Regio bijlage Midden Nederland 2019-07-05 by Erdee Media Groep

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

In de regio

MIDDEN - NEDERLAND

Nieuws, bedrijfspresentaties, reportages en interviews

PROEF DE IJSSELDELTA VROEGER EN NU

PAS OP VOOR GROEN MONSTER IN RANDMEREN

BOIC BRENGT BETUWEOORLOG IN BEELD

Autobedrijf

Gebr. Morren

Lange Heideweg 8 • 6731 EG • Otterlo tel. 0318 - 59 19 63 • info@automorren.nl www.automorren.nl

Audi A4 Avant 3.0 TFSI S4 quattro Automaat, 2012, 124768 km € 28.950,-

Audi Q3 1.4 TFSI CoD Design Pro Line Plus Automaat, 2015, 57955 km € 27.450,-

Audi A6 3.0 TDI quattro Pro Line Plus Automaat, 2012, 167585 km, diesel € 23.995,-

Audi Q5 2.0 TDI quattro Pro Line, 2010, 142719 km, Diesel € 19.950,-

Audi A3 Limousine 2.0 TDI Ambition Pro Line S Automaat, 2014, 106113 km, Diesel € 19.750,-

Seat Alhambra 1.4 TSI Style 7p Automaat, 2012, 132942 km € 18.750,-

Ford C-MAX 1.6 EcoBoost Titanium, 2014, 68081 km € 17.950,-

Audi A4 1.8 TFSI Pro Line, 2012, 111350 km € 15.950,-

Volkswagen Passat Variant 1.6 TDI Comfortline BlueMotion, Diesel, 2015, 161375 km € 14.750,-

Audi A3 Sportback 1.4 TFSI Ambition Pro Line Automaat, 2011, 117636 km € 12.950,-

Škoda Rapid 1.4 TSI Automaat Greentech Elegance Businessline, 2014, 105428 km € 12.450,-

Škoda Superb Combi 1.6 TDI Greenline Ambition Business Line, diesel, 2012, 140080 km € 11.950,-

Volkswagen Polo 1.4 TSI GTI, semi-automaat, 2011, 124096 km € 11.750,-

Volkswagen Scirocco 1.4 TSI Highline Plus, 2011, 138255 km € 11.450,-

Volkswagen Tiguan 2.0 TDI Sport&Style 4Motion, diesel, 2008, 165299 km € 11.250,-

Volkswagen Touran 1.6 TDI Comfortline BlueMotion, diesel, 2014, 130539 km € 11.250,-

Volkswagen Polo 1.2 TSI Highline, 2011, 91744 km € 9.950,-

Volvo S60 2.4 D5 Summum, diesel, 2011, 248782 km € 9.250,-

Audi A8 4.2 quattro Pro Line Automaat, 2005, 228575 km € 9.150,-

Volkswagen Golf Variant 1.4 TSI Automaat Comfortline, 2010, 146207 km € 9.150,-

Nissan QASHQAI 2.0 Tekna Premium, 2007, 160132 km € 8.350,-

Kia Sportage 2.7 V6 Adventure 4WD Automaat, 2007, 127129 km € 8.250,-

Toyota MR2 1.8-16v VVT-i, 2003, 84885 km

Volkswagen Caddy 1.6 TDI diesel, 2013, 95365 km € 7.450,-

Suzuki Swift 1.3 Exclusive, Automaat, 2010, 101402 km € 7.350,-

Volvo C30 1.6 Advantage, 2008, 151466 km

Citroën C1 1.0-12V Selection, 2012, 111137 km € 5.290,-

Citroën C6 2.7 HdiF V6 diesel, 2006, 196868 km

Zie onze website voor het volledige aanbod.

€ 6.450,-

€ 7.950,-

€ 4.950,-

Renault Clio 1.5 dCi Parisienne diesel, 2011, 162126 km € 4.750,-

www.automorren.nl

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

Recreëren in eigen regio Maarten Dijkstra

at speelt er in míjn regio? Waar houden gemeenten en provincies zich mee bezig? Welke toeristische trekkers moet ik absoluut nog eens bezoeken? En welke producten en diensten bieden de ondernemingen in en rond mjn woongebied eigenljk aan? Deze regiobjlage probeert antwoord te geven op dergeljke vragen. Dat levert soms bjzondere uitkomsten op. Wist u dat... • gelovigen vroeger met een bedevaart naar Hasselt een alaat konden verdienen? • jachthavens, booteigenaren en zelfs de Koninkljke Nederlandse Redding Maatschappj last hebben van het groene gevaar onder water? • er een zilverschat verborgen ligt op de grens van Betuwe en Veluwe, een overbljfsel van de vergeten strjd na de Slag om Arnhem in 1944? • er veel overeenkomsten bestaan tussen dieren en mensen en dat bedrjfsdirecteuren volgens biologe Contanze Mager een voorbeeld zouden moeten nemen aan gorilla’s? Hoe meer je weet over jouw regio, hoe interessanter het leven (en het recreëren) daar wordt. Misschien dit jaar eens niet naar Spanje, Frankrjk, Duitsland of Italië, maar lekker weg in eigen land? Kjk eens op de sites van VVV’s, maak een leuke stads- of dorpswandeling of stel met een handige routeapp een eigen (knooppunten-) route samen. Er is veel meer te beleven rond eigen huis dan je zou denken!

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

In de regio MIDDEN - NEDERLAND 8

Smaakvol ietsen bj Jssel Pas op: onderwatergevaar 26

Frontlinie in fruitregio

Stoor vlooiende aap nooit

Advertorials

Advertenties

De Werkbij 7 | 2ehandslaptops.nl 15 | Wincoop Veiligheidstraining 25 | De Beeldentuin 33

Colofon Deze bijlage is een uitgave van het Reformatorisch Dagblad, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn. Directie: Ir. C. Heutink | CommerciĂŤle zaken: C.Th. Hovius | Tekst: EMG Mediaproducties | Vormgeving: Jos Ansink, Heidi Aalbers

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

ADVERTORIAL

Een betere samenleving voor mensen en bijen M

ensen en bĳen horen bĳ elkaar, stelt Kees Verrips, eigenaar van Imkerĳ de Werkbĳ. „Onze imkerĳ is een plek waar mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op adem kunnen komen of een eerste stap naar werk kunnen maken. Op die manier dragen we graag bĳ aan een duurzame maatschappĳ, met een veilige plek voor kwetsbare mensen.” Het sociale aspect van het bedrĳf is volgens Verrips niet zomaar een doekje voor het bloeden. „Het moet uit je hart komen, je moet gewoon mens willen zĳn naast de mensen. Echte groei heeft ruimte en een goede voedingsbodem nodig, en dat proberen wĳ te bieden. Je zegt ook niet tegen een boom dat hĳ nu tien centimeter moet groeien, dat moet natuurlĳk gaan.” In de winkels in Veenendaal, Rhenen en Emst zĳn allerlei honingproducten te koop, maar ook propolisproducten en glazen potjes in verschillende soorten en maten. Ook is er in Rhenen vlees te koop van de vleesboerderĳ op hetzelfde terrein.

Educatie Maar De Werkbĳ is meer dan alleen een imkerĳ en winkel. „We hebben ook een educatief centrum om mensen meer te vertellen over hoe belangrĳk bĳen zĳn. Zonder bĳen hebben wĳ geen eten, namelĳk. Het vertellen van dat verhaal is in het belang van de komende generatie, die in veel gevallen niet meer dicht bĳ de natuur opgroeit.” Naast de winkels heeft De Werkbĳ nog een andere missie: „Boeren zĳn de grootste landschapsbeheerders van Nederland. We willen boeren inspireren om bĳvriendelĳk te gaan werken. Onze rol daarin is het stimuleren

„Echte groei heeft ruimte en een goede voedingsbodem nodig” en faciliteren van een betere omgeving voor zowel boeren als bĳen. We adviseren, ondersteunen en werken aan de bewustwording.” Het initiatief moet wel van de boeren zelf komen, aldus Verrips. „Je kunt denken aan botanische verbetering van het terrein, aanplanting van struiken en bomen en een aangepast maaibeleid, maar we willen de boeren niet beperken. Wĳ zĳn er om de ambitie aan te wakkeren en te stimuleren.”

BOERDERIJWINKEL BOER DE BIJ

Zuidelijke Meentsteeg 9 3911 TD Rhenen 0317 - 612942 www.boerdebij.nl www.vleesboerderijhetbinnenveld.nl www.dewerkbij.nl

Boer de Bĳ Begin juni is in Rhenen de boederijwinkel Boer de Bij geopend. De winkel is opgestart in samenwerking met Vleesboerderij Het Binnenveld. Roel van Dijk, eigenaar van de vleesboerderij, en Kees Verrips werken vanuit hun gedeelde missie: een betere wereld voor mensen en bijen. „Van Dijk heeft zijn eigen vlees- en melkveehouderij met een vleesverwerkingslijn, waarin ook mensen met afstand tot de arbeidsmarkt hun plek hebben gevonden. Ze zijn hier onmisbaar, het is ook hun bedrijf!”

Henk Johan Pierik neemt reizigers mee op het Haersterveer, Nederlands laatste, handgetrokken kabelpont.

De Agnietenberg in Zwolle werkt vooral met regionale, streekeigen producten.

Proef de Jsseldelta en haar historie De zomer is bj uitstek de periode om mooie ietstochten te maken, bjvoorbeeld door Nationaal Landschap Jsseldelta. De 50 kilometer lange Smaakietsroute Jsseldelta loopt langs weerszjden van het Zwarte Water, langs allerlei plekken waar lokaal eten en drinken te koop is. Wie goed oplet, krjgt ook nog wat mee van de geschiedenis van de regio. tekst en beeld Harmke Zonnebeld

en boer roept: „Mooi, hè?”, als hj ziet dat er foto’s gemaakt worden van zjn koeien met hun kalfjes, net buiten hanzestad Hasselt. Hasselt is een van de steden aan het Zwarte Water, waar de Smaakietsroute Jsseldelta langs leidt. Naast Hasselt doet de route ook Zwolle, Genemuiden en Zwartsluis aan. Het eerste wat in het oog springt als je Hasselt binnenietst, is korenmolen De Zwaluw. Voordat deze in 1857 werd gebouwd, was voor omwonenden de dichtstbjzjnde molen helemaal in Zwolle. Voor de plaatseljke bakkers bracht de reis ernaartoe veel extra kosten met zich mee, want om in Zwolle te komen, moesten zj gebruikmaken van de tolbrug over

het Zwarte Water. De nieuwe molen De Zwaluw was dus zeer welkom. Molen De Zwaluw heeft nog tot het einde van de twintigste eeuw als molen dienst gedaan. Van de ongeveer 10.000 wind- en watermolens zjn er zo’n 9000 verdwenen, maar de molen in Hasselt staat nog altjd op zjn plek. Hj is nu eigendom van een stichting die zich inzet voor het behoud van de molen. Aan het monument zjn zes gediplomeerde molenaars en twee molenaars in opleiding verbonden. Hj is tegenwoordig ook als trouwlocatie, feestlocatie en vergaderruimte in gebruik. Molen De Zwaluw is slechts een van de zeventig rjksmonumenten in Hasselt. Een ander voorbeeld

URK

Stijlvol gekleed met deze mooie merken:

Veerdienst & Rondvaarten Sinds 1890 Bijna elke dag een rondvaart

Vaar mee met

De Zuiderzee @dezuiderzee DeZuiderzee dezuiderzee

WWW.DE-ZUIDERZEE.NL Passagiersschip De Zuiderzee is een echt familiebedrijf. Wij verzorgen rondvaarten, dinercruises en complete dagjes uit. Veerdienst Urk-Enkhuizen was tot 1939 voor het toenmalige eiland Urk de enige verbinding met het vaste land. Om deze historie in stand te houden verzorgen wij in JULI en AUGUSTUS deze veerdienst. Zie voor vertrektijden onze website.

Tijdens de veerdienstperiode elke zaterdag een rondvaart om 13.00 uur.

Op de hoogte blijven van de nieuwste collectie? Volg ons dan op Wijk 2 nr. 93, 8321 EV Urk 0527 - 68 79 62

Gazellestraat 21, 7315 BG Apeldoorn 055 - 5214208

CITROEN DS3 Cabrio 1.2 VTI 82 Chic 2013 77.592km € 10.900,-

DACIA LODGY TCe 115 Pres. 5pers. 2013 69.788km € 11.900,-

RENAULT CAPTUR TCe 120 EDC Aut. Expr. 2014 26.278km € 16.400,-

RENAULT CAPTUR TCe 90 Dynamique 2016 50.010km € 15.400,-

RENAULT KADJAR TCe 130 EDC Aut. Bose 2017 15.838km € 26.900,-

RENAULT KANGOO Family TCe 115 Limited 2018 9.422km € 24.900,-

RENAULT MEGANE Coupé-Cabrio. TCe 130 Dyn. 2010 116.136km € 11.900,-

RENAULT MEGANE Est. 2.0 140 CVT Aut. Bose 2012 114.751km € 13.900,-

Aut.Limited 2018 28.995km € 18.400,-

RENAULT CLIO Estate TCe 90 Dynamique 2014 62.656km € 11.900,-

RENAULT SCENIC dCi 110 EDC Automaat Zen 2018 30.261km € 25.900,-

RENAULT TWINGO 1.2 16v 75 Collection 2012 51.529km € 6.600,-

RENAULT CLIO Est. TCe 120 EDC

RENAULT RENAULT ESPACE GRAND SCENIC TCe 225 EDC TCe 115 Zen Aut. In. Paris 7p. 5pers. 2019 2018 2.839km 23.846km € 54.500,€ 24.900,-

RENAULT TWINGO SCe 70 Collection 2016 13.166km € 10.500,-

Kijk voor het totale aanbod op www.garagebakker.nl

SUZUKI SX4 1.6 Limited 2011 74.601km € 9.900,-

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

is de Grote- of Sint Stephanuskerk. Jaarljks komen op Sacramentsdag, de tweede zondag na Pinksteren, allerlei mensen voor een bedevaart naar Hasselt toe. Deze bedevaart vindt zjn oorsprong in de middeleeuwen en staat ook wel bekend als Feest van de Hasselter Alaat, omdat mensen vroeger door deel te nemen aan de bedevaart, een alaat konden verdienen. Achter de kerk is een mooie tuin aangelegd, met bj de ingang de Latjnse tekst ”Miserorum et aflictorum asylon”: voor ongelukkigen en bedroefden een toevlucht. Op tweede kerstdag 2018 startte en eindigde bj deze kerk een Stephanuswandeling onder leiding van protestants, kerkeljk jongerenwerker Mink de Vries, waarbj deelnemers stilstonden bj het leven van Sint Stephanus.

Boerenveldschuur Net buiten Hasselt, in Rouveen, bj natuurgebied Olde Maten, staat Veldschuur ”Bid en Werk” met de naam goed zichtbaar op het schuine, rieten dak. Deze Staphorster boerenveldschuur is in 2005 herbouwd, want de eigenljke schuur, een onderkomen voor vee, was er slecht aan toe. De boerderj herbergt nu een informatiecentrum van Staatsbosbeheer en Stichting Vrienden van de Oldematen. Er vinden allerlei workshops en activiteiten plaats. Zo kunnen bezoekers er zelf kaas maken, kievietsbloemen vouwen en manden vlechten. Elk ietsknooppunt op de route kan dienen als startof eindpunt. Neem de De Agnietenberg bj knooppunt 67 aan de Haersterveerweg. In dit restaurant ligt de nadruk op het gebruik van regionale, streekeigen en seizoensgebonden producten, aldus de folder. „De kok werkt veel met biologische producten. Uiteraard ben je ook welkom tjdens de ietstocht voor een kop kofie, eventueel met gebak of een jscoupe.”

Hasseltse kerktuin is toevlucht voor ongelukkigen en bedroefden ’s Zomers is het terras vaak goed gevuld met ietsers, wandelaars en regelmatig met bruiloftsgasten. Het huidige theehuis is de moeite van het bekjken waard, want dat was vroeger een bjgebouw van het klooster Sint Agnes, waar Thomas à Kempis vanaf 1398 woonde. Deze beroemde Zwollenaar werkte daar onder andere als novicemeester en leidde nieuwe kloosterlingen op tot volwaardig monnik. Hj werd vooral bekend vanwege zjn boek ”De navolging van Christus”.

Brass Boer Thuis Behalve De Agnietenberg noemt de folder ”Librje’s Zusje” als culinaire stop in Zwolle, maar dat restaurant maakte eind 2014 plaats voor De Librje, het restaurant van Jonnie en Thérèse Boer. Het heeft drie Michelinsterren, de hoogste waardering die een restaurant kan krjgen, maar daar zjn de prjzen dan ook naar. Voor wie iets goedkopers zoekt, is de andere horecagelegenheid van Jonnie en Thérèse wellicht een optie: bistro-brasserie Brass Boer Thuis aan de Nieuwe Markt, die eerder dit jaar de deuren opende. En natuurljk kunnen ietsers Librje’s Winkel aan het Spinhuisplein bezoeken, bjvoorbeeld om barbecuespecerjen te kopen. Bj Zwolle neemt vrjwilliger Henk Johan Pierik wandelaars en ietsers mee op het Haersterveer, de

Haersterveer

Op naar buurtschap Haerst.

Het Haersterveer, dat vlak bij de Agnietenberg vertrekt, is de laatste handgetrokken kabelpont van Nederland. Hij wordt bediend door vrijwilligers. Om te laten weten dat je wilt oversteken, kun je aan de grote bel trekken. Henk Johan Pierik (50) is een van de vrijwilligers. „Ik doe dit drie uur per week”, vertelt hij. „Soms ga ik in die tijd maar vier keer op en neer, maar in het hoogseizoen soms wel tachtig keer. Het is niet zwaar, maar je moet wel op de goede manier trekken.” De huidige pont is afkomstig van

de Willemskade in het centrum van Zwolle, weet Pierik. „Voor die tijd was er lange tijd geen pont en daarvóór lag er een grotere, waar paard en wagen op konden.” Pierik ziet dat het de laatste jaren druk is. „Meer mensen hebben een elektrische fiets, waardoor ze langere afstanden fietsen en er meer mensen willen oversteken.” Een artikel in magazine Landleven in 2014 zorgde ook een tijdje voor meer bezoekers, vertelt Pierik. „Mensen kwamen speciaal naar het pontje kijken. Soms zelfs uit het buitenland.”

G enieten van Hollandse gastvrijheid in Duitse sfeer BOEK NU ZOMER 2019

Kom lekker en wandelen, mountain/e-bik nomie! en geniet van onze gastro

S lechts enkele min. rijden van Winterberg O ns hotel beschikt over hotelkamers voor 2 personen tot volledige ingerichte appartementen voor 8 personen. Kom naar het mooiste plekje in het Sauerland.

info@landhausforra.com Tel.: 00.49.2975228 www.landhausforra.com

TOPPRIJS VOOR OUD GOUD!

T.k.gevr: (oude) gouden sieraden, gouden tientjes, Krugerranden e.a. gouden en zilveren munten, baartjes zilver en goud, muntverzamelingen etc. Munthandel Kevelam BV Inkoop - Verkoop - Taxatie Speulderweg 15-2 | 3886 LA Garderen | 0577-461955 Lid NVMH

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

Bij natuurboerderij Hogeboom kunnen voorbijgangers een lege fles kopen, die ze mogen vullen met verse melk. laatste handgetrokken kabelpont van Nederland. Voor zestig cent (enkele reis) helpt hj zjn klanten de Overjsselse Vecht over, naar buurtschap Haerst. Daarvandaan kunnen de passagiers verder ietsen naar Hasselt.

melktap. „Fietsers kunnen de melk niet goed meenemen, want de melk moet koud bljven. Sommigen drinken de les daarom meteen leeg.” De lessen die klanten bj de boerderj kopen, kunnen ze hergebruiken. „Ze hebben een opening van 53 mil-

Zelf melk tappen

„De smaak van Hogeboommelk is anders dan die van gewone melk”

Bj verschillende boerderjen langs de route is het mogeljk om zelf melk te tappen. Natuurboerderj Hogeboom in Hasselt is er een van. Voorbjgangers kunnen voor een eurootje een lege les kopen, die ze voor nog eens een euro kunnen vullen met verse melk. De tap staat er nu ruim twee jaar, vertelt boer Hendo Hogeboom (32). „Er wordt veel gebruik van gemaakt. Op een slechte dag verkopen we zo’n 5 liter, maar op een goede dag wel 80.” De boerderj krjgt vooral bezoek van vaste klanten, aldus Hendo. „Ze komen voor de smaak van de melk. Die is anders dan die van gewone melk, omdat onze koeien alleen gras eten. Mensen willen graag weten waar de melk vandaan komt.” Voor ietsers die op de djk ietsen, heeft de boerderj speciale hooibalen neergezet die verwjzen naar de

limeter en kunnen gewoon op de kop in de afwasmachine.” Hendo startte pas met de verkoop van verse melk, nadat hj andere producten aan huis was gaan verkopen. „Het begon met pompoenen. Die gingen als warme broodjes over de toonbank. Later zjn we vlees van onze Belted Galloways, een Schots koeienras, aan huis gaan verkopen. En sinds twee jaar dus ook verse melk.”

!KAV SREINEVOH TEH

Dé hovenier uit Ochten

COLLEGA G    

Ontwerpen Realiseren Renoveren Onderhouden

Voor zowel particulier als voor uw bedrijfstuin.

info@vandijkbuiteninrichting.nl T. (06) 53 79 54 85 (Gerbert van Dijk)

Ons bedrijf houdt zich bezig met de installatie en het (jaarlijks/periodiek) onderhoud van melkmachines, melkkoeltanks en (water-) pompinstallaties. Wij zijn een kleinschalig bedrijf met 4 medewerkers, korte lijnen en een persoonlijke benadering.

Wij zijn op zoek naar: * monteur melkmachines * monteur koeltechniek of iemand die hiertoe opgeleid wil worden Wat wij vragen: - ainiteit met de agrarische sector - geen 9-tot-5-mentaliteit - correcte werkhouding/-instelling - bereidheid tot evt. bijscholing Ook schoolverlaters worden uitgenodigd te reageren. Neemt u contact op met dhr. J. Scholten, tel. 0318-571911.

www.scholtenmelkmachines.nl

boxspring Comfort Robusto dient de mens... ledikant Nikki * comfortabele instap hoogte * rug en beenverstelling * in hoogte te verstellen voor opmaken of verzorging * uitdraaibaar

, al 35 jaar uw slaapspecialist! Apeldoorn

Nunspeet

Stationsstraat 37, 055-522 15 76 Ds. Martiniuslaan 8, 0341-256721

Kijk ook op onze website: www.slaapidee.nl

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

ADVERTORIAL

Gebruikte laptops krijgen tweede leven in Veenendaal O

p zoek naar een refurbished laptop, pc, iphone of ipad met een scherpe prĳs? Dringend verlegen om een bedrĳf dat je kapotte apparaat snel repareert en bovendien degelĳke service biedt? Klop dan aan bĳ 2dehandslaptops in Veenendaal. „Zeker als je student bent”, zegt eigenaar John Zeeman. „Maak een mooie start met een refurbished laptop tegen een scherpe prĳs. Of je nou vmbo, mbo, hbo of wo doet, verkoper, werktuigbouwkundige of ICT’er wil worden, we hebben voor jou een passend apparaat.” Een refurbished laptop of pc van zĳn zaak heeft volgens hem grote voordelen, „Hĳ is allereerst een heel stuk goedkoper dan een nieuwe. Verder is hĳ stevig en supersnel, omdat we alleen tweedehands, zakelĳke laptops verkopen. Die zĳn robuust, hebben vaak een Intel i5-processor en een SSD als harde schĳf. Daar komt bĳ dat wĳ een goede garantieregeling bieden en iedere klant een leenlaptop geven, als er een reparatie nodig is.” 2dehandslaptops heeft een eigen shop in Veenendaal, waar je apparaten met eigen ogen kunt zien. Je kunt er ook defecte exemplaren bĳ de goed opgeleide techneuten aﬂeveren. Zĳ lossen het probleem snel op. „Ook niet bĳ ons gekochte apparaten repareren wĳ en dat tegen concurrerende prĳzen”, aldus John.

„Studenten maken een mooie start met refurbished laptops tegen scherpe prĳs” der is dat 2dehandslaptops Microsoft Partner is en certiﬁcaten op meerdere vlakken heeft. „We hebben service hoog in het vaandel staan en nemen klanten serieus. Ze zeggen vaak dat we uitstralen dat we ons werk graag doen. We vinden het ook mooi om mensen te helpen. We houden niet van de wegwerpmaatschappĳ en zĳn ons bewust van ons rentmeesterschap. Klanten schenken ons oude hardware, wĳ knappen die op en geven die vervolgens aan goede doelen. Prachtig!”

Goede garantie Naast refurbished laptops levert de onderneming dito iPads en iPhones. Welk item een klant ook koopt, hĳ is verzekerd van een scherp geprĳsd artikel in goede staat, gereinigd, opnieuw geïnstalleerd, met een valide licentie en een goede garantie. Bĳzon-

2DEHANDSLAPTOPS.NL

De Smalle Zijde 22 3903 LP Veenendaal 0318-551155 info@2dehandslaptops.nl www.2dehandslaptops.nl

Reviews: 9,4 Op het onafhankelijke KiyOh scoort 2dehandslaptops een 9,4 op basis van 347 reviews en op Google Reviews 4,6 sterren van de 5. Klanten roemen met name de service en de klantbenadering. Drie voorbeelden: • Snel, vriendelijk en professioneel • Erg prettig geholpen. Fijne werksfeer. Goede prijs! • Prima geholpen, prima service en deskundig personeel.

De maaiboot van Rijkswaterstaat in actie.

De zeilboot van Randolf Kobus.

Pas op voor groen gevaar onder water Boten op de Randmeren komen ’s zomers steeds vaker in moeiljkheden doordat schroeven en roeren verstrikt raken in waterplanten. Zeilboten met een grote diepgang mjden de plassen en jachthavens zien klanten vertrekken. Het probleem wordt aangepakt door onder water te maaien. „Vastzittende reddingsboten vormden een alarmsignaal.” tekst Michiel Satink, beeld Michiel Satink en Gastvrije Randmeren

p een zonnige voorjaarsavond in juni cirkelen 49 zeilboten rond de startboot van zeilvereniging Flevo Harderwjk op het Wolderwjd, een van de Randmeren tussen Zeewolde en Harderwjk. Boten uit de havens van beide plaatsen maken zich op voor een van de achttien wedstrjden in de woensdagavondcompetitie. Een zeiler vaart vlak langs de startboot om de wedstrjdleiding te waarschuwen voor waterplanten bj de boeien in het uitgezette startveld. Het is nog voorjaar en er zjn nog maar een paar planten aan de oppervlakte te zien. Toch heeft een van de boten al groene slierten in de schroef. In het Wolderwjd zjn de problemen de laatste jaren groter dan in het nabjgelegen Veluwemeer. „In de zomer kun je hier met diep stekende zeilboten amper varen”, zegt Taco de Boer, lid van het wedstrjdcomité.

Als de scheepshoorn klinkt, hjst hj een vlag om aan te geven dat een deel van het deelnemersveld van start mag. „In de zomer wordt de wedstrjdbaan aangepast, want anders loop je vast. We worden daarbj gehinderd door de regelgeving: een wedstrjd mag niet in de geul plaatsvinden en juist daar groeien de waterplanten niet”, zegt Randolf Kobus, voorafgaand aan de wedstrjd waaraan ook hj deelneemt. Kobus is voorzitter van Watersportvereniging Zeewolde. Eén sliertje aan het roer kan al invloed op de snelheid hebben, weet hj. „Zo gevoelig is het.” Een jaar of tien geleden werden er nog Nederlandse Kampioenschappen op het Wolderwjd gehouden. Dat is nu, door de begroeiing, niet meer mogeljk. „Die wedstrjden worden in het najaar gehouden, op het moment dat de waterplanten volledig uitgegroeid zjn.”

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

Taco de Boer in actie op een wedstrijdboot.

Ben jij

Vacature monteur

Jong en ambitieus Flexibel Enthousiast

Wij zoeken een junior 1e of 2e monteur

Wij bieden Een full-time functie binnen een jong ambitieus team. Een dynamische werkomgeving en een marktconform salaris.

Hét autobedrijf waar de passie voor het vak vertaald wordt in eerlijk en vakkundig werk. Wij zorgen ervoor dat u altijd met een goed gevoel de deur uit loopt.

Rubensstraat 38

3781 VM Voorthuizen

Nauwkeurig minimaal 5 jaar ervaring APK keurmeester

Hebben we je interesse gewekt? Stuur je cv en motivatie naar info@vanherick.nl

0342 470025

info@vanherick.nl

voortreffelijk buitenleven

��

Specialist voor zonweringen BUITENLEVEN Knikarmschermen Pergola zonwering Terras overkapping

RAAM ZONWERING Uitvalschermen Screens Markiezen

RAAM DECORATIE Ruime keuze

INSECTENWERING Hoornbloem 66, Apeldoorn www.novizon.com 055-3666292 Brustor B128 Pergola zonwering

R O

BRUSTOR OUTDOOR SUN SYSTEMS

HOME.COM

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

Zeilen op het Gooi- en Eemmeer is in de zomer zelfs verschrikkeljk, zegt Kobus. „Je loopt zo vast.” Wie er geen last van hebben? „Kitesurfers. Kitesurfen is hier de snelst groeiende sport.” De Randmeren tussen Flevoland en Gelderland, Utrecht en Noord-Holland zjn in de jaren ’60 van de vorige eeuw aangelegd, nadat men op problemen stuitte in verband met de aanleg van de Noordoostpolder. Daar werd het nieuwe land tegen het hoger gelegen Overjssel aangelegd. Het had tot gevolg dat het grondwater van het nieuwe naar het oude land wegliep. Om dat te voorkomen zjn de Randmeren aangelegd. Maar ook toen stuitten de ingenieurs op problemen: het water in de Randmeren stond stil en groeide dicht met algen. Het stinkende, stilstaande water moest helder en aantrekkeljk worden. Bovendien moest het gebied worden ingericht met baaien, stranden en eilanden. „De algengroei is opgelost”, vertelt Rita Braam, directeur van Gebiedscoöperatie Gastvrje Randmeren, waarin zestien gemeenten van Almere tot en met Kampen vertegenwoordigd zjn, en die in 2013 werd opgericht om het gebied te beheren, in te richten en recreatie te bevorderen. „Planten losten het probleem van het vieze water op. Ze groeiden goed, want de bodem is rjk aan groeistoffen”, aldus Braam. Het heldere water raakte geliefd bj zwemmers en bootbezitters, maar onder het oppervlakte doemde een volgend probleem op: fonteinkruid. Vanuit de

Een klein deel van de planten mag één keer per jaar worden gemaaid bodem groeien de lange stengels van deze plant naar het oppervlakte om daar horizontaal uit te breiden. De oplossing –maaien– bljkt in de praktjk door regelgeving lastig. Een door vissers omgebouwde boot maait één keer per jaar de planten onder water. Gemeenten betalen eraan mee. Dat maaien mag niet zomaar, zegt Braam. „De Randmeren zjn onderdeel van het Natura 2000-gebied, waarin bj wjze van uitzondering een klein deel van de waterplanten één keer per jaar gemaaid mag worden.” In het grootste deel van het water komt de maaiboot niet langs. Braam vergeljkt de Randmeren met een ski-oord. „Dat is ook een natuurgebied. Je kunt zeggen: „We bouwen een paar liften, zie maar waar je skiet” of: „We geven aan waar je mag recreëren”.” Het fonteinkruid wordt de afgelopen paar jaar op het Veluwemeer verdrongen door kranswier, een plant die voor de watersporters geen problemen oplevert. Meer richting het westen, in het Gooi- en Eemmeer, is het probleem met het fonteinkruid zo groot als

Fonteinkruid, verstrikt in de schroef van een van de zeilboten op het Wolderwijd.

Voordeelarrangement Hof van Gelre

Korting € 40,p.p.

Genieten in de Gelderse Achterhoek In de Gelderse Achterhoek kunt u volop genieten van prachtige natuur en rust. Een perfecte plek om er lopend of ietsend op uit te trekken. Onderweg passeert u kastelen met fraai aangelegde tuinen, kaasboerderijen en wijnhoeves. Het gastvrije 4-sterren Hotel Hof van Gelre ligt in een bosrijke omgeving van Lochem. Het hotel beschikt over comfortabele kamers, een sfeervol restaurant, een verwarmd binnenzwembad en een ruime lounge en (overdekte) zonneterrassen. Ook ietshuur is mogelijk en er is een afgesloten ietsenstalling. Actie is geldig tot 31 december 2019. Niet op feestdagen. Reserveren via mail info@hofvangelre.nl of telefonisch via 0573 - 25 33 51, beide onder vermelding van arrangement RD. Kijk voor meer informatie op rd.nl/abonneevoordeel

Informatie Erdee-voordeelarrangement: • Ontvangst met kopje kofie of thee en streeklekkernij • 2 overnachtingen met uitgebreid ontbijtbuffet • 1 x 3-gangen welkomstdiner op dag 1 • Wandel of ietsroute naar keuze • Bezoek aan ijsboerderij ‘t Dommerholt incl. lekker ijsje • Informatieboekje van Lochem • Gratis gebruik van verwarmd binnenzwembad • Gratis Wii en parkeren

Abonneevoordeel: van € 155,00 voor € 115,00 p.p. Toeslag bij aankomst op vrijdag of zaterdag € 10,- p.p. Verlenging per nacht incl. ontbijt € 39,50 p.p. De prijs is gebaseerd op 2 personen per kamer, excl. verblijfsbelasting € 3,- p.p.p.n. Reserveringskosten € 5,- per reservering. Geen toeslag voor éénpersoonskamer.

Reformatorisch Dagblad

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

het circa tien jaar geleden in het Veluwemeer was. Of daar ooit ook kranswier gaat oprukken, is niet te voorspellen, zegt Braam. „We krjgen niet van de natuur op een briefje wat ze van plan is.”

Reddingsboten verstrikt In de zomer van 2015 kwamen twee reddingsboten van de KNRM vast te zitten in waterplanten. Het niet kunnen uitrukken van de reddingsboten zorgde voor een alarmsignaal bj de instanties, zegt Braam. Het leidde tot Kamervragen en tot meer budget voor het maaien. De KNRM meldde vorig jaar dat de waterplanten een groeiend veiligheidsprobleem vormen. „Opvarenden nemen soms onverantwoorde risico’s om hun scheepsschroef van wier te ontdoen. Fonteinkruid en aarvederkruid kunnen tot aan het wateroppervlak groeien, waardoor zelfs zwemmers erin verstrikt kunnen raken”, aldus de reddingsmaatschappj. De Stichting Toegepast Onderzoek Waterbeheer (STOWA) kwam al in 2017 met een ljst van verschillende manieren om de overlast van waterplanten aan te pakken. Zo kun je de voedselrjkdom van water en bodem verlagen, waardoor planten minder gaan woekeren. Het verwjderen van de planten hoeft niet alleen met een maaiboot, dat kan ook door het inzetten van graskarpers of door het verdiepen van de bodem. Aan elk van deze oplossingen kleven wel nadelen. Zo is het verlagen van de voedselrjkdom erg complex en is baggeren erg kostbaar, ook al omdat dit om de vjf tot tien jaar herhaald moet worden. Maaien is slechts een tjdeljke oplossing, zegt Gerdina Krjger van Hiswa Vereniging. Hiswa zet zich in voor de watersport en voor de vele bedrjven op en aan het water. „Het liefst trek je de planten uit, maar dat mag niet.” Slechts een beperkt deel van de waterplanten mag gemaaid worden en bovendien mag dat maaien dus maar één keer per jaar. „Je kunt de overlast dus maar mondjesmaat aanpakken.” Het maaien en vooral ook het afvoeren van het maaisel kost veel. Wie betaalt dat allemaal? „Rjkswaterstaat is ervoor verantwoordeljk en zal dat moeten betalen”, zegt Krjger. „Maar dat gebeurt niet.”

Inkomstenderving De gevolgen van het dichtgroeien van de wateren zjn groot. Vooral jachthavens derven inkomsten door vertrekkende klanten. „Tussen de 10.000 en 100.000 euro per bedrjf per jaar. Booteigenaren zeggen ligplaatsen op en verplaatsen hun boten naar plekken waar minder problemen met waterplanten zjn. Dat betekent dat ze daar ook geen werkzaamheden op werven meer verrichten. Bedrjven in de getroffen gebieden doen heel erg hun best om klanten te behouden, maar ze moeten roeien met de riemen die

ze hebben.” Rjkswaterstaat maait alleen in de vaargeul. Daar kan dus wel gevaren worden. Maar wat als iedereen voor de vaargeul kiest omdat daarbuiten niet meer te varen valt? „Dan krjg je onveilige situaties”, zegt Krjger. Ze schetst een situatie van een drukke vaargeul, waarin beroepsvaart met onervaren watersporters te maken krjgt. „Dan zouden we de vergunningen verruimen. Dan mag er meer gemaaid worden en komt daar meer geld voor vrj.”

Brandweerboot Het aantal klachten over waterplanten neemt de laatste vjf jaar toe, meldt de gemeente Harderwjk. Maar gezien de drukte in de stad in de zomer hebben deze problemen nog geen invloed op het bezoek aan de havens.

„Alle partijen wijzen naar elkaar voor de oplossing van de problemen” Aan de overzjde, vlak bj de haven van Watersportvereniging Zeewolde, ligt het reddingsstation van de brandweer. Daar was het water een tjd terug zo dicht begroeid dat de brandweerboot niet meer uit kon varen. De gemeente maait er nu. De commerciele beheerder van de haven van de vereniging moet dat soms ook doen. „Zeewolde wordt neergezet als hét watersportdorp van Flevoland. Alleen... het water is niet van de gemeente”, zegt zeilverenigingsvoorzitter Kobus. Is er onder de verschillende instanties voldoende besef van de ernst van de problematiek? De gemeenten willen reuring op het water, maar hebben dat niet in eigendom. „Het gevolg is dat partjen naar elkaar wjzen voor de oplossing van de problemen.” De vereniging houdt zelf in de gaten waar haar leden kunnen varen. „En de leden houden elkaar op de hoogte. Het is erg vervelend als je tjdens een wedstrjd merkt dat je boot niet zo hard loopt. Als je dan stopt en er komt een pluk wier uit het roer voorbj drjven, dan weet je wat de oorzaak van de vertraging is.”

>>gastvrijerandmeren.nl >>rijkswaterstaat.nl/water/waterbeheer/waterkwaliteit/ waterplanten.aspx

MINIMARKT van den Brink

Gebruikte en nieuwe VELUX dakramen

COMPLEET! UW COMPLETE BUURTSUPERMARKT EN BEDRIJFS BEZORGSERVICE ■

• Inclusief gootstukken • Plaatsen mogelijk

■

Levensmiddelen Vleeswaren en brood Groenten en fruit Aardappelen Zuivel en kaas Kantinebenodigdheden Babykleding en geschenkartikelen Drogisterij en geneesmiddelen Huishoudelijke artikelen Bezorgservice ■

■

• Accessoires verkrijgbaar: rolgordijnen, screens, horren etc.

■

Wij zijn op zoek naar een

ZUIVEL & KAAS

VLEESWAREN & BROOD

KANTINEPRODUCTEN

GROENTE & FRUIT

commercieel/administratief medewerker (parttime) Fte in overleg LEVENSMIDDELEN

Carlo Rebergen • T. 06-128 17 240 • E. info@carre-dakramen.nl K.J. Rebergen • T. 06-128 17 240 • E. info@carre-dakramen.nl Bezoekadres: Plesmanstraat 25, Veenendaal (uitsluitend op afspraak) Bezoekadres: Nieuweweg 225, Veenendaal (uitsluitend op afspraak) www.carre-dakramen.nl www.carre-dakramen.nl

BEZORGDIENST

Barneveldseweg 37 Lunteren minimarkt@kliksafe.nl ■ 0342 41 21 70

www.minimarktvandenbrink.nl

De Nort 3 | 3931 NE Woudenberg | Tel: 0332866916 | info@davelaar.nl | davelaar.nl

GEZOCHT: allrounden leerling timmerman

BEN JIJ UIT â&#x20AC;&#x2122;T JUISTE BETON GEGOTEN? Misschien ben jij dan wel de volgende collega die voor onze camera verschijnt! Productie, Engineering, Logistiek, Marketing en Sales.

HARD WERK E ER? GA A

Allemaal vakgebieden waarin jij je bij Bosch Beton verder kunt ontwikkelen! Zie jij een toekomst voor je bij Bosch Beton?

AN DE SLAG IN ON ZE NI EUWE FA B R IEK!

Bel informatie: Marieke Boltje, B el vvoor oor inf or matie: M ar ieke B oltje, HR-adviseur B Bosch Beton, osch B eton, op 06 121 58 702

OF CHECK ONZE WEBSITE!

WERKENBIJBOSCHBETON.NL Grote Bosweg 1, 3771 LJ Barneveld

0342 44 10 50

info@boschbeton.nl

keer

Mogelijkheid tot In-Company training Voor alle cursusdatums en het complete aanbod zie de website: in1keerBHV.nl of bel 085-0667402

code

95 Sep

Jul

BHV (Herh.) al vanaf

130,00

€

p.p.

BHV (Basis)

Sep

Okt

Nov

11 9 11 23 3 14 29 7 18

www.in1keerBHV.nl Snel boeken bij de beste BHV-opleider van Nederland!

al vanaf

Sep

10 + 17

Okt Juli

Okt

Nov

10 + 17

Nov

Jun Dec

4 + 11

Dec

4 + 11 f 21% BTW.

p.p.

k eer

Alle genoemde prijzen zijn exclusie

260,00

€

Mogelijkheid tot In-Company training Voor alle cursusdatums en het complete aanbod zie de website: in1keerVCA.nl of bel 085-0667401

Jul

VCA dagcursus al vanaf

Jul

Sep

8 12 18 24 5

177,00

www.in1keerVCA.nl

VCA e-learning

Snel boeken bij de beste VCA-opleider van Nederland!

€

p.p.

al vanaf

109,00

€

Sep

p.p.

9 10 16 17 21 24

Sep

27 locaties door het hele land!

keer in nl

Wincoop 8.5/10

veiligheidstrainingen

keer in nl

Anthonie Fokkerstraat 45 B - Barneveld 085-066 74 00 - www.bhv-vca-ehbo.nl

keer nl

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

ADVERTORIAL

In twee dagen je BHVdiploma bij Wincoop E

lk bedrĳf heeft er een aantal nodig: bedrĳfshulpverleners, of kortweg BHV’ers. Wincoop Veiligheidstrainingen biedt cursussen aan om mensen op te leiden tot BHV’er. Eigenaar Arend Flier: „We hebben een 2-daagse BHV-opleiding waarbĳ beginnende cursisten een uitgebreide training krĳgen en voldoende basiskennis opbouwen om hulp te kunnen verlenen als dat nodig is. Daarnaast hebben we ook de BHV-herhalingen. Deze cursussen bestaan uit één dag, waarin alle kennis weer even wordt opgefrist en waarin ook de praktĳk wordt geoefend. Hierbĳ wordt ook regelmatig een lotusslachtoffer ingezet, zodat de cursisten het geleerde direct in de praktĳk kunnen brengen.” De meerwaarde van de trainingen bĳ Wincoop zit hem in de aansluiting bĳ de praktĳk. „We zorgen ervoor dat de BHV praktisch toepasbaar is. Ieder jaar hebben we een nieuw lesprogramma, zodat cursisten die op herhaling komen elk jaar ook iets nieuws leren. Ook investeren we regelmatig is nieuw materiaal, zoals een reanimatiepop waarbĳ de bloedcirculatie wordt gesimuleerd en de resultaten van de reanimatie gevolgd kunnen worden op een tablet.” De trainingen worden gegeven door gemotiveerde en enthousiaste instructeurs, die inhoudelĳk veel kennis hebben en die graag willen overdragen, aldus Flier.

WINCOOP VEILIGHEIDSTRAININGEN Anthonie Fokkerstraat 45B 3772 MP Barneveld (085) 06 67 40 2 info@wincoop-vt.nl www.bhv-vca-ehbo.nl

Niet alleen BHV Naast de trainingen voor bedrijfshulpverleners biedt Wincoop ook andere veiligheidscursussen, zoals EHBO en VCA. Alle trainingen kunnen op verschillende trainingslocaties door het hele land gevolgd worden, maar Wincoop heeft ook mogelijkheden voor een incompany-cursus, waar de training bij het bedrijf van de cursisten zelf gegeven wordt. „Bij deze incompany-cursus verzorgen wij (bijna) alles: de cursus, het examen, de laptops en de internetverbinding. U hoeft alleen voor de koffie en eventueel de lunch te zorgen.” Verder is het bedrijf ook gespecialiseerd in ontruimingsplattegronden, ontruimingsplannen, risico-inventarisatie en evaluatie. Cursisten geven Wincoop gemiddeld een 8,7, waarbij vooral de ervaring en het enthousiasme van de trainers geprezen wordt. „Zeer goede en leuke trainer”, vermeldt de pagina met reviews, en: „Instructeur is kundig en weet alles over de materie.”

Na Market Garden werd de Betuwe front.

Geallieerden vluchtten over de Rijn.

Vergeten oorlog Betuwe herleeft Slechts de resten van twee kapotgeschoten en met onkruid overwoekerde monumenten herinneren aan de strjd om de Betuwe. Bjna 200 dagen was de fruitregio frontlinie na het debacle Market Garden in september 1944. Dankzj BOIC wordt dit in oktober spectaculair herdacht. Over een vergeten strjd, kapotgeschoten dorpen en de zoektocht naar een zilverschat. tekst Gert Janssen, beeld Vidiphoto

est-Europa staat deze maanden bol van de Tweede Wereldoorlogherdenkingen. Op 6 juni dit jaar was het precies 75 jaar geleden dat de geallieerden op de stranden van Normandië landden; bjna een jaar later had de bevrjding van Nederland plaats. Alle dorpen en steden op de route van de geallieerde troepen staan wel stil bj de bevrjding en bj de gruweljkheden van het naziregime. Ook de Betuwe. Zo staat begin oktober het evenement ”The Island” gepland: een soort levend museum dat herinnert aan het op de Duitse bezetter veroverde bruggenhoofd. Het is met name het Betuws Oorlog Informatie Centrum (BOIC) dat dit onderbelichte deel van de oorlogshistorie in herinnering brengt. Geen enkel gebied was tjdens de Tweede Wereldoorlog zo lang frontlinie als de Betuwe. De overkant van de Rjn bleef na

de mislukte slag om de brug bj Arnhem bezet gebied en fanatieke Duitse troepen probeerden verloren terrein in de Betuwe te heroveren. Gevolg was dat complete dorpen in puin werden geschoten en vele honderden burgers om het leven kwamen. Massaal vluchtten de inwoners naar de ‘buren’, totdat ook daar de granaten als rjpe appels uit de lucht vielen. Het rivierengebied kwam tweemaal onder water te staan doordat de Duitsers de djk bj Elden doorstaken. Het grootste deel van de bevolking vluchtte naar België. Alleen de mannen bleven achter om het vee te verzorgen. Het ”manneneiland” was geboren. Initiatiefnemer van BOIC is de Valburger Bauke Huisman (49). Zjn opa en enkele ooms verbleven op het manneneiland. „Na de oorlog vertelden ze ieder hun eigen verhaal en die verhalen correspondeerden niet altjd met elkaar.”

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

Evenement â&#x20AC;?The Islandâ&#x20AC;? in oktober is een soort levend museum dat herinnert aan de slag om de Betuwe.

VERKOOP REPARATIE ONDERHOUD VERKOOP REPARATIE ONDERHOUD

GRATIS BEZORGEN GRATIS BEZORGEN

Bakiets winnen??? BakﬁKom etsnaarwinnen??? stand ........... Kom naar stand ...........

MONTAGE ACCESSOIRES GRATIS Hoofdstraat 6, 6673 BD Andelst • 0488 45 48 22 MULDER TWEEWIELERS

www.mulder-tweewielers.nl

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

Op zoek naar de waarheid ontdekte Huisman een schat aan historische gegevens die in de reguliere geschiedschrjving volkomen onderbelicht bleven. De logische verklaring is volgens hem de aandacht die onder meer de Engelse oorlogshistorici opeisten voor het heroïsche optreden van hun soldaten tjdens Market Garden. „Alle belangstelling ging na de oorlog uit naar de Britse helden in Oosterbeek en Arnhem en ook -zj het in mindere mate- naar de Waalcrossing van de Amerikanen bj Njmegen. De verbeten strjd tussen de grote rivieren raakte zodoende uit beeld.”

Reënactmentkamp BOIC werkt samen met oorlogsmuseum Niemansland in Gendt en de stichting Never Forget Them in Heteren om de vergeten slag weer op de kaart te krjgen. Vorig jaar oktober werd op kleine schaal in de uiterwaarden langs de Rjn een reënactmentkamp opgezet. Dit jaar wordt een terrein van 9 hectare naast landgoed Schoonderlogt bj Valburg volledig ingericht als militair kampement uit de oorlog, met zo’n 200 militaire geallieerde en Duitse voertuigen en evenzoveel reënactors met bjbehorende wapenen radiodemonstraties. Zogenoemde ”mock battles” moeten het publiek twee weekenden lang een beeld geven van de tactische aanvallen uit die tjd. „Het eerste weekend mogen de Duitsers winnen”, vindt Huisman, „hoewel ze niet te nadrukkeljk aanwezig zullen zjn met nazivlaggen en SS-veldtekens. Voor scholen in de regio worden lespakketten samengesteld. Er zjn ook speciale educatiedagen waarbj leerlingen het kampement

Raadsels rond geroofde zilverschat door bevrijders kunnen bezoeken en ze een rondleiding krjgen.” Dat ook gemeente en provincie inmiddels overtuigd zjn van het historisch belang van The Island, bljkt uit de medewerking en de inanciële ondersteuning die de organisatie krjgt. Niet zonder reden is gekozen voor Schoonderlogt. Op die plek schreeft de bekende Amerikaanse kapitein Dick Winters van de 101 Airborne Divisie het verslag van ”Crossroads”, de beroemde en verilmde aanval op een Duits bataljon langs de djk tussen Heteren en Randwjk met slechts één peloton Amerikaanse para’s. Het origineel van de veel gepubliceerde portretfoto van Winters voor de poort van Schoonderlogt hangt in de kelder van legerkazerne ”Barracks” in Bastogne. „Ik heb ze daar nog moeten vertellen over de inhoud en achtergronden van deze opname. Generaal Anthony McAuliffe die zich tjdens het Ardennenoffensief bj Bastogne weigerde over te geven aan de Duitsers, had eerder in Valburg zjn hoofdkwartier. In buurdorp Sljk-Ewjk werd de bekende ”Conferentie van Valburg” gehouden, waarop door de Britse generaals werd besloten om Market Garden op te geven

In 2018 werd op kleine schaal in de uiterwaarden langs de Rijn een reënactmentkamp opgezet.

Boerderij Mossel, het mooiste plekje op de Veluweâ&#x20AC;Ś. Midden in natuurgebied Planken Wambuis ligt Boerderij Mossel, een ideale plek om te pauzeren tijdens een wandel- of ietstocht. Bij mooi weer kan dit in onze sfeervolle theetuin, bij regen of kou kunnen we u sinds dit voorjaar een comfortabele plek bieden in onze nieuwe schaapskooi. Terwijl de kinderen zich uitleven in de speeltuin kunt u genieten van een smakelijke lunch, lekker gebakje of een borrelplankjeâ&#x20AC;Ś Ook aan ruiters is gedacht, we beschikken over 7 paardenboxen, voorzien van water en hooi. Zet hier gerust uw paard even neer zodat u op ons terras lekker kunt bijtanken. U bent van harte welkom!! Zie voor de openingstijden en meer informatie: www.boerderij-mossel.nl Hartelijke groet,

familie Prangsma

Mosselseweg 26731 SK Otterlo | 06-24600555 | info@boerderij-mossel.nl

Word jij mijn a? nieuwe colleg

Kom werken als verpleegkundige of verzorgende IG Zorggroep Charim is de christelijke zorgaanbieder voor ouderen in omgeving Zeist en Veenendaal.

Bekijk alle vacatures op werkenbijcharim.nl

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

en de schuld van de mislukking in de schoenen van de Polen te schuiven.” Een ljvig en tenenkrommend verslag van die conferentie staat op de website van BOIC, opgetekend uit de mond van de Poolse oficier en tolk Jerzy Dyrda. De Poolse generaal Stanislaw Sosabowski zag na uitgebreide bestudering van de Duitse posities nog een tactische mogeljkheid om met zjn eigen troepen de ingesloten Engelse para’s bj Oosterbeek en Arnhem te ontzetten en de brug bj Arnhem te veroveren. Uit het verslag bljkt dat Sosabowski op een zeldzaam botte wjze is geprovoceerd en geschoffeerd door de Engelse generaals Thomas en Horrocks.

Eerherstel Op verzoek van het Engelse opperbevel werd de Poolse legeraanvoerder eind 1944 ontheven uit zjn functie en de Poolse militairen kregen de schuld van de nederlaag bj Arnhem. De vernedering van Sosabowski is subtiel buiten de Engelse oorlogsverslaggeving gehouden. Pas in 2006 volgde in Nederland eerherstel voor de Poolse parachutistenbrigade. Vanaf 21 september 1944, vier dagen na de luchtlandingen bj Renkum en Wolfheze, barst de strjd om de Betuwe los. Omdat daar zeer veel gevluchte, Duitse troepen aanwezig zjn, lukt het niet om op tjd de brug bj Arnhem te bereiken en het Britse bataljon van luitenant-kolonel John Frost te hulp te schieten. Duitse legereenheden weten zelfs bevrjde dorpen te heroveren. Zo verwisselen Betuwse enclaves regelmatig van ‘eigenaar’, waarbj de inwoners van dorp naar dorp vluchten. Sommige dorpen worden volledig kapotgeschoten door de Engelsen om zo de Duitsers te verdrjven. Een kleine duizend burgers komen daarbj om het leven. Zo wordt Huissen gebombardeerd en worden plaatsen als Elst (Gld), Hemmen, Zetten en Opheusden compleet verwoest. Het veroveren van een steenfabriek bj Heteren langs de Rjn duurt vier dagen! Samen met de ruïne van kasteel Hemmen vormt de fabriek het enige bewjs van de slag om de Betuwe.

gende water. In eerste instantie bljven er 4000 mannen achter om voor het vee te zorgen, later werd dat aantal teruggebracht naar 1000. Tussen de splitsing van Waal/Rjn en het Amsterdam-Rjnkanaal ontstaat zo een enclave, die ook wel het ”Manneneiland” wordt genoemd. Vrouwen, kinderen en ouderen –in totaal zo’n 60.000 mensen– vluchten naar Eindhoven, Tilburg en het Belgische Geraardsbergen. De bevolking van de nog niet bevrjde gebieden in de Betuwe wordt door de Duitsers alle kanten op gestuurd, vooral richting het noorden.

Beschietingen Door smeltwater volgt in februari 1945 een tweede overstroming, waarbj opnieuw huizen en huisraad worden beschadigd. Ondertussen gaan de beschietingen op de nog bezette Veluwerand vanuit de Betuwe

Huizen worden leeggeroofd door Britse en Schotse militairen –en andersom– gewoon door. Ook dat zorgt voor grote verliezen aan mensen en materieel. Ondertussen eisen de bevrjders hun aandeel van de buit op. Huizen worden leeggeroofd door Britse en Schotse militairen en brandkasten gekraakt door de Amerikaanse explosievendienst. „Zo is de kluis van het gemeentehuis in Dodewaard opgeblazen en de buit –zilveren daalders– meegenomen. Omdat de Amerikanen bj een Duitse tegenaanval echter onder vuur kwamen te liggen, werden de munten begraven in een schuttersputje.” Volgens de Valburgse oorlogshistoricus is die zilverschat nooit gevonden. „Toch is de plek wel ongeveer bekend...”

Inunderen

Zilveren avondmaalsbeker

Een nieuwe ramp volgt. In de nacht van 2 op 3 december 1944 blazen de Duitsers de Waaldjk bj Elden op. „Op die plek staat de stroming recht op de djk en daar kon dus een maximaal effect worden bereikt”, verklaart Huisman. „Doel was om de opmars van de geallieerden tot stilstand te brengen. Alle Duitse tanks werden nameljk op bevel van Hitler teruggetrokken naar Midden-Duitsland. En zonder tanks is een effectieve verdediging niet mogeljk. Dat inunderen hadden ze nota bene geleerd uit de militaire geschiedenis van ons land.” Terwjl al veel inwoners zjn geëvacueerd door het oorlogsgeweld, moeten ze nu vluchten voor het stj-

Uit de hervormde kerk van Valburg werd een kostbare zilveren avondmaalsbeker geroofd, in de zestiende eeuw geschonken door de adelljke familie Ingen Nuland. De beker dook onlangs op bj een veiling. Ook andere kerken deden na de oorlog aangifte van verdwenen kostbaarheden. Meer informatie over de vergeten slag om de Betuwe is te vinden op www.boic.nl en in het oorlogsmuseum in Gendt. Tussen 5 en 13 oktober heeft het herdenkingsevenement The Island plaats. Meer informatie daarover staat op de site www.theisland44-45.nl.

Lieve lezer, boeken · speelgoed · kaarten · familiedrukwerk · kraamcadeaus

2 + 1 gratis! * * Actie geldig op tweedehands boeken, van 30 juli t/m 31 aug. 2019

Van harte welkom in onze winkel, op onze website en op de Terdege zomerfair 2019! Wesselseweg 178-2 3774 RM Kootwijkerbroek

Tel: 0342 440590 of 06 27435409 (na 18.00 uur)

€ 35,- binnen NL geen verzendkosten) www.deboekenkamer.nl

CUSTOMER JOURNEY? Je bedoelt: de weg van bekendheid naar merkloyaliteit.

Op zoek naar creatieve vernieuwers met no-nonsense aanpak? Ga naar novente.nl

Heb je iemand verloren door de dood? Dat is een ingrijpende situatie die de grond onder je voeten kan wegslaan… Je kunt overspoeld worden door emoties, angst en/of vragen. Er ontstaat chaos. Rouwverwerking is een pijnlijk proces dat vraagt om ruimte en tijd. Het is belangrijk om te praten over het verlies. DE PERSOON DIE JE De persoon die je MOET MISSEN, IS moet missen, is DEEL VAN JE LEVEN. deel van je leven. Stop het verdriet STOP HET VERDRIET niet weg. NIET WEG. Ken je mensen die rouwen? Besef dat het verlies (blijvend) invloed heeft op veel levensterreinen. Blijf naast hen staan, vraag naar de overledene en wees niet bang voor tranen! Iedereen maakt zijn of haar eigen rouwproces door. Dat maakt samen rouwen soms ingewikkeld en kan je het gevoel geven dat je niet wordt begrepen. Het is belangrijk om de ander ruimte te geven én ruimte voor je eigen rouwproces te nemen. Graag wil ik naast je komen staan en je ondersteunen in deze moeilijke periode. Mijn hulp is erop gericht dat je weer in contact komt met jezelf en met je omgeving. We zoeken samen naar een passende manier hoe herinneringen aan de persoon die je mist, aanwezig mogen zijn in je leven. Maar ook naar mogelijkheden om met mensen om je heen te praten over het verlies. Weet je – bijvoorbeeld vanwege een terminale ziekte – dat er een heftige situatie aankomt? Schakel vroegtijdig hulp in, zeker wanneer er kinderen betrokken zijn. Wees welkom! Hartelijke groet, Dorathé van Leeuwen Bloei Psychosociale Hulpverlening Waterschans 24, 3905 XR Veenendaal T: 06 36 46 21 76 E: info@bloeihulpverlening.nl I: www.bloeihulpverlening.nl

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

ADVERTORIAL

Maak reis om de wereld bij ’t Zandsculpturenfestijn L

ekker weg in eigen land en toch een reis om de wereld maken? Kom dan naar ’t Veluws Zandsculpturenfestĳn in Garderen, het grootste zandsculpturenevenement van Nederland, dat tot en met 2 november geopend is. Buiten én binnen vind je een enorm aantal zandbeelden, die allemaal in het teken staan van het thema ”Reis om de wereld”.

Enorme skyline Bĳ de entree lever je je ‘boardingkaart’ bĳ een van de stewardessen in en even later sta je oog in oog met enorme skyline, die de bekendste gebouwen ter wereld toont. Hĳ is 18 meter lang, op sommige plekken 3 meter hoog en bevat ruim 70.000 kilo zand! En dat is nog maar het begin van de ontdekkingsreis, die je naar de mooiste plekken ter wereld voert! Zo zie je in het dierenrĳk de mooiste dieren die de aarde (nog) rĳk is, levensecht uitgebeeld. Tussen de zandsculpturen staan houten beelden van dieren, die in Indonesië, speciaal voor het evenement, met de hand zĳn gemaakt. Verder komen er typische vervoermiddelen, herkenbare vakantiesituaties, beeldschone eilanden, de mooiste marktjes en de bekendste musea aan bod. En dat allemaal in zand! Ondertussen zie je tĳdens je wandeling inspirerende foto’s van natuurfotografen en reisbloggers hangen. Je hoeft je geen moment te vervelen! Niet voor niets heeft het evenement zilver gewonnen in de verkiezing voor het ”Leukste uitje van Gelderland”.

Leuke prijzen ’t Veluws Zandsculpturenfestĳn toont niet alleen het leven boven, maar ook het leven onder water. Je hoort de zee

rustgevend ruisen en ziet verrassende effecten van lichtprojecties. Net als in eerdere edities is er een ruimte waar bezoekers kunnen raden wat de zandsculpturen laten zien. Dit jaar gaat het om gebeurtenissen vanaf de Tweede Wereldoorlog: de eerste maanlanding, de komst van de euro, de val van Muur. Dus… test je kennis en doe mee. Er zĳn leuke prĳzen te winnen.

‘T VELUWS ZANDSCULPTURENFESTIJN Oude Barnevelderweg 5 3886 PT Garderen 0577-462472 info@zandsculpturen.nl www.zandsculpturen.nl

Blik van boven De zandsculpturen zijn niet alleen vanaf de grond te bewonderen, ook van bovenaf kun je er een blik op werpen. Neem plaats in een van de karretjes die over de monorail rijden en ontdek het gehele buitenterrein. Heb je alle zandbeelden gezien, dan kun je op het terrein van de Beeldentuin tuinideeën opdoen of genieten van een lunch of high tea bij Brasserie-Lunchroom de Rozentuin. Energie over? Loop van het terrein direct de bossen in voor een heerlijke wandeling.

Biologie, psychologie, management ineen.

Constanze Mager bij Burgers’ aardvarkens.

Stoor nooit een vlooiende aap „Net als een kerkgenootschap hebben ook dieren rituelen en speciieke gedragingen die bj een groep passen. Bj mensen bestaat dan het gevaar dat je je beter gaat voelen dan anderen. In de natuur word je voor die houding genadeloos afgestraft.” Biologe Constanze Mager noemt in ”Stoor nooit een vlooiende aap” opvallende overeenkomsten tussen dieren en mensen. tekst Gert Janssen, beeld Vidiphoto

onstanze Mager, het van geboorte Oostenrjkse hoofd Educatie van Burgers’ Zoo in Arnhem, werkte eerder jarenlang in Apenheul, waar ze haar eerste boek schreef. En tevens het laatste, dacht ze. Uitgever Bruna ontdekte echter haar vlotte en grappige schrjfstjl in een landeljke krant, waarvoor ze met de nodige humor publiceerde over gedragingen van dieren en mensen in vergeljkbare situaties. Het resultaat is een bundeling van opmerkeljke parallellen tussen de mensen- en dierenwereld. Bepaalde diersoorten hebben al lang een oplossing gevonden voor problemen die mensen dageljks hoofdpjn bezorgen. „Mjn vertrekpunt is het dier en van daaruit kjk ik naar ons en onze gedragingen in een werksituatie. Apen gebruik ik regelmatig als voorbeeld. Daar hebben we als mens het meest mee: ook zj vertonen vergeljkbaar ingewikkeld gedrag. Maar ik heb

geprobeerd ook andere dieren een plek te geven. Zeekoeien bjvoorbeeld, als ze naar warmer water trekken. Ze zoeken dan geen contact met elkaar en raken elkaar niet aan. Precies mensen in een sauna.”

Gemeenschappelijke vijand Groepsgedrag is de samenbindende factor bj mens en dier. „In een groep ben je veilig, je zoekt samen voedsel en je bent sterk tegenover een gemeenschappeljke vjand. Dan neem je eventuele pesterjen op de koop toe. Het gezelschap mag ook weer niet te groot zjn. Je ziet dat terug in de mensenwereld, waar in grotere verbanden altjd subgroepjes ontstaan van maximaal 50-70 personen. We hebben bj Burgers’ Zoo bjvoorbeeld zo’n 200 vrjwilligers; die hebben we gesplitst in twee teams. In het begin was het een kleine club waarin ieder-

Reformatorisch Dagblad | In de regio | vrijdag 5 juli 2019

een elkaar kende en belangstelling voor elkaar had. In de apenwereld heet dat ”vlooien”. Maar de club groeide en daarmee het aantal klachten: het was niet gezellig meer. Door het splitsen van de groep gaat het nu heel goed. Er is weer een sociale band met elkaar.”

Wij-gevoel

„Als het goed is, gaat het niet om de leiding of leider, maar om een visie”

Hoe groter een organisatie, des te strakker alles georganiseerd moet worden. Belangrjk is dan ook het hebben van een gemeenschappeljk -en liefst verheven- doel, stelt de biologe. „Je ziet dat bjvoorbeeld ook bj religieuze groeperingen. Als het goed is, gaat het daarin niet om de leiding of leider, maar om een visie die men met elkaar deelt, het wjgevoel. Dieren hebben natuurljk geen missie, maar zj worden gedreven door hormonen en genetica.” Dat groepsgevoel kan aan de andere kant ook voor uitsluiting zorgen. Gedrag is daarop van invloed, maar in het dierenrjk bjvoorbeeld ook het gebrek aan voldoende voedsel. „Bj de ringstaartmaki’s gaan dan de mannetjes eruit. Bj hen zjn vrouwtjes echte krengen en de absolute leiders. Mannetjes zjn meegaand. Het verwjderen uit de groep begint met psychologie: ze worden niet meer gevlooid. Daarna begint het pesten en uiteindeljk worden ze er hardhandig uitgewerkt. In de mensenwereld zie je vergeljkbare gedragingen.”

voorbeeld van gorilla’s moeten volgen. De oude leider, de zilverrug, schuift zjn eigen zoon als opvolger naar voren. Die kent de groep al zjn hele leven. Zelf doet hj dan op hoge leeftjd een stapje terug, maar hj bljft de nummer 2 en krjgt nog steeds respect. „Zo zou het bj bedrjven ook moeten gaan. Dan bljft de kennis van ervaren leiders binnen de organisatie.” Hoe zit dat dan bj familiebedrjf Burgers’ Zoo? De biologe lacht. „Directeur-eigenaar Alex van Hooff is een combinatie van een gorilla en chimpansee. Hj zet de grote ljnen uit, heeft een toekomstvisie die door het personeel gedeeld wordt. Dat is onze verbindende factor. Maar af en toe komt hj ook met impulsieve ideeën, dan moeten we met z’n allen snel schakelen.”

Zilverrug

Mede n.a.v. ”Stoor nooit een vlooiende aap”, door Constanze Mager; uitg. Bruna Uitgevers, 1e druk, 2018; ISBN 9789400510586; 384 blz.; € 20,99.

Familiebedrjven zouden volgens Constanze het

Constanze Mager vergelijkt in “Stoor nooit een vlooiende aap” de wereld van dieren met die van mensen.

koopzondagnee.nl

Online platform Deze bedrijven doen niet mee aan koopzondagen. Ze verdienen uw steun. Daarom is koopzondagnee.nl gelanceerd. U kunt zo eenvoudig zien welke bedrijven op zondag gesloten zijn.

Is uw bedrijf ook gesloten op zondag? Meld nu uw bedrijf aan op koopzondagnee.nl! Op de site zijn al ruim 120 bedrijven aangemeld.

Koopzondagnee.nl is gelieerd aan De Bewuste Meerwaarde

! koopzondagnee.nl

" info@koopzondagnee.nl