BETON 063

f \ V\ ' , v*^

-V

*

-.^"^ J

■ % 1^ " ? Tk»

JÄ'

■^

i-K.-^.fc

Revue de'la.

Tijdschrift van de

décembre december

1981

V

—

QC

BETON BLOKKEN Zware BENOR blokken Halfzware en lichte blokken Blokken met speciale weerstand

S.V.-TOTAALVERBANDSTEEN Deze stenen hebben ineenvoeging op vier zijden.

ZESKANTIGE VERBANDSTEEN Met de zeskantige verbandsteen wordt voor de eerste keer het verleggen gemekaniseerd en aanzienlijk gerationaliseerd.

a

RUSTIKALSTEEN TT

Een speelse kleurenkombinatie met vele verlegmogelijkheden.

Afmetingen: 208 x 68 x 70 mm.

TALUDBEKLEDINGSELEMENT Door zijn speciale vorm bekomt men : • een goede verankering, die de gronddruk uitstekend tegenhoudt, • een snelle plaatsing, • een esthetisch uitzicht. !L^ !r ■

KRUISWAND De levende geluidswerende muur die aan alle eisen voldoet.

KOKERELEMENTEN Deze kokers worden op maat vervaardigd uit gewapend beton met zeer hoge dichtheid.

Berekening door eigen studiedienst

FERROTONGARAGE /in

Deze MONOBLOK-garage wordt uit een stuk in gewapend sierbeton vervaardigd.

OEVERVERDEDIGING

J

betonindustrie 054/33 38 37

J. VIOLON en Co.

Industriepark

9400 NINOVE

I

I

BOUW duurzaam

ekonomisch vlug mÈÊnmÊmmÊ

mooi m

«WOsnmakkaa»

kSU«.

isolerend

sterk ZWAAR BETON ARGEX BETON CELLEN BETON

vmë m Wil »1 m :i

031/58,68.19 014/67.74 44 02/251,75.44 02/673,98.70 051/20.02,31 De Smedt Blok 015/71.18,39 Edel beton 056/41.20.34 063/37,84.34 Louis

Albeton Arbefa Betonex C.B.R. Beton De Clercq R.

Onssels Prefer Scheys Stporex Vanden buicke & Olivier Violon Van Thuyne >!S

041/77.11 07 041/75.27,21 016/63.40.26 02/376.11.40 051/21.14.51 054/33.38,37 091/86.49 51

tl

DE NIEUWE

LITHOBETON kanaalstraat 18. 8245 Gistel

telefoon 059/27 74 81

telex 81638 litobe b

ontdeht de bordelen \yan de omni \ ^rachtelementen

©

en goedkoop plaatsen van de 1,25 m. lange betonelementen is de grote troef van het omni-systeem. Bij 4 elementen heb je reeds 5 m. aangelegd.

Een ingenieuze verbinding in de wand van ieder element sluit verzakken en verschuiven van de grachtelementen totaal uit.

X Het omni-grachtelement gaat verzanding en

/

dichtgroeien van grachten, sloten en waterlopen ^ tegen, bevordert waterafvoer en vergt een minimum aan onderhoud. ✓ {KTin*b«ton

: y 1

SA NV

omnibeton

✓ ✓

Betonkwaliteit, die U na jaren nog steeds ervaart.

3500 HASSELT Kempische steenweg 170 Tel. : 011 - 2114 61 / 2 L. Telex : 39439 omnbet b Vestigingen te: HASSELT, HEUSDEN-ZOLDER, ANS

✓

Fabrieken, sporthallen, bureau-complexen, sporttribunes, enz...

Vraag prijs zonder verbintenis.

BOUW ECONOMISCH, BOUW MET DE GEPREFABRICEERDE BETONELEMENTEN VAN DE

N.V. BETONFABRIEK GOUDEZEUNE, POPERINGESTRAAT 2 TE 8948 KEMMEL (tel. 057/44 48 33).

6

De Betodrum omwenteling La révolution Betodrum

•••

•••

\

\

\ Inderdaad, letterlijk rondwentelend kontaktmateriaal in een cylindrische trommel van metalen netdraad zorgt voor een revolutie op waterzui veringsgebied.

De Betodrum verzekert een regelmatige en inten­ sieve beluchting en vergt slechts een miniem niveauverschil.

Deze ontwikkeling verkleint de afmetingen en vereenvoudigt de werking van de installatie terwijl toch ruimschoots voldaan wordt aan alle eisen inzake afvalwaterzuivering, zoals gesteld in het Kon. Besluit 3-8-78.

Betodrum, een nieuw systeem voor kleine gemeenten, klinieken, scholen, grote flatgebouwen en andere komplexen die een solitair funktionerende waterzuiveringsinstallatie nodig hebben.

Betonac Betodrum de kortste weg naar zuiver water.

ee<>'

En effet, des matériaux de contact, évoluant dans un tambour cylindrique en treillis métallique, signifient une révolution dans le domaine de l’épuration des eaux.

Le Betodrum garantit une aération régulière et intensive et ne demande qu’une différence de niveau minime.

Ce développement réduit les dimensions et simpli­ fie le fonctionnement de l’installation, tout en satisfaisant amplement à toutes les exigences en matière d’épuration des eaux résiduelles, selon A.R. 3-8-78.

Le Betodrum, un nouveau système pour petites communes, cliniques, écoles, immeubles à appar­ tements et autres complexes, nécessitant une installation autonome d’épuration des eaux.

Betonac Betodrum Ie chemin le plus court vers l’eau pure.

BETONAC-BETON Hasseltsesteenweg 119, 3800 Sint-Truiden, tel. 011/68 00 92 (4 I.) 7

Jazeker! Het revolutionaire produkt "Segherscem" van Seghers Beton, o.m. met glasvezel, is een belangrijk energieen kostenbesparend middel. Voor de "Friesland State” uit Leeuwarden b.v. werd berekend dat de meerkost er in 5 jaar alweer uit was en dat het energieverbruik er 30 % lager ligt dan in een konventioneel gebouw. Konkreet komt dit neer op een besparing van ƒ70.000,- per jaar voor de ruim 14.000 m^.

De ”Segherscem”-gevelelementen zijn betonnen sandwichpanelen, waartussen in het betreffende geval 12,5 cm aan zeer doeltreffend isolatiemateriaal (K = 0,30) werd aangebracht.

Daarnaast is ook de binnenoppervlaktetemperatuur van de gevel veel hoger, waardoor de temperatuur lager ingesteld kan worden zonder nadelige gevolgen voor het thermisch komfort. Bovendien kunnen de elementen zeer licht zijn. En wat de vormgeving betreft, is iedere architektuur mogelijk. Vandaar het grote verschil in de talrijke verwezenlijkingen, die je vindt van Finland tot het Midden-Oosten. Vraag er ons gerust meer over: we zijn er om u bij te staan tijdens de hele duur van het projekt, van de konceptie tot de afwerking. Maak er gebruik van!

BE2' \

Het juiste vakje aankruisen, a.u.b.

FIRMA:

I STRAAT EN NR.: POSTNR.:

h\ PLAATS:

Ml

LAND:

f 1

I

/ I

IJ

® fl

SEGHERS

I

lJ

«

BETON N.v.

LEADERS IN CONSTRUCTION TECHNOLOGY

Brug Zuid 29 - 9880 Aalter- België - Tel. : 09/32.91.742.941 (81.) - Telex : Sebe-B-11380

De Panne • bestraling met tegels, ingekleurd met Bayferrox-pigmeuien.

Tegels brengen fleur in’t leven ln Ue Panne zorgen kleurige legels voor de nodige fleur in’t stadsleven.

Tot vreugde van groot en klein.

Een groeiend aantal architekten en stedebouwkundigen geven hun ont­ werpen meer inhoud door middel van kleurenkomposities met beton­ nen tegels. Het resultaat is een menselijke en vriendelijke omgeving waariti het goed toeven is en het werken van elke aard bovendien vei­ liger wordt. De kosten vallen mee.

Enerzijds zijn tegels ekonomisch te plaatsen en te onderhouden. Ander­ zijds staat de erkende kwaliteit van Bayferrox minerale pigmenten borg voor langdurige weerstand.

Bayer informeert.

Alles weten over tegels in kleur...

Ja. stuur me uw dokumentatie en lijst van de fabrikanten van gekleurde tegels.

Naam/voornaam : ______________________ Eventueel naam studiebureau Adres :

Nr__ Bus. Om een geïllustreerde dokumentatie Postcode Plaats te ontvangen samen met de lijst van Opsturen aan: Bayer Belgium s a -n v de fabrikanten, volstaat een tele­ Divisie Anorganische Chemikalien foontje of het invullen van neven­ Louizalaan 143 -1050 Brussel staande bon.

Minerale pigmenten Bayferrox

Bayer

B A BAYER E R

H â ö a Q a (D a Uw garantie

Votre garantie

Super voor

Super pour

1 steen (14 x 19 x 29)

1 pierre (14 x 19 x 29)

3 muurdiktes (14 -19 - 29)

3 épaisseurs de mur (14-19-29)

Druksterkte 8, 28 N/mm^ 85 kg/cm^

Résistance 8,28 N/mm^ 85 kg/cm^

Akoestische isolatie 400 - 1250 Hz = 51 DB

Isoiation acoustique 400 - 1250 Hz = 51 DB.

Thermische isoiatie A 0,36 K 1,74

isolation thermique A 0,36 K 1,74

Verhard in droogkamers

Durci dans des séchoirs

100 % gegarandeerd geëxpan­ deerde kiei en cement.

100% garantis d’argile expansée et de ciment.

p.v.b.a.

De Smedt blok

2921 Nieuwenrode • Molenstraat 60 Telefoon : 015/71.18.39 71.21.16

Deze antwoordkaart maakt het u gemakkelijk

Cette carte-réponse vous facilite les choses

□ Ja, ik wens meer te vernemen over de DSB Super Isolblok. □ Graag kreeg ik een voliedige documentatie over aiie betonmateriaien die uw firma produceert. □ Geiieve me te beiien op nummer voor een vrijbiijvende afspraak. □ ik had graag een bezoek van uw vertegenwoordiger/de zaak­ voerder.

□ Oui, je désire en savoir davantage au sujet du DSB Super isoibiok. □ Prière de m’envoyer une documentation compiète concernant ies matériaux en béton fabriqués par votre firme. □ Prière de me contacter par téiéphone au numéro............................ afin de fixer un rendez-vous sans engagement. □ J’aimerais recevoir ia visite de votre représentant/du dirigeant d'entreprise.

Naam....

Nom.............

Firma....

Firme...........

Straat...

Postnr.

nr.

Gemeente

Tei.

ik ben □ □ □ □

bus

Rue..............

Code postai

N” Locaiité

Tél

architect aannemer bouwheer handeiaar

Je suis □ □ □ □

architecte entrepreneur constructeur négociant

Boîte

SPV verbandplaveisel... een opeenstapeling van mogelijkheden t--------

De eindsteen maakt aanpassing en overgang naar b.v. ander wegdek mogelijk.

Eenvoudig te delen en daardoor gemakkelijk als passteen op 'h of 2/3 van normaal formaat te gebruiken.

Als gazonsteen in open verband te gebruiken met 25% of 40% besparing.

36 stenen per m^ bij 25% besparing.

29 stenen per m^ bij 40% besparing.

Het SPV kleinplaveisel is voorzien van een keitjesprofiel voor een extra levendig effekt.

Deze randsteen maakt het leggen van een opsluitband geheel overbodig.

5 randstenen per m'.

Toepassing als betonstraatsteen voor het bestraten van wegen, parkeerplaatsen, kaden, hallen. industrieterreinen, opritten etc.

48 SPV betonstraatstenen per m^.

IMSrEL SŒTON n.v.

M Openbare Haven ■ 3600 Genk 011-352844 II 011-356040

Produktenprogramma Bouwblokken

Bestratingsmaterialen

Groenstenen

Sierbestrating

Bimsblokken Argexbiokken Asseblokken Betonblokken

Betonstraatstenen Dikformaatklinker Waalformaatklinker SPV verbandplaveisel MW verbandplaveisel

SPV gazonsteen Zaaiblok® Gobi groensteen ® Gobi grasdal®

Kleinplaveisel Vierkantsteen Carrékeitjes Witte verkeerssteen

ECHO-vloerelementen : een kreatieve uitdaging !

De ontwikkeling van gladde vloerelementen heeft tot gevolg dat oorspronkelijk ruwbouwmateriaal nu afwerkingsmateriaal is geworden. Dit betekent wel dat er iets meer aandacht moet besteed worden aan de plaatsing. Doch wan­ neer dat gebeurt, ligt niet alleen de vloer feilloos maar is ook het plafond klaar voor verdere af­ werking: stukadoren, verlaagd plafond, houten balken, druppelvormig spuitwerk, schilderen, aanbrengen van crepi met de rol, enz. In een modern interieur is het zelfs mogelijk de ele­ menten zonder bijkomende afwerking aan te wenden.

Een bijkomende service levert de Echospuitploeg die aan een zeer gunstig tarief het plafond afwerkt met druppelvormig spuitwerk.

Deze vorm van plafondafwerking is in de ruwbouwfase het goedkoopste procédé met een zeer degelijk en esthetisch resultaat.

Het spreekt voor zich dat de hier genoemde afwerkingstechnieken maar een greep zijn uit de vele mogelijkheden. Heel zeker ontdekken per­ soonlijke goede smaak en het kreatieve talent van u als architekt(e) nog betere en mooiere toepassingen.

Bovendien levert Echo zonder bijkomende ko­ sten een legplan dat door de ingenieurs van haar technische dienst volgens de officiële normen berekend wordt. Een gedetailleerde prijsopgav hoort daar natuurlijk ook bij.

Les éléments de plan< ECHO : un défi créatifs Les éléments de plancher lisses, jadis empfc^ en gros oeuvre, ont tellement évolué qu’à^é-« sent, on les utilise comme matériau de Il faut, par conséquent, accorder à leur pose bien plus de soin qu’auparavant. Mais s’ils so^ bien placés, le plancher tout autant que le pla­ fond qu’il constitue sont sans défaut, prêts à ; recevoir une finition: enduit classique, fauxplafond, solives en bois, pistolage perlé, pein­ ture, crépi au rouleau etc... On peut même, dans un décor moderne, utiliser les éléments sans finition.

De plus, l’équipe de pistolage Echo peut as­ surer un pistolage perlé du plafond, à un tarif très favorable. C’est la plus économique des finitions en cours de gros oeuvre. Un travail de qualité, très esthétique.

Nous proposons ici certaines finitions. Il en existe, bien sûr, de nombreuses autres: nous : faisons confiance à vos talents d’architecte. âS? Votre goût personnel et votre créativité vous suggéreront bien d’autres finitions également /, agréables.

Signalons enfin qu'Echo fournit — gracieuse­ ment — un plan de pose établi par les ingé­ nieurs du service technique, calculé en fonction des normes officielles. Y compris, naturelle­ ment, un calcul détaillé des prix.

Vraag meer informatie / Pour de plus amples informations : nv ECHO sa, Dondersiagweg 25, 3530 Houthalen, tel. 011 /38.03.46, telex 39545 nv TRILCO sa, Herbekestraat, 2620 Hemiksem, tel. 031 /87.51.11 ECHOLUX sa. Zone Industrielle "Um Monkeler ”, L-3850 Schifflange, tel. 55.59.69, télex 3126 12

n.v. Vä12 Guido Gezellelaan 98 9800 DEINZE Tel. (091)86 49 51 Telex: 11079

Woning van Dokter Van de Voorde te Lembeke Gentstraat, 17 (rechtover Lotus) Ontwerper: Architekt De Pape, Bassevelde.

Specialiteit: Sierbiokken Spécialité: Bloes de parement

Habitation du Docteur Van de Voorde à Lembeke Gentstraat, 17 Architecte: De Pape, Bassevelde.

Uitvoering in extra zware betonblokken dienstig voor buitenparement.

Réalisation en blocs de béton extra lourd pour parement extérieur.

Drukvastheid: 350 kg/cm^ Specifiek gewicht der materie: 2.300 kg/m^ Wateropname aan de oppervlakte: minder dan 2 cm na 48 uren.

De architectuur en het bouwmateriaal vormen een zeer mooi geheel.

De verschillende bestaande tinten zoals licht grijs, zandkleur oker - beige en gebroken wit, worden bekomen door na­ tuurlijke grondstoffen zonder toevoeging van pigmenten.

Deze blokken worden kunstmatig verhard aan een tempera­ tuur tussen 70 à 80 graden en met een hoge voch­ tigheidsgraad gedurende 15 uren.

Résistance à la compression: 350 kg/cm^ Poids spécifique de la matière: 2.300 kg/m^ Absorption d’eau à la surface: moins de 2 cm après 48 heures.

L’architecture et le matériau forment un ensemble harmo­ nieux.

Les différentes teintes existantes gris clair, ocre - beige et blanc cassé s’obtiennent par des matières premières naturel­ les sans ajoute de pigments.

Les blocs sont étuvés à une température entre 70 à 80 degrés avec un degré élevé d’humidité pendant 15 heures.

13

beton

Tijdschrift van het Prefab-beton Revue du Béton préfabriqué

N. 63 DECEMBRE

Sommaire - Inhoud 15. La Maison unifamiliale en Blocs de Béton.

De Eengezinswoning in Betonblokken.

32. Un Prix d'Architecture: ”Le Béton dans la Maison individuelle et le petit Collectif ”.

Een Architektuurprijs: ’’Beton in de Eensgezinswoning en het läge Appartementsgebouw”.

33. Les Aspects du Béton - par ir. J.M. Huberty.

Het Uitzicht van Beton - door ir. J.M. Huberty.

63. Le lie Congrès du B.I.B.M.: à Bruxelles, en 1984.

Het llde B.I.B.M.-Kongres: te Brussel in 1984.

Photo de couverture: Habitation à Heverlee: un exemple de construction économique à base de maçonnerie apparente en blocs de béton.

Foto op titelblad : Woning te Heverlee: een voorbeeld van ekonomisch bouwen met betonblokken voor zichtbaar metselwerk.

1981

DECEMBER

Administratie - Rédaction - Publicité : Fédération de l’Industrie du Béton Bd. Aug. Reyers 207-209, 1040 Bruxelles T. 02/735.80.15 - C.C.P. n° 000-0028008-72 T.V.A. n° 407.408.809 Administratie - Redactie - Publiciteit Federatie van de Betonindustrie August Reyerslaan 207-209, 1040 Brussel T. 02/735.80.15 - P.C.R. 000-0028008-72 B.T.W. nr. 407.408.809 REDACTEUR EN CHEF — HOOFDREDAKTEUR : M. W. Simons : Directeur de ia FeBe Direkteur van de FeBe Affilié à l'Association des Journalistes Périodiques Beiges et Etrangers - Union Professionnelle Reconnue Aangesloten bij het Verbond van Belgische en Buitenlandse Journalisten der Pe­ riodieke Pers - Erkende Beroepsvereniging

PUBLICITE — PUBLICITEIT : Mlle M.R. Roisin

Paraît cinq fois l’an - Verschijnt vijf maal per jaar Services de travaux publics de l’Etat, des provinces et des communes, sociétés de construction d’habitations sociales, ingénieurs-conseils, architectes, maîtres d’ouvrages, entreprises de construction, fabricants de béton et tous utilisateurs de produits en béton.

Verspreiding ; Staat-, Provincie- en gemeentelijke diensten voor openbare werken, maatschappijen voor sociale woning­ bouw, ingenieursbureaus, architecten, bouwheren, ondernemingen van bouwwerken, betonfabrikanten en alle gebruikers van betonwaren.

Diffusion ;

PRIX ; 90 F PRIJS

Abonnement annuel : 400 F Jaarabonnement

Etranger ; 600 F Buitenland

La Maison unifamiliale en Blocs de Béton

De Eengezinswoning in Betonblokken

Nous avions envisagé, il y a quelques mois de consacrer une large part de ce numéro à la ma­ çonnerie apparente en blocs de béton.

Vóór enkele maanden hadden ivij voor het decembernummer van Beton een speciaal artikel over realisaties in zichtbaar metselwerk gepland.

hors de la collecte des documents photo­ graphiques, il est rapidement apparu un fait nouveau. Si la belle maçonnerie en béton ap­ parente fut jusqu’il y a peu l’apanage de grands édifices publics ou semi-publics (maisons com­ munales, piscines, centres culturels, homes, etc...), son utilisation s’est récemment étendue avec succès à la réalisation d’habitations uni­ familiales.

Bij het verzamelen van het fotomateriaal kwamen wij al vlug tot de vaststelling dat het mooie zichtbaar metselwerk niet langer enkel voor grote openbare of semi-openbare ge­ bouwen (gemeentehuizen, zwembaden, kulturele centra, tehuizen, enz.) werd aangewend, maar de laatste tijd meer en meer met succes voor eengezinswoningen ivordt gebruikt.

Nous nous sommes bornés à illustrer ce nu­ méro à l’aide de photos d’une dizaine de ces maisons (nous avons renvoyé les édifices publics à plus tard).

Wij beperken ons daarom in dit artikel tot de realisaties van een tiental eengezinswoningen en verschuiven de openbare gebouwen naar een later nummer.

Si l’utilisation de maçonneries en béton per­ met de réaliser de substantielles économies, surtout si la maçonnerie reste également ap­ parente à l’intérieur - ce qui est souvent le cas elle mène également à la conception d’une nouvelle esthétique architecturale, qui sort souvent des effets insoupçonnés.

Het gebruik van zichtbaar metselwerk van beton is niet alleen veel goedkoper vooral wan­ neer men, zoals vaak het geval is, het metselwerk ook binnenshuis zichtbaar laat, het levert bo­ vendien vaak onvermoed gunstige architekturale resultaten op.

Il est évident que l’utilisation du bloc en béton du format traditionnel 20 x 20 x 40 oblige l’architecte à ’’repenser” les volumes, ce qui mène à une esthétique nouvelle, qui peut sur­ prendre mais qui ne déçoit que les esprits an­ crés dans la tradition.

Het spreekt vanzelf dat het gebruik van het traditionele betonblok 20 x 20 x 40 de architekt ertoe dwingt de volumes en hun onder­ linge verhoudingen te ’’herdenken”. Dit levert een nieuwe estetiek die soms misschien kan ver­ bazen, maar zeker niet ontgoochelt als men ten­ minste niet in de traditie vastgeroest blijft zitten.

II est dans ce contexte significatif de relever qu’un nombre important de propriétaires sont des architectes qui n’ont pas hésité à utiliser ce matériau moderne mais économique pour la construction de leur propre demeure.

Merken dat heel goedkope bouw van

we tenslotte het veelzeggende feit op wat architekten dit moderne en materiaal zonder aarzelen voor de hun eigen woning hebben gekozen.

15

Villa à/te Linden Arch.: P. Vandepoel - Antwerpen Blocs apparents gris utilisés à l'intérieur et à l’extérieur - Grijze zichtbetonblokken, binnen- en buitenshuis gebruikt.

Fournisseur-Leverancier: P.V.B.A. Scheys - Lubbeek

16

*«

,

t

• ^

i‘

'• &<.

#f /s

«

0 ' f

n

'l^

■üMu

»

► UI

■‘1

fÙ mm. l<.

{i>' •• .f'l

1 #jä

ikül

r^

Villa a/te Lembeke-Eeklo Arch. ; M. De Pape - Bassevelde Blocs apparents gris - Grijze zichtbetonblokken.

Fournisseur-Leverancier: N.V. Van Thuyne - Deinze

Villa et cabinet mĂŠdical Ă Lembeke-Eekio Villa en medisch kabinet te Lembeke-Eekio Arch. M. De Pape - Bassevelde Blocs apparents gris - Grijze zichtbetonbiokken Fournisseur-Leverancier; N.V. Van Thuyne - Deinze

Villa à/te Argenteau Arch.; J. Bockourt - Liège Blocs clivés blancs utilisés à l’intérieur et à l'extérieur - Gekloven witte blokken zowel binnen- als buitenshuis gebruikt.

Fournisseur-Leverancier: S A. Betorix - Liège

'■îjî*" '.H''-

■’

21

Villa Ă /te Lovenjoel Arch.; P. Senave - Wemmel Blocs apparents de teinte blanc cassĂŠ - Zichtbetonblokken in "gebroken wit".

Fournisseur-Leverancier: P.V.B.A. Scheys - Lubbeek

Villa Ă /te Grand-Rechain Arch. ; A. Baumans - Grand-Rechain Blocs apparents en teinte "Pierre de France" - Witte zichtbetonblokken van "Franse steen"-tint.

Fournisseur-Leverancier; S.A. Betorix - Liège

23

Villa à/te Brugge Arch.: Bureau Felix - Glorieux - Brugge Blocs apparents clairs utilisés à l'intérieur et à l'extérieur - Heldere zichtbetonblokken, binnens- en buitenshuis gebruikt.

Fournisseur-Leverancier; P.V.B.A. Scheys - Lubbeek

25

Villa Ă /te Oud-Heverlee Arch.: R. Biront - Kessel-Lo Blocs apparents de teinte blanc cassĂŠ - Zichtbetonblokken in "gebroken wit".

Fournisseur-Leverancier: P.V.B.A. Scheys - Lubbeek

26

Villa à/te Heverlee Arch. : T. Kenis - Wijchmaal Blocs apparents de teinte blanc cassé utilisés à l'intérieur et à l'extérieur - Habitation chauffée à l'énergie solaire Zichtbetonblokken in "gebroken wit" - Woning volledig verwarmd met zonneënergie.

Cette habitation est également reproduite en page de couverture du présent numéro - Deze woning vindt U ook op de frontpagina van dit nummer.

Fournisseur-Leverancier: P.V.B.A. Scheys - Lubbeek 27

Villa Ă /te Embourg-Chaudfontaine Arch.: J. Berhaut - Embourg-Chaudfontaine Blocs apparents gris-beige - Grijs-beige zichtbetonbiokken.

Fournisseur-Leverancier: S.A. Betorix - Liège

Villa Ă /te Petit-Rechain Arch.: A. Baumans - Grand-Rechain Blocs apparents gris-beige - Grijs-beige zichtbetonblokken.

Fournisseur-Leverancier: S.A. Betorix - Liège

29

Wi W'm Æ

V-'

r;

«

^

±--'

n

*<

;i; T?' I *

•ü

,1

£-

à

1S

I

'fei. ■-

r‘ .

■■ t (

. i’C. l“--

K I

'T

;--*

L-^-“ -'Â^ ." ~

,7-

-1

sSr-

• Jj^-

Résidence/Residentie à/te Jambes Arch.: Bur. Collin - Namur Briques et blocs clivés blancs et noirs - Metselstenen en gekloven witte en zwarte blokken.

Fournisseur-Leverancier: S.A. Blocbéton - Malonne

c;-' JL

n

’a' JJ

II

ri/ '

I

»

:1 X?

30

?

TO

Villa à/te Barchon Arch.: P. Demarche - Barchon et/en J. Godart - OIne Briques en béton 190 x 90 x 55 - Metselstenen van beton 190 x 90 x 55.

Fournisseur-Leverancier; S.A. Blocbéton - Malonne

31

UN PRIX D’ARCHITECTURE

EEN ARCHITEKTUURPRIJS

”Le béton dans la maison individuelle et le petit collectif”

’’Beton in de eengezinswoning en het lage appar­ tementsgebouw”

La Fédération de l'Industrie Cimentière (FIC) orga­ nise un concours portant sur l’utilisation optimale du béton dans la maison unifamiliale et les immeubles à appartements de faible hauteur (rez + 3 étages au maximum). Ce concours est organisé en collabora­ tion avec l’Association Professionnelle du Béton Préparé (APBP) et la Fédération de l’Industrie du Béton (FeBe).

Het Verbond der Cementindustrie (VCN) organi­ seert een wedstrijd voor het optimale gebruik van beton in eengezinswoningen en lage appartement­ sgebouwen (begane grond + hoogstens 3 verdie­ pingen). De wedstrijd wordt medegeorganiseerd door de Beroepsvereniging voor Stortklaar Beton (BVSB) en de Federatie van de Betonindustrie (FeBe).

L’objet de cette initiative est de mettre en évidence la contribution que peut apporter le béton sur les plans de la conception, de la construction et de l’in­ tégration dans l’environnement de ce type d'habitat.

Dit initiatief heeft tot doel het belichten van wat het beton kan bijdragen bij het ontwerpen, bouwen en inpassen in het milieu van dit type van woningen.

Ce concours se déroulera en 2 étapes ; la première sur Ie plan national, la seconde au niveau internatio­ nal.

De wedstrijd verloopt in twee fasen ; respektievelijk op het nationale en het internationale vlak.

*

Prix national

*

De Jury van de Belgische wedstrijd, samengesteld uit architekten en bouwheren uit de openbare Sektor, zal hoogstens 6 verwezenlijkingen uitkie­ zen voor het geheel van de 2 kategorieën : ’’eenge­ zinswoningen” en ’’lage appartementsgebou­ wen”.

Voor het als eerste bekroonde werk in elk van de 2 kategorieën wordt een geldprijs van 50.000 Fr toe­ gekend.

Le Jury belge du concours composé d’architectes et de représentants de maîtres d’oeuvre du secteur public, sélectionnera au maximum 6 réalisations pour le global des 2 catégories: ”la maison unifa­ miliale” et ”le petit collectif”.

Un prix de 50.000 Fr récompensera la première oeuvre sélectionnée dans chacune de ces 2 caté­ gories.

*

Prix international

Nationale prijs

*

Internationale prijs

Les réalisations retenues pour les deux catégories réunies constitueront la participation belge au concours europën organisé en 1982 sur le même thème par l’Association Europënne du Ciment (Cembureau).

De voor beide kategorieën weerhouden verwezen­ lijkingen vormen de Belgische inzending voor de Europese wedstrijd die in 1982 over hetzelfde thema wordt georganiseerd door de Europese Cementorganisatie (Cembureau).

Ce concours est ouvert à tous les architectes, mais les réalisations présentées doivent être postérieures au 1 er janvier 1975 et être complètement terminées à la date de présentation. La date limite de dépôt des dossiers de participation est fixée au 31 décembre 1981.

De wedstrijd is open voor alle architekten, maar de voorgedragen verwezenlijkingen mogen niet ouder zijn dan 1 januari 1975 en moeten volledig afgewerkt zijn op de datum van aanmelding. De uiterste datum voor het indienen van de deelnemingsdossiers is vastgesteld op 31 december 1981.

Le règlement du concours peut être obtenu à l’adresse suivante; Fédération de l’Industrie Cimen­ tière, rue César Franck 46, 1050 Bruxelles - tél. 02/ 649.98.50.

Het wedstrijdreglement kan worden aangevraagd bij het Verbond der Cementnijverheid, César Franckstraat 46 te 1050 Brussel - Tel. 02/649.98.50.

32

Les Aspects du Béton

Het Uitzicht van Beton

Texte et illustrations: Ir. J.M. Huberty

Tekst en illustraties: ir. J.M. Huberty In het Nederlands bewerkt door: ir. R. De Smet

(ingénieur à la Fédération de l'Industrie cimentiére)

(ingenieurs bij het Verbond van de Cementnijverheid)

Voici quelques pages qui ont été voulues simples mais sans compromis avec la vérité.

In wat hier volgt is gestreefd naar eenvoud met eerbiediging van de waarheid.

Réussir un béton apparent n’est pas sor­ cier mais n’est pas enfantin non plus.

Comme il existe des régies pour qu’un bé­ ton soit sain, vigoureux et vive vieux, il en existe d’autres pour que sa peau soit ’’belle”; elles ne sont pas nécessairement les mêmes et, à ce titre, méritent d’être connues, comprises et respectées.

Het maken van goed dagvlakbeton is geen heksenkunst maar evenmin kinderspel. Er bestaat een stel regels om tot gaaf, sterk en duurzaam beton te komen, een ander om het beton een mooi ”vel” te geven. Beide stellen kunnen verschillen en het is belang­ rijk dit in te zien, te begrijpen en ernaar te handelen.

Bien sûr, il est plus aisé d’appliquer et de contrôler ces règles en usine que sur chan­ tier. Si on s’en tient au chantier, le béton apparent brut de décoffrage demeure un matériau rude comme la pierre. Ses irrégu­ larités de teinte et de texture proviennent de nombreux facteurs, insignifiants parfois et dont la première partie de ce texte donne l’inventaire.

Het toepassen en kontroleren van regels gaat uiteraard veel beter in een fabriek dan op een bouwplaats. Dagvlakbeton verwe­ zenlijkt op de bouwplaats is een even grof materiaal als natuursteen en het vertoont om tal van redenen allerlei kleur- en textuurverschillen die soms onbelangrijk zijn en waarvan de inventaris in het eerste luik van de uiteenzetting wordt opgemaakt.

S’il est de bon sens de n’exiger du béton de chantier que ce qu’il peut normalement donner, il est également sensé de s’assurer, en toutes circonstances, de la bonne ”présentabilité” de ce matériau attachant. Les suggestions qui terminent cette notice sont justement de celles qui donnent cette ga­ rantie; ce sont des recettes simples, le plus souvent peu onéreuses et qui ont fait leurs preuves.

Is het niet meer dan redelijk dat bouwplaatsbeton de prestaties levert waartoe het normaal in staat is, dan mag ook terecht worden verwacht dat het ’’uiterlijke” van dit zo nuttige materiaal er in alle om­ standigheden zo goed mogelijk uitziet. De suggesties op het einde van dit overzicht strekken ertoe dit te helpen verwezenlijken.

De opgegeven recepten hebben hun deugdelijkheid bewezen en vallen meestal niet te duur uit.

Les possibilités d’aspect du béton sont infi­ nies; si le choix en est libre, il doit néan­ moins être fait en connaissance de cause.

Dagvlakbeton biedt ontelbare mogelijk­ heden waartussen vrij kan worden gekozen als het maar met kennis van zaken gebeurt.

33

LE BETON APPARENT BRUT DE DECOF­

Devant un bâtiment ou un ouvrage ainsi réa­

FRAGE.

lisé, l’œil perçoit d’abord les volumes, puis

C’est le béton “vérité”, sortant nu du coffrage

les détails s’il y en a et enfin la surface où

et destiné à demeurer tel; il ne sera ni peint,

il s’attarde.

ni enduit.

34

DACVLAKBETON waarvan het onbeschil­ derde of onbepleisterde oppervlak naakt blijft zoals het uit de bekisting komt is "beton van de waarheid”.

Bij een gebouw of bouwwerk met zulke betonnen dagvlakken valt de blik eerst op het volume, daarna op détails ah die er zijn en blijft ten slotte op het oppervlak gericht.

Cette vache a ceci de commun avec le béton apparent ; sa peau n’est pas la face vue de sa

Une peau nette, de teinte et de grain parfaits, exempte de toute dermatose, voilà ce qu’on

viande comme la peau du béton n’est pas du

attend du béton apparent. Beau, bon et bon

béton mais bien du ciment durci !

marché; de quoi rêver!

Deze koe is zoals dagvlakbeton : men ziet haar vel en niet haar vlees, zoals men bij dagvlakbeton geen beton maar wel cementsteen ziet.

Een schoon vel, volmaakt van korrel en kleur en zonder huidziekten, dat is wat van dag­ vlakbeton wordt verwacht, of geëist ...

Schoon, sterk, goedkoop; waarom niet door­ dromen !

Le béton c’est ça : Un mélange de cailloux et

Sur le plan “humain” qui nous occupe, on

de grains de sable soudés entre eux par une pâte de ciment durcie, sorte de colle à l’eau.

tué d’un squelette (gros granulat) et de chair

peut aussi considérer le béton comme consti­ (mortier = sable -I- ciment). La peau ?

C’est du ciment durci.

Beton is een eenvoudig mengsel van stenen en zancikorrels door een verharde, met water aangemaakte lijm, de cementsteen, samenge­ kit.

Voor ons ziet het beton eruit als een geraam­ te van stenen met spieren van mortel (zand + cement), overtrokken met een vel van cement­ steen waarin kleine zandkorrels zitten.

W C

0,55

W C

0,50

Le ciment? Une poudre minérale très fine

Ce mélange a besoin de plus d’eau qu’il n’en

qui s’hydrate, c’est-à-dire durcit en présence

faut au ciment,* cet excès s’évapore au séchage.

d’eau. Les grains du ciment se gonflent, s’en­

Le béton est donc truffé de pores d’autant

chevêtrent et forment progressivement une pierre synthétique.

plus nombreux et plus grands que le rapport eau/ciment est grand.

Cernent ? Een zeer fijn mineraal poeder dat met water reageert, hydrateert. De cementkorrels zwellen, kluwen samen en vormen geleidelijk een harde syntetische steen.

Er wordt evenwel in het mengsel meer water gedaan dan voor de reaktie nodig is en die overmaat droogt weg. Het beton en zijn vel zitten derhalve des te voller met poriën als de verhouding water/cement groter is.

35

gros - poreux - légers et sombres car ils absor­

Ilya deux sortes de grains de ciment : les

Plus important ! En durcissant, les grains de ciment sont comme des flots séparés par des

bent la lumière, les petits - compacts - lourds

canaux d’eau chargée de chaux provenant de

et clairs qui réfléchissent la lumière.

l’hydratation. Au décoffrage, cette eau che­ mine vers la surface et y déspose la chaux.

Er zijn twee soorten cementkorrels : dikke, poreuze, lichte, donkere die het licht opslor­ pen en kleine, dichte, zware heldere die het licht weerkaatsen.

Belangrijken nog ! Verharde cementkorrels zijn als eilandjes tussen kanaaltjes waarvan het water vol zit met kalk die voortkomt van de hydratatie. Na ontlasting stroomt dit water naar het oppervlak en zet er de kalk af.

Dans une peau pauvre en eau, les canaux

Inversément, une peau riche en eau a de lar­

sont petits; le difficile passage de la chaux et

ges canaux qui séparent bien les grains de

le serrage des grains en surface rendent cette

ciment. Cette surface à facettes apparaft plus

dernière sombre comme une pierre polie.

claire et la chaux s’y accumulant aisément l’éclaircit encore davantage.

In een droog vel zijn de kanaaltjes nauw; de daardoor afgeremde toevoer van kalk en de dichte stapeling van de korrels aan het opper­ vlak maken dit laatste zo donker als gepolijste steen.

36

In een nat vel zijn de kanaaltjes tussen de cementkorrels integendeel wijd. De talrijke facetten verhelderen het oppervlak en dit effekt wordt nog vergroot door de overvloe­ diger toegevoerde en neergeslagen kalk.

Ceci dit, en cas d’infraction au code du beau

Premier inculpé : la composition.

béton apparent, il y a trois prévenus au banc

Une bonne composition engendre parfois de

des accusés :

vilains bétons qui sont toutefois costauds et

1.

2.

la composition,

vivent vieux. Les Hercules sont rarement des

le coffrage,

Apollons.

3.

la mise en oeuvre.

Bij overtreding van de kodex voor mooi dagvlakbeton worden derhalve drie verdachten gedagvaard : 1. de samenstelling, 2. de bekisting, 3. de verwerking.

Eerste verdachte : de samenstelling.

Een goede samenstelling verzekert sterkte en lange levensduur maar niet noodzakelijk schoonheid. Herkuleskinderen lijken meestal niet op die van Apollo.

%eaii water .

1 -i

i

:

m Pourquoi ? Parce que la règle de composition “le moins d’eau possible’’ vise non pas la beauté de la peau mais les qualités du béton.

Le rêve serait que l’eau de mouillage soit

Si on consulte les besoins en eau de mouillage des divers composants, on remarque très vite que le sable, et surtout les grains très fins de sable, sont les grands buveurs d’eau.

juste celle fixée par le ciment.

Waarom ? Onder meer, omdat de grondregel voor de samenstelling zegt “voor sterk beton zomin water als mogelijk". Liefst ware : net genoeg water om het cement te hydrateren.

Maar alle andere bestanddelen moeten nat worden gemaakt en het blijkt spoedig dat zandkorrels, vooral de fijnste, zeer dorstig zijn.

37

Les bétons-rois sont ainsi faits : bourrés de grosses pierrailles et champions en toutes

Le raisonnement confirme cette intuition. Un mélange titrant trop peu de mortier est rèche,

performances. Mais on pressent que les prix

difficile à mettre en œuvre. Plus de mortier

de beauté ont besoin de compositions plus

l’assouplit et le fait mieux glisser dans tous

“féminines”.

les coins et recoins du coffrage.

Köningen onder het beton zijn opgevuld met dikke steenkorrels; ze zijn kampioenen als bet op prestatie aankomt. De schoonheids­ prijs gaat evenwel niet naar de stoerheid dan wel naar de verfijnheid.

Redenering bevestigt het gevoel : een mortelarm mengsel is ruig, moeilijk te verwerken.

Aanrijking met mortel maakt het smeuïger en doet het beter doordringen in alle hoeken

FTT

I *5

f **>P - 4:

^ -'S S '-f ’ s

T

f

il .

a la

1

\

.*5

:

38

van de bekisting.

V\ Hf ï-

Trop de cailloux !

Ce n’est que partiellement vrai en ce sens

Peut-être, fera sentencieusement remarquer

que la réussite d’une œuvre ne peut être

un technicien, cela ne se serait pas passé si

tributaire de la perfection d’exécution que se

le béton avait été soigneusement déversé et

soit sur le plan humain ou sur celui des

sérieusement vibré !

moyens.

Teveel stenen !

Wellicht zou dit niet zo zijn ware de specie zorgzamer gestort geweest en grondig en overal getrild.

Dit is evenwel maar een halve waardheid, want het wellukken van een bouwwerk mag niet uitsluitend van de handigheid van de uitvoerders en van de gebruikte werktuigen afhangen.

De surcroft, si le mortier est trop chiche­ ment compté, la grosse pierraille s’approche

L’enrichissement modéré en mortier est une

trop près de la surface; la teneur en eau du

petite infraction.

Et puis, pourquoi ne pas accorder crédit au

mortier varie de zone en zone et la pierraille

proverbe de circonstance : “un mélange bien

"transparaît”.

enrobé fait les bétons en bonne santé”.

Bovendien komen, bij te laag mortelgehalte, de grotere stenen te dicht bij het oppervlak en tekenen zich in dit laatste af.

Het matig aanrijken in mortel is een kleine inbreuk maar is goed in het spek zitten niet beter dan het vel over de beenderen ?

La quantité de mortier ne suffit pas; sa qua­

... en gros grains de ciment, en eau et petits

lité est aussi de rigueur. Il ne faut pas que

grains de ciment. Se produisant en surface,

la pâte de ciment qui est l’huile du mortier soit trop liquide et ne se sépare à la vibra­

cet accident fait naftre un jeu de canaux ou d’alvéoles qui font comme des plis dans la

tion...

peau du béton.

Met de hoeveelheid mortel is de kous niet af want ook zijn hoedanigheid speelt mee. Is de cementpap te slap, dan wordt hij bij het tril­ len uit de mortel afgescheiden.

De cementkorrels worden op hun beurt naar grootte gesorteerd en als het water is wegge­ droogd is het betonoppervlak door een stel kanaaltjes en kuiltjes gerimpeld.

39

Pour que la pâte soit bien onctueuse, il suffi­

Mieux vaut être raisonnable et ne pas dépas­

rait de ne pas lésiner sur le ciment pour une

ser 375 kg de ciment/m^ de béton. Le com­

quantité d’eau donnée. C’est un peu simpliste

plément de particules fines sera donné par le

car trop de ciment coûte cher et accroft le

sable; il ne convient donc pas que ce dernier

risque de retrait.

soit trop “gros”.

Veel cernent en weinig water geeft dikke pap maar zo eenvoudig is de oplossing niet want teveel cement kost niet alleen geld maar ver­ groot de krimp.

Het is beter maat te houden en het gehalte aan cement tot 375 kg/m^ beton te beperken.

De rest van de fijne fraktie moet uit het zand komen en dit laatste mag dus niet te "grofft zijn.

Conseils Compositions recommandées

max. du gros granulat

Ciment -l- fines

Consistance Affaissement au cône d'Abrams

du sable «0,15-0,2 mm)

coffrage

coffrage

kg/m®

absorbant

non absorbant

30

350

15

12

16

425

+

■r

7

500

8

6

mm

Dosage en mortier (sable -I- ciment •+- eau) : 50 à 55% du total mortier + gros granulat. Les bétons titrent gé­ néralement 40% de mortier.

Seconde infraction : un sable riche en fines!

Le remède ? Un bon adjuvant réducteur d’eau qui fera d’un tel mélange un athlète à défaut d’un champion.

En hier komt dan de tweede inbreuk : zand met te veel zeer fijne korrels. Hier kan de nodige hoeveelheid water beperkt worden door het gebruik van een waterreducerend middel dat van een dronkaard een drinker maakt.

Raadgevingen Aanbevolen samenstellingen

(p max. grof toe-

Cement 4- fijne

slagmateriaal

zandfraktie «0,15-0,2mm)

mm

kg/m®

30

350

15

425

7

500

Konsistentie Zetmaat volgens Abrams opslor­ pende

niet op­ slorpende

bekisting

bekisting

15

12

8

6

Gehalte aan mortel (zand -I- cement + water) : 50 tot 55% van de volledige hoeveelheid mortel -L grof toeslagmateriaal. Gewoon beton bevat 40% mortel.

40

2e inculpé : le coffrage.

• La rubéole. Voici les traces noires de ci­

Le béton ne reflète pas toujours fidèlement

ment non durci au contact d’essences

l’empreinte du coffrage.

concentrées dans les nœuds de planches

Mais il y a pire : le coffrage lui-même est res­

frafches de sapin.

ponsable de plusieurs dermatoses.

Tweede verdachte : de bekisting.

Het oppervlak van de bekisting is niet altijd getrouw in het beton afgedrukt.

Erger zijn de echte “huidziekten” :

• Vlekziekte : hier zwarte sporen daar waar

het cement door de inwerking van het hars uit de kwasten van verse sparreplanken niet kon verharden.

t)>

_ _ I.

li • La décoloration. Si le coffrage est poreux, l’eau passe dans le coffrage et serre les

Comme la porosité varie de planche à planche et, pour une même planche, de fibre à fibre,

grains de ciment; la chaux qui devait éclair­

les variations de teinte sont infinies. Ce phéno­

cir la surface passe également dans le coffra­

mène intéresse aussi les panneaux en multi­

ge. Pour ces deux raisons la peau du béton

plex dont l’étanchéité de surface a disparu lo­

sera sombre.

calement.

• Ontkleuring. Een poreuze bekisting zuigt

het water uit het “vel” van het beton. Dit verdonkert het oppervlak omdat daardoor de cementkorrels dichter aaneensluiten en de heldermakende kalk mee wordt opgezo­

Aile planken zijn niet even poreus, ook alle vezels van éénzelfde plank niet. Daarom is de kleurschakering onbegrensd. Dit geldt ook voor fineerplaten waarvan de dichtende hars­ laag is weggesleten.

gen.

41

• Les coups de soleil.

Des planches en bois frais exposées à la

• La pelade.

Au contact de l’eau du béton frais, une

lumière subissent des transformations orga­

planche de bois sec gonfle alors qu’au

niques en surface qui s’impriment sur le bois et, de là, sur la peau du béton.

train de durcir. Cette peau est arrachée par

A gauche - planche exposée sous feuille de plastique ajourée avant coffrage.

A droite - effet sur le béton décoffré.

• Zonneslagen.

Zonnelicht veroorzaakt scheikundige omzet­ tingen in het dagvlag van de planken die het beschijnt. De hieruit volgende verkleuringen tekenen zich duidelijk af op het beton.

même moment, la peau du béton est en friction.

• Pellen.

Een plank die water uit de betonspecie zuigt zwelt; tegelijkertijd verhardt het vel van het beton. Dit vel wordt door wrijving weggedrukt.

Links

- plank vóór het bekisten met uitgesneden plasticfolie bekleed.

Rechts - weerspiegeling van de uitsnijdingen op het beton.

Voici ce que cela donne. Comme pour d’au­

Un constat d’expérience. Les planches en bois

tres "défauts” c’est acceptable, intéressant

naturel s’améliorent au fil de leurs remplois.

Les mouillages et séchages alternés désèvent le

même ou désastreux suivant les cas et la sub­ jectivité de l’observateur.

bois. La pénétration de chaux et de lait de ciment en surface minéralisé et imperméabili­ se cette dernière.

En dit is het gevolg ! Het is naar gelang van het geval en van de subjektiviteit van de waar­ nemer interessant, toelaatbaar of een misbak­ sel !

42

De ervaring leert dat onbewerkte houten plan­ ken betere resultaten opleveren naarmate ze vaker hergebruikt worden. Ze worden door het afwisselend bevochtigen en drogen uitge­ loogd en door het indringen van kalk en ce­ ment gedicht en gemineraliseerd.

• Les balafres des joints de coffrage.

Toute perte de mélange frais au travers des joints balafre le béton. Une fuite de mor­

La trace de ce drain sur la peau du béton : une zone claire de sable bordée par deux lise­ rés sombres constitués de gros grains de ciment.

tier forme un drain fait de sable puis de gros grains de ciment.

• Littekens van bekistingsvoegen.

Het uitstromen van specie doorheen be­ kistingsvoegen veroorzaakt een litteken op het beton. Uitstromende mortel vormt een draineerstrook van fijn zand en grove cementkorrels.

De aftekening van zulke draineerstrook op het beton : een heldere zandstreep door twee don­ kere boorden van grove cementkorrels begrensd.

Une simple fuite de laitance se traduit égale­

Des fuites aussi légères que celles de laitance et

ment par la formation d’un filtre constitué de

d’eau ne marquent pas que la peau du béton.

gros grains de ciment. A la limite, la seule fuite d’eau compacte les grains de ciment en

Les variations du rapport E/C qu’elles entraî­

surface.

Ook de uitstroming van cementmelk werkt als een filter van grove cementkorrels. Zelfs het wegvloeien van water verdicht de cement­ korrels in het oppervlak.

nent, modifient la teinte en profondeur. (voir chapitre II).

Lichte uitstromingen van cementmelk en water veroorzaken nog meer dan strepen op het be­ ton. Ze wijzigen de W/C-faktor en de kleur in de diepte en die sporen zijn door bewerking van het oppervlak niet uit te wissen.

43

• Les balafres accidentelles.

Il suffit aussi d’un léger décollement en tête

Il suffit d’un coffrage trop peu raidi pour

de coffrage pour que l’eau de pluie dépose la

que le lit de béton 2 écarte le coffrage du

chaux lavée. Des bavures en dentelles, sembla­

lit 1. La pâte de ciment ou le mortier se

bles à celles dues au salissement, témoignent

glisse dans la faille.

de ces accidents.

• Toevallige littekens ontstaan wanneer bij­

voorbeeld de bekisting niet stijf genoeg is en betonlaag 2 de bekisting van laag 1 wegdrukt waarbij cementpasta of mortel in de spleet loopt.

• La petite vérole (bullage).

Als de bovenkant van de bekisting van het be­ ton loskomt, zijpelt het regenwater in de spleet en tekent strepen van meegesleurde en afgezette kalk. Zulke tegenslagen tekenen zich af in de vorm van franjes die gelijken op deze die door de afzetting van vuil veroorzaakt worden.

Le bullage (évidements hémisphériques en surf-

Les bulles d’air incluses dans le béton ne se

face) fait partie de l’aspect courant de la peau

détachent pas facilement de la surface. El­

du béton pour peu que les bulles ne soient ni

les “collent” d’autant plus que le coffrage est lisse et que la paroi est souple c’est-à-

groupées en colonies.

trop nombreuses ni trop grandes ni surtout

dire vibre en phase avec le béton.

• Pokken (luchtbellen).

De kleine luchtbellen uit het beton blijven des te gemakkelijker tegen de bekisting plakken als haar oppervlak glad is en haar materiaal buigzaam zodat het in faze met het beton meetrilt.

44

De uiteraard halfbolvormige luchtbellen komen normaal voor in elk betonoppervlak en storen niet voor zover ze niet te talrijk of te groot zijn of in kluwens gekoncentreerd.

• Dernière dermatose ; le faiençage.

Aussi soigné soit-il, le coffrage marque la peau

La peau, riche en ciment, exécute plus rapi­

du béton par des détails infimes. Exemples :

dement son retrait que le béton de base.

les différences d’absorption d’eau, les décala­

Cette microfissuration s’observe davantage

ges minuscules de pose. La parfaite régularité

sur les surfaces lisses mais ses dimensions ne compromettent ni la qualité ni l’adhérence

de teinte et le gommage absolu des joints sont des utopies.

de la peau.

• Laatste huidziekte : kloven.

Het cementrijke betonvel krimpt sneller dan het beton eronder. De hierdoor veroorzaak­ te haarscheurtjes zijn opvallender bij gladde oppervlakken maar leveren geen enkel ge­ vaar voor de hoedanigheid noch voor de aanhechting van het vel.

Zelfs een bekisting die met uiterste zorg is ge­ bouwd merkt het beton door kleine details zoals verschil in wateropslorping of kleine aansluitingsverschillen bij het plaatsen. Regelmaat van kleur en totaal onmerkbare voegen zijn

Conseils

• Coffrage en grands panneaux.

Etancher les joints; de préférence les accuser

• Coffrage en bois naturel.

Utiliser les planches de remploi et les humi­ difier avant et après bétonnage.

een utopie.

(à prévoir à la conception).

• Adopter les textures légèrement rugueuse et absorbantes donnant moins de bullage et de

Raadgevingen • Bekisting van gewoon hout.

Reeds gebruikte planken aanwenden en ze voor en na het storten van het beton nat maken.

faïençage.

■ Pour les bétons de chantier qui n’auront ja­ mais une peau de bébé, adopter les coffra­ ges à relief profond. Dans un visage ridé et buriné les défauts de peau petits et grands disparaissent.

• Bekisting van grote panelen.

De voegen dichten; ze doen opvallen ( te voorzien in het ontwerp).

• De oppervlakken eerder grof gekorreld en opslorpend houden om haarscheurtjes en luchtbellen te verdoezelen.

■ Voor bouwplaatsbeton dat nooit een Ukindervel” kan krijgen, een bekisting met diep reliëf aanwenden. De grote en kleine gebreken van de huid worden in een gerim­ peld en gegroefd aangezicht niet opgemerkt.

45

3ème inculpé : la mise en œuvre.

Une composition soignée, un coffrage parfait, et la peau du béton peut être ratée par erreurs à la mise en œuvre. On peut en pleurer ou respecter les quelques règles suivantes.

Limiter l’occlusion d’air.

• En choisissant, si faire se peut, un malaxeur à axe vertical.

• En proscrivant la chute libre au profit du déversement par goulotte bien posée. Atten­ tion au rejet de la pierraille.

3e verdachte : de verwerking.

Fouten bij de verwerking verminken het vel van het beton zelfs als het met de meeste zorg is samengesteld. Om te wenen, maar het is beter te voorkomen door volgende regels na te leven.

De hoeveelheid ingesloten lucht beperken.

• Door een dwangmenger te gebruiken om het beton aan te maken.

• Door goedgerichte stortgoten te gebruiken om het beton te plaatsen. Zorgen dat de gro­ te stenen niet wegspatten tegen de bekistingswand. lp*■tl

46

Vibrer, oui mais pas trop.

Ne pas oublier de vibrer.

Un excès de vibration finit par séparer le mé­

Témoin classique de cet oubli, le nid de pier­

lange : le mortier quitte la pierraille; la pâte de ciment quitte le mortier et l’eau quitte la

cunes de composition : pauvreté en mortier

pâte de ciment.

et instabilité de ce dernier.

Met mate trillen.

Niet vergeten te trillen.

Te sterke trilling veroorzaakt ontmenging; mortel en stenen scheiden zich af; cementpasta en zand eveneens en uiteindelijk volgt afscheiding van cement en water.

Bewijs van nalatigheid op dit stuk : de grindnest die vaker voorkomt dan men denkt maar die ook aan een gebrek van de specie kan te wijten zijn : te weinig of onstabiele mortel.

raille qui est dû aussi fréquemment à des la­

•y

J

A

• ï • '.%

•

Vibrer bas et haut.

Vibrer partout.

On s’imagine que l’air du bas a plus difficile à

Plonger et retirer l’aiguille vibrante, c’est

remonter, vu le trajet. Mais il ne faut pas

fastidieux et peu contrôlable. Entre deux pla­

oublier que ce sont les bulles du haut qui su­ bissent la poussée la plus faible.

ges bien vibrées mais trop espacées, les bulles

Onderaan en bovenaan trillen.

Overal trillen.

Klaarblijkelijk is de onderaan ingesloten lucht wegens de af te leggen afstand het moeilijkst te verdrijven maar de luchtbellen bovenaan ondergaan de kleinste druk.

Het indompelen en uittrekken van de trilnaald is zwaar en onkontroleerbaar werk.

Tussen twee goed getrilde maar te ver uiteen­ liggende zones ontstaan kluwens van opstij­ gende hellen.

Attention à la ferraille!

Résultat : la trace du ferraillage apparaissant

Si l’aiguille vibrante s’appuye sur le feraillage;

s’agglomèrent en colonies grimpantes.

en teinte différente.

ce dernier vibre et induit sous les armatures une survibration qui sépare les grains de ci­ ment.

Opletten voor de wapening.

Als de trilnaald de wapening raakt gaat deze laatste over een grote lengte meetrillen waar­ door het beton eronder te sterk wordt ver­ dicht en de cementkorrels zich afscheiden.

Gevolg : aftekening van de wapening in de vorm van een donkere schaduw.

47

Un lit ... c’est horizontal.

Les lits obliques attestent bien souvent d’un

Reprises de bétonnage et non raccomodages.

manque de vibration et/ou d’une consistance trop sèche. Consistance et vibration adéquates

remontée de mortier, séchage de ce dernier, léger retrait et mouvement de coffrage fré­

donnent d’office des lits horizontaux.

quent ..., ça se voit toujours.

Een laag is horizontaal.

Hellende lagen wijzen meestal op onvoldoende

Stortnaden ja, tegenaanstorten neen!

Het storten van verse specie tegen reeds ver­ hard beton, waarbij mortel naar omhoog komt en droogt, de krimp verschilt en de bekisting vaak loskomt, veroorzaakt altijd

trillen en op te stijve konsistentie. Bij behoor­ lijke konsistentie et gepast trillen worden de lagen vanzelf horizontaal.

Un nouveau béton sur béton durci, avec

een merkteken.

Vite décoffré, vite éclairci.

Pitié pour les coins!

Lontemps coffré, le béton durcit sans que la

Combien d’arêtes vives ne sont-elles pas arra­ chées parce que le coffrage est enlevé sans pré­

chaux puisse migrer en surface; les canaux se rétrécissent laissant peu de passage à une

caution. Il est si simple de l’assouplir aux

exsudation ultérieure : le béton sera sombre.

coins ou de prévoir des chanfreins.

Vroeg ontkist is vlug opgeklaard.

Zolang het beton in de kist zit kan de kalk niet naar buiten; ondertussen vernauwen de kanaaltjes, wat later uitzweten afremt. Het beton wordt donker.

Voorzichtig zijn nabij de hoeken!

Hoeveel scherpe hoeken worden verknoeid door zorgeloos ontlasten! Het is nochtans niet moeilijk om de bekisting eerst aan de hoeken los te maken en om in de hoeken veilingen te voorzien.

48

Récapitulatif des conseils.

Vibrez partout, haut et bas, régulièrement.

Déversez le béton gentiment par goulotte incli­

Prévoyez, dès le coffrage, un joint de reprise

née ni trop, ni trop peu. Que les lits ne soient pas trop épais de manière à ce que l’aiguille

de bétonnage sous forme d’une baguette de profil trapézoïdal.

vibrante ressoude 2 lits superposés.

Herhaling van de aanbevelingen.

Stort het beton geleidelijk langs een gepast hellende stortgoot. Houdt de lagen net zo dik dat ze door de trilnaald aan elkaar kunnen worden gelast.

Tril overal, onderaan en bovenaan, en gelijk­ matig gespreid.

Voorzie de stortnaden reeds in de bekisting in de vorm van een afgeschuinde lat.

Sous notre ciel gris, les bétons clairs étant gé­

L’œuf de Colomb!

néralement préférés aux bétons sombres, voici,

blanchiment infaillible : le ciment blanc. Mais

en rappel les facteurs de clarté : E/C pas trop

il faut : - un matériel prévu pour le béton blanc,

bas — coffrage étanché ou étanche — décoffra­

Il existe un agent de

ge rapide.

- des sables blancs si la petite coloration due aux fines du sable n’est pas souhaitée.

Onder onze grauwe lucht is helder beton wel­ licht te verkiezen boven donker. In die voor­ onderstelling gelden de volgende Faktoren : niet te lage W/C — waterdichte bekisting — vroege ontkisting.

Het ei van Columbus! Wit cement is een on­ feilbaar middel om helder beton te maken, maar : - het gebruikte materieel moet uitsluitend voor wit cement worden voorbehouden, - er moet wit zand worden gebruikt, tenzij de lichte verkleuring door de fijne zandfraktie gewenst is.

49

Voici une pierre naturelle avec ses variations de teinte, ses occlusions et autres imperfec­

La taille, souvent profonde dans le cas des motifs sculptés, avait une incidence visuelle

tions. Ces “défauts” n’ont jamais préoccupé

plus importante que la peau de la pierre.

les bâtisseurs pour deux raisons bien sim­

L’appareillage tissait une trame de joints

ples :

plus “visibles” que le réseau des “défauts”.

Dit is natuursteen met al zijn kleurschakerin­ gen, al zijn insluitingen en andere onvolmaakt­

De diepe insnijdingen van de gebeeldhouw­ de motieven vallen sterker in het oog dan

heden. De bouwers hebben er zich om twee eenvoudige redenen nooit iets van aangetrok­ ken.

de gebreken van het vel van de steen.

Het verband van de kleine en middelgrote stenen zorgt voor een voegenpatroon dat meer opvalt dan het stel gebreken.

II a fallu que soient exploités simultanément le

Si la perfection de peau est requise, et cette

monolithisme du béton et la facilité des cof­

exigence est respectable, le béton doit quitter

frages unis pour que les “défauts” de peau du

le chantier pour être confié à l’usine. Autre

béton soient moins acceptés.

avantage de ce transfert : tout élément “raté” est rebuté avant placement.

Doordat de moderne architektuur het monolitische van het beton, samen met het gemak van de bekisting wil exploiteren wordt nauwer toegezien op de “gebreken” van het vel van het beton.

50

Als een volmaakt vel wordt geëist, en dat mag, dan moet dat niet op de bouwplaats maar wel in de fabriek van architektonisch beton wor­ den tot stand gebracht. Bij de prefabrikage gaan de “mislukte” elementen naar de afval in plaats van naar de bouwplaats.

LES BETONS APPARENTS A SURFACE TRAITEE. Ce sont des bétons “scalpés”. Leur peau a été enlevée par différents traitements.

BEWERKT DAGVLAKBETON. Dit is beton waarvan het oppervlak door een of andere bewerking oneffen is gemaakt.

T raitament A. Lavage à l'eau ou à l'acide.

B. Sablage

léger fort

Effet Mosaïque du gros granulat.

Voir grésage.

Voir lavage.

C. Bouchardage et taille.

Surface éclatée ou ciselée.

D. Grésage et polissage.

Surface meulée à grains va­ riables.

Bewerking A. Met water of zuur wassen.

B. Zandstralen

licht sterk

Effekt Mozaïek van grote stenen.

Zie slijpen.

Zie uitwassen.

C. Punthameren en bekappen.

Afgesplinterd of gefrijnd oppervlak.

D. Slijpen en polijsten.

Min of meer fijn geslepen oppervlak.

-

^

o

I o

n T

Précautions préopératoires.

+ éventuellement d dans Ie cas de traitement

Surveiller l’enrobage des aciers. Si b est l’épais­

mécanique brutal (pour compenser la micro­

seur enlevée, l’enrobage des aciers doit s’ac-

fissuration en résultant). Ne pas oublier non

croftre de b (forcément) -I- c (pour compen­

plus de bien replier les ligatures et choisir des écarteurs à contact discret.

ser la perte de protection de la peau) ...

Voorafgaande maatregelen.

Het cementrijke vel dat wordt weggenomen is een natuurlijke bescherming. Als b de dikte van de weg te nemen laag is, dan moet de dekking van de wapening toenemen met b (uiteraard) + c (kompensatie voor de verdwe­ nen bescherming) ...

+ d (bij ruwe mechanische bewerking die haarscheurtjes veroorzaakt). Ook op de hechtingsdraden letten en afstandhouders kiezen waarvan het merkteken na de bewerking niet opvalt.

51

Les bétons lavés.

... dont le durcissement a été empêché par un

L’enlèvement du mortier couvrant le gros gra-

retardateur. Apparemment facile, ce traite­

nulat se fait : O par lavage à l’acide chlorhydrique sur béton

ment requiert un choix de granulats assurant

durci (24 heures),

tant le serrage de la mosaïque de pierrailles que son bon sertissage.

O par lavage à l’eau de la surface ...

52

Gewassen beton.

... de verharding door het aanwenden van een

De mortel die het grof toeslagmateriaal bedekt kan worden weggenomen door : o wassen met waterstofchloride van het ver­ harde beton (24 uur), o uitspoelen van bet dagvlak waarvan ...

bindings- en verhardingsvertrager werd belet.

Deze schijnbaar eenvoudige bewerking veron­ derstelt een zorgzame keuze van het grof toeslagmateriaal dat een sluitende en goed inge­

Le serrage maximum des grains en surface et la régularité d’aspect sont paradoxalement

Quant au calibre, une règle simple dit : dia­

obtenus par une granulométrie discontinue, les petits grains s’embriquant parfaitement

ception du parement en m. Ce traitement est plutôt réservé à l’usine qu’au chantier (voir

entre les gros.

photo ci-dessus).

Een dichtgesloten mozaïek met gelijkvormig uitzicht wordt bekomen door een onderbro­ ken korrelgradering waarvan de fijnere korrels de openingen tussen de grotere sluiten.

Voor de korrelmaat geldt een eenvoudige regel : maximum diameter in mm = afstand in m van waarop het dagvlak bekeken wordt.

De bewerking geschiedt beter in de fabriek dan op de bouwplaats (zie foto hierboven).

bedde mozaïek moet vormen.

mètre maximum en mm = distance de per­

Les bétons sablés.

Réservé en principe à l’usine, le sablage est

La projection de sable à forte pression corro­

parfois utilisé sur chantier notamment pour

de légèrement (si elle est courte) ou profon­

des fresques au pochoir sur des bétons dont

dément (si elle est appuyée) la surface. Dans

le gros granulat et le mortier sont de colora­

ce second cas, le gros granulat est découvert

tion différente.

et malheureusement terni.

Kort zandstralen slijt het oppervlak licht uit, lang zandstralen diep. In beide gevallen wordt het grof toeslagmateriaal blootgelegd en, spij­ tig genoeg, door de zandstraal ook dof ge­ maakt.

Deze kostbare werkwijze die normaal in de fabriek moet worden uitgevoerd werd soms op de bouwplaats aangewend om door middel van Schablonen op bet beton, met verschillend gekleurde mortel en toeslagmateriaal, tekenin­ gen aan te brengen.

Les bétons bouchardés et taillés.

l’air comprimé a bien remplacé l’huile de bras

Gezandstraald beton.

Ces bétons sont traités comme la pierre natu­

mais le savoir faire des tailleurs disparaît avec

relle. Le bouchardage écrase le mortier de sur­

eux. Ces traitements mourront faute d’arti­

face, le ciseau le fait éclater. Les outils an­

sans. Ci-dessus 2 façons d’éviter les bris d’an­

ciens ont, depuis, bien durci leur tranchant;

gles.

Gepunthamerd en bekapt beton.

en samengeperste lucht vervangt de spier­ kracht maar toch is de steenhouwerskunst tenonder gegaan. Deze bewerkingen verdwij­ nen bij gebrek aan goede steenhouwers. Hier­ boven : 2 manieren om het breken van de hoeken te voorkomen.

Zulk beton wordt bewerkt op dezelfde wijze als natuursteen. Punthameren verbrijzelt de buitenste mortellaag, afbeitelen doet ze af­ springen. Het moderne gereedschap heeft een goed geharde snee

53

Les bétons grésés et polis.

Un traitement de brute.

Une technique très efficace sur le plan de

Par abrasion aux meules de grains de plus en plus fins, le béton se grèse puis se polit. Ces

l’aspect, consiste à briser à la masse, les arêtes

traitements coûteux aussi, sont réservés à

de cannelures obtenues au coffrage. Nous re­

l’usine.

viendrons sur ce relief très intéressant.

Geslepen en gepolijst beton.

Een ruwe bewerking.

Beton kan door het aanwenden van een reeks als maar fijnkorreliger slijpstenen glad gesle­ pen en ten slotte gepolijst worden. Dit is een kostbare bewerking die in de fabriek moet worden uitgevoerd.

Een vrij recente techniek bestaat erin met een zware hamer de via de bekisting aangebrachte ribben breken. Het aldus gevormde reliëf wordt hierna nog verder besproken.

?

M'JA

54

Ne nous méprenons pas!

... c’est pratiquement peu probant car les

Bien que la plupart de ces traitements soient réservés à l’usine, il serait tentant de les pré­

défauts importants transparaissent sous le trai­

voir au chantier en tant qu’effaceurs de défauts.

tement.

A gauche, une différence de teinte.

Economiquement peu défendable, ...

A droite, le tracé d’un joint.

Opgepast voor misvattingen.

Hoewel de vermelde bewerkingen fabrieks­ werk zijn zou men eraan kunnen denken ze ook op de bouwplaats toe te passen om fou­ ten weg te werken. Dit is ekonomisch moei­ lijk te ...

... verantwoorden en praktisch van weinig baat

want de grove gebreken zoals doorzijpeling door voegen, inzijpeling in spleten en sterke kleurverschillen vormen in het beton een diep merkteken.

Links, spoor van een kleurverschil.

Rechts, spoor van een voeg.

SUGGESTIONS.

... et tenir compte d’un autre phénomène im­

Qu’on ne s’y trompe pas, il ne s’agit plus ici

portant : le vieillissement du béton. Pierre ar­

de recettes pour réussir une belle peau de

tificielle, certes, mais pierre quand même, le

bébé (pardon, de béton) mais bien pour

béton se salit sous les effets de la pollution et

“escamoter” les défauts normaux inhérents

un beau béton de départ peut devenir un sale

au bétonnage sur chantier ...

béton.

SUGGESTIES.

... rekening te houden met een ander belang­

Het gaat hier niet om middelen om het beton een mooi dagvlak te geven maar wel om de

rijk verschijnsel : het oud worden van het be­

gewone gebreken van bouwplaatsbeton te verdoezelen en om ...

ton. Beton wordt evenzeer als natuursteen vuil en oorspronkelijk mooi beton kan een smerig uitzicht krijgen.

En fait, si on n’y prend pas garde, le salisse­

... sont fréquemment celles qui résolvent les

ment peut entacher le béton autant sinon

problèmes des défauts; elles procèdent du

plus que les défauts de peau originels.

Curieusement (logiquement à la réflexion) les

un facteur visuel secondaire”, autrement dit :

même principe : “rabaisser l’état de surface à

solutions anti-salissement ...

“accrocher le regard ailleurs que sur la peau du béton”.

Wanneer de bevuiling niet wordt aangepakt kan ze het beton een veel slechter uitzicht geven dan de oorspronkelijke gebreken van zijn dagvlak. De maatregelen tegen het vuil worden zijn eigenaardig ...

... genoeg (maar logisch) meestal dezelfde als

die om de gebreken te voorkomen. Ze berus­ ten op dezelfde grondregel : van de toestand van het oppervlak een bijkomstig visueel ele­ ment maken, m.a.w. de blik van het dagvlak van het beton afwenden.

55

Il y a mille et une façons d’accrocher le regard

Revenons un instant à la peau de la vache.

ailleurs que sur la peau du béton. La nature et

Si la balafre, la pelade et les souillures appa­

l’architecture ancienne foisonnent d’idées que

raissent moins sur l’une de ces vaches que sur

l’architecte contemporain ne peut malheureu­ sement pas toutes exploiter.

l’autre, c’est que la peau de la seconde est plus “camouflante” que celle de la première.

Er bestaan ontelbare middelen om de blik van het vel van het beton af te leiden. De natuur en de oude architektuur bieden tal van voor­ beelden maar de hedendaagse architekt heeft

Bekijken we nog eens bet vel van de koe. Het litteken, de wonde en de vuile plek zijn min­ der opvallend bij de ene koe dan bij de ande­ re omdat het vel van de ene beter camoufleert

niet altijd de middelen om ze na te volgen.

dan dat van de andere.

le méthode.

2e méthode.

Animer les surfaces planes, de contour géomé­ trique régulier, par des jeux d’ombre et de

Découper les volumes et les surfaces ou y im­ planter des motifs de “distraction” de façon à

lumière formant une résille où les défauts se

ce que la peau du béton ne soit plus qu’une

noient.

toile de fond. Il s’agit là d’un problème de conception architecturale et/ou d’intégration des arts plastiques.

le metode.

Afwisseling van licht en schaduw verlevendigt de regelmatige effen vlakken en “verdrinkt ff de gebreken van het vel.

56

2e metode.

Het insnijden van volumes en vlakken of het erin aanbrengen van “breukfiguren” maakt van het vel een eenvoudige achtergrond. Deze werkwijze is gebonden aan het architekturale ontwerp en/of integratie van de beeldende kunst.

Les empreintes de coffrage.

Le camouflage consiste à fondre, du moins à

Si les défauts de peau ne sont guère orientés, le salissement, par contre, opère souvent par

atténuer, les contrastes révélateurs. La ques­

bandeaux horizontaux. Les empreintes verti­

tion se pose dès lors du choix de l'orientation

cales, profondes s’entend, effacent mieux ces

de ces empreintes.

draperies et, ce qui ne gâte rien, en réduisent la formation.

De afdrukken van de bekisting.

De kamoeflage bestaat in het wegstoppen of minstens in het afstompen van opvallende kontrasten. Het komt er hier vaak op aan de afdrukken behoorlijk te richten.

Lorsqu’on parle d’empreintes profondes, il ne s’agit ni du dessin des fibres du bois, ni les

De gebreken van het vel vertonen weinig oriën­ tatie maar de afzetting van vuil volgt de hori­ zontale overkragingen. Vertikale ribbels verstop­ pen het vuil beter en vertragen zelfs de neer­ slag ervan.

... que la perception visuelle peut en être faite de près. Ces empreintes sont réalisables via le

joints entre planches de coffrage, reliefs bien trop tenus pour dissimuler les défauts du béton. Les empreintes efficaces sont des can­ nelures profondes et d’autant plus rapprochées

coffrage lui-même (disposition des planches) ou

Met diepe insnijdingen worden noch de afteke­ ning van de houtvezels, noch de voegen tussen de bekistingsplanken bedoeld want deze reliëftekeningen zijn te ondiep om de gebreken van het betonoppervlak te verbergen.

Doeltreffende insnijdingen zijn diepe ribbels die des te dichter bij elkaar moeten liggen als ze van nabijer kunnen worden bekeken. Deze ribbels kunnen langs de bekisting om worden aangebracht (schikking van de planken) of

par l’intermédiaire de doublures structurées.

Toute solution est bonne pourvu que les empreintes soient profondes.

door het aanwenden van voeringen met in­ prentingen. Elke werkwijze is goed als ze maar diepe insnijdingen veroorzaakt.

57

Les astuces "accrocheuses".

Les jeux de volumes, les découpes de pare­

Ces ‘‘astuces’’ peuvent être grossièrement

ments, sont autant de rails où le regard s’ac­

groupées en deux catégories sans frontières

croche. Cet effet bénéfique demeurera toute­

bien définies : les mouvements architectu­

fois le résultat et non la justification d’une

raux et les motifs plastiques.

architecture mouvementée.

Knepen om de aandacht af te leiden.

Het spel van de volumes en de insnijdingen van het dagvlak zijn als reels die de blik lei­ den. Dat effekt moet evenwel het gevolg maar niet de reden van een levendige archi-

Deze knepen kunnen grofweg in twee niet scherp afgescheiden groepen worden ingedeeld: de architektonische levendigheid en de gebeeld­ houwde motieven.

tektuur zijn.

Les bâtiments anciens ne connaissaient pas

La sobriété de rigueur dans l’architecture con­

ces problèmes. La trame de l’appareillage, les

temporaine (en partie dictée par les contrain­

décrochements multiples, les motifs sculptés,

tes économiques de main d’œuvre) a balayé

multipliaient les centres d’intérêt visuel.

ces ‘‘fioritures’’. Seules l’animation des volu­ mes et les découpes des parements ont encore droit de cité.

Bij oudere gebouwen komen zulke moeilijk­ heden niet voor. Het verband van het metsel­ werk, de talrijke uitstulpingen en de gebeeld­ houwde motieven zijn ontelbare blikvangers.

58

De verplichtende soberheid van de hedendaag­ se architektuur (ten dele het gevolg van ekonomische beperkingen door loonkosten) beeft met al die “rommel” afgerekend. De verdeling van de volumes en het verbreken van het verband zijn de enige nog mogelijke ingrepen.

... intégration qu’ont connues les siècles passés

Demeurent sans solutions, autre que les em­ preintes, les grands parements réguliers de con­

et qui a disparu de nos jours. Et pourtant,

tour et de surface.

combien d’enseignes luxueuses, d’œuvres d’art

Sans solution si ce n’est l’intégration des arts

“appliquées”, d’abords sophistiqués ne vien­

plastiques à l’architecture ...

nent-ils pas, à postériori, habiller les bâtisses comtemporaines.

de beeldende kunst bij de architektuur wordt betrokken.

Dat was het geval in de voorbije eeuwen maar het wordt nu niet meer gedaan. En toch wor­ den tal van luxe-uithanghorden en andere uitingen van ‘"toegepaste" kunst later aan vele moderne gebouwen opgehangen.

Dieu sait pourtant que le béton est facile à

Il “suffirait” d’intéresser l’artiste au projet.

modeler. Une fourrure en polystyrène impri­

Que n’a-t-on déjà pas obtenu avec des corda­

mée au fer chaud et glissée dans le coffrage, restitue dans le béton des fresques à faire

ges enroulés, des plâtres vernis et des mosaï­

pâlir les sculpteurs des cathédrales.

pléthore de moyens qui freine l’inspiration!

Beton is nochtans een gemakkelijk te vormen materiaal. Een blad polystyreen met inge­ brande tekening ingeschoven in de bekisting kan even spektakulaire effekten veroorzaken als bet beeldhouwwerk van de katedralen.

Het “volstaat” hiertoe een kunstenaar bij het ontwerp te betrekken. Opgerolde koorden, gevernist pleisterwerk en gekleurde toeslagmaterialen bieden reeds tal van mogelijkheden en terecht kan worden gevraagd of de overmaat aan middelen de inspiratie dooft.

Er zijn geen andere oplossingen mogelijk dan de insnijdingen, de grote deelvlakken met re­ gelmatige om trek en effen oppervlak, tenzij

ques de pierres de couleur? C’est peut-être la

59

"

1.

I

CONCLUSIONS ET RESUME

Ces irrégularités sont interprétées et acceptées

Le béton apparent “brut de décoffrage’’ est

diversement sur le plan esthétique. Certains

un matériau dont la peau n’est pas naturelle­

accidents de surface plus sérieux, sans inciden­

ment plus régulière de teinte et de texture

ce sur la durabilité du matériau, laissent des

que celle de la pierre naturelle.

traces indélébiles à l’instar d’occlusions ou de veines inopportunes dans un banc de pierre.

BESLUITEN EN SAMENVATTING Dagvlakbeton is een materiaal waarvan het vel van nature uit niet gelijkmatiger van kleur of textuur is dan dit van natuursteen.

Toch worden deze ongelijkmatigheden van estetisch standpunt uit, op ongelijke wijze be­ schouwd en aanvaard. Sommige grotere ver­ storingen van het oppervlak, hoewel ongevaar­ lijk voor de duurzaamheid van het beton laten echter, zoals spataders onder de huid, onge­ wenste merktekens na.

II semble donc prudent d’appliquer l’adage

Et si la perfection de peau est requise, exi­

“mieux vaut prévenir que guérir’’ et confier à l’architecture même, au relief de coffrage ou

gence parfaitement défendable, il paraft plus judicieux de confier cette responsabilité à

à d’autres centres d’intérêt, la mission de ré­

l’usine plutôt qu’au chantier.

duire l’incidence visuelle de la peau du béton.

Het is dus beter te voorkomen dan te genezen en de aandacht van het dagvlak van het beton door de architektuur, het relief van de bekis­ ting of andere blikvangers af te leiden.

60

Wil men toch een volmaakt dagvlak, wat te rechtvaardigen is, dan lijkt het beter het werk in een fabriek uit te voeren.

3 4

1 2

Une pierre naturelle ... ... et un béton lisse brut de décoffrage.

3

La pierre naturelle aidée par son appa­

4

reillage ... ... et le béton brut desservi par le

5

monolithisme.

5

Le coffrage courant : la planche

6

brute de sciage ... ... et les bétons fréquemment réussis qu’il engendre.

7-8-9-10

Les nervures verticales profondes effacent presque tous les défauts et accidents; elles atténuent aussi les effets du salissement par ruisselle­

11-12

ment.

Pourquoi ne pas intégrer l’art dans l’architecture et renouer avec un passé qui ne s’en est pas si mal sorti.

61

1 2

Natuursteen... ...en glad dagvlakbeton.

3

De natuursteen verrijkt door het ver足 band ...

4 het beton wordt een schrale monoliet.

5 De gewone bekisting : gezaagde plan足 ken ... ... en het vaak goed uitziend beton dat 6 eruit komt.

7-8-9-10 Diepe vertikale groeven verdoezelen bijna alle gebreken en verminderen bo足 vendien het vervuilen door afdruppen van de regen.

Waarom de kunst niet koppelen aan 11-12 de architektuur en zo opnieuw aan足 knopen met de oudere werkwijzen die het zo goed gedaan hebben.

n

12 62

Le 10e Congrès du B.I.B.M. s’est déroulé à Jérusalem du 20 au 26 septembre 1981

Het lOde B.I.B.MKongres vond plaats in Jeruzalem van 20 tot 26 september 1981

Le 10e Congrès du Bureau International du Béton Manufacturé - B.I.B.M. - s’est dé­ roulé à Jérusalem du 20 au 26 septembre dernier.

Het iode Kongres van het B.I.B.M. - Bu­ reau International du Béton Manufacturé vond plaats in Jeruzalem van 20 tot 26 sep­ tember II.

Une cinquantaine de Belges essentielle­ ment des fabricants de béton, membres de la FeBe - Fédération de l’Industrie du Béton, assistèrent à ce congrès.

Een vijftigtal Belgen, voornamelijk betonfabrikanten die bij de FeBe - Federatie van de Betonindustrie - aangesloten zijn, woonden dit Kongres bij.

En effet, Ie congrès du B.I.B.M. - qui est la des différentes asso­ confédération ciations de l’industrie du béton de par le monde - constitue le ’’rendez-vous” par ex­ cellence des fabricants de béton et il est logique qu’il soit organisé essentiellement à leur intention.

Het Kongres van het B.I.B.M. - de wereld­ wijde ’’konfederatie” van de verschillende verenigingen van de betonindustrie - is in­ derdaad het ’’rendez-vous” bij uitstek van de betonfabrikanten. Het spreekt dan ook vanzelf dat het Kongres in de eerste plaats op hen gericht is.

Lors de la réception officielle du Xe Congrès du B.I.B.M. à la résidence présidentielle à Jérusalem; de g. à dr.: M.R. Buicke, président du B.I.B.M. et de la FeBe, M. E. Nir, président du Xe Congrès, M. I. Navon, président de la République israélienne.

Op de officiële receptie van het Xe B.I.B.M.-Kongres die plaats vond in de residentie van de Israëlische president; van I. naar r. : de heer R. Buicke, voorzitter van het B.I.B.M. en van de FeBe, de heer E. Nir, voorzitter van het Xe Kongres, de heer I. Navon, president van Israël.

Het 11 de B.I.B.M.Kongres zal plaatsvinden in Brussel van 9 tot 14 september 1984

Le 11 e Congrès du B.I.B.M. se déroulera à Bruxelles du 9 au 14 septembre 1984 La responsabilité de I'organisation du 11 e Congrès - qui aura donc lieu en 1984 sera assumée par la FeBe beige.

De verantwoordelijkheid van de organisatie van het 11 de Kongres - in 1984 - werd aan de Belgische FeBe toevertrouwd.

11 n'est pas inutile de rappeier ic i que Ie B.I.B.M. fut fondé en 1954 (I 'association existera donc depu is 30 ans en 1984) à I'issue du 1er Congrès du B.I.B.M. qui eut également lieu à Bruxelles.

Het is misschien nuttig even te herinneren dat het B.I.B.M. in 1954 bi j de sluiting van het 1ste Kongres, dat eveneens te Brussel doorging, werd opgericht (de verenig ing zal in 1984 dus 30 jaar bestaan ).

Le 11 e Congrès aura lieu au Centre International de Conférences au Heysel et I'organisation matérielle de ce congrès reposera dans les mains expertes des services de la Foire Internationale de Bruxelles. Le congrès ira de pair avec une grande exposition de machines, qui aura lieu dans un " palais " contigu .

Het 11 de Kongres zal in het Internationaal Konferentiecentrum op de Heyzel doorgaan en de materiële organisatie werd aan de deskundige handen van de diensten van de Internationale Jaarbeurs toevertrouwd.

Parallel met het Kongres wordt er in een aanpalend " paleis" een grote machinetentoonstelling gehouden .

M. Raf Bulcke, I'actuel président de la Fédération de l'lndustrie du Béton - FeBe, qui doit, selon les Statuts de la FeBe, sortir de charge en février 1982, a été élu , il y a quelques mois, au poste de président du B.I.B.M .. Son mandat a été renouvelé à Jérusalem pour un terme de trois ans. M. Bulcke cumulera les fonctions de président du B.I.B.M. et de président du 11 e Congrès en 1984.

De huidige voorzitter van de Federatie van de Betonindustrie - FeBe, de heer Raf Bulcke, wiens mandaat volgens de FeBestatuten in februari 1982 ten einde loopt, werd enkele maanden geleden tot voorzitter van het B.I.B.M. gekozen. Zijn mandaat werd in Jeruzalem voor 3 jaar verlengd. De heer Bulcke zal tegelijkertijd de funkties van B.I.B.M.-voorzitter én voorzitter van het 11 de Kongres in 1984 waarnemen .

Nous croyons pouvoir publier sous peu Ie programme préliminaire de ce dernier.

Wij hopen binnenkort een voorlopig programma van dit Kongres te kunnen publiceren.

L 'lndice de Révision des Prix FeBe

De FeBe Prijsherzieningsindex

Ind ice de révision des prix utilisé par les fabricants de béton affiliés à la FeBe dans leurs rapports commerc iaux. Sur base 1969 = 100, iI s'établ it comme suit :

Prijsherzien ingsindex gebruikt doo r de bij de FeBe aangesloten betonfabrikanten in hun handelsbetrekkingen . Met 1969 = 100, ziet deze er als volgt uit :

1981 octobre novembre décembre

314,55 314,55 320,06

oktober november december

beton

Tijdschrift van de Revue de la

Prix du numéro Prijs per nummer

:

Abonnement annuel Jaarabonnement

a virer au c.c.p. numéro 000-0028008-72 de la FeBe. Boulevard Aug. Reyers 207-209 1040 Bruxelles.

Les ordres et le matériel de publicité doivent être en notre possession resp. le 1er mai le 1er septembre - le 1er novembre - le 1er jan­ vier et le 1er mars.

90 F

400 F (étranger-buitenland : 600 F)

te storten op p.c.r. nummer 000-0028008-72 van de FeBe. Aug. Reyerslaan 207-209 1040 Brussel.

Publiciteitsopdrachten en - materiaal moeten in ons bezit zijn resp. op 1 mei - 1 september 1 november - 1 januari en 1 maart.

Tirage/oplage: 6000

N V. iNR. H. De Clercq-De Maesschaick

ÉLÉMENTS DE FOSSÉS

STEENKAAI, 111 - 8200 BRUGGE

GRACHTELEMENTEN

TEL. (050) 31 73 61

65

Väkke Väkke betonkon- constructions stiukties en béton het meest ekonomische van de gespecialiseerde bouwprocédés

Vaicke en Zoon, Rodenbachstraat

66

le plus économique des procédés spéciaux de construction

y

22, 8968 Vlamertinge tel. 057/20 25 01

Architecte : Groupe SYNTHESE

PAVES, DALLES, MARCHES, MARGELLES, MODULES. L’équipe de « Blanc de Bierges » vous invite à venir vous infor­ mer, sur les lieux mêmes de fabrication, au centre du Brabant (de préférence sur rendez-vous tél. 010/41.64.71).

Vous y trouverez une réponse originale et personnalisée à vos projets d'aménagements extérieurs.

Afin de vous éviter une trop longue attente, nous vous suggérons de prendre rendez-vous.

S.A. ETS. JEAN DELVAUX N.V. ROUTE

PROVINCIALE. 215

- 1301

BIERGES

-WAVRE

•

TEL.;

Avant de venir vous voir, je souhaite être documenté sur le Blanc de Bierges Nom :

Profession:

Adresse: Code postai-Vilie:

010-41.64.71 DO

m

O Z

<DCO Province:

67

mmrnïT

Dsiidï] ©©k wngG ©[p ©ra© fe©oaM©ra

dD©

[]ïi©G

©ora □ □□

... balkons

... struktuur" elementen

... baksteen ~ wanden

Terrassen, dakranden en luifels in waterdicht beton, zonder meer.

Spanten, balken, kolommen, trappen en dragende binnen­ wanden.

Prefab onderdelen op maat, in glad en strak beton.

Wanden met ingewerkte gevel­ stenen, plaketten of gevelstrippen.

Telkens weersbestendige afwer­ kingen met een traditioneel uit­ zicht.

Brandveilig en onderhoudsvrij.

Op basis van eigen stabiliteits­ studie.

Niet enkel voor grotere gebouwen, maar duidelijk ook voor eengezins­ woningen.

Een moderne oplossing voor een veel voorkomend bouwkundig probleem.

eurobeton n.v.

Vaartstraat 13

2251 Zandhoven

architektonisch beton 68

Tel. 031/84.36.21

Tables basculantes pour la fabrication de panneaux en béton décoratif (Ornate Fascia) - Aéroport de Riad.

Kanteltafels voor de vervaardiging van sierpanelen (Ornate Fascia) - Luchthaven te Riad.

- Systèmes de coffrages complets pour fabrication in situ.

- Tables de production industrialisées et batterie de coffrages.

- Moules standardisés et réglables pour siphons et pertuis.

- Tous types de moules pour éléments de protection de berges.

- Moules pour segments de tunnels et pour travaux de tunnels (voussoirs).

- Bancs de précontrainte et moules pour poutres.

- Installations de centrifugation et moules pour po­ teaux.

- Centrifugeuses, Machines «Packer-Head» et moules pour tuyaux.

- Volledige bekistingssystemen voor de bouwplaats.

- Geïndustrialiseerde produktiebanken en batterijvormen.

- Gestandaardiseerde

en

regelbare

vormen

voor

duikers en kokers.

- Allerlei vormen voor oeververdedigingsprodukten.

- Vormen voor tunnelsegmenten en bekistingen voor

Spécialistes de la conception et de la fabrication de moules et coffrages en ader.

Un choix étendu et une qualité inégalée à des prix compétitifs.

Specialisten in het ontwerpen en fabriceren van stalen bekistingen en vor­ men.

Een ruime keuze en ongeëvenaarde kwaliteit tegen redelijke prijzen.

tunnelwerken.

- Spanbanken en bekistingen voor liggers.

- Centrigugeerinrichtingen en -vormen voor palen.

- Centrigueermachines, «Packer Head»-machines en vormen voor buizen.

PIVINGTON WORKS PLUCKLEY ASHFORD KENT TN27 OPG Telephone (023384) 555/6/7

Le bloc Stepoc a été utilisé dans plus de 2000 cons­ tructions en France, Belgique, Grande-Bretagne (maisons sociales, villas, appartements, piscines, étable).

II est posé sans joint de mortier. Les bloes Stepoc sont ensuite remplis de béton, à n’importe quelle hauteur de mur, par exemple 5 à 6 mètres, en une fois. Le remplissage est garanti par le système Ste­ poc et cela est confirmé par des tests officiels, réali­ sés à Bremen (RFA), à Calgary (Canada), à Bolton (GB), etc.

Cette technique de pose sans mortier provoque un gain considérable de main-d’oeuvre.

Pour tout renseignement, veuillez vous adresser à:

70

Stepoc blokken werden tot nog toe reeds gebruikt in meer dan 2000 bouwconstructies, zoals sociale wo­ ningen, villa’s, appartementsgebouwen, zwem­ kommen, fabrieken, stallen, hangars, enz. in België, Frankrijk en Groot-Brittannië.

De Stepoc blokken worden eerst los, zonder lijm of mortelvoeg, op elkaar gestapeld. Nadien worden ze met beton gevuld, en dit in éénmaal vanaf gelijk welke stapelhoogte, bijv. 5 à 6 meter. De perfekte betonvulling wordt verzekerd door het gebrevet­ teerde Stepoc-systeem en bevestigd door officiële testen uitgevoerd in België, Duitsland, Canada, Groot-Brittannië, Frankrijk.

Deze stapeltechniek, zonder mortelvoeg, vermindert aanzienlijk de loonkosten per m^ metselwerk.

Voor alle inlichtingen, wendt U tot:

n.v. DE BAERDEMAEKER - DEWAELE Kezeweidestraat 59 1702 ASSE (Mollem) Tel. 054/41 55 77

pvba VANDENBULCKE - OLIVIER leperweg 112 8810 RUMBEKE Tel. 051/21.14.51

Fa. SCHEYS - BETON Diestsesteenweg 85 3212 LUBBEEK Tel. 016/63.40.26

Ets. DAUBY & Fils Rue Georges Tourneur 17 6030 MARCHIENNE Tél. 071/51.99.91

s.a. François ONSSELS Agglomérés de Ciments 4634 MICHEROUX-SOUMAGNE Tél. 041/77.10.78

sprl BETON DE LA LOMME Parc Industriel ROCHEFORT 5430 Tél. 084/21.22.57 - 21.34.40

AMERSTRAAT 9/13, B-3220 AARSCHOT - TEL. (016)56 60 34

OBOURG Les Ciments d’Obourg ont le souci permanent de mettre sur le marché une gamme toujours plus étendue de ciments qui répondent aux besoins spécifiques des utilisateurs.

• Ciments Portland P30 P40 P50 • Ciments de haut fourneau HL30 HK40 Bureau de vente : Boulevard du Régent, 46-1000 BRUXELLES Tél.:(02) 512 30 50 (10 1.)

72

- FABRIC. AUTOM. DE TUYAUX PAR VIBRATION - AUTOM. FABRICEREN VAN BUIZEN DOOR TRILLING

DMAE • Nécessite un seul ouvrier.

Slechts één werkman nodig.

• Polyvalent pour/Polyvalent voor: Tuyaux à collet extérieur/Buizen met uitwendige kraag Eléments spéciaux/Speciale ele­ menten • Cycle: ± 3 à 3,50 min.

Cyclus: ± 3 à 3,50 min.

GAMME DE PRODUCTION PRODUKTIEGAMMA • 3 Tuy./Buizen O nom. 30-40 cm • 2 Tuy./Buizen O nom. 50à60 cm • 1 Tuy./Buis O nom, 70-125 cm • Longueur max. des tuyaux: 250 cm Max. lengte van de buizen: 250 cm N’hésitez pas à nous téléphoner.

Aarzel niet ons te kontakteren

OMAG-OSTFRIESISCHE MASCHINENBAU AG - D 297 EMDEN Téléphone: (04921) 61076/78 • TELEX: 027874 . Télégramme: OMAG-EMDEN Programme de fabrication:

Fabrikageprogramma :

Machines à blocs et machines à tuyaux semi et complètement automatisées pourtuyaux de 1 à3 m de long., malaxeurs jusqu’à 3000 I., dispositifs de palettisation et dispo­ sitifs de transport planchettes.

buizenBIokkenmachines en machines semi- en volledig auto­ matisch voor buizen van 1 tot 3 m lengte, betonmolens tot 3000 I. uit­ rustingen voor palettisering en stapelrekken.

73

Villa à Argenteau - Arch .: J . Bockourt, Liège - Entr. : S.P.R.L. Pal mans, Dalhem

Bloes Clivés Blanes Betorix Gekloven Witte Betorix-Blokken

S.A. Betorix rue de 1'lIe Monsin 4020 L1EGE Tél.: 041 /646427 74

avant de con^iuiré

un hall d’exposition des bureaux fonctionnels... faites appel à notre expérience

Nous vous offrons les garanties suivantes :

Nous offrons le meilleur rapport qualité - prix

Nous construisons en lourd, donc de façon durable, dans un type classique qui ne risque pas de se démoder, en faisant appel à des techniques modernes (béton précontraint) mais qui, déjà, ont fait leurs preuves. Et l’esthétique y trouve son compte.

Résistance : aux outrages du temps et des van­ dales, sans réparation ni entretien.

Aspect : des lignes pures, une finition de surface structurée, des tons beiges s’harmonisant à l’environnement.

Rapidité d’exécution : préétude et préfabrication permettant une construction dans les délais les plus courts.

Qualités : isolation, fini, confort, économie de construction et d’exploitation sont devenus compatibles.

Nous avons étudié un système de construction composé d’éléments standardisés et modulés.

Celui-ci permet de résoudre tous les problèmes des bâtiments industriels et administratifs.

Possibilité de réaliser par vos propres moyens ou par les sous-traitants locaux une partie des travaux (terrassements, maçonneries intérieures, équipements..)

Informez-vous sans engagement

RONVO CINEY Ets. E. RONVEAUX sprl Ciney, Rue Rebonmoulin n" 16, 5300 Ciney.

Tél. : 083/21.29.01.

Télex : 59169 ronvo b.

75

Diminuez vos prix de revient, en toutes saisons, avec le chlorure de calcium Solvay

Verminder uw kostprijzen in ieder seizoen met Solvay calciumchloride

Accélérateur de prise et de durcissement trés efficace et simple à mettre en oeuvre, le chlo­ rure de calcium Solvay vous permet ; — de diminuer vos investissements en moules et coffrages — de réduire vos stocks d'articles finis — d'obtenir une meilleure finition des pièces — de travailler jusqu’à —■ 5° C. Le chlorure de calcium Solvay est maintenant disponible sous forme liquide et se prête ainsi à l’automatisation complète du dosage, d’où économies supplémentaires.

Solvay calciumchloride, een zeer doelmatige en eenvoudig toepasbare verstijvings- en verhardingsversneller staat U toe : — uw investeringen in mallen en bekistingen te verminderen — uw voorraad eindprodukten te beperken — de afwerking van uw gietstukken te verbe­ teren — te werken bij temperaturen tot —5° C. Calciumchloride van Solvay is nu beschikbaar in vloeibare vorm en leent zich tot volledig ge­ automatiseerde dosering waardoor bijkomende besparingen.

n

r

pnijpour une documentation gratuite DUIi calcium - Bétonnage >■.

Chlorure de

Rue du Prince Albert 33 1050 Bruxelles

voor een gratis dokumentatie « Calciumchloride Betonwerk » NOM/NAAM

SOLVAY

PROFESSION/BEROEP I ADRESSE/ADRES

CO

5

76

SOLVAY & Cie Prins Albertstraat 33 1050 Brussel

LA LIBERTE DE CONCEPTION ARCHITECTURALE DEPEND DU MATERIAU UTILISE ET DE SES PROPRIETES

CIMENTS PORTLAND LIEGEOIS POUR UNE LIBERTE TOTALE DE CONCEPTION Service commercial; Boulevard du Régent, 46- 1000 BRUXELLES . Tél.; [02)5113984 78

OQ

3

(4 1.)

Traditionele normandische afsluiting

Clôture normande traditionnelle

TYPE : 9 z 35

TYPE : 9 Z 35 Plus de 250 modèles de clôtures

Meer dan 250 modellen van afsluitingen

Catalogue sur demandeDevis gratuits

Katalogus op aanvraag — Gratis prijsberekeningen

Afsluitingen

Clôtures poelaert Bureaux et chantiers :

Bureaus en werkplaatsen :

Schepdaalstraat 16 - 1530 Herfelingen TEL. 054/55 64 15 - 56 66 66

79

ROSSETTO

PROBST Pinces mécaniques ou hydrauliques

de machine die U nog niet kent, met haar onbeperkte mogelijkheden, ook putten met bodem, binnen haar vormgrootte 2000 x 1000 x 950, automatisch alle elementen fabriceren die nu nog artisanaal gemaakt worden.

klemmen mechanisch of hydraulisch

en automaticité tous les produits que vous faites en­ core artisanalement. La machine universelle avec les applications variées et possibilités que vous ignorez.

Tout produit, même avec fond ; entrant dans les dimen­ sions utiles 2000 x 1000 x 950. pour pavés, mécan. ou hydr. ; avec tête tournante voor klinkers, mekan. of hydr.; met draaikop

M.M.B.-AALST

WERKTAFELS en WERKKAMERS voor prefabelementen Trilkiptafels

de meest moderne installaties voor de fabrikatie van : - beton en sierdallen - holle en voile blokken - buizen en boordstenen - grasdallen en waterweringsstenen - eenvoudige maar volautomatische centrales les installations les plus modernes pour la fabrication de: - pavés - dalles de gazon ou pour renforcement de digues - tuyaux et bordures - blocs creux ou pleins - dalles de béton et de fantaisie.

- centrales à béton simples mais automati­ ques

pour bordures voor boordstenen

pour tuyaux voor buizen

pour blocs voor blokken

M.M.B.-ALOST Samenstelling en afmetingen volgens wens en behoefte van klant

Tables et chambres de travail pour prefab - Tables de vibration tournantes Composition et dimensions d'après désirs et besoins du client

iUUWIB-AALST

Tel. 053/70.18.91 (5 L.) Telex 12323 Voor een eerlijke aanbieding van een tesamen bestu­ deerde oplossing.

80

Kareelstraat 116

Pour une proposition honnête d'une solution étudiée en commun.

au service de la construction

■••

81

AUTOMATISCHE BUIZENTRILMACHINES

MACHINES AUTOMATIQUES VIBRANTES

ETU B

5 5

voor de fabrikatie van betonbuizen 0 10 tot en met 120 cm.

pour la fabrication de tuyaux en béton O 10 à 120 cms.

. Hoogfrekwente trilling = Maximum verdichting . Hydraulische bovendruk = Perfekte afwerking . Automatische betonbevoorrader met rotatief verdeelsysteem

. Vibration haute fréquence - Compactage maximum . Compression hydraulique = Fini impeccable du produit . Alimentateur automatique avec répartiteur rotatif.

Vraag inlichtingen en documentatie

Pour renseignements et documentation

S.A. ZIMMER-DEBAIFFEN.V. RUE Ed. Andréstraat 14 - 6762 VIRTON SAINT-MARD Tel. 063/57.83.41 - 02/377.17.00 — Telex 41.866

82

■'• ■;

■m

ip_.-.

ff^.

& ■

E : '

LE BETON PŒJ ERGON, la nouvelle ilynamique du b&on archiËectonique.

f 1I

■. '

y?:r-

HET ERGON GEPOLIJST BETON, een nieuwe i

r.

I ■j

li 'A

‘V-./.

r «•/

Hr' 6.

r-';.

«f

S.A. CBCBETON N.V Ch. de La Huipe 185 Terhulpsesteenweg Bruxelles 1170 Brussel Tel. 02/673 98 70

m.

-MM

ARBO® - BEKISTINGSBLOKKEN HET REVOLUTIONAIRE BOUWPROCÉDÉ — 8 blokken per (Lengte 50 cm - Hoogte 25 cm) — Kostprijs: Blokken + beton + werkuren: 3.000 fr/m^ Vraag ons een gedetailleerde kostprijsberekening

mim

[ 3

2

1

1. gewone blok.

2. boekblok.

3. passtuk.

Betonfabrieken RICHARD

DECLERCQ N.V.

8800 ROESELARE

TELEFOON 051-20 02 31

VELDSTRAAT 166

REPERTOIRE DES ANNONCEURS ADVERTEERDERSREPERTOR lUM

Agrcf

2

iM.MB

Bayer Chimie

9

Ohourg

80 72

Portland

78

Betorix

74

Omag

7.Î

Bimsbel

I1

Omniheton

C.B.R.-Beton

8.3

Poelaert

CCB

81

Ronveaux

Chart Engineering

69

Scheys

Compumark

70

Schmidt

De Clercq-Dc Maesschalck

6.3

Seghers-Beton

R. De Clercq

84

Solvay

Delvaux

67

Structo

De Smedt

10

UBO

77

Duffeleer

2

Valcke

66

7

Betonac

84

,4

79 7,3 3e couv.-omslagp.

71

12

Van Thuyne

Euroheton

68

Violon

6

Zimmer-Debaiffe

Incohe

8

Vereniging Blokken

Lithoheton Snaaskerke

4

«

vin der poorten % • tfruhhmptimprHnen

»*«

IW

1.3 2e couv.-omslagp./1

Goudezeune

devises

)

4e couv.-omslagp.

Echo

(

8

76

Edit, respons. : Verantw. uitg. :

82 3

W. Simons. Acacialaan 34. Steenokkerzeel

BETON

1

een nieuwe oriëntatie une nouvelle orientation ...

I

I

11 A

GEBROKEN WIT - BLANC CASSE

THING OF BEAUTY IS A JOY FOR EVER” John Keats

39/09/19 BUITEN - EXTERIEUR 39/14/19 BINNEN - INTERIEUR 39/19/19

BETON

BLOKKEN-BLOCS

DIESTSESTEENWEG 125

3212 LUBBEEK

BETON

Tel. 016 / 634026-633343

\

^

standardized precast office buildings

I

4

“

»

T

t«

1 ♦

\t\ -S: 0 0

«

0

m

X-

I 4.^-^

S.P.O. h EKONOMISCH EN SNEL BOUWEN

GEVELTYPES

• prefabrikatie • standaardisatie • flexibiliteit

a) S.P.O. h. (horizontale lijn dominerend) gevelplaat en beglazing vóór de kolommen b) S.P.O. V. (vertikale lijn dominerend) gevelbalk en beglazing tussen de kolommen.

BASISEENHEID een rechthoek van 10,80 m op 7,20 m (9 op 6 modulen) verdiepingshoogte 3,00 m (2,5 mod.)

BUITENAFWERKING standaard: struktuurbeton (optie: gewassen beton)

7.SO

CONSTRUCTION ECONOMIQUE ET RAPIDE

O a

□

• préfabrication • standardisation • flexibilité ,Taol

UNITE DE BASE un rectangle de 10,80 m par 7,20 m (9 par 6 modules) hauteur d’étage: 3,00 m (2,5 mod.) graag meer dokumentatre/veuillez envoyer votre documentation firma/firme -------------------------------------------------------------------------beroep/profession ----------------------------------------------------------------

K-

naam/nom --------------------------------------------------------------------------adres(se) -----------------------------------------------------------------------------

TYPES DE FACADE a) S.P.O. h. (ligne horizontale dominant) allège et vitrage devant les co­ lonnes b) S.P.O. V. (ligne verticale dominant) allège et vitrage entre les colon­ nes ACHEVEMENT standard: béton structuré (option : béton lavé)

structo

n.v.

Noorweegse kaai 19, 8000 BRUGGE Telex 81358 Bestru Tel. 050/33.78.61