Reizen 17 01 2014 by Erdee Media Groep

Reformatorisch Dagblad

vrijdag 17 januari 2014, 43e jaargang nr. 244

Reizen 2014

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Na de invasie in Normandië voeren de geallieerden met grote schepen vanuit Zuid-Engeland militairen, voertuigen en wapens aan. beeld Wikimedia

Klaar voor nieuwe invasie tekst Henk van den Berge

De Normandische kust toont nu vredig. Maar op 6 juni 1944 was dat gans anders. Toen landde hier een enorme geallieerde troepenmacht. Deze zomer wordt er bij de zeventigjarige herdenking een nieuwe invasie verwacht, maar nu van bezoekers. acht rollen de golven uit op het strand bĳ het Normandische stadje Arromanches. Bezoekers turen naar de caissons die een paar honderd meter verderop in een halve cirkel voor de kust liggen. De enorme betonnen bakken werden door de geallieerden gelĳk na de invasie afgezonken om als dĳk te fungeren bĳ de aanleg van een kunstmatige haven voor de bevoorrading van de troepen. Arromanches dankt zĳn bekendheid aan de oorlogshaven. In het oorlogsmuseum Musée du Débarquement is deze op schaal nagemaakt. Twee ﬁlmen met oorspronkelĳke beelden geven de aanpak van de geallieerden goed weer. Een indringender ﬁlm is te zien in Arromanches 360. In twintig

minuten tĳd ﬂitsen er vele originele beelden van de invasie met enorme geluidseffecten voor, opzĳ en achter je voorbĳ. De massaliteit van de landingen, de beschietingen vanaf de oorlogsschepen en de heftige verdediging van de Duitsers heeft zo veel impact dat bezoekers iets gaan beseffen van het oorlogsgeweld dat de soldaten bĳ de invasie meemaakten. In de nacht van 5 op 6 juni 1944 gaat na middernacht onder de codenaam operatie Overlord de invasie van start. Deze begint met luchtlandingstroepen die in de hele kuststrook belangrĳke posities zoals bruggen en wegen moeten innemen. De ruim 23.000 paratroepers hebben het zwaar. Hoewel velen niet op de afgesproken plaats

landen, zetten ze met grote heldhaftigheid de aanval in. Zo bezetten Britse soldaten in korte tĳd de Pegasus Bridge ten noordoosten van Caen. Ze moeten die verdedigen tegen een overmacht aan Duitsers, totdat ze aan het eind van de middag versterking krĳgen van aan de kust gelande militairen. In het boeiende museum is te zien hoe de onverschrokken Schot Bill Millin al blazend op zĳn doedelzak over de brug marcheert, gevolgd door zĳn kameraden, terwĳl ze door de Duitsers scherp onder vuur worden genomen. Voorafgaand aan de massale landingen worden de Duitse stellingen door duizenden geallieerde bommenwerpers bestookt. Inmiddels zĳn vanuit havens aan de Engelse zuidkust de landingstroepen

Amerikaans kerkhof, Colleville-sur-Mer. beeld E. Valere

–in totaal 133.000 militairen– met duizenden schepen opgestoomd richting de vĳf aanvalsstranden in Normandië: Utah, Omaha, Gold, Juno en Sword. De Duitsers zĳn volslagen verrast. Ze waanden zich redelĳk veilig. Langs de kust van de Noordzee, het Kanaal en de Atlantische Oceaan hebben zĳ vanaf 1942 een enorme verdedigingslinie met grote bunkers gebouwd. Hierin staan zware kanonnen, zoals te zien is bĳ Longues-sur-Mer, in de buurt van Arromanches. Bovendien verwachten de bezetters de invasie niet in Normandië, maar eerder bĳ het Kanaal. Vanaf de bunkers hebben de Duitsers weliswaar een goed uitzicht over de landingsstranden, maar ze zien de geallieerde

De Duitse begraafplaats La Cambe. beeld RD

troepenmacht pas bĳ het ochtendgloren als deze al dicht onder de kust is. Gelĳk openen de Duitsers het vuur, maar ze worden op hun beurt fel beschoten door de geallieerde kruisers en torpedojagers. Ondertussen proberen de landingstroepen op de stranden te komen en de Duitsers te verdrĳven. De tegenstand verschilt sterk per gebied. Utah wordt door de Amerikanen zonder veel verzet veroverd. Bĳ Omaha is het heel anders. Veel Amerikaanse soldaten worden al in hun landingsvoertuigen gedood door mĳnen, granaten en mitrailleurvuur. De opmars op het strand verloopt moeizaam en pas na zware gevechten nemen ze de Duitse stellingen in. Aan het eind van de dag is het de geallieerden gelukt om belangrĳke bruggenhoofden te vormen. De invasie is geslaagd en daarmee is 6 juni 1944 D-day, ofwel Decision Day, de beslissende dag voor de bevrĳding van West-Europa. Voor Normandië heeft de invasie grote gevolgen. Bĳ de bevolking is de blĳdschap voor de bevrĳding groot, maar daar staat tegenover dat bĳ de zware beschietingen ook vele inwoners worden gedood. In de kuststreek hebben veel dorpen en stadjes een eigen museum waar de plaatselĳke gevolgen van de invasie worden belicht. Veel achtergrondinformatie over

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Southampton Portsmouth Newhaven in totaal 12.000 vliegtuigen (waaronder 3.500 zweefvliegtuigen)

Poole Fowey

Plymouth Exmouth Torquay Dartmouth

Weymouth Portland

Falmouth

in totaal 7.000 schepen (waaronder 1.200 oorlogsschepen en 4.000 landingsvaartuigen)

luchtlandingen Amerikaanse 82e en 101e divisie 15.500 parachutisten 1.660 vliegtuigen 512 zweefvliegtuigen

1e leger VS generaal Bradley

2e Britse leger generaal Dempsey

21.400 soldaten

34.000 soldaten 23.300 soldaten OMAHA

Cherbourg Valognes

25.000 soldaten

6.30 uur

JUNO

7.45 uur

UTAH

28.850 soldaten

6.30 uur

Le Havre

230 rangers Barneville

8.000 parachutisten (waaronder een Canadees bataljon) 733 vliegtuigen 355 zweefvliegtuigen

7.30 uur SWORD

7.30 uur St.-Mère-Eglise Pointe du Hoc St.-Aubin Colleville-sur-Mer Cabourg Arromanches La Cambe Lion Carentan Ouistreham Mandeville Bayeux St.-Lô

Caen

Deauville

Lisieux

©RD

Maanlandschap

Bestorming van de kust. beeld Wikimedia

het verloop van de Tweede Wereldoorlog biedt het museum van de stad Caen – van de opkomst van Hitler, de bezetting, de Jodenvervolging, de invasie tot en met de bevrĳding. Met een audiofoon in het Nederlands kun je goed het verloop van de oorlog volgen aan de hand van ﬁlmbeelden, wapens en diorama’s over de leefsituatie van burgers en militairen uit die tĳd. Boeiend, maar je moet wel geïnteresseerd zĳn.

In Normandië herleven massale landingen Vooral kinderen en jongeren zullen Museum Overlord in Colleville-sur-Mer met diorama’s van soldaten in gevechtssituaties, wapens, tanks en andere militaire voertuigen waarschĳnlĳk aantrekkelĳker vinden. De schaduwzĳde van het succes van de invasie mag zeker niet worden vergeten. Honderdduizenden soldaten en burgers zĳn gedood, gewond of vermist geraakt. Indrukwekkend zĳn de 27 oorlogskerkhoven in Normandië. De meest bezochte is de grote

Amerikaanse begraafplaats in Colleville-sur-Mer. De 9387 witte marmeren kruizen staan strak in het gelid. Daarachter zĳn tussen de groene bomen het aanvalsstrand van Omaha en de zee te zien. Een aangrĳpende plek. Achter ieder kruis zit een verhaal en rouwende familie en vrienden. Er worden veel kransen en bloemen gelegd. Indrukwekkend door zĳn soberheid is de Duitse begraafplaats La Cambe. De toegang is veelzeggend. Het is een smalle poort waardoor slechts één persoon tegelĳk kan, waarmee de ontwerper wilde uitdrukken dat iedere soldaat alleen de gang van het leven naar de dood heeft gemaakt. La Cambe telt ruim 21.000 graven. Ook van jongens die nog maar zeventien jaar waren. Op het grafmonument staat de treffende spreuk: ”God heeft het laatste woord”. In Normandië herleven de landingen. Op 6 juni is de ofﬁciële herdenking. Iedere tien jaar wordt die grootscheeps gevierd. Ook nu het zeventig jaar geleden is, is dat het geval. Belangrĳk, want: „We shall remember them.” >>rendezvousenfrance.com of info.nl@atout-france.fr >>normandie-tourisme.fr >>manche-toerisme.com >>calvados-tourisme.com >>voyages-sncf.com

Op Pointe du Hoc, een 30 meter hoge klip aan de kust, staat zwaar geschut. Hiermee kunnen de Duitsers de invasiestranden Omaha en Utah beschieten. Daarom proberen de geallieerden de kanonnen te bombarderen. Pointe du Hoc verandert hierdoor in een maanlandschap. Uiteindelijk moeten speciaal opgeleide commando’s het geschut deﬁnitief vernietigen. Na hun landing slagen de commando’s er ondanks heftige beschietingen in met touwen op de klip te komen. Maar dan blijkt het geschut weg te zijn. De Duitsers hebben het na de

Invasiegeweld op Pointe du Hoc. beeld RD bombardementen verplaatst. Nu is Pointe du Hoc een van de weinige plaatsen waar nog iets van het invasiegeweld te zien is.

Aan de kerktoren De Amerikaanse paratroeper John Steele springt bij de invasie ’s nachts samen met collega’s uit een vliegtuig boven het Franse stadje Sainte-Mère-Eglise. Daar woedt op dat moment een grote brand. De Duitsers openen het vuur op de paratroepers. Steele heeft zijn parachute niet goed onder controle en blijft aan de kerktoren hangen. Hij ziet hoe vele van zijn collega’s worden neergeschoten. Twee uur hangt hij daar naast de klok. Dan wordt hij door de Duitsers gevangengenomen. Kort daarna ontsnapt hij en vecht weer mee. Na de oorlog keert Steele

Een pop als herinnering. beeld RD verschillende keren naar Frankrijk terug. Hij overlijdt in 1969. Aan de kerktoren hangt als herinnering een pop aan een parachute.

Vermomde bunkers De geallieerden proberen bij de invasie de batterij van Azeville, vlak bij Sainte-MèreEglise, snel uit te schakelen. De bunkers hebben zware kanonnen die zelfs Utah Beach, een van de aanvalsstranden, kunnen bereiken. Om de geallieerde bommenwerpers te misleiden, hebben de Duitsers de bunkers gecamouﬂeerd als woningen. De batterij heeft ook kelders en munitieopslagplaatsen. Tussen de gebouwen loopt een ondergronds gangenstelsel. Amerikaanse parachutisten vallen Azeville aan, maar ze moeten zich terug trekken. Na zware ge-

Bunkers lijken op woningen. beeld RD vechten moet het Duitse garnizoen op 9 juni de batterij opgeven. Deze is te bezichtigen. Er is een Nederlandstalige audiotour.

Natuurlijk maak ik graag reclame voor Goed Idee Reizen Als het over Goed Idee Reizen gaat, word ik enthousiast. En met mij de vele tienduizenden mensen die al jaren met ons op reis gaan. Onze christelijke reisorganisatie is een bewuste keuze. U wilt zich thuis voelen in een herkenbare sfeer. Maar u wilt ook gewoon een prachtige reis, een goede reisleider en prijzen die gewoon veel lager zijn dan ergens anders. Daarom maak ik graag reclame voor Goed Idee Reizen. En als u op onze website kijkt, of door onze reisgids bladert, begrijpt u precies waarom. Graag tot ziens op een van onze mooie reizen!

Sterk verlaagde prijzen!

Jan-Willem Herweijer Directeur

www.goedideereizen.nl • 0172 - 725 000 • christelijke reisorganisatie

Busreizen

v.a.

195,-

• ruim 110 vertrekken • Comfort Class touringcars • 4 tot 12 dagen • 3-, 4- en 5-sterren hotels • prachtige excursies • veel gegarandeerde opstapplaatsen

Alleengaandenreizen • altijd een 1-persoonskamer zónder toeslag voor iedereen op de bestemming • bus- en vliegreizen • dichtbij en ver weg • meer keuze dan ooit

Vliegreizen

v.a.

389,-

v.a.

Vaarvakanties • meer dan 20 vertrekdata • 10 verschillende routes • eigen schepen Andante en Allegro • met echte lift! • varen in Nederland, België, Duitsland en Oostenrijk

v.a.

339,-

• luxe Gazellefiets bij te boeken • ook elektrische fietsen bij te boeken • 5- tot 9-daagse reizen • naar o.a. Duitsland en Oostenrijk

• binnen en buiten Europa • o.a. naar Turkije, ZuidAfrika, Griekenland, Madeira, Indonesië en Andalusië • verrassende reisprogramma’s

169,-

Fietsreizen

v.a.

149,-

Israëlreizen • vele verschillende programma’s • ook met het Overjordaanse • altijd Joodse hotels • Nederlandssprekende gidsen • altijd voordeliger

v.a.

975,-

reizen

nië

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

di Car

t Gro o

le Wa

Kanaal van

Bri sto l

-B

t rit

Cardiff ©RD

Schavuiten maakten van de kathedraal een herberg Het is vooral Cardiff Castel dat de stad formaat en allure geeft.

Cardiff, op het randje van Europa tekst Jan van ’t Hul beeld RD

Een beetje in de diepte ligt Llandaff Cathedral. De kathedraal staat er schoontjes bij, nog naglanzend van een vroege morgenregen. Hier komen al 900 jaar mensen, van tijd tot tijd, op zoek naar vastigheid. e deur geeft mee, valt devoot weer in het slot. Binnen heerst de stilte van de eeuwen. Direct is daar de onvermjdeljke winkel voor vrome spullen. In het middenschip zit een stelletje stil voor zich uit te kjken. In alle rust proberen ze oecumenisch op adem te komen. De stad Cardiff, op het randje van Europa, aan de zuideljke kust van Wales, is het niveau van de gemiddelde provinciestad ruim schoots ontstegen. Bjna zou je

zeggen dat de stad een maatje te groot is geworden voor het wee moedige Wales. Het is vooral het Cardiff Castle, breeduit midden in de stad gele gen, met hoge muren, poorten en torens, dat Cardiff formaat en allure geeft. Het is een 1000 jaar oud, Normandisch kasteel, aan de rivier de Taff. Midden in het winkelhart gaat de Church of St. John the Baptist (uit 1473) schuil achter de nieuw bouw. Iedere maandagmiddag is er een lunchpauzedienst, onder de noemer ”Word for the city”. Iets verderop in het winkelgebied staat de Tabernacl, een baptistenkerk uit 1821 waar iedere zondag zelfs tweemaal dienst wordt gehouden. Cardiff is sinds 1955 de hoofd stad van Wales. Hier wonen ongeveer 300.000 mensen. De stad is trots op het Civic Centre, een reeks monumentale bestuurs gebouwen aan brede, beboomde lanen. Daarbj hoort ook een City Hall met een klokkentoren en een koepel. In de marmeren hal staan beelden van de helden van Wales. Met zjn 93 meter is het Millen

Cardiff is het niveau van de gemiddelde provinciestad ruimschoots ontstegen.

nium Stadium het hoogste ge bouw van Wales. Dit enorme sta dion (voor voetbal en ruby) biedt ruimte aan 72.000 bezoekers. Aan Windsor Place staat de City United Reformed Church, een van de weinige calvinistische ker ken in de Welshe hoofdstad. De gemeente groeit niet meer, loopt zelfs terug. Toch is de kerk iedere dag van ’s morgens tot ’s avonds geopend. Er zjn een kofiehuis, een vrouwenkrans, een bejaarden soos, een jongerenclub, de kerk is gerenoveerd, het orgel ook. Ze

In de koorruimte bidden negen ouderen doen daar aan Windsor Place erg hun best. Llandaff Cathedral is genoemd naar Petrus en Paulus. De kerk heeft al heel wat meegemaakt sinds iemand hier in 1120 een

Het kasteel is meer dan duizend jaar oud.

eerste kerkje begon te metselen. Schavuiten van Cromwell maak ten er al eens een herberg van en in de Tweede Wereldoorlog werd het in puin gegooid. De kathedraal is gerestaureerd. Hj kreeg bj die gelegenheid ook een bizar beeldhouwwerk, de ”Christus in Majesteit”, een aluminium Christusiguur die het interieur van links tot rechts beheerst. Het beeld had tot voor enkele jaren ook een functie. Het bood ruimte aan een gedeelte van het pjpwerk van het vorige orgel. Sinds 2010 staat er een nieuw or gel in de kathedraal, een vierkla viers instrument van orgelmaker Nicholson. Het orgel is nog niet helemaal af. Er missen nog elf registers. Die moeten er nog wel een keer komen, maar het geld is er even niet. In het koor wordt op dit moment de dageljkse ochtendwjding ge

Llandaff Cathedral is genoemd naar Petrus en Paulus

houden. Zo’n acht, negen ouderen bidden samen: „Our Father, Who art in heaven, hallowed be Thy Name.” Van 1595 tot 1601 was Wil liam Morgan, die de Bjbel in het vertaalde Welsh, bisschop van Llandaff. Hj droeg zjn Bjbel vertaling („smekend om een zegen op de vruchten van mjn arbeid”) op aan koningin Elizabeth I. Een herdenkingplaat heeft als tekst: ”William Morgan, cytieithydd Beibl in gymraeg, 1588”. Uitkjkend over de Cardiff Bay staat de Norwegian Church. Ooit werd de bekende Britse auteur Roald Dahl gedoopt in deze zee manskerk. Nu is het een kunsten centrum met een cafeetje. Het gebouw van witte planken is te huur voor trouwerjen, concerten, party’s, concerten en exposities. >>visitwales.nl

In het zeemanskerkje werd de Britse auteur Roald Dahl gedoopt.

Ouddorp Hardenberg Nunspeet Parijs

Londen Texel

Domburg Drenthe

COMFORTABELE VAKANTIEWONING ”Lutje Stee” in Schildwolde (Gr.), 1-4 pers., alles gelijkvloers. 0598 - 42 39 02 www.deholterij.nl doornbos@deholterij.nl NIEUW! IN 2014

Christelijke reisorganisatie voor mensen met een lichamelijke beperking

Rolstoelgebonden en tóch een buitenlandse vakantie? Dat kan!! Kijk op www.IchthusReizen.nl of bel 0172 - 21 88 10

OVERDEKT ZWEMBAD

ook zoeken wij nogizen re vrijwilligers voor de

RHEEZERWEG 79 HARDENBERG TEL. 0523 26-13 03 WWW.KLEINEBELTIES.NL

www.terlingerhoeve.nl Recreëren in het Zuid-Limburgse heuvelland voor een betaalbare prijs.

4/>#169?!@,1 ,1 >?@",<,#! A,22,1 A,@ 6>@,>#!#,0A@ /% -, 6#@?;,9,1 ?1 ;#61@,1 ,1 @?=-!0A#?$@,1' 7 56" -?, 6#@?;,9,1 ",2#>?;,1 <//# ,,1 %6%?,#,1 /$ -?"?@69, ;1?%!,9;#61@* 566# -61 5/,@ > ,# :,9 ?,@! <//# 2,@69,1' 3?6 +.8( ;>1@ > ,,1 9?0,1@?, ;#?=",1 <//# A,@ ",2#>?; <61 6#@?;,9,1' )>! @/@ &?,1! /% $$$%'#&"%!#%

ste De gezellig ij de camping b heuvelrug nleven

Er vaar het echte buite

Een vakantie bij bungalowpark Hoge Hexel voelt als thuiskomen. Lekker genieten met het hele gezin in het mooie, afwisselende landschap van Overijssel. Vanuit onze prachtig gelegen bungalows geniet u van het echte buitenleven! Ga voor onze actuele prijzen naar

www.bungalowparkhogehexel.nl. Vriendelijke groet,

**** Welkom bij Camping Duinzicht!

Familie Weelink en medewerkers

Dé familiecamping aan de Zeeuwse kust

Fam. Donselaar De Heygraeff 15 3931 MK Woudenberg T 033 - 286 14 24 F 033 - 286 44 19 www.campingboerenerf.nl www .campingboerenerf.nl

Het is heerlijk verblijven in een chalet, safaritent, woodlodge of op een kampeerplaats bij Camping Duinzicht. De kinderen kunnen zich in de mei- en zomervakanties vermaken met het recreatieteam. U geniet van de prachtige Zeeuwse omgeving, met duinen en de zoute zee, dorpjes, steden en fantastische uitzichten. Kortom; kom genieten van Walcheren bij Camping Duinzicht.

0118 55 13 97 - campingduinzicht.nl

Gezellige Gezellige familiecamping familiecamping met met ruime ruime velden velden

Bungalowpark Hoge Hexel Bruinehoopsweg 6 7645 BJ Hoge Hexel Tel.: 0546-579865

Tevens Tevens groepsaccommodatie groepsaccommodatie en en chaletverhuur chaletverhuur

tel  o h k r a p r  Natuu

e c n e r Flo

Fam. Tabor

6 dagen (5 overn.) halfpension (incl. ontbijtbuffet, ´s avonds een smaakvol 3-gangen v.a. diner met saladebuffet) € 250,-

p.p.

Inclusive de nieuwe AKTIV CARD

Verhuur stacaravans en chalets

mping • Mooie en zeer nette ca • Ruime plaatsen • Privé sanitair mogelijk kampeerplaats • CAI tot 16 Ampère op ewerk • Professioneel Recreati • Scherp geprijsd ige Vechtdal • Gelegen in het pracht

www.deklimberg.nl 0523 - 261955, Hardenberg

Gratis van het zwembad Alpentherme Ehrenberg, de Hahnenkamm berg met de kabelbaan genieten, naar het Museum “In de voetsporen van een ridder“ of met de bussen naar de Lech-vallei, Tannheimer Tal, Füssen en op zonnige dagen zelfs tot het meer Plansee!

Schäfflershof 4 6671 Weissenbach am Lech Austria / Tirol Tel: +43 (0)5678 5277 info@hotel-florence.at

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Ruim aanbod christelijke reisorganisaties tekst Gerard ten Voorde

Voor velen begint een vakantie met het doorbladeren van reisgidsen of het snuffelen op websites van reisorganisaties. Reizigers die op zoek zijn naar een vakantie in ‘eigen’ sfeer, kunnen kiezen uit een ruim en gevarieerd aanbod.

e christeljke vakantiemarkt kent een aantal vaste, vertrouwde namen. Amicitia, AmiGO, Avanta, Beter-uit Reizen, Goed Idee Reizen, Krejkes Vakantie Idee en O&S Vakanties bieden sinds jaar en dag een breed pakket aan reismogeljkheden. Fietsvakanties, vaarvakanties, busvakanties, vliegvakanties. Maar ook een zomers verbljf op een vakantiepark, een singlereis of een jongerenreis. Amicitia gaat „met vrienden op vakantie.” De reisorganisatie, meer dan 45 jaar actief in het vak, biedt onder andere verschillende Israëlreizen. Nieuw zjn een kennismaking met Malta, het eiland van Paulus’ schipbreuk, en een reis naar Bulgarje en Griekenland, „in de voetsporen van Paulus én Kom over en help.” Geïnteresseerden kunnen verder een trip in Israël maken zoals de verspieders ooit hebben gedaan. Polen, met een bezoek aan het voormalige naziconcentratiekamp Auschwitz, is nieuw, evenals een iets-/vaarvakantie naar Texel. (amicitia.nl) AmiGO, „powered by Amicitia”, biedt avontuurljke jongerenvakanties naar ‘gewone’ én exotische oorden. Op het programma staan bjvoorbeeld Griekenland, Turkje, maar ook Gambia, Jsland en Zambia. Sponsorvakanties naar Brazilië, Zuid-Afrika en Rwanda zjn er voor jongeren die met hun vakantie tegeljk een hulpproject sponsoren. Aardig is ook de Trans-

Siberië-Mongolië Express. Van Moskou naar Peking. (amigoreizen.nl) Avanta heeft reiservaring in veel landen. Ook op bestemmingen waar andere reisorganisaties niet direct komen, bjvoorbeeld in Centraal-Azië. De tochten ”back to basic” bieden deelnemers natuur en cultuur en contact met de bevolking. Avanta biedt jeugdreizen, jongerenreizen, kampeerreizen en vliegreizen, soms ook voor langere tjd. Het vervoer van vakantiegangers vindt vaak plaats met minibusjes. (avantareizen.nl) Beter-uit levert „vakanties met overtuiging.” De kloeke reisgids telt 228 pagina’s. Bekend zjn de parken Beierse Woud, Walsdorf en La Draille. Nieuw is Spanje, nabj de Costa Brava, dankzj samenwerking met een Spaans familiepark. Beter-uit voert vakantiegangers naar oorden per boot, bus of vliegtuig. De reisorganisatie biedt verschillende soorten Israëlreizen. Bjzonder zjn de treinreizen met de Orient en de Oriental Express. Speciaal voor jongeren en singles zjn er avontuurljke Young of Single Reizen naar bjvoorbeeld Cuba, Costa Rica, Sri Lanka en El Salvador. (beter-uit.nl) Goed Idee Reizen, de christeljke reisorganisatie voor 50-plussers, trekt eropuit met bus, boot en vliegtuig. Op het reisprogramma staan onder meer Bjbelse groepsrondreizen en riviercruises in Nederland, Duitsland, Luxemburg

en Zwitserland. Bussen rjden naar onder andere Noorwegen, Italië en Andorra. Bj de vliegreizen zjn Moskou, Zuid-Spanje en Madeira nieuw. Goed Idee biedt voor het eerst wandelingen voor alleengaanden in Brabant, Rome en Thüringen. (goedideereizen.nl) Krejkes Vakantie Idee, voor „vakanties in eigen sfeer”, biedt een programma met reizen naar vakantiepark, hotel of stad (Praag en Parjs) en Israël. Krejkes heeft dit jaar voor zjn gasten een deel van vakantiepark Ronshausen in Midden-Duitsland gereserveerd. Bekende bestemmingen zjn hotel Waldeck aan de Moezel in Duitsland en hotel Rader in Oostenrjk. Roemenië, met een bezoek aan de hoofdstad Boekarest, behoort ook tot de mogeljkheden. (krejkes.nl) O&S Reizen verhuurt een groot aantal vakantiewoningen, hotelkamers en kampeerplaatsen in Nederland (onder andere Brabant, Gelderland, Zeeland, Limburg, Noord-Holland), België, Luxemburg, Duitsland, Oostenrjk, Zwitserland, Tsjechië, Italië en Spanje. (onsvakanties.nl)

advertentie

Vakantiehuis Garderen 2 - 11 personen www.recreatie-veluwe.nl

Vakantie binnenland ≤ OOSTKAPELLE 1984-2014 hotel Irene,bestemming bereikt? Natuurlijk Zee-land, www.hotelirene.nl of 0118 58 29 29. ≤ GELDERSE Achterhoek: Eibergen, prachtig gelegen vakantiewoning, zie www. christelijkevakantiesite.nl, t.h. juli en augustus. 06 - 24 30 91 97. ≤ op vak. bij de boer? t.h. in ACHTERBERG bij Rhenen. vak. woning 2 pers. (+baby). internet aanw. geschikt voor 50+. Tel: 0317-612862. ≤ Z U I D - L I M B U R G , t.h. sfeervol 4 pers. landhuisje. vanaf € 270,-. Rust, ruimte, prachtig gelegen, natuur + wandelgebied. Vrij: mei t/m aug. Inl. tel: 043 - 457 17 21. ≤ TOPLOCATIE Drentse Hondsrug! 2- en 4-persoons vak.woning Fietsen/Linnen Tel. 0591 - 51 41 00 www.kostervakantie.nl ≤ Vak.huisje t.h. in pr. rustige omg. v.d. VELUWE, dichtbij bos, strand en centr., zeer gesch. voor gezin met kl. kind. Wasm. en speelgel. aanw. Geen huisd. Tel. 0525 66 11 66. ≤ Park HOGE HEXEL: 6p. Bung. 203 met wasm. en Wifi. Privacy! www.Uyt kijck.nl, 0342 - 416572 ≤ Topvakantie in OUDDORP AAN ZEE! Keuze uit 3 luxe vrijstaande woningen! 6persoons / 9-persoons. Meer info : www.vakantieouddorp .nu, of bel : 06 - 11 56 05 50. ≤ AMELAND - Terschelling (wadden), Bakkeveen (Fr./ Drentse Wouden), Ommen (Lemelerberg), Hardenberg (Vechtstreek), t.h.: luxe, keurige chalets / stacars, 2/4/6/7persoons. Wij bieden u: Meer voor minder! V.a. € 140,- p.w. Info 0512 - 51 60 96 of kijk op www.vdsluisvakanties.nl. ≤ EDE-t.h. 2/8-16/8; ruime hoekw. + garage + carport; besloten tuin, ong. 7 pers., €345,00 p.w.; tel. 0318 41 38 62 / 06 - 27 41 85 77. ≤ Welkom op onze minicamping Duinzicht te DOMBURG. Plaatsen vrij voor tenten en caravans voor 25 juli en na 8 aug. Tevens 6persoons stacaravans vrij voor 25 juli en na 8 augustus. Plaatsen vrij voor tenten en caravans in de meivakakantie en met pinksteren. ook 6- persoons stacaravans te huur in de meivakantie en met pinksteren. A. Maljaars, 0118 - 58 14 94. Website: www.minicam pingduinzicht.nl ≤ T.h. vrijst. vak. woning in BURGH- HAAMSTEDE (Zld). www.krijgervakantiewoning en.nl Tel. 0113 - 27 08 40. ≤ BEEKBERGEN: in het bos ruim chalet 2-6 pers, met zwembad en grote speeltuin www.beekbergen.eu ≤ Heerlijk op de WOLFSKUILEN in Gees? Ruime vrije plaats, 7 pers + led. Bel 0343-521101 of mail naar lwvdmeij@kliksafe.nl ≤ Limburg, BAARLO t.h.: 2-/16-pers. luxe vak.-woningen in 17e-eeuwse hoeve. Fiets- en wandel-rijke omg. Ook midweek- verhuur. Tel. 077-4772583 of www.hoeve bongers.nl ≤ LAUWERSMEER (Fr.): fraaie recr.bungalow in prachtig natuurgeb. (Nationaal Park). Omg. bos, water, rust, ruimte. 0512 - 84 29 80 of 0519 - 34 93 00 www. wadenmeer.nl ≤ Lage VUURSCHE, in schitterend bosrijk midd.- Ned. t.h.: gezellige 4/6-p. bungalows. Inl. / folder: 035 666 82 23. www.bungalow parkdespar.nl ≤ Gezellige vak. bung. DRENTHE (Gasselte) (4-p.) bomen rondom + fietsen. 0624757460 www.vakantiehuis gasselte.nl

≤ Oud-Bergentheim(OV) ’t VEURHUUS, royale 6 á 7persoons vakantiewoning in verbouwde boerderij. Zeer kindvriendelijk, maar ook erg geschikt voor 55+ers! Prachtig gelegen in het Vechtdal, veel fiets-en wandelmogelijkheden. Tel. 0523 - 23 15 61, www.het veurhuus.nl ≤ NOORDWIJK / ZEE op loopafst. van zee Vrijst. vak.bung., veel privacy, vanaf heden 0252 - 41 20 57 of 06 - 24 84 37 45. ≤ Te huur: onze 6-pers. stacaravan op De Hofstee in NUNSPEET. Dicht bij het Veluwemeer. 0341 - 47 01 87. ≤ OTTERLO (Veluwe), t.h.: zeer luxe 12-persoons vakantiewoning. Beschikbaar zie www.veluwe-noorderpark. nl. Tel. 06 - 55 90 73 98. ≤ OMMEN t.h. vak.bung., natuur, rust en privacy, in bos, 078 - 6511392, www. vakantiehuisinommen.nl ≤ Mooie camping in DRENTHE! Rust en ruimte, ponyrijden, recreatieplas, luxe sanitair! Tel. 0528 - 35 32 02 www.camping-oase.nl ≤ NIEUW-BALINGE Midd. Drenthe, 6-pers. recr.bung. met fietsen. Geen huisdieren. 0528 - 26 35 39. ≤ ACHTERHOEK, omgeving Aalten, vakantiewoning (8-p) www.kleinheusinkveld.nl Tel. 0315 - 24 31 00. ≤ Wie komt er zomer 2014 in alle rust genieten van onze nieuwe vakantiewoningen in OUDDORP? Helemaal gerenoveerd anno 2014. Van alle gemakken voorzien. Geschikt voor 6-personen. Kortom een ideale gezinsvakantie vlakbij het strand. Aantrekkelijk geprijsd. Meer info: www.vakantieouddorp .nu Of bel : 06 - 11 56 05 50. ≤ Te huur: 7 pers. chalet op nieuwe gedeelte van Camping SCHOOLZICHT, vrij week 20 t/m 29 en na 37. Tel.nr. 0341 - 25 30 53. ≤ Veluwe, GARDEREN t.h. luxe vak.bung. v. 4 pers. op rustig park, vrije tuin, v.a.g.v. Nog vrij tot 18 juli en na 8 aug. Te bevr. 0182-517961 of 06-53602103, liefst na 19.00 u ≤ Vak.appart. op Romeinse Boerderij met vee in EYS, Z.L. 4-6 pers., ook geschikt voor familiereünie. Tel. 043 451 12 07, www.eyserhof.nl ≤ ELBURG Te huur 2 en 4 persoons luxe en volledig ingerichte vakantie-appartementen. De appartementen zijn gelegen op unieke plekjes en voorzien van alle gemak. www.pinksterresi dence.nl tel: 06.579.878.10 ≤ RHENEN B&B ’Onder Ons’ 2 pers. incl. ontbijt € 75/ nacht. Ook verhuur als app. 4/5 pers. bb-onderons.nl, 06-53417279. ≤ Te huur onze 6-pers stacaravan op De Hofstee in NUNSPEET. Dichtbij het veluwemeer. 0341-470187 ≤ ERMELO, zonnige stenen bungalow op rustig park www.parkboshuis.nl tel. 010-4349743. ≤ CARAVAN, te huur: ruime gezinscaravan op camping www.deverborgenhoek.nl voor 8 personen. Voor meer info 06-20419106. ≤ FRIESLAND vak. woning 2-6 pers. landelijk gelegen tel. 0511 - 47 18 81 zie vakantieveenwouden.123 website.nl (plakken in adresbalk) Zondag eerb. ≤ BURGH HAAMSTEDE Stacaravan, 4 pers, aan bosrand, op loopafstand van het strand (met eigen daghuisje). www.naarhaamstede.nl ≤ NUNSPEET royale stenen vak.bung., 8 volw + kind.led. wasm, diepvr, vaatw., combimagn., schommel, duikelrek. Info tel. 0522 - 46 32 20 of 06 - 44 11 08 52.

≤ Te huur, als enige in ≤ OOSTENRIJK (Saalbach), t.h. ≤

het GROENE hart: vakantiehuisje op een eiland. Openingsprijzen. Geschikt voor 4 personen. www. hortensiaeiland.nl Fam. Kastelein in Zegveld. Info 06 55393632. ≤ VAKANTIEBOERDERIJ in Aalten voor 18 personen. www.oberink.com ≤ Te Huur: onze 6-pers stacaravan op De Hofstee in NUNSPEET. Dicht bij het Veluwemeer. 0341-47 01 87. ≤ Familie-vakantiewoning MEERSSEN tot 14-p. aan bos en beekje. Weekend of week, in voorjaar of zomer. Biesenberg.nl 043 - 3648580. ≤ OUDDORP, www. vakantiehuisje-ouddorp.nl 0187 - 68 78 96. ≤ ELSPEET t.h. gezell. vrijst. vak. huisje met speelwei. 2 - 6 pers., inl. 06-24194739. ≤ T.h. DRENTHE, Meppen. Wenst u een fijne voorjaarsof zomervak. in een comf. vak. woning grenzend aan natuurgebied nabij dorpskern? Veel privacy, zeer billijke prijs. Ook ideaal voor gezinnen met kinderen. a.verschelling@kpnplanet.nl Tel. 0591 - 37 29 06. ≤ OOSTKAPELLE, te huur: 8 pers. zomerhuis, vrij voor week 30 en na week 33. Een 6 pers. stacaravan, vrij voor week 31 en na week 33. info: www.dekkervakanties.nl en tel 0118 - 58 12 60. ≤ Genieten in HOLTEN (OV.) Th. 6 p. vak. bung. in het bos. (af)wasm, magn, vriezer, fietsen, bbq, royale living en serre. Telf: 0348 - 430634 ≤ Te huur op WALCHEREN: 5 persoons luxe stacaravan op Chr. minicamping. www. stacaravanwalcheren.nl Tel. 0342 - 423721 ≤ W ELKOM in 2014 op Grevelande, 20 km vanaf Noordzeestranden. Rustsamenzijn in eigen sfeer. Gratis workshops. Samenzang. Luxe sanitair en recreatieruimte. www. grevelande.nl 0187-669317 Fam. Lies en Beijke van der Velde.

2/8-pers. luxe vakantiewoning. www.vakantieinsaalbach.nl ≤ N-ITALIË 2x woning Merengebied,Marchirolo, vanaf € 295. www.italie-leven.nl 035-6281504

Christelijke gezinsparken

14 parken en 1 camping Activiteiten en excursies VakanZ recreatieteam VakanZ kerkdiensten

Boek nu op: gezinsparken.

≤ Comf. V A K A N T I E W O NINGEN in Luxemburg, Eifel, Ardennen, Frankrijk, Kreta, Turkije. Tel. 0343 - 45 44 58. www.letzeburg.nl ≤ Onze website is vernieuwd en dat vieren wij met tijdelijk 30% korting! www.GEND-RECREATIE.com voor vakantievilla’s 7-13-17 persoons in Hoch-Sauerland. ≤ ZUID FRANKRIJK, Provence, 35 km noorden van Saint Raphaël, Romantische boerderij (Bos, uitzicht, berglucht & stilte) ideaal wandelaars/ terrein fietsers, Nederlandse (agrarische) familie, comfortabele kamers (met douche/ wc) prijs : € 80 / p.p. per dag op basis 1/2 pension voor 2 pers. (’s avonds verfijnd dîner incl. wijn) Website: www.combeslongues.com Telefoon : +33494476527. ≤ ZWITSERLAND hele jaar t.h. 2 vak.won. in Aechi bij Reichenb. Bern.Oberl., v.a.g.v. 1 v. 2-6 en 1 v. 2-11 pers. zie www.webklik.nl/luginbuhl V. inl en prijzen 0548-514584.

Sfeervolle grote vrijst. vak.woning in HARZ (Du) 2-12 pers. Veel privacy en natuur. Zeer geschikt voor 1-2 gezinnen 06-20599985 ≤ Rustige MINI-CAMPING in de kop van N.H., tevens verh. stacar. en vak.woning. Strand 7 km, volop vis-, wandelen fietsgelegenheid. Tel. 0224593211 / 06-21270598. www. campinglighthouse.blogspot. com / e: lighthouseholland@ gmail.com ≤ Te huur: vak.huis bergen Salzburgerland-Oostenrijk. Uitzicht op eeuwige sneeuw. Voor jong & oud. Wasmachine aanwezig 0578-661766 ≤ Behoefte aan vakantie waarin je echt tot rust komt, tijd hebt voor jezelf, je gezin, je vrienden en je relatie met God? In ons vakantiedorp in Z-FRANKRIJK wordt je niet gestoord door telefoon of mail, er is geen bereik. Huis huren, een themareis of zomaar een paar dagen ertussenuit? www.tamarisk villages.eu ≤ Te huur: N-ITALIE, aan het Lago Maggiore een 6 pers. vakantie huisje, pracht wandelgebied, zicht op het meer. Kompleet ingericht met wasmachine, kinderbedje e.d. Voor fotos en inlichtingen: www.huisjein luino.nl of tel 0297 - 257222 en 0297 - 366299. In voor- en naseizoen aantr. prijzen. ≤ CrossRoads Vakanties en Amarant Reizen! Christelijke actieve GROEPSREIZEN met inhoud voor iedereen van 9 jaar of ouder. 9-12jr outdoor NL, 30+reis Jordanië en nog heel veel meer! Binnen- en buitenland! www.wijweten waar.nl ≤ F R A N K R I J K , Provence, heerlijk 6-8 pers. vakantiehuis. 2 badkamers. RD abonnees gingen u reeds voor in 2012. Schone lucht, rust, ruimte. www.villaferdinand. com

≤ Heeft u wel eens aan een vakantie op een prachtig Chaletpark in de SCHOTSE HOOGLANDEN gedacht? En tegelijk een vakantie midden in het land van de kerkgeschiedenis? Doen! Nederlands management, centraal gelegen, dichtbij kerk en te midden van wonderschone natuur. Accommodatie voor 4, 4-5, 6-7 of 8-9 personen. Reserveer nu en geniet 10% korting op uw boeking. Kijk voor meer informatie op onze website www.ranchchalet. nl ≤ ZWITSERLAND: Wengen ”Jungfraublick***”, 10 d. trein-/groepsreis incl. HP/ excursieprogr. 31/5 tot 9/6, € 1248,- p.p. 0252 - 67 25 47. vchgkater@kpnmail.nl ≤ Te huur 6-p.vak.woning in

park met zwembad in Kusadasi, TURKIJE, nabij de Egeïsche zee (kinderledikant e.d. aanwezig) inl. 0180 43 43 88, www.vanderheiden vakantiehuis.nl ≤ T.h.: luxe chalet te Wallis, ZWITSERLAND. Centrale ligging. Mooi uitzicht en veel comfort. Inclusief gratis draadloos internet. Zomer en winter. Voor meer info: www.chaletariette.nl / tel. 075 - 640 89 44.

AANBIEDING: Vinkenhof Zuid-Limburg, vakantie-appartementen, luxe landhuizen, kamperen bij de boer. Tel. 043 - 455 14 57, www.vinkenhof.com

Vakantiebungalows door heel Europa

Vakantie buitenland ≤ 8-pers. vak.woning FRANSE Pyreneeën nabij Middel. zee, t/m 6 pers. € 300,- per week. Voor-/naseiz. korting. 038 376 49 40 / 06 - 54 22 50 76. ≤ Voordelig naar WI N T E R B E R G ! Zomer en Winter genieten. Midden in centrum. 2 luxe appartementen van alle gemakken voorzien. 7/8 persoons appartement en 5 persoons appartement. Meer info op: www.vakantiewinterberg.nu Of bel: 06 - 11 56 05 50. ≤ Z-FRANKRIJK op ned.talig park met zwembad etc. mooie en rustig gelegen 5pers. bungalow met veel privacy. Tel. 0113 - 57 22 41. ≤ Leuke vakantiewoningen in FRANKRIJK! (gr. & kl.) www.interzon.nl. Tel. 024 388 60 26, SGR. ≤ Comf. V A K A N T I E W O NINGEN in Luxemburg, Eifel, Ardennen, Frankrijk, Kreta, Turkije, Spanje. 0343 45 44 58. www.letzeburg.nl ≤ Te huur: Vakantievilla met zwembad in ZUID FRANKRIJK. Zie www.surla colline.nl. Tel. 06-28803081 ≤ VAKANTIEBOERDERIJ dichtbij de stad Groningen, tot 10 pers. Bij meer pers. ook boerencamping erbij. Met fietsen, skelters en kano’s. Kijk op www. steenhuisberghuis.nl of bel met 06 - 24 22 07 10. ≤ HONGARIJE. T.h.: Idyllische boerderij op poesta v.a. € 175,- p.w. 06 - 21 27 05 98, www.lighthouse-ministries. blogspot.com

n Meer da

0 .0t0 12a0 kan iev gen wondoin or opa! heel Eur

Z oe k e n b oe k ! ... uw vakantiebungalow op één van onze vakantieparken

... of kies één van onze andere 120.000 vakantiehuizen! 0184 - 422 000

www.onsvakanties.nl

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

stz e e

Gdansk

le n

Wis l

len Po

lt a

Malbork ©RD

Vanaf de overkant van de rivier de Nogat hebben de 800.000 toeristen die jaarlijks Malbork bezoeken het beste zicht op het imponerende kasteel.

Detail van het indrukwekkende slot.

Een formidabele steenklomp tekst René Zeeman beeld Polska Organizacja Turystyczna

et kan vreemd gaan: de Polen maken goede sier met de burcht van hun vroegere aartsvĳand. Het middeleeuwse kasteel is gebouwd door de Duitse Orde, die honderden jaren lang de Polen bestreed. Het is wel de grootste steenklomp ten noorden van de Alpen genoemd. Wie het in Noord-Polen gelegen kasteel Malbork, in het Duits Mariënburg, met eigen ogen ziet kan niet anders dan onder de indruk komen van het formidabele bouwwerk. Het slot was anderhalve eeuw lang de hoofdzetel van de Duitse Orde. „De Teutoonse ridderorde”, zegt de Poolse gids steevast tĳdens de rondleiding door het kasteel. De Duitse Orde was ontstaan tĳdens de derde kruistocht (11891192) en kort daarna in 1199

Een van de fraai gerestaureerde gewelven van Malbork.

erkend. Na de mislukking in Palestina richtten de adellĳke Duitsers zich op het gebied van de Oostzee. Ze veroverden de kuststrook van het huidige Polen, Estland, Letland en Litouwen. De bevolking werd gekerstend en Mariënburg ging als hoofdplaats fungeren. Saillant detail: een van de heidense, Baltische volken vormden de Pruisen. Nadat dit volk door de Duitse ridderorde op zeer gewelddadige wĳze was gekerstend en er bĳna geen Pruis meer over was, namen de veroveraars de naam van het onderworpen volk over, iets wat in de geschiedenis zelden gebeurt. In Mariënburg lieten in 1274 de ridders de verslagen volken 2 miljoen stenen bakken voor de Hoogburcht, het centrale deel van het kasteel. In 1309 verhuisde de grootmeester van Venetië naar het slot en begon de bouw van de Middenburcht. Ten noorden daarvan kwam de Lage Burcht, het woongedeelte voor het personeel van de ridders. Het complex was 21 hectare groot en omgeven met bastions, torens en drie verdedigingsmuren van 3 meter dik. Geliefd maakten de heersers zich niet. De ridderorde buitte de volkeren uit en kreeg zo nooit aanhang onder de plaatselĳke bevolking. Het is een van de belangrĳkste redenen waarom het rĳk aan het eind van de middeleeuwen in verval raakte. De nederlaag bĳ de slag bĳ Tannenberg (1410), waarbĳ de ridderode het onderspit moest delven tegen de Polen en de Litouwers, leidde de neergang in. De burcht kwam in 1466 bĳ de

vrede van Thorn in handen van de Poolse koning, maar die liet het complex links liggen. Het kasteel raakte in verval totdat de nationaalsocialisten in 1933 onder leiding van Adolf Hitler aan de macht kwamen. Zĳ restaureerden Mariënburg, „de vooruitgeschoven post tegen de barbaren in het oosten.” Aan het eind van de Tweede Wereldoorlog ging er op 28 januari 1945 met de komst van het Russische Rode Leger een golf van geweld over Mariënburg heen. Duitse troepen hadden zich in de burcht teruggetrokken. Een verbitterde strĳd volgde. Na anderhalve maand gaven de Duitsers zich over. Gruwelĳke taferelen moeten daarop in Mariënburg zich hebben afgespeeld. Duitsers werden mishandeld en gedood. Van de jonge Duitsers die door het Rode Leger werden afgevoerd, keerde niemand terug. De Polen restaureerden in de loop der jaren het zwaar beschadigde kasteel. Anno 2014 domineert Mariënburg met zĳn muren en torens weer het omringende land. Vanaf de overkant van de rivier de Nogat hebben de 800.000 bezoekers het beste zicht op het imponerende bouwwerk. Buiten het kasteel zĳn tal van kramen waar speelgoedartikelen zoals zwaarden en harnassen

Via de houten voetbrug ga je het kasteel binnen.

Binnenplaats van de hoofdzetel van de Duitse Orde.

worden verkocht. Binnen de poort leiden gidsen bezoekers uit binnen- en buitenland rond. De toer voert over de houten voetbrug en door de diverse gebouwen. Bĳzonder fraai is het paleis van de grootmeester, de grootste zaal in het kasteel. In puin ligt nog de kerkzaal met de houten banken

Mariënburg was anderhalve eeuw de hoofdzetel van de Duitse Orde

en de troon van de grootmeester. Het kan verkeren. Waar ruim zestig jaar geleden nazi’s en communisten een gevecht op leven dood streden en in de middeleeuwen ridders van de Duitse Orde de plaatselĳke bevolking over de kling joegen, staan nu buiten de kasteelpoort kinderen elkaar te verdringen bĳ stalletjes waar plastic wapentuig wordt verkocht en vergapen toeristen zich aan het in meerdere opzichten indrukwekkende slot. >>polen.travel; http://pomorskie. travel/en

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Vakantie: ziektes, diefstal en tekst Johan Leeflang

Geen tent, maar chalet

Een dief die midden in de nacht met jouw auto op je afrijdt. Het overkwam Heleen de Geus op een camping in Frankrijk. Andere lezers van het Reformatorisch Dagblad belandden in het ziekenhuis. Of ze hadden juist prachtige ontmoetingen.

De familie Roelofsen uit Kootwjkerbroek had zich verheugd op een vakantie in de Dordogne, in Frankrjk. De auto was die dinsdagmorgen in 2012 volgepakt. ’s Avonds zou het gezin vertrekken. Op dat moment belde het reisbureau. De bunga-

lowtent die het gezin had geboekt, was door de regen weggezakt. Het gezin kreeg een vakantie in de buurt van de Middellandse Zee aangeboden. Gerard Roelofsen: „We moesten vier uur langer rjden dan gepland, maar we kregen er een luxe chalet voor terug.”

Yad Vashem Onvergeteljke momenten beleefde Piet Barthel op zjn vakantie in Israël. Hj bezocht plaatsen waar de Heere Jezus ook had gelopen. In de tuin van Yad Vashem, ook wel het Holocaust Memorial, in Jeruzalem deed hj een bjzondere ontdekking. „Ik zag dat er een

boom was geplant voor mjn zwager Piet Hartog, die in de Tweede Wereldoorlog Joodse kinderen bj gastgezinnen had ondergebracht. Als familie was ons niet bekend dat hj op deze wjze wordt herdacht. Deze ontdekking deed ons na zo veel jaren toch heel goed.”

Kleine evangelist C. Verhej uit Ermelo zag op vakantie in Diffelen een jongen van een jaar of acht die heel open getuigde. „Regelmatig ietste hj langs met zjn hengel. Soms vroegen we of hj wat voor ons had gevangen. Hj lachte dan bescheiden.” Op een dag zei de jongen dat hj zjn vistuigje kwjt was. Verhej gaf hem een nieuwe en vroeg zjn naam. De jon-

gen bleek Levi te heten. „Een prachtige Bjbelse naam”, antwoordde Verhej. Op een gegeven moment zei Levi: „Ik geloof in de Heere Jezus, jullie ook? Ja, zeiden we, wj ook. Hj keek blj. Ik dacht: „Wat een kleine evangelist is dat!”” Een dag later vertelde Levi dat hj en zjn ouders baden of Verhej, die met een stok loopt, weer beter mag worden.

Niersteen Een niersteenaanval bj haar vader maakte een einde aan de vakantie van de toen twaalfjarige Bianca van Heemst uit Kesteren. Haar vader had vaker nierstenen, maar nu was het juist in de vakantie. Als oudste dochter moest ze op de camping op de jongere kinderen passen. Haar

Bacterie De man van A. OskamVossenstein uit Ede liep tjdens een vakantie op de Veluwe een bacterie op. „Na het douchen kreeg hj hoge koorts en was hj zo ziek dat ik 1-1-2 moest bellen.” Meerdere dagen lag Oskam in het ziekenhuis,

ouders gingen naar het ziekenhuis. Collega’s van haar vader klapten de tent in. Moeder miste achteraf wel enkele dozen met handdoeken. Die waren bj het vuilnis gezet. „Het waren wel oude handdoeken, maar nu moest ze opnieuw oude doeken voor de vakantie gaan sparen.”

Val van trap De familie Van den Brink uit Elspeet had in 2013 een vervelende vakantie. De eerste paar dagen verliepen vlekkeloos. Op dinsdag ging het mis. Mevrouw Van den Brink viel van de gladde trap van het vakantiehuis en brak haar arm. Gelukkig

eerst in Harderwjk, later in Ede. De oorzaak was de vieze douche, waar het rioolwater omhoog kwam. „Hj heeft een open been gehad en dat was waarschjnljk nog niet helemaal dicht. Daardoor heeft hj de bacterie opgelopen.”

wonen haar ouders in de buurt van het vakantieadres. Die konden op de kinderen passen. Na enkele dagen mocht mevrouw Van den Brink het ziekenhuis verlaten. Omdat ze niet mocht tillen, had ze maandenlang hulp nodig.

Getuigenis van gids

Ruitje ingeslagen De familie Jaarsma uit Vlaardingen ging in 1980 op ietsvakantie naar Wales. Pech met een iets en een gemiste trein zorgde voor veel oponthoud. Op het laatste spoortraject naar het vakantieadres was er voor de ietsen geen plaats meer in de trein. De ietsen werden ach-

míjn Verlosser is, dan vallen kerkmuren weg.” Koolmees wilde nog weten hoe de Belgische priester in Rome was beland. „Hj gaf aan dat hj een hoge technische functie had gehad bj Philips in Eindhoven. Dageljks pendelde hj tussen zjn woonplaats Genk en Eindhoven. Er kwam een lits in zjn leven, die alles op zjn kop zette. In vier uur was hj een ander mens geworden. Nu was hj niet langer een ingenieur in de techniek, maar een ingenieur voor mensenzielen.” Koolmees vroeg hoe vaak de priester de rondleidingen deed. Het antwoord: „Eén morgen per maand.”

Arie Koolmees ontmoette bj zjn bezoek aan Rome een gids die Vlaams bleek te kennen. De gids, een priester, leidde hen met een groep rond door de catacomben. De man getuigde openljk van zjn geloof in de Heere Jezus en vroeg aan de groep of er nog meer gelovigen waren. Na de rondleiding sprak Koolmees nog even door met de man. „We spraken onze waardering uit voor de manier waarop hj het Evangelie vertelde aan mensen die kenneljk niets wisten. Wel merkten we op dat we als protestanten sommige dingen anders beleven.” Zjn reactie was: „Als we samen werkeljk geloven dat Jezus Christus

tergelaten en twee dagen later alsnog gebracht. De eigenaar van het vakantiehuis had door de vertraging niet meer op de komst van het gezin gewacht. Om binnen te komen, moesten ze een ruitje inslaan. De volgende dag reageerde de eigenaar gelukkig begripvol.

advertentie

Veel Vee Ve e l nieuwe n i e u w e VAARREIZEN e en n d de e In de nieuwe zomerreisgids van Goed Idee Reizen staan verrassend veel nieuwe vaarreizen met schitterende nieuwe vaarroutes. U wordt heerlijk ververwend op onze luxe schepen. En als u er snel bij bent, kunt u nog kiezen voor de mooiste hutten. • • • • • •

3- tot 10-daagse vaarreizen laagste prijsgarantie alle hutten met douche en toilet echte lift aan boord op basis van volpension eigen Goed Idee reisleider

Kennismaken met met vaarreizen vaarreizen

149,-

R Rond ond h het et IIJsselJssell-v.a. meer & Texel 459,-

Belgische Ardennen v.a. en Limburg 459,-

3, 4 of 6 dagen kennismaken met vaarreizen. Vertrek: 28 of 30/4

Heerlijk uitwaaien op de NoordNederlandse rivieren. Vertrek: 24/5, 28/6, 19/7 en 30/8

Over de Maas door de prachtige Ardennen. Vertrek: 10 en 17/5, 26/7 en 2/8

www.goedideereizen.nl/33810

www.goedideereizen.nl/33702

www.goedideereizen.nl/33807

v.a.

Speciale aanbieding! w w

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

mooie ontmoetingen Onverwacht bezoek De familie A. Karens uit Barneveld had twee keer een opvallende ontmoeting in Zwitserland. Karens ging naar Thyon 2000, waar zjn broer, ds. M. Karens uit Werkendam, juist preekte. Onverwachts zat het Barneveldse gezin dus onder zjn gehoor.

Wonder met motor

Op een andere vakantie, ook in Zwitserland, kregen de Barnevelders zelf onverwacht bezoek. „Onze dochter belde om het adres van ons appartement te vragen.” Wat het echtpaar Karens niet wist, was dat de schoonouders van hun dochter, tevens vrienden van het

echtpaar Karens, al in hun vakantieplaats waren. De vrienden vonden de juiste straat, maar niet het appartement. „Daarom belde onze dochter of er een oplader van een mobieltje in de auto lag.” Karens liep naar de auto en zag meteen zjn vrienden.

C. A. Coljn uit Woudenberg spreekt over een wonder dat hem en zjn zoontje op 31 augustus 2013 overkwam. Met een volgepakte motor kwamen ze die dag terug van een tweedaagse vader-zoonsurvival. „In een lauwe bocht op de snelweg, we reden 120

kilometer per uur, begon het stuur te slingeren. Ik dacht aan een lekke band en ging naar de vluchtstrook. Daar leek er niets aan de hand te zjn met de banden.” Coljn besloot voorzichtig naar een benzinestation te rjden. Toen hj met 10 kilometer per uur

verder reed, zakte de achterkant van de motor opeens op het asfalt. Het achterwiel was losgeraakt. Een wonder dat het wiel er niet af ging terwjl de motor op volle snelheid reed. „Zelfs stilstaand had ik onder een omvallende motor van alles kunnen breken.”

Geslaagd voor studie Gert van Asselt gebruikte de zomervakantie van 2013 om zjn hbo-studie bouwkunde af te ronden. „Hj zat tweeënhalve week op zolder achter de computer”, zegt zjn vrouw Belyse. „Gelukkig kwam hj wel tussendoor beneden om kofie te drinken en te eten. Onze

dochter van 2 wist na die weken niet beter of papa zat achter de computer. Als ze uit bed kwam, liep ze geljk naar boven, ook op zondag toen mjn man er niet zat.” Ook na de vakantie ging hj door. De laatste week voordat het afstudeerproject moest worden ingele-

verd, belandde Belyse in het ziekenhuis. Toen moest Gert naast zjn werk en studie ook nog de zorg voor de kinderen (2,5 jaar en 9 maanden) op zich nemen. ’s Avonds ging hj op bezoek in het ziekenhuis. Alle inspanningen werden beloond: Gert kreeg zjn diploma.

Nek gebroken Nog een laatste keer van de gljbaan in het zwembad. Bjna kostte dat Peter van Doesburg uit Geldermalsen het leven. Peter was met zjn gezin op vakantie in het Duitse Uelsen. De laatste middag van de vakantie, 1 augustus 2013, ging het gezin naar het

Auto gestolen

zwembad. Aan het einde van de middag besloot Peter met zjn zoons nog een keer van de gljbaan te gaan. Zjn vrouw Corina: „Ik zag plotseling hoe mjn zoons het hoofd van mjn man vasthielden en mjn man neerlegden.” Met de ambulance werd Peter

naar een ziekenhuis in Nordhorn gebracht. Daar bleek dat hj zjn nek had gebroken. Peter onderging in een ander ziekenhuis, in Meppen, meerdere operaties. Uiteindeljk kwam hj er weer helemaal bovenop en heeft hj vrjwel geen hinder meer.

Vaarvakantie

De auto was volgepakt en stond klaar voor vertrek. Reisdocumenten, geld, levensmiddelen, wasgoed en de voortent. Alles in een auto met alarm, dus schjnbaar veilig. Het echtpaar De Geus kon na een vakantie in Frankrjk beginnen aan de terugreis naar Nederland. De laatste nachten sliep het echtpaar met twee jonge kinderen in de caravan. Maar in de nacht van zondag 5 op maandag 6 augustus 2012 ging het mis. Rond 2.00 uur schrok het gezin wakker doordat de auto werd gestart. Insluipers hadden de autosleutels gestolen. Heleen de Geus rende naar buiten en wilde de dief hinderen.

Deze kwam echter volgas op haar afgereden. Ze kon net op tjd weg springen. Ze zag iets glinsteren in de auto, mogeljk een mes of revolver. Met veel problemen wist het echtpaar De Geus met een leenauto en de caravan naar Nederland te komen. Eenmaal thuis wachtte nog een teleurstelling. Het gezin had vier nieuwe ID-bewjzen en twee rjbewjzen nodig. „We moesten per document een boete betalen omdat we ze kwjt waren geraakt.” Op 5 november kwam er een telefoontje dat de auto was teruggevonden. Hj stond uitgebrand bj een garage op 40 kilometer van de camping.

Een vaarvakantie in 2012 verliep voor A. van Gelderen-Visser uit Moordrecht niet goed. Samen met haar buurvrouw ging ze op reis. Eerst werd de buurvrouw ziek. Enkele nachten later ging het met Van Gelderen zelf niet goed. Terwjl ze op het toilet zat, werd ze onwel en

viel ze lauw. Ze stootte zich op meerdere plekken en kon niet opstaan. De buurvrouw, die doof is, kwam na enige tjd poolshoogte nemen. Uiteindeljk bleek Van Gelderen een hersenschudding te hebben. Toch is ze dankbaar. „Ik had door de val wel mjn nek kunnen breken.”

e llaagste aagste p prijzen rijzen o ooit! o i t ! GOED IDEE dus! Antwerpen, Antwerpen, Gent Ge ent nt v.a. en Zeeland 469,-

Over de Rijn langs v.a. de Loreley 499,-

Hoogtepunten R Rijn ijn e en n Moezel Moezel

Luxemburg, Luxemburg, S Saar aar aar v.a. en Moezel 599,-

Over Over de de Rijn Rijn naar naar aar v.a. Heidelberg 599,-

De Rijn tussen Basel Basel en en Keulen Keule en n

Over het weidse water langs historische steden. Vertrek: 21/6, 12/7 en 20/9

Met o.a. Düsseldorf, Koblenz en Boppard. Vertrek: 3/5, 5/7 en 27/9

Met o.a. Königswinter, Koblenz en Cochem. Vertrek: 31/5 en 9/8

Met o.a. Luxemburg, Trier en Cochem. Vertrek: 14/6 en 23/8

Vaarreis over de Rijn en de romantische Neckar Vertrek: 6/9

Met. o.a. Straatsburg en de Zwitserse Alpen Vertrek: 6/6 en 19/9

Varen door drie schitterende landen Vertrek: 27/5

www.goedideereizen.nl/33808

www.goedideereizen.nl/33705

www.goedideereizen.nl/33706

www.goedideereizen.nl/33707

www.goedideereizen.nl/33708

www.goedideereizen.nl/33809

www.goedideereizen.nl/33710

v.a.

579,-

w. goedideer eizen.nl • 0172-7250 0 0

v.a.

679,-

Varen over de Donau

v.a.

759,-

Ouddorp Hardenberg Nunspeet Parijs

Londen Texel

Domburg Drenthe

zoom Veluwe ies Vakant

Boek een Casa vakantie OEKB in Voorthuizen! G E O R V TING! KOR

Reformatorisch gezinspark met camping • Denk jee aan de Veluwe? • Denk aan Casa Familia Voorthuizen!

Recreatieteam Luxe chalets Ruim parkeren Zondagsrust Eigen sfeer

• Bel voor de vele mogelijkheden, profiteer van vroeg boeken • Van een Casa vakantie knap je echt op!

Voorthuizen Kieftveen 30-b • www.casafamilia.net / Tel. 0342-478380

b el 05 2 3-

www.valdor.lu

er.nl ey

www.oldem

805

Verwarmd buitenzwembad, peuterbad, waterglijbaan • Ruime plaatsen met voorzieningen • Actief recreatieteam • Caravan en chalet verhuur Luxe kindvriendelijke app. met zwembad in Vorarlberg Oostenrijk. Gratis golf, Wifi, bergwandelingen. www.appart-laijola.eu

Um Gaertchen 2, L-9747 Enscherange, Luxemburg

◉ Verwarmd buitenzwembad, peuterbad, waterglijbaan ◉ Ruime plaatsen met voorzieningen ◉ Actief recreatieteam ◉ Caravan en chalet verhuur

Gelegen in het mooie Vechtdal

Vernieuwd eigentijds sanitair Kleine rustige familiecamping Kindvriendelijk Prachtige natuur Wandelen vanaf de camping

Ook verhuur van huisjes, chalets, stacaravans en trekkershutten

Voordeel Jonge Gezinnen

M.u.v. de schoolvakanties

Boe vakan k een week entree tie incl. gr a v zwem oor subtroptis bad De isch B r a ke. Vana

f € 350 ,a l l i n Ga voo r me naar d er informatie e webs ite

Familiehuis Nunspeet Vakantiepark aan het Veluwemeer

Randmeerweg 14, Nunspeet | Tel: 0341 - 25 08 51 | www.familiehuisnunspeet.nl

reizen

ië

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

la n

Mü lle rth

Beaufort

burg em x Lu

Berdorf

Sûr e

Luxemburg

©RD

Fran krij k

Gids Gian Marco Bartolini loopt tussen hoge rotswanden, nabij het Luxemburgse Berdorf.

Hobbelen op de mountainbike.

Klauteren in kloven tekst J. Visscher beeld RD

Mountainbiken in de beboste heuvels, wandelen langs steil oplopende rotspartijen. In het Müllerthal in Luxemburg komen natuurliefhebbers en sportievelingen aan hun trekken.

em zo min mogelĳk met je voorrem en buig naar achteren toe”, adviseert gids Gian Marco Bartolini. Hĳ weet wel raad met een stevige afdaling in het heuvelachtige en rotsachtige landschap nabĳ Beaufort in het Müllerthal in Luxemburg . Het Mülllerthal wordt ook wel Klein Zwitserland genoemd. Behendig koerst Gian Marco deze warme junidag zĳn mountainbike naar beneden. Het is laveren tussen de stenen door, hobbelend over wortelige

paadjes, rĳdend door de blubber. Gian Marco weet z’n routes uit te stippelen. Hĳ snelt over een smal pad, met aan weerszĳden begroeiing. Op deze smalle strook kun je brandnetels niet ontwĳken. „Dit is mĳn favoriete ansichtkaart”, zegt Gian Marco, wĳzend in de diepte, waar landerĳen zich uitstrekken in het heuvelachtige landschap. Bĳ een rots parkeert de gids zĳn rĳwiel. Hĳ wĳst naar een opening in het gesteente. Op deze plek, in een hol, verschuilden zich in de Tweede Wereldoorlog, in 1944, twaalf mensen. Ze wilden de Duitsers niet meehelpen. De verstekelingen kregen hulp van buitenaf. Een herdenkingsplaquette aan de rotswand noemt de namen van de mensen die er verstopt zaten. Mĳn drinkwater vliegt er deze warme junidag doorheen. Geen nood, Gian Marco stopt bĳ een woning en vraagt om water. Even later zĳn we weer voorzien. „Bewaar wat energie voor een klim op het eind”, adviseert Gian Marco.

Ogenschĳnlĳk kost de ongeveer 25 kilometer lange mountainbiketoer de gids geen enkele moeite. De kwieke vĳftiger, werkzaam bĳ een bank, is een sportman in hart en nieren. Sportieve activiteiten doet hĳ vaak met mensen die een stuk jonger dan hĳzelf zĳn, vertelt hĳ. Leeftĳdsgenoten houden hem kennelĳk niet meer bĳ. Gian Marco wĳst op een open plek op een rots. In vroeger tĳden hakten arbeiders Luxemburger zandsteen uit. Het materiaal werd

Berdorf is een ware kruip-doorsluip-dooractiviteit. „Het is hier een labyrinth”, zegt Gian Marco in een omgeving waar rotsen omhoog torenen. Voor de gids zĳn de trappen niet gauw te hoog. Hĳ bedwong al eens een berg van 6300 meter hoog. „Woestĳn, water, bos, hoge bergen, rotsen, ik houd van allemaal.” Een berg hoger dan 7000 meter staat nog op zĳn verlanglĳstje. Hier in het Müllerthal, tussen rotsformaties van tientallen

„In roversholen maakten ze vals geld” gebruikt voor menig gebouw in de regio. Steen werd per spoor vervoerd. Niet zelden bezweek een arbeider door het werk in de steengroeven aan stoﬂongen. Het is niet alleen fraai mountainbiken in het Müllerthal, je kunt er ook een interessante wandeling maken. Wandelen bĳ

meters hoog, lopen smalle paadjes. Klauteren in kloven is het. Soms kan er amper één man door een gang tussen de rotsen door. Mensen met claustrofobie zullen zich hier wellicht niet op hun gemak voelen. Jongelui, gezekerd aan een touw, proberen tegen rotsen omhoog te klim-

men. Dat valt nog niet mee. Gids Gian Marco wrĳft over een vochtige rotswand. „Het is hier altĳd nat en fris. In de zomer is het hier niet te warm, in de winter niet te koud.” Water dat door de Luxemburger zandsteenrotsen sĳpelt, wordt gebruikt voor drinkwater. Het kan zĳn dat in deze schaduwrĳke wereld van rotsen en mossen een boom afsterft. „Die krĳgt dan niet genoeg zon.” Een boom kan wonderlĳk gevormd zĳn. De gids wĳst op een boom die de rots „omarmt.” In deze omgeving gedĳen 250 verschillende mossen en 35 verschillende soorten varens, weet Gian Marco. De rotsholen trokken ook criminele ﬁguren. „In roversholen maakten ze vals geld.” De grillige vormen in deze rotsachtige wereld zĳn voer voor een sterk verhaal. Gian Marco wĳst op holen in de rotsbodem. „Het verhaal gaat dat dat de vingerafdrukken van de duivel zĳn. Hĳ trok hier de zaak uit elkaar.” >>visitluxembourg.com

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Kathrin Weber (rechts, in zwart shirt) weet van simpele handelingen leuke kinderactiviteiten te maken.

De Felssensee is een soort gletsjer van enorme zwerfkeien.

Het Odenwald is in vergelijking met Nederland bergachtig, hoewel de hoogste top in het gebied maar 626 meter hoog is.

Odenwalds erf als speeltuin tekst Gerco Verdouw beeld RD

„Ich liebe Kinder.” In drie woorden vat Kathrin Weber (43) samen wat haar drijft om van haar boerderij in het Duitse Odenwald een waar eldorado voor kinderen te maken.

ien uur ’s morgens op boerderj Weberhof. En kele kinderen staan al te wachten bj de deur van de schuur. Ze weten precies wat er komen gaat. Weber opent de deur en deelt de eerste emmertjes uit. Tot de rand toe gevuld met oud brood van een bakker uit de buurt. Algauw komen er al uit alle hoeken van het boerenerf nog meer kinderen aangerend. En de enkeling die nog niet present is, wordt door de rest luidkeels geroepen. Want het ochtendritueel mogen de achttien kinderen die deze week op de Weberhof logeren, niet missen. In een lange rj gaat

het de heuvel op. Eerst langs de vier Vietnamese hangbuik zwjnen. Handenvol oud brood worden in een voederschaal ge gooid. Wat water erbj en met luid geslobber verorberen de zwjntjes hun ochtendmaal. Genietend staan de kinderen erbj te kjken. Dan is het de beurt aan de dieren in de weide. Een paard, twee pony’s, drie schapen en een heel stel kippen. Wie durft mag het klaphek door de weide in. Een jongetje stapt naar binnen. Maar als een van de pony’s dichtbj komt en een boterham uit zjn emmertje gapt, staat het huilen hem nader dan het lachen. Het hoort erbj. „Kinderen leren

hier hoe boerderjdieren leven”, zegt Weber. „De meeste stads kinderen weten echt niet hoeveel eieren een kip per dag legt. Hier mogen ze de eieren zelf uit het hok halen en leren ze het in de praktjk.” Gastenverblijf De schoonouders van Weber begonnen in 1970 met een gastenverbljf op hun boerderj in Affhöllerbach, 30 kilometer onder Darmstadt. Ruimte was er meer dan genoeg. Langzamer hand breidde het aantal vakan tiewoningen op de boerderj zich uit naar negen. Er is ruimte voor veertig personen.

In 2006 namen Weber en haar man het bedrjf over. „Voor de zomervakantie zjn alle appar tementen al lang van tevoren volgeboekt”, vertelt ze. „Het zjn uitsluitend gezinnen met kinde ren die hier komen. Sommigen zjn hier al voor de tiende keer.” Onlangs hebben de Webers een tweede boerderj aangekocht, die ook voor gasten zal worden ingericht. In totaal kan de familie straks zestig overnachters kwjt. Nederlanders ziet ze nog niet zo veel. „Er zjn twee gezinnen die hier iedere keer terugkomen. Maar meer Hollanders zjn wel kom hoor!” Ondertussen is de stoet kinderen

Boerderijvakanties ook in Nederland mogelijk Natuurlijk is het niet alleen in het Duitse Odenwald mogelijk om vakantie op de boerderij te vieren. Ook in Nederland zijn er voldoende plaatsen waar kinderen kennis kunnen maken met het boerenleven. Denk alleen al aan de honderden minicampings bij boerderijen (boerderij-campings. nl, kamperen-bij-de-boer.com). Iets luxer kan

ook. Vele stallen en schuren zijn omgebouwd tot appartementen (boerenbed.nl, boerderijvakanties.nl, boerderijkamers.nl). Het overnachten op boerderijen wint nog steeds aan populariteit, mede vanwege de prijs. Duitsland is daarbij gemiddeld genomen iets goedkoper dan Nederland.

verder getrokken naar de drie ezels die in de volgende weide staan. Als alle emmertjes met brood leeg zjn, mogen het paard en de pony’s mee naar de boer derj om geborsteld te worden. De grotere kinderen verzorgen het paard, de kleintjes nemen de pony voor hun rekening. Gedul dig ondergaan de edele dieren de behandeling. Weber weet van simpele handelingen leuke kin deractiviteiten te maken. Stal vol konijnen De hele boerderj nodigt uit tot spelen. De binnenhof kan door middel van een hek geheel afgesloten worden tot een veilige speelplaats voor kleine kinderen. Als het regent, zjn er overdekte speelmogeljkheden, zoals een zandbak onder een overkapping, een stal vol konjnen waar kinde ren mee mogen knuffelen en een speelzolder waar een gljbaan aan de hanenbalken is bevestigd. Met mooi weer zwermen de kinderen over de hele boerderj uit. „Kinderen zjn gelukkig en dankbaar voor de vrjheid die ze hier genieten”, zegt Weber. Dat

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Du it

Aschaffenburg

nd sla Darmstadt

Genoeg te doen in het Odenwald

Od Rijn

enw

ald

Miltenberg

Erbach

Amorbach

Mannheim

Heidelberg

r ka ec

In het Odenwald valt er voor Nederlandse gezinnen genoeg te doen. Zo bevindt zich in Erlenbach –op 30 kilometer afstand van Brombachtal– een dierentuin met bergdieren. Want het Odenwald is in vergelijking met Nederland bergachtig, hoewel de hoogste top in het gebied maar 626 meter hoog is. Bijzonder is de Felsberg, ook op 30 kilometer afstand van Brombachtal. Daar ligt een soort gletsjer van enorme zwerfkeien die de Duitsers de Felssensee noemen. Bij regenachtig weer zijn er voor kinderen speciale rondleidingen in het kasteel van Erbach, een mooi stadje in het midden van het Odenwald. Mooie stadjes telt het bosachtige gebied wel meer. Miltenberg aan de Main bijvoorbeeld. Of Amorbach, met een dom waarin het grootste orgel van Europa staat. Bekender is Heidelberg aan de zuidwestkant van het Odenwald. Voldoende mogelijkheden om vanaf een Duitse vakwerkboerderij de natuur en cultuur van dit rustige en uitgestrekte gebied te ontdekken.

Main

Mosbach

d lan its u D

©RD

>>odenwald.de >>bergtierpark-erlenbach.de >>amorbach.de

Hoog en droog ravotten op de speelzolder.

Katharina Heist van de gelijknamige boerderij in Brombachtal geeft paardrijles aan haar jeugdige gasten.

bevestigt een van haar gasten, moeder Nicole uit Keulen. „Ik kan mĳn kinderen hier met een gerust hart laten spelen. In de stad waar wĳ wonen, moet ik altĳd met ze mee.” De familie komt al voor de vĳfde keer naar de Weberhof. „De kinderen willen ieder jaar weer.” Paardrijden Eén keer per week mogen de kinderen onder begeleiding van Weber op het paard en de pony’s rĳden. Die mogelĳkheid bieden

Heist neemt Merlin aan de teugel mee naar buiten. Wat hoger op de heuvel bevindt zich een zogeheten buitenbak, een horizontaal stuk grond met boomschors en een hek eromheen. Om de beurt krĳgen de meisjes een cap op en mogen ze opstĳgen. Geduldig legt Katharina uit dat ze niet te hard aan de teugels moeten trekken, maar voorzichtig moeten sturen. Voor de zekerheid houdt de boerin Merlin aan een lange lĳn vast. Stralend rĳden de dames om de beurt hun rondjes

„Ik kan mijn kinderen hier met een gerust hart laten spelen” meer vakantieboerderĳen. Zo’n 7 kilometer verderop ligt Bauernhof Heist in Brombachtal. Op een zonnige morgen heeft Katharina Heist (36) de zwarte Shetlandpony Merlin gezadeld. Twee meisjes die op de boerderĳ logeren, mogen voor het eerst een pony berĳden.

op de zwarte pony. Als het dier op het laatst nog even in draf gaat, genieten de meisjes met volle teugen. Duitse gasten Heist is net als Weber via haar schoonouders in het ontvangen

en verzorgen van gasten gerold. „Het was geheel vrĳwillig hoor”, lacht ze. „Ik vind het leuk veel verschillende mensen te ontmoeten.” Net zoals de familie Weber is de familie Heist in 1970 begonnen met het verhuren van een vakantiewoning op de boerderĳ. In 1980 namen Katharina en haar man Gerhard het bedrĳf over. Meer dan 90 procent van de gasten zĳn Duitse gezinnen met kinderen. Zo’n 5 procent is Nederlands, de rest komt uit andere landen. „Eén keer hebben we hier Amerikanen gehad.” Het verblĳf in de voormalige voorraadschuur van de boerderĳ is prettig. Ook hier is een binnenplaats waar de kinderen veilig kunnen spelen. Onder een overkapping staat een trampoline. Achter de boerderĳ ligt nog een speelplaats met onder meer een schommel, een boomhut en een wip. Het boerenerf leent zich uitstekend voor verstoppertje. Donkeren hoeken en gaten genoeg. >> bauernhofurlaub-odenwald.de >>odenwald-urlaubshoefe.de

Mooie stadjes genoeg, zoals Miltenberg aan de Main.

Vietnamese hangbuikzwijnen verorberen handenvol oud brood.

Op vakantie? Wij ontvangen u graag in ons vakantieverblijf:

Oostenrijk, Saalbach-Hinterglemm. In de bergen gelegen vrijstaand luxe chalet of appartement. 8 tot 10 personen.Vlak bij meer en vele andere uitstapjes. Wasmachine en droogtrommel aanwezig. Ned. kerkdiensten in zomervakantie. 0180 - 31 87 20 of 06 - 53 11 45 31 www.vakantieindebergen.nl

TE HUUR:

OOSTENRIJK, KARINTHIE

nieuw luxe Chalet AnneWill, 14 p., Bramberg am Wildkogel, Oostenrijk. Landelijk ingericht, familievriendelijk, prachtige omgeving, uniek uitzicht, vrij gelegen, groot terras met XL Loungeset. Geschikt voor alle jaargetijden. www.chaletannewill.nl

Gezellige appartementen! Welkom op Sachserhof, en geniet zomer/winter van; bergen, water, rust, sneeuw, ijs, fietsen, wandelen en vele gratis activiteiten met de Karinthie-kaart. Kijk voor meer info op www.sachserhof.com

Mooie en complete vakantiewoning

TSJECHIË, nette, ruime vakantiehuizen van 2 tot 10 pers. bij Reuzengebergte. In omgeving is veel te doen. Ook ideaal in voor- en naseizoen voor senioren of jonge gezinnen.

www.adrien.nl Tel. 0345 - 65 10 58

TE HUUR: in DIEVER (Dr.) 6-pers. bungalow, gezellig en comfortabel met Zwitsers accent. Rustig gelegen in bosrand van Drents Friese Wold, 900 m van dorp. Alle seizoenen (cv en sfeerhaard) Tel. 0521 - 59 25 52 www.helvetiadiever.nl

TE KOOP: 8-p. luxe Vakantievilla uit 2010, gelegen nabij het Balatonmeer Hongarije. Kwaliteit van kleinschalig “Hollands”park is hoogwaardig. Zie www.robiniapark.nl, Sousterrainvilla 6. Contact: jawiewel@gmail.com Fam. J. van der Wel, Maasland.

een prima idee om te huren. Geschikt voor 2 personen en vrijstaand op het erf van onze boerderij. Prachtige omgeving om te fietsen en te wandelen midden op de Veluwe (Uddel). Inlichtingen; 06 - 30 90 57 35.

www.vakantiehuisje-veluwe.nl Bel: 055 - 355 61 97

Vrijstaand, landelijk gelegen tussen

LUNTEREN EN BARNEVELD. Van alle gemakken voorzien. 0318 - 48 63 98

Gezellig vakantiehuis in

TEUTOBURGER WALD

NUNSPEET

FRANKRIJK, BOURGOGNE

Luxe 8-pers. bungalow, direct aan en uitzicht op het Veluwemeer, water, strand, bos! Wasmachine/droger aanw. Recra team aanw. Gezellig parkje. www.vakantiehuisveluwemeer.nl

Oud postkantoor werd sfeervol vakantiehuis! Welkom in ”LA POSTE”: ons gezellige, royale familiehuis in natuurgebied. De Morvan (725 km van Utrecht). Trefwoorden: stilte, rust, sportieve activiteiten, brocantemarktjes, kastelen, natuurwandelingen vanaf huis. www.la-poste.nl

TE HUUR:

Compleet gemoderniseerde vrijstaande 3-kamer vakantiewoning, op een riant en vrij perceel te Ouddorp. De omgeving is rijk aan duingebied, strand en zee, voorzien van diverse wandelen fietsmogelijkheden. Info: www.christelijkevakantie site.nl/advertentie/30804

Reeuwijkse plassen, 6-pers. vakantiewoning direct aan het water. Incl. eigen tuin, parkeerplaats, roeiboot, wasmachine. Ideaal voor liefhebbers van zwemmen, varen, wandelen en fietsen. 06 - 10 64 86 27

Voor vakantie, of even ertussenuit

06 -10 68 85 73 (na 18.00u)

TE HUUR: luxe 4/6-pers. chalet in Ouddorp aan Zee. Rustige ligging met veel privacy. Info: 06 - 10 29 44 78 of www.duinrell19.nl

jvnieuwkoopgouda@kliksafe.nl

voor groot gezin, v.a.g.v. zoals een gezin op vakantie wenst: 4 sl.k., 2 badk., vaatwasser, wasm., terras en direct aan bos gelegen. www.natur-ferienpark.de

In KATWIJK AAN ZEE, het gehele jaar door te huur vakantiehuis midden in het centrum, nabij strand, winkels en kerken. Voor klein of groot gezin, vanaf 1 tot 13 pers. Tel. 06 - 12 65 38 36

WELKOM

TE HUUR: Tuinmanswoning in bossen van Sallandse Heuvelrug. Prachtig gelegen op landgoed De Elerberg in Hellendoorn. Max. drie personen. Veel wandelen fietsmogelijkheden. Beschikbaar: 5 juli t/m 9 augustus. 0548 - 61 17 73 of willydewaal@planet.nl

FRANSE-ALPEN, dichtbij Meer van Geneve, zeer luxe nieuw chalet, 6-8-14 pers. Groot balkon en terrassen op zuiden. Vraag naar de (50+)korting in voor- en naseizoen. Uitermate geschikt voor twee samenreizende gezinnen. Zie www.montevian.nl. Tel. 06 - 51 19 33 58

ONS VAKANTIEHUISJE

TE HUUR: sfeervol ingericht vakantiehuisje in Emst (Veluwe). Op loopafstand van bos en heide. Info: 0578 - 66 13 45 of

ZWITSERLAND, dicht bij Reichenbach. 8 personen/ 4 slaapk. Foto’s en info www.e-domizil.ch/ ferienwohnung/432076 Familie Erich Wenger Tel.+41 336 76 29 55 Mail: fwg_wenger@bluewin.ch Info in Nederland:

TE HUUR in Punthorst: Leuk vakantiehuisje. Max. 12 pers. Vlakbij bos, hei en recreatievijver. Veel speelgelegenheid voor kinderen. Tel. 0529 - 48 38 53

LUXE VAKANTIEBUNGALOW op de VELUWE, in de bossen van Lunteren, op 800 m2 eigen grond. Kijk op

www.vakantieinlunteren.nl of bel 0342 - 45 05 46

op bungalowpark Hoge Hexel (zondagsrust, overdekt zwembad) in ”De HortensiaHof” stenen 6-pers. recr. woning op 1.000 m2, met 3 slpk., vaatw./wasm. Beschikbaarheid, foto’s, prijzen & boekingen: www.micazu.nl snelcode 11868 of tel. 0180-516672, fam. de Jonge

TE HUUR op de BELALP in Wallis, Zwits.: ons 7-pers. chalet met prachtig uitzicht. Fraai wandelgebied. € 575,-/wk incl. In voor- en naseizoen 25% korting. Fam. Gorter, www.huisjeindealpen.nl of bel 06 - 42 00 50 12

TE HUUR: In het hart van de

Belgische Ardennen, een chalet voor max. 6 personen. Vanaf € 355,-

www.lapetitecarriere. jimdo.com of bel 036 - 532 94 80

Zin in een lekker weekje vakantie op de Veluwe? Boek dan ons chalet H13, type B 4 personen, luxe ingericht, op Droompark Hooge Veluwe in Schaarsbergen. Ineke van den Beukel, 0174 - 41 36 37 / 06 - 54 28 18 59

Mail: inekebeukel@hotmail.com

TE HUUR: Vakantie of nachtje in

luxe 2-4 pers. hooiberg in Meteren omg. Geldermalsen. Mooie omgeving voor fietsen en wandelen! Meer informatie op: www.dehooibergmeteren.nl

4-pers. chalet met 2 sl.kamers, eigen douche, toilet, complete inr. en eigen p.plaats. Gelegen op een grote kavel met 2 blokhutten op camping Bergzicht te Ommen. Zondagsrust geboden. Bel: 055 - 355 61 97

Op vakantie? Wij ontvangen u graag in ons vakantieverblijf:

NUNSPEET:

DE BOSVOGELS, vakantie in

Luxe 6 tot 8 pers. notariswoning op gezellig park (Familiehuis) met recr.team, wifi, zondagsrust. Achtertuin direct aan Veluwemeer en haven (veilig hekwerk voor kinderen), strand, bos. Wasmachine/droger, 2 badkamers. Info: 0345 - 58 20 58 / 06 - 12 65 63 52.

vertrouwde sfeer! 3 gezellig ingerichte particuliere recreatiebungalows met grote tuin, veel privacy, op ruim vakantiepark in Twente. Park heeft zwembad. Een familievakantie waard! Info folder t: 0180 - 42 52 17 E: debosvogels@gmail.com

MECHELEN (Zuid-Limburg) mooie gezellige 4/6 pers. vakantiewoningen Hele jaar geopend. www.agengraet.nl Tel. 043 - 455 15 18

TE KOOP / TE HUUR:

TE HUUR: hooiberghut. Welkom op onze biologische boerderij de Omrand middenin De Heerlijkheid Stoutenburg. Het hele jaar door geopend! U boekt al een nacht vanaf € 45,- voor vier personen. www.boerderijdeomrand.nl Tel. 033 - 253 46 92.

Mooie 8-persoons bungalow op chaletpark de Hofstee in Nunspeet met 3 slaapkamers, ruime woonkamer en keuken. Voor meer informatie, prijzen en beschikbaarheid, kijk op onze website www.vakantiehuisje opdehofstee.webklik.nl of bel 0577 - 49 20 03.

Verhuur: 6-persoons vrijstaande bungalow, op een rustig park.

TE KOOP: stacaravan met aanbouw, toilet, douche, inventaris en vrijstaand schuurtje. INFO: www.klepperstee.com (onder caravanverkoop) Grote Stern 12 te Ouddorp BEL: 06 - 46 23 46 65 Aanvaarding/prijs in overleg

TE HUUR: TE HUUR:

chalet in

Chalet op de Gerrit Jan’s Hoeve in VOORTHUIZEN: ruime en comfortabele chalet voor 2-4 pers., omsloten tuin nabij bos en heide, centraal gelegen. Veel fietsroutes. Info: 06 - 38 00 75 95 of marietteoosterhoff@live.nl

DEN HAM

Zin in een vakantie aan de Zeeuwse kust voor 2? Kom dan naar ons heerlijke huisje met alles erop en eraan. Hartelijk welkom!

VERHUUR ÉN B&B. 0118 - 58 41 21 of

Ingericht voor 8 pers. op camping ”de Blekkenhorst”. Informatie op www.chalet-berg.webklik.nl

T.K.: CHALET met complete inrichting op eigen kavel 160m2 en blokhut. Nabij centrum Goedereede op rustig park. Dicht bij zee en wandelgebied. Vier slaappl.

www.tuusjeaagtekerke.nl Familie Van Duin.

Info: cjgrobro@noknok.nl. Prijs € 79.000,-.n.k.k.

Particuliere VRIJSTAANDE WONING, grote tuin, in Gieten (Drenthe), bosrijke omgeving met veel wandelen fietsroutes, van 5 juli t/m 16 augustus, max. 6 personen. Tel. 06 - 52 14 84 49 of rikkertschuiling@live.nl

luxe 6-persoons chalet op De Kleine Belties in Hardenberg. Drie slaapkamers, wasmachine, vaatwasser, fietsen aanwezig. Nieuw: binnenzwembad op camping! Info: www.chalethardenberg. webklik.nl of 06 - 81 97 30 69. 10% korting bij boeking op 17 of 18 januari 2014!

1 km van het strand in

OUDDORP AAN ZEE Tel. 0187 - 68 75 99, 06 - 23 15 55 80 of www.lcrecreatieouddorp.nl

TE HUUR: 7-pers. stacaravan (met douche) en blokhut op gezinscamping de Oldemeyer, Hardenberg. Vrij uitzicht achter. Met o.a. bbq, kinderfietsjes, oventje, dvd-speler. Slaaptent plaatsen kan. Weekprijs zomervakantie: s 425,Fam. Gunnink. 06 22 04 40 92 nicgunnink@gmail.com www.oldemeyer.nl

TE HUUR: 8-persoons vakantiewoning in ZOUTELANDE, op loopafstand van strand. Op rustig park, bij speelweide en van alle gemakken voorzien, zoals wasmachine, droger, vaatwasmachine, internet. Bezet in wk 29, 30, 32 t/m 34. Tel. 0118 - 58 16 64

Te huur 6-pers.vak.woning in Appelscha aan de rand van het

DRENTS FRIESE WOLD op een ruime kavel van (925 m2) met veel rust en privacy.

Inl. 0522 - 25 28 65

TE HUUR: nostalgische hooiberg aan de rand van het dorp Harskamp. Van alle comfort voorzien! Geschikt voor twee personen. Vanaf 1 april. Voor meer info: 06 - 29 27 08 30 of 0318 - 45 64 11.

TE HUUR: in Ouddorp. Mooie zeer compleet ingerichte 4-pers. bungalow 55+ op loopafstand van dorpscentrum/ Noordzeestrand. Voor meer info, bel naar 06 - 10 31 93 63 (na 19.00 uur) of mail naar

geriannesperling@hotmail.com

TE HUUR: Gezellig ruim familievakantiehuis (8-persoons en kinderbed). Ruime kindvriendelijke tuin, in prachtige bosrijke omgeving. Vlakbij Epe, midden op de Veluwe. www. vakantiehuisdeboschnimf.nl

TE HUUR:

OUDDORP Zin in een vakantie aan zee? Wij bieden U aan een sfeervolle 5 persoons vakantiebungalow, v.a.g.v., op een rustig park met veel privacy. Bel. 078 - 681 25 05 of mail dickhoorman@kpnmail.nl

TE HUUR: DRENTHE (EXLOO): onze betaalbare, vrijstaande, zeer schone, complete en gezellige vakantiebungalows op ruime privékavels. Uitstekende (boxspring)bedden, babymeubilair etc. Prachtige, heerlijk rustige omgeving, bos, heide. Mooie fiets-/wandelroutes. Rook-/huisdiervrij. Info: 0591 - 51 39 47 www.schonebungalow.nl

TE KOOP: royale 6-persoons bungalow in Beekbergse bossen; eigen bostuin; klein, rustig park. Mooi weer op komst? Niets meer te regelen, uw eigen woning staat klaar. Wegens omstandigheden unieke prijs. Info: 055 578 68 93 / 06 - 47 00 46 37 www.vakantiehuisverkoop.nl

ENTER/RIJSSEN (Twente) Te huur luxe 6 persoons bungalow op Landgoed De Elsgraven. Mooie ligging, veel privacy. Dames- en herenfiets aanwezig. Park met veel accommodatie. Inl: 0317 - 41 16 63 Zie ook www.refomarkt.nl

HOGE HEXEL 8-persoons bungalow Voor info: hogehexel.webklik.nl of bel 078 - 682 06 85

TE KOOP: 4 pers. chalet op Familiehuis Nunspeet. Gemeubileerd, gestoffeerd, eigen grond, cv en goed geïsoleerd. 365 dagen per jaar beschikbaar. Park: rust, kindvriendelijk, water(sport), natuur en verhuurmogelijkheden. Prijs: € 87.500,Info: 06 - 13 14 50 50

Na 15 minuten varen kan dit TE HUUR NIEUWE uw uitzicht zijn. vakantiewoning in bosrijke In ENKHUIZEN te huur: omgeving van GARDEREN! 6-persoons woning met terras Van 2 tot 10 personen, van alle aan open vis- en vaarwater. Met gemakken voorzien! 5 slaapkamers, gebruik van boot. Voor- najaar2 badkamers en speelkelder, mei en zomervakantie nog vrij. ook voor 2 gezinnen!, veel fiets€ 200,00 - € 425,00 p.w. en wandelmogelijkheden. 06 - 12 35 51 24 Tel. 0342 - 44 00 61

LUXE 7-PERSOONS CHALET gelegen op een ruime kavel op Camping Bergzicht te Ommen. Voor meer informatie of foto’s kunt u mailen: mijnders@kliksafe.nl of bellen: 0252 - 42 33 58. Gehele zomer nog vrij. Huurprijs hoogseizoen € 500,- per week.

UNIEK! Rust, ruimte, stilte, vrijheid. Prachtig eiland GOEREE-OVERFLAKKEE. Schitterend gelegen luxe vak. BUNGALOW. 700 m2 omheinde tuin. Grenzend aan bos, uitlopend naar Grevelingenmeer. 4-6 pers. Rand vakantiepark met zwembad en tennisbaan. Alle gemakken voorz. Huisdieren toegest. INL. 026 - 333 45 15 / 06 - 54 35 27 95

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

De Zuid-Zweedse regio Småland kent net als de rest van het Scandinavische land fraaie naaldbossen die de talloze meren –populair bij watersporters en vissers– flankeren. Niet voor niets is Zweden internationaal een van de grote exporteurs van hout en houtproducten.

In Småland heerst tekst Bert Monster beeld Visit Sweden en Guus Verdijk

Straatbeeld Gränna.

Natuur- en watersportliefhebbers kunnen hun hart ophalen in de ZuidZweedse regio Småland. Glooiende heuvels die onder een groene deken van bossen wachten op de winter, flankeren als solide wachtposten de talloze meren.

V Åsnenmeer.

anuit de lucht springt bj de zuideljke nadering van de regionale luchthaven van Växjö onherroepeljk het Åsnenmeer in het oog. Vreemd is dat niet, want het wateroppervlak, dat de stralen van de middagzon in duizenden glinsterende vakjes uiteen laat vallen, is zo’n 1500 hectare groot. Aan de zuidkant van het Åsnenmeer ligt natuurcamping Getnö Gård, ver van het stadsgewoel

van Växjö. Ze bljkt een prima uitvalsbasis voor activiteiten in het natuurgebied. Met een beetje geluk zjn de reiger, de visarend, de fuut of de zeearend te zien, belooft campingeigenaar Ingrid Olsson. Met haar pen tekent ze op een kaart de kanoroute die om het eiland voert. „Een mooie trip van anderhalf uur.” Haar inschatting van de tjdsduur bljkt iets te optimistisch. De wind steekt op, de golfslag neemt toe. Maar de adembenemende schoonheid van het water, de rotsachtige oevers met statige naaldbomen en de vele dieren maken veel goed. Links van de kano springt een vis boven het wateroppervlak uit, misschien wel achternagezeten door een snoek. De roofvis gedjt goed in het kristalheldere water en trekt daarom veel snoekvissers naar het gebied. In de bomen op de oever klinken de lokroepen van de talrjke vogelsoorten die het eiland rjk is. Koffiepauze Veel groter nog is het zo’n 200 ki-

lometer noordeljker gelegen Vättermeer, het op een na grootste meer van Zweden. De weg naar het historische stadje Gränna, dat aan de oever van het langgerekte binnenwater ligt, voert door de Zweedse stad Husqvarna, bekend van ’s werelds grootste producent van kettingzagen, heggenscharen, grasmaaiers en tuintractoren. Afgezien van de moderne auto’s –veel Volvo en Saab– in het straatbeeld ljkt het of de tjd in Gränna heeft stilgestaan. De smalle straat door het centrum wordt gelankeerd door kleurrjke Zweedse huisjes. De zonnestralen vergroten het contrast. Een passant zegt dat het in deze regio „vrj uniek” is dat de zomer al drie weken heer en meester is. De uitbater van café Fiket is er blj mee. Haar terras zit rond tien uur in de ochtend vol. Het is de tjd van de ika, de traditionele kofiepauze die de meeste Zweden –zelfs tot de ambtenaren toe– dageljks in ere houden. Het sociale kofiemoment gaat meestal gepaard met het verorberen van een gebakje, cake of snoepjes. Dat

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Vätt e

Ballonvaarder Salomon August Andrée

Visingsö

eer rm

Gränna

de natuur het de meeste Zweden nauwelĳks is aan te zien dat ze de nodige zoetigheid naar binnen werken, zou volgens een lokale stadsgids te maken kunnen hebben met de populariteit van het hardlopen in het Scandinavische land. De chocoladerĳke caloriebom bĳ café Fiket smaakt in elk geval voortreffelĳk. Het geweten wordt gesust met de gedachte dat er vandaag nog veel gelopen moet worden.

door”, zegt Linnea van Hofsten van Polkagriskokeri. Ze lacht haar witte tanden bloot. „De lokale tandarts is niet blĳ met al die zoetigheid.” Speciaal opgeleide medewerkers verwerken het mengsel, dat door af koeling steeds harder wordt, snel tot kleurrĳke zuurstokken en lolly’s. „Het recept van de polkagris is geheim”, weet Van Hofsten. De uitvinder van de

Zuurstok De geur van nog meer zoetigheid waaiert uit het lokale fabriekje Polkagriskokeri, waar de typische rood-wit gestreepte zuurstokken, de zogeheten polkagris, worden gemaakt. In de productieruimte is het warm. Het wespenseizoen is gelukkig nog niet aangebroken, want het moet er in de zomermaanden een heus walhalla zĳn voor de ĳverige insecten. In een hoek liggen ﬂinke zakken suiker. Ernaast staan twee pannen op het gas die het mengsel van suiker, water, azĳn en pepermuntolie op temperatuur brengen. „Per week gaat er 1000 kilo suiker

„Lokale tandarts niet blij met al die zoetigheid” zoetigheid is de weduwe Amalia Eriksson, die in 1859 een eigen zaak begon. De vrouw woonde in het pand waarin nu de zuurstokkenfabriek is gehuisvest. Midden jaren vĳftig groeide de productie van het snoepgoed uit tot een kleine industrie.

åland Sm Växjö

k en

Åsnen m

Gränna is de geboorteplaats van de vermaarde Zweedse technicus en ballonvaarder Salomon August Andrée. Het plaatselijke museum staat in het teken van de wetenschapper die in zijn luchtballon over de Noordpool probeerde te vliegen. De Zweed komt op 11 juli 1897 ter wereld. Hij studeert techniek in Stockholm en leert in Amerika de eerste beginselen van de ballonvaart. Andrée wil met een luchtballon vanaf Spitsbergen via de Noordpool naar Alaska vliegen. „In Zweden was men enthousiast over zijn plan”, zegt museumdirecteur Håkan Jorikson. „De Engelsen hadden een traditie om de zuidelijke wereld te ontdekken. Zweden wilde zich proﬁleren als ontdekker van het noordelijke deel.” Het buitenland reageert sceptisch op Andrées plan. Er is immers constant gunstige wind nodig, de ballon moet een recordtijd in de lucht blijven en ijsvorming zal de ballon verzwaren. In juni 1896 landt de Zweed op Spitsbergen, samen met een meteoroloog en een fysicus. Een maand later wagen ze hun poging. De ballon strandt op het ijs. Met sleden en een boot weten de drie avonturiers uiteindelijk pas in oktober het eiland Kvitøya in de Spitsbergenarchipel te bereiken, maar komen daar –waarschijnlijk door kou en uitputting– om. Het duurt 33 jaar voordat het lot van de mannen duidelijk wordt. Bij Kvitøya wordt in 1930 een boot gevonden met daarbij de lichamen van de drie mannen. Hun kleding is nog intact. Door de vrieskou zijn ook de ﬁlmrolletjes geconserveerd. Zo kunnen onderzoekers achteraf aan de hand van luchtfoto’s vaststellen welke route de ballon heeft afgelegd.

Husqvarna

Den

Fabriekje Polkagriskokeri.

en ed

Zuurstok.

Paardenkar.

Gränna is een verzamelplek voor dagjesmensen die met de veerpont naar het eiland Visingsö willen. Toeristen staan te trappelen om naar de overkant te komen. In het zicht van de haven van het eiland springt een ruïne in het oog waarvan niet meer dan een paar armetierige muren overeind staan. Het is het restant van het kasteel dat het gravengeslacht van Brahe in 1560 op Visingsö liet bouwen. Toeristen drommen samen bĳ de paardenkarren voor een rondje over een deel van Visingsö. De paarden staan loom in de zon, etend van een paar plukken hooi die voor de dieren zĳn neergelegd. Hun pauze duurt niet lang. In een drafje trekken ze even later hun vracht met zich mee. De jonge koetsier vertelt haar Duitse, Britse en Zweedse toehoorders honderduit over de omgeving. Plotseling heeft ze alle aandacht nodig voor haar twee paarden. Een auto met oranje zwaailichten heeft de dieren de stuipen op het lĳf gejaagd. Ze slaan pardoes een zĳweg in en

stoppen. Een toerist –vast een paardenkenner– maant de dieren met ondefinieerbaar gefluister bĳ hun oren tot kalmte. In de schaduw van de toren van het middeleeuwse Kumlabykerkje kunnen de tuigpaarden hun dorst lessen. Het bedehuis is het eerste christelĳke kerkgebouw op het eiland. De familie Brahe maakte van het kerkje een school voor astronomiestudenten. De torenspits ging eraf om studenten gelegenheid te geven het firmament vanaf de toren te bestuderen. Twee eeuwen later verlieten de sterrenkĳkers het bedehuis. De grafzerken die het kerkje omringen staan er als de onveranderde eeuwenoude symbolen van de vluchtigheid van de tĳd. De grillige inscriptie in de grafsteen van de in december 1679 overleden Magnus Persson Stark is te herleiden tot een vers uit Psalm 27: „Zo ik niet had geloofd dat ik het goede des HEEREN zou zien in het land der levenden, ik ware vergaan.” >>visitsweden.com

Kumlabykerkje.

Ouddorp Hardenberg Nunspeet Parijs

Londen Texel

Domburg Drenthe

van de je k le p te is o o m Het in Garderen je d in v e w lu e V

Boek nu uw vakantie!

bungalowpark

Puterweg 76, Garderen Z 0577 – 46 13 62

www.boksbungalowpark.nl

Vraag naar onze s kortingsactie van november t/m april

Geschikt voor: meerdaagse schoolreisjes, vakantiekampen, familieweekenden. Elk gebouw: keuken, sportveld, trampoline, sport en spelfaciliteiten, kinderboerderij.

NIEUW! IN 2014

’t Schot - 36 personen ’t Kamphuus - 42 personen De Deel - 75 personen

OVERDEKT ZWEMBAD

Nijkerkerweg 65, Ermelo T. 0341 - 55 21 66 www.aalbertshoeve.nl

RHEEZERWEG 79 HARDENBERG TEL. 0523 26-13 03 WWW.KLEINEBELTIES.NL

Hotel Eureka

Vakantiehuisje verhuren? HOTEL UREKA ★★★

Wij organiseren geheel verzorgde week- en midweekarrangementen met bustochten, boottocht en huifkartocht. Volop fietsen wandelmogelijkheden in een bosrijke omgeving met diverse arrangementen. Vraag ons vakantieprogramma aan voor 2014 of bezoek onze website.

WWW.HOTEL-EUREKA.NL Fam. Van Gent Kilderseweg 2 | Zeddam | Tel. 0314 - 65 18 11

Plaats een schakeltje in het Reformatorisch Dagblad Ga snel naar www.schakeltjes.nl

Minicamping ”Breehof” Fam. De Visser Breeweg 14 4371 SB Koudekerke 0118 - 61 56 13

Meivakantie 26-04-2014 - 05-05-2014

bij ons in Tirol

www.minicampingbreehof.nl

7 overnachtingen in onze nieuwe appartementen inclusief: handdoeken, beddengoed (opgemaakte bedden), WLAN, eindschoonmaak & Lamawandeling.

Vakantie in Zeeland!!

Prijzen:

App. 48 m², 2 volwassenen en 2 kinderen € 349,App. 58 m², 2 volwassenen en 3 kinderen € 499,App. 100 m², 2 volwassenen en 4-5 kinderen € 699,(Prijs voor kinderen tot 12 jaar, voor oudere kinderen prijs op aanvraag.) Voor meer informatie en foto’s van de appartementen, de dieren en speeltuin vindt u op: www.alpin-appart.at

Elspeet

Familie Griesser Niederthai 65 A-6441 Umhausen Österreich T. 0043 5255 5932 Mail: info@ urlaub-oetztal.at

Wij bieden u: • Rustige minicamping onder de rook van Middelburg en ook dicht bij strand • Verhuur van vernieuwde stacaravans • Kindvriendelijk: skelter, trampoline, recreatieruimte met tafeltennis- en voetbaltafel • Nieuw: WiFi • Voor verdere informatie kijkt u op onze website

Camping

Camping “De “De Meulebarg” Meulebarg” Verhuur van: * Kampeerplaatsen v.a. € 70,- p/w * Stacaravans v.a. € 175,- p/w * Stenen vakantiewoningen v.a. € 200,- p/w

Goed verzorgd park aan de rand van Elspeet

Familie T. van Voorst Molenweg 46 0577 - 49 13 51 info@meulebarg.nl www.meulebarg.nl

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Meiringen

see zer ir en

Aare

Haslidal

Zwi tse rla nd

Interlaken

Gelmersee

Handeck

Z w it s

Grimselsee

G ri ms

as elp

©RD

„In de bloeitijd van de handelsroute –tussen 1600 en 1900– staken soms wel 200 muilezels per week de Grimselpas over.”

Stenen boogbrug.

Wandelen op oud handelspad tekst Michiel Kerpel beeld RD en Grimselwelt

Al sinds mensenheugenis wordt de Grimselpas in Zwitserland gebruikt door handelaren. Wandelen op een eeuwenoud pad, in de voetsporen van koopmannen met hun pakezels.

ontrasterend: overblĳfselen van een bergroute uit vervlogen tĳden én een paar staaltjes moderne techniek. Het gaat hand in hand in Grimselwelt, het uiterste puntje van het Haslidal in Berner Oberland. Via een 70 meter hoge hangbrug en een spectaculair ritje in de Gelmerbahn –met een helling van 106 procent de steilste kabelspoorlĳn in Europa– gaat het de Zwitserse bergen in. Boven volgt het uitzicht op de Gelmersee: een van de acht stuw-

Landschap vol verhalen.

meren die Grimselwelt rĳk is. In deze streek wordt elektriciteit opgewekt, veel elektriciteit. Grimselwelt kent negen waterkrachtcentrales die 1 miljoen Zwitsers van stroom voorzien. Gids Thomas Herren lachend: „Wĳ kennen dan ook enkel goed of mooi weer. Als de zon schĳnt is het mooi en als het regent is het goed, want dan wekken we elektriciteit op.” Bĳ een oude, stenen boogbrug over het riviertje de Aare blĳft de gids staan. „Hier staan we op de oude handelsroute. De brug is nog in originele staat en stamt uit de 18e eeuw. Deze werd gebruikt door de handelaren.” Zuidelĳk, bĳna 600 meter hoger en in nevelen gehuld ligt de Grimselpas (2165 meter). Het is het hoogste punt van het historische pad. Her en der liggen resten sneeuw. En zover het oog reikt: een en al rotsblokken en ruigheid. Het neervallende hemelwater creeert een mysterieuze sfeer in een landschap vol verhalen. Ronduit intrigerend is het idee dat over

dit pad al Romeinse en Keltische koopmannen voortsjokten. De tocht over de handelsroute gaat niet richting de Grimselpas, maar bergafwaarts naar het plaatsje Handeck. Getooid met een karakteristieke cowboyhoed en houten wandelstok gaat de gids voorop. Hĳ komt met de ene na de andere anekdote. „In de bloeitĳd van de handelsroute–tus-

Lastdieren liepen altijd aan de ravijnkant sen 1600 en 1900– staken soms wel 200 muilezels per week de Grimselpas over. Kaas, kristal en zout gingen richting Italië en er kwamen goederen zoals wĳn, rĳst en specerĳen voor terug. Het was destĳds een van de belangrĳkste handelswegen over de Alpen.”

Gepolijst graniet.

Terwĳl het pad bĳ de boogbrug nog goed begaanbaar was, is het even verderop angstaanjagend smal. Naast het pad gaapt de peilloze afgrond. Hoe handhaafden de marskramers zich naast hun zwaarbeladen ezels? „De lastdieren van de handelaars moesten leren dat de mens altĳd aan de binnenkant, aan de veilige kant, liep. Om jonge ezels zonder angst over de smalle bergpaden te laten gaan, werden ze vastgebonden aan het ouderdier aan de ravĳnkant.” Het pad is op een paar plekken verstevigd met hedendaags beton. Dat kon vroeger niet. De vraag rĳst dan ook hoe handelaren sommige gevaarlĳke richels overwonnen. Het antwoord volgt niet veel later. Herren wĳst naar het wandelpad zo’n 25 meter verderop. Het gedeelte stĳgt sterk, strak langs een ravĳn. Doordat het stukje originele handelspad opgebouwd en gestut is met honderden grote en kleine stenen, is het nog in goede staat. „De route werd onderhouden en zo nodig gerepareerd.”

Origineel pad.

Nadat het pad zich door een bos vol sparren en lariksen slingert, doemt er een bĳzondere rotsvlakte op. Het graniet is spiegelglad. Het lĳkt haast gepolĳst door een ambachtsman. „Dit is het werk van een gletsjer”, aldus Herren. Om te voorkomen dat ze van de rotsmassa het ravĳn in glibberden, beitelden de handelaren in het graniet traptreden uit. Dichter bĳ het dal ﬂeuren frisgroene struiken en weides het landschap op. Als de talloze alpenrozen in bloei staan, zal het langs het handelspad roze kleuren. De handelsroute raakte in onbruik door de industrialisatie en daarmee de komst van wegen en spoorlĳnen. Handelaren lieten de bergen links liggen. Wat overblĳft: de verhalen en de nostalgie. Een tocht in Grimselwelt doet oude tĳden herleven: van koopmannen die met hun waren de woestenĳ van gemzen, alpenmarmotten en steenarenden bedwongen. >>myswitzerland.com >>grimselwelt.ch

”Elk jaar is het weer leuk om bekenden te ontmoeten” NAAR DE VELUWE...

Ook dit jaar hopen we weer naar camping 'de Wolfskuylen' te gaan, de gezelligste camping van Nederland in de bossen van het mooie Drenthe. Elk jaar bespreken de kinderen op de terugreis naar huis met elkaar dat ze volgend jaar weer terug willen. Voor onze 6 kinderen in de leeftijd van 6 tot 16 jaar is er op de camping altijd wat te beleven. Het enthousiaste recreatieteam zorgt ervoor dat er elke dag voor elke leeftijd iets te doen is. En anders kun je je o.a. in het zwembad vermaken, waar elke dag wel een keer wordt gezwommen door ons. Vooral de waterglijbaan is een leuke attractie! Ook is er een mooi kleuterbad dat veilig afgeschermd is. Wat ons vooral aanspreekt is de christelijke identiteit van de camping, wat zich kenmerkt in zondagsrust, bezinningsavonden, kinderbijbelclub, Bijbelstudie, geen muziek in de kantine. Soms kunnen er heel goede gesprekken en contacten ontstaan. Ook bij de kinderen ontstaan elk jaar nieuwe vriendschappen. Een muzikaal hoogtepunt zijn de zangavonden op zondagen woensdagavond in de recreatiezaal. Massaal bezocht door de campinggasten, waaronder veel muzikanten, klinkt het gezang over de camping… Soms wordt er spontaan bij het orgel in de recreatiezaal gezongen, of horen we mooie pianomuziek als we buiten bij onze stacaravan aan het koffiedrinken zijn… Elk jaar is het weer leuk om bekenden te ontmoeten. Omdat we altijd dezelfde stacaravan huren op het Konijnenveld, hebben we daar al veel mensen leren kennen.

...WANNEER U MAAR WILT. Dat kan met een eigen chalet op de Gerrit Jan’s Hoeve. Comfortabel en onderhoudsvrij. Zodat u in uw vrije tijd ook echt kunt genieten. Van de Veluwse bossen bijvoorbeeld, of van uw eigen tuin. Op ons park zijn ook regelmatig occasions te koop, kompleet met aangelegde tuin etc. De door ons nieuw gebouwde chalets leveren wij door geheel Nederland. Keuze uit standaard modellen of maatwerk. Wij nodigen u uit voor een bezichtiging van de showmodellen, het park, etc.

Gerrit Jan’s Hoeve • Langezuiderweg 126 • 3781 PL Voorthuizen Telefoon (0342) 47 15 71 • www.gerritjanshoeve.nl

Al deze dingen, de gemoedelijkheid en gezelligheid, zorgen ervoor dat we dit als ons vakantieplekje beschouwen. We gaan eigenlijk alleen de camping af om naar de kerk te gaan en boodschappen te doen. Afgelopen jaar ging onze auto op zondagmorgen voor de kerkdienst kapot. We zijn die dag met verschillende gezinnen meegereden naar de kerk. De dagen erna was er altijd wel een auto beschikbaar om boodschappen te doen, en toen de auto klaar was werd mijn man naar de garage gebracht. Net een grote familie, waarbij iedereen voor elkaar klaar staat!

Arjo en Gerda Lagerwerf

De Wolfskuylen Holtweg 9, 7863 TA Gees Tel. 0524 - 58 15 75 info@wolfskuylen.nl www.wolfskuylen.nl

reizen

vrijdag 17 januari 2014 Reformatorisch Dagblad

Bautzen

Görlitz

and itsl Du

Berthelsdorf

len Po

Ostritz

Ne i

sse

Herrnhut

d lan its Du

Zittau ë echi Tsj

©RD

Om inkomsten te verwerven ontvangen de nonnen van klooster St. Marienthal in het Duitse Ostritz logeergasten. Vooral fietsers en mensen die tot rust willen komen maken daar gebruik van. beeld klooster St. Marienthal

In het klooster slaap je beter tekst Wim Hulsman beeld RD

Een auto past niet op de binnenplaats van het eeuwenoude klooster St. Marienthal. Het motorgeluid verstoort de stilte. Op bezoek in een oase in Opper-Lausitz, ten oosten van Dresden.

looster St. Marienthal ligt tussen Zittau en Ostritz aan het DuitsPoolse grensriviertje de Neisse. Een paar kilometer naar het zuiden bevindt zich het drielandenpunt met Tsjechië. In het enorme kloostercomplex huizen vĳftien cisterciënzer nonnen. De meesten zĳn oud. Af en toe haast zich er een over het voorplein. De sleutel voor de komende nacht ligt klaar bĳ de gastenbalie. „U moet eerst door het kleine poortje van het hoofdgebouw. Dan de hoofddeur in. Op de tweede etage is uw kamer. En als u vragen heeft, kunt u contact opnemen met zuster Anna.” Aan de rechterkant van de kloos-

tergang zitten acht deuren met cruciﬁx en kĳkgaatje. Vroeger zaten daar kloostercellen achter, nu gastenkamers. Het klooster moet inkomsten verwerven. De kamers zĳn modern ingericht. Goed, maar sober. Het raam kĳkt uit op de binnenhof. Beneden geniet een non op een bankje van de avondrust. In haar hand een rozenkrans. Hoeveel gebeden zou ze vandaag al hebben gedaan? Het is stil. Hier kom je tot rust. De telefoon heeft geen bereik, wiﬁ is er niet. De stilte doet pĳn aan de oren. Een torenvalk piept op de schoorsteen. In de verte alleen het geruis van de Neisse.

Auto’s passen hier niet.

blank na een damdoorbraak. Nog altĳd zit er vocht in de muren. De Neisse biedt een kans, dachten de nonnen. Dit jaar is er een moderne waterkrachtcentrale bĳ het klooster gebouwd. De nonnen gaan met de tĳd mee en willen duurzaam leven. Langs de Neisse loopt een mooi ﬁets- en wandelpad. Vooral langeafstandsﬁetsers gebruiken het klooster als overnachtingsplaats op hun tocht langs de rivier. Een Duits echtpaar heeft er enkele tientallen kilometers op de pedalen opzitten. Voor het slapengaan geniet het van een goede maaltĳd in de kloosterherberg.

Stadhuis van Zittau.

Drielandenpuntstad Zittau bezit zeldzaam, groot vastendoek Klooster St. Marienthal is bĳna acht eeuwen oud. In de lange geschiedenis overleefde het veel rampspoed. In 2010 –een jaar na de afronding van een grote restauratie– stonden grote delen van het klooster binnen de kortste keren

De nacht valt. In de kloostergangen gaan de laatste lampen uit. Iets voor halfvĳf zal de klok weer klinken voor het nachtgebed. Stilte. >>kloster-marienthal.de

Groot vastendoek van Zittau. beeld saksen.info

Zittau heeft grootste vastendoek Vanaf klooster St. Marienthal is het 15 kilometer naar Zittau. De Duitse stad ligt op het drielandenpunt van Duitsland, Polen en Tsjechië. Deze grenspositie stempelt Zittau al eeuwen. Was een rondje door de drie landen tot 1989 ondenkbaar, nu is er geen douanier meer te bekennen bij de grenzen. Zittau ligt in Opper-Lausitz, een streek met meer mooie plaatsen, zoals Bautzen waar een schoonzoon van de reformator Me-

lanchthon zijn invloed liet gelden, en Görlitz met een van de mooist stadscentra van Duitsland. In deze streek ligt ook Herrnhut, geboorteplaats van de Evangelische Broedergemeenten. Zittau is rijk aan historie, vertelt de gids van het stadsmuseum. „Doordat de stad op een kruispunt van handelswegen lag, is er hier altijd veel activiteit geweest. Wevers, brouwers en ook kunstenaars

wisten de stad te vinden.” Zittau is vooral trots op het enorme vastendoek dat te zien is in de museumkerk Zum Heiligen Kreuz. In „de grootste vitrine ter wereld” hangt het eeuwenoude doek, dat eind 15e eeuw is geweven. Vastendoeken werden in rooms-katholieke kerken in de lijdensweken over het altaar gehangen. Rainer Lehmann weet er alles van: „Luther wilde de doeken niet in de kerk hebben. Het

is daarom extra bijzonder dat dit doek al die jaren gespaard is gebleven.” Het vastendoek laat ook zien dat de Reformatie al voor 1517 wortelde in Duitsland, zegt Lehmann wijzend op een paar monniken met duivelse symbolen. >>oberlausitz.com >>via-sacra.info >>zittau.de

VAKANTIEPARKEN

ALLE LEEFTIJDEN

SINGLE REIZEN

YOUNG REIZEN

MET OVERTUIGING OP VAKANTIE? DE COMPLEET VERNIEUWDE BETER-UIT ZOMERBROCHURE IS UIT!

VROEGBOEK ACTIE GROOT VOORDEEL BIJ BOEKING TOT 31 JANUARI

BEL O172 48 48 48 VOOR EEN GRATIS EXEMPLAAR OF BEKIJK EN BESTEL ’M OP WWW.BETER-UIT.NL BETER-UIT. VAKANTIES MET OVERTUIGING

KIJK OP WWW.BETER-UIT.NL/ VROEGBOEKACTIE

VOLG ONS OP FACEBOOK.COM/BETER-UIT