ENTRR magazine - 8e editie oktober 2021 by ENTRR

entrr.be

binnenpleisters, buitenpleisters, gyproc en steenstrips

architectuur en inspiratie

VAN BANAAL TOT GENIAAL 15 LEUKE VERBOUWINGEN KLEURTRENDS VOORJAAR 2022

€ 8,95

DURE ENERGIE

EN/OF ZONNEPANELEN

CIRCULAIR BOUWEN 4

Consteca Bergkapel 58 - 1840 Londerzeel - 052 55 40 01 - info@consteca.be - www.consteca.be

ZIN EN ONZIN

nr. 08 entrr magazine - november 2021 is een uitgave van at home publishers

1 Architectenbureau Van Steenkiste 2 Schellen Architecten 4 Niko Wauters architecten bv @NickCannaerts foto

online architectuur- en inspiratiemagazine najaar 2021

Dé referentie in pleisterwerk

edito Beste lezer, Deze editie van Entrr kijkt vol goede hoop en intenties naar de toekomst. We doen dat met de bril van het heden en het recente verleden op de neus. Zoals je van ons gewoon bent, inspireren we je met recente realisaties van Belgische architecten en gaan we dieper in op enkele thema’s die ons vandaag en morgen allemaal aanbelangen. Om ons land bewoonbaar en onze CO2-uitstoot onder controle te houden zijn de komende jaren tienduizenden grondige/energetische renovaties nodig. Door te renoveren ontzien we onze schaarse vrije ruimte, maken we maximaal gebruik van ons bestaande patrimonium en stimuleren we inbreiding en wonen in de stad. En laten we vooral niet vergeten dat voor veel jonge mensen en gezinnen nieuwbouw geen optie is. De aankoop van een bestaande woning en een gefaseerde renovatie is dan de enige haalbare opstap naar een eigen huis. In dit Entrr-nummer vind je een vijftiental geslaagde verbouwingen, met bijzondere aandacht voor het werk van B-bis architecten, want als geen ander slagen zij erin om met minimale ‘chirurgische’ ingrepen een maximaal effect te creëren. Een ander actueel thema is circulair bouwen. Entrr nam poolshoogte bij NAV-voorzitter Dirk Mattheeuws en pionier Bart Cobbaert van DENC-STUDIO. Ze leerden ons wat architecten en bouwheren nu al concreet kunnen doen om het circulaire verhaal te ondersteunen, zonder te verzanden in technologische en principiële achterhoedegevechten tussen believers en non-believers. Gewoon (je best) doen! Eén jaar na de zonnepanelenbom in de Vlaamse regering kijken we even naar de situatie van vandaag. Wat kunnen eigenaars van zonnepanelen met digitale meter nu het best doen en loont het nog om te investeren in een nieuwe installatie? Wij maken niemands rekening, maar geven je wel argumenten om de jouwe te maken. Wie rekening zegt, zegt betalen, en dat lukt niet voor iedereen. Steeds meer architectenbureaus zetten de schouders onder een goed doel en Entrr wil aandacht schenken aan dergelijke initiatieven. In dit nummer is het de beurt aan LOW architecten, die ArmenTeKort ondersteunen. Ten slotte bewandelt Entrr ook enkele architecturale zijpaden, zoals leven en werk van architectuur- en interieurfotograaf Luc Roymans, de sculpturen van designer Ben Storms en de unieke loft met design- en kunstwerken van galerijhouder Alain Hens. Heb jij een boeiend project voor ons volgende magazine? Dan vernemen we het graag en komen we binnenkort misschien wel op bezoek.

De samenstellers Grégory Mees Frank Berckmans redactie@entrr.be

inhoud 030 entrr.be architectuur- en inspiratiemagazine

004 004

052

dmvA Circulaire uitbreiding voor historische

Het dak van Columbus

058

herenwoning

014

Emily Pescod en Ruben Rottiers

064

Armen Tekort

072

Dossier renovatie

Dossier renovatie Verbond in zwart-wit

078

Renoveren met scalpel en pincet

042

Designer Ben Storms De balans tussen vakman en illusionist

Architecten en hun goede doelen

030

Dossier renovatie Genieten in het gat in het straatbeeld

L-vormige omarming in houtskelet

024

Dossier renovatie

Dossier renovatie Puristische restauratie

Brutalistische revitalisering

042

058 2

090

084 090

Dossier kleur Dossier renovatie

langgevelhoeve

138

Dossier renovatie

146

Circulair bouwen

128

Dossier energie Wat met zonnepanelen en houtkachels?

158

galerijhouder Alain Hens Dossier renovatie

Interieurfotograaf Luc Roymans Estheet en analist

Kunst en design Van eBay tot De Loft: het pad van

114

Ruth Van Looveren Duurzame herwaardering van een

Patchwork en paviljoen

102

128

Trends voorjaar 2022 Wonen in het militair gasthuis

096

102

Linteau Architecten Geslaagd huwelijk van oud en nieuw

168

Klou architecten Hernieuwbouw voor een hoekwoning

168 Ontdek meer reportages op www.entrr.be

Circulaire uitbreiding voor historische herenwoning Architect dmvA Fotografie Bart Gosselin

Ontdek meer reportages op www.entrr.be

Bij de transformatie van deze negentiende-eeuwse herenwoning in het centrum van een Brusselse randgemeente slaagde dmvA erin om de nog aanwezige historische elementen en details zo veel mogelijk te behouden. Het historische karakter van het gebouw wordt nog versterkt door de aanwezigheid van een historisch kapelletje uit de zeventiende eeuw en de restanten van een stadsomwalling in het tuindeel dat achter het buurpand ligt. Een nieuwe en radicaal hedendaagse uitbreiding op de footprint van een afgebroken bijgebouw herstelt de link tussen het oorspronkelijke gebouw en de historische tuinelementen.

Bindmiddel

Duet van hout en glas

De keuze voor een strak volume als nieuwe extensie

Het nieuwe deel laat in één beweging ook daglicht toetreden

mag dan enigszins verrassend lijken, het resultaat doet

tot in het midden van de woning. Dat gebeurt via een extra

de historische omgeving echter alle eer aan. De uitbreiding

brede binnendeuropening tussen het oude en het nieuwe

is een perfecte aanvulling op het statige oude gebouw en

deel, en uiteraard dankzij de toepassing van veel glas in

tilt het historische beeld naar een nog hoger niveau.

de extensie. Het glas creëert een enorme openheid, terwijl

De vormgeving en materialisatie van het nieuwe deel zijn

de houten bouwstructuur de bewoners beschermt tegen

erop gericht om maximaal contact te maken met de grote

inkijk en al te felle zonlichtinval.

tuin, het kapelletje en het restant van de stadswal. De dubbel hoge ruimte is een open verbinding tussen de ruimtes van de woning en de tuin, en zorgt voor een veel breder uitzicht dan vroeger. Het thuiskantoor met bijhorende bibliotheek in de zwevende mezzanine en de badkamer bieden nu uitzicht op de historische tuinelementen. Het open karakter van de nieuwe uitbreiding komt ook de sociale contacten tussen de gezinsleden ten goede.

Ritmische structuur

Verleden en toekomst

De constructie is een houtskeletbouw in afzelia, en ontleent

In het ontwerp en de aanpak van dit project hield dmvA

een sobere en elegante uitstraling aan haar eenvoudige en

rekening met zo veel mogelijk duurzaamheidsfactoren.

rechtlijnige ritme. Naast de visuele bood de opbouw in hout

Het historische pand bleef zo goed mogelijk bewaard en

skelet ook praktische en logistieke voordelen, want het is

de waardevolle bestaande historische elementen werden

een snelle, efficiënte en budgetvriendelijke bouwmethode.

gerestaureerd. Ook de oude houten vloeren werden geschuurd

In deze specifieke situatie konden de balken gemakkelijk

en gevernist. Enkel het dak werd volledig vernieuwd en

via de buren naar de achterzijde van de woning gedragen

geïsoleerd. In de nieuwe uitbreiding bleven de bouwstructuur

worden zonder dat er een hijskraan aan te pas kwam.

en dakconstructie in gelamelleerd hout zichtbaar. Daardoor waren er minder afwerkmaterialen nodig. De nieuwe extensie is trouwens circulair opgevat: ze kan later volledig gedemonteerd worden, waarna de materialen elders een nieuwe bestemming kunnen krijgen.

Technisch

Gegevens architect

Restauratie van een oude herenwoning, nieuwe extensie in houtskelet, met zichtbaar gebleven structuur Afrormosia-ramen, vier lichtkoepels en drie dakramen met buitenzonwering Niko-schakelaars Vloeren: hout (hergebruik) in de woning, gepolierd beton in de uitbreiding en op het terras Keuken met natuurstenen werkblad Badkamer met vrijstaand bad en Duravit Starck 3-toilet

Architect: dmvA Bureau: dmvA Adres: Drabstraat 10 bus 301, 2800 Mechelen Telefoon: 015 33 09 86 E-mail: info@dmva-architecten.be Website: dmva-architecten.be Sociale media: Instagram: dmva_architects, Facebook: @dmvaArchitecten

L-vormige omarming in houtskelet Architect Emily Pescod en Ruben Rottiers Fotografie Johnny Umans

Ontdek meer reportages op www.entrr.be

Een tekort aan ruimte in een bestaande woning wordt in Vlaanderen vaak opgelost met een traditionele ‘aanbouw’ aan de achterzijde. In dit project opteerde het Gentse architectuurbureau Luchtschip voor een andere aanpak. Functionele ruimtes, zoals bergplaats, vestiaire, was- en strijkkamer, kregen een plaats in de donkere voorzijde van de bestaande woning. De keuken en de eetruimte werden samen met een klein bureaumeubel onder gebracht in een nieuw L-vormig volume dat zich aan de tuinzijde rond de woonruimte wikkelt.

Tweeklapper

Compact en functioneel

De vraag naar meer ruimte ontstond in de wens van

Visueel gezien omarmt het L-vormige nieuwe volume,

de eigenaars om zowel de functionele als de dagruimtes

opgebouwd in houtskelet, de bestaande bakstenen woning.

op de gelijkvloerse verdieping een plaats te geven. Dankzij

De nieuwe gevel staat net ver genoeg van de oude om een

de oplossing van Luchtschip Architectuur slaan ze twee

bruikbare breedte te creëren voor de keuken aan de ene

vliegen in één klap. Het nieuwe en maximaal transparante

kant en de eetruimte aan de andere. Om het nieuwe deel

volume creëert een lichtrijke ruimte in directe verbinding

– met ook nog een bureau(tje) – zowel visueel als functioneel

met zowel de zij- als de achtertuin. Daarenboven is hun

met het oude te linken, zijn de oorspronkelijke raamopeningen

privacy gegarandeerd, aangezien de dagruimtes zich aan

in de bestaande achter- en zijgevel maximaal vergroot.

de achterzijde van de woning bevinden, ten opzichte van

De architecten kozen bewust voor een compacte uitbreiding

de straat gebufferd door de functionele ruimtes.

om de oppervlakte van de stadstuin maximaal te vrijwaren en zo tegemoet te komen aan de vraag van de eigenaars naar voldoende ruimte voor een groente- en kruidentuin.

Wikkel van glas en hout De materialisatie van de nieuwe gevel verraadt de achter liggende functies. De keuken en eetplaats zijn opgetrokken in een lichte houtskeletbouw met grote glaspartijen in witte raamkaders om zo veel mogelijk lichtinval toe te laten. De rest van de gevel is afgewerkt met een houten gevelbekleding die in de loop der jaren vergrijst en verbleekt. Op termijn wordt het hele volume leesbaar als een nieuwe, abstracte en lichtgekleurde wikkel rond de bestaande woning in rode baksteen. Het nieuwe volume wordt subtiel afgelijnd door een gedetail leerde aluminium dakrand.

Een groene gevel Naast de keuken, het bureau en de eetruimte kreeg ook de gevraagde fietsenberging een plaats in het nieuwe volume. Ook dit deel is duidelijk afleesbaar dankzij een gevelbekleding die bestaat uit een gegalvaniseerd stalen draadnet, dat de berg ruimte afsluit en na verloop van tijd overwoekerd wordt door groen.

Eenheid en verscheidenheid

Een nieuwe start

De bestaande woning kreeg een nieuwe betonnen vloer,

Met hun ingrepen maakte Luchtschip Architectuur de oude

die naadloos overgaat in de nieuwe ruimtes. Die laatste zijn

woning helemaal klaar voor een tweede leven. De ruimte-

aan de binnenzijde afgewerkt met berkenmultiplex, waardoor

lijkheid en de overvloedige lichtinval voldoen ruimschoots

er een duidelijk onderscheid ontstaat tussen het witgepleisterde

aan de hedendaagse woonwensen. Het nieuwe geheel biedt

bestaande volume en de toegevoegde houten ‘wikkel’.

ruim plaats aan alle dagfuncties in een open en aangename

Alle inbouwmaatwerk, zoals de keuken, het bureau en

relatie met elkaar. De functionele herindeling van het oude

het tv-meubel, is ontworpen door de architecten als

deel en de leuke stadstuin dragen ertoe bij dat het geheel

een speels patchwork van berkenmultiplex en okergeel

perfect ‘werkt’ voor de tevreden bewoners.

gebeitste vlakken.

Gegevens architect Architect: Emily Pescod en Ruben Rottiers Bureau: Luchtschip Architectuur Adres: Oude Brusselseweg 84, 9050 Gentbrugge Telefoon: 0474 67 73 59 E-mail: rubenrottiers@live.be Website: luchtschiparchitectuur.com Sociale media: Instagram: luchtschiparchitectuur Naam fotograaf: Johnny Umans

Armen Tekort Architecten en hun goede doelen Stijn Cockx (LOW architecten): gul, nieuwsgierig en gedreven

Voor veel architecten(bureaus) houdt duurzaamheid niet op bij het architecturale, maar krijgt het ook een sociale dimensie door hun engagement voor een goed doel. Vandaag laten we Stijn Cockx aan het woord, vennoot-architect bij LOW architecten en buddy bij ArmenTeKort.

Sociale duurzaamheid LOW architecten denkt continu na over de sociale duurzaamheid van een bouwproject. Als ze een gebouw uittekenen, stellen ze zich de vraag hoe ze een werkplek of woongebouw kunnen ontwerpen waar mensen elkaar ontmoeten. Welk gebouw bouw je op welke plek? Wat is er verantwoord en wat niet? Stijn Cockx: ‘Als architect kun je niet om duurzaamheid heen. Voor mijn vennoot Tom Hindryckx, mezelf en ons team bij LOW architecten gaat dit echter veel verder dan puur technische duurzaamheid, we streven ook naar sociale duurzaamheid in elk project.’

Mengvormen De toekomst ligt volgens Stijn in het samenbrengen van verschillende programma’s in grootschalige bouwprojecten. Waar grote torens in het verleden een monofunctioneel karakter hadden als woon- of kantoorruimte, zullen deze gebouwen evolueren naar een combinatie van woontypologieën met zoveel mogelijk kwaliteit voor de mensen die er wonen en/of werken. Vormen van woon-werkruimtes met een mix van bewoners, van programma’s die elkaar versterken. Een woonzorgcentrum met een crèche bijvoorbeeld, of een co-housingsite waar de gepensioneerde buurvrouw op de hond van de werkende buren let. Een project ontwerpen dat een verrijking betekent voor alle bewoners en de buurt, is voor LOW architecten een geslaagde opdracht.

Challenge Een van de allereerste projecten van LOW architecten waar Stijn bijzonder trots op is, is ‘Teddy Picker’ in hartje Brussel. Een complexe site in de stedelijke ruimte, die het duo met hun team op een creatieve en duurzame manier heeft omgevormd tot een functioneel en modern gebouw waarin een woonruimte, een B&B en een handelszaak onderdak hebben gevonden. ‘We zoeken bewust naar projecten die ons uitdagen op technisch, ruimtelijk of maatschappelijk vlak. Liefst een combi natie van... Het zoeken naar creatieve oplossingen voor © Sigrid + Spinnox

complexe situaties, dat triggert ons’, aldus Stijn Cockx.

Circulair als basis

dat een bouwproject in eerste instantie wel duurder maken,

De architect ziet een constante evolutie in architectuur.

maar het resultaat is dat er een gebouw staat dat met kleine

Dat kan ook niet anders. Oplossingen die twintig jaar geleden

ingrepen de tand des tijds kan doorstaan. Een mooi voorbeeld

een goed idee leken, blijken vandaag niet meer te werken.

is de totaalrenovatie van de drie neoclassicistische kabinets

LOW architecten stimuleert klanten en aannemers om

gebouwen van de Vlaamse overheid aan het Martelaarsplein

mee te gaan in een verhaal van circulariteit, of het nu

in Brussel. Ondanks de grote complexiteit – de gebouwen

gaat om hergebruik van materialen, water of structuren.

zijn beschermd erfgoed – ging LOW architecten voor

Samen met het gebruik van natuurlijke materialen kan

hergebruik en herstelling eerder dan vervanging. 26

Eenvoudig, brutalistisch en detaillistisch

dingen waardoor je elkaar niet tegenkomt en waardoor

‘Brutal yet refined’, zo noemde een journalist ooit het werk

de wereld van mensen in kansarmoede steeds kleiner wordt.

van LOW architecten en dat vindt Stijn Cockx een groot

Die drempel is ook veel groter dan ik dacht, niet alleen

compliment. ‘Die combinatie van eenvoud en oog voor detail

financieel. Er gaapt ook een sociale kloof. Sociale skills

typeert onze projecten. Het is ook wat ik bewonder in het werk

die mij met de paplepel ingegeven zijn, heeft mijn buddy

van collega’s.’ Die collega’s zijn grote namen in de architectuur

niet meegekregen. Hij komt door zijn omstandigheden

wereld als het Zwitserse Herzog & De Meuron; Xavier

en beperkte budget ook weinig in situaties waar hij die

Degeyter, die het nieuwe Provinciehuis in Antwerpen

vaardigheden kan leren.’

ontwierp; en het Rotterdamse architectenteam van Rem Koolhaas, OMA. Een voor een architecten die een soort van

Van verschil naar vriendschap en vertrouwen

brutaliteit in hun ontwerpen behouden met aandacht voor

Ondanks die verschillen zijn Stijn en zijn buddy ondertussen

details. De kwaliteit zit in de eenvoud van de materialen,

al vier en een half jaar met elkaar bevriend. Stijn ziet het

met hier en daar een oogstrelende toets. Kwaliteit zonder

buddyschap ook als een gewone vriendschap met hetzelfde

compromissen is waar LOW architecten en hun grote

vertrouwen dat hij aan zijn andere vrienden geeft. Hij aanvaardt

voorbeelden voor staan.

zijn buddy zoals hij is, want water bij de wijn doen hoort nu eenmaal bij elke relatie. Het was nooit zijn intentie om

Just do it

zijn buddy te helpen of nuttig te zijn voor hem. Dat is ook

‘Ik heb niet liever dan dat ik een concept ook kan uitwerken,

de bedoeling niet van het buddyschap. Stijn geeft af en toe

handen uit de mouwen, met laarzen aan volop in de modder

raad, maar de opvolging laat hij volledig aan zijn buddy.

op een bouwterrein, dat is voor mij echt architect zijn’, aldus

‘In het begin van mijn buddyschap zei de bezieler van

Stijn. ‘Doen’ trekt hem aan in zijn werk en ook in de aanpak

ArmenTeKort Theo Vaes tegen me dat een traject

van ArmenTeKort. ‘Die organisatie blijft niet nadenken

een succes is als je het allebei minstens twee jaar volhoudt.

over kansarmoede, maar pakt het aan door veerkrachtige

Dat leek me toen een weinig ambitieuze uitspraak. Maar nu

Antwerpenaren te verbinden met stadsgenoten in kans

weet ik dat twee jaar lang twee werelden verenigen die zo

armoede. Die hands-onaanpak is de reden waarom ik

ver uit elkaar liggen, een echt succesverhaal is.’

vrijwilliger ben bij ArmenTeKort.’

Leerproces

ArmenTeKort

Toch heeft Stijn als buddy moeten leren dat er vanuit zijn

Franklin Rooseveltplaats 12 bus 12 (verdieping 7)

wereld geen pasklare oplossingen zijn voor een zo complexe

2060 Antwerpen

materie als kansarmoede. Als buddy ben je dan ook geen

03 233 33 36

hulpverlener, maar eerder een vriend, een luisterend oor.

info@armentekort.be

‘Waar ik het meest van geschrokken ben, is hoe ver onze werelden uit elkaar liggen. Ook al wonen we bij wijze van spreken bij elkaar om de hoek. Er zijn duizend-en-één kleine 27

Arlu: Publireportage

Arlu Divina: glazen wanden waar je alle kanten mee uit kunt

Glazen binnenwanden zijn hot, maar worden pas echt

Industrieel minimalisme

praktisch als je er alle kanten mee uit kunt: horizontaal

De innovatieve aluminium structuur kan dankzij het click

en verticaal, met elke glasdikte en met of zonder glazen

& connect-systeem verschillende glasdiktes aan van 6 tot

deur erin.

10,8 millimeter, zonder de glaspanelen in de profielen te hoeven lijmen. Dat maakt (de)montage extra gemakkelijk,

Innovatie voor interieur

zonder risico op glasbreuk. Met glaspanelen tot 2,6 meter

Dankzij de gloednieuwe Divina-structuur voor glazen

hoog en 1,5 meter breed zorgt dit in zowel residentiële toe-

binnenwanden van Arlu hou je alle opties open om

passingen als restaurants en kantoren voor een industriële,

een interieur te verdelen zonder verlies van licht. Door

maar minimalistische uitstraling.

het basisprofiel en de speciaal ontwikkelde regelblokjes kun je de positie van de wand zowel horizontaal als verticaal

Visuele rust en akoestisch comfort

10 millimeter aanpassen.

Maar de Divina gaat verder dan bestaande oplossingen op het vlak van glazen binnenwanden. Zo is er de mogelijkheid om een kamerhoge deur tot 2600 millimeter te integreren, voorzien van onzichtbaar geïntegreerde Tyo-scharnieren.

Hierdoor wordt het strakke design van de profielen niet onderbroken, een primeur in de markt van wanden en deuren in steel look. Meer zelfs: ook het Argenta Magnotica Pro- magneetslot is onzichtbaar in het profiel verwerkt, maakt een vergrendelingsmechanisme overbodig en blijft zelfs bij een openstaande deur onzichtbaar. Een afdichting tussen de deur en de wand zorgt bovendien voor een betere akoestische demping en isoleert ook beter in vergelijking met pivoterende deuren. Arlu Ter Vlucht 2 8850 Ardooie België 051 27 05 00 info@arlu.be arlu.be 29

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Renoveren met scalpel en pincet – de microchirurgische ingrepen van B-bis architecten

Architecten B-bis architecten Fotografie Ilse Liekens

‘De eerste vraag die vaak opduikt als we in contact komen met de eigenaars van een oudere woning, is of we het gebouw kunnen reanimeren of eerder moeten kiezen voor afbraak en heropbouw,’ steekt Sebastiaan Leroy van het Antwerpse B-bis architecten van wal. ‘Die laatste oplossing tilt het wonen uiteraard naar een hoger niveau op het vlak van isolatie, comfort, compactheid en technieken, maar na afweging van beide oplossingen helt de balans om budgettaire redenen vaak over naar een verbouwing. Principieel is daar niets mis mee. We recupereren bestaande gebouwen en geven ze een tweede adem. Jonge bewoners komen in de plaats van oude en dat is op zich een circulair gegeven, en zeker positief als het gebouw in een stedelijke of dorpsomgeving ligt waar verdichting een noodzaak is.’

Creativiteit en consistentie De vele verbouwingen die het portfolio van B-bis architecten inmiddels rijk is, tonen een gevarieerd beeld waar een duidelijke visie als een rode draad doorheen loopt. ‘Elke opdracht benaderen we vanuit verschillende invalshoeken, waarbij we telkens tot een uniek concept komen, met architectuur als maatwerk voor het gebouw, de bewoners en het budget. Dat verhaal blijft telkens overeind, maar de uitwerking kan fundamenteel zo verschillen met alles wat we al gedaan hebben dat ze onszelf ook verrast. Een vernieuwende en slimme oplossing voor een bestaande situatie geeft de klant en de architect een adrenalinestoot, en die oplossing ligt vaak ver van het eerste idee dat zich aandiende. Het gaat er telkens weer over dat je met een goed concept komt dat deel is van een groter verhaal en dat je ook duidelijk kunt uitleggen.’ Focus op de essentie Het ontstaan van B-bis architecten als aparte entiteit binnen B-architecten accentueert meteen het belang dat het bureau hecht aan kleinschaligere projecten, hoewel het eerder de interne aanpak is die verschilt dan de schaalgrootte. Sebastiaan Leroy verklaart: ‘Bij B-bis neemt één gespecialiseerde medewerker een project in handen als projectleider, eerder dan dat een heel team dat doet. Nieuwe medewerkers krijgen de nodige ondersteuning, ervarener collega’s kennen hun weg inmiddels. De projectleider kan terugvallen op onder andere een technisch platform, een cel duurzaamheid en een reflectiekamer, waar ook andere medewerkers creatieve input kunnen geven. B-bis is het resultaat van een gedrevenheid om projecten op die manier gefocust aan te pakken: dit is wat we graag doen en willen blijven doen.’ 33

Een breed spectrum Ook nieuwbouwprojecten maken deel uit van de activiteiten van B-bis, maar op voorwaarde dat ze bijdragen tot een duurzame toekomst en de verdichting van onze woongebieden. Vandaar ook de interesse in projecten met herbestemming en het groeiende belang van erfgoed, waarbij beschermde panden betrokken zijn, niet enkel in Antwerpen, maar ook in andere Vlaamse steden en gemeenten. ‘Al twintig jaar zorgen we voor een tweede of derde leven van gebouwen en dat ervaren we nog steeds als een boeiende en duurzame activiteit,’ aldus nog Sebastiaan Leroy. Architecturale microchirurgie Samen met Sebastiaan Leroy grasduint Entrr Magazine in een selectie van tien geslaagde renovaties die de aanpak van B-bis architecten mooi illustreren: respect voor het bestaande en een maximaal resultaat met minimale ingrepen. Daarbij heeft het bureau steeds oog voor interne relaties, ook tussen de verschillende niveaus. ‘Bij verbouwingen worden we vaak geconfronteerd met een gebouwen typologie waar een koude trappenhal vanuit de toegangszone naar de andere verdiepingen leidt, zonder enige vorm van connectie en met vooral veel deuren. Met kamerarchitectuur heb ik minder een probleem,’ legt Sebastiaan Leroy uit, ‘maar we zoeken toch steeds weer naar een beleving van de woning als geheel. Het liefst creëer ik een secundaire verticale circulatie, zodat je door de hele woning heen kunt wandelen en ze in haar geheel ontdekken en beleven.’ We begeleiden je graag door onze bloemlezing van verrassende projecten, waarbij de originele architectuur toch vaak trots overeind bleef.

B-bis architecten Borgerhoutsestraat 22/01 2000 Antwerpen 03 231 82 28 / info@b-bis.be Facebook @bbisarchitecten Instagram b_bisarchitecten

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

De muur van de buur (en vice versa) Architecten B-bis architecten Fotografie Ilse Liekens

De eigenaars van één deel van een tweewoonst contacteerden B-bis architecten voor een opwaardering. De obligate Vlaamse koterij maakte plaats voor een nieuwe uitbreiding in de vorm van een zwarte ‘zwevende’ doos met keuken, die door zijn openheid ten opzichte van het oude deel de woning terugbracht naar haar kern: samenleven. Een hoekraam en een schuine glazen wand richten zich naar de zon. Een laag raam en een koepel boven de dakroostering laten extra daglicht toe zonder aan de privacy te raken. Een schilderij van baksteen De keuken bestaat uit één lange wand, met een nis voor het aanrecht en het fornuis. De achterwand van de nis is een raam, dat ter hoogte van een insprong van de scheimuur uitzicht biedt op een bakstenen patio met beplanting. Die verrassende en radicale keuze om de zijmuur aan te laten sluiten bij het smalle tuindeel, bepaalt de totaalbeleving van de aanbouw, met extra daglicht, uitzicht en een rustige en verhoudingsgewijze verbinding met het hoofdgebouw.

Doorkijkwoning Ook de beleving in het hoofdgebouw is nu radicaal anders. Het gat in de achtergevel laat het meegenieten van de rijke daglichtinval en biedt een smalle toegang naar de nieuwe patio. Een grenzeloze doorkijk van voor naar achter maakt van de leefruimtes één aangenaam woongeheel.

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Brutalistische revitalisering Architecten B-bis architecten Fotografie Lucid

Een charmante, wit bakstenen bungalow uit de jaren 1960 kreeg een tweede leven dankzij een upgrade met een rijke materialisatie. Als enige echte ‘ingreep’ werd de muur tussen de keuken en de woonruimte verwijderd om beide meer bij elkaar te betrekken. De aluminium ramen maakten plaats voor kunstmatig, egaal vergrijsd hout, waarna de natuur het patineringsproces overnam. Het hout is een warme aanvulling op de koelere witte bakstenen en de silexblokken. De nieuwe voordeur is een pivoterend exemplaar met oceaanglas. Hide and seek in houten keukenwand Een kastenwand in houten lamellen zorgt voor een visuele verbinding tussen de keuken en de woonkamer, waar de wand de deur naar de toegangszone verbergt. Door de profilering met lamellen zijn er namelijk geen zichtbare voegen tussen de verschillende elementen. In de keuken is er een nis in hetzelfde hout voor enkele keukentoestellen.

Ruw en rijk Het verlaagde plafond in de woonkamer werd verwijderd, waardoor de structuur van potten en balken zichtbaar werd. Die werd wit gelakt en voegt leven toe door zijn ruwheid. In de keuken krijgt de houten wand een aanvulling met ronde, witte penny tiles en donker marmer, waarin stopcontacten zijn ingebouwd. Net als in de badkamer zijn de meubels afgeboord met aluminium strips uit twee verschillende kleuren, een ‘chique’ aankleding die geen moeite kost, net als kaders aan spiegels. De piepkleine badkamer is erg functioneel. Bad en douche vormen één geheel, dat toegankelijk is via een opstapje van twee treden en uitzicht biedt op de bomen in de tuin. De afgeronde wanden, de vloer met penny tiles, het druppelvormige wastafelmeubel in lamellenhout, de zelfontworpen handdoekhouder … Alle details dragen bij aan een luxueus gevoel, ook al blijft de ruimte miniem.

Entrr approved!

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Het dak van Columbus Architecten B-bis architecten Fotografie Lucid

Met één geslaagde ingreep kreeg de woonbeleving van een rijhuis met achteraan een uitgeleefde veranda en daarnaast een nog oudere uitbouw met lage plafonds een licht, ruim en hedendaags karakter. Verrassend genoeg bleef de uitbouw staan en maakt hij nu deel uit van het nieuwe geheel. Door het dak op te trekken en het gebouw af te sluiten met een grotendeels nieuwe achtergevel vielen alle puzzelstukken als vanzelf op hun plaats. Binnen en buiten De nieuwe achtergevel, waarin een deel van de originele achtergevel geïntegreerd werd, biedt plaats aan de eetkamer en de keuken, die elk rechtstreeks toegang kregen tot het terras en de tuin. De vroegere buitenmuren werden binnenmuren en werden bepleisterd en geschilderd. Dankzij de nieuwe achtergevel wint de woning zowel aan ruimte als compactheid, want er is minder buitenmuuroppervlakte dan eerder. De raamopeningen in de vroegere buitenmuren werden binnenramen en zorgen voor interne verticale contacten. The green room In de keuken speelt groen multiplex de hoofdrol. De steunmuur tussen keuken en eetkamer werd ingepakt met hetzelfde materiaal en is nu meubel en ruimtebreker in een. De kamerarchitectuur werd aangevuld met multifunctionele hoekjes, wat een boeiende afwisseling aan sferen biedt. Een kamerbrede douche De badkamer is functioneel in twee delen opgesplitst. Een vroegere tussenkamer biedt nu ruim plaats aan twee tegenover elkaar geplaatste wasunits. Elke unit bestaat uit een grote, stijlvol gekaderde spiegel met geïntegreerde verlichting, een wastafel en een onderkast. De oorspronke lijke badkamer is nu een 5 vierkante meter grote inloopdoucheruimte met aan één zijde een bad.

Brachot: Publireportage

High-end gevoel met de warmte van travertin In het centrum van Hasselt vind je een luxueus boetiekhotel met een huiselijke sfeer. HasHotel werd de voorbije jaren grondig gerenoveerd onder begeleiding van architecten bureau ‘UAU’ collectiv. De natuursteen travertin kreeg een hoofdrol. Brachot leverde met Family Members Beltrami en Brachot Surfaces het nodige materiaal, Philips Natuursteen verzorgde de plaatsing.

Oud en nieuw

natuursteen probleemloos de tand des tijds. Dat versterkt

De vernieuwing van HasHotel omvatte enerzijds een renovatie

het hoogkwalitatieve en duurzame gevoel van deze realisatie.

en anderzijds een uitbreiding. Een deel werd afgebroken en

Of de keuze voor travertin dan meteen vastlag? Zeker niet,

vervangen door een nieuw bouwvolume van netjes geordende

volgens Massimo Pignanello, zaakvoerder van ‘UAU’ collectiv:

prefab verdiepingen. Een elegante, evenwichtige dynamiek

‘We voerden veel boeiende gesprekken met de bouwheer

met doordachte detaillering van de hand van het Hasseltse

aan de hand van moodboards om te komen tot een compleet

bureau ‘UAU’ collectiv. Hoewel de gevel met geglazuurde

palet van materialen en kleuren die bij elkaar passen, zowel

baksteenstrips bijzonder verfijnd is, steelt natuursteen de

binnen als buiten. Om de bouwheer te overtuigen van de kracht

show. Vanaf het moment dat je HasHotel betreedt, kun je

van travertin, namen we hem mee naar de travertingroeves

niet om de travertin heen.

in de buurt van Rome, waar hij het materiaal zelf kon ervaren. Het geheel is uiteindelijk een mooie, warme en vooral

Alle wegen leiden naar Rome

duurzame combinatie geworden van cement, notelaarhout

‘UAU’ collectiv werkt graag met natuursteen, want het is

en travertin.’

een duurzaam, ecologisch materiaal dat rechtstreeks uit de natuur komt. Het hele proces van ontginning tot plaatsing

Variaties op eenzelfde thema

gebeurt met een minieme CO2-uitstoot. Bovendien doorstaat

De gebruikte travertin is Travertino Romano Classico, met een beige tint, een verzoete afwerking en een gelijnde, heterogene tekening. Het oppervlak bevat kleine openingen. Buiten werden die opgestopt met cement, binnen met transparante hars voor extra diepgang. Op de wanden zijn de poriën opengelaten. Voor de vloerbekleding werd een beroep gedaan op de expertise van Beltrami. Als innovator in tegels bieden zij gepersonaliseerde producten aan volgens materiaal, formaat en afwerking, met bijhorende binnenen buiten afwerkingen. De wandbekleding en verdere detaillering in travertin zijn verzaagd uit platen afkomstig van Brachot Surfaces, een Europese totaalaanbieder in plaatmateriaal in natuursteen en samengestelde materialen (keramiek, kwarts- en marmercomposiet, terrazzo).

Zowel Beltrami als Brachot Surfaces zijn Family Members van Brachot. Deze wereldspeler in natuursteen en samengestelde materialen biedt een immens aanbod aan materialen, toepassingen en afwerkingen voor binnen en buiten. Brachot bestaat meer dan 120 jaar en zet sterk in op innovatie en kwalitatieve materialen. Samen met zijn Family Members heeft Brachot dan ook de nodige expertise in huis om elke dag opnieuw duurzame materialen aan te bieden met het oog op de toekomst. Brachot Surfaces E3-laan 86, 9800 Deinze 09 381 81 81 brachotsurfaces.com Beltrami Venetiëlaan 22, 8530 Harelbeke 056 23 70 00 beltrami.be

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Genieten in het gat in het straatbeeld Architecten B-bis architecten Fotografie Ilse Liekens

Deze bel-etage wordt gekenmerkt door een brede voorgevel met naastliggende garage op gelijkvloers niveau en een erg kleine tuin door het ondiepe perceel. De buurwoning spiegelt de opbouw, waardoor er boven de beide garages een enorm gat gaapte. B-bis gaf de helft in eigendom van de opdrachtgevers invulling in de vorm van een terras achter een claustramuur. Een minimale uitbreiding in wit hout achteraan bleek de sleutel om meerdere problemen tegelijkertijd op te lossen. Het witte huis (in miniatuur) Die kleine uitbreiding vergroot de keuken tot een volume waarin zelfs plaats is voor een mini-eiland en biedt toegang tot het nieuwe en ruime zijterras op het dak van de garage en het achtergelegen atelier. Ze is doorgetrokken als balkon bij een raam aan de andere zijde en overdekt een terrasje op de gelijkvloerse verdieping. Door het witte hout ook te gebruiken als nieuwe gevelbekleding van het atelier kon dat in één moeite door geïsoleerd worden. Binnen is de structuur van de uitbreiding – een balk en een kolom – zichtbaar gelaten om deel uit te maken van het interieur. Terrazzo en terras Het tweede deel van de gelijkvloerse verdieping, de masterbedroom, werd uitgerust met een nieuwe vloer van terrazzotegels die past bij de ‘huisstijl’ en kreeg een nieuwe badkamer. Ook in de woonruimte kwam een nieuwe vloer. Een opengewerkte gevel biedt er via een opstapje rechtstreeks toegang tot het erg ruime terras achter de claustramuur – een verregaande opwaardering voor de woonbeleving. De veel te kleine tuin achteraan is nu nog slechts een verre herinnering.

X2O: Publireportage

Heerlijk douchen in stijl

Een vrij en uitgestrekt gevoel in een open inloopdouche

douche behoort ook tot de mogelijkheden. Op die manier

In steeds meer badkamers ruimt het traditionele bad baan

creëer je twee ingangen. In beide gevallen heb je geen

voor een grotere inloopdouche. De reden daarvoor is dat

douchedeur nodig.

een goed geplaatste inloopdouche erg gebruiksvriendelijk is en nog jarenlang meekan. Zonder opstap stap je makkelijk

Uniek detail: doucheprofielen in stralende kleuren

in en uit voor een deugddoende wasbeurt. Het geheel piek-

Met een inloopdouche ziet je badkamer er meteen een pak

fijn afwerken doe je met een douchewand in helder glas.

moderner uit. Het zijn vaak de kleine finesses die een geheel

Bovendien houdt zo’n wand ook het spatwater tegen, zodat

sierlijk maken en dat is bij een inloopdouche niet anders.

je vloer kurkdroog blijft terwijl je een douche neemt.

Een perfect passend doucheprofiel zorgt ervoor dat je

Het overgrote deel van de inloopdouches komt terecht in

inloopdouche op zijn plaats blijft.

een hoek van de badkamer. Een walk-indouche of doorloop-

Een opvallende nieuwigheid in de badkamerwereld zijn de gekleurde doucheprofielen. Vanaf nu kleuren zij dus ook jouw badkamer. Bij X²O vind je niet alleen doucheprofielen in traditioneel chroom, klassiek wit of eigentijds zwart. Het assortiment werd onlangs uitgebreid met pittige tinten, zoals CoolMetal, GunMetal en Brushed Rose Gold. Een echt stijlstatement in jouw badkamer.

Keuze te over De gekleurde doucheprofielen integreren zich makkelijk in elk badkamerinterieur. Een gouden toets zorgt voor warmte, terwijl een metaalkleurig profiel ideaal is voor in een industriële badkamer. De roze gouden variant past perfect in een rustige badkamer met Scandinavisch uiterlijk. Door te kiezen voor een bijzonder accent in een originele kleur, geef je je badkamer ruimte een vleugje design mee zonder in te boeten aan comfort. Een topkeuze dus zowel in functionaliteit als in elegantie. Designertip: stem de kleur van je doucheprofiel af op je douchekraan en de rest van het kraanwerk in je badkamer. Zo wordt je badkamer nog meer een prachtige eenheid vol kleur. Een badkamer met gekleurd doucheprofiel die je aan íédereen wilt laten zien? Kijk op www.x2o.be.

X²O Badkamers Building NERO Foreestelaan 80, 9000 Gent www.x2o.be 63

Designer Ben Storms: de balans tussen vakman en illusionist Fotografie Alexander Popelier

De interesse voor ambacht, techniek en vormgeving ontkiemde in de ouderlijke familiezaak van Ben Storms. Vader Rik evolueerde als hardwerkende selfmade man van aannemer naar handelaar in oude en antieke bouwmaterialen. Daardoor raakte ook de privéwoning van het gezin gaandeweg gevuld met antiquiteiten met een eigen verhaal en specifieke technieken. Tijdens schoolvakanties en weekends stak Ben ook de handen uit de mouwen en zo ontstond toen zijn liefde voor materialen en technieken. Tot op vandaag vertrekt zijn werk vanuit de karakteristieken van een bepaald materiaal en de bijhorende ambachten of technieken. De perfecte insteek voor een artikel in Entrr Magazine.

Een constructieve mix

Form follows function

In zijn werk vertrekt Ben Storms vanuit basismaterialen

Die praktische ingesteldheid leidt vooral tot creaties die ook

die hij kent vanuit zijn jeugd en hij benadert die in eerste

een concreet gebruiksdoel dienen. Pas vrij recent waagde hij

instantie als vakman. Zijn passie voor die materialen en

zich aan zijn eerste puur esthetische werken, de Wallpieces.

technieken inspireert hem tot zijn creaties. ‘Als ik materialen

‘De sculpturale kant van mijn werk is schatplichtig aan

combineer, doe ik dat in de eerste plaats om technische en

de functie,’ aldus Ben Storms. ‘Die functie verschaft het werk

constructieve vraagstukken op te lossen. Als ik de juiste

een soort van bestaansrecht, een verantwoording voor zijn

oplossing vind met het juiste materiaal, dan houdt het resul-

bestaan.’ Zijn werken krijgen vorm achter de schermen en

taat vaak een bepaalde esthetiek in. Als het technisch klopt

treden pas voor het voetlicht als ze voor de ontwerper af zijn.

en een evenwicht vindt, dan is het vaak ook gewoon mooi.’

Daarna worden ze (vaak) verkocht in de vorm van edities. Architecten als Vincent Van Duysen en Sir David Adjaye integreerden al stukken van zijn hand in een project.

Fragiele massa

Een andere kijk

De materialen die zijn voorkeuren wegdragen, zoals natuur-

Zijn werk is het resultaat van een combinatie van eeuwenoude

steen en metaal, hebben al een lange geschiedenis, maar

en high-end technieken en daarnaast een intense zoektocht

door de grenzen van het (on)mogelijke af te tasten verrast

naar de ultieme constructieve balans. Elk nieuw stuk stelt

de designer telkens weer. ‘Door de kijker op het verkeerde

hem voor grote technische uitdagingen, op het vlak van

been te zetten of uit te dagen om mee te denken bij het zien

zowel detaillistische afwerking als functioneel evenwicht.

van een werk betrek ik hem erbij. Het verrassingseffect zorgt

‘De vormen die ik creëer, balanceren letterlijk op de rand

ervoor dat mijn werk aandacht krijgt.’ Dat effect vindt

van het onmogelijke. Dat aspect leidt tot verwarring en

zijn oorsprong vaak in de omkering van de natuurlijke

brengt toeschouwers zowaar zelf uit balans. Ik hoop dat

karakteristieken van de materialen. In zijn beeldtaal krijgen

ik hen daardoor stimuleer om met een nieuwe en frisse

robuuste, ruwe en massieve materialen een illusie van zacht

blik te kijken naar materialen waar ze al lang mee

heid en lichtheid die de geest van de toeschouwer prikkelt.

vertrouwd zijn,’ zo besluit de ontwerper.

Kennismaken met zijn werk kan in HapticsHouse, Turnhoutsebaan 1-3, 2100 Antwerpen, contact via 0485 11 05 68 of info@benstorms.be. 68

Verolift: Publireportage

Huislift in gerenoveerd historisch pand en kleine ruimtes, waardoor het niet meteen ideaal was als woning. Wie daar echter door kon kijken, zag een fantastische opportuniteit: een karaktervol gebouw op een prachtige locatie. Het ‘enige’ wat moest gebeuren, was een grondige renovatie.

Ruimte voor wonen en werken De bouwheer van dit pand is tevens eigenaar van maatwerkbedrijf Sanskriet. Hij besloot het gebouw om te toveren tot woning, showroom en atelier. Hij wilde zo veel mogelijk terug keren naar de oorspronkelijke vorm en de authenticiteit van het gebouw herstellen. De binnenkant werd volledig gestript. Op de gelijkvloerse verdieping kwam een garage met toegangs zone en ernaast een leefruimte die uitkomt op de keuken. Op de eerste verdieping valt de enorme natuurlijke lichtinval op, die de slaap- en badkamers meteen een aangenaam gevoel geeft. Op de bovenste verdieping is er dan weer een gezellige zithoek en heb je een magnifiek uitzicht over Brugge.

Verbonden door een huislift In dichtbebouwde stedelijke gebieden wordt vaak in de hoogte gebouwd om plaats te besparen en dat was bij dit gebouw niet anders. Het perceel van Sanskriet telt maar liefst vier volwaardige verdiepingen, inclusief de kelder. Om die met elkaar te verbinden werd een huislift geïnstalleerd. Hiervoor werd een beroep gedaan op liftexpert Verolift. Het Gentse bedrijf denkt van a tot z mee met de klant en zorgt steeds voor een feilloze afwerking. Zowel voor privégebruik als voor professioneel of commercieel gebruik: Verolift biedt heel wat verschillende types, maten en afwerkingen van liften aan. Hier plaatste het liftbedrijf een personen lift met beperkte liftput en schachtkop. De bouwheer wilde immers een huislift die hoogwaardig comfort biedt en vergelijkbaar is met een liftrit in een appartementsgebouw. Toen dit pand in het pittoreske Brugge op de markt

Door slim te werken met driedelige deurpanelen heeft

kwam, zagen de kopers het meteen als een buitenkans.

de lift toch een brede toegang ondanks de smalle schacht-

Met de idyllische reien als achtertuin kun je spreken van

breedte. De aandrijving gebeurt gearless, wat betekent dat

een unieke locatie. Toch stond het gebouw al een tijdje leeg.

de lift met een elektrische magneetmotor werkt, zoals we

Deze negentiende-eeuwse huidlooierij was door de leegstand

die kennen uit elektrische wagens. Dat zorgt voor een uiterst

fel verloederd. Bovendien was het volgestouwd met muren

comfortabele en zeer energiezuinige rit.

©Home Sweet Home – Nick Cannaerts

Oog voor detail Net zoals de rest van de woning moest ook de huislift tot in de puntjes afgewerkt zijn en perfect passen in de rest van het interieur. Het parket loopt bijvoorbeeld door tot in de lift en de deurkaders zijn in dezelfde kleur geschilderd als de muren. De liftkooi zelf is gelakt in de kleurkeuze van de bouwheer. Al van in het begin dacht Verolift mee over hoe de lift kon worden geïntegreerd in de woning en in samenspraak met de klant werd dit prachtige resultaat behaald. Door enerzijds de hoge kwaliteit van de huislift en anderzijds het serviceteam dat 24/7 klaarstaat, kan Sanskriet blijven rekenen op aangename ritten in zijn subliem gerenoveerde woning. In de showroom van Verolift kan men zelf de mogelijkheden ontdekken en samen met de adviseurs de lift van zijn dromen ontwerpen. Een afspraak maken kan telefonisch, via de web site of door een e-mail te sturen.

Verolift bv Xavier de Cocklaan 44 9831 Sint-Martens-Latem 09 240 15 60 hello@verolift.be www.verolift.be

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Verbond in zwart-wit Architecten B-bis architecten Fotografie Ilse Liekens

‘Onzichtbaar en toch ingrijpend’ is wellicht de beste manier om de aanbouw te omschrijven die nu de plaats inneemt van de vroegere veranda. De staalconstructie aan de achterzijde gaat dermate perfect op in de oorspronkelijke architecturale lijnen uit de jaren 1960 en textuur, dat niets laat vermoeden dat het ooit anders is geweest. Het nieuwe hedendaagse volume biedt meer kwalitatieve binnenruimte en een schuif raam ontsluit het binnenleven naar de tuin. Binnen geeft de nieuwe ruimte zichzelf wel bloot door de zichtbare stalen dragende kolommen en de houten dakstructuur.

Warme invulling van koud kader Eén keukenelement is op zich ook een stalen structuur, die geketend is aan de stalen constructie. Voor de rest straalt ze warmte uit, met kastfronten van gezandstraald gelamineerd multiplex, dat aan de kopse zijden zichtbaar bleef. De vloer is een visgraatparket, dat doorgetrokken werd in de twee treden die afdalen naar de eetruimte in de aanbouw. Het zwarte buitenschrijnwerk – met een hoekraam – staat los van de witte stalen structuur. Niet al wat blinkt … Aan de voorzijde van de woning is het niet staal, maar zwart hout dat voor nieuwe accenten zorgt. De nieuwe voordeur met grote houten greep is al een voorafspiegeling van de verrassende toegangszone met wenteltrap. Met vloer en trap in verschillende marmers is de uitstraling al meer dan rijkelijk. De vestibule in geborsteld en vervolgens zwartgelakt hout versterkt die luxueuze sfeer nog meer, waarbij de houtnerven de uitdaging lijken aan te gaan met de adering in het marmer.

Skylux: Publireportage

Belgische wereldprimeur: Skylux dakraam met muggenhor aan de buitenzijde Een erg vervelend neveneffect van onze warmere zomers

Skylux komt met een praktische en afdoende oplossing

is de komst van meer en meer exotische steekmuggen.

voor dat probleem: een dakraam met muggenhor aan

Die zijn niet allemaal gevaarlijk, maar hun steken kunnen

de buitenzijde.

wel erg pijnlijk zijn. We houden ze dan ook het liefst buiten onze slaapkamer, net als onze inheemse muggen trouwens.

Efficiënt design

Dat zijn namelijk ook vervelende klanten, vooral ’s nachts.

Het nieuwe Skylux-dakraam kun je 24 uur per dag open

Bovendien zijn ze vooral actief bij warm weer, net als we

laten staan zonder dat een mug of ander insect ook maar

met open ramen willen slapen. De Belgische fabrikant

de minste kans maakt om binnen te raken. Daar zorgt

de hor aan de buitenzijde van het dakraam voor. Het raam

Pionier en innovator

kreeg een hoogwaardig design mee zonder zichtbare

Skylux is fabrikant van oplossingen om daglicht

bevestigingen aan de buitenzijde, zodat het dakraam

binnen te brengen via platte en hellende daken. Het aanbod

perfect bij je dak aansluit.

omvat onder andere lichtkoepels en lichtstraten, en sinds de overname van het Limburgse Nordaq ook een compleet

Allround oplossing

gamma ramen voor hellende daken. De gecombineerde

Het nieuwe Skylux-dakraam heeft nog andere troeven.

expertise van een lokale pionier en een Europese hoofdrol-

Zo heeft het erg goede akoestisch en thermisch isolerende

speler garandeert dat ook dit gamma blijft staan voor de kwali

waarden. Het houdt dus lawaai en koude buiten en in de winter

teit, innovatie en duurzaamheid die Skylux kenmerken.

de warmte binnen. Bovendien zijn ze inbraakwerend en veilig

Het nieuwste raam met muggenhor aan de buitenzijde

voor kinderen. Staat je raamopening op een moeilijk te bereiken

is een wereldprimeur.

hoogte? Dan biedt een elektrische bediening de oplossing. Ook aan onderhoud werd gedacht, want je kunt het raam

Skylux

makkelijk kantelen om de buitenzijde schoon te maken.

Spinnerijstraat 100 8530 Stasegem

Persoonlijke aanpak op maat

056 20 00 00

Skylux biedt voor architecten en particuliere eindklanten

info@skylux.be

persoonlijk advies op maat van hun project. Een netwerk

Skylux.be

van erkende premium plaatsers garandeert kwalitatief vakwerk en een perfecte afwerking, zowel bij nieuwbouw als renovatie.

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Puristische restauratie Architecten B-bis architecten Fotografie Lucid

Een rijwoning aan zee met een mooie voorgevel werd in ere hersteld zonder enige toevoeging en zonder te raken aan de toch wat vreemde bouwsels aan de achterzijde: architectuur puur en sec in het kwadraat. Ruimtes kregen een nieuwe of soms zelfs geen functie. De toekomst zal hun rol uitwijzen. Vandaag bieden ze ruimte aan een tafel en een stoel om de krant te lezen, morgen misschien aan een logeerbed of een schoenenkast.

Levenslang voor guillotine De ingrepen van B-bis architecten beperkten zich dan ook tot nieuwe meubels en maatwerk zonder verdere aanpassingen in de ruimtes. In de keuken staan twee kastenwanden tegenover elkaar. Het principe van een guillotineraam en de radiator eronder bleef overeind. Aan een van de lange wanden staat nog een oude schoorsteen, nu geïntegreerd in de keukenwand. Van Zweden en Finland De bestaande plankenvloer werd opgeschuurd waar mogelijk, trappen en bordessen werden wit geschilderd. Nieuwe klinken en carraramarmer verwijzen naar wat er al in de woning aanwezig was. In de slaapkamer staan kasten die geënt zijn op de originele plannen van een pre-Ikea-idee: zelfbouwdozen voor kleer kasten volgens het form follows function-principe, met zichtbare bouwstructuur aan de buitenzijde, inclusief schuine deurtrekker. Wat wel echt nieuw is in het gebouw, is de wellnesskelder, met een Finse sauna die ingebouwd werd in een tongewelf onder de achterbouw. Kwestie van het hoofd koel te houden.

Consteca, al meer dan vijftig jaar partner van architecten: Publireportage

Pleisterwerk, sierpleister en steenstrips voor nieuwbouw en renovatie Consteca is een Belgisch familiebedrijf dat gespecialiseerd

Baksteen- en natuursteenstrips: textuur uit de natuur

is in pleister-, sierpleister-, gipskartonwerken en de plaatsing

Steenstrips worden zowel bij nieuwbouw als renovatie

van steenstrips. De firma werkt voornamelijk in de regio’s

toegepast, al dan niet in combinatie met gevelpleisters.

van Antwerpen, Leuven, Brussel en Gent en neemt zowel

Ze evenaren het authentieke karakter van traditionele gevel-

nieuwbouw als renovatie voor zijn rekening onder het motto

stenen en zijn even sterk en duurzaam. Omdat ze dunner zijn,

‘Het moet goed zijn!’ Kwaliteit is voor zaakvoerder Werner

nemen ze minder ruimte in en zijn ze lichter dan standaard-

Casier geen ijdel woord.

metselwerk. Dat betekent dat extra funderingen of lateien boven gevelopeningen overbodig zijn. Ze kunnen rechtstreeks

Pleisterwerk en gipskarton binnen

op de gevel geplaatst worden of op een isolatiesysteem,

Binnen plaatst Consteca zowel traditioneel pleisterwerk als

ideaal dus voor het na-isoleren aan de buitenkant van

gipskarton. Pleisterwerk zorgt voor een perfect en uitermate

de woning.

glad resultaat. Gipskarton wordt snel en gemakkelijk in spots, ledstroken en audiovoorzieningen kinderspel. Zowel

Kaleien: duurzaam alternatief voor traditioneel schilderwerk

de pleisterwerken als het gipskarton worden steeds zo

Kalei is een dun laagje kalkpleister dat aangebracht wordt als

afgewerkt dat er slechts een minimale voorbereiding nodig

decoratieve en waterdichte afwerking voor oud metselwerk,

is om kwalitatief schilderwerk af te leveren.

geschilderde gevels, tuinmuren en beton. Het is zeer geschikt

eender welke ruimte geplaatst en maakt het inwerken van

voor renovaties, omdat kalei het authentieke karakter van

Gevelpleisters voor een strakke uitstraling

een gevel respecteert. Consteca werkt vaak met een kalei

Om een strakke, homogene en hedendaagse uitstraling

systeem op basis van siliconenhars. Het materiaal is ademend,

te realiseren is gevelpleister een ideaal materiaal. Het laat

waterafstotend en zelfreinigend, en het beschermt tegen

het volume van een woning mooi en krachtig tot zijn recht

mosgroei.

komen en is geschikt om de meest complexe architecturale vormen te bekleden. De verschillende texturen en korrel-

Zekerheid dankzij service en standaardgarantie

groottes en het onbeperkte aantal kleuren biedt een breed

Consteca hecht enorm veel belang aan de vertrouwens

spectrum aan combinaties.

relatie met zijn klanten, het strikt opvolgen van bouwwerven en het naleven van de plannen. Daarvoor staan een veertigtal medewerkers klaar. Een standaardgarantie van 10 jaar biedt een extra garantie. Tel daar bijna 60 jaar ervaring en expertise bij en je weet dat je bij Consteca goed zit.

Consteca Bergkapelstraat 58 1840 Londerzeel Tel.: 052 55 40 01 E-mail: info@consteca.be Website: consteca.be

Trends voorjaar 2022 Samen staan we sterker

Wat worden de interieurtrends in het voorjaar van 2022? Welke kleuren en vormen zullen ons warm doen lopen? In deze reeks licht trenden colorwatcher Hilde Francq toe welke trends er op ons afkomen, van de sociologische of technologische bewegingen die aan de grondslag ervan liggen tot het uiteindelijke resultaat in en rond onze woning.

Stoopen & Meeûs, Kapsul Collection, Beltrami

Levis Atelier, Pols Potten 84

Levis Atelier, Pols Potten

‘Onze interieurs zijn een reflectie van de maatschappij waarin we leven’, aldus Hilde Francq. ‘Ik kijk naar maatschappelijke trends en vertaal die naar de vormen, materialen en kleuren waar we warm voor zullen lopen.’

Over generaties heen De afgelopen twee jaar hebben we voortdurend de boodschap te horen gekregen dat we zo veel mogelijk uit elkaars buurt moesten blijven. Familiebanden werden tijdelijk doorgeknipt en vriendschappen werden on hold gezet, fysiek althans. Verwacht wordt dat we dat de komende tijd ruimschoots zullen goedmaken. Meer dan ooit tevoren beseffen we bovendien dat de enige duurzame oplossing van deze pandemie zit in collectieve inspanningen, zoals bijvoorbeeld de vaccinatiecampagnes. De coronacrisis heeft aangetoond dat mensen in moeilijke tijden solidair zijn. Sinds enkele jaren zien we dat de grenzen tussen de generaties losser worden. Levensstijlen zijn nu veel minder leeftijdsafhankelijk dan twintig jaar of zelfs tien jaar geleden. Het Amerikaanse mode-icoon Iris Apfel vierde onlangs nog haar honderdste verjaardag omringd door fans die niet ouder zijn dan dertig. Jonge mensen zoeken verbinding met de oudere generaties en vaak is dat gevoel wederzijds. In de komende jaren zullen we zien dat de verschillende generaties steeds meer tijd, ruimte en hobby’s gaan delen. Deze nadruk op de verbondenheid tussen generaties sijpelt door in architectuur en design. In het interieurontwerp zal het concept van ontmoeten en delen steeds meer centraal staan.

Levis Atelier, Kapsul Collection, Suite702

Serax, Stoopen & Meeûs

Als het gaat om delen tussen generaties moeten ontwerpen bij voorkeur zo duurzaam zijn dat ze een tweede en derde leven kunnen hebben en dus overgedragen kunnen worden van generatie op generatie. Grote interieurmerken zullen daar nu de nadruk op leggen in plaats van de ‘gewone’ recycling. Een product dat niet gerecycled hoeft te worden, maar gebruikt kan worden door een volgende generatie is immers nog veel milieuvriendelijker! Steeds meer merken beginnen dan ook hun eigen collecties tweedehands te verkopen. In de mode doen APC en Patagonia dat, in de interieursector zijn het onder meer Vitra en Artek. Het is een slimme manier om een duurzame aanpak te tonen zonder aan greenwashing te doen.

Nieuwe nostalgie Een crisis is niet alleen een moment om opnieuw de verbinding aan te gaan, maar het is typisch ook een moment waarop we stilstaan en terugkijken. Een moment waarop we naar de basis terugkeren. De recepten van het recente verleden worden weggegooid en vervangen door een intuïtievere benadering. Wanneer zich diepe systeemschokken voordoen – en de recente pandemie mogen we daar zonder twijfel onder rekenen – dan ontstaat er een heropleving van nostalgie. Die nostalgie zullen we ook de komende jaren zien en wordt ook gebruikt als een soort lijm over de generaties heen. Door te kiezen voor een vormgeving uit het verre verleden kiezen we als consument niet voor één bepaalde generatie of vormentaal, maar overstijgen we de verschillende smaken, stijlen en leeftijden en creëren zo een nieuwe, moderne nostalgische stijl.

Levis Atelier, Suite702, Hey Sign 87

Beltrami

Levis Atelier, NIKO, Inside Blinds, IVC Commercial

Verzoenende kleuren Wat betekent dit alles nu op het gebied van kleuren en materialen? Het verzoenende en grensoverschrijdende aspect van onze maatschappij vertalen we alvast in kleuren die niet vastpinnen op gender of leeftijd. Het resultaat zijn neutrale tinten die verwijzen naar natuurlijke materialen als karton, planten of canvas. Toch zal 2022 ook grotendeels in het teken staan van een herwonnen optimisme en dat mogen we zeker niet onderschatten. Vandaar dat we heel opgewekte accentkleuren zullen zien. Rood en oranje bijvoorbeeld, maar ook blauw en groen. Kleuren die doen denken aan uniformen, omdat zulke outfits de ideale plunje zijn om leeftijden en genders te overstijgen. Het nostalgische gevoel wordt dan weer vertaald naar natuurlijke en landelijke tinten, waarbij stro-, zand- en warme bruintinten de hoofdrol spelen, toch ook opgeleukt door opnieuw dat rood, een kleur die in de 19e eeuw al volop werd gebruikt door de arts-and-craftsbeweging.

Wie is Hilde Francq? Hilde Francq is trenden colorwatcher en de oprichter van trendstudio Francq Colors. Francq Colors geeft internationale klanten uit diverse sectoren advies over de juiste kleuren, materialen, texturen, patronen en vormen voor hun producten. De studio werkt onder meer voor klanten als Niko, Tribù, Serax, Habitat en Arte. Hilde Francq geeft trendlezingen in binnenen buitenland, onder meer aan het Royal College of Art in Londen. 88

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Wonen in het militair gasthuis Architecten B-bis architecten Fotografie Ilse Liekens - Yannick Milpas

Een van de vennoten van B-bis architecten verruilde jaren geleden zijn stadsloft voor een woning in een van de paviljoenen op de historische site ’t Groen Kwartier in Berchem, ooit een ziekenzaal, nu een zalige woonplek. De eigen tuin zorgt voor geborgenheid, het terras wordt overkapt door de vroegere wintergang. Op een steenworp van ‘de statie’ geniet hij met zijn gezin van fluitende vogeltjes en 300 vierkante meter eigen groen. Slapen op een ondergronds platform De slaapkamers liggen in de kelderverdieping en staan via een lagergelegen cour anglaise in contact met de tuin. De kasten in de slaapzone en de slaapnis zijn eigen ontwerpen, uitgevoerd in vuren multiplex. De ouders slapen op een platform. Ook de muren en het plafond in de badkamer zijn afgewerkt met (gevernist) multiplex. De douche kreeg een epoxy afwerking. Het ronde bad tikte de architect twee jaar voor de verhuis op de kop en wordt tot op de dag van vandaag de ‘familie-emmer’ genoemd. Een woning die nooit af is Een materiaal dat overal terugkeert, is de betonvloer van wit cement en kwarts, die een bijzonder terrazzo-effect kreeg door hem op te schuren. De immense woonruimte van 10 bij 10 meter en 5 meter hoog behoudt haar openheid en krijgt geborgenheid dankzij twee immense kasten van 3 meter hoog. Die bieden de nodige bergruimte en verdelen de kamer in vier leefhoeken. Ze kunnen bovendien op elk moment van plaats of functie veranderen, waardoor de woning permanent in volle evolutie blijft. 93

Niko: Publireportage

Niko Home Control: comfortabel leven en energie besparen in één Comfortabel wonen, veilig leven en tegelijk een pak

Krijg inzicht in je energieverbruik

energie besparen? Dat doe je door de elektrische toestellen en

Niko Home Control biedt je een gedetailleerd beeld van jouw

systemen in je woning aan te sturen met Niko Home Control.

elektriciteits-, gas- en waterverbruik, dankzij geconnecteerde

Je bedient je verlichting, verwarming en zonwering met

stopcontacten en slimme stekkers. De gebruiksvriendelijke

schakelaars, een touchscreen en/of je smartphone. Niko Home

Niko Home-app en het touchscreen maken het gemakkelijk

Control past in elk budget en maakt ook bestaande woningen

om deze detailgegevens te interpreteren. Je ziet meteen

slim! Dankzij de installatie van Niko Home Control optimali-

wanneer er overmatig of afwijkend verbruik is en je ontvangt

seer je je energie-efficiëntie en verlaag je je energiefactuur.

slimme energiemeldingen in de Niko Home-app wanneer er zich een abnormaal elektriciteits- of gasverbruik voordoet. Dit helpt je om onaangename verrassingen op de energiefactuur te voorkomen.

Laat je zonnepanelen maximaal renderen Niko Home Control verzamelt ook de gegevens van de productie van je zonnepanelen. Met het systeem kun je bepalen waar en wanneer die opgewekte energie gebruikt moet worden. Als je via de Niko Home-app een melding krijgt, kun je eigenhandig toestellen als de wasmachine, de droogkast of de vaatwasmachine aanzetten, maar Niko Home Control kan dit ook in jouw plaats doen. De solar modefunctie activeert geconnecteerde toestellen automatisch wanneer er te veel zonne-energie wordt opgewekt. Op die manier verhoog je je zelfconsumptie en dring je je distributiekosten terug.

Renoveer voor de toekomst Ook in een bestaande woning kun je met Niko Home Control de grenzen verleggen van je comfort, veiligheid en energieverbruik. Met de draadloze oplossingen van Niko plaats je eender waar in huis schakelaars bij, zonder breekwerk. Met Niko Home Control heb je een oplossing die vandaag al rekening houdt met wat je later misschien anders wilt. Je weet wanneer je kinderen thuis zijn, je tuin wordt besproeid wanneer het nodig is, je bedient de zonnewering en ventilatie vanuit je sofa, je ziet op je smartphone wie er aanbelt. En dankzij de alles uit-knop van Niko Home Control maak je je nooit meer zorgen over het strijkijzer dat nog aan staat of een lamp die nog brandt.

Niko Industriepark West 40 9100 Sint-Niklaas 03 778 90 00 sales.be@niko.eu niko.eu

Dossier renovatie: B-bis architecten – visie, aanpak en exemplarische projecten

Patchwork en paviljoen Architecten B-bis architecten Fotografie Lucid

Een eerste blik op de voorgevel toont een bevreemdend amalgaam van bouw materialen onder een vlinderdak. De verklaring daarvoor ligt in het feit dat de eerste eigenaar, een aannemer, de woning eigenhandig voor zijn gezin bouwde met restmaterialen die hij van verschillende werven meebracht. Circulariteit avant la lettre, dus. B-bis liet de bonte verzameling onaangeroerd – inclusief het gedateerde raam met gekleurd glas –, isoleerde het dak en bouwde haast onzichtbaar een kleine uitbreiding op de eerste verdieping. De ruwbouw veranderde dus wezenlijk niet. Zelfs wie ooit vertrouwd was met de woning zal nauwelijks opmerken dat er wat is veranderd. Een nieuwe badkamer De nauwelijks zichtbare uitbreiding voor de badkamer werd uitgevoerd in hout skelet en zowel binnen als buiten met hout afgewerkt, waardoor ze wel leesbaar is. Aan de voorzijde glijdt ze als het ware mee omhoog met de schuine daklijn. Binnen verschaft een schuifdeur toegang tot de nieuwe badkamer, waar in de massa gekleurde blauwe Winckelmanstegeltjes de houten wanden aanvullen. Recuperatiekeuken De keuken is een hedendaagse toepassing van meerdere gerecupereerde materialen in combinatie met nieuwe elementen, zoals het door het architectenbureau ontworpen verlichtingsarmatuur en het valse plafond met ronde damp kapopening. Gerecupereerde tegels, plinten, deuren, een ronde koperen wasbak … worden aangevuld met nieuwe terrazzotegels die aansluiten bij de oorspronkelijke stijl. Het eiland en de kastenwand werden schuin geplaatst, die laatste om plaats te bieden aan een inbouwijskast. 98

Thuiswerkpaviljoen In het voormalige V-vormige zwembad verrees een ruim en half ondergronds gelegen tuinpaviljoen waarin de opdrachtgevers op een comfortabele manier elk hun beroep kunnen uitoefenen. Het ondergrondse deel is uitgevoerd in beton, het bovengrondse in hout (dakstructuur) en staal met aluminium ramen. Voor de gezelligheid staat er een houtkacheltje midden in het ruime en luxueuze gebouw.

Novalux Publireportage Fotografie Nick Cannaerts

Van verlichting tot beleving Novalux-studio’s in Halse watertoren en Antwerpse Kloosterstraat

In zijn contacten met architecten en particulieren zet

In levenden lijve

Novalux volop in op beleving. Armaturen in een levensechte

Novalux is een Italiaans verlichtingsmerk dat zich richt naar

omgeving spreken dan ook veel meer tot de verbeelding dan

architecten en projectontwikkelaars, maar ook installateurs

een productfoto. In de CW Tower, een voormalige watertoren

werken graag met het merk. Om hen in optimale omstandig

in Halle, is het al zover en binnenkort volgt een pand in de

heden kennis te laten maken met de producten, zet de Belgische

bekende Antwerpse Kloosterstraat, de place to be voor

invoerder volop in op beleving. Na enkele opmerkelijke rea-

vintage en design.

lisaties, zoals de eigen woning van architect Bert Van Geet en de studio’s van Universal Music in Gare Maritime (Tour & Taxis), is het nu tijd voor twee eigen presentatiestudio’s.

100

Op bezoek in een watertoren

Slim naar Antwerpen

De eerste studio bevindt zich in een opmerkelijk gebouw,

En het blijft niet bij de CW Tower, als het van Novalux afhangt.

een gerenoveerde watertoren in Halle die herbestemd werd

Een pand in de legendarische Antwerpse Kloosterstraat wacht

tot hoofdkwartier van Conversion Works, het lokale ontwerp-

ook op invulling. In die gloednieuwe Novalux studio zullen

en aannemingsbedrijf van Tobias Vandenbosch. Het eigen-

beeldend kunstenares Louise Van Hemeldonck en haar partner

zinnige en multifunctionele gebouw is zowel eventlocatie

Yannick als creatief duo aan het werk gaan en ter plaatse ook

als coworking space, met als letterlijk hoogtepunt de rooftop

events organiseren. Louise is een creatieve duizendpoot die

op de bovenste verdieping met een uniek uitzicht over het

actief is in zowel abstracte schilderkunst, fashion als florale

Pajottenland. Gezien de beperkte diameter (6 meter) mag

kunst. De opening is voorzien in januari 2022.

de realisatie een echt huzarenstuk genoemd worden. Het pand had in oorsprong weinig potentieel, maar dankzij de

Sant in designland

creatieve invulling kijk je daar als bezoeker heel anders

Novalux blijft zich profileren als een betaalbaar designmerk

tegen aan.

voor architecten en biedt dan ook handige diensten aan, zoals de opstelling van een professionele lichtstudie.

Design meets workspace

Het merk innoveert continu op het vlak van functionaliteit,

Elke verdieping in de toren heeft een unieke functie. De

design en kleuren en is in moeder- en designland Italië

gelijkvloerse verdieping kreeg een volledig ingerichte bad-

de absolute top. Dit jaar nog mogen we nieuwe kleuren

kamer en een slaapkamer met een opklapbed in een kast.

verwachten. Cappuccino (beige/karamel), caffé (donkerder

Ingewerkte ledlijnen lichten daar de plafondconstructie uit.

bruin) en goud doen hun intrede in de nu nog hoofdzakelijk

De eerste verdieping is de Novalux-studio en grijpt terug

zwart-witte collectie van lijnen cirkelarmaturen. De kleur-

naar de kleurrijke Memphis-stijl uit de jaren 1980. Daar

temperatuur van de verlichting in de rails krijgt binnenkort

zijn meerdere Novalux-producten toegepast en ingewerkt

warmere versies die ook geschikt zijn voor residentiële

in de plafonds en muren, waaronder elementen van de

omgevingen en met haar 48 volt-rail gaat Novalux de super-

unieke Cartoon-reeks, een reeds in gyprocplaat ingewerkt

slanke toer op. De rails, die volledig in gyprocwanden en

ledprofiel dat de plaatsing van lichtlijnen in muur en plafond

plafonds ingewerkt kunnen worden, blijven uiteraard

op een spectaculaire manier vergemakkelijkt. Op de derde

een van de sterkste Novalux-troeven.

verdieping bevindt zich een presentatiestudio. Die ruimte is opgevat als een atelier waar de architect zijn eindklant alle

Novalux (SLV Lighting Group)

mogelijkheden kan tonen. Een grote tafel laat toe om alle

Herentalsebaan 429, 2160 Wommelgem

plannen letterlijk en figuurlijk te ontplooien.

03 385 30 08 novaluxlighting.be info@novaluxlighting.be 101

Kunst en design

Van eBay tot De Loft: het pad van galerijhouder Alain Hens Fotografie Evenbeeld

102

Al meer dan twintig jaar is Alain Hens een markant figuur in de wereld van kunst en design. Niet enkel omdat hij zijn zaken strategisch anders aanpakt dan de meeste van zijn collega’s, ook omdat de kunstenaars en designers die hij presenteert op een of andere manier onder de radar lijken te blijven of weer te verdwijnen. Net daarom zijn ze vaak zo interessant. Zijn aanpak is bewust intuïtief, een eeuwig zoeken naar antwoorden op vragen die beginnen met ‘Waarom?’. Dat schept ruimte voor twijfel, maar ook voor antwoorden.

103

Swedish match Alain Hens woont in zijn loft samen met Mira Sohlén, zijn partner en een Zweedse kunstenares, met wie hij niet enkel de liefde, maar ook zijn professionele passie deelt. Al bij hun eerste ontmoeting zaten ze op dezelfde golflengte en haar leven en werk maken integraal deel uit van het gebeuren in de loft. Haar kunst bestaat uit wandtapijten, die ze minutieus samenstelt uit individuele handgeknoopte wollen vormen, en waarin ze plaats laat voor leegte. De organische vormen, vaak in aardekleuren, componeert ze horizontaal, op de grond van haar atelierzone in de loft, waar de lichtinval optimaal is. De ultieme verticale dimensie krijgt haar werk pas als het opgehangen wordt. De loft presenteert niet alleen enkele van haar werken, ze toont ook het work in progress.

104

Vandaag is zijn galerij in de Antwerpse Kloosterstraat

On eBay (from Babylon back to Babylon)

een exhibitieruimte, morgen wellicht weer showroom

Voorbestemd om in deze wereld terecht te komen was

van meubelstukken. Zijn specialiteit? Naoorlogse kunst en

Alain Hens allerminst. Tijdens zijn studies sprak hij met

design, eerlijk en handgemaakt, liefst unieke of tenminste

een kennis die onder andere via eBay designstukken aan-

zeldzame stukken. Zijn trots? Zijn loft, gelegen op een steen

en verkocht. Het waren de beginjaren van het internet en

worp van zijn galerij en meteen ook een verlengstuk ervan.

veel handelaren richtten zich toen nog uitsluitend op fysieke

Het is een adembenemende plek in de binnenstad die woning,

vindplaatsen, zoals rommelmarkten, veilingen en bij deur-

kantoor, presentatieruimte en atelier tegelijkertijd is.

waarders. Al snel raakte hij geboeid door de digitale revolutie,

Entrr ging op bezoek, luisterde en snuisterde.

die tijd en ruimte nieuwe dimensies gaf. ‘Plots werd mijn wereldbeeld enorm verbreed: digitaal foto’s maken, posten, verkopen in Japan, je geld ontvangen via PayPal… Ik was onmiddellijk enthousiast over wat ik zag en ging ook al snel mee de boer op naar rommelmarkten en zo.’

105

Emiel Veranneman: meubelontwerper en (interieur)architect Onlangs slaagde Alain Hens erin om zeven werken aan te kopen van Emile Veranneman. De neef van Constant Permeke is vaderlandse top als (industrieel) vormgever en meubelmaker, maar is van opleiding architect met specialiteit interieurvormgeving. Zelf was hij ook verzamelaar en galerij houder. Zijn stoere en robuuste werken blijven actueel. Zijn eigen woning in Kruishoutem, een ontwerp van Lucien François uit de jaren 1950, werd een architectuurklassieker, maar ook de plek van zijn tragische dood na een familiaal dispuut rond zijn collectie.

106

Van vragen en verwondering ‘Ik ben iemand die altijd op zoek gaat naar wat er achter de feiten ligt, waarom iets is wat het is, waarom iets gaat zoals het gaat…’ De wereld van design prikkelde hem meer dan zijn sociale en politieke studies. Al snel bleek hij op een fijngevoelige manier kwaliteit en materialen te herkennen en ging hij zijn eigen weg. ‘Mijn initiële verwondering groeide alleen maar. Achter elke deur die openging, vond ik weer een andere. Op maandag was het aardewerk, op dinsdag glas of andere objecten, de wereld van eBay was laagdrempelig, oneindig groot, spannend en vooral leuk tegelijkertijd. Andere specialisten bleven eerder de traditionele paden bewandelen en ik kon me redelijk vrij bewegen in mijn speeltuin. Toen heb ik het idee “beroep” ook verlaten. Ik intensifieerde gewoon wat ik deed, want ik deed het graag en goed, en het werkte. En vooral: ik kon het zelf invullen!’

Van zolder naar Parijs In 2004 was zijn eenmanszaak Alainko een feit. EBay bleek op dat moment een behoorlijk disruptieve factor te zijn in de kunst- en designhandel en stilaan deden zijn conculega's maar ook andere platformen hun intrede. Intussen zat Alain Hens niet stil en bewandelde hij ook fysieke zoekpaden. ‘Op de zolders van Nederlandse scholen vond ik stoelen, die ik verkocht aan startende horecazaken in Parijs. Het ene bracht het andere met zich mee en voor ik het wist, verkocht ik stukken aan modeontwerpster Isabelle Marant. Vintage design was toen hot en op een en dezelfde dag bezocht ik

Werk aan modernisme

cafés, architecten en decorateurs. Niet dat alles vanzelf

Tot de pronkstukken behoort een bureau, een uniek

ging. Ik heb leergeld betaald, moest alles zelf uitzoeken,

ontwerp van architect Antoon Blanckaert voor een van

voor mijn plek vechten in een gesloten wereld en zelf

de eerste modernistische huizen in Aalst en omgeving

mijn netwerk uitbouwen.’

(woning Singelyn-Blanckaert, een ontwerp voor zijn zus; zelf bewoonde hij het tweede deel van de koppelwoning).

De States in ’t Stad

Het bureau kenmerkt de specificiteit van de werken waar

Toen iedereen de weg gevonden had naar de op dat moment

Alain Hens naar op zoek is: gemaakt met een bepaalde

hippe online platformen, gooide Alain Hens het roer om.

bedoeling voor een bepaalde locatie, zonder intentie tot

Net toen koos hij voor een fysieke galerij en schakelde hij

herhaling of duplicatie. Gebruikssporen maken dit object

– na de nodige zelfreflectie – een niveau hoger op het vlak

alleen maar authentieker.

van kwaliteit. Hij wilde verrassen eerder dan kopen in opdracht. In die tijd zakte zelfs Michael Bruno af naar de Kloosterstraat, de oorspronkelijke eigenaar van 1stDibs. ‘De beslissing om in de hogere budgettaire regionen actief te worden deed me beseffen dat er ook limieten zijn. Op dat level moet je bereikbaar en aanspreekbaar zijn, moet je engagement tonen en vertrouwen wekken. Dan gaat het over verhoudingen en relaties, niet enkel over objecten en euro’s.’

107

Gecollectioneerde collega’s In 1984 inspireerde het gerenommeerde tijdschrift Domus – het walhalla voor liefhebbers van internationale modernistische en postmodernistische architectuur – de Belgische ontwerper Gerard Kuijpers tot een brutalistisch tijdschriften rek in torenvorm van glas, metaal en natuursteen. Daarin kan elk individueel exemplaar van het blad zijn eigen unieke (horizontale) plek innemen. Architectuur in design en design voor architectuur tegelijkertijd.

108

De loft: perspectief voor architectuur De kunst- en designstukken in de loft, die twee verdiepingen beslaat in een voormalig pakhuis, zijn meer dan presentatie stukken. Ze maken deel uit van het dagelijkse leven en werk van de bewoners. De presentatie legt de nadruk op de collectie eerder dan op de individuele werken en toont hoe een object functioneert als een stuk in een huis. Ze toont wat samen kan gaan of werken. Ze is beeld, leven en tentoonstelling tegelijkertijd en biedt op die manier een vorm van beleving, een aspect dat Alain Hens nog wil uitdiepen, met events op zijn dakterras bijvoorbeeld, al dan niet met muzikale of culinaire omlijsting – to be continued.

109

Architecturale wandeling ‘De loft stelt me in staat om curator en collectioneur te zijn en in die hoedanigheid verkoop ik. Ik toon mijn collectie en die is meteen ook beschikbaar. De openheid en de afmetingen van de woonverdieping laten toe om met mijn stukken meerdere settings te creëren, die tegelijkertijd functioneel en esthetisch zijn. Hier krijgen de objecten de ruimte om hun verhaal te vertellen, waarom ze gemaakt zijn en zijn zoals ze zijn. Hier tonen ze hun echte waarde.’ Een architect of decorateur kan de stukken in een levensechte context bewonderen, aanraken, de achtergrond ervan leren kennen, want die maakt ook deel uit van zijn verhaal voor zijn klant.

Liever Mees dan Eames Niet iedereen is ervan overtuigd dat (veel) geld uitgeven aan designstukken de moeite waard is, maar daar maalt hij niet om. ‘Wie bij mij terechtkomt, weet dat hij enerzijds kwaliteit

Een loft met DNA

mag verwachten en anderzijds stukken vindt die uniek zijn

Die beslissing had verregaande gevolgen voor zijn werkwijze.

of beperkt in aantal. Voor een Eames, waar er tienduizenden

Alainko werd Galerie Alain Hens en de open verkoper werd

van gemaakt zijn, pas ik. Mijn bronnen zijn nu veilingzalen,

een collectioneur. ‘Het was de hoogste tijd om mijn zakelijk

designbeurzen en privécollecties. Wie een gewoon meubel-

DNA vast te leggen, om de vraag te beantwoorden waarom

stuk koopt, weet dat het na zes jaar nauwelijks nog wat

ik iets koop. De rode draden bleken sculpturale en poëtische

waard is, bij mijn stukken is het tegenovergestelde waar.

werken, met een vleugje etniciteit en met textuur. Die definitie

Waarde vind ik in intentie en context, waarom is iets gemaakt

laat me toe om trends voor te blijven, altijd naar de horizon

en waarom op die manier. Daarom richt ik me op kleine

te kijken en kwaliteit voorop te stellen. Er zijn genoeg goede

oplages, uit kleine ateliers, gemaakt voor een bepaald

ontwerpers en kunstenaars die geen aandacht krijgen.

huis, een bepaalde persoon of familie.’

Zoeken onder de radar is zoveel boeiender dan trends of de mainstream volgen.’ In die periode zag hij een loft te

Rust in werk en presentatie

huur staan in de buurt van zijn galerij. De beelden die hij

‘Ik ben veel rustiger geworden in mijn aan- en verkoop

vond op internet konden hem maar matig boeien, tot hij

gedrag. Ik besef dat er genoeg is voor iedereen en dat

tijdens een vakantie plots de mogelijkheden ervan inzag en

de juiste stukken wel zullen komen. Wie ik nu ben, wordt

meteen actie ondernam. De ruimte van bijna 400 vierkante

mee gedefinieerd door wat ik niet koop. Vandaag stel ik

meter zou plaats kunnen bieden om zijn mooiste stukken in

een echte verzameling samen en zie wel wat er weggaat

alle eenvoud en sereniteit te presenteren in een echte woon-

en wat niet. Wat ik koop moet me eerst visueel prikkelen, ik

omgeving, als extensie op zijn galerij. Een kans die hij niet

moet weten waar het vandaan komt en waarom het gemaakt

mocht laten liggen.

is. Het verhaal achter een stuk en de betrouwbaarheid van de bron zijn voor mij veel belangrijker geworden. Wat ik koop, toets ik eerst af aan het criterium of het wel in mijn collectie past. Net daardoor is mijn selectie zo persoonlijk, en dat past bij mijn karakter als einzelgänger.’

Contact Kloosterstraat 156 2000 Antwerpen (Galerij) 0479 23 78 18

110

Klassiek en uniek Het ligt in de natuur van de grotere objecten om als eerste opgemerkt te worden, zoals de Soriana-chaise longue en -voetenbank uit de Cassina-collectie en de Squash Sofa voor het merk Driade. Eerder verrassend, maar daarom zeker niet minder interessant zijn enkele objecten die de voorkeur van Alain Hens voor design met een etnische of lokale knipoog illustreren, zoals het rode krukje met Hawaïaans Hula rokje van Garouste en Bonetti, of de stoel van Emerson, met een rugleuning uit rubberen ‘schok dempers’ uit Oost-Duitse gebouwen.

111

Fedustria: Publireportage

Hout: de natuurlijke keuze

Hout leeft en inspireert. Dit pure, natuurlijke materiaal

we meer CO2 op. Het materiaal isoleert bovendien erg goed

roept bij iedereen wel een gevoel of herinnering op. Je ziet

en behoudt zijn waarde, omdat het eenvoudig te hergebruiken

het overal om je heen, je kunt het voelen en ruiken. Hout

en recycleren is. Door hout te oogsten uit duurzaam beheerde

beleven we. Het is echter ook een waardevolle natuurlijke

bossen verdwijnen die niet, maar groeien ze juist. Daardoor

grondstof die zijn rol heeft in onze woonbeleving, van hout-

raakt hout nooit op. Onafhankelijke certificeringsinstellingen

bouw tot dakstructuur en van gevelbekleding tot interieur

zorgen ervoor dat het ook echt een duurzame keuze is en

elementen en meubilair. We kunnen er comfortabel in

blijft. Duurzaam geproduceerd hout is voor iedereen

wonen, werken en leven.

duidelijk herkenbaar aan labels zoals FSC en PEFC.

Hout is duurzaam

Hout is veelzijdig

Hout is natuurlijk, hernieuwbaar, oneindig beschikbaar en

Architecten en interieurdesigners gaan voor hout dankzij de

heeft een lange levensduur. Door meer hout te gebruiken slaan

oneindige ontwerpmogelijkheden en enorme veelzijdigheid

112

zich. De stabiliteitseigenschappen van hout zijn per kilogram maar liefst zeven keer groter dan die van beton. Hout is licht, stabiel, sterk en dus uiterst geschikt voor nieuwe bouwtechnieken en uiteenlopende toepassingen. Door technologische vernieuwingen is hout ook nog eens beter bestand tegen weersomstandigheden, zoals zon, wind, zout en zand. Hout is bovendien brandveilig, aangezien het zichzelf op een natuurlijke manier beschermt bij brand.

Efficiënt bouwen met hout Met hout kun je snel, flexibel, residentieel en industrieel bouwen. Complete houten bouwelementen rollen uit grote fabriekshallen, waardoor een woning tijdens de montage op de bouwwerf al in één dag wind- en waterdicht kan zijn. Dankzij deze kortere doorlooptijd en de razendsnelle van het materiaal. Hout is de logische verbinding tussen

oplevering kan dit meer dan een halvering van de totale

mens en natuur. In esthetische en functionele zin prikkelt

bouwtijd betekenen ten opzichte van andere bouwmethoden.

het visie en mogelijkheden. Hout daagt uit, met zijn sterkte,

Houtbouw leidt door zijn lichte gewicht tot minder transport

buigzaamheid, variatie aan kleuren, lichte gewicht en vele

bewegingen en laat minder afval achter op de bouwwerf.

andere natuurlijke eigenschappen. Gebouwen, interieurs

Bovendien zorgt hout voor een lage milieubelasting en

en exterieurs vormen architecturale houten juwelen dankzij

heeft het dankzij de gunstige technische eigenschappen

bijzondere details, bogen en rondingen. Maar ook alledaagse

een lange levensduur.

producten en toepassingen waaraan we hoge duurzaamheids-

Laat je inspireren door wat er mogelijk is met hout!

en kwaliteitseisen stellen, ontwerp en creëer je met hout.

De kracht van bouwen met hout We bouwen al langer complete woningen uit hout, maar hout is ook sterk genoeg voor hoogbouw. Als je kijkt naar de combinatie van sterkte en gewicht, laat hout zelfs staal achter 113

Dossier renovatie: Side by Side

DENC-STUDIO © Luc Roymans

Circulair bouwen Dirk Mattheeuws (voorzitter NAV) en Bart Cobbaert (DENC-STUDIO) over circulair bouwen Volgens Nederlandse cijfers is 35 procent van onze CO2-uitstoot en 30 procent van onze afvalstromen te linken aan gebouwen. Twee derde van die CO2-uitstoot is afkomstig van het (energie)gebruik ervan, een derde van bouw, onderhoud en sloop. Een energieneutraal gebouw is dus nog geen CO2-neutraal gebouw. Om dat laatste niveau te bereiken is circulair bouwen een absolute voorwaarde, waarbij opbouw en afbraak geen of slechts een minimale CO2-emissie met zich meebrengen. Bij de realisatie en het onderhoud van een energieneutrale woning spelen architect en bouwheer een grote rol. Maar hoe zit dat bij een circulaire woning en welke weg is er nog af te leggen? We legden enkele stellingen voor aan twee architecten – kwestie van niet al onze eieren in één mand te leggen. Bart Cobbaert, zaakvoerder van DENC-STUDIO, is pleitbezorger van de circulaire gedachte. Dirk Mattheeuws is de huidige voorzitter van Netwerk Architecten Vlaanderen (NAV).

114

AST77 © Steven Massart 115

AST77 © Steven Massart

Win-win met JUUNOO Met zijn architecten- en studiebureau DENC-STUDIO nomineerde Bart Cobbaert de start-up JUUNOO voor de Circubuildaward, een soort wisseltrofee. JUUNOO is een herbruikbaar systeem voor lichte, niet-dragende interieurwanden. De basis van het systeem zijn uitschuifbare metalen staanders, voorzien van een onder- en bovenregel. Bij de productie wordt gebruik gemaakt van staal met minstens 40 procent gerecycleerde grondstoffen. De materiaalkost van een JUUNOO-wand is hoger, maar de verminderde nood aan manuren compenseert dit in belangrijke mate. De wanden kunnen snel geplaatst, verplaatst of weggehaald worden, met een minimum aan voorkennis of ervaring. Dankzij het modulaire karakter, de robuuste uitvoering, de ontwerpvrijheid en de compatibiliteit met diverse afwerkingen kan het systeem vele malen worden hergebruikt, zelfs in gebouwen met een andere plafondhoogte. DIRK COBBAERT: ‘Wanneer een systeem minder materiaalverslindend en over zijn levensloop gezien goedkoper is,

dan spreken we van een win-winsituatie. Het systeem verkoopt als het ware zichzelf. Het systeem wist een prestigieuze Red Dot Design Award in de wacht te slepen en zelfs in coronatijden extra kapitaal op te halen. Het hoeven niet altijd grootse of dure dingen te zijn. Vele beetjes helpen.’

116

STELLING 1:

Circulair bouwen leeft nog niet bij architecten

FOUT

DIRK MATTHEEUWS: ‘Het leeft absoluut en zal enkel aan

belang winnen. In 2019 heeft NAV samen met veel andere instellingen de Green Deal Circulair Bouwen ondertekend. Samen met de Vrije Universiteit Brussel hebben we ons de afgelopen twee jaar bovendien gefocust op het verspreiden van kennis over dit thema bij onze leden. Onze opleidingen, lerende netwerken en publicaties hierrond vonden gretig aftrek. Architecten hebben duidelijk veel interesse voor wat mogelijk de volgende grote transitie binnen de bouwsector wordt.’ BART COBBAERT: ‘Het begrip leeft wel degelijk, al weten

velen niet precies wat het inhoudt en/of wat de mogelijk heden zijn. Het begrip “circulair” lijkt wel nog sneller ingang te vinden dan “duurzaam”, maar daarin schuilt net het gevaar dat “circulair” een vervelend containerbegrip wordt, nog voor het goed en wel op grotere schaal ingeburgerd is. Websites, boekwerken en cursussen die focussen op circulair ondernemen en bouwen worden vandaag frequent geconsulteerd en er zijn al veel producten en praktijkvoorbeelden beschikbaar. Aan de andere kant schrikken financiële en juridische AST77 © Steven Massart

drempels wel nog af.’

117

ClickBrick: het 100 procent demonteerbare gevelsteensysteem: Publireportage

Circulair bouwen in vertrouwen met Wienerberger Dankzij hun lange levensduur en hun mogelijkheden tot

collectie laat bovendien toe om water via de voegen te laten

hergebruik en recyclage lenen kleidakpannen, kleiklinkers

doordringen in de bodem. Hergebruik van gevelstenen wordt

en bakstenen zich uitstekend voor circulaire bouwprojecten.

mogelijk door kalkmortels als metselspecie in te zetten, die

Met ClickBrick gaat Wienerberger nog een stap verder.

achteraf gemakkelijk te scheiden zijn van de stenen.

Het systeem laat toe om gevelstenen demonteerbaar te plaat sen zonder mortel of lijm, zodat hergebruik kinderspel wordt.

ClickBrick: demonteerbare baksteengevels Met ClickBrick ontwikkelde Wienerberger een innovatief

Kleidakpannen, kleiklinkers en bakstenen: van nature circulair

circulair bouwsysteem om gevelstenen droog te stapelen,

De producten van Wienerberger hebben een lange levensduur

deze verwerkingsmethode kunnen de bakstenen later

en zijn gemakkelijk te demonteren en te hergebruiken. Klei-

makkelijk gedemonteerd en hergebruikt worden. Bij dit

pannen worden uitsluitend mechanisch bevestigd, zodat ze

droogstapelsysteem komt geen mortel of lijm te pas. Het is

ook na vele decennia opnieuw volwaardig inzetbaar zijn. Ook

gebaseerd op een uiterst solide, mechanische verankering

kleiklinkers kun je vlot wegnemen en opnieuw toepassen als

met roestvrijstalen clips en dito spouwankers.

dat prat gaat op een cradle-to-cradlecertificatie. Dankzij

tuinbestrating of verharding. De waterdoorlatende PassaquaKleiklinkers kunnen gemakkelijk ergens anders terug worden hergebruikt als tuinverharding of bestrating

118

ClickBrick is gebaseerd op een uiterst solide, mechanische verankering door middel van roestvrijstalen clips en dito spouwankers

Makkelijk, weersonafhankelijk en esthetisch perfect De plaatsing verloopt soepel en snel, en wordt niet beïnvloed door de weersomstandigheden. Specifieke metselvaardig heden zijn niet vereist. Projectbegeleiding en advies op maat inzake technische en esthetische detailleringen en hulpmiddelen garanderen een kwaliteitsvolle uitvoering. Het ClickBrick-systeem maakt gebruik van op maat gekalibreerde bakstenen met een groef, die een uiterst geringe maattolerantie hebben. Daardoor is er geen verloop zichtbaar in de gevels. Gezien de afwezigheid van voegen komen de kleur, vorm en structuur van de stenen optimaal tot hun recht.

Getest en goedgekeurd Uit een studie van de VUB blijkt dat een ClickBrick-gevel bij demontage na dertig jaar maar liefst 70 procent van zijn waarde behoudt en perfect kan worden ingezet voor een volgend bouwproject. Bij demontage na vijftig jaar bedraagt

Kleidakpannen kunnen eenvoudig van een dak worden genomen en in hun geheel op een andere werf op het dak worden gelegd; project Arch. W. Vanacker, Moorslede

de restwaarde nog altijd 56 procent. Ook de levenscyclus analyse (LCA) toont aan dat ClickBrick een bewezen lage

Wienerberger nv

milieu-impact heeft, dankzij de lange levensduur van de bak

Kapel ter Bede 121, 8500 Kortrijk 056 24 96 38 info@wienerberger.be www.wienerberger.be

stenen, een minimale materialeninzet en een makkelijke demontage met een minimum aan arbeid en zonder beschadigingen.

119

VIVA Architecture © Yannick Milpas

STELLING 2:

Circulair bouwen staat vandaag verder in projectbouw dan woningbouw

JUIST

DIRK MATTHEEUWS: ‘In Vlaanderen ligt de klemtoon nu eerder nog op het energievraagstuk en onze ruimtelijke ordening.

Wat energie betreft, is er bijvoorbeeld verre van een consensus bij architecten rond een verstrenging van het S-peil en zijn we actief op zoek naar voorbeelden die de argumenten van voor- en tegenstanders kunnen staven. Wat ruimtelijke ordening betreft, staat de bouwshift nog altijd maar in zijn kinderschoenen en is het lot van de vrijstaande villa op een verkaveling in de praktijk nog altijd niet definitief bezegeld.’ BART COBBAERT: ‘We mogen niet vergeten dat de architect een adviserende rol heeft, die wel degelijk belangrijk is, maar

tegelijkertijd ondergeschikt aan het opdrachtgeverschap. Bereidwillige, innoverende opdrachtgevers zijn de sleutel tot succes. In de bedrijfswereld, waar innovatie vaak levensnoodzakelijk is, vinden we geregeld vooruitstrevende opdrachtgevers. Waar total cost of ownership belangrijk is, wordt circulair bouwen nog sneller in overweging genomen. Universiteiten en zieken huizen, bijvoorbeeld, denken op langere termijn. De gemiddelde particulier beschouwt zijn eengezinswoning als zijn spaarpot en die heeft andere dingen aan het hoofd.’

120

VIVA Architecture © Yannick Milpas

STELLING 3:

Een actieve overheid is cruciaal in de uitrol van circulair bouwen

JUIST

DIRK MATTHEEUWS: ‘Absoluut. We moeten vaststellen dat in onze onmiddellijke omgeving, in Nederland en Brussel, men op

dat vlak al veel verder staat. Waar wij het nu hebben over gasvrije verkavelingen onder bepaalde voorwaarden, denkt men in Nederland al aan het “ontgassen” van bestaande verkavelingen, wat een kostprijs tot 30 tot 40.000 euro per lot met zich mee zou brengen. In Brussel, waar de noodzaak aan minder CO2-uitstoot letterlijk voelbaar is, geldt al langer de passiefnorm voor nieuwbouw. Vlaanderen hinkt wat achterop.’ BART COBBAERT: ‘Het Vlaamse opdrachtgeverschap is vaak particulier en daarom versnipperd. Om iedereen te bereiken zijn

er behoorlijk veel tijd en middelen nodig. Particuliere opdrachtgevers hebben ook vaker wat ondersteuning nodig in de vorm van subsidies om overtuigd te worden en ook voor klassieke projectontwikkelaars zijn er te weinig incentives. Objectieve normen, wetten en subsidies zijn dan ook noodzakelijk.’

121

DENC-STUDIO © Luc Roymans

STELLING 4:

Digitaal ontwerpen op basis van bijvoorbeeld BREEAM1 en BIM2 is een absolute noodzaak om circulair te kunnen bouwen FOUT DIRK MATTHEEUWS: ‘Dat zijn zeker bruikbare elementen. Vooral BIM vindt makkelijk zijn weg naar onze architectenbureaus

en wordt nu al toegepast in eengezinswoningbouw. BREEAM is een waardevol instrument omdat het je als architect dwingt om holistisch na te denken over de duurzaamheid van een gebouw. Dat gaat dan niet enkel over hergebruikte materialen, maar ook over de toegankelijkheid voor rolstoelgebruikers, bijvoorbeeld, en de leefbaarheid voor de gebruiker en de omgeving.’ BART COBBAERT: ‘In de uitwerkingsfase kan BIM een meerwaarde zijn. De beschikbaarheid van een “digitale tweeling” bij de

werkelijke bouwstart zou normaal gezien moeten resulteren in minder fouten, minder inzet van materialen, een betere planning, optimalisatie, hogere productiviteit en minder kosten. Maar is het een voorwaarde? Dat niet.’

122

Circulair denken: een Zwitsers model Dat Zwitserland op het vlak van duurzaamheid een voortrekkersrol speelt, is een open deur intrappen. Om te weten wat dat in de praktijk betekent, gingen we even langs bij Michel Van Dommelen, sales director Belgium voor V-Zug, de producent van premium huishoudtoestellen. Een korte samenvatting.

Productie en transport V-Zug-toestellen worden CO2-neutraal geproduceerd. Eventuele restemissie van transport wordt gecompenseerd door de financiering van een herbebossingsproject. Dankzij platformproductie werkt het bedrijf met een minimum aan soorten metaal, wat recyclage vergemakkelijkt. Kunststof wordt zo veel mogelijk vermeden en de kostbare elektronische compo nenten zijn later makkelijk te verwijderen en te hergebruiken.

Zuinig op energie V-Zug streeft naar een zo laag mogelijk energiegebruik en produceert voor zover dat technisch mogelijk is enkel toestellen met een A-label. Om consumenten te motiveren ze ook optimaal te gebruiken lanceerde het merk een Eco-management programma en zelfs een app waarmee je je gebruik kunt vergelijken met dat van andere klanten.

Huur eens een toestel V-Zug denkt na over nieuwe businessmodellen om de levensduur en het hergebruik van de toestellen te maximaliseren. Door toestellen te verhuren met een professioneel onderhoudscontract, bijvoorbeeld, gaan ze langer mee, en het bedrijf ziet ook potentieel in de tweedehandsmarkt.

123

STELLING 5:

Circulair bouwen moet verplicht deel uitmaken van het curriculum in een architectenopleiding JUIST DIRK MATTHEEUWS: ‘Ik ben daar een absolute voorstander van. De uitdagingen

die circulair bouwen met zich meebrengt, zullen enkel maar de creativiteit van onze toekomstige architecten aanscherpen. Dat aspect hoeft ook helemaal niet technisch uitgewerkt of onderwezen te worden en kan perfect ingepast worden in de academische opleiding die het vak architectuur nu al is, namelijk met een basis aan technische achtergrond en kennis. Het onderwerp “circulariteit” zie ik als een opportuniteit om creatief architecturaal denken te stimuleren en als een noodzakelijke voorwaarde om onze lokale achterstand ten opzichte van Nederland en Brussel te verkleinen. Enkel op die manier zul je de sector tijdig en actief bij het bredere openbare debat kunnen betrekken.’ BART COBBAERT: ‘Het gangbare ideaalbeeld van onbeperkte economische groei

botst duidelijk op de grenzen van onze planeet, die slechts beperkte middelen heeft. Onze huidige wegwerpeconomie, van grondstof naar product tot afval, is onhoudbaar. Grondstoffen, water en ruimte zijn eindig. Architecten zijn creatieve mensen of pretenderen dat toch te zijn. Wel, stilstaan is achteruitgaan. Zeker jonge architecten moeten innovatie omarmen. Ik heb nooit begrepen dat achttienjarigen kiezen voor een creatieve opleiding om dan toch hun brood te gaan verdienen met kopietjes van eerdere plannen. Bij DENC-STUDIO zagen we de extra randvoorwaarden rond duurzaam bouwen nooit als een verarming of beperking van onze VIVA Architecture© Luc Roymans

ontwerpvrijheden, wel als een nieuwe logica voor het ontwerpproces, als extra uitdaging en aanknooppunt voor de ontwikkeling van nieuwe ideeën.’

STELLING 6:

Werken met gerecycleerde materialen moet prioriteit krijgen

FOUT

DIRK MATTHEEUWS: ‘Als we de huidige situatie pragmatisch bekijken, dan ligt

de circulaire “winst” die architect en bouwheer kunnen maken eerder bij het nu hergebruiken van beschikbare materialen. In de ontwikkeling en de integratie van herbruikbare materialen zie ik nu vooral een rol weggelegd voor producenten en aannemers bij grotere projecten. Als we de materialen die nu al gerecycled worden in een databank kunnen opslaan als Mosard, dan hebben we een basis die vrij snel algemeen gebruikt kan worden. Vroeger gingen (ver)bouwers weleens bij “opkopers” 1 2

BREEAM = certificeringsmethode voor een duurzaam gebouwde omgeving BIM = Building Information Model, een digitaal bouwmodel, waarmee een gebouw virtueel opgebouwd wordt met materialen waaraan informatie is gekoppeld. 10R prioriteitenladder: Rethink (her overwegen) > Redesign (herontwerpen) > Reduce (verminderen) > Re-use (her gebruik) > Repair (repareren) > Refurbish (renoveren of opknappen) > Remanufacture (reviseren) > Repurpose (hergebruik met een ander doel) > Recycle (verwerking en hergebruik) > Recover (herwinnen)

op zoek naar oude bakstenen of ramen, maar daar is de keuze beperkt. Breng je het aanbod samen in een centrale databank, dan wordt het een ander verhaal.’ BART COBBAERT: ‘De grootste winst ligt in het niet (nieuw)bouwen. Moeten we

echt een nieuwe polyvalente zaal bouwen, als er in de gemeente al vier zijn die niet volgeboekt raken? Kan een schoolinfrastructuur tijdens naschoolse uren niet ten dienste worden gesteld van de buurt, in het kader van het “brede school”gedachtegoed? Collectiviteit en meervoudig gebruik zijn dragers van duurzaamheid. Elk materiaal dat niet gebruikt wordt, dient de duurzame gedachte. Circulariteit is geen “of-of”- maar een “en-en”-verhaal en we kunnen niet anders dan inzetten op diverse fronten. De 10R prioriteitenladder3 is echt wel een bruikbaar instrument. Preventie en hergebruik gaan voor op recyclage’

124

SAPA: Publireportage

SAPA maakt ramen van gerecyclede ramen Zo worden de ramen, deuren en schuifsystemen van het merk SAPA geproduceerd uit Hydro CIRCAL 75R post-consumed aluminium. Dit aluminium wordt verkregen door het smelten van oude ramen aan het einde van hun levenscyclus of andere voorwerpen met een gelijkwaardige legering. Een veel milieuvriendelijker product dan primair aluminium en dit productieproces draagt actief bij aan de ontwikkeling van de circulaire economie. Zo wordt slechts 5% van de energie verbruikt die nodig is voor primaire aluminiumproductie en wordt ook de CO2-uitstoot aanzienlijk gereduceerd. Hydro CIRCAL 75R is het eerste gecertificeerde gerecyclede aluminium ter wereld. ‘75R’ betekent dat ten minste 75% van het nieuwe aluminium afkomstig is van post-consumer materiaal. Het grote verschil met andere, gangbaardere industriële processen die hun eigen productieafval gebruiken, is dat Hydro CIRCAL nieuw leven geeft aan ramen die al in een gebouw werden geplaatst. Voor Hydro CIRCAL is 75%

Verlaag uw energielasten

een minimum startpunt voor een continu proces dat gericht

Goed isoleren is veruit de beste investering voor uw woning.

is op het geleidelijk bereiken van totale recycling.

Dankzij hun lage U-waarde zorgen de superisolerende profielen van SAPA ervoor dat uw geld niet door ramen en

In handen van de vakman

deuren naar buiten gaat. Immers, hoe lager de zogeheten

Ramen en deuren vormen een belangrijk onderdeel van

U-waarde is, hoe beter een raam of deur isoleert. De SAPA-

elke woning. Ze hebben een esthetische waarde en dragen

profielen hebben dankzij het gebruik van de nieuwste

tevens bij tot de energetische prestaties. Bij de keuze ervan

materialen een uitermate lage U-waarde.

gaat u het best niet over een nacht ijs en u hebt tijdens het

Daarenboven voorkomt de geoptimaliseerde middendichting

proces vast een heleboel vragen. Om u zo goed mogelijk te

tocht en warmteverlies. De innovatieve systemen brengen

begeleiden bij het maken van de juiste keuze kunt u terecht

uw energiefactuur naar beneden en dragen bij aan een

bij de SAPA Aluminium Vakman. De fabricage van SAPA alu-

aangenaam wooncomfort. Ze zijn bovendien beschikbaar

minium ramen en deuren is immers echt ‘vakwerk’. Daarom

in verschillende designs en uitvoeringen, zodat u steeds

werkt SAPA uitsluitend samen met getrainde professionals,

de beste oplossing hebt voor uw woning.

de SAPA Aluminium Vakmannen, met elk een sterke lokale verankering. Met enthousiasme en vakkennis maken en

Je kunt duurzaam denken, maar het is belangrijker om duurzaam te zijn

plaatsen zij uw ramen en deuren volgens de regels van de

Wist u dat in tegenstelling tot andere materialen aluminium

werkers regelmatig opleidingen, waardoor u er steeds op

helemaal gerecycled kan worden? Zonder verlies van kwaliteit

kunt vertrouwen dat uw project in veilige handen is.

of materiaaleigenschappen? Er wordt geschat dat er wereld

Op www.SAPA.be vindt u makkelijk de SAPA-vakman in uw

wijd 200.000.000 ton aluminium objecten is die aan het einde

buurt. Is er geen vakman in uw buurt? Mail ons via SAPA.

van hun levenscyclus voor 100% kunnen worden hergebruikt.

ramen@hydro.com en we brengen u in contact met de

kunst. Bovendien organiseert SAPA voor hen en hun mede-

juiste vakman.

126

Wie is SAPA? SAPA is vandaag de dag een toonaangevend merk in duurzame aluminium bouwsystemen binnen de afdeling Hydro Building Systems van Norsk Hydro ASA. Wij ontwikkelen en commercialiseren innovatieve systeemoplossingen voor gevels, ramen, deuren, schuif- en vouwdelen, veranda’s, licht straten en zonwering. Het merk SAPA werd opgericht in Vetlanda (Zweden) in 1963 en is de afkorting van Skandinaviska Aluminium Profiler AB. SAPA heeft ook een sterke Belgische verankering. De Belgische tak van het bedrijf is immers ontstaan in 2003 met de overname van de activiteiten van het toenmalige RC System. De wortels van RC System gaan terug tot in 1949, toen Remi Claeys de onderneming stichtte. Sinds 2017 maakt SAPA deel uit van Norsk Hydro ASA, een wereldwijd en volledig geïntegreerd aluminiumbedrijf.

Hydro Building Systems Belgium NV Industriezone Roosveld 11 3400 Landen www.sapa-ramen.be

127

128

Duurzame herwaardering van een langgevelhoeve Architect Ruth Van Looveren Fotografie Stéphanie Mathias

129

Ontdek meer reportages op www.entrr.be

Het vertrekpunt voor de eigen woning van architect Ruth Van Looveren was een beschermde langgevelhoeve in agrarisch gebied. Die wilde ze voor zichzelf en haar gezin voorzien van hedendaags comfort en ook isoleren volgens de huidige normen. Daarbij streefde ze naar rust en wonen op het gelijkvloerse niveau. Gezien het groene kader wilde ze de omgeving maximaal bij het wonen betrekken. Een minimale grens tussen binnen en buiten was dan ook een uitgesproken streefdoel. Ze slaagde erin om een thuis te creëren voor haar gezin, waar zowel binnen als buiten geleefd kan worden en waar ook familie en vrienden rust kunnen vinden.

130

Bijgebouw als buffer De bestaande woning, een boerderij met een bijgebouw, werd in het verleden altijd in haar geheel verhuurd. Toen Ruth Van Looveren ermee aan de slag ging, legde ze de focus initieel op het contact met de directe omgeving. Ze begon dan ook te ontwerpen van binnenuit om de verschillende uitzichten te kunnen kadreren en voelen. De oriëntatie liet toe om aan de achterzijde veel glas te voorzien. Aan de voorzijde kreeg een geslotener karakter de voorkeur. Het nieuwe bijgebouw werd bewust gepositioneerd om andere gebouwen in de omgeving uit het zicht te houden en een maximale openheid te realiseren naar de weide en de kerk in de verte. De plaats van het bijgebouw beschut de bewoners ook tegen de westenwind en creëert een patio-effect bij het ouderlijke nachtdeel.

131

132

133

Circulaire aanpak Voor de uitvoering viel de keuze op materialen met een sterke en passende ruwe, pure uitstraling. De bakstenen van het bestaande deel werden afgebroken, gereinigd en hergebruikt en daarna lichtgrijs gekaleid. De dakpannen zijn afkomstig van de afbraak van een andere boerderij. Om het budget in evenwicht te houden stak het koppel ook zelf de handen uit de mouwen bij de uitvoering.

Consequente eenvoud en soberheid In het interieur spelen materialen met zachte kleurtinten de hoofdrol, zoals parket, geschuurd beton en natuursteen. Het geschuurde beton, als echo van de grijze buitenzijde, was een vanzelfsprekendheid voor het koppel. De zoektocht naar de juiste natuursteen voor de keuken nam wat langer in beslag, maar zodra ze de pierre de varennes ontdekten, lag ook die keuze vast en werd hij op meerdere plaatsen toegepast. De schilderwerken nam het koppel zelf voor zijn rekening en ze trokken daarbij consequent dezelfde kleur door: caffè latte. Andere interieurmaterialen en -elementen, zoals de microtopping in de badkamer en de gordijnen, sluiten naadloos aan bij die keuze. Dankzij het beperkte materialen- en kleurenpalet ademt het interieur rust, eenvoud en harmonie. Eyecatchers of blinkende elementen zijn hier uit den boze.

134

135

Klaar voor de toekomst

Technisch

Duurzaamheid speelde een belangrijke rol in de keuzes van

Renovatie van een vrijstaande langgevelhoeve met bijgebouw met gebruik van recuperatiematerialen Aluminium schrijnwerk, houten garagepoort in het bestaande gebouw, sectionale poort in het bijgebouw, dakramen Niko-schakelaars, multiroom-geluidsinstallatie Geothermische warmtepomp met diepteboring, fotovoltaïsche zonnepanelen, vloerverwarming, houtkachel Vloeren: parket (Nobel Flooring) in de leefruimtes, geschuurd beton elders – ook als terrasafwerking Keuken: maatwerk Jansen Keukens, kasten in geschilderd mdf, natuurstenen werkbladen en spatwand, Bora-dampkap, toestellen Miele en Bauknecht Badkamer: wastafel en tablet pierre de varennes, douche in microtopping

het koppel. Ruwbouwmaterialen werden gerecupereerd of hergebruikt en er werd geïnvesteerd in een geothermische warmtepomp in combinatie met zonnepanelen. Daarnaast is er een IBA (Individueel Behandeling Afvalwater) geplaatst en een wadi voorzien om regenwater maximaal in de bodem te laten doordringen eerder dan het af te voeren. Het feit dat alle woonruimtes zich op het gelijkvloerse niveau bevinden, brengt dan weer levenslang wonen dichterbij. Op de vraag hoe ze de realisatie van haar eigen woning ervaren heeft, antwoordt Ruth Van Looveren: ‘Het feit dat dit over mijn eigen woning ging, maakte toch wel een verschil. Aan de ene kant lagen bepaalde keuzes voor de hand en waren sommige denkoefeningen eenvoudiger. Aan de andere kant zie je dat ook bij ons eigen project budget en wens soms verder uit

Gegevens architect

elkaar lagen dan we gehoopt hadden. Toch hebben we er

Architect: Ruth Van Looveren Bureau: Atelier Blockx, Peeters & Van Looveren Adres: Burgemeester J. Van Aperenstraat 7/10, 2320 Hoogstraten Telefoon: 03 314 86 60 E-mail: info@blockx-atelier.be Website: blockx-atelier.be Sociale media: Instagram: #atelierblockx, Facebook: @blockxatelier

alles aan gedaan om dat geen afbreuk te laten doen aan het eindresultaat.’

136

Interieurfotograaf Luc Roymans: estheet en analist Fotografie Luc Roymans

Portret door Thomas Verfaille

138

Tenarchitects

Samen met zoveel creatieve geestesgenoten draagt fotograaf Luc Roymans zijn lot met veel plezier. Na een paar doodlopende studietrajecten bleek de keuze om van een van zijn hobby’s zijn beroep te maken de enige juiste. Een liefhebberij groeide uit tot een passie en die vlam is tot op heden niet gedoofd, integendeel. Hij is nog niet aan het einde van de ingeslagen weg en verkent ook vandaag nog nieuwe paden. Interieurs blijven zijn favoriete onderwerpen, maar zeker niet de enige.

139

architectuur Kristoffel Boghaert 140

la-di-da design & architecture

Duw in de goede richting

Vol gas na de studieronde

Tijdens zijn studie fotografie kwam Luc Roymans in contact

Als Luc Roymans een project fotografeert, neemt hij eerst

met Rollin Verlinde. De natuurfotograaf – absolute top in zijn

de tijd voor een wandeling door het geheel en een gesprekje

specialiteit – slaagde erin het smeulende hobbyvuurtje aan

met de bewoners en/of de architect. ‘Dat geeft me de gelegen

te wakkeren tot een serieuze vlam door hem in te wijden

heid om te leren wie ze zijn en wat zij voelen bij hun project.

in de technische aspecten van het vak. ‘Ik ben een beetje

Daarna neemt de vakman in mij het over en bestudeer ik

een gear nut of vakidioot. Rollin deed me beseffen dat bij

de lichtinval. Dan is het de beurt aan mijn buikgevoel, gaan

fotografie zowel techniciteit als creativiteit essentieel zijn.

alle remmen los en werk ik uiterst snel, intuïtief en fragmen

Dat was de eyeopener die ik nodig had.’

tarisch. Ik zit redelijk snel in een bepaalde flow, die me toelaat om me 100 procent te focussen op mijn job. Op dat

Focus op architectuur en interieur

moment zie en hoor ik weinig of niets van de buitenwereld.’

‘Ik heb een brein dat zowel grafisch als wiskundig gericht is en voel me aangetrokken tot de ambachtelijke en technische kant van mijn vak. Vroeger was ik ook erg verlegen en al die factoren duwden me samen in de richting van architectuurfotografie. Tijdens mijn carrière ben ik dan langzaamaan meer naar interieurbeelden gegroeid, in die mate dat ik vandaag zelfs commercieel en studiowerk doe samen met Karina Soors van Studio Woot Woot. Daar creëren en componeren we beelden in plaats van louter een bestaande toestand te registreren. Die aanpak past ook uitstekend bij mijn interesse in een zeer grafische en technische fotografie.’

141

Architect Saskia Horions 142

Pieter Bauters en Sara De Groeve

Op zoek naar evenwicht

de fantasie prikkelen, een hyperrealistische registratie zijn

De essentie van goede architectuur- en interieurontwerpen

of net een gepimpte weergave. Het begint in principe bij

is volgens Luc Roymans de creatie van woonkwaliteit en die

een perfect technische uitvoering, maar daarna? Ik ben

wil hij weerspiegelen in zijn werk. ‘Ik probeer in essentie erg

beroepsfotograaf en werk in opdracht. De opdrachtgever

grafisch te werken, maar het is altijd mijn grootste ambitie

bepaalt in wezen wat voor hem of haar persoonlijk een mooi

om warmte en leven aan mijn fotografie toe te voegen. Over

beeld is en dat moet ik dan realiseren. Het is anders als ik

styling is dan ook niet aan mij besteed. Ik zoek de balans

voor mezelf fotografeer. Dan maak ik graag abstracte beelden

tussen een clean grafisch beeld en een lifestyle shoot.’

die veel ruimte laten voor interpretatie. Dan “moet” het wat minder en dat mag ook best wat vaker. Ik merk dat ik als

Form follows function

mens graag terugkoppel naar een existentiële rust. Die vind

Een definitie van een mooi beeld of een eigen ‘vorm van

ik eerder in een totale onderdompeling in de ruwe natuur dan

schoonheid’ ligt niet meteen op de lippen bij Luc Roymans.

in mijn vaak gejaagde leven, waarin bijvoorbeeld uitgevers

‘Een beeld moet zijn functie vervullen: emotie opwekken,

van magazines voortdurend achter mijn veren zitten…’ Message received (red.). www.roymans.com

143

GAS: Publireportage

Hybride verwarming: het beste van twee werelden Langs de Vlaamse steenwegen en verkavelingen kan je

Slim en efficiënt

er niet meer naast kijken: een oerwoud van buitenunits van

De warmtepomp dekt je basisbehoefte aan warmte.

warmtepompen en zonnepanelen voor elektriciteit en warm

Ze gebruikt hiervoor de gratis omgevingswarmte en warmt

water op de daken. En gelukkig maar, want zonne-energie

die door middel van compressie verder op. Een erg efficiënt

is groen, makkelijk op te wekken en in overvloed aanwezig.

systeem, behalve wanneer de straatstenen uit de grond

Als de zon schijnt, tenminste,. Helaas verdwijnt ze in ons land

vriezen. Dan gebruikt je warmtepomp veel meer energie dan

wel eens achter de wolken of zijn de omgevingsomstandig-

je condensatieketel op gas. Je slimme hybride ketel berekent

heden wel eens ongunstig. Hoe voorkom je dat je bij slecht

op elk moment welke de duurzaamste en efficiëntste methode

weer in de kou komt te zitten? Door op voorhand te investeren

is en zorgt ervoor dat je geen cent te veel betaalt.

in een slecht-weer-plan.

De juiste keuze Altijd voordelig stoken

Als je verwarmingsketel nog niet aan vervanging toe is,

Een hybride verwarmingsinstallatie op gas en elektriciteit

maar je wil wel hybride gaan, dan kun je een warmtepomp

werkt zoals een hybride wagen. Als het kan, verwarm je met

met een intelligente regelaar plaatsen. Dat geeft hetzelfde

hernieuwbare energie. Als die niet voorhanden is (of als ver-

resultaat. Wel is het belangrijk dat je woning overal goed

warmen met gas voordeliger is), neemt je gascondensatie-

geïsoleerd is om hier je voordeel mee te kunnen doen. Wil je

ketel het over. Zo haal je het maximum uit je hernieuwbare

daarnaast ook je warmwaterbehoefte aan je hybride systeem

energie-installatie, maar kom je toch nooit in de kou te zitten.

overlaten, dan krijg je naast de krachtige condensatieketel

Een hybride verwarming is een intelligente samenwerking

en warmtepomp ook een spiraalboiler in je totaalpakket.

tussen een condensatieketel op gas en een elektrische

Een dergelijke oplossing heeft een heel gunstig ecolabel.

warmtepomp. Beide technieken staan los van elkaar of

Wie daarnaast op zijn dak voldoende pv-panelen heeft voor-

zijn geïntegreerd in een compact geheel, niet groter

zien, kan met een warmtepomp ‘gratis’ warmte produceren

dan een koelkast.

en op die manier ook flink besparen.

144

Groene combi En heeft dat veel voordelen? Uiteraard! Om te beginnen ben je met een gascondensatieketel gewapend tegen black-outs op het elektriciteitsnet . Daarnaast vormen gas en hernieuwbare energie een zeer groene combinatie. Met een hybride gasoplossing gebruik je tot 25 procent minder energie en stoot je tot 40 procent minder CO2 uit. Je installatie is ook klaar voor de energietransitie omdat je condensatieketel in de toekomst ook met groen gas zal kunnen verwarmen.

gas.be Masuiplein 15 B-1000 Brussel 02 383 02 00 info@gas.be

145

Dossier energie: energie voor 2022

Wat met zonnepanelen en houtkachels? Wie enkele jaren geleden overwoog om zonnepanelen of een houthaard te laten plaatsen om energie te sparen en zo bij te dragen aan een properder milieu, kon vooral op bijval rekenen. Anno 2020 zag de wereld er plots helemaal anders uit. Zonnepanelen en houthaarden bezetten plots de tweede positie in de talk of the town-rangschikking, net na het weer en intussen alweer op ruime afstand gevolgd door de Rode Duivels. Nu de commotie (en emotie) wat is gaan liggen en mondmaskers de fakkel hebben overgenomen, vindt Entrr het tijd om een balans op te maken en gezond verstand en rede hun rechtmatige positie terug te geven.

JDB Haarden

146

FOCUS – Gyrofocus

Het Hof van Commerce Zeg nooit ‘nooit’, maar de kans dat ooit een hagelbui evenveel schade berokkent aan eigenaars van zonnepanelen als de commedia dell’arte die we in Vlaanderen moesten ondergaan, lijkt onbestaande. Entrr wil dan ook graag alle hoofdrolspelers in die saga met een Filip Kowlieriaanse ‘Welgemeende f*** you’ bejegenen in navolging van tienduizenden gedupeerden die met de beste bedoelingen zonne panelen plaatsten, al dan niet in combinatie met een – dure – warmtepomp, en uiteraard van honderden vaklui die zich in deze materie specialiseerden en met een leeg orderboek achterbleven.

147

Dossier energie: energie voor 2022

V-ZUG

QUOOKER

Goed geprobeerd, maar… Een belangrijk argument pro zonnepanelen was altijd al de terugverdientijd, maar die is zonder het principe van de terugdraaiende teller veel langer geworden. Verschillende actoren uit de zonnepanelensector haastten zich om aan te tonen dat er met voldoende zelfconsumptie bij eigen energieproductie nog wel degelijk een terugverdieneffect blijft. Helaas, de Entrr-redactie kreeg geen enkele berekening onder ogen die spontaan rekening hield met de vervanging van de omvormer (doorgaans noodzakelijk na acht tot twaalf jaar). Core.be was wel zo vriendelijk om na onze interpellatie ter zake een kleine herberekening te doen, waaruit bleek dat je zelfconsumptie eerder 40 procent dan 30 procent moet zijn om tijdens een levensduur van 25 jaar je investering terug te verdienen. Even slikken dus. Dat we bij sommige leveranciers een minieme vergoeding krijgen voor wat we op het net zetten, is een te verwaarlozen gegeven. Entrr ziet eerder nog meer onheil komen in een piekbelasting. Nuttig en slim verbruiken blijft onze boodschap. 148

V-ZUG

Elektrische wagen? Hand in hand met de fiscus! Ben je zelfstandig, dan is de investering in een elektrische wagen nu wellicht al voordeliger dan in een traditionele. Entrr nam de moeite om onderweg bestuurder Bert Bollen van SCA Geel, specialist in fiscaliteit en accountancy, aan de tand te voelen en hij verraste ons met zijn berekeningen. Zonder in detail te treden willen we ons lezerspubliek van architecten en andere zelfstandigen wel plezieren met enkele cijfers die we van hem vernamen. Bij aankoop van een elektrische wagen uit de hogere middenklasse, tegen een meerprijs van 25.000 euro ten opzichte van een vergelijkbaar traditioneel model en rekening houdend met een aftrekbaarheid van 100 ten opzichte van 50 procent, doe je als zelfstandige een voordeel van 40.000 euro op vijf jaar. Dat is een batig saldo van 15.000 euro, of 3000 euro per jaar! De berekening omvatte aankoopprijs, afschrijvingen, verzekering, elektriciteits- en/of brandstofgebruik, BIV, voordeel alle aard en geschatte inruilwaarde na vijf jaar (met een nog goed functionerende batterij). Wie thuis kan laden met de eigen zonnepanelenproductie doet dus nog meer voordeel.

149

Energiemanagement: haal het maximale rendement uit je investeringen: Publireportage

Loxone Smart Home regelt je energiegebruik voor jou Een Loxone Smart Home biedt je al langer een centraal

verhogen van het eigen gebruik, net op het moment dat je

sturingssysteem aan voor onder andere je ventilatie, zon

zonnepanelen het meeste produceren. Dat is niet alleen goed

wering, verwarming en zelfs huishoudapparaten, maar nu

voor het milieu, het betekent een aanzienlijke besparing op

gaat het een stap verder. Op basis van je energieproductie

je energiekosten. De kern van het energiemanagement van

en -gebruik gaat Loxone de werking van alle geconnec-

Loxone is een miniserver die de intelligente distributie van

teerde systemen en toestellen slim managen, om tot een

energie regelt, afhankelijk van productie, vraag en prioriteit.

maximale energie-efficiëntie te komen. Daarbij houdt het systeem ook rekening met piek- en dalmomenten, want

Ook met ‘domme’ apparaten

die factor zal in de toekomst zwaarder doorwegen in

De energiemanager van Loxone integreert ook ‘domme’

onze energiefacturen.

apparaten, zoals een warmwaterboiler of huishoudtoestel, en schakelt die precies in wanneer er voldoende elektriciteit

Wat is energiemanagement?

wordt geproduceerd of wanneer ze dringend nodig zijn. In

Energiemanagement is de combinatie van alle maatregelen

geval van een energieoverschot kunnen tot twaalf toestellen

die ervoor zorgen dat je met een minimale energie-input

op intelligente wijze worden ingeschakeld in plaats van de

een vereiste prestatie bereikt. Het belangrijkste doel is het

energie aan het net te leveren. Bovendien is het mogelijk

150

een door de gebruiker bepaalde termijn vast te stellen waarbinnen bijvoorbeeld de was klaar moet zijn.

Haal meer uit je pv-panelen, warmtepomp en thuisbatterij Een geïntegreerd waterverwarmingssysteem, een thuis batterij en een elektrische auto of fiets kunnen als buffer opslag dienen. Ze op het juiste moment laden leidt tot een hogere economische efficiëntie van het pv-systeem en dus een besparing. Het eigen verbruik wordt namelijk verhoogd als er energieproductie is. Die buffering in een batterij of warm water maakt je ook onafhankelijker van het openbare elektriciteitsnet.

Vinger aan de pols Alle relevante gegevens van je eigen productie, netvoeding, batterijopslag, verbruik en nog veel meer worden gevisuali-

Kijk op de toekomst

seerd in een aantrekkelijke app en kun je op elk moment en

Dat onze energieprijzen op lange termijn blijven stijgen staat

vanaf elke locatie bekijken en aanpassen. Individuele en

buiten kijf, net zoals het feit dat toekomstige tarieven ook

gedetailleerde statistieken leveren nuttige informatie op en

rekening houden met dalen piekproductie en -gebruik. We

maken het mogelijk verdere energiebesparingsmogelijkheden

kunnen dus enkel maar concluderen dat we zo veel mogelijk

aan het licht te brengen en de energie-efficiëntie nog meer

moeten inzetten op het zo passief mogelijk maken van onze

te optimaliseren.

woning dankzij automatisatietechnieken. Technieken met elkaar doen samenwerken verbetert onze energie-efficiëntie

Zonwering en ventilatie versus airconditioning

en ons comfort. Een totaaloplossing voor home & building

Hoe efficiënt een slimme energiesturing in de praktijk kan

automation is hiervoor de oplossing.

zijn, bewijst onderzoek van de Graz University of Technology. Dat toont aan dat je de kamertemperatuur in een Smart

LOXONE

Home tot 9 graden koeler kunt krijgen door de intelligente

Gebr. Van Raemdonckstraat 1, B/C 2560 Nijlen

combinatie van automatische zonwering en ventilatiesturing.

03 369 10 68

Zonder airconditioning! Dezelfde studie bewijst meteen ook

loxone.com

dat een intelligente sturing een veel beter resultaat biedt

office_benelux@loxone.com

dan een manuele bediening, omdat ze maximaal profiteert van nachtkoeling. 151

Dossier energie: energie voor 2022

LOXONE

To do or not to do Waarom we dan toch aanraden om voor een zonne-installatie te kiezen? Om te beginnen mag je er donder op zeggen dat de energieprijzen op middellange termijn nog flink de hoogte in zullen gaan. Daarnaast zullen we meer elektrisch aangedreven producten in huis halen, waarmee je je graad van zelfconsumptie gecontroleerd kunt verhogen. Denk maar aan je elektrische step, fiets of (bedrijfs)wagen. Kortom, ons eigen gebruiks- en aankoopgedrag kunnen er samen met de prijsstijgingen voor zorgen dat de investering in zonnepanelen een goede zaak is, ook voor je portefeuille en – niet te versmaden – je comfort!

Zelfconsumptie – niveau 3 (zonder zorgen) Het hoogste rendement van je zonnepanelen bereik je met een systeem dat je energieproductie monitort en je consumptie daar automatisch aan aanpast, een Loxone Smart Home of Niko Home Control bijvoorbeeld. Die systemen combineren meerdere parameters – ook je eigen prioriteiten en voorkeuren – en laten apparaten werken of laden met een maximaal rendement. Je kunt de actuele situatie of instellingen zelfs vanop je vakantielocatie checken of aanpassen. Dergelijke slimme systemen kunnen zelfs een nu nog vrij dure thuisbatterij rentabiliseren.

152

V-ZUG 153

Dossier energie: energie voor 2022

NIKO 154

Zelfconsumptie – niveau 1 (DIY) De sleutel tot (terugverdien)succes is dus zelfconsumptie. Met een minimum aan gezond verstand en alertheid raak je al een eind. Begin met de weer-app in het oog te houden en het gebruik van je grootverbruikers, zoals (af)wasmachine en droogkast, daarop af te stemmen. Lukt dat om praktische redenen niet, kijk dan eens of je met een timer kunt werken, of koop als je aan vernieuwing toe bent een apparaat met een ingebouwde timer. Als je weet dat 15 tot 20 procent van je zelfconsumptie al zit in permanent en sluipverbruik, dan is 40 procent niet zo ver af.

Zelfconsumptie – niveau 2 (gun jezelf comfort) De wetenschap dat je elektriciteit gratis op het net zet, kan je ook inspireren om aankopen te doen die je anders misschien niet zou doen. Een airco bijvoorbeeld, die vooral nuttig is als je zonnepanelen overproductie draaien, of eindelijk die elektrische fiets of step, een verwarmd zwembad voor de kids… De verstandigste investeringen zijn apparaten waar je energie in kunt bufferen, zoals een warm waterboiler, apparaten op batterijen of een kokendwaterkraan (zie ook de handige quooker.be/nlbe/bespaarcheck). Dan heb je meerdere dagen plezier van je (over)productie. Thuisbatterijen bieden nu nog onvoldoende rendement, maar wie weet is over enkele jaren de aanschaf ervan wel de moeite waard als de prijzen dalen NIKO

en de vermogens stijgen.

Houtkachels: van zwart schaap tot groene brandstof Entrr breekt niet enkel een lans voor zonnepanelen, we zien ook weer een toekomst voor houthaarden, mits we ons houden aan enkele regels. Regel 1 is de Europese EcoDesign-norm. Nieuwe producten moeten aan deze norm voldoen. Het legendarische designicoon Gyrofocus kreeg bijvoorbeeld al een nieuwe versie – met glas uiteraard – die de nieuwe norm haalt. Heb je een al wat oudere kachel of haard, dan vervang je die het best door een nieuwe. Met een rendement van minstens 75 procent en een lage uitstoot aan fijn stof moet een houthaard als bijverwarming niet meer zo veel onderdoen voor een gasgestookte condensatieketel of ze kan je warmtepomp ’s avonds wat rust gunnen. Regel 2: stook met voldoende droog hout (maximaal 20 procent vochtigheidsgraad). Regel 3: als je hout koopt, koop het uit heraangeplante bossen. Regel 4: niet allemaal tegelijkertijd overschakelen op een houthaard, maar wie het lekker gezellig wil maken, die hoeft dat zeker niet te laten!

155

JDB Haarden: Publireportage

Een duurzame haard: vanzelfsprekend of net niet? Stellen dat houthaarden een grote bijdrage leveren aan de klimaatverandering is wat bij het haar getrokken. Stoken met hout stoot inderdaad CO2 uit, maar het kan geen kwaad om een en ander in perspectief te plaatsen, zodat iedereen de juiste keuze kan maken uit het brede aanbod aan haarden, of ze nu met hout gestookt worden of niet. JDB Haarden zet

Geen afvoer? Geen probleem!

graag alle mogelijkheden voor je op een rij.

Gas- en houthaarden hebben een rookafvoer nodig. Bij gashaarden komt daar nog een gasleiding of propaanfles of

Hout? Geen onruststoker!

-tank bij kijken. Als een rookafvoer of gastoevoer geen optie

Koop je vandaag een houthaard, dan voldoet die in principe

is, dan kun je je toevlucht nemen tot een bio-ethanolhaard

al aan de EcoDesign 2020-norm. Als je een oude haard hebt,

of een elektrische haard. Een bio-ethanolhaard heeft slechts

is het altijd een goed idee om hem te vervangen door een

een geringe uitstoot van CO2 en waterdamp, en scoort op het

nieuwe, want die haalt een veel hoger rendement en stoot

vlak van duurzaamheid beter dan een gas- of houthaard. Met

minder schadelijke stoffen uit. 75 tot 80 procent van het ver-

een warmteafgifte van 3,5 kWh doet hij even goed als een

brande hout wordt omgezet in warmte. Het correcte gebruik

gemiddeld verwarmingstoestel. De productie van bio-ethanol

van een houthaard bepaalt in belangrijke mate mee hoe groot

is sterk geëvolueerd en veel duurzamer geworden, en gebeurt

je ecologische voetafdruk is. Om te beginnen stook je goed

onder andere door fermentatie van graangewassen, suiker-

gedroogd hout met een vochtigheidsgraad van minder dan

riet en maïsstengels.

20 procent. Die lees je gemakkelijk af van een vochtigheidsmeter. Of je nu hard of zacht hout stookt, is niet van invloed,

Een haard zonder uitstoot leek enkele jaren geleden nog een

maar kies wel voor hout uit bossen die heraangeplant worden,

utopie, maar vandaag de dag is hij realiteit. Een waterdamp-

dan stook je netto CO2-neutraal. Zo is hout wel degelijk een

haard werkt door middel van een snel trillend membraan,

groene en hernieuwbare brandstof!

dat water vernevelt. Die trilling creëert in combinatie met ledlampen de illusie van een vlammenspel. Het nieuwste

Gashaarden: een efficiënte bijverwarming

broertje op de markt zijn holografische haarden. Die kennen

Gashaarden stoten minder CO2 uit dan houthaarden en

een pijlsnelle evolutie en bieden je een bijna realistisch

halen een hoger rendement. Moderne gashaarden zetten

vlammenspel. Deze alternatieven zijn visueel zeker sfeervol

90 procent van het verbrande gas om in warmte, een score

en kunnen voorzien worden van een externe warmtebron.

die in de buurt ligt van die van een condensatieketel op aardgas. Gashaarden doen het dus zeker niet slecht op

JDB HAARDEN

dat vlak. Of je nu je huis verwarmt met convectoren, zonne-

Antwerpsesteenweg 77, 2840 Rumst

panelen, een warmtepomp of vloerverwarming, een gashaard

015 31 18 17

is een ideale aanvulling om op koudere avonden of in het

info@jdbhaarden.be

tussenseizoen te combineren met de hoofdverwarming.

jdbhaarden.be

En nog lekker gezellig ook.

instagram.com/jdbhaarden

156

157

158

Geslaagd huwelijk van oud en nieuw Architect Linteau Architecten Fotografie Stijn Vereeken

159

Ontdek meer reportages op www.entrr.be

160

Wat doe je als (nieuwe) eigenaar met een klassieke woning uit de jaren 1960 van rode baksteen en met een typisch puntdak? Lien Dekeyser en Lynn Vanhove van Linteau Architecten gaven het goede voorbeeld met de hedendaagse, maar respectvolle totaalrenovatie van de woning van Lien. De eerder banale woning in het West-Vlaamse Gistel toverden ze om tot een zuiver, huiselijk en lichtrijk geheel dat in optimaal contact staat met de onmiddellijke omgeving. Hier combineert Lien wonen en werken, net zoals haar collega Lynn doet in het naburige Oudenburg. Het bestaande aan de basis

Dubbele uitbreiding

Een belangrijk aspect in het ontwerp van Lien is het aange-

De voor- en achtergevel van de vrij eenvoudige woning heb-

name uitzicht op het veld aan de overkant van de straat. Om

ben hetzelfde karakter, iets wat de architect zeker wilde

dat bij de woon- en werkbeleving te betrekken streefde ze

behouden. Aan beide gevels realiseerde ze een aanbouw

naar een maximale doorkijk van de straatzijde tot de tuin.

met dezelfde kenmerken. Bij de voordeur creëerde ze een

Een tweede punt was een zeker respect voor de oorspronke-

uitnodigende overdekte toegangszone, waardoor er binnen

lijke woning. Ondanks het uitgesproken hedendaagse karak-

oppervlakte vrijkwam voor de kantoorruimte. Aan de achter-

ter van de verbouwing blijft het bestaande gebouw subtiel

zijde is de uitbreiding breder dan de oorspronkelijke woning.

overeind dankzij de top- en zijgevels die deel uitmaken van

Op die manier optimaliseert ze de perceelbreedte en

het nieuwe ontwerp.

schenkt de naast elkaar gelegen keuken en eetruimte rechtstreeks contact met de tuin.

161

162

Dynamische asymmetrie

Zonering met roostering

Oud en nieuw staan harmonieus bij elkaar, maar toch is er

De structuur van de uitbreiging in houtskelet is aan de bin-

een duidelijke contrastwerking. De nieuwe delen zijn afge-

nenzijde zichtbaar gelaten, een uiting van een zuivere en

werkt met industrieel geolied Ayous thermowood, dat egaal

leesbare architectuur. Het nieuwe deel is daardoor duidelijk

vergrijst. De planken hebben verschillende breedtes en zijn

gedefinieerd en krijgt meteen een warm en geborgen

onregelmatig en zelfs uitstekend geplaatst. Op die manier

gevoel. Ter hoogte van de keuken draait de dakstructuur 90

creëerde de architect reliëf en vermeed ze symmetrie. Met

graden, wat ook deze zone duidelijk afbakent zonder ze te

een open voeg realiseerde ze een schaduweffect. De houten

begrenzen. De hart-op-hartafstand tussen de balken is

gevelbeplanking is aangevuld met aluminium schrijnwerk in

afgestemd op het formaat van de dakramen. Dat betekende

brons en zwart. Het resultaat is sober, maar trekt toch de

dat standaard houten balken geen optie waren, vandaar de

aandacht van voorbijgangers, die graag even halt houden

keuze voor gelamelleerde balken. Dunne latten tussen de

om het wat meer in detail te bekijken.

balken van de roostering creëren een speels effect en doorbreken de symmetrie. Zwaluwstaarverbindingen zorgen

Open en intiem

ervoor dat er geen enkel zichtbaar bevestigingspunt is.

Een doorzonwoning impliceert een open karakter, maar de architecten zijn erin geslaagd om zowel wonen als werken in een huiselijke sfeer onder te brengen. Een centraal meubel, de ‘bar’, vormt het hart van de woning. Rond die kern vloeien alle functies subtiel in elkaar over, maar elk deel kreeg voldoende aangename privacy. Het gezin kan samenleven, maar ieder lid kan zich wat afzonderen. Iemand kan koken en een ander een boek lezen zonder dat ze elkaar zien of net wel. Hoekjes die bewoners zich kunnen toe-eigenen zonder een deur te hoeven sluiten, zijn belangrijk in de ontwerpen van Linteau Architecten. 163

164

Interieur met pit

Een ervaring rijker

Aan de binnenzijde contrasteert het nieuwe deel met het

Bouwen voor jezelf is voor elke architect een aparte ervaring

oude door de ruwere materialisatie, een combinatie van ver-

en dat was voor Lien Dekeyser niet anders. Het was een les

schillende houtsoorten, met zwart gepoederlakt staal en

in het leren nemen van beslissingen en ook een experiment

gepolierd grijs beton. Het meerlagig olmen parket ligt in

waarin ze kon kijken hoever ze als ontwerper kan gaan met

breedtes van 30 centimeter op volle lengte. Voor de afwer-

houtskeletbouw en waar de limieten van hout als materiaal

king van het maatwerk viel de keuze op fineer. De kantoor-

liggen. Binnen het geheel is ze vooral tevreden over de crea-

ruimte kan op een luchtige manier afgesloten worden van

tie van kwalitatieve en juist geproportioneerde ruimtes,

het privégedeelte met een schuifdeur in kathedraalglas. Die

omdat die een woning geslaagd en duurzaam maken voor

ruimte is tegelijkertijd ruimteverdeler tussen wonen en wer-

de bewoners, eerder dan de toegepaste technieken.

ken, schepper van privacy ten opzichte van de open voorgevel en decoratief element.

Gegevens architect Architect: Lien Dekeyser (architect) en Lynn Vanhove (interieurarchitect) Naam bureau: Linteau Architecten Adres: Galgestraat 27, 8470 Gistel Telefoon: 0479 34 24 37 E-mail: lien@linteau-architecten.be Website: linteau-architecten.be Sociale media: Instagram: linteauarchitecten, Facebook: Linteau Architecten

165

Zuinige Quooker kokendwaterkraan: Publireportage

Bereken zelf hoeveel je bespaart op water en elektriciteit Comfort is de belangijkste reden om een Quooker kokend-

gegevens berekent de bespaarcheck hoeveel energie en

waterkraan te kopen voor je keuken. Met de nieuwe online

water je bespaart met een Quooker en wat dit betekent

bespaarcheck wil het merk benadrukken dat hun product

voor jouw portemonnee.

ook een verantwoorde en milieuvriendelijke aanschaf is. Met deze tool kun je binnen een minuut berekenen hoeveel

Lager energieverbruik

energie en water je dankzij een Quooker in je huishouden

Een Quooker bewaart water in een reservoir in het keuken-

bespaart. De bespaarcheck vind je op www.quooker.be/

kastje. Dit reservoir heeft nauwelijks energie nodig (10 watt)

besparen.

om het water in het reservoir boven het kookpunt te bewaren. Ter vergelijking: een spaarlamp verbruikt 11 watt, een

Aan de slag

gemiddelde televisie drie keer zoveel. Ook een waterkoker

De bespaarcheck vraagt je om een aantal gegevens,

gebruikt meer energie dan een Quooker wanneer die meer-

bijvoorbeeld over hoe je nu water verwarmt en wat de

dere keren per dag gebruikt wordt. Meer informatie hierover

afstand is tussen kraan en boiler. Aan de hand van die

vind je op www.quooker.be/energie.

166

Tegen waterverspilling In veel keukens wordt onnodig water verspild. Kleine beetjes, bijvoorbeeld als je twee keer zoveel water kookt als je gebruikt. Maar ook grote hoeveelheden, bijvoorbeeld als je de kraan eerst een tijdje laat lopen voor er warm water uit komt. Met een Quooker gebeurt dat niet meer. De alleskunner Een Quooker is in alle opzichten een verantwoorde en milieuvriendelijke aanschaf. De CUBE-variant voor gefilterd water maakt het plaatje compleet. Als je veel mineraalwater drinkt, ben je met een Quooker CUBE, die gefilterd (bruis)water geeft, een stuk goedkoper af dan met waterflessen uit de winkel. Reken maar mee. De kosten voor vier CO2-cilinders, die je nodig hebt om bruisend water uit je Quooker te tappen, zijn 60 euro. Samen zijn ze goed voor 240 liter bruisend water. Dat is 0,25 euro per liter. Het gekoelde water kost 0,0005 euro per liter. De gemiddelde Belg drinkt ongeveer 148 liter fleswater per jaar. Dat is slechts 3 liter per week of een halve liter per dag. In een gezin met vier personen komt dat neer op 592 liter per jaar. Stel dat één persoon bruisend water drinkt en de andere drie plat water en één liter mineraalwater 0,55 euro kost (het gemiddelde van verschillende

* inclusief de jaarlijkse kost voor kraantjeswater en

merken en een mix van plastic flessen en glas), dan bespaar je

jaarlijkse CUBE-filter van 60 euro.

al snel meer dan 235 euro per jaar*. Dat betekent dat je al op een paar jaar tijd je aankoopprijs terugverdient. Telt je gezin

www.quooker.be

meer personen of wordt er meer water gedronken, dan is de

www.quooker.be/besparen

terugverdientijd nog korter.

167

Hernieuwbouw voor een hoekwoning Architect Klou architecten Fotografie Annick Vernimmen

168

De kopers van een oud hoekpand in de drukke Roeselaarse binnenstad, een koppel veertigers, benaderden Klou architecten met de vraag een leuke hedendaagse woning te ontwerpen die het standaardniveau zou overschrijden. De beperkte bouwoppervlakte van nauwelijks 150 vierkante meter dreef de architecten tot het uiterste bij het aftasten van de grenzen en bouwvoorschriften om de nodige ruimtelijkheid in het interieur te creëren. Om dat te realiseren bleken enkele uitkragingen op de eerste en tweede verdieping noodzakelijk. Die dragen bij tot het verrassende en opvallende beeld dat de woning aan buren en voorbijgangers biedt.

169

Ontdek meer reportages op www.entrr.be

170

171

172

Het verdomhoekje

Stadssculptuur

Het gebouw een eyecatcher noemen is een understatement,

De beperkte grondoppervlakte inspireerde de architecten

en dat het ooit op deze plek gerealiseerd werd, mag nog meer

tot een voorstel waarbij alle aandacht naar de vorm en

verbazing wekken. Jarenlang stond het bestaande hoekpand

beleving zou gaan, eerder dan naar de materialisatie.

te verkommeren en kon het nauwelijks op interesse rekenen

Een donkere of massieve gevel zou het perceel visueel te

van potentiële investeerders. Een gebrek aan nuttige opper-

veel belasten. Hun idee bestond uit een bakstenen sokkel

vlakte en parkeergelegenheid maakte projectontwikkeling

met daarbovenop een luchtige bekroning met een afwerking

onmogelijk en een eengezinswoning lag allesbehalve voor

in gevelpleister. Het kon meteen de appreciatie van de bouw

de hand gezien de stedelijke context en onmiddellijke

heer wegdragen, ook al omdat het lichtere gewicht van

omgeving. Toch zagen de huidige eigenaars mogelijkheden

de bovenverdiepingen minder complexe en duurdere ingrepen

in het complexe hoekperceel. Terecht, zo bleek, want samen

betekende op het vlak van stabiliteit. Met de combinatie van

met Klou architecten bliezen ze het nieuw leven in met

baksteen en gevelpleister, pure en zuivere bouwmaterialen,

een lichte, ruimtelijke en toch geborgen hernieuwbouw,

creëerde het bureau een rustige en tegelijkertijd boeiende

die meteen ook een absolute meerwaarde voor het straat-

stadsarchitectuur.

beeld is. 173

Licht en sober In het interieur ligt het accent op ruimte, lichtinval en beleving. Ook hier is de materialisatie sober en luchtig gehouden, met bijvoorbeeld een vloerafwerking van kera mische tegels en licht eiken parket. Voor het overige speelt wit de hoofdrol, aangevuld met zwarte designverlichting in de vorm van pendels en lijnarmaturen en een witte betonnen prefab trap. De bewoners voegden kleur toe met het meubilair en de aankleding. Een vide boven de zitruimte creëert een enorme ruimtelijkheid en staat visueel in verbinding met het thuiswerkkantoor op de eerste verdieping.

-Verrassing van de chef Een opvallend element in het ontwerp is de leuke buiten patio van 60 vierkante meter met een polybetonnen vloer en akoestische tuinmuren, waar de bewoners rustig kunnen genieten van de middagzon. Klou architecten vond een kwali tatieve buitenruimte op de gelijkvloerse verdieping absoluut essentieel en wilde het bouwperceel dan ook niet volledig overbouwen, ook al geloofden de opdrachtgevers initieel niet dat de architecten in dit opzet zouden kunnen slagen.

174

BEN als kers op de taart

Technisch

Een stadsperceel als dit hergebruiken is op zich al

Hernieuwbouw hoekpand, buitenschil in baksteen en gevelpleister op isolatie Aluminium ramen met thermisch en akoestisch isolerend glas Schüco Comfortsturing Niko Home Control Verlichting Modular, Exterus, Flos Vloeren: parket, keramische tegel, terras prefab betonelementen, betonnen witte prefab trap

een duurzaam initiatief, maar de architecten gingen ook in de realisatie ver op het vlak van energiezuinigheid en de bewuste keuze van materialen en technieken. Ze realiseerden een BEN-woning, dankzij dikke isolatiepakketten, zonwerende beglazing, passieve zonwering en een goede luchtdichtheid. Verwarmen is nauwelijks nodig, overal is led verlichting voorzien, het binnenklimaat wordt vraaggestuurd geregeld via een D-systeem en op het dak liggen fotovoltaïsche

Gegevens architect

zonnepanelen. Deze duurzame en architecturaal interessante

Architect: Jeroen Vantieghem en Thijs Mertens Bureau: Klou architecten Adres: Stationsdreef 115, 8800 Roeselare Telefoon: 051 81 34 07 E-mail: info@klou.be Website: klou.be Sociale media: Facebook en Pinterest: @klouarchitecten, Instagram: klou_architecten

realisatie op een unieke locatie, waarin de bewoners volop genieten van comfort, licht en ruimtelijkheid, maakt hen en de architecten dan ook bijzonder trots.

175

meer woon- en bouwinspiratie op entrr.be

Samenstelling: At Home Publishers Artwork: At Home Publishers Lay-out en redactie: Studio Gestaag At Home Publishers Cover: Lucid voor B-Bis architecten Fotografie: Yannick Milpas, Evenbeeld Laurent Brandajs, Luc Roymans, Tim Van de Velde, Filip Dujardin, CafeÏne, Lucid, tenzij anders vermeld Druk: Realise print management Advertising: Brigitte Buyens M 0471 34 52 68 Verantwoordelijke uitgever: At Home Publishers Eindredactie: Jan Vangansbeke Contact: At Home Publishers Scheldestraat 35 2000 Antwerpen info@athomepublishers.be

Ontdek al onze reportages en nog veel

entrr.be

binnenpleisters, buitenpleisters, gyproc en steenstrips

architectuur en inspiratie

VAN BANAAL TOT GENIAAL 15 LEUKE VERBOUWINGEN KLEURTRENDS VOORJAAR 2022

€ 8,95

DURE ENERGIE

EN/OF ZONNEPANELEN

CIRCULAIR BOUWEN 4

Consteca Bergkapel 58 - 1840 Londerzeel - 052 55 40 01 - info@consteca.be - www.consteca.be

ZIN EN ONZIN

nr. 08 entrr magazine - november 2021 is een uitgave van at home publishers

1 Architectenbureau Van Steenkiste 2 Schellen Architecten 4 Niko Wauters architecten bv @NickCannaerts foto

online architectuur- en inspiratiemagazine najaar 2021

Dé referentie in pleisterwerk

ENTRR magazine - 8e editie oktober 2021

Articles inside

Linteau Architecten

Klou architecten

Ruth Van Looveren

Dossier renovatie

Kunst en design

Dossier renovatie

Dossier renovatie

Dossier kleur

Designer Ben Storms

Dossier renovatie

Dossier renovatie

Dossier renovatie

Dossier renovatie

Emily Pescod en Ruben Rottiers

Armen Tekort

dmvA