9789037233797 werken aan het bevorderen en bewaken van de kwaliteitszorg

.v .

Project

co

py r

ig h

tE

du

'A

ct ie

fb

Werken aan het bevorderen en bewaken van de kwaliteitszorg

Colofon

.v .

Uitgeverij: Edu’Actief b.v.

0522-235235 info@edu-actief.nl www.edu-actief.nl

Inhoudelijke redactie: Agnes Schouten

ISBN: 978 90 3723 379 7

'A

© Edu’Actief b.v. 2016

ct ie

Titel: Werken aan het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg

fb

Auteur(s): Jolique van Wilsum

du

Behoudens de in of krachtens de Auteurswet gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

tE

Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in compilatiewerken op grond van artikel 16 Auteurswet kan men zich wenden tot de Stichting PRO (www.stichting-pro.nl).

ig h

De uitgever heeft ernaar gestreefd de auteursrechten te regelen volgens de wettelijke bepalingen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot de uitgever wenden.

co

py r

Door het gebruik van deze uitgave verklaart u kennis te hebben genomen van en akkoord te gaan met de specifieke productvoorwaarden en algemene voorwaarden van Edu’Actief, te vinden op www.edu-actief.nl.

Over dit project

4

Vooronderzoek

7 9

Voorbereidingsfase Realisatiefase

11 12 13

co

py r

ig h

tE

du

'A

Evaluatie en reflectie

ct ie

Oplevering

10

fb

Ontwerpfase

.v .

Inhoudsopgave

3

Over dit project

Over dit project

.v .

Inleiding

du

'A

ct ie

fb

Als hulpverlener is het belangrijk om op de kwaliteit van je werkzaamheden te letten. Wat houdt kwaliteit in? Hoe wordt kwaliteit binnen de zorg gemeten en met welke kwaliteitscriteria krijg je in de zorg te maken? In dit project wordt op deze vragen ingegaan.

Verder staat het bevorderen en bewaken van kwaliteitszorg centraal. Je gaat samen met je projectgroep voor een kleinschalige woonvorm in de ouderenzorg, gehandicaptenzorg of psychiatrie bekijken waar een bestaand probleem door veroorzaakt wordt. Vervolgens stel je een verbeterplan op om de kwaliteit van zorg binnen de woonvorm te verbeteren. Dit verbeterplan presenteer je aan je docent en klasgenoten.

Hoe belangrijk is kwaliteit in de zorg?

Je weet wat kwaliteitszorgsystemen zijn.

Je kunt ontrafelen wat de oorzaken van een probleem zijn.

Je kunt een duidelijk en relevant verbeterplan opstellen.

Je kunt onderbouwen waarom je voor bepaalde oplossingen/verbeteringen hebt gekozen.

• Je kunt aangeven hoe je betrokken teamleden kunt motiveren om de acties uit het verbeterplan uit te voeren en zich aan gemaakte afspraken te houden.

• Je kunt een heldere presentatie geven over het opgestelde verbeterplan.

py r

ig h

• • • •

tE

Leerdoelen

co

Projectbeschrijving

4

Tijdens dit project ga je samen met drie medestudenten aan de hand van een casus een plan schrijven om de kwaliteit van zorg te verbeteren. Dit doe je voor een kleinschalige woonvorm.

Je verdiept je in het onderwerp. Je gaat stapsgewijs het probleem analyseren. Ook geef je de oorzaken van het probleem aan, door gebruik te maken van de visgraatmethode.

Vervolgens stel je een verbeterplan op: Je stelt gezamenlijk doelen op en je stelt vast wat de gewenste situatie is. Je omschrijft de acties die ondernomen moeten worden om deze gewenste situatie te bereiken. Ook omschrijf je de welke middelen die hiervoor nodig zijn aan de hand van de kwaliteitscirkel. Dit verbeterplan presenteer je aan je klasgenoten en je docent.

Over dit project

Casus

.v .

Piet werkt sinds enkele maanden als persoonlijk ondersteuner bij de kleinschalige woonvorm de Vlinder. Binnen woonvorm de Vlinder wonen zes cliënten. In de visie van woonvorm de Vlinder staat beschreven dat de cliënt en zijn wensen en behoeften centraal staan. Cliënten worden zo veel mogelijk betrokken bij het nemen van beslissingen. Natuurlijk wordt hierbij rekening gehouden met wat zij (aan)kunnen.

tE

du

'A

ct ie

fb

Piet heeft samen met het team een themabijeenkomst gehouden over het verbeteren van de kwaliteit van zorg binnen woonvorm de Vlinder.

Ook stond dit thema centraal tijdens de laatste maandelijkse cliëntenvergadering bij de Vlinder. Tijdens deze vergadering kon iedere cliënt vertellen wat hij goed vindt gaan en wat hij verbeterd wil zien binnen de woning. Tijdens deze bijeenkomsten zijn de volgende onderwerpen naar voren gekomen: • De teamleden vinden dat ze elkaar te weinig feedback geven. Hoe kunnen zij dit veranderen?

• De cliënten hebben aangegeven zich te vervelen in hun vrije tijd. Wat kan hieraan gedaan worden?

• Binnen de Vlinder was altijd een bhv’er. Deze is langdurig ziek geraakt, waardoor er geen bhv’er meer aanwezig is. De cliënten en teamleden weten weinig over brandveiligheid.

Ook is er geen ontruimingsplan in de woning aanwezig en is er nog nooit een ontruimingsoefening met de cliënten gedaan. Hoe kan het team hiermee aan de slag gaan?

• Bij woonvorm de Vlinder zijn niet alle ruimtes even veilig. Zo zitten er drempels bij de deuren van de slaapkamers en de woonkamer. Hier zijn al meerdere keren cliënten over gestruikeld. Een ander voorbeeld is het licht dat ’s avonds niet fel genoeg is. Hierdoor is de kans groter dat de cliënten vallen. Wat moet er gedaan worden om de ruimtes van de Vlinder veiliger te maken?

• Veel cliënten hebben overgewicht. Zij zijn op dit moment weinig gemotiveerd om hier iets aan te doen. Hoe kunnen zij gemotiveerd worden?

• De cliënten gaan weinig naar buiten en krijgen weinig beweging. Hoe kunnen zij meer beweging krijgen?

co

py r

ig h

Persoonlijk ondersteuner Piet vraagt aan jullie om een verbeterplan te schrijven voor een van de hiervoor genoemde onderwerpen, zodat het team hier het komende half jaar mee aan de slag kan gaan. Hij vraagt of jullie het verbeterplan willen presenteren aan het team (jullie klasgenoten).

Woonvorm de Vlinder.

5

Over dit project

Opdrachtgever

.v .

Piet is persoonlijk ondersteuner binnen woonvorm de Vlinder. Hij vraagt of jullie hem kunnen helpen een verbeterplan te schrijven voor een van de onderwerpen die tijdens de themabijeenkomst en de cliëntenvergadering naar voren zijn gekomen.

Projectopdracht

du

'A

ct ie

fb

Je gaat tijdens het project het volgende doen: 1. Kies samen met je projectgroep een onderwerp uit de casus waar jullie je verder in gaan verdiepen.

2. Kies een van de volgende doelgroepen: oudere cliënten, cliënten met een verstandelijke beperking of cliënten met een psychiatrische stoornis. Voor deze doelgroep ga je het verbeterplan uitwerken.

3. Ga met elkaar na wat het probleem is en waar dit door veroorzaakt wordt.

4. Stel een verbeterplan op.

5. Beschrijf in het verbeterplan hoe je betrokken collega’s kunt motiveren om zich aan de opgestelde punten van kwaliteitsverbetering te houden.

6. Onderbouw waarom je voor bepaalde oplossingen/verbeteringen hebt gekozen met behulp van de vakliteratuur, eventueel aangevuld met eigen ervaringen en uitspraken van deskundigen.

7. Presenteer het verbeterplan aan jullie klasgenoten en de docent. Jullie klasgenoten zijn de collega’s van Piet.

8. Schrijf een individueel reflectieverslag. Gebruik hierbij de feedback die jullie tijdens de presentatie krijgen.

9. Schrijf een gezamenlijk evaluatieverslag over dit project.

tE

Informatie die niet in de casus beschreven staat en die je nodig hebt tijdens de uitwerking van de opdrachten mag je samen met je projectgroep bedenken, bijvoorbeeld de leeftijd van cliënten, of hoe cliënten huidige situatie ervaren.

Projectproduct

py r

ig h

Het project moet het volgende bevatten: 1. beschrijving van de oorzaken van het probleem aan de hand van de visgraatmethode 2. verbeterplan aan de hand van de kwaliteitscirkel 3. PowerPointpresentatie van het verbeterplan 4. uitgewerkte Werkmodel Logboek en evaluatie 5. individueel reflectieverslag 6. gezamenlijk evaluatieverslag.

co

Beoordeling

Beoordelingsformulier <

6

Aan het eind van het project word je beoordeeld op verschillende punten. Deze punten kun je terugvinden in het beoordelingsformulier. Het is belangrijk dat je samenwerkt met je projectgroep, een goede inzet laat zien en de gemaakte afspraken nakomt. Je wordt hier aan het eind van het project op beoordeeld.

Vooronderzoek

Vooronderzoek

Werkmodel Planning <

Kwaliteit

'A

Opdracht 2

.v .

Werkmodel Takenlijst <

a. Formuleer de projectgroep en maak gezamenlijk een samenwerkingscontract. Gebruik hiervoor het Werkmodel Samenwerkingscontract. In het Werkmodel Samenwerkingscontract maken jullie groepsafspraken die je nodig hebt om het project uit te voeren. b. Maak gezamenlijk een takenlijst en een planning: wie gaat wat onderzoeken en wanneer leveren jullie wat in bij jullie docent? Gebruik hiervoor het Werkmodel Planning. Lees voordat je een planning gaat maken eerst het project helemaal door. Zo kun je een goede en realistische planning maken. c. Voer de afspraken uit. d. Kies samen met je projectgroep een doelgroep waarvoor je het verbeterplan op gaat stellen. Je kunt kiezen uit: oudere cliënten, cliënten met een verstandelijke beperking of cliënten met een psychiatrische stoornis. e. Laat het samenwerkingscontract, de takenlijst en de planning goedkeuren door jullie docent. Als dit goedgekeurd is kun je verder met het project.

fb

Werkmodel Samenwerkingscontract <

Vooronderzoek

ct ie

Opdracht 1

tE

du

Voordat jullie aan de slag gaan met het verbeteren van de kwaliteit van zorg, is het belangrijk om gezamenlijk over de volgende vragen na te denken: • Wat houdt kwaliteit in?

• Hoe kan kwaliteit in de zorg gemeten worden?

• Welke instrumenten worden daarvoor gebruikt? Noem twee voorbeelden.

• Wat houdt een visie in?

• Wat houdt een protocol in? Wanneer wordt een protocol gebruikt?

Beantwoord deze vragen in een verslag van maximaal twee A4’tjes. Zoek de informatie op internet op. Lever het verslag in bij je docent.

Kwaliteitszorgsystemen

ig h

Opdracht 3

In de zorg is het meest voorkomende kwaliteitszorgsysteem de HKZ (Harmonisatie Kwaliteitsbeoordeling in de Zorgsector).

Om een HKZ-keurmerk te krijgen moet een organisatie aan veel normen voldoen.

Bekijk het filmpje ‘HKZ - kwaliteit in zorg’ voor meer informatie.

co

py r

Filmpje HKZ kwaliteit in zorg <

Beschrijf wat je in de video hebt gezien: • Voor wie is HKZ? • Waar zorgen opgestelde normen binnen de HKZ voor?

• Wat zijn de voordelen van een HKZ-keurmerk van een zorginstelling voor cliënten?

• Op welke wijze wordt er gelet op kwaliteit binnen zorginstellingen? Geef hier twee voorbeelden van.

Opdracht 4

Pagina Heb ik een gezond gewicht? van het Voedingscentrum <

Overgewicht In Nederland zijn veel mensen die overgewicht hebben. Ook in de zorg komt dit vaak voor.

Vaak komt dit door te weinig beweging, bijvoorbeeld wanneer iemand in een rolstoel zit en niet zelfstandig meer kan bewegen. Maar het kan bijvoorbeeld ook komen door medicatiegebruik.

7

Vooronderzoek

Een gezond gewicht is erg belangrijk. Mensen met overgewicht hebben meer kans op ziektes.

Zo is er meer kans op diabetes type 2, hoge bloeddruk, galstenen, hart- en vaatziekten, rugen gewrichtsklachten en bepaalde soorten kanker.

Ga naar de website van het Voedingscentrum en lees de pagina ‘Heb ik een gezond gewicht?’.

Opdracht 6 Werkmodel Feedback geven en ontvangen <

fb

In iedere organisatie is het verplicht en belangrijk dat er een bhv’er aanwezig is.

Bekijk het filmpje ‘BHV-opleiding’.

Bespreek samen met je projectgroep wat de taken van een bhv’er zijn en waarom het belangrijk is dat binnen een zorginstelling altijd een bhv’er aanwezig is. Maak hiervan een verslag van maximaal één A4’tje en lever dit in bij je docent.

Feedback geven en ontvangen

ct ie

Filmpje BHV-opleiding <

Bhv

Lees het Werkmodel Feedback geven en ontvangen goed door.

In dit werkmodel staan tips over hoe je feedback geeft en ontvangt.

Ga samen met je projectgroep aan de hand van deze tips oefenen om feedback te geven en te ontvangen. De onderwerpen hoeven niet echt te zijn, je mag deze zelf bedenken.

'A

Opdracht 5

.v .

Vul, ieder individueel, je geslacht, leeftijd, lengte en gewicht op deze website in en laat je BMI berekenen. Het voedingscentrum geeft jou advies over jouw BMI.

Begin met het schrijven van het logboek door de samenwerking tot zover te beschrijven.

• Hoe is het samenwerken tot nu toe verlopen?

• Wat ging goed en wat niet goed?

• Wie heeft wat gedaan? Heeft iedereen een voldoende bijdrage geleverd?

• Hebben jullie duidelijke afspraken gemaakt? Hoe is dit gegaan?

Houd het logboek tijdens het project goed bij. De docent gebruikt het bij de beoordeling van het project.

co

py r

ig h

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Logboek

tE

Opdracht 7

8

du

Deze wijze van het geven en ontvangen van feedback kun je gebruiken bij het geven en ontvangen van feedback na afloop van de presentatie aan het einde van dit project.

Ontwerpfase

Ontwerpfase Voor deze opdracht gebruik je het Werkmodel Kwaliteitscirkel. Een kwaliteitscirkel is een methode om een praktijkprobleem op een systematische manier te beschrijven en een verbeterplan op te stellen. Voer samen met je projectgroep de eerste twee stappen van de kwaliteitscirkel uit: 1. afbakenen van het onderwerp 2. vaststellen van het huidige probleem.

fb

Werkmodel Kwaliteitscirkel <

Onderwerp afbakenen

.v .

Opdracht 1

Informatie die niet in de casus beschreven staat mag je zelf verzinnen.

du

'A

ct ie

Lever de uitwerking van deze eerste twee stappen bij je docent in en laat deze goedkeuren.

co

py r

ig h

tE

Door met elkaar samen te werken en te overleggen kom je tot oplossingen.

9

Voorbereidingsfase

Voorbereidingsfase Opdracht 1

Visgraatdiagram Om te bepalen wat de oorzaken van een probleem zijn, kun je het visgraatdiagram gebruiken.

In Werkmodel Visgraatdiagram staat in negen stappen beschreven hoe je een visgraatdiagram opstelt. Volg deze stappen en stel een visgraatdiagram op. Je kunt het diagram het beste uittekenen op papier. Je mag ook een diagram op de computer maken.

Werkmodel Kwaliteitscirkel <

Voer vervolgens stap 3 van de kwaliteitscirkel uit (Werkmodel Kwaliteitscirkel). Gebruik het visgraatdiagram om de vragen bij stap drie te beantwoorden. Lever het opgestelde visgraatdiagram en de uitwerking van stap drie in bij je docent en laat dit goedkeuren.

fb

Beschrijf de wensen en doelen van woonvorm de Vlinder over het gekozen onderwerp door stap 4 van Werkmodel Kwaliteitscirkel in te vullen. Ook hierbij verzin je zelf informatie als dit niet in de casus beschreven staat.

co

py r

ig h

tE

du

'A

Werkmodel Kwaliteitscirkel <

Bepalen wensen en behoeften

ct ie

Opdracht 2

.v .

Werkmodel Visgraatdiagram <

10

Realisatiefase

Realisatiefase a. Jullie hebben het probleem beschreven en de wensen en doelen opgesteld. Beschrijf nu de nieuwe (gewenste) situatie. Voer hiervoor stap 5 van Werkmodel Kwaliteitscirkel uit. b. Werk vervolgens een plan van aanpak uit: wat moet er gedaan worden om van de oude situatie naar de nieuwe (gewenste) situatie te gaan en wat is hiervoor nodig? Gebruik hiervoor stap 6 uit Werkmodel Kwaliteitscirkel. c. Beschrijf in het verbeterplan hoe je betrokken teamleden kunt motiveren om de opgestelde acties in het verbeterplan uit te voeren en zich aan gemaakte afspraken te houden. d. Onderbouw waarom je voor bepaalde oplossingen/verbeteringen hebt gekozen. Verwijs bij de onderbouwing naar vakliteratuur. Dit kunnen studieboeken van je opleiding zijn of andere toepasselijke literatuur. Deze onderbouwing kun je aanvullen met eigen ervaringen, uitspraken van deskundigen en informatie gevonden op het internet. Zet er steeds bij van welke bron je gebruikgemaakt hebt om tot de onderbouwing te komen.

De laatste stap is het uitwerken van het verbeterplan. Voer hiervoor stap 7 van de kwaliteitscirkel uit. Maak met je projectgroep een PowerPoint, waarin je de eerste zes stappen van de kwaliteitscirkel kort beschrijft. In deze presentatie laten jullie zien hoe de huidige situatie binnen woonvorm de Vlinder is en hoe jullie dit willen veranderen/verbeteren. De presentatie hiervan mag 10 tot 15 minuten duren. Onderbouw hierbij waarom je voor bepaalde oplossingen/verbeterpunten hebt gekozen. Maak bij deze onderbouwing gebruik van vakliteratuur, eventueel aangevuld met eigen ervaringen en uitspraken van deskundigen (zie Opdracht Verbetering). Deze PowerPoint gebruik je voor de presentatie van het verbeterplan aan je klas (teamleden van de Vlinder).

Opdracht 3

tE

du

Werkmodel Kwaliteitscirkel <

PowerPoint

'A

Opdracht 2

ct ie

fb

Werkmodel Kwaliteitscirkel <

Verbetering

.v .

Opdracht 1

Rollenspel

ig h

Jullie hebben het verbeterplan uitgewerkt in een PowerPoint. Deze PowerPoint presenteren jullie aan de klas. Laat naast deze PowerPoint ook een kort rollenspel zien (maximaal 10 minuten).

co

py r

Tijdens deze opdracht bedenk je dit rollenspel. Welke actie kan binnen woonvorm de Vlinder worden genomen om het probleem op te lossen? Beeld deze situatie uit aan de hand van een rollenspel. Tijdens deze opdracht kun je oefenen voor de uiteindelijke presentatie aan de klas. Het Rollenspel mag je op twee manieren presenteren: live voor de klas of filmen.

Als je kiest voor filmen, zorg er dan wel voor dat iemand buiten de projectgroep filmt. Het is namelijk de bedoeling dat iedereen van de projectgroep meedoet aan het rollenspel.

11

Oplevering

Oplevering Presenteer samen met je projectgroep het verbeterplan aan jullie klasgenoten en docent aan de hand van: 1. de PowerPoint met de uitwerking van de eerste zes stappen van de kwaliteitscirkel (10 tot 15 minuten). Gebruik hiervoor opdracht PowerPoint.

2. een rollenspel of video-opnames van een rollenspel van een uitgewerkte oplossing voor woonvorm de Vlinder (maximaal 10 minuten). Gebruik hiervoor opdracht Rollenspel.

Jullie klasgenoten zijn de teamleden van Piet. Aan het eind van de presentatie geven de teamleden feedback op het verbeterplan: – Wat vind je goede, nuttige punten uit het verbeterplan voor woonvorm de Vlinder?

– Wat vind je goede punten van de presentatie (vormgeving PowerPoint, stijl van presenteren enzovoort)?

– Welke aandachtspunten wil je de schrijvers van het verbeterplan meegeven? Gebruik bij het geven en ontvangen van feedback de punten uit Werkmodel Feedback geven en ontvangen uit de opdracht Feedback geven en ontvangen in het Vooronderzoek.

co

py r

ig h

tE

du

'A

ct ie

fb

Werkmodel Feedback geven en ontvangen <

Presentatie

.v .

Opdracht 1

12

Evaluatie en reflectie

Evaluatie en reflectie Opdracht 1

Individueel reflectieverslag

fb

.v .

Ieder projectlid schrijft zijn eigen reflectieverslag. Geef hierin antwoord op de volgende vragen: • Wat vond je leuk aan het project?

• Wat vond je minder leuk aan het project?

• Welke opdracht vond je het leukst en waarom?

• Wat heb je van het project geleerd?

• Welke feedback heb je van je medestudenten ontvangen na afloop van de presentatie?

• Hoe neem je dit een volgende keer mee?

Opdracht 3

Reflecteren

Bedenk een moment of situatie tijdens het werken aan dit project waarvan je nu vindt dat je het in het vervolg anders zou moeten aanpakken. Kijk individueel en samen met je projectgroep terug op het project. Doe dit met het Werkmodel STARRT-methode. Lever het werkmodel in bij je docent.

co

py r

ig h

tE

Werkmodel STARRT-methode <

Schrijf naast het individuele reflectieverslag ook samen met je projectgroep een evaluatie.

Bespreek jullie individuele reflectieverslag en bespreek de overeenkomsten en verschillen hiertussen. Vul de gezamenlijke evaluatie in het Werkmodel Logboek en evaluatie in. Lever het werkmodel in bij je docent.

'A

Werkmodel Logboek en evaluatie <

Gezamenlijke evaluatie

du

Opdracht 2

ct ie

Lever dit verslag in bij je docent.

13

co p

yr ig ht tie fb .v

Ac

u'

Ed

.

co p

yr ig ht tie fb .v

Ac

u'

Ed

.

co p

yr ig ht tie fb .v

Ac

u'

Ed

.