BETON 074 by FEBE

Diestsesteenweg 125, 3212 LUBBEEK

TEL. 016/6340 26 ■ 63 3343

\ i

Sierbetonblokken en -stenen. Bloes et briques en béton décoratifs.

Architektenbureau François E., Cresens R. en Celis - Hasselt

De gespecialiseerde firma in alle betonprodukten voor wegenis Votre spécialiste pour tous produits en béton de voirie

Ongewapende- en gewapende betonbuizen; bezoekschouwen; straatkolken; boordstenen; watergreppels; boordstenen-watergreppels; kantstroken; veiligheidsstootbanden; straatstenen; grachtelementen; leidingsgoten; cirkelvormige sieufbuizen. Volledige inlichtingen en dokumentatie bekomt u bij

Tuyaux en béton armé et non armé; chambres de visite; avaloirs; bordures; filets d’eau; bordures-filets d'eau; bandes de contrebutage; bordures de sécurité; pavés; éléments de fossé; caniveaux; caniveaux rainures. Informations et documentation compiète sur demande

VALCKE: La nraitrise du beton

VALCKE: Meesterlijk in beton Portaalspanten Spanbetonbalken Wandpanelen TT-dakelementen

Portiques Poutres précontraintes Panneaux de bardage Dalles de toiture TT

Betonkonstruktie van - industriehallen

Construction en béton de - halls industriels

- garages

- landbou\A/loodsen - sportcomplexen - warenhuizen

garages bâtiments agricoles complexes sportifs magasins

1 A

Vaicke en Zn nv

Rodenbachstraat 30

8968 Vlamertinge

Tel (057) 20 25 01

Augustijnen Park leper overspanning - portée: 36 m -Ti-.

•ï

l’V'v'

■ij

Telex 85091

NV MARLUX SA

Tel 052/30 08 41

2900 LONDERZEEL

Telex 63039

1 Vj normaal steen 1 ’/j pavé normal

normaal steen pavé normal

grote cirkelsteen grand pavé circulaire

kleine cirkelsteen petit pavé circulaire

Ezzilbd Classico plaveisel is leverbaar In diktes van 6 tot 8 cm Le pavé Classico est disponible en épaisseurs de 6 et 8 cm

Classico® de originele betonstraatsteen met een natuursteen karakter le pavé de beton original d aspect nature Vraag vrijblijvend onze uitgebreide met Classico bedokumentatie stratingsvoorbeelden. In rayon A bij n.v. Biemans Internationaal, in rayon B bij Bimsbel Beton.

rayon A / region A

Demandez sans engagement notre documentation détaillée concernant le pavement Classico. Dans la région A; Biemans International s.a. et dans la région B: BimsbéI Beton s.a.

biemans internationaal Berkenbossenlaan 10 2400 Mol telefoon 014-315888/315889 telex 31689 rayon B / région B

ItIMSIfEL ;tETON Opénbare Haven 3600 Genk telefoon 011-352844/356040 telex 39665

I 4

NV MARLUX SA

Tel 052/30 08 41

2900 LONDERZEEL

» »■ »• Tr--

•4t

•vv; •f-vx" ^!

KT -^■

* -j»

Ó?’ A}-

,-i-

•■ X**'. * '

»•

'• 4 - I •" t ■Ç ‘ V.- -A<-..-»

• ^ -•

f? J*- *

% %*

■>,T^

•c'Ï'*i

- 'df ■ <Rc-

“' *r *

t '*'*27i'- \

—

•4

lir

'Tl ^ A -

—15,

■ ^-4i^

Si«^

■e>j;

V »■

-sy.

^ -c

-V.

ijR >

i n.

■- r*C , r»V" %

*Si»

A complete concrete block plant from one source Besser. The Besser Company offers a complete line of equipment for an entire concrete block plant. Expert assistance is available to plan and design an efficient facility. There is also a world-wide system for parts availability. Concrete block are ideal for building individual homes, office buildings, factories and high rise structures. With Besser equip ment they can be produced in a variety of shapes and sizes. They are also high quality, load bearing and uniform.

' '

Besser offers several block making machines including the Superpac which manufactures high quality units six-at-a-time and up to 3,240 per hour. The Superpac features an automatic lubrication system, programmable electronic controller, mold guidance system and other design innovations which contribute to longer life and lower maintenance.

® BESSER COMPANY First in Concrete Products Machinery Since 1904

International Sales Dept. • Alpena, Michigan 49707 U S A. Phone: 517-354-4111 - Telex: 510-440-1320 Besser Co. Alp. Cable: BESCO Alpena BESSER A.G. • Alpenquai 14 • 6005 Luzern, Switzerland Phone:4141-44 99 22 Telex: 78699 BeserCh Cable: BESCO Luzern

Ad#3 0S-683-VP

NOS HOMMES SAVENT ODE LE CIMENT N'EST QU'UN

DEBUT

C'est pour cela que nos laboratoires de chimie et de physique appliquent les techniques les plus modernes pour assurer en permanence un contrôle rigoureux du ciment, à tous les stades de sa fabrication.

jyj

C'est pour cela aussi que notre laboratoire des bétons teste continuellement les bétons compo sés des divers ciments de notre fabrication et des granulats et sables utilisés par nos clients et que nous avons acquis une large expérience dans le domaine du contrôle des bétons. '

Ainsi nos ingénieurs-conseils maîtrisent parfai tement les problèmes techniques qui se posent lors de la composition, de la fabrication et de l'utilisation des produits en béton. Du début jusqu'à la fin.

Ciments d'Obourg s.a. Bureau de ventes (y compris Exportation maritime) 46, boulevard du Régent 1000 Bruxelles -Belgique Tél. 02/512.30.50

OBOURG

Conseils techniques; 7048 Obourg Tél 065/31.61.21

Cements for all kinds of applications throughout the world

PORTLAND CEMENT GREY AND WHITE PORTLAND - POZZOLAN CEMENT PORTLAND - BLASTFURNACE CEMENT

= f-

"-'i ,y.

,':a.

-C '^1

HEAD OFFICE: S.A. CIMENTERIES CBR CEMENTBEDRIJVEN CHAUSSÉE DE LA HULPE, 185 - B-1170 BRUSSELS - BELGIUM

PHONE: 32/2/673 98 70 - CABLE: CIMREUNIES BRUXELLES - TELEX: 21 464 CIMCBR B V.A.T. 400 465 290 - R.C. BRUXELLES: 113 085 - BANK: S.G.B. 210-0000181-39

iT-

X-â

NV MARLUX SA

Tel 052/30 08 41

2900 LONDERZEEL

Telex 63039

Architektonisch beton, winkel- en woongebouwen, fabrieken, sport-hallen, kantoorgebouwen, sporttribunes, enz.

BOUW ECONOMISCH, BOUW MET DE GEPREFABRICEERDE BETONELEMENTEN VAN DE

N.V. BETONFABRIEK GOUDEZEUNE POPERINGESTRAAT 2 TE 8948 KEMMEL (tel. 057/44 48 33). Vraag prijs - zonder verbintenis

NV MARLUX SA

Tel 052/30 08 41

2900 LONDERZEEL

Telex 63039

DU BETON ARCHITECTONIQUE AU PRIX DE BARDAGE INDUSTRIEL

Architecte; Bureau d'urbanisme, d’architecture et d'art associés • J. Kaisin - Liège

RONVOCINEY 12

Ets. E. RONVEAUX sprl Ciney, Rue Rebonmoulin n° 16, 5300 Ciney. Tél.: 083/21.29.01 Télex: 59169 ronvo b.

ci-dessus quelques réalisations

KWA

Esthetisch Duurzaam Economisch Hygiënisch

QUALITE BELGE

I \ \

Esthétique Durable Economique Hygiénique

FABRICANTS DE CARREAUX DE MOSAÏQUE DE AGMA CAROLiTH GERADES

02/251.21.80 056/71.45.01 056/71.20.82 RODAL

MAR

Immeuble/Gebouw; rue Col. Bourgstraat - Evere Atelier d’Architectes — Urbanistes associés A3-Bruxelles

hurks beton roeselare Brabantstraat 5 8800 Roeselare Tel. 051/203968 20 7785 Telex 81.668

Béton architectonique / Architektonisch beton Béton constructif / Konstruktief beton

DE LA QUALITE

...

JUSQU’A LA PERFECTION! KWALITEIT

Documentation sur simple demande

...

TOT IN DE PERFEKTIE ! Vraag onze uitgebreide dokumentatiefolder !

ONZE MENSEN WEIEN DAT CEMENT MAAR HET BEGIN VORMT Dat is de reden waarom in onze chemie- en fysica-laboratoria de meest moderne technie ken in het werk worden gesteld voor een per manente en nauwgezette controle in alle stadia van de cement-fabricage.

———

\ tOi

TssSäSi Dat is ook de reden waarom ons labo voor betononderzoek continu bezig is met het onderzoek van de betonsamenstellingen met onze verschillende cementsoorten . en met de korrelproducten en zavel/ soorten, die worden verwerkt door / y onze klanten; wij kunnen daarbij / /

bogen op een ruime ervaring inzake betonstudie. Onze raadgevend ingenieurs beheersen dan ook volledig de technische problemen die verband houden met de samenstelN. ling, de aanmaak en het gebruik van \ \ betonproducten. Van begin tot einde.

Ciments d'Obourg n.v. Verkoopskantoor (overzeese Uitvoer inbegrepen) Regentlaan 46, 1000 Brussel - België Tel. 02/512.30.50

OBOURG

Technisch advies: 7048 Obourg Tel. 065/31.61.21

beton

Tijdschrift van het Prefab-beton Revue du Béton préfabriqué

N. 74 FEVRIER

18. Portrait de l’industrie belge du Béton.

1984

FEBRUARI

Administratie - Rédaction - Pubiicité :

Portret van de Belgische Betonindustrie. Fédération de l’Industrie du Béton Bd. Aug. Reyers 207-209, 1040 Bruxelles T. 02/735.80.15 - C.C.P. n° 000-0028008-72 T.V.A. n° 407.408.809

68. Bibliographie. Bibliografie.

Administratie - Redactie - Publiciteit

70. Le Congrès “Pavés” à Delft. Het Betonstraatstenenkongres in Delft.

Federatie van de Betonindustrie August Reyerslaan 207-209, 1040 Brussel T. 02/735.80.15 - P.C.R. 000-0028008-72 B.T.W. nr. 407.408.809 REDACTEUR EN CHEF — HOOFDREDAKTEUR : M. W. Simons : Directeur de ia FeBe Direkteur van de FeBe

PUBLICITE — PUBLICITEIT : Mlle M.R. Roisin

Paraît cinq fois l’an - Verschijnt vijf maai per jaar Services de travaux publics de l'Etat, des provinces et des communes, sociétés de construction d'habitations sociales, ingénieurs-conseils, architectes, maîtres d'ouvrages, entreprises de construction, fabricants de béton et tous utilisateurs de produits en béton. Verspreiding : Staat-, Provincie- en gemeentelijke diensten voor openbare werken, maatschappijen voor sociale woning bouw, ingenieursbureaus, architecten, bouwheren, ondernemingen van bouwwerken, betonfabrikanten en alle gebruikers van betonwaren.

Diffusion :

PRIX : 130 F PRIJS

Abonnement annuel. : 600 F Jaarabonnement

Etranger : 800 F Buitenland

^.44^

11e Congrès International de rindustrie du Béton

11de Internationaal Congres van de Betonindustrie

9-14 septembre 1984

9-14 september 1984

Bruxelles - Belgique

Brussel - België

Le programme d’invitation au Ile Congrès International de l’Industrie du Béton vient de paraître.

Zopas liep het uitnodigingsprogramma voor het 11de Internationale Con gres van de Betonindustrie van de pers.

Vous y trouverez toutes les données relatives aux séances scientifiques, visi tes d’usines, manifestations mondaines, activités pour les personnes accompa gnantes, ainsi que les modalités et le for mulaire d’inscription.

Hierin vindt U alle gegevens over o.m. de wetenschappelijke zittingen, fa brieksbezoeken, sociale manifestaties, aktiviteiten voor begeleidende personen, alsook de inschrijvingsmodaliteiten en -formulieren.

Ce programme existe dans les quatre langues officielles du congrès, c.à.d. le français, le néerlandais, l’anglais et l’al lemand.

Dit programma is in de vier officiële congrestalen, ni. Nederlands, Frans, Engels en Duits, verschenen.

Les intéressés qui désirent recevoir ce document sont priés de se faire con naître de préférence par écrit au :

Belangstellenden kunnen deze dokumenten (liefst schriftelijk en met vermel ding van de taal) op het volgende adres aanvragen :

Centre International de Conférences Pare des Expositions 1020 Bruxelles et de mentionner la langue souhaitée.

Internationaal Conferentiecentrum T entoonstellingspar k 1020 Brussel.

Portrait de l’Industrie belge du Beton

Portret van de Belgische Betonindustrie

Le matériau béton

Het materiaal beton

Quoique les Romains préparaient déjà du béton à ba se de mélanges de pouzzolane et de chaux grasse pour la réalisation de travaux hydrauliques, l’on a néanmoins dû attendre notre siècle pour que le béton s’impose comme matériau de construction. Le développement rapide de l’industrie cimentière ainsi que la maîtrise croissante de la technologie du béton, des méthodes de calcul et des techniques d’armature ont permis au béton de devenir, au cours de cette dernière décennie, “le” matériau de construction par excellence.

Alhoewel de Romeinen reeds beton bereidden op basis van mengsels van puzzolaan en vette kalk voor de ver wezenlijking van waterbouwkundige werken, heeft men toch tot deze eeuw moeten wachten vooraleer het beton als bouwmateriaal doorbrak. De snelle ontwikkeling van de cementindustrie en van de sterk toegenomen ken nis op het gehied van de betontechnologie, van de bere keningswijzen en de wapeningstechnieken hebben er voor gezorgd dat beton in de laatste decennia is uitge groeid tot het moderne bouwmateriaal bij uitstek.

Les architectes ont tiré avantageusement parti de ses qualités plastiques pour réaliser des formes architectura les remarquables et des surfaces décoratives. Les ingé nieurs, quant à eux, ont exploité les caractéristiques de résistance et de durabilité du béton pour réaliser les ou vrages les plus divers et les plus osés.

Architekten hebben van zijn plastische eigenschappen dankbaar gebruik gemaakt voor de verwezenlijking van opmerkelijke architekturale vormen en sieroppervlakken. Ingenieurs hebben de sterktekenmerken en duur zaamheid van beton te baat genomen voor de realisatie van de meest verscheiden en gedurfde bouwwerken.

Les défenseurs de l’environnement montrent néan moins régulièrement le matériau béton du doigt. Cer tains “prophètes-écologistes” ne craignent même pas de le taxer - sans la moindre base scientifique - de nuisible à la santé.

Niettemin wordt het materiaal beton in onze milieugevoelige leefwereld regelmatig met de vinger gewezen. Sommige “milieuprofeten” schrikken er zelfs niet voor terug - overigens zonder enige wetenschappelijke basis beton als schadelijk voor de gezondheid af te schilderen.

Le béton est devenu si universel et omniprésent que les rares échecs architecturaux ou urbanistiques ou cas de dégradation prématurée auxquels se réfèrent les détrac teurs du béton, ne doivent même pas être démentis. Seuls le manque de goût et de talent des partenaires con cernés par l’art de construire, ou une méconnaissance de la spécificité de ce matériau encore relativement récent peuvent être la cause de ces fiascos éventuels. Ils ne flé trissent de toute manière ni les caractéristiques excep tionnelles ni les possibilités remarquables et souples d’application du béton.

Beton is zo universeel en alomtegenwoordig dat de sporadische architekturale en stedebouwkundige mis kleunen of vroegtijdige bouwvalligheid waar “beton-kritici” naar verwijzen niet eens hoeven geloochend te wor den. Alleen gebrek aan smaak en talent van de bij het bouwgebeuren betrokken partners of een onvoldoende kennis van de eigenheid van dit nog relatief jonge bouw materiaal kunnen voor deze eventuele mislukkingen ver antwoordelijk zijn. Zij doen niets af aan de uitstekende eigenschappen en aan de merkwaardige en soepele toe passingsmogelijkheden van beton.

L’Industrie du béton

De betonindustrie

Les domaines d’application du béton se sont encore étendus ces dernières années au fur et à mesure du déve loppement de l’industrie du béton. L’industrie du béton est le nom générique des entreprises préfabriquant des produits en béton en usine et fournissant à l’industrie de la construction les produits prêts à être mis en oeuvre.

De toepassingsmogelijkheden en -kansen van beton werden in de loop der jaren nog verruimd naarmate de betonindustrie tot ontwikkeling kwam. De beton industrie is de verzamelnaam van de bedrijven die betonprodukten prefabriceren in de fabriek en deze produkten in gebruiksklare vorm ter beschikking van de bouwnij verheid stellen.

Jusqu’à la second guerre mondiale, l’industrie du bé ton resta une branche d’activités relativement artisanale qui se limitait à la fabrication de .produits en béton nonarmé, remplaçant petit-à-petit la pierre naturelle, le bois et la fonte. Lorsque après la deuxième guerre mondiale naquit un énorme et pressant besoin en matériaux de construction, qui nécessita une approche industrialisée des activités de construction, l’industrie du béton se con vertit en une industrie fortement mécanisée.

De betonindustrie bleef tot vóór de tweede wereldoor log een vrij ambachtelijke nijverheidstak en legde zich hoofdzakelijk op de vervaardiging van ongewapende betonprodukten toe die gaandeweg de plaats van produk ten in natuursteen, hout en gietijzer innemen. Toen na de tweede wereldoorlog op korte termijn een enorme behoefte aan bouwmaterialen ontstond en zich een geïn dustrialiseerde aanpak van de bouwaktiviteiten op drong, groeide de betonindustrie van de ambachtelijke sfeer naar een sterk gemechaniseerde industrie toe.

Le développement rapide de la technologie du béton armé et du béton précontraint selon le principe de l’an crage par adhérence entraîna la fabrication industrielle d’éléments structurels pour bâtiments et ouvrages d’art.

De snelle technologische ontwikkeling van het gewa pend beton en van het spanbeton volgens het principe van verankering op kleef betekende de doorbraak van de fabrieksmatige vervaardiging van allerlei strukturele elementen voor gebouwen en kunstwerken.

L’approche scientifique qui caractérise la technologie du béton ouvrit la voie à un niveau qualitatif élevé et constant du béton, qui constitue l’un des maîtres-atouts de l’industrie du béton.

De wetenschappelijke aanpak van de betontechnologie effende de weg naar een hoog en standvastig kwali teitsniveau van het beton, één van de grote troeven van de betonindustrie.

La première application du béton à base de granulats légers consista dans la fabrication de bloes de maçonne rie légers, de parois et d’éléments de plancher.

Beton op basis van lichte granulaten kende in de beto nindustrie haar eerste toepassingen bij de vervaardiging van lichte metselblokken, wanden en vloerelementen.

La fièvre qui s’empara de la construction dans les an

De bouwkoorts van de jaren zestig en de vroege jaren zeventig, alsook de steeds toenemende bouwkosten in

nées soixante et au début des années septante, ainsi que

le coût croissant de la main-d’oeuvre au cours de cette même période, ont considérablement stimulé l’industria lisation de l’activité dans cette industrie. Ce phénomène entraîna des résultats spectaculaires de production dans l’industrie du béton. En outre, de nombreuses entrepri ses effectuèrent d’énormes investissements en moyens et équipements de production, telles des installations entiè rement ou semi-automatisées pour la préparation et la fabrication de produits en béton. Les équipements pour le transport du béton frais, les techniques de manuten tion, transport et empaquetage des produits finis se mé tamorphosèrent.

dezelfde periode heeft de industrialisering van de bouwaktiviteit sterk aangewakkerd. Zulks leidde niet alleen tot spektakulaire omzetten in de betonindustrie maar te vens tot belangrijke investeringen in moderne produktieen uitrustingsmiddelen zoals half- en volautomatische installaties voor de betonbereiding en de fabrikage van de beton in talrijke bedrijven van de sektor. Ook de voorzieningen voor het transport van betonspecie en de behandelings-, transport- en verpakkingstechnieken van de afgewerkte waren ondergingen een metamorfose.

Eu égard aux techniques de production toujours plus complexes, au processus technologique spécifique au bé ton préfabriqué et à la conception de nouvelles sortes de béton, l’industrie du béton préfabriqué s’est constituée une place à part dans le monde de la construction. Grâce au fait qu’elle a su s’adapter, au cours des années, aux nécessités en croissance et en évolution continuelles de l’industrie de la construction, l’industrie du béton a con quis une place inexpugnable en tant que secteur-fournis seur à cette branche d’activités.

Door de steeds ingewikkelder produktietechnieken, de eigen betontechnologische aanpak en de toepassing van nieuwe betonsoorten heeft de betonindustrie een aparte plaats in de betonwereld verworven. Door het feit dat zij er in de loop van de jaren in geslaagd is soepel in te spelen op de snel groeiende en snel veranderende behoef ten van de bouwnijverheid is zij als toeleveringssektor voor deze nijverheid niet meer weg te denken.

Dans le numéro d’avril (n° 75) de notre revue nous publierons 12 descriptions d’usines de produits en bé

In het aprilnummer (nr. 75) van ons tijdschrift vindt U 12 beschrijvingen van betonfabrieken.

ton.

La Fédération de l’Industrie du Béton

De Federatie van de Betonindustrie

Aucun secteur industriel n’est viable sans une organi sation professionnelle qui défende les intérêts de ses en treprises-membres, mène la promotion des produits qu’elle fabrique, et assure le progrès social, technique et économique du secteur.

Geen enkele industriesektor is leefbaar zonder een be roepsfederatie die de belangen van haar leden-bedrijven verdedigt, promotie voor haar produkten voert en de sociale, technische en economische vooruitgang van de sektor verzekert.

En Belgique, l’industrie du béton est représentée par la FEDERATION DE L’INDUSTRIE DU BETON, en abrégé FeBe. Il s’agit d’une fédération professionnelle re groupant quelque 150 entreprises allant de la petite enti té familiale occupant quelques ouvriers à la grande en treprise industrielle de quelques centaines d’ouvriers. Les entreprises, membres de la FeBe, réalisent environ 75 % de la prodution belge de l’industrie du béton et totalisai ent un chiffre d’affaires de quelque 11 milliards de francs belges pour l’année 1982.

De betonindustrie wordt in België door de FEDERA TIE VAN DE BETONINDUSTRIE vertegenwoordigd, kortweg FeBe, een erkende beroepsfederatie die een 150tal ondernemingen groepeert, gaande van de kleine familie-onderneming met slechts enkele werknemers tot de grote industriële onderneming met enkele honderden werknemers. De leden van de FeBe staan in voor onge veer 75 % van de produktie van de Belgische betonin dustrie, waarvan de jaaromzet in 1982 zowat 11 miljard Belgische frank bedroeg.

Le tableau ci-contre reprend les quantités produites en 1982 des principaux produits en béton, avec mention de l’indice de l’année record correspondante. A une excep tion près, l’on est bien obligé de constater que les quanti tés produites au cours de ces dernières années sont par-

De bijgaande tabel geeft voor de belangrijkste betonprodukten de geproduceerde hoeveelheden in 1982 aan met ter vergelijking vermelding van de index en van het jaar die betrekking hebben op de overeenstemmende topproduktie. Op één uitzondering na moet worden

LES QUANTITES PRODUITES EN 1982 ET AVANT

DE GEPRODUCEERDE HOEVEELHEDEN IN 1982 EN VOORHEEN

Produits en béton

Quantités en 1982

Quantité maximale

(indice 100)

Maximum hoeveelheid

Betonprodukten

Branche

Branche Hoeveelheden in 1982

Indice

Année

(index 100)

Index

Jaar

— Blocs de maçonnerie — Carreaux de mosaïque

971.000 m3

181

1977

— Metselbiokken

1.552.000 m2

325

1964

— Marmermozaîekte-

449.000 T

111

1980

— Sierbeton

de marbre — Béton décoratif Bâtiments

gels

— Eléments structurels

308.000 T

109

1974

— Struktuurelementen

6,527.000 m2

125

1978

— Vioerelementen

— Citernes

25.343

133

1979

— Waterputten

— Fosses septiques

17.000

168

1979

— Septictanks — Tegels

— Eléments de plancher

Voirie

— Carreaux

3.300.000 m2

126

1971

— Pavés

1.578.000 m2

(100)

(1982)

— Straatstenen

— Bordures

2.450.000 m

127

1972

— Boordstenen

780.000 m

162

1976

— Kantstenen en

2,052,000 m

156

1970

— Buizen

— Caniveaux - Filets d'eau

Gebouwen

Wegenis

watergreppels — Tuyaux

r 20

6 .106 -I

c c

4.106 H

U 15

2.106 -J

10 1965

Consommation en ciment - Cementverbruik

Consommation nationale (tonnes) - Nationaal verbruik (ton) Consommation Industrie du Béton (tonnes) - Verbruik in de Betonindustrie (ton) Part procentuelle Industrie du Béton - Procentueel aandeel Betonindustrie

fois en régression importante. II est évident que ce recul est dû en partie à la crise économique générale et à celle de la construction en particulier. D’un examen plus ap profondi, il apparaît toutefois que, toutes proportions gardées, l’industrie du béton s’est bien défendue au cours de cette période de récession. Nous n’en voulons pour preuve que l’exemple du diagramme illustrant le pour centage de la consommation de ciment de l’industrie du béton en comparaison avec la consommation nationale de ciment. Après avoir traduit une augmentation con stante au cours de la dernière décennie, ce pourcentage s’est stabilisé ces dernières années autour des 19 %. Cela laisse un espoir pour l’avenir.

vastgesteld dat de geproduceerde hoeveelheden in de laatste jaren soms sterk teruggelopen zijn. Deze terugval dient evenwel in het licht van de ekonomisch krisis in het algemeen en van de uitzonderlijke zware krisis in de bouwnijverheid in het bijzonder gezien te worden. Bij nader toezien blijkt zelfs dat de betonindustrie zich, alle verhoudingen in acht genomen, in deze krisistijd be hoorlijk verdedigd heeft. Zulks wordt geïllustreerd door het bijgaande diagram waarin het procentueel aandeel van het cementverbruik in de betonindustrie met het glo baal nationaal verbruik vergeleken wordt. Na een gesta dige toename van dit aandeel in de afgelopen decennia stabiliseert dit percentage zich de laatste jaren om en bij de 19 %. Dit geeft gematigde hoop voor de toekomst.

Standardisation et normalisation

Standaardisatie en normalisatie

Les circonstances économiques actuelles ont contraint

De huidige ekonomische omstandigheden dwingen de

plus que jamais l’industrie du béton à une organisation

betonindustrie meer dan ooit tot een rationele organisa

rationnelle de la fabrication, à une augmentation de la

tie van de fabrikage, een verhoging van de produktiviteit

productivité et à une gestion efficace des stocks. Pour de

en een efficiënt beheer van de voorraden. Voor talrijke

nombreux produits en béton courants, la manière la plus

gangbare betonprodukten is de vervaardiging van grote

appropriée de réaliser ces objectifs est la fabrication en

reeksen met identieke kenmerken daartoe de aangewe

grandes séries de produits à caractéristiques identiques.

zen weg. Zulks is evenwel slechts mogelijk indien tussen

Une méthode complémentaire' consiste dans l’élabora

producent en gebruiker op het vlak van de te kontrole-

tion d’accords permanents et uniformes entre le produc

ren kenmerken en de te garanderen kwaliteitseisen vaste

teur et l’utilisateur, quant aux caractéristiques à contrô

en eenvormige afspraken bestaan.

ler et aux exigences de qualité à garantir. Nombre de produits en béton font l’objet, depuis plus

Een aantal betonprodukten maken sinds min of meer

ou moins longtemps, d’une norme belge. Pour d’autres

lange tijd het voorwerp van een Belgische norm uit.

produits, la FeBe a élaboré, parfois en collaboration

Voor andere betonprodukten werkte de FeBe, soms in

avec les Administrations Publiques concernées, des pres

samenwerking met de betrokken openbare besturen,

criptions de standardisation. Ces prescriptions présen

standaardisatievoorschriften

uit.

Deze

voorschriften

tent l’avantage d’être plus facilement adaptables que les

hebben het voordeel soepeler aanpasbaar te zijn dan

normes et dans certains cas, facilitent par la suite une

normen en in sommige gevallen gemakkelijker de weg te

normalisation. Pour d’autres produits encore, les clauses

effenen naar een latere normalisatie. Voor nog andere

techniques des cahiers de charges-type sont d’applica

betonprodukten gelden de technische bepalingen van de

tion.

modelbestekken.

L’utilisateur rencontre des avantages à la normalisa tion

Voor de gebruiker brengt de normalisatie of standaar

à la standardisation : l’élaboration de cahiers de

disatie voordelen mee : het opstellen van bestekken en de

charge et l’exécution de commandes s’en trouvent sim

uitvoering van bestellingen wordt vereenvoudigd, de

plifiées, la comparaison entre produits est rendue plus

vergelijking tussen produkten wordt objektiever, uitvoe-

objective, les délais d’exécution s’en trouvent raccourcis,

ringstermen worden beperkt, vervangingen of herstellin

les remplacements ou réparations sont plus aisés et les

gen worden vergemakkelijkt en de produkten zelf wor

produits eux-mêmes meilleur marché.

den goedkoper.

Dans la description des produits en bétoh ci-après, il

Bij de beschrijving van de betonprodukten die verder

est fait mention, le cas échéant, de la norme, des cahiers

volgt, wordt in het voorkomend geval melding gemaakt

de charges-type ou des prescriptions qui sont d’applica

van de van toepassing zijnde normen, modelbestekken

tion.

of standaardisatievoorschriften.

Certification de qualité

Kwaliteitscertifikatie

Jusqu’il y a peu, la certification de qualité des produits

Tot voor kort was de kwaliteitscertifikatie van de be-

en béton était pratiquement inexistante en Belgique. Au

tonprodukten in België praktisch onbestaand. Midden

milieu de l’année 1983, un organisme national, Probe

1983 werd evenwel het nationaal organisme Probeton

ton, fut toutefois constitué. Il s’agit d’une association

opgericht, een vereniging zonder winstoogmerk (vzw)

sans but lucratif (asbl), au sein de laquelle sont représen

waarin alle bij de bouwaktiviteit betrokken partners ver

tés tous les partenaires concernés par l’activité de la con

tegenwoordigd zijn en dat met het algemeen beheer van

struction, chargée de la gestion générale du contrôle des

de kontrole van de betonprodukten belast wordt. Deze

produits en béton et plus particulièrement de l’organisa

beheersopdracht omvat meer bepaald de organisatie

tion :

van :

— d’un auto-contrôle industriel par le fabricant ;

— een industriële zelfkeuring door de fabrikant ;

— d’un contrôle externe régulier par un organisme de

— een regelmatige externe keuring door een door Pro-

contrôle agréé par Probeton. et sur cette base de l’octroi :

beton erkend kontrole-organisme. en op basis daarvan de aflevering van :

— d’une autorisation d’usage de la marque Benor ;

een gebruikstoelating van het Benormerk, d.i. het

c.à. d. la marque indiquant la conformité du produit

merk dat de overeenkomstigheid van het betonpro-

en béton avec la norme NBN en vigueur ;

dukt met de van toepassing zijnde NBN-norm aan geeft ;

— d’une homologation Probeton pour les produits en

— een Probeton-homologatie voor niet-genormaliseerde

béton non normalisés, qui indique la conformité des

betonprodukten die de overeenkomstigheid met door

caractéristiques de qualité garanties par le fabricant

de producent gegarandeerde en door de bouwheer

et reconnues par le maître d’ouvrage.

erkende kwaliteitskenmerken aangeeft.

Les premiers certificats de qualité, tels que décrits ci-

Er mag worden aangenomen dat de eerste, hiervoor

dessus, seront vraisemblablement encore délivrés dans le

beschreven kwaliteitscertifikaten nog in de loop van

courant de l’année 1984.

1984 afgeleverd zullen worden.

II est indéniable que la généralisation de la certifica

Het is duidelijk dat de veralgemening van de kwali

tion de qualité aura des effets bénéfiques certains sur le

teitscertifikatie een gunstige weerslag op het algemeen

niveau qualitatif général des produits en béton fabriqués

kwaliteitsniveau van de Belgische betonprodukten zal

en Belgique. Elle impliquera en outre la révision de nor

hebben. Bovendien zal zij de herziening van verouderde

mes vieillies et suscitera la publication de nouvelles nor

normen versnellen en de publikatie van nieuwe normen

mes. Dans la mesure où l’on veillera, dans le cadre de

in de hand werken. Voor zover erover gewaakt wordt

cette normalisation poussée, à garder une ouverture suf

dat deze doorgedreven normalisatie voldoende ruimte

fisante vers l’innovation eu égard à la nature et aux ca

voor innovatie naar aard en kenmerken van de beton

ractéristiques des produits en béton, cette évolution mé

produkten laat, kan deze ontwikkeling alleen maar toe

rite tous les encouragements.

gejuicht worden.

Overzicht

Aperçu des produits en béton

van de Belgische

fabriqués en Belgique

betonprodukten

L’industrie beige du béton produit une gamme étendue de produits préfabriqués pour ia construc tion, allant des simples produits non-armés, tels que blocs de construction et pavés, aux grands éléments structurels, telles que les poutres de ponts. Ils peu vent être classés en six groupes:

De Belgische betonindustrie produceert een brede waaier van geprefabriceerde betonprodukten voor de bouw, gaande van eenvoudige ongewapende Produk ten, zoals metselblokken en straatstenen tot de grote struktuurelementen, zoals brugliggers. Zij kunnen in zes groepen verdeeld worden;

A. Produits en béton pour la voirie;

A. Betonprodukten voor de wegenbouw;

B. Produits en béton pour Ie bâtiment;

B. Betonprodukten voor gebouwen;

C. Produits en béton pour ouvrages d’art;

C. Betonprodukten voor kunstwerken ;

D. Produits en béton pour travaux hydrauliques;

D. Betonprodukten voor waterwerken ;

E. Produits en béton pour l’environnement;

E. Betonprodukten voor het buitenmilieu;

F. Produits divers en béton.

F. Diverse betonprodukten.

Cet aperçu n’a pas la prétention d’être exhaustif. Il n’entre, en effet, pas dans notre intention de nommer et de décrire toutes les caractéristiques des produits mentionnés.

Dit overzicht heeft de bedoeling noch in opsom ming en beschrijving volledig te zijn, noch alle ken merken van de vermelde betonprodukten aan te ge

Les données détaillées, caractéristiques et exigen ces de qualité sont reprises dans les normes et les cahiers des charges-type indiqués dans le texte, ain si que dans les publications de la FeBe et de la Fédé ration de l’Industrie Cimentiére (FIC) auxquelles le texte fait référence.

Des produits indiqués dans le texte d’un *) existe une partie correspondante du Catalogue perma nent de l’Industrie du Béton.

ven. De gedetailleerde gegevens, kenmerken en kwali teitseisen zijn terug te vinden in de normen en modelbestekken vermeld in de tekst en in de publikaties van de FeBe en het Verbond van de Cementnijverheid (VCN) waar in de tekst naar verwezen wordt.

Van de in de tekst met *) vermelde Produkten bestaat een overeenkomstig deel van de Perma nente Katalogus van de Betonindustrie.

A. Produits en béton pour la voirie

A. Betonprodukten voor de wegenbouw

En voirie, les produits en béton sont surtout utili sés pour;

In de wegenbouw worden betonprodukten onder meer toegepast voor:

— Ie revêtement de zones de trafic;

de verharding van verkeerszones ;

— la délimitation des aires de trafic;

— de opsluiting van verkeerszones;

— la signalisation et la sécurité des zones de trafic ;

— de bebakening en beveiliging van verkeerszones;

— I’égouttage.

— de waterafvoer.

Leur utilisation judicieuse durant de nombreuses années, ainsi que les exigences sévères en matière de qualité auxquelles ils sont soumis, ont procuré à ces produits une réputation justifiée de durabilité.

Hun suksesvol gebruik gedurende vele jaren en de strenge kwaliteitseisen waaraan zij onderworpen zijn, hebben deze Produkten een faam van grote duur zaamheid bezorgd.

A.1. Les pavés en béton 2) *) pour voies routières font l’objet de la norme NBN B 21-311 de 1974 (-f Addendum 1 de 1983). L’on distingue deux types parmi eux :

A.1. De betonstraatstenen 2) ') voor rijwegen maken het voorwerp van de norm NBN B 21-311 van 1974 ( + Addendum 1 van 1983) uit. Er worden 2 types on derscheiden :

— type A: pavés non profilés (pavés sans liaison);

— type A: niet-geprofileerde straatstenen (straatste nen zonder verband);

— type B: pavés profilés (pavés avec liaison).

— type B; geprofileerde straatstenen (straatstenen met verband).

Les pavés du type A ont la forme d’un parallélipipède rectangle.

De straatstenen van het type A hebben de vorm van een rechthoekig paralieilepipedum.

Les pavés du type B les plus courants sont ceux avec emboîtement (profilage horizontal); pour les revête ments à trafic lourd, l’on utilise également des pavés à emboîtement et épaulement (profilage horizontal et vertical).

De meest voorkomende straatstenen van het type B zijn die met ineenvoeging (horizontale profilering); voor zwaar belaste bestratingen worden er ook ste nen met ineenvoeging en steun (horizontale en verti kale profilering) toegepast.

Dimensions nominales des pavés selon la norme NBN B 21-311 (-i-Addendum 1)

Nominale maten van de straatstenen volgens NBN B 21-311 (-t-Addendum 1) _____

Type

Longueur Lengte (mm)

Largeur Breedte (mm)

Hauteur Hoogte (mm)

220 220 220

110

80 80 - 100 - 120 130

130 (°)

(°) La projection sur un plan horizontal de la face d’usure, chanfreins et arrondis éventuels inclus, est comprise entre ISOcm^ et 500 cm^.

80 - 100 - 120 - 130 (°) De projectie op een horizontaal vlak van het afslijtingsvlak, eventuele afschuiningen en afrondingen inbegrepen, is begrepen tussen 180 cm^ en 500 cm^.

A.2. En vue d’améliorer le rendement lors du place ment ou d’obtenir des effets décoratifs spéciaux, l’on fabrique aussi des pavés spéciaux en béton. Nous mentionnerons p.ex. les pavés à petit format, les pa vés ronds et à arêtes arrondies, les pavés d’aspect pierre naturelle, les pavés combinés pouvant être as semblés en diverses formes ou dimensions; les pa vés-mosaïque et les pavés multiples à faux-joints.

A.2. Met het oog op de rendementsverbetering bij het plaatsen of het bereiken van bepaalde dekoratieve effekten worden tevens speciale betonstraatstenen vervaardigd. We vermelden kleinformaatstenen, ron de en afgeronde stenen, stenen met natuursteenuit zicht, kombinatiestenen die in meerdere vormen of

Les caractéristiques physiques et mécaniques des pavés spéciaux dont l’épaisseur minimale est de 80 mm, satisfont dans la plupart des cas aux exigences de la norme précitée.

De fysische en mechanische kenmerken van de spe ciale straatstenen, waarvan de dikte minstens 80 mm bedraagt, voldoen in de meeste gevallen aan de eisen van de voormelde norm.

Pour réaliser des pavages décoratifs, l’on utilise éga lement des pavés d’épaisseur inférieure à 80 mm. Ces pavés sont dés lors généralement considérés comme des carreaux, du moins en ce qui concerne leurs caractéristiques qualitatives.

Voor sierbestratingen worden ook straatstenen met dikten kleiner dan 80 mm toegepast. Deze stenen worden meestai wat de kwalitatieve kenmerken be treft tot de tegels gerekend.

Outre Ie gris, de nombreuses autres teintes unies ou nuancées sont disponibles.

Behalve grijs zijn talrijke andere effen en genuan ceerde kleuren beschikbaar.

Ce mode de pavage connaît un succès croissant dans diverses applications allant des rues résiden tielles aux terrains industriels.

Deze levendige bestratingsvorm kent een steeds toe nemend gebruik voor de meest diverse toepassingen gaande van woonstraten tot industrieterreinen.

afmetingen kunnen worden samengevoegd, mozaïekstenen en meervoudige stenen met schijnvoegen.

A.3. Les carreaux en béton 2) ") normaux de dimen sions horizontales modulaires 300 X 300 ou 300 X 150 mm et d’épaisseurs 40, 50, 60 ou 70 mm font l’objet de la norme NBN B 21-211 (1973). Ils peuvent égale ment être colorés et posséder une couche d’usure particulière pour l’exécution de sols industriels. Leur utilisation est généralisée pour l’aménagement de chemins piétons ou de pistes cyclables.

A.3. De gewone betontegels ^ *) met horizontale mo dulaire maten 300 X 300 of 300 X 150 mm en dikten 40, 50, 60 of 70 mm maken het voorwerp van de norm NBN B 21-211 (1973) uit. Zij kunnen ook gekleurd zijn en een speciale slijtlaag voor de uitvoering van industrievloeren bezitten. Hun gebruik voor de aanleg van voet- en fietspaden is algemeen verspreid.

A.4. Les carreaux en béton décoratif ^ "> pour accès et entrées privées, terrasses, places et rues piéton nes se présentent sous diverses formes et dimen sions. Les dimensions les plus courantes sont 400 X 400, 500 X 500 et 600 X 400 ou 300 mm. Outre le for mat carré ou rectangulaire - ces derniers présentent parfois des côtés à emboîtement horizontal - se pré sente, pour certains types également, le format hexa gonal ou même rond.

A.4. De sierbetontegels 2) *) voor privé-opritten, ter rassen, verkeersvrije pleinen en straten komen in tairijke maten en vormen voor. Het meest gangbaar zijn de maten 400 X 400, 500 X 500 en 600 X 400 of 300 mm. Naast de vierkante en rechthoekige vorm - van deze laatste vertonen de randen soms een verkanting voor horizontale ineenvoeging - komt voor bepaalde types ook de hexagonale vorm en zelfs de ronde vorm voor.

Selon l’aspect, ils sont classés en carreaux lisses (e.a. carreaux colorés en béton normal et carreaux en pierre reconstituée), carreaux lavés (e.a. silex), car reaux nervurés, imitation mosaïque (rectangulaire ou en forme de segment) et pierre naturelle structurée, carreaux à relief rehaussé (dalles de bordures) et car reaux avec couche d’usure caoutchoutée.

Naargelang het uitzicht worden ze ingedeeld in effen tegels (o.a. gekleurde gewone betontegels en kunst steentegels), uitgewassen tegels (o.a. silex), tegels met groeven, imitatiemozaïek (rechthoekig of seg mentvormig) en gestruktureerde natuursteen, tegels met hoog reliëf voor bebording en tegels met rubber laag.

A.5. Pour ie revêtement de terrains industriels et por tuaires, empiacements et croisements de voies fer rées ainsi que pour l’aménagement rapide de chaus sées provisoires, l’on peut avoir recours à de grandes dalles en béton armé (jusqu’à 2 X 2 m) bordées d’un encadrement en acier (daiies blindées). Eiies peuvent égaiement être fabriquées sur mesure.

A.5. Voor het bestraten van industrie- en haventerrei nen, spoorwegemplacementen en overwegen en voor het snel aanleggen van voorlopige rijwegen kan wor den gebruik gemaakt van grote bewapende bodem platen (tot 2 X 2 m) met een staien rand (pantserpiaten). Ze kunnen ook op maat vervaardigd worden.

Ces daiies sont généralement pourvues d’une cou che d’usure particulière à base de quartz, corindon, raclures de fer ou de fibres d’acier.

Deze bodemplaten worden meestal van een speciale slijtlaag op basis van kwarts-, korund-, ijzerkorrels of van staalvezels voorzien.

A.6. Les bordures en béton *> supplantent de plus en plus les bordures en pierre naturelle de prix élevé. Elles répondent à la norme NBN B 21-411 (1976).

A.6. De betonboordstenen *> verdringen meer en meer de dure boordstenen in natuursteen. Ze beant woorden aan de norm NBN B 21-411 (1976).

Cette norme définit 6 types (de A à F) selon la forme et les dimensions de la section. Le choix du type dé pend de la nature et de la fonction de la délimitation.

Deze norm definieert naar vorm en afmetingen van de dwarsdoorsnede 6 types (A t/m F). De keuze van het type is afhankelijk van de aard en de funktie van de opsluiting.

Sections normalisées des bordures en béton (dimensions en mm) A

Genormaliseerde dwarsdoorsneden van de betonboordstenen (afmetingen in mm) C

O CM O in

O O CO

O O

150

200

150

E 100 200

O lO O O CO

O h-

O in O o

300

100

200

Les bordures rectilignes ont une longueur nominale de 1 m et un poids variant de 72 à 144 kg. Pour l’exé cution de courbes, il existe des bordures rectilignes de longueur réduite de 0,50 m ou de 0,33 m. La lon gueur rabattue de la face vue des bordures courbes est de 0,78 mm. Ces bordures permettent de réaliser des courbes dont le rayon de courbure est un multi ple de 1 m et l’angle un multiple de 45°.

De rechte boordstenen hebben een nominale lengte van 1 m en een gewicht variërend van 72 tot 144 kg. Speciaal voor het uitvoeren van bochten bestaan rechte boordstenen met gereduceerde lengten van 0,50 m of 0,33 m. De ontwikkelde lengte van het zichtvlak van de gebogen boordstenen bedraagt 0,78 mm. Deze gebogen boordstenen laten toe bochten te ver wezenlijken waarvan de kromtestraal een veelvoud van 1 m en de hoek een veelvoud van 45° is.

Une évolution relativement récente: une bordure abaissée.

Een tamelijk recente ontwikkeling : een oprit-boordsteen.

A.7. Les cahiers de charges Type 150 (Ministère des Travaux Publics), 200 (Région Flamande) et 300 (Ré gion Wallonne) définissent les dimensions nomina les de la section des bandes de contre-butage “> et des filets d’eau '> (types A à F). La longueur nominale de ces éléments est généralement de 1 m. Pour l’exé cution de courbes, il existe également une longueur réduite de 0,50 m.

A.7. De Typebestekken 150 (Ministerie van Openbare Werken), 200 (Vlaams Gewest) en 300 (Waals Gewest) definiëren de nominale dwarsafmetingen van de kantstroken *> en watergreppels ’> (types A t/m F). De nominale lengte van deze elementen bedraagt meest al 1 m. Speciaal voor het uitvoeren van bochten be staan evenwel elementen met een gereduceerde lengte van 0,50 m.

Certains fabricants fournissent également des bor dures-filets d’eau en une pièce, c.à.d. des filets d’eau avec rehausse.

Sommige fabrikanten leveren ook watergreppels en boordstenen in één stuk, zgn. greppels met op sprong.

Dimensions standardisées de la section des filets d’eau Type

A(1) B(1) C(1) D(2) E F

500 750 1000 200 200 300

Gestandaardiseerde dwarsafmetingen van de watergreppels

200

50 75 100 100 30 30

35 50 60 0

200 200

200

(1) également d’application comme bande de contrebutage (d = 0 mm) (2) seulement en combinaison avec bordures

arc de cercle - cirkelboog

a (1) ook gebruikelijk als kantstrook (d = 0 mm) (2) enkel in kombinatie met boordstenen

A.8. Sinds vele jaren worden door de betonindustrie betonprodukten geleverd voor veiligheidskonstrukties langsheen wegen van groot verkeer. Bekend zijn de lage schampkanten met diverse L-profielen en schampbalken op stijltjes. De laatste jaren kennen evenwel de hoge schampkanten van het enkel en dubbel werkend type New-Jersey een groeiend sukses. Deze zware elementen hebben speciale verbindingsvoorzieningen ; ze zijn leverbaar in lengten van 1,00 tot 6,00 m in één stuk en in twee verschillende hoogten en basisbreedten. De maatkenmerken van de dwarsdoorsneden worden in één of meer van de voormelde Typebestekken voorgeschreven.

A.8. Depuis de nombreuses années, l’industrie du béton fournit des produits en béton pour la sécurité le long des voies à grand trafic, telles que les bordu res de sécurité basses à profils variés en L et les barrières de sécurité sur potelets. Ces dernières an nées, les séparateurs élevés du type New-Jersey à action simple ou double ont connu un succès gran dissant. Ces éléments pondéraux sont pourvus de li aisons spéciales et sont livrables en longueurs de 1,00 à 6,00 m en une seule pièce et en deux hauteurs et largeurs de base différentes. Les caractéristiques dimensionnelles des sections sont prescrites dans les cahiers des charges-types précités.

Eléments pour bandes de sécurité

Elementen voor veiligheidskonstrukties

<■

Bordure de sécurité basse Lage schampkant

Barrière de sécurité Schampbalk

Séparateur élevé (New Jersey) Hoge schampkant (New Jersey)

A.9. Pour la délimitation des croisements, il existe divers types de bordures de protection avec réflec teurs et éclairage incorporés. La délimitation et l’éclairage publics des routes peuvent être réalisés respectivement par des potelets réflecteurs et par des poteaux et mâts d’éclairage en béton armé ou précontraint. Ces derniers font l’objet de la norme NBN 600 (1967).

A.9. Voor de bebakening van kruispunten staan di verse types boordstenen en schampkanten met reflektoren en ingebouwde verlichting ter beschikking. De bebakening en de openbare verlichting van wegen kan respektievelijk geschieden met reflektorpaaltfes en gewapende of voorgespannen verlichtingspalen en -masten die het voorwerp van de norm NBN 600 (1967) uitmaken.

A.10. Les tuyaux en béton ') sont les éléments les plus connus pour l’égouttage d’eau de pluie et d’eau résiduaire. Etant donné qu’ils sont du type rigide, c.à.d. que la portance nécessaire est assurée par leur propre résistance, ils permettent de réaliser des ca nalisations très économiques. Ils se caractérisent en outre par une grande résistance aux agents agres sifs.

A.10. De betonbuizen 3) ') zijn de meest bekende elementen voor de afvoer van regen- en afvalwater. Daar zij van het “starre” type zijn, d.w.z. dat hun eigen sterkte instaat voor het nodige draagvermogen, laten zij een zeer ekonomische uitvoering van leidin gen toe. Ook in agressieve omstandigheden onder scheiden zij zich door een grote duurzaamheid.

Les tuyaux normalisés sont destinés à des canalisa tions non soumises à pression interne.

De genormaliseerde buizen zijn voor leidingen zonder inwendige druk bestemd.

La norme NBN B 21-011 (1972) et ses Addenda 1 (1977) et 2 (1980) ont trait aux tuyaux circulaires (ronds) avec ou sans embase et aux tuyaux ovoïdes avec embase. Leur 0 intérieur est compris entre 100 et 1000 mm et leur longuer utile est généralement de 2 m ou 2,50 m ; pour les petits diamètres, la longueur d’1 m est également courante.

De norm NBN B 21-011 (1972) met zijn Addenda 1 (1977) en 2 (1980) hebben betrekking op cirkelvormige (ronde) ongewapende buizen met of zonder ligvlak en op eivormige buizen met ligvlak. Hun inwendige 0 is tussen 100 en 1000 mm begrepen en hun nuttige lengte bedraagt meestal 2 m of 2,50 m; voor kleine diameters is ook 1 m gangbaar.

‘m..

.'S V' •^,4 ^

iïs' '■^1

^t’

2^ •

A-v L^''‘vVv V

<, > i)w -Ht \ :V

lÉï>c;

à.

,s»

-i "ah

v'S. -_-i

i X

,\ -jM

:N f‘K •*1

»V O'

À v*' p' à«*tv*

^■ i -\ i'>5!SÄ ^4v5s«^^.,

Les tuyaux circulaires en béton armé avec ou sans embase font l’objet de la norme NBN B 21-501 et de son Addendum 1 (1980). Leur diamètre intérieur est compris entre 300 et 3200 mm et leur longueur utile généralement comprise entre 2 et 4 m. Actuellement, les tuyaux circulaires sans embase sont principale ment utilisés.

De cirkelvormige gewapende buizen met of zonder ligvlak maken het voorwerp van de norm NBN B 21501 en zijn Addendum 1 (1980) uit. Hun inwendige o is begrepen tussen 300 en 3200 mm en hun nuttige lengte is meestal begrepen tussen 2 en 4 m. Thans worden hoofdzakelijk de ronde buizen zonder ligvlak aangewend.

Selon leur mode de liaison, les normes distinguent les tuyaux avec emboîtement à mi-hauteur, les tuy aux à collet extérieur et les tuyaux à emboîtement mixte.

Naargelang hun verbindingswijze onderscheiden de normen buizen met mofverbinding op halve dikte, bui zen met uitwendige kraag en buizen met gemengde mofverbinding.

Hormis pour les petits diamètres, les abouts mâle et femelle sont toujours conçus pour joints souples en élastomère.

Behalve voor kleine diameters zijn de spie- en mofeinden steeds ontworpen voor elastische dichtingen met rubberringen.

Pour les tuyaux circulaires et ovoïdes en béton nonarmé, les normes distinguent respectivement 1 et 2 séries de résistance; pour les tuyaux armés, 3 séries de résistance.

De normen onderscheiden voor de ongewapende ei vormige en ronde buizen respektievelijk 1 en 2 sterktereeksen; voor de gewapende buizen 3 sterktereek-

Ces dernières sont aussi d’application pour les tuy aux circulaires renforcés de fibres d’acier, faisant provisoirement l’objet d’un ATG suivi, délivré par l’Union belge pour l’Agrément technique dans la con struction (UBatc).

Deze laatsten zijn ook van toepassing voor de staaivezelversterkte cirkelvormige buizen die voorlopig het voorwerp van een doorlopende ATG-goedkeuring uitmaken, afgeleverd door de Belgische Unie voor technische goedkeuring in de Bouw (BUtgb).

A.11. Dans certaines circonstances et applications particulières, d’autres éléments en béton sont aussi utilisés, tels des tuyaux de fonçage ou pour condui tes de force en béton précontraint ou à âme-tôle, des tuyaux à section spéciale et pertuis ') (tuyaux rectan gulaires).

A.11. In bijzondere omstandigheden of voor speciale toepassingen worden nog andere gesloten leidingselementen in beton aangewend, zoals buizen voor doorpersingen of drukleidingen in spanbeton of met plaatstalen kern, buizen met muilvormige doorsnede en kokerelementen ').

A.12. Les tuyaux en béton peuvent être combinés avec nombre d’éléments en béton, tels que chambres de visite chambres de raccordement, puits de rac cordement '*> et avaloirs, pourvus de liaisons identi ques à celles des tuyaux.

A.12. De betonbuizen kunnen worden gekombineerd met tal van bijbehorende betonelementen zoals inspektieputten '*>, aansluitkamers, aansluitputjes '*> en rioolkolken, voorzien van verbindingen die identiek aan die van de buizen zijn.

Les éléments constitutifs des chambres de visite ont été récemment standardisés; les liaisons entre les éléments du fût ont en outre été conçues pour joints souples en élastomère; la forme circulaire avec un diamètre intérieur de 1000 mm a été retenue (voir en page 40).

De samenstellende elementen van de inspektieputten werden onlangs gestandaardiseerd; daarbij wer den de verbindingen tussen de Schachtelementen ontworpen voor elastische dichtingen met rubberringen en werd er voor ronde schachten met een inwen dige diameter van 1000 mm gekozen (zie biz. 40).

A.13. Pour l’égouttage ou la protection de cables, des caniveaux de section en forme de U peuvent éga lement être utilisés; les dimensions intérieures de ces éléments sont standardisés dans le cahier des charges Type 150. Selon les nécessités, ils peuvent être pourvus d’un couvercle plein ou grillagé.

A.13. Voor de waterafvoer of de behuizing van kabels kunnen ook leidingsgoten met U-vormige dwars doorsnede aangewend worden, waarvan de binnenafmetingen in het Typebestek 150 gestandaardiseerd werden. Volgens de noodwendigheden kunnen zij van een vol of roostervormig deksel voorzien worden.

A.14. Pour terminer, nous signalerons également di vers éléments d’écoulement d’eau, tels caniveaux ou verts et caniveaux de talus "> de dimensions et for mes diverses, ainsi que des éléments de fossés *> de section trapézoïdale.

A.14. Tenslotte kan nog melding gemaakt worden van diverse open afvoerelementen, zoals afvoer- en taludgoten "> in verschillende vormen en afmetingen en al dan niet ééndelige grachtelementen met tra peziumvormige doorsnede.

sen.

Eléments pour chambres de visite standardisées"*)

Elementen voor gestandaardiseerde inspektieputten"*)

.^l

X3rt

---- 1-------

3IQ::

2 î

I T

I I

I 1 T

\ •X \ \ \ I

I / 7 /

P I

X JT

I Xt

/ l

I I

\ \

1 1 4,

•«

•c

i «

t x:

I I I

Coupe d’un anneau d’ajustement

Doorsnede van een pasring

Coupe d’une dalle de couvrement

Doorsnede van een dekplaat

Coupe d’un élément de fût

Doorsnede van een schacfitelement

Coupe longitudinale d’une embase sans dalle réductrice (exemple avec pièces spéciales de raccordement)

Langsdoorsnede van een bodemstuk zonder reduktieplaat (voorbeeld met speciale aansluitstukken).

Coupe longitudinale d’une embase avec dalle réductrice (exemple sans pièces spéciales de raccordement)

Langsdoorsnede van een bodemstuk met re duktieplaat (voorbeeld zonder speciale aansluitstukken)

hr =

e, = 64 = 65

140 mm)

Coupe longitudinale d’un tuyau puisard avec hausse

Langsdoorsnede van een putbuis met opzetstuk

62 = 63 = 65

150 mm)

Dimensions caractéristiques Kenmerkende maten d| = 1000 mm

0i =

700 mm

h, =

400 mm 600 mm 1000 mm 80 mm

Gestandaardiseerde binnenafmetingen (in mm) van leidingsgoten

Dimensions intĂŠrieures standardisĂŠes (en mm) des caniveaux

h h

k TYPE

200

300

400

500

600

100

150

200

250

200

300

400

500

300

400

500

600

300

400

500

600

300

400

500

600

B. Produits en béton pour bâtiments

B. Betonprodukten voor gebouwen

Les produits en béton pour bâtiments sont classés en deux groupes principaux:

De betonprodukten voor gebouwen zijn in twee hoofdgroepen te verdelen;

— éléments de petites dimensions pour maçonnerie, recouvrement de toitures, revêtement de sols,...; — éléments structurels tels que colonnes, poutres, éléments de planchers,...

— kleinschalige Produkten voor metselwerk, dakbe dekking, bevloering,...; — strukturele elementen zoals kolommen, balken, vloerelementen,...

B.1. Matériaux de maçonnerie

B.1. Metselstenen

Les matériaux de maçonnerie en béton pleins et creux font l’objet de la norme NBN 538 (1962). Cette norme distingue 5 types de matériaux en fonc tion de la masse volumique des matériaux ou du bé ton. Cette répartition ne distingue pas les blocs creux des pleins. Ce classement par type ainsi que les caractéristiques dimensionnelles particulières des blocs creux sont repris dans le tableau ci-après. Les évidements des blocs creux peuvent être de part en part ou obturés sur la face supérieure (aveugles). Le nombre d’évidements le plus courant est de deux, parfois trois.

De voile en holle metselstenen ’) in beton maken het voorwerp van de norm NBN 538 (1962) uit. Deze norm onderscheidt 5 types in funktie van de volumemassa van de metselstenen of van het beton. Hierbij wordt geen onderscheid tussen de volle en holle met selstenen gemaakt. Deze type-indeling, evenals de bijzondere maatkenmerken van de holle metselste nen zijn in de bijgaande tabel aangegeven. De holten van de holle metselstenen kunnen volledig door gaand of aan de bovenzijde afgesloten (blind) zijn. Het meest gebruikelijke aantal holten is twee, in min dere mate drie.

Selon Ie type de matériau et la présence ou non d’évi dements, les différentes sortes de béton utilisées sont les suivantes :

Al naargelang het type en het al dan niet hol zijn, worden de volgende betonsoorten toegepast:

— type 0,55: uniquement béton cellulaire; — type 0,75: béton cellulaire ou béton à granulats expansés (e.a. argile, bims, verre cellulaire);

— type 0,55: enkel cellenbeton; — type 0,75: cellenbeton of beton van geëxpandeer de granulaten (o.a. kleikorrels, bims, cellenglas korrels) ; — type 1,2: beton van geëxpandeerde granulaten; — type 1,9: beton van geëxpandeerde of gewone granulaten ; — type zwaar: beton van gewone granulaten.

— type 1,2: béton à granulats expansés; — type 1,9: béton à granulats expansés ou nor maux ; — type lourd; béton à granulats normaux. Les dimensions extérieures courantes sont les sui vantes ; — largeur: 90, 140, 190, 240 et 290 mm; — longueur: 190, 290 et 390 mm (pour les types 0,55 et 0,75, également 490 et 590 mm); — hauteur: 90, 140 et 190 mm (pour les types 0,55 et 0,75, également 240 et 290 mm).

Les matériaux de petit format sont dénommés bri ques, ceux de grand format, blocs. 40

De gebruikelijke uitwendige maten zijn: — breedte: 90, 140, 190, 240 en 290 mm; — lengte : 190, 290 en 390 mm (voor de types 0,55 en 0,75 ook 490 en 590 mm); — hoogte: 90, 140 en 190 mm (voor de types 0,55 en 0,75 ook 240 en 290 mm). De metselstenen van klein formaat worden kortweg stenen genoemd; metselstenen van groot formaat noemt men blokken.

Quelques caractéristiques normalisés des matériaux en béton pour marçonnerie*

Enkele genormaliseerde kenmerken van metselstenen in beton*

S=Lxb

V = hxbxL

/J_M

h/ b

Type

Masse voiumique du matériau Voiumemassa van de metseisteen

Extra-léger Extra-licht

0,55

Trés léger Zeer licht

0,75

Léger Licht

1,2

Mi-iourd Haifzwaar

1,9

M (kg/dm3) — V

Lourd Zwaar

Caractéristiques dimensionnelles des matériaux creux Maatkenmerken van de hoile metseistenen s/S

e (mm)

> 0,6

^ 40

^ 30

^ 0,5

^ 35

^ 25

i (mm)

(°) Pour ce type, la masse volumique du béton même doit être ^ 1,9 kg/dm^. (°) Voor dit type moet de voiumemassa van het beton zelf ^1,9 kg/dm^. En raison de l’intérêt croissant pour la maçonnerie apparente en béton, plusieurs fabricants se sont con sacrés à la fabrication de blocs ou de briques avec une face vue particulièrement soignée, à aspect par ticulier (clivé, nervuré, granuleux) et en diverses tein tes (e.a. sable et brun).

Ingevolge de toenemende interesse voor zichtbaar metselwerk in beton hebben verschiilende fabrikan ten zich toegelegd op de fabrikage van blokken of stenen met een verzorgd zichtvlak, met bijzonder uit zicht (gekliefd, gegroefd, gekorreld) en in diverse kleuren (o.a. zandkleur en bruin).

D’autres blocs spéciaux en béton sont en outre fa briqués, tels que:

Verder worden nog speciale betonblokken vervaar digd, zoals:

— bloes de coffrage maçonnés à sec (sans mortier) et comblés ultérieurement de béton; — blocs de maçonnerie à haute résistance (résistan ce caractéristique à la compression jusqu’à 35 N/mm2); — blocs acoustiques à fentes, à masse absorbante ou en béton léger; — blocs cintrés pour la construction de silos; — blocs clouables en agglomérés de bois.

— bekistingsblokken die droog gestapeld worden en vervolgens met beton volgestort worden ; — metselblokken met hoge weerstand (tot 35 N/mm2 karakteristieke druksterkte) ; — akoestische blokken met spleten, met een absor berende massa of in licht beton; — gebogen blokken voor silobouw; — nagelbare blokken op basis van houtvezels.

La norme NBN 538 est actuellement en cours de révi sion en vue de tenir compte des caractéristiques qualitatives améliorées et des multiples usages.

Teneinde met de verbeterde kwaliteitskenmerken en uitgebreidere gebruiksbestemmingen rekening te kunnen houden, wordt de voormelde norm NBN 538, thans herzien. 41

M.'r î h iv ^% c! H •t,* (O; i

l ft %,h i;'

V k

: 3* **\ 1^*

■JÉ-

•i', ■■«

v> .v<iJïïW.>'feT>:5.?; ')tm , fif f-r< y

: nm &m 'P<-:

mm.

».

't'

l‘v

-t

r-i

\ Vr <

:*1 Éi-':

S#l?

hii

it i>>.«. »‘.iß \

•..

B.2. L’industrie du béton fournit de nombreux autres produits et petits éléments destinés à la construc tion, l’équipement ou le parachèvement de bâti ments. Nous mentionnerons: des linteaux armés ou non armés, des tablettes de fenêtre, des seuils de porte, des encadrements, des plinthes de façade, des gouttières, des corniches en béton normal ou décora tif (e.a. en pierre reconstituée), des claustras vitrés, des boisseaux, des gaines de ventilation, des con duits de cheminée (e.a. en béton réfractaire), des couvre-murs, des plaques isolantes à base de ciment selon la norme NBN 638 (1965) et des tuiles en béton.

B.2. De betonindustrie levert tal van andere Produk ten en kleine elementen voor de konstruktle, uitrus ting of afwerking van gebouwen. We vermelden ge wapende en ongewapende lateien, vensterbanken, deurdrempels, omlijstingen, gevelplinten, dakgoten en kroonlijsten In gewoon beton of sierbeton (o.a. kunststeen), glasbetonramen, verluchtings-, lucht- en schoorsteenkokers (o.a. in refractair beton), muurdekpiaten, cementgebonden isolatieplaten volgens NBN 638 (1965) en dakpannen.

Les tuiles en béton fabriquées en Belgique sont du type “sneldek”. Cette dénomination provient du for mat (420 X 330 mm - 10 par m2), supérieur à celui d’autres tuiles, qui permet, par conséquent, un rende ment de pose plus élevé.

De in België vervaardigde betonpannen zijn van het type “sneldek”. Deze benaming verwijst naar het in vergelijking met andere pannen grotere formaat (420 X 330 mm - 10 per m2), hetgeen een groter legrendement toelaat.

Selon leur forme, l’on distingue le type asymétrique et symétrique. Les tuiles répondent aux prescriptions techniques du Cahier de Charges Type 104 du Minis tère des Travaux Publics et sont mises en oeuvre conformément à la NBN 282.

Naar de vorm \wordt onderscheid tussen een asym metrisch en symmetrisch type gemaakt. Ze voldoen aan de technische bepalingen van het Typebestek 104 van het Ministerie van Openbare Werken en wor den in overeenstemming met NBN 282 geplaatst.

B.3. Les éléments architectoniques en béton décoratif^) font l’objet de la norme NBN B 21-601. Ils combinent une architecture attrayante et/ou un as pect soigné et remplissent d’autres fonctions techni ques. L’on distingue e.a. les éléments portants des non-portants. Ils peuvent en outre être pourvus d’une couche intermédiaire isolante (éléments sandwich).

B.3. De architektonische elementen in sierbeton h maken het voorwerp van de norm NBN B 21-601 uit. Ze kombineren een aantrekkelijke vormgeving en/of een verzorgd aspekt met andere technische funkties. Men maakt onderscheid tussen o.a. dragende en niet-dragende elementen ; ze kunnen ook van een iso lerende tussenlaag (sandwichelementen) voorzien zijn.

Outre les panneaux pleins, les formes les plus cou rantes sont les suivantes: éléments cadres, I ou T, allèges et balcons. Ils sont réalisés en béton lisse (e.a. pierre reconstituée), lavé ou structuré en diffé rentes teintes selon le choix des granulats et/ou des pigments.

Naast de voile panelen voor gevelbekleding zijn de meest gebruikelijke vormen : kaders, I- of T-elementen, borstweringen en balkons. Ze worden in glad (o.a. kunststeen), uitgewassen of geleed beton van verschillende kleur uitgevoerd volgens de keuze van de granulaten en/of de pigmenten.

En ce qui concerne différentes caractéristiques géo métriques, mécaniques et physiques, la norme distin gue deux classes de prestations selon la destination des éléments.

De norm omschrijft voor verschillende geometrische, mechanische en fysische kenmerken twee onder scheiden prestatieklassen naargelang de bestem ming van de elementen.

Pour l’habillage extérieur des halls industriels, l’on a souvent recours soit à des panneaux de façade de hauteur de bâtiment en béton armé.ou précontraint, soit à des panneaux horizontaux en béton cellulaire armé.

Voor de buitenbekleding van industriehallen worden niet zelden gebouwhoge gevelpanelen in gewapend of voorgespannen beton of horizontale panelen in ge wapend cellenbeton aangewend.

mini« ‘

Pour les parois intérieures, l’industrie du béton four nit des parois entières ou des panneaux en béton or dinaire, léger ou cellulaire.

Voor beklede of bepleisterde binnenwanden levert de betonindustrie volledige wanden of panelen in gewoon beton, lichtbeton en cellenbeton.

Une récente évolution constitue l’utilisation d’élé ments légers de façade ou de revêtement en béton armé de fibres de verre (GRC).

Een recente ontwikkeling is het gebruik van lichte ge vel- en bekledingselementen in glasvezelversterkt be ton (GRC).

B.4. Les éiéments de plancher forment un autre groupe important de produits en béton, lis répondent à la norme NBN 539 et sont classés en trois groupes (cfr. tableau) :

B.4. De vioerelementen vormen een andere be kende groep betonprodukten. Ze beantwoorden aan de norm NBN 539. Ze worden in drie groepen (zie tabel) onderverdeeld;

— groupe I: éléments indivisibles (d’un seul compo sant) tels : dalles alvéolées, éléments T et TT, élé ments en U renversé; les largeurs les plus couran tes sont 0,30, 0,60 et 1,20 m;

— groep I: aansluitende ééndelige vioerelementen zoals holle platen, T- en TT-elementen, omgekeer de U-elementen \ de meest gebruikelijke breedten zijn 0,30, 0,60 en 1,20 m;

— groupe II: éléments composites constitués de poutrains avec entrevous ou hourdis; l’entredistance des poutrains d’axe en axe se situe entre 0,50 et 0,60 m ;

— groep II: meerdelige vioerelementen bestaande uit balkjes met vul- of tussenblokken; de afstand tussen de balkjes as op as bedraagt tussen 0,50 en 0,60 m ;

— groupe III : dalles de coffrage (prédalles) en béton armé ou précontraint. Elles sont disponibles en largeurs standard mais également dans les for mes et dimensions les plus courantes.

— groep III: bekistingsvioerplaten (“predallen”) in gewapend beton of voorgespannen beton; ze zijn niet alleen in standaardbreedten beschikbaar, maar kunnen ook in de meest diverse vormen en afmetingen verkregen worden.

Lorsqu’il s’agit de petites portées, les éléments de plancher sont généralement armés, en cas de gran des portées (jusqu’à 12 m et plus), ils sont toujours précontraints (système à torons agissant par adhé rence). Ces derniers sont standardisés et ont des di mensions modulaires. La plupart des éléments de plancher peuvent également être fabriqués en béton léger en vue d’améliorer l’isolation thermique ou de diminuer le poids du plancher. Pour ces mêmes rai sons, l’on utilise souvent des dalles en béton cellulai re pour la couverture de toits plats.

Voor kleinere overspanningen zijn de vloerelementen meestal gewapend, voor grotere overspanningen (tot 12 m en meer) steeds voorgespannen (systeem met voorgerekte draden). Deze laatsten zijn gestandaardi seerd en hebben modulaire afmetingen. De meeste vloerelementen kunnen ook in licht beton worden ver vaardigd ter verbetering van de termische isolatie of ter vermindering van het gewicht van de vloerkonstruktie. Om dezelfde redenen worden voor het toe dekken van platte daken dikwijls gewapend-cellenbetonplaten aangewend.

B.5. Les éléments en béton architectonique et les grands éléments de plancher sont souvent combi nés, avec des colonnes '> préfabriquées en béton armé ou précontraint, éventuellement pourvues de consoles, et avec des poutres *> en béton précon traint de section rectangulaire, en L ou en j.. Ces éléments sont également standardisés et ont des di mensions fnodulaires. Pour des portées supérieures à 15 mètres, l’on a souvent recours à des poutres en béton précontraint de profil en I ou en T *>.

B.5. De elementen in architektonisch beton en de grote vloerelementen worden vaak aangewend in kombinatie met geprefabriceerde gewapende of voor gespannen kolommen eventueel van konzoles voorzien en voorgespannen balken "> met rechthoeki ge, L- of j.-vormige doorsnede. Ook deze elementen zijn gestandaardiseerd en hebben modulaire afmetin gen. Voor overspanningen boven de 15 meter wordt meestal op spanbetonbalken met I- of T-profiel *)

overgestapt.

Gestandardiseerde struktuurelementen in spanbeton Modulaire maten

Eléments structurels standardisés en béton précontraint - Dimensions modulaires

I 3m

0) E

300

400

200

300

500

600

c c

O O ü

400 500

•r hM

bM C (U

——

</> 0) 3 O Û.

rehausse coulée sur place ter plaatse gestorte verhoging

Um 150 250 300 400 500 600

300

400

500

600

A (°)

An B B B B

A (°) An

An B B B B

(°) Les dimensions moduiaires des rehausses sont également des multiples de 50 mm

800

A (°)

An A(°)

- An

C C C

700

(°) De modulaire maten van de verhogingen zijn even eens een veelvoud van 50 mm.

bM hM

(U c 01 E

150

200

250

1200 hM| (bM)

300

350

(600) n

01 o > 01

600

1200

Q. 01

■O UI

C 01

•01 UJ

b« n entre-axe nervures

450

2400 (1200) (°)

400

(°) afstand as op as ribben

500

550

650

B.6. Les couvertures de halls industriels sont sou vent exécutées à l’aide de grandes poutres en béton précontraint *> de profil en I à hauteur variable. Un autre mode de construction courant pour ce type de bâtiments est constitué par les fermes à deux ou trois éléments (portiques) combinant colonnes et poutres de toitures.

B.6. Voor de dakkonstruktie van industriehallen wor den dikwijls grote geprefabriceerde spanbetonbalken"> met l-profiel en veranderlijke hoogte aange wend. Een andere gegeerde konstruktiewijze voor deze gebouwen vormen de twee- of driedelige span ten (portieken) die de kolommen en dakbalken kombi-

B.7. L’industrie du béton fournit encore d’autres élé ments structurels tels escaliers hélicoïdaux en une pièce ou composites, des semelles, des anneaux de puits et des pieux de fondation.

B.7. De betonindustrie levert tenslotte nog andere struktuurelementen, zoals rechte, gebogen en héli coïdale trappen in één stuk of in komponenten en zolen, putringen en heipalen voor funderingen.

Le cas échéant, les éléments en béton architectoni que, les éléments de plancher et les autres éléments structurels font l’objet de clauses techniques parti culières dans les cahiers de charges-modèles pour bâtiments suivants :

De elementen in architektonisch beton, de vloerelementen en de andere struktuurelementen in gewa pend of voorgespannen beton maken desgevallend het voorwerp van bijzondere technische bepalingen in de volgende modelbestekken voor gebouwen uit:

neren.

— Cahier des Charges Type n° 104 (1963) et les Ad denda I (1967), 2 (1969) et 3 (1973) - Ministère des Travaux Publics;

— Typebestek nr. 104 (1963) en de Addenda 1 (1967), 2 (1969) en 3 (1973) - Ministerie van Openbare

— Cahier des Charges Type n° 110 (1979) pour les bâtiments industrialisés - Ministère des Travaux Publics ;

— Typebestek nr. 110 (1979) voor geïndustrialiseerde bouwwerken - Ministerie van Openbare Werken;

— Cahier des Charges général pour bâtiments privés - 2ème Edition (1978-1979) - Confédération Natio nale de la Construction et Fédération des Archi tectes de Belgique.

— Algemeen Bestek voor de privé-bouwwerken - 2de uitgave (1978-1979) - Nationale Konfederatie van het Bouwbedrijf en Federatie van de Architekten van België.

B.8. Les carreaux de mosaïque de marbre pour revê tement de sols intérieurs font l’objet de la norme NBN 903-01 (1972) en ce qui concerne les caractéris tiques et de la NBN 903-02 (1972) en ce qui concerne la manutention, la mise en oeuvre et l’entretien.

B.8. De marmermozaïektegels voor binnenbevloering maken het voorwerp van de norm NBN 903-01 (1972) voor de kenmerken en van de norm NBN 903-02 (1972) voor het behandelen, de verwerking en het onder

Werken ;

houd uit.

La couche d’usure des carreaux de mosaïque de mar bre se compose de béton et de concassés de marbre qui, après durcissement, est poiie jusqu’à i’obtention d’une surface très iisse. L’on distingue les carreaux à granulats fins 4 mm), granulats moyens 10 mm), éclats moyens 25 mm) et gros éclats et cas sons 50 mm). Ils sont livrables, dans les dimen sions modulaires normalisées suivantes: 200 X 200, 250 X 250, 300 X 300, 400 X 400 et 500 X 500 mm. Leur belle face peut présenter l’aspect uni, moucheté, vei né ou nuancé dans une grande variété de teintes. Lorsqu’ils sont utilisés à l’extérieur (p.ex. terrasse), ils sont généralement pourvus de nervures décorati ves antidérapantes. Les carreaux de mosaïque de marbre sont en outre utilisés comme revêtement d’escaliers, d’appuis de fenêtre, de plinthes et de

De marmermozaïektegels hebben een slijtviak van veredeld marmersplitbeton dat na verharding tot hoogglans wordt gepolijst. Onderscheid wordt ge maakt tussen tegels met fijne korrel (tot 4 mm), mid delgrote korrel (tot 10 mm), middelgrote scherf (tot 25 mm) en grote scherf of notekorrel (tot 50 mm). Ze zijn verkrijgbaar in de volgende genormaliseerde modu laire maten : 200 X 200, 250 X 250, 300 X 300, 400 X 400 en 500 X 500 mm. Ze kunnen effen, gespikkeld, geaderd of gevlamd zijn in een grote diversiteit van kleuren zijn. Voor buitenterrassen worden ze meestal van dekoratieve antislipgroeven voorzien. Marmermozaïek vindt verder toepassing als bekleding van trap pen en vensterbanken, plinten en wandbekledingen.

murs. II existe également sur le marché des carreaux grésés ou polis - les carreaux semi-industriels - avec des granulats autres que le marbre et qui sont surtout destinés aux ateliers, bâtiments publics, etc. où une résistance très élevée à l’usure est souhaitée.

Op de markt bestaan ook geslepen of gepolijste te gels (zgn. half-industriële tegels) met andere dan marmerkorrels en vooral bestemd voor werkhuizen en openbare gebouwen waar een hogere slijtvastheid wenselijk is.

Quoiqu’il souffre de la concurrence de produits étrangers - surtout la céramique -, le carreau de mo saïque de marbre reste un produit très varié d’une durabilité très élevée.

Alhoewel marmermozaïek een toenemende konkurrentie van buitenlandse - vooral keramische - Produk ten voor vloeren wandbekleding ondervindt, blijft het een rijkelijk gevarieerd en vooral duurzaam Pro dukt.

C. Eléments en béton pour ouvrages d’art

C. Betonelementen voor kunstwerken

Les éléments préfabriqués en béton pour ouvrages d’art concernent la construction de ponts et de tun nels.

De geprefabriceerde betonelementen voor kunst werken hebben betrekking op brug- en tunnelbouw.

C.1. Les poutres en béton précontraint,^^ pour l’exé cution de la superstructure des viaducs routiers ou ferrovières ainsi que des tunnels, sont standardisées depuis de nombreuses années en consultation des autorités concernées. Cette standardisation a trait tant aux caractéristiques géométriques qu’aux dé tails constructifs, aux prescriptions de calcul ainsi qu’au contrôle en usine. En principe, ces éléments sont précontraints exclusivement à l’aide de torons 0 1/2” agissant par adhérence et positionnés dans la section selon un schéma modulé. Leur longueur usu elle maximale est de 40 mètres. Sous certaines con ditions, le transport de ces poutres est possible jusqu’à un poids maximum de 75 tonnes.

C.1. De spanbetonliggers voor de uitvoering van de bovenbouw van wegen spoorbruggen en de dakkonstrukties van tunnels zijn sinds lange jaren in overleg met de bevoegde Overheden gestandaardiseerd. De ze standaardisatie slaat zowel op de geometrische kenmerken als op de konstruktieve details, de berekeningsvoorschriften en de fabriekskontrole. In prin cipe worden ze enkel met voorgerekte strengen 0 1/2” verankerd, op kleef voorgespannen en in de doorsne de volgens een modulair raster aangebracht. Hun ge bruikelijke maximumlengte bedraagt 40 meter. Onder bepaalde omstandigheden is het transport van lig gers met een maximumgewicht van 75 ton mogelijk.

üi

-Ni

.r;

-I i

Profii-type Typeprofiei

i 1

m n

+ 150

1600

400

1950

h max

450

+ 200

+ 250

Q. Q.

O IT)

Paiier Stap

+ 100 + 150 + 200 + 250 + 300

+ 100

Hauteur - Hoogte (mm) (h = h’ + m)

Caractéristiques

^min

1700

1500

1300

1100

900

700

h’

Poutres précontraintes pour ponts géométriques des profils standardisés

+ 20 + 40 + 60 + 80

140

+ 40 + 40 800

120 + 20

+ 80

600

+ 60

+ 20

+ 40

140

+ 20

480

+ 20

+ 40

120 + 20

800

+ 40

+ 20

360

+ 20

+ 40

+ 20

600

Dimensions variabies par hauteur (mm) Veranderiijke maten per hoogte (mm)

160

150

160

150

120

Dimensions constantes (mm) Konstante maten (mm)

Spanbetonbalken voor bruggenbouw kenmerken van de standaardprofielen

22,6

12,8

^min

1324,4

160,2

min

2175,1

882,0

I max

3407,2

1187,7

max

Moment d’inertie (.10® mm^) Traagheidsmoment (.10® mm”)

- Geometrische

C.2. En ce qui concerne la construction préfabriquée de tunnels de métro, l’industrie belge du béton a ac quis une place prépondérante en fournissant les élé ments suivants ;

C.2. Ook wat de geprefabriceerde bouw van metrotunnels betreft, neemt de Belgische betonindustrie een vooraanstaande plaats in, dank zij de levering

— segments préfabriqués en béton, à très grande précision dimensionnelle pour la construction de tonneliers circulaires;

— segmentvormige betoneiementen met hoge maatnauwkeurigheid voor cirkelvormige tunneikokers ;

— précadres à semelle de fondation, selon un systè me breveté, pour la construction de tonneliers rectangulaires modulés.

— voorkaders met bodemplaat volgens een gebre vetteerd systeem voor de bouw van gemoduleerde rechthoekige tunneikokers.

C.3. Pour être complets, nous signalerons encore qu’un fabricant belge fabrique des éléments de pa rois, pour la construction de culées et de murs de soutènement, selon le principe de la "terre armée”.

C.3. Tenslotte dient nog vermeld te worden dat een Belgische fabrikant elementen voor de bouw van landhoofden en keermuurkonstrukties volgens het systeem "terre armée” vervaardigt.

van :

D. Produits en béton pour travaux hydrauliques

D. Betonprodukten voor waterwerken

Les produits en béton pour travaux hydrauliques ’°) concernent essentiellement les travaux de consolida tion et protection de berges ainsi que de construc tions de digues. L’on distingue:

De betonprodukten voor waterwerken ’°) hebben hoofdzakelijk betrekking op oeververdedigingswerken en dijkwerken. Men onderscheidt:

D.1. Palplanches et pieux en béton armé pour berges profondes d’une part, et potelets ou entretoises pour rives peu profondes, d’autre part;

D.1. Gewapende damplanken en -palen voor diepe oeverwanden en schoorpaaltjes met tussenplaten voor ondiepe oevers;

D2. Dalles pleines, blocs de talus, dalles ajourées ’> et dalles-gazon (avec ou sans emboîtement) pour la protection de berges et de digues en pente; les deux derniers produits cités permettent la pousse de plantes et de gazon ; c’est la raison pour laquelle ils connaissent un succès croissant, surtout pour la pro tection de berges de petits cours d’eau à faible trafic. Les dalles-gazon sont fournies sur le marché en for mes et dimensions variées.

D.2. Volle platen, glooiïngsbiokken, doorgroeiplaten ‘> en grastegels al dan niet met ineenvoeging, voor de bescherming van hellende oevers en dijken; de laatste twee Produkten laten gras- en plantengroei toe en kennen daarom, vooral voor de oeverbescher ming van kleine en weinig bevaren waterlopen, een groeiend sukses. De grastegels worden in talrijke vor men en afmetingen op de markt gebracht.

E. Produits en béton d’agréments

E. Betonprodukten voor het buitenmilieu

Ces produits sont essentiellement destinés au mobiiier urbain et à l’équipement de jardins, d'aires de jeu et de sports, li existe une très grande variété de produits.

Deze Produkten zijn hoofdzakeiijk voor tuinen stadsuitrusting, voor het ieefmilieu en voor sport en spei bestemd. De variëteit ervan is zeer groot.

E.1. Les produits suivants sont exécutés en béton décoratif ou non :

E.1. De betonindustrie levert volgende Produkten, al dan niet in sierbeton :

— claustras et clôtures décoratives'^ pour terrasses et séparations de jardins;

— claustra’s en sierafsluitingen ’> voor terrasmuren en voortuinbegrenzing;

— clotures normandes et champêtres composées de piquets, dailes et poutreiles de iiaison selon leur destination: jardins privés, jardins publics et pelouses;

— normandische en landelijke afsluitingen "> met pa len, grondplaten en verbindingsbalkjes naarge lang het geval voor de afsluiting van tuinen, hof steden en grasperken;

— böllards et potelets séparés ou contigus pour la délimitation de zones piétonnes et simiiaires;

— aaneensluitende of vrijstaande stijltjes en bolders voor de afbakening van aiieriei voetgangerszo nes;

— vasques, boîtes à lettres, bacs à fleurs, poubelles, bacs à papier, bancs, sièges modulés et tables pour i’équipement de jardins et mobilier urbain;

— vazen, brievenbussen, bloembakken, papier- en afvalbakken, zitbanken, zitjes en tafels ais tuin en stadsmeubiiair ;

— tables de ping-pong, murs d'entraînement de ten nis et pistes de skateboard, dans ie domaine des sports ;

— ping-pongtafels, tennisoefenwanden en skatepistes voor sportbeoefening;

— divers équipements teis que blocs-vélos, bordures décoratives, balises, poteaux indicateurs, dalles de parking, etc...

— diverse uitrustingsmiddeien zoals fietsbiokken, sierbebordingen, bakens, straatnaampalen, parkeertegels,...

E.2. Il y a lieu en outre de mentionner divers élé ments ou systèmes de soutènement, écrans et murs anti-bruit dont les types agrémentés de végétation s’intégrent harmonieusement dans l’environnement. Selon le système utilisé, la hauteur de ces construc tions peut atteindre jusqu’à 6 m. Ces éléments sont fabriqués en béton normal, décoratif, armé de fibres d’acier ou de verre.

E.3. Pour être complets, nous mentionnerons à cet endroit les pavés en béton décoratif (cfr. A.2.) ainsi que les carreaux en béton décoratif (cfr. A.4.) réali sant un revêtement fermé. Ils sont complétés par une gamme très diversifiée de produits du type revête ment ouvert, autorisant la pousse de végétation et d’herbe ainsi que le drainage de l’eau de surface. Ap partiennent à ce groupe, outre les dalles-gazon et dalles ajourées citées plus haut (cfr. D.2.), les gril les '> et segments d’encadrement d’arbres

E.2. Tevens dient melding gemaakt te worden van de diverse elementen of systemen in beton voor grondkering, lawaaikerende wanden ’> en lawaaischermen '> waarvan de types die beplantingen toelaten zich uitstekend in het landschep integreren. Naarge lang het systeem zijn uitvoeringsvormen van enkele meters tot zowat 6m hoogte mogelijk, uitgevoerd in gewoon beton, sierbeton, staalvezel- of glasvezelbeton.

E.3. Tenslotte moet hier aan de sierstraatstenen (zie A.2.) en sierbetontegels (zie A.4.) voor gesloten grondbekieding herinnerd worden. Zij worden aange vuld door een zeer verscheiden gamma van Produk ten voor open grondbekieding die een grasbestand en drainering van het oppervlaktewater toelaten. Tot deze groep behoren, naast de reeds vermelde graste gels '> en doorgroeiplaten '> (zie D.2.), de vierkante boomroosters '> en segmentvormige boomkaders 63

F. Produits divers en béton

F. Diverse betonprodukten

L’industrie du béton fournit en outre des produits spéciaux dans des domaines d’appiication particuiiers. Nous nous iimiterons ici à une brève énuméra tion :

De betonindustrie levert nog speciale Produkten voor diverse toepassingsterreinen. We beperken ons tot een bondige opsomming:

— chemins de fer: traverses, dalles pour passages à niveau, murs de soutènement de quais;

— spoorwegen : dwarsliggers, overwegplaten, perronkeermuren ;

— réseau électrique et téléphonique: caniveaux, po teaux électriques, couvre-câbles, socles pour ca bines de service;

— RTT en elektriciteitsnetten : kabelgelen lafdekkappen, sokkels voor kabines;

— agriculture, horticulture, élevage couches et serres, niches, bacs à eau, abreuvoirs, auges, gril les pour étables ''2) et cunettes de silos, etc... ;

— landen tuinbouw, veeteelt kweekkassen en -bedden, hokken, waterbakken, drink- en eettroggen, stalroosters en sleufsiio-eiementen ;

— retenue d’eau et épuration *>: citernes, fosses septiques, puits et bassins de décantation, fiitres bactériens, séparateurs de graisse, de boue et d’huile, puits de réception et de raccordement ;

— watervang en -zuivering regen- en waterputten, septische putten, dekantatieputten, bakteriënfiiters, vet-, modder- en oiieafscheiders, ontvang- en aansluitputjes ;

kabe-

— éléments en L ’> pour murs de soutènement et construction de silos;

— elementen in L-vorm '> voor keermuren en silobouw ;

— éléments monolithes: garages, abris, baraques de service, kiosques, caves, fosses,...

— ééndelige elementen: garageboxen, schuilhuisjes, dienstketens, kiosken, huiskelders, smeerpot ten,...

— systèmes préfabriqués pour installations d’épura tion de grandes dimensions et pour abris anti-ato miques.

— geprefabriceerde bouwsystemen voor waterzuiveringstoestellen met grote afmetingen en voor atoomschuilkelders.

Ci-après, la liste des publications de la FeBe et/ou de la

Lijst van de publikaties van de FeBe en/of het Verbond van

Fédération de l’Industrie Cimentière (FIC) dont référence

de Cementnijverheid (VCN) waar in het voormelde overzicht

dans l’aperçu synoptique:

naar verwezen wordt :

1. Pavés en béton - Documentation Technique Produits de

1. Betonstraatstenen - Technische Dokumentatie Wegenisprodukten - Aflevering I - 1982 - FeBe.

voirie ■ Fascicule I - 1982 - FeBe. 2.

Pavages et dallages en béton - 1982-FIC.

Betonstraatstenen en betontegels - 1982-VCN.

3. Tuyaux en béton non-armé et armé - Documentation

3. Buizen in ongewapend en gewapend beton - Techni

Technique Produits de voirie - Fascicule II - 1982 - FeBe.

sche Dokumentatie Wegenisprodukten - Aflevering II 1982 - FeBe.

4. Accessoires standardisés de canalisation - Spécifica

4. Gestandaardiseerde toebehoren voor leidingen - Tech

tions techniques - Documentation Technique Produits

nische bepalingen - Technische Dokumentatie Wege

de voirie - Fascicule V - 1983 - FeBe.

nisprodukten - Aflevering V - 1983 - FeBe.

5. Bloc en béton - Notice d’information sur la maçonnerie

5. Betonblok - Informatienota over metselwerk in beton

de blocs en béton - Extrait revue Béton n° 52 - 1979 -

blokken - Uittreksel Tijdschrift Beton nr. 52 - 1979 - Fe-

FeBe-FIC.

Be-VCN.

6. Planchers préfabriqués - Extrait revue Béton n° 38 1976 - FeBe-FIC. 7. Eléments en Béton Architectonique - Recommanda tions Techniques - 1981 - FeBe. 8. Standardisation des éléments préfabriqués en beton pour bâtiments - 1979 - FeBe.

6. Geprefabriceerde betonvioeren - Uittreksel Tijdschrift Beton nr. 38 - 1976 - FeBe-VCN. 7. Elementen in Architektonisch Beton • Technische Aanbeveiingen - 1981 - FeBe. 8. Standaardisatie van de geprefabriceerde elementen in beton voor gebouwen - 1979 - FeBe.

9. Standardisation des poutres préfabriquées en béton

9. Standaardisatie van geprefabriceerde voorgespannen

précontraint pour ouvrages d’art - 1972 (en révision) -

betonliggers voor bruggenbouw - 1972 (in herziening) -

FeBe.

10. La protection des berges au moyen de produits préfa briqués en béton - Extrait revue Béton n° 62 - 1981 -

10. Oeververdedigingen met geprefabriceerde betonprodukten - Uittreksel Tijdschrift Beton nr. 62 - 1981 - FeBe.

FeBe. 11. Produits pour l’Agriculture - Extrait revue Béton n°25 1974 - FeBe-FIC. 12.

Planchers à claire-voie - 1967 - FIC. Catalogue Permanent Industrie du Béton (18 Fascicules de 1972 à 1983) - FeBe.

11. Produkten voor de landbouw - Uittreksel Tijdschrift Be ton nr. 25 - 1974 - FeBe-VCN. 12. Roostervioeren - 1967 - VCN. *) Permanente Katalogus van de Betonindustrie (18 Afleveringen van 1972 tot 1983) - FeBe.

LIVRES

BOEKEN

PRECAST CONCRETE - DESIGN AND APPLICA TIONS - A.M. Haas

PRECAST CONCRETE • DESIGN AND APPLICA TIONS - A.M. Haas

Format: 29,0x22,5cm - 152pp. Edition: Appiied Science Publishers Ltd, Rippie Road, Barking, Essex, Grande-Bretagne.

Formaat: 29,0x22,5cm - 152biz. Uitgave: Applied Science Publishers Ltd, Road, Barking, Essex, Engeland.

Cet ouvrage couvre tout le domaine de la préfabri cation d’éléments structurels en béton précontraint et armé, primo en usine et, le cas échéant, sur chan tier. Il traite en outre de la préfabrication des armatures.

Dit werk bestrijkt het volledige domein van de prefabrikage van struktuurelementen in spanbeton en gewapend beton, in eerste instantie in de fabriek en eventueel op de bouwplaats zelf. Ook de prefabrikage van de wapeningen komt aan bod.

Les premiers chapitres traitent des avantages et des principes de la préfabrication, et plus particuliè rement de la coordination modulaire, des écarts di mensionnels, de la rationalisation, de la standardisa tion ainsi que de la mécanisation.

De inleidende hoofdstukken handelen over de voor delen en over de principes van de prefabrikage. In dit laatste verband wordt aandacht besteed aan modu laire koördinatie, maatafwijkingen, rationalisatie, standaardisatie en mechanisatie.

Les chapitres suivants contiennent les considéra tions générales relatives à la conception et sont en outre consacrés aux différents domaines d’applica tion de la préfabrication dans la construction en bé ton, tels les bâtiments (squelette, murs, planchers, toitures, systèmes préfabriqués,...), les ouvrages d’art (poutres et éléments cadres, construction en porte-à-faux,...) caissons (murs de quais, construc tions maritimes,...).

In de daarop volgende hoofdstukken volgen alge mene ontwerpbeschouwingen en wordt de aandacht toegespitst op verschillende toepassingsterreinen van de prefabrikage in de betonbouwkunde zoals ge bouwen (skeletbouw, wanden, vloeren, schaaldaken, prefab-systemen,...), bruggenbouw (liggers en kokerelementen, vooruitbouw,...), caissons (kaaimuren, maritieme konstrukties).

Un chapitre entier est consacré à l’important pro blème de stabilité des structures préfabriquées et à l’utilisation de matériaux locaux dans les pays en voie de développement.

Een volledig hoofdstuk wordt gewijd aan het be langrijke probleem van de stabiliteit van geprefabri ceerde Strukturen en aan het gebruik van lokale ma terialen bij de prefabrikage in ontwikkelingslanden.

Quoique l’ouvrage soit essentiellement consacré aux aspects relatifs à la conception de la construc tion préfabriquée, il reprend, là où cela s’avère néces saire, des exemples de calcul. Pour les éléments standardisés tels qu’éléments T ou double T, poutres fléchies ou voiles de toiture à courbure simple ou double, des règles ou des tableaux de conception sont inclus.

Alhoewel het boek zich in hoofdzaak met ontwerpaspekten van de geprefabriceerde bouw inlaat, wor den, daar waar zulks nodig blijkt, berekeningsvoorbeelden gegeven. Voor gestandaardiseerde elemen ten zoals enkel- en dubbel-T-elementen, voorgebogen balken en voor enkel- en dubbelgebogen schaalda ken worden ontwerpregels of -tabellen bijgevoegd.

L’auteur fait preuve d’un énorme intérêt pour tous les domaines de la préfabrication et d’une connais sance étendue en matière de conception et de prati que. L’ouvrage intéressera donc au tout premier plan les architectes et bureaux d’études impliqués dans la préfabrication.

De auteur geeft blijk van een ruime interesse voor alle gebieden van de prefabrikage en van een verre gaande ontwerpen praktijkkennis. Het boek ver strekt dan ook heel wat nuttig advies voor architekten en voor studiebureau’s die zich met prefabrikage in de betonbouw inlaten.

Ripple

BOUWSCHADE, Nico Lardenoye

Format ; 24,5 x 17,5 cm - 176 pp. - prix 950 F. Edition: Elsevier, Leuvensesteenweg 325, 1940 Woluwe-Zaventem.

Formaat: 24,5x17,5 cm - 176 biz. - prijs: 950 F. Uitgave: Elsevier, Leuvensesteenweg 325, 1940 Woluwe-Zaventem.

Malgré un respect accru des prescriptions con structives et la qualité des matériaux de construc tion, et malgré l’expérience acquise par les procès judiciaires, les dégâts constructifs restent à ce jour un phénomène récurrent et une source de litiges. La prévention des erreurs de construction ou leur recon naissance immédiate est très importante afin de limi ter au maximum les pertes financières énormes cau sées par les dégâts constructifs.

Ondanks het verscherpte toezicht op de bouwvoor schriften en de kwaliteit van de bouwmaterialen en ondanks de ervaring opgedaan bij de vele gerechtelij ke bouwprocessen blijft bouwschade tot op heden een veel voorkomend verschijnsel en twistpunt. Het voorkomen van fouten in en aan bouwkonstrukties of de vroegtijdige herkenning ervan is van het grootste belang, teneinde de enorme financiële, door bouw schade veroorzaakte verliezen, tot een minimum te beperken.

L’auteur analyse non seulement dans Ie présent ouvrage les phénomènes de dégâts les plus courants se manifestant du début des travaux de construction à l’occupation même ; il consacre en outre une impor tante partie de son étude à la prévention et à la répa ration des dommages ainsi qu’à la description des divers matériaux de construction, leurs avantages, désavantages et risques éventuels.

In dit boek omschrijft en analyseert de auteur niet alleen de meest voorkomende schadeverschijnselen vanaf het begin van de grondwerkzaamheden tot aan de bewoning toe; een belangrijk deel is tevens gewijd aan preventie en herstel van bouwschade en aan de beschrijving van de diverse bouwmaterialen, hun voor- en nadelen en eventuele risico’s.

L’ouvrage comporte quatre parties:

Het boek heeft vier delen :

1. l’analyse systématique de cas de dommages éven tuels, subdivisée en 26 chapitres;

1. het systematisch analyseren van mogelijke scha degevallen, onderverdeeld in 26 hoofdstukken;

2. un exposé sur les procédures en cas de litiges;

2. een bijdrage over procedures bij bouwgeschillen ;

3. un aperçu des produits chimiques spéciaux dans la construction ;

3. een overzicht van de speciale bouwchemikaliën ;

4. une nomenclature de quelques 150 termes spécifi ques et noms.

4. een verklarende woordenlijst met ca. 150 specifie

II appert du contenu de eet ouvrage que l’auteur a effectué une étude approfondie d’une série de cas concrets de dégâts.

Uit de inhoud blijkt dat de auteur een diepgaande studie heeft gemaakt van een aantal schadegevallen in de bouw.

Cet ouvrage est destiné à tous ceux qui sont con cernés par la construction: architectes, auteurs de projet, sociétés de logement, agents immobiliers et particuliers.

“Bouwschade” is bestemd voor allen die bij de bouw betrokken zijn : architekten, projektontwikkelaars, woningverenigingen, beheerders van immobiliën en partikulieren.

II constituera en outre un intéressant outil d’infor mation sur les causes et conséquences relatives aux dégâts dans la construction pour les juges, experts, propriétaires, compagnies d’assurances, avocats et toute autre personne concernée dans des litiges juri diques.

Ook voor rechters, experts, eigenaars, verzeke ringsmakelaars, advokaten en alle deskundigen die betrokken zijn bij de vele gerechtelijke bouwgeschil len is dit boek een nuttige informatiebron over oor zaak en gevolg van schade in de bouw.

ke bouwtermen en namen.

Un deuxième Congrès «Pavés en Béton»

Een tweede Betonstraatstenen-Congres

Sous les auspices de la division Civiele Techniek TH-Delft et la Stichting Studie Centrum Wegenbouw (SCW), sera organisé du 10 au 12 avril 1984 dans l’Aula de l’Institut Supérieur Technique de Delft Ie 2ème Congrès International «Pavés en Béton ».

Van 10 t/m 12 april 1984 wordt in de Auia van de TG-Delft het Tweede Internationale Betonstraatste nen-Congres gehouden, onder auspiciën van de Afde ling Civiele Techniek TG-Delft en de Stichting Studie Centrum Wegenbouw (SCW). Zeven congresthema’s worden er behandeld:

Les organisateurs ont retenu les sept thèmes sui vants:

1. Overwegingen betreffende de keuze van betonstraatstenen ; 2. Het ontwerpen van betonsteenbestratingen ;

1. Considérations relatives au choix des pavés; 2. La conception des revêtements en pavés de bé ton ; 3. La réalisation des pavages en béton; 4. Gestion et entretien des revêtements en pavés de

3. Uitvoering van bestratingswerkzaamheden ; 4. Beheer en onderhoud van betonsteenbestratin

béton ; 5. Matériaux (y compris matières premières non tra ditionnelles) ; 6. Normes, prescriptions et méthodes de contrôle; 7. Divers.

gen; 5. Materialen (incl. alternatieve grondstoffen);

Des exemplaires du Final Announcement et des formulaires d’inscription peuvent être obtenus au près du Secrétariat CBP, c/o KIVI, Postbus 30424, 2500 GK Den Haag, Nederland, tel.: 070-64.68.00.

Exemplaren van de Final Announcement (incl. aan meldingsformulieren) zijn verkrijgbaar bij het Secre tariaat CBP, p/a KIVI, Postbus 30424, 2500 GK ’s-Gravenhage, Nederland, tel. 070-64.68.00.

L’Indice de Révision des Prix

6. Normen, voorschriften en keuringsmethodieken ; 7. Diversen.

FeBe

FeBc Prijsherzieningsindex

Prijsherzieningsindex gebruikt door de bij de aangesloten betonfabrikanten in hun FeBe handelsbetrekkingen. Met 1969 = 100, ziet deze er als volgt uit;

Indice de révision des prix utilisé par les fabricants de béton affiliés à la FeBe dans leurs rapports commerciaux. Sur base 1969 = 100, il s’établit comme suit: 1983

janvier février mars avril mai juin juillet août septembre octobre novembre décembre

352,59 357,21 357,21 357,21 357,21 361,89 361,89 361,89 361,89 368,31 368,31 368,31

januan februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december

1984

janvier février

371,24 377,85

januari februari

DRAM IX fibres d'acier accolées idéal pour sols industriels

Seules les fibres d’acier accolées en plaquettes, malaxées dans les centrales à béton, vous garantissent un béton, armé d’une façon homogène et uniforme. Leurs doubles crochets assurent un bon ancrage mécanique dans le béton. Applications ■ Dallages sur terre-plein pour usines, entrepôts, hangars, etc. ■ Chapes de finition et de ragréage; ■ Sols sans joints pour terrains de sport. Avantages et propriétés des sols Dramix' ■ Suppression des armatures ■ Renforcement réparti d’une traditionnelles; manière homogène; ■ Réduction des épaisseurs de béton; ■ Limitation de la propagation des ■ Diminution du nombre de joints; microfissures; ■ Allégement des frais d’entretien; ■ Accroissement de la résistance aux chocs, à la flexion, à la fatigue.

Pour tous renseignements , calculs de dimensionnement et de dosage, ainsi qu’une assistance au démarrage, contactez: N.V. BEKAERT BELUX S.A., Fraterstraat 47, 9220 MERELBEKE, tél. 091/30,53.53

DRAMIX

une technologie avancée de Bekaert Dramix" est une marque enregistrée de la N.V. Bekaert S.A. - Zwevegem

CONCRETE BLOCK PAVING SECOND INTERNATIONAL CONFERENCE

DELFT UNIVERSITY OF TECHNOLOGY THE NETHERLANDS APRIL 10-12, 1984

BETONSTRAATSTENEN - CONGRES CONGRES «PAVES EN BETON» SECRETARIAT; CBP C/O KIVI P.O. BOX 30424 2500 GK THE HAGUE THE NETHERLANDS TELEPHONE: 070-646800 TELEX: 33641 KIVI NL TELEGRAMADDRESS: KONINSTING - THE HAGUE

Van 10 t/m 12 april 1984 wordt in de Aula van de TH-Delft het Tweede Internationale Betonstraatstenen congres gehouden, onder auspiciën van de Afdeling Civiele Tech niek TH-Delft en de Stichting Studie Centrum Wegenbouw (SCW). Op 9 april wordt het voorafgegaan door een Symposium over de fabricage van bétonstraatstenen en op 13 april afgerond met een technische/toeristische excursie. Zoals blijkt uit de Finai Announcement, die onlangs is verschenen, komen er tijdens het driedaagse con gres 43 rapporten aan de orde. Die rapporten, afkomstig uit 13 verschiiiende landen, zijn verdeeld over zeven congresthema’s:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7.

Overwegingen betreffende de keuze van betonstraatstenen Het ontwerpen van betonsteenbestratingen Uitvoering van bestratingswerkzaamheden Beheer en onderhoud van betonsteenbestratingen Materialen (incl. alternatieve grondstoffen) Normen, voorschriften en keuringsmethodieken Diversen

De congrestalen zijn Nederlands, Duits, Engels en Frans. Alle voordrachten, discussiebijdragen e.d. wor den simultaan vertaald. De 43 rapporten komen uit Nederland (11), Engeland (7), Japan (6), Australië (4), Amerika (3), Zuid-Afrika (3), Canada (2), Frankrijk (2), Duitse Bondsrepubliek (1), India (1), Indonesië (1), Israel (1) en Nieuw-Zeeland (1). Niet minder dan 17 rapporten hebben betrekking op het ontwerpen van betonsteenbestratingen, daar hiervoor thans in de gehele wereld belangstelling bestaan. Dit heeft niet alleen tot theoretisch en experi menteel onderzoek geleid, maar evenzeer tot de ontwikkeling van ontwerpmethoden. Ook vanuit Neder land, dat wat betreft de toepassing van betonstraatstenen duidelijk vooroploopt, blijken thans ontwerpme thoden voor betonsteenbestratingen gepresenteerd te worden.

Exemplaren van de Final Announcement (incl. aanmeldingsformulieren) zijn verkrijg baar bij het Secretariaat CBP p/a Klvl, Postbus 30424, 2500 GK ’s-Gravenhage, tel. 070-646800. SUPPORTED BY THE DEPARTMENT OF CIVIL ENGINEERING OF THE DELFT UNIVERSITY OF TECHNO LOGY, AND THE NETHERLANDS STUDY CENTRE FOR ROAD CONSTRUCTION (SCW). SPONSORED BY THE NETHERLANDS ASSOCIATION OF CONCRETE PAVING BLOCK MANUFACTURERS ‘FARES’ AND THE NETHERLANDS CEMENT INDUSTRY.

Deze aankondiging wordt U aangeboden door BIEMANS INTERNATIONAAL N.V.

au service de la construction...

FABRICANTS DE HOURDIS CREUX, EN BETON PREARME , CECI DOIT VOUS INTERESSER!

FABRIKANTEN VAN HOLLE VOORGEWA PENDE BETONWELFSELS , DIT MOET U INTERESSEREN I

Zimmer-Debaiffe

A conçu pour vous une unité de produc tion, pour la fabrication de HOURDIS A FACE INFERIEURE LISSE, en partant de vos besoins réels pour une production de grande qualité à des prix compétitifs.

Heeft voor U een produktie-eenheid ont worpen, voor de fabrikatie van WELFSELS MET GLADDE ONDERKANT rekening houdende met Uw werkelijke be hoeften en een hoogkwalitatieve produktie met zuinige prijzen.

NOS TECHNICO-COMMERCIAUX RES TENT VOS MEILLEURS CONSEILLERS ET SE TIENNENT A VOTRE DISPOSITION.

ONZE TECHNICO-COMMERCIELEN BLIJ VEN UW BESTE RAADGEVERS EN HOU DEN ZICH TE UWER BESCHIKKING.

S.A.

FFE

N.V.

Rue Ed. Andréstraat 14 6762 VIRTON SAINT-MARD Vraag ons om Inlichtingen/Demandez-nous des renseignements

Tel. 063/578341 02/3771700 Telex 41 866

DRAM IX gekleefde staalvezels ideaal voor bedrijfsvloeren

Alleen gekleefde staalvezels, toegevoegd in de betoncentrale, garanderen u een lomogeen en vooral gelijkmatig versterkt beton. Hun dubbele haakvorm verzekert een goede mechanische verankering. ■ Voldragende bedrijfsvloeren ; ■ Betondekvloeren;

Toepassingen. ■ Overlagen en herstellingen; ■ Naadloze vloeren voor sporthallen.

Voordelen en kenmerken van Dramix® staalvezelbetonvloeren ■ Scheurremmende werking; ■ Elimineren van netwapening; ■ Zekerheid van homogene wapening; ■ Verminderen van de betondikte; ■ Mogelijkheid van grotere ■ Hogere buigtreksterkte, voegafstanden ; stootvastheid en grotere ■ Minder onderhoudskosten; vermoeiingsweerstand.

Voor alle inlichtingen, berekening en dimensionering, technische begeleiding en werfassistentie, kontakteer: N.V BEKAERT BELUX S.A., Fraterstraat 47, 9220 MERELBEKE, 091/30.53.53

een vooruitstrevende technologie van Bekaert DRAMIX* is een geregistreerd merk van de N.V. BEKAERT - Zwevegem

i 77

VOTRE INTÉRÊT EST DE PASSER AU

uw BELANG IS TOT EENKLEURIG EN VEELKLEURIG

PAVAGE MECANIQUE MECHANISCHE BESTRATING

UNICOLORE ET POLYCHROME

OVER TE GAAN ! «lOMEP» MATERIEEL VOOR :

ET DE NOUS CONSULTER SUR LE MATERIEL «lOMEP» POUR :

• het vormen... • het voorbereiden van veelkleurige pakketten... • het pakketeren... • het behandelen... • het mechanisch leggen...

^ MECHANICAL PMIHS^

r V

VAN ALLE BETONSTRAATSTENEN

lomE^

THE RICHT WAT

• le moulage... • la préparation des paquets polychromes... • la palettisation... • la manutention... • la pose mécanique...

DE TOUS PAVES-BETON

* Irademark • « copyright — us patent 4.249,356

The only universal system 800 technical centers the world over en Belgique et au G.D. de Luxembourg.

VOOR BELGIË EN LUXEMBURG RAADPLEEG N.V.

sore^am

S.A.

TEL. : (02)427.76.64 / 427.97.78 TELEX: 24 413 soram b.

219, rue D. Lefèvrestr., B. 9 1020 BRUSSELS/BELGIUM

vloerelementen keihard de beste ! éléments de plancher les plus solides ! Fertigdeckenelemente steinhart die Beste !

ECHO nv ECHO sa, Donderslagweg 25, 3530 Houthalen, tel. 011/38.03.46, telex 39545

ECHO ITRIICO

nv TRILCO sa, Georges Gilliotstraat 52, 2620 Hemiksem, tel. 03/887.51.60

ECHO ILUX

ECHOLUX sa, Industrielle Esch/Schifflange, 4149 Esch-Sur-Alzette, tél. 55.59.69, télex 3126

REPERTOIRE DES ANNONCEURS ADVERTEERDERSREPERTORIUM

Pages-Blad

Pages-Blad Bekaert

72-77

Besser

Biemans

4-73

Bimsbel

C.B.R.-Beton

3e couv.-omslagp.

C. B. R. -Cimenteries

8 74

CCB Duffeleer

Echo

Expobim 84

71-79

Goudezeune

Hurks Beton Roeselare

Marlux

3-5-9-11 13

Marmermozaiektegels Ciments d’Obourg

Ciments Portland Liégeois

Ronveaux Scheys

2e couv.-omslagp.

Seghers-Beton

Sorevam

78 4e couv.-omslagp.

Structo Vakke

Zimmer-Debaiffe

Avez-vous déjà votre RELIURE?

Hebt u reeds uw VERZAMELMAP?

Classées dans la reliure beton, vos revues ne s’égarent pas et l’information qu’elles contiennent est plus facile ment accessible.

Wanneer U uw tijdschriften opbergt in de speciaie be ton-kaft, gaan ze niet verioren en is uw informatiebron, die ons tijdschrift tenslotte is, veel toegankelijker.

Vous pouvez obtenir ces classeurs en versant la

Deze kaften kunnen bekomen worden mits stor

somme de 450 F, T.V.A. incluse, au c.c.p. n° 000-

ting van 450 F B.T.W. inbegrepen, op p.r.k. nr. 000-

0028008-72 de la FeBe, 207-209, boul. A. Reyers -

0028008-72 van de FeBe, 207-209, Aug. Reyersiaan

1040 Bruxelles. Vous recevrez la facture et le clas

- 1040 Brussel. Een faktuur en de kaft komen U

seur par même courrier.

toe per kerende post.

Edit, respons. : Verantw. uitg. :

W. Simons, Acaciaiaan 34, Steenokkerzeel

drukk«n|-impnmen« v«n der poorten t < dieibestwg 624 3200

IN ANTWERPEN WERD EEN SCHILPAD EEN HAAS DANK ZIJ CBR ERGON oor het bouwen van de Ant

werpse metrotunnel volgens V het schildsysteem werd een tunnel gegraven van 4.070 m waarna 3.700 prefab-segmenten in continu aan elkaar werden gezet. Dit gaf een rendement van liefst 20 m per dag: een wereldrecord snelheid !

Deze techniek werd mogelijk gemaakt dank zij een precisie die tot hiertoe voor onmogelijk werd gehouden, maar waar Ergon-segmenten perfekt aan beantwoorden. Daarmee is defi nitief bewezen dat programma’s die zijn opgezet voor staal of gietijzer ook heel goed met ge wapend beton kunnen worden uitgevoerd. Beton, het bouwmateriaal dat met zijn tijd meegaat, blijkt eens te meer zich te kunnen aanpas sen aan elke nieuwe eis van de tijd. CBR Ergon blijft voortdurend aktief op gebieden waar een uiterste precisie en een snelle afwerking noodzakelijk zijn. Daarbij komen nog de flexibili teit, de zuinigheid (de elemen ten worden in serie ontworpen) en het fraaie uiterlijk waar CBR Ergon al sinds jaar en dag bekend om staat.

De boogsteunen van de metro's van Antwerpen en Berlijn, de kroonelementen van stuwdammen (Plate Taille), afleidingsgrachten voor kanalisering van waterlopen (Dijle), konstructies voor transportbanden (Chemifert), bruggen, watertorens, geluidsschermen, enz... allemaal voorbeelden hoe aktueel de speciale Produkten van CBR Ergon wel zijn. Onze studiediensten helpen u graag verder I

CBt BETON N V.

Afdeling Betonprodukten - Terhulpsesteenweg 185- 1170 Brussel - Tel. 02/6739870 Fabriek: Marnixdreef - 2500 Lier - Tel. 031/804411

CBR Ergon : een nieuwe dynamiek in beton!

PARKING ’t ZAND, BRUGGE ±25.000 m2 prefab TT-vloerplaten met een overspanning van 14 m, verdeeld over drie parkeerpjatformen waarvan het bovenste de latere bovenbouw kan dragen. Luchtfoto (1.10.1981) Belfotop ■ Eurosens^ (Wemmel) uit het boek «Brugge, Straten en Pleinen», door Chri» Caestebker en Ulrich Keppler.

\ Noorweegse kaai 19, 8000 BRUGGE \ Telex 61358 Bestfu Tel. 050/33.78.61