40917 - c - Kennis van beleid by Uitgeverij Edu'Actief b.v.

itg

tie

u' Ac

fb .v

Cursus

Kennis van beleid

Auteur(s): Janien Leeuwerke Inhoudelijke redactie: Floortje Vissers Titel: Kennis van beleid

tie

ISBN: 9789037240917

fb .v

Uitgeverij: Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl

Colofon

Edu’Actief b.v. 2018

u' Ac

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

itg

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden. Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

Inhoudsopgave Over deze cursus

Sociaal beleid

7 10

De gemeente in samenwerking Burgerzaken

fb .v

OriĂŤntatie

19 24

tie

Veiligheid en openbare orde

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

Reflectie

u' Ac

Welzijn Nieuwe Stijl

Theoriebron Sociaal beleid

Theoriebron De gemeente in samenwerking Theoriebron Burgerzaken

Theoriebron Veiligheid en openbare orde

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid 53

itg

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl

Over deze cursus

fb .v

Deze cursus gaat over sociaal beleid van gemeenten. Het sociale beleid van een gemeente is gericht op de ondersteuning van haar inwoners binnen het sociale domein. Het sociale domein heeft betrekking op verschillende levensgebieden: werk en inkomen, onderwijs, vrije tijd, participatie, opvoeden en opgroeien, fysieke en geestelijke gezondheid, veiligheid en wonen.

Sinds 2015 hebben gemeenten nieuwe taken gekregen: zij zijn verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wmo, Jeugdwet en Participatiewet. Uit onderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) blijkt dat veel gemeenten eind 2017 nog worstelden met het op de juiste manier uitvoeren van de nieuwe taken.

u' Ac

tie

Als sociaal-maatschappelijk dienstverlener begeleid en help je mensen met vragen en problemen. Deze vragen en problemen kunnen over allerlei onderwerpen gaan. Soms zul je de antwoorden kunnen vinden binnen het sociale domein van de gemeente. Het is van belang dat je weet voor welke informatie en diensten je bij de gemeente terechtkunt en dat je cliënten daarover kunt informeren.

In deze cursus leer je over het sociale beleid van gemeenten en de bijbehorende weten regelgeving. Ook leer je hoe de gemeente kan bijdragen aan het beantwoorden van de hulpvraag van cliënten.

itg

Op de website van de gemeente kun je vaak al veel informatie vinden.

Leerdoelen • • • • • •

Je hebt kennis van sociaal beleid. Je hebt kennis van samenwerking op het gebied van sociaal beleid. Je hebt kennis van de taken van de gemeente op het gebied van burgerzaken en de bijbehorende weten regelgeving. Je hebt kennis van de taken van de gemeente op het gebied van veiligheid en openbare orde. Je hebt kennis van de taken van de gemeente op het gebied van sociale zaken en werkgelegenheid en welzijn, zorg en volksgezondheid. Je hebt kennis van de taken van Welzijn Nieuwe Stijl (WNS).

Over deze cursus

Beoordeling Aan het eind van de cursus wordt je parate kennis beoordeeld met een toets. Je praktische beheersing van de leerdoelen wordt getoetst aan de hand van een beroepsproduct. Dit wordt op verschillende punten beoordeeld: op inhoud en op de uitvoering. Andere belangrijke punten bij de beoordeling zijn: actieve deelname aan de lessen, nette uitwerking van de opdrachten in correct Nederlands. Je vindt ze bij elkaar in het beoordelingsformulier.

fb .v

Beoordelingsformulier <

Planning

Een beroepsproduct maken kost tijd. Daarom moet je dit goed plannen. Lees eerst de opdracht van het beroepsproduct goed door en vul daarna het planningsformulier in. Neem ook de andere opdrachten van deze cursus op in je totale planning. Zo voorkom je dat je in tijdnood komt.

tie

Planningsformulier <

u' Ac

Beroepsproduct: Hulpvraag voor de gemeente

Je gaat in jouw omgeving op zoek naar mensen met hulpvragen voor de gemeente. Misschien heeft de buurvrouw een vraag aan de gemeente, of misschien een familielid. Je gaat inzichtelijk maken wat de betreffende gemeente daarin kan betekenen. Je werkt hierbij in groepjes van drie of vier personen. Elk groepslid levert een hulpvraag aan en met z'n allen zoek je naar de mogelijkheden bij de gemeente waarin deze persoon woont. In totaal ga je dus aan de slag met drie of vier hulpvragen.

Voorbeeld hulpvragen

De hulpvragen kunnen gaan over de volgende onderwerpen: onderwijs, bijstand, huisvesting, werk en inkomen, vrije tijd, participatie, opvoeden en opgroeien, veiligheid en wonen.

itg

Voorbeelden van hulpvragen zijn: • Mijn zoon wil graag sporten, maar dat kan ik niet betalen. Kan de gemeente hierin iets betekenen? • Ik heb een vraag over de opvoeding van mijn kind. Kan ik daarvoor terecht bij de gemeente? • Ik ben ontslagen en zoek een nieuwe baan. Wat kan de gemeente voor mij doen?

Processtappen • • •

• •

Maak een planning en een taakverdeling. Bekijk de verschillende thema's van het sociale domein nog eens. Maak gezamenlijk een lijstje met onderwerpen waar iemand mogelijk vragen over heeft Elk groepslid gaat op zoek naar een persoon die een hulpvraag heeft voor de gemeente. Zorg ervoor dat de hulpvragen niet over dezelfde onderwerpen gaan. Maak een omschrijving van de hulpvraag. In het groepje onderzoek je de mogelijkheden die de gemeente biedt. Het gaat dan om de gemeente waarin de persoon met de hulpvraag woont. De informatie die je hebt gevonden, werk je uit in een verslag. Geef ook aan bij welk thema van het sociale beleid het onderwerp hoort, onder welke afdeling van de gemeente het valt, onder welke wet- of regelgeving en wat de rechten en plichten hierbij zijn.

Over deze cursus

•

Geef je uitwerking aan de persoon met de hulpvraag (uiteraard alleen het onderdeel dat gericht is op zijn hulpvraag en niet het hele verslag). Je vraagt daarbij aan de persoon of zijn/haar vraag zo voldoende is beantwoord. De reactie voeg je toe aan het verslag. Maak een presentatie waarin wordt verteld welke hulpvragen jullie hebben ontvangen en hoe jullie deze beantwoord hebben (bovenstaande punten). Presenteer aan je medestudenten en vraag om feedback.

fb .v

Laat elke processtap goedkeuren door je docent voordat je begint aan de volgende processtap.

Producteisen

u' Ac

tie

Er zijn drie of vier verschillende hulpvragen omschreven. De mogelijkheden passen binnen het sociale domein. De mogelijkheden van de gemeente (taken) zijn duidelijk weergegeven in het verslag. De rechten en plichten van de persoon met de hulpvraag zijn benoemd. De thema's van het sociale beleid zijn benoemd. De betreffende afdeling is genoemd. De bijbehorende weten/of regelgeving is beschreven. De manier waarop een aanvraag kan worden ingediend is beschreven. De reacties van de personen met de hulpvragen zijn toegevoegd aan het verslag. Het verslag met de diverse hulpvragen en aanpakken is verwerkt in een presentatie en gepresenteerd aan medestudenten.

itg

• • • • • • • • • •

OriĂŤntatie

OriĂŤntatie Hoewel de gemeente veel taken heeft, doet zij niet alles zelf. De gemeente is verantwoordelijk, maar laat de taken vaak door organisaties of particulieren uitvoeren. Bekijk het Artikel Wat doet de gemeente? en beantwoord de vragen.

Artikel Wat doet de gemeente? <

Wat doet de gemeente?

fb .v

Opdracht 1

tie

a. Lees de alinea Burgerzaken. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

u' Ac

b. Lees de alinea Openbare orde en veiligheid. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

c. Lees de alinea Economische zaken. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

e. Lees de alinea Zorg, welzijn en volksgezondheid. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

itg

d. Lees de alinea Sociale zaken en werkgelegenheid. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

OriĂŤntatie

fb .v

f. Lees de alinea Asielbeleid en integratie. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

tie

g. Lees de alinea Onderwijs. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

u' Ac

h. Lees de alinea Ruimtelijke ordening en volkshuisvesting. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

Lees de alinea Verkeer en vervoer. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

Lees de alinea Milieubeheer. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

itg

k. Lees de alinea Cultuur, sport en recreatie. Wat wist je al? En wat zou je graag nog willen weten?

OriĂŤntatie

Opdracht 2

De bom

Doe deze opdracht met de hele groep. In deze opdracht gaan jullie in een kring vragen beantwoorden totdat een timer afgaat.

fb .v

De docent heeft een doos met daarin vragen die horen bij het thema van deze module. De docent zet een timer. De docent geeft de doos aan een student en stelt daarbij een vraag. Als de student het antwoord goed heeft, mag hij de doos aan de persoon links van hem geven. Heeft hij het antwoord fout, dan krijgt hij een volgende vraag om te beantwoorden.

u' Ac

a. Wist je de antwoorden op de vragen?

tie

Als je de bom in je handen hebt als deze ontploft, ben je af.

Opdracht 3

b. Over welke onderwerpen zou je meer willen weten?

Bedenk zelf de vraag

Bedenk zelf een vraag over het sociale beleid van gemeenten. Bedenk iets waarover je meer zou willen weten. Vervolgens wissel je de vraag uit met een medestudent en beantwoorden jullie elkaars vraag.

a. Welke vraag heb jij bedacht?

itg

b. Was het moeilijk om de vraag van jouw medestudent te beantwoorden?

Sociaal beleid

fb .v

Inleiding

u' Ac

tie

Deze leeractiviteit gaat over het sociale beleid in het algemeen. Je leert meer over verschillende soorten sociaal beleid. Ook ga je aan de slag met verantwoordelijkheden ten aanzien van het sociale domein.

Gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Leerdoelen

Je kunt de betekenis van sociaal beleid uitleggen. Je kunt diverse soorten sociaal beleid benoemen. Je kunt uitleggen wie verantwoordelijk is voor het sociale beleid. Je kunt de relatie tussen Europees sociaal beleid en Nederlands sociaal beleid uitleggen.

• • • •

Opdracht 4

itg

Theoriebron Sociaal beleid <

Thema's sociaal beleid Je gaat aan de slag met begrippen die te maken hebben met het sociale beleid. Maak in Word een lijstje met begrippen die te maken hebben met het sociale beleid. Gebruik ook de theorie. Vergelijk jouw lijst met die van twee medestudenten en vul jouw lijst aan. a. Welke begrippen heb je nog toegevoegd aan jouw lijst?

Sociaal beleid

fb .v

b. Bekijk nu de website van de gemeente waarin jij woont. Ga na welke sociale thema's je daar tegenkomt. Welke thema's kun je terugvinden bij de gemeente waarin jij woont en welke thema's niet?

tie

c. Vergelijk jouw antwoord met een medestudent. Wat zijn de verschillen en overeenkomsten?

Thema's gemeente Amsterdam

Opdracht 5

u' Ac

d. Bedenk samen wat de verschillen betekenen voor de bewoners van de gemeenten.

Bij deze opdrachten ga jij je meer verdiepen in de sociale thema's. We nemen hierbij de gemeente Amsterdam als voorbeeld. Bekijk via de website van de gemeente Amsterdam aan welke thema's Amsterdam werkt.

Website Gemeente Amsterdam <

a. Welke twee thema's vind jij het meest interessant?

itg

b. Maak in Word een samenvatting van de inhoud van de twee thema's die jij het meest interessant vindt. c. Lees de samenvattingen van twee medestudenten en geef een cijfer. Welke informatie in de samenvattingen van jouw medestudenten was nieuw voor jou?

d. Welke cijfers heb jij gekregen voor jouw samenvattingen?

Sociaal beleid

Theoriebron Sociaal beleid <

Eigen verantwoordelijkheid

Deze opdracht gaat over de eigen verantwoordelijkheid van burgers. Bekijk het Filmpje Aan het werk. Bekijk ook Theoriebron Sociaal beleid en beantwoord de vragen.

tie

Opdracht 6

fb .v

e. Op welke manier kun jij als jongere te maken krijgen met het sociale domein van de gemeente? Noem er minstens drie.

a. Op welke manier zie jij 'zelfredzaamheid' terug in dit filmpje?

u' Ac

Filmpje Aan het werk <

b. Iemand is niet zelfredzaam. Wat is dan de eerste stap die gezet moet worden?

c. Geef een omschrijving van de verantwoordelijkheden van de gemeente.

itg

d. Geef een omschrijving van de verantwoordelijkheden van de Europese Unie (EU) op dit gebied.

e. Geef een omschrijving van de verantwoordelijkheden van de inwoners zelf.

Sociaal beleid

Binnen de Europese Unie (EU) wordt ook gewerkt aan het sociale beleid. Lees Theoriebron Sociaal beleid en beantwoord de vragen.

Theoriebron Sociaal beleid <

Sociaal beleid binnen de EU

a. Welke thema’s van de EU lijken op thema’s van de gemeenten? Noem er minstens drie.

Opdracht 8

Verantwoordelijkheden

tie

b. Met welke thema’s van de EU heb jij thuis te maken?

fb .v

Opdracht 7

u' Ac

Bij deze opdracht ga je aan de slag met jouw mening ten aanzien van de verantwoordelijkheden. Hoe vind jij dat de verantwoordelijkheden verdeeld moeten zijn?

a. Overleg met je docent in welk forum jullie gaan werken. Laat jouw statement achter in het forum. Plaats daarnaast minstens twee reacties op andere meningen in het forum. b. Welk statement heb jij geplaatst in het forum?

itg

c. Welke reacties heb jij gehad op jouw statement? En wat vind je daarvan?

De gemeente in samenwerking

fb .v

De gemeente in samenwerking Inleiding

u' Ac

tie

De gemeente werkt veel samen met burgers, andere professionals en organisaties. Dit heeft veel voordelen; de burger kan sneller geholpen worden met zijn hulpvraag en participeert meer in de samenleving. Maar hoe werken gemeenten samen met de burgers en met andere organisaties? Bij deze opdrachten ga je ontdekken hoe jij zelf samenwerkt en op welke manieren gemeenten samenwerken.

Gemeenten die samenwerken bereiken meer voor de inwoners.

itg

Leerdoelen

• • • •

Je kunt de betekenis van het begrip samenwerken uitleggen. Je kunt uitleggen hoe de gemeente bij het maken van sociaal beleid kan samenwerken met de inwoners. Je kunt drie voorbeelden geven van sociaal beleid waarbij de gemeente samenwerkt met de inwoners. Je kunt uitleggen hoe de gemeente regionaal kan samenwerken bij het maken van sociaal beleid.

De gemeente in samenwerking

Samenwerken is binnen gemeenten van groot belang. Ook jij als toekomstig sociaal-maatschappelijk dienstverlener zal moeten kunnen samenwerken met anderen. In deze opdracht ga je eerst enkele vragen beantwoorden. Vervolgens ga je met drie medestudenten een taak uitvoeren en ten slotte evalueer je de samenwerking. a. Wat houdt samenwerken volgens jou in?

Website Teamthermometer <

Theoriebron De gemeente in samenwerking <

Samenwerken in een team

fb .v

Opdracht 9

u' Ac

tie

b. In Theoriebron De gemeente in samenwerking staan kenmerken en kwaliteiten van iemand die goed kan samenwerken. Hoe vind jij dat je zelf kunt samenwerken? Noem ten minste twee sterke punten en één verbeterpunt.

c. In viertallen gaan jullie een theatervoorstelling voor kinderen voorbereiden op basis van een sprookje dat jullie aanspreekt. De voorbereiding duurt maximaal een half uur, je hoeft dus niet alles af te hebben.

itg

- Lees je in op het gebied van sprookjes, bekijk bijvoorbeeld de website Grimm stories, waar een overzicht staat van de sprookjes van de gebroeders Grimm. - Kies een verhaal waarvan je denkt dat het kinderen aanspreekt. - De voorstelling die jullie met de kinderen gaan maken, moet minimaal veertig minuten duren. Bedenk of het verhaal dat jullie gekozen hebben genoeg in zich heeft voor het vullen van een veertig minuten durende voorstelling. - Je gaat de voorstelling op papier helemaal uitwerken. Je schrijft een samenvatting van het verhaal en maakt er een script van. In een script staan de scènes van de voorstelling, de dialogen, de monologen en de handelingen die de spelers op het toneel doen. Het is handig als je ook een lijstje maakt met de rollen die gespeeld gaan worden. - Bedenk welke geluidseffecten je waar en wanneer in het theaterstuk inzet, hoe het decor eruitziet en welke kostuums de kinderen gaan dragen. Je moet minimaal twee muzieknummers verwerken in de voorstelling. - Maak een tekening waarmee je laat zien hoe het toneel eruit komt te zien. - Uiteindelijk heb je de onderstaande onderdelen als product van deze oefening: samenvatting van het verhaal script van de voorstelling omschrijving van de rollen tekening van het toneel, met daarop aangegeven waar het decor staat en hoe het eruitziet overzicht van de muziek en het geluid die gebruikt worden in de voorstelling. d. De Teamthermometer is gemaakt voor teams in eerstelijnszorg en welzijn waarbinnen op regelmatige basis samengewerkt wordt met mensen uit verschillende organisaties of disciplines. Ga naar de website Teamthermometer. Klik individueel op 'nieuwe gebruiker' en registreer jezelf. Klik op 'een nieuw team aanmaken' en nodig jouw drie medestudenten uit.

De gemeente in samenwerking

Theoriebron De gemeente in samenwerking <

Actieve en passieve inwoners

In elke gemeente zijn actieve en passieve inwoners. Soms is er zelfs sprake van een doe-democratie. De overheid wil dit stimuleren omdat het veel voordelen heeft. Maar wat houdt een doe-democratie in?

tie

Opdracht 10

fb .v

Klik op 'samenwerking professionals onderling' en vul individueel de vragenlijsten in. Na afloop klik je op 'resultaten' rechtsboven in het scherm. Tijd om jullie uitkomsten te vergelijken en te bespreken! e. Wat is je opgevallen aan jullie samenwerking? Wat valt je op aan jouw rol?

a. Lees Theoriebron De gemeente in samenwerking. Wat wordt er verstaan onder een doe-democratie?

u' Ac

Artikel Burgerjournalistiek <

b. Ben jij een actieve inwoner van jouw gemeente? Of eerder een passieve inwoner? Leg je antwoord uit.

c. Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) hebben een driejarig programma gemaakt, getiteld 'Democratic Challenge'. In dit programma worden aan de hand van thema's experimenten gedaan gericht op vernieuwing van de lokale democratie.

Een van de thema's is de burgerjournalistiek: nieuws dat verzameld, beschreven en gepubliceerd wordt buiten de bekende media. Iedereen kan een burgerjournalist zijn. Dit is precies wat jullie gaan doen!

itg

Ga op zoek naar onbekend nieuws in jouw gemeente en schrijf daarover een blog of maak een vlog. Lees meer informatie over burgerjournalistiek in het artikel. d. Laat je blog lezen, of je vlog zien, aan een medestudent en vraag om feedback. Welke feedback heb je ontvangen?

De gemeente in samenwerking

Opdracht 11

Er zijn verschillende manieren waarop de gemeente kan samenwerken met haar inwoners. Je leert welke manieren van samenwerken er zijn en hoe je die in de praktijk kunt terugzien bij de gemeente. Lees Theoriebron De gemeente in samenwerking. a. Noem drie verschillende manieren van samenwerken tussen de gemeente en haar inwoners.

fb .v

Theoriebron De gemeente in samenwerking <

De gemeente en haar inwoners

Artikel Voorbeelden jeugdparticipatie <

tie

b. Welke manieren van samenwerken met inwoners zie je terug bij de gemeente waarin jouw school staat?

u' Ac

c. Zoek op internet naar goede voorbeelden van samenwerking tussen een gemeente en haar inwoners. Zie ook het Artikel Voorbeelden jeugdparticipatie. Noem minstens drie goede voorbeelden van samenwerking tussen een gemeente en haar inwoners. Wat vind je goed aan de voorbeelden?

d. Bedenk in groepjes een aantal manieren waarop de samenwerking tussen de gemeente en jullie als studenten zou kunnen plaatsvinden. Wat is jullie voorstel?

itg

Opdracht 12

Theoriebron De gemeente in samenwerking < Website Overzicht samenwerkingspartners <

Samenwerkende organisaties Gemeenten hebben er belang bij om de samenwerking met en tussen organisaties te bevorderen. Maar met welke partners werken ze samen? En hoe zouden ze dat het best kunnen doen? In deze opdracht ga je hiermee aan de slag. a. Bekijk de Website Overzicht samenwerkingspartners. Kies een van de mogelijke partners. Zoek uit of deze samenwerking in jouw gemeente plaatsvindt en zo ja, hoe deze samenwerking eruitziet. Mocht het in jouw gemeente geen samenwerkende partner zijn, dan zoek je een andere partner. Je mag ook een verbindende functie kiezen.

De gemeente in samenwerking

Welke partner (of functie) heb jij gekozen? En hoe ziet deze samenwerking er in jouw gemeente uit?

tie

fb .v

b. Lees Theoriebron De gemeente in samenwerking. Welke manier van het bevorderen van samenwerken denk jij dat het best werkt bij de partner (of functie) die je hierboven hebt gekozen en waarom?

Bij gemeenten is vaak ook sprake van regionale samenwerking. Regionale samenwerking zie je bijvoorbeeld vaak bij taken op het gebied van werk, inkomen en participatie. Ontdek wat regionale samenwerking inhoudt en wat goede voorbeelden hiervan zijn. a. Wat betekent regionale samenwerking?

Theoriebron De gemeente in samenwerking <

Regionale samenwerking

Opdracht 13

u' Ac

c. Welke van de drie manieren van samenwerken zie je terug bij het voorbeeld 'Tom in de buurt' (uit de theoriebron)?

b. Wanneer kunnen gemeenten beter taken regionaal oppakken?

itg

c. Is er in de gemeente waar de school staat ook sprake van regionale samenwerking?

d. Zoek op internet naar goede voorbeelden van regionale samenwerking. Noem er minstens drie.

Burgerzaken

fb .v

Inleiding

u' Ac

tie

Burgerzaken is een afdeling die je bij elke gemeente vindt. Als sociaal-maatschappelijk dienstverlener kun je mensen ondersteunen wanneer zij bijvoorbeeld een aanvraag moeten doen bij Burgerzaken. Bij deze opdrachten ga je aan de slag met de taken van deze afdeling. Daarnaast leer je welke weten regelgeving van belang is bij Burgerzaken.

Een paspoort aanvragen valt onder Burgerzaken.

Leerdoelen

Je kunt de betekenis van het begrip burgerzaken uitleggen. Je kunt de taken van de gemeente met betrekking tot burgerzaken benoemen. Je kunt de functies van de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens (GBA) en de burgerlijke stand aangeven. Je kunt uitleggen welke weten regelgeving de belangrijkste bepalingen over burgerzaken bevatten.

• • •

•

Opdracht 14

itg

Theoriebron Burgerzaken <

De afdeling Burgerzaken Burgerzaken is een afdeling bij de gemeente. In de opdrachten leer je over de hoofdtaken en de noodzaak van deze afdeling. Gebruik hiervoor ook Theoriebron Burgerzaken. a. Wat is de hoofdtaak van de afdeling Burgerzaken?

b. Wat zou de reden zijn waarom de afdeling ‘Burgerzaken’ heet?

Burgerzaken

c. Voor welke zaken ben jij zelf al eens bij Burgerzaken geweest?

Theoriebron Burgerzaken <

Basisregistratie Personen (BRP)

Met de Wet basisregistratie personen (Wet BRP) houdt de afdeling Burgerzaken bij wie er in de gemeente woont. Ontdek hoe de gemeente deze registratie op orde houdt en welke taken zij nog meer uitvoert. Gebruik hiervoor de theorie.

tie

Opdracht 15

fb .v

d. Waarom kan een gemeente niet zonder een afdeling Burgerzaken?

u' Ac

a. Welke gegevens moet een gemeente bijhouden, zodat de BRP op orde blijft? Noem er minstens drie.

b. Wat doe je bij een gemeente wanneer je aangifte doet?

c. Wie geeft meestal aan de gemeente door dat iemand is overleden?

d. Wie verwerkt een overlijdensakte?

Li wil studeren in Nederland

itg

De Chinese studente Li wil graag drie maanden studeren in Nederland. Ze heeft veel positieve verhalen gehoord van medestudenten die haar voor zijn gegaan. Als Li in Nederland wil kunnen studeren, heeft zij wel een burgerservicenummer (BSN) nodig.

e. In welk register moet Li zich laten inschrijven?

f. Waar kan Li zich inschrijven?

Burgerzaken

Website Lino <

a. Ga op internet, bijvoorbeeld op de website WieWasWie, op zoek naar aktes van jouw familie. Probeer er minstens drie te vinden. Wat voor aktes heb je gevonden?

b. Probeer door middel van aktes een stamboom te maken van jouw familie, bijvoorbeeld met de Website Lino. Over hoeveel generaties heb je informatie gevonden?

tie

Artikel Het recht op privacy kun je ook verliezen <

Met behulp van registers en archieven is het vaak makkelijk om gegevens van generaties aan elkaar te verbinden. Zowel in geboorte-, huwelijks- als overlijdensaktes worden namelijk ook de ouders van de hoofdpersonen genoemd. Zeker met behulp van huwelijksaktes, waarin van beide echtgenoten de ouders opgenomen zijn, kun je vaak snel terug in de tijd werken om een stamboom op te bouwen.

Website WieWasWie <

Burgerlijke stand

fb .v

Opdracht 16

u' Ac

c. Benoem minstens drie verschillen en/of overeenkomsten tussen de burgerlijke stand en de Basisregistratie Personen (BRP).

d. Zit er volgens jou een grens aan het opslaan van persoonsgegevens? Denk daarbij ook aan privacy en aan het opsporen van criminaliteit.

f. Voer een discussie in groepjes over de stelling: 'Het delen van beelden waarop mensen te zien zijn die een ernstig misdrijf plegen, is een gezonde vorm van burgerparticipatie.'

itg

e. Het recht op privacy wordt vaak als belangrijk gezien, maar hoe ver moet dit gaan? Lees het Artikel Het recht op privacy kun je ook verliezen. In het artikel staat: 'Het recht op privacy is wat mij betreft geen absoluut recht.â&#x20AC;&#x2122; Wat bedoelt de auteur hiermee?

Burgerzaken

Theoriebron Burgerzaken <

Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) Bij de afdeling Burgerzaken kun je ook een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanvragen. Er zijn meerdere gevallen waarin je zo'n verklaring nodig hebt. Vorm je mening over hoe ver we moeten gaan bij het aanvragen van zo'n verklaring. Lees ook Theoriebron Burgerzaken. a. In welke gevallen kun je een VOG nodig hebben? Noem er minstens drie.

fb .v

Artikel Verplichte registratie bezoekers kinderopvang <

Opdracht 17

tie

b. Lees het Artikel Verplichte registratie bezoekers kinderopvang. Waarom wordt er zo vaak om een VOG gevraagd?

Theoriebron Burgerzaken <

Digitale dienstverlening

Bij steeds meer gemeenten is er ook digitale dienstverlening. Ontdek de voor- en nadelen hiervan. Bekijk het Filmpje Van 10% naar 90% selfservice en lees Theoriebron Burgerzaken.

Opdracht 18

u' Ac

c. Vind jij dat een VOG voor alle bezoekers te ver gaat of juist niet?

a. Maak in groepjes een lijst met voor- en nadelen van digitale dienstverlening. Ben jij een voor- of tegenstander van digitale dienstverlening? Wat is jouw belangrijkste argument?

Filmpje Van 10% naar 90% selfservice <

b. Welke nadeel noemt de medewerker in het filmpje?

Wet- en regelgeving

Opdracht 19

itg

Theoriebron Burgerzaken <

Informatie over weten regelgeving is vaak in moeilijke taal geschreven. Kies een van de casussen en vertel in een filmpje wat de belangrijkste punten zijn in de weten regelgeving. Geef ten minste aan welke wetten en regels van belang zijn en benoem minstens drie punten die van toepassing zijn op de casus. Bekijk ook Theoriebron Burgerzaken. Een gemeente wil de Basisregistratie Personen (BRP) op orde maken. Men weet niet zeker welke informatie wel en welke niet moet worden bijgehouden.

De buurman van de familie Klaasens heeft een aanvraag ingediend voor het kappen van een boom. De familie Klaasens wil bezwaar maken, maar weet niet hoe de procedure werkt.

Burgerzaken

De gemeente heeft een besluit genomen over de financiering van een culturele middag op een school. Een directeur van een andere school wil hier graag alles over weten. Ze wil een Wob-verzoek indienen, maar weet niet hoe dat werkt.

itg

u' Ac

tie

c. Welk filmpje vind jij het beste en waarom?

fb .v

a. Maak het filmpje en upload het filmpje op het YouTube-kanaal dat is aangemaakt door je docent. b. Elke student bekijkt minsten drie filmpjes van medestudenten en geeft een score tussen 1 en 10. Welke score heb jij gekregen?

Veiligheid en openbare orde

fb .v

Veiligheid en openbare orde Inleiding

u' Ac

tie

Deze opdrachten gaan over openbare orde en veiligheid in de gemeente. De burgemeester heeft bijvoorbeeld het gezag over politie en brandweer, hij kan deze inzetten wanneer dat nodig is. Hoe kan een gemeente de veiligheid van een stad of dorp verder waarborgen? Stel je voor dat jullie een gemeentebestuur zouden zijn. Hoe zouden jullie dan zorgen voor een veilige stad of een veilig dorp? Daarmee ga je bij deze opdrachten aan de slag.

Cameratoezicht: voor een gevoel van veiligheid?

Leerdoelen

Je kunt de betekenis van het begrip veiligheid en openbare orde uitleggen. Je kunt de taken van de gemeente op het gebied van veiligheid en openbare orde benoemen. Je kunt een voorbeeld geven van de taken van de gemeente op het gebied van veiligheid en openbare orde. Je kunt uitleggen wat het doel is van een gemeentelijk drugsbeleid in relatie met het landelijk beleid. Je kunt uitleggen wat het doel is van een gemeentelijk prostitutiebeleid in relatie met het landelijk beleid.

• •

itg

•

Veiligheid en openbare orde

Opdracht 20

In deze opdracht gaan jullie aan de slag met de openbare orde en veiligheid in jullie gemeente. Jullie stellen doelen op en bedenken acties om deze doelen te behalen. Dit presenteren jullie in de groep. Maak groepjes van drie of vier personen. a. Bedenk zo veel mogelijk woorden die te maken hebben met de orde en veiligheid in jullie gemeente. Maak hiervan een mindmap met behulp van de Website Coggle.

Website Coggle <

fb .v

Theoriebron Veiligheid en openbare orde <

Een leefbare en veilige gemeente

b. Lees Theoriebron Veiligheid en openbare orde. Wat is volgens jullie de betekenis van openbare orde en veiligheid?

Artikel SMART doelen stellen <

tie

c. Bedenk minstens vier doelstellingen voor de veiligheid van jullie gemeente. Geef ook aan waarom je voor deze doelstellingen kiest. Noteer de doelstellingen in een Word-bestand. Maak gebruik van het Artikel SMART doelen stellen.

u' Ac

d. Nu gaan jullie acties bedenken om de doelstellingen te kunnen behalen. Dit kunnen taken zijn die de gemeente moet uitvoeren (denk aan de juiste afdeling), maar ook taken die burgers kunnen verrichten. Zet de verschillende acties achter de bijbehorende doelstellingen in het Word-bestand.

Naast de overheid stelt ook de gemeente regels op over wat wel en niet mag. Elke gemeente heeft bijvoorbeeld een Algemene Plaatselijke Verordening (APV), waarin regels staan over bijvoorbeeld het afsteken van vuurwerk, de sluitingstijden van cafĂŠs en het plaatsen van bewakingscameraâ&#x20AC;&#x2122;s. Men controleert vervolgens of iedereen zich aan de regels houdt. In dit onderdeel leer je meer over de bevoegdheden van gemeenten.

Theoriebron Veiligheid en openbare orde <

Bevoegdheden

Opdracht 21

e. Bedenk een creatieve manier om je doelstellingen en de bijbehorende acties te kunnen presenteren in de groep. Dit kan met behulp van een rollenspel, een vlog, een blog of een presentatie.

b. Werk nu samen met een ander groepje. Wissel jullie ideeĂŤn uit, stel kritische vragen en denk met elkaar mee. Welke vragen of opmerkingen hebben jou aan het denken gezet?

itg

a. Werk opnieuw in groepjes. Neem nu een van de taken die de gemeente heeft op het gebied van leefbaarheid en veiligheid als voorbeeld. Hoe zou de gemeente deze taak moeten uitvoeren?

Veiligheid en openbare orde

Burgernet en NL-Alert zijn twee verschillende systemen. Waarvoor kan een gemeente deze systemen gebruiken? Lees Theoriebron Veiligheid en openbare orde en bekijk het Filmpje Verschil Burgernet en NL-Alert. a. Noem ten minste drie overeenkomsten en/of verschillen tussen de systemen.

Theoriebron Veiligheid en openbare orde <

Burgernet en NL-Alert

fb .v

Opdracht 22

tie

Filmpje Verschil Burgernet en NL-Alert <

Theoriebron Veiligheid en openbare orde <

Drugsbeleid

Landelijk bestaan wetten op het gebied van drugsbeleid. Toch kunnen gemeenten zelf bepalen hoe zij met drugsbeleid omgaan. Lees Theoriebron Veiligheid en openbare orde en bekijk de Website Drugsbeleid Rucphen. a. Welke doelen heeft de gemeente Rucphen gesteld?

Opdracht 23

u' Ac

b. Hoe zouden jullie als groepje in jullie gemeente omgaan met Burgernet en NL-Alert?

Website Drugsbeleid Rucphen <

b. Op welke manier voert de gemeente Rucphen de handhaving op haar beleid uit? Artikel Drugspreventie: pijler regelgeving <

itg

c. Bedenk in een groepje hoe jullie zouden omgaan met drugsbeleid en dan vooral gericht op openbare ruimte, evenementen en coffeeshops, zie ook het Artikel Drugspreventie: pijler regelgeving.

d. Geef aan hoe jullie ideeĂŤn passen binnen het landelijke beleid.

Veiligheid en openbare orde

Opdracht 24

De landelijke overheid wil graag wijzigingen doorvoeren op het gebied van prostitutie. Gemeenten kunnen hier alvast op inspelen. Lees Theoriebron Veiligheid en openbare orde en bekijk het Artikel Handreiking Prostitutiebeleid. a. Welke stappen uit het Artikel Handreiking Prostitutiebeleid zijn van belang wanneer een gemeente het prostitutiebeleid wil gaan bepalen?

fb .v

Theoriebron Veiligheid en openbare orde <

Prostitutiebeleid

Artikel Handreiking Prostitutiebeleid <

u' Ac

tie

b. Bedenk ook in een groepje hoe jullie zouden omgaan met prostitutiebeleid. Vergelijk dit met een ander groepje. Wat valt op?

itg

c. In hoeverre passen jullie ideeĂŤn binnen het landelijke beleid?

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

fb .v

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid Inleiding

u' Ac

tie

Gemeenten hebben steeds meer taken gekregen op het gebied van werk, de jeugdzorg en maatschappelijke ondersteuning. Bij de afdeling Sociale zaken en werkgelegenheid van de gemeente kun je terecht wanneer je geen werk of inkomen hebt. De gemeente kan financieel ondersteunen, maar biedt ook ondersteuning bij het vinden van werk. De afdeling Zorg, welzijn en volksgezondheid voert de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) uit en is verantwoordelijk voor de Jeugdhulp.

Ben je ineens werkloos? Vaak moet je eerst naar het UWV en pas daarna naar je gemeente.

itg

Leerdoelen

• • • • • •

Je kunt het begrip sociale zaken en werkgelegenheid uitleggen. Je kunt het begrip zorg, welzijn en volksgezondheid uitleggen. Je kunt beschrijven in welke drie regelingen de sociale zekerheid is onderverdeeld. Je kunt de taken van de gemeente op het gebied van de Wmo uitleggen. Je kunt de taken van de gemeente op het gebied van de Participatiewet uitleggen. Je kunt de taken van de gemeente op het gebied van de Jeugdhulp uitleggen.

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

Filmpje Sociale zaken en werkgelegenheid Den Haag <

Als sociaal-maatschappelijk dienstverlener zul je waarschijnlijk regelmatig samenwerken met de afdeling Sociale zaken en werkgelegenheid en met de afdeling Zorg, welzijn en volksgezondheid. Lees Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid. a. Leg in je eigen woorden uit wat er bedoeld wordt met sociale zaken en werkgelegenheid.

b. Wat doe je als eerste als je werkloos wordt?

fb .v

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid <

Afdelingen binnen de gemeente

tie

Opdracht 25

u' Ac

c. Wanneer kom je bij de gemeente terecht als werkloze?

d. Bekijk het Filmpje Sociale zaken en werkgelegenheid Den Haag. Welke informatie was nieuw voor jou?

e. Noem minstens twee voorbeelden uit jouw omgeving of vanuit jouw BPV-organisatie waarin mensen te maken hebben gehad met de afdeling Sociale zaken en werkgelegenheid.

itg

f. Wat zijn de taken van de gemeente op het gebied van zorg, welzijn en volksgezondheid?

Opdracht 26

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid <

Decentralisaties De gemeenten hebben de afgelopen jaren te maken gehad met drie decentralisaties in het sociale domein. Ze hebben hierdoor meer taken gekregen. In dit onderdeel ontdek je welke taken dat zijn en op welke manier de gemeente wat kan betekenen. Lees Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid. a. Wat is de betekenis van decentralisatie?

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

fb .v

b. Decentralisatie bestaat uit twee processen: transitie en transformatie. Wat is de betekenis van deze twee begrippen?

u' Ac

d. Wat is het doel van de decentralisaties?

tie

c. Welke drie decentralisaties vinden er plaats in het sociale domein?

e. Geef per decentralisatie aan wat er veranderd is voor de gemeenten. Zoek informatie op internet.

f. Werk in groepjes van drie. Ieder maakt een presentatie over een van de drie decentralisaties. Presenteer aan elkaar in het groepje en geef elkaar feedback (noem minstens één goed punt en één verbeterpunt). Welke feedback heb jij gekregen?

itg

g. Gemeenten gaan ook op een andere manier te werk. Welke doelen heeft de gemeente en wat wil ze daarmee bereiken?

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

Bij deze opdrachten ga je aan de slag met verschillende casussen. Het zijn casussen die te maken hebben met een van de drie decentralisaties.

Eenzaam

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid <

Casussen decentralisaties

Meneer Akkerman is 86 jaar oud en woont in Utrecht. Hij woont alleen en heeft geen sociaal netwerk. Het lukt hem niet meer om zichzelf goed te verzorgen. Wanneer hij een hulp krijgt met wie hij ook een praatje kan maken, zal hij minder eenzaam zijn, denkt hij.

tie

a. Wat kan de gemeente voor meneer Akkerman doen?

fb .v

Opdracht 27

u' Ac

b. Welke decentralisatie past bij de casus van meneer Akkerman?

Hulp voor dochter

Het gezin Berends woont in de gemeente Alkmaar. Dochter Lily van 15 heeft een lichte verstandelijke beperking. De ouders zoeken hulp, omdat ze niet goed weten hoe ze met de driftbuien van hun dochter moeten omgaan.

c. Wat kan de gemeente voor het gezin Berends doen?

itg

d. Welke decentralisatie past bij de casus van het gezin Berends?

Werkloos Het gezin De Wit heeft het niet breed, het heeft veel schulden. Vader Jan de Wit woont samen met zijn vrouw en drie kinderen in Rotterdam. Hij is sinds kort werkloos. Omdat zijn dochter geslaagd is voor haar vmbo-examen, wilde hij een scooter voor haar kopen. Hij heeft hiervoor geld gestolen van zijn baas, waarna hij op staande voet werd ontslagen. Jan de Wit weet niet wat hij moet doen, terug naar zijn oude werk kan hij niet.

Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

itg

u' Ac

tie

fb .v

f. Welke decentralisatie past bij de casus van de familie De Wit?

e. Wat kan de gemeente voor Jan de Wit doen?

Welzijn Nieuwe Stijl

fb .v

Inleiding

u' Ac

tie

Welzijn Nieuwe Stijl (WNS) is erop gericht de kracht van welzijn beter te benutten. WNS kent acht kenmerken waarmee de kwaliteit van de welzijnssector kan worden verhoogd. Welzijn Nieuwe Stijl (WSN) stelt andere eisen aan professionals en organisaties. Wat houdt WSN in en welke werkwijze past erbij?

Welzijn Nieuwe Stijl: gericht op het benutten van de kracht van welzijn.

Leerdoelen

Je kunt het begrip Welzijn Nieuwe Stijl uitleggen. Je kunt de betekenis van de acht bakens uitleggen. Je kunt de werkwijze van gemeenteambtenaren vergelijken met Welzijn Nieuwe Stijl. Je kunt advies geven aan een gemeenteambtenaar over de uitvoering van Welzijn Nieuwe Stijl.

• • • •

Opdracht 28

itg

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl <

Artikel Welzijn Nieuwe Stijl <

Welzijn Nieuwe Stijl uitleggen Dankzij de decentralisaties hebben gemeenten er nieuwe taken en verantwoordelijkheden bij gekregen. Een van de doelstellingen is dat iedereen kan meedoen in de samenleving, ook mensen met een beperking. Het is daarom belangrijk om te investeren in welzijn. Dit kan door middel van Welzijn Nieuwe Stijl. Lees het artikel Welzijn Nieuwe Stijl en Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl. Zoek zelf naar extra informatie. a. Neem een filmpje op waarin je aan vrienden uitlegt wat Welzijn Nieuwe Stijl inhoudt. Laat het filmpje aan twee anderen zien (geen studiegenoten). Begrijpen zij het filmpje?

Welzijn Nieuwe Stijl

Website Lino <

In deze opdracht ga je aan de slag met de acht bakens van Welzijn Nieuwe Stijl. Met deze acht bakens kan de kwaliteit van welzijn worden verhoogd. De manier van werken is misschien niet geheel nieuw, maar wordt nog lang niet overal in de praktijk gebracht.

tie

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl <

De acht bakens

a. Zoek bij elk van de bakens een passende afbeelding en leg uit waarom je daarvoor hebt gekozen. Maak er een collage van, bijvoorbeeld met behulp van de Website Lino. Welk plaatje vind je zelf het beste gevonden en waarom?

u' Ac

Opdracht 29

fb .v

b. Leg in maximaal vijf zinnen uit wat Welzijn Nieuwe Stijl is. Gebruik de volgende begrippen: gemeenschappelijk, professioneel, efficiĂŤnt.

Zoek een gemeenteambtenaar die je mag interviewen over zijn of haar werkwijze in het welzijnswerk. Laat ook de acht bakens terugkomen in het interview. Bereid het interview goed voor, gebruik hiervoor Werkmodel Interview. a. Welke vragen heb je gemaakt voor het interview?

itg

Werkmodel Interview <

Er wordt veel gesproken over Welzijn Nieuwe Stijl, maar dit wordt nog lang niet altijd in de praktijk gebracht. Bij deze opdrachten ga je uitzoeken in hoeverre jouw gemeente op deze manier werkt.

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl <

WNS in de praktijk

Opdracht 30

b. Welke van de acht bakens vind jij het belangrijkst en waarom?

Welzijn Nieuwe Stijl

fb .v

b. Welke verschillen en overeenkomsten zie je tussen de uitkomsten van het interview en de acht bakens?

itg

u' Ac

tie

c. Schrijf nu een advies aan de gemeenteambtenaar. Je hoeft dit advies niet daadwerkelijk te versturen. Maak een korte inleiding over Welzijn Nieuwe Stijl. Beschrijf de huidige manier van werken van de gemeente. Geef aan wat de gemeente al goed doet wanneer het gaat om Welzijn Nieuwe Stijl en wat zij nog zou kunnen verbeteren. Benoem dus eerst positieve punten en benoem daarna verbeterpunten wanneer het gaat om Welzijn Nieuwe Stijl.

Reflectie

Reflectie Opdracht 31

Reflectie op de lesstof

fb .v

a. Wat heb je allemaal geleerd? Noem drie dingen.

tie

b. Wat wist je al?

Opdracht 32

u' Ac

c. Wat ga je in de toekomst in jouw werk gebruiken?

Kritisch en creatief denken

a. Kijk je naar verschillende mogelijkheden als dingen niet in één keer lukken? Noem één voorbeeld.

b. Kom jij voor jouw mening uit als de situatie dat vraagt? Noem één voorbeeld.

itg

c. Heb jij het uiterste uit jezelf gehaald bij de opdrachten? Noem één voorbeeld.

Opdracht 33

Zelfregulatie en zelfsturing a. Heb je een goede planning gemaakt? Geef hiervan één voorbeeld.

Reflectie

b. Heb je de goede bronnen en materialen gebruikt? Geef hiervan één voorbeeld.

Opdracht 34

fb .v

c. Ben je goed omgegaan met feedback? Geef hiervan één voorbeeld: hoe heb je gereageerd?

Samenwerken

u' Ac

tie

a. Heb jij bijgedragen aan een goede sfeer in de groep? Geef hiervan één voorbeeld.

b. Hebben jullie als groep goede afspraken gemaakt? Geef één voorbeeld van een goede afspraak.

itg

c. Kun je goed met andere mensen omgaan, ook al zijn ze anders dan jij? Geef hiervan één voorbeeld.

Theoriebron Sociaal beleid

Inleiding

fb .v

Het sociale beleid van een gemeente is gericht op de ondersteuning van haar inwoners. De gemeente geeft de toegang tot sociale rechten, zoals onderwijs, bijstand en goede huisvesting. Het is de bedoeling dat de gemeente ook anderen bij de ontwikkeling van het beleid betrekt. Zo is bijvoorbeeld samenwerking met andere organisaties en de bevolking belangrijk.

u' Ac

tie

Voor jou als toekomstig sociaal-maatschappelijk dienstverlener is het niet alleen van groot belang om te weten op welke terreinen de gemeente toegang biedt voor hulpvragen van je cliënten, maar ook op welke manier de gemeente samenwerkt met haar inwoners om participatie te bevorderen.

Samenwerken is van groot belang voor goed sociaal beleid.

Onderdelen sociaal beleid De volgende onderdelen vallen onder het sociale beleid van gemeenten: • Burgerzaken: bij Burgerzaken worden alle registraties met betrekking tot de inwoners gedaan. Je kunt er bijvoorbeeld terecht voor een nieuw paspoort, een rijbewijs of een uittreksel van het persoonsregister. • Veiligheid en openbare orde: de gemeente heeft de taak om te zorgen voor een leefbare en veilige gemeente. • Werk en inkomen: wanneer iemand geen werk of inkomen heeft, kan hij vanuit de Participatiewet ondersteuning krijgen van de gemeente. Ook de participatie van inwoners valt onder het thema 'werk en inkomen'. • De gemeente heeft zorgtaken en is verantwoordelijk voor de uitvoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) en de Jeugdwet.

itg

Artikel Gemeenten worstelen met sociaal beleid <

Gemeenten hebben het vaak nog moeilijk met de uitvoering van de Participatiewet, Wmo en Jeugdwet. Lees voor meer informatie het artikel Gemeenten worstelen met sociaal beleid.

Theoriebron Sociaal beleid

Verantwoordelijkheden

fb .v

De verantwoordelijkheid ligt bij de gemeente, maar ook bij de burgers zelf. De afgelopen jaren zijn er vanuit de overheid steeds meer zorgvoorzieningen georganiseerd. Binnen het sociale domein hebben gemeenten per 1 januari 2015 extra taken gekregen met betrekking tot de zorg en ondersteuning van de inwoners. Het betreft extra taken op het gebied van zorg, participatie, zelfredzaamheid, werk en jeugdzorg.

Zelfredzaamheid

tie

Het is de bedoeling dat burgers samen met de gemeente verantwoordelijk zijn voor alle sociale voorzieningen. Daarom is landelijk de beweging ingezet om inwoners meer in hun eigen kracht te zetten en hen te motiveren om te participeren, zodat hun zelfredzaamheid toeneemt.

u' Ac

Met zelfredzaamheid wordt bedoeld dat de eigen kracht van inwoners vooropstaat. Dit past bij de huidige participatiesamenleving, waarin iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving. Als iemand moeite heeft met de zelfredzaamheid, wordt er een beroep gedaan op het eigen netwerk. Er wordt van familieleden, vrienden, buurtgenoten, collega’s en anderen verwacht dat zij hulp bieden. Dat kan bijvoorbeeld gaan om het uitlaten van een hond, een lift voor een ritje naar het ziekenhuis of hulp in de huishouding. Het netwerk van iemand behoort tot de eigen kracht.

Alleen als blijkt dat de zelfredzaamheid van een inwoner en diens netwerk ontoereikend is, kan het nodig zijn om hulp van buiten het netwerk in te schakelen. Het gaat dan om ondersteuning vanuit een professionele organisatie. Ook deze ondersteuning is erop gericht dat mensen uiteindelijk weer zelfredzaam worden.

Het sociale beleid binnen de EU

itg

De verantwoordelijkheid voor het sociale beleid ligt bij de landen zelf, maar de Europese Unie (EU) stimuleert bepaalde thema’s. De volgende thema’s vindt zij belangrijk: • de overgang van school naar werk makkelijker maken • het vinden van werk makkelijker maken • de armoede verminderen • mensen met een beperking beschermen. De EU let op de werkwijze van de landen met betrekking tot het sociale beleid. Ze stimuleert een goede werkwijze op het gebied van integratie, armoede en pensioenen. Zo stimuleert de EU bijvoorbeeld het creëren van werkgelegenheid en het verminderen van de ongelijkheid op de arbeidsmarkt. Ook geeft zij financiële steun. De EU maakt ook wetgeving. Er is wetgeving voor de rechten van werknemers en discriminatie op het werk. Zo zijn er bijvoorbeeld grenzen aan de duur van de werkweek, en de arbeidsomstandigheden zijn verbeterd. Ook hebben werknemers tegenwoordig recht op een financiële vergoeding wanneer zij betrokken zijn bij een ongeluk op het werk, oftewel een arbeidsongeval.

Theoriebron De gemeente in samenwerking

fb .v

Inleiding

u' Ac

tie

Met samenwerking kun je meer bereiken. Dat geldt ook voor gemeenten. Gemeenten kunnen samenwerking zoeken met organisaties in de gemeente, met professionals maar ook met andere gemeenten. Ook werken zij samen met de inwoners. Inwoners kunnen meedoen, meedenken of zelfs meebeslissen. Op gemeentelijk niveau is er steeds vaker sprake van interdisciplinaire samenwerking: met verschillende disciplines en organisaties om de tafel om hulpvragen van de inwoners zo goed mogelijk te kunnen beantwoorden. Hier gaat het om een vorm van samenwerking waarin de krachten van de diverse disciplines worden samengebracht.

Interdisciplinaire samenwerking komt steeds vaker voor in gemeenten.

itg

Wat is samenwerken?

Wanneer je samenwerkt, werk je aan een gezamenlijk doel. Gemeenten willen bijvoorbeeld resultaten behalen als het gaat om het participeren van inwoners. Sommige doelen kunnen zij alleen halen wanneer zij samenwerken met andere gemeenten. Bij samenwerken gaat het om succesvol omgaan met andere mensen. Iemand die samenwerkt kun je herkennen aan het volgende: • kennis en ervaring willen delen met anderen • actief meewerken om een resultaat te bereiken • gericht op service aan klanten en andere organisaties • motiveren van anderen om ook mee te doen • voldoende en duidelijk informatie geven • goed kunnen luisteren.

Theoriebron De gemeente in samenwerking

fb .v

Actieve en passieve inwoners

Iemand die goed kan samenwerken, is meestal behulpzaam en vriendelijk. Ook is diegene vaak flexibel, waardoor hij zich makkelijk kan aanpassen aan veranderingen. Verder is het belangrijk om tactvol te zijn en zodoende irritaties of problemen met anderen te voorkomen. Daarnaast is het handig wanneer je je goed kunt inleven in een ander, zodat je rekening kunt houden met de wensen van anderen.

tie

Er zijn actieve en passieve inwoners in gemeenten. Passieve burgers willen dat de overheid alles voor hen regelt. Dit gebeurt dan vaak via standaardoplossingen. Inwoners van de gemeente, oftewel burgers, nemen echter steeds vaker actie in hun wijk. Ze doen vrijwilligerswerk of organiseren schoonmaakacties. Ook praten zij bijvoorbeeld mee over de plannen van de gemeente. Actieve burgers willen een overheid die met hen meedenkt, een overheid die zorgt voor maatwerk. De burger wil zelf meedenken en meebeslissen. De landelijke overheid stimuleert dit. Het wordt de doe-democratie genoemd.

u' Ac

Als mensen zelf meer willen meedoen, vergt dat van de gemeente een andere manier van werken. De gemeente kan bijvoorbeeld regels verminderen, zodat de papierwinkel voor het aanvragen van subsidies makkelijker wordt. Ook kan ze bepaalde voorzieningen verstrekken, zoals een wijkbudget waarmee bewoners hun eigen plannen kunnen uitvoeren.

De gemeente en haar inwoners

itg

Er zijn verschillende manieren waarop de gemeente kan samenwerken met haar inwoners: • meedoen Het gaat hier om actieve bewoners, ondernemers of verenigingen. Veel burgers voelen zich betrokken bij hun wijk en doen vrijwilligerswerk. Ze organiseren bijvoorbeeld een actie om de parken schoon te maken. Ze kopen bijvoorbeeld gezamenlijk zonnepanelen. Of ze maken een website voor vraag en aanbod van klusjes in de buurt. • meedenken Bewoners die zitting hebben in een wijkplatform, buurtplatform of andere adviesraad kunnen meedenken met de gemeente. Gemeenten hebben ook steeds vaker een jeugdraad. De leden van de raden kunnen meedenken over oplossingen. Zo kun je denken aan een oplossing voor het onderhoud van speeltuinen of meedenken over de bestemming van een stuk grond dat braak ligt. • meebeslissen Bewoners die lid zijn van een stichting of vereniging kunnen soms ook meebeslissen over plannen, beleid en de uitvoering daarvan. Zo kan een vereniging bijvoorbeeld meebeslissen op welke manier de taalachterstand van medebewoners kan worden aangepakt.

Een goed voorbeeld Een goed voorbeeld van samenwerking is 'Tom in de buurt' in Alphen aan den Rijn. De letters van Tom staan voor de visie: Talent, Ondersteuning en Meedoen. Bij dit project werken allerlei welzijnsorganisaties samen. Ze zorgen er samen voor dat elke persoon de zorg krijgt die bij hem of haar past. Mensen hoeven niet te zoeken waar ze zorg kunnen krijgen. Er is één aanspreekpunt voor alle organisaties die zorg bieden in de omgeving. Het aanspreekpunt van het samenwerkingsverband heet Tom. Er is gekozen voor een persoonlijke naam, omdat men de zorg graag eenvoudig wil houden.

Theoriebron De gemeente in samenwerking

Samenwerken bevorderen

Gemeenten hebben er belang bij om de samenwerking tussen organisaties te bevorderen. In een gemeente zijn op het sociale domein allerlei organisaties actief, zoals vrijwilligersorganisaties en welzijnsinstellingen. Hoe meer deze organisaties kunnen samenwerken, hoe meer zij kunnen bereiken. De gemeente kan beïnvloeden door onder voorwaarden financiering beschikbaar te stellen: een welzijnsinstelling krijgt bijvoorbeeld een subsidie of een opdracht van de gemeente. In de opdracht worden dan eisen gesteld aan de samenwerking.

tie

Artikel 8 tips voor interdisciplinaire samenwerking in een wijkteam <

fb .v

Tom kijkt niet naar wat níet kan, maar naar wat wél kan. Tom helpt volwassenen bij het inzetten van hun talent. Tom zorgt voor passende ondersteuning. Dat kan speciale zorg zijn, maar ook een duwtje in de rug. Ook zorgen ze er bij Tom voor dat de ondersteuning zo dicht mogelijk bij huis plaatsvindt. De organisaties bij Tom werken samen naar één doel: Meedoen. Dat iedereen erbij hoort.

u' Ac

Als de gemeente gaat samenwerken, is een gedeelde visie noodzakelijk. De neuzen moeten dezelfde kant op staan. Er moeten afspraken gemaakt worden en er moet effectief worden overlegd. Interdisciplinaire samenwerking wordt al jaren vanuit de overheid en vanuit gemeenten gestimuleerd. In sociale wijkteams kom je dit veel tegen. Deze samenwerking houdt in dat je niet alleen vasthoudt aan je eigen vakgebied, maar dit combineert met het vakgebied van andere professionals en organisaties die betrokken zijn bij de hulpvraag van een cliënt. Lees het Artikel 8 tips voor interdisciplinaire samenwerking in een wijkteam voor meer informatie.

Samenwerken bespaart nauwelijks geld

Jaren geleden werd gedacht dat samenwerking tussen gemeenten de uitgaven zou verlagen. Nu blijkt dat bij kleine en grote gemeenten de uitgaven juist stijgen. Bij middelgrote gemeenten blijven de uitgaven gelijk.

Regionale samenwerking

Artikel Samenwerken bespaart nauwelijks geld <

itg

Regionale samenwerking betekent: samenwerking tussen meerdere gemeenten. Sommige taken van gemeenten zijn zo ingewikkeld of kostbaar dat regionale samenwerking nodig is. Regionale samenwerking zie je bijvoorbeeld vaak bij taken op het gebied van werk, inkomen en participatie. Gemeenten zijn verplicht om werkzoekenden te ondersteunen. Wanneer alle gemeenten dit zelf doen, wordt het duurder. De ondersteuning die wordt geboden, zal dan waarschijnlijk ook niet overal even goed zijn. Kwaliteit speelt dus een grote rol.

Gemeenten doen daarom bijvoorbeeld gezamenlijk onderzoek naar de arbeidsmarkt in de regio. Daarna zorgen veel gemeenten er ook voor dat het beleid voor werkzoekenden onderling is afgestemd: ze streven er dan naar dat de regels in de gemeenten hetzelfde zijn. Daarmee voorkomen ze dat wanneer een werkzoekende gaat verhuizen naar een andere gemeente er ineens heel andere regels gelden. Ook organiseren gemeenten bijvoorbeeld gezamenlijk scholingsdagen voor werkzoekenden.

Theoriebron Burgerzaken

Inleiding

u' Ac

tie

fb .v

Op de afdeling Burgerzaken van de gemeente worden alle registraties uitgevoerd voor de inwoners, de burgers. Je kunt hier bijvoorbeeld terecht voor een nieuw paspoort, een rijbewijs of een uittreksel van het persoonsregister. Wanneer je bent afgestudeerd, kun je mensen ondersteunen bij het doen van aanvragen. Lees hier over de verschillende taken van de afdeling Burgerzaken en de weten regelgeving waarmee deze medewerkers te maken hebben.

Verhuizen naar een andere gemeente? Geef het aan bij de afdeling Burgerzaken in je nieuwe gemeente.

De afdeling Burgerzaken

itg

Burgerzaken is een afdeling waar alle registraties voor de inwoners van die gemeente worden afgehandeld. De taken die bij de afdeling Burgerzaken horen, zijn vaak de meest bekende taken van een gemeente. Bijna iedereen weet dat je voor een paspoort, identiteitskaart of rijbewijs naar de gemeente moet. Andere taken zijn: geboortes, overlijden, verhuizingen, administratie van de persoonsgegevens en het afgeven van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Een VOG kan tegenwoordig ook vaak digitaal aangevraagd worden via Justis. Er werken vaak meerdere ambtenaren bij de afdeling Burgerzaken. Zij zitten meestal niet op kantoor, zoals veel andere ambtenaren. Vaak is er in het gemeentehuis een balie voor de afdeling Burgerzaken. Meestal is het nodig om een afspraak te maken bij de afdeling Burgerzaken, vaak kan dit ook digitaal. Steeds meer gemeenten regelen dat burgers online aanvragen kunnen doen. Er is dan sprake van een digitale balie.

Wet basisregistratie personen (Wet BRP) De afdeling Burgerzaken houdt bij wie er in de gemeente wonen. Dit doet ze in de Basisregistratie Personen (BRP). Wanneer je verhuist, moet je dit dus doorgeven bij de gemeente waar naartoe je verhuist. Ook wanneer er een baby is geboren, is het nodig de

Theoriebron Burgerzaken

gemeente hiervan op de hoogte te brengen. Dit heet ‘aangifte doen’. Na de geboorte moet er meestal binnen drie dagen aangifte worden gedaan. De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt dan een geboorteakte.

fb .v

Ook wanneer iemand overlijdt, moet dit worden aangegeven bij de gemeente. Vaak doet de begrafenisondernemer dit. De ambtenaar van de burgerlijke stand maakt dan een overlijdensakte. Deze wordt verwerkt in de BRP van de woonplaats van de overleden persoon.

Burgerlijke stand

In de registers van de burgerlijke stand staat de burgerlijke staat van personen geregistreerd. Bij de volgende gebeurtenissen worden aktes gemaakt: bij geboorte, huwelijk, echtscheidingen en overlijden. De aktes worden bewaard in het archief van de gemeente waar de gebeurtenis heeft plaatsgevonden.

u' Ac

Website WieWasWie <

tie

Iemand die niet, of slechts tijdelijk, in Nederland woont en bijvoorbeeld wil werken, studeren of een pensioen ontvangen terwijl hij in het buitenland verblijft, moet als niet-ingezetene staan ingeschreven in de BRP. Hij doet dit via de Registratie Niet-Ingezetenen (RNI); dit kan in negentien gemeenten in Nederland. Dit hoeft niet de gemeente te zijn waar deze persoon wil verblijven.

De aktes worden gemaakt door een ambtenaar van de burgerlijke stand. Een ambtenaar van de burgerlijke stand is een ambtenaar van een Nederlandse gemeente, die het recht heeft om aktes te maken voor de registers van de burgerlijke stand. De burgerlijke stand is, voor zover deze openbaar is, ook online in te zien via de Website WieWasWie. Wanneer de aktes daar niet te vinden zijn, kan het ook via (de website van) de gemeentearchieven, de streekarchieven of de provinciale archieven. Met behulp van deze registers en archieven is het vaak makkelijk om gegevens van generaties aan elkaar te verbinden.

Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)

itg

Een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) is een verklaring waaruit blijkt dat jouw gedrag in het verleden geen bezwaar is geweest bij het vervullen van een specifieke taak of functie in de samenleving. Werkgevers, BPV-instellingen en andere instanties kunnen zo’n verklaring van jou vragen. Als je werkgever of BPV-instelling om een VOG vraagt, zal men waarschijnlijk de kosten vergoeden, anders moet je die zelf betalen. Soms is zo’n verklaring verplicht, bijvoorbeeld in het sociaal werk, onderwijs en bij taxichauffeurs. Soms is een VOG ook nodig wanneer je een visum wilt aanvragen. Een VOG kun je alleen aanvragen wanneer je staat ingeschreven als inwoner bij de gemeente.

Wanneer je een bijbaan hebt gehad of stage hebt gelopen, heb je waarschijnlijk al eens een VOG aangevraagd. Zo’n aanvraag doe je bij Burgerzaken of digitaal via Justis.nl. De gemeente stuurt jouw aanvraag vervolgens naar het ministerie van Justitie en Veiligheid. Daar wordt bekeken of je geen strafbare feiten op je naam hebt staan. Bij licht strafbare feiten kun je na vijf jaar weer een VOG aanvragen.

Theoriebron Burgerzaken

Digitale dienstverlening

fb .v

Bij steeds meer gemeenten is er sprake van digitale dienstverlening. Gemeenten willen het daarmee makkelijk maken voor hun inwoners. Zo kun je bij veel gemeenten al een verhuizing doorgeven via de website of een uittreksel aanvragen van de BRP. Ook kun je voor een nieuw paspoort of rijbewijs steeds vaker online een tijdstip plannen voor een afspraak bij de gemeente. Dit bespaart zowel de burgers als de gemeente tijd.

Wet- en regelgeving

u' Ac

Wanneer je op de afdeling Burgerzaken werkt, krijg je te maken met allerlei wetten. Dit zijn de belangrijkste wetten voor de afdeling: • Wet basisregistratie personen (Wet BRP) Voor het mogen gebruiken of bekijken van gegevens in de Basisregistratie Personen gelden regels. Die staan in de Wet BRP. Privacybescherming en beveiliging zijn belangrijke onderdelen van de wet. • De Algemene wet bestuursrecht (Awb) De Awb is een algemene wet en gaat over bestuursrecht. De wet regelt onder andere dat burgers bezwaar kunnen maken tegen een besluit. Ook regelt de wet de afhandeling van een klacht. • De Wet openbaarheid van bestuur (Wob) Iedereen heeft recht op informatie van de overheid, bijvoorbeeld waarom en hoe een besluit is genomen. Hiervoor kun je bij de gemeente of een ministerie een Wob-verzoek indienen.

itg

Artikel Privacy en Persoonsgegevens <

tie

Zo kunnen bij ruim honderd gemeenten inwoners hun baby aangeven via een speciale Burgerzaken-app op hun smartphone of tablet. Ook verhuizingen en paspoorten kunnen steeds vaker op die manier worden geregeld. Het aantal gebruikers dat in 2017 gebruik heeft gemaakt van de app is ruim een miljoen.

Theoriebron Veiligheid en openbare orde

fb .v

Inleiding

u' Ac

tie

Veel gemeenten hebben een aparte afdeling die gaat over veiligheid en openbare orde. De gemeente heeft als taak dat inwoners zich veilig voelen en dat zij prettig kunnen leven in de gemeente waarin zij wonen. De burgemeester van de gemeente heeft het gezag over de politie en de brandweer. Daarnaast heeft elke gemeente een Algemene Plaatselijke Verordening (APV) waarin specifieke regels voor de gemeente staan; denk bijvoorbeeld aan cameratoezicht op openbare plaatsen.

De politie voert uit, de burgemeester van de gemeente heeft het gezag.

Een leefbare en veilige gemeente

itg

De gemeente heeft de taak om te zorgen voor een leefbare en veilige gemeente. De burgemeester is verantwoordelijk voor de openbare orde in zijn gemeente. De politie, brandweer en handhavers van de gemeente voeren dit uit. Dit betekent dat er rust en orde moet zijn op straat en in openbare gelegenheden, zoals cafĂŠs, het gemeentehuis en de bibliotheek. Het is de bedoeling dat burgers vreedzaam samenleven. Verstoring van de openbare orde en veiligheid kan ontstaan door jeugdoverlast, criminaliteit, hinderlijk gedrag, afval op straat, fout parkeren of hondenpoep. De gemeente heeft taken op de volgende gebieden: woninginbraken, Burgernet, zakkenrollen, auto-inbraken, fietsdiefstallen, brandveiligheid, graffiti, alcohol- en drugsbeleid, huiselijk geweld, discriminatie. Verder helpt goede straatverlichting ook voor een groter gevoel van veiligheid op straat. De verantwoordelijkheid hiervoor ligt bij de gemeente.

Bevoegdheden De gemeente houdt dus in de gaten of iedereen zich aan de opgestelde regels houdt. Dit heet handhaving en wordt uitgevoerd door de gemeentelijke handhavers. Zij houden toezicht en grijpen in als dat nodig is. De gemeentelijke handhavers hebben veel bevoegdheden om

Theoriebron Veiligheid en openbare orde

overlast aan te pakken. Sommige handhavers beschikken zelfs over handboeien, een wapenstok en pepperspray. Gemeenten kunnen ook cameraâ&#x20AC;&#x2122;s plaatsen, bijvoorbeeld om de veiligheid te verbeteren tijdens uitgaansavonden of het terugdringen van vandalisme.

tie

Burgernet en NL-Alert

fb .v

De afgelopen jaren zijn de bevoegdheden van de gemeente toegenomen. Er zijn twee soorten bevoegdheden: 1. algemene bevoegdheden Op basis van de Gemeentewet heeft de gemeente algemene bevoegdheden. Deze gaan bijvoorbeeld over de bestrijding van voetbalvandalisme en ernstige overlast. 2. specifieke bevoegdheden Naast de algemene bevoegdheden heeft de gemeente specifieke bevoegdheden op basis van specifieke wetten. Het gaat hier bijvoorbeeld om een tijdelijk huisverbod bij huiselijk geweld, het sluiten van drugspanden, preventief fouilleren en cameratoezicht.

u' Ac

Bijna alle gemeenten in Nederland zijn aangesloten bij Burgernet. Dit is een samenwerking tussen burgers, gemeente en politie. Als burger kun je lid worden van Burgernet. Wanneer je meedoet, ontvang je een spraak- of sms-bericht op het moment dat er een incident in jouw buurt plaatsvindt. De incidenten kunnen betrekking hebben op diefstal, inbraak, beroving, vermiste personen en personen die zijn doorgereden na een aanrijding. Je krijgt dan het verzoek uit te kijken naar een bepaalde persoon of een voertuig. Zo kun je helpen om de gemeente veilig te houden. Wanneer je de app hebt gedownload, kun je ook berichten krijgen van de omgeving waar je op dat moment bent.

Bij NL-Alert word je op de hoogte gesteld van situaties die bedreigend kunnen zijn voor de gezondheid. Het gaat dan bijvoorbeeld om een grote brand waarbij giftige gassen vrijkomen, explosiegevaar of een overstroming. Wanneer je bent aangemeld, krijg je dit soort berichten over de omgeving waar je op dat moment bent.

Drugsbeleid

itg

Het uitgangspunt van het landelijke drugsbeleid is: voorkomen is beter dan behandelen, behandelen is beter dan harm reduction. Dit kun je terugzien in de volgende punten: 1. het voorkomen van drugsgebruik Een groot aantal partijen zet zich in om te voorkomen dat (jonge) mensen gaan beginnen met het gebruik van drugs. 2. voorkomen van gezondheidsschade door drugs Zijn mensen toch aan de drugs geraakt, dan is de volgende stap om schade aan de gezondheid zo veel mogelijk te beperken. 3. inzet van vroegsignalering Bij vroegsignalering worden mensen die verslaafd dreigen te raken zo snel mogelijk opgespoord en ondersteund. 4. goede behandeling bij verslaving Komen mensen toch in de problemen door een verslaving, dan is het nodig dat zij toegang hebben tot goede hulp. 5. harm reduction Hiermee wordt bedoeld dat de negatieve gevolgen van harddrugsgebruik zo veel mogelijk worden beperkt.

Theoriebron Veiligheid en openbare orde

Prostitutiebeleid

fb .v

Prostitutie is in Nederland legaal. Het mag zolang men zich aan de regels houdt die beschreven staan in het beleid. Zo moet het bijvoorbeeld gaan om vrijwillige seks tussen volwassenen. Toch is de prostitutie kwetsbaar, bijvoorbeeld voor criminaliteit en mensenhandel. Er komen veel misstanden voor, zoals gedwongen prostitutie, prostitutie door minderjarigen en onveilige werkomstandigheden. Het is daarom belangrijk dat gemeenten goed nadenken over de vraag hoe ze met prostitutie willen omgaan.

itg

u' Ac

tie

Om prostituees beter te beschermen wil de landelijke overheid de regels aanpassen. De volgende wijzigingen zijn in 2017 voorgesteld aan de Eerste Kamer: â&#x20AC;˘ vergunningsplicht De overheid wil seksbedrijven zonder vergunning verbieden. Er zal een landelijk register komen van geweigerde, geschorste en ingetrokken vergunningen. â&#x20AC;˘ nuloptie Deze optie maakt het mogelijk dat er binnen een gemeente geen vergunningen worden verleend aan prostitutiebedrijven. â&#x20AC;˘ minimumleeftijd De minimumleeftijd wil de overheid verhogen van 18 naar 21 jaar.

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

fb .v

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

tie

Inleiding

u' Ac

Sinds de grote veranderingen in het sociale domein in 2015 hebben gemeenten extra taken van de overheid gekregen. De belangrijkste zijn gericht op het bevorderen van participatie van de inwoners om de zelfredzaamheid te vergroten, via werk of zinvolle dagbesteding, en het regelen van de zorg en de uitvoering van de Jeugdzorg. Deze taken zijn nog redelijk nieuw en veel gemeenten worstelen ermee. Voor jou als toekomstig sociaal-maatschappelijk dienstverlener is het van groot belang dat je weet wat de gemeente voor jouw cliĂŤnten kan betekenen. Het is belangrijk dat je op de hoogte bent van de weten regelgeving, maar je hoeft niet alles uit je hoofd te kennen. Het is zaak dat je weet waar je passende informatie kunt vinden.

itg

Aangepast werk via de gemeente.

Artikel Hoe werkt schuldhulpverlening? <

Sociale zaken en werkgelegenheid De afdeling Sociale zaken en werkgelegenheid is gericht op uitkeringen, bijstand en op de beschikbaarheid van banen (werkgelegenheid). Wanneer iemand niet meer kan voorzien in zijn eigen levensonderhoud, kan hij vanuit de Participatiewet een bijstandsuitkering krijgen. Dit is alleen mogelijk wanneer hij geen recht heeft op een andere uitkering. Ondertussen kan de gemeente die persoon helpen bij het vinden van werk, aangepast werk of een zinvolle dagbesteding als regulier werk niet mogelijk is. Dit kan het geval zijn bij een psychische stoornis of een lichamelijke of cognitieve beperking.

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

Wanneer iemand bijzondere kosten heeft die hij niet kan betalen, kan hij misschien geld krijgen van de gemeente. Dit heet bijzondere bijstand. Zo kunnen gezinnen met kinderen bijvoorbeeld extra ondersteuning krijgen met een kindpakket, dat bijvoorbeeld bonnen voor kleding en zwemlessen bevat.

fb .v

Iemand die schulden heeft en niet meer kan voldoen aan financiële verplichtingen, kan terecht bij de schuldhulpverlening. De gemeente kan helpen om met schuldeisers afspraken over betalingen te maken. Er zijn twee trajecten in de schuldhulpverlening: het minnelijke traject en het wettelijke traject. Meer hierover lees je in het Artikel Hoe werkt schuldhulpverlening?

Decentralisaties in het sociale domein

u' Ac

tie

Wanneer taken en verantwoordelijkheden worden overgedragen aan een lagere overheid, heet dat decentralisatie. In 2015 zijn drie decentralisaties in gang gezet: de gemeente is sindsdien verantwoordelijk voor de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo), de Participatiewet en de uitvoering van de Jeugdzorg. Deze decentralisaties werden noodzakelijk gevonden, omdat Nederland in ontwikkeling is naar een participatiesamenleving.

Een participatiesamenleving is een samenleving waarin iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving, zonder hulp van de overheid. De verzorgingsstaat verdwijnt niet, maar de klassieke verzorgingsstaat gaat steeds meer richting een participatiesamenleving. Voordelen van de participatiesamenleving zijn: • Deze is veel goedkoper dan de verzorgingsstaat. • In de ideale participatiesamenleving doet iedereen mee. • Deze is kleinschaliger, informeler en praktischer.

Er zijn echter ook nadelen: • Sommige burgers zijn te kwetsbaar en hebben geen sociaal netwerk. Professionele zorg en ondersteuning zullen dus altijd noodzakelijk blijven. • Mantelzorgers kunnen overbelast raken. • Mensen hebben minder recht op zorg en worden afhankelijker van anderen.

Welke veranderingen?

itg

De grootste verandering is die van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ). Dit was een verplichte, collectieve ziektekostenverzekering voor niet individueel verzekerbare ziektekostenrisico's. De wet is op 1 januari 2015 vervallen en is ondergebracht in de: • Jeugdwet (gemeenten) • Wmo (gemeenten) • Wlz (overheid) • Zvw (zorgverzekeraars).

Decentralisatie zorg De eerste decentralisatie heeft te maken met de zorg. Dit gaat via de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Gemeenten zijn sinds 2015 verantwoordelijk voor de ondersteuning en begeleiding van hun inwoners. Een deel van de taken is overgenomen van de rijksoverheid en een deel van de provincie. De taken van de gemeente zijn: • ondersteuning bij zelfstandig wonen Het gaat dan vooral om ouderen, verslaafden, mensen met een beperking en mensen met een chronische ziekte of psychische aandoeningen. Met begeleiding kunnen zij

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

tie

•

fb .v

•

zelfstandig blijven wonen. Voorbeelden van begeleiding zijn: individuele begeleiding thuis (zoals het helpen van een verslaafde om structuur aan te brengen), beschikbaar stellen van voorzieningen (zoals taxivervoer) en hulpmiddelen (zoals een rolstoel). begeleiding en dagbesteding voor mensen die niet zelfredzaam zijn Dagbesteding is bedoeld voor mensen die door bijvoorbeeld een handicap, leeftijd of ziekte (nog) niet kunnen werken of naar school gaan. Met een dagbesteding kunnen zij toch actief zijn. maatwerk bij hulp in het huishouden Niet iedere burger heeft dezelfde hulp nodig. Het kan zijn dat de bewoner een deel zelf doet, dat de omgeving daarbij helpt en dat de hulp de rest doet. Daarover worden afspraken gemaakt met het Sociaal Wijkteam. beschermd wonen voor mensen die niet meer zelfstandig kunnen wonen door psychische problemen Beschermd wonen biedt een veilige woonomgeving en begeleidt de bewoners in hun zelfredzaamheid, zodat zij mee kunnen blijven doen in de samenleving, of later weer zelfstandig kunnen wonen. De gemeente ontvangt financiële middelen waarmee de voorzieningen betaald kunnen worden.

u' Ac

De gemeente heeft verschillende doelen voor de zorg: meer zorg dichtbij, meer samenwerking tussen zorgaanbieders en beter aansluiten bij wat de burgers nodig hebben.

Decentralisatie werk

itg

De tweede decentralisatie gaat over werk. Dit gebeurt via de Participatiewet. De Participatiewet vervangt de Wet werk en bijstand (Wwb), de Wet sociale werkvoorziening (WSW) en een groot deel van de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong). Het doel van de Participatiewet is dat iedereen kan participeren in de samenleving, bijvoorbeeld via werk of een leerwerkplek. Dit geldt ook voor mensen met een arbeidsbeperking. De gemeente is daarmee verantwoordelijk geworden voor mensen die ondersteuning nodig hebben bij het werken. Hiervoor heeft de gemeente verschillende mogelijkheden gekregen: • loonkostensubsidie Werkgevers kunnen subsidie krijgen wanneer zij iemand met een arbeidsbeperking in dienst nemen. Het gaat om mensen die minder dan het wettelijk minimumloon kunnen verdienen. Zonder subsidie zou het niet lonend zijn om deze werknemers aan te nemen. • beschut werk Beschut werk is bedoeld voor mensen die een lichamelijke, verstandelijke of psychische beperking hebben. Wanneer deze beperking te veel extra begeleiding en aanpassingen aan de werkplek vereist, kunnen zij gebruikmaken van beschut werk. Zij komen dan in dienst van de gemeente.

Decentralisatie jeugdhulp De derde decentralisatie gaat over de jeugdhulp en vindt plaats via de Jeugdwet. De gemeente heeft deze taken overgenomen van de provincie en heeft de volgende taken gekregen: • Jeugdzorg: bij de jeugdzorg horen het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling, de kindertelefoon, ambulante zorg en pleegzorg. • Jeugd-ggz: de geestelijke gezondheidszorg voor jeugdigen. • Gesloten jeugdzorg: de gesloten jeugdzorg is er voor jeugd die niet voldoende geholpen kan worden met lichte vormen van hulpverlening. Zonder behandeling vormen zij een risico voor zichzelf en/of hun omgeving.

Theoriebron Sociale zaken en werkgelegenheid en zorg, welzijn en volksgezondheid

•

Informatie vinden

fb .v

•

Jeugdbescherming: een kinderrechter kan besluiten een bedreiging voor de ontwikkeling van een kind op te heffen. Hiertoe hoort ondertoezichtstelling, voogdij en uit huis plaatsen. Jeugdreclassering: jeugdreclassering vindt plaats wanneer een rechter vindt dat een jeugdige hulp nodig heeft, na zijn straf, om terug te keren in de maatschappij. Jeugd-LVB: de zorg voor jeugd met een lichte verstandelijke beperking.

tie

Als sociaal-maatschappelijke dienstverlener moet je op de hoogte zijn van de belangrijkste wetten en regelingen, de voorwaarden en hoe burgers een aanvraag kunnen indienen. Deze veranderen echter vaak, vandaar dat het belangrijk is dat je weet waar je informatie kunt vinden. Een voorbeeld van een informatiebron is De Kleine Gids voor de Nederlandse sociale zekerheid; deze gids wordt tweemaal per jaar herzien en bevat de belangrijkste sociale zekerheidswetten. De website van de rijksoverheid geeft uitleg over alle regelingen, en ook wijzigingen worden meteen gepubliceerd.

itg

u' Ac

De meeste informatiebronnen zijn ingedeeld in drie categorieën: 1. ziekte, handicap en preventie 2. ouderdom, overlijden en kinderen 3. werk en inkomen.

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl

fb .v

Inleiding

tie

Welzijn Nieuwe Stijl (WNS) is erop gericht de kracht van welzijn beter te benutten. Wanneer gemeenten de nieuwe taken binnen het sociale domein goed willen uitvoeren, kan Welzijn Nieuwe Stijl van grote waarde zijn. De doelen van de Wmo (zelfredzaamheid, participatie, zorgen voor elkaar) horen allemaal bij welzijn. Met WNS kunnen de doelen gerealiseerd worden door vroegtijdig te signaleren en kan voorkomen worden dat problemen verergeren.

u' Ac

De ideeën achter WNS zijn niet altijd nieuw, maar vaak worden ze in de praktijk nog niet uitgevoerd. Welzijn Nieuwe Stijl stelt andere eisen aan professionals. Voor jou als aankomend professional is het daarom goed om hiervan op de hoogte te zijn.

Een andere weg met Welzijn Nieuwe Stijl.

Doelstellingen Welzijn Nieuwe Stijl

itg

WNS bevat acht bakens waarmee de kwaliteit van welzijn kan worden verhoogd. Dit vergt van professionals en organisaties een andere manier van werken. De drie hoofddoelstellingen van WNS zijn: 1. Gemeenschappelijker: niet alleen, maar in samenwerking met de omgeving, maatschappelijke instellingen en burgers. 2. Professioneler: gericht op resultaten. De zorg past bij de visie van de gemeente en bij de vraag van de burger. 3. Efficiënter: vroeg ingrijpen, preventief en gebaseerd op de eigen kracht van burgers en de gemeenschap. Efficiëntie ontstaat ook wanneer zorgaanbieders meer gaan samenwerken. Welzijn Nieuwe Stijl kan helpen bij het oplossen van de volgende problemen: tegengaan van eenzaamheid, helpen van vrouwen om in veiligheid te leven, beperken van overlast van hangjongeren, tegengaan van verslechtering van wijken. Welzijn is daarmee van toepassing op bijvoorbeeld ouderenzorg, jeugdzorg en bijstand.

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl

De acht bakens

fb .v

Baken 1: Gericht op de vraag achter de vraag

Bij Welzijn Nieuwe Stijl horen acht bakens:

Dit baken vereist een omslag van aanbodgericht naar vraaggericht werken. Hiermee wordt niet bedoeld 'u vraagt, wij draaien'. Dan zouden burgers alles kunnen vragen en zelf niks hoeven doen, terwijl juist de eigen kracht en het netwerk belangrijk zijn. Daarbij is het essentieel om goed door te vragen bij een hulpvraag: wat is de ĂŠchte vraag. Met hulp bij het huishouden zijn problemen rondom eenzaamheid bijvoorbeeld niet opgelost.

tie

Baken 2: Gebaseerd op de eigen kracht van de burger

u' Ac

Als de vraag van de burger eenmaal duidelijk is, begint de zoektocht. Eerst wordt gekeken wat de burger zelf kan en wat de mogelijkheden van zijn netwerk zijn. Daarbij wordt ook gekeken naar vrijwilligers. Samengevat: wat doen burgers zelf en wat doet een professional? Verder wordt ook ingezet op het versterken van de zelfredzaamheid, zodat burgers meer zelf kunnen.

Baken 3: Direct eropaf

Sommige mensen durven niet goed om hulp te vragen. Wanneer zij dat toch doen, is het belangrijk om er meteen naartoe te gaan. Dan is er nog een groep die geen zorg wil vragen. Het zou goed zijn wanneer een professional hierop afgaat. Er zijn dan echter struikelblokken als het gaat om privacy en eigen verantwoordelijkheid.

Baken 4: Formeel en informeel in optimale verhouding

De bedoeling is om te zoeken naar een goede verhouding tussen wat burgers (onderling) zelf kunnen en waar professionals nodig zijn. Burgers hoeven niet alles zelf te doen, maar het is ook niet nodig dat zij voor alles bij de gemeente aankloppen.

itg

Baken 5: Doordachte balans van collectief en individueel

Nederland is doorgeschoten met individuele oplossingen voor burgers, terwijl een aanpak voor een groep mensen (collectieve aanpak) goedkoper is en soms zelfs beter. Een buurtmaaltijd in plaats van een bezorgde maaltijd aan huis is niet alleen goedkoper, maar pakt tegelijkertijd eenzaamheid aan.

Baken 6: Integraal werken Wanneer de vraag van burgers centraal staat, is het handig als verschillende professionals goed samenwerken (integraal), zodat er samenhang is in het aanbod. EĂŠn persoon of organisatie zou dan de regie moeten hebben en dat zou de gemeente goed kunnen doen.

Theoriebron Welzijn Nieuwe Stijl

Baken 7: Niet vrijblijvend, maar resultaatgericht

fb .v

Baken 8: Gebaseerd op ruimte voor de professional

Welzijn Nieuwe Stijl is niet vrijblijvend: het is de bedoeling dat er afspraken worden gemaakt en dat deze worden nagekomen. Op deze manier werken burgers en professionals toe naar resultaten.

itg

u' Ac

tie

Elke professional heeft ervaring en kwaliteiten op een bepaald gebied en zou de ruimte moeten krijgen om zelfstandig te handelen. Daarbij is het bijvoorbeeld belangrijk dat de professional veel ruimte krijgt om zelf beslissingen te nemen. Dan kan hij kiezen hoe hij bepaalde kennis en ervaring wil inzetten. Het is belangrijk om dan goede afspraken te maken over de resultaten en dat de professional achteraf aangeeft of die resultaten zijn behaald.