek niet verloren gaat?”
Wederkerigheid
Een ander heet hangijzer is de wederkerigheid betreffende naburige rechten, met name tussen Europa en de VS. In 2023 riep brancheorganisatie STOMP artiesten op om in actie te komen tegen het zogenaamde RAAP-PPI-arrest; een uitspraak van het Europese Hof, die in Nederland zelfs aanleiding was voor een wetswijziging in 2021. Dit arrest zou ertoe leiden dat Europese artiesten jaarlijks collectief circa 125 miljoen euro mislopen. “Je moet het systeem harmoniseren op basis van die wederkerigheid en tegelijkertijd andere benaderingen toestaan als dat wel al gebeurt”, oppert Smith. “Je hebt wederkerigheid nodig om economische druk uit te oefenen op de VS. Inmiddels wordt die wederkerigheid bijna overal ter wereld als basisrecht gezien. In de VS is dat niet het geval en daarmee verkeren zij in het gezelschap van bijvoorbeeld Iran. Goede compensatie voor artiesten en labels is belangrijk. Dan heb je nog sociale rechtvaardigheid. Artiesten worden vaak benadeeld, met name artiesten uit ondervertegenwoordigde groepen uit
de samenleving. Als je sociale rechtvaardigheid hebt in een beloningssysteem, heb je meer inkomsten, wat betekent dat meer artiesten kunnen deelnemen en dat leidt weer tot meer diversiteit.”
Zilveren jubileum
Terugkijkend op de zeventien jaar die Helen Smith nu actief is bij Impala, ziet ze een hoop positieve veranderingen in de markt. “Independents zijn echte leiders, niet alleen op creatief vlak, maar ook wat betreft maatschappelijke kwesties, zoals klimaatverandering, diversiteit en inclusie.”
Met het zilveren jubileum van de vereniging in het vooruitzicht, neemt Smith alvast enkele plannen van Impala voor 2025 door. “We hebben in maart een voorstel gedaan aan de EC om ons netwerk te ondersteunen, inclusief nieuwe projecten, zoals de organisatie van een jaarlijkse Europese independent music-top op hoog niveau, met belangrijke spelers in de Europese muzieksector, maar ook belanghebbenden en enkele besluit vormers. Dit om een strategische blik op de markt te werpen. Dat is een prioriteit. We hebben een nieuw programma, gericht op het verhaal van Impala dat zijn 25-jarig jubileum bereikt als Europees netwerk en we gaan uitwisselingsprogramma's introduceren. In de komende twaalf maanden komt er nog veel meer nieuws naar buiten.” ◾
HELEN SMITH
Smaakmakers 2024
Nederland barst van het muzikaal talent. Regelmatig zetten we de spotlights op opkomende en eigenzinnige artiesten van eigen bodem die voor een frisse wind zorgen. In deze editie zijn dat Sezina Kelsey en Nyarko.
Sezina Kelsey Hollandse dance van Sezina
De 20-jarige Sezina Kelsey bracht in september haar eerste single ‘Vrij zij’ uit. De zangeres sloeg hiervoor de handen ineen met Berk Music. We spraken met Sezina over haar inspiratiebronnen, het vinden van haar eigen stem en haar ambities.
Hoe ben je op het podium beland?
“Whitney Houston is een enorme inspiratie voor mij geweest en dankzij haar wilde ik ook het podium op. Toen ik 11 jaar oud was, deed ik voor het eerst mee aan The Voice Kids. Die ervaring leerde me veel over stage presence en performance. Hoewel ik toen strandde in de knock-outfase, kwam ik drie jaar later terug met nog meer ambitie. Die tweede deelname was werkelijk een magische tijd voor mij, en ik eindigde op de tweede plaats. Op een gegeven moment wilde ik echter niet meer gezien worden als een talentenjachtdeelnemer, en ben ik mijn focus gaan verleggen.”
Je maakte naam met covers op social media.
“Klopt, na de talentenjachten ben ik me weer meer gaan focussen op het creëren van muziek en het maken van covers op YouTube. Ik ben erg visueel ingesteld en vind het leuk om een idee voor een video helemaal tot stand te zien komen, precies zoals ik het me had voorgesteld. Op de socials heb ik door de jaren heen daardoor
een erg leuke fanbase gekregen. Mijn fans groeien al jaren met me mee en ik ben dan ook zo benieuwd wat ze gaan vinden van mijn nieuwe muziek.”
Voor je nieuwe muziek ben je een samenwerking aangegaan met Berk Music. Hoe is die samenwerking tot stand gekomen?
“Adrie van den Berk en ik hebben elkaar anderhalf jaar geleden ontmoet via gemeenschappelijke connecties. Het klikte direct en hij was onder de indruk van mijn bereik en veelzijdigheid als zangeres. Kort daarna hebben we samen een team samengesteld om mij als artiest op pad te helpen.”
Kun je wat meer vertellen over je nieuwe muziek?
“Ik heb samen met mijn vaste producer in het begin heel veel muziek gemaakt. Soms goed, maar vaak ook slecht. Ik was nog erg zoekende welke richting ik met mijn muziek op wilde gaan. Gelukkig kreeg ik daar de tijd
voor en ik kan zeggen dat ik nu mijn stem gevonden heb. Uiteindelijk zijn we beland in de hoek van de Hollandse dance. Ik ben dan ook heel benieuwd hoe mensen gaan reageren op mijn nieuwe single Vrij Zijn.”
Wat wil je vertellen met je nieuwe single?
“Het nummer gaat over jezelf accepteren en de mogelijkheid te hebben om vrij te zijn. Ik heb het nummer geschreven vanuit mijn eigen persoonlijke verhaal, maar ik hoop dat de luisteraar zich in het nummer kan herkennen.”
Hoe zie je toekomst?
“Ik doe het stap voor stap. Dat hebben we het afgelopen anderhalf jaar ook gedaan. Rustig doorgroeien, beter samenwerken en mijn eigen stem vinden. De eerste single is inmiddels verschenen en we zijn nu nog druk bezig met het maken van nieuwe nummers, die gedurende de rest van het jaar zullen verschijnen.”
DOOR: CAS SPIERTZ & ARNOLD LE FÈBRE
Nyarko Muzikale
bruggen bouwen tussen Ghana en Nederland
Praises Nyarko Asante Nyamekye, oftewel Nyarko, is een Ghanese artiest die geboren en getogen is in Nederland. Nyarko’s Afro-sound biedt een bijzondere mix van culturen en genres. Ze maakte in 2020 naam met haar freestylevideo’s op Instagram en brak in 2023 door met de EP ‘Vibes’. Vorig jaar stond ze in de finale van de FunX Afro Talentcompetitie en dit jaar was ze te zien op onder meer Keti Koti, Vunzige Deuntjes, Lowlands Coke Studio Stage en het Africa Festival in Den Haag.
Hoe lang maak je al muziek?
“Ik ben al van jongs af aan bezig met muziek en liet mijn liedjes eerst vooral horen aan familie en vrienden. Pas toen een vriendin wilde optreden op een festival in Den Haag en vroeg of ik mee wilde doen, besloot ik dat ik serieus verder wilde in de muziek. Tijdens de coronaperiode kreeg ik veel goede reacties op de shorts die ik op Instagram plaatste en ben ik meer nummers gaan schrijven. In het begin hield ik me vooral bezig met rap, maar al snel keek ik ook naar andere genres en stijlen.”
Je hebt Ghanese roots en zingt zowel in het Nederlands, Engels als in de Ghanese taal Twi (Akan). Hoe belangrijk is je afkomst voor je?
“Heel belangrijk. Ik ben geboren in Nederland, maar de wortels van mijn familie liggen in Ghana. Ik wil die twee culturen heel graag met elkaar blenden en een muzikale brug slaan tussen beide landen. Ik ga op z’n minst één keer per jaar naar Ghana en ben daar ook fulltime bezig met muziek. De Afro die wij hier maken, wordt in
het buitenland grappig genoeg niet echt gezien als Afro. In Nederland hebben we een eigen genre gecreëerd, ik vind dat dope. Ik wil de Nederlandse Afro combineren met de ‘original Afro’ zoals die onder meer in Ghana wordt gemaakt. Ik probeer een eigen sound neer te zetten.”
Wat kunnen we de komende tijd van je verwachten?
“Veel nieuwe muziek! Deze zomer heb ik op een groot aantal festivals gestaan, een hoop nieuwe mensen ontmoet en veel inspiratie opgedaan. Op 14 oktober sta ik in het voorprogramma van Maleek Berry in de Melkweg. Volgend jaar verschijnt mijn tweede EP. Mijn in 2023 verschenen EP ‘Vibes’ draaide vooral om het gevoel. Op mijn tweede EP zijn de nieuwe nummers
weliswaar nog steeds dansbaar en vrolijk, maar ook persoonlijker. Ik wil dat de muziek mijn journey als artiest weerspiegelt. Ik wil mezelf echt meer laten zien.”
Wat wil je overbrengen met je muziek?
“Ik wil mensen aanmoedigen het positieve te zien. Mijn muziek moet happiness uitstralen én uitdragen. En zeker ook aanzetten om lekker te dansen!”
Wat zijn je ambities voor de komende jaren?
“Ik mag graag groots denken! Ik hoop dat ik dan al een aantal keren in het buitenland heb opgetreden, en zeker ook in Ghana en Engeland! En laten we vooral mijn carrière als actrice niet vergeten. Ik focus me nu op de muziek, maar in de toekomst wil ik me zeker ontwikkelen als actrice.” ◾
‘Wat het belangrijkste is?
Passie voor wat je doet’
Meer dan 65 jaar werkzaam in de muziek, dat kunnen niet veel platenverkopers zeggen. De carrière van de 77-jarige Wobbe van Seijen, eigenaar van Discus in Leeuwarden, leest als een muzikaal avonturenboek.
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM
n 1975 bracht Herman Brood zijn eerste lp Showbizz Blues uit onder de naam The Flash & Dance Band. Het album werd in de markt gezet door het Friese label Universe van retailer Wobbe van Seijen. De samenwerking ging zo goed dat op het album zelfs een nummer is te vinden over de Friese platenbaas. “Natuurlijk is dat hartstikke leuk, maar je moet niet te lang stilstaan bij het verleden. Zeker niet als je 77 bent.”
Van Seijen was als kind al gek van muziek. “Stiekem fantaseerde ik er al op jonge leeftijd over om een muziekwinkel te hebben. Dat ging natuurlijk niet zomaar. Eerst ben ik op de markt gaan staan. Als 12-jarige kocht ik oude jukebox-singles op die ik op de markt verkocht.”
De volgende stap was om in de boekenwinkel van zijn vader ‘wat platen neer te zetten’. Tussen de bedrijven door maakte
Van Seijen zijn school af en opende hij in 1968 zijn eigen echte platenwinkel: Bij De Put. “Dat was toen een legendarische naam voor Nederlandse platenliefhebbers. In de randstad had je onder andere Boudisque en RAF en in Leeuwarden Bij De Put. Ik verkocht destijds The Beatles, Stones, noem ze maar op. De concurrentie zette vooral in op oudere muziek. Die overigens ook in
mijn winkeltje te vinden was.”
Van Seijen moet lachen bij de opmerking of hij daar tegenwoordig, als 77-jarige, ook geen last van heeft. “Zeker niet. Ik begrijp dat nieuwe tijden nieuwe helden voortbrengen. Muziek houd je jong en mijn smaak blijft iedere dag groeien. Dat komt ook door de gesprekken die je voert met de klanten. Het zal voor veel generatiegenoten vreemd in de oren klinken, maar ik kan nieuwe artiesten als Artic Monkeys, Lana del Rey en Tyler the Creator erg waarderen.”
‘Je moet niet te lang stilstaan bij het verleden. Zeker niet als je 77 bent’
Platenlabel
In 1970 riep Van Seijen het platenlabel Universe Productions in het leven. “Ik ben begonnen met plaatselijke bandjes en dat sloeg enorm aan. In eerste instantie verkocht ik die platen alleen in mijn winkel, maar na een aantal goede recensies kreeg ik ook vraag uit de rest van Nederland. De wereld was echter groter dan Leeuwarden. Daarom ging ik samenwerken met distributeur Negam in Heemstede. Zo kwam ik op de radar bij de platenmaatschappij Phonogram. Dat was destijds de grootste en beste distributeur. Universe moest 40 lp’s per jaar aanleveren en daar zaten mooie successen bij. Ze hadden overigens geen interesse in Showbizz Blues van Herman Brood. De lp had ik eerst zelf uitgebracht in 1975 en die flopte. Ik geloof dat er uiteindelijk 713 van zijn gekocht. Bedroevend weinig als je weet dat er toen meer dan 2.000 plaatverkooppunten in Nederland waren. Ik wist het album onder te brengen bij Ariola en die brachten de lp in 1978 opnieuw uit. Van de re-release werden er 65.000 stuks verkocht. Zo zie je, in deze branche weet je het nooit.”
Onder de vlag Universe zijn rond de 800 platen verschenen van artiesten en schrijvers als Hans Dulfer en Simon Carmiggelt. “Iedere keer als ik een nieuwe muziekbeweging zag, zoals punk in de jaren ze-
ventig, ging ik op zoek naar veelbelovende bandjes om dingen op te nemen – ook in het buitenland. Zo pendelde ik twee jaar lang tussen Leeuwarden en New York.” Na twee jaar besloot de ondernemer een streep te zetten onder zijn buitenlandse avontuur. “Het werd te druk en dat gedoe met drugs en de sfeer om de muziekindustrie hing me de keel uit. Terug in Nederland stortte ik me op het Nederlandse volkse repertoire. Een genre dat veel platenmaatschappijen links lieten leggen. In 1981 gingen Phonogram en Universe uit elkaar. Een nieuwe directeur vond dat ik te weinig commerciële dingen uitbracht. Geen probleem, want ik ben weer voor mijzelf begonnen.”
De cd-explosie
Ook tijdens zijn buitenlandse werk zaamheden bleef de winkel in Leeuwarden gewoon doordraaien. “Onder onze klanten waren nog steeds veel hippies en die konden niets met punk. Om die twee groepen te splitsen heb ik een tweede winkeltje geopend. Daar konden de liefhebbers van The Sex Pistols terecht. Midden jaren tachtig werd de cd gelanceerd en dat was een groot succes. Iedere week had ik wel iemand die stapels cd’s wilde bestellen en kopen. Je praat dan over kassa-aanslagen van duizenden guldens.” Een ander kantelpunt was de concurrentie van internet. “De wereld zag er ineens heel anders uit. Klanten die voorheen in je winkel kwamen bestelden nu via internet of begonnen muziek illegaal te downloaden. Hierdoor heeft de muziekretail harde klappen moeten incasseren. Tegenwoordig zijn er geloof ik iets meer dan 100 platenwinkels aangesloten
dalen. Het absolute dieptepunt voltrekt zich op donderdagmiddag 23 april 2020. Een brand verwoeste de winkel en opslag. “Een paar maanden daarvoor had ik mijn eigen collectie van huis naar de winkel verplaatst omdat ze daar veiliger zou staan. Maar toen kwam die verschrikkelijke brand. Ik ben echt alles kwijtgeraakt. Niet alleen de voorraad, maar ook ontelbare masters, limited editions en gesigneerde lp’s. Onvervangbaar. Ik was dagen in shock maar dan komt toch, na een tijdje, het gevoel dat je weer door moet. Een half jaar later heb ik dan ook in het pand de nieuwe versie van Discus geopend.”
Hoogtepunten waren er natuurlijk ook. Zo profiteerde de winkel van de hervonden populariteit van vinyl. “Dat is natuurlijk heel erg leuk, maar nog steeds is dit onderdeel van de muziekbusiness niet gigantisch groot. Het kan in ieder geval niet in de schaduw staan van hoe het vroeger was. De stelregel was ooit dat alles wat op Universe uitgebracht werd duizenden malen over de toonbank ging. In welk genre dan ook. Tegenwoordig begin je met 300 stuks en als die op zijn laat je er nog 200 bijpersen. Dit zijn aantallen waar je de handen bij mag dichtknijpen. Gelukkig zien we nu wel een jonger publiek, met ook nog eens veel vrouwen. Zij nemen tegenwoordig meer dan de helft van onze klantengroep in.”
En hoe nu verder?
Van Seijen schudt theatraal het hoofd en brengt zijn armen naar boven, als hem gevraagd wordt hoe lang hij nog doorgaat. “Ik heb ooit de lp Boudewijn de Groot in het Fries uitgebracht. Bij de lancering riep
‘Het belangrijkste is dat je passie moet hebben voor wat je doet’
bij Record Store Day. Kun je je voorstellen hoeveel dat er geweest waren als internet en muziek elkaar niet hadden gevonden?” In 1997 verkocht Van Seijen de winkel aan een medewerker. “Een distributeur vroeg mij of ik 65.000 exemplaren van de nieuwste cd van Marco Borsato voor het Kruidvat kon regelen. Dat kon ik, maar hield er een vreemd gevoel aan over. Dit had niets met de liefde voor de muziek te maken. Vier jaar later kreeg ik de kans om de huidige winkel op te zetten en daar sta ik nog steeds iedere dag.”
Brand
Anno 2024 kijkt van Seijen terug op een roerige carrière met hoge pieken en diepe
hij naar me ‘We zijn er nog, genieten van muziek en hopen altijd door te gaan’. Die instelling is belangrijk. Ik probeer daarnaast niet te veel naar het verleden te kijken, maar vooral vooruit. Muziek is nog steeds heel belangrijk voor mij. Of dat nu om uitgeven, verkopen of luisteren gaat. Daarnaast blijft het in een winkel staan ook nog iedere dag leuk en dat komt vooral door het klantencontact. Als je als retailer succesvol wilt zijn en blijven, dan is kennis belangrijk. Het belangrijkste is echter dat je passie moet hebben voor wat je doet. Iedereen vraagt wel een keer wanneer die oude Wobbe eindelijk een keer gaat stoppen? Om eerlijk te zijn, ik heb geen idee. ‘The answer is blowing in the wind’.” ◾
WOBBE VAN SEIJEN
De muziekreleases van dit najaar
Zoals gebruikelijk is het najaar weer goed gevuld met nieuwe nationale en internationale muziekreleases. Daaronder bevinden zich albums van artiesten als Ee e de Visser en Davina Michelle uit eigen land en Shawn Mendes, Dolly Parton en The Weeknd uit het internationale speelveld. Hier belichten we enkele andere potentiële kanshebbers op edelmetaal.
DOOR: ED HOOGEVEEN
Michael Bublé – The Best Of Bublé
Label: Reprise/Warner Music
Releasedatum: 27 september
Voor het eerst in de ruim 25-jarige carrière van Michel Bublé verschijnt een compilatie van de populaire Canadese crooner. Naast alle grote hits staan op het als cd en 2lp uit te brengen The Best Of Bublé ook twee nieuwe songs, te weten Don’t Blame It On Me en Bublé’s versie van de Cubaanse klassieker Quizás Quizás Quizás (Perhaps Perhaps Perhaps).
Racoon - It Is What It Is
Label: Sony Music
Releasedatum: 4 oktober
Nick Schilder – Shatterproof
Label: Stoïx/Armada Music
Releasedatum: 27 september
Zonder zijn vaste maatje Simon Keizer maakt Nick Schilder zijn solodebuut met een Engelstalig album. Op het via Armada uitgebrachte Shatterproof staan veertien songs die qua stijl variëren van akoestische ballads en dancetracks tot en met onvervalste festivalkrakers waaronder de nieuwe single Run.
Merol - Naar De Haaien & Weer Terug
Label: Excelsior Recordings
Releasedatum: 4 oktober
“Hoe ouder ik word, hoe bozer,” zingt Merol over het volwassen leven dat een koude kermis blijkt te zijn. Op dit nieuwe album legt Merol het destructieve van de mens bloot, het escapisme en hoe die zichzelf voor de gek houdt. Daarmee is Naar De Haaien & Weer Terug geen gemakkelijke, maar wel zo echte Merol-plaat geworden. Op 1 november start haar clubtour door de Benelux.
Coldplay - Moon Music
Label: Parlophone/Warner Music
Releasedatum: 4 oktober
Met naar verluidt het hoogste opnamebudget ooit heeft Coldplay deze zomer in Spanje het nieuwe album Moon Music (Music Of The Spheres Vol. II) opgenomen. Het album bevat tien tracks met gastbijdragen van onder anderen Little Simz, Burna Boy en de Nigeriaanse zangeres Ayra Starr. Het wordt uitgebracht in verschillende configuraties, waaronder een EcoCD bestaand uit 90% gerecycled materiaal.
Op het langverwachte negende Racoon-album It Is What It Is staan elf semi-akoestische, door West Coast pop beïnvloede Engelstalige liedjes waarin filosofisch wordt gemijmerd over het leven zelf. De gelimiteerde deluxe vinyl boxset bevat ook de lp Live In Rotterdam plus vier exclusieve fotoprints. Vanaf 23 oktober trekt Racoon met een volledig uitverkochte clubtour langs de Nederlandse podia.
Kinderen voor Kinderen - Deel 45: Lekker Eigenwijs!
Label: Varagram/PIAS
Releasedatum: 11 oktober
Vanzelfsprekend verschijnt in het jaar dat Kinderen voor Kinderen het negende lustrum viert een nieuw album van het kinderkoor. Ook Deel 45 is weer opgehangen aan het thema van de nieuwe kinderboekenweek: Lekker Eigenwijs! De tekst van dat liedje werd geschreven door Carry Slee. Op 30 oktober en 2 november treedt het kinderkoor zesmaal op in TivoliVredenburg in Utrecht. Op 28, 29 en 30 december is daar ook De Grote Show.
Blaudzun - Latter Days
Label: Labeltje Labeltje
Releasedatum: 18 oktober
Op Latter Days zet Blaudzun zijn zoektocht naar nieuwe muzikale wegen voort. Dat doet hij samen met Marien Dorleijn (Moss) en op het nieuwe label van Emil Landman en Tim van der Zalm. De titel Latter Days verwijst naar een nog niet voltooid nummer dat oorspronkelijk het hart van het album zou vormen maar het dus niet is. De plaat bevat onder meer de singles Dreamers, Shades en Bonfire. In februari 2025 start Blaudzun zijn nieuwe clubtour.
Michael Kiwanuka – Little Changes
Label: Polydor/Universal Music
Releasedatum: 15 november
Beth Hart – You Still Got Me
Label: Provogue/Mascot
Releasedatum: 25 oktober
Beth Hart lijkt nergens zo populair te zijn als in ons land. Op haar elfde studioalbum You Still Got Me – opvolger van haar nummer 1-album A Tribute To Led Zeppelin uit 2022 - krijgt de inmiddels 52-jarige rockzangeres ondersteuning van onder anderen Eric Gales en Slash. En zoals altijd vertaalt Hart haar gemankeerde leven ook nu weer in een aantal openhartige songs waaronder Drunk On Valentine en Wanna Be Big Bad Johnny Cash.
HAEVN – Wide Awake
Label: Nettwerk/V2 Records
Releasedatum: 11 oktober
Op Wide Awake vervolgt HAEVN zijn ambient/indiepopkoers waarmee het Amsterdamse duo zes jaar geleden indruk maakte op het album Eyes Closed. Inmiddels wordt de verstilde droommuziek van HAEVN door heel Europa omarmd en toert het duo vrijwel constant door binnen- en buitenland. Wide Awake bevat tien nieuwe songs waaronder de singles Promise en Beginners.
Rondé – Ten
Label: Universal Music
Releasedatum: 8 november
Voorafgegaan door de single Floating Parade hernieuwt Michael Kiwanuka op Little Changes zijn samenwerking met producers Danger Mouse (Gorillaz, Black Keys) en Infl o (Adele, Sault). Deels opgenomen in de oude RAK Studios van Mickie Most in Londen weet de 37-jarige singer/songwriter zich op zijn vierde soloalbum gesteund door onder anderen Pino Palladino en de legendarische Amerikaanse producer Jimmy Jam.
Claude – Parlez Français
Label: Cloud 9
Releasedatum: 15 november
Eindelijk ziet het debuutalbum van Claude dit najaar het licht. Op Parlez Français combineert de 21-jarige Congolees Nederlandse zanger naar hartenlust Nederlandse en Franse teksten met allerlei ritmes en muziekstijlen. Inclusief z’n grote hits Ladada (Mon Dernier Mot), Layla, Écoutez-Moi en het duet Vas-Y (Ga Maar) met Suzan & Freek. Ook Claude’s nieuwste single gaat een duet worden.
Het ooit door studenten van de Utrechtse Herman Brood Academie opgerichte Rondé bestaat tien jaar. Dat heuglijke feit wordt gevierd met een jubileumconcert in de AFAS Live op 15 november en dit album Ten dat een compilatie bevat van al hun successen. Daaronder de met goud en platina bekroonde hits Hard To Say Goodbye, Love Myself, Bright Eyes, Break My Heart en Undecided en ook enkele nieuwe tracks.
Linkin Park – From Zero
Label: Warner Music
Releasedatum: 15 november
Met zangeres Emily Armstrong (Dead Sara) en drummer Colin Brittain als de vervangers van wijlen Chester Bennington en de opgestapte Rob Bourdon verschijnt zeven jaar na One More Light weer een nieuwe album van Linkin Park. De plaat telt elf tracks waaronder de eerste single The Emptiness Machine. Voor 2025 staat een wereldwijde reünietour gepland.
Game over voor de Nederlandse game-retail
Halverwege juni werd bekend dat de in Nederland en België opererende retailer Game Mania surseance van betaling had aangevraagd en ontvangen. Hiermee kreeg de onderneming bescherming tegen schuldeisers en drie maanden de tijd om een koper te vinden. Nog voordat de drie maanden waren verstreken gooide de gamewinkelketen de handdoek in de ring; het was niet gelukt een overnamekandidaat te vinden. We schetsen op basis van interviews met drie experts de staat van de Nederlandse game-retail en de toekomst daarvan.
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM
Het was een publiek geheim dat Game Mania na corona in zwaar weer verkeerde. Consumenten stapten massaal over naar digitaal en de relevantie van fysiek product werd beduidend minder. Hoe groot die digitale markt is? Sony Interactive Entertainment maakte in juli bekend dat het in zijn eerste fi scale kwartaal van dit jaar meer dan 53,6 miljoen PS5-games wist te verkopen. 80 procent daarvan ging over de digitale toonbank. De ouderwetse gameschijf
bleef echter voor Game Mania een belangrijk onderdeel. Het verhaal van het van oorsprong Belgische bedrijf is overigens niet uniek binnen de gamemarkt. Soortgelijke ketens in onder andere Engeland en de VS lopen tegen dezelfde uitdagingen aan. En ook de onafhankelijk opererende winkels die zich puur op gaming richten, hebben het zwaar.
Geen verrassing
Begin september werd bekend dat Game
Mania geen overnamekandidaat had weten te vinden en noodgedwongen het faillissement moest aanvragen. De dertig winkels (18 in Nederland en 12 in België) werden gesloten. Wel blijft de Game Mania-webshop voorlopig open. Op zijn website zegt de keten tegen zijn klanten dat ‘het wacht op de beslissing van de rechtbank.’ ‘Wij danken onze medewerkers voor hun inzet, onze klanten voor hun jarenlange loyaliteit, en onze handelspartners voor hun samenwerking.’
Deze gang van zaken was volgens retailer Joost Bart van BMM Games & Vinyl geen verrassing. “Het ging al lange tijd niet goed met het bedrijf. Eerlijk gezegd verbaast het mij dat dit niet eerder is gebeurd. Iedereen met een beetje retailervaring zag dit van ver aankomen. Natuurlijk speelt de teruglopende markt een rol, maar belangrijker was het feit dat Game Mania een log filiaalbedrijf was dat nooit voor de volle 100 procent inspeelde op de nieuwe ontwikkelingen. Het had mij dan ook verbaast als ze een koper hadden gevonden. Wie wil er nou in deze steeds meer digitale markt nog geld investeren in fysiek game-product? De naam kopen en inzetten op een ander game-gerelateerd product is overigens een ander verhaal, dat had mij logischer geleken.”
Spanning en sensatie
Retail- en merkendeskundige Paul Moers: “Wat iedere ondernemer inmiddels weet, is dat de wereld er na corona compleet anders uitziet. Zo is de logistieke functie van een winkel voor een deel weggevaagd. Daarvoor in de plaats zijn inspiratie, beleving en service gekomen. Er zijn overigens maar weinig winkels die daar goed op inspelen. Daarnaast is er voor specialistische
95 procent minder
De opkomst van digitaal is ten koste gegaan van het fysieke aanbod. Volgens Bart is de verkoop van game-doosjes sinds een paar jaar een drama. “Het is een fractie van wat het was. Het is een vicieuze cirkel. Ik verloor klanten door digitaal en er komen minder games fysiek uit doordat er minder klanten naar de winkel gaan.”
De ondernemer wil geen absolute aantal-
'Anno 2024 moet een winkelbezoek gepaard gaan met positieve spanning en sensatie'
retailers de enorme concurrentie van online. Daar is bijna niet tegen op te boksen. Anno 2024 moet een winkelbezoek gepaard gaan met positieve spanning en sensatie. Als ik echter naar de Game Maniafilialen keek, dan had ik niet het gevoel dat daar heel leuke en bijzondere dingen gebeurden. Het waren opgestapelde dozen die je kon kopen en dat was het wel.”
len delen, maar stelt dat hij tegenwoordig 95 procent minder van fysieke toptitels als FIFA verkoopt vergeleken met 2018. Bitter is hij echter niet. “Ik kan de klant geen ongelijk geven. Digitaal heeft meer voordelen dan de oude vertrouwde gameschijf en je kunt met een download vaak drie dagen voor de release het spel al spelen. Tijden veranderen en als ondernemer
moet je meebewegen met de markt.”
Het assortiment van BMM Games bestaat anno 2024 uit alles wat aansluit bij zijn gameklantenkring én vinyl. “Je kunt nog geld verdienen door de community rondom de winkel aan te spreken en te verrassen. Dat doen we met platen, bordspellen, strips en nog veel meer. Het leuke is dat er een crossover is. De klant die vroeger in de rij stond voor FIFA, koopt nu iedere maand een plaatje.” Moers onderstreept dat dit voor een independent een oplossing kan zijn, maar dat het buiten je corebusiness stappen niet gaat werken in een filiaal-opzet. “Het is echt een ander verhaal om als keten die stap te maken. Het is daar vaak schoenmaker blijf bij je leest. In een filiaalopzet heb je volume nodig. Alle winkels willen immers hetzelfde bieden. Een independent heeft hier geen last van. Die koopt een partijtje voor zijn eigen winkel dat op dat moment relevant kan zijn voor zijn klanten.”
Geen game over
Ondanks de huidige situatie is de rol van de fysieke schijf - en dus de winkel - nog niet
EVERYBODY SWITCHES
For the last 4 years, KDMD has been an ultimate partner for all our customers, ordering Nintento Switch products. Both for cartridge orders and code-in-box orders. We arrange everything in the printing-, assembly- and logistics process. We are proud to announce that KDMD is the official service partner of Sony DADC for Nintendo Switch. Since then, we have been welcoming numerous new games customers. Feel free to contact us if it sounds interesting to switch to KDMD!
compleet uitgespeeld, zo meent Bart. “Dat ligt veel genuanceerder. Wij doen bijvoorbeeld met Nintendo-games nog steeds uitstekende zaken en datzelfde geldt voor een groot deel van het kids-assortiment. De koude realiteit is echter dat een winkel draaien op alleen games al een paar jaar onmogelijk is voor de onafhankelijke winkelier. Laat staan een filiaalbedrijf.”
Jeroen Visser, directeur van distributeur VSN, ziet het doek voor de fysieke gamewinkel ook niet zo snel vallen. “Ondanks dat de concurrentie van online groot is, zie ik nog steeds een duidelijke rol weggelegd voor de onafhankelijke winkel. De distributie van fysieke games naar retail is al een tijd geen corebusiness meer van VSN. We specialiseren ons in muziek en film. Wel leveren we games naar onze klanten, maar dat doen we meer vanuit een service-oogpunt. Dat gezegd hebbende is de vraag naar fysieke games er nog steeds. Zowel bij de winkelier als de consument. Alleen is deze een stuk minder groot dan een paar jaar geleden. Gelukkig zijn er nog een handvol uitgevers actief in Nederland en die doen volgens mij goede zaken. Met Nintendo voorop zijn dat Bandai Namco, Plaion en Mindscape. Het is dan ook te kort door de bocht om te stellen dat het game over is voor de Nederlandse fysieke game-retail.”
Nu de vraag naar fysieke doosjes bij de klant minder is geworden, raadt Visser winkeliers aan om verder te kijken dan alleen games. “Het is een feit dat er minder fysieke gameschijven uitgebracht en verkocht worden. De verwachting is dat dit in de toekomst niet gaat veranderen. Heel veel ondernemers hebben de afgelopen jaren al de verbreding in assortiment opgezocht door ook andere artikelen te verkopen.”
Toekomst
Mocht Game Mania toch op de een of andere manier een doorstart weten te bewerkstelligen, dan heeft Moers een advies. “Maak van iedere winkel een belevingspaleis. Naast verkoop moet er van alles te doen zijn. Denk aan lezingen, cursussen, wedstrijden, evenementen enzovoort. Zorg dat je klant het leuk vindt om bij je binnen te komen.” ◾
Toename aantal faillissementen
Game Mania werd in 1992 in Antwerpen opgericht door drie Belgische ondernemers en richtte zich op de verkoop van videogames, consoles en accessoires. In 2006 werd het bedrijf overgenomen door Free Record Shop. Nadat deze keten in financieel zwaar weer belandde, gingen de gamewinkels in 2013 weer zelfstandig verder. De keten had op het hoogtepunt bijna 90 winkels in België en Nederland. In 2019 telde Game Mania nog 75 winkels in Nederland en België. Dat aantal daalde de afgelopen jaren in snel tempo. Game Mania legde de focus steeds nadrukkelijker op de webwinkel. Dit jaar waren er nog 18 winkels in Nederland en 12 in België.
Moedervennootschap Heroik vroeg in juni uitstel van betaling aan bij de ondernemingsrechtbank in Antwerpen. De directie liet toen in een persbericht weten geen andere keuze te hebben en wees naar de 'digitalisering van de videogamesindustrie’, ‘het sterk competitieve retaillandschap’ en ‘de forse kostenstijgingen door de inflatie’. De zoektocht naar een geschikte overnamekandidaat liep echter op niets uit.
Wat betreft faillissementen was het in Nederland lange tijd relatief stabiel, maar de laatste tijd neemt het aantal toe. Zo gingen vorig jaar onder meer elektronicaketen BCC, sportretailers Perry Sport en Aktiesport en Big Bazar failliet. Dit jaar kwam daar de Nederlandse tak van mode- en schoenenwinkelketen Bristol bij.
De grootste games van dit najaar
De gamesindustrie zet er in de laatste maanden van het jaar ouderwets de vaart in. Het jaar 2024 gaat, als het om releases gaat, nu al de geschiedenisboeken in als een topjaar. Met de cadeauperiode in het vooruitzicht staan er tussen september en november verschillende grote titels op het releaseschema. We zetten de tien belangrijkste op een rij.
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM
Funko Fusion
Een van de populairste verzamelmerken maakt dit najaar een uitstap naar videogames.Funko Fusion bevat meer dan 20 popculture licenties zoals Jurassic Park, Knight Rider, Invincible, Chucky, The Walking Dead, Back to the Future, Jaws en Battlestar Galactica.Alle verhalen en personages uit die films en series komen terug in de game. Perfect voor de vele fans van de Funko Popsfiguurtjes. Later dit jaar verschijnt er ook een compleet assortiment van de poppetjes die in de game voorkomen onder de vlag van Funko Fusion.
Verkrijgbaar op 13 SEPTEMBER PS4/5 en Xbox Series X. De Nintendo Switch-versie verschijnt op 15 NOVEMBER
Silent Hill 2
Disney Epic Mickey: Rebrushed
Met de wereldwijde verkoop van drie miljoen units wereldwijd was Epic Mickey in 2010 een bescheiden succes. De platformgame wordt dit najaar opnieuw in de markt gezet, in een compleet nieuwe jas met aangepaste graphics en gameplay. De speelstijl is echter hetzelfde gebleven. Spelers kruipen in de huid van Mickey Mouse en moeten Wasteland opnieuw inkleuren. Naast de Disney-muis duikt ook Oswald the Lucky Rabbit op, een van de originele sterren uit de tekenfilmstudio’s. Ontwikkelaar Purple Lamp heeft de charme van de game weten te behouden.
Verkrijgbaar op 24 SEPTEMBER voor Nintendo Switch, PlayStation 5 en Xbox Series X.
Op de PS2 wordt Silent Hill gezien als een van de beste horrorgames ooit. 23 jaar later presenteert Konami een remake. Het opnieuw in de markt zetten van een oude game, met moderne gameplay en aangepaste graphics, bleek de afgelopen jaren zeer succesvol voor titels als The Last of Us. Ook Silent Hill 2 krijgt een upgrade, waardoor de klassieker opnieuw ontdekt kan worden door een nieuwe generatie gamers. Verkrijgbaar vanaf 8 OKTOBER voor PlayStation 5.
The Legend of Zelda Echoes of Wisdom
Een van de meest succesvolle franchises van Nintendo is The Legend of Zelda. Tot en met maart 2024 zijn er wereldwijd meer dan 164 miljoen units van de verschillende delen binnen de serie verkocht. Eind september brengt het Japanse bedrijf een nieuw avontuur uit. In Echoes of Wisdom moet Zelda (opnieuw) het koninkrijk Hyrule van de ondergang redden. De game belooft onder meer nieuwe puzzels en combatmogelijkheden. Verkrijgbaar op 26 SEPTEMBER voor Nintendo Switch.
Call of Duty Black Ops 6
Dit jaar keert de succesvolle franchise Call of Duty voor de zesde keer terug naar de populaire sub-serie Black Ops. Net als ieder jaar komt ook deze game met een singleplayer, maar ligt de nadruk op het multiplayer-deel met onder meer Warzone. Black Ops 6 is het eerste Call of Duty-deel dat op de dag van release gratis speelbaar is voor abonnees van Xbox Live (de duurste versie). De kans is dus erg groot dat alleen de PlayStation 5-versie als fysiek exemplaar goed over de toonbank gaat. Verkrijgbaar vanaf 25 OKTOBER voor PlayStation 5 en Xbox Series X.
Assassin’s
Creed Shadows
S.T.A.L.K.E.R. 2 Heart of Chernobyl
In 2007 zette de Oekraïense ontwikkelaar GSC Game World het first person shooter-genre op zijn kop met S.T.A.L.K.E.R. De atmosferische horror-shooter wist hoge ogen te gooien en ondanks dat de serie alleen voor pc verscheen, wist deze meer dan 15 miljoen units te verkopen. Dit najaar brengt GSC het open wereld-verhaal over radioactiviteit, mutanten en vuurgevechten terug en deze keer ook naar de console. Nieuw is een levenssimulatiesysteem waardoor het lijkt alsof de gamer in een levende gamewereld speelt.
Verkrijgbaar vanaf 20 NOVEMBER voor Xbox Series X en pc.
Na de AC-game Mirage, dat zich in Bagdad afspeelde, tapt de ontwikkelaar weer uit een ander vaatje. Als achtergrond voor de nieuwste Assassin’s Creed is het feodale Japan gebruikt. Er zijn twee speelbare personages: de shinobi Naoe en de samoerai Yasuke. De gameplay varieert van grootse gevechten tot stealth moorden. Het vorige deel wist tot begin dit jaar vijf miljoen spelers te trekken en bracht 250 miljoen dollar op.
Verkrijgbaar vanaf 15 NOVEMBER voor PlayStation 5, Xbox Series X en pc.
Mario & Luigi: Brothership
Nintendo heeft een boegbeeld dat nog nooit een flop heeft gehad: Mario. Zijn eigen games gaan de geschiedenis in als bestverkopende game-franchise allertijden. Dit najaar trekt de loodgieter erop uit met zijn broer Luigi in een nieuw Switch-avontuur. Alles speelt zich af in Zeiland: half schip en half eiland. De twee broers verkennen allerlei eilanden en ontmoeten daar bekende en nieuwe gezichten. Brothership is het beste te omschrijven als een simpele rpg en gebruikt turn-based gevechttechnieken.
Verkrijgbaar vanaf 7 NOVEMBER voor Nintendo Switch.
Life is Strange: Double Exposure
De Life is Strange-serie is sinds 2015 een vaste waarde als het gaat om verhalende games. De serie werd door de jaren heen omarmd zowel corespelers als nieuwe gamers. Het nieuwste deel maakt gebruik van twee werelden waar hoofdpersoon Max Claufield op zoek gaat naar de moordenaar van zijn vriendin. Net als in de vorige delen speelt muziek een belangrijke rol in Life is Strange. De soundtrack bevat tracks van onder andere Tessa Rose Jackson. Verkrijgbaar vanaf 29 OKTOBER voor Xbox Series X. De Nintendo Switch-versie verschijnt later dit jaar.
Dragon Ball: Sparking! ZERO
Door de jaren heen is Dragon Ball een van de meestverdienende gelicenseerde game franchises ter wereld geworden. Sinds maart van dit jaar wist de serie wereldwijd meer dan 10 miljard dollar op te brengen. Het nieuwste deel valt onder het kopje groot en groter. Spelers hebben keuze uit een gigantische selectie aan karakters om deel te nemen aan snelle 3D-gevechten die trouw blijven aan de anime- en gameserie. Dragon Ball Sparkling! Zero is zowel online als o ine speelbaar.
Verkrijgbaar vanaf 11 OKTOBER voor PlayStation 5, Xbox Series X en pc.
‘Hoogtijdagen voor het volkse genre’
“
DOOR: ARNOLD LE FÈBRE
Het volkse repertoire beleeft hoogtijdagen,” zegt Frank Helmink, directeur van Buma Cultuur. “Maar achter al die bekende meezingers zitten diverse tekstschrijvers en componisten, die vaak bewust voor een plek achter de schermen kiezen. Wij geven hen graag de aandacht die zij verdienen. Want woorden en muziek vormen de basis van elke hit. Dat gaan we op 30 september andermaal vieren in Tilburg.”
Merel Westrik presenteert de conferentie die wordt gekarakteriseerd door interactieve panels, discussies en masterclasses. Verder worden er workshops georganiseerd rond kunstmatige intelligentie, TikTok en het aanleveren van setlijsten. Aan het einde van de middag, neemt Kees Tol de microfoon over voor de presentatie van de awardshow, waar de rangschikking van de Buma NL Awards bekend wordt gemaakt. Daarnaast zijn er prijzen voor de Beste Producer, Hollandse Meester (oeuvreprijs), en wordt de Industry Award (industrieprijs) uitgereikt. Ook wordt in samenwerking met Xenox de Meest Succesvolle Kroeghit bekendgemaakt.
Buma NL Awards 2024
» Schultenbräu – Donnie & Chantal Janzen
» Van Goes tot Purmerend – Jan Smit & Marco Schuitmaker
» Haal alles uit het leven – Wolter Kroes
» Als jij kon voelen – Django Wagner
» Hier mag alles – Donnie & Marco Schuitmaker
» Naar de playa – Frans Bauer
» Ome Jan – John West
» Hartslag van de stad – Tino Martin & Mart Hoogkamer
» Zoet zout zuur – Robert van Hemert
» GAP – Wesly Bronkhorst & Bizzey
Poppodium 013 in Tilburg is op maandag 30 september hét centrum voor componisten, artiesten en muziekindustrieprofessionals in het Hollandse muziekgenre. Dan vindt namelijk het evenement Buma NL plaats.
De Buma NL Awards zijn gebaseerd op gegevens van GfK, Soundaware en de Stichting Nederlandse Top 40. Aan de hand van een kwantitatieve analyse van verkoopcijfers (tracks en albums) en airplaycijfers (tracks) over de periode van 1 mei 2023 tot en met 30 april 2024, zijn dit de tien winnaars van de Buma NL Awards, in willeurige volgorde. We laten enkele winnaars van de Buma NL Awards aan het woord. Zij vertellen over het belang van de awards, de totstandkoming van het nummer en de populariteit van het Nederlandse lied.
Van Goes tot Purmerend Uitgevoerd door Jan Smit & Marco Schuitmaker, en geschreven en gecomponeerd door Jack Veerman, Jan Keizer, Jan Smit en Jan Tuijp.
“Het is buitengewoon leuk en eervol om na onze actieve carrière in de showbusiness nog zo’n blijk van waardering te krijgen voor een nummer dat we in 1999 schreven,” vertelt Jan Tuijp. “We zijn dan ook dankbaar voor deze Buma NL Award!”
‘Van Goes tot Purmerend’ werd 25 jaar geleden geschreven voor Jan Smit, die toen nog door het leven ging als Jantje Smit en belandde op het album ‘Jantje Smit’ uit 1999. “Wij – Jan Keizer, Jack Veerman en Jan Tuijp – schreven eerst de melodie,” herinnert Tuijp zich, “die op een demootje zonder woorden met lalala door de componist ingezongen werd. Terwijl we hiernaar luisterden schreven we de tekst, die in verband met de nog heel jonge leeftijd van Jantje uitsluitend mocht gaan over zijn opa en oma, zijn hond, papa en mamma of zijn vriendjes…”
Had het drietal tijdens het schrijven het gevoel aan een bijzonder nummer te werken? “Het was een nummer voor de cd en dat soort tracks wordt niet specifiek gemaakt met een hitnotering in het achterhoofd, al gebeurt dit natuurlijk vaak genoeg. In dit geval pas na 25 jaar…” Het Hollandse genre lijkt momenteel populairder dan ooit. Hoe verklaart het drietal dit? “Dat het Hollandse genre momenteel populairder is dan ooit komt ongetwijfeld door de invloed van de social media. Het zijn niet langer de radiozenders die bepalen wat een hit wordt, maar Jan Publiek.”
GAP
Uitgevoerd door Wesly Bronkhorst & Bizzey en geschreven en gecomponeerd door Memru Renjaan, Alex van der Zouwen, Lars Koehoorn, Leo Roelandschap, Wesly Bronkhorst en Bart Goris.
“Voor mij is het de allereerste Buma NL Award,” vertelt songwriter en muziekproducent Lars Koehoorn. “Ik vind het dan ook zeer speciaal. Als je kijkt naar de mensen die je allemaal zijn voorgegaan en de artiesten en schrijvers/componisten die nu genomineerd zijn, dan is dat een legendarisch rijtje. Ik ben zelf nog maar een jaar of drie bezig in dit vak, dus om nu al een Buma NL Award in ontvangst te mogen nemen geeft mij een enorme boost.”
“Het is een mooie bekroning op je werk,” vult componist, gitarist en producer Memru Renjaan aan. “Kraantje Pappie vroeg mij of ik met Wesly Bronkhorst wilde zitten. Ik dacht: ‘Met wie?’ Maar ik stond er meteen voor open en heb met Bart, Kraantje en Wesly in de Wisseloord Studios in Hilversum afgesproken. De sessie verliep zeer vlot, Bart en ik legden een basis neer en Kraantje kwam vrijwel direct met een ‘bruine fruitschaal en gele rakkers’ in de lyrics. De rest volgde heel snel.”
“Bart, Memru, Wesly en Alex hebben de song in eerste instantie op poten gezet in de allereerste sessie,” blikt Koehoorn terug. “Aangezien ik veel met Wesly werk en hem goed ken als zanger ben ik er later door het team bij gevraagd om de puntjes op de i te zetten. Er waren nog een paar aanpassingen nodig om het nummer nog beter te laten passen bij Wesly.”
Het Hollandse genre lijkt momenteel populairder dan ooit. Hoe verklaart Koehoorn dit? “Het combineren van het ‘gezellige’ van volksmuziek met het ‘commerciële en slimme’ van popmuziek is een trend die een aantal jaar geleden al is ingezet. Het sto ge is er daardoor vanaf, en dat zie je terug in de populariteit van het genre onder jongeren in alle bevolkingslagen.”
Naar de playa
Uitgevoerd door Frans Bauer, geschreven en gecomponeerd door Michael Hartkamp, Emile Hartkamp, Frans Bauer en Norus Padidar.
“De mooiste beloning die je als auteur kunt krijgen is natuurlijk van en door het publiek,” zegt Michael Hartkamp. “Een Buma NL Award krijgen is daar onderdeel van en geeft ook dat stukje erkenning voor je werk en daar ben ik als auteur dan ook bijzonder trots op.”
“Het schrijven met mijn vader Emile verloopt gek genoeg altijd snel, want we begrijpen elkaar en versterken elkaar ook,” blikt Hartkamp terug, als hij nadenkt over de totstandkoming van ‘Naar de playa’.
“Ik ben misschien iets meer pop gericht en spreek meer de taal van de jeugd en mijn vader kent het publiek van Frans als geen ander.
Als dan alle schrijvers en de uitvoerende artiest, Frans in dit geval, samenkomen en Norus zijn muzikale oplossingen en ideeën toevoegt, dan valt bij zo'n liedje als dit alles mooi op z’n plaats. Of ik tijdens het schrijven het gevoel had aan een hit te werken? Nee, dat heb ik eigenlijk zelden. Want wat is een hit? Dat bepaalt het publiek!
Hier mag alles & Schultenbräu
Uitgevoerd door respectievelijk Donnie & Marco Schuitmaker en Donnie & Chantal Janzen, geschreven en gecomponeerd door Léon Palmen, Dennis Foekens en Donald Scloszkie.
Tijdens het schrijven had ik wel het gevoel dat we een heel goed liedje in handen hadden.”
“Het Hollandse genre is breder geworden door onder meer de aanwas van nieuwe jonge artiesten, maar ook doordat de sound wat meer ‘pop’ is geworden. Ik denk dat Nederlandstalig daarom onder de jeugd zo populair is geworden. Er is gelukkig geen schaamte meer om naar Nederlandstalige muziek te luisteren. En daar ben ik blij om want we mogen trots zijn op onze cultuur, taal en dus ook op dit genre!”
Hartslag van de stad
Uitgevoerd door Tino Martin & Mart Hoogkamer, geschreven en gecomponeerd door Billy Dans, Sasha Rangas, Stefan van Leijsen, Brandon Sap, Mart Hoogkamer en Tino Martin.
“Ik ben vorig jaar eigenlijk voor het eerst echt in contact gekomen met de bezoekers van Buma NL en voelde me, ook als ‘popschrijver’, ontzettend welkom!” vertelt Léon Palmen Iedereen was heel vriendelijk en geïnteresseerd en ik ben trots om iets te kunnen bijdragen aan deze community en het genre.”
“Wanneer Donnie, Dennis en ik samenwerken ontstaat het eigenlijk heel organisch en gevoelsmatig ook heel snel,” vertelt Palmen. “Ik heb vaak muzikaal al iets voorbereid, maar over onderwerp of thema hebben we vaak hele leuke en grappige gesprekken. Donnie en Dennis hebben vaak ook weer heel andere dingen te zeggen dan ik, dus we vullen elkaar goed aan. Omdat er zoveel gelachen wordt, voelt het ook nooit als een langdurig proces.”
Had je het gevoel aan potentiële hits te werken? “Vaak heb ik dat niet, maar bij zowel ‘Schultenbräu’ als ‘Hier Mag Alles’ moet ik heel eerlijk zeggen dat ik er wel een erg goed gevoel bij had. Of iets een hit wordt, weet je nooit, maar ik had stiekem wel de hoop!”
Over de populariteit van het Hollandse genre, vertelt Palmen: “Ik denk dat het genre zichzelf opnieuw heeft uitgevonden door zich te vermengen met andere genres als hiphop, dance en natuurlijk pop. Ik heb heel veel respect voor Donnie als artiest, omdat hij wat mij betreft in de voorhoede van deze ontwikkeling staat. Met zijn taalgevoel, spitsvondigheid, en zijn liefde voor de traditionele Hollandse muziek heeft hij een nieuw hoekje binnen de Nederlandse muziek weten te maken.”
“Als componist is een Buma NL Award de kroon op je werk,” zegt een enthousiaste Billy Dans. “Eigenlijk wil ik gewoon elk jaar genomineerd worden. Het verveelt namelijk nooit!”
‘Hartslag van de stad’ ontstond vrij organisch, vertelt Billy Dans. “De basis van het nummer stond vrij snel en zowel Mart als Tino vond het gelijk geweldig. Je hoopt natuurlijk altijd een hit in handen te hebben, maar het blijft afwachten. Ik weet nog wel dat ik aanwezig was tijdens Muziekfeest van het Jaar in Ziggo Dome toen het nummer net uit was. Toen Tino de regel ‘En ik zeg: We gaan hier nooit meer weg’ inzette, zong iedereen uit volle borst ‘Ik voel de hartslag van de stad.’ Op dat moment kreeg ik kippenveld over mijn hele lichaam en besefte ik dat we iets bijzonders in handen hadden.”
“Het Nederlandstalige genre is hipper dan ooit,” vertelt Billy. “Het oubollige imago is verdwenen. Het is volgens mij begonnen met ‘Sexy als ik dans’ (2016) van Nielson. Dit nummer combineerde verschillende genres en dat sloeg ontzettend aan en maakte de weg vrij voor een fris, Nederlandstalig geluid. Als je het mij vraagt, staan we nog maar aan het begin. De grote radiozenders hebben het Nederlandstalige genre omarmd, op TikTok gaat het los, de streams gaan superNederlandstalig gaat alle genres domineren!”
Jan Smit op zijn plek op NPO Sterren NL Radio
DOOR: EDGAR KRUIZE
n zijn zaterdagmiddagprogramma
‘Muziek-feest Op De Radio’ is een Jan Smit te horen die letterlijk en figuurlijk dingen los aan het laten is. “Ik zit al zo lang in het vak en jarenlang heb ik keihard gewerkt omdat ik op elk gebied de beste wilde zijn. Dat betekende ook dat ik niets aan het toeval overliet. Inmiddels ben ik in een levensfase dat ik het rustiger aan wil doen. Ik besef maar al te goed dat het een luxepositie is dat ik dit op mijn leeftijd al kan doen [Smit is 38, red.] , maar het betekent ook dat ik dat perfectionisme wat loslaat ,” zegt Smit, die in zijn radioprogramma wordt bijgestaan door Jan Paparazzi.
“Werken met Jan is echt een feestje! Er zijn geen slechte Jannen, zeg ik weleens. Radio heb ik altijd al geweldig gevonden, maar omdat ik het met alle andere werkzaamheden zo druk had, heb ik daar nooit op echt structurele basis iets mee kunnen doen. Die ruimte heb ik nu wel gecreëerd en een van de dingen die ik ook direct heb gezegd is dat we een script of draaiboek los moesten laten. Juist het vrij praten met elkaar, de week doornemen, maakt dit programma tot wat het is. Zo hebben we de rubriek ‘Mooi Volendam’, waarin Jan Keizer – weer een Jan in het programma – de verhalen achter BZN-klassiekers vertelt. We hadden oorspronkelijk bedacht dat het nooit langer mocht duren dan het bedje dat we voor deze rubriek hadden gemaakt.
Al bijna twee decennia is Jan Smit een van de uithangborden voor Nederlandstalige muziek bij AVROTROS. Zijn presentatie is onlosmakelijk verbonden aan ‘Muziekfeest Op Het Plein’. In al die tijd heeft hij echter nooit op structurele basis radio gemaakt bij de publieke omroep. Dit jaar is daar verandering in gekomen. Binnen de nieuwe programmering van NPO Sterren NL Radio is hij een van de vaste zaterdaggeluiden geworden.
Maar inmiddels is het al voorgekomen dat het bedje drie keer opnieuw is ingestart omdat we bleven kletsen. Het publiek blijkt die losse sfeer geweldig te vinden!”
Transparant
De radiocarrière van Jan Smit is er niet eentje die hij ‘erbij’ doet, zo zegt hij stellig. “Die commitment hebben we over en weer zeker afgesproken. Ik heb me in eerste instantie voor een periode van twee jaar verbonden aan de zaterdagmiddag
op Sterren NL Radio, maar ik kan nu al zeggen dat het wat mij betreft daarna niet ophoudt. Radio maken is een van de leukste dingen die ik in jaren heb gedaan en het is natuurlijk heel mooi om te zien dat we met NPO Sterren NL nu een enorme groei doormaken. Dat komt door de populariteit van Nederlandstalige muziek, maar ik denk ook dat het door de diversiteit van de diskjockeys komt. Dat maakt dat Sterren NL Radio een heel uniek geluid heeft.”
Smit zegt daarbij wel direct dat hij alle
schijn van belangenverstrengeling wil voorkomen en dus ook heeft afgesproken dat hij zijn andere activiteiten niet wil vermengen met het radiomaken. “Ik heb met Vosound Records een eigen platenmaatschappij, en ik heb afgesproken dat ik niet alleen mijn eigen werk niet draai, maar ook geen enkele invloed wil uitoefenen op de playlist. Dat betekent natuurlijk niet dat ik er bezwaar tegen maak als bijvoorbeeld Eloy de Jong op NPO Sterren NL Radio te horen is, of als ik zelf met de 3JS op de eerste plek in de Sterren NL Top 25 beland. Maar dat gaat allemaal volledig buiten mij om, daar wil ik heel transparant in zijn, want dat soort dingen moet voor iedereen goed voelen.”
repertoire. Zoals Sterren NL, maar bijvoorbeeld ook RadioNL daaraan heeft bijgedragen voor ook de Radio 538’s en Qmusics van deze wereld aanhaakten. Inmiddels is Nederlandstalige muziek volledig ingeburgerd, of het nu Nederlandstalige rap is, of pop zoals die van Roxy Dekker, Suzan & Freek, of meer volkse artiesten als Yves Berendse en Marco Schuitmaker. Wie nu een blik in de Top 100 werpt, ziet dat er meer Nederlandstalige muziek in staat – en meer divers ook – dan ooit tevoren. Daar hebben we jaren hard voor gewerkt, dus dat is echt geweldig. Dat ik daar nu niet alleen op televisie, maar ook bij Sterren NL Radio een steentje aan bij kan blijven dragen, vind ik geweldig.” ◾
NPO Sterren NL maakt reuzensprongen
‘Mister Muziekfeest’ Jan Smit is de afgelopen jaren uit gegroeid tot ‘Mister Muziekfeest’ en dat vertaalt zich ook in de titel van zijn zaterdagmiddagprogramma op Sterren NL Radio. Op televisie blijft hij het gezicht van het feest, dat al bij-
na twintig jaar een fenomeen is. “Ik vind het geweldig om te zien hoe het programma heeft bijgedragen aan de volwassenwording van het Nederlandstalige en volkse genre,” zegt Smit. “In de begindagen heb ik het programma bij veel muziekcollega’s echt nog moeten verdedigen. Die hadden dan het idee dat ze daar niet pasten. Mijn reactie was dan altijd: ‘Nee, je hebt gelijk ook. Waarom zou je in hemelsnaam voor 20.000 man op een plein en een miljoen kijkers voor de televisie je liedjes willen brengen?’ Maar op een gegeven moment stonden daar óók artiesten als Acda & De Munnik en Guus Meeuwis, naast artiesten uit allerlei andere Nederlandstalige genres en dat was het moment dat ik dacht ‘ja, nu zijn we als programma volwassen’. Volgend jaar willen we de 20ste verjaardag groots gaan vieren, met artiesten én het publiek. Ik vind het heel mooi dat we met ‘Muziekfeest Op Het Plein’ een klein beetje bij hebben kunnen dragen aan de groei in populariteit van Nederlandstalig
NPO Sterren NL profileert zich al jaren als ‘beheerder van de schatkamer van de Nederlandse muziek’ die ‘dit belangrijke en populaire onderdeel van de Nederlandstalige volkscultuur uit wil lichten, archiveren en promoten’. De ambitie blijft om die rol ook ver na de huidige opleving van Nederlandstalige muziek te blijven spelen, maar ondertussen weten steeds meer Nederlanders de diverse Sterren NL-platforms te vinden.
Onlangs bleek uit luisteronderzoek dat NPO Sterren NL Radio voor het eerst een luisteraandeel van 1,2 procent heeft behaald. Daarmee is de zender daadwerkelijk ‘de nummer 1 in Nederlandstalige muziek’, zoals hun slogan is. De groei is significant, een jaar geleden zat Sterren NL Radio nog op 0,2 à 0,3 procent. Ook online gaat het Sterren NL voor de wind. Met content die is gecreëerd rondom het EK voetbal en rondom Muziekfeest op het Plein had Sterren NL daar in juni een bereik van 1,8 miljoen en in juli 1,1 miljoen. Op Tiktok zit Sterren NL ondertussen op ruim een miljoen likes en op Facebook is Sterren NL in vergelijking met andere NPO-radiozenders (onder meer NPO Radio 2 of NPO 3FM) de grootste in bereik, met in juni een bereik van 1,7 miljoen en in juli 1,3 miljoen. Zowel op Facebook als op YouTube is Sterren NL al voorbij de 200.000 volgers en laatstgenoemd platform heeft alleen dit jaar al ruim 25 miljoen weergaven gegenereerd.
JAN SMIT
‘Feest met een knipoog naar volks’
DOOR: ARNOLD LE FÈBRE
Berk Music is de afgelopen 27 jaar uitgegroeid tot een van de smaakmakers in het Nederlandse muzieklandschap. We spreken met oprichter Adrie van den Berk en promotor Conny Hommes over de populariteit van het Hollandse genre, de positionering van het in Eindhoven gevestigde label en de rol van de fans.
Afgelopen zomer werd Duitsland tijdens het EK 2024 overspoeld door Nederlandse voetbalsupporters. Zij brachten niet alleen gezelligheid en heel veel oranje met zich mee, maar ook ‘Links rechts’ van Snollebollekes. Wij mogen dan inmiddels wel bekend zijn met heen en weer hossende massa mensen op de klanken van ‘De Nachtegaal uit het Zuiden’, in het buitenland werd vol verbazing gekeken naar die gekke voetbalsupporters. Aanstekelijk was het echter wel. Toen het Duitse team in de kwartfinales werd uitgeschakeld, werd Oranje omarmd door de Duitse voetbalfans - en dus ook ‘Links rechts’, een titel die zó in het Duits gebruikt kan worden. Het nummer groeide uit tot dé hit van het EK.
“Dat hadden we totaal niet zien aankomen,” lacht Adrie van den Berk van Berk Music. “We hadden het al eerder geprobeerd en Duitse versies van ‘Links rechts’ gemaakt, maar deze sloegen niet aan. Duitse humor is toch anders dan Nederlandse humor. Het was de bedoeling om met Snollebollekes later dit jaar vaste voet aan de grond te krijgen in Duitsland en we moesten snel schakelen toen het nummer opeens zo aansloeg. We hebben een Duitse versie gemaakt, maar grappig genoeg viel juist de Hollandse versie in de smaak. Deze versie bereikte de eerste plaats in de Duitse hitlijsten, bóven de Duitse versie, die ook in de top tien stond. Snollebollekes leefde wel in Duitsland, maar dat ‘Links rechts’ zo zou
aanslaan had niemand kunnen voorspellen.”
“Alle media sprongen er bovenop,” vertelt Conny Hommes, promotor bij Berk Music, “van het Jeugdjournaal tot CNN en The Guardian. Snollebollekes is altijd al populair tijdens voetbalwedstijden en F1-races, maar het EK duurde een maand en het Nederlands elftal bereikte de halve finale en overal was ‘Links rechts’ te horen. Betere promotie kun je niet wensen!”
Het publiek bepaalt
“De zaken gaan goed, maar dat deden ze altijd al,” aldus Adrie van den Berk. “Het voornaamste verschil is dat men nu ziet wat we doen en welke impact Berk Music heeft.
HET TEAM VAN BERK MUSIC
'Wij zeggen altijd: een hit in de krant, is geen hit in het land'
Django Wagner
Een van de artiesten die al vanaf het begin betrokken is bij Berk Music, is Django Wagner. Hij scoorde 15 jaar geleden zijn eerste hit met Kali. Sindsdien is hij uitgegroeid tot een veelzijdig en succesvol artiest, met een goed gevulde prijzenkast. Op 4 oktober viert Django Wagner zijn artiestenjubileum met een bijzonder concert in het Tilburgse 013. “Ik zie mezelf als een levensliedzanger met een vleugje gyspy,” vertelt Django Wagner. “Ik ben begonnen op het juiste moment. Nederlandstalige muziek was en is booming. Toen ik begon, maakten artiesten als René Froger en Gerard Joling – die ik allebei erg bewonder – de overstap naar Nederlandstalig. Inmiddels is het genre volledig geaccepteerd.”
'We willen artiesten beter en zichtbaarder in de markt zetten en onszelf breder positioneren'
Voor ons was dit een van de grootste hits van het jaar – niet gek voor een nummer dat al ruim negen jaar oud is. Het is altijd weer de vraag wie doorbreekt tijdens de zomer. Het is bijna niet te sturen. ‘Links rechts’ is bijvoorbeeld vanuit de horea en feesttenten mainstream geworden. Je kunt er nog zoveel promotie en marketing tegenaan gooien, het publiek bepaalt uiteindelijk nog steeds wie een hit scoort. Wij zeggen altijd: een hit in de krant, is geen hit in het land.”
Sezina
Wie denkt dat Berk Music nu op zijn lauweren gaat rusten, heeft het bij het verkeerde eind. Van den Berk is nog altijd op zoek naar jong talent en gaten in de markt. Een van die jonge talenten op het roster van Berk Music is de 20-jarige Sezina Kelsey (zie ook pagina 28).
De zangeres uit Hoorn deed in 2016 mee aan The Voice Kids en een jaar later eindigde ze als tweede tijdens het Nationaal Junior Songfestival. In 2020 deed ze mee aan de reguliere The Voice en kwam ze terecht in het team van Waylon. “We zijn bijzonder trots op Sezina, ze is een geweldige zangeres die alle stijlen aankan. Maar die veelzijdigheid is tegelijkertijd haar valkuil. We hebben het afgelopen jaar nummers voor haar geschreven en samen met haar gewerkt aan haar profiel.”
horen wie ze is en waar ze voor staat.”
Sezina symboliseert een nieuw geluid voor Berk. “We willen artiesten beter en zichtbaarder in de markt zetten en onszelf in muzikaal opzicht breder positioneren.”
Nieuw geluid
In september verscheen Sezina’s eerste single, de Nederlandstalige dancetrack ‘Vrij zijn’. “Een nummer met een dubbele betekenis. Ze is doorgebroken dankzij diverse talentenjachten en op deze track laat ze
Meer dan feest
Berk Music is de afgelopen jaren uitgegroeid tot meer dan alleen een label waar artiesten hun muziek uitbrengen; het bedrijf doet ook het management, publishing en de boekingen voor veel van zijn acts. Een bewuste en strategische keuze, benadrukt Hommes. “Met feestmuziek alleen red je het inmiddels niet meer. Er wordt namelijk niet alleen feestmuziek in de feesttenten gedraaid, maar ook het levenslied.”
“Je moet naar het totaalplaatje kijken,” legt Van den Berk uit. “Onze artiesten itten niet in elkaars vaarwater. Berk Music is bovendien nooit een label geweest dat zich richtte op het volkse genre. Eerder feest met een knipoog naar volks.”
Inmiddels is het Nederlandstalige, volkse genre volledig geaccepteerd. Het succes in de hitlijsten en in de kroegen zorgt er ook
DJANGO WAGNER
Snollebollekes
Het is alweer elf jaar geleden dat Berk Music de eerste single van feest-act Snollebollekes uitbracht. Het nummer ‘Vrouwkes’ won in 2014 de Buma NL Award in de categorie Beste Single. In de daaropvolgende jaren scoorde Snollebollekes hits als ‘Alaafrojack’, ‘Links/Rechts’, ‘Feestmuts’, ‘Springen Nondeju’ en ‘De vloer is lava’. In 2019 verkocht Snollebollekes voor het eerst GelreDome uit en sinds 2022 heeft hij zijn eigen festival Total Loss.
“Events als het Total Loss Festival of zo’n jubileumconcert van Django Wagner zijn voor ons echt energievreters”, aldus Conny Hommes. “We investeren er heel veel tijd in, maar het is heel dankbaar werk, waar duizenden fans ieder jaar reikhalzend naar uitkijken.”
voor dat het steeds moeilijker wordt om op te vallen. Van den Berk: “Ook de grote namen gaan nu in het Nederlands zingen. Het is voor de oude garde relatief gemakkelijk om media-aandacht te krijgen. Voor de jongere talenten is dit wat minder vanzelfsprekend. Tegenwoordig zie je ook dat artiesten uit verschillende genres met elkaar samenwerken. Dat leidt soms tot verrassende combinaties, denk aan Django Wagner en de Outsiders. Maar het luistert nauw. Het is geen recept voor succes.”
'Ook het levenslied is feest geworden'
Beleving
Het Hollandse genre is populair onder alle lagen van de bevolking, maar er zijn wel verschillen in de manier waarop de muziek wordt beleefd. “De oudere luisteraar blijft trouw aan zijn of haar favoriete artiesten. De nieuwe generatie, de jongere luisteraar, wil vooral gezelligheid – het maakt niet zoveel uit wie het zingt, als het maar een leuk liedje is. Daarnaast luisteren ze alles door elkaar. Jongeren luisteren naar
Taylor Swift en Dua Lipa, maar ook naar Yves Berendse en Snollebollekes. En als je het mij vraagt: wat is nu eigenlijk het verschil tussen Hollandse popmuziek en volkse muziek? Ik vind Doe Maar of Goldband ook leuk. Streaming voert tegenwoordig de boventoon en het is nu vooral zaak om op de juiste playlists terecht te komen. Dat bereik je niet door heel veel muziek uit te brengen, maar door goéde muziek uit te brengen.”
Social media
Een andere belangrijke factor is social media. Hommes: “Het is een open deur: maar fans zijn heel belangrijk. En dan met name het reageren op fans. Als artiest moet je de tijd en de ruimte voor hen nemen. Wij hebben gelukkig artiesten die dat kunnen en daar open voor staan. Ze hebben een vaste schare fans.”
Adrie van den Berk: “Ons YouTube-kanaal en onze nieuwsbrieven zijn uitgegroeid tot een belangrijke manier om aandacht te genereren voor de Berk-artiesten. Wij hebben inmiddels 430.000 volgers op YouTube en onze clips zijn inmiddels ruim 930 miljoen keer bekeken. Binnen nu en een jaar gaan we naar een miljard views. Dat zijn gigantische aantallen! En het bijzondere is: het is allemaal op een organische manier ontstaan.” ◾
JOHN DE BEVER
DOOR: ED HOOGEVEEN
HGevestigde orde
‘Zingen is mijn lust en mijn leven’
Met Terug In De Tijd scoorde hij dé zomerhit van het jaar. Bij het ter perse gaan van dit magazine stond het liedje nog altijd genoteerd op de eerste plaats van zowel de Top 40 als de GfK Dutch Single Top 100. En na eerder in het Concertgebouw en de AFAS Live te hebben gestaan, geeft hij volgend jaar juni twee concerten in de Ziggo Dome. Wie is deze Yves Berendse, de populairste Nederlandstalige zanger van het moment?
et is allemaal begonnen in mijn stamkroeg De Klikspaan in Zandvoort, waar ik toen mijn negentiende verjaardag vierde,” vertelt Yves Berendse. “Dat is inmiddels alweer elf jaar geleden. Voor de grap zong ik daar een liedje van René Froger, Calling Out Your Name (Ruby). En voor ik het wist, stond ik in weekenden op allerlei feestjes en partijen te zingen.”
'Ik wilde niet meer dat eeuwige talent zijn maar aanhaken bij de gevestigde orde' “
In de periode daarna komen diverse singles uit en bouwt Berendse aan een stevige fanbase. Die zorgt ervoor dat zijn eerste grote openlucht liveshow in Caprera Bloemendaal compleet is uitverkocht. Dat geldt ook voor het concert dat hij in mei 2022 geeft in het Concertgebouw Amsterdam en een jaar later in de eveneens uitverkochte AFAS Live. Van al deze optredens worden livealbums uitgebracht.
“Nee, ik kan niet zeggen dat ik bewust aan carrièreplanning heb gedaan. Maar er kwam wel een moment dat ik dacht: ik wil hier mijn professie van maken en het een kans geven. Ik ben toen aan allerlei talentenjachten gaan meedoen, veel niet gewonnen maar wel die
van Jantje’s Verjaardag. Dat leverde mij m’n eerste platencontractje op waarna ik twee zelf gefinancierde singletjes uitbracht. Die werden opgepikt door de AVROTROS, waar ik op een borrel Tony van de Berkt van Dino Music tegenkwam. Op het moment dat ik bij hem tekende, ging mijn professionele carrière pas echt van start.”
Wanneer Berendse in 2018 bij Dino zijn debuutalbum Het Einde Van Het Begin uitbrengt, krijgt zijn ambitie gestalte. “Ik wilde niet meer dat eeuwige talent zijn maar aanhaken bij de gevestigde orde. Vandaar die titel. Ik was dan ook enorm blij toen die plaat een notering kreeg in de Album Top 100.”
je in de Top 40 te komen, laat staan op de eerste plaats. Als dat eenmaal gebeurt, wil je ook een tweede nummer 1-hit hebben. Je gaat de lat toch steeds hoger leggen. Dus ik hoop dat alles wat hierna nog gaat komen dat gevoel gaat bevredigen!”
Keuzes
Nummer 1-hit
In juni 2023 brengt Berendse het liedje Terug In De Tijd uit op single. Pas een jaar later wordt het liedje een enorme hit. Waar komt dat succes opeens vandaan? Berendse: “Tijdens mijn theatertour bleek
We leggen Berendse tenslotte nog wat keuzes voor, te beginnen met die voor strandtent of bruine kroeg? Berendse: “Hoewel ik uit Zandvoort kom, ben ik niet zo’n strandganger. Dus doe mij op een warme zomerdag maar een koud biertje in een bruine kroeg.”
Vis of vega? “Ik heb helemaal niets met vega. Overigens ben ik ook niet van die grote stukken vlees. Daarentegen gaat een klein biefstukje er op z’n tijd best wel in. Maar een leven zonder vis kan ik mij niet voorstellen. Dus vis.”
dat dit liedje het erg goed deed bij m’n fans. Iedereen zong het mee. Toch werd het in eerste instantie geen hit. Dat gebeurde pas nadat een moeder en dochter Terug In de Tijd gebruikten in een heel lief TikTokfilmpje. Toen dat viral ging, ontplofte het. Bij Spotify gingen de streams opeens van een paar duizend naar wel 60 tot 70 duizend per dag. Ik was bang dat de hype snel zou inzakken maar niets minder bleek waar. Toen de radio het ook oppakte, ging het nog harder. Ik had mijn gouden plaat nog niet ontvangen of het liedje was al platina. Inmiddels is Terug In De Tijd meer dan dertig miljoen keer gestreamd op Spotify. Het is echt absurd! Kijk, het is überhaupt heel moeilijk om met een Nederlandstalig plaat-
Hazes of Huub van der Lubbe? “Ik vind De Dijk fantastisch, heb ook nummers van ze gezongen. Maar mijn hart ligt meer bij de liedjes van de oude Hazes. Daar ben ik ook mee opgegroeid.”
Smoking of spijkerbroek? “Toen ik begon te zingen, had ik het idee dat ik altijd netjes gekleed op het podium moest staan. Dat is wel veranderd. Dus op dit moment zeg ik spijkerbroek. Maar ik was gisteravond op een hele chique trouwerij en daar droeg ik uiteraard een mooi pak. Ik doe zoveel op-
Op 27 september brengt Yves Berendse zijn nieuwe single Alleen Met Jou uit, een duet met Emma Heesters. Op 27 en 28 juni 2025 geeft hij twee concerten in de Ziggo Dome in Amsterdam.
tredens op zoveel verschillende plekken dus daar moet ik qua kleding wel rekening mee houden. Toch loop ik het liefst in een spijkerbroek.”
Buma NL Award of platina plaat? “Kijk, je hebt heel veel prijzen in Nederland, al dan niet bepaald door een jury. Maar een platina plaat is gewoon een keihard feit. Die staat voor twintig miljoen streams. En ik heb er eentje!”
Crooner of volkszanger?
“In coronatijd heb ik de Home Sessions opgenomen met liedjes die ik graag zing. Daar zaten ook een paar Engelstalige crooners tussen. Dat vond ik
erg leuk. Maar wat ik je al zei: ik ben opgegroeid met de liedjes van Hazes en Froger. Dat volkse repertoire ligt mij toch echt veel beter.”
Concertgebouw of Ziggo Dome? “Het Concertgebouw is een prachtige plek. Ik vond het ook een geweldige eer om daar op te mogen treden. En ik weet zeker dat ik dat nog wel een keer ga doen. Maar in de Ziggo Dome staan voor twee keer zeventienduizend man, is nog vele malen uitdagender. Bovendien vind ik de Ziggo één van de mooiste indoor concertlocaties van Nederland.”
Toekomst of Terug in de tijd? “Toekomst, zonder enige twijfel. Natuurlijk heeft Terug In de Tijd mij veel gebracht maar het is de toekomst die op mij wacht. Hopelijk met een liefdevol gezinnetje als dat mij is gegund en een leven vol gezondheid. En zingen natuurlijk want dat is mijn lust en mijn leven!” ◾
'Een platina plaat is gewoon een keihard feit. Die staat voor twintig miljoen streams. En ik heb er eentje!'
‘Liedjes maken en produceren is mijn belangrijkste werk’
Manfred Jongenelis is bekend als accordeonist en sessiemuzikant, maar is vooral actief als liedjesschrijver, producer en studio-eigenaar. Ook is hij oprichter van Smaragd Music, een label waarop muziek van talentvolle Nederlandstalige artiesten wordt uitgebracht. “Het succes dat anderen behalen met mijn werk voelt heel speciaal”, zegt de Brabantse muziekondernemer.
DOOR: WALLY CARTIGNY
Als accordeonist speelde Manfred Jongenelis met bijna alle grootheden onder de volkszangers, van André Hazes tot Frans Duijts, en van Vader Abraham tot Corry Konings. Bij het noemen van voorbeelden als deze verschijnt er op het gezicht van Jongenelis al snel een licht bezorgde blik: “Vergeten we niet iemand?” Dit kenmerkt deze muziekfanaat die het merendeel van zijn kunsten achter de schermen vertoont. Wanneer
hij niet op het podium staat, is hij namelijk vooral bezig met het schrijven en produceren voor andere artiesten. Hun liedjes, hun muziek en hun succes gaan Jongenelis net zo aan het hart als die van hemzelf. Hij wil niemand tekort doen, elke muzikant is hem even lief. Zijn werk vindt voornamelijk plaats bij Manfred Recordings, zijn eigen highend studio in Etten-Leur. “Om dit werk te kunnen doen, is voor mij een droom die is uitgekomen.”
Van lokaal naar landelijk bekend Als tiener wist de bijna 50-jarige Jongenelis het al zeker: muziek opnemen en produceren, dat is het mooiste wat er is. Hij begon dan ook al vroeg met zijn studiowerk, zo’n dertig jaar geleden alweer. “Ik kende toen al veel artiesten en die wisten lang niet allemaal waar ze naartoe konden met hun muziek. Ik ben begonnen met lokale zangers en minder bekende landelijke artiesten. Via successen en heel veel mond-tot-mondreclame is het uitgegroeid tot een bekende studio waar veel artiesten opnemen en graag terugkomen.”
Label voor talent
Jongenelis ontvangt tegenwoordig veel bekende namen in zijn studio in Etten-Leur. Dat neemt niet weg dat hij ook altijd veel oog heeft gehad voor opkomende artiesten. Hij helpt ze met het schrijven, produceren en opnemen van songs en richtte voor talent met perspectief een eigen label op: Smaragd Music.
“Dit label heb ik vernoemd naar mijn in 2004 overleden dochter Esmeralda. Een smaragd is een emerald, vandaar de naam. Ik wil haar laten voortleven in mijn muziekcarrière en dit is daarvoor een mooie manier. Smaragd Music is ontstaan net voor de massale omschakeling van muziek op cd naar digitaal. Voor artiesten die echt talent hebben, maar niet goed weten bij wie ze moeten aankloppen om verder te komen. Toch ben ik niet helemaal in de wieg gelegd als platenbaas; mijn hart ligt echt bij het maken en produceren van muziek. Daarom is
het heel fijn dat ik op een gegeven moment in gesprek ben gekomen met Robby Langendorff en Bob Vos van Cornelis Music. Smaragd Music is tegenwoordig bij hen ondergebracht voor de marketing, promotie en digitale distributie van artiesten. Die samenwerking loopt voor ons allemaal heel prettig en succesvol. Smaragd Music blijft mijn kindje, maar Robby en Bob doen het hartstikke goed als pleegouders,” zegt Jongenelis met een knipoog.
miljoenen streams haalt. Dit soort dingen lukt als je een goed team vormt waarmee je op basis van vertrouwen samenwerkt aan succes.” Overigens werkt Jongenelis niet exclusief met artiesten voor labels van Cornelis Music. “In principe is iedereen hier welkom. Ik werk onder andere met Frans Duijts, Grad Damen, Sander Kwarten, Frans Bauer, Corry Konings, John de Bever, Samantha Steenwijk, Christiaan Bauer, Wesly Bronkhorst… Ik probeer niemand te vergeten, maar er komen hier zoveel toppers opnemen.”
Gouden artiesten
Artiesten die muziek uitbrengen via ‘kweekvijver’ Smaragd Music doen het soms zo goed dat ze doorgroeien naar Cornelis Music, het label waartoe bekendheden als bijvoor-
Verdriet en geluk Jongenelis zou 24 uur per dag in zijn studio kunnen verblijven, zoveel werk komt er op hem af. Hij kiest er heel bewust voor
ik dragen beiden een zeldzaam gen dat die ziekte kan veroorzaken. In 2022 is Lieva geboren. Zij heeft de ziekte gelukkig niet. Lieva heeft een grote gezonde zus, Lyciënna, uit een eerdere relatie van mij en we zijn momenteel in verwachting van een dochter die volgens onderzoek ook gezond is. Dat is voor nu het allermooiste nieuws dat er is. Wij dragen natuurlijk verdriet met ons mee, maar we zijn niet ongelukkig. We zien ook veel moois. En ja, we maken er samen tijd voor om daarvan te genieten.”
Naar het buitenland
'Smaragd Music blijft mijn kindje, maar
Robby en Bob doen het hartstikke goed als pleegouders'
beeld John West, Wolter Kroes en Robert van Hemert behoren. Jongenelis: “Donny Ponsen is daar een mooi voorbeeld van. Zijn uitvoering van Drink Rode Wijn die we samen hebben opgenomen, is goud geworden. Ik heb wel vaker gouden awards gehaald met songs, maar dit is de eerste op mijn eigen label. Dat voelt toch wel speciaal. Voor Diego Holzken geldt hetzelfde. Met hem ben ik in 2017 begonnen met de single Alleen Jij en sindsdien is hij uitgegroeid tot een artiest die
dat niet te doen. Tijd doorbrengen met zijn gezin is erg belangrijk voor hem. Dat heeft alles te maken met het verdriet rondom het verlies van twee kinderen en het nieuwe geluk dat hij met zijn gezin heeft gevonden. “In 2004 heb ik mijn eerste dochter Esmeralda verloren. Zij was vier en overleed door een medische oorzaak. In 2021 is Eva overleden. Zij was amper twee jaar oud en leed aan een zeldzame stofwisselingsziekte. Mijn huidige vrouw Sharona en
Een van de mooiere zaken die op het pad van Jongenelis zijn gekomen, is het contact met Carlo Rijsdijk. Met de zanger van Helemaal Hollands (duo met Leo Langstraat) heeft de studio-eigenaar naar eigen zeggen een geweldige klik. “Met hem ben ik sinds de coronatijd aan het schrijven. Er was toen weinig werk en we moesten afscheid nemen van Eva. Carlo is een van de mensen die mij in die moeilijke periode hebben bijgestaan. Daar ben ik hem dankbaar voor. We hebben bovendien goede muziek geleverd samen. Gaan we wat mij betreft zeker mee door! De studio loopt nu sowieso uitstekend. Ook heb ik muziekuitgeverij MPJ Publishing opgericht om eigen liedjes in onder te brengen. In samenwerking met Robocop Publishing, de publishingtak van Cornelis Music, gaan we ons onder meer richten op exploitatie in het buitenland. De toekomst ziet er veelbelovend uit, zeker nu we nieuw leven mogen verwelkomen.” ◾
AAN HET WERK BIJ MANFRED RECORDINGS MET ENKELE RELATIES UIT DE BRANCHE. VAN LINKS
NAAR RECHTS: BOB VOS, MANFRED JONGENELIS, MICHAEL HARTKAMP EN FLOOR VAN LEEUWEN
FRANS DUIJTS
‘Nog nooit zo goed gegaan met het Hollandse lied’
Het Hollandse genre zit in de lift. En het einde is voorlopig nog niet in zicht, zegt
Floris Janssen van Dino Music. “Alles gaat met golven, maar deze golf is nog niet op zijn hoogtepunt.”
DOOR: ARNOLD LE FÈBRE
Het Hollandse genre is echt aan het groeien,” vertelt Floris Janssen. “Het is een combinatie van factoren, legt de general manager van zowel Dino Music als het moederbedrijf 8Ball Music uit. “Het is de tijdsgeest, mensen grijpen terug naar iets dat vertrouwd klinkt. Ik denk ook dat men zin heeft in een feestje en er is geen genre dat zich daar zo voor leent als het Nederlandstalige genre. Verder zien we een verbreding en verjonging van de doelgroep, helpt de toenemende digitalisering een handje (streaming, socials) en zien we verder een groei in het aantal evenementen. Natuurlijk, er zijn altijd onzekere factoren – denk aan de mogelijke btw-verhoging op concertkaartjes – maar over het algemeen is het nog nooit zo goed gegaan met het Hollandse lied.”
Die ene grote hit
gen zetten met Yves. Alleen die ene grote hit ontbrak nog. Dat uiteindelijk een TikTokfilmpje van een moeder en een dochter die samen ‘Terug in de tijd’ zongen viral ging, had niemand kunnen voorspellen.”
Het filmpje leidde tot een hausse aan streams; in twee maanden tijd schoot ‘Terug in de tijd’ op Spotify van 3 naar 13 miljoen (inmiddels staat de teller op bijna 31 miljoen) en bereikte het nummer de eerste plaats in de Spotify Top 200, Top
Vorig jaar brak Marco Schuitmaker bij het grote publiek door met de hit ‘Engelbewaarder’, dit jaar was het Yves Berendse die alle aandacht naar zich toetrok met ‘Terug in de tijd.’ Janssen: “De basis was goed, je zag het aantal streams, volgers op social en fans bij optredens groeien en we wisten dat we stappen gin-
Janssen alleen maar hoogtepunten te binnen. “Ook bijvoorbeeld Frans Duits en René Karst doen het nog altijd heel erg goed, de carrière van Senna zit in de lift, Marco Schuitmaker geeft een concert in de Gelredome, het Muziekfeest van het Jaar verkoopt twee avonden uit en we hebben het jonge talent Sven Versteeg getekend. Ook het tweedaagse event Geef Mij Maar Amsterdam dat we dit jaar voor het eerst in AFAS Live organiseerden, was een succes.
'Er is geen genre dat zich zo voor een feestje leent als het Nederlandstalige genre'
40 en Top 25 van Sterren NL. “Dat maakt onze business zo leuk. Yves Berendse staat nu gewoon op de playlists van QMusic en Radio538 – dat heb ik nog nooit meegemaakt. Dat is zelfs ‘Leef’ van André Hazes nooit gebeurd. Yves staat op vrijdag 27 en zaterdag 28 juni 2025 in de Amsterdamse Ziggo Dome. Dat is waanzinnig. Daar kan ik elke dag van genieten.”
Hoogtepunt
Terugkijkend op het afgelopen jaar schieten
De eerste editie was uitverkocht en de tweede staat gepland voor zaterdag 3 mei 2025.” Floris Janssen verwacht dat er voorlopig geen einde komt aan het succes van het Hollandse genre. “Alles gaat met golven, maar deze golf is nog niet op zijn hoogtepunt. Ik verwacht dat er binnen nu en een jaar een of twee zangeressen doorbreken die net zo populair worden als de Robert van Hemerts en Marco Schuitmakers van deze wereld. Dankzij de groei van het genre en de fanbase is er ruimte voor meer artiesten.” ◾
YVES BERENDSE
SENNA
Het begint bij The Source
DOOR: PIERRE OITMANN
Ronald Eekhoff startte in 1988 als Holthoff Sound Productions en in 1996 werd Intermezzo Music & Media opgericht. Toen iTunes in 2004 succesvol bleek, besloot hij een distributieplatform te bouwen gebaseerd op het reeds bestaande systeem voor catalogusbeheer. In 2008 werd dit platform geïntroduceerd als The Source. De dienst werd uitsluitend aangeboden aan bestaande klanten, tot het platform in 2010 als zelfstandige service beschikbaar werd voor contenteigenaren. Alle software en het distributieplatform zijn binnen het bedrijf ontwikkeld. Alle contracten zijn rechtstreeks met de DSP’s en de volledige infrastructuur is in eigen beheer.
Dat maakt The Source flexibel, stelt Eekhoff. “We kunnen snel schakelen en customizen, waar nodig of gewenst. In tegenstelling tot veel van onze collega’s zijn wij volledig onafhankelijk, wij hebben
Al bijna twintig jaar is The Source actief als independent digitale distributeur. Inmiddels verzorgen vijftien medewerkers van het bedrijf het contentbeheer voor bijna 1.700 providers, die circa 46.000 rechthebbenden en ongeveer 1,8 miljoen tracks vertegenwoordigen. “Iedereen kan een nummer op Spotify krijgen, maar de kunst is dat het daar blijft en dat het opvalt,” zegt oprichter Ronald Eekho . “Dat is wat wij doen.”
'Als muziekliefhebbers weten wij als geen ander hoe waardevol de masters zijn voor een contenteigenaar'
geen platenlabel of investeerder als aandeelhouder. Hierdoor ontstaat er geen belangenverstrengeling en kunnen we ons maximaal inzetten voor al onze providers.”
Revenue-share
Bij aggregators moet je vaak een jaarlijkse fee of een fee per release betalen, maar aanmelden bij The Source is gratis. In ruil voor de diensten staan gebruikers een deel van hun inkomsten af. “Wij werken voornamelijk met een revenue-sharemodel, waarbij een percentage van de inkomsten van platforms wordt ingehouden,” legt Eekhoff uit. “Dit percentage kan variëren,
afhankelijk van de diensten die iemand afneemt, de complexiteit van de catalogus en de hoeveelheid ondersteuning die nodig is. Artiesten met een eenvoudige catalogus hebben lagere kosten dan degenen met bronmateriaal dat omgezet moet worden van analoge media of met meer complexe rechtenkwesties.” The Source is kritisch met wie ze samenwerken. Er moet vooraf een formulier worden ingevuld zodat het bedrijf kan beoordelen of zij de beste partij zijn om mee in zee te gaan. “We accepteren niet iedere aanvraag,” erkent Erik van Oort, operations manager van The Source.
Digitaliseren
Een van de aanvullende diensten die The Source levert en waarmee het bedrijf zich onderscheidt van de concurrentie, is dat zij zich toeleggen op het archiveren, digitaliseren en restaureren van oude catalogi. Dat grijpt volgens Eekhoff terug op een oude slogan: 'What do you have, where do you have it, and what can I do with it?' Sterker nog, dat is waar de naam The Source naar verwijst. “Veel platenmaatschappijen gebruiken cd-bronnen voor streaming of zelfs vinylpersingen, maar wij gaan altijd terug naar de best beschikbare bron.”
Eekhoff en Van Oort zijn kundige mastering-engineers met een grote voorliefde voor muziek, dus er gaat veel aandacht uit naar repertoire dat ligt te verstoffen in oude archieven. “We komen soms master-
'Veel platenmaatschappijen gebruiken cd-bronnen voor streaming of zelfs vinylpersingen, maar wij gaan altijd terug naar de best beschikbare bron'
tapes tegen die letterlijk uit elkaar vallen,” beschrijft Van Oort. “Die moeten we dan bakken en plakken, waarna je ‘m vaak nog één keer kan afspelen om een master te maken.”
Op waarde schatten
Vaak zijn het de rechthebbenden zelf die met dozen vol met hun oude materiaal bij The Source aankloppen. “Artiesten of labels kunnen hun opnames aanleveren via cd's of digitale bestanden,” vertelt Eekhoff. “Maar we kunnen alle obscure formats digitaliseren. Gezien de oorsprong van het bedrijf hebben we alle benodigde apparatuur en kennis in huis. Desgewenst gaan we zelf op zoek naar ontbrekende opnames, bijvoorbeeld door lp's of tapes te kopen op eBay en die te digitaliseren. Als liefhebbers van muziek weten wij als geen ander hoe waardevol de masters zijn voor een contenteigenaar. Met name eerste generatie eigenaren is heel terughoudend wanneer we aangeven dat de bronnen naar Nederland moeten om te verwerken. Wanneer we in een acquisitiegesprek zitten en we krijgen de vraag hoe we het doen met het bronmateriaal, zeggen we dat we het komen halen. We willen geen enkel risico lopen met opsturen, waardoor de bron kan beschadigen of kwijtraken. De eigenaren weten dan dat wij hun werk op waarde weten te schatten. Het zijn toch hun baby’s.”
Contentmanagement
Een belangrijk onderdeel van de diensten die The Source aanbiedt, is het uitgebreide contentmanagementsysteem, waarvan de ontwikkeling al in de jaren 90 begonnen is. “Het begon met het digitaliseren van papieren dossiers van labels,” zegt Van Oort. “Of kaartenbakken zelfs!” Het cms is essentieel voor catalogusbeheer, of het nu gaat om digitale distributie, fysiek product, contractbeheer of royalty-administratie. “Het cms kan worden uitgebreid met verschillende modules, zoals projectmanagementtools, zodat artiesten hun projecten effectief kunnen volgen. Bijvoorbeeld een projectmanagementsysteem geïntegreerd in het cms voor een klant, die op projectbasis vinyl perst en die daarin zijn fysieke product kan bijhouden. Royalty-administratie voor transacties buiten datgene dat wij aan digitale distributie doen, is een optie. Dat zijn dingen die meerwaarde geven en die andere partijen niet, of tegen extra betaling, aanbieden.”
rechtstreeks bij onze klant, die wij vervolgens wel of niet kunnen meenemen in de royaltyverwerking.”
Daarnaast biedt The Source een whitelabeldienst aan, voegt Eekhoff toe. “Content-eigenaren kunnen hierbij gebruikmaken van onze techniek vanuit hun eigen website. Wij verzorgen dan de digitale distributie en royalty-administratie achter de schermen van het white-labelplatform.”
Ondersteuning
Hybride dienstverlening
“Onze dienstverlening is enorm breed en concentreert zich niet alleen op standaard distributie,” legt Van Oort uit. “Natuurlijk kunnen providers gebruik maken van onze rechtstreekse contracten met de DSP’s, maar mocht iemand zelf een contract hebben met bijvoorbeeld Spotify en YouTube, dan kunnen wij ook leveren namens deze provider. In dit geval komen de inkomsten
Anders dan bij de meeste aggregators, in de regel grote internationale spelers, kun je The Source makkelijk benaderen bij vragen of problemen, stelt Eekhoff. “Klanten kunnen ons direct bellen voor ondersteuning, in tegenstelling tot andere bedrijven, waar je vaak in een ticketsysteem terechtkomt. Wij maken ook gebruik van een ticketsysteem, maar daarnaast is het prettig dat je ons gewoon kunt bellen als je er niet uitkomt. Wij vinden onszelf meer een muziekbedrijf dan een it-bedrijf, ook al leunen we zwaar op techniek, het gaat bij ons om de muziek en de artiest. De oorsprong van alle medewerkers ligt in de muziekwereld en daar ligt ook onze parate kennis. Sinds ik in 1988 ben begonnen, zijn we up-to-date gebleven met alle ontwikkelingen. We gaan met onze diensten veel verder dan een gemiddelde distributeur. Wij denken actief mee met labels en artiesten. Dat maakt ons niet goedkoop, maar je krijgt er wel veel voor terug.” ◾
‘Onze chart weerspiegelt de Nederlandstalige muzieksmaak’
Het succes van RADIONL is aan verschillende elementen toe te schrijven. Een daarvan is de eigen Top 30. Een wekelijkse hitlijst die niet samengesteld wordt door een algoritme, maar door informatie die rechtstreeks van de luisteraars afkomstig is.
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM
Volgens RADIONL-directeur Nico
Silvius zijn charts weliswaar belangrijk als muzikale graadmeters, maar zijn er wel wat kanttekeningen te plaatsen bij de hedendaagse hitlijsten. “De getallen zijn het belangrijkst en dat begrijp ik. Deze kunnen echter, zeker in deze tijd, op allerlei manieren worden gemanipuleerd. Een paar jaar geleden hebben we de beslissing genomen om een eigen chart samen te stellen. Een eerlijke lijst die meer doet dan alleen kijken naar streamingcijfers, algoritmes of verkopen.”
‘Jongeren spelen een belangrijke rol in het ontdekken van nieuwe of juist oude Nederlandse muziek’
Silvius heeft ervoor gekozen om de info te gebruiken die wordt opgehaald via de eigen tool. “We ontvangen iedere week 100.000 berichten via onze radio-app en socials. Dit aantal is voor veel andere stations misschien niet te bevatten, maar we hebben een miljoen luisteraars en heel veel van hen zijn echt betrokken bij RADIONL. Al die informatie wordt gefilterd en daar komt de RADIONL Top 30 uit. Als er iets muzikaals gebeurt in Nederland, dan zien wij dit extreem snel.”
Vrijgevochten
Dit is weliswaar geen alledaagse manier om een hitlijst samen te stellen, legt Silvius uit. “Maar deze werkwijze past heel goed bij RADIONL. Wij zijn een vrijgevochten zender
die alles anders doet dan de concurrentie. Wij hebben een levende hitlijst, waarin naast alle informatie van onze achterban ook data van Instagram, Facebook en natuurlijk TikTok een rol spelen.”
Het gemis van ‘harde cijfers’ is volgens de directeur ‘geen enkel probleem’. “Binnen het volkse genre moet je meer doen dan alleen goed scoren op een streamingkanaal om een hit te hebben. Optredens en de manier waarop je als artiest de verbinding zoekt met je fans zijn eveneens belangrijke factoren. En dan zwijg ik nog maar over het feit dat het relatief makkelijk is om streams te kopen en op die manier een hoge notering te bewerkstelligen. Dat gaat veel moeilijker via de informatiestromen die wij gebruiken.”
TikTok
De RADIONL Top 30 is een van de belangrijkste visitekaartjes van de zender. Silvius
noemt het ‘de lijst met de meeste aansluiting op de werkelijkheid’. “Deze chart is betrouwbaar omdat de informatie rechtstreeks van de doelgroep komt en zelfs verder gaat. Je ziet bijvoorbeeld steeds vaker dat jongeren Nederlandstalige muziek ontdekken via onder meer TikTok. Zij spelen een belangrijke rol in het ontdekken van nieuwe of juist oude muziek. Waarom zouden we die informatie niet gebruiken?
De RADIONL chart is een weerspiegeling van de Nederlandstalige muzieksmaak en natuurlijk is niet iedereen het hier mee eens. Maar gelukkig bewijst onze lijst keer op keer dat we geen onzin uitkramen.” ◾
NICO SILVIUS
Hollandse zomerhit(te)
De term ‘zomerhit’ stond jarenlang synoniem voor een tropisch aandoende, internationale hit die veelal vanaf de vakantieadressen mee naar huis werd genomen. De afgelopen jaren heeft zich echter een kentering afgetekend en 2024 kan de boeken in als het jaar waarin de Hollandse zomerhit definitief gemeengoed is geworden.
DOOR: EDGAR KRUIZE
Van de ‘Macarena’ en ‘Mambo No. 5’ in de jaren negentig tot ‘The Ketchup Song (Aserejé)’, ‘Dragostea Din Tei’ of ‘Despacito’ in de 00s en 2010s, de hits die het geluid van een zomer domineerden zijn lange tijd vooral tropische verrassingen geweest van buitenlandse one-hit wonders. En zelfs als de hits uit Nederland kwamen, waren ze Engels- (‘Sex On The Beach’, ‘We’re Going To ibiza’)) of Spaanstalig (‘Que Si, Que No’). De Nederlandstalige zomerhit is nooit echt in zwang geweest. Zelfs liedjes uit de Nederpop-hoogtijdagen die we jaren na dato als ‘zomerhit’ zijn gaan beschouwen kwamen soms niet verder dan de Tipparade (‘Wind En Zeilen’ van Splitsing bijvoorbeeld) of nipt in de onderste regionen van de top 10 (‘Zomer’ van André Hazes).
Hitlijstdominantie
Wie gedurende de zomer van 2024 een blik in de hitlijsten wierp, zag daar een lijst die bol stond met Nederlandstalig repertoire. Pure pop van Roxy Dekker domineert enerzijds, maar anderzijds valt met name op hoe veel Hollandse hits er in de lijst te vinden zijn. ‘Zoet, Zout, Zuur’ van Robert van Hemert is met 25,7 miljoen Spotifystreams onmiskenbaar één van de zomerhits van 2024 en Yves Brendse stootte Roxy Dekker van de eerste plek af met zijn ‘Terug In De Tijd’ (31 miljoen Spotify streams op het moment van schrijven) en hij kapitaliseerde na tien jaar hard werken direct op de groei in populariteit door dan maar tweemaal de Ziggo Dome aan te kondigen voor 2025.
‘Het stigma is eindelijk van Hollandse muziek af’
Paul Siteur
Enorme opleving
“Het stigma is eindelijk van Hollandse muziek af,” zegt Paul Siteur, eindredacteur Sterren NL bij AVROTROS. Hij wijt de opkomende populariteit van Hollandse hits voor een deel aan het einde van de coronamaatregelen.
“Dit is bij uitstek repertoire dat je in de kroeg hoort of in voetbalkantines. Plekken waar mensen lange tijd niet konden komen en toen het weer wel open ging en je tegelijkertijd nog minder makkelijk naar het buitenland reisde, zag je ineens een enorme opleving van dit repertoire en dat is gebleven.”
Een immense hit als ‘Ik Ga Zwemmen’ van Mart Hoogkamer is in 2021 daar de eerste exponent van. In 2023 is het ‘Engelbewaarder’ van Marco Schuitmaker dat uitgroeit tot een fenomeen (en ook in 2024 nog altijd in de Single Top 100 staat) en in de slipstream gaat ook ‘Amalia’ van Wesly Bronkhorst inmiddels al twee zomers mee in de hitlijsten.
Olievlek
Het is naast het kroeg- en kantinegeluid ook vooral sociale media dat ervoor zorgt dat nummers boven komen drijven. Dat geldt voor ‘Engelbewaarder’, maar bijvoorbeeld
gen door een vrouw met haar moeder. Dat is een gepensioneerde zangeres die altijd de tweede stem zingt,” vertelt de zanger. “Ze zingen samen wel vaker liedjes, ook van mij. Maar waarom deze nou precies zo aansloeg? Ik weet het zelf ook niet.”
Volgende radiozenders
Bij alle genoemde hits zijn niet alleen de traditionele radiozenders die Nederlandstalig werk draaien ingestapt, maar ook de mainstreamzenders als Radio 538 of Qmusic. Het lijkt de definitieve stap naar erkenning voor het volkse Nederlandstalige lied. Waar in het verleden radio echter nog een leidende functie had, is dat anno 2024 veelal volgend geworden. Hits ontstaan in het land, online en daarna pakt de mainstream
‘Soms hebben liedjes gewoon de tijd nodig om hun weg naar het publiek te vinden’
Michael Hartkamp
ook voor ‘Zoet, Zout, Zuur’, dat meer dan een jaar al in allerlei TikTok-filmpjes opdook. “Soms hebben liedjes gewoon de tijd nodig om hun weg naar het publiek te vinden en ‘Zoet, Zout, Zuur’ zag je in het land als een soort olievlek verspreiden,” zegt Michael Hartkamp, general manager bij MAIN Music. “Dit is typisch zo’n voorbeeld van een track waarvan wij vorig jaar dachten dat het een zomerhit zou kunnen worden. Dat klopte, alleen werd het de zomerhit van dít jaar!”
Ook bij Yves Berendse heeft de hit een lange aanlooptijd gehad en heeft deze aan populariteit gewonnen door TikTok. “Er is een filmpje van ‘Terug In De Tijd’, gezon-
radio ze doorgaans pas op. Al lijkt daar ten opzichte van vroeger feitelijk niets veranderd. De internationale zomerhits van weleer ontstonden in eerste instantie ook niet op de radio, maar in de discotheken in het buitenland. Waarna terugkerende vakantiegangers ze aanvroegen op de radio en de zenders inhaakten op het vakantiegevoel. Martijn Biemans, muzieksamensteller bij Qmusic, noemt net als Siteur ook voetbalkantines en Nederlandse uitgaansgelegenheden als bron van het succes van de volkse hits. “Waar jonge mensen het oppikken en daarna gaan streamen. Het zijn altijd jonge mensen die bepalen wat populair is. Een paar jaar geleden hadden we de
golf van de Nederlandse hiphop, nu is het de volksmuziek.” Nils Brokerhof, directeur muziek bij 100%NL, stelde recent in het AD ook dat een medium als TikTok mensen in aanraking brengt met liedjes waarvan ze wellicht niet wisten dat ze het leuk zouden vinden. “Mainstream-radiozenders draaiden die muziek niet, de markt werd daardoor niet bereikt. Yves Berendse komt niet uit de lucht vallen, hij treedt al jaren op voor duizenden mensen. Misschien een niche, maar wel een flinke niche, die via TikTok en Spotify het grote publiek bereikt. Het laat ons als radiomakers over de schutting kijken om te zien of daar nog wat leuks te halen valt.”
Kwaliteitsslag
Paul Siteur van NPO Sterren NL voegt daaraan toe dat hij blij is dat de grote radiozenders het genre nu oppakken en dat er zo Nederlandstalge zomerhits ontstaan, maar dat hij niet hoopt dat het – net als Nederlandstalige hiphop – een trend is die uiteindelijk weer afzwakt. “Wij hebben ons vanuit NPO Sterren NL jarenlang hard gemaakt voor het zichtbaar maken van deze muziek en van jonge talenten. Dat zullen wij blijven doen ook als voor andere zenders ‘het nieuwe’ ervan af is. Maar ik hoop oprecht dat er altijd plek zal zijn voor deze muziek op de hele Nederlandse radio. Een niet te onderschatten factor in het succes is daarbij ook dat de volkse muziek een enorme kwaliteitsslag heeft gemaakt ten opzichte van enkele jaren geleden. Niet alleen muzikaal en tekstueel zit het allemaal steeds beter in elkaar, maar ook productioneel kunnen dit soort hits zich gewoon prima meten met de betere popmuziek. Dus dat hoort inmiddels gewoon op elke zender thuis!” ◾
Songs blijven de basis voor NRGY Music
Muziek van eigen bodem heeft de wind mee. Het vertaalt zich naar de hitlijsten, je hoort het op de radio en ook steeds meer jonge mensen zijn enthousiast. NRGY Music maakt zich al jaren hard voor muziek uit eigen land en doet dit met een zorgvuldig samengestelde artiestenstal die zowel in de breedte als de diepte representatief is voor de Hollandse muziek anno 2024.
DOOR: EDGAR KRUIZE
Dat betekent een stal met zowel oudgedienden als René Froger en Frans Bauer, jonge artiesten die enige tijd terug zijn doorgebroken zoals Wesly Bronkorst en Mart Hoogkamer, en nieuw talent als Fetty en Raoel. “Voor de hele artiestenstal geldt dat het succes staat of valt met het juiste repertoire,” zegt Tom Peters, die NRGY Music in 2005 startte. ”Wij krijgen wekelijks veel liedjes aangeboden en we luisteren alles wat binnenkomt. Maar we nemen zeker niet alles aan. De lat voor liedjes is steeds hoger komen te liggen, de hele branche heeft echt een professionaliteitsslag gemaakt. Wij zijn dus uitermate selectief. De songs moeten écht goed zijn en precies passen bij de artiesten met wie we werken.”
Rotsvast geloof
Colin Heikens, verantwoordelijk voor A&R bij NRGY, beaamt dat. “De kwaliteit van onze talenten staat buiten kijf natuurlijk, ook daarin onderscheidt NRGY zich. We tekenen niet zomaar iemand. Persoonlijk krijg ik van het contact en de klik met onze artiesten de meeste energie. Het enthousiasme over en weer en de ambitie om iets moois te gaan maken met elkaar blijft een geweldig onderdeel van dit vak. Maar zonder de juiste liedjes ben je nergens, ongeacht hoe groot de talenten zijn waarmee je werkt.”
Recent zijn talenten als Glennis Grace en John de Bever aan de NRGY-stal toegevoegd. “Sommigen zouden zeggen dat het tekenen van Glennis Grace tegen de trend in is. Maar ze is gewoon de beste zangeres van Nederland, natúúrlijk willen we daar graag mee werken,” stelt Peters. “We zijn al ruim een jaar met haar aan het praten over de richting en hebben er een rotsvast geloof in dat ze met het juiste repertoire een
geweldige comeback kan maken. En ook voor John de Bever geldt dat we zijn carrière verder uit gaan proberen te bouwen door precies de juiste songs voor hem te vinden.”
Maatwerk
NRGY Music is dan ook geen partij die alleen maar gaat voor de snelle hit en werkt continue aan repertoire zolang het in het land nog leeft. “Met de nadruk op in het land,” zegt Peters. “Het is natuurlijk geweldig dat ons materiaal nu ook door zenders gedraaid wordt die dat in het verleden nog niet deden, maar radio is allang niet meer leidend. Hits worden geboren in de kroeg en op feestjes, vervolgens zie je dat terug in streamingcijfers en radio komt daarna meestal pas. De dynamiek is volkomen veranderd.”
'Met al onze artiesten hebben we een lange adem'
Colin Heikens noemt ‘Amalia’ van Wesly Bronkhorst daar het ultieme voorbeeld van. “Die stamt uit 2022, haalde in 2023
de hitparades en een platina status en nu zijn we ver in 2024 en staat het nummer nog altijd in de Single Top 100. NRGY Music blijft zo’n release ondersteunen en tegelijk samen met Wesly bouwen aan de volgende stappen.” Dat laatste gebeurt over de hele linie. Heikens haalt jong talent Raoel aan, die furore maakte in ‘Holland’s Got Talent’. “Een jongen met een geweldige, rauwe stem, die bij ons is aangedragen door Mart Hoogkamer. We steken er veel tijd in om repertoire te vinden dat zowel aan zijn karakter als aan zijn stem recht doet. Het is maatwerk en zo hebben we met al onze artiesten eenzelfde lange adem.” ◾
GLENNIS GRACE RAOEL
‘Ik heb als zanger mijn geluid gevonden’
DOOR: EDGAR KRUIZE
Soms heeft een hit een lange aanloop nodig. Ruim anderhalf jaar geleden werd via Cornelis Music de single ‘Zoet, Zout, Zuur’ uitgebracht. Iedereen was het erover eens dat dit een ultieme zomerhit zou worden. Dat klopte. “Alleen werd het de hit van de vólgende zomer,” lacht Robert van Hemert, die ondanks de lange aanloop nog maar amper kan bevatten dat zijn platina-hit al bijna de 30 miljoen Spotify streams aantikt. “Ik wist wel meteen dat er ‘iets’ was dat dit nummer bijzonder maakte. We hadden het opgenomen en ik belde direct Robby Langendorff van Cornelis Music. ‘Je moet nu naar de studio komen!’ zei ik. Hij had een lange dag gehad, was net thuis en vroeg of het ook morgen kon. ‘Nee’, zei ik. ‘Dit is echt bijzonder, je moet nu komen!’ Toen is hij toch weer in de auto gestapt en ook hij was meteen overtuigd.”
Met ‘Zoet, Zout, Zuur’ heeft de Leidse zanger Robert van Hemert één van de grootse hits van 2024 te pakken. Het is een hit met een lange adem, die onlangs werd opgevolgd door nieuwe single ‘Geld Maakt Niet Gelukkig’. Voor Van Hemert is de doorbraak zowel het eind van een lang tijdperk worstelen, als de start van een nieuwe periode als artiest.
Oerdrang
Robert van Hemert en Robby Langendorff hebben een lange geschiedenis samen. Zo sleepte onder andere Langendorff de zanger door een moeilijke periode heen, vertelt Van Hemert. “Ik heb een zware tijd achter de rug, waarin ik onder meer beide ouders heb verloren. Heel mijn leven heb ik willen zingen, het zit als een oerdrang in me. Maar toen had ik nergens zin meer in. Hij is een van de mensen die me heeft aangespoord om alle verdriet om te zetten in kracht en energie en zo mijn carrière een nieuwe impuls te geven. En in alle eerlijkheid is het overlijden van mijn ouders dan ook echt een kantelmoment geweest. Ik wil niet al te zweverig doen, maar na jaren ploeteren vielen ineens alle stukjes als een puzzel in elkaar. Ik vind het voor mezelf een mooie gedachte dat hun energie dat extra duwtje de goede kant op heeft gegeven.”
Geen plan b
De carrière van Robert van Hemert heeft zich via een reeks singles, het winnen van de SBS6-talentenjacht ‘De Hollandse Nieuwe’, een gastoptreden bij ‘Toppers in Concert’ en uiteindelijk de release van ‘Zoet, Zout, Zuur’ en een eigen show in de Leidse Stadsgehoorzaal gevormd tot waar het nu is.
“Het is soms wel even frustrerend geweest als je steeds nét tegen een doorbraak aan zit en het dan steeds weer even uitblijft,” vertelt de 31-jarige zanger. “Maar ik heb geen plan b, mijn wil om te slagen is enorm, dus mijn ambitie heeft me steeds weer verder doen gaan. Met mijn team zag ik ‘Zoet, Zout, Zuur’ langzaam maar zeker steeds populairder worden in het land, ik kreeg steeds meer aanvragen en vanaf het moment dat Radio 538 het ook oppakte en er ‘Smulschijf’ van maakte, zag je de olievlek
'Als je een lange carrière wilt – en die ambitie heb ik –dan moet je zorgen dat er niemand is die klinkt als jij'
Positieve boodschap
De nieuwe single ‘Geld Maakt Niet Gelukkig’ vertelt het verhaal van een man die ontdekt dat echt geluk pas ontstaat wanneer hij dat kan delen met anderen. “Een belangrijke boodschap die ik zelf aan den lijve heb ondervonden. Ik heb jaren hard gewerkt om te komen waar ik nu ben en dat geluk deel ik met mijn gezin en familie, maar ook met het team dat met mij aan het succes heeft gewerkt. Juist door alles wat ik heb meegemaakt, besef ik hoe belangrijk het is om geluk te zoeken in de dingen die je hebt. Maar ook hoe belangrijk het is om de juiste mensen om je heen te hebben, en om het geluk dat komt met succes ook met hen te delen. Daarnaast is ‘Geld Maakt Niet Gelukkig’ natuurlijk ook gewoon een vrolijke meezinger, want ook dat is belangrijk.”
Verder blijven bouwen
nog groter worden. Dat voelt na jaren buffelen als een kroon op het werk. Je hoort wel eens van artiesten dat ze zo lang een liedje zingen, dat ze er zelf al niets meer aan vinden eer dat het een hit wordt. Daar heb ik geen last van. Elke keer als de ‘Zoet, Zout, Zuur’-intro start, heb ik er weer zin in en het publiek ook, want de populariteit blijft nog altijd groeien.”
Eigen geluid
Achteraf gezien is het een zegen geweest dat het succes van ‘Zoet, Zout, Zuur’ en het doorbreken naar het grote publiek zo’n lange aanlooptijd heeft gehad, zo zegt Van Hemert. “Ik heb achter de schermen samen
met mijn team ruim de tijd genomen om uit te vinden waar ik sta als zanger, welk geluid het beste bij me past en waar ik heen wil met mijn liedjes. Er zijn zo veel Nederlandstalige en volkse zangers, als je een lange carrière wilt – en die ambitie heb ik – moet je zorgen dat er niemand is die klinkt als jij. Het gestage succes maakte dat ik anderhalf jaar de tijd had om met een opvolger te komen die zowel een logisch vervolg is op ‘Zoet, Zout, Zuur’, en een basis oplevert voor dat eigen geluid. Stiekem heb ik in die tijd natuurlijk nog veel meer liedjes opgenomen, waarvan ik niet kan wachten om ze te delen. Maar als de afgelopen tijd iets heeft geleerd, is het wel dat geduld loont.”
Enige druk om van de nieuwe single net zo’n groot succes te maken als de voorganger, heeft Van Hemert niet. “Ik ben realistisch genoeg om te weten dat het in dit vak met pieken en dalen gaat, de kans om tweemaal zó’n extreem grote hit te scoren is klein. Maar mijn doel is vooral om geen eendagsvlieg te zijn. Ik heb zo lang en hard aan de weg getimmerd. Dat ik nu in het hele land optreed en mensen mijn liedjes kennen is de mooiste droom die uitkomt. Dat wil ik vast houden en samen met mijn team bouw ik dat langzaam verder uit. Volgend jaar hoop ik twee mooie, grote concerten te kunnen doen. Er liggen nog een boel echt te gekke liedjes klaar waarvan ik sta te popelen om ze te kunnen brengen en we blijven aan nieuw repertoire werken. Ik kan nog steeds niet heel goed geloven dat het nu eindelijk gelukt is, daar blijf ik echt super dankbaar voor. Nu is het zaak om dat vast te houden.” ◾
ROBERT VAN HEMERT
GEEF JOUW NIEUWS DE EXTRA AANDACHT
Als professional in de entertainmentsector weet je hoeveel nieuws er iedere dag uitkomt. Releases, persberichten, een doorlopende stroom van informatie.
Je weet ook dat veel van die informatie een korte levensduur heeft en snel vergeten wordt als die niet herhaald of verdiept wordt.
Wil je dat jouw nieuws de extra aandacht krijgt die het verdient, dan is EB Spotlight iets voor jou.
EB Spotlight – de propositie
» Een week lang zichtbaar op een prominente plek op de homepage van Entertainment Business
» Een artikel van 300 - 400 woorden geschreven door onze redactie
» Een weeklang aandacht in de nieuwsbrief van Entertainment Business
» Een post op de LinkedIn-pagina van Entertainment Business met een link naar het artikel
» Interviewtekst ook beschikbaar voor eigen website en socials
ADVOCATUUR
‘Als advocaat hebben we altijd een toegevoegde waarde’
Eind augustus organiseerden we een exclusief Grotetafelgesprek over de staat van de Nederlandse entertainmentadvocatuur. Margriet Koedooder (De Vos & Partners Advocaten), Rob van Dongen (Dikho Van Dongen Advocaten), Michiel Odink (Leeway Advocaten) en Syb Terpstra (Porterfield Advocaten) buigen zich over relevante kwesties als de rol van een advocaat, AI en het auteursrechtcontract.
DOOR: JEROEN VAN TRIERUM & ARNOLD LE FÈBRE
Stelling 1
Artiesten zijn zich onvoldoende bewust van de rol die advocaten kunnen spelen in hun carrière.
Margriet Koedooder: “Laatst keek ik op Netflix de documentaire Dirty Pop – The Boy Band Scam, waarin Lou Pearlman centraal stond, de man die in de jaren negentig aan de wieg stond van boybands als NSYNC en Backstreet Boys. Ik vond het opmerkelijk om te zien dat Lou alles voor hen regelde. Van opnames en tours, tot vliegtuigen en huizen. Die jongens tekenden klakkeloos alle papieren die hij hen voorlegde. Een advocaat vonden deze jonge artiesten niet nodig, want dit was wat ze altijd al wilden doen. Tegenwoordig gebeurt dit volgens mij wat minder, doordat veel artiesten zich bewust zijn van de rol die wij kunnen spelen, maar het is zeker niet zo dat ze altijd luisteren naar ons advies.”
Rob van Dongen: “Mijn ervaring is dat artiesten zich bewust zijn van de rol die een advocaat in hun carrière kan spelen. Daarnaast is in vrijwel ieder contract tegenwoordig een disclaimer te vinden met de melding dat het contract in kwestie nog door een advocaat of een jurist bekeken moet worden. De grote vraag is of ze dit advies ook ter harte nemen. Het kan zo zijn dat ze te gretig zijn. Bijvoorbeeld omdat ze alleen bij een bepaald label willen tekenen. Artiesten zijn zich ervan bewust dat het contract misschien niet goed is, maar nemen het risico omdat hun helden daar ook groot zijn geworden. Ouders die bij mij aankloppen voor advies realiseren zich de risico’s, maar willen ook hun kind niet teleurstellen.”
Syb Terpstra: “Het is inderdaad zo dat sommige beginnende artiesten heel graag tekenen bij een bepaald label. Ze willen koste wat kost daar aan de slag en zijn eerder geneigd om alles te tekenen dat hen wordt voorgelegd.”
Margriet Koedooder: “Artiesten die lid zijn van de Kunstenbond kunnen desgewenst gratis advies krijgen over onder meer contractvragen. Daarnaast zijn er diverse labels en publishers in Nederland die het belang van een advocaat inzien en dit traject voor de artiest voorfinancieren.”
dat het wel afhangt van het repertoire. In de EDM-scene worden vaker geautomatiseerde contracten gebruikt. Bij hiphop en popmuziek is dat weer compleet anders.”
Michiel Odink: “Je ziet overigens wel een verbetering. Zo is er een voorzichtige toename binnen onze branche van entertainmentspecialisten. Dat is een goede zaak, want je krijgt hierdoor meer kritische massa. Je merkt dat contracten veel beter zijn geworden. Zeker vergeleken met een jaar of twintig geleden.”
Syb Terpstra: “Dat is overigens uit de VS komen overwaaien. Daar is dit al langer het geval. Ik geef het exploitanten die bij ons aankloppen ook altijd mee om iets dergelijks in contracten op te laten nemen.”
Rob van Dongen: “Ik geef al jaren een gratis spreekuur voor artiesten. Dat brengt financieel niets op, maar voor mij is dit interessant door de knowhow die dit oplevert. Zo krijg ik bijvoorbeeld veel slechte contracten te zien die bij wijze van spreken gemaakt zijn door de slager om de hoek. Uiteindelijk is het wel of niet opvolgen van het advies van een advocaat een afweging die de artiest zelf moet maken.”
Syb Terpstra: “De afgelopen jaren heeft er zeker een verschuiving plaatsgevonden. Over de hele linie kom je bijvoorbeeld veel minder zaken tegen als eeuwige-rechten-overdracht. Dit was vroeger de norm.”
Margriet Koedooder: “Hierbij speelt de buitenlandse moedermaatschappij vaak een belangrijke rol. Ik noem Spinnin’ Records, dat lange tijd bekend stond om hun voor de artiest magere contracten. Toch konden zij vele EDM-artiesten tekenen doordat zij wereldwijd het beste label waren waar iedereen wilde zitten. Op het moment dat Spinnin’ opgekocht werd door Warner, bemoeide de nieuwe eigenaar zich met allerlei zaken, dus ook met de inhoud van de contracten, die mede daardoor zijn aangepast. ”
Michiel Odink: “We praten nu vooral over artiesten die aan het begin van hun carrière staan. Ik merk echter ook dat er artiesten en auteurs zijn die zich op een later tijdstip in hun carrière nog steeds weinig bewust zijn over wat wij voor hen kunnen en konden betekenen. Ook daar is er een gebrek aan kennis.”
Margriet Koedooder: “Dat klopt, maar ik wil daaraan toevoegen
Syb Terpstra: “Wat mij opvalt is dat er vaak weinig aandacht of sympathie is voor het standpunt van de exploitant. Zo’n partij investeert in de carrière van een – veelal – jonge artiest en dat is en blijft een gok. Achteraf is het makkelijk om als artiest te denken: dat had ik zelf ook kunnen realiseren! Zij zijn met terugwerkende kracht van mening dat zij te weinig geld ontvingen voor het succes. Dat is natuurlijk niet helemaal eerlijk.”
Stelling 2
Het ontbreekt aan internationale juridische harmonisatie, vooral tussen de VS en Europa. Hier moet meer aandacht voor komen.
Margriet Koedooder: “Er is een groot verschil tussen het Angelsaksische en het continentale rechtssysteem. Toch lijken veel contracten die in Europa worden gebruikt, inhoudelijk erg op wat de grote Amerikaanse en Engelse partijen in de muziekindustrie opschrijven en bedenken. De drie ‘majors’ denken daarbij heel vaak vanuit Engels en Amerikaans recht. Amerikaanse en Europese muziekcontracten lijken in de praktijk dan ook sterk op elkaar. Binnen Europa is er, op het gebied van het intellectuele eigendomsrecht zelf, bovendien heel veel geharmoniseerd in de afgelopen jaren.”
Michiel Odink: “Ons hele contractuele systeem is compleet anders dan in de Verenigde Staten. Bij het Angelsaksische systeem is de letterlijke tekst van een overeenkomst heel belangrijk. Een contract is een contract. Redelijkheid en billijkheid is in het Amerikaans vaak recht ver te zoeken. Het Nederlandse systeem is doorgaans veel liever voor de zwakkere partij. In de Ronnie Flex-zaak is het weliswaar nog niet goed voor Ronnie afgelopen, maar met argumenten als ‘Ik was nog heel jong en snapte niet zo goed wat ik tekende.’ zul je in de Verenigde Staten nooit gehoor vinden. Ik heb een aantal jaar in de Californië gewerkt en je merkt dat het hele land veel juridischer is ingesteld dan bij ons. Dit heeft voor- en nadelen. Verhoudingsgewijs zijn er meer entertainment-advocaten dan in Nederland en beginnende artiesten weten sneller een advocaat te vinden.”
Rob van Dongen: “Laat me een concreet voorbeeld geven in een contract tussen een manager en een artiest: de zogeheten ‘sunset clause’. Hiermee bedingt de manager dat hij of zij gedurende een termijn blijft profiteren van de inkomsten, ook na het beëindigen van het contract. Een dergelijke clausule zie je overigens ook in Nederlandse contracten, maar het verschil is dat die termijn bij ons is beperkt tot een korte periode. In Amerikaanse contract is deze vaak eeuwigdurend.”
Margriet Koedooder: “Ook op financieel gebied is het compleet anders. Een advocatenkantoor in de VS, vergelijkbaar met dat van mij, werkt daar met een regulier uurtarief van 1650 dollar. Voor majors was dat - met korting - 1250 dollar per uur.”
Michiel Odink: “Dat is inderdaad een hoog tarief maar de markt is niet te vergelijken met de Nederlandse markt, alleen al de aansprakelijkheidsrisico’s voor advocaten zijn in Amerika veel hoger.”
Syb Terpstra: “Als ze in Amerika het Europese systeem zouden overnemen, staat iedereen hier op de banken te juichen, maar dat is niet reëel. Ik denk dat iedereen aan tafel het erover eens is dat wereldwijde internationale juridische harmonisatie ontbreekt, maar dat we hier niet zitten te wachten op Amerikaanse situaties.”
Deelnemers
Margriet Koedooder is advocaat en partner bij De Vos & Partners Advocaten
Margriet Koedooder is als advocaat/ partner werkzaam bij De Vos & Partners Advocaten in Amsterdam. Met haar 40 jaar ervaring in de muziek, media en entertainmentbranches deelt zij haar kennis graag met haar cliënten. Adviseren en begeleiden waar dat kan, procederen waar dat moet. Zij heeft veel rechtszaken voor haar cliënten gewonnen en is docent, auteur van vele boeken en schrijver van (blogs en Linkedin-) artikelen over muziekrecht.
Rob van Dongen is een van de oprichters van Dikho Van Dongen Advocaten
Rob van Dongen is advocaat en een van de partners/oprichters van Dikho Van Dongen Advocaten en ruim 35 jaar werkzaam in de media- en entertainmentbranche. Rob is een kenner van het (muziek)auteursrecht, naburig recht en verbintenissenrecht en adviseert onder meer op het gebied van royalty's, digitale distributie, collectief beheer van muziekrechten en (muziek)plagiaat. Daarnaast is Rob een veelgevraagde procesadvocaat en voert hij regelmatig - met succes - rechtszaken voor zijn cliënten.
Michiel Odink is advocaat en partner bij Leeway
Michiel Odink is founding partner bij IP, tech en entertainment boutique Leeway. Na vele jaren in de internationale advocatuur is hij in 2017 samen met Marga Verwoert Leeway gestart waar inmiddels 22 mensen werken. Michiel procedeert, adviseert en maakt contracten voor alle spelers in de nationale en internationale entertainmentindustrie, zowel voor filmproducenten, muzieklabels, publishers als artiesten en auteurs.
Syb Terpstra is advocaat en partner bij Porterfield Advocaten
Syb Terpstra is een gerenommeerd entertainmentadvocaat. Hij is een veelgevraagd specialist op het gebied van muziekrechten. Hij bijt zich vast in een zaak en laat niet meer los. Syb is de go-to advocaat voor veel labels, publishers, (internationale) artiesten en sterren. Als er iets in een zaak zit, haalt hij het eruit.
Stelling 3
De impact van AI is groot voor de entertainmentadvocatuur.
Margriet Koedooder: “In ieder geval voor de entertaimentbranche. Uit een recent onderzoek van de Australische auteursrechtenorganisatie APRA AMCOS bleek dat makers, labels en uitgevers over een paar jaar 23 procent aan inkomsten mislopen door AI.”
Rob van Dongen: “Naar aanleiding van deze cijfers zou je kunnen stellen dat als er een kwart minder inkomsten zijn, er voor entertainmentadvocaten ook minder opdrachten komen. AI zorgt echter ook voor nieuwe juridische vraagstukken, bijvoorbeeld aan wie de IE-rechten toekomen op een via AI gegenereerd werk. Dat zal de komende tijd heel veel werk kunnen genereren.”
Syb Terpstra: “Daar ben ik het helemaal mee eens. We zien al een tijdje dat onze klanten ons weten te vinden als zij juridische vragen over AI hebben. Het levert nu al werk op. Uiteindelijk kan het gebeuren dat onderdelen van onze dagelijkse werkzaamheden overgenomen gaan worden door AI. De vraag is of je dit erg moet vinden. Er zijn genoeg klusjes waar goed doorontwikkelde AI in de toekomst de eerste stappen voor kan zetten. Denk aan onderzoek of het opzetten van een standaard modelcontract. De tijdswinst kun je gebruiken om meer focus te leggen op het werk waar je het beste in bent en daar wordt uiteindelijk iedereen blij van.”
Rob van Dongen: “Als je machine learning, eigen juridische content en knowhow combineert met openbare bronnen, kan er zeker een goed werkend AI-systeem ontstaan. Je zou dan met een enkele prompt bijvoorbeeld een sommatiebrief kunnen maken. De meerwaarde van een advocaat is dat wij mogen procureren. Daar heb je toch echt mensen voor nodig. Een rechtszaak begint echter vaak met een brief en daar kan een AI-systeem gebaseerd eigen content en openbare bronnen behulpzaam bij zijn. Eerlijk gezegd denk ik wel dat entertainmentadvocatuur in Nederland daar te klein voor is. Maar om terug te komen op de stelling: AI gaat zeker impact hebben op wat we in de toekomst doen.”
Syb Terpstra: “Daar ben ik het mee eens, maar volgens mij kan ons werk hierdoor alleen maar mooier en makkelijker worden.”
Margiet Koedooder: “Ik sprak onlangs met Arnoud Engelfriet, die binnen zijn kantoor met een eigen AI-systeem werkt. Als er een vraag over een zaak binnenkomt kunnen ze daar al AI inschakelen om te helpen een antwoord te vinden.”
Rob van Dongen: “De vraag is of dat daadwerkelijk zo is. We weten het simpelweg op dit moment nog niet. Ieder van ons heeft een bepaalde stijl, een unieke manier van communiceren. Dankzij AI kun je die stijl perfectioneren en bied je nog steeds dezelfde aan, maar hoef je daar veel minder tijd aan te besteden.”
Michiel Odink: “Het leuke is dat ik op basis van alle brieven die ik van jou heb ontvangen, een AI tool met een prompt kan vragen: “schrijf een brief in de stijl van Rob van Dongen.”
Rob van Dongen: “Dat klopt, maar het gaat me echter te ver om dan te stellen dat we in de toekomst onnodig zijn. Ons vak is een niche en zeer specialistisch. De menselijk factor blijft altijd belangrijk.”
Stelling 4
Het auteurscontractenrecht uit 2015, dat is ingevoerd ter bescherming van de auteur, heeft nog weinig e ect gehad in de dagelijkse praktijk. Verdergaande bescherming van auteurs is gewenst.
Rob van Dongen: “Het auteurscontractenrecht is in feite een wettelijke bepaling ter bescherming van de zwakkere onderhandelingspositie van de maker. Zodat slechte contracten achteraf nog gecorrigeerd kunnen worden. Ik ben het niet eens met de stelling dat dit weinig effect zou hebben gehad in de dagelijkse praktijk. Mijn ervaring is dat je hierdoor bij de eerste contractbespreking al zaken kunt aanwijzen die mogelijk in strijd zijn met het auteurscontractenrecht. Er ontstaat dan gelijk een verbeterde rechtspositie op lange termijn. Met het argument: als we het nu niet oppakken, dan doen we het over tien jaar. Organisaties als NVPI en het MakersPlatform hebben op basis van die wetgeving al enkele template contracten gemaakt. Hierin is onder andere te vinden hoeveel een sessiemuzikant zou moeten verdienen of wat billijke licentievoorwaarden zijn en nog veel meer.”
Syb Terpstra: “Ik denk dat het effect van het auteurscontractenrecht beperkter is. Natuurlijk zijn partijen zich hierdoor meer bewust van hun positie. Als je echter puur kijkt naar rechtspraak, dan is de enige conclusie dat vrijwel geen enkele auteur hier baat van heeft gehad. De meeste claims op basis van het auteurscontractenrecht zijn tot nu toe afgewezen door rechters. Je kunt je daarnaast af vragen of er geen andere factoren waren die bijdroegen aan de
Syb Terpstra: “We moeten niet vergeten dat AI ook voor extra werk zorgt. Zo zijn er in één Amerikaanse AI-zaak aan de zijde van OpenAI en Microsoft alleen al bij Microsoft 31 advocaten betrokken. Aan de ene kant kun je inkomsten verliezen, maar dan komen er aan de andere kant zeker meer inkomsten binnen.”
een nieuwe realiteit. Toen Google kwam en door leerlingen werd gebruikt, moesten docenten ook leren daarmee om te gaan. Onderwijsinstellingen zijn daarover gaan nadenken en nu gebruikt iedereen Google. We zullen ons allemaal moeten aanpassen en we zullen dus ook moeten leren hoe we op zo’n veilig mogelijke manier met AI kunnen omgaan.””
Rob van Dongen: “Je ziet zelfs dat aanbieders van nieuwe AIsystemen contracten willen aangaan met rechthebbenden om de catalogi te mogen doorspitten om op die manier generatieve muziek te kunnen maken. Ook daarvoor wordt ons om advies gevraagd.”
Margriet Koedooder: “De muziekindustrie wordt sinds jaar en dag een ‘people’s industry’ genoemd, een branche waar alles gemaakt en gebroken wordt door mensen. Als advocaat heb je in die zin altijd een toegevoegde waarde. Sterker nog, met AI komt er meer mensenwerk bij, maar je voert dat op een andere, snellere manier uit en hopelijk ook op een ander, hoger niveau.”
Michiel Odink: “De uitdaging is dat het moeilijker is om mensen goed op te leiden. Wij moeten beter nadenken over waarom je bepaalde zaken in een AI-systeem invoert, wat daar uitkomt en wat de impact van dat antwoord kan zijn. Met AI kan een jonge advocaat grote stappen maken met het creëren van output zonder dat hij of zij de output exact begrijpt. Persoonlijke aandacht en gespecialiseerde opleiding blijft enorm belangrijk en daar is tijd en geld voor nodig.”
Syb Terpstra: “Daar heb je waarschijnlijk gelijk in, maar dat leren omgaan met AI gaat volgens mij automatisch gebeuren. Ieder bedrijf heeft zich de afgelopen drie decennia aan moeten passen aan
Rob van Dongen: “Een belangrijke vraag is wat er kan gebeuren als er minder inkomsten gegenereerd worden binnen de industrie waar wij werkzaam zijn. Daar is een recent voorbeeld van: de lockdown tijdens COVID-19. Alles moest dicht en er waren geen live-events, geen openbaarmaking van muziek en dus ook minder inkomsten. Iedere advocaat moet toen gedacht hebben: wij worden vast ook getroffen, want het aantal opdrachten neemt af. Het tegendeel was waar. Wij werden ingeschakeld voor allerlei klussen, bijvoorbeeld om het begrip overmacht nader te duiden in een poging van een artiest om toch je gage te krijgen zelfs als de artiest niet had opgetreden omdat het evenement was afgelast.”
Rob van Dongen: “Niemand weet wat over een jaar of vijf de impact is van deze automatische systemen. Voor nu moet je vooral goed opletten, je op alle relevante vlakken ontwikkelen en een specialisme zoeken om er zo voor te zorgen dat je in de toekomst mee kunt gaan.”
Margriet Koedooder: “Nederland is klein, dus het aantal échte entertainmentrecht-specialisten ook. Maar wij zullen voorlopig ondanks en dankzij de opkomst van AI veel werk kunnen blijven verrichten.”
verbetering van de makers-positie, zoals de ontwikkeling van digitale exploitatie en rechtspraak.”
Rob van Dongen: “Ik wil daar een duidelijk onderscheid in maken. Het auteurscontractenrecht is medio 2015 van kracht geworden, dus dit is een relatief nieuwe wetgeving. De regels gingen vanaf dat moment gelden en hebben in de praktijk absoluut effect gehad. Wat Syb zegt klopt echter ook. Er zijn ook contracten waarop het auteurscontractenrecht maar gedeeltelijk van toepassing is, namelijk op de contracten die voor 2015 afgesloten zijn.”
Michiel Odink: “Bij filmproducenten, muzieklabels en publishers heeft het auteurscontractenrecht zeker een grotere bewustwording gecreëerd. De afgelopen jaren hebben veel exploitanten hun standaardcontracten onder de loep laten nemen en deze standaardcontracten zijn heel veel beter geworden.”
Margriet Koedooder: “Het heeft volgens mij wel geholpen om in zijn algemeenheid meer oog te krijgen voor de positie van alle betrokken partijen, onder wie rechters, die de positie van auteurs nu beter kunnen beschermen. Maar de praktijk is inderdaad nog zeer weerbarstig.”
Margriet Koedooder: “Dit speelt natuurlijk niet alleen in Nederland. In Engeland gebeurt er momenteel heel veel op het gebied van artiesten- en auteursbescherming. Met name in het kader van streaminginkomsten. Zo heeft de politiek daar de UK Voluntary Code of Good Practice on Transparency in Music Streaming in het leven geroepen. Deze code is al overgenomen door 12 belangrijke Engelse industrie partijen en koepelorganisaties. Hier staat ook het nodige in over de zo belangrijke uniformiteit in metadata en over ‘contracting with musicmakers’. Ze kijken daar dus verder dan alleen transparantie in de afrekeningen. We nemen wel vaker dingen uit Engeland en Amerika over en wat mij betreft zou deze Code ook snel in Europa ingevoerd moeten worden. Als dat gebeurt, zijn we al een stuk verder.”
Over het auteurscontractenrecht
Michiel Odink: “Dat komt misschien ook omdat er nog relatief weinig over geprocedeerd is. Ook in onderhandelingen die niet tot procedures leiden, zie je dat het auteurscontractenrecht wel een hele belangrijke rol speelt. Vanaf nu zal rechtspraak verdere context moeten geven zodat iedere partij nog beter weet waar hij of zij aan toe is.”
Het auteurscontractenrecht is in 2015 ingevoerd en gaat over auteursrechten en naburige rechten. De gedachte is dat de auteur en de uitvoerend kunstenaar altijd een zwakke onderhandelingspositie zouden hebben ten opzichte van de exploitant. Binnen het auteurscontractenrecht is het mogelijk om onder andere een onredelijk bezwarend beding in een contract te vernietigen. Ook bestaat sindsdien de non-usus regeling. Oftewel: als een exploitant de muziek niet voldoende exploiteert, kan de artiest proberen zijn rechten terug te krijgen om deze zelf of ergens anders te exploiteren. Vermeldenswaard is verder de bestseller-bepaling, waarmee de artiest meeprofiteert van onevenredige door de exploitant genoten winsten. Het belangrijkst is misschien wel de transparantieverplichting rond met name afrekeningen.
Stelling 5
De kosten van juridische diensten zijn zo hoog dat ze een barrière vormen voor onafhankelijke creatievelingen en kleine producties.
Syb Terpstra: “Dit gaat natuurlijk op voor de hele breedte van de maatschappij. Procederen is altijd duur en die kosten zijn beter te dragen door een grote dan een kleine partij. De muziekbranche is daar niet anders in dan welke andere industrieën.”
Margriet Koedooder: “In andere branches zie je dat vakbonden bij procedures een kas hebben waar de aangesloten partij uit betaald kan worden. Dat krijgen we binnen de entertainmentindustrie maar niet goed voor elkaar. De Kunstenbond heeft bijvoorbeeld geen oorlogskas waarmee ze kunnen doorprocederen tot aan de Hoge Raad.”
Syb Terpstra: “Dat is natuurlijk jammer, want dit is wel het geval in bijvoorbeeld de journalistiek. De vakbond NVJ springt bij als zijn leden in de problemen raken en zelf niet kunnen procederen.”
Margriet Koedooder: “Ik denk dat iedereen hier aan tafel deze uitdagingen op de een of andere manier invult. De orde van advocaten doet de aanbeveling om nieuwe cliënten een gratis half uur kennismakingsgesprek aan te bieden. Ik doe daar regelmatig aan mee.”
Syb Terpstra: “Wij werken pro bono voor Popsport. Zij kunnen een aantal keer per jaar hun deelnemers - jonge artiesten - naar ons toesturen voor juridisch advies. Dat is een andere manier om een bijdrage te leveren. Ik werk voornamelijk in de hoek van exploitanten en grotere artiesten. Voor hen is dit in het algemeen een minder groot issue.”
tussen een jurist en een advocaat vaak niet duidelijk is. Advocaten geven aan hun cliënten bijvoorbeeld veel meer garanties. Alleen al omdat we onder het tuchtrecht vallen en daardoor de vertrouwelijkheid en de geheimhouding in acht moeten nemen en allerlei kennis – en administratieve verplichtingen hebben.”
Michiel Odink: “Mensen weten je vaak toch te vinden en veel gaat via mond-op-mond reclame. Ook bij ons is een introductiegesprek vrijwel altijd gratis. Onze ervaring is bij de uitvoering van de werkzaamheden een enorm voordeel. Als iemand ons vraagt om mee te kijken met een entertainmentcontract, dan kan dat vaak ontzettend snel.”
Rob van Dongen: “Het is heel simpel. Als mensen tegen de kosten aanhikken, zijn er ook andere dienstverleners die hen verder kunnen helpen. Onze meerwaarde als advocaten is dat wij de desbetreffende zaak ook als procesadvocaat kunnen optreden. In conflictsituaties kunnen wij bij het analyseren van de casus gelijk de juiste keuze maken ter voorbereiding van een mogelijke rechtszaak. Mijn boodschap is: je investeert in de toekomst en als je nu een goed contract ondertekent voorkom je later veel ellende.”
Syb Terpstra: “Dat is ook mijn boodschap. Liever nu een paar uur betalen om te checken of alles voor nu en in de toekomst klopt, dan over een paar jaar een gepeperde rekening krijgen als onze hulp wordt ingeroepen. Uiteindelijk heb je te maken met het feit of de artiest die paar uur kan en wil betalen. Niet iedereen zal dit als een investering zien. Artiesten werpen een blik op de rekening en denken: ‘Die duizend euro is wel heel veel geld om iemand even naar een contract te laten kijken.’ Dat is echter een afweging die ze zelf moeten maken.”
Michiel Odink: “De perceptie is ook dat een advocaat duur is. Het is belangrijk dat artiesten weten waar en bij wie ze kunnen aankloppen en wat die advocaat voor ze kan doen. Als je naar Nederlandse markt kijkt dan zijn er relatief weinig advocaten die zich puur met entertainment bezighouden. Voor een leek is het daarom ontzettend moeilijk om te beoordelen of hij/zij op het juiste adres is.”
Margriet Koedooder: “De muziekindustrie heeft een zware tijd gehad tussen 1999 en 2015. Daarvoor was er alleen maar groei en dat zag je ook in het aantal entertainment-advocaten. Nu gaat het inderdaad om een relatief kleine groep.”
Rob van Dongen: “In ieder geval de vier die hier aan tafel zitten.”
Syb Terpstra: “Dat klopt zeker, maar als je het breed neemt zijn er in Nederland misschien een stuk of 20 advocaten die zich wel eens met entertainment bezighouden. De groep echte specialisten is kleiner.”
Michiel Odink: “Even terugkomend op de stelling: binnen het systeem van de Nederlandse advocatuur is er weinig ruimte tot flexibiliteit. Dit is jammer want binnen de entertainmentindustrie zou je als advocaat ook mee kunnen groeien met je cliënt. Een artiest zou je dan kunnen zien als een start-up in wie je investeert. Op basis van de gedragsregels is die mogelijkheid er eigenlijk niet.”
Margriet Koedooder: “De andere dienstverleners waar Rob het over had zijn juristen. Ik merk zeker bij leken dat het verschil
Margriet Koedooder: “Uiteindelijk kunnen we stellen dat voor de creatievelingen die aan het begin staan van hun carrière het prijskaartje van een advocaat zeker een obstakel kan vormen.” ◾
Leeway Advocaten overziet het volledige speelveld
DOOR: EDGAR KRUIZE
Ons doel is altijd geweest om langdurige relaties aan te gaan met onze cliënten. Dat betekent dus ook dat je cliënten breder moet kunnen bijstaan en adviseren. Dat kan niet als je een supergespecialiseerd kantoor bent met uitsluitend een focus op muziek of film. Wij werken in de breedte, maar zijn binnen deelgebieden supergespecialiseerd.”
Partner Marga Verwoert stelt dat Leeway Advocaten juist vanwege de ‘full service’ benadering op ieder gebied de essentiële kennis in huis heeft gehaald. “Binnen de entertainmentindustrie doen we alles, van procederen tot complexe internationale transacties, en door strategische samenwerkingen hebben we met ons kantoor de volledige breedte afgedekt.”
Eric Keyzer, Of Counsel bij Leeway Advocaten, accentueert deze breedte.
“We hebben het hier over muziek in alle aspecten: (recording, publishing, syncs, live, musicals) en alle transacties, contracten en procedures maar ook veel televisie, VOD, film en (digital) publishing. Denk bijvoorbeeld ook aan festivals, waarbij we soms tot op organisatieniveau betrokken zijn, met alles wat daar contractueel en qua sponsoring bij hoort. Wij zijn dus veel meer dan ‘een muziekkantoor’ en dat maakt het werk voor ons extra leuk.”
Complexe wereld
Het is niet alleen de grootte van het kantoor
In het verleden waren de diverse takken binnen media, entertainment, IP en technologie vaak gescheiden bastions, maar anno 2024 lopen deze steeds meer in elkaar over. Muziek, films, commercials, sociale media, technologie, data en content hebben allemaal meerdere raakvlakken waardoor er ook steeds complexere belangen spelen. In deze dynamische wereld is Leeway Advocaten een vaste waarde. Leeway is gespecialiseerd in intellectueel eigendom, technologie en media en entertainment. “Binnen deze gebieden zal je ons nooit horen zeggen ‘sorry, daar weten we niets vanaf’, maar altijd ‘we lossen het voor je op!”
zichzelf voor voetbalgames van Electronic Arts lieten inscannen, gebeurt het inmiddels steeds vaker dat 3D-scans van een lichaam of gezicht worden ingezet voor commercials over de hele wereld, zodat de bekendheid in kwestie niet meer de wereld over hoeft om medewerking te verlenen aan een commercial. Tot hoever gaat dat portretrecht? Wat zijn de risico’s? Het is een uiterst interessant speelveld waar enorm veel werelden elkaar raken. Het is geweldig om als kantoor over alle expertise te beschikken om in een steeds complexere entertainmentwereld cliënten te kunnen bijstaan.”
en de vele jaren ervaring die Leeway in huis heeft die onderscheidend zijn, maar ook de breedte en de diepte van de praktijk.
“Juist omdat alles elkaar inmiddels raakt, is brede kennis van grote meerwaarde,” zegt partner Michiel Odink. “Onze cliënten in de muziekindustrie doen vaak ook iets met muziek in commercials, tv-series of films. Merken verbinden zich steeds vaker aan tv-formats of films en wij zijn daarbij betrokken. Dan komt onze kennis van het reclamerecht en de regels uit de mediawet weer goed van pas.”
“Of over het portretrecht,” voegt Verwoert toe. “De exploitatiemogelijkheden zijn eindeloos. Waar bijvoorbeeld voetballers
Odink noemt de thema’s rondom deze ontwikkelingen belangrijk en stelt dat je zeker in de muziek- en filmindustrie duidelijk ziet dat er vanuit de Verenigde Staten het voortouw wordt genomen. “Dat geldt ook voor de advocatuur. Je ziet dat de Amerikaanse bar associations al allerlei AI-richtlijnen hebben opgesteld voor advocaten en dat gaat zeker ook naar Nederland komen, de vraag in hoeverre je AI kunt inzetten in de contracten die worden gemaakt bijvoorbeeld.”
Oplossers
Er wordt veel geprocedeerd maar Leeway houdt zich meer dan andere kantoren in de entertainmentsector bezig met transacties, overnames en joint-ventures. “En dan kom je altijd Zuidas-kantoren tegen of ge-
ERIC KEYZER
'Wij zijn op zoek naar persoonlijk contact, dat leidt tot langdurige relaties'
specialiseerde buitenlandse kantoren”, zo zegt Keyzer. “Wat ons onderscheidt is dat we allemaal afkomstig zijn van internationale kantoren en dus zowel op nationaal als internationaal niveau de 'dealtaal' spreken en entertainmenttransacties begrijpen. Zo is ons kantoor bij uitstek in staat om bruggen te slaan en onze branchekennis komt in de M&A praktijk geweldig van pas. Waar nodig schakelen wij ons netwerk aan corporate advocaten, fiscalisten en andere specialisten in bij deze transacties.”
Odink voegt toe dat Eric Keyzer op dat gebied uitblinkt als spin in het web. “Advocaten hebben het imago van ruziemakers. Wij zien dat anders. Wij zijn oplossers, 'problem solvers'. We nemen onze cliënten bij de hand, lossen zaken op en brengen transacties tot een goed einde.
'We nemen onze cliënten bij de hand, lossen zaken op en brengen transacties tot een goed einde'
zeild raken en wij proberen zaken dus vooral goed op te lossen voor onze clienten. Natuurlijk is een procedure soms onvermijdelijk en dan zijn er deze twee litigators - Keyzer wijst lachend naar Odink en Verwoert – die er met hun team als pitbulls in gaan, maar alleen als we er alles aan hebben gedaan om dat te voorkomen.”
Vertrouwen
‘Connecting the dots’, daar is Eric een kei in. Hij weet op zo’n goede manier een team samen te stellen dat de cliënt volledig vertrouwt op onze expertise.”
“De ‘smart solution’, daar zijn we altijd naar op zoek,” voegt Keyzer toe. “Niemand wil nodeloos in lange procedures ver-
De vertrouwensband die op deze manier ontstaat tussen Leeway en zijn cliënten is daardoor vaak stevig en langdurig. Verwoert stelt dat zij dan ook bij uitstek geen kantoor willen zijn dat van zaak naar zaak springt. “Wij zijn juist op zoek naar persoonlijk contact dat leidt tot langdurige relaties. Smart, ondernemend, oplossingsgericht en persoonlijk.”
Odink: “Wij hebben responsiveness hoog in het vaandel en dat is voor onze cliënten van groot belang. We leven in een snelle wereld. Componisten, creatieven, producenten, labels en publishers willen doorgaans niet met juridische zaken bezig zijn, maar dat betekent doorgaans wel dat áls ze bellen, het altijd haast heeft. Wij zijn een baken voor onze cliënten, een warm bad. Dat betekent dus ook dat we altijd goed bereikbaar moeten zijn en snel moeten kunnen schakelen als dat nodig is. Onze cliënten weten dat we een groot team hebben, dat er hier altijd meerdere mensen met een zaak bezig zijn, dat we op verschillende niveaus de kennis in huis hebben en dat vragen dus snel beantwoord kunnen worden. Dat geeft vertrouwen en vormt de basis voor onze samenwerking.” ◾
MICHIEL ODINK EN MARGA VERWOERT
Eigentijdse advocaten met branchegerichte specialismen
DOOR: WALLY CARTIGNY
AC&R staat voor Advocates for Creativity & Reputation. Volgens advocaat en partner Anne Bekema een treffende paraplunaam voor het soort werk dat het kantoor verricht. “Zo’n beetje al onze cliënten zijn op een of andere manier creatief in hun werk. Tegelijkertijd heeft bijna al ons advocatenwerk te maken met reputatie; ter bescherming ervan of als advies in de opbouw ervan. Het gebruik van deze twee herkenbare kernbegrippen maakt snel duidelijk wat onze specialisatie is. En het oogt vlotter dan zo’n droge beschrijving van expertise en de rechtsgebieden waarin we werken.”
cliënten en kwesties in de media- en entertainmentbranche. Lamme: “Wij zijn in meerdere opzichten eigentijds. In de communicatie met cliënten gedragen we ons relaxed en straightforward. Dat wordt gewaardeerd. Ook inhoudelijk zorgen we dat we laagdrempelig benaderbaar zijn. Er zijn kantoren die alleen goed zijn in wheelen en dealen. Anderen zijn vooral gespecialiseerd in de laatste nuances van een arrest van het Hof van Justitie. Hier hebben we die twee aspecten onder één dak gebracht en dat is volgens mij wel uniek voor een nichekantoor.”
AC&R is een advocatenkantoor in hartje Amsterdam dat in 2023 is ontstaan uit een fusie van Le Poole Bekema en Hofhuis Alkema Groen. Het kantoor richt zich met 10 advocaten en een moderne marktfocus op het procederen en adviseren over intellectueel eigendom en mediarecht.
Brede inzet specialisten
Advocaten Laura Broers en Ron Lamme geven aan dat cliënten kunnen rekenen op diepgaande juridische kennis voor uiteen-
“Net als in ons contact met klanten zijn we ook direct in het geven van advies,” vult Bekema aan. “Als iemand een prachtig product heeft gemaakt, maar er is een juridisch probleem in de markt waardoor het niet gaat werken, dan geven wij dat aan.
'Een mooier verhaal voorschotelen dan de werkelijkheid, doen wij niet'
lopende zaken. Broers: “Wij hebben onder meer specialisten in huis op het gebied van merkenrecht. Anderen weten weer alles over het auteursrecht en het mediarecht. We doen veel voor mediabedrijven, die aanlopen tegen specifieke kwesties waarvoor zo’n specialist ook echt nodig is om tot een goede oplossing te komen.”
Lamme: “Wij staan producenten bij met advies en in procedures, naast bijvoorbeeld distributeurs in de filmketen en aanbieders van evenementen. Het gaat dus om een breed werkveld, waarvoor wij een breed inzetbaar team van gespecialiseerde advocaten beschikbaar hebben.”
Moderne en directe werkwijze
AC&R is een jong kantoor met ook veel jongere advocaten aan boord. Daar past een hedendaagse benadering bij van
Een mooier verhaal voorschotelen dan het werkelijk is, dat doen wij niet. Ook als dat eventueel betekent dat wij als advocaat een keer niets voor je kunnen doen.”
Uitdagingen voor de branche
AC&R kent de markt en bereidt zich ook voor op de juridische uitdagingen waar die voor staat. De belangrijkste daarvan lijkt de ontwikkeling van AI. Broers: “We verwachten in de nabije toekomst veel vragen over intellectueel eigendom met betrekking tot AI. Wordt er inbreuk gemaakt op rechten door getrainde AI-tools? Kun je rechten claimen op iets dat is gemaakt door AI? In de VS worden daar al procedures over gevoerd, hier nog niet. Op termijn zullen die er wel komen en dan staan wij klaar om cliënten bij te staan met de benodigde specialistische kennis.” ◾
ANNE BEKEMA
LAURA BROERS
RON LAMME
Crosslink Legal denkt mee met creatieve ondernemingen
Bindu De Knock is al jaren actief binnen de entertainmentbranche; eerst als maker en daarna als advocate. Met haar bureau Crosslink Legal staat ze cliënten bij op het gebied van intellectueel eigendom, entertainmentrecht, handhaving en contracten. “Als je dezelfde taal spreekt als je cliënt, betekent dat dat je de leefwereld van je cliënt heel goed begrijpt.”
DOOR: PIERRE OITMANN
Bindu De Knock heeft een achtergrond als musicus en audio-engineer en kent de sector door en door. Ze heeft zelfs twee boeken geschreven toegespitst op het muziekrecht. Toch ziet ze nog altijd dat aanstormende muziekprofessionals niet meteen aan een advocaat denken wanneer ze zich volledig op muziek gaan toeleggen. “In mijn boek The All-Round Musician schrijf ik: ‘Een advocaat is de eerste die je aan je team moet toevoegen.’ Dan begint het werk eigenlijk, vanaf het moment dat je besluit ‘ik ga van amateur naar professional’, dan moet je al bedenken hoe je dat gaat doen. Het eerste contract dat je tekent moet zo goed mogelijk zijn, zodat je daarop verder kunt bouwen.”
Kansen
Die teamspirit is belangrijk voor het gehele creatieve en zakelijke proces, vindt De Knock. “Een boeker en een manager zoeken naar opportuniteiten voor artiesten en songwriters. Als advocaat werk ik nauw met hen samen of met de jurist van het bedrijf. Het is mijn taak die opportuniteiten vorm te geven in een overeenkomst of in een onderhandeling en om ervoor te zorgen dat ze uitgroeien tot iets. Ieder moment dat een cliënt vooruitkomt, is een positieve verandering.”
Toch kunnen er conflicten ontstaan. “Je moet altijd bekijken wat de oorzaak van een conflict is. Waarom is er een escalatie en wat verwachten partijen? Dat wil je voor zijn, maar je merkt dat mensen daar niet altijd over nadenken wanneer ze een samenwerking aangaan. Bij het opstellen van overeenkomsten komt het erop aan om daarop te anticiperen.”
Confrontatie
Cliënten kloppen echter vaak pas bij een advocaat aan als er al een conflict is. “Ik maak altijd een vergelijking met het kopen van een nieuwe auto. Als je bij een dealer staat, kijk je misschien eerst naar de kleur en de accessoires, maar je moet ook onder de motorkap kijken. Dat is het belangrijkste om vooruit te komen.”
Door haar ervaring weet De Knock dat creatieve ondernemingen in eerste instantie conflicten willen vermijden. Daarom adviseert ze cliënten om al vroegtijdig een advocaat in te schakelen bij contracten of andere onderhandelingen.
“Partijen in de muziekindustrie zitten niet te wachten op een confrontatie”, legt De Knock uit. "Die zijn ofwel juist het snelst geneigd tot een compromis of helemaal niet.”
Rode draad
Door haar eigen creatieve achtergrond weet De Knock dat haar clientèle behoefte heeft aan een andere aanpak. “Met een cliënt uit de creatieve industrie moet je anders omgaan dan met de jurist van een grote bank. Je hebt hele andere gesprekken. Door mijn multidisciplinaire achtergrond kan ik een juiste vertaalslag maken van relevante muzikale en technische informatie naar een juridisch argument. Die vertaalslag is belangrijk in de onderhandelingsfase en tijdens conflicten. Met name in conflicten merk ik dat mijn kennis over muziek en techniek waardevol is. In geschillen probeer ik heel erg vanuit mijn positie als onderhandelaar na te denken. Dat vergt vaak een andere denkwijze dan als advocaat. Ik werk altijd op het snijvlak tussen het artistieke , het technische en het juridische. Dat is de rode draad voor alles dat ik doe.” ◾
BINDU DE KNOCK
“
‘In de branche wordt veel praktisch opgelost en uitonderhandeld’
Het Amsterdamse advocatenkantoor Visser Schaap & Kreijger is sinds de oprichting in 2015 een gerenommeerde naam geworden binnen de vakgebieden intellectueel eigendom, media en mededinging. Het kantoor werkt voor uiteenlopende partijen binnen de media- en entertainmentbranche, van platenmaatschappijen tot uitgevers, en van tv- en filmproducenten tot omroepen en meer. Het kantoor adviseert, bemiddelt en procedeert op alle niveaus, van kort geding tot het Hof van Justitie van de Europese Unie.
DOOR: EDGAR KRUIZE
De ervaring leert dat partijen er waar mogelijk het liefst onderling uit komen en alleen als het écht niet anders kan de weg naar de rechter zoeken,” zegt advocaat Jasper Klopper. “De industrie waarin we werkzaam zijn is echter wel zo dat áls iets voor de rechter komt, de pers er doorgaans direct bovenop springt. Onze cliënten en zaken worden interessant gevonden omdat er toch wel iets magisch van bijvoorbeeld de muziekindustrie uitgaat.”
Collega Paul Kreijger, tevens medeoprichter van Visser Schaap & Kreijger, voegt toe dat de creatieve branches waarvoor het kantoor werkt weliswaar aansprekend zijn, maar dat het werk vooral een juridische drijfveer heeft. “Wij zijn toch echt advocaten, dát vinden we het leuke aan het werk. We kennen de industrieën waarvoor we werken en natuurlijk volg je wat er gebeurt. Maar bij ons kom je voor de juristerij, voor ondersteuning en eventuele procedures, voor juridisch advies. Dat is wat we doen en dat is waar we goed in zijn. In de muziekindustrie betreft dat in de meeste gevallen algemeen contractenrecht, zoals discussies of een artiest begrepen heeft wat er
is getekend, of er een manager bij zat, of er opgezegd kan worden, of de voorwaarden redelijk zijn, et cetera.”
Goede afspraken
Volgens Klopper en Kreijger liggen dit soort zaken nog altijd vrij gevoelig bij vele artiesten en labels. Rechters wijzen er nog meer dan regelmatig in hun uitspraken op dat een artiest die een contract tekent tot op zekere hoogte ook eigen verantwoordelijkheid heeft om te weten waarvoor is getekend. “Het is in deze wereld nog altijd een hardnekkige mythe dat spelers in de muziekindustrie erop uit zijn om anderen met slechte deals op te zadelen. Dat is natuurlijk niet zo. Het is in ieders belang dat er successen worden behaald en een samenwerking van lange duur is. Dat doe je niet door iemand een oor aan te naaien, maar juist door samen goede afspraken te maken.”
Praktische oplossingen
Visser Schaap & Kreijger is opgericht toen de Nederlandse Auteurswet gewijzigd werd, en er naar verwachting meer zaken zouden komen waarin het toen nieuwe auteurscon-
tractenrecht centraal zou staan. De hausse aan zaken is echter uitgebleven. “Wat niet betekent dat die wetgeving voor niets is aangepast,” stelt Kreijger. “Het heeft in ieder geval veel in beweging gebracht. Het feit dat een en ander in de wet is verankerd, maakt dat het in onderhandelingen opkomt. Wij kunnen het goed meenemen als we naar contracten kijken en zien of ernaar gehandeld wordt door de partijen waarop het betrekking heeft. Het auteurscontractenrecht is inmiddels verder aangepast, mede onder invloed van Europa.”
Klopper: “Als je naar de muziekbranche kijkt ten opzichte van andere branches, is het een business waarin gewoon heel veel praktisch wordt opgelost en uitonderhandeld. Je komt er vaak wel samen uit, er komt vaak toch een deal en zo slecht zijn de meeste deals ook niet. Dat is een reden waarom wij vinden dat de wet wel degelijk enige impact heeft gemaakt. Het is waarschijnlijk de reden waarom er relatief weinig over wordt geprocedeerd.”
Collectieve oplossingen
Een meer recente ontwikkeling die Visser Schaap & Kreijger opmerkt, is dat er steeds
meer ruimte komt voor collectieve oplossingen. Zo is eerder dit jaar bijvoorbeeld het bestsellerfonds voor sessiemusici gelanceerd en biedt de Autoriteit Consument & Markt bijvoorbeeld meer ruimte om op collectief CAO-niveau te onderhandelen tussen vertegenwoordigers van makers en exploitanten. Bijvoorbeeld over wat nu precies ‘een redelijke vergoeding’ is die in veel contracten terugkomt. “Of denk bijvoorbeeld aan auteursrechtzaken waarin de exploitant werken van een auteur ‘actief moet promoten’. Maar wat is actief?” vraagt Kreijger zich hardop af. “En hoe actief moet je als exploitant zijn als werk ouder wordt en er steeds meer nieuw werk bij blijft komen?
schermdewerkenbetrokken.Nietalleencomponisten en artiesten, maar ook de diverse publishers en labels waar zij elk een contract mee hebben. Je kunt er bij onderlinge onmin kort of lang over procederen, uiteindelijk moet je in de toekomst allemaal weer door dezelfde deur,” zegt Klopper. “Je bent gewoonweg tot elkaar veroordeeld. Het interessante is dat je bij de diverse partijen – hier in Nederland tenminste – vooral de houding ziet om er samen uit te komen. Alleen als het écht misgaat en de relatie volledig verzuurd is, óf als er heel principi-
'Het is in ieders belang dat er successen worden behaald en een samenwerking van lange duur is'
Dat zijn zaken die er nu nog vaak niet duidelijk zijn. Hoewel er naar mijn weten op dit vlak momenteel nog geen collectieve onderhandelingen lopen, kan ik me voorstellen dat hier de komende tijd beweging in gaat komen. Zodat er voor iedereen duidelijkheid ontstaat en een rechter zich niet steeds weer over individuele zaken hoeft te buigen.”
Door dezelfde deur
Dat neemt niet weg dat in veel gevallen een gulden middenweg wordt gevonden tussen makers en exploitanten. “Juist in de muziek zijn er vaak veel partijen bij be-
ele, nieuwe juridische vragen spelen, komt het tot een zaak. Dat zijn dan, vanwege het explosieve karakter, juist die zaken waar de media van smullen.”
Nitty-gritty contractjuristerij
In de bijna 10 jaar dat Visser Schaap & Kreijger bestaat, is de entertainmentbranche waarvoor zij werken enorm veranderd. Met het voortschrijden der techniek zal dat de komende tien jaar niet anders zijn. Daarom vindt het advocatenkantoor het lastig om nu al iets zinnigs over ontwikkelingen als AI te voorspellen. “Het is zo’n
enorme beweging die feitelijk nog in de kinderschoenen staat. Het is lastig te zeggen wat wij als advocaten daarvan de komende jaren kunnen verwachten,” zegt Kreijger. Daarnaast is er nog altijd het ‘gewone’ contractenrecht, waar veel (denk)werk in zit. “Een onderwerp waarvan ik benieuwd ben of we er de komende jaren meer van zullen gaan zien is het uit elkaar vallen van masters: als die verschillende rechten op één track, die normaal in één hand zitten bij de exploitant, door bijvoorbeeld opzegging van contracten verdeeld raken. Hoe dan verder? Dat is van die echte nitty-gritty contractjuristerij. Denk ook aan overname en verkoop van catalogi waar de komende jaren veel omheen zal blijven gebeuren. Een andere ontwikkeling is de transparantieverplichting, de nieuwe regeling in het auteurscontactenrecht die uit Europa komt en dus ook internationaal speelt. De muziekbusiness is natuurlijk bij uitstek gewend aan regelmatige royaltyafrekeningen, maar de wet is niet heel helder over wat er dan precies van wie verwacht wordt. Dat kan best ingewikkeld blijken, ook door de groei van internationale platforms en nieuwe exploitatievormen. We verwachten daar nog best wel discussies over en misschien geldt ook hier wel weer dat er – deels – collectieve oplossingen voor gevonden gaan worden. Die dynamiek vinden wij als kantoor geweldig. We zijn dan ook klaar om daar vol overgave in te duiken voor onze cliënten.”
JASPER KLOPPER
PAUL KREIJGER
AI zet het verdienmodel van auteurs nog meer onder druk
De media- en entertainmentbranche krijgt meer en meer te maken met nieuwe uitdagingen op technologisch vlak. Zo biedt de inzet van kunstmatige intelligentie zowel kansen als bedreigingen, terwijl de vergoedingen voor ‘traditionele’ makers mede daardoor onder druk staan. Dat zien de Nederlandse advocatenkantoren ook, van contractonderhandelingen tot bemiddeling bij conflicten en rechtsvervolging.
DOOR: PIERRE OITMANN
"
AI, AI en nog eens AI; daar gaat het veel over, ook in de entertainmentbranche,” zegt Syb Terpstra, partner bij advocatenkantoor Porterfield. “Wij adviseerden cliënten al veelvuldig over onder meer AI-muziek, AI-voice-overs en het gebruik van AI-systemen als Midjourney. Maar er speelt meer. Wij worden steeds vaker ingeschakeld bij conflicten over stukgelopen samenwerkingen, zowel in de muzieksector als in de boekenbranche en in de televisie- en mediawereld. We adviseren en procederen vaak over onrechtmatige perspublicaties. Namens uitgeverij LuitinghSijthoff wisten we recent nog te voorkomen dat een voorgenomen boekpublicatie werd verboden. In de muziekindustrie zijn naburige rechten een heet hangijzer, onder meer naar aanleiding van het Atresmedia-arrest van het Hof van Justitie. Wij worden regelmatig door partijen gevraagd om over de gevolgen van deze en andere rechtspraak te adviseren. Verder zien wij over de hele linie het aantal conflicten en procedures daarover toenemen. Voorlopig zien wij nog
een hoop werk voor entertainmentadvocaten. When the shit hits the fan, staan wij in elk geval paraat.”
Auteurscontractenrecht
De potentiële gevaren van AI baren songwriters zorgen, zeker omdat zij zo afhankelijk zijn van streaminginkomsten, die voor de auteursrechtenhebbenden veel minder zijn dan aan de masterkant. “Een van de dingen waarvoor te weinig aandacht is, is het auteurscontractrecht,” stelt Bindu De Knock van Crosslink Legal. “Sommige liedjes hebben heel veel schrijvers, maar als je weet dat er aan de publishing kant met streaming weinig geld wordt verdiend, dan is het peanuts gedeeld door peanuts. We zien nu dat veel songwriters een percentage van de master willen, omdat aan de auteursrechtenkant niet genoeg inkomsten te genereren zijn uit streaming. Doordat hun verdienmodel onder druk staat, zie je meer conflicten ontstaan. AI zal het verdienmodel van auteurs nog meer onder druk zetten. AI verbieden als tool
bij muziekcreatie is onmogelijk. Menselijke songwriters zullen blijven, maar hun positie moet goed beschermd worden. Met het oog op de forse opmars van AI zou het auteurscontractenrecht de positie van de auteur sterker moeten verankeren. Is de industrie in staat om met oplossingen te komen of moet het auteurscontractenrecht daar een prominentere rol in nemen? Een relevante vraag is bijvoorbeeld of collectieve beheersorganisaties voor AI-gegenereerde muziek wel vergoedingen moeten incasseren. Kortom, er is genoeg stof tot nadenken.”
Transparantieverplichting
Margriet Koedooder van De Vos & Partners Advocaten ziet eveneens dat componisten en auteurs bezorgd zijn over hun inkomsten door alle snel op elkaar volgende technologische trends. “Het muziek- en entertainmentrecht blijft altijd in ontwikkeling. Dat is voor mij als entertainmentadvocaat ook juist het leuke eraan. De komende periode zal vooral in het teken staan van de transparantieverplichting uit het auteurs-
contractenrecht en natuurlijk de uitkomsten van de diverse lopende rechtszaken over generatieve AI. De transparantieverplichting zal er hopelijk toe leiden dat streaming-inkomsten transparanter worden dan nu het geval is.”
De oude structuren beginnen stevige barsten te vertonen en tegelijkertijd moet je meebewegen in het alsmaar veranderende speelveld, aldus Koedooder. “AI is voor makers en producenten zowel een creatieve tool als een bedreiging van het al meer dan honderd jaar bestaande internationale auteursrechtelijke framework. De enter-
te denken over de zaken die minder voor de hand liggen of mogelijk in de toekomst een rol gaan spelen. Zo verwerken wij bij de belangenbehartiging van cliënten in de entertainmentindustrie expliciet dat het niet is toegestaan de geleverde prestatie in AIgeneratoren te gieten.” Desondanks gaat het wel eens mis. “Wij behartigen de belangen van diverse producenten en uitgevers die zich geconfronteerd zien met een artiest of maker die zich niet meer kan vinden in de afspraken. Het is belangrijk niet alleen de juridische werkelijkheid, maar ook de relatie tussen partijen in
matige intelligentie in de creatieve industrie op de voet. Zo zal AI weer een belangrijk onderdeel zijn op de Entertainment & Rechtdag, waar hij samen met Marijn Kingma dagvoorzitter is. “De AI-beweging lijkt in de muziekindustrie sterk vanuit Amerika te worden gestuwd, waarbij de Amerikaanse hoofdkantoren van producten, labels en publishers een steeds beter AI-beleid gaan bepalen.”
'AI verbieden als tool bij muziekcreatie is onmogelijk.'
tainmentindustrie weet dergelijke technologische vernieuwingen meestal weer in goede banen te leiden. Ik ben benieuwd of dat ook nu weer het geval zal blijken te zijn.”
Oplossen en controleren
Bertil van Kaam, partner bij Van Kaam Advocaten, onderstreept ook het belang van auteurscontracten die aansluiten bij technologische uitdagingen. “Helaas zien wij nog te vaak conflicten ontstaan omdat er vooraf geen duidelijke afspraken zijn gemaakt. Het is van groot belang om goed na
het oog te houden bij het oplossen van een kwestie. Daarnaast is het zaak af en toe te controleren of de werkwijze en billijke vergoeding nog passen op een verouderd contract en of de afspraken worden nageleefd. De aansprakelijkheid van onlineplatforms en de bijbehorende nieuwe Europese wet zijn een voortdurende bron van aandacht, net als reclameregels voor influencers.”
Muziekinvesteringen
Michiel Odink, entertainmentadvocaat bij Leeway, volgt de ontwikkelingen over kunst-
Odink is ook betrokken bij de aan- en verkoop van muziekauteursrechten in nagenoeg alle genres, een fenomeen dat steeds belangrijker wordt op de Nederlandse markt. Hierbij wordt gebruikgemaakt van zeer complexe contracten, die een diepgaande kennis vergen van de muziekindustrie. Naast investeringen in muziekrechten signaleert Odink dat er een groeiende wens is om exploitatiecontracten beter te maken. “Zo wordt Leeway de afgelopen jaren vaak ingeschakeld door labels, publishers en (film)productiemaatschappijen om hun standaardcontracten te verbeteren en in lijn te brengen met het auteurscontractenrecht; dit is zeer dankbaar en leuk werk. Aan de andere kant zijn wij ook veel betrokken bij juridische procedures over uiteenlopende onderwerpen. Veel kwesties lijken steeds sneller juridisch te worden. Het is uiteraard de vraag of dat een goede beweging is. Er rust dan ook een belangrijke taak op advocaten om de partijen bij elkaar te brengen”. ◾
HET LAATSTE WOORD
Entertainment Business staat vol met interviews met professionals die (meestal) over hun werk praten. In Het Laatste Woord zetten we de spotlights op het persoonlijke leven van die prominenten. In deze editie is dat Kees van Weijen. De President van STOMP is dit jaar maar liefst vijf decennia actief in de muziekindustrie.
KEES VAN WEIJEN
Wat is het leukste aan je baan?
“Het ontdekken van nieuwe artiesten en ze de kans geven om door te breken. Dat zie ik echt als mijn belangrijkste taak.”
Ben je een ochtend- of een avondmens?
“Ik sta altijd aan. Mijn vrouw zit tegenover me en begint al te lachen. Ik sta vrolijk op en ga naar bed met een lach.”
Wat wilde je vroeger worden?
“In ieder geval géén assurantie-agent. Ik kom uit een assurantiefamilie. Mijn broer en ik zouden het assurantiekantoor van mijn vader overnemen en op mijn 16e heb ik gezegd: ‘Dat gaat ‘m niet worden, ik ga in de muziek.’ En dat heb ik de rest van mijn leven gedaan – en doe ik nog steeds.”
Welk concert blijft je voor altijd bij?
“Dat is het concert van de Australische rockgroep INXS, waar ik een jaar of zeven productmanager van ben geweest. Ze speelden in het voorprogramma van
Queen in het Engelse Wembley Stadium. Ik was daar met mijn twee dochters Daphne en Merel, die destijds 9 en 7 waren. We hebben eerst geluncht met de band en zagen toen een geweldig optreden.”
Welke artiest zou je graag nog live willen zien?
“Ook voor Elton John heb ik een jaar of acht gewerkt als productmanager. Ik heb hem misschien wel 120 keer zien optreden. Ik heb hem gemist tijdens zijn afscheidstournee, maar zou hem graag nog een laatste keer willen zien.”
Wat is de belangrijkste les die je hebt geleerd in de afgelopen jaren?
“Dat tech-bedrijven de grootste bedreiging voor de muziekindustrie vormen. Ook anno 2024 – met technologieën als AI en de impact van algoritmes –is het zaak om binnen STOMP en IMPALA te blijven vechten om de stem van de artiesten en de independent labels te laten horen.”
Wat is buiten je werk je grootste passie?
“Ik ben een familieman, ik vind reizen heerlijk en heb een verzameling Shell miniatuurauto’s.”
Welk boek ligt er op je nachtkastje?
“Juliette of het geluk van boeken, geschreven door de Française Christine FéretFleury. Een prachtige roman over de kracht en impact van boeken.”
Wat stel je het vaakst uit?
“Opruimen en ontspullen.”
Wat weten de meeste professionals niet over jou?
“Ik kan enorm genieten van de natuur, en maak vaak lange bos- en strandwandelingen.”
Sena vertegenwoordigt ruim 53.000 rechthebbenden. Een groot deel daarvan komt uit Nederland. Op 30 september en 1 oktober worden diverse artiesten en muzikanten in het zonnetje gezet tijdens de uitreiking van twee belangrijke Nederlandse muziekprijzen: BumaNL Awards en de Gouden Notekraker. Wij wensen alle genomineerden heel veel succes. Wij zijn trots op jullie!
