Brochure Mijn-Erfgoed by FARO

www.erfgoeddag.be

ERFGOEDDAG IN DE MIJNSTREEK zondag 21 april 2013

www.erfgoeddag.be

ERFGOEDDAG IN DE MIJNSTREEK zondag 21 april 2013

Hier is uw agenda voor Erfgoeddag! naam: adres:

Deze brochure werd uitgegeven ter gelegenheid van erfgoeddag op 21 april 2013, in opdracht van de Erfgoedcel Mijn-Erfgoed. REDACTIE Erfgoedcel Mijn-Erfgoed VORMGEVING The Second of May — www.thesecondofmay.be © ERFGOEDCEL MIJN-ERFGOED, april 2013

VOORWOORD

Beste lezer, De erfgoedliefhebbers in de zes mijngemeenten lieten hun creativiteit de vrije loop en ontwikkelden verrassende activiteiten rond het thema ‘Stop de tijd!’. Zo zijn er demonstraties rond conservatie en restauratie, maar de zorg voor erfgoed werd ook geïnterpreteerd als het doorgeven van tradities, verhalen en ambachten. Zo krijgen oude plaatsnamen opnieuw de aandacht die ze verdienen, kan je jezelf tot koning schieten en ervaar je het leven van een woonwagenbewoner. We gaan ook terug in de tijd naar het carboontijdperk, komen onderweg even tot rust bij de 19e eeuwse broederschappen, beluisteren de pendelverhalen van mijnwerkers en stoppen de opwarming van de aarde dankzij de Koolzaadmobiel. We finishen met een snelle tijd bij Circuit Zolder! Bovendien maken de bezoekers dit jaar kans op een mooie prijs, een ballonvaart voor twee, als ze minstens twee activiteiten in de Mijnstreek op Erfgoeddag bezoeken. Meer informatie vindt u achteraan in deze brochure. De activiteiten die leuk zijn voor kinderen zijn te herkennen aan het Vlieg-label. Genoeg redenen om ook dit jaar de activiteiten in de Mijnstreek op Erfgoeddag te ontdekken!

meer info:

PATRICK WITTERS

ANNIEK NAGELS

Voorzitter Projectvereniging Mijnstreek

Secretaris Projectvereniging Mijnstreek

ERFGOEDCEL MIJN-ERFGOED E. Coppéelaan 87 — 3600 Genk +32 89 81 14 12 — info@mijnerfgoed.be www.mijnerfgoed.be

“STA EVEN STIL BIJ DE TIJD”

Beste erfgoedliefhebber, “Sta even stil bij de tijd”. De slogan van deze dertiende editie van Erfgoeddag is meer dan ooit een uitnodiging. Een uitnodiging om de dagelijkse race tegen de tijd even af te remmen, en stil te staan en te genieten van het werk van de vele duizenden erfgoedwerkers, vrijwilligers en professionelen, die dag na dag het duel aangaan met de tijd. De tijd heeft een geweldige impact op ons cultureel erfgoed: het dreigende materiële verval, de ontoegankelijkheid van heel wat gegevens (denk maar aan die oude cassetjes en floppies), het vergeten, veronderstellen of reconstrueren… Met hun werk – vaak hun passie – proberen erfgoedwerkers de gevolgen van het verstrijken van de tijd naar best vermogen te stoppen. Hun inzet én uw interesse bieden de garantie dat wát we belangrijk en betekenisvol vinden, het cultureel erfgoed, aan de generaties na ons wordt doorgegeven. Het recente FARO-onderzoek ‘Vlamingen en het verleden. Een bevolkingsonderzoek naar erfgoedbeleving in Vlaanderen’ toonde aan dat er – gelukkig - een groot draagvlak bestaat voor cultureel erfgoed in onze samenleving. Het groeiend succes van deze jaarlijkse Erfgoeddag is er een illustratie van. Op Erfgoeddag bent u eens te meer welkom bij meer dan 400 erfgoedinstellingen en –organisaties. Laat u verrassen door hun verscheidenheid, hun rijkdom en hun dynamiek.

U zult het zien, horen en voelen: de erfgoed-sector is in volle ontwikkeling en ze staat voor grote uitdagingen, op vlak van behoud en beheer, collectiemanagement, digitalisering en erfgoeddepots. Deze kansen en uitdagingen zijn globale ontwikkelingen die zich ook bij ons volop manifesteren. In en buiten de werelden van musea, archieven en erfgoedbibliotheken staan ze meer dan ooit op de agenda. Er ligt een boeiend traject voor ons. Alleen daarom al verdient deze editie van Erfgoeddag een stukje van uw kostbare tijd. Ik wens u een bijzonder interessante, boeiende en fijne dag toe! JOKE SCHAUVLIEGE VLaams Minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur

2013-2014 Erfgoeddag 2013

MEI

APRIL

JUNI

HEDEN EN VERLEDEN IN DE MIJNSTREEK

MA DI WO DO VR ZA ZO

1 8 15 22 29

6 13 20 27

3 10 17 24

2 9 16 23 30

3 10 17 24

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

3 10 17 24 31

4 11 18 25

5 12 19 26

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

JULI

AUGUSTUS

SEPTEMBER

MA DI WO DO VR ZA ZO

1 8 15 22 29

5 12 19 26

2 9 16 23 30

3 10 17 24 31

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

3 10 17 24 31

4 11 18 25

2 9 16 23 30

3 10 17 24

4 11 18 25

21-04-2013 – Erfgoeddag ‘Stop de tijd!’ 08-03-1838 – Geboortedag Heinrich Lanz

20-01-2013 – Naamdag Sint-Sebastiaan

13-09-1991 – ’t Mieleke geklasseerd

02-01-0826 – Sterfdatum Adelhard, heer van

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

19-02-1979 – Aankoop eerste perceel natuur-

26-03-1986 – Oprichting Mijnmuseum Beringen

6 7

DECEMBER

19-07-1990 – Oprichting Het Vervolg

MA DI WO DO VR ZA ZO

14-04-1865 – Geboortedag Emile Van Doren

7 14 21 28

4 11 18 25

1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

3 10 17 24 31

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

JANUARI 7 14 21 28

1 8 15 22 29

6 13 20 27

7 14 21 28

2 9 16 23 30

3 10 17 24 31

4 11 18 25

5 12 19 26

2 9 16 23 30

3 10 17 24

MA DI WO DO VR ZA ZO 3 10 17 24

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

MA DI WO DO VR ZA ZO 1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

3 10 17 24

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

2 9 16 23 30

3 10 17 24 31

4 11 18 25

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

7 14 21 28

1 8 15 22

2 9 16 23

MA DI WO DO VR ZA ZO 3 10 17 24 31

4 11 18 25

8-9-10

21-07-1969 – De eerste man op de maan

04-12-2014 – Sint-Barbara

20-05-1973 – Eerste Formule 1 Circuit Zolder

02-09-1936 – Uitbreiding Lagere Jongensschool

MAART

APRIL 7 14 21 28

1 8 15 22 29

FEBRUARI

MA DI WO DO VR ZA ZO 6 13 20 27

5 12 19 26

reservaat Vallei Zwarte Beek

NOVEMBER

OKTOBER

Beringen

5 12 19 26

6 13 20 27

7 14 21 28

1 8 15 22 29

2 9 16 23 30

Heusden

12-06-1975 – Naamgeving ‘Heemkundige Kring Zolder vzw’

17-05-1978 – Stichtingsvergadering ‘De Klonkviool’ 16 14-09-2012 – Officiële opening NAC

08-07-2011 – Opening De Nostalgie

28-12-1983 – Oprichting Stichting Erfgoed Eisden 19 04-09-2013 – “Dag van de Voyageur” Erfgoeddag 2014

15-08-1804 – Eerste broederschap te Maasmechelen 21 27-04-2014 – Erfgoeddag ‘Grenzeloos’

ACTIVITEITEN ERFGOEDDAG zondag 21 april 2013

AS Langers Lanz-Bulldogmuseum

HALT AAN HET STEENKOOLTIJDPERK! TIJD KOPEN DANKZIJ DE KOOLZAADMOBIEL

DEMONSTRATIE EN TENTOONSTELLING Dankzij zijn kennis van oude landbouwtechnieken en tractoren heeft de conservator van het museum de koolzaadmobiel kunnen bouwen. Deze mobiel is geïnspireerd door het stripverhaal ‘De Grasmobiel’ van Jommeke. De koolzaadmobiel toont aan hoe oude milieuvriendelijke technieken kunnen worden toegepast voor de toekomst, en roept daarmee een halt toe aan de opwarming van de aarde! Het museum is een doe-museum speciaal op maat van kinderen.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

In samenwerking met Bibliotheek As © Barbara Cremers

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Langers Lanz-Bulldogmuseum – Museum voor Antieke Tractoren Hoogstraat 277 — 3668 As (Niel-bij-As) +32 497 28 02 79 — langers-walter@hotmail.com www.as.be

AS Koninklijke Schutterij Sint-Sebastiaan

KONINGSCHIETEN: TERUG IN DE TIJD OM DE TRADITIE DE TOEKOMST IN TE SCHIETEN!

SPEKTAKEL EN TENTOONSTELLING Sinds 1957 wordt in As een oude traditie uit de 17e eeuw nieuw leven ingeblazen: er wordt gestreden om de titel van ‘schutterskoning’ door met een historisch geweer op een houten vogel te schieten. Een tijdslijn met alle schutterskoningen en hun prestaties wordt getoond. Het ambacht van het kogelgieten wordt gedemonstreerd om dit erfgoed levend te houden voor toekomstige generaties van schutters.

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 14:00 TOT 23:00 — HISTORISCHE PARADE OM 12:00 KONINGSCHIETEN VOOR BEZOEKERS: DE HELE NAMIDDAG ONTKNOPING KONINGSCHIETEN: OMSTREEKS 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Koninklijke Schutterij Sint-Sebastiaan As vzw Kantonnale Baan z/n — 3665 As +32 474 58 52 94 — info@schutterij-as.be — www.schutterij-as.be 2

AS Museum ’t Mieleke

STOP DE TAND DES TIJDS! ERFGOED MAKE-OVER REDT DE HISTORIE VAN AS

DEMONSTRATIE De conservator van ‘t Mieleke laat zien hoe zijn kennis als vakman kan helpen bij het verlengen van de levensduur van de collectie van ’t Mieleke, en hoe daarmee de geschiedenis van As voor de toekomst blijvend aangetoond kan worden. Hij zal demonstreren hoe hij enkele voorwerpen uit de collectie heeft geconserveerd of gerestaureerd om deze te redden van de tand des tijds.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Museum ’t Mieleke André Dumontlaan 17 — 3665 As +32 479 30 85 04 — vital-irene@skynet.be www.as.be

BERINGEN Trouwzaal Oud-Stadhuis

RAMPEN EN ZALIGHEDEN OP DE BERINGSE TIJDSLIJN

TENTOONSTELLING EN WORKSHOP

Georganiseerd door Kiosk Heemkunde Beringen-Paal Heemkring Kiosk Beringen-Paal stopt de tijd op memorabele momenten van 2.000 jaar Beringse tijdslijn. Die begint reeds voor Christus met de Eburonen en Romeinen. Vrijheden, gilden, wallen en grachten, rampen, branden, de pest, moorden, plunderingen, bokkenrijders en oorlogen... de tijd raast verder. Ook kunnen bezoekers op zoek naar hun betovergrootouders in de genealogiebestanden van de Heemkring.

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Trouwzaal Oud-Stadhuis Markt 8 — 3580 Beringen Kiosk Heemkunde Beringen-Paal +32 11 45 40 93 — chris@heemkunde-beringen.be — www.heemkunde-beringen.be 4

BERINGEN Trouwzaal Oud-Stadhuis

PLEKJES ONTRAFELD NAAMGEVING EN LANDSCHAPSGESCHIEDENIS IN KOERSEL

TENTOONSTELLING

Georganiseerd door Natuurpunt Beringen

De evolutie van het landschapsbeeld van Koersel en omgeving en de impact van de mens hierop wordt in beeld gebracht a.d.h.v. historische foto’s en kaarten. Vele plaatsen werden in de volksmond met specifieke namen bedacht, maar deze gewoonte raakt steeds meer in onbruik. Bedoeling is om bezoekers te sensibiliseren rond dit immaterieel erfgoed en deze gewoonte terug in te voeren, te herlanceren.

I.s.m. Vlaams Bezoekerscentrum ‘De Watersnip’, Natuurpunt Limburg, Werkgroep Monumentenzorg Beringen en Heemkring Kiosk Beringen

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 17:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Trouwzaal Oud-Stadhuis Markt 8 — 3580 Beringen Natuurpunt Beringen +32 11 45 31 61 — www.natuurpuntberingen.be 5

BERINGEN Mijnmuseum

TIJD IS GELD

RONDLEIDING Tijd speelde een belangrijke rol in het beroep van de mijnwerker. Voor het mijnbedrijf was tijd immers geld. Oud-mijnwerkers vertellen hoe zij het concept ‘tijd’ in hun vroegere ondergrondse werkomgeving ervoeren: postensystemen, prikklokken, verloning, schafttijd, een zo hoog mogelijke productie op zo kort mogelijke tijd, … En wat met hun schaarse vrije tijd?

21 APRIL RONDLEIDINGEN OM HET UUR (TUSSEN 10:00 EN 17:00) 8 RONDLEIDINGEN MET MAXIMUM 25 PERSONEN PER RONDLEIDING NIET TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Mijnmuseum Beringen Koolmijnlaan 201 – 3582 Beringen +32 11 45 30 25 — info@mijnmuseum.be — www.mijnmuseum.be

BERINGEN Mijnmuseum

STOP DE MIJN! RONDRIT VAN 2 UUR IN EEN COMFORTABELE MINIBUS Georganiseerd door Het Vervolg vzw.

RONDRIT / ROUTE De klok luidde het einde in van de werkdag ‘in de put’. Maar hoe leefde de mijnwerker buiten de muren van de mijn? Wat deed hij in zijn vrije tijd, hoe woonde hij en waar ging hij om levensmiddelen? Wat was de rol van de Kerk en waarom was Sint-Barbara zo belangrijk? De belangrijke plekken waar het sociale leven zich afspeelde worden tot leven gebracht met verhalen en historisch beeldmateriaal.

In samenwerking met Mijnmuseum Beringen

21 APRIL RONDRITTEN OM 10:00, 13:30 EN 16:00 RESERVEREN VIA RESERVATIES@HETVERVOLG.ORG OF 011 60 30 19 (max.8 personen per rit) NIET TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Mijnsite van Beringen Koolmijnlaan 201 — 3582 Beringen Het Vervolg vzw +32 471 26 27 63 — reservaties@hetvervolg.org — www.miningandmore.be 7

GENK Emile Van Dorenmuseum

OP ZOEK NAAR HET KUNSTENAARSDORP GENK

WANDELING Villa Le Coin Perdu, de kunstenaarswoning waar het museum is ondergebracht, viert zijn 100e verjaardag. We maken een reis doorheen de tijd en duiken in de bijzondere geschiedenis van het kunstenaarsdorp Genk a.d.h.v. achtergebleven sporen uit het verleden. Vertrekkend vanuit de museumcollectie wordt u gegidst langs de verhalen achter de gevels van de andere villa's uitkijkend over de Molenvijver.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

In samenwerking met Heemkring Heidebloemke Genk

21 APRIL TWEE WANDELINGEN MET VERTREK OM 14:30 EN 15:30 RESERVEREN VIA CULTUUR@GENK.BE OF 089 65 38 14 (maximum 25 personen per wandeling) GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Emile Van Dorenmuseum — Villa Le Coin Perdu Henri Decleenestraat 21 — 3600 Genk +32 476 77 30 22 — kristof.reulens@genk.be — www.emilevandoren.be

GENK Emile Van Dorenmuseum

KAMERSPELEN

ZOEKTOCHT Ontdek de boeiende verhalen achter het Emile Van Dorenmuseum. In elke kamer van het huis staat een koffertje met een opdracht. Je kan er ontdekken hoe Genk er lang geleden uitzag en hoe tal van landschapsschilders verliefd werden op de prachtige omgeving. Ook leer je Emile Van Doren kennen, hoe hij woonde, hoe hij werkte en met wie hij lief en leed deelde.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 14:00 TOT 18:00 GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Emile Van Dorenmuseum — Villa Le Coin Perdu Henri Decleenestraat 21 — 3600 Genk +32 476 77 30 22 — kristof.reulens@genk.be www.emilevandoren.be

GENK Emile Van Dorenmuseum

ERFGOEDZORG IN HET EMILE VAN DORENMUSEUM

TENTOONSTELLING Het Emile Van Dorenmuseum heeft een rijke collectie schilderijen, siervoorwerpen en meubels. In 2012 werd de volledige inventaris geüpdatet. Een aantal schilderijen werd gerestaureerd. Doorheen het museum krijgt de bezoeker de inspanningen rond erfgoedzorg te zien. Er wordt tekst en uitleg gegeven bij de recente restauratie van een schilderij van Van Doren dat op Erfgoeddag voor het eerst getoond wordt aan het publiek.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 14:00 TOT 18:00 GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Emile Van Dorenmuseum — Villa Le Coin Perdu Henri Decleenestraat 21 — 3600 Genk +32 476 77 30 22 — kristof.reulens@genk.be www.emilevandoren.be

GENK Toegangspoort Kattevennen Cosmodrome

TIJDREIZEN IN KATTEVENNEN Georganiseerd door Kattevennen-Europlanetarium vzw

MULTIMEDIA PRESENTATIE EN VERTELMOMENTEN In Kattenvennen maak je een sprong in de tijd van 359 miljoen jaar! Via het Stenenpad reis je terug naar de periode waarin steenkool gevormd werd. Geboren vertellers brengen het mijnverleden van Genk tot leven. In de Cosmodrome staat de tijd stil op 21 juli 1969: de eerste man op de maan! Aan de hand van verhalen, herinneringen en tastbare memorabilia herbeleven we deze dag alsof het gisteren was.

Deze activiteit is gelinkt aan de Digitale Week

In samenwerking met Het Vervolg vzw

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 13:00 TOT 17:00 SLEUTELFIGUREN VERTELLEN OM 14:00, 15:00 EN 16:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Kattevennen-Europlanetarium VZW — Toegangspoort Kattevennen Cosmodrome Planetariumweg 19 — 3600 Genk +32 89 65 55 55 — cosmodrome@genk.be — www.cosmodrome.be

GENK Mijndepot Waterschei

VAN TREINMANNEN TOT ONDERGRONDS FIETSEN: REISTIJDEN VAN MIJNWERKERS Georganiseerd door VZW Mijn-Verleden

TENTOONSTELLING Het verhaal van de mijnwerker-pendelaars. Aanvankelijk waren mijnwerkers soms uren onderweg: bus- en treinpendelaars waren in de jaren ’50 gemiddeld 11 tot 13u van huis. Door betere verbindingen en modernisering van het transport verminderde de reisduur sterk. Ook wordt geïllustreerd welk traject en hoe lang een mijnwerker nog onderweg was ondergronds vooraleer aan te komen aan het kolenfront.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

VZW Mijn-Verleden Mijndepot Waterschei André Dumontlaan 67 — 3600 Genk +32 477 33 85 55 — mijnverleden@hotmail.be — www.mijndepot.be

HEUSDEN-ZOLDER Tribune Circuit Zolder

RACE TEGEN DE KLOK! Georganiseerd door Museumwerking Circuit Zolder vzw Terlamen

TENTOONSTELLING Op Circuit Zolder wordt al 50 jaar geracet tegen de klok. Het circuit heeft een rijke traditie op het gebied van autoraces, motorraces en wielerraces, waarbij door de jaren heen de tijd aan de eindstreep op verschillende manieren zo nauwkeurig mogelijk werd vastgelegd. Maak vandaag kennis met een collectie diverse opwindbare chrono’s vanaf de jaren ’50 tot elektrische chrono’s anno nu!

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Museumwerking Circuit Zolder — vzw Terlamen Tribune Circuit Zolder Terlaemen 30 — 3550 Heusden-Zolder +32 476 29 75 74 — marc.martens@circuit-zolder.be — www.circuit-zolder.be

HEUSDEN-ZOLDER Vrije Lagere Jongensschool

HEUSDEN TOEN Georganiseerd door de Geschied- en Heemkundige Kring Heusden

TENTOONSTELLING Net als vele andere dorpen is Heusden door de jaren heen veranderd van een plattelandsdorp tot een verstedelijkt gebied. Historische foto’s, zichtkaarten, prenten en documenten reconstrueren Heusden zoals het door de tijd is veranderd. Hierbij komen ook oude gebruiken aan bod zoals kinderstraatspelen of tradities uit het dagelijks leven waarmee vervlogen tijden terug worden opgeroepen.

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 17:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Vrije Lagere Jongensschool Kapelstraat 1 — 3550 Heusden-Zolder Geschied- en Heemkundige Kring Heusden +32 473 26 96 85 — sylvainhuybrechts@hotmail.com — www.heusden-zolder.be 14

HEUSDEN-ZOLDER Het Woutershof

DE TIJD ZAL HET LEREN IN HET WOUTERSHOF Georganiseerd door Heemkundige Kring Zolder

LEZING EN TENTOONSTELLING In de oude pastorij is de tijd in het gereconstrueerde klaslokaaltje rond 1900 stil blijven staan. Het is een prachtige evocatie van het onderwijs dat onze (over)grootouders kregen. Vandaag kan u samen met uw kinderen of kleinkinderen in het klaslokaal meemaken hoe onze voorouders onderwijs volgden en wordt er uitleg gegeven over 'schools' erfgoed zoals de lei en griffel.

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Museum Het Woutershof — Heemkundige Kring Zolder Het Woutershof Dekenstraat 28 — 3550 Heusden-Zolder +32 495 40 43 31 — hugo.beerten@imcse.be — www.heusden-zolder.be

HOUTHALEN-HELCHTEREN Pastorij

GRASDUINEN IN HET NIEUWE ARCHIEF Georganiseerd door Heemkundige Kring De Klonkviool

RONDLEIDINGEN Sinds de installatie van de heemkring in de oude pastorij vaart zij een nieuwe koers. Niet enkel uit noodzaak – de kleinere ruimtes - maar ook om haar collecties beter te beheren, te klasseren en te vrijwaren van de meedogenloze tand des tijds. Een werk van lange adem maar gezien het thema van Erfgoeddag besliste de heemkring om haar werking nu reeds voor te stellen aan het grote publiek. Er zijn fotoalbums om te bekijken, eigen publicaties om in te grasduinen, rekken vol archiefdozen om te ontdekken dankzij een digitaal ontsluitingssysteem en een boekencollectie over de Kempense steenkoolontginning. Ook wordt het boek voorgesteld dat Martha Lambrechts samenstelde over het kleine gehucht Tenrijt: ‘In die tijd op Tenrijt: foto’s en verhalen van en

over zijn oude bewoners’. 21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Heemkundige Kring De Klonkviool — Pastorij Pastorijstraat 13 — 3530 Houthalen-Helchteren +32 472 76 08 82 — heemkring@houthalen-helchteren.be http://users.telenet.be/heemkringhouthalenhelchteren De lokalen van de heemkundige kring in de pastorij zijn doorheen het jaar toegankelijk op dinsdag van 9 tot 12 u.

HOUTHALEN-HELCHTEREN NAC (Inkomsas)

IK WEET NOG HOE HET WAS… Georganiseerd door Gemeentebestuur en Erfgoedwerking Helchteren

TENTOONSTELLING EN VERTELMOMENTEN Al 50 keer verscheen de erfgoedrubriek ‘Ik weet nog hoe het was…’ in het gemeentelijke infoblad. Ter ere van dit jubileum wordt een tentoonstelling samengesteld en vertelmomenten georganiseerd waarin het dagelijkse leven centraal staat. Uit de bijdragen wordt duidelijk hoe tijd daarin een rol speelde: klokken als boodschappers van levensmomenten, de sirene van de mijn, hooitijd en oogsttijd, ...

Veel aandacht wordt besteed aan relicten in de omgeving van het NAC (Nieuw Administratief Centrum) en de vertelmomenten worden afgewisseld met liedjes van toen en oude schoolgedichten. Ook worden twee spookverhalen verteld!

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 LEZING OM 10:30 TOT 11:30 EN 14:00 TOT 15:00, RESERVEREN VIA WWW.HOUTHALEN-HELCHTEREN.BE/ERFGOEDDAG (max. 30 deelnemers per lezing) TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren — NAC (inkomsas) Pastorijstraat 30 — 3530 Houthalen-Helchteren +32 11 49 20 00 — info@houthalen-helchteren.be — www.houthalen-helchteren.be 17

MAASMECHELEN Landbouwmuseum De Nostalgie

BOEREN OP HET RITME VAN DE SEIZOENEN

TENTOONSTELLING EN DEMONSTRATIES De Nostalgie blikt met enige 'heimwee' terug naar het harde maar eenvoudige boerenleven, waar het weer en de seizoenen vaak de tijdmeters waren: a.d.h.v. het seizoen werd bepaald welke werkzaamheden er op het land of de boerderij moesten gebeuren. Ook worden verschillende seizoensgebonden ambachten gedemonstreerd die vroeger werden beoefend zoals mandenvlechten en steenkappen.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

In samenwerking met Dienst Erfgoed Maasmechelen

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Landbouwmuseum De Nostalgie Pastoor Goossenslaan 29 — 3631 Uikhoven Maasmechelen +32 477 67 52 12 — albert.mennens@telenet.be www.toerismemaasmechelen.be

MAASMECHELEN Museum van de Mijnwerkerswoning

ZOALS HET KLOKJE THUIS IN DE CITÉ TIKT…

WANDELING EN RONDLEIDINGEN

Georganiseerd door vzw Stichting Erfgoed Eisden De wandeling brengt ons naar historische punten die verwijzen naar historische momenten waar de tijd voor de betrokkenen letterlijk werd stopgezet: bij de kolenverdeling, de executiemuur, de tram, het cachot, de schuilkelders, ... Daarnaast zijn er doorlopend geleide bezoeken aan het Museum waarbij door inwoners van de cité wordt getoond hoe arbeiders in de jaren '30 woonden.

Los van de speciale Erfgoeddagactiviteit is de vaste collectie GRATIS doorlopend te bezoeken

In samenwerking met vzw Tuinwijk 2020 en Dienst Erfgoed Maasmechelen

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 WANDELING START OM 13:30 AAN HET MUSEUM, RESERVEREN VIA JAN.KOHLBACHER@EUPHONYNET.BE OF 089 76 45 75 (max. 30 personen) GEDEELTELIJK TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Vzw Stichting Erfgoed Eisden — Museum van de Mijnwerkerswoning Marie Joséstraat 3 — 3630 Maasmechelen +32 477 44 81 36 — jan.kohlbacher@euphonynet.be — www.erfgoedeisden.be 19

MAASMECHELEN Jeugdhuis OKE

‘VOYAGEURS’ DOORHEEN DE TIJD; REIS TERUG IN DE TIJD MET LIMBURGSE VOYAGEURS! Georganiseerd door Rimo Limburg vzw ism Ons Leven vzw (vereniging van en voor Belgische woonwagenbewoners)

TENTOONSTELLING EN DEMONSTRATIES Waarom verkiezen Voyageurs bewust een leven dat is gebaseerd op traditionele woonvormen en gebruiken die ver teruggaan in de tijd? Bezoekers worden ondergedompeld in de leefwereld, tradities en het dagdagelijkse leven van woonwagenbewoners waarbij hun eigen taal, religie en het beoefenen van oude ambachten centraal staat. De tentoonstelling toont het ontstaan van het Voyageursleven tot heden. Voor kinderen is er een stripverhaal over woonwagenbewoners en een knutselworkshop waarin ze zelf een woonwagen maken.

In samenwerking met het Provinciaal Integratie Centrum, pastorale groep ‘voyageurs gaandeweg’ en jeugdhuis OKE

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Jeugdhuis OKE Europaplein 38 — 3630 Maasmechelen Rimo Limburg vzw ism Ons Leven vzw (vereniging van en voor Belgische woonwagenbewoners) +32 497 58 43 86 — hilde.degol@rimo.be — www.rimo.be 20

MAASMECHELEN

NU EN ALTIJD EN IN DE EEUWEN DER EEUWEN. PAROCHIALE BROEDERSCHAPPEN IN MAASMECHELEN IN DE NEGENTIENDE EEUW. Georganiseerd door het Rijksarchief Hasselt

Parochiekerk Sint-Monulphus en Gondulphus Mechelen-aan-de-Maas

TENTOONSTELLING De tentoonstelling toont het erfgoed van kerkelijke broederschappen in Maasmechelen via een unieke mix van archiefstukken, beelden, processievaandels en insignes. We tonen het belang aan van deze broederschappen in het dagelijkse leven van de leden. De focus ligt op hun opvatting over tijd en eeuwigheid en hoe het lidmaatschap van een broederschap hen op de eeuwigheid voorbereidde.

In samenwerking met Erfgoedcel Mijn-Erfgoed en de kerkfabrieken van Maasmechelen

21 APRIL DOORLOPEND OPEN VAN 10:00 TOT 18:00 TOEGANKELIJK VOOR ROLSTOELGEBRUIKERS

Parochiekerk Sint-Monulphus en Gondulphus Mechelen-aan-de-Maas Deken Bernardstraat 22 — 3630 Maasmechelen Rijksarchief Hasselt +32 486 23 46 84 — rombout.nijssen@arch.be — www.arch.be 21

NOTITIES

EXTRA

COMMUNITY COLLECTING DAY

WIN EEN ONVERGETELIJKE BALLONVAART!

SCHRIJF MEE AAN DE GESCHIEDENIS VAN DE EERSTE WERELDOORLOG

PUBLIEKSWEDSTRIJD

Op Erfgoeddag kan je je voorwerpen, foto’s, brieven of andere herinne-

Erfgoedcel Mijn-Erfgoed is dol op wedstrijden. Op Erfgoeddag kan je

ringen in verband met WO I meebrengen naar de Provinciale Bibliotheek

deelnemen aan een publiekswedstrijd in de Mijnstreek en wie weet win

Limburg en hun verhaal vertellen. Specialisten helpen je met het inter-

jij die ballonvaart voor twee personen ...

preteren van de voorwerpen en met advies over goede bewaring. Na

registratie neem je de voorwerpen en documenten uiteraard weer mee

Neem je deelnamekaart op één van de deelnemende locaties. Bezoek je

naar huis. De verzamelde informatie wordt als een Limburgse Eerste

minstens twee locaties op Erfgoeddag, dan kan je in de prijzen vallen.

Wereldoorlogcollectie getoond op www.erfgoedplus.be en

Vul minstens twee vragen in en stuur het formulier op naar de

www.limburg1914-1918.be.

Erfgoedcel.

Deze collectiedag is een initiatief van het Provinciaal Centrum voor

Succes!

Cultureel Erfgoed (PCCE) in samenwerking met de Provinciale Bibliotheek Limburg, Europeana 1914-1918 en de leden van de Stuurgroep Wereldoorlog I in Limburg.

ZONDAG 21 APRIL 2013 VAN 10:00 TOT 18:00

ERFGOEDCEL MIJN-ERFGOED

Locatie: Provinciale Bibliotheek Limburg, Martelarenlaan 17 – 3500 Hasselt

E. Coppéelaan 87 3600 Genk

Vooraf inschrijven of informatie: Historisch Informatiepunt Limburg (HIPLimburg) 011 29 59 26 of Provinciaal Centrum voor Cultureel Erfgoed (PCCE) 011 23 75 79

ADRESSEN overzicht van activiteiten per gemeente

AS 1. LANGERS LANZ-BULLDOGMUSEUM Museum voor Antieke Tractoren Hoogstraat 277 – 3668 As (Niel-bij-As) +32 497 28 02 79 langers-walter@hotmail.com www.as.be 2. KONINKLIJKE SCHUTTERIJ SINT-SEBASTIAAN AS vzw Kantonnale Baan z/n – 3665 As +32 474 58 52 94 info@schutterij-as.be www.schutterij-as.be 3. MUSEUM ’T MIELEKE André Dumontlaan 17 – 3665 As +32 479 30 85 04 vital-irene@skynet.be www.as.be

BERINGEN 4. TROUWZAAL OUD-STADHUIS Markt 8 – 3580 Beringen Kiosk Heemkunde Beringen-Paal +32 11 45 40 93 chris@heemkunde-beringen.be www.heemkunde-beringen.be 5. TROUWZAAL OUD-STADHUIS Markt 8 – 3580 Beringen Natuurpunt Beringen +32 11 45 31 61 www.natuurpuntberingen.be

6. MIJNMUSEUM BERINGEN Koolmijnlaan 201 – 3582 Beringen +32 11 45 30 25 info@mijnmuseum.be www.mijnmuseum.be 7. MIJNMUSEUM BERINGEN Koolmijnlaan 201 – 3582 Beringen Het Vervolg vzw +32 471 26 27 63 reservaties@hetvervolg.org www.miningandmore.be

GENK 8-9-10. EMILE VAN DORENMUSEUM Villa Le Coin Perdu Henri Decleenestraat 21 – 3600 Genk +32 476 77 30 22 kristof.reulens@genk.be www.emilevandoren.be 11. TOEGANGSPOORT KATTEVENNEN COSMODROME Kattevennen-Europlanetarium vzw Planetariumweg 19 – 3600 Genk +32 89 65 55 55 cosmodrome@genk.be www.cosmodrome.be 12. MIJNDEPOT WATERSCHEI vzw Mijn-Verleden André Dumontlaan 67 – 3600 Genk +32 477 33 85 55 mijnverleden@hotmail.be www.mijndepot.be

HEUSDEN-ZOLDER

MAASMECHELEN

13. TRIBUNE CIRCUIT ZOLDER Museumwerking Circuit Zolder – vzw Terlamen Terlaemen 30 – 3550 Heusden-Zolder +32 476 29 75 74 marc.martens@circuit-zolder.be www.circuit-zolder.be

18. LANDBOUWMUSEUM DE NOSTALGIE Pastoor Goossenslaan 29 – 3631 Uikhoven Maasmechelen +32 477 67 52 12 albert.mennens@telenet.be www.toerismemaasmechelen.be

14. VRIJE LAGERE JONGENSSCHOOL Kapelstraat 1 – 3550 Heusden-Zolder Geschied- en Heemkundige Kring Heusden +32 473 26 96 85 sylvainhuybrechts@hotmail.com www.heusden-zolder.be

19. MUSEUM VAN DE MIJNWERKERSWONING Vzw Stichting Erfgoed Eisden Marie Joséstraat 3 – 3630 Maasmechelen +32 477 44 81 36 jan.kohlbacher@euphonynet.be www.erfgoedeisden.be

15. HET WOUTERSHOF Museum Het Woutershof – Heemkring Zolder Dekenstraat 28 – 3550 Heusden-Zolder +32 495 40 43 31 hugo.beerten@imcse.be www.heusden-zolder.be

20. JEUGDHUIS OKE Europaplein 38 – 3630 Maasmechelen Rimo Limburg vzw ism Ons Leven vzw

HOUTHALEN-HELCHTEREN 16. PASTORIJ Heemkundige Kring De Klonkviool Pastorijstraat 13 – 3530 Houthalen-Helchteren +32 472 76 08 82 heemkring@houthalen-helchteren.be http://users.telenet.be/heemkringhouthalenhelchteren 17. NAC (Inkomsas) Gemeentebestuur Houthalen-Helchteren Pastorijstraat 30 – 3530 Houthalen-Helchteren +32 11 49 20 00 info@houthalen-helchteren.be www.houthalen-helchteren.be

(vereniging van en voor Belgische woonwagenbewoners)

+32 497 58 43 86 hilde.degol@rimo.be www.rimo.be 21. PAROCHIEKERK SINT-MONULPHUS EN GONDULPHUS MECHELEN-AAN-DE-MAAS Deken Bernardstraat 22 3630 Maasmechelen Rijksarchief Hasselt +32 486 23 46 84 rombout.nijssen@arch.be www.arch.be

PLATTEGROND

6-7

BERINGEN 4-5

14 HEUSDEN-ZOLDER 15

16 HOUTHALEN-HELCHTEREN 17

12 13

LEGENDE 1. LANGERS LANZ-BULLDOGMUSEUM 2. KONINKLIJKE SCHUTTERIJ 3. MUSEUM 'T MIELEKE 4. TROUWZAAL OUD-STADHUIS Kiosk Heemkunde Beringen-Paal 5. TROUWZAAL OUD-STADHUIS Natuurpunt Beringen 6. MIJNMUSEUM BERINGEN 7. MIJNMUSEUM BERINGEN Het Vervolg vzw 8-9-10. EMILE VAN DORENMUSEUM 11. KATTEVENNEN COSMODROME Kattevennen - Europlanetarium vzw 12. MIJNDEPOT WATERSCHEI vzw Mijn-Verleden 13. TRIBUNE CIRCUIT ZOLDER Museumwerking Circuit Zolder

14. VRIJE LAGERE JONGENSSCHOOL Geschied- En Heemkundige Kring Heusden 15. HET WOUTERSHOF Museum Het Woutershof - Heemkring Zolder 16. PASTORIJ Heemkundige Kring De Klonkviool 17. NAC Gemeentebestuur Houthalen- Helchteren 18. LANDBOUWMUSEUM DE NOSTALGIE 19. MUSEUM VAN DE MIJNWERKERSWONING vzw Stichting Erfgoed Eisden 20. JEUGDHUIS OKE Rimo Limburg vzw ism Ons Leven vzw 21. PAROCHIEKERK SINT-MONULPHUS EN GONDULPHUS MECHELEN-AAN-DE-MAAS Rijksarchief Hasselt

GENK

8-9-10

1 2 3 AS 19

MAASMECHELEN