EB Gamespecial 2019 by iMediate

ENTERTAINMENT BUSINESS

Gamespecial 2019

COLOFON

EDITORIAL

Uitgave iMediate Arendstraat 53 Postbus 2227 1200 CE Hilversum Telefoon: 035 - 646 58 00 redactie@entertainmentbusiness.nl Uitgever Joost Driessen

De gamende zondebok

Content Director B2B Mels Dees Hoofdredacteur Jeroen van Trierum Redactie & medewerkers Arnold le Fèbre (eindredactie), Jeroen Noordeloos (redactie), Jan Meijroos Exploitatie & abonnementen Mitchel van der Heide & Tarik Lahri Telefoon: 035 - 646 58 58 mitchel.vanderheide@imediate.nl, tarik.lahri@imediate.nl Als vakblad hanteren we de opzegregels uit het verbintenissenrecht. Wij gaan ervan uit dat u het blad ontvangt uit hoofde van uw beroep. Hierdoor wordt uw abonnement steeds stilzwijgend met een halfjaar verlengd. Opzeggen kan per post, mail of telefoon. De opzegtermijn is 30 dagen voor het einde van de abonnementsperiode. Jaarabonnement EB Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per jaar. Andere landen: € 180,- per jaar. Halfjaarabonnement EB + EB Live Benelux, Nederlandse Antillen, Suriname: € 125,Elk volgend abonnement met hetzelfde factuuradres: € 80,- per halfjaar. Andere landen: € 180,- per halfjaar. Basis layout Louis Bertrand Vormgeving Louis Bertrand, Tim van den Berg, Tessa Geers, Milou de Waard, Martin Wolber Drukkerij Vellendrukkerij BDU bv, Barneveld © Copyright 2019 ISSN: 1875-2888 4

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Ik werd vorige maand weer eens ouderwets boos. Op YouTube zag ik hoe Donald Trump reageerde op schietpartijen in Dayton en El Paso. Met een priemend vingertje orakelde de naar eigen zeggen meest intelligente man van het universum over de oorzaak van deze schietpartijen: gewelddadige games. Of beter gezegd: de invloed daarvan. Jongeren zouden zich ‘te gemakkelijk omringen met een cultuur van geweld’. Klinkklare onzin natuurlijk. Een paar dagen na de uitspraak van Trump meldde CNN dat de grote supermarktketen Wallmart gewelddadige games uit het schap had gehaald. Nieuws dat even later werd genuanceerd. Dergelijke games werden nog wel gekocht, maar de keten was gestopt met het reclamemaken voor ‘violent games’. Dat gold bijvoorbeeld ook voor het aanbieden van speelbare demo’s op de winkelvloer. En dat allemaal omdat de Amerikaanse president voor de gemakkelijkste zondebok kiest. Wie nu begint te brommen en roept dat dat alleen in dat domme Amerika kan, moet zijn woorden inslikken. Ook in Nederland worden door sommige media met beschuldigende vinger naar games gewezen. Zo was De Telegraaf in zijn nopjes met zichzelf, zo las ik midden augustus. Gevangenen van de terroristenafdeling in Vught mogen namelijk geen gewelddadige schietspellen meer spelen. De reden? De krant had daarover vragen gesteld. Ik begon het artikel eens goed te lezen en viel van de ene in de andere verbazing. Volgens De Telegraaf kunnen gamers in first person shooters met vuurwapens, messen en explosieven vijanden en willekeurige voorbijgangers om het leven brengen. Goed, dat klopt tot op zekere hoogte, maar ik ken geen enkele recente game waar de focus op het vermoorden van onschuldige voorbijgangers ligt. Het geldt in elk geval niet voor de games die werden gespeeld in Vught: Halo 4 en Brothers In Arms Earned In Blood. Voor de duidelijkheid: laatstgenoemde is geen sadistisch horrorspel, maar een game die zich afspeelt tijdens de Tweede Wereldoorlog. Ook GTA passeerde de revue, maar in dit spel draait het tegenwoordig meer om het bezoeken van casino’s, racen en bendeoorlogen dan het koud maken van onschuldige mensen. Tot slot meldde De Telegraaf ook nog even dat Call Of Duty door de terroristische organisatie ISIS wordt ingezet voor propagandadoeleinden. De dag na publicatie werd ik meerdere keren aangesproken over het feit dat games slecht voor je zijn. Ze zouden een bloeddorstig mens van je maken. Onzin. Ik speel al bijna mijn hele leven, en voornamelijk die ‘violent videogames’. Daarnaast groeide ik op in een tijd waarin we First Blood huurden bij de plaatselijke videotheek en die gewelddadige film minstens vijf keer achter elkaar zagen. Ik heb nog nooit de behoefte gehad om op de redactie of in de supermarkt in het rond te gaan schieten. Maar ja, in de ogen van sommige mensen (lees: sommige Telegraaf-lezers en Trump-aanhangers) is dat verband er dus wel. Zondebok worden is makkelijk, het stempel weer van je afschudden lijkt onmogelijk. JEROEN VAN TRIERUM HOOFDREDACTEUR

INHOUD

| ACHTERGROND

| INTERVIEW

| ACHTERGROND

De toekomst van de game-industrie

Nieuwe stemmen voor FIFA 20

Vertrouwen in retail

Consument aan het woord

In de game-industrie zijn de ontwikkelingen bijna niet bij te benen. Fysiek, digitaal, online, distributeurs, events, esports, retail en journalistiek... hoe zien deze vaste waarden er over een paar jaar uit? We vroegen een aantal namen uit de game-industrie naar hun vooruitzichten.

Electronic Arts heeft in Sierd de Vos en Jeroen Grueter twee nieuwe commentatoren gevonden voor FIFA 20. Het duo vervangt hiermee na bijna 15 jaar Evert ten Napel en Youri Mulder. De nieuwe verslaggevers vertellen over hun ervaringen na meer dan 700 uur studiotijd.

De afgelopen jaren is er veel veranderd in de Nederlandse game-industrie. De gevolgen hiervan zijn vooral zichtbaar bij fysieke winkels. Toch laten zich ook succesverhalen optekenen. Joost Bart van BMM Games & Vinyl vertelt over tegenslagen, kansen en het belang van ondernemen.

Terwijl de game-industrie niet stilstaat, verandert ook het gedrag van de gamers. Hun aantal blijft maar groeien, ook in de komende jaren. Zes gamers vertellen over hun koopgedrag, hun favoriete spelplatform en laten hun licht schijnen over het fenomeen lootcrates.

| PREVIEWS

28 Borderlands 3 31 Luigi’s Mansion 3 WRC 8 32 The Outer Worlds 33 Death Stranding 34 Star Wars Jedi Fallen Order 35 WWE 2K20 Asterix & Obelix XXL 3 36 The Witcher 3 The Wildhunt Complete Edition MedEvil 37 Blacksad Enhanced Edition Baldur’s Gate Enhanced Edition Neverwinter Nights Enhanced Edition 38 Pokémon Sword/Pokemon Shiel 39 Control

| SPECIAL HARDWARE

39 41 42 44 45 47 48 49 50 53

Need For Speed Heat FIFA 20 Call Of Duty Modern Warfare Truck Driver Remothered Monstrum Doom Eternal Monster Hunter World Iceborn Disney Classic: Aladdin and The Lion King The Legend of Zelda: Link’s Awakening Ni No Kuni: Wrath of the White Witch The Walking Dead The Telltale Definitive Series LEGO Jurassic World Bee Simulator Super Monkey Ball Blitz HD Final Fantasy VII

60 63 65 66 69 71 72

Het belang van merchandise & hardware Magix maakt streamingambities mogelijk De perfecte combinatie van prijs en kwaliteit Bigben: vol vertrouwen het najaar in Slimme brug tussen entertainment en functionaliteit Veilig en comfortabel gamen voor een goede prijs Omzetmakers

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

GAMESPECIAL 2019

IN 'T KORT

Quotes “Campaign, multiplayer, Spec Ops. battle royale, het gaat niet passen. Hoeveel willen jullie?” Joe Cecot, hoofd van multiplayer bij Infinity Ward, beantwoordt tijdens een interview met Game Informer de vraag of er een battle royale-modus in Call of Duty Modern Warfare komt. “Volledige beleving behalen in een first person game is ongelooflijk belangrijk en het besluit van het team is om 100% first-person te gaan. Cyberpunk 207 gaat daar enorm van profiteren in gameplay en story-telling.” Marcin Momot van CD Projekt Red twitterde waarom er gekozen is om de cutscenes van Cyberpunk 2077 first person te maken.

“De inzet van de verschillende social influencers die onze games spelen stelt ons in staat om een bredere doelgroep aan te spreken en te enthousiasmeren voor ons merk.” Pascal Paraskevas van PlayStation Benelux over For The Win: Knock Out, een online gamingtoernooi op het YouTube-kanaal van het merk. “It’s about damn time. Play as me in #Gears5 starting Sept 15 after WWE Clash of Champions.” Worstelaar en acteur Dave Bautista wordt een speelbaar karakter in Gears Of War 5. “Wie zegt ons dat Google niet over een paar jaar de stekker uit Stadia trekt omdat het te weinig opbrengt? Dat hebben ze in het verleden al meerdere keren gedaan bij nieuwe, groots aangekondigde technologieën.” Ondernemer en innovatie- en tech-specialist Hendrik van Iterson plaatst kanttekening bij Google Stadia.

De game Truck Driver is op weg om de meest succesvolle pre-order campagne te worden in de geschiedenis van de Nederlandse uitgever Soedesco. Marketingmanager Bas de Jonge over de aantrekkingskracht en het succes van de game.

INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW - INTERVIEW Waarom behoort Truck Driver volgens jou niet tot het traditionele simulatiegenre? “De gamer moet hier veel meer doen dan van punt a naar punt b reizen. Truck Driver bevat weliswaar simulatie-aspecten, maar het spel is veel meer dan dat. Ik noem het zelf een ‘simulatie experience’. Zo werken we met een verhaal. Het spel start als de speler een vrachtwagen van zijn oom erft en een nieuw leven als truck driver begint. Door zijn werk goed te doen en allerlei vracht te vervoeren, bouwt hij zijn carrière op.” Op welke speler richten jullie je met Truck Driver? “Wij voegen met deze game echt iets nieuws toe aan het genre en in het schap. Je ziet ieder jaar dat het simulatiegenre groeit. Maar dan praat je enkel over pc. Met Truck Driver richten we ons vooral op consolegebruikers (PlayStation4 en Xbox One). Daar is een dergelijke franchise nog niet verkrijgbaar. Iedereen die geïnteresseerd is in Truck simulatie moet dat op pc doen. Ik denk dat er een grote groep is die ook een console heeft staan en benieuwd is naar de nieuwe draai die wij met Truck Driver aan het genre geven. Daarnaast hebben we de game laagdrempelig gemaakt. Iedereen moet kunnen instappen.” Opvallend is dat de consoleversie op 19 september is uitgebracht, terwijl de pc-variant pas een maand later (op 11 november) verschijnt. “Er is natuurlijk meer mogelijk op pc dan op consoles. We willen dus een paar stappen extra zetten voor de pc-versie. Denk vooral aan upgrades op het grafische gebied en wellicht iets meer content. Tegelijkertijd was

“Mensen zijn dol op 60fps-games, dus het is voor ons van groot belang om ervoor te zorgen dan spellen straks op een 4K-resolutie draaien, met een framerate van 60fps” Xbox-baas Phil Spencer meldt bij GameSpot dat Microsoft voor de volgende console prioriteit geeft aan hoge framerates en korte laadtijden. 6

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

het niet de bedoeling om de consoleversies hierdoor te laten vertragen. Daarom hebben we besloten deze iets eerder uit te brengen.” Truck Driver is al een tijdje in ontwikkeling. Hoe waren/zijn de reacties? “Wat wij sinds de bekendmaking vorig jaar hoorden, is tot nu toe ontzettend positief. Dat zie je ook terug in zowel de fysieke als digitale pre-orders. We hebben nog een kleine maand te gaan voordat Truck Driver officieel verkocht gaat worden, maar alles wijst erop dat dit de meest succesvolle pre-ordercampagne gaat worden in de geschiedenis van

Soedesco. Er wordt dan ook veel aan gedaan om deze release bij een groot publiek en bij de doelgroep onder de aandacht te brengen. We hebben inmiddels twee campagnes achter de rug en het effect ervan zag je gelijk terug in de voorverkoop. Op YouTube liepen de twee campagnes een week en daarmee wisten we 600.000 en een miljoen weergaven te behalen. De laatste campagne start op 5 september en loopt tot de release.”

Entertainment Business online Altijd op de hoogte zijn van het laatste businessnieuws uit de entertainment-branche? Kijk dan op www.entertainmentbusiness.nl. Mag het gemakkelijker? Ontvang gratis en overzichtelijk het laatste nieuws middels de dagelijkse nieuwsbrief (zie rechtsboven op de homepage van de site). En: like en volg ons op de sociale kanalen voor de laatste updates, opvallend nieuws en interessante ontwikkelingen uit de industrie.

Facebook.com/EntertainmentBusiness Twitter.com/@EB_Nieuws

COLUMN Gaming is geen esports! Kids willen geen brandweerman, piloot of astronaut worden. Nee, de professionele gamer is met stip binnengekomen op 1 in het 'wat wil je later worden'-lijstje. Veel bedrijven en media pikken graag een graantje mee van de hype, maar begrijpen het concept niet volledig en denken dat een potje Mario Kart met 4 vrienden al esports is. Je kunt geen Con of gamesbeurs meer bezoeken zonder esports op het programma te zien. Vooral nieuwe partijen in de gamesindustrie proberen een slaatje te slaan uit de esports-hype. Ze beloven gouden bergen, maar een gezonde ROI is vaak ver te zoeken. Want wat niet gezegd wordt, is dat er geen één Nederlander speelde in het Dota 2-team van het ‘Nederlandse’ Team Liquid. En dat er van de 205 miljoen kijkers die tegelijkertijd de League of Legends-finale bekeken, ruim 203 miljoen in China achter hun scherm zaten. Ik raad daarom iedereen die van plan is om zich in de wereld van esports te begeven aan om kritisch te zijn op de cijfers en onderscheid te maken tussen lokaal en internationaal bereik. Benader het op de dezelfde manier als sponsoring van of een activatie tijdens een groot voetbaltoernooi. Want eigenlijk is het niet heel anders dan traditionele topsport. Denk aan de Super Bowl die wereldwijd enorm veel kijkers trekt, maar waarvoor in Nederland niet heel veel mensen wakker blijven. Bij esports werkt dat net zo. In Nederland zijn FIFA en Fortnite bijvoorbeeld enorm populair, terwijl games als Dota 2 en Counter-Strike: Global Offensive juist in Amerika en Oost-Europa heel erg leven. Doe dus onderzoek naar de lokale relevantie van de gekozen game, of laat je goed informeren. Ten tweede is het belangrijk om je te beseffen dat het publiek van de ene game niet per se geïnteresseerd is in een andere game. Net zoals een voetballiefhebber meestal niet geïnteresseerd is in cricket, begrijpen de meeste League of Legends-fans de regels van Starcraft II niet. Dit is ook belangrijk bij het verkopen van merchandise; je probeert ook geen Max Verstappenshirts te slijten aan kijkers van Wimbledon of de Tour. Ten derde moeten organisatoren en sponsoren van esports-events zich realiseren dat een evenement zonder echte pro’s hetzelfde is als het verkopen van tickets voor een wedstrijd tussen amateurvoetbalteams: je kunt ze laten spelen in het grootste stadion ter wereld, maar het stadion zal leeg blijven. En last but not least: verdiep je in de materie en zorg dat je doelstellingen duidelijk zijn. Zonder vooraf gestelde doelstellingen, kun je het succes van je esportscampagne nooit meten en beoordelen. De vergelijking met sport is goed, maar esports is in mijn ogen topsport. Oftewel: esports is gaming, maar gaming is niet altijd esports! Deze nuancering is hard nodig om te voorkomen dat de bubbel op korte termijn klapt.

Mike Hendrixen is 15 jaar werkzaam in de gamesindustrie. Na een rol als Marketing Director bij Codemasters, startte hij in 2013 Vertigo 6 Marketing & PR, dat werkzaam is voor o.a. EA, Koch Media, Logitech, Asus, Asmodee en New Balance. Vertigo 6 werd in 2018 uitgeroepen tot beste jonge bureau van Nederland. In Entertainment Business schrijft hij op persoonlijke titel over de marketingontwikkelingen binnen de industrie.

IN 'T KORT

Cijfers In totaal bedroeg het prijzengeld van het esportstoernooi The International dit jaar 34 miljoen dollar.

miljoen

218.000

Het aantal vierkante meters in de hallen van gamescom in Keulen. Een stijging van acht procent vergeleken met vorig jaar.

1.153

Het aantal gamebedrijven dat aanwezig was op gamescom 2019.

373.000

Gamescom 2019 werd bezocht door 373000 bezoekers, onder wie 31300 professionals. De bezoekers kwamen uit 100 landen.

100

De soundtrack op vinyl van Red Dead Redemption 2 was binnen een paar dagen uitverkocht. De plaat die rond de 50 euro kostte, wordt nu aangeboden via Discogs voor 100 dollar.

500.000

, 38

Meer dan een half miljoen consumenten keken mee naar de live shows van gamescom die uitgezonden werden via social media.

miljoen

Sekiro: Shadows Die Twice, uitgegeven door Activision, is sinds de release 3,8 miljoen keer verkocht. Dat maakte het moederbedrijf van ontwikkelaar From Software bekend.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

GAMESPECIAL 2019

De toekomst

van de Benelux GAME-INDUSTRIE

Binnen de branche volgen veranderingen elkaar in snel tempo op. Fysiek, digitaal, online, distributeurs, events, distributie, esports, retail en journalistie: hoe zien deze vaste waarden er over een paar jaar uit? Wij vroegen een aantal bekende namen in de game-industrie om eens een blik te werpen in hun glazen bol. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ACHTERGROND

Henk Hoogendoorn, Take Two Interactive

Jan Pieter Ellerbroek, PBM Express

“Onze industrie wordt gezien als entertainment, maar valt eigenlijk onder het kopje tech. Wij volgen alle technologische ontwikkelingen op de voet. Games gaan er steeds realistischer uitzien, bijna alles is mogelijk. Het aandeel digitale downloads zal blijven groeien, maar fysieke producten blijven de komende jaren zeker nog belangrijk. Ook streaming zal zijn weg vinden, Wel is het moeilijk om te voorspellen hoe groot dit segment uiteindeljk gaat worden. De belangrijkste vragen zijn: wat is de maandelijkse behoefte van de consument als het aankomt op relatief onbeperkt kunnen gamen, hoeveel digitale abonnementen heeft hij al, en leent gaming zich voor een dergelijk model? Verder zal in de toekomst de rol van esports verder toenemen. Uiteindelijk zal dit segment doorgroeien naar een positie die niet ver af staat van wat de mainstream traditionele sport noemt. Misschien vindt deze tak zelfs wel een plek als op de Olympische Spelen. Daarnaast verwacht ik dat in de toekomst dat de omzetten die uitgevers realiseren met virtueel geld verder zullen stijgen.”

“Om enigszins een beeld te kunnen schetsen van de toekomst helpt het om het verleden in acht te nemen. Licensing is ongeveer zo oud als de weg naar Rome: in de middeleeuwen hield de katholieke kerk zich er al mee bezig. Van recentere datum zijn de eerste gelicenseerde artikelen van begin vorige eeuw, toen Peter Rabbit aan de man werd gebracht. Wat dus niet lijkt te veranderen, is de behoefte aan artikelen die zijn gerelateerd aan licenties. Over vijf, tien of zelfs honderd jaar is daar nog steeds een markt voor. Content en behoefte van de consument veranderen daarentegen wel. Het aanbod en de populariteit daarvan zijn in dezen leidend. Maar op populariteit is bijvoorbeeld vooraf niet altijd een pijl te trekken. Als de content populair is, vereenvoudigt dat de verkoop van merchandise. Dat is natuurlijk een no brainer. Mits, en dat is de tweede voorwaarde, de merchandise voldoet aan de behoefte van de consument. En dat hangt weer van zaken af als prijs, kwaliteit, en de vraag of het product bij de doelgroep past– dus geen hoog geprijsde statues voor kleuters. De conclusie is dus: ja, over twee tot vijf jaar is de markt voor licensed merchandise nog steeds alive and kicking.”

‘Misschien zal esports wel de status krijgen van een olympische sport’

‘Over vijf, tien of zelfs honderd jaar is er nog steeds een markt voor licensed merchandise’

Kris Lenaerts, Game Mania

“De industrie blijft de komende jaren ongetwijfeld veranderen, onder meer dankzij nieuwe platformen en vernieuwende distributiemodellen. De richting is echter moeilijk te voorspellen. Kijken we later terug op 2020 als het jaar van de doorbraak van streaming, of blijft die nog even uit? Het is in de eerste plaats de gaming community die de richting en snelheid mede bepaalt. De groep blijft sterk groeien en er ontstaan nieuwe doelgroepen. Daarom blijft Game Mania sterk inzetten op de relatie met gamers. Dit doen onze gepassioneerde medewerkers in de shops via een persoonlijke benadering en een gedif-

ferentieerd en gecureerd productaanbod. Dit vullen we aan met sterke belevingselementen en events. Via onze webshop zorgen we voor een ruim aanbod en het gemak om vanuit huis te bestellen. Tot slot heeft Game Mania verschillende digitale kanalen uitgebouwd om de gamers niet alleen direct te converteren maar vooral te bereiken en actief te betrekken via content en community initiatieven. We evolueren steeds meer van retailer naar een partij die impact heeft op de verkoop, ongeacht via welke weg die plaatsvindt. Kortom, Game Mania is klaar om waarde te creëren, hoe de toekomst er ook uitziet.”

‘Wordt 2020 het jaar van de doorbraak van streaming, of blijft die nog even uit?’ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

BLIK IN DE TOEKOMST

Rick Sloof, Activision

“Onze industrie staat aan de vooravond van een hele hoop toffe dingen. Ik noem de nieuwe consoles die waarschijnlijk volgend jaar verschijnen, de gebeurtenissen rondom de Google Stadia en laten we streaming niet vergeten. Ik ben zelf verliefd op diensten als Spotify vanwege de vrijheid en de mogelijkheid om te ontdekken en tegelijkertijd klassiekers te blijven luisteren. Hoe fantastisch zou het zijn als er uiteindelijk zo’n service ook voor games komt? Ik denk dat een groot deel van de consumenten daar ook echt op zit te wachten. Aan de andere kant is er nog een belangrijke groep die voor het fysieke schijfje of die mooie

special edition gaat. Een andere grote verandering zie je nu al. Er was altijd een duidelijke scheidslijn tussen content creators en traditionele media. De laatstgenoemde leggen zich steeds vaker toe op het maken van exclusieve videocontent. Uiteindelijk wordt het volgens mij zo dat je geen absolute keuze hoeft te maken. Het een sluit het ander niet uit. Daarnaast ben ik benieuwd wat er allemaal gaat gebeuren met kanalen als Twitch, YouTube en Mixer. Het enige zekere dat ik kan voorspellen over de toekomst, is dat deze in het teken zal staan van verandering. En dat is goed. Stilstaan staat gelijk aan achteruitgang.”

‘Het enige zekere dat ik over de toekomst kan voorspellen, is dat deze in het teken zal staan van verandering’ Jurian Ubachs, Tweakers

“De afgelopen vijf jaar is de rol van de specialistische pers flink veranderd. Die omwenteling werd aangejaagd door de komst en het gebruik van influencers op bijvoorbeeld YouTube en Twitch. En in de toekomst wordt hun rol alleen maar groter. Ook consumenten stellen zich anders op. Voor hen is het belangrijk zelf een game te ervaren. Dat kan bijvoorbeeld via livestreams of op beurzen. Of dat een bedreiging is voor de websites en bladen die over games schrijven? Feit is dat je voor veel uitgevers een steeds minder belangrijke plek inneemt als specialistisch journalist. Vijf jaar geleden was het nog ondenkbaar dat je voorafgaand aan een nieuwe release geen reviewcode kreeg. Dat zie je nu echter steeds vaker gebeuren. Achteroverleunen en op die review code gaan zitten wachten, is er niet meer bij. En als je je als medium uitsluitend richt op nieuws, previews en reviews, red je het niet. Je moet het verschil maken door de nadruk te leggen op eigen content en eigen producties, het kaf van het koren weten te scheiden en je lezers verrassen met originele insteken en content.”

‘Feit is dat je voor veel uitgevers een steeds minder belangrijke plek inneemt als specialistische journalist’ 10

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Monika Popieluch, managing director Day One MPM Nederland

“De Nederlandse gamesindustrie is de laatste tijd sterk aan het veranderen. Waar de consument vroeger nog naar de fysieke winkel ging om zijn/haar game te halen, duikt hij steeds vaker op in de verschillende digitale stores. Die trend zal zich naar mijn idee de komende jaren nog verder ontwikkelen, ook dankzij de opkomst van cloud gaming. Steeds meer game-uitgevers centraliseren hun Europese teams om efficiënter te kunnen functioneren, wat vaak betekent dat de omvang van lokale kantoren slinkt. Voor de Nederlandse gamesindustrie jammer mag dat jammer zijn, die ontwikkeling biedt ons als media-, PR-, marketingbureau weer kansen. Merken hebben toch mensen ‘on the ground’ nodig om te weten wat er in een land speelt, daar de juiste strategie voor te bepalen en de uitvoering op zich te nemen.”

‘Steeds meer game-uitgevers centraliseren hun Europese teams om efficiënter te kunnen functioneren’

ACHTERGROND

Mark Huijmans, Mindscape

Tim Kuik, BREIN

“Als onafhankelijk distributeur en uitgever moet je een nog bredere rol gaan spelen. Uiteindelijk ben je een aanbieder van een totaalpakket: distributie en publishing aangevuld met hardware en merchandise, met de focus op sales en marketing. De opmars van digitaal is niet terug te draaien. Dat ga je terugzien in de verkoop en het aanbod aan fysieke games. Verdwijnen doen ze nooit helemaal, maar de hoofdmoot zal gevoerd worden door speciale edities en kinderproducten. Uiteindelijk zullen hier een aantal lokale partijen overblijven die de rest daaronder servicen. Dat zie je nu al gebeuren. Kantoren van Warner Bros. Interactive en Namco Bandai zijn zo uitgekleed dat er alleen nog maar een salesmanager is overgebleven. In de toekomst zal een console ook overbodig worden. Streaming in abonnementsvorm zoals we dat kennen van Netflix zal uiteindelijk gemeengoed worden. Een logisch gevolg is dat je dan ook geen Nintendo-, Sony- of Microsoftexclusiviteit meer hebt. Maar dan praat je over de verre toekomst. “

‘Streaming in abonnements vorm zoals we dat kennen van Netflix zal uiteindelijk een gemeengoed worden’

Jordi de Heer, CLD

“Er zijn nog veel illegale kopieën van games online te vinden, maar toch is de invloed hiervan op de legale handel bij games veel minder dan bij muziek, films, series of boeken. Dit komt doordat games veel interactiever zijn. De handel heeft daarvan gebruikgemaakt, onder meer door in te spelen op online gaming waarvoor een legale kopie vereist is, door downloadable extra content aan te bieden die alleen met zo'n legale kopie werkt en free games waar je extra's in kunt aanschaffen. Er zijn wel cracks van DRM voor single player pc-games, maar niet voor multiplayer online gaming, althans geen stabiele en betrouwbare. Het lijkt me evident dat de game-industrie doorgaat met de ontwikkeling van zakenmodellen die illegaal aanbod zoveel mogelijk dwarsbomen. De game-industrie is aangesloten bij BREIN via de brancheorganisatie NVPI en neemt deel aan onze collectieve acties. De p2p-sites die wij offline halen, herbergen vrijwel altijd alle soorten content – behalve games ook films, series, boeken en muziek. En als er gespecialiseerde aanbieders worden gemeld, bijvoorbeeld van R4-kaarten voor Nintendo, gaat BREIN daar ook achteraan.”

‘Online zijn nog veel illegale kopieën van games te vinden, maar de invloed hiervan op de legale handel is veel minder’

“In de nabije toekomst zijn op groothandelsgebied de kaarten al geschud. Op dit moment doen ongeveer vijf bedrijven aan gamedistributie. Over een jaar of drie zijn dit er nog maar drie, verwacht ik. Daar is CLD er natuurlijk een van. De markt zal er wel compleet anders uit zien. Je ziet nu al dat er op uitgeefgebied stappen worden gezet door kantoren te sluiten of in te krimpen. Daar ligt een rol voor ons. Behalve in de fysieke games, die over vijf jaar nog steeds verkocht worden, zullen we ook onze strepen moeten hebben verdiend in de andere productgroepen. En

ja, ik herhaal het nog maar eens, die fysieke games gaan niet verdwijnen. Wel worden ze op een andere manier verkocht. Hoe? Misschien door een andere prijs te hanteren, en bijvoorbeeld van de huidige Collector’s Edition de huidige normale versie te maken. De uitgevers en distributeurs stoten fysieke producten echt niet af. Als dat segment verdwijnt, stoppen retailers met de verkoop van consoles. Hun verdienmodel is immers de hardware verkopen tegen een relatief lage marge, om vervolgens het geld te verdienen met de omzet van games.”

‘Fysieke games gaan niet verdwijnen. Wel worden ze op een andere manier verkocht’ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

©2019 Electronic Arts Inc. EA, EA SPORTS and the EA SPORTS logo and Ultimate Team are trademarks of Electronic Arts Inc. Official FIFA licensed product. ©FIFA and FIFA’s Official Licensed Product Logo are copyrights and/or trademarks of FIFA. All rights reserved. Manufactured under license by Electronic Arts Inc.

ACHTERGROND

Jeroen Stroeve, bol.com

Miranda Huybers, 4 ALL Levels

“Wij zien dat gaming ontzettend populair is en zijn ervan overtuigd dat die populariteit allleen maar verder zal toenemen. Binnen gaming wordt in rap tempo geïnnoveerd op technisch vlak, esports, speelervaring, en streaming. De vraag naar merchandise rondom gaming-, film- en muziek-franchises groeit enorm. En dat geldt niet alleen voor nieuwe franchises, maar ook voor alles wat met retrogaming te maken heeft. Het type gaming-gerelateerde producten dat consumenten bij ons zal zoeken zal wellicht de komende jaren enigszins veranderen – denk aan een grotere nadruk op digitalisering, merchandise en accessoires – maar wij kunnen hierin met ons ongelimiteerde aanbod samen met onze gespecialiseerde verkooppartners goed in voorzien. Daarnaast is bol.com op dit moment actief in 42 verschillende productgroepen, waardoor wij een relevant kanaal zijn en blijven voor het werven van nieuwe gamers en het bieden van inspiratie aan verstokte gamers.”

“Esports is de afgelopen jaren enorm geprofessionaliseerd en die trend zal zich de komende jaren doorzetten. Mensen hebben inmiddels door dat als je goed kunt gamen, je nog niet automatisch een esporter bent. Je hebt er, net als bij topsport, talent voor nodig en dat talent moet je benutten en goed verzorgen. Je ziet nu al dat esporters zich laten begeleiden, fysiek en mentaal, letten op slaap en gezond eten. Dat zal de komende jaren steeds serieuzer en uitgebreider worden aangepakt. Esports wordt meer en meer mainstream, dat zal dit najaar tijdens Rotterdam Games Week Presents Dreamhack Rotterdam bevestigd worden. Maar ook een voetbalclub als Paris Saint-Germain, die meerdere esports teams heeft verzameld binnen het eigen esport-orgaan PSG Esports, is hier een voorbeeld van. De komende maanden en jaren zullen steeds meer voetbalclubs, sportorganisaties en bedrijven esports omarmen en aan zich willen binden. Op termijn zou het zo maar kunnen dat esports een olympische sport wordt. Daar zijn op dit momenten alle signalen voor aanwezig."

‘De vraag naar merchandise rondom gamingfranchises groeit enorm’

‘Mensen hebben inmiddels door dat als je goed kunt gamen je niet automatisch een esporter bent’

Henk Hoogendoorn, NVPI

Henk Hoogendoorn is niet enkel eindbaas bij Take Two Interactive hij zet zich ook al jaren in voor de Nederlandse industrie via de branche vereniging NVPI. Deze bijdrage geeft hij met die pet op. “Onze branche is de grootste binnen de entertainmentindustrie en zal de komende jaren blijven groeien. Die groei wordt vooral mogelijk gemaakt door de breedte van het gamesegment, met zijn pc, console, mobile, serious esports, enzovoort. En dan heb ik het nog niet eens over gamificatie, games-concepten/ design toepassen in non-gamesconcepten.

Hoewel onze industrie altijd haar maatschappelijke verantwoordelijkheid heeft genomen, zal de druk vanuit bijvoorbeeld de politieke arena alleen maar groter worden. Hoge bomen vangen immers veel wind. De NVPI heeft altijd haar rol en verantwoordelijkheid genomen door voor de industrie op te komen. Dat deden we bij recente thema's als lootboxes en gameverslaving en bij eerdere uitdagingen. Met de genoemde groei komen er nieuwe uitdagingen, en daarom zal de rol van onze beroepsorganisatie in de toekomst er alleen nog maar belangrijker op worden voor de industrie.”

‘De rol van de NVPI zal in de toekomst nog belangrijker worden voor de industrie’ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

FIFA 20

Nieuwe stemmen voor FIFA 20 FIFA 20 heeft twee nieuwe Nederlandse sportcommentatoren en dat is groot nieuws. Tijdens een persconferentie in Utrecht werd de komst van Sierd de Vos en Jeroen Grueter officieel bekendgemaakt. De ervaren verslaggevers waren tevreden over het eerste resultaat. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

oor de jaren heen was de Nederlandse versie van FIFA altijd voorzien van het commentaar van Evert ten Napel en Youri Mulder. Het commentaar van het duo werd niet alleen hoog gewaardeerd, maar bereikte een ware cultstatus. Na bijna vijftien jaar was het echter tijd voor wat nieuws. Vanaf de komende editie van FIFA worden de wedstrijden besproken door twee nieuwe commentatoren: Sierd de Vos en Jeroen Grueter. Zij doen dit ieder op hun eigen, kleurrijke wijze. Electronic Arts countrymanager Dirk Scholing liet eerder aan EB weten dat FIFA 20 door een wissel van dit niveau extra aan14

GAMESPECIAL 2019

dacht en interesse gaat krijgen. Electronic Arts liet dan ook niets aan het toeval over en presenteerde de nieuwe commentatoren tijdens een heuse persconferentie.

Commentaar aan huis Jeroen Grueter noemt zijn nieuwe rol als virtuele sportcommentator voor FIFA 20 ‘een enorme eer.’ “Dit is fantastisch, een kroon op het werk. Je gaat hiermee een nieuwe generatie bedienen en maakt een connectie met de jeugd. Na al die jaren is het lastig om in de voetsporen te treden van Evert en Youri. Sierd en ik hebben onze eigen draai gegeven aan het commentaar in

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

deze nieuwe editie en we hebben ontzettend veel lol gehad in de studio. Ik ben ervan overtuigd dat spelers dit duidelijk terug kunnen horen in FIFA 20.” Zijn collega Sierd de Vos deelt deze mening. “Dit is zeker een geweldige eer. Voor kinderen die de game spelen, ben jij het commentaar aan huis. Mijn zoon van 13 is sinds zijn zesde een fanatiek FIFA-speler. Het komt dus vaak voor dat ik roep: ‘Zet Evert even zachter!’ Maar over een paar maanden moet dat dus worden ‘Zet papa even zachter!’ We weten dat de fans hoge verwachtingen hebben en we hopen dat we deze verwachtingen kunnen overtreffen

INTERVIEW

JEROEN GRUETER EN SIERD DE VOS

met behulp van onze persoonlijke eigenschappen, uitspraken en de uitstekende samenwerking die we hadden. Eén ding is zeker: de spelers worden verrast, maar krijgen uiteraard ook uitspraken te horen die ze eerder hebben gehoord.”

In het geniep Hoewel het nieuws pas halverwege juli naar buiten werd gebracht, waren de contracten al lang getekend. Dat moest ook wel, want De Vos en Greuter waren zo’n 94 dagen bezig om teksten op te nemen. De eerste sessies dateren van mei 2018. “Alles moest dus in het geheim”, herinnert De Vos zich. “Als het mooi weer was en we besloten om buiten onze lunch te nuttigen, kregen we vaak het verzoek van de producer om niet te hard te praten en uit het zicht te gaan zitten.” Grueter vult zijn co-commentator aan: “Het was lastig om dit onder de pet te houden. Je wilde er graag over praten met collega’s maar dat kon dus niet. Wekenlang heb ik allerlei smoesjes bedacht om te verklaren waar ik was.” Voor Grueter was het verzorgen van het commentaar voor FIFA een droom die uitkwam. De commentator speelt al van jongs af aan sportgames. “Je bedenkt dan weleens hoe te gek het zou zijn wanneer je zelf het commentaar zou mogen leveren. Wat niet

'Als je iets over voetbal wilt leren, dan moet je echt dit spel kopen' Sierd de Vos

veel mensen weten, is dat ik al eerder dan Evert werd benaderd om dit te doen. Ik was toen echter pas net begonnen bij de NOS en vond de klus te groot voor mijn profiel. Deze herkansing was dan ook erg leuk.”

Uren achtereen praten Het werken aan FIFA 20 is niet te vergelijken met het verzorgen van het commentaar tijdens een echte wedstrijd. De Vos: “Wij kregen geen wedstrijden te zien, alleen maar teksten. Je moet dus alles visualiseren.” Zijn co-commentator vult aan: “Je moet proberen om in een sfeer te komen bij al die momenten, en dat is lastig. Je zit namelijk in een klein donker hokje met een beeldscherm waar een tekst op staat. Het moet klinken alsof het een bijzonder moment bij een belangrijke voetbalwedstrijd is. Ik heb geprobeerd om de beleving en het gevoel van genieten van het spel in het commentaar door te laten klinken. Dat was een mooie uitdaging.” De Vos omschrijft Grueter als een ‘echte voetbalencyclopedie’. “Wat Jeroen over een club, voetballer of stadion kan vertellen is ronduit indrukwekkend. Als je iets over voetbal wilt leren, dan moet je het spel kopen. Je hoort echt de hele historie. Maar we hebben ons natuurlijk wel moeten beperken. Zo hadden we voor een introductie ongeveer 25 se-

conden de tijd. Als je een echte wedstrijd becommentarieert ben je zo’n 105 minuten kwijt, waarvan je misschien 70 minuten echt aan het woord bent. Daarna ben je echt kapot. Bij FIFA 20 waren we soms zes en half uur aan het praten over voetbal, of aan het schreeuwen zelfs. Dat is fnuikend, ook voor je stem.” “Desondanks hebben we vaak op de grond gelegen van het lachen”, vertelt Grueter. “Vooral bij dingen die het spel niet hebben gehaald, maar wel tijdens de sessie werden uitgesproken.” De Vos legt uit: “Je moet jezelf helpen ontsnappen aan de monotonie. Wij moesten soms 48 keer dezelfde wedstrijd introduceren in wel 600 variaties. Natuurlijk iedere keer weer even enthousiast als de vorige keer. Van huis uit ben ik niet iemand die dat zo eventjes doet, dus zocht ik naar andere manieren. Daardoor werd Jeroen weleens verrast. In de derde week kreeg iemand bij Vitesse een rode kaart, waarna ik keihard Vandaag Is Rood zong. Ik heb Marco Borsato overigens wel een appje gestuurd dat hij ook in FIFA 20 zit.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

BMM GAMES & VINYL

Vertrouwen in fysieke gameretail De Nederlandse game-industrie heeft de afgelopen jaren veel veranderingen voor de kiezen gekregen. De gevolgen daarvan zijn vooral zichtbaar bij de fysieke winkels. Toch zijn er ook succesverhalen te vertellen, zoals dat van Joost Bart van BMM Games & Vinyl. Een interview over tegenslagen, kansen en het belang van ondernemen. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

oe lang ben jij al gameretailer? “In 1998 opende ik de deuren van BMM Games, toen nog zonder de toevoeging '& vinyl'. Een dikke 21 jaar dus. Wij hebben de markt dus in alle fases gezien. De enige constante factor in twee decennia was verandering. In het begin verkochten we vooral pc-games en 3DFXkaarten. Voor de eerste PlayStation waren misschien tien titels verkrijgbaar. Gaming was beslist niet zo groot. We hebben zelfs pc’s erbij verkocht, puur om extra omzet te genereren. Het grote succes kwam met de release van PlayStation 2. Die was niet aan te slepen en zo begonnen de goede tijden. Tien jaar geleden hadden we alles. De PlayStation 3 en Wii zaten op het hoogtepunt, handhelds waren goed voor een serieuze omzet en het segment pc verkocht goed. Maar toen kwam de crisis en dat zag je ook in de verkoop terug. Door de jaren heen veranderde de manier waarop consumenten games speelden. Digitaal werd groot en dat zag je terug in de manier waarop de industrie omging met de fysieke markt.” Dreigt de rol van onafhankelijke fysieke gameretailer uitgespeeld te raken? “Dat denk ik niet. Retail gaat niet verdwijnen, daar ben ik zeker van. Een gedeelte van de omzet zal echter verdwijnen. Dat zie je nu al. Verder vind ik dat producten echt zichtbaar moeten blijven. Op de winkelvloer is er direct contact met de consument, en dat 16

GAMESPECIAL 2019

is toch wat anders bijvoorbeeld marketingacties opzetten en data verzamelen. Een groot gedeelte van de consumenten weet niet wat zij wil. Iedere dag leggen we hier bijvoorbeeld het verschil tussen de Switch en de PlayStation uit. Daar heb je echt de fysieke retailers voor nodig, de industrie kan dat niet zelf.” Hoe ziet de toekomst er voor de onafhankelijke fysieke retailer uit? “Zelf zie ik drie mogelijke scenario’s. Het eerste is dat alles digitaal wordt. Men consumeert games door deze te digitaal te kopen of te streamen in abonnementsvorm. Hierdoor gaat de rol van fysieke gameretailer natuurlijk nog meer veranderen. Een ander scenario is dat de industrie de winkel om de hoek toch weer gaat zien als een mooi uithangbord en als een service richting de afnemers. In het derde scenario blijft alles zoals het nu is. Hard werken, slim ondernemen en de kansen grijpen waar je ze ziet. Maar hoe het ook uitpakt, als je een goede retailer bent, houd je je eigen broek wel op.” Hoe doe je dat dan? “Door te ondernemen en open te staan voor kansen. Verkoop je minder games? Ga dan op zoek naar andere producten. Zo zijn wij bijvoorbeeld onlangs in de bordspellen gestapt. Je kunt op deze productgroep geen winkel draaien, maar de extra omzet

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

INTERVIEW

JOOST BART

maakt inkomstendalingen binnen andere segmenten meer dan goed. In mijn beleving wordt de gameshop van de toekomst een soort Apple-winkel, maar dan met verschillende merken. Een showcase voor producten met beleving en fun. De industrie moet dan wel anders naar dit vak gaan kijken. Nu is het vaak dat je een hoop mag verkopen maar bijna niets mag verdienen. Dat zal geen winkelier lang volhouden. Ik ben inmiddels op het punt aanbeland dat spullen waaraan wij niets kunnen verdienen of die een rechtstreekse bedreiging zijn, niet in de winkel komen te staan. Je zult hier bijvoorbeeld niet de discloze Xbox zien staan.” Hoe zie jij het veranderende winkelbeeld? Straten worden vooral gedomineerd door mode- en schoenenzaken. “Wij zitten in Beverwijk. Vijf jaar geleden waren hier zeven gameverkooppunten, nu zijn we zo ongeveer de enige. Het wegvallen van ketens als Free Record Shop en Bart Smit zorgde voor meer omzet en klanten

in onze winkel. Dat had ik van tevoren niet verwacht. Als de mainstream consument vroeger een game wilde hebben, kwam hij terecht in de speelgoedwinkel. Nu die er niet meer zijn, loopt hij naar het volgende verkooppunt. Het werk van een gameretailer is erdoor veranderd. In de morgen zijn we hier vaak alleen maar aan het uitpakken. Zaterdagmiddag is het gigantisch druk en hebben we handen tekort omdat iedereen tegelijk geholpen wil worden.” Je werkt onder de naam Independent Games Store samen met een tiental andere winkels. Hoe is die samenwerking? “Vooral overzichtelijk. Als we tien of elf neuzen dezelfde richting op krijgen, kunnen we best wat dingen bereiken. Als collectief hebben we constructieve gesprekken met een aantal industriepartijen en kunnen we leuke acties opzetten. Anderen nemen de telefoon niet eens op. Dat is jammer, maar misschien ook realistisch en ik snap het. Door de schaalgrootte ben je voor som-

‘Er wordt weliswaar minder geld uitgegeven aan fysieke games, maar 20 jaar geleden schaft de consument weer geen headsets, stoelen of merchandise aan’ Joost Bart, eigenaar BMM Games & Vinyl

mige partijen niet meer interessant. Dat gebeurt ook op de winkelvloer. Als een klant iedere maand twee of drie games koopt, krijgt hij of zij, bewust of onbewust, een andere behandeling dan iemand die een paar keer per jaar een puntenkaart komt halen.” Maak je je weleens zorgen over de toekomst? “Niet als het op de winkel aankomt. De vorm en inhoud veranderen, maar retail blijft. Wij hebben over 2019 al een plus in de omzet gegenereerd. Nu heb ik makkelijk praten, want we hebben in 21 jaar wel iets opgebouwd. Zo staat de bank hier niet in mijn nek te hijgen en zitten we op een a-locatie met weinig concurrentie. Daarnaast vergeten mensen weleens dat er meer wordt gegamed dan ooit. Er wordt weliswaar minder geld uitgegeven aan fysieke games, maar 20 jaar geleden schafte de consument geen headsets, stoelen en merchandise aan. Nu wel. Ik heb nog steeds het volste vertrouwen in de toekomst. Het belangrijkste is dat je luistert naar je klanten en zorgt dat de spullen die hij of zij wil, daadwerkelijk in de winkel staan. Daarnaast speel je in op trends die buiten de traditionele insteek van je winkel vallen. Ik had tien jaar geleden niet kunnen verzinnen dat een groot gedeelte van de winkelvloer gevuld zou zijn met vinyl. Dit segment loopt heel lekker en zorgt ervoor dat ik dit werk nog wel tot mijn pensioen kan doen.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

CONSUMENTENPANEL

gameconsument A AN HET WOORD

Het gamelandschap verandert in rap tempo en het consumentengedrag verandert mee. Feit is dat het aantal gamers nog steeds toeneemt. Wij vroegen zes gamers naar onder meer hun koopgedrag, favoriete spelplatform en hun visie over lootcrates. DOOR: JAN MEIJROOS

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ACHTERGROND

Sander Snoeren | LEEFTIJD: 34 JAAR

“Ik koop mijn games bij verschillende aanbieders en wissel tussen MediaMarkt, Bol.com, Game Mania of een lokale gameboer. Leuke aanbiedingen haal ik digitaal in huis, nieuwe titels altijd in fysieke vorm. De online store van PlayStation 4 vind ik ‘overpriced’. Dit jaar kocht ik een vijftal games, en staan er nog een stuk of vier op stapel. Ik speel op de PlayStation 4 omdat veel vrienden van mij er ook een hebben. Met de Xbox 360 heb ik ooit een ‘Red Ring of Death’ [een technisch probleem waardoor de console niet meer werkte – red.] meegemaakt. Ik heb het gevoel dat de PS4 van een betere kwaliteit is. Grootste

doorn in het oog zijn lootboxen. Deze vind ik een gigantisch gebaar van minachting richting de speler. Vaak betaal je 60 euro of meer voor een game en dan is deze nog incompleet. Het in leven houden van lootboxen draagt bovendien bij aan het vertragen van nieuwe games omdat uitgevers de lootboxen tot op het bot willen uitmelken. Tot slot: het lijkt me tof als Nederlandse gameontwikkelaars boeken van Nederlandse schrijvers zouden researchen om te kijken of daar een mooie game van te maken is, net zoals CD Project Red gedaan heeft met The Witcher.”

‘Lootboxen zijn een gigantisch gebaar van minachting richting de speler’

Soraya Ramona van der Weiden

Jari Klapwijk

| LEEFTIJD: 28 JAAR

| LEEFTIJD: 20 JAAR

“Twee jaar geleden ben ik voor de pc overgestapt op het downloaden van games, voor mijn consoles koop ik ze vaak nog als fysiek exemplaar. Behalve op die pc speel ik voornamelijk op mijn Nintendo Switch, maar ik heb ook een PS4 en een Xbox One in huis. Ik heb vooralsnog geen plannen om een nieuwe spelcomputer aan te schaffen, ook niet in 2020, als er nieuwe versies uitkomen. Verder heb ik het idee dat er in de Nederlandse game-industrie nog weinig ruimte en aandacht is voor andere games dan de echte AAA-titels. Zelf ben ik zeer geïnteresseerd in indiegames met een interessant achtergrondverhaal en titels die een leerervaring bieden zonder dat het meteen educatief aanvoelt, zoals het Poolse My Memory of Us. De kans dat ik abonnee word van een streaming-achtige gamedienst à la Google Stadia acht ik momenteel zeer klein.”

‘Er mag wel wat meer aandacht komen voor de kleinere indie-titels’

“Ik speel momenteel op de Xbox One S, PlayStation 4 en de Nintendo Switch, met als hoofdplatform de Xbox. De controller van de Xbox vind ik een stuk fijner dan de rest, dankzij Game Pass heb ik altijd wat te spelen en Xbox Live is een stuk stabieler dan PSN. Ik twijfelde of ik moest upgraden naar een Xbox One X, maar besloot het niet te doen omdat de volgende generatie al in zicht is. Op termijn ga ik beide next-gen consoles wel aanschaffen. Hoogstwaarschijnlijk haal ik in 2020 eerst de nieuwe PlayStation in huis omdat mijn vrienden daarop spelen. Ik heb dit jaar al vijftien games gekocht, en daar komen er nog zeker drie bij. De meeste games koop ik nog steeds fysiek. Alleen als er een goede aanbieding is, koop ik digitaal. In het verleden heb ik wel pakketjes gekocht voor FIFA Ultimate Team, maar nu geef ik mijn geld liever aan andere dingen uit. Het is niet dat volledig tegen lootcrates ben, maar ik vind wel dat de kans op leuke items groter zou moeten zijn. Ook passen lootcrates niet in een full price game zoals bijvoorbeeld Call of Duty. Als verdienmodel voor free to play-games vind ik ze dan weer prima.”

‘De meeste games koop ik nog steeds fysiek’ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

WELKOM BIJ DE

FAMILIE! DE NINTENDO SWITCH-FAMILIE

Voor meer informatie: www.nintendo.nl

3 SPEELSTIJLEN

TV / TAFEL / HANDHELD

SPECIAAL GEMAAKT VOOR HANDHELDSTIJL

ACHTERGROND

Koen Simmers

Ellen E. Dekker

| L EEFTIJD: 29 JAAR

| L EEFTIJD: 59 JAAR

“Ik speel op de PlayStation 4 Pro, Xbox One en de Nintendo Switch. De PlayStation Pro heeft mijn voorkeur. Ik koop gemiddeld tussen de tien en twintig games per jaar, via de online stores van de hardware-fabrikanten en via Intertoys en Nedgame. Volgend jaar komt er zeker een PlayStation 5 in huis. Pas als het aanbod beter wordt en de ervaring hetzelfde is als die van een fysieke console, zal ik een gamestreamingservice overwegen. De prijs moet dan wel vergelijkbaar zijn met die van de PlayStation Now, EA’s Origin of Xbox Game Pass. Het mag misschien iets duurder zijn, maar dan moet het aanbod ook echt goed zijn. Daarnaast hoop ik fysieke games te blijven kunnen verzamelen. Lootcrates koop ik uit principe niet. Wat een onzin, het is een manier van gokken. Van games die ik heel graag wil, koop ik vaak wel de exclusieve uitgave of uitbreidingen.”

‘Volgend jaar komt er zeker een PlayStation 5 in huis’

Alie Sierkstra | L EEFTIJD: 34 JAAR

“Ik behoor tot de oudere generatie gamers: al rond 1980 begon ik te spelen. Ik vind het jammer dat je bij de huidige spellen allemaal maar zelf moet uitzoeken. Vroeger zaten er nog boekjes bij, waarbij het gebruik van knopjes en dergelijke werd uitgelegd. Je kunt tegenwoordig niet eens meer een handleiding downloaden, maar wordt geacht alles maar direct te snappen. De industrie gaat er blijkbaar vanuit dat gaming alleen voor de jonge generatie is, die daar sneller mee om kan gaan. Naast gamen kijk ik bijna dagelijks naar streams op Twitch. Het zorgt nog regelmatig voor verwarring bij mijn jongere collega’s, als zij doorkrijgen hoe goed ik van alles op de hoogte ben. Ik speel op de Nintendo Switch en koop mijn games digitaal en fysiek. Dit jaar kocht ik tot nu toe vier titels, en er staan nog twee games op mijn verlanglijstje. Voor een nieuwe generatie console heb ik geen belangstelling, ik ben hartstikke tevreden met mijn Switch. Ook het Lite-model ga ik niet aanschaffen.”

‘Je kunt tegenwoordig niet eens meer een handleiding downloaden, maar wordt geacht alles direct te snappen’

“Ik koop alleen maar fysieke games, bij onder meer MediaMarkt en Intertoys. Retrogames schaf ik aan in kringloopwinkels. Ik speel op veel op pc, de Nintendo Switch is mijn favoriete console. Ik ben nooit geïnteresseerd geweest in ‘2.0-versies’ van consoles, zoals light- of pro-versies. Die updates zijn voor mij niet significant genoeg om er weer een paar honderd euro aan uit te geven. Als Microsoft en Sony in 2020 met een echt nieuwe generatie komen, ga ik die wel beide kopen. Lootcrates zijn aan mij niet besteed. Sterker, ik heb nog nooit een game met lootcrates erin gespeeld. Zelfs als ik dat wel

zou doen, zou ik waarschijnlijk weigeren ze te kopen. Het voelt voor mij teveel als gokken. Ik houd eigenlijk sowieso niet van in-gameaankopen. Afgezien van DLC heb ik nog nooit items, boosts of skins gekocht. Dat geldt ook voor free to play-games. Het voelt echt als zonde van mijn geld, dan ‘grind’ ik nog liever een paar uurtjes extra! Op dit moment ben ik nog niet overtuigd van de voordelen van gamestreamingdiensten. Daarnaast ben ik bang om games kwijt te raken als zo’n service stopt. En om eerlijk te zijn, vind ik het gewoon een leuk idee om alle consoles en games onder mijn tv te zien staan.” ◾

‘Als Microsoft en Sony in 2020 met een echt nieuwe generatie komen, ga ik die beide kopen’ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

NINTENDO

Switch Lite moet dominantie Nintendo verstevigen Nintendo heeft met zijn nieuwe handheld de wind in de rug. Na de lancering iets meer dan twee jaar geleden gingen er alleen al in de Benelux meer dan een half miljoen exemplaren van de Nintendo Switch over de toonbank. Het Japanse bedrijf heeft inmiddels een nieuwe configuratie aangekondigd: Switch Lite. Een nieuwe handheld in een markt die gedomineerd wordt door consoles. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

ie de geschiedenis van Nintendo een beetje kent, weet dat de presentatie van Switch Lite een eentweetje was. De game- en hardwaremaker sprong als een van de eerste bedrijven in de handheld-arena met de zeer succesvolle Game Boy en later met de Color-versie. Beide configuraties werden wereldwijd maar liefst 118,69 miljoen keer verkocht. Ter vergelijking: de Nintendo-console Wii was goed voor 101,63 miljoen wereldwijde verkopen. Hoewel het voor de hand ligt dat Nintendo inzet op handhelds, is het tegelijkertijd een moedige beslissing. Zeker als je bedenkt dat veel consumenten ook kunnen gamen op hun smartphone. Voor Nintendo is de

release van de Switch Lite echter de volgende stap in een groter plan, zo legt Frank Rittinghaus uit, General Manager Nintendo Benelux. “Het streven was tot op heden: één Nintendo Switch per huishouden. Met de komst van de Switch Lite maken we daar één Switch per persoon van. Met andere woorden, huishoudens die al een Switch hebben, willen we nu graag een tweede Switch verkopen in de vorm van de Switch Lite. We hebben met dit nieuwe product een manier gevonden om het mobiele karakter te stimuleren tegen een lagere prijs. Het is dan ook geen concurrent voor het eerste model. De Lite heeft namelijk geen video-out en kan dus niet op de televisie aangesloten worden. Juist daarom moet

iedere eerste Switch in een huishouden het hybride (geïntegreerde) model zijn, want niets is leuker dan samen met elkaar in de woonkamer Mario Kart 8 of Super Mario Party te spelen! Een belangrijke boodschap richting de retail is dan ook dat het komende najaar in het teken staat van de originele Nintendo Switch. 60 procent van onze media-investering in dit najaar zal op het geïntegreerde systeem ingezet worden.” De Switch Lite is, kortom, geen vervanging voor de originele Switch, maar een uitbreiding van het assortiment.

Geintegreerde besturing De Switch Lite is ontworpen als een compacte, handzame, makkelijker vervoerbare

‘Het streven was tot op heden: één Nintendo Switch per huishouden. Met de komst van de Switch Lite maken we daar één Switch per persoon van’ Frank Rittinghaus 22

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

VOORUITBLIK

en lichte versie van het origineel. Het vlaggenschipmodel van de Nintendo Switchfamilie werd in maart 2017 op de markt gebracht en is te gebruiken in drie verschillende speelstijlen. Zo kun je in de tv-stijl spelen door het systeem in een Nintendo Switch-houder te plaatsen, kun je in de tafelstijl met of tegen andere spelers spelen door Joy-Con-controllers te delen en kun je in de handheldstijl spelen. Het spelsysteem wordt geleverd met twee grijze JoyCon-controllers of met een neonrode en een neonblauwe Joy-Con-controller. Bij de Switch Lite is de besturing volledig in het apparaat geïntegreerd, dus zonder losse Joy-Cons. De nieuwe versie is compacter dan het origineel en kan alleen gebruikt om mobiel te gamen. Aansluiten op een televisie is niet mogelijk. Verder zijn de HD Rumble- en IR Motion Camera-functionaliteiten verdwenen. Het is echter niet nodig om een nieuwe spel-

cassette te kopen. De Lite ondersteunt nagenoeg ieder eerder verschenen Switch-titel. Een aantal games zal echter enkele beperkingen kennen in de gameplay. Wanneer dit het geval is, wordt dat duidelijk vermeld op de verpakkingen van de titels en op de Nintendo-website.

Succes verzekerd? Een rondgang langs retailers leert dat de consument uit lijkt te kijken naar de Switch Lite. In eerste instantie zullen het vooral de die-hard Nintendo-fans zijn die het voortouw gaan nemen. Deze zeer grote groep is bijzonder merktrouw en werkt als katalysator en wegbereider voor een groter mainstream succes. Met de nieuwe versie blaast Nintendo het handheld-genre nieuw leven in. Op basis van het succes van de originele Switch lijkt alles erop te wijzen dat Nintendo met de Switch Lite opnieuw goud in huis heeft. ◾

Releaseinformatie

De Nintendo Switch Lite wordt op 20 september uitgebracht en zal in drie verschillende kleuren leverbaar zijn: geel, grijs en turkoois. Daarnaast zal Nintendo op 8 november een speciale Nintendo Switch Lite Zacian & Zamazenta Edition op de markt brengen, met lichtblauwe en magenta knoppen en illustraties van de twee nieuwe Legendary Pokémon uit Pokémon Sword en Pokémon Shield. Tegelijkertijd zal er een etui en beschermfolie voor de Nintendo Switch Lite verkrijgbaar zijn.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

PRESENTS

18-20 OCTOBER • AHOY ESPORTS TOURNAMENTS • LAN PARTY • STREAM STUDIO GAMING EXPO • FREE PLAY • COSPLAY • ENTERTAINMENT STAGES AND MORE PART OF

rotterdamgamesweek.com

VOORUITBLIK

Rotterdam in de ban van games Van 18 tot en met 20 oktober vindt in Ahoy voor het eerst DreamHack Rotterdam plaats, het main event van de eerste editie van de Rotterdam Games Week. Deze week staat in het teken van gaming en esports, waarbij er in de hele stad een groot aantal evenementen worden georganiseerd. DOOR: JAN MEIJROOS

onsumenten met een interesse in games en competitief gamen worden komende maand op hun wenken bediend. Naar voorbeeld van Parijs, Berlijn en Milaan is Rotterdam in oktober voor het eerst de gastheer van een internationale gamesweek, met DreamHack Rotterdam in Ahoy als main event. Ahoy zal van 18 tot en met 20 oktober, met uitzondering van de Ahoy Arena waarin André Hazes optreedt, volledig in het teken staan van een van ‘s werelds meest vooraanstaande digitale festivallabels DreamHack. Het evenement richt zich op zowel hardcore als casual gamers. Op het programma staan onder meer enkele esports-toernooien, een grote LAN-party, een streamingstudio met diverse bekende streamers en influencers, cosplay, het NK Drone Racing en het EK Speed QB Airsoft.

Honderdduizenden dollars prijzengeld Erika Bronkhorst, manager events bij Rotterdam Ahoy, is enthousiast over de eerste editie van de Rotterdam Games Week. “Wat bezoekers allemaal kunnen verwachten? Grote esports-toernooien met sterke teams en spelers van over de hele wereld, zoals het eerste 250.000 dollar toernooi voor Dota 2 in Nederland en een 100.000 dollar toernooi voor CS:GO. Ook zijn er competities van Brawlhalla en Super Smash Bros. Melee. Daarnaast is er de Trust Gaming LAN Party voor ongeveer 800 personen die aan diverse toernooien kunnen meedoen. Gewoon voor de fun, voor hardware-prijzen of voor games als CS:GO, Rainbow 6, League of Legends, Rocket League en Hearthstone met prijzenpotten van enkele duizenden euro’s.” Dreamhack is een van de grootste en meest vooraanstaande gaming en esports events wereldwijd. Hoe belangrijk is het dat juist dit onderdeel is van de Rotterdam Games Week? Bronkhorst: “DreamHack Rotterdam en Rotterdam Games Week

gaan hand in hand. Uiteindelijk is het de bedoeling dat de Rotterdam Games Week, parallel aan voorbeelden als ADE en Eurosonic, zal uitgroeien tot een internationale week waarbij de hele stad in het teken staat van gaming en esports. Dat kan niet direct in het eerste jaar. Je hebt een bewezen concept nodig om een goede start te maken, en met DreamHack zetten we direct iets neer.”

Locatie Ahoy Wat maakt Ahoy dé locatie voor dit evenement? Bronkhorst: “Rotterdam Ahoy is initiatiefnemer. In 2016 was Ahoy voor het eerst gastheer van League of Legends en werd de potentie van esports onderkend.

Ahoy is, naast ‘venue’, zelf ook organisator van grote evenementen – denk aan het ABN-AMRO World Tennis Tournament, de Wooning Zesdaagse, Nacht van Oranje en Kerstcircus Ahoy. Wij zijn op zoek gegaan naar een nieuw, groot te ontwikkelen event. Zo kwamen we uit bij DreamHack, waarmee we in september vorig jaar een samenwerkingsverband aangingen. Ahoy is perfect vanwege de jarenlange expertise in het organiseren van grootschalige events en de ruimte die het biedt voor een keur aan esports- en gamingonderdelen. Ahoy kent daarnaast een gunstige ligging voor buitenlandse bezoekers, met zowel vliegvelden in Rotterdam en Schiphol en België relatief dichtbij.” ◾

'Uiteindelijk is het de bedoeling dat de Rotterdam Games Week zal uitgroeien tot een internationale week'

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

“2”, “PlayStation” and “Ø” are trademarks or registered trademarks of Sony Interactive Entertainment Inc - Xbox One and the Xbox logos are trademarks of the Microsoft group of companies and are used under license from Microsoft. - Nintendo Switch is a trademark of Nintendo.

S P E C I A L

PREVIEWS Retailers maken zich weer op voor de drukste periode van het jaar, waar de grote titels elkaar in een razend tempo opvolgen. Niet alleen een mooi moment voor gamers, maar ook voor de kassa. In deze special vind je een overzicht van de belangrijkste titels van dit najaar. Het samenstellen van een compleet overzicht is bijna niet te doen, maar wij zijn er zeker van dat we met deze Gamespecial opnieuw een goede stap in die richting doen.

37 38 39 41 42 44

Baldur’s Gate Enhanced Edition Neverwinter Nights Enhanced Edition Pokémon Sword/Pokemon Shiel Control Need For Speed Heat FIFA 20 Call Of Duty Modern Warfare Truck Driver Remothered Monstrum Doom Eternal

47 Monster Hunter World Iceborn Disney Classic: Aladdin and The Lion King 48 The Legend of Zelda: Link’s Awakening Ni No Kuni: Wrath of the White Witch 49 The Walking Dead The Telltale Def. Series LEGO Jurassic World 50 Bee Simulator 50 Super Monkey Ball Blitz HD 53 Final Fantasy VII

In 2009 verraste Gearbox de wereld met een compleet nieuwe gamebeleving. De open wereld van Borderlands zag eruit als een cartoon voor volwassenen waarin bloederig geweld de boventoon voerde. Tien jaar later verschijnt het derde deel, dat zijn voorgangers in alle opzichten naar de kroon steekt.

e Borderlands-licentie is het afgelopen decennium uitgegroeid tot een lieveling van zowel de pers als het publiek. In april werd bekend dat uitgever 2K Games wereldwijd meer dan 43 miljoen Borderlands-titels verscheept had. Met deze cijfers veroverde Borderlands een plek in de prestigieuze lijst van bestverkopende videogamefranchises aller tijden. Het ziet ernaar uit dat de serie zijn plaats binnen de chart zeker niet gaat afstaan. Gearbox en 2K Games trappen het najaar namelijk af met Borderlands 3. Voor het nieuwste deel is alles uit de kast getrokken. De grootste verandering is misschien wel dat je als speler wordt meegenomen in het complete universum van Borderlands. Met het ruimteschip Sanctuary is het namelijk mogelijk om het Pandora-systeem te verlaten en het sterrenstelsel te ontdekken. Dat gebeurt met uitgebreide gameplaymogelijkheden, veel actie, soepele vuurgevechten, nieuwe vijanden, verhalen, planeten, voertuigen en nog meer nieuwe wapens. Het bijzondere is dat veel planeten iets te maken hebben met 28

GAMESPECIAL 2019

de vorige delen van Borderlands. Zo is de planeet Eden-6 verbonden met de wapenmakerfamilie Jakobs.

Children Of The Vault Troy en Tyreen Calypso zinnen na de dood van Handsome Jack en de vernietiging van Hyperion op wraak. De Calypso Twins hebben een ambitieus plan. Ze willen de bestaande bendes verenigen in de clan Children Of The Vault om zo het zonnestelsel te veroveren. De wereld heeft daarom nieuwe helden nodig om de Calypso Twins te stoppen. Lilith, een van de karakters uit de eerste Borderlands-game, gaat dan ook op zoek naar een nieuwe Vault Hunter. Iemand die de plannen van Children Of The Vault kan dwarsbomen. Borderlands 3 introduceert vier nieuwe speelbare Vault Hunters. Naast de Sirene Amara is dat de soldaat Moze en zijn Mecha Iron Bear, de undercoverspion Zane en de beestentemmer robot FL4K. Spelers kunnen bij aanvang van de game voor ieder karakter drie unieke skills kiezen. Die worden gedu-

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

rende de game verder aangevuld met vaardigheden en aanpassingsmogelijkheden. Daardoor wordt de Vault Hunter sterker, slimmer en onverslaanbaarder. Overigens zijn shooting en looting nog steeds de belangrijkste activiteiten in Borderlands 3. Naast de vier nieuwe helden zullen er ook veel karakters uit de vorige games hun opwachting maken, inclusief figuren uit de spin-off game Tales From The Borderlands.

Samen spelen centraal Gearbox heeft goed gekeken naar deze tijd en hoe de doelgroep zich online gedraagt. Het sociale aspect van Borderlands 3 is dan ook nog belangrijker geworden. Vanaf het eerste deel was de ambitie van Gearbox om van Borderlands de beste co-op game ooit te maken. Tien jaar later legt de ontwikkelaar daar nog meer de focus op. Gearbox wil bijvoorbeeld ook de gamer bereiken die het niet nodig of leuk vindt om online met anderen te spelen. Door een aantal aantrekkelijke aanpassingen wil de ontwikkelaar hen betrekken in de sociale wereld

PREVIEWS

GAMESPECIAL

| UITGEVER: 2K GAMES | ONTWIKKELAAR: GEARBOX | RELEASEDATUM: 13 SEPTEMBER | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE

van Borderlands 3. Dit gebeurt overigens zonder geforceerd tegen de wens van die gamer in te gaan. Zo kan hij of zij wapens kopen die verkocht zijn door vrienden die eveneens Borderlands 3 spelen. Door de game heen zitten daarnaast zogeheten ‘rare spawns’. Zodra deze gevonden zijn, kan er een dynamische missie vrijkomen die speciaal bedoeld is voor een vriend. Voor mensen die online spelen, of gamen via couch co-op, is het nu ook mogelijk om elkaar uit te nodigen zonder de game te verlaten. Verder kan buitgemaakte loot worden verzonden naar vrienden die op dat moment niet online zijn. Gearbox wil hiermee twijfelaars een klein zetje geven om de online community van Borderlands 3 te betreden en zo nog meer uit de game te halen. Om een zo’n groot mogelijke groep oude fans te bereiken, bracht 2K Games in juni de gratis dlc Borderlands 2 Commander Lilith & The Fight For Sanctuary uit. Het verhaal van deze downloadable content diende als brug tussen Borderlands 2 en Tales From The Borderlands naar Borderlands 3.

Ouderwets hectisch Niets is aan het toeval overgelaten om van Borderlands 3 iets speciaals te maken. Het resultaat is een goed uitgewerkt verhaal, open werelden, veel speelmogelijk-

heden, geweld en de bekende zwarte humor, waarbij de nadruk ligt op speelbaarheid. Daarnaast is het arsenaal aan verkrijgbare wapens en explosieve gadgets bijzonder uitgebreid. Nagenoeg alle pistolen, geweren en ander wapentuig die je in de game tegenkomt zijn aan te passen en voorzien van soms verrassende mogelijkheden. Tijdens de E3 hadden we de kans om Borderlands 3 zelf te spelen en dat was een wilde ervaring. De game is ouderwets hectisch als het gaat om actie (je voelt de kogels bijna langs je oren vliegen) en de gameplay zorgt voor adrenalinestoten en een versnelde hartslag. Het is een game die de basisingrediënten van de vorige delen gebruikt, aangevuld met allerlei nieuwigheden die verrassend natuurlijk aanvoelen. In combinatie met het sociale aspect, de co-op, het nostalgische gevoel en de toekomstplannen (er verschijnen voor september 2020 vier nieuwe dlc-delen) maakt dit Borderlands 3 ongetwijfeld tot een van de meest aantrekkelijke shooters van het jaar. ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

na 60 jaar

samen 49,99

spelen!

PS4 • XBOX ONE • NINTENDO SWITCH • PC

release: 21 november

Voor meer informatie of verkoopvragen kunt u bellen naar 0031 (0)20-2600204 of e-mailen naar mark.huijmans@mindscape.com

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Luigi’s Mansion 3 Niet Mario maar diens klunzige broer staat centraal in een van Nintendo ‘s grootste najaarstitels: Luigi’s Mansion 3.

ussen het originele GameCube-spel Luigi’s Mansion en de sequel Luigi’s Mansion: Dark Moon op 3DS zit maar liefst elf jaar. Gelukkig hoeven de fans van de sympathieke bangerik in de groene overall nu veel minder lang te wachten op een nieuw avontuur. Niet zo vreemd, want Dark Moon was goed voor ruim 5,5 miljoen verkochte exemplaren. Opnieuw reizen de loodgieterbroeders af naar een spooky locatie. Luigi wordt samen met Mario en zijn vrienden uitgenodigd voor een verblijf in een luxe hotel. Deze vakantie blijkt echter een listig plan van King Boo om Mario en de

Luigi’s Mansion 3 | UITGEVER: NINTENDO | ONTWIKKELAAR: NINTENDO | PLATFORM: SWITCH | RELEASEDATUM: 31 OKTOBER

rest te vangen. Aan Luigi de taak om samen met zijn speciale stofzuiger spookjes te vangen, puzzels te kraken en zijn vrienden te redden.

Samen griezelen Luigi’s Mansion 3 heeft een opener karakter dan zijn voorganger en stelt de speler in staat om vrij rond te struinen in het grote hotel. Iedere verdieping kent zijn eigen thema en de daaraan gekoppelde spelmechanismen. Nieuw is Gooigi; deze groene dubbelganger van Luigi kan obstakels overwinnen die voor Luigi een brug te ver zijn, bijvoorbeeld door ijzeren tralies glippen. Gamers kunnen dus switchen tussen Luigi en Gooigi of samen met een vriend gamen. Aanvullend is er een multiplayer-optie voor maximaal acht spelers waarin opdrachten in een race tegen de klok gespeeld worden. Deze spelmodus kan online of lokaal op vier Nintendo Switch-systemen worden gespeeld.

WRC 8 Met het achtste deel in de langlopende, succesvolle serie geeft WRC8 dit najaar weer vol gas richting retailers en racefans.

WRC 8 | UITGEVER: BIGBEN INTERACTIVE | ONTWIKKELAAR: KYLOTONN

oor WRC8 heeft ontwikkelaar Kylotonn de zaakjes prima voor elkaar. Zelf noemt de studio de game ‘de meest complete en authentieke officiële WRC-simulatie ooit gemaakt.’ Dankzij de officiële FIA Rally wereldkampioenschap 2019-licentie, nieuwe off-road physics voor alle ondergronden, een compleet herziene Career Mode, extreme en dynamische weersomstandigheden, 52 teams, 14 landen, meer dan 100 speciale stages, wekelijkse uitdagingen én een esports-stand wordt de fan op zijn wenken bediend. Dat is niet zo gek, want diezelfde fan is tevens be-

| PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC

trokken geweest bij het maakproces van de nieuwe editie.

Feedback van spelers en coureurs Om de gameplay en het gevoel van het racen verder te verfijnen, hebben Bigben en Kylotonn eerder dit jaar enkele van de beste spelers in de WRC esports-community uitgenodigd. Ze mochten daar een vroege versie van WRC 8 testen. Physics, graphics, dynamisch weer, leveldesigns, game-modi – alle nieuwe elementen werden gepresenteerd tijdens de zogenoemde Community Days,

| RELEASEDATUM: REEDS VERKRIJGBAAR

om feedback van spelers te krijgen. Twee dagen lang werd gewerkt aan het perfectioneren van de physics, op basis van input van de community en dat van professionele coureurs. Met resultaat. “De eerste indrukken zijn heel goed. Ik kan zien dat dit spel echt een verbetering is ten opzichte van WRC 7. Kylotonn heeft beslist een stap voorwaarts gemaakt in hun productie,” aldus Jonathan ‘Jonno’ Holmes, finalist van eSports WRC 2017 en WRC 2018. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

The Outer Worlds The Outer Worlds wordt door experts getipt als dé grote verrassing van het najaar. Niet zo vreemd, als je bedenkt dat de ontwikkelaar Obsidian Entertainment achter deze sciencefiction-RPG schuilt.

et titels op zijn CV als Fallout: New Vegas, South Park: The Stick of Truth, Alpha Protocol, Star Wars: Knights of the Old Republic II: The Sith Lords en Pillars of Eternity mag ontwikkelaar Obsidian Entertainment zich met recht een veteraan van naam noemen. En met het gloednieuwe label Private Divison van moederbedrijf Take-Two Interactive is ook de ruggensteun voor de nieuwste titel The Outer Worlds stevig gewaarborgd. Samen met ontwikkelaars Panache Digital Games, The Outsiders, Squad en V1 Interactive vertegenwoordigt Obsian een vijfkoppige club van onafhankelijke middelgrote studio’s die bij Private Division een thuis hebben gevonden. “Obsidian heeft een geweldige geschiedenis als het gaat om het creëren van buitengewone singleplayer RPG's”, aldus Allen Murray, Vice President of Production. “The Outer Worlds biedt een rijke ervaring

met zwarte humor, intrigerende personages en heel veel invloed van de speler.”

Zelf het einde van de game bepalen De invloed op het verloop van de gameplay is een van de handelsmerken van Obsidian Entertainment en met The Outer Worlds wordt dat mechanisme opnieuw omarmd. De sciencefiction-RPG speelt zich af in een kolonie aan de verre rand van het heelal. Als de stevige greep van de bedrijfsbureaucratie aldaar langzaam maar zeker uit elkaar begint te vallen door de acties van de speler, bepaalt zijn personage hoe het verhaal zich verder ontvouwt. De keuzes van de gamer bepalen niet alleen de manier waarop het verhaal zich ontwikkelt, maar ook de voortgang en evolutie van diens personage, de verhalen van zijn metgezellen en de scenario’s die het einde van het spel vormgeven. The Outer Worlds

Private Division op Gamescom

Dat het Private Division menens is, werd duidelijk op de afgelopen Gamescom in Keulen. Daar werd onder meer het schietspel Disintegration onthuld. Aan het roer van deze titel staat Marcus Lehto, cobedenker van Halo en Bungie’s voormalig creative director. Daarnaast werd Kerbal Space Program 2 getoond; het tweede deel in de succesvolle spacesim. Beide titels staan gepland voor 2020 en verschijnen voor de platformen PlayStation 4, Xbox One en pc.

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

biedt gebruikers diverse manieren van spelen. Conflicten en obstakels kunnen met actie, strategie of diplomatie opgelost worden. Een keur aan sciencefictionwapens, uitgebreide gesprekskeuzes en uiteenlopende personages staan spelers bij tijdens hun ruimteavontuur. De makers hebben voor The Outer Worlds bewust voor een kleurrijke, over-the-top-stijl gekozen, die ook terug te zien is in de cast, de gesprekken en de gebeurtenissen in het spel. De volwassen humor en veelzijdige gameplay moet spelers tussen de dertig en veertig uur aan het scherm kluisteren. ◾

| UITGEVER: T2 BENELUX | ONTWIKKELAAR: OBSIDIAN ENTERTAINMENT | RELEASEDATUM: 25 OKTOBER | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

PREVIEWS

GAMESPECIAL

| UITGEVER: SONY INTERACTIVE ENTERTAINMENT | ONTWIKKELAAR: KOJIMA PRODUCTIONS | RELEASEDATUM: 8 NOVEMBER | PLATFORM: PLAYSTATION 4

Death Stranding De internationale game-industrie kent een aantal supersterren, gamemakers wier naam gelijk staat aan evolutie, uitdagingen en waanzinnige gameplay. De Japanse Hideo Kojima is zo iemand. Zijn nieuwste project heeft lang op zich moeten wachten, maar ziet dit najaar eindelijk het licht.

etal Gear Solid is een van de meest geliefde franchises ooit. Het nieuws dat geestelijk vader Hideo Kojima ruzie kreeg met uitgever Konami en daarop de samenwerking beëindigde, sloeg wereldwijd dan ook in als een bom. Een officiële reden voor de breuk tussen de twee partijen is nooit gegeven, maar in elk geval nam Sony snel contact op met Kojima met de vraag of hij een nieuwe exclusieve PlayStation4-game wilde maken. Death Stranding is het debuut van de nieuwe studio Kojima Productions, bemand door ontwikkelaars die een belangrijke rol speelden binnen de Metal Gear-games. Tegenover het Japanse gamemagazine Famitsu zei Kojima in 2016 het volgende over de titel: “Ik wil niet zeggen dat dit een open-wereldgame gaan worden. Gamers die hedendaagse triple-a-titels spelen als Uncharted en The Division zullen genieten van Death Stranding. Als de game aangekondigd gaat worden, denk je misschien: dit is niet zo bijzonder. Maar je zult het begrijpen als je de game ziet en speelt.”

Desolate wereld Kojima had het goed voorspeld. Wie de trailers heeft gezien, zal zichzelf waarschijnlijk achter zijn oren krabben en zich afvragen waar dit in vredesnaam overgaat. Journalisten die de game inmiddels ge-

speeld hebben, zijn unaniem enthousiast en roemen de manier waarop Death Stranding de speler meeneemt in het verhaal. De graphics zijn realistisch, het verhaal filmachtig en kosten noch moeite zijn gespaard om grote namen binnen te halen. Zo maken Norman Reedus (The Walking Dead), Mads Mikkelsen, Lindsay Wagner, Léa Seydoux en Oscar-winnaar Guillermo Del Toro hun opwachting. In Kojima's game is het aan de speler, die in de laarzen van Sam Porter Bridges stapt, om de beschaving te redden van een serie angstaanjagende bovennatuurlijke gevaren. In de nabije toekomst wordt de hele wereld geteisterd door mysterieuze explosies en bovennatuurlijke gebeurtenissen, die door de overgebleven mensen Death Stranding worden genoemd.

vreemde wereld en moet zelf de weg naar het land der levenden zien terug te vinden. Zo heeft iedere dood verstrekkende consequenties. Hoewel Death Stranding geen multiplayer bevat, heeft de game wel een zogeheten asynchrone online speelmogelijkheid. Hiermee kunnen spelers elkaar helpen door bijvoorbeeld schuilplekken te delen en routes van anderen te volgen. Dit gebeurt overigens zonder dat er online een daadwerkelijke ontmoeting is. Death Stranding belooft iets compleet anders te zijn dan wat gamers normaal onder ogen krijgen en is daarmee een innoverende, revolutionaire game die het wachten meer dan waard was. ◾

Revolutionair Als de speler in de game het loodje legt, is het geen gameover. Ook wordt hij niet getransporteerd naar het dichtstbijzijnde checkpoint. De gamer komt terecht in een WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Star Wars Jedi: Fallen Order Dit najaar keert Star Wars terug in het gameschap. Electronic Arts zet samen met Respawn Entertainment een nieuwe titel in de markt die de slechte smaak van de vorige Star Wars-games moet wegspoelen.

inds Electronic Arts de Star Warslicentie overnam, lag de spellenmaker meerdere malen onder vuur. Fans waren niet blij dat de eerste Battleground geen singleplayer had en in deel twee zorgden onder meer de lootboxen voor controverse. Voor Star Wars Jedi: Fallen Order pakt de marktleider het compleet anders aan. Ontwikkelaar Respawn Entertainment (Apex Legends en Titanfall) maakte een Star Wars-beleving die gamers al lang niet hadden gehad: een singleplayer third person action-adventure game. Star Wars Jedi: Fallen Order is een origineel avontuur dat zich afspeelt na het einde van Episode 3: Revenge of the Sith en het begin van Rogue One. De Jedi Padawan Cal

GAMESPECIAL 2019

Kestis ontsnapt ternauwernood aan Order 66. Hij slaat op de vlucht voor het keizerrijk en probeert gaandeweg zijn training te voltooien. Ketis wordt hiermee geholpen door een voormalige Jedi Knight, een brutale piloot en een eigenwijze droid. Het verhaal begint als de Padawan een Venator Class Star Destroyer aan het plunderen is. Een Imperial Probe Droid krijgt hem in de gaten en ziet hoe Kestis de Force gebruikt om een van zijn vrienden te redden. De inquisitor Second Sister, getraind door Darth Vader, wordt op pad gestuurd om Cal Kestis en zijn vrienden van de kaart te vegen.

Innovatief lightsaber-systeem De nadruk bij Star Wars Jedi: Fallen Order

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

ligt op het filmische aspect van de game. Voor fans is de game een feest van herkenning. Tijdens de demo op de E3-beurs zagen de aanwezigen onder meer de Wookie-planeet Kashyyk en Saw Gerrera, een van de personages uit Rogue One. Verder kunnen fans hun hart ophalen aan een groot aantal nieuwe personages, locaties, monsters en droids. Ontwikkelaar Respawn Entertainment introduceert daarnaast een innovatief lightsaber-vechtsysteem dat gecombineerd kan worden met Force-krachten. De ontwikkelaar noemt dit vechtsysteem intuĂŻtief, maar benadrukt dat er flink getraind moet worden als spelers alle nuances onder de knie willen krijgen.

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Een echt Star Wars-sfeertje De eerste reacties op Star Wars Jedi: Fallen Order waren voorzichtig positief. Veel journalisten die de demo mochten spelen schreven in hun previews over de niet altijd positieve geschiedenis van EA en Star Wars. Het gerenommeerde Amerikaanse Games Rader had de nodige kritiek, maar noemde Fallen Order ook ‘de meest plezierige verrassing van de E3. Een Star Wars-game die de licentie eer aan doet.’ Een mening die wij onderschrijven, na het zien van de demo op E3. Het belangrijkste ingrediënt van Star Wars Jedi: Fallen Order is zonder meer de sfeer. Het voelt en ziet eruit als serieus onderdeel van de complete saga. Dit is de Star Warsgame waar fans al tijden naar uitkijken. ◾

| DISTRIBUTEUR: ELECTRONIC ARTS | ONTWIKKELAAR: RESPAWN ENTERTAINMENT | RELEASEDATUM: 15 NOVEMBER | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

The Witcher 3: Wild Hunt – Complete Edition De Nintendo Switch is in relatief korte tijd uitgegroeid tot een console voor een brede doelgroep. De Switch wordt niet alleen omarmd door gezinnen, maar ook door de zogeheten core-gamers. Het beste bewijs daarvan is de release van The Witcher 3: Wild Hunt. De populariteit van The Witcher 3 is door de jaren heen sterk toegenomen. Voor de pc- en consoleversie kregen de ontwikkelaas bijvoorbeeld meer dan 250 Game of the Year-awards. Spelers roemden The Witcher 3 vanwege de open wereld, het gelaagde verhaal en de uitgebreide gameplay-mogelijkheden. De speler stapt in de laarzen van Geralt van Rivia, huurling-monsterslachter. Geralt is bewapend met vlijmscherpe zwaarden, dodelijke brouwsels, onzichtbare kruisbogen en krachtige vechtmagie. Al deze attributen zijn broodnodig, want de wereld van The Witcher 3 is door

oorlog verscheurd en monsters en tovenaars zijn heer en meester. Rivia is op zoek naar de Child of Prophecy, een levend wapen dat de de wereld kan veranderen. De Switchversie heeft als bijtitel The Complete Edition en dat klopt. De game bevat namelijk alle downloadbare content die ooit verscheen, waaronder de twee verhaaluitbreidingen Hearts of Stone en Blood and Wine. Met meer dan 100 uur gameplay in het hoofdspel plus meer dan 50 uur aanvullende content, combineert Wild Hunt de intensiteit van verhaalgedreven traditionele RPG's met de keuzevrijheid die open wereldgames bieden.

| UITGEVER: BANDAI NAMCO ENTERTAINMENT | ONTWIKKELAAR: CD PROJEKT RED | RELEASEDATUM: 15 OKTOBER | PLATFORMEN: SWITCH

MediEvil Platformhouder Sony Interactive Entertainment stoft dit najaar een oude klassieker af. Als compleet nieuwe game presenteert het bedrijf MediEvil bij een nieuw publiek. Tegelijkertijd hoopt Sony ook de nostalgisch ingestelde fans te bereiken.

| UITGEVER: SONY INTERACTIVE ENTERTAINMENT | ONTWIKKELAAR: OTHER OCEAN EMERYVILLE | RELEASEDATUM: 25 OKTOBER | PLATFORMEN: PLAYSTATION 4

GAMESPECIAL 2019

n 1998 verscheen de exclusieve PlayStation-game MediEvil. Het spel werd destijds omarmd vanwege de platformelementen, de humoristische manier waarop het verhaal verteld werd en de stijl. Ontwikkelaar SCE Cambridge Studio had zich overduidelijk laten inspireren door Tim Burtons The Nightmare Before Christmas. De game bleek een schot in de roos en er verschenen verschillende vervolgen. De meest recente kwam in 2005 uit voor de handheld PSP (MediEvil: Resurrection). Daarna bleef het stil rond de licentie. Tot dit jaar. Ontwikkelaar Other Ocean Emeryville zette zijn tanden in het origineel en presenteert dit najaar MediEvil als compleet

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

opgepoetste game. Naast de overzetting naar 4K bevat de remake onder meer betere graphics, een nieuw camerasysteem en stemacteur Lani Minella (Borderlands en Mortal Kombat). De hoofdrolspeler van MediEvil is het skelet van Sir Daniel Fortesque. Een enigszins onbekwame (en al lang overleden) ridder die per ongeluk door zijn vijand, de boosaardige tovenaar Zarok, tot leven gewekt is. Fortesque krijgt een tweede kans om zijn grootste vijand te dwarsbomen, om zo opnieuw het koninkrijk Gallowmere te redden. MediEvil heeft alle ingrediënten in zich om zowel nieuwe gamers als consumenten die het origineel hebben gespeeld te bereiken. ◾

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Blacksad, Baldur’s Gate & Neverwinters Night Enhanced Editions Mindscape heeft voor het komende najaar het grootste releaseschema in zijn geschiedenis gepland. Op het programma staan behalve de bijzondere titel Blacksad ook de Enhanced Editions van Baldur’s Gate en een remaster van Neverwinter Nights.

tripliefhebbers kennen Blacksad ongetwijfeld. De verhalen rond de gelijknamige detectivekat zijn wereldwijd uitgebracht en erg succesvol. Microïds geeft met Blacksad: Under the Skin de held een eigen game. Deze game is gemaakt door ontwikkelaar Pendulo en heeft dezelfde sfeer en tekenstijl als in de door de Spaanse artiesten Juan Díaz Canales en Juanjo Guarnido bedachte strip. Het verhaal draait rond de mysterieuze dood van de eigenaar van een boksclub in het New York van de jaren 50. De gameplay is vergelijkbaar met die van de bekende Telltale Games. De speler moet keuzes maken die invloed hebben op het verhaal en de wereld om Blacksad heen. Het spel kent dan ook zes verschillende eindes. Daarnaast zijn er

20-jarig jubileum gevierd Voor nostalgisch ingestelde liefhebbers van RPG’s verschijnen er dit jaar twee must-have titels: de Enhanced Editions van Baldur’s Gate en Neverwinter Nights. Baldur’s Gate: Enhanced Edition Pack wordt uitgebracht ter gelegenheid van het 20-jarig jubileum. De game bevat het origineel en het vervolg (inclusief nieuwe content). Het gaat hier om Siege of Dragonspear, ontwikkeld door Beamdog, dat een brug moet vormen tussen de twee games. Ian Howe, CEO van Skybound Games: “Het is een enorm genoegen om het 20-jarig jubileum van een van de meest legendarische RPG’s aller tijden te vieren door deze speciale, verbeterde edities naar een nieuwe generatie spelers en platformen te brengen.”

is er ondersteuning voor nieuwe versies savegames, modules en mods van de originele game.

Breed publiek Met Baldur’s Gate en Neverwinter Nights wil Mindscape zowel een nieuw publiek als bestaande fans bereiken. Om dit te realiseren, komen de games behalve voor de PlayStation 4 en Xbox One ook beschikbaar voor de Nintendo Switch. Tot slot prijkt er nog een door Beamdog gemaakte remake op de releaselijst: Planescape: Torment Icewind Dale, die op 4 oktober verschijnt. ◾

Blacksad Under The Skin | ONTWIKKELAAR: PENDULO | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC

'Neverwinter Nights combineert een klassieke gameplay met sterk verbeterde graphics'

| RELEASEDATUM: 4 OKTOBER

Baldur’s Gate Enhanced Edition | ONTWIKKELAAR: BEAMDOG

zogeheten quick-time events, timed conversation sequences en moet de speler op zoek naar aanwijzingen. In totaal bevat de game dertig nieuwe karakters en vijf personages die ook voorkomen in de stripboekenserie. Naast de normale editie verschijnt er een speciale editie van Blacksad Under The Skin met een beeldje en andere extra’s.

Voor de remaster van Neverwinter Nights is de Canadese ontwikkelaar Beamdog verantwoordelijk. Het is de eerste remaster die gebruikmaakt van de Aurora-engine. De klassieke gameplay is behouden gebleven, maar de graphics hebben een oppoetsbeurt gekregen. Daarnaast zijn er verbeteringen doorgevoerd op het gebied van de vertelstijl en

| PLATFORM: PS4, XBOX ONE, SWITCH | RELEASEDATUM: 4 OKTOBER

Neverwinter Nights Enhanced Edition | ONTWIKKELAAR: BEAMDOG | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE | RELEASEDATUM: DECEMBER

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Pokémon Sword / Pokémon Shield Weinig franchises hebben zo’n brede mainstream aantrekkingskracht als Pokémon. De films, verzamelkaarten, merchandise én computergames zijn al decennialang populair. Dit najaar verschijnen Pokémon Sword en Pokémon Shield voor de Nintendo Switch.

ie denkt dat door het ongekende succes van de gratis mobiele game Pokémon GO – het spel werd in 2016 uitgebracht op Android en iOS en is inmiddels meer dan 1 miljard keer gedownload – de retailversies van Pokémongames aan populariteit ingeboet hebben, heeft het mis. Pokémon: Let's Go, Pikachu! en Pokémon: Let's Go, Eevee! verschenen

Nintendo Switch Lite Pokemon Shield/Sword Edition Om de nieuwe Pokémon-games en de Nintendo Lite, de handheld-only variant van de Switch, in het zonnetje te zetten, brengt Nintendo in november een speciale versie uit. Deze grijze Lite is uitgevoerd met opvallende roze en blauwe knoppen en thumbsticks. Op de achterkant prijken illustraties van de ‘legendary’ Pokémon Zacian en Zamazenta.

in november 2018 voor de Nintendo Switch en waren samen goed voor een slordige 11 miljoen verkochte exemplaren. En dat terwijl het om moderne varianten van de oudere, allereerste Pokémon-games ging, bedoeld om spelers van Pokémon GO in aanraking te laten komen met de ‘echte’ Pokémon-games. Pokémon Sword en Shield zijn daarentegen volledig nieuwe Pokémon-spellen en onderdeel van de achtste generatie. Deze titels moeten de franchise voor de komende jaren definieren. De games krijgen hun eigen animeseizoen en zullen als blauwdruk dienen voor de titels die hierna volgen.

Groot aantal pre-orders Raymond Oostveen, bedrijfsleider van Nedgame Haarlem, krijgt veel vragen over Pokémon Sword en Shield. “Deze titel leeft enorm onder consumenten met een Nintendo Switch. Pokémon: Let's Go, Pikachu! en Pokémon: Let's Go, Eevee! hebben erg goed verkocht, maar dat waren toch een beetje

| ONTWIKKELAAR: GAMEFREAK | UITGEVER: NINTENDO | RELEASEDATUM: 15 NOVEMBER | PLATFORM: NINTENDO SWITCH

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

instapversies van de bekende Pokémon RPG’s. Fans verwachten veel van Sword en Shield. Dat zien we ook terug in het aantal pre-orders. Naast The Legend of Zelda: Link’s Awakening remake voor de Nintendo Switch is dit absoluut een van de belangrijkste najaarsreleases.” Pokémon Sword en Shield spelen zich af in de nieuwe regio Gallar, die is gemodelleerd naar het Verenigd Koninkrijk. Dat zie je onder meer aan de bouwstijl van de huizen én in de Pokémon zelf. Opnieuw zullen spelers allerlei ‘zakmonsters’ moeten vangen die vervolgens de strijd met elkaar aangaan. Bij aanvang van het spel mogen consumenten kiezen tussen drie starter Pokémons: Grookey, Scorbunny en Sobble. Een flinke impact op de Pokémon-gevechten heeft de nieuwe feature Dynamax. Wanneer deze ingezet wordt, neemt een Pokémon maar liefst tien keer in omvang toe, waardoor hij tijdelijk enorm krachtig is. Dit zorgt voor een geheel nieuwe dynamiek tijdens het spelen. ◾

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Control De Finse ontwikkelstudio Remedy Entertainment is een begrip. De gamemakers waren in het verleden verantwoordelijk voor kaskrakers als Max Payne, Alan Wake en Quantum Break. Dit najaar brengt de studio het nieuwe spel Control uit.

e hoofdrol in Control is weggelegd voor Jesse Faden, directeur van The Federal Bureau of Control. Haar job is het tegenhouden van een buitenaardse invasie. Ze moet samenwerken met andere agenten van het Bureau en stuit op vreemde experimenten en buitenissige geheimen. Wat hierbij helpt is dat Faden beschikt over paranormale krachten, waarmee ze voorwerpen kan laten bewegen en vijanden manipuleren. Ontwikkelaar Remedy zet met Control een bovennatuurlijk thirdperson actie-avontuur neer dat speelt met je zintuigen en je realiteitszin. De uitgebreide wereld van Control introduceert verschillende nieuwe manieren van spelen. Niets is wat het lijkt. Zo kunnen gebouwen en kamers van grootte en vorm veranderen en talloze geheimen herbergen. Control is gemaakt op de Northlight Engine, die Remedy ook gebruikte bij het ontwikkelen van Quantum Break.

| UITGEVER: 505 GAMES | ONTWIKKELAAR: REMEDY ENTERTAINMENT | RELEASEDATUM: REEDS VERKRIJGBAAR | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

Need For Speed Heat

Need For Speed Heat | UITGEVER: ELECTRONIC ARTS | ONTWIKKELAAR: GHOST GAMES | RELEASEDATUM: : 8 NOVEMBER | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

Na een korte afwezigheid keert Need For Speed dit najaar terug met een nieuw deel. Hierin staan uitgebreide aanpassingsmogelijkheden, de authentieke autocultuur, een open wereld en een spannend verhaal centraal.

eed for Speed Heat speelt zich af in het fictieve Palm City, een compleet nieuwe open wereld waar straatracers bijeen komen om beroemd te worden. Spelers doen overdag mee aan de Speedhunters Showdown, een officieel toegestane competitie waarin geld verdiend kan worden om high-performance auto's aan te passen en te verbeteren. 's Nachts riskeren spelers alles in underground-races, terwijl ze op de hielen wor-

den gezeten door de politie. “We geven spelers meer mogelijkheden dan ooit tevoren om zichzelf uniek en bekend te maken”, aldus Riley Cooper, Creative Director van ontwikkelaar Ghost Games. “Het is duidelijk dat onze fans meer auto's, meer aanpassingsmogelijkheden en meer uitdagingen willen, dus we pakken elk aspect aan. Van de stijl van je personage tot de prestaties en rijstijl van je auto, je kunt je creativiteit de vrije loop laten met deze nieuwe game.”

Fans die de Standard Edition preorderen, krijgen een K.S Edition Mitsubishi Evolution X. Wie de Deluxe Edition bestelt, ontvangt tevens drie K.S Edition-auto's (de BMW i8 Coupe, Mercedes C63 AMG Coupe en Chevrolet Corvette Grand Sport), toegang tot exclusieve kleding voor de Deluxe Edition en extra inkomsten voor de in-game valuta Bank en Rep. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

PREVIEWS

GAMESPECIAL

FIFA 20

De voetbalserie van Electronic Arts is al jaren dé publiekslieveling en weet ons ook in 2019 nog te verrassen. Nadat vorig jaar de UEFA Champions League-licentie werd verworven, staat bij FIFA 20 straatvoetbal in de spotlight.

IFA 20 wordt dit najaar ongetwijfeld een verkooptopper voor retailers. De eerste previews van de game verschenen tijdens EA Play in Los Angeles. De ontwikkelaar maakte toen bekend dat het straatvoetbal terugkeert in FIFA 20 in de vorm van ‘Volta’, Dit is geen beperkte gamemodus waar voetballers op een klein veld van beton spelen, want ze kunnen verschillende kanten op. Zo behoort een partijtje ‘twee-tegen-twee’ tot de mogelijkheden, evenals ‘’vijf-tegen-vijf’. EA heeft veel aandacht geschonken aan Volta's uitvoering en sfeer van. Zo vormen onder andere een kooi of een Futsal-zaal het decor en zijn de spelregels aan te passen aan de omgeving. Ter illustratie: in Volta zijn de officiële Futsalregels opgenomen. De spelers zelf zijn gekleed in jeans en sneakers en naast het veld worden fans vermaakt door een dj. Er ligt dus veel nadruk op de straatvoetbalcultuur. Maar naast dit uiterlijk vertoo, is de gameplay minstens zo belangrijk. De basis bestaat uit de normale FIFA-gameplay, maar de speler wordt aangespoord tot het spelen van mooi voetbal én winnen. Hiervoor kun je handig gebruikmaken van tricks én je omgeving. Een voorbeeld is het omspelen van tegenstanders door muurtjes in je spel te betrekken.

FIFA 20 | UITGEVER: EA |ONTWIKKELAAR:EA SPORTS | RELEASEDATUM:27 SEPTEMBER

Ultimate Team

| PLATFORMEN: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC

Vanzelfsprekend zijn alle competities, transfers, stadions en tenues geactualiseerd voor deze nieuwste aflevering. Het mag geen verrassing heten dat FIFA Ultimate Team, net als in de afgelopen jaren, weer een van de belangrijkste pijlers van de game worden. Zo kunnen spelers hier onder meer aan de slag met FUT Friendlies, waarin zij on- en offline vriendschappelijk tegen elkaar kunnen spelen. Verder is FUT uitgebreid met de ‘Max Chemistry’, ‘Swaps’, ‘Mystery Ball’ en ‘King of the Hill’. Een leuke toevoeging is ‘House Rules’, dat al beperkt beschikbaar was in FIFA 19.

Authentic Game Flow Naast nieuwe modi heeft Electronic Arts verschillende vernieuwingen doorgevoerd in de gameplay. Deze komen samen in het ‘Authentic Game Flow’-systeem, dat moet zorgen voor een realistischer verloop van de wedstrijd. Zo wordt er meer de focus gelegd op ‘één-tegen-één’-duels en is de defensieve AI beter ingericht. Ook bewegen spelers natuurlijker over het veld en is het systeem rond corners en vrije trappen compleet vernieuwd. Deze verbeteringen

maken onderdeel uit van het ‘Decisive Moments’-systeem. Nu is het mogelijk om een mikpunt aan te geven, bepaal je hoeveel kracht je aan een schot geeft en geef je het met de rechter-thumbstick effect mee.

Nieuwe commentatoren Dirk Scholing, Countrymanager van EA, denkt dat de hoge verwachtingen overtroffen gaan worden. “We hebben een nieuw commentaarteam [Sierd de Vos van Ziggo Sport en Jeroen Grueter van NOS, zie pagina 14 – red.]. Uit het verleden weten we dat zo'n wisseling van de wacht voor extra aandacht en interesse zorgt. Het is een reden voor bestaande FIFA-fans om het nieuwste deel te kopen. Daarnaast bevat dit deel dus de Volta Voetbal-mode, waarmee EA Sports het straatvoetbal terugbrengt dat we voor het laatst zagen in 2012, in FIFA Street. Bovendien kent Nederland een grote en levendige straatvoetbalcommunity. We hebben er het volste vertrouwen in dat door deze elementen de populariteit en verkoop nog verder zullen stijgen. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Call of Duty: Modern Warfare Als een van de grootste franchises ter wereld kijkt iedereen jaarlijks reikhalzend uit naar een nieuw deel van Call of Duty. In 2018 lag de focus op multiplayer, maar dit jaar keert Call of Duty terug naar zijn roots met Modern Warfare.

ndanks dat er jaar in jaar uit nog tientallen miljoenen aantallen over de toonbank gaan, lag de Call of Dutyfranchise de laatste tijd onder vuur. Fans waren kritisch over de futuristische spelelementen die zich steeds nadrukkelijker manifesteerden. Verder liet de wereldwijde invloed van het Battle Royale-genre duidelijk zijn sporen na. Dat resulteerde vorig jaar in het ontbreken van een singleplayer campagne ten faveure van een Battle Royale spel-

Ondanks toename van concurrentie in het firstperson shooter genre is Call of Duty sinds 2003 steevast een hitmachine gebleken. Zestien delen waren goed voor meer dan 300 miljoen verkochte exemplaren waardoor het een van de meeste succesvolle entertainmentfranchises aller tijden is. CoD: Modern Warfare 3 (2011) is tot nu toe het meeste succesvolle deel, met 30,71 miljoen verkochte exemplaren, op de voet gevolgd door CoD: Black Ops (2010) met 30,4 miljoen stuks.

GAMESPECIAL 2019

modus in Call of Duty: Black Ops 4, naast de traditionele competitieve multiplayer - en de coöperatieve zombie spelstanden. Voor Modern Warfare keert Activision echter weer terug naar de bron. Daarbij wordt de keiharde realiteit van de moderne oorlogsvoering niet geschuwd.

Singleplayer campagne is terug De Modern Warfare getitelde games wisten door de jaren heen veel fans aan zich te binden. Het eerste deel zette destijds het first person shooter-genre op zijn kop met nieuwe speelmogelijkheden en het perkssysteem. Activision en Infinity Ward kozen er niet voor om voort te borduren op eerdere successen. Modern Warfare is een nieuwe game die uitstekend in deze tijd past en tegelijkertijd de specifieke sfeer van de vorige delen heeft. Spelers kruipen onder andere in de huid van Tier One-operators in een race tegen terrorisme en de klok. Daarbij komen bloederige aanslagen, dodelijk ge-

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

weld op burgers en moreel complexe spelsituaties vol details in beeld. Zo dienen spelers in een missie een woning in een buitenwijk van Londen te op te schonen van terroristen. Dat hierbij het zekere voor het onzekere wordt genomen, en dus ook onschuldigen kunnen het leven laten, zal wellicht even wennen zijn voor sommige consumenten. En dat geldt vooral voor de generatie spelers die niet is opgegroeid met de heftigheid van de eerdere Call of Duty delen zoals de controversiële missie ‘No Russian’ uit Call of Duty: Modern Warfare 2.

Realisme Call of Duty: Modern Warfare neemt de speler mee in een rauw, keihard en provocerend avontuur dat op intense wijze laat zien hoe de moderne oorlogsvoering verandert. De dramatische gebeurtenissen zijn grensverleggend en taboedoorbrekend op een manier die we gewend zijn van Modern Warfare. Spelers reizen af naar beroemde

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Europese steden en fictieve conflictgebieden in het Midden-Oosten om een gevaarlijke strijd te beslechten. Dit alles gebeurt met een ongekende vorm van grafisch realisme. Ontwikkelaar Infinity Ward bouwde de game namelijk op een compleet nieuwe engine. De oude ging al 14 jaar mee. Dat is niet de enige nieuwigheid binnen Call Of Duty Modern Warfare. Het spel ondersteunt voor de eerste keer cross-platform multiplayer. Ook laat Activision het concept van season pass achter zich. Content zal na de launch gratis aan de gamers worden verstrekt.

Uitgebreide multiplayer & cross-platform Ondanks een singleplayer modus en een Spec-Ops spelstand, vormt de multiplayer nog altijd het kloppende hart. Deze is dit jaar zeer uitgebreid en biedt voor ieder wat wils, waarbij opgemerkt moet worden dat het speltempo iets naar beneden is geschroefd. Nieuw zijn zogenaamde 2v2 potjes onder de naam Gunfight. Samen met een teamgenoot nemen spelers het hier op tegen een ander team van twee man in kleinere omgevingen. Daarnaast zijn er ook grootschalige gevechten voor 20 tegen 20 spelers beschikbaar. “Met Modern Warfare is het ons doel om alle spelers vanaf de eerste dag te verzamelen om samen te spelen”, aldus Patrick Kelly, creative director en co-studiohoofd van Infinity Ward. “Daarom hebben we de traditionele season pass afgeschaft, in plaats daarvan leveren we een mix van gratis maps en content na de lancering en ontwikkelen we de game voor crossplay. We zijn de game nu live aan het testen, waarbij fans het volgende maand ook zelf aan de slag kunnen gaan met de beta. Dit is een nieuwe start voor de Call of Duty multiplayer.”

Beta

MODERN WARFARE IS EEN NIEUWE GAME DIE UITSTEKEND IN DEZE TIJD PAST EN TEGELIJKERTIJD DE SPECIFIEKE SFEER VAN DE VORIGE DELEN HEEFT.

PlayStation 4-spelers kunnen tussen 12 en 16 september de publieke bèta spelen. De bèta met crossplay-testen voor PS4-, Xbox One- en pc-gebruikers loopt van 19 tot 23 september. Consumenten die een pre-order doen voor Call of Duty Modern Warfare krijgen voorrang. “Ons doel voor Modern Warfare was om een compleet nieuwe ervaring te ontwikkelen, met een multiplayer die realistisch aanvoelt, meer variatie biedt en waarbij spelers de mogelijkheid hebben om dingen naar wens aan te passen,” zegt Geoff Smith, multiplayer gameplay director Infinity Ward. “Het doel van ons design is ervoor te zorgen dat gamers plezier beleven door telkens weer met hun vrienden te spelen, met actie die zowel verfrissend als vertrouwd aanvoelt voor de spelers.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Truck Driver, Remothered & Monstrum De Nederlandse uitgever en distributeur SOEDESCO zet in 2019 vol in op het najaar met een divers aanbod aan games. Naast de simulatiegame Truck Driver staan onder meer de survival horror-titel Remothered: Tormented Fathers en Monstrum op de releaselijst.

e Nederlandse ontwikkelaar Triangle Studios en uitgever Soedesco stappen in het simulatiegenre dat vooral dominant is binnen het pc-domein. Truck Driver zal echter ook verschijnen voor de PlayStation4 en Xbox One. Terwijl simulatiegames voor de pc focussen op realisme, draait het bij Truck Driver vooral om speelplezier. Het is dan ook geen game waar de speler doelloos van punt a naar punt b rijdt, maar een game waar de chauffeur en de wereld om hem heen centraal staan. Truck Driver heeft een carrièremodus waarin spelers niet alleen de vrachtwagens besturen, maar ook contact zoeken met andere chauffeurs en personages om zo bijvoorbeeld nieuwe opdrachten binnen te halen. Onder core-gamers wordt er vaak lacherig gedaan als het gaat om het simulatiegenre. Dat is onterecht, gezien de grote omvang van de groep consumenten die dit soort games fanatiek speelt. De andersoortige insteek van Truck Driver zorgt ervoor dat alle ingrediënten aanwezig zijn om het genre naar een hoger platform te tillen en simulatie nog populairder te maken. 44

GAMESPECIAL 2019

Fysieke versie Iets compleet anders is de survival horrorgame Remothered: Tormented Fathers. Deze titel, gemaakt door Chris Darril en ontwikkeld door Stormind Games, verscheen vorig jaar digitaal en wist flink wat fans aan zich te binden. SOEDESCO zet de game dit najaar als fysiek product in de markt. Het spel werd beloond met hoge cijfers en geroemd vanwege zijn realisme. Remothered vertelt het verhaal van Rosemary Reed die de mysterieuze verdwijning van het meisje Celeste onderzoekt. Naarmate ze dichter bij de waarheid komt, moet ze vechten voor haar leven. De gamer moet psychopaten en fanatiekelingen trotseren en raakt verwikkeld in een web van leugens waar moordenaars en obsessies tot leven komen.

Permadeath Net als bij de vorige game vond Monstrum al een publiek online. SOEDESCO zet de PS4-, Xbox One- en Switch-versie dit najaar in de markt. Monstrum maakt gebruik van de traditionele survival-horrorformule

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

en combineert dit met zogeheten procedureel gegenereerde levels. Spelers moeten ontsnappen uit een vervallen vrachtschip en dat gaat niet makkelijk. Zeker niet met roofdieren die het op hen hebben voorzien. Monstrum hanteert het ‘permadeath-principe’; als de gamer sterft moet hij of zij van voren af aan beginnen. ◾

Truck Driver | ONTWIKKELAAR: TRIANGLE STUDIOS | PLATFORM: PS4, XBOX ONE | RELEASEDATUM: 19 SEPTEMBER

Remothered: Tormented Fathers | ONTWIKKELAAR: STORMIND GAMES | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE | RELEASEDATUM: 31 OKTOBER

Monstrum | ONTWIKKELAAR: STORMIND GAMES | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE | RELEASEDATUM: NAJAAR

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Doom Eternal

Doom staat aan de basis van het moderne shootergenre. Uitgever Bethesda is deze klassieke licenties nog lang niet vergeten en brengt dit najaar Doom Eternal uit, een direct vervolg op de Doom-game uit 2016.

et verhaal van Doom is zo kort en clichématig dat het op de achterkant van een bierviltje past. Als de aarde wordt overspoeld door demonische krachten is het aan de Doom Slayer om deze duivels uit te roeien en de aarde te redden. Fans weten wat ze kunnen verwachten: ook dit nieuwste deel staat bol van de bloederige actie. De ontwikkelaars gebruiken het zogenoemde ‘push forward’-principe. Het is niet de bedoeling om omgevingen in je op te nemen of op zoek te gaan naar verborgen schatten. Alles staat in het teken van het vernietigen van je vijanden, waarvoor je natuurlijk wel genoeg health en munitie nodig hebt. Glory Kills zorgen daarnaast voor extra health en bepantsering. De Doom-games worden dan ook vaak omschreven als een hectische achtbaanrit waarbij de digitale kogels en bloedspetters je om de oren vliegen.

Wapens en vijanden De gamer heeft de beschikking over een arsenaal aan wapens. Dat je het spel niet

helemaal serieus hoeft te nemen, blijkt uit de extra optie van bijvoorbeeld de Super Shotgun. Met de Meat Hook is het mogelijk om jezelf naar een vijand toe te schieten om hem zo van dichtbij een kopje kleiner te maken. Het nieuwste deel bevat twee keer zoveel demonische vijanden als de reboot uit 2016. Nieuwe karakters als Marauder en Doom Hunter worden bijgestaan door ‘oude bekenden’ als Pain Elemental, Arachnotron en Archvile, die in eerdere Doom-games hun opwachting maakten. De nieuwe soundtrack is overigens gemaakt door Mick Gordon.

Twee tegen één Ontwikkelaar id Software heeft er alles aan gedaan om van Eternal de overtreffende Doom-trap te maken. Zo vertonen de lichamen van de vijanden tijdens de gevechten steeds meer verwondingen. Gedurende de game kunnen spelers zogeheten 1-Up items verzamelen. Als de Doom Slayer sterft dan zal hij, afhanke-

lijk van deze items, een respawn doen in plaats van een herstart bij het laatste checkpoint. Naast de singleplayer en de onlinemodes bevat Doom Eternal ook een zogeheten asymmetric multiplayer Invasion. Hierbij kunnen spelers deelnemen aan de singleplayer van andere gamers. Ook nieuw is de Battlemode. Dit is een 2-versus 1-strijd waarin een volledig bewapende Doom Slayer het opneemt tegen twee demonen, die worden bestuurd door andere spelers. Doom Eternal is ouderwets gewelddadig en biedt precies wat de fans verwachten van een Doom-game. ◾ | UITGEVER: BETHESDA SOFTWORKS | ONTWIKKELAAR: ID SOFTWARE | RELEASEDATUM: 22 NOVEMBER | PLATFORMEN: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Monster Hunter World Iceborne Door de jaren heen heeft Monster Hunter een flinke reputatie opgebouwd. Eerst alleen in Japan, maar inmiddels hebben ook Europese gamers de licentie omarmd na de release van de nieuwe game vorig jaar. Dit najaar wordt een grote uitbreiding uitgebracht.

e Iceborne-uitbreiding van Monster Hunter borduurt verder op Monster Hunter World. Het verhaal brengt spelers naar de nieuwe locatie Hoarfrost Reach. Dit met sneeuw bedekte terrein biedt een ecosysteem dat contrateert met de hoofdgame en het verhaal uitbreidt. Iceborne is het grootste gebied in de game tot nu toe en biedt hunters een schat aan content met nog meer missies dan in de originele release. Iceborne introduceert een nieuwe, hogere moeilijkheidsgraad: Master Rank, een quest-tier die nieuwe en bestaande monsters nog uitdagender en gevaarlijker maakt. Zo hebben gamers de beschikking

over de Clutch Claw en de Flinch Shot waarmee Slinger-munitie wordt gelost om monsters te verdoven. De 14 wapentypes beschikken daarnaast over nieuwe comboâ&#x20AC;&#x2122;s en eigenschappen, wat voor meer diepte in de combat zorgt. De extreme kou is ook de setting waarin spelers nieuwe vijanden tegenkomen als de gehoornde wyvern Banbaro en de met sneeuw bedekte Beotodus. Vrijheid is een belangrijk onderdeel binnen Monster Hunter Iceborne. Spelers kunnen de grote wereld op een eigen manier ontdekken. Dat kan alleen of met maximaal drie andere onlinespelers in 'drop-in, drop-out' coop-gameplay.

| UITGEVER: KOCH MEDIA | ONTWIKKELAAR: CAPCOM | RELEASEDATUM: REEDS VERKRIJGBAAR | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

Disney Classic Games: Aladdin and The Lion King Op de consoles Super NES en SEGA Genesis waren de games Aladdin en The Lion Kings destijds grote hits. De uitstraling, muziek en stijl leek rechtstreeks ontleend aan de gelijknamige films. Dit najaar verschijnen de remakes.

isney en uitgever Nighthawk Interactive hebben hun tanden gezet in Disney Classic Games: Aladdin en The Lion King. Hiervoor werd Digital Eclipse aangetrokken, de ontwikkelaar achter de populaire remakes Mega Man Collection en Street Fighter 30th Anniversary Collection. Er is dan ook niet gekozen voor een simpele overzetting. Zo zijn er verschillende nieuwe features toegevoegd om de game laagdrempeliger te maken voor de huidige generatie. De belangrijkste is natuurlijk dat de beeldkwaliteit omgebogen is naar de tegenwoordige HD-standaard. Al zijn er wel aangepaste filteropties om klassieke CRTtv's en andere populaire schermtypen te 46

GAMESPECIAL 2019

repliceren. Naast de handheld- en consoleversie bevat deze versie ook de exclusief voor deze game gemaakte Final Cut-versie van Aladdin. Verder is er een vooruit- en terugspeelfunctie. Zowel Aladdin en The Lion King was destijds erg uitdagend. Sommige gedeeltes van de games moesten keer op keer opnieuw gespeeld worden en doodgaan betekende opnieuw beginnen. In de remakes kunnen gamers vooruit- en achteruitspoelen. Tijdens het spelen kan er exclusieve content vrijgespeeld worden. Het gaat hier om features als een kunstgalerij, een muziekspeler waar de originele soundtrack van beide games mee te beluisteren is en interviews met de makers. â&#x2014;ž

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

| UITGEVER: CLD DISTRIBUTION | ONTWIKKELAAR: DIGITAL ECLIPSE | RELEASEDATUM: 29 OKTOBER | PLATFORMEN: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC

PREVIEWS

WWE2K20

| UITGEVER: 2K GAMES | ONTWIKKELAAR: VISUAL CONCEPTS

WWE2K20 is alweer de 21ste worstelgame onder de naam WWE en de zevende van 2K games. De nieuwste editie bevat een vrouwelijke coverster en veel nieuwe speelmogelijkheden.

orstelen, of liever gezegd ‘sport entertainment’, is ooit begonnen als een typisch Amerikaanse sport. Hoewel populaire programma’s als Raw en Smackdown niet op de Nederlandse televisie te zien zijn (maar wel op YouTube), loopt ook de Benelux warm voor het spektakel dat WWE heet, mede geholpen door de jaarlijkse WWE2Kgames. Het nieuwste deel verschijnt op 22 oktober en belooft een stap verder te gaan dan de vorige edities. Op verzoek van de fans heeft de ontwikkelaar Visual Concepts de gameplay en de speelmogelijkheden flink onder handen genomen. Zo is het voor de eerste keer mogelijk om een 2K Showcase te spelen rondom ‘the woman’s evolution’. Hier komen alle hoogtepunten van het afgelopen jaar voor-

GAMESPECIAL

| PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC | RELEASEDATUM: 22 OKTOBER

bij. Ook nieuw is dat de speler in MyPlayers zowel mannelijke als vrouwelijk worstelaars kan creëren om deze te gebruiken in modes als MyCareer. Ook de Story Towers keren terug, waaronder een met de focus op de carrière van Roman Reigns. Om een zo breed mogelijke groep aan te spreken, zijn de controls zo gestroomlijnd dat iedereen WWE2K20 kan spelen. Daarnaast is er een dlc-strategie aangekondigd: Originals. Deze zorgt ervoor dat er nieuwe showcasecontent na de release beschikbaar komt, inclusief nieuwe arena’s, worstelaars, Story Towers en unlockable character parts. ◾

Asterix & Obelix XXL 3: The Crystal Menhir Vorig jaar bracht Mindscape de remake uit van het humoristische vechtspel Asterix & Obelix XXL 2. De game was een smakelijk tussendoortje, maar diende vooral als opmaat voor het nieuwste deel, dat dit najaar verschijnt.

e wereldberoemde striphelden Asterix en Obelix zijn terug. Groter en beter dan ooit. De druide Panoramix ontvangt een mysterieuze brief die Asterix en Obelix op het spoor zet van een verborgen schat. Ze reizen af naar verre bestemmingen en komen in aanraking met onbekende gevaren en dreigingen. Net als in het vorige deel komen er talloze films en games op ludieke wijze terug in het verhaal. Naast de titelhelden en voor de liefhebbers klinkende namen als Kakofonix en Heroïx werden er voor The Crystal Menhir ook diverse nieuwe personages ontworpen. Voor de allereerste keer in de XXL-reeks is het mogelijk om via een co-op modus samen met vrienden te spelen. De gameplay bestaat uit vechten, ontdekken, puzzelen en verzamelen. Spelers kunnen

daarnaast deelnemen aan meerdere sidequests en verstopte objecten opsporen. Mindscape zet verschillende fysieke configuraties in de markt. Er verschijnt geen ‘normale’ versie, maar alleen een collector’s versie. Deze bevat naast de game twee kleine figurines van Asterix en Obelix. Voor de echte fans verschijnt de limited edition, die de inhoud van de collector edition bevat én een 15 cm hoog resin beeldje van de Gallische helden, inclusief het hondje Idéfix. ◾

| UITGEVER: MINDSCAPE | ONTWIKKELAAR: MICROÏDS | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC | RELEASEDATUM: 21 NOVEMBER

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

The Legend of Zelda: Link’s Awakening Een nieuw deel in The Legend of Zelda-reeks zullen veel consumenten blindelings aanschaffen. Link’s Awakening voor Nintendo Switch zal dit najaar dan ook ongetwijfeld voor mooie omzetten gaan zorgen.

he Legend of Zelda-franchise is een van de kroonjuwelen binnen het gameportfolio van Nintendo. Het was een schot in de roos om van Breath of the Wild, het voorlaatste deel in de serie, een launchtitel te maken voor het Nintendo Switch-systeem, dat in maart 2017 werd gelanceerd. Het spel ging 13,6 miljoen keer over de toonbank. Fans hadden niet kunnen bevroeden dat ze anderhalf jaar later weer een nieuw The Legend of Zeldadeel tegemoet zouden mogen zien. The Legend of Zelda: Link’s Awakening is een remake van het Game Boy-spel uit 1993,

hoewel het spel volledig opnieuw is opgebouwd en vormgegeven. Door een woeste storm op zee strandt de bekende held Link op het mysterieuze Koholint Island. Gaandeweg verzamelt de speler magische voorwerpen die hem bijstaan tijdens zijn queeste. Dat Nintendo 26 jaar na het origineel alsnog deze game met de huidige technologie tot leven wekt, zegt iets over de cultstatus van dit allereerste draagbare deel (en de 4e in de reeks). Deze nieuwe versie van het klassieke avontuur bevat vele unieke elementen die ook in de Game Boyversie zaten, zoals 2D-ruimtes in platform-

| UITGEVER: NINTENDO | ONTWIKKELAAR: NINTENDO | RELEASEDATUM: 20 SEPTEMBER | PLATFORMEN: SWITCH

stijl en personages die niet uit The Legend of Zelda-serie komen. Opvallend is tot slot dat gamers in een nieuwe modus eigen kerkers ontwerpen.

Ni No Kuni: Wrath of the White Witch Ni No Kuni: Wrath of the White Witch, een van de meeste geliefde titels van Japanse ontwikkelaar Level 5, verschijnt voor de Nintendo Switch. Voor de spelplatformen pc en PlayStation 4 komt er een Remastered-versie beschikbaar.

et rommelde in 2012 en 2013 onder de liefhebbers van JRPG’s (Japanse role-playing games). Terwijl in Japan Ni No Kuni reeds in 2011 was verschenen voor de PlayStation 3, liet de Westerse release op zich wachten. Het spel verkocht in Europa uiteindelijk 1,5 miljoen keer. Het succes van de titel heeft ongetwijfeld te maken met het aangrijpende verhaal van de game. De dertienjarige Oliver verliest zijn moeder en gaat verdrietig door het leven. Wanneer hij zijn tranen de vrije loop laat, landen de druppels op de knuffel die hij van zijn moeder heeft gekregen. De knuffel komt tot leven en transformeert in een guitig mannetje met een bengelend lantaarntje aan zijn neus. Zijn nieuwe vriend neemt 48

GAMESPECIAL 2019

hem mee naar de wereld Ni No Kuni. Het idee is dat bewoners van Oliver’ s wereld en de ‘andere wereld’ beide een ziel delen. Dat sterkt Oliver in de gedachte dat als hij de ziel van zijn moeder redt in de ene wereld, hij zijn eigen moeder weer kan redden in zijn eigen wereld. De Remastered-uitgave kent snellere laadtijden, verbeterde graphics en is gunstig geprijsd. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

| UITGEVER: BANDAI NAMCO | ONTWIKKELAAR: LEVEL 5 | RELEASEDATUM: 20 SEPTEMBER | PLATFORMEN: PLAYSTATION 4, SWITCH, PC

PREVIEWS

GAMESPECIAL

The Walking Dead: The Telltale Definitive Series

Het was een harde klap toen bekend werd dat ontwikkelaar Telltale de deuren sloot. Wat resteerde, was een hele reeks baanbrekende games. Mindscape zet dit najaar een ervan, een bijzondere remake van The Walking Dead, in de markt.

| UITGEVER: MINDSCAPE | ONTWIKKELAAR: SKYBOUND GAMES | PLATFORM: PS4, XBOX ONE, PC | RELEASEDATUM: REEDS VERKRIJGBAAR

et bijzondere van Telltale Games was dat de studio games in episodes uitbracht, om deze later te bundelen. De studio bracht op deze manier in totaal vier seizoenen, een dlc en een apart verhaal uit rond The Walking Dead. Deze content is nu allemaal verzameld op één schijf. The Walking Dead: The Telltale Definitive Series bestaat uit 23 episodes die goed zijn voor meer dan vijftig uur gameplay. De nieuwe game heeft niet alleen een visuele upgrade gekregen maar is ook aangevuld met exclusief bonusmateriaal, waaronder diverse making ofvideo’s en een music player met meer dan veertig tracks

uit de gehele serie. Verder is er een belangrijke nieuwe link met het bronmateriaal. De gameserie is gebaseerd op de gelijknamige en zeer succesvolle comicserie, die opvallend genoeg werd uitgegeven in zwartwit. Speciaal voor The Telltale Definitive Series is er gebruikgemaakt van de visuele techniek Graphic Black. Deze is eerder toegepast in The Final Season en zorgt ervoor dat alle beelden in de inktzwarte stijl van de stripverhalen worden gepresenteerd. The Walking Dead: The Telltale Definitive Series is een mooie manier voor nieuwe gamers om kennis te maken met deze bijzondere gamewereld. En voor wie die de episodes eerder speelde, is de complete editie vanwege Graphic Black-techniek en de extra’s nog altijd zeer interessant.

Lego Jurassic World Voor de Switch wordt dit najaar een nieuwe LEGOgame uitgebracht. Het spel neemt de spelers mee naar een moderne wereld, waarin dino’s en andere prehistorische dieren de baas zijn.

EGO Jurassic World is losjes geïnspireerd op de vier Jurassic World-films. Ontwikkelaar TT Games wist twintig jaar van de baanbrekende Jurassic Worldfranchise te vertalen naar de bekende LEGO-wereld. Humor en uitgebreide gameplay spelen hier de belangrijkste rollen. Fans kunnen belangrijke momenten spelen uit Jurassic Park, The Lost World: Jurassic Park, Jurassic Park III en Jurassic World en de uitgebreide eilanden Isla Nublar en Isla Sorna verkennen. Als speler kruip je in de huid van filmpersonages als Dr. Ian Malcolm, Dr.

Henry Wu, Claire Dearing en Owen Grady in de twintig verhaallevels waarin je dinosaurus-DNA moet verzamelen. Zoals bij iedere LEGO-game is de speelbare cast aanzienlijk. Veel van de personages komen vrij door verschillende opdrachten in de levels te vervullen. Een bijzonder detail in het verzamelen van figuurtjes is dat het ook mogelijk is om het spel als dinosaurus te spelen. Naast de originele game bevat de Nintendo Switch-game alle drie eerder verschenen downloadable content-pakketten. Hierdoor komen nog eens 12 figuurtjes be-

schikbaar en drie voertuigen. Met LEGO Jurassic World laat ontwikkelaar TT Games opnieuw zien waarom het bedrijf heer en meester is als het gaat om bewerkingen van grote licenties. ◾

| UITGEVER: WARNER BROS. INTERACTIVE ENTERTAINMENT | ONTWIKKELAAR: TT GAMES | PLATFORM: SWITCH | RELEASEDATUM: 17 SEPTEMBER

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Bee Simulator

Het gaat niet goed met de wereldwijde bijenpopulatie. De game Bee Simulator laat op een laagdrempelige manier het belang van deze insecten zien.

n Bee Simulator kruipen gamers in de huid van een bij die leeft in een omgeving die geïnspireerde is door het New Yorkse Central Park. Uitgever Bigben omschrijft het spel als een educatieve, geweldloze game, ontworpen voor zowel kinderen als het hele gezin. Bee Simulator speelt in op herkenbare hedendaagse en actuele thema’s zoals het belang om het milieu beschermen. Terwijl

je als bij door de wereld zoemt, ontdek je de open omgeving, communiceer je met andere bijen, verzamel je pollen van zeldzame bloemen en neem je het op tegen wespen en andere bedreigingen. De game kent de drie speltypen coöp, PvP op een gedeeld scherm en free flight. Ook bevat Bee Simulator een verhaalmodus. Hoewel de naam van het spel doet vermoeden dat het om een simulatie-

| UITGEVER: BIGBEN | ONTWIKKELAAR: VARSAV GAME STUDIOS | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC | RELEASEDATUM: 14 NOVEMBER

game gaat, is Bee Simulator totaal niet te vergelijken met games over vrachtwagens of boerderijen. De ontwikkelaar VARSAV Game Studios wil vooral een mooi, laagdrempelig spel neerzetten en richt zich overduidelijk op een jong publiek en ouders. Om ervoor te zorgen dat deze ook bereikt worden, zet Bigben Bee Simulator in de markt voor een lagere ppd dan gebruikelijk.

Super Monkey Ball: Banana Blitz HD Er zijn games die al direct na de release indruk maken dankzij hun ongebreidelde spelplezier. Sega’s Super Monkey Ball: Banana Blitz is zo’n titel.

M B

et deze nieuwe HD-remake wordt de originele Wii-game uit 2006 rood Janson + initiaal brood Janson nieuw leven ingeblazen. Super + initiaalbrood Monkey Ball: BananaJanson Blitz is+ initiaalbrood echter geen Janson + initiaalbrood + inisimpele overzetting van het Janson origineel. De tiaalbrood Janson initiaalbrood Janson + nieuwe versie bevat+ 100 singleplayer levels, initiaalbrood + initiaalbrood Janson 10 multiplayerJanson mini-games, verbeterde be+ initiaalbrood Janson + initiaal. sturing, geüpdatete graphics (van 480p naar 1080p met 60fps) en nog veel meer. Nieuw Vraag omnes zijn verder de online Leaderboards. Hiermee Brood kunnenomnes spelers het nu tegen anderen opnemen in de modes sinTussenkop gleplayer Timeklavika Attack bold en de gloednieuwe Brood omnes. Mini-Game Dacathalon ◾ Score Attack. De meest opvallende verandering

| UITGEVER: KOCH MEDIA | ONTWIKKELAAR: SEGA | PLATFORM: PS4, SWITCH, XBOX ONE, PC | RELEASEDATUM: 29 OKTOBER

GAMESPECIAL 2019

is tegelijkertijd de meest logische. De bewegingsbesturing is vervangen voor strakke analoge controls, waardoor de gameplay nog soepeler wordt. De insteek van Super Monkey Ball is onveranderd grappig en verslavend gebleven. Spelers belanden in een fantasiewereld waar zij op allerlei manieren bananen terug moeten stelen van de bui-

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

tenaardse piratenkoning Captain Crabuchin. Naast het feit dat Super Monkey Ball: Banana Blitz HD inspeelt op de nostalgische gevoelens van gamers (het origineel was destijds een van de launch games voor Wii), is de remake een volwaardige party game geworden, een genre dat nog altijd ondervertegenwoordigd is in het gameschap. ◾

PREVIEWS

GAMESPECIAL

Final Fantasy VII Vraag een Final Fantasy-fan wat zijn favoriete deel is en de kans is groot dat het antwoord ‘Final Fantasy VII’ luidt. Vier jaar geleden maakte de ontwikkelaar bekend aan een remake te werken, die in 2020 eindelijk het licht zal zien.

en van de grootste verrassingen van de E3 Expo van 2015 was de officiele aankondiging van Final Fantasy VII Remake. De trailer kon rekenen op een staande ovatie. In de jaren die volgden, kwamen er steeds kleine stukjes nieuwe informatie over deze felbegeerde game naar buiten. Een harde releasedatum werd echter nooit gegeven. Daar kwam in 2019 verandering in. Tijdens een concert waarbij de muziek van de gameserie door een orkest ten gehore werd gebracht, kregen fans in een trailer de releasedatum te zien: 3 maart 2020. Tijdens gamebeurs E3 liet de uitgever zijn kaarten nog duidelijker zien via een speelbare demo. Fans konden aan de slag met gedeeltes van het eerste level (onderzoek, combat en de eerste eindbaas battle). Deze demonstratie leverde drie prijzen op van de Game Critics Awards: Best Of Show, Best Console Game en Best Role Playing Game.

Final Fantasy VII | DISTRIBUTEUR: SQUARE ENIX | ONTWIKKELAAR: SQUARE ENIX | RELEASEDATUM: 3 MAART 2020 | PLATFORMEN: PS4

Zo werd Tetsuya Nomura, character designer van het origineel, de regisseur en main character designer. Ook de regisseur van het origineel, Yoshinori Kitase, kwam weer aan boord – ditmaal als producent – terwijl Kazushige Nojima voor de remake nieuwe scenario’s schreef. In tegenstelling tot eerder verschenen ports is Final Fantasy VII Remake vanaf het begin opnieuw opgebouwd en worden polygonal graphics gebruikt, anders dan de pre-rendered omgevingen van het origineel.

Vechtsysteem In het zevende Final Fantasy-deel gaat de wereld gebukt onder de heerschappij van de Shinra Electric Power Company, een sinistere, monopolistische corporatie die de levenskracht van de aarde als

als huursoldaat zijn diensten aan de groep. Square Enix heeft een aantal gedurfde ontwikkelbeslissingen genomen. Zo konden spelers in het origineel ‘turn based’ grootse en meeslepende gevechten leveren. In Final Fantasy VII Remake is gekozen voor een actiegerichter vechtsysteem, waarbij spelers niet meer op hun beurt hoeven wachten. De uiteindelijke game moet niet alleen voor een gevoel van nostalgie zorgen, maar ook nieuwe spelers kennis laten maken met het Final Fantasy-universum. ◾

Origineel ontwikkelteam Final Fantasy VII Remake is een nieuwe en uitgebreide versie van het door miljoenen gamers geliefde deel. Om er zeker van te zijn dat de klassieker eer aan werd gedaan, is dit het eerste deel van meerdere te verschijnen games rond het zevende deel. De ambitie is om het eindproduct net zo populair te maken als het origineel. Om te zorgen dat dit ook daadwerkelijk gebeurt, greep Square Enix terug naar het verleden en nam het een aantal belangrijke mensen uit het oorspronkelijke ontwikkelteam aan.

Mako-energie verhandelt. In de uitgestrekte stad Midgar roept een anti-Shinra-organisatie die zichzelf Avalanche noemt op tot verzet. Cloud Strife, een voormalig lid van Shinra’s elitaire Soldier-eenheid, verleent WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

VOORUITBLIK

Games in 2020

2019 gaat de boeken in als een jaar zonder grote verrassingen op gamegebied. Die staan namelijk gepland voor 2020. Dan komen Microsoft en Sony met nieuwe consoles en daar horen natuurlijk baanbrekende en innovatieve games bij. Een overzicht. Cyberpunk 2077

Halo Infinite

CD Projekt Red is de ontwikkelaar achter de openwereldgame The Witcher. De ontwikkelaar gooide de afgelopen twee jaar hoge ogen met previews van Cyberpunk 2077. Deze game speelt zich af in Night City, California en laat zich omschrijven als een kruising tussen The Fifth Element en Akira. Cyberpunk 2077 gaat verder dan menig game binnen het genre. Niemand minder dan Keanu Reeves vervult overigens een bijrol in de game.

De nieuwe Halo moet het paradepaardje worden voor de opvolger van de Xbox One. Microsoft brengt Halo Infinite natuurlijk ook uit voor de huidige console. Tijdens de persconferentie op E3 zorgde de aankondiging voor luid applaus. Er is op moment van schrijven nog niets bekend over de inhoud van de game.

| DISTRIBUTEUR: BANDAI NAMCO

| DISTRIBUTEUR: MICROSOFT

ENTERTAINMENT

| ONTWIKKELAAR: 343 INDUSTRIES

| ONTWIKKELAAR: CD PROJEKT RED

| RELEASEDATUM: 2020

| RELEASEDATUM: 16 APRIL

| PLATFORM: XBOX ONE

| PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

The Last Of Us Part II

Een van de meest geliefde PlayStation4-games aller tijden is The Last Of Us. Het spel biedt de perfecte combinatie van beelden, gameplay en verhaal en doet denken aan een Hollywood blockbuster. Het tweede deel speelt zich vijf jaar na het origineel af. Hoofdrolspelers Ellie en Joel maken opnieuw hun opwachting. Met The Last Of Us Part II laat Sony PlayStation wederom zien heer en meester te zijn als het gaat om exclusieve titels. | DISTRIBUTEUR: SONY PLAYSTATION | ONTWIKKELAAR: NAUGHTY DOG | RELEASEDATUM: 2020 | PLATFORM: PS4

Animal Crossings: New Horizons

Spelers worden in het nieuwste deel van de succesvolle gamereeks Animal Crossings meegenomen naar een onbewoond eiland. Daar kunnen ze hun creativiteit loslaten op verschillende activiteiten. Zo zijn personage, huis en omgeving compleet te personaliseren. New Horizons maakt gebruik van een nieuw knutselsysteem waarmee je materialen verzamelt om van alles te maken. De klassieke Animal Crossing-ervaring komt terug in activiteiten als tuinieren, vissen en interactie met NPC’s. Maximaal acht spelers kunnen op een eiland verblijven en vier bewoners van hetzelfde eiland kunnen samen spelen op één systeem. | DISTRIBUTEUR: NINTENDO | ONTWIKKELAAR: NINTENDO | RELEASEDATUM: 20 MAART | PLATFORM: SWITCH

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

PREVIEWS

GAMESPECIAL

LEGO Star Wars The Skywalker Saga

Destroy All Humans Remake

Een van de leukste humoristische games ooit keert volgend jaar terug in een remake. In deze cult-klassieker staat de overschatte alien Crypto 137 centraal. In het Amerika van de jaren 50 gaat hij op zoek naar het DNA van aardbewoners om zo de regering van de Verenigde Staten op de knieën te krijgen. Het oogsten van DNA gebeurt met een arsenaal aan bijzondere wapens en paranormale krachten. De game neemt zichzelf totaal niet serieus en focust vooral op ongedwongen speelplezier.

Dit moet de meest uitgebreide LEGO Star Wars-game ooit worden. Het bevat alle negen SW-films (waaronder Rise Of Skywalker), die op een compleet nieuwe manier speelbaar zijn. Spelers kunnen kiezen in welke volgorde ze spelen en met welke karakters. Ontwikkelaar TT Games heeft een nieuwe engine gebruikt waardoor The Skywalker Saga anders aan doet. Wat wel is gebleven, is de aanstekelijke humor met een knipoog die we kennen van eerdere LEGO-games. | DISTRIBUTEUR: WARNER BROS. INTERACTIVE ENTERTAINMENT | ONTWIKKELAAR: TT GAMES

| DISTRIBUTEUR: KOCH MEDIA

| RELEASEDATUM: 2020

| ONTWIKKELAAR: BLACK FOREST GAMES

| PLATFORMEN: PS4, SWITCH,

| RELEASEDATUM: 2020

XBOX ONE, PC

| PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

Marvel’s Avengers

Na het succes van Marvel’s Spider-Man is het in 2020 tijd voor Earth’s Mightiest Heroes. Marvel's Avengers is een actie-avonturenspel dat een filmisch verhaal combineert met solo- en coöperatieve spelervaringen. De game krijgt regelmatig updates met nieuwe content en het is de ambitie van uitgever Square Enix om deze game meerdere jaren relevant te houden. Zeker gezien het wereldwijde succes van de films zijn de verwachtingen rondom Marvel’s Avengers hooggespannen. | DISTRIBUTEUR: BIGBEN | ONTWIKKELAAR: CRYSTAL DYNAMICS | RELEASEDATUM: 15 MEI | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

Dying Light 2

Gameontwikkelaar Techland zette zichzelf in 2015 op de kaart met Dying Light. Deel twee speelt zich vijftien jaar na het einde van de eerste game af. Het Harran-virus heeft zich verder verspreid over de wereld. Water is schaars en steden worden gerund door bendes. Zodra het donker wordt, is de wereld een speelplaats voor zombies. De speler moet zien te overleven en de beschaving opnieuw opbouwen. Het verhaal komt uit de pen van Chris Avellone, die eerder verantwoordelijk was de scripts van Fallout-New Vegas, Prey en Divinity Original Sin II. | DISTRIBUTEUR: KOCH MEDIA | ONTWIKKELAAR: TECHLAND | RELEASEDATUM: 2020 | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

Watch Dogs: Legion

Ook in 2020 put Ubisoft uit bekende licenties. Zo brengt het Franse bedrijf het derde deel van Watch Dogs uit. De ontwikkelaar heeft geleerd van de kritiek op het vorige deel, dat twee jaar geleden verscheen. Dit keer speelt Watch Dogs zich af in Londen. Gedurende de game rekruteert de speler nieuwe leden voor een hackersgroep. Watch Dog: Legion ziet eruit als een flinke stap vooruit binnen het beproefde stramien van deze serie. | DISTRIBUTEUR: UBISOFT | ONTWIKKELAAR: UBISOFT TORONTO | RELEASEDATUM: 6 MAART | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

TT GAMES

Grootste LEGO Star Wars-game ooit 2019 gaat de geschiedenis in als een relatief mager LEGO-jaar. Hoewel er een nieuwe titel verscheen, besloot Warner Bros. Interactive het echte vuurwerk naar 2020 te verschuiven. LEGO Star Wars: The Skywalker Saga van ontwikkelaar TT Games, dat eind volgend jaar verschijnt, moet de ultieme Star Wars-game worden. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

p de Amerikaanse gamebeurs E3 werden de eerste beelden getoond van LEGO Star Wars: The Skywalker Saga. De presentatie, alleen toegankelijk op uitnodiging, liet bezoekers kennismaken met een nieuwe aflevering van de succesvolle spelreeks. Ontwikkelaar TT Games heeft er alles aan gedaan om met de ultieme LEGO Star Wars-game op de proppen te komen. Na de presentatie spraken we met James Burgon, associate producer TT Games LEGO Star Wars. Stond meewerken aan een Star Warsgame altijd al op je verlanglijstje?

GAMESPECIAL 2019

“Jaren geleden ben ik bij TT Games aan de slag gegaan als tester en ik zag games als LEGO Indiana Jones en Star Wars voorbijkomen. Om nu te mogen werken aan LEGO Star Wars: The Skywalker Saga is een droom die uitkomt. Naast het mooie jubileum van 15 jaar LEGO Star Wars-games, verschijnt dit jaar ook de film die de nieuwe trilogie afsluit. Onze insteek was om een liefdesbrief aan de twee trilogieën te maken. ‘Universum’ was hier het sleutelwoord, want nog nooit presenteerde TT Games zo’n grote en uitgebreide game.” TT Games kiest niet voor de makkelijke

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

weg en presenteert LEGO Star Wars: The Skywalker Saga als een compleet nieuwe belevenis. Inclusief nieuwe camera, graphics en gameplay. “Dat klopt, het team heeft alles uit de kast getrokken om hier iets speciaals van te maken. Het universum van Star Wars leent zich daar ook uitstekend voor. Of je het nu over de moerassen van Dagobah hebt of de bossen van Endor, alles ziet er fantastisch uit. We wilden een compleet nieuwe game presenteren. Een game die baanbrekend gaat worden, groot is in schaal, veel speelmogelijkheden biedt en de fans echt zal verrassen.”

INTERVIEW

JAMES BURGON, ASSOCIATE PRODUCER TT GAMES LEGO STAR WARS.

Hoe groot is groot? “The Skywalker Saga is het meest ambitieuze project in de geschiedenis van TT Games. Spelers kunnen nu bijvoorbeeld zelf naar de planeten vliegen en daar avonturen beleven, geïnspireerd op een van de negen films. In de ruimte is er echter ook veel te doen. De vijanden van het Keizerrijk maken namelijk jacht op je...” TT Games staat bekend om zijn grote output. Normaliter verschijnen er twee triple-a-games in het jaar. Is dat vol te houden? “We zijn een studio die nooit stilzit. Gelukkig werken we in grote teams. Dat moet ook wel als je deze kwaliteit wilt afleveren. Als er een goede licentie is en het past bij LEGO, dan is de kans groot dat we de sprong wagen. Voor de The Skywalker Saga hebben we meer tijd genomen. Ik hoorde op E3 mensen opmerken dat ze dachten dat het spel al eind 2019 zou verschijnen. Maar we hebben bewust gekozen voor een releasemoment in 2020. Hierdoor is er meer tijd om dit de beste LEGO-game ooit te laten worden en is het mogelijk om alle films mee te nemen. Rise Of The Skywalkers verschijnt immers pas in december.” Wat waren de reacties van retailers, journalisten en fans tijdens de E3? “Eigenlijk heb ik alleen maar positieve dingen gehoord en gelezen. De rode draad is dat iedereen verrast is dat we met LEGO

Star Wars: The Skywalker Saga alle negen films naar LEGO vertalen. Iets dat natuurlijk nog nooit gedaan is. Je praat hier over films met zoveel iconische momenten. Het is echt een eer om al die momenten terug te brengen, maar dan op een net iets andere manier. De nostalgiefactor zal hoog zijn.” Een van de bekende elementen in LEGO-games is de humor. TT maakt al jaren Star Wars en andere LEGO-games. Is het moeilijk is om origineel te blijven? “Sinds de eerste game evolueert iedere game. De originele titels hadden bijvoorbeeld nog geen dialoog. Verder moet je niet vergeten dat wij allemaal ook fans zijn. Het opnieuw bekijken van alle Star Wars-films maar dan met een LEGO-bril op, zorgde voor nieuwe inspiratie en grappen.” Hoe was het om te werken met Disney en LEGO? “Iedereen bij Disney helpt ons met wat we ook maar nodig hebben. Datzelfde geldt voor de mensen achter LEGO. Ze weten dat wij zelf fans zijn, onszelf willen overtreffen en iedere keer het beste product willen afleveren. Aangezien we dat al jaren doen en dus ook heel lang met elkaar samenwerken, is dat vertrouwen er.” Om zo’n waarheidsgetrouwe weergave van een Star Destroyer te krijgen, deden jullie iets bijzonders. Kun je daar iets meer over vertellen?

'Alle 9 films zijn in deze game verwerkt' James Burgon “Voor The Skywalker Saga hebben enkele leden van het ontwikkelteam het ruimteschip Star Destroyer compleet op schaal nagebouwd, en dan heb je het over een gevaarte van 100 meter lang. Ik geloof dat zij daarvoor meer dan een miljoen LEGOblokken hebben gebruikt. Hierdoor ziet het ruimteschip er in de uiteindelijke game fantastisch uit.” ◾

Uitgebreide line-up

LEGO Star Wars: The Skywalker Saga is de meest uitgebreide Star Wars-game tot nu toe. Het spel omvat alle negen Skywalker-films, waaronder het slot van de reeks, The Rise of Skywalker. Spelers kunnen een van de negen Star Warsverhalen kiezen om te spelen. Vrijheid is het belangrijkste ingrediënt. Het maakt dus niet uit welke film je het eerst speelt, of met welk karakter. The Skywalker Saga bevat daarnaast de meest uitgebreide line-up van speelbare personages in de LEGO Star Wars-reeks. Het gaat hier om iconische namen als Luke Skywalker, Rey, Obi-Wan Kenobi, Finn, BB-8, Darth Vader, keizer Palpatine, Kylo Ren en nog veel meer. De game staat gepland voor de eerste helft van 2020.

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

CRYSTAL DYNAMICS

The Avengers

De studio achter de Tomb Raider-franchise is op dit moment bezig met een game rond de Marvel-superhelden The Avengers. Tijdens de E3 lichtten lead producer Rose Hunt en lead designer Philippe Therien van de studio Crystal Dynamics alvast een tipje van de sluier op. DOOR: JEROEN VAN TRIERUM

oor de jaren heen verschenen er verschillende games, gebaseerd op superhelden. Elders in de wereld waren die een groot succes, maar het grootste gedeelte wist het Nederlandse publiek niet te bekoren. Daar kwam verandering in toen Sony de PlayStation4-exclusieve Marvel’s Spider-Man uitbracht. Een paar jaar daarvoor kondigde Square Enix aan dat het bedrijf de rechten had verkregen voor een game rondom The Avengers. Mede dankzij het bioscoopsucces van de gelijknamige films en de digitale zegetocht van collega-superheld Spider-Man, wordt er reikhalzend naar het spel uitgekeken. 56

GAMESPECIAL 2019

De game werd een paar jaar geleden al aangekondigd, waarna het muisstil bleef. Hoe is het om in een complete media black-out te werken? Philippe Therien: “Eerlijk gezegd was dat best moeilijk. Iedereen bij Crystal Dynamics was erg enthousiast, maar moest zijn of haar mond houden voor de buitenwereld. Toen we de bioscoopzaal uitliepen na het zien van The Avengers Endgame was het extra moeilijk. Meewerken aan zo’n brede franchise die verder gaat dan films en strips, daar wordt een mens blij maar ook erg nederig van.” Rose Hunt: “In die periode hadden we een

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

fantastische samenwerking met Marvel en het is echt te gek dat we nu op de E3 een versie van de gameplay konden laten zien. We werken met een aantal gigantische fans, dus onderling waren er constant gesprekken over hoe we het nog beter konden aanpakken.” Is de game gebaseerd op de comics of de films? Philippe Therien: “Op beide. In 80 jaar heeft Marvel iets indrukwekkends opgebouwd. Wat wij maken is origineel, dus geen bewerking. Fans van zowel de comics als de films zullen dingen herkennen. Voor de

INTERVIEW

The Avengers | UITGEVER: SQUARE ENIX | ONTWIKKELAAR: CRYSTAL DYNAMICS | RELEASEDATUM: 15 MEI 2020 | PLATFORMEN: PS4, XBOX ONE, PC

echte die-hard fans is deze game een feest der herkenning.” Rose Hunt: “Ik zie The Avengers als de ultieme liefdesbrief aan Marvel en zijn fans. Het is net als bij de filmversies. Ben je niet bekend met de comics, dan is het een te gekke ervaring. Maar als je de geschiedenis van deze helden kent, word je extra beloond.” Na de presentatie waren veel fans teleurgesteld dat de stemmen en de gelijkenissen van de film-Avengers niet gebruikt waren. Was dat een bewuste keus? Philippe Therien: “Ik kan de reactie van die fans wel begrijpen. Ze hebben immers net de laatste Avengers-film gezien, waardoor de verwachtingen hooggespannen zijn. Zelf zijn wij, net als iedereen, gek op de films. Maar Crystal Dynamics wilde met deze game zoals gezegd een nieuw verhaal vertellen. Om te laten zien dat deze versie van The Avengers afwijkt van de film en van de strips, hebben we gekozen voor andere stemmen. Hierop is overigens niet bezuinigd. We hebben klinkende namen als Troy Baker (Call Of Duty, Uncharted) en Nolan North (Assassin’s Creed/Halo) aan boord weten te halen.”

ROSE HUNT EN PHILIPPE THERIEN

Hoe groot was de invloed van Marvel op The Avengers? Rose Hunt: “Bill Rosemann, de vicepresident en creatief directeur van Marvel, is bij iedere stap nauw betrokken geweest. Die samenwerking verliep heel soepel. Wij kregen de kans om ons eigen verhaal te vertellen en lieten zien hoe deze game in het grote plaatje van Marvel past. Hij was een perfecte partner. Bill kan zich dingen herinneren die 50 jaar geleden in de strip zijn gebeurd.” Philippe Therien: “Marvel zorgde er vooral voor dat we trouw bleven aan het DNA van het bedrijf en dat de 80-jarige geschiedenis eer werd aangedaan.” Is The Avengers het eerste deel van een grotere franchise? Philippe Therien: “Daar denken we nog niet aan. Het belangrijkste is nu om de focus en concentratie te houden op deze game.” Jullie doen iets bijzonders met jullie dlc-strategie. Kun je daar iets meer over vertellen? Rose Hunt: “Als de game in 2020 verschijnt, gaan we deze periodiek met nieuwe Avengers-dlc ondersteunen. Er zijn door de

jaren heen zoveel superhelden geweest die lid waren van dit team. We willen fans de kans geven om hun ultieme superheldenteam vast te stellen. En, bepaald geen detail: deze dlc is gratis.” Philippe Therien: “Die dlc is voor ons altijd belangrijk geweest. Als je de originele game hebt gekocht, gaan we je door de jaren heen verrassen met nieuwe speelbare karakters. Op die manier blijft het spel groeien en blijft het relevant. Nieuwe helden bieden een andere ervaring, waardoor de game blijft verrassen.” Hoe ziet de gameplay eruit? Phillipe Therien: “Als je aan een gameversie van The Avengers denkt, heeft iedereen daar een mening over. Vooral over wat er allemaal mogelijk moet zijn. Het wordt een combinatie van een campagne, een co-opervaring en online mogelijkheden. De game is geschikt voor zowel beginners als coregamers. Wat we op E3 lieten zien, was maar een heel klein gedeelte.” Rose Hunt: “De gameplay is heel veelzijdig. De gamer kan het complete verhaal desgewenst spelen met één specifiek personage of in bepaalde levels kiezen voor een andere held.“ ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

GAMESPECIAL 2019

THEREâ&#x20AC;&#x2122;S A NEW CAT IN TOWN

COMING NOVEMBER FIFTH Voor meer informatie of verkoopvragen kunt u bellen naar 0031 (0)20-2600204 of e-mailen naar mark.huijmans@mindscape.com

S P E C I A L

HARDWARE & MERCHANDISE Esports hebben de afgelopen veel aan populariteit gewonnen. Veel hardwarefabrikanten springen hierop in door aandacht te besteden aan research en development van hardware om deze doelgroep te bedienen. Een investering die zichzelf in de meeste gevallen snel terugbetaalt, aangezien fanatieke gamers dezelfde hardware willen gebruiken als waar hun professionele evenbeelden mee spelen. De markt voor gamingmuizen, toetsenborden, -headphones en aanverwante artikelen is dan ook groot. Ook niet onbelangrijk: deze doelgroep is bereid om diep in de buidel te tasten voor hun hobby.

63 65 66 69 71

Magix PBM Express Bigben CLD Mindscape

Het belang van merchandise & hardware Hardware, randapparatuur, accessoires en merchandise werden lange tijd als een apart segment beschouwd. De laatste jaren beginnen deze producten echter meer en meer een integraal onderdeel te worden van de game-industrie. Er liggen dan ook mooie kansen voor extra omzet dit najaar.

oewel de verkoop van hardware en merchandise altijd al voor extra kassa-aanslagen zorgde, vormt dit segment anno 2019 een vast onderdeel van de customer journey van de gamende consument. Daarom doet de retailer er goed aan dergelijke producten in zijn assortiment op te nemen en de potentiele koper te begeleiden in zijn aanschaf. Hieronder zeven redenen om vol in te zetten op deze omzetmakers.

De markt groeit nog altijd

Retail heeft te maken met uiteenlopende uitdagingen. Toch groeit de markt voor games nog steeds. Newzoo berekende vorig jaar dat er wereldwijd 2,5 miljard gamers zijn. Ongeveer de helft van hen (46%) geeft geld uit aan games. In 2018 leverde dat bijna 138 miljard dollar aan omzet op. Voor 2019 voorspelt Newzoo een totale uitgave van 152,1 miljard doller aan games en aanverwanten. Kanttekening is wel dat een leeuwendeel van dit bedrag digitaal

GAMESPECIAL 2019

wordt uitgegeven aan games. Maar tegelijkertijd liggen er talloze kansen. Zo neemt de markt voor browsergames af ten faveure van een groeiende pc-markt en daarmee ook de behoefte aan uitgebreidere randapparatuur om deze games te besturen en te beleven. Waar de populariteit van Fortnite ervoor zorgt dat andere first-person schietspellen het lastiger hebben, zorgt datzelfde Fortnite ervoor dat deze spelers allemaal een goede headset willen om met elkaar te communiceren. Daarnaast is de markt voor Fortnitemerchandise in de vorm van stickers voor controllers, mutsen, Loot Lama-knuffels en action figurines ontploft. Het loont om die markt scherp in de gaten houden.

De markt verandert

De tijd dat een consument een game kocht, uitspeelde en alweer nadacht over een volgende aanschaf ligt al lang achter ons. De term ‘game as a service’ is bij iedere uitgever tot credo verheven. Zowel multiplayer als single-

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

player games zijn een langer leven beschoren door mee-evoluerende spelwerelden, seizoenen en downloadbare content met nieuwe hoofdstukken en avonturen. GTA Online en Rainbow Six: Siege zijn daar goede voorbeeld van. Jaren na release krijgen beide titels nog steeds (veelal gratis) updates waardoor de consument ze blijft spelen. Maar ook betaalde, digitale aanvullingen vinden gretig aftrek. Zo verlengt de consument de beleving van de game. Voor de retailer is het dus zaak om de consument andere, relevante producten aan te bieden die aansluiten bij de speltitels en de belevingswereld van de gamer.

Consumenten worden fan #1

Doordat games meer en meer onderdeel worden van een uitdijend universum – games staan steeds minder op zichzelf maar zijn het startschot van een franchise met sequels, spin-offs, comics, filmadapties, series, live-concerten en bordspellen – groeien liefhebbers

HARDWARE & MERCHANDISE

van die gameserie uit tot trouwe, loyale fans. Als een gamer eenmaal een Assassin’s Creed-spel heeft gekocht dat hem bevallen is, is de kans groot dat hij een volgend deel ook zal aanschaffen. De kans dat een Assassin’s Creed-fan ook een statue zal aanschaffen van een van de hoofdpersonages uit het spel, is daarmee levensgroot. En hetzelfde geldt voor het bezoeken van een AC-film en de aanschaf van een T-shirt, een amiibo, een sleutelhanger of een ingelijst stukje artwork.

Consumenten worden fan #2

Door de aanhoudende populariteit van YouTube en livestreams via platformen als Mixer en Twitch, groeien content-creators en gamestreamers uit tot ware helden. Het zijn heuse sterren en alles wat deze idolen doen, beleven en hebben, willen de fans ook. Speelt streamer Ninja met alleen maar met Logitech-apparatuur, dan is de kans groot dan zijn volgers op termijn ook een headset of muis van deze fabrikant zullen aanschaffen. Draagt een YouTuber altijd een bepaald merk hoodie… enfin, u begrijpt het. Daarnaast gaan hardwarefabrikanten steeds vaker samenwerkingsverbanden aan met YouTubers, streamers en beroemde esporters. Als retailer is het dus ten zeerste aan te raden om goed op de

hoogte te blijven van deze ontwikkelingen.

Iedereen YouTube, iedereen streamer

Voorvloeiend uit bovenstaand punt is er een trend zichtbaar waarbij steeds meer consumenten zelf een YouTube-kanaal beginnen of gaan streamen op Twitch. Niet per se altijd om beroemd te worden of veel geld te verdienen, maar gewoon omdat ze het leuk vinden of om het samen met en voor vrienden te doen. Daar is tal van apparatuur voor nodig zoals microfoons, streamingkaarten en andere aanverwante apparatuur. De moeite waard dus om op te nemen in het assortiment.

De consument is altijd op zoek naar iets nieuws

Een oude economische wet is dat de consument altijd op zoek is naar het nieuwste van het nieuwste. Niet voor niets is het de normaalste zaak van de wereld is om ieder jaar de smartphone te verruilen voor een nieuwer model en worden televisies steeds sneller vervangen terwijl deze apparaten in principe ruim 10 jaar meegaan. Een snellere muis, een toetsenbord met nog meer kleuren lichtjes of een draadloze controller met meer aanpassingsmogelijkheden voeden de

GAMESPECIAL

hongerige consument. Hetzelfde geldt voor merchandise dat steeds professioneler, mooier en spectaculairder wordt. Gedetailleerd nagemaakte wapens uit games, statues van een meter, origineel artwork in beperkte oplages - de consument is er gek op! Doe er uw voordeel mee.

Het nerd-zijn is mainstream geworden

Dankzij popularisering van middeleeuwse fantasy door het ongekende succes van The Lord of the Rings, Harry Potter en Game of Thrones enerzijds, en de inburgering van de superhelden van Marvel en DC anderzijds, is het nerdzijn volledig geaccepteerd. Werden mannen en vrouwen met Star Wars-poppetjes, The Punisher T-shirts en figurines 10 jaar geleden nog een beetje meewarig aangekeken, nu worden Comic Cons massaal bezocht, breken de Marvel- en Disneybioscoopfilms record na record en krijgt iedere serie, strip, game en franchise een eigen Funko Pop-lijn. De nerds uit The Big Bang Theory bewezen hun gelijk reeds met 12 seizoenen en 279 afleveringen. De uiteenlopende merchandise rond alle popculture franchises zal het zeker goed doen bij game-minnende consument die veelal dezelfde dan wel overlappende interesses heeft. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

LET‘S PLAY Create stunning and professional Let‘s Plays with this all-in-one bundle. Get started now!

+ TRUST GXT 252+ EMITA PLUS STREAMING MICROPHONE

+ VEGAS PRO 17 EDIT

+ MUSIC MAKER PLUS EDITION

Voor vragen over marges, condities en verdere mogelijkheden neem dan contact op met: Michael Smink msmink@magix.net of bel 035- 5286203/ 06-21264273

GREENSCREEN 100 cm X 160 cm

HARDWARE & MERCHANDISE

GAMESPECIAL

Magix maakt streamingambities mogelijk De droom van veel (jonge) gamers is een carrière als succesvol streamer. Om dat te bewerkstelligen moet er flink geïnvesteerd worden in hard- en software. Magix brengt hiervoor dit najaar een scherp geprijsd alles-in-één pakket uit: de Let’s Play Bundle.

e vraag naar hoogwaardige microfoons en zogeheten green screens groeit. Niet verbazingwekkend, want een groot aantal Nederlandse streamers is uitgegroeid tot BN’ers en zij vervullen een voorbeeldrol. Michael Smink, salesdirector van Magix Benelux, zag die trend ook. “Ieder kind droomt ervan om de nieuwe Enzo Knol te worden. Het leuke is dat het tegenwoordig mogelijk is om die droom te verwezenlijken. Of je het nu als leuke hobby of toekomstige job ziet, er zijn genoeg mogelijkheden. Heeft de consument professionele ambities, dan hangt daar wel een flink prijskaartje aan.” Om streamen toegankelijker te maken, brengt Magix de Magix Let’s Play Bundle uit. Dit is een pakket waarmee de beginnende streamer direct aan de slag kan. De bundel bevat een GXY 252 Trust-microfoon, een Emitta-standaard, een greenscreen van 1 bij 1,60 meter en de programma’s Vegas 17 Pro Edit en Music Maker Plus Edition. Smink: “De Let’s Play Bundle krijgt een consumentenadviesprijs van 299 euro. Dat lijkt een hoop geld, maar als je alles los koopt, ben je meer dan 500 euro kwijt.”

Internationaal succes

en richt zich nu ook op de gamerdoelgroep met de Let’s Play Bundle.

Recht in de doelgroep Volgens Smink gaat de Let’s Play Bundle ‘wat los maken onder de doelgroep’. “Het bijzondere aan dit product is dat het uitstekend geschikt is voor beginners, maar dat ook de professionele streamer het heel goed kan gebruiken. Kwaliteit is hier namelijk het sleutelwoord.” Magix zet het product breed in de markt en mikt, naast de reguliere verkoopkanalen, ook op de specifieke gameretailers. “Als je tegenwoordig een gamewinkel binnenstapt, zie je daar grote dozen met sturen en zelfs stoelen. De Let’s Play Bundle zal daartussen zeker niet misstaan. Dit is een mooie en passende aanvulling op het aanbod van bestaande hardware en accessoires. Wij zijn er van overtuigd dat hier een publiek voor is, zeker in de gespecialiseerde markt. Dit is namelijk het product dat een groot gedeelte van de consument dat op de winkelvloer komt, zoekt of wil hebben. Daarnaast zou de Let’s Play Bundle het weleens heel goed kunnen doen als cadeau voor de komende feestdagen.” ◾

Met de Let’s Play Bundle begeeft Magix zich opnieuw in de gamebranche. Het bedrijf, dat inmiddels meer dan twintig jaar bestaat, wist in het verleden naam te maken met het internationale succes van Music Maker. Een softwarepakket dat nog steeds (in nieuwere versies) gevoerd wordt. Magix timmerde vervolgens met groot succes aan de weg met fotobewerkingssoftware

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

F R IE N D LY - RELI A BLE - COLLEC TIB L E

MERCHANDISE

PBM Express B.V.

Jacobus Lipsweg 5 3316 BP Dordrecht

Tel: +31 78 6316453 Fax: +31 78 6316474

www.pbmexpress.nl E-mail: sales@pbmexpress.nl

HARDWARE & MERCHANDISE

GAMESPECIAL

De perfecte combinatie van prijs en kwaliteit PBM Express is sinds 1995 de plek waar retailers terecht kunnen voor zogeheten pop culture-merchandise. Het bedrijf kent een gigantisch assortiment, dat geschikt is voor ieder type winkel. Oprichter Jan Pieter Ellerbroek licht drie bijzondere merken uit.

erchandise is tegenwoordig vaste prik in iedere gamewinkel. De keuze van wat het beste aansluit op het bestaande aanbod, maak de retailer vaak op basis van zijn eigen ervaring en kennis van zijn klanten. Jan Pieter Ellerbroek, oprichter van PBM Express, helpt de winkelier graag om de beste inkoopbeslissingen te nemen. “Wij vertegenwoordigen alle merken binnen het spectrum van pop culture-merchandise, van high-end tot kassapakkers en alles wat daartussen zit. Op dat gebied is PBM de leidende distributeur in Europa. Daarnaast kunnen we nog eens putten uit 24 jaar ervaring. We hebben veel data die de retailer kunnen helpen. Dat is de toegevoegde waarde van PBM Express. We zijn meer dan alleen dozenschuivers.”

Funko Een van de grootste succesnummers van PBM Express is de Pop! van Funko. De opvallende verzamelfiguurtjes

zijn een graag geziene verschijning onder de fans. Ellerbroek: “Pop! is een uitstekend voorbeeld van producten die de omzet verhogen, perfect bij de doelgroep aansluiten en er ook nog eens voor zorgen dat er mensen in de winkel komen en terugkomen. Het assortiment is heel breed. Van iedere licentie is er wel een Pop! beschikbaar en retail is daar breed op ingesprongen. Je ziet deze producten niet alleen in gespecialiseerde winkels, maar ook in fashion- en muziekwinkels. Je kunt als retailer denken dat het niets voor jou is, maar dan loop je wel omzet mis. Er zijn zo veel verschillende Pop!-figuren dat er altijd wel eentje bij zit waar de gameretailer zich mee kan onderscheiden. Licenties die uitstekend bij de klantengroep passen. En ook hierbij geven we graag advies.”

Paladone Een andere vaste partner van PBM Express is Paladone. Dit bedrijf is gespecialiseerd in ‘nonfigure’ merchandise. Het

combineert bekende merken zoals Sony PlayStation, Nintendo en Xbox met bijvoorbeeld lichtproducten en mokken. “De producten van Paladone zijn uitermate geschikt voor consumenten die hun hobby willen uitdragen via lifestyleproducten”, aldus Ellerbroek. “Denk daarbij aan lampen in de vorm of het logo van je favoriete console. We weten uit ervaring dat met Paladone een goede doorloop wordt gegenereerd. Daarnaast zijn de prijsstelling en kwaliteit goed en kunnen deze producten bovendien uitstekend fungeren als extra aankoop.”

Little Buddy Als laatste licht Ellerbroek het merk Little Buddy uit, dat door de jaren heen zijn aantrekkingskracht meer dan eens heeft bewezen. “Deze producten schurken tegen het speelgoedsegment aan, maar kunnen probleemloos verkocht worden in de gamewinkels. Little Buddy heeft onder meer de licentie van Nintendo en dat maakt de producten tijdloos en aantrekkelijk voor een grote groep klanten. Pluche voorwerpen van Mario of Zelda blijven relevant en dus te verkopen. Deze drie productgroepen zijn uitstekend geschikt om een goede omzet mee te genereren en aantrekkelijk door hun prijs, verzamelwaarde en kwaliteit.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

BIGBEN

Bigben:

vol vertrouwen het najaar in Al jaren is Bigben een grote speler op het gebied van hardware en randapparatuur. Met de controllers van Nacon en accessoires voor de Nintendo Switch Lite ziet het bedrijf het najaar vol vertrouwen tegemoet.

e eerste PlayStation 4-controller van Nacon verscheen in 2016 op de markt. Drie jaar later is het aanbod van de fabrikant flink toegenomen en groeit de populariteit van het merk nog altijd. Gerben-Jan Tolman, productmanager Bigben Benelux: “Wij hebben controllers voor iedereen, voor elk type gamer en voor ieder budget.” Oplopend in prijs zijn daar de Compact Wired Controller, de Asymmetric Wireless Controller, de Revolution Pro Controller 2 en de Revolution Unlimited Pro Controller, met adviesprijzen van respectievelijk €39,99, €59,99, €129,99 en €169,99. Tolman: “De Compact Wired is een ideale controller voor de gamer die er een tweede exemplaar bij wil hebben, bijvoorbeeld om samen met een vriend of vriendin FIFA te spelen. Deze zijn verkrijgbaar in verschillende frisse kleuren en er komt dit najaar een nieuwe camouflage-variant beschikbaar. De Asymmetric Wireless is dan weer bedoeld voor die speler die niet per se de voorkeur geeft aan de indeling van de officiële Sony DualShock 4-controller.”

Paradepaardje De Revolution Pro Controller 2 is met name gericht op esporters en spelers die veel competitief online gamen. Consumenten hebben de mogelijkheid om het D-pad in te stellen voor vier of acht richtingen en de Pro Controller 2 kent volledig aanpasbare linker- en rechtersticks. Verder is het apparaat geheel compatibel met de pc en voorzien van een bekabelde verbinding via USB C. “De Revolution Unlimited Pro is ons paradepaardje”, zo stelt Tolman. “De controller is een must voor de fanatieke consument die gamen en esports bloedserieus neemt. Deze controller werkt zowel bedraad als draadloos en is werkelijk op alle fronten aan te passen. Perfect voor zowel Fortnite en Apex Legends als Call of Duty en FIFA.”

Marketingplannen Dit najaar laat Bigben zich qua marketing niet onbetuigd. “Wij voeren

'Nacon heeft zijn eigen lijn Nintendo Switch-producten' Gerben-Jan Tolman

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

dit najaar een grote digitale campagne om al onze controllers te ondersteunen, via sociale media, YouTube en Twitch”, aldus Grégory Coffiner, marketingmanager Bigben Interactive Benelux. “De bedoeling van de campagne is om consumenten meer informatie over de controllers te verstrekken. We hebben gemerkt dat veel gebruikers worstelen met de vraag welke versie ze moeten kopen. Middels onze campagne willen we ze helpen bij het beantwoorden van die vraag.”

The Legend of Zelda: Link’s Awakening Slim Case Gelijktijdig met de introductie van de Nintendo Switch Lite, de handheld-only variant van Nintendo’s spelcomputer, verschijnen de bijbehorende accessoires. Bigben is één van de eerste bedrijven die de officiële Nintendo-licentie mag voeren voor

HARDWARE & MERCHANDISE

GAMESPECIAL

NACONS PARADEPAARDJE: DE REVOLUTION UNLIMITED PRO CONTROLLER

een aantal accessoires. Vreemd is dat bepaald niet, vindt Gerben-Jan Tolman: “Bigben heeft al jaren een uitstekende relatie met Nintendo en wij zijn één van de eersten die officiële Nintendo-randproducten leveren voor de Nintendo Switch Lite. Daarnaast hebben we nog een reeks eigen Bigben-artikelen voor de nieuwe Switch Lite-consumenten.” De officiële, door Nintendo gelicenseerde producten bestaan uit drie beschermcases: een grijze Slim Case, een grijszwarte, dikkere Travel Case, gemaakte van stevig materiaal, en tot slot een Slim Case

met een kleurrijke print van The Legend of Zelda: Link’s Awakening.

Eigen line-up “We voeren tevens onze eigen Nintendo Switch Lite-producten. Ook in deze lijn staan bescherming en veiligheid voorop”, aldus Tolman. “De nieuwe spelcomputer van Nintendo is met name bedoeld voor gebruik onderweg en zal veelvuldig in tassen vervoerd worden. We hebben dan ook een uitgebreid assortiment aan pouches, hoezen en screenprotectoroplossingen voor de consument. Zo heeft

onze Tempered Glass Screen Protector een superieure weerstand tegen krassen Tegelijkertijd biedt deze screenprotector een lage glansreflectie. En dankzij de polymeer anti-vingerafdruk-oppervlaktebehandeling behouden we altijd de beste beeldkwaliteit. Voor consumenten die geen case met rits wensen, maar wel hun console willen beschermen, hebben we onder andere een siliconen hoes beschikbaar. Het zachte siliconenmateriaal zorgt voor een aangenaam gebruik tijdens korte en lange gamesessies, waarbij alle functies en knoppen binnen handbereik blijven.” ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

ADDED VALUE DISTRIBUTION PARTNER Direct leverbaar

Releasedate: 27 september 2019

CLD EXCLUSIVE PRODUCTS

Releasedate: 1 november 2019

CLD Distribution salesnl@cld.eu www.cld.be

Rue du Grand Champ 14 5380 Fernelmont Belgie

HARDWARE & MERCHANDISE

GAMESPECIAL

Slimme brug tussen entertainment en functionaliteit De Amerikaanse consument heeft ze al massaal omarmd en ook in de Benelux beginnen de zogenoemde Cable Guys steeds bekender te worden. CLD zet dit najaar flink in op de bekendheid van de beeldjes. Countrymanager Jordi de Heer: “Hiermee slaan we een brug tussen entertainment en functionaliteit.”

n deze tijd van digitalisering is het steeds moeilijker om een winkel puur op fysieke games of consoles succesvol te laten draaien. Retailers zoeken dan ook naar alternatieve producten. Die worden meestal gevonden in de vorm van merchandise of hardware. CLD voegde daar dit jaar een nieuwe productlijn aan toe: Cable Guys. Daarbij wordt een bekende en aansprekende licentie gekoppeld aan een oplossing voor een probleem waarvan je tot voor kort niet wist dat het bestond. In Amerika zijn de Cable Guys erg populair en vliegen ze de schappen uit van bijvoorbeeld de Game Stop-winkels. Als het aan distributeur CLD ligt, gaat dit ook gebeuren in Nederland en België.

Aantrekkelijk product Cable Guys zijn figuren van hard plastic waarin de consument een telefoon, controller of zelfs een handheld als de Nintendo Switch kan plaatsen. Ieder beeldje wordt geleverd met een twee meter lange kabel om het device op te laden. Het is daardoor niet alleen een mooie manier om al die spullen op één plek te bewaren en op te laden, maar ook een aantrekkelijk product voor de echte fans. Cable Guys zijn namelijk in allerlei uitvoeringen verkrijgbaar. Zo staan dit jaar nieuwe figuren van Borderlands 3, Assassin’s Creed, Marvel, Fallout, Toy Story en Star Wars gepland.

Goede aansluiting Marketingmanager Jordi de Heer omschrijft Cable Guys als ‘een uniek concept’. “Dit is een accessoire, een verzamelobject en een oplader ineen. Het slaat een slimme

brug tussen entertainment en functionaliteit. Retailers zijn altijd op zoek naar producten die het assortiment aanvullen en bij de doelgroep passen. Ik kan me geen beter product voorstellen dan deze Cable Guys.” De producten zijn verkrijgbaar in twee verschillende maten: normaal en XL. De Heer is druk bezig om verschillende configuraties te bedenken om Cable Guys nog interessanter te maken voor de winkelier. “Denk bijvoorbeeld aan een XL-versie van Crash Bandicoot, verpakt in een speciale Nitro-box met daarbij merchandise als buttons, T-shirts of sjaaltjes. Dan heb je een uniek product dat de aandacht trekt van het publiek dat in de fysieke- en digitale gamewinkels komt.”

Kleur en beleving Door de vele licenties doet Cable Guys in eerste instantie wellicht denken aan Pop Vinyl. Het grootste verschil is dat de eerstgenoemden daadwerkelijk functioneel zijn. De gemene deler is het verzamelaspect en de extra uitstraling die deze producten aan het winkelschap geven. “Dit zorgt voor kleur en beleving op de winkelvloer”, stelt De Heer. “Ik benadruk altijd bij onze klanten dat zij Cable Guys niet ergens onderaan het schap of ergens uit het zicht moeten zetten. Zodra een klant dit soort producten ziet, is hij of zij namelijk verkocht. Als je de Cable Guys goed positioneert, dan trekken zij vanzelf de aandacht van potentiële kopers.” ◾ WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

• Uitstekende prijs-kwaliteitverhouding • Kwalitatief hoogstaande verpakkingen • Meer dan 70 verschillende producten

dlo

raa ed

a dra

dlo

ra ed

a dra

Gaming Headset HP-41 / HP-42 / HP-43

Neo Retro Controller

MetalTech Controller

• Een verrijking voor ieder assortiment

©2019 PIXMINDS. All rights reserved. ‘’Steelplay’’, ‘’E-Concept’’ and their logos are trademarks and/or registered trademarks of PIXMINDS SAS, and/or its affiliated companies. ‘’Sony’’, ‘’Playstation’’, ‘’PS4’’ and the ‘’PS’’ family and their logos are trademarks and/or registered trademarks of Sony Computer Entertainment Inc. “Nintendo”, “Switch” and their logos are trademarks and/or registered trademarks of Nintendo. ©2019 Mindscape. All rights reserved.

Vanaf €19,99 SRP. Bekijk nu op Mindscape.nl/Steelplay

Award-winning Pu94 3D Mouse

Nu verkrijgbaar Voor meer informatie neemt u contact op met E-mail: Mark.huijmans@mindscape.com of Tel: 020 260 02 04 ©2019 PIXMINDS. All rights reserved. ‘’Lexip’’, ‘’E-Concept’’ and their logos are trademarks and/or registered trademarks of PIXMINDS SAS, and/or its affiliated companies. ©2019 Mindscape. All rights reserved.

HARDWARE & MERCHANDISE

GAMESPECIAL

Veilig en comfortabel gamen voor een goede prijs Sinds dit voorjaar voert Mindscape de accessoireslijn Steelplay. Volgens het bedrijf is de combinatie van kwaliteit, een eerlijke prijs en een mooie verpakking de sleutel tot succes.

aast het uitgeven van games profileert Mindscape zich de laatste tijd steeds sterker als specialist in gaming-accessoires. Directeur Mark Huijmans: “In onze optiek worden accessoires en randproducten steeds beter en dat weet de consument inmiddels ook. Daarnaast zie je dat grote groepen gamers bereid zijn om diep in de buidel te tasten voor een goed product. Verder zien we een toename van producten voor de Nintendo Switch die het makkelijk maken om de console veilig mee te nemen of de speelduur te verlengen. Door de ontwikkeling van bepaalde games krijgen accessoires overall een steeds belangrijkere rol binnen de gamemarkt.”

tie. De Powerbank voor de Switch is een voorbeeld van een dergelijk innovatief product. Deze is genomineerd voor de CES Innovation Award 2019. Het betreft een combinatie van een powerbank met een protection case zodat de consument niet alleen veel langer kan spelen maar zijn Switch ook nog eens goed beschermd is. Voeg daarbij de anti blue-light screen protector, niet alleen ter bescherming van het scherm van de Switch maar juist ook ter bescherming van de ogen van de gebruiker,

Veiligheid voorop

en je kunt met recht stellen dat dit unieke producten betreft.” Bescherming en veiligheid zijn sowieso topics die Mindscape en Steelplay omarmen. Huijmans: “Kinderen beginnen steeds jonger met het consumeren van content via schermen, en het blauwe licht dat een scherm afgeeft kan een negatieve invloed hebben op de ontwikkeling van de ogen. Met de anti blue-light screen protector dragen we ons steentje bij.”

Steelplay is een nieuw merk dat Mindscape nu een paar maanden uitgeeft. Hoe verhoudt deze hardware zich ten opzichte van de andere aanbieders? “Steelplay is een lijn die zich kenmerkt door een uitstekende kwaliteit–prijsverhouding en hoge kwaliteitsverpakkingen. De gamende consument heeft hiermee echt een mooi product in handen”, aldus Huijmans. “Daarnaast staat Steelplay voor innova-

Iedereen YouTuber? Mindscape heeft hoge verwachtingen van de Steelplay Streaming Pack. Deze set bestaat uit een volledige green screen, camera en een microfoon. Hiermee kunnen consumenten streams van hoge kwaliteit maken. “We zijn bewust bezig om onze game-catalogus uit te breiden en te versterken voor retailers, zegt Huijmans. “Met onze producten willen we de klant naar de winkel halen en meer verkopen dan een game alleen.”

'De anti blue-light screen protector beschermt de ogen van de Switch-gebruiker' In trek zijn verder de Steelplay MetalTech PlayStation 4 controllers. Deze MetalTech controllers, zowel bedraad als draadloos, beschikken over alle traditionele buttons, aangevuld met vier extra knoppen aan de achterkant. Deze kunnen spelers zelf programmeren voor extra functionaliteiten. De controllers zijn afgewerkt met een zachte coating voor extra comfort. “Steelplay biedt, kortom, een zeer breed pakket aan producten en oplossingen voor de gamer”, besluit Huijmans. ◾

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

Omzetmakers

Uit het imposante aanbod aan in het oog springende gadgets, accessoires en merchandise voor de gamende consument hebben we acht producten geselecteerd, die stuk voor stuk een plekje verdienen op de winkelvloer en garant staan voor extra omzet.

Apex Legends Ultieme Ongeautoriseerde Strategiegids De game Apex Legends is een groot succes. Een maand na de lancering telde dit battle royalespel al vijftig miljoen spelers. Om goed beslagen ten ijs te komen, kun je nu deze gids in huis halen, vol met handige trucs om te overleven. Het boek is voorzien van screenshots die het verloop van het spel verduidelijken en uitleg bieden over wapens en tactieken. Een fantastische aanvulling op het spel. | DISTRIBUTEUR: KARAKTER UITGEVERS | BESTELNUMMER: ISBN: 978 90 452 1666 9 | WEBSITE: WWW.KARAKTERUITGEVERS.NL | CAP: 12,99 EURO

Joystick Caps Switch Gamers die beter willen worden, gebruiken op consoles al jaren zogeheten caps. Dit zijn siliconen opzetstukjes voor de tumbsticks, waardoor er minder slijtage optreedt bij de controller. Daarnaast zorgt het voor meer precisie tijdens het gamen. Bigben brengt Joystick Caps nu uit voor Switch. Er zijn drie verschillende structuren voor de optimale grip en bediening voor elk type game. De joystick-caps zijn eenvoudig aan de controller te bevestigen en worden geleverd in de kleuren blauw, rood en zwart.

Screen Protection Kit Force Glass Een groot voordeel van de Nintendo Switch is dat je er zowel op de bank voor de televisie als onderweg mee kunt spelen. In het laatste geval is het grote scherm van de handheld natuurlijk erg kwetsbaar. Je kunt een hoes gebruiken, maar als je er echter zeker van wilt zijn dat je Switch in optimale staat blijft, is Screen Protection Kit Force Glass de aangewezen keuze. Bovendien krijg je een levenslange garantie op het zogeheten tempered glass. | DISTRIBUTEUR: BIGBEN | BESTELNUMMER: 3499550359404 | WEBSITE: WWW.BIGBEN-INTERACTIVE.CO.UK | CAP: 21,99 EURO

Playstation Trophy Glass Een van de leukste beloningen tijdens gamen is het ontvangen van een digitale Trophy. Paladone speelt daarop in door het officieel gelicenseerde Playstation Throphy Glass uit te brengen. Ideaal voor liefhebbers van de Playstation-console en natuurlijk de zogeheten Trophy Hunters. Het glas is doorzichtig, gemodelleerd naar een beker en voorzien van gedetailleerde iconische Playstation-details.

| DISTRIBUTEUR: BIGBEN | BESTELNUMMER: 3499550355185 | WEBSITE: WWW.BIGBEN-INTERACTIVE.CO.UK | DISTRIBUTEUR: PBM EXPRESS

| CAP: 5,99 EURO

| BESTELNUMMER: PP482PS | WEBSITE: WWW.PBMEXPRESS.NL | CAP: 14,99 EURO

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

HARDWARE & MERCHANDISE

GAMESPECIAL

Arcadekast

Met deze accessoire verander je de Nintendo Switch in een handomdraai in een arcadekast. Na het succes van de eerste Arcade Mini van Toki eind vorig jaar, zet Mindscape een volgende stap. De uitgever/distributeur brengt dit najaar een hele lijn van Arcade Mini’s uit in de sfeer van bekende merken als Sonic, Naruto, Dragon Ball Z, Street Fighter en Asterix & Obelix. De Arcade Mini is gemaakt van hout en eenvoudig op te bouwen. | DISTRIBUTEUR: MINDSCAPE | BESTELNUMMER: DIVERS | WEBSITE: WWW.MINDSCAPE.NL | CAP: 19,99 EURO

Icon Lamp Playstation XL

Speciaal voor PlayStation-fans is er de Icon Lamp PlayStation XL, voorzien van symbolen van de bekende controller. De lamp bevat drie standen: standaardverlichting, kleurfasering en reactieve muziekstand. De Icon Lamp PlayStation XL wordt standaard geleverd met een usb-kabel en werkt ook op drie AAA-batterijen. | DISTRIBUTEUR: CLD | BESTELNUMMER: ID110629 | WEBSITE: WWW.CLD.BE | CAP: 24,99 EURO

Xbox Logo Lamp

Een van de meest herkenbare features van de Xbox-console is natuurlijk zijn logo. Een druk erop is voldoende om je huiskamer in het licht te laten baden, alvorens je je in de wereld van Xbox stort. Paladone gebruikt dit iconische licht voor een gelicenseerde lamp die je zo zowel kunt neerzetten met de meegeleverde transparante standaard als aan de muur kunt hangen. | DISTRIBUTEUR: PBM EXPRESS | BESTELNUMMER: PLDPP5686XB | WEBSITE: WWW.PBMEXPRESS.NL | CAP: 24,99 EURO

Pokémon Trading Card Games

Talloze twintigers en dertigers zijn opgegroeid met Pokémon. Ook in 2019 staat het Japanse succesnummer weer volop in de schijnwerpers, mede dankzij de première van de Detective Pikachu-film en nieuwe Switch-games. Op 15 november wordt de Pokémon TCG: Galar Collection Box gelanceerd. Voorafgaand zal op 1 november zal de nieuwste kaartenset Pokémon TCG: Sun & Moon Cosmic Eclipse gelanceerd worden. Deze release gaat gepaard met artikelen als Pokébal Tins, Pocket Tins en Collector Chests. | DISTRIBUTEUR: ASMODEE | BESTELNUMMER: DIVERS | WEBSITE: WWW.WEBSHOPNL.ASMODEE.COM | CAP: DIVERS

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL GAMESPECIAL 2019

COLUMN

Eindredacteur Arnold le Fèbre raakte in zijn jeugd verslingerd aan de Commodore 64 en is dat eigenlijk nog steeds. Op onbewaakte momenten hoor je hem de tunes van Outrun en Zak McKracken neuriën.

Weg met het streepje! E

en goede eindredacteur is onzichtbaar. Het is zijn of haar taak om ervoor te zorgen dat een tekst soepel en vlot leest, zonder dat de lezer afhaakt of zich na een paar zinnen vertwijfeld afvraagt wat de auteur in vredesnaam bedoelt. Onlangs was ik echter genoodzaakt om mijn onzichtbaarheidsmantel af te werpen en me in een discussie te mengen. Ik kreeg namelijk een mail onder ogen van iemand die zich opwond over de schrijfwijze van e-sports: Ik citeer (inclusief de spelfouten): “Nog evenqua schrijfwijze e-Sports kan echt niet meer . In de esports scene zien we aan deschrijfwijze of je er wel iets van afweet of niet.” Het was niet de eerste keer dat ik dergelijk commentaar onder ogen kreeg, hoewel het natuurlijk eigenaardig is om je expertise te verbinden aan de manier waarop je iets schrijft. De desbetreffende mailer verwees naar een artikel van The Associated Press met als conclusie: ‘We decided to classify esports under the same grammatical rules that apply to the word email’.

'Het is natuurlijk eigenaardig om je expertise te verbinden aan de manier waarop je iets schrijft' 74

GAMESPECIAL 2019

WWW.ENTERTAINMENTBUSINESS.NL

Helder. Maar hoe zit het in het Nederlands? Het woord ‘e-sports’ heeft zich nog niet weten te verzekeren van een plekje in de officiële Woordenlijst Nederlandse Taal. Gezond verstand biedt gelukkig uitkomst. De ‘e’ van e-sports is een afkorting van ‘electronic’ of ‘elektronisch’. Alle woorden met die e krijgen in het Nederlands een koppelteken: e-mail, e-bike, e-book, e-business, e-commerce, e-health, e-reader, e-ticket, e-zine. Logischerwijs is het dus ook: e-sports. In het Engels daarentegen is het koppelteken het afgelopen decennium onder vuur komen te liggen. Werd voorheen in de meeste gevallen gekozen voor de schrijfwijze ‘e-mail’, nu is ‘email’ de gangbare manier. En dat geldt ook voor e-sports, dat in razend tempo eenzelfde ontwikkeling heeft doorgemaakt (van e-sports en eSports naar esports). De meneer die zich vrolijk maakte over ‘e-sports’ ondergraaft weliswaar zijn eigen stelling (in Nederlands schrijven we nu eenmaal e-mail), maar de vraag is alleen hoelang deze taalkundig puristische redenatie blijft standhouden. Nog maar 84 jaar geleden schreven we ‘mensch’ in plaats van ‘mens’. En ik vraag me af hoeveel mensen bij het woord ‘email’ nog aan glazuur denken. Taal verandert. En dat geldt soms ook voor persoonlijke standpunten. Blijf ik hardnekkig vasthouden aan taalregels of ga ik mee in de vaart der internationale volkeren? Ik geef me gewonnen: e-sports is dood, lang leve esports! ◾