De ErfgoedApp Innovatie met iBeacons & Augmented Reality tekst Bram Wiercx FARO lanceerde onlangs zijn eigen erfgoedapplicatie: een stukje technologische vernieuwing waar de cultureel-erfgoedsector de komende tijd hopelijk via tal van toepassingen zijn voordeel mee zal doen. Dit artikel vertelt u kort hoe dat werkt en biedt u – als u dat wil – ook meteen een demonstratie via uw smartphone of tablet.
Augmented Reality: extra informatie bij het erfgoed Met de Engelse term Augmented Reality (ook afgekort tot AR) koppelt men extra informatie aan elementen in de reële wereld, zoals een erfgoedobject in het museum, een foto in een magazine of een locatie op straat. Via beeldschermen in een tentoonstelling, infozuilen op een betekenisvolle plek of de vermelding van een website-URL in een artikel kan dat uiteraard al langer. Maar bij AR ligt het initiatief om die extra informatie te activeren helemaal bij de erfgoedbezoeker en komt er bovendien geen extra infrastructuur meer aan te pas. Als gebruiker bekijkt u die extra informatie voortaan gewoon ter plekke op het beeldscherm dat u zelf altijd bij hebt: uw smartphone of tablet. U hoeft niet meer te doen dan via de standaard ingebouwde camera van uw toestel een scan te maken van het object, de plaats of de afbeelding waarvan u de AR wil raadplegen en u wordt prompt op uw wenken bediend met een instructief filmpje of geluidsfragment, een reeks bijkomende beelden of tekst. faro | tijdschrift over cultureel erfgoed | 8 (2015) 3
37
Digitaal | Erfgoedapp
■■ Foto MoMA, © Sander Veenhof
Bij Augmented Reality ligt het initiatief om de extra informatie te activeren helemaal bij de erfgoedbezoeker en komt er bovendien geen extra infrastructuur meer aan te pas. Als gebruiker bekijkt u die extra informatie voortaan gewoon ter plekke op het beeldscherm dat u zelf altijd bij hebt.
Een opmerkelijk voorbeeld van een AR-toepassing dateert van 9 oktober 2010, toen enkele artiesten onder de titel ‘WeARinMoMA’ zonder medeweten van directie en staf een Augmented Reality art invasion creëerden in het New Yorkse Museum of Modern Art. Bezoekers die de museumzalen via hun smartphone filmden, zagen op hun scherm allerlei virtueel toegevoegde kunstwerken in de collectie staan. Om het effect daarvan zelf nog eens te ervaren, kan u met uw smartphone een scan maken van bovenstaande foto. Maar voordat het werkt, moet u wel eerst de gratis ErfgoedApp van FARO op uw toestel installeren (cf. info in het kaderstuk).
De ErfgoedApp en de beacons Uiteraard werd die toegevoegde informatie vooraf door de maker ervan ergens opgeslagen en hebt u als raadpleger ervan een stukje software nodig om daar toegang toe te krijgen. De ErfgoedApp is dus dat softwareprogrammaatje. Het werd gemaakt via het e-cultuurproject ErfgoedBeacons van FARO en het Departement CJSM. Voor de ontwikkeling ervan werkten we samen met het Zwitserse bedrijf Vidinoti, een spin-off van de technische universiteit van Lausanne. De ErfgoedApp maakt gebruik van Pixlive Maker om de gewenste toegevoegde informatie aan te bieden via een webplatform. Als gebruiker moet u de applicatie één keer installeren op uw smartphone of tablet. Ze werkt zowel op Apple- als op Android-toestellen. Maar het kunnen ontvangen van de AR-informatie is nog maar de helft van het verhaal. Uiteraard moet u als gebrui-
38
faro | tijdschrift over cultureel erfgoed | 8 (2015) 3
■■ Testopstelling Rubenshuis © Prophets
ker van de ErfgoedApp ook weten op welke plaatsen en bij welke reële items er extra informatie aangeboden wordt. En die gegevens moeten ook op uw eigen toestel geraken. Daar zorgt een ander stukje nieuwe technologie voor: de beacon. Dat is een kleine bluetoothzender, die zijn aanwezigheid via een signaal permanent meldt aan smartphones en tablets (van een recente generatie), die over de vereiste softwareapplicatie beschikken. Door hun laag energieverbruik bieden deze toestelletjes nieuwe mogelijkheden op het vlak van de zogenaamde location awareness. De beacons maken het mogelijk om vrij accuraat de positie van de bezoeker te bepalen. Hierdoor vormen zij een goede manier om online (de AR-informatie) en offline (de ErfgoedApp-gebruiker) met elkaar te verbinden. Beacons zijn dan ook een van de eerste voorbeelden van het zogenaamde Internet of Things (IoT). Heel wat musea wereldwijd zijn de beacontechnologie al volop aan het gebruiken of testen om informatie te sturen (pushen) naar hun bezoekers. Het zendapparaatje, dat men aan het plafond of naast een object kan plakken, doet niet meer dan een universeel unieke identificatie (UUID) zenden, die door de smartphone of tablet met daarvoor geïnstalleerde app wordt ontvangen. De reikwijdte van het zendsignaal kan variabel ingesteld worden van enkele centimeter tot meer dan 15 meter. Na de lancering van het iBeacons-protocol door Apple circuleerden op de sociale media al snel enkele voorbeeldcases van het potentiële gebruik ervan in musea. Een van die voorbeelden was van communicatiebureau Prophets, dat een testopstelling maakt in het Rubenshuis en hierover een filmpje maakte. Als u bovenstaand beeld scant, kan u dat filmpje bekijken. De toekomst voor de beacontechnologie ziet er goed uit, zeker nu ook Google onlangs zijn eigen EddyStone-protocol lanceerde. De meeste beaconproducenten voorzien inmiddels ondersteuning voor zowel het Google- als het Appleplatform. Ondertussen zijn er uiteraard al diverse producenten en een dito variabel gamma aan beacons: zendertjes voor gebruik in openlucht, met een heel ver zendbereik (tot 200 meter) en zelfs beaconstickers.
Digitaal | Erfgoedapp
■■ Promovideo erfgoedapp © FARO
Er zijn drie voorwaarden om de nieuwe ErfgoedApp te laten werken:
■■ iBeacon, Vidinoti
Doe zelf de test in dit faro-nummer
• Bluetooth staat aan op het toestel en het is verbonden met internet via wifi of mobiel internet, om de informatie te kunnen downloaden.
Download de app op uw smartphone of tablet en neem de proef op de som via de AR-informatie die aan dit nummer van faro | tijdschrift over cultureel erfgoed gekoppeld werd. Activeer de app en scan eerst onderstaande QR-code om de informatie te synchroniseren, maak dan een scan van een beeld waar de bij staat en ervaar de mogelijkheden van de app.
Meer informatie over de Erfgoedapp vindt u op www.erfgoedapp.be.
Indien u vragen hebt, contacteer Bram Wiercx: bram@faro.be of tel. 02-213 10 67.
• De bezoeker heeft de ErfgoedApp geïnstalleerd op zijn telefoon of tablet. • Er is op de erfgoedlocatie een beacon aanwezig en de bezoeker bevindt zich binnen de reikwijdte van de beacon of er is een QR-code voor oudere toestellen.
Heel de erfgoedsector achter één Appicoontje De in opdracht van FARO en CJSM ontwikkelde ErfgoedApp maakt dus gebruik van beacons om Augmented Reality toe te voegen aan het bezoekersaanbod van cultureel-erfgoedorganisaties. Zo kan een bezoeker via zijn smartphone ervan verwittigd worden dat hij in de buurt van een erfgoedorganisatie komt en nog voor het binnenstappen al nuttige informatie (openingsuren, een speciaal programma-aanbod …) op zijn scherm ontvangen. Als de bezoeker gebruik wil maken van de AR-informatie die de erfgoedactor aan bepaalde objecten of afbeeldingen gekoppeld heeft, dan zal alle informatie van de locatie gesynchroniseerd worden naar de telefoon of tablet. Als een bezoeker vervolgens een andere locatie bezoekt die de ErfgoedApp gebruikt, dan zal de informatie van die locatie gesynchroniseerd worden en verdwijnt hetgeen de vorige beacon doorstuurde weer. Op die manier vermijden we dat de applicatie alle informatie van alle locaties moet bevatten en zo veel geheugen zou innemen op de telefoon of tablet. Voor oudere types telefoons (die de beacontechnologie nog niet ondersteunen) is er nog het alternatief van de te scannen QR-code.
De beacontechnologie kan zowel binnen als buiten worden toegepast. De zendertjes kunnen op velerlei manieren ingezet worden: in tentoonstellingen, bij een zoektocht, kwis of spel. Elke erfgoedorganisatie die vermeld staat op de Erfgoedkaart kan na het bekomen van een login via het webplatform van de ErfgoedApp AR-informatie beginnen aanmaken. Omdat de AR-gebruikers die informatie ontvangen op hun eigen smartphone of tablet, hoeven erfgoedorganisaties geen grote investeringen te doen in informatiedragers. Zo kan op een eenvoudige en goedkope wijze digitale context worden gecreëerd bij locaties of objecten. Indien er op bepaalde plaatsen in het museum onvoldoende wifi of mobiel internet voorhanden is, bestaat ook nog altijd de mogelijkheid om de informatie vooraf te downloaden aan het onthaal.
Bram Wiercx is stafmedewerker informatiebeheer en ICT bij FARO.
faro | tijdschrift over cultureel erfgoed | 8 (2015) 3
39