aalst Wandelvoordracht Tentoonstelling
Sint-Martinuskerk Aalst grenzeloos!
Deze tentoonstelling wil het verhaal vertellen van de grenzen van en rond onze stad en regio. In het stedelijk museum wordt dit verhaal tastbaar gemaakt aan de hand van allerhande kaart- en archiefmateriaal.
In 1480 startte de bouw van een nieuwe gotische hoofdkerk voor Aalst door architect Van der Wauwe, opgevolgd door de Brabantse bouwmeesters De Waghemaker en Keldermans. Hoewel nooit afgewerkt, bevat de kerk talloze belangrijke kunstschatten die nauw verbonden zijn met de geschiedenis van stad en regio.
Grenzen van Aalst - grenzen in Aalst
Praktisch
De tentoonstelling loopt tot 18 mei 2014. Plaats: ’t Gasthuys – Stedelijk Museum Aalst | Oude Vismarkt 13 | 9300 Aalst Organisatie: ‘t Gasthuys - Stedelijk Museum Aalst, Stadsarchief Aalst, Documentatiecentrum en Archief voor Daensisme en hedendaagse geschiedenis van de Denderstreek (D.A.D.D.) vzw en Erfgoedcel Aalst Contact: ‘t Gasthuys - Stedelijk Museum Aalst | tel. 053 73 23 45 | musea@aalst.be | www.aalst.be/museum
Affiche inhuldiging van de jaarlijkse Sint-Maarten Winterfoor, 1919.
Op oude stadsplannen zie je een duidelijk ommuurde stad, waarbij het verschil tussen ‘binnen de muren’ en erbuiten dikwijls grote gevolgen had. Administratief en ook wettelijk! Er gold immers een andere wetgeving naargelang je in de stad woonde of op het platteland. In de tentoonstelling vind je kaarten van het Land van Aalst als bestuurseenheid tijdens het ancien régime, maar ook kaarten van onze regio tijdens de Oostenrijkse periode, de Frans overheersing (Département de l’Escaut als voorloper van de latere provincie Oost-Vlaanderen), enz… Archiefmateriaal verduidelijkt verder de werking van het Land van Aalst als een soort overkoepelende intercommunale bestuurseenheid.
Vier dorpen, één stad. De grenzen van de Faluintjes
Het interieur van de gotische Sint-Martinuskerk van Aalst bevat talloze elementen die verwijzen naar een herkomst van buiten de grenzen van de stad Aalst of zelfs het Land van Aalst. Het werkterrein van de geschiedkundige kring Het Land van Aalst omvat het hele Land van Aalst (of Rijks-Vlaanderen). Dat was grosso modo het gebied tussen Schelde en Dender. In Aalst was het hoofdcollege van het bestuur gevestigd.
Heemkundige Kring De Faluintjes zet het memorabele ‘Jaar van het Dorp’ (1978) in de kijker. Dat past perfect in het thema, want op 1 januari 1977 werden in Aalst de grenzen verlegd. Toen werden de Faluintjesgemeenten (Baardegem, Herdersem, Meldert en Moorsel) samen met nog vier andere gemeenten uit de streek (Gijzegem, Hofstade, Erembodegem en Nieuwerkerken) onherroepelijk toegevoegd aan Aalst. Zoals in veel dorpen in Vlaanderen riep de fusie ook in de Faluintjes heel wat protest op. Als tegenreactie daarop werd in 1978 het ‘Jaar van het Dorp’ ingericht. In elke deelgemeente werden gedurende dat jaar heel wat activiteiten georganiseerd via gemeentelijke werkgroepen met als doelstellingen: het herwaarderen van het waardevolle dorpseigene, het uitbouwen van een volwaardige dorpsgemeenschap, het ijveren voor een dorpsgericht gemeentebeleid en het bijdragen tot een deskundig plattelandsbeleid.
Deze wandelvoordracht door verschillende bestuursleden van de kring focust op deze ‘zonevreemde’ elementen en maakt hierdoor duidelijk dat handels- en culturele contacten in het ancien régime dikwijls grensoverschrijdend of ‘grenzeloos’ waren.
Op Erfgoeddag organiseren De Faluintjes een drieledige activiteit. In een lezing hoor je alles over het ontstaan, het doel, het verloop van dit bijzonder jaar en de impact op de lokale kring. De lezing “Een jaar als geen ander: het Jaar van het Dorp (1978)” wordt verzorgd door Chantal Bisschop (medewerker immaterieel erfgoed en mondelinge geschiedenis bij CAG, maakte een doctoraat over de geschiedenis van de Landelijke Gilden met daarin een hoofdstuk over het Jaar van
Komen zeker aan bod: • de bouwgeschiedenis van de kerk en de vele invloeden van buiten stad en regio; • de grafsteen van drukker Dirk Martens, die een internationale carrière kende; • het Rochus-schilderij door Antwerpenaar Pieter Paul Rubens; • de Sint-Maartenviering in Aalst en regio; • een renaissance koorbank (herkomst: kasteel in Henegouwen); • het monumentale orgel gebouwd door de Gentse Van Peteghem familie; • de Beeldenstorm.
Praktisch
De wandelvoordracht begint om 15 uur aan de Sint-Martinuskerk. Plaats: Sint-Martinuskerk | Priester Daensplein | 9300 Aalst Organisatie: Geschiedkundige Vereniging | Het Land van Aalst Contact: Luc Geeroms | tel. 053 73 23 47 | luc.geeroms@aalst.be | www.hetlandvanaalst.be
Tewerkstelling mensen met een migratieachtergrond gisteren en vandaag
Lezing, tentoonstelling
het Dorp). De lezing zal vooral gaan over het globale verhaal van bovenaf, met onder meer aandacht voor de context, de rol van de Boerenbond, de successen maar ook de kritiek en de invloed tot op vandaag. Deze lezing wordt gevolgd door een panelgesprek. Daarvoor wordt beroep gedaan op vier deelnemers die in 1978 een actieve rol hebben gespeeld binnen hun eigen deelgemeente en nu nog steeds begaan zijn met het lokale erfgoed. Moderator is gastspreker Chantal Bisschop. Ook een mooie tentoonstelling met beeldmateriaal uit dat jaar roept de sfeer van toen op.
Mobiele tentoonstelling
Raamtentoonstelling
Aalst Mixt grijpt de herdenking van de verjaardag van het migratieakkoord tussen België met Marokko en Turkije aan om op Erfgoeddag een ludieke mobiele openlucht tentoonstelling te organiseren op de Grote Markt van Aalst.
Aalst Mixt organiseert ook een tweede tentoonstelling: een raamtentoonstelling op rechteroever. Want ook in Aalst kan je niet naast de verkleuring kijken. De bevolking in de regio is de laatste jaren zeer divers geworden. Het samenwerkingsverband Aalst Mixt stelt het samenleven tussen gemeenschappen centraal. Het wil mensen en gemeenschappen dichter bij elkaar brengen. De herdenking ‘50 jaar migratie’ grijpen ze dus als kans aan om met een raamtentoonstelling de ‘Nieuwe Aalstenaars’ een gezicht te geven.
België sloot migratieakkoorden met landen zoals Marokko, Turkije, maar ook Italië, Spanje en andere landen. Zo werden de Belgische bedrijven voorzien van werkkrachten. Hard werken om snel veel geld te verdienen en te kunnen terugkeren naar het thuisland was de drijfveer. Zij hoopte de migranten op een betere toekomst voor henzelf en voor hun gezin.
Praktisch
De tentoonstelling is de hele dag doorlopend te bezoeken (10-18 uur). De lezing en panelgesprek vinden plaats om 11 uur. Elke aanwezige wordt getrakteerd op een klein aandenken dat doet herinneren aan toen. Plaats: Raadzaal van het oude gemeentehuis van Moorsel - Kaalberg | Pachting 4 | 9310 Moorsel - Aalst Organisatie: Heemkring ‘De Faluintjes’ in samenwerking met Erfgoedcel Aalst, Stad Aalst, Centrum voor Agrarische Geschiedenis (CAG) en Heemkunde Vlaanderen. Contact: Fons Dierickx, tel. 053 21 61 72, dierickx.alfons@telenet.be
Ook mensen uit andere plaatsen van de wereld, maar met dezelfde motivatie, hebben zich vele jaren later laten verleiden om naar België te komen. 50 jaar na het migratieakkoord met Marokko en Turkije is België hierdoor heel gekleurd. Echter, op vlak van tewerkstelling is het beeld vandaag niet zo rooskleurig. De instroom op de arbeidsmarkt voor mensen met een migratie-achtergrond blijkt niet zo evident. Deze mobiele tentoonstelling over werkgelegenheid met foto’s van mensen met een migratie achtergrond in de jaren ‘50-‘60 tot vandaag vraagt aandacht voor het thema gekleurde tewerkstelling.
Praktisch
De tentoonstelling is te bezoeken tussen 14 en 15 uur. Plaats: Grote Markt | 9300 Aalst
Het beeldmateriaal is afkomstig van gedreven Aalsterse fotografen en houden verband met voorbije activiteiten van Aalst Mixt. De belangrijkste activiteit is en blijft het diversiteitsfeest. De meeste foto’s zijn tijdens dit feest in 2013 getrokken. Ook in 2014 zal het feest plaatsvinden en staat dit jaar in het teken van de gekleurde tewerkstelling. Eén maand voor het diversiteitsfeest, op Erfgoeddag, wil Aalst Mixt hun werking in de kijker zetten met een raamtentoonstelling.
Praktisch
Organisatie: Aalst Mixt Contact: José Gavilan | tel. 0499 86 50 65 | gavilan.jose@gmail.com
lede
Grenzeloos aalst - lede - ninove
Goed om weten!
• Erfgoeddag vindt in heel Vlaanderen plaats op zondag 27 april 2014; • alle activiteiten op Erfgoeddag zijn gratis.
Daens in Nederland Priester Daens wordt in onze regio beschouwd als het sociale ijkpunt. In zijn verhaal gaat er over het algemeen weinig aandacht uit naar de activiteiten en initiatieven die werden genomen om de Christen Democratie ook buiten de Vlaamse landsgrenzen uit te bouwen. Om dit te realiseren trok Daens eind van de 19e eeuw naar Nederland en deed er tal van steden aan. Zo startte hij rond 1899 in de regio Twente (Enschede) en doorkruiste vervolgens heel Nederland. Zijn acties werden door de bisschoppen afgekeurd en hij kreeg het soms zwaar te verduren. De kerk verzette zich heftig en verbood het om aanwezig te zijn bij zijn toespraken. Soms werd zelfs het gebruik van de lokalen verboden. In een korte videomontage brengt het Daensfonds dit verhaal in beeld.
Praktisch
Deze activiteit duurt 20 minuten en is doorlopend te bezoeken tussen 10 en 17 uur. Plaats: ’t Gasthuys – Stedelijk Museum Aalst - Daenszaal | Oude Vismarkt 13 | 9300 Aalst Organisatie: Priester Daensfonds i.sm. ‘t Gasthuys - Stedelijk Museum Aalst Contact: Hugo Van de Voorde | tel. 0475 45 94 09 | secretariaat.daensfonds@skynet.be | www.daens.org
Tentoonstellingen Rondleiding
Duivensport - La Lédoise
Erfgoed binnen en buiten de Leedse grenzen
De duivensport, jarenlang beoefend door zoveel Ledenaars, kent geen grenzen. Sinds het einde van de 19e eeuw tot begin jaren ‘70 speelde ook constateurfabriek ‘La Lédoise’ een belangrijke rol in de beoefening van de sport. Honderden constateurs vonden vanuit Lede hun weg naar duivenliefhebbers wereldwijd. De fabriek bleef vlekkeloos bewaard en opent speciaal voor Erfgoeddag opnieuw de deuren.
Rondleidingen om 11, 14 en 16 uur. Gedeeltelijk toegankelijk voor rolstoelgebruikers.
Safari van lampenblazers en tabaksplanters
17 februari en 16 juli 1964 zijn historische dagen voor de Turkse en de Marokkaanse gemeenschap van ons land. Op die dagen sloot de Belgische overheid akkoorden met respectievelijk de Turkse en de Marokkaanse overheid om gast arbeiders naar België te halen. Voor de tentoonstelling ‘Souvenirs van 100 karaat’ laten Ninoofse Maghrebijnen zich portretteren met een typisch voorwerp dat hen na aan het hart ligt. Laat ons zeggen: een souvenir van ‘ginder’ dat ze ‘hier’ koesteren. Ze vertellen daarbij kort waarom ze dat voorwerp koesteren. Maar er is meer, vertelt Mimoun El Hammoudi. Er zal ook geprobeerd worden de eigen cultuur en de eigen geschiedenis in België te tonen.
Naast de tentoonstelling gaat een gegidste wandeling op zoek naar de rafels van dit industriële verleden en zoekt naar sporen van Ninoofse fabrieken met grenzeloze faam en export.
Opgelet! Het aantal plaatsen is beperkt tot 20 per rondleiding. Snel reserveren is dus de boodschap! Reservatie: cultuur@lede.be | tel. 053 60 68 60.
De grote tentoonstelling ‘Lede grenzeloos’ belicht 3 verschillende aspecten, alle drie in de vorm van een tentoonstelling gegoten. De eerste werpt zijn licht over de wapenschilden. Beelden en zelfs gebouwen in naburige gemeenten verwijzen naar onze Leedse adellijke bewoners uit vorige eeuwen. In de tweede tentoonstelling laat je je inspireren door de tocht van de miraculeuze piëta van O.L.V. van Zeven Weeën die 600 jaar geleden van Keulen naar Lede kwam. En wat gezegd van de Leedse carnavalsstoet, meer dan een halve eeuw oud maar nog steeds springlevend? Daar vind je meer over in de derde tentoonstelling. Tegelijkertijd vindt ook de beurs ‘Lede Creatief’ plaats in het kader van Week van de Amateurkunsten.
Praktisch Plaats: De Bron - vergaderzaal | Kerkevijverstraat 19A | 9340 Lede Organisatie: Cultuurdienst in samenwerking met Culturele Raad Contact: Claudia Rombaut | tel. 053 60 68 60 | cultuur@lede.be | www.lede.be
© Tim Dirven | v.u.: Christoph D’Haese, burgemeester, p.a. stadhuis, Grote Markt 3, 9300 Aalst, tel. 053 73 23 23
Souvenirs van 100 karaat / Sleepstraat Ninove
Tentoonstelling
De faam van sommige Ninoofse fabrieken reikte tot ver buiten de grenzen. Tabak uit Appelterre werd in heel West-Europa ‘gerold’. De broers De Bodt waren een tijdlang exclusieve invoerders van lucifers in Turkije. Evengoed haalde lampenfabriek Sigtay Spaanse glasblazers naar de Dender en verdiende in Fabelta een stevig contingent Tunesiërs zijn boterham. Dankzij fervente verzamelaars die tientallen voorwerpen in bruikleen geven, wekken we de fascinerende geschiedenis van Sigtay en Fabelta weer tot leven en verbouwen we het oud stadhuis tot tabaksveld en sigarenatelier.
Praktisch
Plaats: La Lédoise | Kerkevijverstraat 13 | 9340 Lede Organisatie: Cultuurdienst in samenwerking met Culturele Raad Contact: Claudia Rombaut | tel. 053 60 68 60 | cultuur@lede.be | www.lede.be
Tentoonstelling
© www.crea-b.be
Aan variaties geen gebrek in Aalst, Lede en Ninove. Het thema ‘grenzeloos’ wordt er op erg verschillende manieren ingevuld: van de grenzen van het oude Land van Aalst of de grenzen van de Sint-Martinuskerk tot de grens oversteken naar Nederland voor de link met Daens. Of nog het aftasten van de grenzen binnen Aalst en deelgemeenten. De Faluintjes die zich groepeerden en een nieuwe grens optrokken. Het thema inspireerde Aalst Mixt om een mobiele tentoonstelling op te richten: over de werkgelegenheid van immigranten in de jaren ’50-’60 en vandaag. Ook Lede tast zijn grenzen af: van de gemeente, van het carnaval en van de duivensport. In Ninove wordt de bezoeker dan weer ondergedompeld in 3 interessante tentoonstelling. Zij pakken ook uit met een opwarmer op 24 april. Zo kom je alvast in Erfgoeddagsfeer.
Multimedia-presentatie
NINOVE
Praktisch De tentoonstelling loopt nog tot 18 mei. Te bezoeken binnen de openingsuren van het Oud Stadhuis. De wandeling start om 14 uur aan het Oud Stadhuis. Plaats: Oud Stadhuis | Oudstrijdersplein 6 | 9400 Ninove
De sporen die de Turkse migratie in de stad heeft getrokken, zien er helemaal anders uit. De jonge Ninovieters Simon De Belie en Sali De Ville (een Turk van de derde generatie) maken onder leiding van cameraman Alexander Decommere een filmportret van de Turkse gemeenschap in Ninove. ‘Sleepstraat Ninove’ combineert interviews met een tiental sleutelfiguren van verschillende generaties over hun geschiedenis, heden en toekomst met sfeerbeelden bij de mensen thuis en in hun beroepsleven.
Praktisch
De tentoonstelling loopt nog tot 18 mei. Te bezoeken binnen de openingsuren van het Oud Stadhuis. Plaats: Oud Stadhuis | Oudstrijdersplein 6 | 9400 Ninove
Tentoonstelling
Van pyjama tot zenith ‘Van pyjama tot zenith’ is een interactieve, reizende tentoonstelling voor jongeren vanaf 12 jaar. Deze tentoonstelling geeft een genuanceerder beeld van de Arabische wereld dan wat we doorgaans in de media zien verschijnen. Ze geeft achtergrond bij termen als ‘fundamentalisme’, ‘de vrouwonvriendelijke islam’ en andere termen die we te pas en te onpas in de mond nemen. Maar waar komen deze begrippen vandaan en waar staan ze echt voor? Deze tentoonstelling focust op erfgoed dat vanuit de Arabische wereld bij ons is doorgesijpeld.
Praktisch
De tentoonstelling loopt nog tot 18 mei. Te bezoeken binnen de openingsuren van het Oud Stadhuis. Plaats: Oud Stadhuis | Oudstrijdersplein 6 | 9400 Ninove
Opwarmer
Lezing door Pascal Verbeken Pascal Verbeken (°1965, Gent) is reporter en documentairemaker. Migratie en grenzen zijn een rode draad in enkele recente boeken, zoals ‘Arm Wallonië, een reis door het beloofde land’ (2007), ‘Grand Central Belge. Voetreis door een verdwijnend land’ (2012) en ‘Tranzyt Antwerpia. Reis in het spoor van de Red Star Line’ (2013). Pascal Verbeken brengt een lezing met als leidraad de film ‘La terre promise’, een RTBF-film gebaseerd op ‘Arm Wallonië’.
Praktisch
Pas op! Deze activiteit vindt niet plaats op Erfgoeddag zelf, maar wel op donderdag 24 april om 20 uur in het zaaltje van de bibliotheek, Graanmarkt, Ninove. Organisatie: dienst cultuur Ninove in samenwerking met Erfgoedraad Ninove Contact: dienst cultuur | tel. 054 31 32 87 | cultuur@ninove.be | www.ninove.be