Μελέτη ψυχολογικών επιπτώσεων: Ο σταθμός CONCORDIA

Μελέτη ψυχολογικών επιπτώσεων: Ο σταθμός CONCORDIA

PRODUCED BY AN AUTODESK STUDENT VERSION

Υψόμετρο: 3.233m πάνω από τη θάλασσα

 Μέση ετήσια χιονόπτωση: 20-100mm  Μέση μέγιστη και χαμηλή θερμοκρασία: -50.8 οC - 84.4 ο C 37  Κατασκευή: 1999- 2004 Ο ι επιστήμονες χρησιμοποιούν τον ερευνητικό σταθμό Concordia στην Ανταρκτική για να ερευνήσουν τις επιπτώσεις των μακρινών διαστημικών αποστολών. Το χειμώνα, το τυπικό πλήρωμα των 12 ατόμων ζει σε πλήρη απομόνωση. Ένας από τους επόμενους PRODUCED BY AN AUTODESK STUDENT VERSION στόχους για την εξερεύνηση του διαστήματος είναι

να ταξιδέψουν οι άνθρωποι στον Άρη. Η Ανταρκτική

παρέχει ένα καλό ανάλογο για την έρευνα

ορισμένων φυσικών και φυσιολογικών προκλήσεων

κατά τη διάρκεια διαστημικών πτήσεων μεγάλης διάρκειας. Το να ζει κάνεις σε αυτόν τον «λευκό

χώρο», είναι, από πολλές απόψεις, παρόμοιο με το

να ζει σε έναν άλλο πλανήτη. Η απομόνωση και

το χαμηλό οξυγόνο εξάλλου, είναι προβλήματα

που πρέπει να υπομείνουν οι αστροναύτες για να

εξερευνήσουν το ηλιακό μας σύστημα. 38

Γεωγραφικός Νότιος Πόλος

PRODUCED BY AN AUTODESK STUDENT VERSION

37,38 Slavid, Extreme Architecture, 2009., σελ. 185

Εικ. 33.

Την πρώτη χειμερινή περίοδο λειτουργίας του σταθμού, το 2004, η ESA χρηματοδότησε μια σειρά δοκιμών για την επιστημονική ομάδα σταθμού, εξετάζοντας τόσο τη φυσιολογική προσαρμογή όσο και την ταυτότητα της ομάδας. Έκτοτε, έχουν διεξαχθεί περεταίρω έρευνες. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA - European Space Agency) χρηματοδότησε ιατρούς ερευνητές στο εργαστήριο στον Γαλλο-ιταλικό σταθμό Concordia, για να περνούν το χειμώνα τους μελετώντας τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις της απομόνωσης. Οι πτήσεις που καταφθάνουν στην Ανταρκτική, φέρνουν πληρώματα και προμήθειες στο σταθμό, εκτός από την περίοδο του χειμώνα. Τα πληρώματα ζουν για έως

και ένα χρόνο στον ερευνητικό σταθμό σε δυσμενείς συνθήκες διαβίωσης.

Αλλά, ένας παράγοντας της διαστημικής πτήσης που λείπει από την Ανταρκτική, είναι η έλλειψη βαρύτητας. Αστροναύτες της NASA έχουν διερευνήσει τον αντίκτυπο της μηδενικής βαρύτητας για μεγάλα χρονικά διαστήματα σε αποστολές αρκετών μηνών στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ISS). Ωστόσο, ο παρατεταμένος χρόνος στο διάστημα ενέχει μεγαλύτερους κίνδυνους, όπως η διαρκής έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, γεγονός που καθιστά την Ανταρκτική μια ασφαλέστερη - και πλησιέστερη - επιλογή για έρευνα ευρύτερης κλίμακας. Για τους οργανισμούς που σκοπεύουν να στείλουν ανθρώπους στο διάστημα, είναι σημαντικό να υπάρχουν επαρκή πορίσματα πριν από την πραγματοποίηση μιας εξαιρετικά δαπανηρής αποστολής. Ο σταθμός Concordia, είναι ένα μέρος όπου η ESA 39 αναζητά αυτές τις απαντήσεις.

Ακόμα και σύμφωνα με τα πρότυπα της Ανταρκτικής, ο σταθμός Concordia είναι αφιλόξενος. Βρίσκεται στο σημείο που είναι γνωστό ως Dome C, ένα ψηλό σημείο στον πάγο της Ανταρκτικής - είναι 3.233 μέτρα πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας - ισοδύναμο με υψόμετρο σχεδόν 4.000 μέτρων στον ισημερινό. Με πίεση αέρα μόνο 645 hPa, οι κάτοικοι πάσχουν από χρόνια υποβαρική υποξία, μια έλλειψη ατμοσφαιρικού οξυγόνου που μπορεί να προκαλέσει μακροπρόθεσμα και βραχυπρόθεσμα προβλήματα υγείας. Στις 3 Σεπτεμβρίου 2007, έσπασε όλα τα ρεκόρ, με ελάχιστη θερμοκρασία στην περιοχή -84,4 o C.

Επίσης, ο σταθμός είναι απομακρυσμένος. Το Concordia απέχει 1100 χιλιόμετρα από το γαλλικό ερευνητικό σταθμό στο Dumont D’Urville, 1.100 χιλιόμετρα από το σταθμό Casey της Αυστραλίας και 1.200 χιλιόμετρα από το σταθμό Zuccheli της Ιταλίας στον κόλπο Terra Nova. Ο πιο κοντινός σταθμός, ο σταθμός Vostok της Ρωσίας απέχει 560χλμ και ο γεωγραφικός Νότιος Πόλος 1670 χιλιόμετρα, Κατά τον μακρύ πολικό χειμώνα, που διαρκεί από τον Φεβρουάριο έως τον Νοέμβριο, ο σταθμός δεν είναι προσβάσιμος, οπότε τα 17 άτομα που περνούν τον χειμώνα εκεί, είναι εντελώς αποκομμένοι.

Η τοποθεσία αυτή δεν επιλέχθηκε για να δυσκολέψει τη διαβίωση των επιστημόνων που θα εργάζονταν εκεί, αλλά επειδή η θέση είναι εξαιρετική για συγκεκριμένες μελέτες- την αστρονομία, τη μελέτη των πάγων και για τη μελέτη του όζοντος. Ταυτόχρονα ωστόσο, οι προκλήσεις επιβίωσης που θέτει, μπορούν να οδηγήσουν σε πορίσματα για το πώς

οι άνθρωποι στο διάστημα θα αντιδρούσαν στην απομόνωση και τις ακραίες φυσικές συνθήκες. 40

39 Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία - European Space Agency 40 Senthilingam, “The Closest Thing on Earth to a Mission to Mars.”

Εικ. 34. Concordia, εναέρια φωτογραφία

Η λογική του Modular Design

Ο σταθμός αποτελείται από 3 συνδεδεμένα κτίρια. Δύο, από αυτά, είναι κυλινδρικά, τριώροφα και χαρακτηρίζονται

αντίστοιχα ως «ήσυχα» και «θορυβώδη». Το «ήσυχο» κτίριο περιλαμβάνει 3 χώρους ύπνου, την αίθουσα επικοινωνιών,

τα εργαστήρια και το ιατρείο. Το «θορυβώδες» κτίριο στεγάζει το εργαστήριο, την κουζίνα και το εστιατόριο. Το 3ο

κτίριο αποτελείται από 11 modules 41 μεγέθους container, και φιλοξενεί τη μονάδα επεξεργασίας λυμάτων, τη μονάδα

ηλεκτρικής ενέργειας, το λεβητοστάσιο και ένα δεύτερο εργαστήριο. Τόσο στην Ανταρκτική όσο και στο διάστημα είναι ζωτικής σημασίας να μην αφήνονται ίχνη ρύπανσης και η ESA έχει αναπτύξει μια μέθοδο ανακύκλωσης που έχει εφαρμοστεί στο σταθμό Concordia.

Τα δύο «κυλινδρικά» κτίρια, σχεδιασμένα να ελαχιστοποιούν το εξωτερικό εμβαδόν και συνεπώς την απώλεια θερμότητας, στην πραγματικότητα έχουν 8 πλευρές το καθένα. Η διάμετρος τους είναι 18,5 μέτρα και έχουν ύψος 12 μέτρα. Έξι στήλες υποστηρίζουν το βάρος 200 τόνων κάθε κτιρίου, το οποίο ακουμπάει σε χιόνι ύψους 3.5 μέτρων. Ένα υδραυλικό σύστημα επιτρέπει την ανύψωση των στηλών κατά 40 εκατοστά για να αντισταθμίσει τυχόν βύθιση στον πάγο. Οι χιονοπτώσεις στο Σταθμό Concordia είναι πολύ χαμηλές, με μόνο 2 έως 10 cm ετησίως, οπότε σε αντίθεση με τους σταθμούς που βρίσκονται πλησιέστερα στην ακτή, δεν υπάρχει πρόβλημα της κάλυψης με χιόνι. Η χαλύβδινη κατασκευή, από υψηλής ποιότητας χάλυβα που προορίζεται να αντισταθεί στο κρύο, είναι επενδυμένη με πάνελ σάντουιτς από διογκωμένη πολυουρεθάνη καλυμμένη με ίνες γυαλιού, με συνολικό πάχος 16 εκατοστά. Το σύστημα παρέχει καλή μόνωση και είναι επίσης ανθεκτικό στη φωτιά. Τα πάνελ ενώνονται με ένα συνδυασμό σιλικόνης και ξύλου για να αποφευχθεί τυχόν κρύα θερμογέφυρα στη μεταλλική κατασκευή. Η λογική του Modular Design φαίνεται να είναι η πιο ευρέως διαδεδομένη πρακτική κατασκευής για τις δομές της Ανταρκτικής.

41 δομικές μονάδες

Εικ. 35.