Preview EB december 2018

ENTERTAINMENT BUSINESS

| Special: GROOTHANDEL & DISTRIBUTIE | Special: CHRISTELIJK | Special: PATHÉ THUIS

Springsteen On Broadway dé release van het najaar Vrouwen in een mannenwereld: Margriet Koedooder Een overzicht van 2018 in tien nieuwsberichten Pathé Thuis Special: interview Thomas van de Weerd 41e JAARGANG | DECEMBER|JANUARI 2018|2019

EB201812_cover.indd 1

12/3/2018 11:00:57 AM

COLOFON

EDITORIAL

Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever Joost Driessen Redactie & medewerkers Jeroen van Trierum (hoofdredactie), Arnold le Fèbre (eindredactie), Jan Meijroos, Jeroen Noordeloos, Marc Simons , Paul van Vliet

Exploitatie & abonnementen Mitchel van der Heide & Tarik Lahri Telefoon: 035 - 646 58 05 mitchel.vanderheide@imediate.nl, tarik.lahri@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzeg­regels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd.

Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode.

Jaarabonnement EB Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar.

Andere landen: € 180,- per jaar.

Halfjaarabonnement EB + EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per halfjaar.

Andere landen: € 180,- per halfjaar.

Basis layout Louis Bertrand Vormgeving Tim van den Berg, Tessa Geers, Petra Guijt, Natalie Moorelisse, Martin Wolber Drukkerij Twigt GrafiMedia © Copyright 2018 ISSN: 1875-2888 4

DECEMBER|JANUARI 2018|2019

EB201812_editorial_inhoud.indd 4

250 dollar In de vijftien jaar dat ik nu voor Entertainment Business werk, heb ik over mooie dingen mogen schrijven, interessante mensen gesproken en een aantal persoonlijke helden ontmoet. Zo kwam ik Stan Lee backstage tegen tijdens een Activision-show, waar hij me om een kop koffie vroeg. Ook deelde ik met Hans Zimmer mijn favoriete soundtracks en praatte ik onlangs met Little Steven over de geschiedenis van de rockmuziek. Tijdens dit gesprek hadden we het natuurlijk over Bruce Springsteen, mijn ultieme muziekheld. Allemaal mooie verhalen.

Opmerkelijk genoeg heb ik voor EB nog nooit geschreven over The Boss.

Tenminste, tot dit nummer. In de laatste week voor de deadline liet Sony Music ons weten te willen adverteren met Springsteen On Broadway. Daar moet een verhaal bij, schreeuwde ik direct vol enthousiasme. En zo geschiedde.

Wie mij een beetje kent, weet dat naast gaming muziek mijn grootste passie is.

Of beter gezegd: vinyl en Bruce Springsteen. Hoe groot mijn Boss-adoratie is?

Volgens de mensen om mij heen is die soms – vaak – te groot. Mijn digitale muziekbibliotheek barst uit zijn voegen van de concerten die hij maandelijks verkoopt en in mijn platenkasten zijn de nodige Springsteen-releases te vinden.

Naast de originele persingen bezit ik natuurlijk ook de boxen met heruitgaves en ontelbare bootlegs, waaronder een opname gemaakt tijdens de Broadwayshows die The Boss dit jaar gaf. Een show die ik overigens tot mijn spijt moest missen. Begin 2018 was ik New York en wandelde langs het Walter Kerr Theatre waar Bruce die avond zou gaan optreden. Ik viel niet in de prijzen bij de ticket­ loterij die dagelijks werd gehouden en via verschillende bedrijven werden kaartjes voor de show aangeboden vanaf duizend dollar. Vlak nadat ik de moed had opgegeven kreeg ik het aanbod om een ticket aan te schaffen voor 250 dollar.

Wat ik stom genoeg niet deed. Tot op de dag van vandaag heb ik daar spijt van.

Maar goed, met de gedachte 'dat concert verschijnt ooit wel een keer op Blu-ray of op lp' troostte ik mijzelf.

Halverwege juni verblijdde Netflix iedere Springsteen-fan. De streamingdienst kondigde aan in december een registratie van Spingsteen On Broadway uit te gaan zenden. In tegenstelling tot het overgrote gedeelte van mijn collega’s ben ik geen Netflix-zombie, maar in de laatste maand van het jaar neem ik toch maar een abonnementje. Enige tijd later zag ik op een platenbeurs de vierdubbel-lp Springsteen on Broadway liggen. De oplage: driehonderd stuks en de set had een prijs waar mijn haren nog altijd overeind van gaan staan. Natuurlijk stond dit een aanschaf niet in de weg. Onlangs kondigde Sony Music de officiële soundtrack van de show aan – en ook die moet vanzelfsprekend ook in mijn bezit komen.

De 250 dollar die ik heb bespaard in New York, heb ik al lang en breed op andere manieren uitgegeven aan Springsteen On Broadway, terwijl ik de show nog niet eens heb gezien. Moraal van het verhaal? Bij twijfel, altijd doen.

JEROEN VAN TRIERUM HOOFDREDACTEUR

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

12/3/2018 10:58:28 AM

INHOUD

| ACHTERGROND

| JUBILEUM

8

| BELRONDE

14

| INTERVIEW

20

16

Metro Exodus

Home of Entertainment

Retailers over de feestdagen

Margriet Koedooder

Begin volgend jaar verschijnt Metro Exodus. Deze intel­ ligente shooter speelt zich af in een post-apocalyptische wereld. De Metro-reeks ken­ merkt zich door oogstrelende graphics, talloze griezel­ momenten en een uitgebreid verhaal. Metro Exodus is de derde game uit de serie van ontwikkelaar 4A Games.

Dit jaar vierde Entertain­ mentwinkel Home of Enter­ tainment (HOE) in Kampen zijn vijfjarig jubileum. Na een metamorfose richt de winkel zich vooral op tweedehands producten. En dat zorgt voor groei, zien eigenaren Willem Jan Westendorp en Nardus Koster, voorheen actief voor Free Record Shop.

De feestdagen vormen voor vrijwel de hele retailsector de drukste tijd van het jaar. Wat verwacht de industrie van de afsluiting van 2018? Wat worden bestsellers en naar welke entertainmentpro­ ducten kijken winkeliers het meest uit? 7 retailers over de belangrijkste maand en hun persoonlijke favorieten.

In de rubriek ‘Vrouwen in een mannenwereld’ portretteren we vrouwen die werkzaam zijn in de entertainment­ industrie – nog altijd een mannenbolwerk. In deze aflevering: advocaat Margriet Koedooder, al 35 jaar actief in de creatieve industrie. Mo­ menteel is ze partner bij De Vos & Partners Advocaten.

| SPECIAL GROOTHANDEL | & DISTRIBUTIE

36 Stellingen 39 Nedis 41 Hole In The Wall 43 QuestControl

| SPECIAL CHRISTELIJK

| SPECIAL PATHÉ THUIS

| EN VERDER

46 Geloof in de christelijke markt 49 Ecovata 51 BBI Films 53 3:16 Europe

56 Interview Thomas van de Weerd 58 Film Top 100

06 In ’t kort 23 ODMedia Group 24 Interview Helen Smith (IMPALA) 26 Springsteen On Broadway 29 Resident Evil 2 32 Terugblik op 2018 54 Fotomoment

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

EB201812_editorial_inhoud.indd 5

DECEMBER|JANUARI 2018|2019

5

12/3/2018 10:58:32 AM

METRO EXODUS

De inventieve wereld van Metro Exodus In 2013 verscheen de intelligente shooter Metro, die zich afspeelde in een post-apocalyptische wereld. Metro was een bijzondere game die een vertrouwde invalshoek net even anders benaderde. Begin volgend jaar verschijnt het nieuwste deel Metro Exodus.

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

8

DECEMBER|JANUARI 2018|2019

EB201812_metro.indd 8

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

12/2/2018 11:29:02 PM

ACHTERGROND

D

e eerste Metro-game speelde zich af in de puinhopen van een door een nucleaire oorlog vernietigd Moskou.

Overlevenden zochten hun toevlucht in de relatieve veiligheid van het uitgebreide metrosysteem van de Russische hoofdstad. In deze wereld moest Artyom het opnemen tegen dodelijke wezens, The Dark Ones.

Daarnaast probeerden politieke fracties, waaronder de communistische Reds en de neonazistische organisatie The Reich, de macht te grijpen.

Iedere speler die ooit de wereld van Metro betrad, ontdekte al snel dat dit geen doorsnee shooter is. Niet alleen waren de graphics oogstrelend en de actie en griezelmomenten talrijk, ook het verhaal was zeer uitgebreid en gebalanceerd. Dat is niet vreemd, want de makers gebruikten hiervoor de wereldwijde bestseller Metro 2033 van schrijver Dmitry Glukhovsky als blauwdruk. Hoewel het geen rechtstreekse overzetting was, werkte Glukhovsky wel mee aan het gamescript. De combinatie van originaliteit en goed uitgedachte gameplay zorgde ervoor dat de twee eerder verschenen Metro-games een succes waren bij zowel de pers als de consument. Een aantal jaar geleden werden beide spellen opgepoetst voor de huidige generatie consoles en uitgebracht onder de naam Metro Redux. Deze remakes boden een glimp van wat Metro Exodus zou worden. Ontwikkelaar 4A Games heeft namelijk alles uit de kast getrokken om van het nieuwste deel de meest uitgebreide en meeslepende Metroervaring ooit te maken.

baar. De speler bepaalt zelf hoe hij of zij de wereld van Exodus ervaart. Zo is het einde van de game te behalen zonder van het hoofdverhaal af te wijken, maar wie de stoute schoenen aantrekt en gebruikmaakt van de ontelbare zijverhalen, wordt beloond met een onalledaagse game-ervaring. Een andere belangrijke factor in Metro Exodus is de mogelijkheid om wapens aan te passen.

Overal zijn zogeheten work benches verstopt, waar de speler zijn pistolen, geweren en dergelijke kan schoonmaken, onderhouden, bouwen en aanpassen. Er zijn honderden wapencombinaties mogelijk.

Verschillende edities

Verhaal

Metro Exodus speelt zich een kwart eeuw na de vernietiging van de aarde af. In het metrostelsel van Moskou wonen nog maar een paar duizend mensen. Met de constante dreiging van radioactiviteit, de mutanten, paranormale verschijnselen en een burgeroorlog zijn de overlevenden op zoek naar een nieuwe plek om zich te vestigen. De held Artyom is inmiddels volwassen en is samen met een team Spartan Rangers, waar ook zijn vrouw in zit, op zoek naar een nieuw leven in het Oosten. Het verhaal wordt verteld gedurende een compleet jaar. De speler moet overleven in de lente, de zomer en de herfst tot in de gruwelen van de nucleaire winter.

Keuzes

Het grootste verschil met de vorige delen is de schaal. De game maakt gebruik van grote open levels, die worden gecombineerd met kleinere, meer lineaire varianten.

Een groot gedeelte van de speelvelden in Metro Exodus is vele malen omvangrijker

dan het grootste level in Metro Last Night.

4A Games gebruikt de zogeheten ‘sandbox survival gameplay’. Spelers kunnen het verhaal volgen, maar ook op ontdekkingsreis gaan in de open wereld. Dit zorgt voor een compleet nieuwe Metro-ervaring met unieke ontmoetingen en opdrachten. Metro Exodus ziet er bijzonder realistisch uit. Ook de AI is levensecht. Zo reageren de nietspeelbare personages, dieren en mutanten allemaal verschillend op wat er gebeurt. Dit zorgt voor een levende wereld waar alles kan gebeuren.

Daarnaast staat de spelerskeuze centraal in Metro Exodus. De keuzes die gemaakt worden zijn bepalend en beïnvloeden de verhaallijn en zorgen voor een hoge mate aan herspeelbaarheid. Desgewenst kun je de levels voltooien zonder een tegenstander om te brengen, maar wie houdt van harde actie is er allerlei wapentuig beschik-

De verwachtingen rond Metro Exodus zijn hooggespannen, mede geholpen door de wereldwijde unanieme reacties van de gespecialiseerde pers. Tijdens de gamebeurzen E3 en gamescom oogstte Metro Exodus ook de nodige lof onder retailers en consumenten. De hype rondom de titel zorgde voor lange rijen en enthousiaste reacties. Uitgever Koch Media is sinds de aankondiging bezig om nog meer interesse te genereren voor Metro Exodus. Zo zijn er voor ieder platform verschillende voorintekenbonussen. PlayStation4-bezitters krijgen een exclusief dynamisch dashboardthema, voor de Xbox One is er een digitale code waarmee de remake Metro 2033 Redux te downloaden is en consumenten die de pc-versie van Exodus vooruitbestellen, ontvangen een digitaal artbook en de soundtrack.

Naast de reguliere editie wordt er een gelimiteerde Aurora Edition in de markt gezet in een steelbook-uitvoering. Naast de game bevat deze versie het ‘World of Metro’ artbook en toegang tot alle digitale uitbreidingen. De unieke metalen slipcase is geïnspireerd op de iconische stoomlocomotief uit de game Aurora. Daarnaast is er ook gedacht aan de Metro-fan. Er is namelijk ook de Spartan Collector’s Edition verkrijgbaar als pre-order. Deze zeer gelimiteerde versie is enkel verkrijgbaar via de website van Metro. Naast een genummerd handgeschilderd resin beeld van Artyom bevat deze editie een echte Spartan Order Dog Tag, twee Spartan Order Patches en een set ansichtkaarten genaamd Artyom’s Memories. ◾

METRO EXODUS ONTWIKKELAAR: 4A GAMES UITGEVER: KOCH MEDIA RELEASEDATUM: 22-02-2019 PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE EN PC

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL DECEMBER|JANUARI 2018|2019

EB201812_metro.indd 9

9

12/2/2018 11:29:10 PM

S P E C I A L

GROOTHANDEL & DISTRIBUTIE Distributeurs en groothandels moeten blijven innoveren om grote nieuwe spelers het hoofd te bieden. Zo wordt er persoonlijkere service verleend, gaat de productiecapaciteit omhoog en worden producten sneller geleverd.

Ook het leveren van unieke producten draagt bij aan het onderscheidende vermogen van een distributeur. Het snel inspelen en reageren op de trends van de markt is uitgegroeid tot een make-or-break aspect van het distributieveld.

36 39 41 43

Distributeurs reageren op stellingen Nedis Hole in the Wall QuestControl

EB201812_cover_special_distributie.indd 35

12/2/2018 11:42:56 PM

S P E C I A L

CHRISTELIJKE MARKT Het Christelijke segment wordt in de Benelux vaak over het hoofd gezien door retailers. Berichten over het succes van religieuze producten in de Verenigde Staten komen steevast met een ‘Only in America’-bijsluiter.

Maar is dit wel terecht?

Uit gesprekken met distributeurs lijkt ‘hun’ markt er juist een waarin veel potentie zit. Volgens de distributeurs sluiten religieuze producten beter aan op de algemene markt dan velen denken.

46 49 51 53

Geloof in de christelijke markt Ecovata BBI Films 3:16 Europe

EB201812_cover_special_christelijk.indd 45

12/2/2018 11:37:03 PM

INTERVIEW

De onstuitbare opmars van Pathé Thuis Voor het derde jaar op rij noteert Pathé Thuis een groei van vijftig procent. Het streamingplatform voor bioscoopfilms ziet kansen om die stijgende lijn de komende jaren voort te zetten. Managing director Thomas van de Weerd: “Consumenten die snel toegang willen hebben tot het complete filmaanbod moeten bij ons zijn.”

DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

E

en op de drie nieuwe films die digitaal wordt bekeken, komt binnen via Pathé Thuis. Hiermee is de streamingservice de grootste online aanbieder van bioscoopfilms van Nederland. De populariteit van de dienst laat zich eenvoudig verklaren: gemak en een groot aanbod.

Daarnaast ligt de focus alleen op films. De aandacht wordt dus niet verdeeld tussen televisieseries of internetabonnementen.

Managing director Thomas van de Weerd: “Het verschil met de concurrentie is dat wij hetzelfde willen als onze klanten en rechthebbenden: de Nederlandse consument zo snel en zo gemakkelijk mogelijk een film laten kijken. Alles wat we hier doen, dient dat doel. Aanbieders als Ziggo, KPN, Apple en Google hebben ook tvod, maar dit is voor hen meer een serviceproduct. Ze staan voor diverse andere uitdagingen en hebben uiteenlopende verdienmodellen.

Onze focus ligt op bioscoopfilms. Punt.”

Zichtbaar zijn Wat Pathé Thuis ook onderscheidt van andere spelers is de zichtbaarheid. De streamingservice is beschikbaar voor nagenoeg ieder apparaat (van smart-tv tot console, van Amsterdam tot Zuid-Frankrijk) en heeft een grote naamsbekendheid. “Wij zijn de enige transactional vod-speler die zelfstandig adverteert met filmproducten. We besteden een significant percentage van onze omzet aan het bekendmaken van de dienst en het promoten van films. Dat doen we het hele jaar door. De grootste uitdaging is dat we steeds zichtbaarder moeten worden en op relevante momenten aanwezig zijn. In de hoogtijdagen van dvd-markt was het duidelijk. Er werd een grote marketingcampagne 56

DECEMBER|JANUARI 2018|2019

EB201812_pathe_special_top_100.indd 56

op touw gezet op het moment dat de film in de bioscoop te zien was. Een paar maanden later volgde een grote campagne om de dvd onder de aandacht te brengen. De afgelopen jaren is de marketing rond home entertainment vrijwel verdwenen. Pathé Thuis is in dat gat gesprongen, al blijft het belangrijk dat distributeurs ook zelf hun titels onverminderd blijven promoten als deze in home entertainment beschikbaar komen. Als wij roepen dat Bohemian Rhapsody uit is, kan de consument doorklikken en de film direct bekijken. Je moet continu blijven communiceren welke nieuwe producten er wekelijks te zien zijn.”

Schat aan informatie Sinds de komst van Pathé Thuis, zeven jaar geleden, is het speelveld voor fysiek filmproduct veranderd. Streamingdiensten hebben de taak van de filmverkoper grotendeels overgenomen. Daarmee is een schat aan informatie voor distributeurs vrijgekomen. “Wij kunnen al snel na een release bijvoorbeeld inzichtelijk maken wat werkt en hoe effectief bepaalde marketingcampagnes zijn. Dankzij onze lokale aanwezigheid zijn de lijnen met distributeurs heel kort. Door die informatie uit te wisselen, kunnen we samen beter inspelen op klantbehoeften en de films effectiever in de markt zetten. Tegenwoordig is die veel meer data-gedreven dan vroeger. Een van de grote aandachtspunten voor 2019 is dan ook het voor distributeurs nog inzichtelijker maken hoe hun product het op titelniveau doet. Natuurlijk hebben de exploitant en de distributeur een verschillende rol in de keten, maar hun doel is hetzelfde: zoveel mogelijk mensen naar hun films laten kijken.”

'Wij zijn de enige transactional vodspeler die zelfstandig adverteert met filmproducten'

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

12/3/2018 10:56:12 AM

PATHÉ THUIS

SPECIAL

Complementaire service

Blockbuster vs streamingsucces Het klinkt logisch: films die het goed doen in de bioscoop, zijn net zo succesvol op online platforms. Volgens Pathé Thuis ligt het iets genuanceerder. Zo zijn actiefilms en thrillers populairder op Pathé Thuis dan in de bioscoop.

'All you can eat'-streamingdiensten worden door Pathé Thuis niet als directe concurrenten gezien. “Vorig jaar kwamen er 432 films uit in de Nederlandse bioscoop.

Die zijn en blijven te zien op Pathé Thuis.

Sommige titels vind je na een tijdje ook op Netflix of Videoland. De meeste films zul je echter niet snel in een abonnementsvorm terugzien. Wil de consument snel toegang hebben tot het complete filmaanbod, dan moet hij bij ons zijn. De rechten die wij hebben – zowel transactional vod als electronic sell through – blijven steeds vaker voor langere tijd beschikbaar. Onze ‘à la carte benadering’ zien wij als sterk complementair aan het steeds breder wordende aanbod van abonnementsdiensten.”

88 miljard dollar Pathé Thuis wist ons deze zomer te verrassen door samen met producent Klaas de Jong de Nederlandse film Redbad al na zeven weken op het streamingkanaal aan te bieden. Ter vergelijking: de gebruikelijke window tussen bioscoop- en een home-entertainmentrelease is gemiddeld drie maanden. Van de Weerd verwacht niet dat dit direct voor een aardverschuiving in de opvatting over windows gaat zorgen. “De gecombineerde theatrical en home entertainmentmarkt is volgende het MPAA-rapport over 2017 goed voor ruim 88 miljard dollar. Iets minder dan de helft daarvan wordt gegenereerd door de bioscoop. Dat bioscoopexploitanten minder hard staan te trappelen om de windows te veranderen, is te begrijpen. Aan de andere kant is er onder consumenten die de bioscoop mijden een grote behoefte om eerder digitaal toegang te hebben tot de films die er draaien. Door uit te gaan van je eigen kracht en in de branche open te staan voor innovatie is een win-wincombinatie in de nabije toekomst absoluut mogelijk.”

Blijvende groei

MANAGING DIRECTOR THOMAS VAN DE WEERD

Van de Weerd verwacht dat de Nederlandse streamingmarkt met medewerking van de distributeurs de komende drie jaar nog kan verdubbelen. “Die is nu ongeveer veertig miljoen, en een groei naar tachtig miljoen binnen een aantal jaar is zeker haalbaar. Ik denk dat wij uiteindelijk minimaal vijftig procent van die markt kunnen bedienen. Ons optimisme heeft te maken met de groei van en de toenemende aandacht voor streaming. Daar gaan ook nieuwe diensten als die van Amazon, Disney en Warner bij helpen.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL DECEMBER|JANUARI 2018|2019

EB201812_pathe_special_top_100.indd 57

57

12/3/2018 10:56:28 AM

ENTERTAINMENT BUSINESS

MEER LEZEN? ABONNEER JE OP EB!