9789037233520 kinderparticipatie by Uitgeverij Edu'Actief b.v.

fb .v

Project

itg

u' Ac

tie

Kinderparticipatie

Auteur(s): Nienke Koopman Inhoudelijke redactie: Napona Smid Titel: Kinderparticipatie

tie

ISBN: 978 90 3723 352 0

fb .v

Uitgeverij: Edu’Actief b.v. 0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl

Colofon

Edu’Actief b.v. 2018

u' Ac

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl). De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

itg

Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

Vooronderzoek

Ontwerp

Realisatie

Oplevering

12 13

itg

u' Ac

tie

Evaluatie

fb .v

Over dit project

Inhoudsopgave

Over dit project

fb .v

Werken aan een project doe je vaak met meerdere personen gedurende een langere periode, omdat het vaak niet mogelijk is om alle taken alleen uit te voeren. In dit project werk je samen met drie medestudenten. Jullie maken kennis met het belang van kinderparticipatie en hoe deze in te zetten is in de kinderopvang of het basisonderwijs. Jullie gaan aan de slag met de doelen, het belang, de uitgangspunten en (werk)vormen van kinderparticipatie. Daarnaast is er aandacht voor de rol en houding van de pedagogisch medewerker in het vormgeven van kinderparticipatie in de kinderopvang of het basisonderwijs.

u' Ac

tie

Bij dit project is jullie docent/begeleider degene die de opdrachtgever vertegenwoordigt. Het is belangrijk om tijdens het werken aan het project contact te houden met de opdrachtgever, om steeds te kunnen checken of jullie op de goede weg zijn.

Leerdoelen

Je kunt uitleggen wat er wordt bedoeld met ‘kinderparticipatie’. Je kunt vier uitgangspunten van kinderparticipatie benoemen. Je kunt vier doelen van kinderparticipatie benoemen. Je kunt vijf verschillende participatieniveaus benoemen. Je kunt vijf taken benoemen die je als pedagogisch medewerker kunt hebben bij kinderparticipatie. Je kunt uitleggen waarom kinderparticipatie binnen de kinderopvang of het basisonderwijs belangrijk is. Je kunt vijf werkvormen benoemen waarmee je doelstellingen rondom kinderparticipatie kunt bereiken. Je kunt kinderparticipatie afstemmen op de doelgroep. Je kunt drie manieren noemen waarop de resultaten van kinderparticipatie verwerkt kunnen worden. Je kunt jouw visie op het gebied van kinderparticipatie verwoorden en beargumenteren. Je kunt een plan van aanpak maken om kinderparticipatie binnen de kinderopvang of het basisonderwijs te bevorderen. Je kunt activiteiten ontwikkelen die kinderparticipatie binnen de kinderopvang of het basisonderwijs bevorderen. Je kunt activiteiten die kinderparticipatie bevorderen afstemmen op de doelgroep.

• • • • •

itg

• • • • • • • •

Over dit project

• •

Projectbeschrijving Casus De Wheen

fb .v

• •

Je kunt benoemen wat belangrijk is op het gebied van kinderparticipatie bij de vorming/ontwikkeling van beleid binnen de kinderopvang of het basisonderwijs. Je kunt benoemen welke taken medewerkers binnen de kinderopvang of het basisonderwijs hebben op het gebied van kinderparticipatie. Je kunt uitleggen wat er wordt bedoeld met een participatieve houding. Je kunt benoemen welke vaardigheden belangrijk zijn bij een participatieve houding.

tie

Kindercentrum de Wheen biedt diverse mogelijkheden voor kinderen op verschillende locaties. Kinderen kunnen bij de Wheen terecht van 0 t/m 12 jaar, voor kinderopvang, peuteropvang, buitenschoolse- en tussenschoolse opvang. Daarnaast wordt er tijdens de vakanties sport- en-spel aangeboden.

u' Ac

Bij Kindercentrum de Wheen wordt ieder kind gewaardeerd en als individu benaderd, ongeachte de leeftijd of (culturele) achtergrond. Vanuit een veilige basis krijgen kinderen de mogelijkheid om sociale competenties en zelfvertrouwen te ontwikkelen. Daarnaast wordt er veel waarde gehecht aan openheid, respect, veiligheid en een persoonlijke benadering van kinderen, ouders, medewerkers en andere betrokkenen.

Janine van de Rovaart is clustermanager van Kindercentrum de Wheen. Ze wil dat de pedagogisch medewerkers op alle locaties van Kindercentrum de Wheen meer gaan doen met kinderparticipatie. Daarom heeft zij aan elke locatie de opdracht gegeven om een kinderparticipatieplan te maken.

De opdrachtgever

De opdrachtgever is clustermanager Janine van de Rovaart van Kindercentrum de Wheen (kinderdagverblijf, peuteropvang, buitenschoolse opvang (BSO), tussenschoolse opvang (TSO) en sport). Zij is de teamleider van het kindercentrum waar jullie als pedagogisch medewerker werkzaam zijn. Jullie docent/begeleider treedt op als vertegenwoordiger van de opdrachtgever.

itg

De projectopdracht Jullie krijgen als projectgroep de opdracht om een kinderparticipatieplan te ontwikkelen voor één van de locaties van Kindercentrum de Wheen. Van tevoren is het daarom goed om te weten wat de beginsituatie is, wat de doelgroep is, wat het probleem is en welke doelen behaald moeten worden. Om dit in kaart te brengen, doen jullie een vooronderzoek en maken jullie een plan van aanpak. De opdrachtgever wil graag dat het kinderparticipatieplan goed aansluit bij de doelgroep van de locatie en bij de visie van Kindercentrum de Wheen.

Over dit project

Projectproduct

fb .v

Jullie leveren vier producten op: • een vooronderzoek • een plan van aanpak • een kinderparticipatieplan • een presentatie.

Vooronderzoek

•

• • •

tie

•

u' Ac

•

De organisatie en de doelgroep zijn in het vooronderzoek beschreven. In het vooronderzoek staat beschreven wat er met kinderparticipatie wordt bedoeld en waarom dit belangrijk is. In het vooronderzoek staat beschreven op welke manier kan worden vormgegeven aan kinderparticipatie binnen de kinderopvang of het basisonderwijs. De taken die een pedagogisch medewerker kan hebben binnen de kinderopvang of het basisonderwijs, op het gebied van kinderparticipatie, worden in het vooronderzoek beschreven. In het vooronderzoek staat beschreven wat belangrijk is op het gebied van kinderparticipatie bij de vorming/ontwikkeling van beleid binnen de kinderopvang of het basisonderwijs. In het vooronderzoek staat beschreven wat er wordt bedoeld met een participatieve houding en welke vaardigheden hierbij belangrijk zijn. Bij het vooronderzoek zijn minimaal drie literatuurbronnen (niveau 3) en vijf literatuurbronnen (niveau 4) gebruikt. In het vooronderzoek staat jullie visie op het gebied van kinderparticipatie beschreven en beargumenteerd.

• •

Plan van aanpak

Het plan van aanpak is duidelijk en volledig. De doelen zijn haalbaar en duidelijk geformuleerd. De beginsituatie is duidelijk omschreven. De organisatie is duidelijk omschreven. De doelgroep is duidelijk omschreven. Het probleem is duidelijk omschreven.

• • • • • •

itg

Werkmodel Plan van aanpak <

Werkmodel Stappenplan participatieactiviteiten < Werkmodel Beschrijving activiteiten <

Plan kinderparticipatie Niveau 3 • Het plan is voorzien van een inhoudsopgave. • Het plan is afgestemd op de doelgroep. • Het plan is voorzien van de visie van de organisatie. • Het plan is bruikbaar in de praktijk. • De uitgangspunten van kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De pedagogische doelen van kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De verschillende niveaus van kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De taken van pedagogisch medewerkers bij kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De houding en vaardigheden van de medewerkers zijn in het plan beschreven. • Het plan bevat minimaal vijf verschillende werkvormen voor kinderparticipatie.

Over dit project

• • •

Het plan bevat minimaal vijf activiteiten die kinderparticipatie kunnen bevorderen. Het plan bevat minimaal drie voorbeelden voor het verwerken van de resultaten. De introductie binnen de organisatie is in het plan beschreven.

u' Ac

tie

fb .v

Niveau 4 • Het plan is voorzien van een inhoudsopgave. • Het plan is afgestemd op de doelgroep en de gemaakte keuzes zijn onderbouwd. • Het plan is voorzien van de visie van de organisatie. • Het plan is bruikbaar in de praktijk. • De uitgangspunten van kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De pedagogische doelen van kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De verschillende niveaus van kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De taken van pedagogisch medewerkers bij kinderparticipatie zijn in het plan beschreven. • De houding en vaardigheden van de medewerkers zijn in het plan beschreven. • Het plan bevat minimaal vijf verschillende werkvormen voor kinderparticipatie. • Het plan bevat minimaal vijf activiteiten die kinderparticipatie kunnen bevorderen. • Het plan bevat minimaal drie voorbeelden voor het verwerken van de resultaten. • De introductie binnen de organisatie is in het plan beschreven. • In het plan worden de aanpassingen beschreven die er nodig zijn op organisatieniveau, zodat het plan in de praktijk goed kan worden uitgevoerd. • In het plan wordt beschreven hoe ouders betrokken kunnen worden bij kinderparticipatie binnen het Kindercentrum. • Het plan bevat een literatuurlijst met minimaal tien tips voor pedagogisch medewerkers voor meer informatie over kinderparticipatie (boeken, websites, artikelen).

itg

Beoordeling

Beoordelinsformulier <

Je wordt op verschillende punten beoordeeld. Deze punten kun je terugvinden in het beoordelingsformulier. Belangrijke punten bij de beoordeling zijn: • het vooronderzoek • het plan van aanpak • het kinderparticipatie plan • de presentatie.

Vooronderzoek

Werkmodel Takenlijst <

1. Formeer de projectgroep en maak een samenwerkingscontract. 2. Bepaal wat jullie moeten weten voordat je aan het project begint. 3. Maak een takenlijst en een planning: wie onderzoekt wat? Hoe informeren jullie elkaar daarover? 4. Voer de afspraken uit. 5. Maak een verslag van het vooronderzoek en leg dit voor aan je docent. 6. Neem dit verslag op in je projectplan.

Werkmodel Samenwerkingscontract <

Vooronderzoek

fb .v

Opdracht 1

tie

Voordat jullie met het vooronderzoek starten, vullen jullie de takenlijst in. Deze laten jullie goedkeuren door de opdrachtgever, voordat er wordt gestart met het vooronderzoek.

u' Ac

Om een kinderparticipatieplan te kunnen maken, doen jullie eerst een vooronderzoek. De opdrachtgever wil dat jullie een duidelijk beeld hebben van de doelgroep en van de verschillende mogelijkheden op het gebied van kinderparticipatie. De informatie uit het vooronderzoek kunnen jullie gebruiken bij het ontwikkelen van het kinderparticipatieplan. De resultaten van het vooronderzoek leggen jullie vast in een verslag dat ter beoordeling wordt voorgelegd aan de opdrachtgever. Hierbij gaan jullie in op de volgende onderwerpen: de organisatie de doelgroep de resultaten van het literatuuronderzoek jullie visie op het gebied van kinderparticipatie.

• • • •

Organisatie Jullie maken een kinderparticipatieplan voor één van de locaties van Kindercentrum de Wheen. Beschrijf de doelstelling, de werkwijze en de visie van de organisatie en van de locatie. Op welke doelgroep(en) richt de organisatie en jullie locatie zich? Hoeveel verschillende medewerkers zijn er werkzaam binnen de organisatie en jullie locatie, en welke functie(s) voeren zij uit?

itg

Zorg ervoor dat de omschrijving volledig is, zodat iemand die de organisatie niet kent hiervan toch een goed beeld krijgt. Wissel jullie beschrijving uit met een ander groepje. Is de beschrijving van de organisatie voor hen duidelijk of zijn er nog vragen? Laat de beschrijving van de organisatie goedkeuren door de opdrachtgever, voordat jullie verder gaan.

Doelgroep Het is belangrijk dat het kinderparticipatieplan goed aansluit bij de doelgroep. Jullie schrijven het plan voor n van de locaties van Kindercentrum de Wheen. Bijvoorbeeld: kinderdagverblijf van 0 t/m 4 jaar of buitenschoolse opvang van 4 t/m 12 jaar. Beschrijf de doelgroep van de door jullie gekozen locatie. Geef een duidelijke omschrijving van de doelgroep. • Hoe groot zijn de groepen? • Wat is de leeftijd van de kinderen? • Welke ontwikkelingstaken heeft de doelgroep? • Enzovoort.

Vooronderzoek

fb .v

Literatuuronderzoek Het kinderparticipatieplan dient goed onderbouwd te zijn en recente informatie te bevatten. Daarom is het belangrijk om grondig onderzoek te doen. Sommige artikelen en boeken bevatten informatie die al wat gedateerd is. Probeer daarom zo veel mogelijk informatie te verzamelen van ongeveer de laatste twee jaar. Zorg ervoor dat de informatie die jullie gebruiken betrouwbaar en recent is. Jullie kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van boeken, vaktijdschriften en artikelen op internet.

In het literatuuronderzoek beschrijven jullie wat er wordt bedoeld met kinderparticipatie en wat de doelen zijn. Geef aan waarom kinderparticipatie belangrijk is binnen de kinderopvang en het basisonderwijs en welke verschillende niveaus van kinderparticipatie er zijn. Daarnaast gaan jullie in op kinderparticipatie in de praktijk, beschrijven jullie wat de taken zijn van pedagogisch medewerkers en wat belangrijk is in de houding en vaardigheden van medewerkers.

Logboek

u' Ac

Opdracht 2

tie

Voor het literatuuronderzoek maken jullie gebruik van minimaal drie literatuurbronnen (niveau 3) en vijf literatuurbronnen (niveau 4).

Begin met het schrijven van het logboek, door de samenwerking tot zover te beschrijven. • Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen? • Wat ging goed en wat niet? • Wie heeft wát gedaan? Heeft iedereen voldoende bijdrage geleverd? • Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan?

Werkmodel Logboek <

itg

Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project

Ontwerp

1. Jullie maken een kinderparticipatieplan dat voor de pedagogisch medewerkers goed bruikbaar is in de praktijk. Zorg voor een verzorgde en professionele uitstraling, zodat het daadwerkelijk gebruikt kan worden binnen het Kindercentrum. 2. Jullie maken bij het plan een product dat in de praktijk gebruikt kan worden bij een werkvorm van kinderparticipatie. Bijvoorbeeld vraag- of fotokaarten die gebruikt kunnen worden bij een gesprek met kinderen. 3. Laat het ontwerp goedkeuren door de opdrachtgever en neem het inclusief begroting op in je projectplan. 4. Werk vervolgens het logboek bij.

tie

Werkmodel Plan van aanpak <

Ontwerpfase

fb .v

Opdracht 3

Nu het vooronderzoek is afgerond, gaan jullie aan de slag met de voorbereidingen voor het ontwikkelen van een kinderparticipatieplan. Het is belangrijk om goed inzicht te hebben in de doelgroep en de doelen die jullie willen bereiken met het plan.

u' Ac

Jullie maken een plan van aanpak met daarin de beginsituatie, de probleemanalyse, de doelbepaling en de stappen die nog gezet moeten worden. Gebruik hiervoor Werkmodel Plan van aanpak. Vervolgens denken jullie alvast na over de vormgeving van het eindproduct. Hoe zorgen jullie ervoor dat het kinderparticipatieplan bruikbaar is in de praktijk? Hoe zorgen jullie ervoor dat het plan duidelijk en overzichtelijk is voor medewerkers? Hoe krijgen ouders uitleg over het kinderparticipatieplan? Wordt er een presentatie gegeven of een nieuwsbrief gemaakt?

• • •

Let erop dat jullie ontwerp aansluit bij de eisen van de opdrachtgever. Laat het ontwerp door de opdrachtgever beoordelen.

itg

Werk het logboek bij. • Hoe verliep het ontwerp van het kinderparticipatieplan? • Zijn jullie het eens geworden over de inhoud en de vormgeving van de op te leveren producten? • Waar liepen jullie als groep tegenaan en hoe hebben jullie dit opgelost?

Realisatie

Realisatie Opdracht 4

Realisatiefase

fb .v

Nu de opdrachtgever akkoord is gegaan met het ontwerp, gaan jullie aan de slag met het maken van het kinderparticipatieplan voor Kindercentrum de Wheen. Maak voordat jullie aan de slag gaan een takenlijst. Noteer wie welke activiteit gaat uitvoeren. Laat de planning en werkverdeling goedkeuren door de opdrachtgever. Werk het logboek telkens bij wanneer je een activiteit hebt uitgevoerd.

tie

Noteer wat goed en minder goed is gegaan en waardoor dit kwam. Tegen welke problemen liep je aan en hoe heb je dit opgelost?

itg

u' Ac

â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

Oplevering

Oplevering Opdracht 5

Oplevering en presentatie

fb .v

Spreek met de opdrachtgever af wanneer jullie het kinderparticipatieplan opleveren. Datum van oplevering:

Jullie presenteren het kinderparticipatieplan aan de groep. Tijdens de presentatie geven jullie een toelichting op de punten hierna: De beginsituatie van Kindercentrum de Wheen. De doelgroep van de door jullie gekozen locatie. De visie van Kindercentrum de Wheen.

tie

• • •

Is de samenwerking verlopen zoals jullie je die hadden voorgesteld? Wat ging goed en wat ging minder goed? Waardoor kwam dit? Wat zouden jullie de volgende keer anders doen?

itg

• • •

u' Ac

Na het afronden van het kinderparticipatieplan, bespreken jullie in het groepje elkaars ervaringen en werken jullie het eigen logboek bij. Ga hierbij in op de onderwerpen hierna.

Evaluatie

Evaluatie Evaluatie en reflectie

fb .v

Evalueer met elkaar het project en doe hiervan verslag in het logboek.

Werkmodel Logboek <

Opdracht 6

Bedenk daarna een moment of situatie tijdens het werken aan de training waarvan je nu vindt dat je het/deze in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Kijk terug en doe dit met behulp van de STARRT-methode. Lever het reflectieverslag in bij je docent.

itg

u' Ac

tie

Werkmodel STARRT-methode <