Terdege magazine - 25 okt 22 - trouwspecial

* BANG VOOR BLAFFERS? DIT HELPT! * IN GESPREK OVER SEKSUALITEIT (EN GEZINSVORMING) * FAMILIE: KAN DE ‘KOUDE KANT’ OOK WARM VOELEN? * WONEN OP EEN EILAND: „IK SLAAP IN ONZE BOOMHUT”

Daarom zal de man zijn vader en zijn moeder verlaten, en zijn vrouw aankleven; en zij zullen tot een vlees zijn.

Genesis 2:24

Trouwen

Een trouwdag is een vierdag, een van de hoogtijdagen in het leven van twee personen, maar het huwelijk is geen menselijke instelling God is de ‘Architect’; de Ontwerper (Gen. 2:24).

De man, Adam, geeft in het begin van de wereldgeschiedenis alle dieren een naam Voor hemzelf is er niemand God maakt iemand die bij Adam past: de vrouw (Eva, Gen. 3:20). Zij past bij de man, want zij is uit hem gemaakt. Adam roept in verwondering uit: mijn eigen vlees en bloed!

Hierbij blijft het niet, want God voegt hen samen. Hij verbindt hen in het huwelijk: man en vrouw. Zij vormen een nieuwe eenheid. Een onverbrekelijke eenheid, want het huwelijk schept de hechtste van alle menselijke relaties: zij zullen tot één vlees zijn.

Jezus, Gods Zoon, haalt in het eerste Evangelie de ”trouwtekst van God” aan, zoals Genesis 2:24 wel is genoemd. De tekst komt bijna woordelijk overeen (Matth. 19:5). De geestelijke leiders vragen aan Jezus: Is het een man toegestaan een vrouw om elke reden te verlaten? Hierop grijpt Jezus terug naar de scheppingsinstelling en voegt de woorden van Genesis 2:24 in. De woorden worden onderstreept: wat God samenvoegt, mag de mens niet scheiden.

Aan de basis van elk huwelijk ligt de trouw: „iemand niet verlatend, ook niet in moeilijke omstandigheden” en „zijn plichten nauwgezet vervullend” (Van Dale). De praktijk is soms weerbarstig. Ook in christelijke kring sneuvelen –helaas– huwelijken Heel wat huwelijkstranen worden vergoten Gemakkelijke oplossingen zijn er niet. Het huwelijksformulier wijst wel een weg, want na de tekst uit Genesis 2:24 volgt: het huwelijk behaagt God de Heere én Hij wil de gehuwden Zijn hulp (vgl Gen 2:20b) en bijstand altijd bewijzen.

Het huwelijk is een scheppingswonder Gods brengt twee (vreemde) mensen, een man en een vrouw, levenslang samen. Samen God behagen, want trouwen is je toevertrouwen aan de A/ander. Gezegend het echtpaar dat de Heere vertrouwt en op Hem bouwt tekst: DS.

E. GOUDA, NIEUW-LEKKERLAND

Dicht oog

„Mam! Wat ik nu toch heb? Mijn hele oog zit dicht.”

Ik had niet veel tijd nodig om dat raadsel van onze oudste dochter op te lossen Met een blik op de dikke plek, net onder haar rechteroog, wist ik het antwoord: een ordinaire muggensteek.

Niets om je druk om te maken. Ware het niet dat de mug uitgerekend de dag voor haar trouwdag uitgekozen had om zich aan haar te verlekkeren Koelen. Smeren. Niet jeuken Maar een muggenbult heet helaas niets voor niets zo.

Op de grote dag zelf zag je het nog steeds. Toch hebben we er eigenlijk nauwelijks meer aan gedacht.

Alle clichés werden waar. Weemoed alom. Was het echt alweer ruim twintig jaar geleden dat we haar mochten ontvangen? Waar was de tijd gebleven?

Toen het stel ’ s morgens wegreed, moest ik even knipperen.

Maar tegelijk was er de dankbaarheid. Zeker toen we er ’ s middags getuigen van waren dat ze op hetzelfde bankje knielden als wij ooit deden En dat dezelfde predikant, mijn vader, hun huwelijk kerkelijk mocht bevestigen.

Ik had niet veel tijd nodig om dat raadsel van onze oudste dochter op te lossen

gisette@terdege.nl i ette@

PS En ook deze maand is er weer een Terdege Live, zie pag. 71.

Er zijn tijden geweest waarin de hoeveelheid werk haar haast te veel werd. Vooral de trouwenkaartenwebshop van Jo-Anne van der Lelij loopt storm. De Rijswijkse heeft een passie voor trouwerijen. Die staan ook centraal in het speciale katern van deze Terdege.

God, verbiedende de nijd, haat en toorn, gebiedt, dat wij onze naaste liefhebben als onszelf (HC zondag 40)

BEZINNING

36 DS A K WALLET: „Zonder de opstanding zou er geen prediking zijn. Dan konden we geen woord uitbrengen”

Hetty Liebregts verliet de Rooms-Katholieke Kerk en werd lid van de Gereformeerde Gemeenten 143 JOUW VRAGEN

Priester in het gezin

MENSEN

12 SCHOONFAMILIE

Vaak wordt de toon tussen ouders en schoonkind al gezet bij de eerste ontmoeting

22 BOEKEN

Lynn Austin

24 CRISIS OP CRISIS

Dr H Klink: „We komen in een niemandsland, waar geen mens nog ijkpunten heeft buiten zichzelf”

50 PREDIKANTSWEDUWE

M J den Boer-de Wit (94): „Ik ben altijd met liefde mee gegaan met mijn man ”

ONTSPANNING

TROUWEN

Contact!

HOUDT VAN POST

Een kaartje voor

ADRIE VAN DE VELDE heeft het syndroom van Down en vindt kaarten krijgen heel leuk. De Boog 22, 4431 AT ’s-Gravenpolder.

MEVR. DE NOOIJER moet een pittige operatie aan haar been ondergaan en daarna zeker een jaar revalideren. Hof ter Veste 171, 4333 HJ Middelburg.

MEVR G VERMEULEN-VAN

WIJNGAARDEN hoopt 31 oktober 91 jaar te worden Afgelopen jaar is zij naar Salem verhuisd, nadat ze erg ziek was van corona Salem, Wijnrank 30, Vlietlaan 2, 2986 AZ Ridderkerk.

Hebt u een leuke brief, wilt u iemand bedanken of gewoon iets laten weten?

Stuur een mailtje naar redactie@terdege.nl.

Bij huwelijk, jubilea of geboorte leven wij graag mee! Stuur een kaart en wij sturen een kleine attentie terug.

In dit nummer lees je de leukste trouwbloopers Ook trouwfotograaf Geertje Vierhout maakte een grappig voorval mee „Gooi allemaal een schoen naar mij!” riep ze tegen de bruid en haar vriendinnen. Een van hen mikte zo goed, dat ze het hoofd van de fotograaf raakte. „Behalve een kromme bril hield ik er niets aan over. Eigen schuld, dikke bult ;-)”

TROUWE ABONNEES

Terdege zet drie trouwe abonnees in het zonnetje als dank voor hun jarenlange abonnement

T. Druijf uit Opperdoes

J.H. Dekker uit Vriezenveen

H.C. Achterberg uit Zeist

Zij krijgen een cadeau toegestuurd

Baas, wat doe je nu?

Wat ben jij nu aan het schrijven, baas? De hond van redacteur Marija Veldhoen blikt een tikje argwanend van onder het bureau naar boven.

Vroeger was Marija een van de vele mensen die niets van die griezels op vier poten moest hebben. Maar dat was vroeger Zie pag 122

ONZE ABONNEES HEBBEN

EEN STREEPJE VOOR

Dit krijgt u allemaal!

Terdege ALS EERSTE op de mat Altijd de KITS erbij.

Leuk voor kinderen, maar ook ouderen slaan

dit informatieve KINDERMAGAZINE graag open

Regelmatig LEUKE CADEAUTJES

TROUWE LEZERS verrassen we graag

onverwachts met een cadeautje

Een gratis KALENDER

bij het dubbeldikke winternummer

Elk nummer geven wij DRIE BOEKEN

weg aan trouwe abonnees

Trouwe puzzelaars krijgen bij

elke tweehonderd punten een MOOIE PRIJS

Korting op onze WEBINARS

Facebook & Instagram

Ceremoniemeesters regelen soms originele verrassingen voor bruidsparen (pag 81) We vroegen: welke leuke verrassing maakte u mee op uw bruiloft?

MIEN_DOBBELSTEEN: We kregen aan het einde van de avond twee konijntjes! Ze zijn vernoemd naar de feestlocatie

JO.PENNINGS1985: Ford Mustang uit ’62, omdat de bruidegom zo’n fan van die auto was.

MAMA_DAAN: Tijdens een hittegolf een kofferbak vol waterflesjes voor de gasten

ELIESDENHARTOG: Een kalfje dat de ringen bracht in het gemeentehuis

SARAHBOR_: Dat de daggasten het Colombiaanse volkslied zongen

MAR__LEIN.INSTA: Wcdeur uit huis gehaald en er persoonlijke boodschappen op laten schrijven door de gasten

TASMARAHOOGEVEEN:

Voor in de kerk rolletjes snoep in de huisstijl van onze trouwkaart, met onze initialen. Zo lief, mooi en lekker!

DETROMMELDOMBURG:

Alle daggasten hadden een klein cadeautje met een briefje meegenomen. Die lagen door het hele huis verstopt

Volg ons ook op Facebook en Instagram.

Instaprofiel: marah.kidsboutique

Wie: Joukje Bos-Visser

„Sinds anderhalf jaar maak ik haaraccessoires. Toen de hele familie was voorzien van speldjes, raadde iemand mij Instagram aan. Als je het goed gebruikt, krijg je kosteloos een groot bereik. Ik ben erg enthousiast over mijn product en wil dat ook uitstralen Volgers waarderen het als je iets van jezelf laat zien, of even een praatje in de stories zet. Mijn bijna 1100 volgers ken ik lang niet allemaal. Daarom sta ik regelmatig op verkopingen, dan krijg je ook persoonlijk contact Er zijn soms mensen die speciaal komen om de haaraccessoires in het echt uit te zoeken en een praatje te maken. Dat vind ik geweldig! Ik wil op Insta geen ideaalbeeld voorschotelen, maar laten zien wat accessoires kunnen doen: het maakt het geheel gelijk zo veel leuker en verzorgder. In stories plaats ik bijvoorbeeld foto’s van de chaos als ik aan het werk ben. Jezelf kwetsbaar opstellen heeft ook mooie kanten. Dat zorgt soms voor goede gesprekken. Het is bij niemand perfect, ook al lijkt het op Instagram vaak wel zo ”

EVA WIELENGA: Ik vroeg de zus van mijn (nu) man uit wat voor soort gezin zij kwam, of ze ook broers en zussen had.

MARINA NOORLAND: De eerste keer stootte ik een glas cola om, over de vloer. Ze weten het nu nog.

LEONORA: Ik hoefde geen kennis te maken met mijn schoonfamilie, want mijn twee broers zijn getrouwd met twee zussen van mijn man.

...en scho VERLIEFD, VERLO

ANNELIES BLAASSE: Ik zei dat ze me per ongeluk een opscheplepel hadden gegeven in plaats van een gewone lepel. Was niet zo...

MARTINA GUIJT: Ik heb eens een stukadoor hartelijk uitgelachen, omdat er een vogel net naast zijn hoofd poepte. Kom ik twee weken later kennismaken met de ouders van mijn vriend, blijkt het zijn vader te zijn.

ARIETJE B.: Vertellen dat je servies met een gouden randje verschrikkelijk lelijk vindt. Blijkt schoonmoeder een kast vol met servies te hebben staan met een gouden randje; haar mooie, ”zondagse” servies.

T. VAN HELDEN: Ik gooide op een van de eerste bezoeken tijdens het fonduen een schaal saus over het hagelwitte tafellaken. Ik schaamde me heel erg. Na 22 jaar zie ik het nog steeds helder voor me.

OFD, GETROUWD

GEZINNETJE VAN 3: Ik was 17 en had net één maand verkering toen ik mee uit eten mocht. Ik had dat nog nooit eerder gedaan. Dus toen de ober vroeg of ik mijn biefstuk medium wilde, zei ik: Doe maar, want ik eet niet zoveel. De hele tafel met schoonfamilie lag in een deuk. Ik heb dit verhaal nog heel vaak moeten horen.

onfamilie

Wat is het voordeel van een huwelijk met een buitenlander? Dat je schoonfamilie ver weg woont. Grappen over de koude kant zijn er in overvloed. Want soms is die relatie verre van eenvoudig. ”Er is onbewust angst voor die vreemdeling die binnen de poort komt.”

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: UNSPLASH

WILLEMIEKE VAN LAAR: Ik zag mijn zwager aan voor de boerenknecht.

DAVIDA KOELEWIJN: Bij de eerste kennismaking met mijn schoonfamilie zou ik opgehaald worden door mijn man. Helaas zat hij in de file. Hij zou zijn zus vragen of ze mij kon komen halen. Die kon ook niet, evenmin als de rest van de schoonfamilie. Uiteindelijk werd ik opgehaald door een schoonzus. Kwamen we daar samen aan op het 35-jarig huwelijksfeest van mijn schoonouders. Het regende goedbedoelde adviezen voor onze relatie.

Maria was erg benieuwd naar haar schoonouders. Spannend vond ze het ook, om hen voor het eerst te ontmoeten. Vriend Chris was enig kind, dus hoe het klikte met haar schoonouders was belangrijk. Ze besloot haar beste beentje voor te zetten Ze informeerde bij Chris wat haar schoonmoeders lievelingsbloemen waren, vroeg hem zeker drie keer of haar jurk echt geschikt was om toch vooral goed voor de dag te komen. Maar eenmaal over de drempel kwam ze van een koude kermis thuis Na een ietwat koele handdruk bemoeiden haar schoonouders zich totaal niet meer met haar. Er werd niets aan haar gevraagd,

halen, greep ze haar kans en liep ze achter hem aan om hem te helpen. Wat wanhopig keek ze hem aan „Wat doe ik verkeerd?”

„Niets”, fluisterde hij. „Je doet het juist heel goed Ze hebben gewoon even tijd nodig om aan ons te wennen. Het komt wel goed.” Dat hoopte ze maar. Want hoe lief die vriend ook, op een levenslange slechte verstandhouding met zijn ouders zat ze niet direct te wachten.

Nico van der Voet, docent theologie en studentenpastor aan de Christelijke Hogeschool Ede, kent de verhalen Van schrijnende situaties tussen ouders en hun aangetrouwde kroost. Al benadrukt hij dat het meestal wél goed gaat

„Ouders gunnen het hun kind om een metgezel voor het leven te vinden.”

RISICOFACTOR

de gesprekken gingen grotendeels over mensen die zij niet kende en gebeurtenissen die zij niet had meegemaakt Als ze al een opmerking lanceerde, werd die achteloos genegeerd. Toen haar vriend even naar de keuken ging om iets te

Vaak wordt de toon tussen ouders en schoonkind al gezet bij de eerste ontmoeting Die is voor beide partijen spannend Want de komst van een nieuwe schoonzoon of schoondochter gaat onherroepelijk voor een bepaalde verandering zorgen „Elk schoonkind is een risicofactor Zal het niet alleen klikken tussen de verliefden, maar ook tussen alle andere gezinsleden en de

ELINE KOK: Door de zenuwen zei ik bij het afscheid: Leuk dat ik er was.

ALLEDAAGSE PLAATJES: Mijn

man liep z’n schoonmoeder glad voorbij en ging direct op de bank zitten.

RIEKE JONKERS: Ik wist niet hoe je pannenkoeken moe eten met mes en vork.

ELS LANKMAN: Keihard ”Hoger dan de blauwe luchten” zingen met het nichtje, om m’n onzekerheid maar te verbergen. Beetje raar natuurlijk.

„De komst van een schoonkind is een kleine aardbeving”

MENSEN

nieuweling? Zal het goed gaan in de relatie tussen de ouders en de aanstaande schoonzoon of -dochter?”

Er is onbewust angst voor de vreemdeling die binnen de poort komt, denkt hij. „Het binnenkomen van een schoonkind betekent namelijk een kleine aardbeving in een gezin. Broers veranderen in hun onderlinge relatie als er één verkering krijgt Ouders veranderen tegenover hun eigen kind door die verkering en het kind verandert tegenover de ouders. Zussen kunnen veranderen in hun onderlinge verstandhouding door de aanwezigheid van een schoonzus. Dat alles kan leuk en stimulerend zijn, maar ook niet leuk zijn en ergernissen oproepen ”

Daarnaast kan de aanhang er heel andere opvattingen op nahouden dan de ouders. „Dat maakt ouders argwanend Die zijn ervan overtuigd dat hun opvoeding min of meer de beste is en ze hopen dat kleinkinderen later net zo opgevoed worden. Dan moet een schoonkind wel in het straatje passen ”

SNOESHAAN

Nu zijn er genoeg ouders die, ondanks de spanning die ze mogelijk voelen, heel nuchter met de komst van de nieuwe aanwinst omgaan. Maar

Mooie familie

Waar komt het woord ”schoon” in schoonfamilie vandaan? Nicoline van der Sijs, senior onderzoeker Variatielinguïstiek bij het Meertens Instituut: „In de middeleeuwen was zwager de gewone Nederlandse benaming De betekenis van dat woord was toen ruimer dan tegenwoordig: men duidde er iedere aangetrouwde verwant mee aan, dus niet alleen een schoonzoon maar ook een schoonbroer en een schoonvader. De vrouwelijke pendant was zwagerin

Eind vijftiende eeuw kwamen de woorden schoonbroer en schoonzus op, en ook andere aangetrouwde familieleden ging men aanduiden met schoon-: schoondochter, schoonzoon, schoonmoeder, schoonvader. Dit gebruik is afkomstig uit Frankrijk In Franse hofkringen gebruikte men het bijvoeglijke naamwoord beau –schoon, mooi– om iemand beleefd mee aan te spreken En dus noemde men een schoonbroer een beau-frère en een schoonzus een belle-soeur

KLEIN GELUK VAN

7: Ik bracht vruchtentaart met vier vruchten mee, maar die taart had ik scheef gehouden. Het was een prutje geworden

MARCEL EN INGRID: Ik liet monchoutaar vallen op het wolwit tapijt van m’n schoonmoeder.

Voor de hogere standen in Nederland en België gold het Franse hof als lichtend voorbeeld Ze vertaalden de Franse namen letterlijk in het Nederlands en kwamen zo op de benamingen schoonbroer en schoonzus De invloed van het Frans was in het zuiden van het Nederlandse taalgebied groter dan n het noorden En dat verschil zien we tot p heden: in het noorden van Nederland eeft de oorspronkelijke, inheemse benaming zwager standgehouden In Brabant n Limburg is het oorspronkelijke zwagerin ewaard is gebleven. Verder wordt snaar geruikt in Noord- en Zuid-Holland, in Groninen, Drenthe en Friesland Snaar of snaartje s een oud inheems woord voor de echtgenote van je broer ”

BRON: MEERTENS INSTITUUT

er zijn er ook die ietwat vreemd gedrag gaan vertonen.

Van der Voet noemt twee wat extreme reacties Zo zijn er gezinnen die de nieuwkomer zo enthousiast verwelkomen, dat het bijna overdreven is. „De schoondochter mag onmiddellijk ‘pa’ en ‘ma’ zeggen. De schoonmoeder nodigt haar al direct uit om samen te gaan winkelen. Alles is geweldig ”

Dan zijn er ook gezinnen die de nieuwkomer een koude douche geven. „De nieuwe schoonzoon wordt daar met argwaan ontvangen Hij krijgt te eten en te drinken, maar verder wordt er niets ondernomen. Op enige afstand wordt kritisch gekeken welke vreemde snoeshaan er over de vloer komt Er wordt vooral niet te veel gezegd ”

Deze beide uitersten komen uit dezelfde angst voort: de angst dat het niet goed zal gaan „Het verschil is dat in het ene gezin de angst overwonnen wordt door de nieuwe schoondochter helemaal in te pakken. Ze wordt in een paar dagen tot één-van-ons gemaakt Ze wordt overweldigd met warmte. In het andere gezin wordt de angst overwonnen door de schoonzoon nog even in de kou in het voorportaal van het gezin te laten staan. Hij moet vooral niet het gevoel krijgen dat hij er automatisch bij gaat horen. Dat zal hij eerst

moeten verdienen.”

Het gevolg? „In beide gevallen een onzeker en soms kritisch schoonkind Die krijgt het benauwd van stevige omhelzingen van mensen die eigenlijk nog onbekend zijn. Hij of zij voelt zich ook ongelukkig als de argwaan overheerst ”

MACHTSSTRIJD

Wat ook altijd speelt, is een bijna onvermijdelijke machtsstrijd, zegt de studentenpastor die al heel wat artikelen schreef over relaties. „Ouders laten hun kind niet zomaar gaan Ze doen geen afstand van de troon voordat ze zeker weten dat de nieuwe koning(in) de troon waard is. Zolang ze op dat punt onzeker zijn, blijven ouders aan hun eigen kind trekken Daarmee manoeuvreren ze hun kind tussen twee vuren.”

Die machtsstrijd zie je vaak voor het eerst bij de aankoop van nieuwe kleding, constateert hij „Afhankelijk van de dapperheid van de schoondochter en de weerbaarheid van de zoon, koopt de eerste binnen enige dagen na de start van de verkering één nieuw kledingstuk voor hem en binnen een paar maanden een complete nieuwe garderobe Daarmee wordt de zaag bij de poten van de ouderlijke troon gelegd.”

Daar is op zich niets mis mee. Het is aan de

ELISE TROUWBORST: Ik heb eerst naar blarenpleisters gevraagd en daarna mezelf voorgesteld.

CHRISTINE VAN GURP: Ik kreeg zo’n groot stuk vlees dat ik het niet op kon. Ik heb het snel op het bord van mijn vriend geschoven.

-ANNE VAN DIJKE: M’n n (toen vriend) had rtraging en kwam pas middernacht thuis. Ik dus zonder hem met hen gegeten en daarna nog een poos ‘alleen’ gezeten met m’n schoonfamilie.

”MIJN SCHOONFAMILIE VOELT ALS EEN TWEEDE THUIS”

Leonie Duiker (25): „Het geven van onvoorwaardelijke liefde en emotionele beschikbaarheid was ingewikkeld bij ons thuis. Toen ik een aantal jaar geleden mijn man ontmoette en kennis maakte met mijn schoonfamilie, kwam ik in een warm bad terecht Ze geven liefde en verwachten daar niets voor terug. Dat was al zodra ik binnenstapte Mijn schoonmoeder vroeg bijvoorbeeld na een tentamen aan mij: „Hoe ging je toets?” Dan dacht ik: Dat je dat nog weet.

Het gezin waar mijn man uitkomt is een gezellig gezin Er is veel onderlinge humor We noemen mijn schoonouders paps en moeps. Dat doet iedereen, dus ik ook.

Het afgelopen jaar ben ik voor het eerst bevallen Dat gebeurde onverwacht thuis Ze kwamen meteen in actie. Er werd eten gekookt, de was werd opgehaald en nog dezelfde dag schoon teruggebracht Ook toen mijn schoonzus eens onverwacht naar het ziekenhuis moest, kwam er gelijk hulp. Dat gaat vanzelf. Is er iets, kun je altijd bij hen aankloppen Als je bij hen binnenkomt, ga je nooit weg voordat je de snoepkast geplunderd hebt En bakt mijn schoonmoeder een appeltaart of een cake, dan krijgt iedereen daar wat van mee Ook geniet ze erg van de kleinkinderen; ze past regelmatig op Laatst had mijn schoonfamilie een fotoshoot Samen met mijn schoonzussen en schoonmoeder ging ik op de foto „Moet er nog een foto komen met alleen de dochters?”

vroeg de fotograaf Mijn schoonmoeder keek oprecht verward „Dat hebben we toch net gedaan?” zei ze Wat haar betreft is er geen verschil tussen dochters en schoondochters En dat zegt ze niet alleen, dat straalt ze ook uit Mijn schoonmoeder is een tikkeltje gek Dat zegt ze zelf ook, hoor Ze maakt leuke grappen Eigenlijk kun je bij haar alles maken Ik hoef niet bang te zijn dat ik iets vreemds zeg; ze kan eigenlijk overal wel om lachen. Daardoor kan ik echt mezelf zijn

Grappig is dat: ze ziet eruit als een net reformatorisch vrouwtje, maar doet bijvoorbeeld voor de grap soms net alsof ze een peuk draait en opsteekt Dat zijn dingen die je totaal niet bij haar verwacht en daarom extra grappig zijn.

Natuurlijk zijn er ook verschillen. Bijvoorbeeld op geloofsgebied. Die zijn wat minder bespreekbaar. Eigenlijk zou ik het mooi vinden als we het daar vaker over konden hebben, maar dat doe ik niet Ook hebben zij natuurlijk hun eigen gewoontes. Zo heeft mijn schoonmoeder een aantal ongeschreven regels als het over haar huishouden gaat. Het is er altijd ontzettend netjes opgeruimd Dan weet je dat je je zooi achter je kont moet opruimen, want als je dat niet doet, vindt ze dat heel irritant ” Lachend: „Het mooie daaraan is dat mijn man dat van haar heeft overgenomen en hij dus ook heel netjes is

Ze zijn heel georganiseerd Alles heeft zijn vaste plek en is op voorraad. De kinderen hebben allemaal een stuk of tien plakboeken vanaf hun geboorte tot het moment van trouwen

Ze gaan ook altijd erg vroeg naar bed. Toen ik een tijdje bij hen in huis woonde, gingen om negen uur de lampen beneden al uit, terwijl ik toen juist lekker op de bank zat

Dat gaf verder niet, hoor, ze vinden het prima dat je dan de lampen weer aandoet en nog even blijft zitten, als je alles maar netjes achterlaat als je naar boven gaat

O ja, ook grappig: de eerste keer dat ik boodschappen ging doen met mijn schoonvader zei hij dat ik alles in het karretje mocht mikken wat ik lekker vond. Dat deed ik natuurlijk niet Maar hij meende het echt. Chips, chocola, snoep: niets was te gek. Eten is sowieso een dingetje daar De hele familie eet de restjes bij mijn schoonouders op. En ook de dingen die eigenlijk nog geen restjes zijn. En als er niet genoeg is, dan wordt er een bestelling gedaan bij de plaatselijke snackbar

Hun huis is een centrale plek voor iedereen Ik ga er gerust heen zonder mijn man. Waarschijnlijk zit ik er zelfs vaker zonder dan met hem Ik denk dat ik daar ook mijn schoonzus tegenkom als ik er vanmiddag even ga theedrinken. Dat vind ik alleen maar gezellig; ik ben blij dat we bij hen in de buurt wonen ”

DE NAAM VAN LEONIE IS UIT PRIVACYOVERWEGINGEN GEFINGEERD.

”Er werd eten gekookt, de was werd opgehaald en nog dezelfde dag schoon teruggebracht. Zoiets gaat daar vanzelf.”

ouders en het schoonkind om op een vriendelijke manier deze piketpaaltjes te slaan en die van elkaar te respecteren

GEDULD

Wat helpt voor een goede verstandhouding is mildheid van beide kanten. „Bewandel de gulden middenweg. Normale vriendelijkheid en eerlijke gesprekken stellen een schoonkind op zijn gemak. Als ouders en aanstaande schoonkinderen begrip hebben voor elkáárs onzekerheden, is er veel gewonnen ” Ga als schoonkind niet meteen de confrontatie aan als je andere opvattingen hebt over bepaalde zaken dan je schoonouders, adviseert Van der Voet ook Dat zet de verstandhouding onnodig snel op scherp Zeker als het over bepaalde gezinsgewoonten gaat, of gedachten over geloof en opvoeding En heb geduld „In vrijwel alle gezinnen gaat het na enige tijd vanzelf goed tussen het ‘oude’ gezin en de nieuwe schoonzoon of -dochter. Dat zie je heel duidelijk als zich wéér een schoonkind aandient Dan blijkt de eerste ‘aanwinst’ zelf deel geworden te zijn van het gezin dat een –hopelijk vriendelijk– front vormt tegenover de nieuwste nieuweling ”

VIJFDE GEBOD

En als het echt niet goed wil komen? Als de schoondochter stookt tussen moeder en zoon,

of de schoonzoon de moeite niet neemt om zijn schoonfamilie te respecteren? Als de schoonouders altijd maar weer laten weten dat hun schoonkind hen eigenlijk niet bevalt? „Soms gaat het niet eens om dingen die gezegd worden”, weet Van der Voet „De betrokkenen laten het alleen maar voelen. Zo kan een moeder die naar het huis van haar zoon belt, bijvoorbeeld onmiddellijk naar zoon John vragen als schoondochter Dineke opneemt. Diezelfde moeder kan gezellig babbelen met haar zoon in haar eigen huis. Als de schoondochter binnenkomt, stagneert het gesprek. Als een moeder alleen maar laat voelen dat ze haar schoondochter niks vindt en verder geen confrontatie zoekt, voorkomt ze dat haar zoon of schoondochter haar harde verwijten kunnen maken. Een gesprek erover is dan bijna onmogelijk.” Pappen en nathouden is in zulke situaties bijna nooit de goede oplossing „Probeer open te communiceren met elkaar. En als dat niet tot verbetering van de relatie leidt, bepaal dan zelf conform het vijfde gebod hoe je op een respectvolle manier met elkaar kunt omgaan. Geef daarbij je grenzen aan en vraag om respect voor elkaar. Ook als dat je niet in dank afgenomen wordt door je ouders Ga als echtpaar voor je trouwbelofte en accepteer dat de verhoudingen niet zo goed liggen. Maar probeer als zoon of dochter wel normaal contact te blijven onderhouden met je ouders.”

FAM. H. KLOOSTER: Mijn mond vol melk vloog leeg tegen het raam doordat ik zo aan het lachen werd gemaakt tijdens het eten met mijn schoonfamilie.

ELSEMARIE THEUNISSE: herkende mijn schoonz de tweede keer nie en dacht dat het een vriendinnetje was.

MARNELLEKE: Tijdens het kerstdiner werd mij gevraagd wat ik echt niet lustte. Ik gaf aan dat de structuur van stoofperen mij doet denken aan een koeientong in je mond. Dus dat ik dat écht heel vies vond. Toen diende m’n schoonmoeder de derde gang op: zelfgemaakte stoofperen. Een hele schaal.

”HET VOELT ALSOF WE NIET MEER VOOR HEN BESTAAN”

Marit van ’t Schip (34): „De relatie met mijn schoonfamilie was in het begin goed We woonden bij mijn schoonouders in de buurt en zagen hen daardoor elke week Ook maakten we vaak telefonisch een praatje. Ze waren erg betrokken op onze kinderen en toonden altijd belangstelling voor ons Andersom vonden wij het fijn om hen te kunnen helpen als dat nodig was, of even koffie te gaan drinken Ik hechtte me aan hen, want ik heb zelf maar weinig familieleden Mijn ouders zijn al een stuk ouder en niet zo gezond meer.

De situatie veranderde toen mijn schoonouders verhuisden Het leek hen met het oog op de toekomst slim om bij een van hun kinderen te gaan wonen, die een ruim erf hadden waar gemakkelijk een extra huis bijgebouwd kon worden

Wij hadden van tevoren onze vragen bij deze plannen. Want hoe mooi het ook klinkt, zo’n besluit heeft ook invloed op de rest van de familie Dat bleek zo te zijn Er kwam meer afstand tussen ons. Letterlijk en figuurlijk. Ze zien mijn schoonzus en haar gezin heel vaak Haar kinderen staan daardoor in het centrum van hun belangstelling. Dat begrijpen mijn man en ik ook, maar we vinden het wel moeilijk

Het is geen jaloezie Dat heb ik me vaak afgevraagd, maar dat is niet zo. We missen hen gewoon in ons leven. We horen er niet meer bij Ze overleggen alles met mijn schoonzus en haar man, met wie ze heel hecht zijn Ze bellen vrijwel nooit meer Er komen soms wel appjes, maar dat vind ik niet hetzelfde Kwamen ze voorheen heel vaak spontaan even langs, nu zien we hen nooit meer We hebben ons best gedaan om hen uit te nodigen, maar ook dat blijkt lastig

Volgens mijn schoonfamilie maken we de zaak groter dan die is en beelden we ons dingen in Maar wij zijn niet de enigen die dit zo ervaren: ook een andere schoonzus heeft moeite met de huidige situatie We bestaan eigenlijk niet meer voor hen Het gezin bij wie ze op het erf wonen, eist hun volledige aandacht op. Het voelt alsof wij hun familie niet meer zijn

We hebben verschillende keren geprobeerd er iets van te zeggen. Maar zo’n gesprek escaleerde al snel in emoties en loste niets op Zij ontkennen dat er iets veranderd is

en zeggen dat we altijd welkom zijn Het komt niet binnen dat het voor ons heel anders voelt

Voor mijn man is dat natuurlijk lastiger dan voor mij. Hij heeft een tijd gehad dat hij er bij vlagen best verdrietig om was dat zijn ouders niet meer zo betrokken op ons waren Het zijn vooral de alledaagse dingen die we missen De onderlinge betrokkenheid en liefde, die je voelde uit allerlei kleine dingen

Familiemomenten hoeven voor ons nu niet meer zo We doen nog wel mee om geen banden door te snijden die anders mogelijk niet meer te herstellen zijn En onze kinderen vinden het ook geweldig om met hun nichtje en neefje te spelen Maar echt leuk is het voor ons niet meer Toch proberen we elke week nog een keertje naar hen toe te gaan, hebben mijn man en ik onlangs met elkaar afgesproken. Alleen al om te voorkomen dat we zelf de oorzaak van toenemende verwijdering worden

Om deze reden proberen we onze verwijten ook zoveel mogelijk in te slikken.

Mijn man zegt wel eens: „Misschien moet er iets erg gebeuren voordat mijn familie weer zo hecht wordt als voorheen.” Tegelijkertijd merk ik dat hij de hoop nog niet heeft verloren Misschien dat hij een keer zijn zussen gaat uitnodigen om het erover te hebben Alleen zijn het niet zulke praters, dus dat heeft best wat voeten in de aarde. Om hem te helpen, richten we ons als gezin op het samen leuke dingen doen Dat leidt ons af van het gat dat gevallen is aan de kant van mijn schoonfamilie. We plannen dagjes uit met de contacten die we wel hebben Want we willen niet verzanden in het negatieve En we zijn ook echt dankbaar richting de Heere dat we zoveel relaties hebben die wel goed zijn Al mogen we natuurlijk ook ons verdriet bij de Heere brengen

Want mijzelf betreft: ik vind de verandere relaties binnen mijn schoonfamilie wel een leerpunt We kunnen de schuld wel bij allerlei familieleden leggen, maar feit is dat het ooit een gezellig gezin was. Dat maakt mij wel bewuster van hoe ik later met mijn kinderen wil omgaan als ze op eigen benen gaan staan ”

DE NAAM EN OMSTANDIGHEDEN VAN MARIT ZIJN UIT PRIVACYOVERWEGINGEN GEFINGEERD.

”Hij heeft een tijd gehad dat hij er bij vlagen best verdrietig om was. Het zijn vooral de alledaagse dingen die we missen.”

Complimentje

„Ik merkte dat je in het gesprek van zojuist de leiding nam en knopen doorhakte”, becomplimenteer ik een medemens. „Je had voor ieders belangen oog en kreeg de neuzen harmonieus dezelfde kant op”, verduidelijk ik mezelf, als de persoon in kwestie me verbluft aanstaart. Die reageert: „Oké, en nu?”

Nu is het mijn beurt om verbluft te zijn „Ik wilde je gewoon even dat compliment geven”, voel ik me in de verdediging gedrongen „Je zou ”dank je wel” kunnen zeggen ” „Maar ik deed toch gewoon mijn werk?” vraagt hij retorisch „Als ik zo’n gesprek niet zou kunnen leiden, zou ik wat anders moeten gaan doen ” „Je zou ook kunnen zeggen: Dank je wel voor het compliment”, probeer ik in een poging terug te slaan De hoop op een opbouwend gesprek heb ik inmiddels opgegeven „Dan moet je een compliment geven over iets wat ik echt heel goed heb gedaan”, zegt hij „Niet over iets wat gewoon bij mijn werk hoort ”

Arien van Ginkel is (pleeg)vader van vier kinderen, waaronder een tweeling, en werkzaam als mediastrateeg

Bijna bezwijk ik voor de verleiding om te verduidelijken dat ik vind dat hij bovengemiddeld goed is in zijn vak. Maar de psycholoog in mij wordt wakker „Wat heb jij de laatste tijd dan bijvoorbeeld echt heel goed gedaan?” vraag ik Even blijft

het stil. „Ik vind niet per se dat ik ergens heel goed in ben”, zegt hij dan. „Er zijn op alle vlakken wel mensen die ergens beter in zijn dan ik ” „Dat zal ongetwijfeld”, zeg ik „Net zoals er op al die onderdelen mensen zijn die slechter scoren dan jij ” Hij kijkt me twijfelend aan. „Dat zijn jouw woorden.”

En dan valt het kwartje „Weet je; dank je wel voor het compliment ” „Alsjeblieft”, reageer ik verheugd Hij: „Eigenlijk wel superlief dat je de tijd nam om mij een compliment te geven.” Ik: „Ik denk dat het mooi is als we wat meer proberen te letten op wat er wel goed gaat in de wereld ” Hij: „Ik vind het eigenlijk wel heel mooi dat je me een compliment gaf Ik word er blij van ” Ik: „Eigenlijk wel logisch toch, dat je soms wat vriendelijks tegen elkaar zegt.” Hij: „Vind je het soms lastig om een compliment aan te nemen?”

Even blijft het stil. Ik vind niet per se dat ik ergens heel goed in ben, zegt hij dan

Weggeefactie

Van uitgeverij KokBoekencentrum mogen we drie exemplaren van ”De bron van liefde” weggeven aan abonnees. Kans maken? Mail naar win@terdege.nl vóór 10 november 2022. De redactie kiest drie winnaars. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

N.A.V.: ”DE BRON VAN LIEFDE”, DOOR LYNN AUSTIN; UITG. KOKBOEKENCENTRUM, 2022; € 25,99.

„Zijn licht schijnt in de duisternis”

DIT IS UW DERDE ROMAN OVER DE TWEEDE WERELDOORLOG. WAAROM OPNIEUW DIT THEMA?

„Toen ik research deed voor mijn twee eerdere romans, bleef ik denken aan mijn vader, die in het Amerikaanse leger diende Het moet een enorme overgang voor hem en miljoenen andere militairen zijn geweest om terug naar huis te gaan na de oorlog Een posttraumatische stressstoornis (PTSS) was nog onbekend in de jaren 40 Ik wilde de dappere soldaten eren die hiermee worstelden. Daarnaast wilde ik vertellen over de Joden aan boord van de MS St. Louis. Hun verhaal laat zien hoe belangrijk het is om compassie te hebben met vluchtelingen ”

U GAAT IN OP DE VRAAG WAAR GOD IS IN HET LIJDEN WAT IS UW ANTWOORD?

„Ik heb zeker niet alle antwoorden, maar ik heb me gebaseerd op boeken van mensen die zelf veel hebben geleden en hebben ervaren hoe trouw God is Neem Corrie ten Booms autobiografie ”De schuilplaats” Daarin vertelt ze hoe haar familie leed onder de nazi’s en hoe ze desondanks ervoeren dat Jezus het Licht in de duisternis is.”

U SCHRIJFT OOK OVER PTSS. HOE PAKTE U DAT AAN?

„Ik baseer me onder meer op oude video’s van de Amerikaanse overheid over ”oorlogsmoeheid”, zoals PTSS werd genoemd Er waren in de jaren 40 geen antidepressiva en de behandelingen die soldaten met PTSS kregen, waren bijna barbarisch. Ook sprak ik met een jonge militair die milde PTSS-symptomen ontwikkelde na zijn terugkeer uit Afghanistan ”

WELKE BOODSCHAP WILT U UITDRAGEN MET UW ROMAN?

„Ik hoop dat mijn lezers zien wat een vernietigende kracht er schuilt in vooroordelen Het is onze verantwoordelijkheid om tegen elke vorm van haat te vechten, of het nu gaat om pesten op het schoolplein of uitsluiting van een groep in de maatschappij. Doordat de wereld grotendeels wegkeek toen de nazi’s de Joden vervolgden, kon de Holocaust plaatsvinden ”

WAT RAAKTE U ZELF HET MEEST, AL SCHRIJVEND?

„De getuigenissen van veteranen die hielpen bij de bevrijding van de concentratiekampen. Zelfs nu, ruim zeventig jaar later, barsten ze nog in tranen uit als ze vertellen over de gruwelijkheden waarvan ze getuige zijn geweest ”

Over de auteur

Lynn Austin (1949) heeft zo’n dertig boeken op haar naam staan, meest romans Ze won diverse grote prijzen met haar werk Haar nieuwste boek, ”De bron van liefde”, is geen zoet liefdesverhaal In tegenstelling tot wat de titel misschien doen denken, komt er weinig romantiek in voor. Het gaat over Peggy, een jonge vrouw die haar beste vriend Jimmy getraumatiseerd terug ziet komen uit de oorlog

Het vertelt ook het verhaal van Jimmy zelf, een gelovige soldaat die in de duisternis van de oorlog het zicht op God verliest En het verhaalt van de worsteling van de Joodse Gisela om te overleven Het thema is niet nieuw, maar Austins uitwerking ervan is prachtig. Juist omdat ze haar hoofdpersonen laat worstelen zonder gelijk met alle antwoorden te willen komen

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: UNSPLASH

Lynn Austin

UITZICHT IN EEN LAND ZONDER IJKPUNTEN

De bundeling van crises baart dr. H. Klink zorgen, maar wat hem het meest verontrust is de polarisatie en het geestelijk verval. Daaruit komt al het onheil voort, direct of indirect. “Het ontbreken van een levensbeschouwelijk fundament geeft oeverloosheid, in alles.”

tekst: HUIB DE VRIES beeld: CEES VAN DER WAL

„WE SCHREEUWEN TE VEEL MET DE MASSA MEE”

INTERVIEW

Voor een liefhebber van historie is er nauwelijks een mooiere plek te bedenken dan de hervormde pastorie van Hoornaar. Het monumentale pand ligt tegen de hoogte waarop ook de eeuwenoude kerk een plaats kreeg. De serre aan de achterzijde kijkt uit op een parkachtige tuin en een deel van de kerk.

Dr. H. Klink (63) is al dertig jaar aan de hervormde gemeente van het dorp verbonden en ermee vergroeid geraakt. Het wereldrumoer lijkt aan deze oase van rust in de Alblasserwaard voorbij te gaan, maar dat is volgens de cultuurvorser schijn. „In 1930 trokken medewerkers van transportbedrijven hier al door Europa. De boeren waren voortrekkers op het gebied van de veefokkerij, waardoor ze internationaal contacten hadden. Kundige figuren met een goede opleiding hadden hoge functies in het waterschap en brachten werkbezoeken aan Canada en Australië. Gekscherend vergelijk ik Hoornaar weleens met Bethanië; het ligt in de luwte, maar wel dicht bij Jeruzalem Wat me in deze gemeenschap vooral aanspreekt, is het normale besef van de werkelijkheid, zoals we dat vijftig jaar terug bijna overal hadden Niet geïdeologiseerd. Dat maakt het leven hier weldadig Tegelijk maak je wel deel uit van de bredere samenleving ”

HOE BELEEFT U DE HUIDIGE TIJD?

„Als zeer zorgelijk Je ziet een samenbundeling van crises. De coronacrisis, de klimaatcrisis, de oorlog in Oekraïne met de wereldwijde dreiging die daarvan uitgaat, de polarisatie in en buiten Europa, de toenemende macht van autocraten in landen als China en Iran, de broosheid van de Europese Unie, het geestelijk verval…”

MAAKT DAT ONZE TIJD UNIEK?

„Er zijn meer zware tijden geweest waarin verschrikkelijke dingen gebeurden en de polarisatie hoogtij vierde, maar het verschil is dat die nu wordt ingegeven door ongeloof Het ideologische aspect geeft een versterking en verharding. Wat het Evangelie doet in positieve zin, de wet bevestigen, doet de revolutie in negatieve zin. Die verbastert het Evangelie en vreet de wet van God weg

We komen in een niemandsland, waar geen mens nog ijkpunten heeft buiten zichzelf Mijn mening is de norm. Die houding geeft een voedingsbodem voor krachten waar we geen vat op hebben De gevolgen zien we om ons heen. Een ongekende polarisatie, links en rechts, met manipulaties in niets en niemand ontziende bewoordingen. Waarbij zelfs met de fundamenten van de staat geen rekening wordt gehouden Je gaat gewoon over gestelde grenzen heen, als jij maar je gelijk krijgt Denk aan Trump Ik ken geen tijd in de geschiedenis waarin dit probleem zo massaal en zo breed speelde. De moderne media bieden een podium waardoor de tegenstellingen nog worden aangewakkerd.”

WELKE VAN DE HUIDIGE CRISES

RAAKT U HET MEEST?

„De geestelijke crisis, waardoor zelfs de fundamenten van de scheppingsorde worden aangetast. Ook in toonaangevende landen die voorheen een christelijk karakter hadden, zoals Engeland en Amerika Die traden bij crises sturend en helend op. Denk aan figuren als Churchill en Roosevelt. Deze bewakende en corrigerende kracht dreigt weg te vallen Als in Amerika Trump weer aan de macht komt, wordt de situatie nog explosie-

ver Alle instituties die een zekere waarborg bieden voor orde, worden door hem ondermijnd. Deze man vaart enkel en alleen op zijn eigen kompas. Dan weet je niet waar je uitkomt. Dat is een uitermate griezelig scenario ”

U VINDT HEM ENGER DAN BIDEN?

„Veel enger Er is het nodige op Biden aan te merken, maar hij heeft nog wel respect voor de instanties. Rechts-radicalen zoals Trump hebben daar lak aan. Het terzijde schuiven van wetten en regels is een rechtstreeks gevolg van de geestelijke crisis

Het heeft ook te maken met de door links opgeroepen polarisatie vanwege de radicalisering van de gelijkheidsgedachte. Wie niet meegaat in het moderne denken daarover is een vijand, die de vooruitgang in de weg staat. Deze ideologisering van gelijkheid biedt

het rechtse kamp voedsel om links te demoniseren. Het middenveld, dat zorgt voor evenwicht, wordt steeds kleiner Nog zorgelijker is het wegvallen van de consensus die er vanouds was over de betekenis van instituties op basis van de door God gegeven orde. Het gemeenschappelijke kader is weggevallen, omdat er geen enkele oriëntatie op God meer is. Dan krijg je deze manier van doen. Dat stelde Plato

„Het middenveld, dat zorgt voor evenwicht, wordt steeds kleiner”

in zijn tijd al vast. Toen bleef het beperkt tot bepaalde steden, nu is dat mondiaal het geval ”

DAT VINDT U ERNSTIGER DAN DE KLIMAATCRISIS?

„Die hangt nauw samen met de geestelijke crisis. Het ontbreken van een levensbeschouwelijk fundament geeft oeverloosheid, in alles. Ik moet gelukkig zijn, koste wat het kost Vooral het Westen heeft dat over zich gekregen, aangewakkerd door de welvaart. Neem het oeverloze reizen Dat werkt de klimaatcrisis in de hand, maar bijna geen politicus durft er de vinger bij te leggen. Als de oriëntatie op de hemel verdwijnt, moet alles op alles worden gezet om het hier en nu leuk te hebben. De gerichtheid naar boven geeft automatisch eerbied: voor God, dat wat Hij heeft gemaakt en de orde die Hij heeft gegeven ”

DUIDT U DE OPEENVOLGING VAN CRISES APOCALYPTISCH?

„Absoluut. Het boek Openbaring spreekt over engelen die het ene wee na het andere over de wereld brengen. Dr. Aalders sprak over de dynamiek van de geschiedenis. Die neemt nu een enorme vlucht Openbaring laat ons in symbooltaal zien wat je kunt opmerken in de geschiedenis en leert dat er in de laatste dagen een versnelling en samenbundeling van crises zal zijn. Een uur U.

Ook ten tijde van de Eerste en de Tweede Wereldoorlog zag je een enorme botsing van krachten, met apocalyptische trekken Er is één belangrijk verschil. Het ontbreekt nu aan mannen zoals Roosevelt en Churchill Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog ontmoetten die twee elkaar op een oorlogsschip Bij de begroeting zongen alle

matrozen een gezang. Wie kan zich dat nog voorstellen?”

ZIET U DE CRISES ALS OORDELEN VAN GOD?

„Ja, maar op een indirecte manier. Hij is er niet op uit om de mens kwaad te doen Wel heeft Hij een orde in de schepping gelegd, waaraan Hij Zich houdt. Het overtreden van gestelde grenzen, draagt de straf in zichzelf Als ik aan een muur ga wrikken, komt hij op een gegeven moment naar beneden Als ik geen eerbied heb voor de natuur, gaat de natuur zich tegen me keren. Als ik de morele grondslagen van de schepping veronachtzaam, lever ik me over aan onvoorspelbare krachten die loskomen

Er is maar één oplossing voor al deze problemen: een hernieuwde oriëntatie op God, Die Zich in de Bijbel openbaart als een barmhartig God. Hij is groot van geduld en roept ons op tot terugkeer naar Hem. Denk aan de gelijkenis van de verloren Zoon. Toen die jongen van huis wegliep, stortte hij zichzélf in het ongeluk. Daartegenover klinkt Gods woord: „Och, dat Mijn volk naar Mijn stem had gehoord ” Hij zoekt ons behoud ”

WAT DOET DEZE TIJD MET UW PREDIKING EN PASTORAAT?

„Op de preekstoel ben ik terughoudend in het gebruik van apocalyptische termen Je roept daarmee snel een soort paniekerigheid op. Tegelijk biedt de Bijbel genoeg mogelijkheden om er iets over te zeggen. Ik ben met een prekenserie over Elia bezig. Vanuit de geschiedenis van de grote droogte in zijn dagen zijn lijnen te trekken naar de klimaatcrisis. Als het goed is, wordt ons beoordelen van de crises

„Het overtreden van gestelde grenzen, draagt de straf in zichzelf”

die zich voordoen bepaald door Jezus’ spreken daarover We hoeven er niet vreemd van op te kijken, want ze zijn door Hem voorzegd. Jezus geeft aan dat ze voor de gelovigen een reden zijn om het hoofd omhoog te heffen, omdat hun verlossing aanstaande is Een zeer belangrijke tekst voor deze tijd is wat mij betreft: „Wees nuchter en waak in de gebeden ”

Openbaring 7 spreekt over verzegelden. Dat zijn mensen die door de kracht van de Heilige Geest immuun zijn voor het krachtenveld om hen heen, omdat ze iets bezitten dat hen daarbovenuit tilt. De oriëntatie op Christus, Die heeft gezegd: „Mij is gegeven alle macht in de hemel en op aarde.”

Een andere tekst die mij sterk aanspreekt, komt uit Psalm 26. „Raap mijn ziel niet weg met de goddelozen ” Daarover las ik pas een prachtige meditatie van Spurgeon. Van onszelf zijn we zwak, maar als we in het leven staan zoals de psalmist, zal God ons behoeden. De vrede van God, die alle verstand

de geestelijke machten. Die zíjn er en moet je onderkennen

Je moet ook zicht hebben op de historische achtergrond ervan. Daarin blijven Groen van Prinsterer en dr W Aalders grote voorbeelden.”

ZULKE MENSEN ZIET U NU NIET?

„In Nederland nauwelijks. Dat maakt onze positie er niet sterker op De kerken gaan veelal mee in linkse ideologieën. Je kunt ook een andere kant opgaan en je van de wereld afkeren in star conservatisme. In beide gevallen ontbreekt een verantwoording ten opzichte van de tijd Grote theologen in Duitsland en Italië doen dat wel. Zij kunnen de ontwikkelingen in een breder perspectief plaatsen, omdat ze net als Groen niet alleen theologisch, maar ook historisch en filosofisch onderlegd zijn Groen bood de christenen van zijn dagen een kaart waarmee ze zich konden oriënteren: dit is er door de Franse revolutie veranderd in Europa, hier staan we nu. Hij maakte

die Christus als enige bron van Godskennis zag en al het andere overboord gooide Binnen de gereformeerde gezindte leeft breed het idee dat alles wat de wereld biedt, slecht is Beide stromingen hebben onhistorisch denken gemeen. Daardoor zijn ze niet in staat onze tijd te duiden Ze hebben geen oog voor het scheppingskarakter van de werkelijkheid.”

HOE KIJKT U NAAR UW KINDEREN EN KLEINKINDEREN?

„Met zorg en in vertrouwen Vrijwel elke dag draag ik ze allemaal afzonderlijk op in het gebed. Dat geeft moed, omdat je dan een weg van en naar boven ziet, door alles heen. Daarover spreek ik ook met hen Als je concreet de grote levensvragen aan de orde stelt, blijken ze ook vandaag bij vrijwel iedereen te leven Het probleem is dat we te veel meeschreeuwen met de massa en het te weinig hebben over de dingen waar het echt om gaat: het geloof in God en het uitzicht naar boven.”

MAAKT DEZE TIJD U SOMBER?

te boven gaat, zal onze harten en zinnen bewaren in Christus Jezus, waardoor onze gedachten niet in paniek alle kanten op vliegen. Het voorkomt ook een evangelische blijheid die de ogen sluit voor de realiteit. We hebben de strijd niet tegen vlees en bloed, maar tegen

voor die kaart niet alleen gebruik van de Bijbel, maar ook van het gedachtegoed van grote Griekse denkers zoals Plato. Op deze grootse manier doet geen enkele hedendaagse Nederlandse theoloog of historicus dat. Het merendeel is sterk beïnvloed door Karl Barth,

„Nee, want op individueel niveau maak ik mooie dingen mee. Mensen die vast zijn komen te zitten en door God verrassend worden geholpen, om een geliefd woord van Kohlbrugge te gebruiken Dat verrassende bepaalt me erbij dat de Heere God ook in deze tijd een Hizkia kan verwekken „Een Wundermann”, zoals Luther zegt. Bij God is niets onmogelijk. Ook daar legt de geschiedenis getuigenis van af Zo niet, dan blijft voor een christen de weg naar boven open Die kan niemand ons ontnemen Door de oceaan van tijd, hoe angstig ook, waden we naar het strand van de eeuwige rust.”

„Verzegelden zijn mensen die door de kracht van de Heilige Geest immuun zijn voor het krachtenveld om hen heen”

Spagaat

De meeste brugklassers hebben inmiddels hun draai gevonden Ik vergeet weleens hoe groot de verandering voor hen is. Ik weet alles op school. Of nou ja, bijna alles. Of veel. Ik weet waar de toiletten zijn en waar je boeken leent en hoe je met de kluisjes omgaat en waar ik in de pauze kan zitten en hoe Magister werkt en waar lokaal 240 is en... Ik weet het allemaal.

Zij gaan mijn grenzen onderzoeken, misschien heel lief, maar toch: de grenzen

Gerjanne, moeder van vijf, en 14 jaar docente Nederlands op het VMBO, heeft vier hobby’s: schrijven, lezen, lezen en lezen

Zij niet Wat voor mij vanzelfsprekend is, is voor hen een warboel aan informatie En juist in zo’n grote school kun je je zo eenzaam voelen Een klein gedichtje zegt: ”1829 leerlingen 114 leraren 84 lokalen En ik ” Het geeft goed aan hoe klein je jezelf kunt voelen bij al het ”veel” en ”groot” van je nieuwe school Die wetenschap moet een docent geduldig maken En mild En toegankelijk En tegelijkertijd moet de toon in die eerste weken ook gezet worden Zij gaan mijn grenzen onderzoeken Misschien heel lief en bijna ongemerkt, toch: de grenzen Doet die vrouw wat ze zegt? Wat gebeurt er als ik mijn lesje afraffel? Of als ik mijn boek vergeet? Zij testen de kaders Die wetenschap moet een docent consequent maken. En duidelijk. En rechtvaardig Al mijn regels moeten uitlegbaar zijn en uitzonderingen al helemaal (want zeg nou zelf: een brugklasser die in de eerste week huilend bij je bureau staat omdat hij zijn boek vergeten is, geef je geen straf) Ik zit dus eigenlijk in een soort spagaat (niet dat ik de spagaat kan, overigens Ik bedoel het figuurlijk Letterlijk zou een hele toestand worden). Ik zit in de spagaat tussen mild zijn en streng, consequent zijn en maatwerk bieden Dat is meer gevoel dan wijsheid, denk ik, oftewel: ik doe maar wat Wat ik wel weet, is dat ik erg geniet van die eerste weken. Als ik dan langs hun tafeltjes loop en de schriften van brugklassers bekijk, zie ik hele kunstwerken En ik bedoel het positief Belangrijke gedeelten worden gemarkeerd, foutjes worden weggetipp-ext, tabellen worden met een liniaal overgenomen, ik zie tongen uit monden en vingers in de lucht en voel me op en top docent en wandel glimlachend door mijn lokaal Even heb ik, gedragen op de orde in de klas en in hun schriften, de illusie dat ik de beste docent ben van de hele school. Alleen nog even die spagaat oefenen.

Beeld van God (13)

Lezen: Genesis 2:21-25

De Heere God schiep de mens naar Zijn beeld en Zijn gelijkenis: man en vrouw schiep Hij hen. Het huwelijk geeft een van de aspecten van Gods beeld concreet vorm. Deze twee Bijbelstudies belichten kort dit aspect.

Het karakter van Genesis 2:24 verschilt met de overige verzen. Dit vers geeft namelijk een korte uitleg: „Daarom zal een man zijn vader en moeder verlaten en zijn vrouw aankleven; en zij zullen tot één vlees zijn.” Dit vers rondt het gedeelte over de schepping van Eva uit de zijde van Adam af God heeft haar tot hem gebracht en samengevoegd Hij schiep haar uit de man en schonk haar als wederhelft terug aan hem. Beiden zijn één, omdat God hen tot één heeft gemaakt Op dat moment trekt de Bijbelschrijver de lijn door van de situatie in het paradijs naar de tijd na de zondeval. Gods Woord actualiseert dus Gods instelling en gave van het huwelijk voor nu Die actualisering stopt niet bij de grens van het Oude Testament. Genesis 2:24 wordt in het Nieuwe Testament geciteerd om duidelijk te maken dat deze woorden ook nu niets aan betekenis hebben ingeboet (vgl. Mattheüs 19:15; Markus 10:7 en Efeze 5:31). Laten we eerst letten op de trits verlaten - aankleven - tot één vlees zijn Deze drie woorden omschrijven elk voor zich alsook samen het unieke karakter van

het huwelijk Zo verlaat bijvoorbeeld Ruth haar huis en goden, kleeft ze Naomi aan en belijdt ze „uw volk is mijn volk en uw God mijn God”. Alleen de dood kan nog scheiding maken tussen haar en haar schoonmoeder; zij zijn één (Ruth 1:16-17). In de Psalmen komt het woord ”aankleven” voor als een belijdenis Zo belijdt de dichter „mijn ziel kleeft U achteraan, maak mij levend naar Uw Woord”. In het Oude Testament is aankleven meer dan verlangen of aanhouden. Aankleven verwoordt de unieke en persoonlijke band tussen de dichter en de Heere. Aankleven veronderstelt dat de dichter Gods genadeverbond van harte inwilligt en de Heere op grond van Zijn verbondsbelofte bidt om hem levend te maken. De uitdrukking ”één vlees zijn” in Genesis 2:24 leggen sommigen uit als seksuele eenwording Deze uitleg kijkt voorbij aan de unieke betekenis van het huwelijk. Het huwelijk is meer dan seksuele gemeenschap. Het huwelijk is één vlees zijn, ook wanneer voor een tijd of voor altijd seksuele gemeenschap niet mogelijk is.

Stelling: Het huwelijk is méér dan seksuele gemeenschap.

Het huwelijk is een twee-eenheid van man en vrouw.

Beeld van God (14)

Lezen: Psalm 128

Het huwelijk is een verbond. God heeft de voorwaarden, de betekenis en het karakter van dit verbond vastgesteld. Binnen de grenzen van dit verbond hebben man en vrouw de ruimte om het beeld van God vorm te geven.

Het huwelijk is een verbond. Genesis 2:24 benoemt alle elementen van een verbondssluiting (verlaten –aankleven– één zijn) Pas later heet het huwelijk een verbond (Maleachi 2:14) Ook het Nieuwe Testament veronderstelt dat het huwelijk een verbond is. In Éfeze 5 bijvoorbeeld zet Paulus uiteen hoe man en vrouw binnen het huwelijksverbond Gods beeld mogen vormgeven. Volgens Genesis 2:24 neemt de man het initiatief om het verbond met zijn vrouw te sluiten Hij verlaat het ouderlijke huis, kleeft zijn vrouw aan en samen zijn zij één vlees. Wanneer de een de ander aankleeft, is er sprake van afhankelijkheid. Ook al neemt de man het initiatief voor het verbond, binnen het verbond is hij afhankelijk van zijn vrouw. Zonder haar inwilliging kan hij met haar geen huwelijk aangaan Zonder haar hulp krijgt het verbond geen gestalte (vgl Genesis 2:18). Zonder zijn vrouw lukt het een man niet om Gods beeld binnen het huwelijk te vertonen. Beiden zijn afhankelijk van elkaar om aan de opdracht zich te vermenigvuldigen te voldoen. Kortom: al neemt de man voor het sluiten van

het huwelijk het initiatief, hij is voor de invulling afhankelijk van zijn vrouw. Zo zijn ze één vlees De uitdrukking ”één (vlees) zijn” nadert de bekende oudtestamentische uitdrukking ”één zijn” . Dit wordt alleen van God gezegd; de Heere onze God is één (Deuteronomium 6:4). Een Bijbels huwelijk weerspiegelt Gods eenheid In de onderlinge verhoudingen tussen man en vrouw wordt ook de eenheid tussen Christus en Zijn gemeente zichtbaar (Éfeze 5) Het huwelijksverbond betreft dus niet alleen de unieke relatie tussen twee mensen. Dit verbond hangt ook onlosmakelijk samen met de unieke relatie tussen God enerzijds en man en vrouw anderzijds God heeft het huwelijk in alle opzichten tot een uniek verbond gemaakt. Het is het enige verbond waar deze drie: God, man en vrouw onderling verbonden zijn Binnen dit unieke verbond schept God nieuw leven. Daarbij betrekt Hij man en vrouw, schenkt hen wederzijdse liefde tot elkaar, geeft hen seksuele vreugde en laten hen delen in de blijdschap om nieuw leven. Binnen het huwelijksverbond schept God leven.

Ds. C.P. de Boer is christelijk gereformeerd predikant te Sliedrecht en docent aan het HHS te Amsterdam

Wat is de relatie tussen het huwelijk als verbond en de felheid van de genderideologie?

Adventspakket

Het nieuwe adventspakket staat in de webshop. Vanuit het thema Verschil van dag en nacht nemen we jullie mee door de scheppingsgeschiedenis en de zondeval. Daarna zien we het steeds iets lichter worden, totdat tijdens het Kerstfeest de Zon is opgekomen.

Dit keer met een originele stickerposter, waarop je iedere dag een ‘lichtje’ plakt. En natuurlijk vind je in dit pakket, naast de overdenkingen en podcasts, ook weer allerlei verwerkingsmateriaal

Het pakket is ontwikkeld i.s.m. www.bijbelsopvoeden.nl

www.jbgg.nl/advent

Gelovenmaakt kwetsbaar

Met uw gift helpt u vervolgde christenen om te overleven in de meest gevaarlijke landen ter wereld en standvastig te blijven geloven

Geef vandaag nog en bekijk het verhaal op opendoors.nl/gevaar

IN HET HUWELIJKSBOOTJE

Een term voor trouwen is ”in het huwelijksbootje stappen” Waar komt die uitdrukking eigenlijk vandaan? Er wordt wel gedacht aan het oudHollands gebruik waarbij men in waterrijke gebieden per bootje naar de kerk ging om daar een zegen over het huwelijk te vragen Op de boot stond een kleine tent die met groen was versierd, terwijl in de mast een kroontje was aangebracht In het boek ”Sara Burgerhart”, dat het schrijversduo Betje Wolff en Aagje Deken in 1782 publiceerde, kom je dit ”huwelijksbootje” ook tegen. Aagje had daar echter geen ervaring mee, zij bleef vrijgezel. Betje daarentegen trad op 21-jarige leeftijd in het huwelijk met de 31 jaar oudere dominee en weduwnaar Adriaan Wolff te Beemster Adriaan was bevriend met de familie Van der Groe, toen deze in Leiden woonde. Hij kende Theodorus en schreef een gedicht voor het huwelijk van diens zus Eva, dat overigens, helaas, op een scheiding uitliep Nadat Eva en Theodorus tot bekering waren gekomen, zijn Wolff en de familie Van der Groe uit elkaar gegroeid Wolff en vooral zijn tweede vrouw Betje hadden meer op met ”rekkelijken” dan met ”preciezen” In een van haar werken noemde Betje haar „Evangelisch toetsteentje: God is liefde.” Dit als reactie op het bekende, sterk separerende werk van Van der Groe: ”Toetssteen van ware en valse genade”. Mochten man en vrouw elkaar in dit opzicht verstaan, hun huwelijk was niet gelukkig. Bekend is dat iemand Betje eens vroeg om de dominee te spreken

Zij antwoordde snibbig: „Mijn man is heden onzichtbaar, om morgen onhoorbaar te zijn.” Ook liet ze eens doorschemeren dat ze op de dichtkunst na langs elkaar heen leefden Zo schreef ze aan een goede vriend die arts was in Vlissingen: „Als gy weet dat die goeye man & ik malkander niet familiarer zyn dan goeye vrienden…” Ook noemde ze haar echtgenoot wel „een ouwe boerendominé.”

Wat A.W.C. Staring twee eeuwen geleden dichtte, was haar vreemd Hij vertrouwde namelijk aan het papier toe: Jong Paar; blijf varen; Gewiegd op de hupplende baren, In ’t Zonlicht van Voorspoed en Vreê!

Het was bij het huwelijk van Adriaan en Betje meer zoals een oud gezegde luidt: ”Als de bruid is in de schuit, zijn de beloften uit” Of: ”Wanneer de bruyt is in de schuyt, is bidden en believen uyt”.

Wij zeggen in zo’n geval ook wel

dat iemand de boot is ingegaan. Die uitdrukking is ontleend aan de tijd dat er matrozen werden geronseld voor de VOC-schepen Varen was een gevaarlijke onderneming. Bij storm, kapingen en door ziekten zoals scheurbeuk kwamen er vele zeelieden om. Niet iedereen stond derhalve te trappelen om mee te varen over de woeste baren De ronselaars wisten echter jonge mannen te overreden. Vaak waren het ook bandieten die meegingen, omdat ze geen voet aan wal kregen bij het uitoefenen van een beroep op vaste land. Dit was voor hen de kans van hun leven Maar als je eenmaal over de baren voer, kon je niet meer terug… Je ging letterlijk en figuurlijk de boot in Zo kan het ook met een huwelijk zijn. Daarom is belangrijk dat we niet de boot ingaan, maar de ark Ik bedoel daarmee niet de replica die je in Zeewolde kunt bezichtigen en waarin ook huwelijken zijn gesloten (De wet is tegenwoordig namelijk heel ruim in de mogelijkheden van een trouwlocatie ) Trouwen in die ark is geen garantie voor een geslaagd huwelijk We moeten de ark in, zoals eeuwen geleden Noach de ark inging, maar dan in geestelijk opzicht, de arke des behouds, Christus. Dat biedt pas echt perspectief.

Kan het in een christelijk huwelijk dan niet stormen? Nou en of! De boze doet er alles aan om juist in christelijke huwelijken te stoken En toch God heeft Zijn volk weliswaar geen kalme reis beloofd, maar wel een behouden aankomst!

Ds M. van Kooten, Elspeet

”TEN DERDEN DAGE WEDEROM OPGESTAAN VAN DE DODEN, OPGEVAREN TEN HEMEL.”

Het

BELIJDEN MET DE KERK DER EEUWEN, DEEL 5

DE DERDE DAG

De heilsfeiten vormen een onlosmakelijke keten, maar de opstanding had in de prediking van de apostelen een bijzondere plek. Het betekent voor ds. A. K. Wallet niet dat die in elke preek ter sprake moet komen. ”De opstanding van Jezus is wel het fundament, de dragende kracht onder de prediking.”

tekst: HUIB DE VRIES beeld: CEES VAN DER WAL

„De opstandingsdag van Jezus is in bijzondere zin een beslissende dag”

Na 45 jaar arbeid in Gods wijngaard preekte ds Aart Klaas Wallet zondag 2 oktober voor het laatst. Hij voelde dat hij ermee moest stoppen, en dat werd wonderlijk bevestigd Tot voor kort werd hij geregeld gebeld voor preekbeurten. Hoewel hij behalve met zijn vrouw met niemand had besproken dat hij begin oktober voor het laatst zou voorgaan, droogde de stroom van verzoeken na die beslissing vrij abrupt op De laatste twee waren die voor een preekbeurt in Naarden, de gemeente waar hij in 2007 met emeritaat ging, en een beurt in Leerdam, de gemeente waartoe hij nu behoort

„Goddelijke zorg en leiding”, stelt de voormalige bakker vast „Je hoeft in Zijn dienst de dingen niet zelf te regelen Hij heeft me tot het predikantschap geroepen toen ik al wat ouder was, me daarna altijd de weg gewezen als ik een beroep kreeg en me nu ook duidelijk gemaakt dat ik het werk mocht neerleggen. Stoppen jij; klaar!”

De christelijke gereformeerde emeritus predikant is nog wel bereid zijn licht te laten schijnen over het deel van het Apostolicum dat de opstanding en hemelvaart van Jezus belijdt.

HOE MOET HET ”TEN DERDE DAGE”WORDEN GELEZEN?

„Naar de Joodse wet moet een gedeelte van een dag voor de hele dag worden gerekend Zo kom je aan drie dagen. Volgens prof. Van Bruggen zou het ook een zinspeling kunnen zijn op de beperkte duur van Jezus’ verblijf in het graf

We moeten bovendien niet vergeten dat de term ”ten derde dage” in de Bijbel meer dan eens een symbolische betekenis heeft, een diepere laag. Het is een beslissende dag. Op de derde scheppingsdag liet God de wateren in één plaats samenvloeien, werd het droge zichtbaar en bekleedde Hij die met geboomte, kruid en gewas. Op het einde van drie dagen trok het volk Israël door de Jordaan Alles dreigde dood te lopen, maar er kwam een beslissende wending. Hetzelfde zie je bij de bruiloft te Kana Op de derde dag verrichtte de Heere Jezus een wonder. De opstandingsdag van Jezus is in bijzondere zin een derde, beslissende dag Niet de

dood, maar het leven overwint. Dat maakt de opstanding tot het fundament van het christelijk geloof. Als de Opgestane geeft Jezus Zijn discipelen de opdracht om het Evangelie te prediken aan alle schepselen Ze worden gezonden in een dode wereld als levende getuigen van de levende Heere Jezus. Hem is gegeven alle macht in hemel en op aarde ”

WAT IS VOOR U DE KERN VAN DE PREDIKING?

„We zijn als levende mensen geschapen, maar door de zonde is de drievoudige dood in de wereld gekomen: de lichamelijke, de geestelijke en de eeuwige dood. Door Christus’ opstanding is de dood echter overwonnen. Als mensen in de verkondiging van de levende Christus de stem van de Zoon van God horen, door het werk van de Heilige Geest, worden ze geestelijk levend. Paulus zegt: „Ik leef niet meer, maar Christus leeft in mij, en wat ik nu leef, dat leef ik door het geloof in de Zoon van God.” De hele heilsorde is met Christus verbonden. Hij onderwijst ons en brengt ons in de weg van wedergeboorte en bekering tot het geloof in Hem en Zijn opstanding. Het begint met een leren kennen van Hem als profeet, zittend aan zijn voeten, zoals Maria deed Dat is een kenmerk van elke echte bekering Je krijgt Zijn Woord lief We moeten ons wachten voor schema’s, de opgestane Christus verscheen aan Maria Magdalena anders dan aan de Emmaüsgangers, maar de kern is bij al Gods kinderen gelijk Je weet persoonlijk van zonde en genade. Jezus, Uw verzoenend sterven, blijft het rustpunt van mijn hart ”

HOE LEEST U DE WOORDEN: „CHRISTUS IS HET DIE GESTORVEN IS, JA WAT MEER IS, DIE OOK IS OPGEWEKT”?

„De apostelen verkondigden Jezus als de Opgestane Van daaruit viel er vanzelf ook licht op Zijn lijden en sterven tot verzoening van de zonden. Hij ging als Borg de dood in om de schuld voor al de Zijnen te betalen Het is een voorrecht om dat te mogen verkondigen. Dat maakte de lijdensweken voor mij altijd tot bijzondere weken

Het ”meer” van de opstanding ligt in het feit dat daarmee wordt bevestigd dat de schuld is voldaan Vandaar dat het Apostolicum belijdt

dat Jezus is opgewékt. Door de Vader, Die als de grote Rechter het lijden van Christus aanvaardde als betaling voor de zonde. Je kunt het zien als de handtekening die iemand krijgt wanneer hij een schuld heeft afgelost. Alles, alles is voldaan. Dankzij de opstanding kan Christus ons de door Hem verworven gerechtigheid deelachtig maken. Zondaren die tot Hem de toevlucht nemen, worden van al hun zonde bevrijd en rechtvaardig voor God gerekend We hebben in Christus een volkomen Zaligmaker. Hij is onze grote Hogepriester, onze enige Profeet, onze eeuwige Koning ”

WELKE CONSEQUENTIES HEEFT DE CENTRALE PLAATS VAN DE OPSTANDING VOOR DE PREDIKING?

„Het is niet zo dat elke preek over de opstanding moet gaan. De opstanding van Jezus is wel het fundament, de dragende kracht onder de prediking. Zonder de opstanding zou er geen prediking zijn. Dan konden we geen woord uitbrengen We zijn gezanten van de levende Christus om hét leven door Hem te verkondigen. Hij dient voor de ogen geschilderd te worden Zo sprak Paulus over Hem op de Areopagus. De prediker komt niet op zijn eigen initiatief, maar als gezant van Christuswege „Laat u met God verzoenen.” Dat kwam vaak sterk op me af als ik op de kansel stond. Mensen moeten levend worden gemaakt Of worden verlevendigd. Daar bid je ook om.

Ik was een jaar of 25 toen mijn eigen ogen werden geopend voor de betekenis van het lijden en sterven van Christus Dan valt de prediker weg, de mensen om je heen vallen weg en je ziet niemand dan Jezus alleen

Dat moment zal me altijd bijblijven, al heb ik daarna nog veel moeten leren. Het echte geloof is een werkzaam geloof. Je verlangt naar opwas in de genade en de kennis van Christus, in al Zijn ambten. Gods kind komt nooit uitgeleerd in het leven der genade. „Opdat ik Hem kenne en de kracht van Zijn opstanding, en de gemeenschap Zijns lijdens”, schreef Paulus.”

WAT IS KENMERKEND VOOR HET OPSTANDINGSLICHAAM VAN JEZUS?

„Eerst was Hij de lastdrager van de zonden;

Ik vroeg haar of ze niet bang was. Zezeitoen“KhumanyaMuomboliwanewalimoyo” (ik weet dat mijn Verlosser leeft).

Kort daarop was ze door de honger gestorven.

HaarkinderennemennudeelaanhetFoodForLife Malawiprogramma.De7.000deelnemendeboeren hebben nu nooit meer honger of een misoogst. Zij produceren nu iedere dag voedsel voor 100.000 mensen.

ook lichamelijk. Hij had een zwak lichaam en kon moe worden Sinds de opstanding is Hij van die last verlost. Hij stond op als Overwinnaar met een verheerlijkt lichaam, waarmee Hij zomaar kon verschijnen of verdwijnen.

begraafplaats. Daar werden nooit graven geruimd Zo hoort het, volgens mij Ik heb altijd moeite gehad met de term ”stoffelijk overschot”; die zal ik nooit gebruiken Christus kocht de Zijnen met lichaam en ziel. Daarom hebben we ook voor het lichaam zorg te dragen, tijdens het leven en na de dood Je kunt zeggen: „In de aarde blijft er toch niets van over”, maar dat vind ik een vorm van seculier denken. Het verraadt een onderwaardering van de schepping, waarvan het lichaam een onderdeel is.”

HET APOSTOLICUM IS SUMMIER IN HET BELIJDEN VAN DE HEMELVAART. TERECHT?

Tegelijk moeten we vasthouden dat het een werkelijk menselijk lichaam bleef, met handen waarin de tekens van de spijkers nog te zien zijn We zullen Hem bij Zijn wederkomst herkennen aan de wonden die Hij heeft opgelopen. Hij is geen geest geworden. In deze bedeling blijft het moeilijk om ons een juiste voorstelling te vormen van de verheerlijkte Christus. Hij is en blijft waarachtig mens, maar is tegelijk ook God, bekleed met macht Daarom mogen we Hem ons voor ogen stellen zoals Hij zich aan de discipelen openbaarde na Zijn opstanding, maar past ons ook eerbied en ontzag Johannes viel als dood aan zijn voeten toen hij Hem zag.”

HOE ZAL HET LICHAAM VAN DE GELOVIGEN GELIJKVORMIG WORDEN AAN HET VERHEERLIJKT LICHAAM VAN CHRISTUS?

„Op de preekstoel maakte ik weleens de vergelijking met een driehoek. Je kunt een driehoek hebben met een basis van drie meter en een met een basis van drie centimeter. Ze zijn gelijkvormig, maar er is wel een groot verschil in afmeting Ook in de eeuwige heerlijkheid zijn we naast Christus maar kleine mensjes. Als het goed is, begint het gelijkvormig worden aan Jezus in geestelijke zin hier al ”

VERDIENT DE BETEKENIS VAN HET LICHAAM MEER AANDACHT IN PREDIKING EN PASTORAAT?

„Dat denk ik wel, ja. In Ouderkerk aan de Amstel woonden we niet ver van een Joodse

„De Bijbel schrijft er ook summier over. Wat niet betekent dat de Hemelvaart minder belangrijk is dan de andere heilsfeiten. In zekere zin is het zelfs de climax. Jezus is naar de hemel opgevaren ten goede van ons, zegt de Heidelbergse Catechismus zo mooi, en Hij wacht daar op allen die Hij kocht met Zijn bloed Denk aan Stefanus, die de hemelen geopend zag en Jezus staande aan de rechterhand Gods, om hem te ontvangen. Door het geloof zien we Hem nu al met eer en heerlijkheid gekroond en is onze wandel in de hemelen. Zoals een prachtig gezang zegt: „O, hoe groot is ’t genot, als men wandelt met God ” Dat betekent een met vreugde wandelen in Zijn geboden en het drukken van de voetstappen van Christus, ook in lijden en moeite ”

GEEFT DAT EEN RELATIVERING VAN HET AARDSE BESTAAN?

„Dat kan niet anders. Ds. R. Kok, de predikant uit mijn jeugdjaren, ging nooit op vakantie Met het argument: „Later zie ik het tóch allemaal.” De komst van een nieuwe aarde was voor hem concreet en reëel. We zijn voor de aarde geschapen, straks een nieuwe aarde. Het volmaakte gebed, gericht tot de Vader, bidt vóór alles om de heiliging van Zijn Naam en de komst van Zijn Koninkrijk. Daar eindigt het ook mee. „Want van U is het Koninkrijk en de kracht en de heerlijkheid tot in eeuwigheid Dat zal ten volle worden gezien als de opgestane Christus terugkomt. Het mag ons aller gebed wel zijn: Kom Heere Jezus, ja kom haastiglijk ”

„We zijn gezanten van de levende Christus”

Bij mbo Menso Alting Zwolle is het christelijk geloof onze drijfveer. Vanuit dat fundament geloven we samen in ontwikkeling Het geloof geeft ons leven en werk betekenis en leert ons dat ieder mens waardevol is. Daarom stimuleren we studenten om te ontdekken: wie ze zijn en hoe ze van betekenis kunnen zijn

Mbo Menso Alting wil studenten afleveren die anderen in hun omgeving in beweging zetten Als je weet wat je kunt, waar je goed in bent en wie je bent, dan kun je jouw talenten benutten en kan je het verschil maken voor de mensen om je heen.

Op zoek naar een mbo-opleiding waar naast het leren van een vak, ‘ samen geloven in ontwikkeling’ een speerpunt is?

Bezoek dan ons open huis op 3 of 4 november.

Jenthe

Jenthe (44) is met haar man Maarten (47) en hun kinderen Jos (17), Laura (15), Lindy (12) en Heidy (11) verhuisd naar de bergen op de grens tussen Oostenrijk en Slovenië, waar het gezin gastenverblijven heeft ingericht in een eeuwenoude boerderij.

Bij het kampvuur komen de persoonlijke vragen. Als de duisternis over Karinthië daalt en het hout flink knapt, ontstaan de echte gesprekken Over loslaten en zo De jongelui vertrekken naar de Tannenteich om daar hun eigen sores en dromen met elkaar te delen De oudere generatie staart in de vlammen

„Ben je niet bang dat jullie kroost er met kinderen van de gasten vandoor gaat en naar Nederland terugkeert?” wil een moeder meelevend weten, zodra de gedempte stemmen van de jongeren over het weggetje zijn verdwenen

Ik haal mijn schouders op, al kan ze dat door het donker waarschijnlijk niet zien „Als je die kans per se niet wilt lopen, moet je niet weggaan”, vind ik „Maar om zó’n reden maar helemaal van emigreren afzien, is ook wat Dan kun je er waarschijnlijk op wachten dat dochterlief in Nederland zelf een Amerikaan aan de haak slaat en naar de overkant van de oceaan vertrekt ” Ik lach een beetje, denkend aan de diverse gasten die we inmiddels hebben gehad, van wie een kind met een buitenlander is getrouwd „Je schoonkinderen kun je niet uitkiezen en dat moet je ook niet willen. Laat iedereen maar gewoon van harte welkom zijn Als het echt goed is, blijft de band toch wel Waar ze ook wonen ”

In de maanden na dit zomeravondgesprek breekt Jos zich het hoofd over zijn vervolgstudie Hij wil naar Wenen, besluit hij uiteindelijk Tot mijn verbazing ben ik niet eens onverdeeld blij dat hij in Oostenrijk blijft.

In Nederland zou hij in elk geval nog mensen hebben om op terug te vallen Wie kent-ie nou in Wenen? Maar liefhebben is loslaten en dat Jos zich verheugt op deze studie in deze stad is wat telt Z’n achttiende verjaardag komt tenslotte al in zicht

Toch zie ik hem tijdens slapeloze nachten in gedachten nog weleens eenzaam en depressief op een sombere bovenkamer in Oostenrijks hoofdstad zitten

De les in loslaten krijgt een staartje als Jos het volgende voorjaar meedeelt dat het geen Wenen wordt maar Graz „Huh? Je gaat in Graz studeren?” vraagt Heidy verbaasd. En Lindy informeert met opgetrokken wenkbrauwen: „Maar je wilde toch in Wenen wonen?”

„Graz heeft ook zo z’n voordelen”, antwoordt Jos De grijns op zijn gezicht verraadt hem.

„Ahaaa”, constateert Laura, en ze kijkt mij veelbetekenend aan „Een méisje, mam ”

Opeens verschijnt de complete jeugdvereniging uit Graz op mijn netvlies, die hier de afgelopen twee jaar het pinksterweekend doorbracht en leuke contacten had met onze eigen jeugdvereniging. Blijkbaar écht heel leuk

Vanaf dat moment zie ik zelfs in de donkerste nachten in elk geval geen somber eenzaam kind meer voor me. Want als we Jos met een bus vol spullen naar Graz verhuizen, wacht hem daar een lief meisje en een fijne kerkelijke gemeente. En de eerste zondag dat wij zelf zonder Jos naar de kerk gaan, zingen we: ”Ihn, Ihn lass tun und walten!” Laat Hém besturen, waken ( ) Zo zal Hij alles maken, dat g’u verwond’ren moet ” Dat met contacten in de grote stad nu ook weer niet meteen álles is opgelost, blijkt overigens uit het filmpje dat Jos de volgende morgen stuurt van de wasmachine die zijn lief via via voor hem geregeld heeft Het ding draait weliswaar, maar het water spúit eruit Toch best lekker dat ik dat nu ook mag loslaten

Volgende keer: Alle winkels dicht

Onder ons

1.

Op de 86e verjaardag van opa Kiesbrink in Oene maakten we een foto van vier generaties Kiesbrink

V l n r : Andries (1966), opa

Jan (1936) met Andries

Eliëzer (2022) en zijn vader

Jan Christiaan (1995)

2.

Op 28 oktober zijn onze lieve (o)pa en (o)ma De Jong DV 40 jaar getrouwd. We wensen jullie nog vele goede jaren toe en Gods zegen! Liefs, kinderen en kleinkinderen

3.

Op 20 september waren onze lieve (o)pa en (o)ma Guliker-Bouwman 50 jaar getrouwd We zijn dankbaar dat we dit met elkaar mochten gedenken en willen hen als kinderen en kleinkinderen van harte feliciteren. Havenstraat 29, 3861 VS Nijkerk

4.

Onze moeder, oma en overgrootmoeder, mevrouw Van der Paauw-Lekkerkerker, werd op 2 oktober 90 jaar Wij wensen haar al het goeds, maar bovenal Gods zegen toe, samen met onze pa en opa Liefs van ons allemaal.

5.

Een vriendschap van zeker al 52 jaar, waarin we lief en leed delen met elkaar. Echt vriendinnen voor het leven Zo dankbaar dat dit ons wordt gegeven! Betty Priem en Ina Hage

Voor ”Onder ons” kunt u een foto en een korte tekst inzenden: Onder Ons Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn; redactie@terdege.nl

Let op: er kan een lange wachttijd zijn.

6.

Op 27 augustus mochten mijn lieve kinderen Anne en Martine Kleiberg-Prins met hun kinderen herdenken dat zij 25 jaar getrouwd zijn J.J. Prins-Steijn, OudBeijerland

7.

Janneke, het was weer geweldig dat je na drie jaar vanuit Canada weer in Nederland was Als schoonzussen zijn we een heerlijke avondje uit eten geweest! Liefs, (links naar rechts) Janet, Gerdien, Diana, (Janneke), Evelien en Klazina Oskam

8.

Op 17 oktober waren onze lieve ouders en opa en oma Wijnja-den Haan 55 jaar getrouwd Zij hebben dit samen met hun kinderen, kleinkinderen én achterkleinkind in dankbaarheid kunnen vieren Wij wensen en bidden hun de nabijheid en zegen van de Heere toe voor de komende tijd!

Onder ons

9.

30 september 1982 - 30

september 2022

40 jaar getrouwd.

Wim en Heleen Baaijens, Stadhuis Grote Markt, Breda.

10.

Onze lieve (o)pa en (o)ma

Vos waren op 20 oktober

50 jaar getrouwd Wij willen hen van harte feliciteren en wensen hun Gods zegen toe Vaartweg 13, 7951 RA Staphorst

11.

Op 10 oktober was het 50 jaar geleden dat onze lieve ouders, Jan en Tonie van Heijkop-Koppelaar, in het huwelijk traden Looft den Heer’, want Hij is goed. Looft Hem met een blij gemoed Gods zegen toewenst van jullie kinderen, klein- en achterkleinkinderen Lenshoek 21, 5317 KM Nederhemert

12.

Op 24 september waren onze ouders, Jacco en Greetje Stevens-van Klompenburg, 25 jaar getrouwd! We willen hen van harte feliciteren en Gods onmisbare zegen toewensen in de toekomst Liefs van jullie kinderen, Hendrik en Rosanne, Dienke en Jan-Peter, Maarten, Geerke, Sara en Jaëlle

16

13.

Lieve (o)pa en (o)ma, op 27 september was u 60 jaar getrouwd. Van harte gefeliciteerd met dit jubileum! Wij wensen u voor de toekomst toe wat in de trouwtekst staat die u meekreeg: „De Heere is uw Bewaarder ” Liefs van uw kinderen en kleinkinderen Fam T Benschop, Merelstraat 36, 2225 PS Katwijk aan Zee.

14.

Op 31 juli is Rowan Olieman geboren en zo komen we nu aan vijf generaties. Bijzonder blij zijn wij Rika Hertog (87 jaar), Annie Breedijk (67 jaar), Herma de Jong (46 jaar), Christien Olieman (20 jaar) en Rowan Olieman.

15.

Op 15 oktober waren onze (schoon)ouders, opa en oma De Jonge 40 jaar getrouwd We willen jullie van harte feliciteren en hopen dat jullie samen nog vele jaren in gezondheid mogen ontvangen! Lieve groet van jullie (klein)kinderen.

Meekrapstraat 8, 4311 ER Bruinisse

16.

Verrassing! Daar staan we dan met vier generaties bij elkaar. Dankbaar dat we elkaar nog mogen hebben!

Bezoek onze

online opendag: 7 november

Emma Maljaars, student Pedagogiek

Ad-pep Pedagogiek

Lerarenopleiding voortgezet onderwijs

Pabo Masters

driestar-hogeschool.nl

Het RD levert mij 's avonds de juiste kant van het verhaal.

Cor Willem | Uitvoerder bouw

De een leest graag persoonlijke verhalen, de ander zoekt verdieping bij het nieuws Maar allemaal hebben we behoefte aan goede, evenwichtige en eerlijke informatie Aan zicht op het Bijbelse perspectief in ons bestaan.

Het RD wil helpen verder te kijken dan jezelf RD, de krant voor het hele verhaal.

Het RD is er ook voor jou.

Ga naar rd.nl/terdege

Ontdek het RD 4 weken lang vanaf 4 euro

‘Ik leer van het vertrouwen dat kinderen mij laten zien’

Onder ons

17.

(O)pa en (o)ma Heij, van harte gefeliciteerd met jullie 50-jarig huwelijksjubileum van 4 oktober! Liefs van al jullie (klein-)kinderen

18.

We willen onze geliefde vader en moeder, Arie de Heer en Gerrie de Heer-Kok, van harte feliciteren met hun 50-jarig huwelijksjubileum Boven alles wensen we hun Gods zegen toe Hun vijf kinderen (en aangetrouwde kinderen, vanzelf) en zeventien kleinkinderen Lagendijk 173, 2981 EL Ridderkerk

19.

Op 5 september waren onze (groot)ouders, B de Bruin en N. de Bruin-Honkoop, (Sleedoorn 71, 2861 SK Bergambacht), 60 jaar getrouwd Met een oude schoolbus maakten we met de hele familie een rit langs alle bekende plekjes in de Krimpenerwaard waar ze gewoond en gewerkt hebben Een prachtige reis door de familiegeschiedenis.

20.

Onze familie telt vier generaties Pieternella Met deze foto zetten we oma Den Boer in het zonnetje voor haar 75e verjaardag Veel liefs van uw achterkleindochter Nelize.

Weduwe van een dienaar van Gods Woord.

AFLEVERING 1: MEVROUW DEN BOER. VOLGENDE KEER: MEVROUW VAN DER HEIDEN.

WEDUWE DS DEN BOER OVER HET WERKZAME

LEVEN VAN HAAR MAN

KENNISOVERDRACHT HAD ZIJN HART

Drie jaar na het overlijden van dominee, schrijver en voormalig hoofdbestuurslid van de Gereformeerde Bond, C. den Boer, woont zijn weduwe in een aanleunwoning in Ede. De 94-jarige heeft een relatief goede gezondheid en voelt zich niet eenzaam. “Tal van bekenden zoeken me op. Waar ik nog voor leef? Ik denk vooral om te bidden voor m’n kinderen, klein- en achterkleinkinderen. Iedere ochtend draag ik hen afzonderlijk op in het gebed.”

tekst: AD ERMSTRANG beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

Maria Jacoba de Wit ontmoette haar latere man voor het eerst in 1948, in haar woonplaats Gouda. „Dat was tijdens een uitwisseling van de meisjes- en jongensvereniging van Puttershoek en Gouda. Ds. C A Korevaar stond als predikant in Gouda en vroeg wie er slaapplaatsen beschikbaar had voor de leden van de vereniging uit zijn vorige gemeente, Puttershoek Ik stak als eerste mijn vinger op. Bij ons thuis kon alles, dus dat zou geen probleem zijn In dit weekend ontmoette ik ook mijn man.” Er ontstond vriendschap met een zus van Cornelis (Cor) den Boer „Ik ben met zijn zus gaan schrijven. Toen Cor van het gymnasium kwam en in Utrecht theologie studeerde, kwam hij af en toe een zondag bij ons logeren. Hij was achttien, ik drie jaar ouder Samen zaten we onder het gehoor van ds. G. Boer. Daar haalden we ons hart aan op We zijn vier jaar verloofd geweest en in 1955, vlak voor de bevestiging in de eerste gemeente van mijn man, getrouwd ” Die eerste gemeente was hervormd Veen. Mevrouw Den Boer bewaart positieve herinneringen aan het Brabantse dorp „Er was een bloeiend gezelschapsleven. Huis-aan-huis woonden er kinderen van God ” Hoewel ze uit de stad kwam, had ze niet zoveel moeite met de cultuur van het platteland De predikantsvrouw paste zich overal al snel aan. „Mijn ouders hadden een fietsenzaak Ik kom uit een echt ondernemersgezin. We hadden altijd mensen over de vloer en waren gewend met allerlei mensen om te gaan.”

Dominee Den Boer had er werk ge-

noeg. „Drie jaar was hij consulent in Wijk en Aalburg Een auto hadden we nog niet Hij ging altijd op z’n fietsje. Het is weleens gebeurd dat hij er, na forse sneeuwval, uitzag als een sneeuwpop Van de zwarte jas was niets meer te zien.” De start van de belijdeniscatechisaties in Veen vormde een bijzonder moment. „De eerste keer kwam er één jongere opdagen. Dat was de organist Na intensieve bezoeken aan gemeenteleden kwamen er ook meer ouderen naar de catechisatie. In het eerste jaar had mijn man op catechisatie vooral te maken met mensen van 50 jaar en ouder. De oudste was zelfs 91 Toen mijn man bij huisbezoeken aandrong op deelname aan de catechisaties, kwamen er meer jongeren ”

GEEN GLAZEN HUIS

De bevestiging in Veen vormde het startpunt van een reis door een groot deel van Nederland. In 1960 deed ds Den Boer intrede in Sliedrecht. Daarna volgden Zeist (1966), Wageningen (1972), Woudenberg (1978) en Bilthoven (1984) „Ik had niet altijd tijd om me druk te maken over het verhuizen en de nieuwe omgeving ” Ze blikt met enige weemoed terug. „Ik ben altijd met liefde meegegaan met mijn man Het is aan de Heere te danken dat het steeds weer goed ging. Hij maakte het altijd weer geschikt.”

Het gezin vroeg veel tijd De eerste drie kinderen kwamen relatief snel na elkaar ter wereld. „In alle plaatsen en pastorieën ben ik geholpen In Veen kwam in het begin baakster Katrien van Helden iedere dag even langs, in Zeist heb ik zelfs zes jaar een eigen kinderjuffrouw gehad.”

Ze zag de pastorie niet als een

„In het eerste jaar in Veen had mijn man op catechisatievooral te maken met mensen van 50 jaar en ouder. De oudste was zelfs 91”

glazen huis „Daar heb ik nooit last van gehad. Ik denk dat het ook veel te maken heeft met hoe je er zelf mee omgaat ” Ook het verhuizen zelf viel haar niet zwaar. „De kinderen raakten eraan gewend.” Haar dochter Jeannette, zelf gehuwd met een predikant en aanwezig bij het gesprek, weet het nog goed. „We kregen iedere keer allemaal een doos. Daarin mochten we spulletjes stoppen die we voor onszelf wilden behouden Wat er niet in paste, ging naar de arme kinderen En dat gebeurde ook echt. Zo bleef de hoeveelheid spullen beheersbaar ” Het echtpaar werd zeven keer verblijd met de kinderzegen. Marijke leeft niet meer. Ze is 54 jaar geworden Haar overlijden, nu elf jaar geleden, vormde voor het echtpaar een dieptepunt in hun

huwelijk, dat bijna 64 jaar duurde „Ze was een zorgenkindje. Meerdere malen heeft ze een hartoperatie ondergaan en we hebben heel wat ziekenhuizen van binnen gezien. Ze stierf echter niet door hartfalen, het was een gevolg van kanker ” In de loop der jaren namen de werkzaamheden van ds. Den Boer alleen maar toe Hij was voorzitter van de Bond Hervormde Zondagsscholen op Gereformeerde Grondslag en lid van het hoofdbestuur van de Gereformeerde Bond Die laatste functie vervulde hij 23 jaar. Veelvuldig had hij contact met prof. dr ir J van der Graaf „Met hem hebben we een nauwe band opgebouwd. We gingen met onze gezinnen zelfs gezamenlijk op vakantie naar Zwitserland. Hij bezoekt me nog regelmatig.”

WERKZAAM LEVEN

Mevrouw Den Boer loopt naar de boekenkast en pakt een exemplaar van ”Een vreemd’ling hier beneên”, een bekend werk van haar man. „In de loop der jaren dook hij steeds vaker achter zijn typmachine. Later kreeg hij een zogenaamde videowriter en vervolgens ging het via de pc ” Ds Den Boer heeft tientallen (leer) boeken op zijn naam staan. „’s Morgens ging hij steevast aan de studie, ’s de middag trok hij de gemeente in en de avonden waren voor catechisatie, huisbezoeken en vergaderingen In Woudenberg had hij de studiekamer in het bejaardenhuis. In de pastorie was te weinig plek, zodat er daar een ruimte beschikbaar werd gesteld. Hij had een werkzaam leven. Ik

hoor het hem nog zeggen: Wie niet studeert, is niet bekeerd Hij hield er niet van als een collega zonder diepgaande voorbereiding, met een klein papiertje de kansel beklom Daarnaast mocht er geen sprake zijn van een bestudeerd lesje, het moest geestelijk doorleefd zijn

Een preek was voor mijn man geen preek als Christus niet centraal stond Zonde én genade, daar ging het om ”

Werkzaamheden in Bennekom en Bilthoven verrichtte de predikant al in deeltijd Hij was deels vrijgesteld voor werkzaamheden als studiesecretaris van de Gereformeerde Bond In die hoedanigheid onderhield hij de contacten met studenten theologie. In 1991 liet hij het gemeentewerk los en werd hij predikant voor buitengewone werkzaamheden voor de arbeid van studieleider van de Theologische Hogeschool vanwege de Gereformeerde Bond. Opnieuw verhuisde het echtpaar, ditmaal naar Bennekom. „Kennisoverdracht, dat had zijn hart. Hij voelde zich nauw verbonden aan de jeugd Maar het was niet eenvoudig om de gemeenten helemaal los te laten.”

TRANEN

In 1996 ging de predikant met emeritaat Volgens mevrouw Den Boer had haar man het in de jaren daarna moeilijk, toen zich de het ontstaan van de Protestantse Kerk in Nederland aandiende en dat leidde tot een breuk met een deel van de collega’s Zijn dochter Jeannette: „Ik heb hem in zijn leven niet vaak zien huilen, maar toen kwamen de tranen. Toch vond hij dat hij moest blijven om juist op de plaats waar hij was gesteld het Woord te blijven verkondigen.”

Het zou niet heel lang meer duren, want het preken werd in 2000 onmogelijk als gevolg van longemfyseem. „Daar heeft hij het ontzettend moeilijk mee gehad, maar het ging echt niet meer ” Nog één keer beklom hij de kansel bij de bevestiging van zijn schoonzoon ds H J Donken in januari 2007 „Het was een emotioneel moment toen hij, heel moeizaam, de kansel beklom. Hij heeft toen het formulier gelezen. In stukjes. Omdat hij steeds moest rusten, werden er tussendoor psalmen gezongen ”

BIDDEN

Door hart- en longproblemen takelde zijn lichaam gaandeweg af en moest hij in 2018 in een hospice worden opgenomen „Hij is er drie maanden geweest. Tegen alle verwachting in heeft m’n man daarna nog acht maanden geleefd In die tijd werd hij verzorgd in Nebo in Barneveld, de plaats waar we de laatste jaren woonden Enkele dagen voor zijn sterven heeft hij afscheid van ons genomen. Hij zong dat hij naar huis ging Daar verlangde hij naar. Om eeuwig bij de Heere te zijn.”

Anderhalf jaar geleden verruilde mevrouw Den Boer haar woonplaats Barneveld voor de aanleunwoning in Ede „Ik zie deze plek echt als een geschenk uit de hemel.” Omdat ze ernaar verlangde nog eens naar haar geboorteplaats te gaan, bezocht ze in mei met haar kinderen Gouda, de plaats waar ze sinds het sterven

van haar vader niet meer was geweest Een van de kinderen bespeelde het orgel van de Sint Jan en mevrouw Den Boer nam plaats op het plekje in de bank waar ze als kind en opgroeiend meisje had gezeten. „Daar kocht moeder voor vijf centen een warm stoofje tegen de kou ” Burgemeester Pieter Verhoeve heette haar welkom in haar geboortestad. Omdat er geen ruimte was voor een bezoek aan het graf van haar ouders, is het bezoek recent nog eens herhaald. Eenzaam is ze niet „Er komen nog heel wat predikanten en vroegere kennissen op bezoek.” Niet zo verwonderlijk, want het was mevrouw Den Boer die voor haar man altijd de contacten onderhield, afspraken maakte en nauwgezet de verjaardagen en andere hoogtijdagen bijhield. Ondanks haar relatief goede gezondheid beseft ze op een hoge leeftijd te zijn gekomen. Ze breit nog graag, maar is vooral druk met kinderen en kleinkinderen „Ze leven in een bange tijd en ik bid iedere dag voor hen. Mijn man is thuisgehaald, maar ik sta er nog voor. De ene keer geeft het me zekerheid, de andere keer wordt het aangevochten Maar het is Israëls God Die krachten geeft, iedere dag opnieuw.”

OP 15 OKTOBER JL. IS MEVROUW DEN BOER HELAAS ONVERWACHTS OVERLEDEN. IN OVERLEG MET HAAR FAMILIE IS BESLOTEN DIT ARTIKEL TOCH TE PLAATSEN.

„Ik bid iedere dag voor de kinderen. Ze leven in een bange tijd”

10% KORTING!

Vul de kortingscode TERDEGE10 in op de webshop of neem deze advertentie mee naar de winkel!

Groeten uit den Haag

„Mensen zijn ons belangrijkste kapitaal”. Het is wellicht een wat klinische uitdrukking, maar wel een die in onze kleine SGP-fractie-organisatie sterk tot je doordringt. Iedere medewerker maakt het verschil. De eerste weken van ons nieuwe parlementaire jaar 2022 waren bijzonder Uiteraard zijn ze altijd bijzonder, maar dit keer was het nog wat anders. Dat kwam vooral door personele wijzigingen.

Na heel veel jaren als secretaresse voor de SGP-fractie gewerkt te hebben, maakte Janie de Jong de keus om in de zorg te gaan werken Inmiddels heeft Jenny Romijn haar plaats overgenomen En dat doet ze vanaf de eerste dag goed! Maar ook het werk van Jenny moest worden overgenomen Daar zijn zelfs twee mensen voor in de plaats gekomen: Arina Otte en Marit Tuinier Mocht u nu denken: „wat een luxe bij die SGP”; beiden werken in deeltijd

Chris Stoffer is elke dag in de Hofstad te vinden Hij is Tweede Kamerlid voor de SGP, woont in Elspeet en is vader van drie dochters

En behalve dat ze goed werk leveren, brengen ze ook sfeer en kleur op onze fractieburelen

Bij de SGP hebben we bijna permanent een stagiair in dienst Het mes snijdt aan twee kanten: wij bieden jonge mensen een prachtige stageplek; ons levert het frisse inzichten op. De achterliggende weken hadden we, bij hoge uitzondering, twee stagiairs Johan de Leeuw, een jonge SGP’er, is als reguliere stagiair een aantal maanden betrokken bij de defensiewet die in de maak is. Daarnaast hadden we twee weken lang een extra bijzondere stagiair, de bekende schrijver Arnon Grunberg Voor ons, en wellicht ook voor hem, een spannende exercitie. Arnon kwam namelijk niet alleen ons een beetje op weg helpen om onze teksten beter te maken Hij schreef ook een dagelijkse column in het dagblad Trouw over zijn belevenissen bij de SGP-fractie Wij kunnen zelf denken dat we het gelijk aan onze kant hebben, de frisse blik van een buitenstaander met een scherpe pen zou die denkbeelden zomaar kunnen doen wankelen Arnon heeft inmiddels afscheid genomen Het viel gelukkig mee Wat bij mij is blijven hangen uit de columns van Arnon, is dat we veel bidden en veel gebak eten. Dat eerste gaan we niet veranderen Het laatste mag wel een beetje minder We groeien graag als SGP, maar dan liever in aantal mensen dan in kilo’s per persoon.

Twee weken lang hadden we een bijzondere stagiair: de bekende schrijver Arnon Grunberg

Een goede slaap is belangrijk voor een goede gezondheid en een goed geheugen. Waarom eigenlijk?

tekst: BART VAN DEN DIKKENBERG

WAKKER TIJDENS SLAPEN

Tijdens een normale nacht worden de hersenen honderd keer per nacht klaarwakker. De oorzaak is het heftig schommelen van de hoeveelheid stresshormoon noradrenaline tijdens de slaap Tijdens de pieken ontwaken de hersenen „Neurologisch word je wakker, omdat je hersenactiviteit tijdens deze momenten hetzelfde is als wanneer je wakker bent.

Die momenten zijn zo kort dat de slaper er niets van merkt”, legt de Deense neuroloog Mie Andersen uit Het korte ontwaken reset de hersenen, waarna ze klaarstaan om nieuwe herinneringen op te slaan. Antidepressiva verstoren dat proces, omdat ze de hoeveelheid noradrenaline in het bloed afvlakken Gebruikers worden daardoor vergeetachtiger

Replay in de slaap

S C H

M E D I

Gelukkig nieuwhaar

„Gelukkig nieuwhaar!” Moe van al die grappige opmerkingen over het kalende hoofd?

Dat proces blijkt omkeerbaar Haar valt uit door activiteit van het eiwit TGF-bèta, dat deling, groei en dood van cellen reguleert TGF-bèta helpt haarzakjes gewoonlijk om nieuw haar te maken, maar soms stimuleert het een proces van celdood Als een haarzakje afsterft, stopt ook de haargroei

M E

Waarom slapen mensen? Wetenschappers weten allang dat er tijdens de slaap een fenomeen plaatsvindt dat bekendstaat als ”replay”. Wanneer een muis wordt geleerd om door een labyrint te navigeren, licht een patroon van hersencellen of neuronen op als het beestje het juiste pad volgt. Terwijl het dier slaapt, vuren die neuronen opnieuw in dezelfde volgorde. Bij mensen blijkt dat ook zo te werken. Wetenschappers willen met deze kennis nieuwe therapieën en hulpmiddelen ontwikkelen voor mensen met neurologische ziekten en verlammingen.

Met de grappen over een kalend hoofd is het straks gedaan!

Slechte slaper? De universiteit van Texas (VS) ontwikkelde een matras dat aansluit bij het menselijke bioritme, waarin alertheid en slaperigheid zich afwisselen. Dit gevoel wordt aangestuurd door een 24 uursritme van de lichaamstemperatuur. Mensen worden slaperig wanneer hun lichaamstemperatuur ’s nachts daalt. Het matras verwarmt de nek, handen en voeten en koelt tegelijk de rest van het lichaam. Met het matras bleken mensen sneller in slaap te vallen. Uit eerder onderzoek bleek dat een warm bad twee uur voor het slapengaan ook helpt, evenals warme sokken.

Robot met spinnenpoten

Onderzoekers van de Rice University (VS) hebben een dode spin omgebouwd tot robotgrijper Deze ietwat lugubere techniek heet ook wel necrorobotica Onderzoeker Faye Yap prikte een holle naald in de borst van de spin en zette die vast met een druppel secondelijm. Vervolgens sloot ze de naald aan op een handspuit Deze levert de hydrauliek om de spinnenpoten te strekken; buigen doen ze uit zichzelf. De spinrobot kon voorwerpen met meer dan 1,3 keer zijn lichaamsgewicht optillen Na ongeveer 700 keer verloor de robot zijn werking, doordat de acht poten uitgedroogd raakten.

Draagraketten VS voor bemande vluchten

NASA's Space Launch System, of SLS - het middelpunt van het $93 miljard kostende Artemis-programma - is een superzware-lift draagraket die astronauten rechtstreeks naar de maan kan sturen op een enkele missie Lanceer-afbrekingssysteem: Stuwt Orion-capsule in veiligheid

Orion capsule: Bemanning: 2-6

Diameter: 5m

Hoogte: 3,3m

Massa: 8,5 ton

Hitteschild: Grootste in zijn soort ooit gebouwd

Space Shuttle: Lengte: 56m

’s Werelds eerste herbruikbare ruimtevaartuig vloog van 1981 tot 2011

Falcon Heavy Lengte: 70m SpaceX draagraket kan 16 000 kg lading naar Mars brengen

NASA SLS Lengte: 98 1m

Ontworpen om astronauten naar de maan en Mars te sturen

Saturn V Lengte: 110 6m

Negen bemande vluchten naar de maan tussen 1969 en 1973

SpaceX Starship Lengte: 120m

Herbruikbare raket om 100 mensen naar de maan en Mars te sturen

De SLS is het nieuwste Amerikaanse raketsysteem om mensen naar de maan te brengen. Feitelijk is het principe nog even ouderwets als het Saturn V-systeem uit 1969.

trouwen

2X: ZO MAAK JE EEN STRALEND FEESTKAPSEL

DE TROUWKAARTENWEBSHOP VAN JO-ANNE IS EEN GOUDEN VONDST

“CEREMONIEMEESTER ZIJN IS VOORAL GENIETEN”

Een kwetsbaar geschenk

SEKSUALITEIT EN GEZINSVORMING IN EEN SECULIERE SAMENLEVING, DEEL 1

LUISTEREN NAAR GODS

GOEDE GEBOD

Het seculiere denken over seksualiteit en gezinsvorming gaat de gereformeerde gezindte niet voorbij. De acceptatie van geslachtsgemeenschap voor het huwelijk neemt toe, net als het gepland kinderen krijgen. ”Het gemeenschappelijke is dat je zelf kiest en je niet laat leiden door wat God in Zijn Woord zegt.”

tekst: HUIB DE VRIES beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

„Seksualiteit heeft Bijbels gezien een plaats binnen de belofte van levenslange trouw”

Door de boeken die ze schreef, werd Sarina Brons-van der Wekken (53) binnen de gereformeerde gezindte een gids op het terrein van seksuele vorming. Het was geen bewuste keuze van de predikantsvrouw uit Moerkapelle, in deeltijd werkzaam bij Eleos als gz-psycholoog. Ze werd ervoor gevraagd

„Destijds was ik betrokken bij de serie Jongerenperspectief van uitgeverij Groen Ik had de eindredactie, bedacht welke thema’s aan de orde zouden moeten komen en leverde een eerste aanzet voor de inhoud Toen het niet lukte om iemand te vinden voor het deel over de identiteit van tieners, vroeg de uitgever: „Kun jij het niet schrijven?” Zo ontstond ”Kijk eens naar jezelf”.” Het boekje leidde tot het verzorgen van gastlessen op reformatorische scholen en het schrijven van de brochure ”Niet los verkrijgbaar”. Die werkte ze later uit tot het boekje ”Let op: liefde?” ”Blozen mag” schreef ze voor ouders, andere opvoeders en jeugdwerkleiders.

Over het seksuele doen en denken van reformatorische jongeren wil de psychologe geen uitspraken doen „In mijn huidige werk zie ik uitsluitend volwassenen Wel stel ik net als iedereen vast dat de wereld om ons heen massief een boodschap over seksualiteit afgeeft die haaks staat op het Bijbelse spreken daarover. Dat beïnvloedt ons allemaal Meer dan ooit is het nodig dat we als ouderen de jonge generatie voorhouden en voorleven hoe waardevol seksuele zuiverheid is. En dat die iets mag kosten: doorzet-

tingsvermogen, nee zeggen tegen onzuivere verlangens Tegenover een samenleving die vindt dat alles moet kunnen.”

GRENZEN

Het gesprek tussen opvoeders en jongeren over seksualiteit vraagt om vertrouwelijkheid, openheid en concreetheid. „Het is niet verkeerd dat jongeren seksuele verlangens hebben God heeft ons zo geschapen dat die in de tienerleeftijd wakker worden, maar het betekent niet dat je er automatisch aan moet toegeven. De Heere vraagt ons te wachten met seksuele gemeenschap tot we getrouwd zijn en er de veilige bedding van het huwelijk is. Seksualiteit is niet alleen intiem, maar ook kwetsbaar. Als het in het begin niet zo goed lukt, moet niet de gedachte ontstaan: misschien laat hij of zij me nu wel in de steek.”

De taak van ouders blijft voor Sarina Brons niet beperkt tot gesprek en voorlichting, al plaatst ze die met stip bovenaan „Zolang kinderen onder je dak leven, moet je ook grenzen durven stellen. Ik wil niet dat jullie samen op vakantie gaan, om maar wat te noemen. Het is goed om daarbij eerlijk je zorgen te benoemen

„Joh, ik weet hoe heftig seksuele verlangens kunnen zijn en hoe moeilijk het is om ze af te breken ” Daarom is het verstandig de kat niet op het spek te binden, zoals ze vroeger zeiden.”

Zelf kreeg ze als uitwonende student verkering. „We hebben afgesproken dat we als maagd het huwelijk in wilden Dat was ook voor ons soms een worsteling. Dan zetten we heel concreet

de rem op onze verlangens; nu de handen even thuis laten Het gevolg is dat er meer tijd en ruimte komt voor gesprek. Het is aantrekkelijk en gemakkelijk om de tijd vooral door te brengen met knuffelen, maar praten verdiept een relatie meer Je moet elkaar kénnen voordat je in het huwelijk treedt.”

LEVENSLANGE TROUW

De stelling dat geslachtsverkeer voor het huwelijk per definitie blijvende geestelijke en morele schade oplevert, gaat de psychologe te ver „Ik benader het onderwerp liever vanuit de vraag: wat wil de Heere? Hij weet het best wat goed voor ons is. Dan moeten wij niet aankomen met tegenargumenten, zoals: hij of zij is de enige voor mij en we blijven altijd bij elkaar Alleen in het onderhouden van Gods geboden is zegen te verwachten.

Het hebben van seksuele gemeenschap voor het huwelijk, tegen Gods gebod in, is iets heel anders dan het ontvangen van het geschenk van seksualiteit na de trouwdag Dan kun je het met dank aanvaarden en verkennen. Die oprechte dankbaarheid naar God toe, ook in het gebed, is er bij seksuele omgang voor het huwelijk niet. Dan zijn er als het goed

”We wilden als maagd het huwelijk in”

is schuldgevoelens, al nemen die bij herhaling af. Zo gaat dat met ons geweten.

Daar komt bij dat een verkering ondanks alle goede voornemens toch kan uitgaan. Seksualiteit heeft Bijbels gezien een plaats binnen de belofte van levenslange trouw.”

MAAKT SEKSUELE GEMEENSCHAP

VOOR HET HUWELIJK DE BASIS VAN HET HUWELIJK ZWAKKER?

„Als mensen voor elkaar de eerste en de enige zijn, zou ik dat niet durven zeggen. Je gaat wel in tegen Gods bedoeling Is er seksuele gemeenschap met meerderen geweest, dan heeft dat zeker invloed op de hechting De wetenschap niet de eerste te zijn, roept allerlei vragen op. Doe ik het seksueel wel net zo goed als de vorige relatie van hem of haar, vindt hij of zij me net zo mooi?”

IS DE WETENSCHAP DAT IEMAND

AL MET EEN ANDER NAAR BED IS GEWEEST REDEN OM HET VERZOEK OM VERKERING AF TE WIJZEN?

„Niet per definitie Die ander is daarmee nog niet getrouwd geweest. Je kunt pas van een huwelijk spreken als in aanwezigheid van getuigen de belofte van trouw is afgelegd. Iemand kan spijt hebben van vorig gedrag, en de wens hebben voortaan naar Gods geboden te leven. Dan zie ik vanuit de Bijbel geen reden om zo iemand bij voorbaat af te wijzen als huwelijkskandidaat.”

STAAT BIJBELS GEZIEN

DE EERSTE SEKSUELE

GEMEENSCHAP NIET GELIJK AAN

”Vertrouwen op God wil niet zeggen dat we ons verstand moeten uitschakelen”

HUWELIJKSSLUITING?

„Nee, dat kun je zo niet zeggen. De afgelegde belofte is bepalend. Die maakt een huwelijk tot een huwelijk, ook al zou er vervolgens nooit seksuele gemeenschap zijn. Omgekeerd is seksuele gemeenschap voor het huwelijk geen vorm van huwelijkssluiting, al hoort die wel plaats te hebben binnen het huwelijk ”

IS ER SAMENHANG TUSSEN DE TOENEMENDE ACCEPTATIE

VAN SEKSUALITEIT VOOR HET

HUWELIJK EN HET UITSTELLEN

VAN HET KRIJGEN VAN KINDEREN?

„Het gemeenschappelijke is dat je zelf kiest en je niet laat leiden door wat God in Zijn Woord zegt Er zijn ook verschillen. Voor het uitstellen van een zwangerschap kunnen legitieme redenen zijn

Neem een stel dat al vroeg in de studie verkering krijgt. Ik begrijp dan de keuze om tijdens de studie te trouwen. Heel mooi vond ik wat een vrouw die in deze situatie verkeerd had, me vertelde Naar de ouders toe was dat stel heel open over hun seksuele verlangens. Op een gegeven moment zei haar vader: „Als het voor jullie niet meer houdbaar is om te wachten, laat het dan weten Dan gaan we samen kijken wat we kunnen doen ” Die belofte heeft dat paar enorm geholpen.

Kies je er in deze situatie voor om te trouwen, dan is het verstandig om de studie af te maken. Dat laat zich moeilijk combineren met de zorg voor kinderen, al ken ik voorbeelden van gehuwde studerende paren die zich wel meteen openstelden voor kinderen, in het vertrouwen dat de Heere hen zou

helpen Wie op Hem betrouwt, op Hem alleen, ziet zich omringd door Zijn weldadigheden. Dat besef moeten we niet kwijtraken ”

LAAT DIT VERTROUWEN

ZICH COMBINEREN MET HET VOORUITSCHUIVEN VAN DE KINDERZEGEN?

„Vertrouwen op God wil niet zeggen dat we ons verstand moeten uitschakelen. Er kunnen omstandigheden zijn, ook verderop in een huwelijk, die het onwenselijk maken dat er in een bepaalde

JONGGEHUWDEN DAT ZE

EERST WAT JAREN AAN HET

SAMENLEVEN MET ELKAAR WILLEN WENNEN?

„Ook dan geldt: denk je het beter te weten dan God? Zie je kinderen nog als een geschenk, of vooral als jouw project? De maakbaarheidsgedachte kan ook het huwelijksleven gaan bepalen, waardoor niet alleen het besef van afhankelijkheid van God verdwijnt, maar ook het volgen van dat wat ons is gegeven in onze biologie Een ontvangend leven wordt ingeruild

periode een kind wordt geboren. Ieder moet in zijn eigen gemoed, en vooral in gebed, ten volle verzekerd zijn.”

IS HET GEMOED NIET EEN BEDRIEGLIJK DING?

„Zeker. Dat moet steeds weer worden gevormd door het Woord De Heere wil het zegenen als we Zijn aanwijzingen volgen, ook wanneer die tegen onze eigen wensen en de opvattingen van onze tijd ingaan. Daar moeten we het met elkaar over hebben De weerbarstige werkelijkheid is dat onze kinderen soms zeggen: „Ik zie dat toch echt anders ” Dat geldt niet alleen voor dit onderwerp.”

HOE BEOORDEELT U HET ARGUMENT VAN VEEL

voor een plannend leven. Het maakbaarheidsidee is niet alleen irreëel, maar legt ook een druk op mensen. Als je op enig moment beslist dat er nu wel een kind mag komen, móét het ook goed gaan. Komt er een kind, dan móét je een goede moeder zijn, moet je kind er goed uitzien, moet het op school goed presteren… Het gewenst zijn door ouders is voor een kind heel belangrijk, maar overmatige aandacht heeft negatieve effecten. Daarmee kweek je prinsjes en prinsesjes, of kinderen die het gevoel hebben dat ze niet mogen falen. Het ontspannende van een christelijk leven is dat niet alles hoeft te lukken en je niet alles hoeft te realiseren. Er is een God die je leven leidt en je ook in beproevingen zal bijstaan, als je op Hem vertrouwt.”

”Zie je kinderen nog als een geschenk, of vooral als jouw project?”

Wijzijner voorjullie

om de mooiste dag van je leven te maken om elkaar het JA-woord te geven als je samen de bruidstaart aansnijdt...

voor een smaakvol en intiem verzorgt bruidsdiner... om er een sfeervol feest van te maken

VRAAGT DEZE TIJD OM SPECIFIEKERE AANDACHT VOOR SEKSUALITEIT

EN GEZINSVORMING IN PREDIKING EN CATECHESE?

„Belangrijk is de herhaling van onderwijs over dit onderwerp. Dat begint thuis Daarin zie ik een mooie beweging. Ouders van nu spreken met hun kinderen veel opener over seksualiteit dan ouders van vroeger Het onderwijs van thuis dient te worden versterkt door wat kinderen op school horen

Ik heb veel waardering voor de methode ”Wonderlijk gemaakt”, die binnen het reformatorisch onderwijs wordt gebruikt. Ook de reformatorische jongerenorganisaties doen op dit gebied goed werk. In de prediking lenen bepaalde Bijbelgedeelten zich voor het spreken over seksualiteit Het onderwerp komt sowieso aan de orde in de catechismusprediking, bij de behandeling van het zevende gebod. Zo gebeurt er al heel veel.

Ik zie jongeren die ernaar luisteren en zich rein willen bewaren, al besef ik dat er ook een grote groep is voor wie dat niet geldt Van mezelf ben ik optimistisch ingesteld, dus ik kijk bij voorkeur naar het goede dat er is De Heere bouwt ook in deze tijd Zijn Koninkrijk

Als je alleen let op de verworden en vervuilde wereld om ons heen, zou je alle hoop verliezen Maar wie in geloof zijn weg gaat, mag zich verzekerd weten van de hulp van een almachtig God Zoals David dat wist toen hij met een slinger en een steen de zwaarbewapende reus Goliath tegemoet ging.”

Je mooiste dagGbegintbijentlemen!

Ga je trouwen of ben je binnenkort te gast op een bruiloft? Wij helpen jou om er op deze dag tot in de puntjes verzorgd uit te zien!

Gentlemen is sinds 1984 gevestigd in het pittoreske centrum van Oud-Beijerland. Een waar begrip binnen de herenmode, met een winkel van ruim 1200m2 .

Georiënteerd op de laatste Italiaanse trends bieden wij een hoogwaardige casual-business collectie Daarnaast is Gentlemen ook gespecialiseerd in maatwerk.

Gentlemen biedt voor elke gelegenheid de perfecte outfit!

• De specialist in custom made wedding outfits!

• Advies op maat: persoonlijke begeleiding door één van onze maatwerk/trouwspecialisten.

• Compleet assortiment.

DONDERDAG 3 NOVEMBER - 20.00 UUR

IN DE STUDIO:

Matthijs Voskuil IS BEHALVE FOTOGRAAF OOK JONGERENWERKER. HIJ GEEFT GASTLESSEN OP SCHOLEN OVER SEKSUALITEIT. HOE GAAT HIJ HET GESPREK MET JONGEREN AAN?

DE VEENENDAALSE BLOEMENZAAK VAN ARJEN EN ALETTE VISSER HEET NIET VOOR NIETS FLOWER EXPLOSION. Arjen Visser SCHIKT TIJDENS TERDEGE LIVE EEN PRACHTIG BOEKET.

GEK OP GEBAK? BANKETBAKKER Maaike Veerman GEEFT EEN KIJKJE IN HAAR KEUKEN.

Hendrik van Veen (ORGEL) EN Rens de Winter (PIANO) VERZORGEN DE MUZIKALE INTERMEZZO’S EN HET MINICONCERT.

OOK NU HEBBEN WE WEER EEN LEUKE quiz! LEES DEZE TERDEGE GOED DOOR EN DOE MEE!

HOOFDPRIJS: EEN OVERNACHTING IN DE BRUIDSSUITE T.W.V. € 320,- BIJ HOTEL-RESTAURANT

BAL IN ECHTELD! DAARNAAST GEVEN WE EEN GEPERSONALISEERDE KOFFER T.W.V. RUIM € 100,WEG, BESCHIKBAAR GESTELD DOOR DUIFHUIZEN LEDERWAREN. BEKIJK DE VOORWAARDEN OP TERDEGE.NL/LIVE

Bruidspaar: Freek en Brianna Huijser

Fotograaf: Let love photography

Trouwjurk: Hengeveld Couture

Trouwpak: Menstore by Verschoor

Bloemen: Bloemetje van Alis

Backdrop met bloemen en ballonnen

Geen gedoe meer met magneetjes, backdrops vol bloemen en ballonnen, het kleurthema paars en nog wat andere trends op een rijtje. Gecombineerd met twintig foto’s: zo trouwden wij. Want een oproepje op sociale media leverde een grote stroom prachtige foto’s op. Kijk mee!

tekst: REDACTIE TERDEGE

1 Bruidspaar: Harmen en Geralise Vermeulen

Fotograaf: Willeke Terlouw Fotografie

Trouwjurk: Taft & Tule

Trouwpak: Menstore by Verschoor

Bloemen: Liesvelds Bindsters

Leuk detail: Onder mijn trouwjurk had ik cowboy laarzen aan.

2 Bruidspaar: Din en Corine Schellevis

Fotograaf: By Jis fotografie

Jurk: Look of Love Bridal Boutique

Trouwpak: Gentlemen Mode

Bloemen: Een kennis uit de kerk

3 Bruidspaar: Henk en Jolien van Hoef

Fotograaf: Fens Foto’s

Trouwjurk: Hengeveld Couture

Trouwpak: Jac Hensen

Bloemen: Bloemwerk Ira van Dijke

Leuk detail: Onze preweddingshoot viel in het water door regen Een maand na ons huwelijk hebben we onze trouwkleding nogmaals aangedaan en toen zijn we naar het strand gereden

Bruidspaar: Jaap-Willem en Lydia Meijer

Fotograaf: Liefde.Vastgelegd

Trouwjurk: Bruidshuis Orchidee

Trouwpak: Van Westen Menswear

Bloemen: Bloemwerk Ira van Dijke

Bruidspaar: Bastiaan en Anne-Marije

van den Boogaard

Fotograaf: Arianne fotografie

Trouwjurk: Bruidshuis ‘t Biedermeiertje

Trouwpak: Nederlof Mode

Bloemen:Schoonzus Eline van Wijk

Bruidspaar: Leonard en Tineke

Fotograaf: Marilyn Fotografie

Trouwjurk: Taft & Tule

Trouwpak: Atelier Speksnijder

Bloemen: Duikenburg on tour

Bruidspaar: Harm en Corine de Wit

Fotograaf: Liefde.Vastgelegd

Trouwjurk: Taft & Tule

Trouwpak: Heeren van Opheusden

Bloemen: Bloemisterij van Binsbergen

Bruidspaar: Gert-Jan & Marieke Nijkamp

Fotograaf: Marion Fotografie

Trouwjurk: Taft & Tule

Trouwpak: Atelier 9

Bloemen: Bloemijn

4. Bruidspaar: Gerard en Alice Slingerland

Fotograaf: Elisabeth Christina photography

Trouwjurk: De Bruidsstal

Trouwpak: Atelier Speksnijder

Bloemen: Crearoosje

Leuk detail: Een van onze vrienden was trouwambtenaar en verscheen (voor de gasten) onverwachts in toga.

5. Bruidspaar: Jan en Marijke de Vree

Fotograaf: Anck Foto Film

Trouwjurk: PuurZij Bruidscouture

Trouwpak: Jac Hensen

Bloemen: Bloemisterij van Binsbergen

Leuk detail: De stoffen en kant komen terug in het dopje, mega leuk!

6. Bruidspaar: Nemuel en Mirthe Mwangi

Fotograaf: Anck Foto Film

Trouwjurk: Look of Love Bridal Boutique

Trouwpak: uit Kenia

Bloemen: door Mirthe zelf gemaakt

Leuk detail: Overal hingen Afrikaanse vlaggetjes en via een videoverbinding was er contact met de familie van Nemuel in Kenia.

Trouwtrends op een rijtje

* Originele locatie? Denk eens aan een grote schuur, tuin of nog romantischer: een boomgaard van een familielid of vrienden Door corona heeft catering op locatie een hoge vlucht genomen. Wil je ook de huwelijksplechtigheid er laten plaatsvinden? Dan moet jouw plek eerst worden benoemd tot ”huis der gemeente”. Vraag tijdig toestemming aan bij de gemeente. * Wil je een datum die je niet zo makkelijk vergeet? Denk eens aan 02-03-2023 of 20-032023. Of nog iets verder weg: 02-04-2024 of 20-04-2024

* Op taartengebied zijn er uiteraard ook trends: semi-naked bruidstaarten blijven in. De sweettable is in opkomst: een tafel vol donuts, taart, fruit, hartjes en cakejes Keuzestress!

* Op zoek naar een trendy themakleur? Denk eens aan paars.

* Foodtrucklover? Laat ‘s morgens of ’s avonds zo’n wagen komen: succes verzekerd!

Bruidspaar: Mijndert en Andrianne Eskes

Fotograaf: Carlyne Fotografie

Trouwjurk: Bruidshuis Orchidee

Trouwpak: Atelier Speksnijder

Bloemen: Bloemwerk Ira van Dijke

Bruidspaar: Lennard en Diana Veenema

Fotograaf: Carlyne Fotografie

Trouwjurk: Atelier Speksnijder

Trouwpak: Atelier Speksnijder

Bloemen: het zusje van de bruid

Bruidspaar: Gert Jan en Els Lankman

Fotograaf: Sabrina Fotografie

Trouwjurk: Très Chic Bridal Wear

Trouwpak: Atelier 9

Bloemen: Jolie special flower moments

Vier het met bloemen

Gedoe met magneetjes, of nog erger: speldjes. Elke bruiloft begon vroeger zo’n beetje met het opspelden of vastklikken van een corsage. Maar tijden veranderen. Steeds meer bruidsparen kiezen ervoor om de daggasten geen corsage te geven. Dat betekent niet dat de rol van bloemen kleiner is geworden. Integendeel. Backdrops, tafelstukken, aan elke stoel een feestelijke versiering. En dat hoeven lang niet altijd allemaal verse bloemen te zijn. Droogbloemen zijn helemaal hip, dus combineer ze met verse bloemen voor een speels effect. Trouw je in de herfst of winter, vraag de bloemist dan gerust om een boeket in blush-, aarde en roestkleuren. Ook in de zomermaanden mooi, maar dan in iets zachtere tinten.

Bruidspaar: Roel & Anna en Marlyn van Dijk

Fotograaf: Anna Hage Fotografie

Trouwjurk: Atelier Agnes Hulshof

Trouwpak: Jac Hensen

Bloemen: Natuurlijk Margreet

7 Bruidspaar: Wilfred en Mirjam van Asselt

Fotograaf: Carlyne Fotografie

Trouwjurk: Elements Bridal by Marian

Trouwpak: Atelier 9

Bloemen: BelleRosa

Leuk detail: We hielden een wedding sleep-over

8 Bruidspaar: Reinout en Nicole van de Pol

Fotograaf: Photography by Kim Hildering

Trouwjurk: De Bruidsstal

Trouwpak: Atelier 9

Bloemen: De bloemenwinkel by Marlene

Leuk detail: Nicole had op papier al helemaal uitgetekend hoe ze haar jurk wilde hebben en deze is precies geworden zoals ze in gedachten had

9 Bruidspaar: Jelle en Anne-Marije Brouwer

Fotograaf: Nander de Wijk

Trouwjurk: Atelier Speksnijder

Trouwpak: Ibrahim Tosun

Bloemen: Meneer Verheul

Leuk detail: Dit is mijn allereerste bos bloemen die ik van hem heb gekregen

Bruidspaar: Johan en Nienke van den Hoorn

Fotograaf: Sjanine Fotografie

Trouwjurk: De Bruidsstal

Trouwpak: Bossenbroek

Bloemen: Via vrienden

DE PERFECTE KEUKEN voor karakteristiek huis

WIE VROUWENPOLDER KENT WEET DAT DIT EEN PITTORESK DORPJE IS AAN DE ZEEUWSE KUST SLECHTS EEN PAAR MINUTEN BEN JE HIER VERWIJDERD VAN EEN VAN DE SCHOONSTE STRANDEN VAN NEDERLAND IN HET OUDE, RUSTIGE CENTRUM STAAT EEN OUDER HUIS DAT MARK EN MARA MOL ZELF HEBBEN OPGEKNAPT MET

UITZONDERING VAN EEN PRACHTIGE KEUKEN: DEZE HEEFT PELMA KEUKENS UIT GOES VERZORGD

“Ik vond en vind zwarte keukens ook mooi Eerst wilde ik dat ook in dit huis Maar het paste gewoon niet Ik ben van het idee afgestapt toen ik bij Pelma Keukens mooie houtlook fronten zag in een grijstint

De fronten bestaan uit verticale plankjes Deze uitstraling is veel mooier bij onze woning De adviseur heeft hierin heel goed meegedacht,” vertelt Mara.

NIKS IS PELMA TEVEEL

Ze ging niet over een nacht ijs, maar bij Pelma Keukens vonden ze dat niet erg “Ik ben wel tig keer geweest Ze waren altijd zo makkelijk, ik kreeg telkens weer een front mee om thuis te bekijken of om mee te nemen naar een verfwinkel

Niks was hen teveel Dat was zo fijn ”

KEUKENINDELING

De nieuwe keuken komt op de plaats van de oude keuken, maar het ontwerp is beter, vindt Mara. De bovenkasten zijn verdwenen zodat de keuken rustiger en ruimtelijker oogt Het ruimteverlies wordt prima opgevangen door de onderkasten waar lades in zijn verwerkt Volgens Mara fijn

PASSEND BIJ HET HUIS

Het mooie aan deze keuken is dat hij qua opstelling, maatvoering en uitstraling toegesneden is op het oude Zeeuwse huis. Een huis met luiken en balkenplafonds, daar hoort een speciale, rustieke keuken bij

om te hebben, je kunt makkelijk bij je spullen, zeker als ze achterin een kast staan

RUIMTE OPTIMAAL BENUT

De lage ramen in dit sfeervolle huis zijn gezellig, maar wel lastig omdat ze te laag zijn om nog kasten of een werkblad tegenaan te plaatsen Mara wil niet van buiten af naar de achterkant van een keuken kijken Begrijpelijk

“De verkoopster heeft desondanks echt optimaal de ruimte weten te benutten Zo is de hoge kastwand een uitkomst, daar is veel in weggewerkt zoals de koelkast, de vriezer en een oven En ze heeft goed meegedacht over de indeling van de lades Ik heb ook nog een kast met lades waar ik voorraadpotten in heb staan

De loze ruimte onder het plafond is opgelost met een kast Hier staan de spullen die ik niet wekelijks gebruik zoals een gourmetstel Ik moet er alleen even een krukje bij pakken Het staat daar prima ”

PASSENDE BIJKEUKEN

Omdat Mara en Mark zo weg zijn van deze keuken, willen ze de bijkeuken ook in dezelfde stijl doortrekken De hoekkeuken in deze aparte ruimte is dus weer van exact hetzelfde materiaal en kleur En de voorraadkast in de gang eveneens

De keuken en bijkeuken zien er prachtig afgewerkt uit Alles lijkt te kloppen “De montage verliep ook echt zo goed Je kunt aan alles merken bij Pelma Keukens dat het goed geregeld is ”

EERSTEKLAS SERVICE

“Het is echt fijn om bij Pelma Keukens te kopen De mensen zijn zo makkelijk Een front dat we terugbrachten buiten openingstijden mocht gewoon bij de deur worden neergelegd Een kruidenrekje dat we nog zo graag wilden werd voor ons ergens vandaan getoverd tijdens een spontaan bezoek aan de showroom Hun service is echt eerste klas ”

PELMA KEUKENS IN GOES IS ONDERDEEL VAN DB

KEUKENGROEP

DB KeukenGroep bestaat daarnaast uit de volgende bedrijven: Ardi Keukens in Sint-Annaland, Arma Keukens en Sanitair in Nunspeet, Artic Keukens in Utrecht, Avanti Keukens in Kesteren, Adee Keukens in Rijssen, Keur Keukens in Haarlem en Anovi Keukens in Berkel en Rodenrijs

Bestel met de code TDPR22 een

GRATISPROEFDRUK

STIJLVOLLE EN UNIEKE TROUWKAARTEN

Ontwerp zelf al het drukwerk voor de bruiloft dat past bij de stijl van jullie bruiloft De kaarten kunnen naar eigen wens aangepast worden In dezelfde stijl zijn bijpassende kaarten en producten mogelijk. Je bestelt eenvoudig een proefdruk om thuis te bekijken

LEES MEER OVER DE GRATIS PROEFDRUK EN BEKIJK BOVENSTAANDE KAARTEN: STIJLVOLLETROUWKAARTEN.NL/TERDEGE

„Billendoekjes voor een vieze sleep”

Ceremoniemeester zijn is vooral genieten, zeggen Carina Jansen en Marieke Kraaijeveld.

Als het bruidspaar zijn zaakjes goed voor elkaar heeft, valt het alles mee met de stress.

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: UNSPLASH

Carina Jansen (27) uit ’s-Heer Abtskerke: „Ik ben inmiddels vier keer ceremoniemeester geweest Voor mijn beste vriendin, een neef van mijn man, mijn schoonzus en vorig jaar voor mijn eigen zusje. Mijn man en ik vinden het allebei leuk om zulke dingen te regelen. Daarom worden we, denk ik, snel voor deze taak gevraagd.

Een bruiloft is superbelangrijk Ik vind het erg leuk om ervoor te zorgen dat die zo goed mogelijk verloopt voor het bruidspaar.

Wat ons helpt, is een schema dat mijn man ooit heeft gemaakt toen hij ceremoniemeester was voor zijn zus. Dat was nog voordat wij elkaar kenden Dat schema gaat tot in detail in op wat er geregeld moet worden voor een bruiloft We hebben dit format inmiddels ook voor de drie bruiloften gebruikt die we samen hebben geregeld, en we hoefden daarbij nauwelijks iets aan te passen. Daarnaast hadden we een schema voor de dag zelf. Ideaal, want op de lijstjes die je op internet vindt, staan bijvoorbeeld geen dingen die je moet regelen voor de kerk. Na vier keer wordt het steeds gemakkelijker om ceremoniemeester te zijn We hebben goed in ons hoofd zitten wat we allemaal moeten regelen. Al verschilt het nogal per bruidspaar hoe de voorbereidingen lopen Sommige stellen hebben zelf overal erg in. Maar vorig jaar, toen mijn zusje in coronatijd trouwde, moest de gastenlijst telkens aangepast worden Tot een paar dagen voor de bruiloft. Daar hebben we best stress om gehad. Want ze trouwde bij mijn ouders op het erf, er moesten genoeg stoelen staan met voldoende afstand ertussen en de gasten moesten allemaal een goodybag krijgen. Als er dan een dag van tevoren nog zes gasten bij komen, is dat best druk

Onze tips voor bruidsparen: Denk van te voren heel goed na over de gastenlijst En begin op tijd met regelen Weet welk thema je wilt en welke kleuren, want dan kun je alles op tijd bestellen. Ben je op tijd met alles, dan hoef je de laatste weken voor de bruiloft ook maar weinig te regelen en kun je alles op je af laten komen. Wat de ceremoniemeesters betreft: Zorg voor een goed schema En probeer op de dag zelf ook nog te genieten. Neem het bruidspaar wel alles uit handen. Wij zeggen altijd tegen de gasten: Als je iets leuks te vertellen hebt, ga dan naar het bruidspaar. Maar als er iets niet lekker loopt of als je vragen hebt, kom dan bij ons.”

Ook Marieke Kraaijeveld uit Barendrecht heeft goede ervaringen met het ceremonimeesterschap „Mijn man en ik zijn nu twee keer ceremoniemeester geweest. Een jaar of zes geleden voor een vriendin, een paar weken geleden voor mijn schoonzusje Een hele eer vond ik dat beide keren.

Zelf zijn we vijf jaar geleden getrouwd. Daardoor weten we bij het regelen van een bruiloft nu beter wat het bruidspaar belangrijk vindt. Zo hebben we de laatste keer nog meer opgelet dat het bruidspaar echt kon genieten en op de dag zelf niets hoefde te doen.

Ceremoniemeester zijn ligt mij wel. Ik ben best perfectionistisch Ik wilde het dagprogramma en de planning tot in de puntjes geregeld hebben

Dan vroegen wij bijvoorbeeld: Vind je het leuk als jullie bij aankomst opgewacht worden door de groep daggasten, waarbij de mannen aan de ene kant gaan staan en de vrouwen aan de andere kant? „Maakt niet uit, joh”, zeiden ze dan. We hebben minstens vijf avonden samen met het bruidspaar de bruiloft doorgesproken. Dat is goed voor de band, dat je even zo intensief met elkaar optrekt

Ik wilde bijna elke minuut van de bruiloft uit mijn hoofd weten. Soms lagen we in bed nog plannen te maken voor de bruiloft

Toch kun je, ondanks alle voorbereidingen, niet helemaal voorkomen dat er op de dag zelf nog vragen zijn Wij werden bijvoorbeeld aan onze mouw getrokken over de bruidstaart. Waar we die wilden hebben? En of de cupcakes op bordjes moesten liggen of op een standaard?

Mijn belangrijkste tip voor bruidsparen is: Maak een ruime planning. Zo had mijn schoonzusje de fotoshoot op een halfuur afstand van de locatie en kwamen ze in de file te staan We konden hen niet bereiken, doordat zij geen telefoon bij zich had en die van hem was uitgevallen Dan is het wel even stressen Gelukkig hadden we de aankomst vrij ruim gepland, zodat de ambtenaar nog steeds op tijd klaar was voor de volgende bruiloft

Ceremoniemeesters wil ik adviseren te proberen ook te genieten tijdens de bruiloft, zeker als het bruidspaar tot je intimi behoort En: maak een lijstje met telefoonnummers van alle betrokkenen, van de koster tot de bloemist. Zorg verder voor een tasje met daarin paracetamol, krentenbollen en water voor tijdens de fotoshoot. En billendoekjes voor een vieze sleep.”

5 X TIPS

VAN CEREMONIEMEESTERS

TIJD

MARIEKE KRAAIJEVELD-BOOIJ: Plan voldoende (maar niet te veel) uitlooptijd in, zodat je niet gelijk stress hebt als iets anders loopt dan gepland En probeer tussendoor ook te genieten van de dag

LEANNE VAN SPRONSEN: Plan tijd voor het bruidspaar in om even samen te zijn

COMMUNICATIE

JACQIEEEE: Zorg voor korte lijntjes en wees duidelijk in de communicatie.

SARAH ROSAN: Benoem naar elkaar wat je krachten zijn, zodat je de taken kunt verdelen

WILLIE VAN VOORST: Maak een groepsapp aan met bruid en bruidegom Als je iets met een van beide hebt besproken, zet het dan daarna in de groepsapp, zodat beiden alles weten.

DRAAIBOEK

JACQIEEEE: Zorg voor een draaiboek met alle details en een duidelijke taakverdeling

JANNIEKE DE KORTE: En ”spreekkaartjes” voor op de dag zelf.

GERRIE MEKELENKAMP: Maak een dagprogramma voor iedere daggast Met tijden, adressen van de locaties en fotovolgorde.

VERRASSINGEN

Zorg voor leuke verrassingen, zoals:

GEESJE KLEIN: Memorie met foto’s van daggasten.

MIRJAM VAN ASSELT: Iedere gast had een wijnfles met een persoonlijk label gemaakt

JOANNE CRUM: Picknicktafel als gastenboek.

PUUR MAMA: We trouwden in een oude molen en de ringen kwamen uit het zolderluik naar beneden zakken.

SHANNA DEN HEIJER: Een paar sokken van iedereen die op de receptie kwam

MONICA VAN ITERSON: Wij kregen van elke gast een spel dat we mochten uitpakken op de verjaar-

dag van de gast (de datum stond op het pakje)

MAMA VAN DRIE DEUGNIETJES: We wilden een origineel gastenboek Daarom heeft iedereen z’n naam op een papier geschreven en al deze namen zijn door een pottenbakker in een handgemaakte vaas verwerkt

CORINE DE WIT: Onze ceremoniemeesters hebben een motorescorte van de politie geregeld

JACORINE VAN ROEKEL: Van alle (avond) gasten een foto gevraagd en een legpuzzel van gemaakt

ANNEMIEKE VB: Het dagprogramma op een boerenzakdoek

HUISJE BOLLE: Voor ons stond er ineens een heel andere trouwauto klaar. Een die we heel graag wilden

EN VERDER:

HENRIKE WESTHOFF: Een middeltje tegen insectenbeten, handig toen de bruidegom werd aangevallen door bijen

HEIDI DE KAT: Doe alle benodigdheden voor elk dagdeel in een aparte krat Zo hoef je niet te zoeken naar spullen

ANKE VAN DE VREEDE: Delegeer taken die gemakkelijk door iemand anders gedaan kunnen worden.

CAROLIEN-MOENS: Zorg voor haarlak, haarspelden en veiligheidsspelden En voor gympen of slippers voor de bruid, voor het geval van blaren.

GERIT HAVAND: Het is heel mooi en bijzonder om met de daggasten een lied te zingen

PUUR BRUIDSGELUK: Kijk elkaar aan bij het jawoord, je bent gewend te kijken naar degene die het vraagt, de ambtenaar, maar je geeft je jawoord aan elkaar.

PAULINE ANKER: Vergeet ook je eigen spullen niet (hoed, tas, enzovoort) Die was ik als ceremoniemeester namelijk vergeten.

THIRZA WESTERBEKE: Blijf nuchter

ANJATWJ: Laat je als bruidspaar niet beïnvloeden door je omgeving. Trouw zoals jullie samen willen

design

GEBOORTE- EN TROUWKAARTEN OP MAAT - unieke afwerkingen en accessoires -

Wij nemen de tijd voor je

Bruidshui - de Graaf

Stel

je kaart samen op: carolinesinkedesign.nl

Oudestraat 62 - Kampen - 038-3332227

t - n -

www bruidshuisdokterdegraaf nl

Gratis set gegraveerde champagne

glazen bij een aankoopbedrag v.a €

Gebruikcode:TRDG1022BD

zelf

TROUWBLUNDERS

Zwarte sleep

Op elke bruiloft gebeurt wel iets onverwachts. Maar sommige bruidsparen (of hun gasten) maken het wel erg bont. Van verslapen tot in het water vallende fotografen. Tip: Sla deze pagina maar over als je dit jaar gaat trouwen;-).

HENRIEKEDEKONING: Onze getuige had haar handtekening buiten de lijnen gezet, dus die werd ongeldig verklaard. IN DE KNOLLENTUIN: IK WAS EEN OORBEL KWIJT; HEB DUS DE HELE DAG MAAR MIJN HAAR OVER HET ‘LEGE’ OOR

GEHAD. EVELIENVANDENENDE: De fotograaf zette op een bruggetje in een haven een stap achteruit. Toen viel hij in het water. Gelukkig kon hij de camera boven houden.

JOLIENVANDERHAVE: HAHA, VERSLAPEN JUVERHEUL: Mijn man was op onze bruiloft ’s avonds helemaal blauw, doordat de voering van zijn trouwpak afgaf BLOEMENROOSJE: EEN BIJNA LEGE TANK VAN DE MASERATI WAARIN WE REDEN, MET ALS GEVOLG: IN M’N TROUWJURK BIJ DE BENZINEPOMP EN VEEL BEKIJKS.

JEMAKO MARISKAVDHEG: ‘s nachts om vier uur erachter komen dat je sluier nog in de winkel hangt. OP ZOEK NAAR DE ROZE WOLK: Ik vergat de bruidstaart te bestellen. Daar kwamen we op de dag zelf achter. ESTHERDOORNIK: Serveerster gooide ’s avonds een glas rode wijn over mijn trouwjurk En bij het stomen werd mijn jurk blauw RAADHUIJSTAARTJESBYEEM: DE DUIVEN HADDEN HET ZO WARM, DAT ZE NIET WEG WILDEN VLIEGEN. CORRIEDUITS: Flauwvallen tijden het overhandigen van de trouwbijbel. NELLEKEVDZANDSCHULP: Verkeerde boeket op de auto gebonden. Stond hij daar met een paar takken. WILLEMIENADMIRAAL: Drie weken voor de bruiloft mijn trouwjurk afgezegd Hij was zo lelijk Ik wist welke ik wel wilde: de jurk die destijds op de achterkant van Terdege stond En die is het ook geworden

JUDITHDIKKENBERG: ONZE CATERAAR WAS VOOR ALLE AVONDGASTEN DE GEBAKJES VERGETEN. ROELIEN99: Mijn sleep waaide in de uitlaat van de trouwauto Hij werd helemaal zwart van de roet en was niet schoon te krijgen. RIANNE1499: Autopech en vaststaan op de snelweg. Maar ik had schik voor tien. Iedereen toeterde! RIANNE1499: Mijn man was het boeket vergeten op te halen Gelukkig wilde zijn broer het brengen. ANIKAHOFMAN WESTHOFF: Onze ceremoniemeester reed weg met de sleutels van onze trouwauto in zijn zak We hadden geen mobiel Toen zijn we naar de dichtstbijzijnde boerderij gelopen en hebben met de telefoon van de boer naar huis gebeld JOLANDALOCK: DE TROUWRINGEN VERGETEN. MIJN

ZWAGER RACETE TWINTIG MINUTEN HEEN EN TWINTIG MINUTEN TERUG OM ZE OP TE HALEN.

tekst: REDACTIE TERDEGE

Jo-Anne verkocht als een van de eersten online trouwkaarten

Van over de top tot eenvoudig

Ze heeft een passie voor trouwerijen. Jo-Anne van der Lelij uit Rijswijk (ZH) probeerde haar brood te verdienen als professioneel ceremoniemeester en als schrijver van trouwblogs. Maar haar trouwkaartenwebshop was pas echt een gouden vondst.

tekst: JACOMIJN ARIAKHAH beeld: TINEKE VAN DER EEMS

Er zijn jaren geweest waarin de hoeveelheid werk haar haast te veel werd. Het ceremoniemeesterschap, de blogs, het opzetten van stijlvolletrouwkaarten.nl. Tien jaar geleden was dat flink aanpoten, verzucht ze als ze eraan terugdenkt „Echt gekkenwerk.”

Nu is haar leven in wat rustiger vaarwater terechtgekomen Haar bedrijf loopt uitstekend. Ze heeft diverse mensen in dienst, elk met hun eigen expertise Een fotograaf, een tekstschrijver, een dochter die trouwkaarten ontwerpt en een dochter die de techniek erachter voor haar rekening neemt. Haar man doet wekelijks de administratie. Ze heeft een personal assistant en er zijn dames voor de klantenservice en experts op digitaal gebied. Geen kleine onderneming dus „Op een gegeven moment liep het zo goed dat ik van alles moest gaan uitbesteden. Dat was best spannend, want ik heb geen zakelijke achtergrond en kom ook niet uit een zakelijke familie. Dus heb ik goed geluisterd naar anderen en veel overlegd met mijn man ”

WAT VOOR KLUSSEN DOE JE HET LIEFST NOG ZELF?

„Ik doe de marketing en ontwerp trouwkaarten. Dat vind ik een heel leuke mix. Het is hard werken om bijvoorbeeld te zorgen dat onze zoek-optimalisatie in orde is, zodat we in de top 3 van de Google-zoekresultaten blijven staan En onlangs hebben we een werkboek gelanceerd voor bruidsparen om in negen stappen een trouwkaart te maken Dat vond ik ook geweldig om te doen.”

WAAROM BEN JE EEN ONDERNEMING IN TROUWKAARTEN BEGONNEN?

„Ik heb de pabo gedaan, maar ik was nog geen drie weken klaar, toen ik ontdekte dat het onderwijs niet helemaal bij mij past Ik kan goed lesgeven, maar krijg er geen energie van. Toch heb ik zestien jaar lang een dag per week voor de klas gestaan Nadat in 2005 onze jongsten waren geboren, ben ik begonnen met de onderneming ”Ceremoniemeester Van der Lelij” Ik heb meer dan tachtig bruiloften gedaan, maar het bleek moeilijk om telkens weer werk te vinden

Daarna ben ik een trouwblog gestart, met inspirerende ideeën voor een bruiloft Maar om zoiets te ver-

markten, moet je heel commercieel zijn. Dat was ik niet. Ik kon er mijn creativiteit in kwijt, maar verdiende er nauwelijks geld mee Mijn man zei: probeer nog één keer een bedrijf op te zetten. Dat heb ik toen gedaan, tien jaar geleden En dit keer werd het al snel een succes. Het is echt een feestje, hoor, als iets wat je oppakt eindelijk lukt Ik ben er nog steeds zo dankbaar voor dat stijlvolletrouwkaarten.nl een succes is.”

WAT IS DE SUCCESFORMULE?

„Als een van de eersten maakte ik het mogelijk om online je trouwkaarten te bestellen Door mijn ervaring als ceremoniemeester wist ik bovendien waar stellen behoefte aan hebben Elk bruidspaar kan zijn eigen unieke kaart samenstellen. Verder kunnen stellen elk soort kaartje bestellen, in hun eigen trouwhuisstijl. Dus niet alleen de trouwkaart, maar ook de Save the Date-kaart, het bedankje, de menukaarten en wat een bruidspaar verder maar wil. Daar was ik een aantal jaar geleden nog uniek in

Nu doen we er alles aan om bij de tijd te blijven. Zo hadden wij als een van de eersten in Nederland Save

the Date-kerstkaarten Dat zijn kerstkaarten waarop ook gelijk de aangekondigde trouwdatum in het daaropvolgende jaar staat Het is een uit Amerika overgewaaide trend die ook hier aanslaat.”

WAT ZIJN DE TRENDS?

„Bruidsparen bestellen tegenwoordig naast hun trouwkaart dus ook allerlei andere kaarten en bordjes in dezelfde stijl. Bordjes bij het gastenboek, welkomstborden, parkeerborden, labeltjes voor aan bedankjes, naamkaartjes. Veel stellen willen heel volledig zijn

Verder zie je in trouwkaarten de kleuren terug die ook hip zijn voor kleding en interieurs Nu is bijvoorbeeld alles beige en kiezelgrijs

Iedereen heeft van die off-white laarsjes Witte kaarten zijn dus minder in, maar taupekleurige kaarten wel.

Trouwkaarten zijn heel modegevoelig Ik kan geen jaar stil blijven staan. Daarom ga ik voor mijn werk regelmatig naar modezaken en woonboulevards

Kijken, kijken en nog eens kijken. Dat vind ik heel gaaf om te doen. Mijn dochter en ik maken vervol-

gens op grond van de trends nieuwe kaarten.”

WAT ZIJN JE BELANGRIJKSTE TIPS VOOR BRUIDSPAREN?

„Kies eerst een huisstijl. Stel dat je voor een donkergroen kleurthema kiest, maak dan al je kaarten in die kleurtint. Dat scheelt een hoop tijd en energie Bovendien creëer je zo eenheid. Let ook op de spelling. Er worden heel vaak fouten gemaakt op trouwkaarten Om stellen te helpen, benoemen we in onze blogs ook precies waar je op moet letten. De meest gemaakte fouten gaan over Deo volente Stellen schrijven dat verkeerd, korten dat fout af, schrijven het woordje ”op” ervoor of zetten er ”hopen” voor Dat hoort allemaal niet. Nog een vaak voorkomende: „Pietje en Marietje delen mee, namens onze wederzijdse ouders, dat wij gaan trouwen.” Daar zitten zo twee fouten in. Het is echt moeilijk om een goede trouwkaart te schrijven. Daarom wil ik stellen ook op het hart drukken: schrijf niet van anderen over, kijk gewoon even op onze website hoe het moet. Ik heb zelf dyslexie en je moet mij geen sollicitatiebrief laten schrijven Maar

bij een trouwkaart weet ik waar ik het over heb.”

HOEVEEL KAARTEN VERKOPEN JULLIE JAARLIJKS?

„Ik weet de cijfers niet precies, maar dat zijn er duizenden per jaar. Mensen zeggen weleens: hoe gaat het met je bedrijfje? Maar dat is het inmiddels niet meer Vergeet overigens niet dat we als bedrijf een enorme top hebben wat verkoop betreft en een heel diep dal Want het trouwseizoen loopt van eind april tot eind september. Daartussen verkoop ik weinig.”

IS JE WEBSHOP OOK IETS VOOR BRUIDSPAREN MET EEN KLEINE BEURS?

„We hebben hier eenvoudige kaarten en heel luxe kaarten. Bruidsparen die uit hun dak willen gaan, kiezen bijvoorbeeld ”soft touch”-papier, goudkleurige folie in de kaart, ronde hoeken en een envelop met gouden inlay. Maar je kunt bij ons ook honderd dubbele trouwkaarten bestellen voor 210 euro. Alleen de stellen die echt weinig te besteden hebben, zoals studenten, komen niet bij ons ”

Ja, ik wil!

Maar wat moet wanneer geregeld zijn?

Voordat je op je trouwdag elkaar het jawoord geeft, moet je al een hoop geregeld hebben. Dit handige draaiboek helpt je om geen belangrijke dingen te vergeten. Afvinken maar. Hopelijk komt er geen forse opleving van corona!

tekst: REDACTIE TERDEGE beeld: UNSPLASH

MODE VOOR JE TROUWDAG

Ontdek in ons bruidshuis in welke jurk jij als bruid werkelijk gaat stralen! Onze collectie is enorm en divers, je slaagt zeker voor dé droomjurk die helemaal bij je past! Kies als aanstaande bruidegom een kostuum uit onze schitterende collectie trouwpakken of laat een uniek maatpak aanmeten op onze tailormadeafdeling. Kijk op bruidscollectie.nl

Speksnijder Mode heeft een grootse collecties gelegenheidskleding. Een uniek assortiment prachtige dames- en herenkleding met bijpassende accessoires In onze winkels zijn speciale afdelingen met alle topmerken aanwezig om de dag onvergetelijk te maken

Twaalf maanden van te voren

*

* STEL DATUM TROUWDAG VAST

Breng ouders en directe familieleden op de hoogte Verstuur, als jullie trouwdatum mogelijk is bij gemeentehuis en predikant, save-the-datekaartjes aan de daggasten. Dan kunnen ze de datum in hun agenda zetten. Denk ook alvast na over de globale tijdsindeling van de dag. Tip: houd bij het plannen van de datum rekening met vakantieperiodes en feestdagen.

* GEMEENTEHUIS

Op het gemeentehuis/stadhuis van je keuze kun je een datum en een tijdstip vastleggen, ook al heb je nog geen melding van je voorgenomen huwelijk gedaan. In sommige gemeenten is het nodig dit een jaar van tevoren al te doen. Meestal wordt er in de woonplaats van de bruid getrouwd, maar verplicht is dat niet.

* KERK

Vooral als je kerkelijke gemeente erg groot is en er veel stellen met trouwplannen zijn, moet je tijdig de dominee vragen, zeker als je op een donderdag of vrijdag wilt trouwen. Later komen jullie een keer bij hem voor het trouwgesprek.

* BUDGET

Bepaal het bedrag dat jullie willen besteden en probeer dit alvast te verdelen over de verschillende onderdelen van de trouwdag

* GASTENLIJST

Maak een voorlopige gastenlijst. Maak onderscheid tussen dag-, receptie- en avondgasten. Begin ruim op tijd met het verzamelen van de adressen van de personen die je een kaart wilt sturen. De adressenlijsten van de wederzijdse ouders of andere familieleden helpen je waarschijnlijk al een eind op weg Bewaar de adressen na het versturen van de kaart; misschien willen jullie ook bedankkaartjes verzenden.

* MOODBOARD

Vind je een bepaalde stijl of misschien wel een kleurthema leuk? Kijk op Pinterest, verzamel plaatjes die je aanspreken en maak er een moodboard van.

LOCATIE HUWELIJKSFEEST

Heb je één bepaalde of een zeer gewilde locatie op het oog, reserveer die dan vroeg De verdere invulling (tijdstip, aantal gasten, menu) komt later wel. Is de locatie goed bereikbaar en is er voldoende parkeerruimte?

* FOTOGRAAF/VIDEOGRAAF

Voor de fotograaf/videograaf geldt hetzelfde: spreek nu de datum en ongeveer het tijdstip met hem af en bepaal later hoeveel je voor de reportage wilt uitgeven, de plaats(en) waar je naartoe gaat enzovoort. Tip: misschien wil je ook wel een loveshoot doen die je te zijner tijd voor de trouwkaart kunt gebruiken

* GETUIGEN

Als je andere getuigen dan je ouders wilt, moet je hen bijtijds vragen. Vooral als je in de vakantieperiode trouwt Hun volledige namen moet je weten wanneer je melding doet van je voorgenomen huwelijk, inclusief adres, beroep en hun relatie tot jullie Er zijn minimaal twee, maximaal vier getuigen vereist

* BRUIDSJAPON

Over de bruidsjapon heb je vast al wel een idee in je hoofd, maar of dat ook in de winkels hangt ? Ga op je gemak de jurk uitzoeken. Neem niet te veel personen mee: er komen evenzoveel meningen naar voren en je raakt in de war Een confectiemodel wil je vaak aan je persoonlijke smaak laten aanpassen, waarvoor natuurlijk tijd nodig is Overweeg(t) je (moeder) de jurk zelf te naaien, dan is het zéker belangrijk dat dit geen haastklus wordt.

* CEREMONIEMEESTER

De taak van een ceremoniemeester varieert van het ‘dirigeren’ van de te maken familiefoto’s tot het oplossen van moeilijkheden tijdens de trouwdag Zoek er iemand voor die kan organiseren, improviseren en niet snel in paniek raakt Samen met hem/haar stel je het programma voor de dag op Ook een weddingplanner kan jullie helpen bij de voorbereidingen en ervoor zorgen dat alles op de trouwdag goed verloopt

Zes maanden van te voren

* KLEDING VOOR DE BRUIDEGOM

Tijd om een mooi pak te gaan uitkiezen. Tip: al hoef je niet álles te weten, informeer wel globaal naar de trouwjurk, in ieder geval naar de kleur Maar wellicht gaat de bruid mee.

* DRAAIBOEK

Maak een draaiboek van jullie huwelijksdag. Vermeld hierin alle onderdelen, inclusief de tijden en personen die bij een bepaald onderdeel actief moeten zijn Vergeet geen rustpauzes en reistijden in te plannen.

* BUDGET BIJWERKEN

Misschien overbodig voor jullie, maar het kan geen kwaad om het kostenoverzicht nog eens bij te werken

* HUWELIJKSREIS REGELEN

Als jullie aansluitend aan de trouwdag op reis willen, vertrek dan niet al aan het eind van de dag Als het feest uitloopt, moet je je haasten om bijvoorbeeld een vliegtuig te halen

Twee maanden van tevoren

* TROUWAUTO

Wie op de trouwdag een koetsje met paarden wil, moet dat al veel eerder regelen Een moderne wagen of oldtimer kan nu besproken worden Kun je de auto van een goede kennis lenen, informeer dan wel of de wagen gewassen en gepoetst afgeleverd wordt En wie chauffeert er?

* KAPPER

Wil je een speciaal kapsel, laat dan alvast een proefkapsel maken.

* DEFINITIEVE GASTENLIJST SAMEN STELLEN

* SCHOENEN KOPEN

En inlopen natuurlijk...

Vier maanden van tevoren

* MELDING VOORGENOMEN HUWELIJK

Je moet minstens twee weken en maximaal één jaar voor de trouwdatum aangifte doen. Kijk voor meer informatie op de website van de gemeente. Tip: vraag tijdig na op het gemeentehuis welke documenten je nodig hebt

* TROUWRINGEN KOPEN

Hebben jullie al verlovingsringen? Laat daarin dan de trouwdatum graveren.

* TROUWKAARTEN BESTELLEN

Maak een keus uit de boeken bij de drukkerij of online Zelf je trouwkaart ontwerpen kan ook. Voor het bestellen en drukken ervan moet je ongeveer twee weken rekenen. De kaarten worden zo’n zes weken voor de trouwdag verstuurd.

Zes weken van te voren

* BRUIDSBOEKET

Wie vlak voor de trouwdag nog een boeket bestelt, moet geen bijzondere wensen hebben Heb je die wel, stap dan nu bij een goede bloemist binnen. Ook hierbij speelt de kleur van de kleding natuurlijk een rol Vergeet de corsages en de versiering voor de auto of koets niet

* AFSPRAKEN RESTAURANT

Leg alles definitief vast en laat dit schriftelijk bevestigen. Bepaal of er alcohol mag worden geschonken, en zo ja hoeveel, welke hapjes je wilt, hoe vaak ermee wordt rondgegaan, welke tafelindeling je bij het diner wilt enzovoort Vertel wie de ceremoniemeester is (of laat die meekomen).

* TROUWKAARTEN VERSTUREN

* VERLANGLIJSTJE MAKEN

* KERKDIENST DOORSPREKEN

Overleg met de dominee over de kerkdienst.

P. Verbeek exclusief vervoer

Grote Kerkstraat 40 | 4261 BE Wijk en Aalburg T 0416-696463 | M 06-53301282

W www.pverbeek.nl | E info@pverbeek.nl

• Jullie bruiloft heeft meer waarde?

• Houden jullie van spontane echte momenten?

• Geen standaard plaatjes?

• Willen jullie een gratis proefshoot?

www blijefotos nl

Wij werken door heel Nederland (zonder afstandsvergoeding)

Weddingplanner

Ceremoniemeester Styling

Vraag onze brochure voor 2023 aan!

www.magnifiqueweddingplanners.com

Hoeden Lize

Hoedenspeciaalzaak Mode Lize

HOEDEN, PETTEN EN ACCESSOIRES

Openingstijden: di/wo/vr/za 10.00 - 17.00 uur

U kunt bij ons gratis parkeren voor de deur!

Kerkstraat 14 | Klaaswaal | info@modelizehoeden.nl | www.modelizehoeden.nl

voor de nieuwste

Maand van tevoren

* CADEAUTJES KOPEN

Voor de ceremoniemeester, eventuele bruidskinderen en andere personen die jullie op de trouwdag willen bedankten.

* MENUKAARTEN BESTELLEN

* GESPREK MET AMBTENAAR

* DEFINITIEVE AFSPRAKEN MAKEN MET FOTOGRAAF/VIDEOGRAAF

Twee weken van tevoren

* RECEPTIEBOEK KOPEN

* DRAAIBOEK DOORNEMEN

Doe dat samen met de ceremoniemeester Oefen met eventuele bruidskinderen.

* AANTAL GASTEN DOORGEVEN AAN FEESTLOCATIE

* ROUTE RIJDEN

Het kan gebeuren dat de route gemeentehuishuis-kerk-restaurant door bijvoorbeeld een opengebroken weg geblokkeerd is Is er op je trouwdag geen markt ergens onderweg? Regel indien nodig parkeerontheffing bij het stadhuis

Week van tevoren

* ADVERTENTIE

Als je een trouwadvertentie in de krant wilt, moet je die uiterlijk nu laten plaatsen. Bekijk kritisch of de tekst van de trouwkaart exact zo in de advertentie kan.

* PAS DE BRUIDSKLEDING

Kijk of alles goed zit. Je kunt alvast

Na de trouwdag

* BEDANKKAARTEN VERSTUREN

Verstuur binnen zes weken na de trouwdag bedankkaarten aan de gasten. Het is leuk en persoonlijk het cadeau te noemen dat je hen hebt gekregen.

wat spullen in een tasje stoppen: zakdoek, geld voor de collecte, misschien een aspirientje

* CHECK HET WEERBERICHT

Heb je een bruidsparaplu nodig? Beter mee verlegen dan om verlegen. Denk indien nodig ook na over een binnenlocatie voor de

bruidsreportage

* EERSTE HULP

Laat de ceremoniemeester wat eerste-hulp-bij-ongelukjesvoorzorgsmaatregelen treffen. In zo’n noodpakketje horen uiteraard naald en draad, pleisters en paracetamol.

* TREF EEN REGELING VOOR NOTA’S ALS JE OP HUWELIJKSREIS GAAT

Wanneer jullie kort na de trouwdag op huwelijksreis gaan, spreek dan met het restaurant en overige leveranciers af wanneer de fac-

tuur verstuurd wordt. Het is niet leuk om bij thuiskomst een aanmaning op de deurmat te vinden

* GENIET NA!

Oma’s appeltaart

Herfst. Wat is er dan heerlijker dan appels halen bij de boer en een huis dat ruikt naar versgebakken appeltaart?

tekst: ANNA YILMAZ beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

Ingrediënten

Deeg: * 300 g zelfrijzend bakmeel * 150 g witte basterdsuiker * 200 g koude roomboter, in blokjes

* 1 mespunt zout * 1 el custardpoeder

Vulling: * 3 elstars * 3 jonagolds * 2 goudreinetten

* 2 el kristalsuiker * 2 tl kaneel * 100 g rozijnen

Afwerking: 1 el abrikozenjam

Bereiding

* Verwarm de oven voor tot 175 graden Bekleed de bodem van de springvorm met bakpapier en vet de rand in met wat boter of een bakspray.

* Doe het bakmeel met de basterdsuiker, de boter en het zout in een kom en kneed het snel tot een soepel deeg Vorm een bal van het deeg, wikkel die in folie en laat 30 minuten rusten in de koelkast.

* Schil ondertussen de appels, verwijder de klokhuizen en snijd de appels in blokjes Schep de suiker en de kaneel samen met de rozijnen door de appelblokjes.

* Haal de helft van het gekoelde deeg uit de koelkast en verdeel dit in een gelijkmatige laag over de bodem en zijkant van de springvorm Maak met een mes wat sneetjes in de bodem Verdeel het custardpoeder erover door de springvorm heen en weer te schudden en tegen de zijkant te tikken

* Verdeel de appelvulling over de bodem en druk lichtjes aan

* Rol het overgebleven deeg uit tot een dikte van 0,5 cm en snijd het in repen

* Maak met de repen een mooi raster op de vulling

* Bak de taart in de oven in 1 tot 1½ uur goudbruin en gaar.

* Verwarm de abrikozenjam in een steelpan en bestrijk de appeltaart ermee voor een mooie glans

Drie soorten appels

ANNA YILMAZ

Het appelseizoen is aangebroken, dus dat betekent: tijd voor appeltaart. En met herfstachtig weer is er niets fijner dan dat het hele huis ruikt naar zo’n versgebakken appeltaart. Dit is een van de eerste recepten die ik samen met mijn oma maakte. Ik kan me nog goed herinneren dat wij speciaal naar een boer in een ander dorp gingen om daar goudreinetten te halen, een kist vol. Vaak bakten we twee appeltaarten; een voor zondagochtend uit de kerk, de andere ging de vriezer in. Ik heb dit oude recept een kleine twist gegeven. Zelf ben ik gek op elstars en de combinatie met goudreinetten en jonagolds is heerlijk in een taart. Fris, zoet, zuur en een bite. Genieten!

Wanneerjeverlangtnaarsfeerenromantiek

Wanneer je verlangt naar sfeer en romantiek op een indrukwekkende locatie, hoef je niet verder te zoeken Aan de rand van het Nationaal Park Veluwezoom ligt het sprookjesachtige landgoed waarop een 14e-eeuws landhuis is gevestigd: zonder twijfel de meest romantische en idyllische locatie om elkaar het jawoord te geven Dit veelzijdige landhuis, dat onlangs volledig is gerenoveerd, is omringd met een prachtig aangelegde tuin met vijver, eeuwenoude eiken en een bijzondere holle boom en is daarmee een unieke trouwlocatie in Gelderland De verschillende vertrekken in het landhuis bieden vele mogelijkheden voor een complete huwelijksdag, de gehele locatie is namelijk exclusief voor jullie en al jullie gasten Niet alleen de ceremonie, maar ook de receptie, het huwelijksdiner en de feestavond kunnen plaatsvinden op deze prachtige trouwlocatie Uiteraard kunnen jullie en de gasten aansluitend blijven overnachten in het naastgelegen hotel. Alles op één locatie, dat geeft rust! Van ’s ochtends vroeg tot ’s avonds laat zorgt het team van Landgoed Huis Te Eerbeek ervoor dat het jullie aan niets zal ontbreken

BENIEUWD NAAR DE VELE MOGELIJKHEDEN?

Scan de QR-code of ga naar www.trouwenbijfletcher.nl/eerbeek en laat je inspireren!

1.

1.

1.

1.

Wanneer je de indrukwekkende oprijlaan naar het zeventiende-eeuwse

Slot Moermond oprijdt, word je overweldigd door dit prachtige kasteel De imposante slotlaan, de mooie gracht, de kasteeltoren en de unieke slotbrug zijn slechts een aantal van de vele oudheden waar fantastische huwelijksfoto’s gemaakt kunnen worden Geef elkaar het jawoord in de klassieke Ridderzaal of bij mooi weer in de romantische slottuin. Houd een feestelijke receptie met overheerlijke taart en geniet vervolgens van een met zorg samengesteld diner in één van de historische slotkamers Na afloop kunnen jullie in stijl overnachten in het hotel, slechts een korte wandeling van het slot gelegen. Alle 44 hotelkamers zijn modern ingericht en van alle gemakken voorzien Jullie kunnen lekker ontspannen in het bubbelbad of van het uitzicht genieten vanaf het terras aan jullie bruidssuite. De volgende ochtend genieten jullie van een uitgebreid ontbijt op de kamer Wanneer jullie wensen kun je ook ontbijten op het knusse terras van de sfeervolle Orangerie

BENIEUWD

Scan de QR-code of ga naar

en laat je inspireren!

Fotocredits: 2. Luchtfilm Zeeland | 3. Mooi Bruidspaar Foto & Film | 4. Demi Design Photography | 5. Carlynefotografie * Exclusief slothuur

2.

5.

3.

4.

Post! Originele kaarten, per stuk € 1,95; terde l

De redactie selecteert de leukste producten.

LICHTJES IN DE LUCHT

Op zoek naar decoratie voor je feest? Hang deze stijlvolle lampionnen op verschillende hoogtes in een boom of onder een overkapping. Per stuk € 2,10; weddingdeco.nl

Tip: Geef (een aantal) van je daggasten een wegwerpcamera Dat levert verrassende beelden op! € 15,99; weddingstar eu

Yesss!

Je ringen in stijl overhandigd krijgen? Dit mooie doosje kost € 29,99; weddingdeco.nl

Heet je gasten welkom! Op weddingdeco.nl

kun je uit verschillende opties kiezen; dit exemplaar kost € 22,99.

Be my guest

Dit fraaie gastenboek leg je na de bruiloft gerust voor de sier op je salontafel € 29,-; Verkrijgbaar in roze of roest printworksmarket.com

Feestelijk kapsel

Een eenvoudig kapsel maak je feestelijk door er een mooie speld aan toe te voegen, met bijvoorbeeld glinsterende steentjes. Hierbij twee voorbeelden voor een stralend feestkapsel.

tekst: HANNA ROUBOS beeld: TINEKE VAN DER EEMS

STAP 1: Maak een zijscheiding aan de voorkant. Krul al het haar in dezelfde richting

STAP 2: Borstel het haar voorzichtig door, nu ontstaan er grove waves in het haar

Krul al het haar in dezelfde richting

STAP 1: Zet het haar vast met schuifspeldjes, net naast het midden van het achterhoofd. Je kunt zelf kiezen aan welke kant.

STAP 2: Draai het haar op een rol, en bepaal eerst met je handen de positie waar je de rol vast wilt steken.

STAP 3: Aan de ene kant draag je het haar achter het oor, zet deze lokken vast met een mooie speld.

STAP 3: Zet de rol aan één kant goed vast met schuifspeldjes Met een mooie speld is dit kapsel feestelijk genoeg voor een bruiloft

De hele dag ‘aan’

Ik ben het type dat met Pippi Langkous zegt: „Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan.” Zo ging het ook met het fotograferen van bruiloften. Ik maakte op mijn website een pagina aan met informatie en prijzen en wat beelden die ik hier en daar van bruidsparen had gemaakt en ik zou wel zien wat erop afkwam. Tot mijn verbazing duurde dat heel niet zo lang De eerste aanvragen rolden binnen en ondanks mijn vreugdedansjes bezweek ik zowat van de zenuwen. Aanbieden is één, maar nu moest ik het nog uitvoeren. Na verloop van tijd had ik had wat bruiloften geshoot en dat ging eigenlijk heel goed. Tot

die ene keer

Ik wist de straatnaam en het huisnummer nog niet, maar het bruidspaar had me wel doorgegeven in welk dorp ik moest zijn. Op mijn gemak (want altijd lekker vroeg) reed ik richting Zeeland, Sint-Maartensdijk. Toen ik het dorp binnenkwam, belde ik de bruid en vroeg haar naar de straatnaam en het huisnummer.

„Ik ben al in het dorp, dus ik zie je zo!” riep ik nog enthousiast Het volgende moment sloeg mijn hart misschien wel vijf keer over Google Maps gaf aan dat de route naar haar huis in Maartensdijk (zonder Sint) nog één uur en 36 minuten zou duren. Eén uur en 36 minuten! Ik zou

anderhalf uur te laat komen op een bruiloft. Nadat ik met trillende stem de bruid had ingelicht, sjeesde ik weg Wat baalde ik! Gelukkig had ik geen grote dingen gemist en kwam ik uiteindelijk iets meer dan een uur later aan bij de bruid, waar er smakelijk om mijn vergissing gelachen werd. Maar één ding is zeker, dit gebeurt niet nog eens Check, check, dubbelcheck.

TOPMOMENTEN

Gelukkig zijn er ook heel veel topmomenten. Om zes uur stond ik al op de stoep bij de bruid, die in alle gezelligheid mooi werd gemaakt en waar er direct al veel gelachen werd

Als fotograaf van bruiloften sta je de hele dag ‘aan’, ervaart Nelleke Boekee. Inmiddels heeft ze al heel wat bruiloften gefotografeerd. Sommige blijven haar extra lang bij...

Dat lachen bleek wel bij het stel te passen. Want toen de bruidegom later die ochtend op de stoep stond om zijn bijna-vrouw te ontmoeten, tikte niet de bruid op zijn schouder maar zijn maat, die een grap wilde uithalen. Het was een lange dag, maar toen die uiteindelijk werd afgesloten met een vuurwerkshow, schoof ik mijn zere voeten en moeheid aan de kant; dan gaan we er weer met 200 procent voor

ZERE VOETEN

Het zijn vaak echt lange dagen, maar in die lange dagen zit vaak wel een kerkdienst, wat even rust geeft. Dan hoef ik even niet op mijn

aller-energiekst ‘aan’ te staan. Want behalve dat ik na verloop van tijd zere voeten heb (ik heb nog steeds de perfecte schoenen niet gevonden), merk ik aan het einde van de dag dat ik mentaal ook echt op ben. Zeker als ik met de mensen om me heen geen klik voel Soms is het een heel rustige, afwachtende groep bijvoorbeeld, die ik echt op sleeptouw moet nemen. Als ik de fut verlies, verliest de hele groep de fut, dus ik moet dan aanstaan en aan blijven. Gelukkig heb ik op bijna alle bruiloften wel een klik met de mensen. En het is helemaal leuk als je tijdens de ene bruiloft geboekt wordt voor een volgende

Als afsluiter hoorde ik op een van mijn laatste bruiloften van het bruidspaar: „Nell, wat zijn wij blij dat we jou erbij hadden Je hebt onze dag extra speciaal gemaakt, we kijken uit naar de ongetwijfeld prachtige beelden!” Dan warmt mijn hart helemaal op Wat een bijzondere baan heb ik toch Deel uitmaken van misschien wel de belangrijkste dag in het leven van twee geliefden, in slechts één dag in families opgenomen worden. Momenten van spanning, tranen, emoties, vreugde en geluk voorbij zien komen en dat alles vastleggen tot er een prachtig verhaal uit komt rollen Ik ben heel dankbaar voor mijn werk

tekst & beeld: SOULED PHOTOGRAPHY, NELLEKE BOEKEE

• De hele zomer heb je kunnen genieten van bloemen in de tuin Op dit moment zijn er steeds meer uitgebloeid Heb je er weleens aan gedacht om planten, ook uitgebloeid zijn, gewoon te laten staan? Dit is goed voor de insecten, ze kunnen hierin schuilen, larven leggen of poppen maken. Zeker niet zomaar de hele tuin opruimen, zou ik zeggen

• Wist je dat je ook in de wintermaanden van kruiden kunt genieten? Zet bieslook, peterselie en basilicum in potten in de kas of binnenshuis neer In het voorjaar kun je ze gewoon weer buiten zetten voor het volgende seizoen

• Heb je al een moestuin en zou je ook in dit jaargetijde nog wat willen zaaien? Een aantal gewassen kun je nu wel buiten zaaien; dit heet overwinterteelt Deze gewassen zaai je in oktober of november en oogst je in het vroege voorjaar. De zaden hebben dan nog net kunnen kiemen voor de vorst en hebben dus een snellere start Ze zullen daardoor minder snel opgegeten worden door slakken of muizen en ze gaan minder snel dood door bijvoorbeeld een snelle afwisseling tussen droogte en regen. Denk hierbij aan gewassen als doperwtjes, tuinbonen, wortel en pastinaak

• Maak een hommelpotje in de tuin, zodat je ook de zandhommels een plekje biedt om te

overwinteren. Neem een terracottapot, vul deze eerst met een laagje mos en daarna met stro Zet hem op zijn kop op de grond tussen de planten en verder hoef je er niets meer aan te doen

• Heb je nog onrijpe tomaten aan de planten hangen in de hoop dat ze nog zullen kleuren? Dan zou ik wel het weer in de gaten houden, want de nachten kunnen nu echt flink koud worden. Bij een beetje vorst is het gedaan en kun je er niets meer mee Daarom zou ik alle groene tomaten eind oktober oogsten en hier een heerlijke chutney van maken, want weggooien is natuurlijk echt jammer

• De bloembollen die je als het goed is, op aanraden van mij vorige maand aangeschaft hebt, kunnen nu de grond in Gebruik een bollenpriem om een goed gat in de grond te maken, stop het bolletje met het puntje omhoog in de grond en dek af met grond Zorg dat de bol diep genoeg zit en er geen puntje bovenuit steekt Op de verpakking staat per bol de beste plantdiepte

• Vergeet niet het handgereedschap dat je afgelopen seizoen gebruikt hebt goed schoon te maken en eventueel in te vetten met een scharenspray Omdat het gereedschap in de herfst en winter minder gebruikt wordt, kan het sneller gaan roesten

* Houd het weerbericht goed in de gaten, komen er koude dagen aan en kan het gaan vriezen, dan zou ik alle dahliaknollen uitgraven. Ik haal ze er altijd voorzichtig uit met een riek, maak de knollen schoon en sla ze op in de droge schuur. Volgend seizoen kan ik ze dan gewoon weer uitplanten in de volle grond.

* Zelf vind ik het fijn om ook in het najaar geregeld een rondje te doen in de (moes)tuin en nog eens goed te kijken. Punten om over na te denken: is alles nog naar wens, wat zou je eventueel volgend jaar anders willen doen en kun je nu eventueel al plannen maken? Daar is de herfst een goede tijd voor, aangezien we veel binnen zijn.

Zijn grote natte neus speurt naar onraad, de kleine oogjes kijken me vorsend aan. Met hun ruige vacht en stevige gebouwde uiterlijk zijn wilde zwijnen imponerende dieren. Dit najaar is er volop mast; eikels en andere boomvruchten. Het wild kan daardoor vetreserves opbouwen voor de winter.

Wi ebr dsweken

DUREN BIJ ONS 3 MAANDEN...

3 maanden terdege GRATIS!

Ben je pas getrouwd of hoop je komende periode in het huwelijksbootje te stappen?

Dan hebben we een mooi cadeau voor jullie! Je ontvangt namelijk 6 nummers van Terdege GRATIS!

Wil je Terdege langer blijven lezen, dan ontvang je 40% korting op een half jaarabonnement.

Of lees een jaar lang Terdege met 50% korting! Waar wacht je nog op?! Bekijk de voorwaarden op onze site.

Musici

Martin Mans, orgel

Urker Mans Formatie

o.l.v. Martin Mans

Koperensemble Imperial Brass

met Arjan en Edith Post

en anderen

Vanuit Cunera in Rhenen

Meditatie

Ds. J. Joppe

Getrokken

uit het roomse huis

”De Heere is mijn Herder, mij zal niets ontbreken”. De tekst op een Delfts blauw bordje

bij de Tilburgse evangelisatiepost Het Kruispunt

sloeg jaren geleden bij Hetty Liebregts (70) naar binnen. Het markeerde een ommekeer in haar leven. ”Mij ontbrak op dat moment alles.”

tekst: AD ERMSTRANG beeld: CEES VAN DER WAL

Regelmatig bezoekt de rooms-katholieke Tilburgse sindsdien –het is 1988– de inloop van de zendingspost van de gereformeerde gemeente Evangelist Van Dooijeweert geeft haar een Bijbel. „Die had ik niet. Ik ben erin gaan lezen en ben bij Genesis begonnen. Eenmaal bij Koningen aanbeland, was ik er een beetje klaar mee Sommige geschiedenissen waren zo bloederig, daar wist ik geen raad mee. Toen ik dat aan Van Dooijeweert vertelde, zei hij dat ik het verkeerd aanpakte. Je moet bij de Psalmen beginnen en daarna de Evangeliën lezen, was zijn advies De rest komt vanzelf. Toen kwam ik Psalm 23 weer tegen.”

Hetty Liebregts blikt na meer dan drie decennia terug op haar overgang vanuit de Rooms-Katholieke Kerk naar de Gereformeerde Gemeente Het duurt vele jaren voordat ze de kerk waarin ze is opgegroeid, definitief de rug toekeert In 2007 doet ze belijdenis „Mijn moeder was minder betrokken op de kerk, maar mijn vader was een praktiserend rooms-katholiek Samen met mijn zus, die vier jaar jonger is, ging ik iedere week mee naar de kerk. Ik werd ondergedompeld in de roomse sfeer. In later jaren kwam ik daar meer los van, totdat ik begin jaren tachtig overspannen raakte The-

rapie mocht niet baten en ik zocht mijn heil opnieuw bij de kerk Maar daar vond ik niet wat ik zocht.” De eerste preek die ze tijdens een zondagse dienst in de evangelisatiepost hoort, vergeet ze nooit meer. „Johannes 3, de eis om wederom geboren te worden Ik begreep er, net als Nicodemus, niet veel van. Hoe kon dat?” Ze blijft, soms met tussenpozen, de diensten bezoeken en gaat later naar de Bijbelstudie.

„Ik heb verschillende evangelisten zien komen en gaan Dat vond ik vervelend, maar tegelijkertijd wist ik dat de Heere bleef.”

VIJANDSCHAP

Het is voor Hetty Liebregts niet eenvoudig om de evangelisatiepost te bezoeken. „Het werd me door vrijwel niemand in dank afgenomen Thuis en bij de familie riep het tegenstand en vijandschap op. Vader sprak van ketters. In die jaren was ik blij dat de evangelisatiepost zich in Tilburg-Noord bevond Daardoor viel mijn zondagse kerkgang minder op Dat stelde ik wel op prijs Pas de laatste jaren ben ik daar los van ” In de zondagse diensten wordt ook uit de catechismus gepreekt. „Ik kreeg uitleg over de Tien Geboden en begreep dat ik in alles een overtreder was. Het werd een steeds grotere worsteling Ik was nog

dooplid bij de rooms-katholieke kerk en kreeg tegelijkertijd steeds meer het gevoel dat ik moest kiezen.”

De jaren verstrijken „Dat ging zo door totdat ik in psalm 45 las: „Hoor o dochter en zie, vergeet uw volk en uws vaders huis” Mijn huis was de roomse kerk, mijn volk het roomse volk. Ik ben naar evangelist Van den Boogaart gegaan en heb hem gezegd dat ik mijn doopbewijs zou opvragen en belijdenis wilde doen.”

Dat gaat niet zonder strijd „Op een maandagavond moest ik voor de kerkenraad verschijnen. De belijdenisdienst waarin ik alleen vooraan zou staan, was gepland op biddag, de woensdag erna. Op zaterdagavond was ik zover dat ik ervan af wilde zien Op dat moment belde een vriendin. Je moet op Christus zien, gaf ze aan Zondagochtend hoorde ik uit Jesaja 53 dat Christus om onze overtredingen heeft geleden, om ons genezing te schenken. Toen was het me duidelijk en heb ik definitief de rooms-katholieke kerk verlaten. Mijn belijdenistekst was Jesaja 41 vers 13 „Vrees niet ik help u, spreekt de Heere.””

Om zich heen ziet ze het verval van de roomse kerk „Veel mensen zijn onverschillig geworden. Iedere godsdienst is voor hen gelijk. Het maakt hen niet uit Er is een groep

die wrok koestert tegenover de rooms-katholieke kerk Dat heeft dan vaak te maken met seksueel misbruik Maar van reformatorische kerken wil men evenmin weten Wel heb ik de indruk dat de vijandschap iets minder is geworden.”

Zo mag Het Kruispunt voor een zangavond in december gebruikmaken van de rooms-katholieke kerk in het centrum „De akoestiek is daar veel beter. Totdat corona uitbrak, konden we dus daar terecht. Of dat dit jaar opnieuw het geval is, weet ik niet De pastoor, die zo van zangkoren hield, is inmiddels overleden.”

ONDERWIJS

Ze kijkt niet rancuneus terug. Zorgvuldig waakt ze ervoor om degenen die haar niet begrijpen, te kwetsen. „Maar het onderwijs dat ik hier heb ontvangen, gaf de rooms-katholieke kerk me niet. Er werd een stukje gelezen, in mijn jeugd nog vaak in het Latijn en alles draaide om Maria De Heere Jezus nam een onbelangrijke plaats in. Achteraf heb ik duidelijk mogen zien dat het de Heilige Geest was die me naar deze plaats heeft geleid. Nicodemus wist het niet en Paulus evenmin. Die onwetendheid zie ik nog steeds terug bij vele kerkleiders.”

De Reformatie heeft een wending gegeven in de verbreiding van het

Bijbelse onderwijs Hervormingsdag, op 31 oktober, is volgens Hetty Liebregts dan ook een dag om te gedenken. „Het grote verschil tussen de goede werken en genade komt daarin naar voren. In Nederland zie je veel afval in rooms-katholieke kringen, maar de leer blijft ten diepste hetzelfde, de paus heeft de leiding, de kernpunten zijn onveranderd Luther en Calvijn zijn voor de roomse kerk daarom nog steeds grote vijanden.” Tegelijkertijd waarschuwt ze ervoor om Luther op een voetstuk te plaatsen. „Dat is een gevaar van het al te zeer benadrukken van Hervormingsdag Niet Luther, maar de Heilige Geest moet het doen.”

Ze ziet de gevolgen van het op een voetstuk plaatsen van mensen om zich heen. Enkele honderden meters verwijderd van de evangelisatiepost wordt jaarlijks Peerke Donders herdacht bij zijn geboortehuis. De roomse kerk heeft deze priester, die zich voor melaatsen in Suriname inzette totdat hij zelf aan melaatsheid overleed, heilig verklaard. „Hij is kroonheilige van Tilburg Er zijn een kapelletje en een beeldentuin aan hem gewijd. Elke dinsdag zie ik een groepje mensen met een rozenkrans die kant opgaan. De grote herdenking is op 27 oktober, pal voor Hervormingsdag ”

Hetty Liebregts raakte in de loop der jaren steeds vaker betrokken bij het werk in de evangelisatiepost. „In 1993 vroeg Van Dooijeweert me al voor de Bijbelclub voor kinderen ”

Verder helpt ze in de winkel, met de schoonmaak van de kerkzaal en doet ze kosterswerkzaamheden De omgeving van de evangelisatiepost is in meerdere opzichten een spannende. Op korte afstand bevindt zich niet alleen een rooms-katholiek bedehuis, aan de andere kant staat een moskee „Daar preekt de imam die in het nieuws kwam toen hij weigerde toenmalig minister Rita Verdonk een hand te geven Bij de Bijbelclub zie ik vaak islamitische mannen voorkomen en naar binnen kijken. Ze willen in de gaten houden of hun kinderen er niet bij zijn ” Hetty Liebregts heeft nog een waarschuwing voor de reformatorische kerken. „Pas op voor veranderingen met de bedoeling om aantrekkelijk te blijven voor de jeugd. Ik heb dat in de roomse kerk van nabij meegemaakt De plicht om zondags naar de kerk te komen werd afgeschaft, evenals de biecht. Om mensen te blijven trekken, werden allerlei veranderingen doorgevoerd. Je ziet die nu ook in sommige protestantse kerken Het geeft even een opleving en daarna neemt de kerkgang verder af. Het is een ongeloofwaardige en heilloze weg ”

”Ik begreep er, net als Nicodemus, niet veel van”

Vrederijk

Nadat ik op mijn knieën ben geweest om te danken en te bidden, begin ik het ritueel: een stukje lezen uit de stapel boeken, waarin ik elke dag verderga Het eerste boekje, ”A Scenic Route Through the Old Testament”, geschreven door prof Alec Motyer, tekent vanuit het Oude Testament elke dag een ontmoeting met de God van Abraham, Izak en Jakob Vanmorgen lees ik over de kruik van Jeremia, hoofdstuk 19 De profeet maakte gebruik van een zichtbaar teken Het moet wel intens diepe indruk hebben gemaakt, toen hij –terwijl hij de aarden kruik tegen de grond smeet– zei dat God zó Zijn bondsvolk zou verbreken

Mijn ziel peinst: wat heb ik anders verdiend dan juist dát? Mijn ziel weet: zo moet het gaan met ons volk, dat meer en meer God verlaat

Mijn gedachten gaan terug naar gisteravond. Ik was, acht maanden geleden al, uitgenodigd door de SGP-kiesvereniging Zwartewaterland om een tijdrede te houden in mijn eerste gemeente – die na zovele jaren nog steeds een bijzonder plekje in mijn hart heeft.

Waarover moest het toch gaan, had ik mij aanvankelijk afgevraagd Hoe het kwam, weet ik niet, maar het werd Jesaja 11: over het vrederijk van Immanuël, met de wolf die de schapen niet verscheurt en de leeuw, die –hoe bestaat het– vegetariër is geworden. We zongen over bergen die vrede dragen en over heuvels waar heilig recht op bloeit; over een Koning, Die rechtvaardig, wijs en zacht, Zijn ellendigen regeert Nee, in en buiten Nederland lijkt het er niet op, totaal niet. Niet in het door oorlogsgeweld geteisterde Oosten en zeker niet in het door bizarre ongehoorzaamheid aan Gods heilzame geboden ten gronde gaande Westen Net zo: hoe onmogelijk was het niet in de dagen van de profeet Jesaja…! En toch voorzei hij dapper en schreef hij moedig: „Men zal nergens leed doen en nergens verderven op de ganse berg van Mijn heiligheid ” Hoe dat kan? Hoe het ooit zover komt? De profeet schrijft het erbij: „want de aarde zal vol zijn van kennis des HEEREN, net zoals de wateren de zee bedekken.”

Het optreden van de profeet Jeremia is veel en veel begrijpelijker en veel meer in overeenstemming met de staatkundige, maatschappelijke, kerkelijke en zedelijke toestand van ons volk: verbreken en verbrijzelen. Terecht! En toch… Jesaja 11 volgt op Jeremia 19 Nee, niet in de Bijbelboekvolgorde die wij kennen, maar wel chronologisch, in tijdsorde Jesaja 11 volgt op Jesaja 10 en dát hoofdstuk gaat precies over de dreiging waaraan Jeremia zichtbaar gestalte geeft Dus: het vrederijk volgt op de kruikverbreking Om het eens heel apart te zeggen: de avond van gisteren waarover ik nu mijmer, volgt op deze morgen waarop ik mij buig over het boekje van professor Motyer Het geheim? Het Rijsje uit de afgehouwen tronk van Isaï, de Banier der volken…

Elspeet, Ds W Pieters

Jesaja 11 volgt op Jeremia 19, niet in de volgorde die wij kennen, wel chronologisch

ang v

voor

Ba alles wat hond

”Je knijpt tegenkomen”, ik was een v griezels op kan je flink i bent. Ma

altijd in mijn hand als we zei mijn man een keer. I an de vele mensen die nie vier poten moest hebben. H n de weg zitten, of je nu ar: je kunt er ook van af

tekst: MARIJA VELDHOEN beeld: MARTHE ROUKENS

een hond nderdaad, ts van die ondenangst jong of oud komen.

heet

Ik kan me niet anders herinneren of ik stak de straat over als ik een hond zag aankomen. Bij vriendinnetjes met een hond ging ik absoluut niet naar binnen. Een strand- of boswandeling was leuk, maar helemaal ontspannen werd het nooit, met al die loslopende honden

De meeste mensen die bang voor honden zijn, worden –net als ik vroeger– onrustig of ze schrikken bij het zien van een hond, legt het LICG uit, een kenniscentrum over het houden van huisdieren. Het liefst proberen ze honden helemaal te vermijden Maar dat is knap lastig in een land waar rond de twee miljoen viervoeters rondlopen. Bij sommige mensen gaat de angst verder dan schrik of onrust. Bij hen roept een hond pure paniek op: tot hartkloppingen, hevig zweten en duizeligheid aan toe Daar is zelfs een naam voor: kynofobie. Het akelige is dat hondenangst daarmee vaak ook een sociaal probleem wordt

”HIJ DOET NIKS, HOOR!”

Marleen van Baal is coach voor mensen met hondenangst en legt in een artikel uit hoe dat zit: „Zij gaan niet meer op bezoek bij vrienden en familie-

leden met honden, ze lopen niet vrij in hun buurt rond, en relaxt recreëren beperkt zich tot hun balkon of achtertuin ”

Waarom zijn mensen eigenlijk bang voor honden?

Ik was bang dat een hond me zou bijten. Andere mensen vinden vooral snuffelende, blaffende of springende honden vervelend. Ze begrijpen het gedrag van de hond niet en hebben gevoelsmatig geen enkele controle over de situatie Voor de meeste zijn de geruststellende woorden van een baasje –„hij doet niks, hoor”– dan ook helemaal niet geruststellend Kijk zelf dan, die hond doet van alles wat ik eng vind! Hij rent op me af, hij snuffelt aan me, en dan dat geblaf… Wie zegt dat hij straks ook niet ineens gaat bijten?

Waar komt die angst toch vandaan? Soms is die begonnen na een nare ervaring, bijvoorbeeld omdat iemand gebeten is door een hond of er een keer erg van geschrokken is Vaker wordt angst onbewust overgedragen van ouders op hun kinderen. Psycholoog Nienke Endenburg legt in een filmpje over hondenangst uit: „Als je moeder verkrampt als ze langs een hond loopt, neem je dat als kind over. Dat is iets wat non-verbaal gaat. Kinderen pakken dan

Charlotte (36) werd als twaalfjarige gebeten door een hond toen ze op het strand tikkertje speelde. Pas na drie maanden fysio kon ze weer gewoon lopen.

„Ik vond honden nooit heel erg leuk, maar sindsdien ben ik ze gaan mijden. Op mijn baantje bij de thuiszorg durfde ik niet te zeggen dat ik bang was voor honden, maar zei dat ik allergisch was Als ik naar vriendinnen ging, checkte ik altijd eerst of er een hond was. Als er honden in de buurt waren, kreeg ik trillende handen en was ik heel alert Ik ging echt in de vluchtmodus Ik merkte ook dat ik geen onderscheid maakte tussen honden. Alle honden waren eng, het maakte niet uit hoe ze zich gedroegen en of ze klein of groot waren Toen ik kinderen kreeg, wilde ik pertinent niet dat die angst op hen overging. Ik wilde geen blokje met hen omlopen of oversteken, omdat er een hond aankwam Daarom heb ik contact opgenomen met een psycholoog die gespeciali-

seerd is in angst en trauma Ik moest een situatie bedenken met de minst bedreigende hond Dan liet zij bijvoorbeeld zo’n vriendelijke, lobbige hond uit, en ik liep ernaast De volgende stap was dan dat ik de riem vasthield Steeds moest ik iets bedenken wat een beetje enger was: een poot laten geven, zelf uitlaten, aaien, eten geven Als dat gelukt was, gingen we naar een volgende sessie; met een engere hond en een engere situatie.

Op een gegeven moment had ze een heel enge hond, met zo’n grove bek Ik vond het spannend om met een hond in één ruimte te zijn, dus daar gingen we mee oefenen. Eerst met de psycholoog samen Daarna vroeg ze: „Wat vind je nu eng?” „Dat jij er niet bij bent ” „Oké, dan ga ik nu naar de gang.”

Toen deed zij de deur dicht, maar het pand was heel oud en de deurklink viel er aan de binnenkant uit Daar zat ik binnen met die hond... Gelukkig bleef die heel relaxed en achteraf hebben we er erg om gelachen

Ik ben nog steeds niet dol op honden Maar ik heb geleerd hoe honden reageren en te checken of mijn angst reëel is. Het is mooi dat therapie je zo veel oplevert Mijn angst is beheersbaar geworden ”

„Ik wilde niet dat mijn angst over zou gaan op mijn kinderen”

over: daar moet je toch voor uitkijken.”

Een andere reden dat kinderen honden eng kunnen vinden is dat de dieren vaak een stuk groter zijn en voor het kind onvoorspelbaar kunnen handelen. Die lik over hun gezicht hadden ze niet zien aankomen Andere kinderen zijn niet gewend aan honden en zijn soms alleen maar bang, omdat ze simpelweg nog geen positieve ervaringen met honden hebben opgedaan

REËLE OF IRREËLE ANGST?

Zijn mensen met hondenangst terecht bang voor honden, of is hun angst onnodig? Coach Marleen van Baal vindt dat geen zinvolle vraag. „Wat de oorzaak ook is, de angst is in ieder geval reëel voor de angstige persoon. En zowel de persoon als de angst dienen serieus genomen te worden!”

h ijf i i d i h schrijft ze Feit is dat er in het contact tussen hond en mens nogal eens wat misgaat Per jaar worden ongeveer 150.000 mensen in Nederland gebeten door een hond In 30 procent van de gevallen is de verwonding zo ernstig dat er een bezoek aan de dokter of het ziekenhuis nodig is.

„Het blijft toch een hond, hè?” zegt de omgeving

uit dat een

Claudia’s dochter Zarah (4) was sinds haar tweede bang voor honden. Een goed opgevoede labrador hielp haar van haar angst af.

„Toen Zarah een jaar of twee was, stond er een keer ineens een hond achter haar Het was een labrador, dus die was even groot als zij Ze schrok enorm en was sindsdien echt panisch voor honden Als ze er maar eentje zag, ging ze al voor me staan: „Je moet me nu optillen!”

Later gingen we een keer naar het bos. Toen zat ze in de bolderkar, dus ook wat lager Er kwam iemand aan met vijf losse honden Ik dacht dat als iemand zijn honden losliet in het bos, ze wel zouden luisteren Dat was dus niet zo en er kwamen er twee echt bij haar kijken Ze was helemaal overstuur, hard aan het huilen.

Als ze daarna een hond zag, ging ze gelijk staan en begon ze te gillen Op den duur tilde ik haar van tevoren al op. Ik ben zelf wel nuchter, maar ik merkte dat het bij haar heel veel deed Ik dacht echt: wat moeten we hiermee?

Begin dit jaar kreeg mijn broertje een logeerhond, een labrador Mijn dochter bleef de eerste anderhalf uur op de bank zitten Mijn broer is heel rustig en liet haar zien dat de hond echt luisterde naar „zit, lig, af”. Daarna probeerde ze het zelf vanaf de bank en de hond luisterde gewoon Dat gaf haar vertrouwen Toen liet mijn broer hem af gaan en durfde ze hem zelfs te aaien

Later heeft mijn broer een eigen hond genomen, ook een labrador. Daarvan heeft ze geleerd dat een hond ook praat, alleen op zijn eigen manier We leggen uit dat een hond „hallo” zegt als hij blaft. En rennen ziet hij als een spelletje. Als je niet wilt dat hij achter je aan komt, moet je niet gaan rennen

Ze vindt het nu echt leuk dat Dex er is. Ze is net over haar angst heen, dus ze heeft nog niet een heel groot vertrouwen Pas begon Dex naar haar te blaffen toen ze haar nieuwe jas liet zien en haar capuchon opzette Daar schrok ze weer erg van We leggen dan gelijk uit dat hij blafte omdat hij niet zag dat zij het was. We zorgen dat ze weet waarom hij iets doet Dat ze dat nu goed begrijpt, scheelt heel veel ”

„We leggen

hond ook praat, alleen op zijn manier”

Nnajaaris...

hebben we weer een mooie collectie om de koude dagen tegemoet te treden. Warme kleding in sfeervolle tinten voor elke gelegenheid Hartelijk welkom!

Betrouwbare natuurlijke

gezinsplanning

• breng je cyclus in kaart met Sensiplan

• vermijd met hoge betrouwbaarheid (99,6%) zwangerschap

• of gebruik deze kennis om juist sneller zwanger te raken

• meest complete kennis over je eigen cyclus

• meest complete kennis over je eigen cyclus

• sympto-thermale methode: temperatuur en cervixslijm in dubbele controle

• sympto-thermale methode: temperatuur en cervixslijm in dubbele controle

• betrouwbaarste natuurlijke methode (erkend door WHO)

• betrouwbaarste natuurlijke methode (erkend door WHO)

• eenvoudig te leren en toe te passen

• eenvoudig te leren en toe te passen

• cursussen en begeleiding door gecertificeerde consulten

• cursussen en begeleiding door gecertificeerde consulten

Zorgverzekering Pro Life vergoedt de cursus in alle aanvullende verzekeringen

natuurlijk

• gezond

• betrouwbaar

'Ik ben heel bang voor de

Katya (11) uit Oekraïne

Voor € 17,50 per maand zorgt u ervoor dat een kind in de koude wintermaanden dagelijks een warme maaltijd en onderwijs krijgt.

www sensiplan nl

dan al snel. Waarmee ze eigenlijk bedoelen: een hond is onvoorspelbaar. Maar is dat wel zo? Dat hoeft zeker niet zo te zijn, want elke hond ‘praat’. Niet met woorden, maar wel met zijn lichaamstaal. Daarmee laat hij zien of hij blij is, graag wil spelen of dat hij gestrest is en met rust gelaten wil worden. Maar hoe leer je hondentaal lezen als je het liefst ver bij de viervoeters uit de buurt blijft? Gelukkig is er op internet veel informatie te vinden –met illustraties en filmmateriaal – over hondentaal. Grote kans dat je na een poosje ziet dat er een blije hond op je afkomt en geen agressieveling. Dat kan je angst al doen afnemen. Als je vervolgens ook nog weet hoe je kunt voorkomen dat de hond zich op een manier gedraagt die jij niet wilt, voel je je een stuk zelfverzekerder

”ZE RUIKEN HET”

Volgens veel coaches ligt de sleutel in het aanpakken van de angst daarom in het leren begrijpen van hondengedrag Als je zijn lichaamstaal eenmaal verstaat, wordt het gemakkelijker om goed op een hond te reageren. Het geeft iemand die angstig is, de controle over de situatie terug.

Vaak zeggen angstige mensen: „Het lijkt wel of honden het ruiken, want ze komen altijd juist op mij af!” Volgens het LICG reageren honden niet op bange mensen door hun geur, maar op hun gedrag. „Mensen die bang zijn, houden de hond bijvoorbeeld scherp in de gaten. Voor een hond is dat aanstaren een bedreiging of uitdaging Hij voelt zich er niet prettig bij en zal daardoor eerder blaffen of grommen. En mensen die bang zijn, gaan vaak sneller lopen, wat vreemd is voor een hond en een uitnodiging om mee te rennen.”

Het doet me terugdenken aan een wandeling die wij met onze hond –toen nog een onbesuisde herderpup van zes maanden– in een losloopgebied maakten. Op een smal paadje kwam ons een ouder echtpaar tegemoet Mijn man liet de hond netjes naast zich zitten, zodat de mensen konden passeren. Vlak vóór onze hond stond de man van het echtpaar stil en begon omstandig zijn paraplu uit te klappen en als een scherm voor zich uit te houden, terwijl hij onze hond passeerde. Het hele beest had de man nog geen blik waardig gekeurd, maar begon hem nu wél heel interessant te vinden. Nog steeds bleef ze netjes zitten, maar toen de man na een paar meter stilstond en nadrukkelijk omkeek of de hond niet achter hem aankwam, ging ze toch op inspectie. De man deed verschrikt zijn handen omhoog, waarop de pup (natuurlijk) sprong Want hé, dat is een uitnodiging! Moppe-

rend en geschrokken liep hij verder: „Dat gebeurt mij nou altijd met die beesten.”

Voor mij was het een spiegel: omdat ik altijd bang was geweest voor honden, begreep ik de man heel goed. Maar omdat ik nu zelf een hond had, begreep ik ook waarom mijn hond zo op hem reageerde. Met zijn gedrag lokte deze man juist de reactie uit waar hij bang voor was.

HOE DAN WEL?

Kun je zulke situaties voorkomen? Voor een groot deel wel Het LICG: „Ook kunt u met uw lichaamstaal de hond iets duidelijk maken op een manier die hij kan begrijpen. U kunt hem bijvoorbeeld laten zien dat u niet wilt dat hij tegen u opspringt ” Het LICG geeft allerlei goede tips Honden zijn nieuwsgierig. De kans dat ze een kijkje komen nemen wordt een stuk groter als je snel wegloopt en al helemaal als je gaat rennen Niet doen dus Hetzelfde geldt voor je handen in de lucht steken als een hond even komt snuffelen: daar gaat hij van springen Strak naar de hond staren, is ook niet verstandig. Voor een hond geldt dat echt als een uitdaging. Wil je de hond toch in de gaten houden? Kijk dan naar het puntje van zijn staart Als je geen aandacht wilt van een snuffelende hond, kun je hem het beste je rug toekeren en stil blijven staan „Word een lantaarnpaal,” zeggen hondencoaches dan. De hond heeft snel door dat er niets met jou te beleven valt en laat je binnen een paar tellen met rust „Bedenk dat honden die naar u toekomen vaak gewoon nieuwsgierig zijn of enthousiast,” besluit het LICG bemoedigend. Elk bang kind zou deze tips moeten kennen Want juist kinderen hebben de neiging om weg te rennen, te gillen en de handen in de lucht te steken.

EN ALS DAT NIET HELPT?

Voor sommige mensen met hondenangst zijn deze tips niet genoeg Als de angst je daarbij belemmert in je dagelijks leven en je ervan weerhoudt om leuke dingen te doen, is het verstandig om professionele hulp te zoeken Vaak bestaat de therapie eruit dat je onder begeleiding in kleine stapjes de confrontatie met je angst aangaat, net als Charlotte uit het kaderverhaal Een hondenvriend hoef je niet te worden, maar het maakt de angst beheersbaar. En dat is veel waard. Een andere –ik geef toe, wat rigoureuze– oplossing: neem zelf een hond Zo werd ik van een hondenhater iemand die opvoedt, liefdevolle likken krijgt, lange wandelingen door weer en wind maakt – en daar nog van geniet ook

Topsport

Tijdens een van de gesprekken bij de psycholoog vroeg zij me waar ik mijn verdriet voelde. Ik keek haar ongetwijfeld glazig aan en antwoordde: In mijn hoofd natuurlijk. Dat antwoord bleek niet te kloppen. Ze vroeg me op zoek te gaan naar waar ik de emotie in mijn lichaam voelde.

De eerste keer op zoek gaan was vreemd Ik associeerde rouw met psychische klachten en heb het lichaam daarvan losgekoppeld Kramp in de kuiten kon volgens mij niet komen door verdriet Maar ik leerde dat rouwen topsport is Ik leerde dat de kramp in mijn spieren veroorzaakt wordt door stress, door de hoogspanning waaronder ik op dit moment leef De masseuse bij de salon die ik laatst onder het mom ”zelfzorg” bezocht, verzocht me tijdens de massage op z’n minst tien keer om te ontspannen Ik geloof dat ik gewoon niet goed meer weet hoe ik mijn lichaam moet ontspannen En dat voel ik, heus, maar het went ook Loslaten geeft me zelfs een bepaalde angst Wat gebeurt er eigenlijk als ik loslaat?

Mathilde Beverloo (26), moeder van Benjamin (1), verloor haar man Sebastian (31) en hun zoontje Jona (2).

Dit zegt iets over hoe ik voortdurend aansta Hoe alert ik heb moeten zijn, hoe ik vanuit rust altijd ineens op moest kunnen springen als zich een noodsituatie voordeed en hoe dat trauma nu merkbaar is. Ik blijk bijvoorbeeld meestal op het puntje van mijn stoel te zitten, en slapen doe ik alleen als ik echt heel moe ben, niet op tijden dat het wenselijk is om in bed te liggen. Ik sta nog steeds aan. Sterker nog: ik weet niet meer waar het uitknopje zit. Niet alleen mijn spieren hebben hieronder te lijden Dat mijn darmen van streek zijn, is eerder regel dan uitzondering Het is normaal geworden dat ik soms moeite heb met ademen en rondloop met een torenhoge hartslag. Eetlust heb ik nog steeds niet, wat ook de reden is dat ik blijf afvallen Mijn haar wordt grijzer en grijzer –ik ben 26, lieve mensen– en groeit nauwelijks Het zijn allemaal gevolgen van leven onder hoogspanning. En lange tijd heb ik dat niet beseft. Het onderzoeken waar ik mijn verdriet voel, ben ik niet gewend Dus dit onderwerp blijft iedere afspraak bij de psycholoog terugkomen Maar dat mijn lichaam reageert op verdriet en trauma, dat is mij nu wel duidelijk.

Mijn haar wordt grijzer en grijzer -ik ben 26, lieve mensen- en groeit nauwelijks

”EIGENLIJK IS ELKE AFSPRAAK EEN DING”

Wonen op een eiland

Met je gezin wonen op een eiland, ver van school, winkels en werk. Rob en Suzanne van der Made en hun drie kinderen varen dagelijks naar de overkant: in zon en regen, bij storm en vrieskou. Ze drinken uit hun eigen bron. ”We genieten van de rust en de natuur.”

tekst: AD ERMSTRANG beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

Kippen knuffelen, een dagelijks ritueel voor de meisjes in het Biesboschhuis.

Suzanne: „Je kunt hier zelf bepalen wat je doet Dat is echt heerlijk ”

Exact om halfdrie arriveert

Suzanne (44) met Lola (11) en Cato (9) bij de aanlegsteiger aan het Gat van de Bloemplaat, in de Biesbosch Ze heeft haar dochters opgehaald bij de Sigmondschool in Werkendam, 7 kilometer verderop Het is nog heel even wachten op haar man Rob. Hij is boswachter en onderweg vanuit het kantoor van Staatsbosbeheer

Hun 12-jarige zoon Storm komt later. Hij zit sinds september op de middelbare school in Sleeuwijk en heeft zijn eigen bootje, waarmee hij ’s ochtends om kwart over zeven afsteekt.

Vanaf de steiger van Staatsbosbeheer is het tien minuten varen naar hun huis in polder De Dood. Ooit waren griendbazen de bewoners van het uit 1926 daterende huis aan de Ruigt, een 130 meter brede kreek In 1960 kwam het in handen van Staatsbosbeheer.

De griendwerkers vormden, samen met vissers, rietsnijders en boeren, de oorspronkelijke bevolking van de Biesbosch. Tegenwoordig is de menselijke bewoning is op twee boeren na uit het nationale park verdwenen. Rob en Suzanne van der Made zijn met hun drie kinderen een van weinige gezinnen met jonge kinderen in het natuurgebied.

PRIVÉ-IJSBAAN

Met de kleine boot gaat het op huis aan Aan het haventje ligt tussen de open motorboten een kajuitboot van Staatsbosbeheer. Die gebruikt het gezin in de winter

In 2009 verruilden Rob en Suzanne hun eengezinswoning in Roosendaal voor hun huidige woonhuis in de natuur Dankzij een verrassende carrièrewending van Rob. Na het grafisch lyceum was hij zes jaar actief als vormgever Daarna was de

natuurliefhebber het binnenzitten beu „Ik ben alsnog begonnen aan een deeltijdopleiding bos- en natuurbeheer.” Via een stage belandde hij in de Biesbosch Bij zijn benoeming tot boswachter kreeg hij de dienstwoning aangeboden. „Ik was de eerste jongere in een vergrijzend team. Er waren geen andere gegadigden voor dit huis.”

Zijn echtgenote wilde er „dolgraag” wonen De maatschappelijk werkster voelde zich direct aangetrok-

vijand. Er zijn er al verschillende gesneuveld ”

De woning is volgens het echtpaar van alle gemakken voorzien. „Ons drinkwater komt uit een bron, 116 meter diep. Dezelfde laag als waaruit Spawater wordt gewonnen ” Er ligt een elektriciteitskabel, en een koperdraadje verbindt het gezin met telefoon en internet. „We werkten eerst met een dongel, een soort USB-modem De verbinding was heel slecht. Bij de ontpoldering is in de Noordwaard, ten noorden van dit gebied, glasvezel aangelegd Onze verbinding is sinds die tijd wat stabieler.”

ken tot de rust en de ruimte „Je kunt hier zelf bepalen wat je doet. Dat is echt heerlijk. In de zomermaanden duiken we in ons eigen zwembad en in de winter hebben we bij voldoende vorst een privéijsbaan ”

KIPPEN KNUFFELEN

Op het eiland dollen Bunker en Mollie, een grote en een kleine hond. Gezellig voor de kinderen en tegelijkertijd handig in de zomermaanden, als er veel toeristen in hun bootje voorbijkomen. „De honden voorkomen dat ongewenst bezoekers afmeren ”

Het is een fraaie septemberdag. Lola en Cato duiken op de bank voor het huis, waar ze behalve de honden ook de rondlopende kippen knuffelen, een dagelijks ritueel. De kippen, met allemaal een eigen naam, moeten iedere middag stipt om vijf uur naar binnen. „Haviken en vooral vossen vormen hun grote

Van internet is het natuurminnende echtpaar overigens niet gecharmeerd. Rob: „We hebben strakke regels voor de schermtijd van de kinderen. Maar voor school ontkom je er niet helemaal aan.” Peinzend: „Ik filosofeer regelmatig over hoe het hier duizenden jaren geleden moet zijn geweest. Ik ben denk ik in de verkeerde tijd geboren ”

BOOMHUT

Rob bouwde afgelopen zomer een enorme boomhut in de beuk achter het huis. Voor de kinderen, maar dat niet alleen „Ik heb er verschillende mooie zomernachten in doorgebracht. Veel fijner dan een tent ”

De verwarming draait op propaangas. Het vullen van de tank ervan is een project op zich „Met een schip wordt een vrachtwagen hier naartoe gevaren.” Het gas wordt vooral gebruikt voor warm water „We proberen het huis zo veel mogelijk via de houtkachel te verwarmen.”

De ongemakken van het wonen en leven op een eiland neemt het echtpaar graag voor lief. Ze draaien hun hand niet meer om voor vele malen heen en weer varen, de kinderen

”Volle maan, de waterstanden, de vogeltrek, je beleeft hier alles intenser”

ophalen en wegbrengen, boodschappen doen, paardrijlessen, het ontvangen van vriendjes en logeerpartijtjes. „We zijn niet zo van de grote partijen”, zegt Suzanne. „Als er familieleden of kennissen komen, is het meestal voor een dagje. Dan gaan we ’s avonds bevers spotten. Volle maan, de waterstanden, de vogeltrek, je beleeft hier alles intenser. We genieten van de rust en de natuur ”

Rob heeft daarnaast veel plezier in zijn werk. Hij is betrokken bij de aanleg van rietmoerassen en herinnert zich als de dag van gisteren de daarmee gepaard gaande terugkomst van de roerdomp.

WINTER

De eerste jaren dat ze op deze plek woonden, was het tijdens de zwangerschappen van Suzanne wel spannend. „We hadden in Werkendam nog huisartsen die zelf bevallingen begeleidden. Ze hebben vooraf geoefend op het heen en weer varen Het bleek niet nodig, want alle drie de kinderen zijn in het ziekenhuis geboren. Een kraamverzorgster heeft een keer een been opengehaald bij het overstappen van de wal in de boot”, vertelt ze. De winter is niet altijd gemakkelijk Suzanne: „Andere moeders zouden me eens moeten zien, denk ik soms. Bij hoogwater loop ik op laarzen te banjeren om bij de boot te komen Door sneeuw en ijs ben ik eens uren bezig geweest om het consultatiebureau te bereiken ” Het huis staat op grondgebied van de gemeente Drimmelen. Voor het aanvragen van bijvoorbeeld een paspoort moet het gezin naar het gemeentehuis in Made; een uur rijden „Dat ligt veel verder dan

Werkendam. Maar eigenlijk is elke afspraak een ding. Hoe krijg je een kapotte wasmachine gerepareerd? Anderen denken dat het bewonen van een dienstwoning heel veel bespaart Wij zijn echter veel kwijt aan reiskosten en moeten er twee auto’s op na houden.”

Daar komt Storm aanvaren Rob is blij dat het hem zo goed afgaat „Dat was voor ons natuurlijk afwachten Naar het voortgezet onderwijs met allerlei verschillende tijden. Hoe moest dat? Maar hij vindt het geweldig.”

De brugklasser is de enige in zijn klas met een eigen boot. Hij rijdt soms op de tractor die bij de werkschuur staat en klimt graag in de

boomhut. „Ik zou niet graag meer weg willen”, laat hij weten. Of hij ook zijn toekomst ziet in natuurbeheer? „Ik denk wel dat ik die kant op ga.” Zusje Lola is minder stellig en zegt liever in de stad te wonen „Bijvoorbeeld in Dordrecht, bij een van mijn beste vriendinnen.”

AFSCHEIDSBORDJE

Van het voorjaar leek het erop dat het gezin de Biesbosch zou gaan verlaten „We hadden het gevoel dat het wonen hier de sociale ontwikkeling van de kinderen in de weg staat Dat merkten we, zeker toen ze nog wat kleiner waren. Ze wisten bijvoorbeeld niet dat bij anderen de achtertuinen zijn afgebakend Ze

banjerden overal doorheen.” Rob besloot op een landgoed in Vught aan de slag te gaan „Daar was ook een dienstwoning beschikbaar.”

Al na korte tijd bleek de baan niet te bevallen en solliciteerde hij met succes weer bij zijn oude werkgever. „We waren nog niet verhuisd. De collega’s hadden al een afscheidsbordje met onze namen gemaakt Dat zou hier een plek krijgen. Het is alsnog geplaatst, maar in plaats van woonden staat er wonen Soms moet je even afstand nemen om werkelijk te ontdekken wat je gaat missen ” Het bewijs laat niet lang op zich wachten. „Kijk daar gaat een zeearend. Ik heb die nog nooit zo laag zien vliegen ”

D.V. 27/28/29

Herfst bySoet

Kom tijdens ‘Herfst by Soet’ van 27-29 oktober woonwinkelen en beleef de unieke Soet stijl. Geniet van hapjes, drankjes en prachtige acties, zoals gratis interieurontwerp t w v. €850! Van harte welkom, mis het niet!

Ietwat wonderlijk

Sinds een week hebben de ambulanciers een nieuwe outfit. Er verschijnen een dame en een heer in oranje dracht boven mijn hoofd Ze informeren naarstig naar mijn toestand en naar de gebeurtenis die tot die toestand heeft geleid. „Ik ben gevallen en denk dat ik mijn been gebroken heb”, deel ik mee. „Dat is niet zo mooi. Zullen we maar even een bedje pakken, zuster?” stelt de chauffeur voor Zuster knikt instemmend

Mijn bedaardheid, die ik overigens met verwondering bij mezelf waarneem, is er wellicht de oorzaak van dat zuster mij een ietwat wonderlijke vraag stelt, namelijk of ik zelf even op de brancard kan schuiven? Ik moet haar teleurstellen Inmiddels is me wel duidelijk dat ik alle controle over het been heb verloren Dus moet ik worden overgetild Dat gebeurt met vereende krachten De chauf, de zuster, de bestuurder van de zijstraatauto en zelfs mijn vrouw tillen me van de openbare weg op een bed van de veiligheidsregio

Het zat B. Rekebeen niet mee, afgelopen voorjaar Hij maakte een val die grote gevolgen had. Deel 3: De augurken zijn in orde.

In de ambulance krijg ik meteen een infuusje Desgewenst kan ik wat pijnstilling krijgen Ik wens dat Terwijl er overleg wordt gevoerd welk ziekenhuis mijn bestemming zal worden, besluit moeders de fiets en boodschappen naar huis te brengen Beide blijken ongehavend Zelfs de potten augurken zijn in orde

Ondertussen komen onze in de straat wonende schoon- en kleindochters ter plaatse De jongste neemt de zaak bedaard in ogenschouw en verzucht dat het maar goed is dat opa geen eieren heeft gekocht Dat is zeker waar Het zou zo’n tas met boodschappen een wat rommelig aanzien geven indien de eieren eenzelfde lot had getroffen als het been van opa

Onderweg krijg ik de eerste stoot pijnstilling Dat is best fijn De chauffeur rijdt netjes, maar iedere hobbel is er een te veel. Eenmaal bij het ziekenhuis aangekomen, duurt het even voor mijn bed naar binnen wordt gereden Er blijkt sprake van een file van ambulances voor de ingang van de spoedeisende hulp Alle kamers liggen vol. Mijn ambu is derde in de rij. Wachten! Geduld oefenen! Dat is de boodschap die nu al tot me komt Twee werkwoorden, die tot op heden niet heel erg tot mijn kerncompetenties behoren, staan voorlopig centraal

In de ambulance kan ik desgewenst pijnstilling krijgen, ik wens dat

De leukste uitjes en (rommel)markten van Nederland

tekst: ALBERTA PAARDENKOOPER beeld: RENATE BLEIJENBERG-VAN LEEUWEN

AFLEVERING 2.

Bij de kringloop moet je niet te gauw denken: O, die hoek sla ik maar over. Je doet soms de mooiste vondsten op de meest onverwachte plekken Dus neus ik altijd tussen het keukengerei, op zoek naar bestek met een handvat van gewei En op de fietsenafdeling Of, als ze die hebben, in de doe-het-zelfhoek. Gietijzeren kapstokhaken voor een prikkie. Een nog nieuwe stoffer voor 50 cent, zodat het versleten exemplaar uit de schuur afgevoerd kan worden En laatst spotte ik een mooie oude, houten ladder. Zo’n brocante geval. Je weet wel.

Er stonden er twee De achterste was een dubbele ladder die je uit kon schuiven. De voorste een enkele. En die voorste, die leek me top! Voor thuis achter een stoel, vachtje erover, precies voor het lelijke stopcontact Het plaatje zat al in m’n hoofd Nu nog uitvoeren

De uitschuifladder kostte 65 euro Op de andere, die ik wilde, kon ik geen prijs ontdekken Dan maar even vragen Er zijn twee mannen voor nodig, maar dan weet ik het: 15 euro. Hij gaat mee. Sowieso! De mannen beloven hem beneden in het magazijn te zetten, zodat ik hem daar met het bonnetje op kan halen

Tot zover gaat het prima Tijd voor het tweede deel: de ladder van ruim 2 meter in mijn autootje zien te krijgen De mannen bij het magazijn hebben er een hard hoofd in. „Past nooit m’vrouw, u ken ’m beter op komme late hale ” „Niet zo negatief”, zeg ik met een grote glimlach „De zon schijnt vandaag, hè Positief denken, misschien past het wel ”

De banken plat Stoel naar voren Ik negeer ondertussen de wat meewarige glimlach van de man die uit een grote auto achter mij stapt Het past heus wel Ik schuif de ladder erin Stukje verder nog Trekken, duwen Het past Nou ja, bijna dan Op 10 centimeter na Dat wordt om een touwtje vragen Maar hij zit er toch maar mooi in Met een triomfantelijke glimlach rij ik weg Dat de achterbuurman eraan te pas moest komen om hem er thuis weer uit te krijgen en dat hij zich afvroeg hoe ik die ladder er ooit in had gekregen, dat hoeft niemand te weten Toch?

NUMMER 1 Tip NUMMER 2

Zorg altijd dat je een touwtje in de auto hebt. Ik bewaar het mijne altijd zorgvuldig, en het wordt goed gebruikt

Vind je iets in de kringloop waar geen prijs op staat, vraag dan aan een van de medewerkers wat het kost. Ze zijn waarschijnlijk niet vergeten het te prijzen, maar er zijn klanten die doelbewust het prijskaartje van artikelen af halen en vervolgens gaan vragen wat het kost, om het zo goedkoper te kunnen bemachtigen Raar maar waar Wees dus niet al te boos als je een niet-geprijsd artikel op dat moment niet kunt kopen

Laatst spotte ik

een mooie oude, houten ladder, zo’n brocante geval

Medische dilemma’s kunnen spelen in elke fase van he leven. Vanaf de conceptie tot het levenseinde kunnen soms voor medische vragen komen te staan. Het nieuw boek Het goede leven bespreekt deze dilemma’s vanui christelijke medische ethiek

Leest u ook graag uw favoriete tijdschrift online?

Dat kan met Digibron Actueel!

In deze gratis app staan de digitale versies van De Waarheidsvriend, De Wekker, RDMagazine, Terdege en Zicht. Bent u abonnee op deze uitgaven? Download dan nu de app en maak gebruik van het gemak van Digibron Actueel.

DOWNLOAD GRATIS

‘Ook zeer geschikt als boekje voor bijvoorbeeld stellen, of je kerk of gespreksgroep!’

ER WORDT VAAK GEZEGD DAT DE MAN PRIESTER IN ZIJN GEZIN IS. HEEFT DE VROUW DUS GEEN PRIESTERLIJKE TAAK?

Ds. P.C. Hoek, Putten

Een mooie vraag, die raakt aan een belangrijk onderwerp Met de uitdrukking dat de man priester in het gezin is, wordt bedoeld dat hij geroepen is zijn gezin geestelijk leiding te geven. Als het goed is, gaat hij als man en vader voor in de weg van het Woord Zowel met aandacht voor het hart van zijn gezinsleden als voor de praktijk van het leven in Bijbels licht Dat is een hoge roeping Ik kan er dikwijls goed inkomen als tijdens een trouwgesprek de aanstaande bruidegom verzucht daar tegenop te zien Maar ook in dit opzicht mag bedacht –en vooral verwacht– worden dat Hij Die roept ook bekwaamt Dit betekent echter niet dat een vrouw geen geestelijke roeping heeft in huwelijk en gezin In tegendeel Wel is er een verschil in verantwoordelijkheid De eerste verantwoordelijkheid berust bij haar man; in alle dingen die overeenkomstig het Woord zijn, zal zij hem dan ook volgen Net zoals de man geroepen is geestelijk leiding te geven in gehoorzaamheid aan het Woord van God. Overigens betekent priester-zijn nog meer dan leiding geven Hoezeer is het gebed, bewogen en barmhartig, een priesterlijk werk? En houdt het priesterschap ook niet in om te zien naar de leden van het gezin? Een ware priester is tot zegen

Zoals gezegd heeft de vrouw in het gezin wel degelijk ook een bijzondere, geestelijke roeping

Naast haar man We weten allemaal hoezeer juist de moeders vaak veel betekend hebben in de geschiedenis van Gods koninkrijk Het zijn nogal eens de moeders die ons van kleins af leren bidden Het zijn nogal eens de moeders die voor het slapen gaan met hun kinderen de Bijbel opslaan Het zijn

vaak ook moeders die met hun kinderen weten te spreken over de meest gevoelige, vertrouwelijke dingen – ook in de geestelijke zin En het mag menig priester in het gezin wel verootmoedigen dat moeders de geestelijke roeping in dezen weleens beter verstaan en waarnemen dan zij Je krijgt soms de indruk dat de priester het toch wel snel en graag aan zijn vrouw overlaat Ik ben me bewust van de verlegenheid die daar de oorzaak van kan zijn. Het Woord openen, vrijmoedigheid oefenen in het gebed: het kan deze of gene misschien zwaar wegen Geroepen zijn de weg te wijzen, terwijl je zelf soms nog met zoveel vragen worstelen kunt We zien tegen die priesterlijke taak op, we vinden het moeilijk Leg dat eerst en vooral bij de Heere neer. Vrijmoedigheid is iets om te ontvángen in de eerste plaats Toch zou ik hem die het betreft, van harte willen aanmoedigen in het gezin vooral wel voor te gaan. Begin heel eenvoudig Verwacht het van de Heilige Geest Wie zich daarop toelegt, zal ervaren: juist zo mag je meer vrijmoedigheid leren.

En dan nog iets Bespreek deze verlegenheid ook met elkaar Dat geeft innerlijke ruimte Bovendien verbindt het ons te meer aan elkaar, zowel voor als in het huwelijk Betekent een christelijk huwelijk niet eerst en vooral dat we elkaar helpen en bijstaan in alle dingen die tot het tijdelijke én het eeuwige leven behoren? Ik weet wel van vrouwen die in stilte baden om bijstand voor hun man, hun priester, die geroepen was om voor te gaan in gebed Verlegen om de zegen van dé Priester En dat is een gebed dat niet tevergeefs kán zijn

Bezoekerscentrum Spa biedt kijkje in de fabriek

ELF FLESSEN PER SECONDE

Boven in de Belgische Ardennen ligt Spa. Jarenlang was het stadje dé toeristische trekpleister van de regio. De kuurbaden of thermen trokken talloze bezoekers, onder wie de Russische tsaar Peter de Grote. Tegenwoordig is Spa vooral bekend van het mineraalwater. Een bezoek aan de fabriek is een leuk en interessant uitje.

tekst: SANDOR VAN LEEUWEN beeld: UNSPLASH, GETTY IMAGES

Het bezoek begint bij de portiersloge, het startpunt van een lange, blauwe lijn die bezoekers naar de fabriek leidt ”Spa monopole” verkondigt de enorme fabriekshal –pal naast het station– in grote, rode letters. In blauwe letters staat boven het bezoekerscentrum: ”l’eaudysée”, een woordspeling met het Franse ”eau”, water en ”odyssee”, een lange tocht. Het centrum bevindt zich op de tweede verdieping en is per lift of trap bereikbaar.

Het informatiecentrum bestaat uit een lange galerij met vitrines, informatiepanelen en –het leukste van alles– ramen met uitzicht op de fabriekshal. Daar worden in een razend tempo honderden flessen water geproduceerd Of beter: gebotteld, want het mineraalwater komt voor het grootste deel rechtstreeks uit de grond. Enkele tientallen bronnen in de omgeving van Spa leveren het water, dat via pijpleidingen naar de fabriek wordt gevoerd.

Het productieproces ziet eruit als een soort platte achtbaan Of een blauwe slang die langzaam door een grote hal kronkelt. Helemaal links achterin begint de achtbaan. De eerste machine maakt de flessen van ‘voorvormen’, kleine reageerbuisachtige stukjes plastic. De voorvorm voor een anderhalve liter fles is zo’n twaalf centimeter hoog, die voor een klein flesje zes centimeter Deze voorvormen worden in de machine tot meer dan 100 graden verwarmd en in een mal geblazen. Daar krijgen de flessen hun definitieve vorm

ELF PER SECONDE

Direct daarna vult een tweede machine de flessen in een oogwenk met water, waarna ze op een lopende band in een U-vorm terechtkomen. Deze band bestaat uit verschillende banen naast elkaar: de meest rechtse draait langzamer dan de snelle linker baan. Op die manier belanden de flessen aan de rechterkant van de band in een rij die in een machine verdwijnt. Daar krijgen de flessen een etiket opgeplakt.

In een volgende machine worden de flessen per zes in folie verpakt Als een van de medewerkers een nieuwe rol folie in die machine moet plaatsen, groeit de voorraad op de lopende band razendsnel, tot het apparaat weer draait en de talloze flesjes weer in plastic verdwijnen. De laatste machine zet de punt op de i: een handvat aan de verpakking

De fabriek is de enige waar flessen met Spa-water worden geproduceerd. De zeven productielijnen, waarvan eentje voor glazen flessen, worden elk

door een handvol mensen bediend. Afhankelijk van de grootte worden er tussen de 20 000 en 40 000 flessen per uur geproduceerd; dat zijn er vijf tot elf per seconde.

LENIGE SPAGAAT

Het informatiecentrum biedt veel informatie over de geschiedenis van Spa. Hoewel taalkundigen het niet zeker weten, valt op borden te lezen dat het woordje ”Spa” afkomstig is van het Latijnse ”spargere”, dat ”opborrelen” betekent. Wat wel vaststaat, is dat de Spaanse gouverneur in de Nederlanden in de zomer van 1585 een brief schrijft waarin hij vertelt dat de Franse koning Hendrik III naar Spa vertrekt om water te drinken Spa wordt een populair kuuroord en dat levert het water een mooie bijnaam op: ”reine des eaux”, koningin van het water Spa reine blijkt dus niets met ”rein” of schoon water te maken te hebben Halverwege de lange galerij staat een knalrood Spa-figuurtje. Al bijna honderd jaar lang probeert het clowntje, lenig in een spagaat, met twee handen het bruisende water in bedwang te houden: De Franse tekenaar Jean d’Ylen bedacht het in 1923

GERECYCLED PAPIER

Een deel van de bezoekers is afkomstig uit Nederland: een paar jonge gezinnen, een reisgezelschap uit Groningen dat vakantie viert in Limburg. De fabriek maakt de meeste indruk op de bezoekers, maar bij de ouderen roepen de vitrines met oude Spa-voorwerpen ook herkenning op. „Prachtig”, verzucht een oudere vrouw bij een Swarovskipoppetje in de vorm van het Spa-logo. De voorvormen –de buisjes waar de flessen van worden geblazen– wekken verbazing „Leuk om te zien hoe weinig plastic er nodig is voor een fles”, vindt een bezoeker.

Tegelijkertijd is al dat plastic wel een aandachtspunt voor de fabriek. Dunnere en lichtere flessen –bijna de helft lichter in veertig jaar tijd– helpen de hoeveelheid plastic te verminderen Ook het materiaal waarvan de flessen is gemaakt, wijzigde in de loop van de tijd: nu worden de flessen voor de helft uit gerecycled materiaal gemaakt Een nieuw wapen in de strijd tegen de grote hoeveelheid plastic flessen is het ”eco pack”, een kartonnen doos met vijf liter water in een plastic zak, voorzien van een tapkraantje

De etiketten zijn van gerecycled papier en de inkt is plantaardig. En, zo verzekert de fabrikant op de borden, jaarlijks wordt alleen het hernieuwbare

deel van het grondwater gebruikt. „Putten zonder uit te putten.”

FLESJE NAAR KEUZE

Dat het gebied rond Spa zoveel water levert, heeft alles te maken met het terrein en het klimaat Zo valt er in de Ardennen veel regen – zo’n anderhalf keer meer dan het Belgische jaargemiddelde. Bovendien valt er ’s winters een halve meter sneeuw. De lagere temperatuur in de Ardennen zorgt ervoor dat er minder water verdampt.

Al dat water zakt eerst door een laag veenmos dat de grootste onzuiverheden tegenhoudt. Daarna wordt het water opgevangen door een laag turf. De zandlaag daaronder vormt een volgend filter

De onderste laag is ”vuursteenklei”, dat het water afschermt.

De Belgische regering is zuinig op het water: Het is verboden de samenstelling ervan te wijzigen en het gebied is wettelijk beschermd tegen verontreiniging, zo maken de infopanelen in het bezoekerscentrum duidelijk

Aan het eind van de gang wacht een heuse Spakroeg, waar alleen water wordt gedronken. Een flesje naar keuze voor iedere bezoeker die na alle informatie over water zin heeft om z’n dorst te lessen.

PRAKTISCHE INFORMATIE

Adres: Rue Auguste Laporte 34, 4900 Spa, België

Openingstijden: 9.30-12.30 uur en 13.30-16.30 uur

Toegangsprijs: € 5 p.p., inclusief drinken

VIJFTIG JAAR OUD WATER

De verschillende kleuren Spa-water

blauw, rood en groen– zijn van verschillende bronnen en dieptes afkomstig. Blauw wordt uit de Koniginnebron gewonnen en heeft twee jaar de tijd gehad om te filteren Rood is afkomstig uit de Barisartbron en is vijf jaar oud. Het water wordt in diepere lagen gewonnen, waarna in de fabriek koolzuurgas voor de bubbels wordt toegevoegd

Met vijftig jaar is Spa groen het oudste: het water is in de loop van vijf decennia zo diep in de aarde doorgedrongen dat het het koolzuurhoudende gesteenten heeft bereikt, waardoor het water een ietwat friszure smaak krijgt Het water komt uit de Marie-Henriëttebron, vernoemd naar Marie-Henriëtte van Oostenrijk, de tweede koningin van de Belgen

KRAANWATER, BRONWATER OF MINERAALWATER?

Volgens het Voedingscentrum is water drinken gezond. Dat geldt voor kraanwater, bronwater en mineraalwater, hoewel mineraalwater soms iets te zout is. Bronwater komt uit natuurlijke bronnen die voor een deel ook de bron van kraanwater zijn. Het verschil met mineraalwater is dat de samenstelling van bronwater niet altijd hetzelfde is, terwijl mineraalwater wel een constante samenstelling heeft. Bovendien moet natuurlijk mineraalwater bij de bron gebotteld zijn.

De kwaliteit van kraanwater is in Nederland minstens zo goed als dat van bron- of mineraalwater. ”Het Nederlandse kraanwater behoort tot de beste ter wereld”, aldus het Voedingscentrum. Bovendien is kraanwater goedkoop. Voor flessenwater geldt dat laatste zeker niet. Iemand die anderhalve liter water per dag drinkt, verbruikt op jaarbasis dus iets meer dan een halve kuub. Kraanwater kost minder dan een euro per kuub; flessenwater kost al gauw € 0,25 per liter en dus € 250,per kuub. Een ander nadeel van flessenwater is de milieubelasting.

AANG ENBRUG lectro

Van de beste service naar specifiek maatwerk

Oude Zandweg 24 | Westkapelle | 0118 - 57 24 27 | aangeenbrugelectro.nl

Onze klanten waarderen onze service op Google met een

Soms leent uw woning zich niet voor een standaardoplossing. Onze monteurs kijken graag mee. We helpen onze klanten regelmatig met situaties die in eerste instantie onmogelijk leken. Denk aan afwijkende afmetingen of moeilijk bereikbare plaatsen. Daag onze monteurs uit, want met Aangeenbrug Electro komt het wel goed. Al meer dan 25jaar

Groep 8 aan de drugs

„Wat we nu toch hebben... Hier moeten we wat mee”. Tijdens de lunch schuiven twee wijkagenten bij me aan. Ze vertellen dat een jong meisje afgelopen weekend in het recreatiebos onwel is geworden en dat ze om die reden even een huisbezoek aflegden. Moeder vertelde dat het meisje XTC had gebruikt en via de telefoon van het meisje zijn ze erachter gekomen bij wie ze het heeft gekocht.

Samen met de wijkagenten loop ik naar de afdeling bureaurecherche Daar leggen we de casus uit en ik hoef niet erg mijn best te doen om de urgentie aannemelijk te maken Dit moet onmiddellijk opgepakt worden Kinderen van 12, 13 jaar die XTC gebruiken Ingrijpen, voordat er slachtoffers vallen!

Politieagent Johan

Dubbeldam en ambulancechauffeur

Jan de Vries

schrijven om de beurt een column.

De telefoon is in beslag genomen en we analyseren ”de koop” Van de verkoper weten we snel de identiteit vast te stellen Een jongen van 17 uit de wijk Ik heb in mijn 20-jarige politiecarrière al best wat gezien Elke keer lijkt het toch weer gekker te kunnen We vinden het gesprek, dat gevoerd is via privéberichten op Instagram, deels door tekstberichten, deels door spraakberichten. Ik geloof mijn oren niet als ik de spraakberichten hoor. Het meisje weet precies waarover ze het heeft en onderhandelt over de prijs Ze bestelt vier raketjes, acht laarsjes en somt alle namen op van de pillen die ze wil hebben. Ze praat erover alsof het dropjes zijn In totaal koopt ze dertig pillen „Ja, we hebben een feestje en ik koop voor heel de groep ” We besluiten direct een instap bij de ouders van de jongen te doen. Zij zijn gescheiden, dus we gaan twee woningen binnen. Bij de vader is het raak Daar treffen we xtc, speed en hasj aan plus diverse dealersbenodigdheden De jongen wordt aangehouden en meegenomen naar het bureau De ouders zijn verslagen, verlenen alle medewerking. Het meisje van 12 wordt diezelfde dag nog in een gesloten jeugdinstelling geplaatst Er waren al langer zorgen over haar Als ik na mijn dienst naar huis fiets, speelt er van alles door m’n hoofd Groep 8 Feesten. Indrinken. Harddrugs. Wat is dit voor een wereld? Het is dat ik het zelf gezien heb, anders had ik het niet geloofd Ik ben geneigd te denken: vast een laag sociaal, crimineel gezin, of van die ouders die niet omzien naar hun kinderen, gescheiden zeker? Niets is minder waar. Ik heb met de ouders te doen.

Ik geloof mijn oren niet als ik de spraakberichten hoor

B-03 KRUISWOORDPUZZEL (2 PT)

Horizontaal: 1 getijde, 4 klaar, 6 blijde boodschap, 8 tactvol, 9 pit, 11 rivier in Oostenrijk, 12 vogel, 14 omroep, 15 lor, 16 spotfiguur, 18 optelling, 20 vrucht, 21 nederigheid, 23 sportartikel, 25 bevoegd, 27 Bijbelboek, 29 berg in Israël, 31 koning in Israël, 32 draaistijl, 33 visnet, 34 vaartuig, 35. steeg, 37. vleesgerecht, 39. kibbelen, 42. vaste ster, 45 mannelijk, 46 trommel, 49 verf, 50 visje, 52 maanstanden, 53 erg, 54 plaats in Gelderland, 56 bewonderaar, 57. via, 58. toespraak, 60. Ierland, 61. vernieuwen, 62 bergplaats, 63 kind

Verticaal: 1 moment, 2 zangstem, 3 zelfzucht, 4 bergweide, 5. flink, 6. slot, 7. delfstof, 8. verkooppunt, 10. wereldbol, 12 weg, 13 pausnaam, 15 overzetting, 16 wagentje, 17 akkoord, 19 lijder, 20 dierengeluid, 21 vrij, 22 donker, 24. Chinese munt, 26. vooral, 28. draaien, 30. deel van het gezicht, 31 bijl, 36 niet klaar, 38 slotwoord, 39 afstand, 40 chemisch element, 41 zoon van David, 43 jonge jenever, 44. godsdienst, 47. saai, 48. dwaas, 51. uitroep, 53. Europese hoofdstad, 55 praalziek, 57 top, 59 tijdperk, 60 struisvogel

SPELREGELS

1. Elke goede oplossing levert punten op Hebt u vragen over puzzelaantal e d , stuur dan een aan uzelf geadresseerde, gefrankeerde retourenvelop mee

2. Zolang de antwoorden nog niet in Terdege staan, kunt u uw puzzeloplossingen inzenden (eventueel twee afleveringen tegelijk)

3. Eén inzending per abonnementadres

4. Wie in totaal 200 punten heeft, ontvangt een prijs Overgebleven punten (staan vermeld achter de naam van de winnaar) gaan mee naar de volgende ronde

5. Stuur oplossingen op één briefkaart (gebruik alleen een envelop als u een gefrankeerde retourenvelop meestuurt)

naar: Miranda van der Hart, Kersenweg 1

A 4416 PT Kruiningen of naar puzzelbox@ kliksafe nl Vermeld de puzzelnummers en uw adres

6. Zendt u voor het eerst in, zet dan ‘nieuw’ op uw briefkaart

7 Prijswinnaars verliezen hun punten als ze een jaar niet hebben ingezonden Ze beginnen dan weer met nul punten

Inzenden: het woord dat ontstaat op de cijfers 24-12-46-61-25-1420-55-53-7-30.

Jenneke van der Jagt & Miranda van der Hart

C-03 SLANGDOORLOPER (2 PT)

1 doolhof, 2 telwoord, 3 speeltoestel, 4 medemens, 5 nalatenschap, 6 overhelling, 7 vlijtig, 8 begrepen, 9 scheepsinhoud, 10 oprecht, 11 schaaldier, 12 overheerser, 13 warmhoudplaat, 14 doorsnee, 15 vezelstof, 16 behoeftigen, 17 groepering, 18 steeds

E-03 WOORDPUZZEL (1 PT)

Zet de volgende woorden op de juiste plaats verticaal in het stramien

domoor – eetbar – egoïst – enigen – etiket – nadoen – nectar –recept – terras

Inzenden: de woorden die ontstaan op regel 1 en 4.

A-03 INVULPUZZEL HERVORMINGSDAG (2 PT)

Vul de gegeven woorden in:

ban – Bijbel – brief – edict – Eisleben

– Hervormingsdag – ijver – Katharina

– klooster – Maarten Luther – monnik

– oktober – paus – reformator – rijksdag – rooms – slotkapel – stellingen –vertaling – vogelvrij – Wittenberg

Inzenden: van de sterretjes kun je drie principes van de Reformatie maken, deze inzenden.

Inzenden: de twee namen die ontstaan op de cijfers 1-179-2-10-4-12-5-15-18 en 13-7-11-6-14-16-8.

Bent u op Zoek naar een partner in de reformatorische gezindte?

Reformatorische Relatiebemiddeling is een toonaangevend, exclusief bemiddelend, landelijk relatiebureau voor de single, weduwe en weduwnaar

Wij bemiddelen, begeleiden en adviseren onze deelnemers op een persoonlijke en individuele wijze bij hun partnerkeuze

Onze bemiddeling mag gezien worden als middel om mogelijk, in biddend opzien, een partner te vinden. We hebben het niet over slagingspercentages. Gods bestuur gaat over alle dingen, ook of het lukken mag om een partner te vinden

Tel nr: 06 - 1732 9621

E-mail: info@refo-relatie nl www refo-relatie nl

i

va

va

i Tel:0318846767

Tel:0318846767

11 jaar in Ede!

www.bruidshuishetkoetsje.nl

11 jaar in Ede!

Tel: 0318 846767

www.bruidshuishetkoetsje.nl

Tel: 0318 846767

facebook.com/bruidshuis

www bruidshuishetkoetsje nl facebook com/bruidshuis instagram com/bruidshuis tkoetsje

facebook.com/bruidshuis

instagram.com/bruidshuis tkoetsje

www bruidshuishetkoetsje nl facebook com/bruidshuis instagram com/bruidshuis tkoetsje

Gespecialiseerdingekleurdebruidsjaponnen

instagram.com/bruidshuis_tkoetsje

Gespecialiseerd in gekleurde bruidsjaponnen

Gespecialiseerd in gekleurde bruidsjaponnen

Gespecialiseerdingekleurdebruidsjaponnen

Een bijzondere locatie

Een bijzondere dag vraagt om een bijzondere locatie Molen de Zwaluw is die perfecte locatie voor jouw bruiloft Met elkaar zorgen wij ervoor dat jouw dag een onvergetelijke dag wordt Omdat wij beschikken over een grote diversiteit aan zalen is geen bruiloft bij ons hetzelfde Kom je gezellig langs om alvast eens sfeer te proeven?

Molen de Zwaluw, Batterijenweg 19, Kesteren, molendezwaluw.nl

D-03 CIJFERPUZZEL (2 PT)

R=18 A=6 M=20

Oplossingen

A-1 Schorpioen

B-1 Horizontaal: 1 peon, 4 wind, 8 kerf, 10 noot, 12 rif, 13 wel, 15 rei, 16 rul, 17 kolom, 19 kei, 21 ui, 22 bultrug, 24 NT, 25 stoer, 27 zesde, 29 riks, 31 eelt, 32 Ada, 33 ons, 34 erg, 36 earl, 38 twee, 41 terra, 44 erker, 46. en, 47. dambord, 50. po, 51. rol, 53. preek, 54 dip, 55 rob, 57 Ier, 58 koe, 59 Mook, 61 Turk, 62 star, 63 wesp Verticaal: 1 peil, 2 erf, 3. of, 5. in, 6. nor, 7. doek, 8. kruit, 9. delta, 11 tiend, 16 rust, 17 kurk, 18 muze, 20 item, 22 beiaard, 23 geleerd, 26 order, 28 strek, 30. sol, 31. Est, 35. eter, 37. raap, 39. werk, 40. drop, 42 enorm, 43 abeel, 45 epiek, 48 MRI, 49 oer, 52 loos, 54 dorp, 56 bot, 58 kus, 60 ka, 61. te. Dierenwereld.

C-1 Zoogdieren

D-1 1 moer – mores – moeras, 2 aloe – Oeral – overal, 3. reel – kerel – lekker, 4. mare – harem – mehari, 5 oost – stoot – troost, 6 toen – tenor – tronie, 7 meel – merel – mergel, 8 adel – eland – Daniël, 9. reet – teren – erwten, 10 teek – ketel – skelet, 11 Elba – balie – balein, 12 roet – troep – report Marmot, marter, eekhoorn, welp.

E-1 1 gade, 2 atol, 3 dolk, 4 elke, 5 nier, 6 Inri, 7 ergo, 8 riot, 9 dreg, 10 reçu, 11 ecru, 12. guur.

Inzenden: het woord dat ontstaat op 23-7-18-23-19-7-18-26-4-18-20-5-12-9-22-8-6-9

Winnaars

200 punten: M. Verhoeven-Moens, Ridderkerk (14); 400 punten: C D Timmerman, Klaaswaal (1); J de Jong, Noordeloos (6); 600 punten: H. Vos-Kok, Uddel (12); G P Schreurs-Vossestein, Vinkeveen (1); 800 punten: J G v d Bunte-Geurts, Nunspeet (7); 2400 punten: J M M Markus, Krabbendijke (6); 2600 punten: J Amperse, Oldebroek (1); 3000 punten: A. van Brenk-Moens, Ochten (0); J Mijnheer-Prins, Grafhorst (15); G ten Caat-Bos, Hollandscheveld (2); 3200 punten: M.J. van Houten, Zierikzee (7); E Kraamer, Nieuwdorp (8); 4000 punten: M Verhey, Werkendam (10); 4400 punten: W. Slagman, Rijssen (1); 5400 punten: E v d Akker, Ede (12); 5600 punten: A Geschiere, Middelburg (8); 5800 pun-

ten: A Lubbers, Ede (5); 6200 punten: G Grinwis-de Jong, Ouddorp (1) Wilt u bij uw volgende oplossingen aangeven welke prijs u wilt? U kunt kiezen uit:

• ”Genade voor een moordenaar”, door S.A.C. Hoogendijk;

• ”Hoe lief heb ik Uw wet”, door Peter van Olst;

• ”Hoopvol vrouw zijn”, door Astrid Bokhorst;

• ”Aanvallen of verdedigen”, door drs Ton van der Schans (red.);

• ”Het goede leven”, door Diederik van Dijk (red );

• ”De herder van Guangzhou”, door A. Jobse;

• ”Schuilen in de schaduw”, door Nelleke

Wander;

• ”Witter dan sneeuw”, door Jiska en Sara Kranendonk;

• ”Het licht tegemoet Kerstverhalen voor jong en oud”, door Janny den Besten e a ;

• ”Kerstkaarten om te kleuren en te versturen voor jong en oud”, door Linda Bikker;

• ”Moed en kracht”, door Wulfert Floor;

• ”De buurtbarbecue”, door Gerjanne van Lagen;

• ”Hand in hand En andere verhalen”, door Janny den Besten;

• ”Luisteren met het hart”, door Geesje Vogelaar-van Mourik;

• Terdege-agenda 2023;

• Mattie-agenda 2023;

• De Banier dagboekkalender 2023

”Ondernemen zit in de familie”

„Sinds twee jaar run ik samen met mijn moeder deze winkel in Barneveld. Eerst verkochten we vooral snoep en chocolade, maar inmiddels ook (kraam)cadeautjes en relatiegeschenken Ik werkte al een tijdje in de winkel toen ik de vraag kreeg of ik hem wilde overnemen

Daarop ging ik met mijn ouders om de tafel en zo is het gekomen Nu werken er allerlei familieleden mee, onder wie mijn oma een dag in de week Mijn zusje Gerrieke helpt op zaterdagen en in de vakanties en m’n broertje Jesse helpt vooral met alles proeven, haha Verder doet mijn vader de boekhouding, en als er heel grote bestellingen zijn, werkt heel huize Randewijk mee Zoals vorig jaar, toen verschillende bedrijven kerstpakketten bij ons bestelden Op onze bruiloft hadden mijn man Geert en ik een mooie ”sweet table” ingericht, zodat de gasten met een lekkere zak snoep naar huis konden Dan pakt iedereen aan om het voor elkaar te krijgen, want dat is ons familiemotto: Als we het met elkaar doen, is het zo klaar

Soms is een eigen zaak minder handig, bijvoorbeeld als er een familiedag is of iets anders bijzonders. Dan kun je niet zomaar de winkel dichtdoen

Het leuke aan ons werk is dat elke klant met een blij gevoel de zaak uitgaat – al moet je ook opletten bij sommige boefjes Ik heb er ooit een betrapt en achter in de winkel zijn vest laten uittrekken Toen ik eraan schudde, bleken de mouwen volgepropt met repen en snoep. Maar sinds we camera’s hebben hangen, gebeurt er gelukkig weinig meer

Een mooie familietraditie hebben we ook al: elk jaar rond de overnamedatum gaan we gezellig met elkaar uit eten ”

Last minute

Een van de meiden met wie ik ooit op kamers woonde, is moeder geworden Het plannen van een kraamvisite heeft wel wat voeten in de aarde, want ze woont inmiddels op Texel. Iets voor in de vakantie dus, dan kunnen we er een dagje van maken.

Neline is getrouwd en moeder van Martha (9), Abel (7), Jolijn (5), Reinout (3) en Sifra (1)

„Zal ik eens in de buurt kijken voor een hotel?” vraag ik last minute aan Jan, en uiteraard vindt hij dat een uitstekend idee Het aanbod valt alleen vies tegen, zelfs als ik het zoekgebied uitbreid naar heel Noord-Holland Alles is volgeboekt Maar dan kom ik via Google op een site voor hostels terecht „Jan!” jubel ik „Moet je nou kijken! Een zespersoonskamer in een kasteel, helemaal niet duur, mét ontbijt ” De website vermeldt zelfs dat kinderen gerust door de gangen mogen rennen Nu weet ik het zeker: dit is iets voor ons! We moeten zelf handdoeken meenemen en onze drie stapelbedden opmaken, maar een kniesoor die daarop let Misschien kunnen we ons reisje wel combineren met een bezoek aan het Corrie ten Boom-huis, bedenk ik ook nog. Maar dan blijkt dat je tegenwoordig moet reserveren voor een bezoek En dat iedereen dat al weken van tevoren doet Pech dus voor mensen die bij de dag leven. Gelukkig is er in het kasteel genoeg te beleven. Was Slot Assumburg eeuwenlang een adellijk verblijf, nu is het er een komen en gaan van backpackers en van gezinnen met avontuurlijk ingestelde kinderen Ik kijk wel een beetje ongerust naar het openslaande raam in onze kamer. Sifra is in staat om via de buggy op de stoel te klimmen en dan over het tafeltje het raam uit te kruipen, zo de slotgracht in „Ik denk dat ze wel in de dakgoot blijft hangen, hoor”, zegt Martha O ja, dat scheelt. Uit voorzorg klap ik de buggy toch maar in. De andere kinderen kunnen wel naar hartenlust klimmen in onze kamer Met een beetje moeite klauter je via het gebinte naar een zoldertje Het wordt direct omgedoopt tot ”de hut”

Op de dag van aankomst horen we overigens dat mijn vriendin door griep is geveld. Het kraambezoek wordt uitgesteld Jammer, maar toch ook niet zo erg Want hier komen we graag nog een keer terug We zullen het Corrie ten Boom-huis maar vast boeken.

”Ik denk dat ze wel in de dakgoot blijft hangen, hoor”, zegt Martha

Volgende keer

Niets missen van Terdege?

Neem nu een abonnement!

Wilhelm Doeleman (31) is woordvoerder stikstof van minister Van der Wal. Terdege zocht hem op in Den Haag en keek mee bij een werkbezoek. ”We hopen te laten zien dat stikstof niet alleen een probleem van de boeren is.”

De wetenschap dat Jezus aan Gods rechterhand zit, geeft ds. D.J. Budding moed. ”Het zitten duidt op rust, gezag en stabiliteit. Het is het beeld van de vorst op een troon. De troon in de hemel staat vast en daar zit de Heere op.”

Je verlangt naar elkaar, maar wilt seksuele gemeenschap graag bewaren voor het huwelijk. Hoe doe je dat? Jonge stellen vertellen open over hun worstelingen en geven tips die hen hielpen om bij hun voornemen te blijven.

”Soms stap ik ’s morgens de winkel binnen, en dan voelt het nog steeds alsof de zaak niet van mij is”, zegt Willianne Hubach (27). In maart opende ze haar hoedenzaak in Genemuiden.

Ze hadden elkaar in 2020 moeten ontmoeten, vijftig jaar na hun examen. De coronapandemie doorkruiste dat plan. Twee jaar later kwam het er toch van. Hoe verging het de oud-leerlingen van de christelijke mulo in Alblasserdam?

Terdege is een reformatorisch familieblad en verschijnt elke twee weken Terdege is een onderdeel van Erdee Media Groep (EMG) EMG legt van abonnees gegevens vast voor de uitvoering van de (abonnee)overeenkomst en om u te informeren over producten en diensten van EMG

Postadres: Terdege, Postbus 613, 7300 AP Apeldoorn

Bezoekadres: Laan van Westenenk 12, 7336 AZ Apeldoorn

Telefoon (algemeen): 055 - 5390333

Fax: 055 - 5419318 E-mail: redactie@terdege nl

Directie: ir C Heutink

Hoofdredactie: dr ir S M de Bruijn

Bladmanager: Jeannette Zeeman-van Grol, tel 055 - 5390333

Chef-redacteur: Gisette van Dalen-Heemskerk, tel 055 - 5390333

Redactie: Jacomijn Ariakhah-Hoekman, Martijn den Hollander, Annemieke Fieret-van den Berg, Huib de Vries

Vormgeving: Marthe Roukens

Abonneeservice: tel 055 - 5390300

e-mail: administratietd@erdee nl

Advertenties: Tel 055-5390499, e-mail: advertentie@erdee nl

ISSN: 1382-9076 Giro 719 502 (Erdee Media Groep)

Druk: Vellendrukkerij BDU Barneveld

Abonnementsprijs: maandincasso € 9,60

De 39e jaargang loopt tot 1 oktober 2022

Abonnementen kunnen op elk moment ingaan

Opzegging: Een maand voor einde abonnementsperiode bij voorkeur telefonisch via Abonneeservice

Adreswijzigingen: Schriftelijk, drie weken vóór

ingangsdatum

Aansprakelijkheid: Terdege is op geen enkele wijze aansprakelijk voor producten en diensten die aangeboden worden door adverteerders in deze Terdege

Dit geldt ook voor de integriteit van de adverteerder

Meer info: terdege nl; erdeeservice nl

Het is verboden Terdege zonder toestemming op te nemen in, of ter beschikking te stellen van een leesportefeuille Terdege is op geen enkele wijze verantwoordelijk voor de kwaliteit of integriteit van producten en diensten die in de advertenties worden aangeboden

Voor alle in deze uitgave genoemde toekomstige data geldt Deo volente

Terdege in braille, grootletter en digitale vorm: Terdege is in braille, grootletter, digitale en in gesproken vorm verkrijgbaar bij Bibliotheekservice

Passend Lezen tel 070-338 15 00

E-mail: klanten@passendlezen nl, Postbus 84010, 2508 AA Den Haag