Η φιλοδοξία για την ανθρώπινη παρουσία στο διάστημα

Η φιλοδοξία για την ανθρώπινη παρουσία στο διάστημα

Ίσως το ταξίδι των «καθημερινών» ανθρώπων στο διάστημα, να μην αποτελεί μακρινό όνειρο επιστημονικής φαντασίας. Ο Διαστημικός Τουρισμός σε υποτροχιακό χώρο γίνεται σιγά σιγά πραγματικότητα.Ένα εισιτήριο για 2 ώρες σε υπό-τροχιακό χώρο έφτασε σε τιμές τόσο χαμηλές όσο 250.000$ περίπου το 2019 για ένα ταξίδι με την εταιρεία Virgin Galactic.. Βέβαια, το γεγονός αυτό έρχεται λίγο αργότερα από το αναμενόμενο. Το 1961, στο Weekend Magazine, προβλέφθηκε πως το 2020, το 5% του παγκόσμιου πληθυσμού θα έχει μεταναστεύσει στο διάστημα. 55 Η Virgin Galactic, όπως γνωρίζουμε, είναι αρκετά αποφασισμένη να θέσει σε λειτουργία διαστημόπλοια και έχει ήδη το δικό της διαστημικό αεροδρόμιο από τους Foster+Partners. Σε όλη αυτή την αβεβαιότητα για το τι εν τέλει έχει ελπίδες να πραγματοποιηθεί, υπάρχουν πράγματα για τα οποία μπορούμε να είμαστε σίγουροι. Το να δημιουργήσει κανείς βάσεις στο διάστημα είναι υπερβολικά ακριβό (για 1 κιλό φορτίου στο διάστημα, το κόστος είναι περίπου 10.000$, αν και η εταιρεία SpaceX, έχει καταφέρει να μειώσει αισθητά το κόστος τα τελευταία χρόνια).

Η Αρχιτεκτονική στο διάστημα περνάει σε μία νέα εποχή. Έχει περάσει πάνω από μισός αιώνας από τότε που ο Neil Armstrong έγινε ο πρώτος άνθρωπος που πάτησε το πόδι του στο φεγγάρι. Πολλοί θεωρούν πως η εξερεύνηση του διαστήματος δεν έχει προχωρήσει πολύ από εκείνη την ιστορική στιγμή, όμως στην πραγματικότητα έχουν υπάρξει πολλές εξελίξεις. Έχει γίνει διεθνής υπόθεση, λαμβάνοντας συνεργατικές διαστάσεις, μέσω του ISS 56 που ξεκίνησε το 1998 και άλλων αποστολών. Το 2011, το Curiosity Rover της NASA προσγειώθηκε στον Άρη, για τη μελέτη του κλίματος και της γεωλογίας του Άρη. Ταυτόχρονα, οι πτήσεις με υλικό που δεν αξιοποιείται πάνω από μία φορά, έχουν δώσει στη θέση τους σε πτήσεις με εισαγωγή νέων μεθόδων για επαναχρησιμοποιούμενους πυραύλους, όπως ο Falcon 9 της SpaceX και σκάφη όπως το Space Shuttle της NASA (1981-2011) και το τωρινό σκάφος Dragon της SpaceX. Επιπλέον, νέες χώρες έχουν στραφεί προς την διαστημική βιομηχανία. Σημαντική έρευνα έχει επίσης πραγματοποιηθεί για την αξιοποίηση της ενέργειας από το Διάστημα και η βιομηχανία διαστημικού τουρισμού ετοιμάζεται για την αποστολή διαστημικών τουριστών σε χαμηλή γήινη τροχιά. Κατά τη διάρκεια των 2 τελευταίων δεκαετιών υπήρξε ένα σημαντικό άλμα στη διαστημική βιομηχανία από τις βραχυπρόθεσμες πρωτοποριακές αποστολές στον μακροπρόθεσμο προγραμματισμό για τον αποικισμό και τις νέες διαστημικές αποστολές.

Οι αρχιτέκτονες συμμετέχουν πλέον στον σχεδιασμό των εσωτερικών χώρων των μακροπρόθεσμα κατοικήσιμων δομών στο Διάστημα, όπως ο ISS, στην έρευνα προηγμένων ρομποτικών τεχνολογιών κατασκευής για την κατασκευή δομών στη Σελήνη και τον Άρη, οραματίζονται νέα «διαστημικά γιοτ» για τους δισεκατομμυριούχους και αναλαμβάνουν την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων, όπως το Virgin Galactic Spaceport America στο Νέο Μεξικό, αεροδρόμιο για διαστημικά αεροσκάφη κυρίως με τουριστικό σκοπό, που σχεδιάστηκε από τους Foster + Partners το 2011. Το Διάστημα λοιπόν παραμένει δελεαστικό για τους αρχιτέκτονες, οι οποίοι οραματίζονται νέα σχέδια και κόνσεπτ, τα οποία αποτελούν αντικείμενο

έρευνας ακόμα και σε μαθήματα σχεδιασμού σε πανεπιστήμια. 57

55 56 57 Slavid, Extreme Architecture, 2009. σελ. 184 International Space Station - Διεθνής Διαστημικός Σταθμός Neil Leach, επιμ., Space architecture: the new frontier for design research, σελ. 10

Εικ. 62. Spaceport America, Foster+Partners, Νέο Μεξικό, 2014

Υπάρχουν 4 διαφορετικά σενάρια για τη μελλοντική ανθρώπινη εξερεύνηση του διαστήματος: 58

«Διαστημική Εμπειρία» μέσα από την τουριστική δραστηριότητα.

Τα ταξίδια αναψυχής σε τροχιά γύρω από τη γη είναι μία αρκετά δελεαστική εμπειρία για marketing, όμως η νέα

αυτή αγορά θα αναπτυχθεί πολύ αργά, εξυπηρετώντας αποκλειστικά τους προνομιούχους, διακοπτόμενη από πιθανά

ατυχήματα που θα καθορίσουν την εξέλιξη της αεροδιαστημικής. Αν όμως οι κυβερνητικές υπηρεσίες δεσμευθούν για

ένα όραμα εκατοντάδων χιλιάδων απλών ανθρώπων που πετούν σε γήινη τροχιά κάθε χρόνο, η πρόοδος θα ήταν πολύ

ταχύτερη. Θα μπορούσαμε να έχουμε ασφαλή διαστημικά σκάφη, που μεταφέρουν δεκάδες επιβάτες σε κάθε πτήση. 59 Επιπλέον, η ανάπτυξη νέων τεχνολογιών θα μπορούσε να ενισχύσει την εμπειρία ενός θέρετρου: μεγάλα σκάφη που κατασκευάζονται στο Διάστημα, μεγάλα παράθυρα, επιστήμη για τη δημιουργία «κουζίνας σε έλλειψη βαρύτητας», αρχιτεκτονική αναψυχής, χειρουργική επέμβαση στο διάστημα, περιστρεφόμενη τεχνητή βαρύτητα. Βέβαια, καμία κυβέρνηση δεν αναπτύσσει τίποτα από αυτά σήμερα και μέχρι κάποιος να το κάνει, το όραμα θα παραμένει μακρινό.

Εξερεύνηση του Διαστήματος

Σήμερα, χρησιμοποιούμε ρομπότ για την κύρια εξερεύνηση απομακρυσμένων περιοχών στο Διάστημα. Οι τεχνικές προκλήσεις περιορίζουν την ανθρώπινη εξερεύνηση στη Σελήνη, τους αστεροειδείς κοντά στη Γη, τα φεγγάρια του Άρη και τον ίδιο τον Άρη. Ο Άρης, που βρίσκεται περίπου 90 φορές πιο μακριά από το φεγγάρι, περιγράφεται ως ο «απόλυτος προορισμός» από τη διαστημική κοινότητα, καθώς είναι η πιο μακρινή πλανητική επιφάνεια που θα μπορούσαμε να επισκεφτούμε μέχρι το μέσον του αιώνα.

Εκμετάλλευση των διαστημικών πόρων

Υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία υλικών πόρων στο Διάστημα. Για παράδειγμα, η Σελήνη έχει υψηλές συγκεντρώσεις

σπάνιων γήινων στοιχείων, που είναι απαραίτητα για προϊόντα υψηλής τεχνολογίας. Επιπρόσθετα, μία εκτροπή της

τροχιάς μερικών από τους δεκάδες χιλιάδες αστεροειδείς που βρίσκονται κοντά στη Γη, θα μπορούσε να τους φέρει

αρκετά κοντά για να γίνει η συγκομιδή τους, γεγονός που θα άλλαζε για πάντα τη βιομηχανική οικονομία. Ο πιο

βασικός πόρος του διαστήματος όμως…δεν ζυγίζει απολύτως τίποτα! Στο Διάστημα, το φως του ήλιου είναι περίπου

40% ισχυρότερο από ό,τι στη Γη και ο Ήλιος δεν δύει ποτέ. Οι θεμελιώδεις τεχνολογίες για τη μετατροπή του ηλιακού

φωτός σε ηλεκτρική ενέργεια και στη συνέχεια σε μικροκύματα για τη μεταφορά στη Γη, είναι ήδη αρκετά κατανοητές. Οι δορυφόροι που χρησιμοποιούνται για τις τηλεπικοινωνίες, θα μπορούσαν να αναπτυχθούν περεταίρω σε μία

ανεξάντλητη πηγή καθαρής ηλεκτρικής ενέργειας, προς εξαγωγή σε οποιοδήποτε σημείο στον κόσμο. 60

58 59 60 Leach, Space architecture., σελ. 17-19 ‘The SpaceLiner Vision’, DLR - German Aerospace Center, Institute of Space Systems Space-Based Solar Power’, European Space Agency - Advanced Concepts Team,

Κατοίκιση στο Διάστημα

Η κατοίκιση στο διάστημα θα φέρει τις διαστημικές πτήσεις και την αρχιτεκτονική μαζί. Πέρα από τα ερευνητικά εργαστήρια, τους κοιτώνες για τους εργαζομένους, τα σκάφη και τα τουριστικά οχήματα, οι έποικοι του Διαστήματος θα χρειαστούν όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τη σύνθεση μίας αυτοσυντηρούμενης ανθρώπινης κοινότητας. Θα πρέπει να παράγουν ενέργεια, να βρίσκουν και να εξάγουν τις πρώτες ύλες, να καλλιεργούν και να ανακυκλώνουν οικοδομικά υλικά και αγαθά βασικών προϊόντων, να δημιουργήσουν πολιτισμούς και όλα αυτά εκτός Γης, σε συνθήκες άνευ προηγούμενου. Το να καταφέρουν να ζήσουν από τον ίδιο τον τόπο στο Διάστημα, θα διδάξει την ανθρωπότητα αμέτρητα μαθήματα, μεθόδους και τεχνολογίες χρήσιμες πίσω στη Γη.

Παρά τα σενάρια φαντασίας για τις «ανθρώπινες πόλεις του Άρη», το τεράστιο κόστος της διαστημικής μεταφοράς

ευνοεί την εδραίωση μόνιμης ανθρώπινης παρουσίας στη Σελήνη σε πρώτη φάση, καθώς βρίσκεται σε απόσταση

μόνο τριών ημερών, έχει χαμηλή αλλά χρήσιμη βαρύτητα και είναι πλούσια σε πρώτες ύλες για καύσιμα πυραύλων

και την επιτόπια κατασκευή. 61 Επιπλέον, μπορεί να αποτελέσει σημείο αναφοράς για τα μελλοντικά ταξίδια στον Άρη.

Η ανάπτυξη θα εξαρτηθεί από μια εμπορική οικονομία εξαγωγής σπάνιων ορυκτών ή/και τουριστικών εμπειριών.

Διαλέγοντας μονοπάτι

Οι ΗΠΑ δαπανούν περίπου 10 δις. $ το χρόνο επενδύοντας σε διαστημικές πτήσεις, ενώ τα άλλα έθνη που

δραστηριοποιούνται στον διαστημικό τομέα, επενδύουν περίπου το ίδιο αθροιστικά. Αυτό το τεράστιο ποσό κατευθύνεται

προς την εξερεύνηση του διαστήματος, με όραμα τον Άρη. Αν διατηρηθεί, μέχρι τα μέσα του αιώνα αυτή η επένδυση θα

μπορούσε να αποφέρει το εκπληκτικό επίτευγμα ανθρώπινης παρουσίας σε έναν εξωγήινο κόσμο περισσότερο από 20

λεπτά φωτός μακριά. Εναλλακτικά, ο καπιταλισμός και η μοναδική αξία των διαστημικών πόρων μπορεί να στρέψουν

τις διαστημικές επενδύσεις σε πιο απτά κοινωνικά οφέλη. H προοπτική κατοίκισης του Διαστήματος, θα κινητοποιήσει

τους Αρχιτέκτονες, πιθανόν με τον ίδιο τρόπο που τους κινητοποίησε και για την Ανταρκτική, για τη διαμόρφωση του

δομημένου περιβάλλοντος. 62 Κάποια μέρα, ξεκινώντας από τη Σελήνη, μπορούμε να κάνουμε ένα δεύτερο σπίτι για την

ανθρωπότητα - και να κάνουμε τα πρώτα μας βήματα για τον άνθρωπο ως διαπλανητικό είδος.

61 62 Leach, Space architecture., σελ. 3-4 Brent Sherwood, ‘Decadal Opportunities for Space Architects’, σελ. 609