Kantoor van afgifte LEUVEN X
Revue c^ë Ja.^Ji]dschr4ft van
L^'
Diestsesteenweg 125, 3212 LUBBEEK
TEL. 016/63 40 26 - 63 33 43 1
UW IDEE, BETON DOET MEE CE QUE TU VEUX, LE BETON LE PEUT IDEEN... BETON MACHT WAS DRAUS
Bedrijfsgebouw / Immeuble d’entreprise - Asse-Zellik
Arch.: Stijfhals & Partners N.V. - Asse-Zellik
Sierbetonblokken en -stenen. Blocs et briques en ’ éton décoratif.
I
Msbdl^
Van Vugt Beton
Een uniek systeem van bestrating, palissaden en kantopsluiting, dat door haar rustiek karakter en grote verscheidenheid aan toepassingen, formaten en kleuren perfekt harmonieert in elke omgeving. Een nostalgisch,e bestrating met alle voordelen van een moderne betonstraatsteen. Hoogwaardig beton is duurzaam en geeft stenen een konstante maat- en vorm vastheid en een al even hoge slijtvastheid. Altstadt-bestrating is moeiteloos in elk verband te leggen. Toepasbaar als natuursteenbestrating met 'brede' voegwijdte of juist in gesloten verband, waardoor een uitzonderlijke voetgangersvriendelijke bestrating wordt verkregen.
Het 'Altstadt-Programma' wordt gekomplementeerd door de Altstadtkantopsluitingen; kwa kleuren vormgeving geheel afgestemd op de Altstadtbestrating.
Wilhelminakanaal Zuid 108 Postbus 84,4900 AB Oosterhout
Telefoon 00.31/1620.55755 Fax 00.31/1620.23432
Heeft u vragen of wilt u meer informatie, bel of schrijf naar Van Vugt Beton.
1
ECHO Echo vioerelementen, keihard de beste! Echo Is de belangrijkste produ cent van vioerelementen in Europa. Dat weet U. Als Belgische marktleider exporteert deze dynamische onderneming zijn goede naam en producten naar Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en Nederland. Echo levert al meer dan 35 jaar vioerelementen. In al die jaren heeft Echo steeds de hoogste kwaliteitsnormen ge hanteerd. De firma draagt dan ook de faam van kwallteltszekere toeleverancier aan de bouwindustrie. Research, ontwikkeling en een doorgedreven investerings beleid in nieuwe technologieën zijn bij Echo dan ook gangbare begrippen. De firma wil nummer 1 blijven in de steeds sneller evoluerende wereld van vioer elementen.
Een heel gamma kwaliteits producten Echo produceert 29 types vioer elementen. De meeste zijn leverbaar met gladde onderzijde, hetgeen een waaier van mogelijkheden biedt bij de plafondafwerking. Echo fabriceert eveneens vioer elementen voorzien van het gewenste isolatiemateriaal aan de onderzijde (polystyreen, glaswol, houtwolcementplaten). Deze houden de warmte waar ze hoort. Echo wandplaten zijn speciaal ontwikkeld voor Industriële toepassingen zoals fabriekshal len, opslagruimten, veestallen, enz. Het grootste voordeel vati deze wandplaten Is dat ze zowel horizontaal als verticaal gemonteerd kunnen worden. Echo-service Een gratis gedetailleerde prijsopgave, het gratis opmaken van een legplan en de montage van de vioerelementen behoren tot de Echo-service. Een voorraad van 300.000 m* maakt dat U de stevigste vioerelementen nog het snelst krijgt ook.
Les éléments de plancher Echo : imbattables ! Comme vous le savez. Echo est le premier producteur européen d'éléments de plancher. Leader sur le marché belge, cette firme dynamique exporte son renom et ses produits vers la France, l’Allemagne, le Grand - Duché de Luxembourg et les Pays-Bas. Echo fabrique des éléments de plancher depuis plus de 35 ans. La qualité a toujours été son premier souci. C'est ainsi que, dans l'Industrie de la construc tion, la firme est connue comme un fournisseur particulièrement fiable. Echo réalise un travail Important en matière de recherche et de développement, et l’entreprise n'hésite pas à investir dans les nouvelles technologies car elle veut rester numéro un dans le monde en pleine évolution des éléments de plancher.
Une gamme étendue de produits de qualité Echo produit 29 types d'éléments de plancher. La plupart de ces types peuvent être fournis avec un dessous lisse, ce qui offre un large éven tail de possibilités quant à la finition des plafonds. Echo fabrique également des éléments de plancher avec matériau Isolant sur le dessous (panneaux en polystyrène, en laine de verre ou en fibres de bois). Ils permettent de mieux conserver la chaleur. Les panneaux muraux Echo ont été développés tout spéciale ment pour des applications industrielles: halls d’usine, entrepôts, étables, etc. Leur avantage majeur est qu'ils peu vent être montés aussi bien horizontalement que vertica lement. Le service Echo Le service Echo comprend un devis détaillé gratuit, un plan de pose également gratuit ainsi que le montage des éléments de plancher. La firme dispose d’un stock de 300.000 m ^ : vous recevez donc les éléments de plancher les plus solides du marché dans un délai très court.
OB O* 99/910 SNVW300
!
-V
rj
•. y'.
>
, V-,
.*■.
•A
'V.
'*
*
/
y'
t''-
*;
w
•<X:'
/f'*
/
r'
' i»^-:
f
V'■1». -
-r ■ ✓ iw'
< =V
»'
/•.
V“ o;
-A>>
.-é. rf •r'*
•Air
;•?
i AV >.•
«c. •
.j '4-
>>•
DAAR MOET JE OP STAAN omdat MARLUX tegels kwaliteit en komfort in zich verenigen •••
En precies dààrom voldoen ze als de perfekte buiten tegel aan al je eisen. Omdat ze schoonheid kombineren met nog andere biezondere eigenschappen...
MARLUX biedt ’n uitgebreide koUektie struktuurtegels, waarmee je jouw ganse woon-omgeving prettig en verfijnd kunt gaan uitbouwen. Een Marlux-tegel past altijd in iedere omgeving. Elegant, met rijke kleurschakeringen en een uitzonderlijke afwerking... Bovendien zijn alle tegels volkomen vorstvrij, ze gaan niet vergroenen en hebben écht ’n minimum aan onderhoud nodig... De speciale scheikundige behandeling van de bovenlaag behoedt de tegel voor kalkuitslag... ’n Belangrijke M ARLUX-waarborg méér wanneer je jarenlang komfortabel genot wenst van je terras, garageoprit, dekoratieve buitentrap of bordes. Op kwaliteit en klasse moet je altijd staan... Maar in ’t biezonder wanneer het om buitentegels gaat... Dààr moet je op Marlux-tegels staan... Met minder doe je 't beslist niet ! ma.rlux
2900 Londerzeel - Tel. 052-300841 - Tlx 63039 163.0130.BE1
bon
Ik wens gratis dokumentatie over de Marlux buitentegels. Naam ...............
Straat.............. Postkode Telefoon Beroep........... Nieuwbouw □
Nr
Gemeente
Verbouwing □
Bon sturen naar Marlux nv, Industriepark. B-3980Tessenderlo.
4
I
NOS HOMMES SAVENT QUE LE CIMENT NTST QU'UN DEBUT C'est pour cela que nos laboratoires de chimie et de physique appliquent les techniques les plus modernes pour assurer en permanence un contrôle rigoureux du ciment, à tous les stades de sa fabrication.
C'est pour cela aussi que notre laboratoire des bétons teste continuellement les bétons composés des divers ciments de notre fabrication et des granulats et sables utilisés par nos clients et que nous avons acquis une large expérience dans le domaine du
Ciments d’Obouzg s.a. Ciments de Haccouxt s.a.
O OBOIRG
contrôle des bétons. Ainsi nos ingénieurs-conseils maîtrisent parfaitement les problèmes techniques qui se posent lors de la composition, de la fabrication et de l'utilisation des produits en béton. Du début jusqu'à la fin.
Dépêurtement commercial Avenue Louise 489, bte 22 B - 1050 Bruxelles Tél. 02/642.98.11,
HACCOIRT
Conseils techniques B-7048 - Obourg Tél; 065/35.81.11
Ciments d'Obourg s.a. et Ciments de Haccourt s.a. sont des soaétés du Groupe
O 5
BETONBLOKKEN VOOR ZICHTMETSELWERK
N.V.
6
industriepark - hoge mauw 12 - 2370 arendonk tel. 014/67.74.44 - 014/37.82.22
r)f
i < '.i ■V
LA » DALLE POUR L'EXTERIEUR U
parce que ia dalle MARLUX combine qualité et beauté
•••
Elle répond à toutes les exigences attendues d'un produit d’extérieur. Avec en plus le confort et d’autres qualités exceptionnelles...
Les dalles MARLUX s’adaptent à tous les styles. Elé gantes, riches en couleurs et d’une finition exemplaire, elles résistent au gel, ne verdissent pas et ne demandent qu’un minimum d’entretien... Le traitement chimique exclusif de la couche supérieure les protège des efflorescences de chaux. Ce qui confère à vos terrasses, allées ou escaliers un cachet inimitable... Et qui fait de Marlux, la dalle que vous devez exiger pour vos réalisations d’extérieur... marlux
2900 Londerzeel - Tél. 052-300841 - Tlx 63039 163 0130 BE1
bon
Je voudrais recevoir la documentation gratuite sur les dalles Marlux. Nom Rue................... Code postal...... Téléphone........ Profession
N° Localité
Transformation □ Bâtiment neuf □ Bon à renvoyer à Marlux sa, Industriepark, B-3980 Tessenderlo.
De meeste pro blemen hebben meerdere oplos singen. Maar er is slechts een optimale.
Pour la plupart des problèmes il y a plusieurs solutions. Mais une seule est optimale.
Hydraulische Spanpers voor het opspannen van draden en kabels. Automatische bediening door één man.
Presse hydraulique pour la mise sous tension de fils et torons de précontrainte. Fonctionnement automatique avec un seul opérateur.
Ankers voor alle types van span beton draden en kabels voor het toepassen van vóór-en naspanning.
Ancrages pour tout genre de fils et torons pour la pré-et post-con trainte.
S.A. N.V.
inter'national H Ed. Fms 127, B-1090 Brussdis, Tel. (02) 4251442 " Telex 22598, Telefax (02) 4250750
8
pnuL
ONZE MENSEN WETEN DAT CEMENT MAAR HET BEGIN VORMT Dat is de reden waarom in onze chemie- en fysicalaboratoria de meest moderne technieken in het werk worden gesteld voor een permanente en nauwgezette controle in alle stadia van de cementfabricage.
§ I
ÄW-
-iUL' L üiJ
Dat is ook de reden waarom ons labo voor betononderzoek continu bezig is met het onderzoek van de betonsamenstellingen met onze verschillende cementsoorten en met de granulaten en zandsoorten die verwerkt worden door onze klanten; wij kunnen
Obourg Cement n.v. Haccoiirt Cement n.v.
O OBOIRG
daarbij bogen op een ruime ervaring inzake betonstudie. Onze raadgevende ingenieurs beheersen dan ook volledig de technische problemen die verband houden met de samenstelling, de aanmaak en het gebruik van betonprodukten. Van begin tot einde.
Commercieel afdeling Louizalaan 489, bus 22 B - 1050 Brussel Tfel. 02/642,98,11.
HACCOU7T
Technisch advies B-7048 - Obourg Tfel. ; 065/35.81.11
Obouig Cemeni n.v en Haccourt Cemeni n.v zijn vennootschappen van de Groep
o 9
Kouter 3 9790 Wortegem-Petegem Tel. 056/68 80 94 - 6889 94 - 688613 - 68 9413 - 6894 14 Telex; 85 748 WILNA B Fax : 056/68 94 66
Eigen studiebureau ; â&#x20AC;˘ Eigen fabrikage; â&#x20AC;˘ Eigen montage van fabriekshallen, loodsen, sporthallen, kantoren. 10
MBI BETON Betonstenen voor zichtbaar metselwerk
Briques de béton pour maçonnerie de parement Bedrijfsgebouw/Immeuble d’entreprise - Hoboken Arch. J. Ceulemans - Deurne (Antwerpen)
MBI metselstenen: • leverbaar in vele kleuren en afmetingen • voor binnen- en buitenwerk • glad- en struktuur oppervlak • voor een- of tweezijdig zichtwerk • winddroog op het werk geleverd voor optimale verwerkbaarheid • bij aankoop kosteloos bouwfysisch advies
Briques MBI: • livrables en plusieurs couleurs et dimensions • pour intérieur et extérieur • surfaces lisse et structurée • pour façade simple ou double • livrées séchées sur chantier afin de permettre une mise en oeuvre optimale • conseils techniques gratuits à l’achat
1
■î',
r
Inlichtingen/Renseignements: Geraardsbergen, Tel. 054-415577, Telefax 417125 Veghel (NL), Tel. 00-31-4130-62931, Telefax 0031-4130-62938
12
TAL VAN TROEVEN OM TE BOUWEN
BLAUWE HARDSTEEN WIHE NATUURSTEEN AFDELING CARRIERES DU CLYPOT NEUFVILLES-HAINAUT (067) 33 27 32 Blauwe hardsteen - Blokken - Platen Bewerkte stenen - Vloertegels Breukstenen, steenslag, Breekzand
AFDELING SCHUMACHER (02) 251 60 18 Blauwe hardsteen - Witte natuursteen Blokken - Raten - Bewerkte stenen Vloertegels - Sierschouwen
S.A.
GRANULATEN
CEMENT
STORTKLAAR BETON
Isolerende en/of structurele lichte granulaten van GEEXPANDEEROE KLEI ISOL en ISOl "S".
PPz30 / P40 / HL30 / HK40
AALST-VOORDE
CIBELCOR 0 % C3A hoog-sulfaatbestendig PORTLAND CEMENT
VULSTOF, STEENSLAG - BREEKZAND BREUKSTENEN - MENGSELS VOOR WEGFUNOERINGEN
ROCKET P50 snelverhardend PORTUND CEMENT
LIEDEKERKE DEURNE BRUSSEL COUILLET MONT-St-GUIBERT
,_.,50 08 78
<054) 50 11 52
(053) 66 53 11 (03) 325 68 20 (02) 427 42 53 (071) 43 29 80 (010) 65 64 40
CEMOIL CEMENT voor boringen SUPERPLASTIFICERENDE HULPSTOF 'AOJUCIM' PRODUKTEN IN GEBAKKEN AARDE
COMPAGNIE DES CIMENTS BELGES
N.V.
GRAND-ROUTE 260 - B-7530 TOURNAI (GAURAIN-RAMECROIX) - Tél. (069) 25.25.11 TELEFAX (069) 25.25.90 - TELEX 57140 ccb b
BETÖR IX SA. wk.
'if'
•• ’N
Pi* lïv'
v1 « O
es briques et bloes apparents Bótorlx sont fabriqués à partir de matlàres naturelles nobles, sur une presse à haute précision dimensionnelle. Agréés BENOR, Ils donnent à la construetlon une valeur certaine, garantie d’un Investissement durable.
L
e gevelstenen en blokken Betorix voor zlchtmetsel werk zijn vervaardigd op basis van edele grondstoffen met een outillage op hoge druk waardoor de blokken maatvast zljn.De label BENOR geeft aan het gebouw een vaste waarde en garandeert een duurzame Investering.
Rue de l’Ile Monsin 4020 LIEGE Tél. (041) 64.64.27
& T
VIBRATEURSDE COFFRAGE “CAII Qualité supérieure IP 65
pour un emploi industriel intense
Bassenormale et haute frequence
Mono triphasé pneumatique
50 différents types de 55 à 3000 cv / 3000 - 6000 - 9000 vibrations. Fixation rapide par broche et plaque de base pour les types
Fixation par boulons pour les types CA
Fixation rapide avec berceau pour les types CA-RS
Convertisseurs SACOM de4à100kVA 150et200Her2
MD M
MOW MO 40
MOW
MIKASA qualité supérieure MD M 100 M MO 00
1IMW
MD 70
73MM
j;;; i G*.'2$ AlOOmm
U
Technologie nouvelle: Wiser” variateur électronique pour un réglage continu des vibrateurs entre 30 et 6.600 tours/min.
POUTRES VIBRANTES précontrainte^,-^ '
pour béton de route et pour béton plastique
MUSTANG (ElECTHO) • WISENT (ESSENCE - DIESEL)... JUSQU'A 13 M. DE LDNGUEUR
Nous avons 30 années d'expérience en technique de compactage
TABLES VIBRANTES précontraintes à bruit réduit - système Bollan Dimensions : 80 X 170 cm - 60 X 180 cm 100 x 200 cm - 150 x150 cm 200 X 200 cm - 250 x 250 cm
à votre disposition : - en haute fréquence - en béton précontraint - en éléments préfabriqués - en machines automatiques pour blocs - pavés - bordures etc. - en centrales à béton et malaxeurs de 30 à 4500 litres - forer et scier dans le béton - coffrages et moules.
Wflil
I
Productmanager pour l'industrie de béton
VANDER ELST ALBERT
ET. H.E. GALLENS • CHEE DE HAECHT 574.1030 BRUXELLES • TEL. 02/242.96.50 • FAX. 242.07.78
N , ,
I I
HERSTAL 4400 Rue Hayeneux 183 Tel 041/64 53 30
MELLE 9230 ------Brusselsestwg 73 A Tel 091/30 04 92
OOSTKAMP 8040 Korlnjksestwg 477 Tel 050/27 60 76
WILRIJK 2610 Boomsestwg 253 Tel 03/828 61 59
VALCKE: Meesterlijk in beton
VALCKE: La maîtrise du beton
Portaalspanten Spanbetonbalken Wand panelen TT-dakelennenten
Portiques Poutres précontraintes Panneaux de bardage Dalles de toiture TT
Betonkonstruktie van - industriehallen - garages - landbouwioodsen - sportcomplexen - warenhuizen
Construction en béton de - halls industriels - garages - bâtiments agricoles - complexes sportifs - magasins
VALCKE VALCKE PREFAB BETON nv
Rodenbachstraat 30
8968 leper (Vlamertinge)
Tel (057) 20 25 01
Telex 85091
Augustijnen Park leper overspanning - portée: 36 m
mm
t
rsc
5
kl '
a
17
ZONDER WOORDEN...
IMSIEEL rETON Openbare Haven, 3600 GENK
18
N.V.
Tel. 011/362721 Fax. 011/352844 Telex 39865 BIMSB
• "'lyjnwite...
#f
«»
~ ^ISAftNTAST^^ -►•
..*•
,c>-/
,
En mS^nnerie de ciment blanc, les maisons'’^ ionHNÜes enorestent. La nature a bien fait leschoiî térfStmol^, minéral » comme la pierre, fomi?l^f)artir (Tâiéments naturels. Il est très écononigue. Toutes les harmonies sont possibiee, parce que les briques et les blocs décoratifs préfa-.^ briqué^ partir du ciment blanc offrent un^**^"***:^ |b étendue de formats et de coloris. '*r
Woningen met metsel$lM|sn van viftt cementbeton zijn en blijven n^. De natuur heeft haar wer gedaan. i wit cementbeton^zijn, zoals ' van minerale oorsprong
Choisissez un Partenaire Qui Gagne!
5 Z
O GC <
O O X Q.
nos activités: • ossatures, façades et planchers précontraints pour bâtiments • poutres précontraintes et préfléchies pour ponts • tunnels urbains et tours de grande hauteur
Z Z
<
Ets RONVEAUX S.P.R.L.
>
16, rue Rebonmoulin, 5300 Ciney ■ Tél. 083/21.29.01
I ü
Telex 591 69 ronvo B
20
Telefax 083/21.29.10
PLASTIMENT SIKAMENT SIKACRETE
ADJUVANTS Compétence
S.A. SIKA N.V. 167 Rue P. Dupontstraat 167 Zone Ind. Evere 1 Ind. Zone 1140 BRUXELLES/BRUSSEL Tel. 02/242.68.85 Fax. 02/245.28.09
Innovation Service
REPERTOIRE DES ANNONCEURS ADVERTEERDERSREPERTORIUM
Pages-Blad Arbefa
6
Betonma Betorix Bimsbel Gallens C.B.R.-Ciments C.C.B. Delvaux Echo Goudezeune Marlux
8 15 18 16 19 14 13 2 12
3-7
Pages-Blad M.B.l. Megaton Naessens Obourg Partek Ergon Ronvo Scheys Sika Structo Valcke Van Vugt
11
4 10
5-9 3e couv.-omslagp. 20 2e couv.-omslagp. 21 4e couv.-omslagp. 17 1
21
T
beton Sommaire - Inhoud 23. Un important prix international d’architecture à Jo Crepain. Een belangrijke internationale architektuurprijs voor Jo Crepain.
Tijdschrift van het Prefab-beton Revue du Béton préfabriqué
N. 98 DECEMBRE
1988
DECEMBER
Administration - Rédaction - Pubiicité: Fédération de l’Industrie du Béton Bd. Aug. Reyers 207-209, 1040 Bruxelles T. 02/735.80.15 - C.C.P. n° 000-0028008-72 T.V.A. n° 407.408.809
25. Nouveaux bâtiments non-résidentiels en maçonnerie de béton. Nieuwe niet-residentiële gebouwen in betonmetselwerk. 53. Quelques réflexions autour des parements en blocs de béton - ir. J.M. Huberty (FIC). Enkele bedenkingen rond dagvlakken in betonblokken ir. J.M. Huberty (VCN).
Administratie - Redaktie - Pubiiciteit: Federatie van de Betonindustrie August Reyerslaan 207-209, 1040 Brussel T. 02/735.80.15 - P.C.R. 000-0028008-72 B.T.W. nr. 407.408.809
60. Les ponts de l’E411. De bruggen van de E411. Affiliée à la Fédération de la Pres se périodique de Belgique Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers van België
62. Bibliographie. Bibliografie. 65. De grandes possibilités d’application pour des petits produits en béton. Kleine betonprodukten met grote toepassingsmogelijkheden.
REDACTEUR EN CHEF — HOOFDREDAKTEUR: M. W. Simons: Directeur de la FeBe Direkteur van de FeBe
PUBLICITE - PUBLICITEIT; M.-R. van der Loo-Roisin
Encarté: Catalogue Permanent - Fascicule I.B. Eléments de plancher et de toiture. Inlegbiaden: Permanente Katalogus - Aflevering I.B. Vloer- en dakelementen.
Page de couverture : Magasin - Puurs (voir également notre reportage photographique à partir de la page 25).
Voorpagina : Winkel - Puurs (zie ook onze fotoreportage vanaf biz. 25).
Prix : 175 F Prijs
Abonnement annuel ; 800 F Jaarabonnement
Etranger : 1200 F Buitenland
Paraît cinq fois l’an ■ Verschijnt vijf maal per jaar Services de travaux publics de l’Etat, des provinces et des communes, sociétés de construction d'habita tions sociales, ingénieurs-conseils, architectes, maîtres d'ouvrages, entreprises de construction, fabri cants de béton et tous utilisateurs de produits en béton. Verspreiding : Staat-, Provincie- en gemeentelijke diensten voor openbare werken, maatschappijen voor sociale woning bouw, ingenieursbureaus, architecten, bouwheren, ondernemingen van bouwwerken, betonfabrikanten
Diffusion:
en alle gebruikers van betonwaren. La photo en p. 23 est de Wim van Nueten (Ekeren) et celle en p. 72 de Myriam Beeckmans; toutes les autres photos sont de W. Simons. De foto op biz. 23 is van Wim Van Nueten (Ekeren) en die op biz. 72 is van Myriam Beeckmans; alie andere foto’s zijn van W. Simons.
22
Jo Crepain a remporté un important prix international d’architecture
L’article de l’ir.-arch. J. Apers, paru dans notre édition d’octobre dernier (n° 97), était consacré à plusieurs réalisations de l’architecte Jo Cre pain. Cet article mentionnait que deux réalisa tions de Crepain, à savoir la maison “De Wach ter” à ’s Gravenwezel et un cabinet dentaire avec habitation contigüe à Brasschaat, avaient été retenues, parmi 252 projets, dans la sélec tion finale du Premio Internazionale di Architettura Andrea Palladio (Italie).
Een belangrijke internationale architektuurprijs voor Jo Crepain
In het oktobernummer (nr. 97) van ons tijdschrift werden in een artikel van ir.-arch. J. Apers enke le realisaties van architekt Jo Crepain belicht. Daarin werd reeds vermeld dat twee van zijn werken, namelijk de woning “De Wachter” in ’s Gravenwezel en een tandartsenpraktijk met wo ning in Brasschaat uit 252 ingezonden realisa ties in de eindselektie voor de Premio Interna zionale di Architettura Andrea Palladio (Italië) werden opgenomen. 23
Notre numéro d’octobre était à peine sorti de presse que nous apprenions que Jo Crepain ve nait de remporter le premier prix de la première édition de ce concours d’architecture, avec la réalisation de Brasschaat (cabinet dentaire et habitation). La photo en p. 23 montre une vue intérieure de la réalisation primée. Le prix international d’architecture “Andrea Pal ladio” est le 6ème premier prix d’architecture que remporte le jeune architecte-urbaniste Jo Crepain (37 ans), assistant à l’Institut Supérieur d’Architecture d’Etat à Anvers, au cours de sa carrière, qui compte “déjà” 15 années d’expé rience. Nous adressons par cette voie nos chaleureu ses félicitations à l’heureux élu.
0ns tijdschrift was nog maar pas van de persen gerold toen we vernamen dat Jo Crepain met de Brasschaatse tandartspraktijk en woning de eerste prijs in de eerste editie van deze architektuurprijs had behaaid.
De foto op de vorige bladzijde toont een binnen aanzicht van het bekroonde gebouw. Voor Jo Crepain, 37 jaar, architekt-stedebouwkundige en assistent aan het Hoger Architektuur-lnstituut van het Rijk te Antwerpen is de internationale prijs voor architektuur “Andrea Palladio” meteen zijn 6de eerste architektuurprijs in zijn 15-jarige architektuurpraktijk.
\A/ij feliciteren hem hiervoor langs deze weg van harte.
beton
Tijdschrift van de Revue de la
Prix du numéro Pr^ijs per nummer
: 175 F
Abonnement annuel Jaarabonnement
: 800 F (étranger-buitenland : 1200 F)
a virer au c.c.p. numéro 000-0028008-72 de la FeBe Boulevard Aug. Reyers 207-209 1040 Bruxelles. Les ordres et le matériel de publicité doivent être en notre possession resp le 1er mai le 1er septembre - le 1er novembre - le 1er jan vier et le 1er mars.
te storten op p.c.r. nummer 000-0028008-7Z van de FeBe. Aug. Reyerslaan 207-209 1040 Brussel.
Publiciteitsopdrachten en materiaal moeten in ons bezit zijn resp. op 1 mei - 1 september 1 november - 1 januari en 1 maart.
Tirage/oplage: 6900 24
Nouveaux bâtiments non-résidentiels en maçonnerie de béton
Nieuwe niet-residentiële gebouwen m betonmetselwerk
Immeuble de sociétés/Bedrijfsgebouw — Bruxelies/Brussel
25
Arch.: Stijfhals en Partners N.V. â&#x20AC;&#x201D; Asse-Zellik
26
Immeuble d’entreprise/Bedrijfsgebouw — Bruxelles/Brussel
Arch.: Fr. Van Eetvelde — Bruxelles/Brussel
27
Bureaux/Kantoor
St.-Niklaas
Arch.; D. Bosman â&#x20AC;&#x201D; Beveren-Waas 28
Café-Restaurant — Zandhoven
Arch. A. Van Lommel — Kontich
29
Maison pour handicapés/Huis voor gehandicapten
Arch.; P.V.B.A. Archiduc — Leuven 30
Torhout
Immeuble d’entreprise/Bedrijfsgebouw — Bruxelles/Brussel
Arch.: Stijfhals en Partners N.V. — Asse-Zellik
31
Banque/Bankgebouw — Turnhout i
E
(rf-
,
• V
" 'ir ■<
■7Î.V, r-l -T.-^
M: \-::u
:t’
I' S Ü
Pf •»
I
•
i6r:^
1
i
I
I
g
"
?
■irriT
ii;
nji
.-o;'
!Myii
1
l'.TJ
• ■! It!
Ill
'>TySy. :' ’>1
iSÙ
rV l
'V?
l -ff-. *’
^-*s
ikidi
'/
isfivâ Mk/î^
ôM
i
\
^hmCé.
iîfi'
'>
...
y
mm
•>■ i-'.t
i
VtTV
IPW I
L 'ts
I
11
Ü'''. iti]
i
a--.
T
■1*
i> I'
•f it
a I
'•111 Î5S ï ■ i,
2i
»‘ut.*;
P ' l?:. er
32
r
9^'V^
f
SS
S jé
Arch.: E. Wauters en Atelier C. Vanhout en P. Schellekens
Turnhout
33
Arch.; W. en P. Lambrecht â&#x20AC;&#x201D; St.-Martens-Latem
34
Ecole/Schoolgebouw — Bilstain 4
Arch.; A. Gilson — Xhoris 35
Cabinet de vétérinaires/Praktijk dierenarts — Kasterlee
36
Arch.: Groep “5” Bativa — Geel 37
Immeuble industriel/Bedrijfsgebouw — Bruxelles/Brussel
Arch.; J. Gillet — Bruxelles/Brussel 38
Garage — Waremme
Arch.: J. Dethier — Ligney 39
Immeuble d’entreprise/Bedrijfsgebouw
Sart-Tilman (Liège)
Arch.: J. Louis — Liège 41
Immeuble d’entreprise/Bedrijfsgebouw — Bruxelles/Brussel
Arch.; Trio S.C. Boucau, Brutsaert et de Pierpont — Bruxeiies/Brussei — Arch. Coiiaboratem: Erticum 42
Immeuble d’entreprise/Bedrijfsgebouw — Hoboken
Arch.: J. Ceulemans — Deurne (Antwerpen) 43
Magasin/Winkel — Puurs (voir également notre page de couverture / zie ook onze voorpagina)
Arch.: T. Goossens en J. Van Lysebeth — Heffen (Mechelen) 44
Centre portuaire/Havencentrum
Lillo
Arch. : Van Leuvenhagen â&#x20AC;&#x201D; Beveren
45
Quelques commentaires de nos architectes
Enig commentaar van onze architecten
Immeuble de sociétés — Bruxelles
Bedrijfsgebouw -
(voir photos en pp. 25 et 26}
(zie foto’s biz. 25 en 26)
Le projet consistait dans la conception d’un bâtiment pouvant abriter plusieurs sociétés.
Het Projekt bestond in het ontwerpen van een gebouw waarin verschil lende maatschappijen konden worden ondergebracht.
Les exigences posées au concepteur résidaient dans la création d’un immeuble fonctionnel et économique.
De uitgangspunten bij het koncept bestonden voornamelijk uit het kreëren van een funktioneel, ekonomisch geheel.
Etant donné que différentes entités, ayant chacune leur caractère pro pre, peuvent être logées dans l’immeuble, il fut opté pour une entrée
Gezien er verschillende entiteiten, ieder met hun eigen karakter, in het gebouw kunnen worden ondergebracht, werd voor wat betreft de ge meenschappelijke inkom geopteerd voor een neutraal doch representa tief geheel. Aan de inkomruimte werd een bijzondere dimensie gegeven bij middel van de glazen koepel waardoor tevens een lichtrijk geheel wordt verkregen.
commune, neutre mais représentative. Une dimension particulière lui a été conférée au moyen d’une coupole de verre éclairant l’entièreté du hall d’entrée.
Brussel
L’utilisation de matériaux contemporains, à savoir des bloes en béton (tant pour les murs intérieurs qu’extérieurs), et de l’aluminium laqué rouge pour les châssis, crée un ensemble harmonieux et vivant.
Door gebruik te maken van hedendaagse materialen als betonblokken (zowel binnen als buiten) en gemoffeld aluminium voor het schrijn werk, bekomt men een harmonieus en levendig geheel.
R. STYFHALS, architecte.
R. STYFHALS, architekt.
Bureaux — St. Nicolas
Kantoor — St.-Niklaas
(voir photos en p. 28}
(zie foto’s blz. 28)
Le but principal du projet consistait à créer un espace où l’homme pouvait travailler et négocier en toute sécurité. Le choix des matériaux était également déterminant pour obtenir l’atmosphère voulue. La ma çonnerie en blocs de béton offrait une parfaite combinaison de l’esthé tique, de la facilité d’entretien et de la sobriété sur le plan de la forme et de la couleur. Cette riche simplicité constitua la source d’inspiration dans l’élaboration du concept. Le résultat est un somptueux rayonne
Het kreeëren van een ruimte waar de mens in alle sereniteit kan wer ken en onderhandelen stond centraal in dit koncept. Teneinde deze ruimtelijke sfeer te bekomen was ook de keuze van de materialen van groot belang. Het metselwerk van betonblokken bood een uitstekende kombinatie van esthetiek, onderhoudsvriendelijkheid en soberheid qua vormgeving en kleur. Deze rijke eenvoud was de inspiratiebron bij de ontwikkeling van dit koncept. Het resulteerde in een (h)eerlijke uitstra
ment.
ling.
D. BOSMAN, architecte.
D. BOSMAN, architekt.
46
Café-Restaurant — Zandhoven
Café-Restaurant — Zandhoven
(voir photos en p. 29)
(zie foto’s blz. 29)
Le bâtiment initial, une villa et une salle annexe, a été transformé en
Het oorspronkelijk gebouw, een villa met aanpalende zaal, werd om gebouwd tot een “eetbuis”. Het was daarbij de bedoeling de “volks keuken” uit zijn architekturaal traditionele kader te halen. Met het gebruik van witte en grijze betonsteen met aangepast voegwerk (vlak
un restaurant attrayant, ôtant à la “cuisine populaire" son cadre archi tectural traditionnel. La réussite du projet est due à l’utilisation judi cieuse de briques en béton blanc et gris avec rejointoyage approprié (lissé à la brosse).
geborsteld) is men daar duidelijk in geslaagd.
A. VAN LOMMEL, architecte.
A. VAN LOMMEL, architekt.
Immeuble d’entreprise — Bruxelles
Bedrijfsgebouw — Brussel
(voir photos en p. 31)
(zie foto’s blz. 31)
Le projet comporte un bâtiment de bureaux, un atelier et un magasin,
contemporains tels que des blocs en béton de teinte blanc-cassé, con trastant avec les châssis en aluminium laqué aux couleurs de la firme.
Het ontwerp omvat een kantoorgebouw, een werkplaats en een maga zijn voor een bedrijf gespecialiseerd in elektronische apparatuur. Het gebouw moest een representatief karakter hebben en onderboudsvriendelijk zijn. Dit werd verwezenlijkt door aanwending van hedendaagse materialen zoals betonstenen in gebroken wit, in kontrast met het alu minium schrijnwerk gelakt in de kleuren van de firma.
Le maître d’ouvrage souhaitait une formule architecturale générale, économique et modulable, par une conception des façades et un choix de matériaux appropriés. La modulation des bureaux, du plafond et des parois se répète également dans les façades. Les bureaux, l’atelier et le magasin forment un ensemble cohérent.
De bouwheer zocht naar een algemene, herindeelbare en ekonomische architektuurformule. Aldus diende modulatie, gevelopvattingen en materialen hertoepasbaar te zijn. Deze modulatie van de burelen, het plafond en de wanden werd eveneens in de gevels doorgetrokken. Zowel burelen, werkplaats als magazijn dienden één geheel te vormen.
R. STYFHALS, architecte.
R. STYFHALS, architekt.
Banque — Turnhout
Bankgebouw — Turnhout
(voir photos en pp. 32 et 33)
(zie foto’s blz. 32 en 33)
Cet immeuble est situé dans la zone industrielle au sud de la ville de Turnhout, à proximité de l’autoroute Anvers-Eindhoven.
Dit gebouw is gelegen in de lichte industriezone ten zuiden van de stad Turnhout en palend aan de autostrade Antwerpen-Eindhoven.
Le projet définitif fut confié en 1983 à l’architecte E. Wauters (qui avait effectué l’avant-projet en ’80-’81) ainsi qu’au Bureau C. Vanhout et P. Schellekens.
In 1983 werd de definitieve opdracht aan architekt E. Wauters (die in ’80-’81 de voorstudie had uitgevoerd) en aan het bureel C. Vanhout en P. Schellekens toevertrouwd.
En raison des lourdes charges et du mauvais sol de fondation, les fondations furent réalisées en poteaux préfabriqués en béton, sur les quels repose tout le complexe. Ces poteaux se prolongent jusqu’à la toiture, si bien qu’on est en présence d’un ensemble entièrement en béton ; les murs tant intérieurs qu’extérieurs ont été réalisés en blocs de béton gris-clair. Les murs à coulisse ont été isolés à l’intérieur.
Gezien de zware belasting en de slechte ondergrond werden de funde ringen uitgevoerd in prefab-betonpalen, waarop het ganse komplex rust. Deze palen werden doorgetrokken tot onder het dak, zodat men een gans betonkomplex verkreeg, dat zowel voor de binnen- als de buitenmuren is opgevuld met lichtgrijze betonblokjes. De spouwmuren werden langs de binnenzijde geïsoleerd.
Les façades extérieures, très sobrement exécutées, se composent de deux matériaux principaux ; les blocs en béton déjà cités et les châssis en aluminium laqué blanc. A l’extérieur, les quatre colonnes d’angle, habillées de faïence bleue, accentuent la construction portante.
De buitengevels, zeer sober uitgevoerd, bestaan uit twee overheersende materialen : de hoger vermelde betonblokjes en de wit gemoffelde aluramen. De vier hoekkolommen, bekleed met blauwe faience, aksentueren aan de buitenzijde de draagkonstruktie.
destinés à une entreprise spécialisée dans le matériel électronique. Le bâtiment devait avoir un caractère représentatif et être aisé d’entretien. Cette double exigence fut remplie grâce à l’utilisation de matériaux
47
A l'intérieur, où les mêmes blocs en béton ont été utilisés, les colonnes libres laquées blanc, mettent la construction portante en valeur, que ce soit dans le hall central ou dans les divers locaux. Le revêtement de sol, en grande partie en tapis plain gris-bleu clair, réalise le trait d’union au niveau de l’entrée des visiteurs, avec les escaliers en pierre bleue polie, le seuil, la pone d’entrée et une partie du sol extérieur. Seuls les plafonds du hall du rez-de-chaussée, des 1er et 2ème étages sont plafonnés, les autres locaux sont partout pourvus de plafonds isolants. Une fois le sas franchi, l’on pénètre dans un espace infini, éclairé seulement en sa partie supérieure par des coupoles de verre continues, créant un espace agréable et communicatif. Un étang et plusieurs pièces d’eau, créés par l’architeae de jardin J. Wirtz, entre l’aire de parking et l’entrée du bâtiment, rappellent l’ancien ruisseau qui traversait le terrain transversalement. Un pont en béton relie le parking à l’immeuble.
Aan de binnenzijde waar dezelfde betonblokjes werden gebruikt, is de draagkonstruktie meer zichtbaar door de geschilderde vrijstaande ko lommen, zowel in de centrale hall als in de diverse lokalen. De vloerbe dekking bestaat grotendeels uit lichtblauw - grijs tapijt, die op het niveau van de inkom voor de bezoekers aansluit op de gepolierde blau we hardsteen van de trappen, de inkom, het tochtportaal en een ge deelte van de buitenvloer. Enkel de plafonds van de hall op de gelijk vloerse en 1° en 2° verdieping zijn geplafonneerd, voor de overige
E. WAUTERS, architecte et Atelier C. VANHOUT et P. SCHELLEKENS, architectes.
E. WAUTERS, architekt en Atelier C. VANHOUT en P. SCHELLEKENS, architekten.
vertrekken werden overal dezelfde isolerende plafonds gebruikt. Een maal de sasdeuren voorbij, betreedt men een uitdeinende ruimte die enkel langs de bovenzijde door twee doorlopende glaskoepels wordt verlicht. Dit geeft een zeer prettige en kommunikatieve ruimtelijke ervaring. Als herinnering aan de vroeger dwars over het terrein lopen de beek ontwierp tuinarchitekt J. Wirtz een vijver met watervlakken tussen de verhoogde parkeerruimte en de toegang naar het gebouw. Deze twee ruimten worden door een betonnen brug verbonden.
Magasin — Ledeberg
Winkel — Ledeberg
(voir photos en p. 34)
(zie foto’s biz. 34)
Le projet de rénovation de ce magasin comporte deux phases, dont la première a déjà été exécutée et qui consistait dans l’extension du maga sin existant (partie inférieure). La surface de vente comprend mainte nant les trois niveaux.
Het ontwerp voor de vernieuwing van deze winkel omvat twee fazen waarvan de eerste faze reeds werd uitgevoerd als de uitbreiding van de bestaande winkel (laag gedeelte). De verkoopsruimte beslaat nu de drie
Le profil en escalier, adopté pour cet immeuble de coin est encore accentué par la disposition des fenêtres dont le nombre diminue à mesure qu’on monte de niveau ; ainsi, au deuxième étage, les fenêtres ont été remplacées par des blocs disposés à 45° par rapport au plan, accentuant la géométrie du bâtiment.
In de trapvormige hoekoplossing minderen de glaspartijen naar boven toe, waar die van de tweede verdieping vervangen werden door de gevarieerde speling van de betonblokken op 45° die het volume van
Le caractère fermé de l’immeuble — qui était une exigence du maître d’ouvrage — est adouci par l’appareil de pose et la teinte blanche des blocs en béton.
Het gesloten karakter van het gebouw — wat een vereiste was van de opdrachtgever — krijgt een verfijnde indruk door het metselverband met de witte betonblokken.
Les murs intérieurs, porteurs en raison de la configuration des lieux, ont été réalisés dans les mêmes blocs de béton que ceux du parement ; les poutres et les planchers porteurs ont été réalisés en béton armé.
De hoekoplossing en de ruimte - overspanning bepaalden de bouwme thode van dragende binnenmuren in dezelfde betonblokken als het pa rement ; balken en draagvloeren werden in gewapend beton uitge
bouwlagen.
het gebouw benadrukken.
voerd. Le rez-de-chaussée spacieux s’articule autour d’un escalier central ou vert, qui invite les clients vers les étages supérieurs du magasin.
Ruimtelijk vloeit de gelijkvloerse winkel over naar de verdiepingen door een centrale, opengewerkte trap die instaat voor de geleiding van de klanten naar de hogere winkelruimten.
W. et P. LAMBRECHT, architectes.
W. en P. LAMBRECHT, architekten.
48
Cabinet de vétérinaires — Kasterlee
Praktijk dierenarts — Kasterlee
(voir photos en pp. 36 et 37)
(zie foto’s biz. 36 en 37)
Le maître d’ouvrage, une association de vétérinaires, laissa une grande liberté de conception aux auteurs de projet.
De bouwheer, een associatie van dierenartsen, verleende van bij de
Le projet comportait un cabinet vétérinaire, avec bureaux, magasin et logement. Le groupe des auteurs de projet partit d’un concept unique, tant pour la configuration architecturale des espaces, que pour la dis tribution intérieure des locaux et l’aspect extérieur.
De opdracht omvatte het ontwerp van een dierenartsenpraktijk met burelen, magazijn en woongelegenheid. Zowel de architekturale vorm geving van de ruimtes, de binneninrichting als de buitenaanleg werd
A la base du projet: ordre et simplicité de la forme architecturale, obtenus par le recours à des volumes géométriques nettement découpés
Het globaal konsept van dit projekt berust op het streven naar een voud en orde in de architekturale vormgeving en wordt bereikt door gebruik te maken van sterk afgelijnde geometrische en symmetrische
et symétriques.
start een grote vrijheid aan de ontwerpers.
door de ontwerpgroep vanuit één enkel konsept ontworpen.
volumes. Le bâtiment est d’abord fonctionnel, tenant compte du programme et des besoins du maître d’ouvrage.
Het kompleks is funktioneel opgevat in funktie van het programma en de noden van de bouwheer.
Le concepteur a tenté de réaliser jusque dans les moindres détails une exécution impeccable, tant sur les plans constructif et technique que visuel.
Er werd tot in de details gestreefd naar een bouwfysisch, technisch en
L’auteur de projet a en outre voulu imprégner au complexe un caractè re reconnaissable et uniforme par l’utilisation de matériaux franche ment contemporains (béton et verre) et par l’utilisation judicieuse du bleu (couleur des vétérinaires), allant jusqu’à dévoiler l’identité du maî
Tenslotte werd gestreefd naar een herkenbare en uniforme indruk van het kompleks door gebruik van in deze lokatie duidelijk herkenbare hedendaagse materialen (beton en glas) en kleurgebruik (blauw, kleur van de dierenartsen). Het gebouw en zijn omgeving is aldus een inhou
tre d’ouvrage. Le panneau figuratif sur la façade d’entrée en est l'ultime expression.
delijk herkenningsteken van de bouwheer, waarvan het kunstwerkpaneel tegen de voorgevel slechts een ultieme uitdrukking is.
F. BACKX et X. TIRMARCHE, architectes; T. VAN WIJCK, gra phiste.
F. BACKX en X. TIRMARCHE, architekten ; T. VAN WIJCK, grafi-
Immeuble industriel — Bruxelles
Bedrijfsgebouw — Brussel
(voir photos en p. 38)
(zie foto’s biz. 38)
Les caractéristiques essentielles de l’ouvrage, qui pourraient être men tionnées sont les suivantes :
den omschreven :
- hall industriel pour travaux de photocomposition, impression, dé coupage et assemblage de carton: surface 1500 m^;
- een industriële hall voor fotokompositie, drukken en verwerken van karton met een oppervlakte van 1500 m^ ;
- bureaux : surface 400 m^ ;
- kantoorruimte met een oppervlakte van 400 m^ ;
- ossature du hall en béton précontraint, constitué par une double travée de 15,00 mètres de portée, chacune;
- skelet van de hal in voorgespannen beton bestaande uit een dubbele
- ossature des bureaux en maçonnerie portante et parements extérieurs en blocs de béton gris.
- draagstruktuur van de kantoorruimte in metselwerk ; het buitenmet
Dr. ir. J. GILLET, architecte.
Dr. ir. J. GILLET, architekt.
visueel vlekkeloze uitvoering.
kus.
De voornaamste kenmerken van dit bouwwerk kunnen als volgt wor
overspanning van 15,00 m elk;
selwerk in grijze betonblokken.
49
Immeuble d’entreprise — Sart Tilman (Liège)
Bedrijfsgebouw — Sart Tilman (Luik)
(voir photos en pp. 40 et 41)
(zie foto's op blz. 40 en 41)
Implanté sur un terrain en légère pente, dans une jeune futaie de chê nes et de bouleaux, le bâtiment dont question en rubrique, abrite l’in frastructure nécessaire à la programmation et à la commercialisation de logiciels de C.A.D. pour architectes.
Dit gebouw werd ingeplant op een lichthellend terrein, temidden van jonge eiken en beuken en biedt onderdak aan een bedrijf dat instaat voor de programmering en kommercialisering van C.A.D.-program matuur voor architekten.
Pour répondre aux exigences du maître de l’ouvrage, tant sur le plan économique que pour la rapidité d’exécution, nous avons opté pour une structure mixte composée en périphérie de colonnes en maçonnerie et au centre d’une ossature préfabriquée en béton blanc, les “remplissa ges” étant réalisés en blocs de béton de format et de teintes divers.
Rekening houdend met de eisen van de bouwheer inzake een ekonomische en snelle uitvoering werd er voor een gemengde struktuur geko zen : gemetselde kolommen aan de buitenzijden van het gebouw en een geprefabriceerd skelet in wit beton in het centrum met de ruimten daartussen “opgevuld” in betonblokken van verschillende formaten en kleuren.
Cet édifice, modulé sur une trame carrée de 5,20 m, se développe sur 3 niveaux, les bureaux y sont répartis sur la périphérie du bâtiment, tandis que les circulations et services sont au centre.
Het bouwwerk, gemoduleerd op een vierkantig raster van 5,20 m, beslaat 3 niveau’s. De kantoorruimten bevinden zich aan de buitenzij den van het gebouw, de “verkeerszones” en diensten situeren zich in het centrum.
- Le premier niveau, situé à “l’étage”, est réservé au domaine public de la société ; on y trouve la direction, la cellule commerciale et la cellu le formation. L’accès se fait par une passerelle qui se prolonge à l’intérieur du bâtiment par une verrière, les couloirs sont larges et s’ouvrent sur le niveau inférieur en permettant à la lumière naturelle de pénétrer au coeur du bâtiment.
- Het 1ste niveau op de 1ste verdieping is in feite het “openbare” ge
- Le deuxième niveau, de plain pied avec l’arrière du bâtiment, abrite les bureaux des programmeurs, la cellule maintenace et une cafétaria, espace “récréatif’ situé à la croisée des domaines public et privé.
- Het 2de niveau, op gelijke hoogte met het achterste gedeelte van het gebouw, herbergt de kantoren van de programmeurs, de onderhoudcel en een cafetaria, een “rekreatieve” ruimte op de kruising van het
deelte van de onderneming : hier bevinden zich de direktieruimten en de kommerciële en vormings-cel. Dit gedeelte is te bereiken via een loopbrug die zich onder een glazen overkapping in het gebouw verderzet. Het aldus binnenvallende natuurlijke licht stroomt via de brede gangen door naar de kern van het gebouw op de lagerliggende verdieping.
openbare en private gedeelte. - Le troisième niveau, plus petit, correspond aux caves et est destiné aux rangements et aux divers locaux techniques.
- Het 3de, kleinere niveau bevindt zich in de kelderverdieping. Hier zijn de verschillende technische lokalen en opslagruimten onderge bracht.
Ce bâtiment a été primé au prix Charles Wilford 1988.
Dit Projekt werd in 1988 met de Charles Wilford-prijs bekroond.
J. LOUIS, architecte.
J. LOUIS, architekt.
Immeuble d’entreprise — Bruxelles
Bedrijfsgebouw — Brussel
(voir photos en p. 42)
(zie foto’s blz. 42)
L’immeuble abrite une “maison d’édition’ qui, grâce au système de points, met le livre à la portée de tous.
Het gebouw herbergt een uitgeverij die dankzij een puntensysteem het boek binnen ieders bereik brengt.
'Une “maison”, dans le sens le plus large du terme; une maison où chacun s’active, avec les moyens les plus modernes, au service du livre.
Het is echter meer dan een gebouw, een zaak, het is een “huis” in de meest ruime betekenis van het woord met een drukke aktiviteit en de meest moderne middelen, alles in funktie van het boek.
Voilà l’esprit du projet soumis à l’architecte, à lui de l’avoir concrétisé
In die geest moest de architekt op ekonomische wijze het projekt konkretiseren.
avec économie.
50
Une maison ?
Een huis ?
Une maison à la limite d’un quartier d’habitations en plein développe
Een huis inderdaad, aan de rand van een woonwijk in volle ontplooi
ment.
ing.
Une maison toute simple, s’organisant autour d’un axe longitudinal qui mène de l’entrée à l’auditorium.
Een eenvoudig huis, opgebouwd rond een lengteas, die van de ingang
Une maison où les matériaux, le béton, le bois, la pierre, l’acier, jouent avec la lumière.
Een huis met een spel van licht en materialen — beton, hout, steen en
Une maison où les espaces s’articulent pour créer l’événement et la convivialité.
Een huis waar de ruimten een aangename levenssfeer scheppen.
Une maison complétée par un hall logistique moderne et fonctionnel.
Een huis, met daarbij ook een moderne en funktionele logistieke hall.
G.
G.
BRUTSAERT, J.-J. BOUCAU et X. DE PIERPONT, architectes.
naar het auditorium loopt.
staal.
BRUTSAERT, J.-J. BOUCAU en X. DE PIERPONT, architekten.
Immeuble d’entreprise — Hoboken
Bedrijfsgebouw — Hoboken
(voir photos en p. 43)
(zie foto’s biz. 43)
En raison de l’expansion rapide de l’entreprise, celle-ci décida de trans planter ses bureaux, se trouvant dans une construction métallique, dans un tout nouveau bâtiment. L’immeuble, à quatre façades, occupe une surface carrée au sol de 36,60 x 36,60 m et comprend 2 étages. Un troisième étage sous toit incliné et à surface intérieure libre, est prévu dans le projet.
Wegens de snelle groei van de firma werd besloten om de bureelruimten uit de bestaande industriële metaalbouw onder te brengen in een nieuw gebouw. Dit volledig vrijstaande gebouw heeft een vierkantig grondplan van 36,60 x 36,60 m en omvat 2 bouwlagen. Een derde
Le bâtiment est construit autour d’un noyau central en béton, abritant
Het gebouw is opgebouwd rond een betonnen middenkern die op de gelijkvloerse verdieping de computerruimte (het hart van de admini stratie) en op de eerste verdieping het centraal archief (het hart van de handelsafdelingen) omvat.
au rez-de-chaussée la salle d’ordinateurs (le coeur du département ad ministratif) et à l’étage, la salle d’archives (le coeur du département commercial). Chaque niveau de plancher comporte trois travées, composées de prédalles préfabriquées en béton précontraint, d’une portée de 12,00 m, reposant sur le noyau central et quatre colonnes en béton. Une impor tante surface modulable est ainsi créée sans murs porteurs. Les murs de remplissage consistent partiellement en des parois amovibles, partielle ment en maçonnerie de briques en béton peint, d’un format modulaire 190 X 90 X 90.
bouwlaag onder de vorm van een schuine dakverdieping met open binnenruimte is in het ontwerp voorzien.
Elk vloerniveau bestaat uit 3 vakken samengesteld uit geprefabriceerde voorgespannen breedvloerpaten van 12,00 m overspanning, dragend op deze centrale kern plus vier betonkolommen. Hierdoor ontstaat één grote flexibele ruimte zonder dragende muren. De invulwanden be staan deels uit wegneembare binnenwanden en deels uit zichtbaar met selwerk in geschilderde betonstenen in moduulformaat 190 x 90 x 90.
Les façades sont exécutées en briques de parement du même format,
De gevels werden uitgevoerd in betongevelstenen in hetzelfde moduul
mais avec une couche de finition blanche qui éclaire le bâtiment. Les façades présentent des surfaces en relief, afin de briser la monotonie d’une architecture de façade tout-à-fait plane. Les deux cages d’escalier accentuent cet effet. Les châssis en alu, les marquises aux fenêtres ainsi que les tuyaux d’évacuation sont en couleur bleue de la firme, et confè rent à l’ensemble une note fraîche et colorée.
formaat doch met een witte toplaag om een zo licht mogelijk uitzicht te bekomen. De gevelvlakken zijn in reliëf uitgewerkt om de eenvoudi ge vlakke gevelarchitektuur te doorbreken. De beide trapzalen verste vigen dit effekt. De aluminiumramen, uitgebouwde zonnewering en afleibuizen zijn in het blauw van de firma en geven het geheel een fris
J. CEULEMANS, architecte.
J. CEULEMANS, architekt.
en gekleurd aksent.
51
Magasin — Puurs
Winkel — Puurs
(voir photos en p. 44 et en page de couverture)
(zie foto's biz- 44 en voorpagina)
L’auteur de projet, un jeune et dynamique chef d’entreprise, architecte d’intérieur de formation, ayant un sens du design, de la créativité et de l’esthétique, décida de créer un magasin de mode, parallèlement à ses activités d’ébéniste.
De opdrachtgever, een jonge dynamische bedrijfsleider met een oplei ding als binnenhuisarchitekt en met een oog voor design, kreativiteit en estetika, besliste om naast de aktiviteiten in zijn meubel- en schrijn werkerij een modezaak uit te bouwen.
Le bâtiment devait constituer une vitrine de la collection présentée, à savoir une mode actuelle et vivante pour dames et messieurs.
Het gebouw moest een weerspiegeling zijn van de aangeboden kollektie, nl. een vlotte hedendaagse mode voor dames en heren.
En consultation avec le maître de l’ouvrage, le choix se porta sur des blocs de béton gris-clair, tant ppur la maçonnerie intérieure qu’exté rieure. Les couleurs du mobilier intérieur furent combinées à celle des châssis extérieurs. Dans un même esprit d’unité, l’entrée et le jardinet furent réalisés en éléments en béton. La façade avant ainsi que l’entrée
In overleg met de bouwheer werd geopteerd voor lichtgrijze beton blokjes, zowel voor binnen- als buitenmetselwerk. De kleuren van het binnenmeubilair en het buitenschrijnwerk werden op elkaar afge stemd. !n eenzelfde geest werden oprit en tuin uitgevoerd in betonele menten. De voorgevel en de inkompartij van de winkelruimte op het gelijkvloerse niveau werden maximaal opengetrokken ; de verdieping (verblijf- en stockeerruimten) heeft een meer gesloten karakter.
du magasin au rez-de-chaussée s’ouvrent largement vers l’espace exté rieur ; une structure plus fermée a été retenue pour l’étage, comprenant le logement et l’aire de stockage. Le bâtiment, situé dans une zone industrielle, précède l’atelier contigu à la façade arrière. Une construction simple mais devant remplir une fonction attrayante.
Het gebouw is ingepland in een industriezone en sluit aan bij het ach
J. VAN LYSEBETH et T. GOOSSENS, architectes.
J. VAN LYSEBETH en T. GOOSSENS, architekten.
Centre portuaire — Lillo
Havencentrum — Lillo
(voir photos en p. 45)
(zie foto’s blz. 45)
Le centre portuaire, implanté entre la zone industrielle du port d’An vers et le pittoresque petit village de Lillo, est destiné à expliquer au grand public la complexité des activités d’un pon mondial.
Het havencentrum dat ingepland is tussen de Antwerpse havenindus trie en het pittoreske dorpje Lillo, wordt gebruikt om de komplexiteit van een wereldhaven naar het publiek toe duidelijk te maken.
Le projet a vu le jour dans le cadre d’un concours de projets. Le com plexe comporte outre des locaux de service, une cafétaria, trois salles éducatives, et un auditorium au rez-de-chaussée ainsi qu’une salle d’ex position à l’étage.
Het ontwerp kwam tot stand in het kader van een beperkt wedstrijdontwerp. Het projekt omvat, naast de gebruikelijke dienstfunkties, een cafetaria, drie edukatieve lokalen, een auditorium op de gelijkvloerse verdieping en een tentoonstellingsruimte op de eerste verdieping.
Trois zones de circulation facilitent l’évolution du visiteur à l’intérieur du bâtiment, éclairé en son centre par une importante surface vitrée au-dessus du hall d’entrée et de l’escalier.
De innerlijkheid van het gebouw werd voor de bezoekers zo duidelijk mogelijk gemaakt door een beperkte komplexiteit van drie cirkulatiezones en een onverwachte lichtinval midden in het gebouw boven de
terliggende atelier. Het konstruktief eenvoudige gebouw moest dan ook een duidelijke signaalfunktie krijgen.
traphal. La salie d’exposition est quant-a-elle éclairée de façon optimale grâce â la disposition et à la forme des fenêtres. La combinaison des blocs de béton gris et des châssis rouge vif forme un contraste frappant et attire immédiatement le regard dans la zone industrielle.
In het gebouw werd door de vormgeving van de ramen een optimale lichtspreiding in de tentoonstellingsruimte verkregen. Dezelfde vorm geving verworven door het samenspel van de grijze betonsteen met het helrode raamwerk vormt een konstrast dat in de industriezone direkt in het oog valt.
La conception architecturale du bâtiment étonne agréablement le visi teur du port industriel d’Anvers et lui permet en outre de suivre le trafic de l’Escaut d’une manière claire et précise.
Het architekturale geheel vormt een aangename verrassing tijdens een bezoek aan de havenindustrie van Antwerpen en biedt aan de bezoeker de mogelijkheid om de Scheldetrafiek op een overzichtelijke manier te bekijken.
L. VAN LEUVENHAGE, architecte.
L. VAN LEUVENHAGE, architekt.
52
Parements en blocs de béton... quelques réflexions
Dagvlakken in betonblokken... enkele bedenkingen
Bien que cela ait déjà été dit plus d’une fois, il est bon de redire que le parement maçonné en blocs de béton est un voile à peine autoportant qui enveloppe le bâtiment et n’a, somme toute, rien à voir avec ce dernier, d’autant qu’il en est séparé par une coulisse.
Met werd reeds meermaals gezegd, maar toch is het goed nogmaals te herhalen, dat een dagwand van gemetselde be tonblokken een nauwelijks zelfdragende schaal is die het gebouw omkleedt en die van dit laatste tenslotte zelfs geen deel uitmaakt, temeer omdat ze er door een spouw van ge scheiden is.
Plutôt qu’une peau, Ie parement est davantage Ie vêtement d’apparat de la bâtisse; ce constat “technologique conduit à considérer certaines dispositions constructives en honneur sous un angle tout différent.
Met dagvlak is, veeleer dan een huid, het staatsiegewaad van het gebouw; deze “technologische" vaststelling noopt ertoe enkele gangbare bouwkundige schikkingen vanuit een geheel andere hoek te bekijken.
L’appareil de la maçonnerie (fig. 1)
Verband van het metselwerk (fig. 1)
Par habitude, les blocs sont presque toujours assemblés à joints contrariés. Cette disposition nous vient du temps lointain où le mortier, de par son indigence en matière de liaison, ne servait que de lit de pose. La solidarisation hori zontale des éléments était dévolue à l’effort de frottement résultant du chevauchement des éléments maçonnés.
Blokken worden gewoonlijk gestapeld in verspringend ver band. Deze schikking stamt uit de lang vervlogen tijd waar in de mortel wegens zijn armzalig bindingsvermogen alleen maar als bed voor de steenlagen diende. De horizontale sa menhang van de bouwstenen werd overgelaten aan de wrijvingskracht die ontstaat door hun overlapping.
Où a-t-elle été trouver ça ?...
Waar komt dat vandaan ?... 53
1 J
I t
î
JZJ iorr::i
Fig. 2
Fig. 3
Les temps ont changé et le mortier actuel au ciment est un véritable cordon de soudure parfois plus solide que l’élé ment maçonné.
De tijden zijn veranderd en de huidige cementmortel vormt een echte lasnaad die soms sterker is dan de gemetselde bouwstenen.
En témoignent les fissures traversantes et l'étonnante diffi culté de séparer un élément de sa gangue de mortier.
Hiervan getuigen de doorsnijdende scheuren en de grote moeite die men ondervindt om de stenen uit de hen omhul lende mortel los te maken.
Dés lors, pourquoi ne pas envisager d’autres appareils, à joints correspondants par exemple, générateurs de trames et de rythmes étonnamment riches en possibilités d'expres sion (fig. 2 et 3).
Waarom dan naar geen andere legverbanden uitkijken, b.v. met doorlopende voegen, waaruit stramienen en ritmen met opvallend grote expressiemogelijkheden kunnen ontstaan ? (fig. 2 en 3).
A la limite, ces appareils seraient plus francs en ce sens qu’ils lèveraient l’équivoque, entretenue ou non, “vêture ou face vue d’une maçonnerie pleine ?".
Uiteindelijk zouden zulke verbanden eerlijker zijn omdat ze met de, al dan niet in stand gehouden, dubbelzinnigheid “bekleding of dagvlak van een vol metselwerk ?” komaf maken.
En pratique constructive, rien ne changerait sinon le re cours à des armatures pour maçonnerie à disposer, à titre de sécurité, tous les 3 à 4 joints horizontaux et le respect des joints de dilatation exécutables aisément et logique ment au droit des joints verticaux continus.
De uitvoering ervan vergt geen noemenswaardige wijzigin gen van de bouwpraktijken tenzij het aanbrengen, om de 3 of 4 horizontale voegen, van een wapening bij wijze van vei ligheidsmaatregel en het aanbrengen van uitzetvoegen die logischerwijze en makkelijk samenvallen met doorlopende vertikale voegen.
... C'est fou ce qu’un rien fait la différence !... 54
Te gek, hoe een kleinigheid ailes verandert !...
...
... Z'auraient pu trouver autre chose !...
Anders was beter!...
La finition des bords iibres (fig. 4)
Afwerking van de vrije randen (fig. 4)
Hormis les bords libres verticaux, les autres posent fré quemment le problème de découpes que l’on résout à la disqueuse (merci pour la poussière — fig. 5).
Voor de vrije randen, behoudens de vertikale, moeten vaak stenen worden versneden, wat kan gedaan worden met een zaagschijf (bedankt voor het stof — fig. 5).
Alors qu’un pan oblique s’admet pour une pierre naturelle dont tout le pourtour est forcément découpé ou taillé, ou une brique de petit format en raison de la petite dimension du pan sectionné, il en va tout autrement pour le bloc, sur tout celui de grand format.
Er wordt geen aanstoot genomen aan een schuine kant van een natuursteen, die niet anders kan zijn dan gezaagd of gekapt, of van een baksteen van klein formaat waarvan het zaagvlak klein is, maar dat is helemaal niet het geval voor een betonnen metselblok, vooral wanneer het van groot for maat is.
Les découpes ont une conotation de bricolage sur chantier ou d’imprévoyance à la conception ; le matériau dont la con figuration parallélépipédique est bien connu a dû s’adapter à la construction alors qu’on s’attend généralement à l’in verse.
Versnijdingen doen denken aan knutselwerk op de bouw plaats of aan gebrek aan vooruitzicht bij het ontwerpen ; materiaal met welbekende parallellepipedumvorm moest zich aanpassen aan het bouwwerk, hoewel meestal het te genovergestelde wordt verwacht.
Et pourtant.
En toch.
Le bloc de béton possède un frère naturel: l’élément de bé ton coulé sur chantier dans une forme faite de quelques planches et devenant détail de finition "pensé” qui confère à la maçonnerie son caractère “haute couture”.
Het betonnen metselblok heeft een natuurlijke broeder: het op de bouwplaats gegoten stuk, gemaakt in een bekisting van een paar planken, die een "uitgedacht” afwerkingsdetail wordt dat aan het metselwerk een vleugje "haute coutu re” geeft. 55
... En choeur “Ça m'a l’air faisable’’...
... Allen samen: "Dat is best mogelijk’’...
J’entends d’ici une remarque: “Cela ne fait pas maçonne rie”. Parlons en; l’exécution de linteaux droits ou cintrés en voussoirs maçonnés est un nouveau et faux rappel de la maçonnerie ancienne pleine et porteuse. Ne supportant rien ou quasi rien, les linteaux maçonnés ne sont que des décorations et, décoration pour décoration, pourquoi ne pas exploiter une solution n’entraînant pas de découpe de bloc et/ou susceptible d'expressions nouvelles ?
Hier hoor ik al de aanmerking : “Dat is geen metselwerk”. Even kijken; rechte of boogvormige lateien van gevelstenen zijn een nieuwe en afwijkende herinnering aan het oudtijdse vol en dragend metselwerk. Gemetselde lateien die niets of nagenoeg niets te dragen hebben zijn alleen maar versierse len en, als het op versieren aankomt, waarom dan geen op lossing aanwenden waarbij geen steen moet worden door gesneden en/of mogelijkheid biedt voor nieuwe vormen van expressie ?
Le mot même de parement sous-tend la notion de “parer"; alors pourquoi ne pas marcher franchement dans la voie?
Het aspekt “bekleding” van de dagwand verwijst reeds naar “mooi maken”; waarom dan niet kordaat op de ingeslagen weg doorgaan ?
Autre objection: “Qu’est ce que cela ne va pas coûter!”. Plutôt qu'une réponse écrite, j’ai confié au dessin de la figu re 6 le soin d’exposer à l’architecte, à l’entrepreneur et au maçon, le matériel d’exécution et la complexité du travail!
Andere tegenwerping : “Wat gaat dat wel kosten!”. Liever dan hierop te antwoorden laat ik het over aan de tekening in figuur 6 om het de architekt, de aannemer en de metselaar duidelijk te maken hoeveel hulpmiddelen hiervoor nodig zijn en hoe moeilijk het uit te voeren werk is !
Dernier argument: “Cela rompt l’homogénéité du pare ment!” Allons! De tout temps des matériaux aussi diffé rents que le bois, la pierre et la terre cuite se sont mariés harmonieusement dans des parements que nul n’oserait taxer d’hétérogénéité. Que pourrait-on reprocher à la coha bitation du béton d’usine avec le béton de chantier?
Laatste argument: “Dat verbreekt de homogeniteit van het dagvlak !” Nou, en ? Altijd al werden van elkaar zo verschil lende materialen als hout, steen en gebakken aarde even wichtig aangewend voor het maken van gevels waarvan nie mand zou durven beweren dat ze heterogeen zijn. Wat kan dan verweten worden aan het samengaan van beton uit de fabriek met beton van de bouwplaats ?
56
Quant à ia teinte du béton à mettre en oeuvre, ette sera ce que veut fauteur de projet: intégrée dans la tonalité de ta maçonnerie ou contrastée vis-à-vis de cette dernière. L'usa ge de ciment blanc et d’un sable coloré en remplacement partiel du sable à béton donne déjà des ocres (sables jau nes) ou des bleutés (poussier catcaire) qu'il est encore pos sible de révéler davantage par un léger traitement à l'acide.
Waf de tint van het te maken beton betreft, die wordt wat de ontwerper wit dat ze wordt: aanstuitend op de tonatiteit van het metselwerk of daarop afstekend. Het gebruik van wit cement en van gekteurd zand ais gedeeltelijke vervanging van het gewone betonzand geeft at okerkteurige (geet zand) of biauwachtige (katksteengruis) tinten die door een tichte behandeling met zuur nog sterker tot uiting kunnen worden gebracht.
Fig. 7 Fig. 8
I
IL. i:
ï
iir
X
Les quelques exemples ci-avant illustrent les possibilités de finir les têtes de pignons (figure 7) et la découpe supé rieure des baies droites (figure 8) ou cintrées (figure 9).
De voorbeelden hierboven tonen enkele mogelijkheden voor het afwerken van de toppen van puntgevels (figuur 7) en van de rechte (figuur 8) of gebogen (figuur 9) bovenkanten van openingen in de muur.
A remarquer que, par un tracé réfléchi, il y a possibilité de limiter le nombre des pièces de finition à quelques unités et, ce faisant, d'exploiter le coffrage au maximum.
Er weze opgemerkt dat enig nadenken toelaat het nodige aantal afwerkingsstukken te beperken tot slechts enkele en zodoende maximaal gebruik te maken van de bekisting.
Si ces exemples sont jugés malhabiles, tant mieux; les au teurs de projet auront ainsi le champ complètement libre pour des solutions meilleures et j'en serai le premier heu
Des te beter als de gegeven voorbeelden als armzalig over komen; de ontwerpers krijgen de vrije teugel om te zoeken naar betere oplossingen en ik zal als eerste daarmee geluk
reux.
kig zijn. 57
Les angles saillants
Uitspringende hoeken
Connaissant l'inertie des habitudes et des goûts, il nous faut bien considérer l’appareil à joints contrariés comme étant celui en cours pour encore un bon bout de temps.
Rekening houdend met de traagheid waarmee gewoonten en smaak veranderen, moet noodgedwongen ook aandacht worden besteed aan het verspringend verband dat nog wel lange tijd zal worden toegepast.
Le respect d’une modulation basée sur la demi-longueur du bloc (20 cm joint compris), conduit à la lacune des 10 cm à combler aux retours de maçonnerie. Le 1/4 de bloc utilisé fréquemment comme “bouchon” est gênant car il révèle la minceur du parement. Dès lors, illusion pour illusion, autant éviter cette révélation par un bloc en coin existant chez cer tains fabricants ou à couler sur chantier dans une petite forme (fig. 10).
Met aanhouden van een modulering die berust op de halve lengte van een blok (20 cm, voeg inbegrepen) laat bij het keren van het metselwerk een gaping van 10 cm die moet worden gevuld. Het 1/4 van een blok dat vaak als “stop” wordt gebruikt is storend want het toont de dunheid van de bekledingswand. Het lijkt dan beter de illusie te bewaren, en die dunheid niet ten toon te spreiden, door gebruik te maken van hoekstenen zoals door sommige fabrikanten ge leverd of die op de bouwplaats in een kleine vorm worden gegoten (fig. 10).
Les couvre-murs et corniches (fig. 11)
Muurafdekkingen en dakiijsten (fig. 11)
Très importants sous l'angle du salissement (voir article dans le n° 96), les couvre-murs efficaces, donc débordants, se heurtent à une architecture où le plan est roi. De fait, la casquette coiffant un mur se voulant net dans sa teinte et dans sa forme, n’est pas la finition la plus heureuse, visuel lement s’entend. Pourquoi ne pas amorcer naturellement cet appendice au départ même de la maçonnerie par un ou des décrochements aisément réalisables par le simple em ploi de blocs de 14 et de 19 cm ? Cette solution remettrait à l’honneur la véritable corniche dont le surplomb de 15 cm suffirait pour mettre de nombreux murs (hauteur d’un niveau et orientation hors S-0) à l’abri de la pluie, ce qui était la raison ancienne des corniches.
Goede en derhalve overstekende muurafdekkingen zijn zeer belangrijk voor het voorkomen van bevuiling (zie artikel In nr. 96), maar verstoren een architektuur die volledig op het platte vlak is afgestemd. Als uitzicht is een “pet” op een muur met uitgesproken kleur en vorm zeker niet de fraaiste afwerking. Waarom dan geen natuurlijke aanloop geven aan dat uitsteeksel door in het metselwerk zelf uitsprongen aan te brengen door eenvoudigweg blokken van 14 en van 19 cm te gebruiken ? Deze oplossing is een terugkeer naar de ech te daklijst waarvan het volstaat dat hij 15 cm uitsteekt om tal van muren (één verdieping hoog en naar het Z-O gericht) te beveiligen tegen de regen, wat de vroegere bedoeling
1L=
>»•
t
-V-j-----
I
-)—I ‘re
l
Fig. 10 58
was van de daklijst.
Fig. 11
Une disposition constructive identique peut être appliquée aux parements accueillant un versant de toiture. En effet, les chéneaux de zinc ou de plastique sont d’autres appendi ces difficilement intégrables à une maçonnerie qui s’appa rente à celle de pierres taillées. Ici aussi, il est aisé de res susciter la corniche ancienne jouant le double rôle de col lecte des eaux de pluie et de surplomb protecteur pour le parement sous-jacent. Des éléments préfabriqués sur chan tier, voire des blocs de coin tels que décrits ci-avant, sont à même de remplir cette mission. Restent les descentes d’eau à loger dans le parement ou en excroissance de ce dernier. Ce problème plus complexe mais soluble ne sait être traité ici faute de place.
Een volledig gelijkaardige bouwkundige schikking kan wor den aangewend bij dagwanden die aansluiten op een hel lend dak. Zinken of plastic-goten zijn immers aanhangsels die slecht passen bij metselwerk dat verwant is met dat van behouwen steen. Ook hier kan de oude daklijst in eer wor den hersteld om zijn dubbele taak van opvanger van regen water en van beschermende oversteek van het onderliggen de metselwerk te vervullen. Hiertoe volstaan op de bouw plaats gemaakte stukken, of zelfs de hierboven beschreven hoekstenen. Er blijven dan alleen nog maar de waterafvoerbuizen die in het dekblad of in uitstulpingen hiervan moeten worden ingewerkt. Deze wat meer ingewikkelde maar toch oplosbare moeilijkheid kan hier, wegens plaatsgebrek, niet worden besproken.
Et puis, pourquoi priver les auteurs de projet de l’effort d’une recherche... et de la joie d’une solution ?
En waarom ook de ontwerpers de inspanning van het zoe ken... en de vreugde van het vinden van een oplossing ont zeggen ?
Ir. J.M. Huberty
Ir. J.M. Huberty
59
Uit de aktualiteit...
L’actualité...
De bruggen van de E411
Les ponts de l’E411
La récente inauguration de l’E411 nous donne l’occa
De recente inhuldiging van de E411 geeft ons de gele
sion de parler d’un détail des poutres de pont en bé
genheid even in te gaan op een detail van de bruglig-
ton précontraint, utilisées dans les derniers ponts
gers in spanbeton die bij de laatst gebouwde brug
construits sur l’autoroute Bruxelles-Luxembourg.
gen op de autosnelweg Brussel-Luxemburg gebruikt werden.
60
En effet, les poutres en béton précontraint, de profil en I, présentent en principe des blocs d’about mas sifs. Ces derniers reprennent aisément tous les ef forts (tant ceux de la précontrainte que de la réaction d’appui).
Spanbetonliggers met I-profiel hebben inderdaad in principe massieve eindbiokken. Deze zijn voordelig voor de overbrenging van alle krachten (zowel die van de voorspanning als van de steunpuntreaktie).
La répétition de ces paires de bloes d’about aux ap puis intermédiaires n’est pas esthétique, selon nom bre d’auteurs de projet.
De opeenvolging van deze eindbiokken, twee aan twee, bij elke overspanning is volgens vele ontwer pers visueel onaangenaam.
C’est pourquoi, ils demandent de plus en plus sou vent de ne pas prévoir de blocs d’about sur la face visible des poutres de rive.
Daarom vragen zij nu meer en meer dit eindblok op het buitenvlak van de buitenliggers weg te laten.
Les arêtes des semelles inférieures et supérieures sont dès lors ininterrompues sur toute la longueur du pont.
De lijnen van de boven- en onderflens lopen dan door over de ganse lengte van de brug.
II n’y a pas d’objection sur Ie plan technique, sauf en cas d’utilisation de cables de postcontrainte néces sitant d’importantes têtes d’ancrage.
Technisch zijn hiertegen weinig bezwaren behalve wanneer het gebruik van naspankabels met zware ankerkoppen nodig is.
Le coffrage doit bien sûr être adapté et le ferraillage est plus difficile à cet endroit.
De bekisting dient vanzelfsprekend aangepast te worden en het vlechtwerk wordt op die plaats iets moeilijker.
Nous espérons que nos photos illustrent clairement le résultat.
Wij hopen dat onze foto’s het resultaat duidelijk illus treren.
61
BOEKEN
LIVRES
“CONCRETE PAVEMENTS“ — A.F. Stock — Elsevier
“CONCRETE PAVEMENTS” — A.F. Stock — Elsevier
Applied Science Publications, London and New York
Applied Science Publications, London and New York
(1988) — 433 pp.
(1988) — 433 biz.
L’ouvrage a été élaboré par des spécialistes en con ception, en construction, dans l’entretien et dans la réparation de revêtements routiers en béton ; il con stitue une source d’information sur les technologies actuellement disponibles. Une attention particulière est consacrée aux sujets suivants:
Het boek is samengesteld door deskundigen inzake het ontwerp, de konstruktie, het onderhoud en de her stelling van betonnen wegverhardingen en vormt een bron van informatie over de momenteel beschikbare technologieën. Uitgebreide aandacht gaat onder meer uit naar:
- la conception de revêtements rigides, en vue de la limitation de la largeur des fissures causées par les sollicitations du trafic, et des différences de niveau à l’endroit des joints et des fissures;
- het ontwerp van starre verhardingen, met het oog op een beperking van de wijdte van door verkeerslas ten opgewekte scheuren en van de niveauverschillen ter plaatse van voegen en scheuren ;
- le choix des matières premières et leur composition et son influence sur la résistance, la texture de surfa ce et la durabilité du béton;
- de keuze van de grondstoffen en hun samenstelling en de weerslag van die keuze op sterkte, oppervlaktetextuur en duurzaamheid van het beton ;
- méthodes usuelles d’exécution;
- gebruikelijke uitvoeringsmethoden;
- une procédure d’évaluation des caractéristiques d’utilisation de revêtements en béton et des directi ves pour l’entretien et la réparation ;
- een procedure voor de evaluatie van de gebruikskenmerken van betonverhardingen en richtlijnen voor onderhoud en herstelling;
- la rugosité de surfaces routières en béton ;
- de stroefheid van betonnen wegoppervlakken ;
- conception et construction de revêtements conti nus en béton armé;
• ontwerp en konstruktie van verhardingen van door lopend gewapend beton ;
- conception de couches de réfection en béton non armé, en béton armé continu ou non, en béton pré contraint et en béton renforcé de fibres d’acier;
- ontwerp van overlagingen van ongewapend beton, al dan niet doorlopend gewapend beton, voorgespan nen beton en staalvezelversterkt beton ;
- revêtements en béton précontraint;
- verhardingen van voorgespannen beton;
- pavages au moyen de pavés profilés en béton.
- bestratingen van geprofileerde betonstraatstenen.
Outre d’abondantes références bibliographiques, l’ouvrage comporte également un important index de mots cités.
Naast talrijke literatuurverwijzingen, bevat het boek ook een omvangrijke trefwoordenlijst.
62
(( PRESTRESSED
CONCRETE
TECHNOLOGY*9
(( PRESTRESSED
CONCRETE
TECHNOLOGY »
G. Fogarasi — Akadémiai Kiadó, Budapest (1986) —
G. Fogarasi — Akadémiai Kiadó, Budapest (1986) —
416 pp.
416 biz.
L’ouvrage dresse, à l’aide d’une série d’exemples Il
Aan de hand van geïllustreerde voorbeelden uit nage
lustrés de pratiquement toutes les parties du monde,
noeg alle delen van de geïndustialiseerde wereld,
un état actuel de la question en matière de technolo
brengt het boek een aktuele stand van zaken aan
gie du béton précontraint, tant à base d’armatures
gaande de technologie van het voorgespannen be
précontraintes que postcontraintes. L’auteur traite
ton, zowel met voorgerekte als met nagerekte wape
d’abord des matériaux de base tels que le béton et
ningen. Naast de uitgangsmaterialen beton en voor-
l’acier de précontrainte, il traite ensuite des différen
spanstaal, komen de opeenvolgende fasen van het
tes phases du processus d’exécution. L’attention est
uitvoeringsproces aan bod. Ruime aandacht wordt
largement portée à la préfabrication d’éléments en
besteed aan de prefabrikage van voorgespannen be
béton précontraint (poutres, dalles de plancher plei
tonelementen (balken, volle en holle vloerplaten, T-
nes et alvéolées, éléments T et TT, poteaux, dalles et
en TT-elementen, palen, spoorwegplaten en dwarslig
traverses de chemin de fer, tuyaux,...) ainsi qu’aux
gers, buizen,...) en aan de aangewende produktiemid-
équipements et techniques de production utilisés. De
delen
nombreuses figures et photos agrémentent l’ouvra-
maken het geheel aanschouwelijk.
en
-technieken.
Talrijke
figuren
en
foto’s
ge.
L’Indice de Révision de Prix
FeBe
De
Indice de révision des prix utilisé par les fabricants
FeBe
de béton affiliés à la dans leurs rapports com merciaux. Sur base 1969 = 100, il s’établit comme
FeBe
Prijsherzieningsindex
FeBe
Prijsherzieningsindex gebruikt door de bij de aangesloten betonfabrikanten in hun handelsbetrek kingen. Met 1969 = 100, ziet deze er als volgt uit:
suit :
1988 janvier février mars avril mai juin juillet août septembre octobre novembre décembre
412,86 411,72 411,72 415,78 416,53 416,53 424,06 424,06 424,06 424,06 424,06 424,06
januari februari maart april mei juni juli augustus september oktober november december
63
Avez-vous déjà votre RELIURE ?
Hebt
Classées dans la reliure beton, vos revues ne s’égarent pas et l’informa tion qu’elles contiennent est plus facilement accessible.
Wanneer U uw tijdschriften opbergt in de speciale beton-kaft, gaan ze niet verloren en is uw informatiebron, die ons tijdschrift tenslotte is, veel toe gankelijker.
Vous pouvez obtenir ces classeurs en versant la somme de 450 F, T.V.A. incluse, au c.c.p. n° 0000028008-72, de le FeBe, 207-209, boul. A. Reyers 1040 Bruxelles. Vous recevrez la facture et le clas seur par même courrier.
Deze kaften kunnen bekomen worden door stor ting van 450 F, B.T.W. inbegrepen op p.c.r. nr. 0000028008-72 van de FeBe, 207-209, Aug. Reyerslaan - 1040 Brussel. Een faktuur en de kaft komen U toe per kerende post.
64
U
reeds uw VERZAMELMAP ?
De grandes possibilités d’application pour des petits produits en béton
Kleine betonprodukten met grote toepassingsmogelijkheden
Leur penchant pour des matériaux moder nes et actuels, pousse nombre d’architec tes à choisir la maçonnerie en béton. Ce phénomène
est
abondamment
Het streven naar een moderne, eigen tijdse architektuur brengt vele architekten ertoe voor betonmetselwerk te kiezen. Dit
illustré
wordt overvloedig geïllustreerd door een
dans notre nouvelle série de réalisations
nieuwe reeks verwezenlijkingen van “niet-
de bâtiments “non-résidentiels”, en pre mière partie de la présente édition.
residentiële” gebouwen die in het eerste
Poursuivant la logique, certains architec
Logisch doordenkend opteren een aantal architekten en/of bouwheren nu ook voor
tes et/ou maîtres d’ouvrage optent main
deel van deze uitgave zijn opgenomen.
tenant pour une solution générale “tout en béton”.
een “totaal beton”-uitzicht.
C’est ce que nous allons immédiatement illustrer à l’aide de plusieurs bâtiments,
Dit kunnen we onmiddellijk illustreren aan de hand van een paar gebouwen die ook
pris du reportage illustré, cité plus haut.
reeds in van
de hogervermelde
bedrijfsgebouwen
aan
“reportage” de
beurt
komen. Les deux projets en question recourent
Belde Projekten doen voor het bijhorend
pour le jardinet aux abords des immeu bles, à une série d’éléments circulaires
tuintje beroep op een aantal cirkelvormi ge elementen, die, kommercieel gezien
conçus, sur le plan commercial, en systè me breveté.
als een, uiteraard gebrevetteerd, systeem opgevat zijn.
65
Le pavage, en façade du magasin de mode Franconi à
Bij de modezaak Franconi te Puurs (dat ook onze voor
Puurs (illustré en outre sur notre page de couverture),
pagina siert) is de bestrating eveneens in ronde beton-
est également réalisé en pavés ronds (3 sections: 0 70,
steentjes uitgevoerd (in drie doorsneden: 0 70, 90 en
90 et 110). Nous remarquons en outre des bordures ron
110). Verder bemerken we cirkelvormige boordstenen (0
des (0 110) et des palissades formées de potelets circu
110) en palissaden (cilindervormige paaltjes).
laires. Ces potelets de section 0 175 et 0 200 sont générale
Deze paaltjes in 0 175 en 0 200 worden meestal gele
ment livrés avec une encoche sur toute la longueur. Ces
verd met een inkeping over de ganse lengte, zodat een
palissades peuvent servir de murets (éventuellement de
onderling verband ontstaat. Met deze palissaden kun
murets de soutènement). Diverses longueurs sont dis
nen muurtjes worden gebouwd (die eventueel als lichte
ponibles jusqu’à 150 cm.
grondkeerwand kunnen dienen). Zij bestaan in diverse lengten tot maximum 150 cm.
66
Z9
En ce qui concerne le cabinet vétérinaire à Kasterlee,
De dierenartsenpraktijk te Kasterlee doet voor de “finis
l’aménagement extérieur a également été réalisé en élé
hing touch” eveneens beroep op hetzelfde systeem (al
ments du même système, à l’exception du pavage qui
hoewel de bestrating er gebeurd is met “gewone” be-
est réalisé en pavés “ordinaires” de format 220 x 107.
tonstraatstenen van het formaat 220 x 107). Ook hier is
Le résultat final est harmonieux et très réussi.
het resultaat gelukkig en harmonieus te heten.
68
69
Même le secteur “public” recourt parfois à ces palissa
Dat men met deze palissaden ook in de “openbare” Sek
des. Nous l'avons constaté l’été dernier dans la commu
tor terecht kan, hebben we deze zomer gemerkt toen we
ne de Jette (Bruxelles) lorsque nous avons “buté” sur
in de gemeente Jette/Brussel “botsten” op een plein
un carrefour techniquement assez compliqué. L'ouvra
dat verkeerstechnisch enigszins ingewikkeld
ge est harmonieux, protège de jolies plantations et
bouwwerk is harmonieus, laat mooi beschermde be
is.
Het
n’entrave d’aucune manière la visibilité des automobi
plantingen toe en belemmert geenszins het zicht van de
listes. L’auteur de projet a, en jouant avec différentes
automobilisten. Bovendien heeft de ontwerper zeer ge
hauteurs, amélioré l’aspect général.
lukkig voor veranderlijke hoogten geopteerd.
70
...
Et,
en conclusion ...
...
En,
tot slot ...
La notion “beauté” est probablement la plus subjec
Het begrip “schoonheid” is ongetwijfeld het meest
tive que l’homme utilise. Elle dépasse de loin la sim
subjektieve dat er in deze wereld bestaat. En het ada
ple constatation de l’adage “de gustibus e coloribus
gium “de gestibus e coloribus non disputatur” ver
non disputatur”.
klaart lang niet alles hierin.
Le jury du concours photographique “du beau béton”
Vorige maand had de officiële prijsuitreiking van de
dont les premiers prix furent solenellement remis le
fotowedstrijd “Mooi beton” plaats. De juryleden heb
mois passé, a pu quant à lui, constater que le grand
ben daarbij zelf kunnen vaststellen dat het grote pu
public Identifie d’abord le béton avec des construc
bliek beton in de eerste plaats met majestueuze, rijzi
tions majestueuses, triomphales ou simplement im
ge of imposante
posantes: 80% des photos entrées au concours par
80% van de ingezonden foto’s hadden de fotografen
les photographes trouvaient leur inspiration dans ce
zich immers door zulke bouwwerken laten inspireren,
rayon. Les participants oublièrent évidemment sou
waarbij het thema {mooi beton) vanzelfsprekend vaak
vent leur thème (le beau béton). Il était fatal que le
werd vergeten. Rekening houdend met de eenvoudige
konstrukties vereenzelvigt: voor
jury - qui devait d’abord couronner de belles photos !
probabiliteitswetten was het onvermijdelijk dat de
- prima surtout des vues d’ouvrages de génie civil ou
jury - die in de eerste plaats mooie foto’s moest be
des immeubles gratte-ciel. Les simples lois de la pro
kronen ! - voornamelijk zichten van kunstwerken of
babilité devaient mener à cette issue.
wolkenhoge gebouwen lauwerde.
71
Qu’il y eut des participants qui associèrent chaleur
Toch waren er ook deelnemers die beton met mense
humaine et béton est cependant démontré par la
lijke warmte (of warme menselijkheid) associeerden.
photo qui servira de support à l’annonce qui paraîtra,
Dat bewijst duidelijk de foto die, in het kader van de
dans le cadre de la campagne “ce que tu veux, le
kampagne “Uw idee, beton doet mee”, in de week-
béton le peut”, dans la presse hebdomadaire “grand
bladadvertentie voor het grote publiek zal worden ver
public”. Félicitations à cette concurrente!
werkt. Onze oprechte gelukwensen aan de kandida te !
Que Ie jeune architecte Jo Crepain utilise Ie béton
Dat de jonge architekt Jo Crepain beton in dezelfde
dans Ie même esprit est évident quand on passe en
geest aanwendt, blijkt heel duidelijk wanneer men
revue ses récentes constructions (voir notre numéro
zijn recent oeuvre nader bekijkt (zie ons vorig num
précédent). Qu’il obtint récemment avec un ouvrage
mer). Dat hij met één van die werken onlangs een
similaire un premier prix à un prestigieux concours
prestigeuze internationale prijs (zie biz. 23 en 24) be
international (voir article en pages 23 et 24) me con
haalde, vind ik zeer bemoedigend. Toen hij, daags na
forte. Interrogé par la BRT le lendemain de son cou
zijn bekroning, door de BRT werd ondervraagd, repli
ronnement, il y alla d’une profonde profession de foi,
ceerde hij op de strikvraag van de journalist (alle
balayant d’un revers la question insidieuse (toutes
vragen van journalisten zijn trouwens strikvragen I)
les questions de reporters sont par définition insi
over de monotone grijze kleur met een regelrechte
dieuses I) concernant la “monotonie” de la couleur
geloofsbelijdenis waarbij hij vooral de rijke mogelijk
grise et mettant l’accent sur les facilités et les possi
heden voor binnendekoratie van het materiaal be
bilités que le matériau offre à la décoration intérieu
klemtoonde.
re. Bouclons la boude: est-ce que vous n’estimez pas
En zo belanden we, tot slot, weer bij ons vertrekpunt :
avec moi que de nombreuses constructions non-rési
vindt U ook niet dat heel wat niet-residentiële - dus
dentielles (pages 25 à 45), donc utilitaires sont jo
utilitaire - gebouwen (zie bIz. 25 tot 45) ook mooi zijn ?
lies? Evidemment “de gustibus ...” mais dans plu
“De gustibus ...” natuurlijk, maar ik heb in heel wat
sieurs de ces immeubles, j’ai rencontré des occu
van deze gebouwen gelukkige, tevreden en vaak be
pants heureux et satisfaits, souvent ... convertis et
keerde mensen ontmoet. Als men daarbij bedenkt
quand on sait la part de leur vie que ces “employés”
hoeveel tijd deze mensen in hun kantoor doorbren
passent dans leurs “bureaux” ...
gen ...
W.S.
72
w.s.
Â
DUURZAAMHEID UAHI THERMISCH REHANREEO RETON W 1. INTRODUCTION
1.
INLEIDING
Le présent bulletin est consacré à l'influence du traite ment thermique d'accélération du durcissement des bétons sur les réactions chimiques d'hydratation des ciments. Il est, en effet, internationalement connu depuis peu que des précautions renforcées doivent être prises lors de l'étuvage d'éléments préfabriqués en béton armé et précontraint destinés à être soumis à des conditions sévères d'humidité.
Dit bulletin is gewijd aan de beïnvloeding van de che mische hydratatiereacties van cement door een ther mische behandeling die de verharding van beton versnelt. Sedert kort is immers internationaal bekend geworden dat versterkte voorzorgsmaatregelen moeten genomen worden bij het stomen van geprefabriceerde gewapende en voorgespannen betonelementen die onderworpen zullen worden aan erg vochtige gebruiksomstandigheden.
Traitement thermique par étuvage sans pression en usine de préfabrication.
Thermische behandeling met vrije stoom in een fabriek voor prefabricatie.
Photo Fe Be
FEOERATtON DE L’tNOUSTRtE CtMEHIlËRE (ue César Franck 40 < 1060 Té) (02)649 00,50
Foto Fe Be
de»
1060 BtuMMril Ti6ai)(t^491
Le Centre de Recherches de l'Industrie Cimentière Alle mande (le V.D.Z. de Düsseldorf) a étudié ce problème pendant plusieurs années, suite à l'apparition de fissures caractéristiques dans différents éléments en béton dont le durcissement avait été accéléré à la vapeur sans pres sion : traverses de chemins de fer en béton précontraint et autres pièces préfabriquées telles que marches d'esca lier, dalles, bordures, poteaux en béton centrifugé. Il s'agissait exclusivement d'éléments exposés à l'humidité, à la pluie par exemple.
In het Onderzoekscentrum van de Duitse Cementindustrie (het V.D.Z. te Dijsseldorf) werd dit probleem gedurende meerdere jaren bestudeerd als gevolg van waargenomen karakteristieke scheurvorming in verschil lende betonelementen die met vrije stoom versneld waren verhard. Het ging daarbij uitsluitend om elementen die aan vocht waren blootgesteld (aan regen bij voor beeld) : voorgespannen spoorweg-dwarsliggers en andere geprefabriceerde elementen zoals traptreden, platen, boordstenen, gecentrifugeerde betonpalen.
Tout ce qui suit est basé sur ces recherches allemandes dont un rapport complet a été établi par le V.D.Z.*. Cet te étude distingue les trois phases principales suivantes influençant le comportement d'un élément préfabriqué traité thermiquement :
Hetgeen volgt is dan ook gesteund op dit Duitse onder zoek waarvan het V.D.Z. een volledig verslag * heeft opgesteld. De studie maakt een onderscheid tussen de drie volgende fasen die het gedrag van thermisch behan delde geprefabriceerde elementen beïnvloeden :
— la période d'attente, à température ambiante, compri se entre la mise en place du béton frais et le début du traitement thermique;
— de wachtperiode (bij omgevingstemperatuur) begre pen tussen de verwerking van de verse betonspecie en het begin van de thermische behandeling;
— le traitement thermique, généralement un étuvage à la vapeur sans pression;
— de thermische behandeling zelf, hetgeen meestal met vrije stoom gebeurt;
— la période d'utilisation, dans des conditions d'environ nement spécifiques.
— de gebruiksperiode in specifieke omgevingsomstan digheden.
Les essais ont été effectués exclusivement avec des ci ments portland à durcissement rapide (du type P-50) et aussi avec du silicate et de l'aluminate tricalciques purs. Les éprouvettes avaient les dimensions suivantes : petits cyclindres en pâte pure et mortier de 1 cm^ de base et
De proeven zijn uitsluitend met snel verhardend portlandcement (van het type P-50) uitgevoerd; ook werden zuiver silicaat en tricalciumaluminaat gebruikt. De proef stukken hadden de volgende afmetingen : kleine cilin ders van cementdeeg en mortel met een basis van 1 cm^
1 cm de hauteur, petits prismes de mortier de 1,5 x 1,5 1 cm de haut, et enfin prismes normalisés en microbéton de 4 X 4 X 16 cm.
en een hoogte van 1 cm, kleine mortel-prisma's van 1,5 X 1,5 X 6 cm, ronde tabletten van cementdeeg met een diameter van 5 cm en een hoogte van 1 cm, genor maliseerde prisma's in microbeton van 4 x 4 x 16 cm.
Toutes ces éprouvettes ont été soumises à des périodes d'attente variées (de 0 à 3 h) et à des températures de traitement thermique allant de 40 à 100°C. Après ce
Al deze proefstukken ondergingen verschillende wachtperioden (tussen 0 en 3 h) gekoppeld aan thermische behandelingen tussen 40 en 100°C. Na deze behandeling
traitement, la conservation, à des températures variant de 5 à 40°C, a été parfois prolongée jusqu'à plus de 6
werd de bewaringstermijn (bij verschillende temperatu ren tussen 5 en 40°C) soms verlengd tot meer dan 6 jaar.
X 6 cm, pastilles en pâte pure de 5 cm de diamètre et de
ans.
Les éprouvettes ont été examinées aux microscopes optique et électronique à balayage, en diffraction R.X. et à l'analyse thermique différentielle; certaines éprouvettes ont servi aux mesures de durcissement, de résistance et de gonflement.
De proefstukken werden nadien onderzocht met een optische en een scanner-electronenmicroscoop, met R.X.stralen en door middel van thermische differentieelanalyse; bepaalde proefstukken hebben gediend voor metin gen omtrent verharding, weerstand en zwelling.
De toutes ces recherches, il ressort que deux facteurs ont une grande influence sur le danger d'apparition de fissu res dans des éléments exposés à l'humidité, à savoir ;
Uit dit onderzoek blijkt dat het gevaar op scheurvorming in elementen die aan vocht blootgesteld zijn voorname lijk bei'nvloed wordt door twee factoren :
— la durée de la période d'attente.
— de duur van de wachtperiode;
— la température atteinte lors du traitement thermique.
— de temperatuur tijdens de thermische behandeling.
* Rapport du Verein Deutscher Zementwerke (V.D.Z.) sur "Einfluss der Wärmebehandlung auf die chemi schen Reaktionen des Zements" par Dr. H.M. SyHa.
* Verslag van Verein Deutscher Zementwerke (V.D.Z.) over "Einfluss der Wärmebehandlung auf die chemi schen Reaktionen des Zements" door Dr. H.M. Sylla.
2
2. INFLUENCE DE LA DUREE DE PERIODE D'ATTENTE
LA
2. INVLOED VAN DE DUUR VAN WACHTPERIODE
DE
Si on ne laisse pas assez de temps au béton pour mûrir avant l'étuvage, on ne permet pas au ciment de s'hydra ter suffisamment, ce qui revient à dire :
Indien het beton niet voldoende kan rijpen vóór de stoombehandeling dan zal het cement onvoldoende hydrateren, hetgeen betekent dat :
• que trop peu d'eau de gâchage a le loisir de se combi ner aux silicate et aluminate tricalciques;
• te weinig aanmaakwater kan reageren met tricalciumsilicaten en -aluminaten;
• que l'aluminate tricalcique, dont l'hydratation est considérablement freinée par la présence d'ions sulfa tes provenant du régulateur de prise, n'a que fort peu de temps pour se combiner au gypse en trisulfoaluminate de calcium (ettringite).
• tricalciumaluminaat, waarvan de hydratatie sterk ge remd is door de aanwezige sulfaationen afkomstig van de bindingsregelaar, slechts zeer weinig tijd ter be schikking heeft om zich te verbinden met het gips om zo het tricalciumsulfoaluminaat (ettringiet) te vormen.
D'où une double conséquence sur le déroulement des réactions physiques et chimiques du traitement ther mique :
De gevolgen voor het verloop van de fysische en chemi sche reacties gedurende de thermische behandeling zijn dan ook tweeërlei ;
• l'eau libre en excès, possédant un coefficient de dila tation thermique 10 fois plus élevé que celui des ma tières solides, va par dilatation différentielle lors de l'étuvage créer des fissures et des discontinuités entre la pâte et les granulats;
• het overtollige vrije water, dat een 10 maal hogere thermische uitzettingscoëfficiënt heeft dan deze van vaste stof, gaat tijdens het stomen differentieel uitzet ten waardoor scheuren en onderbrekingen ontstaan tussen het deeg en de granulaten;
• la solubilité du sulfate de calcium diminuant avec une augmentation de la température, l'hydratation de l'aluminate tricalcique a tendance à se poursuivre en formant du mono-sulfoaluminate de calcium (3 CaO.AI2O3.CaSO4.i2 H2O), avec persistance de gypse n'ayant pas réagi.
• doordat calciumsulfaat minder oplosbaar wordt bij stijgende temperatuur, heeft het tricalciumaluminaat de neiging om verder te hydrateren met vorming van mono-calciumsulfoaluminaat (3 Ca0.Al203.CaS04. 12 H2O), waarbij niet reagerend gips overblijft.
Lors de la mise en service ultérieure des éléments préfa briqués n'ayant pasété suffisamment mûris avant étuvage, et si le milieu d'utilisation est humide, les fissures et cavi tés laissées par la dilatation de l'eau lors du traitement thermique vont permettre la cristallisation d'hydrates de calcium, soit simplement de la portiandite Ca(OH)2, soit des sels beaucoup plus complexes. Cette cristallisation se fait toujours perpendiculairement aux parois des fissures, ce qui établit la préexistence de ces fissures et peut sans doute contribuer à leur élargissement.
In scheuren en holten die, als gevolg van de uitzetting van het water tijdens de thermische behandeling, achter blijven in geprefabriceerde elementen die vóór het stomen onvoldoende gerijpt waren, kunnen, bij de latere ingebruikname in een vochtig milieu, calciumhydraten kristalliseren. Deze bestaan of uit eenvoudig portlandiet Ca(OH)2, of uit veel complexere zouten. Deze kristalli satie gebeurt altijd loodrecht op de scheurwanden, het geen het voorafgaandelijk bestaan van deze scheuren bevestigt en ongetwijfeld bijdraagt tot hun verbreding.
II est important de noter que la nature des sels com plexes, se formant en milieu très humide, varie suivant la température à laquelle ils se forment.
Het is belangrijk op te merken dat de aard van de com plexe zouten die zich in een zeer vochtig milieu vormen verandert naargelang de temperatuur waarbij ze ont staan.
Entre 20 et 40°C, l'hydrate qui se forme dans les fissures et les solutions de continuité granulats/pâte est l'ettringite :
Tussen 20 en 40°C bestaat het hydraat, dat in de scheu ren en in de overgangsoplossingen tussen granulaat en deeg wordt gevormd, uit ettringiet :
3 Ca0.Al203.3 CaS04.32 H2O
3 Ca0.Al203.3 CaS04.32 H2O
Comme dans Ie cas des ciments surgypsés, la formation d'ettringite dans un béton durci se traduit par un gonfle ment, entrafnant fissuration et dégâts.
Net als bij cementen met een overmaat aan gips gaat de vorming van ettringiet in verhard beton gepaard met een zwelling die scheurvorming en schade veroorzaakt.
A des températures voisines de 5°C, ce n'est plus l'ettringite qui se forme — toujours en milieu humide —, mais bien la thaumasite (parfois en présence d'ettringite) :
Rond 5°C wordt — steeds in een vochtig milieu — geen ettringiet meer gevormd, maar wel thaumasiet (soms in aanwezigheid van ettringiet) :
CaSi03.CaC03.CaS04.15 H2O
CaSi03.CaC03.CaS04.15 H2O
Le CO2 nécessaire à la constitution de eet hydrate provient de l'air; le Si02 vient soit des silicates du ciment, soit des granulats. La formation de thaumasite — avec un peu ou sans ettringite — provoque une destruc tion du béton sans gonflement, mais par désolidérisatlon des granulats.
Het CO2 dat voor de opbouw van dit hydraat nodig is komt uit de lucht; het Si02 is ofwel afkomstig van de silicaten uit het cement, ofwel van de granulaten. De vorming van thaumasiet — al dan niet met een weinig ettringiet — vernielt het beton zonder dat zwelling optreedt; de granulaten worden echter uit de matrix ontwricht.
A une température voisine de 20°C, on observe, toujours en milieu humide et pour un béton étuvé trop tôt, la formation simultanée d'ettringite et de thaumasite.
Steeds in een vochtige omgeving, en voor beton dat te vroeg wordt gestoomd, wordt, bij ongeveer 20°C, gelijktijdig ettringiet en thaumasiet gevormd.
3
3. INFLUENCE DE LA TEMPERATURE LORS DU TRAITEMENT THERMIQUE
3. INVLOED VAN DE TEMPERATUUR TIJDENS DE THERMISCHE BEHANDELING
Le traitement thermique accélère l'hydratation des sili cate et aluminate tricalciques, assurant un durcissement plus rapide du béton, ce qui est l'effet recherché par le préfabricant. Cependant, suivant la température atteinte lors de l'étuvage, les hydrates formés peuvent être dif férents et donner lieu à une recristallisation intempestive lors de l'utilisation des éléments en milieu humide.
Door een thermische behandeling wordt de hydratatie van silicaten en tricalciumaluminaten versneld. Aldus verhardt het beton vlugger, hetgeen bij het prefabriceren wordt beoogd. Naargelang de temperatuur die bij het stomen bereikt wordt, kunnen evenwel andere hydraten ontstaan. In een vochtig milieu kunnen ze aanleiding geven tot wilde rekristallisatie in de elementen.
Lors d'un étuvage ne dépassant pas 60°C, l'hydratation de l'aluminate tricalcique produit normalement de l'ettringite. Au-delà de 60°C, la formation d'ettringite est remplacée progressivement, en fonction de l'élévation de température, par celle du monosulfate; ceci est dû par tiellement à l'instabilité de l'ettringite au-delà de 60°C, mais également, comme dit plus haut, à la diminution de solubilité du gypse en fonction d'une élévation de la température. A une température de 80°C, il ne se forme apparemment plus d'ettringite dans un ciment en cours d'hydratation, et peu ou pas de monosulfate. La majeure partie du gypse restant se combine apparemment au silicate de calcium hydraté, comme l'indiquent les examens au microscope électronique à balayage (avec analyse ponctuelle de fluorescence R.X.) et à l'analyse thermique différentielle.
Indien het stomen onder 60°C gebeurt, dan levert de hydratatie van tricalciumaluminaten normalerwijze ettringiet op. Boven 60°C wordt de vorming van ettringiet progressief (afhankelijk van de temperatuurverhoging) vervangen door deze van monosulfaat; dit is gedeel telijk te wijten aan de onstabiliteit van ettringiet boven 60 C, maar ook, zoals reeds gezegd, aan de verminderde oplosbaarheid van gips bij oplopende temperaturen. Bij 80°C wordt in hydraterend cement blijkbaar geen ettrin giet meer gevormd. Ook monosulfaat ontstaat alsdan weinig of niet meer. Uit onderzoek met de scanner-electronenmicroscoop (aangevuld met een gerichte analyse met R.X.-fluorescentie) en uit thermische differentieelanalyse blijkt dat het grootste gedeelte van het over blijvende gips zich met het gehydrateerde calciumsilicaat verbindt.
Cette liaison sulfate-silicate hydraté est cependant peu stable. C'est ainsi que dans le cas d'utilisation en milieu humide d'éléments étuvés à trop haute température, on assistera à la réaction indésirable du monosulfate, ou encore de l'aluminate tricalcique qui ne se serait pas hydraté, avec les sulfates faiblement liés au silicate de calcium hydraté. Suivant la température ambiante, com me évoqué plus haut, il se formera préférentiellement soit de l'ettringite (avec gonflement du béton), soit de la thaumasite (avec désenrobage des granulats).
De binding tussen sulfaat en gehydrateerd silicaat is echter weinig stabiel. Aldus zal, bij gebruik in een voch tige omgeving van elementen die bij een te hoge tempera tuur gestoomd zijn, een ongewenste reactie optreden van monosulfaat, of van tricalciumaluminaat dat niet zou gehydrateerd zijn, met sulfaten die zwak gebonden zijn met het gehydrateerde calciumsilicaat. Zoals eerder vermeld zal zich, naargelang de omgevingstemperatuur, bij voorkeur ettringiet (gepaard gaande met zwelling van het beton) of thaumasiet (met ontwrichting van de granulaten) vormen.
4. CONCLUSIONS ET MESURES PRATIQUES
4. BESLUITEN EN PRAKTISCHE MAATREGELEN
Les études du Forschungsinstitut der Zementindustrie (V.D.Z.) ont montré que la formation de produits secon daires, nocifs au point de vue durabilité du béton, n'avait lieu qu'en milieu très humide — à la pluie par exemple — et seulement si la période d'attente était trop courte et/ou la température du traitement thermique trop élevée. Dans les éprouvettes, non traitées thermi quement, cette formation de produits secondaires n'a lieu qu'en cas de surgypsage ou en milieu agressif conte nant des sulfates. On notera que la formation d'ettringite a toujours été observée au sein même du béton, celle de la thaumasite — du moins au stade préliminaire des dégâts — toujours près de la surface du béton (nécessité de l'intervention du CO2 de l'air).
Het onderzoek van het Forschungsinstitut der Zement industrie (V.D.Z.) heeft aangetoond dat de vorming van schadelijke bijprodukten die de duurzaamheid van het beton aantasten alleen optreedt in een zeer vochtige omgeving (blootstelling aan regen bij voorbeeld) en dit voor zover de wachtperiode te kort en/of de behandelingstemperatuur te hoog was. In niet behandelde proefstukken komen deze bijprodukten slechts voor bij een overdosering aan gips of in een agressief sulfaatmilieu. Er valt op te merken dat vorming van ettringiet steeds in de betonmassa wordt waargenomen, terwijl deze van thaumasiet — althans in het beginstadium van de schade — altijd aan het oppervlak ontstaat omwille van de noodzakelijke aanwezigheid van CO2 uit de lucht.
En conclusion de tout ceci, le Forschungsinstitut suggère que, pour des éléments en béton destinés à être soumis à des conditions sévères d'humidité, la période d'attente avant traitement thermique soit d'au moins 3 heures, et la température du traitement lui-même ne dépasse pas 65°C.
Tot besluit van dit alles stelt het Forschungsinstitut voor om, voor betonelementen die in een erg vochtige omgeving zullen vertoeven, een wachtperiode van minstens 3 uur in acht te nemen alvorens de thermische behandeling aan te vatten. Daarbij zou de temperatuur niet hoger mogen zijn dan 65°C.
4
12/1988
I.B./1 I.B. ELEMENTS DE PLANCHER ET DE TOITURE
I.B. VLOER- EN DAKELEMENTEN
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.
1. Voile platen 2. Holle elementen (welfsels en platen)
Dalles pleines Eléments creux (hourdis et dalles) Prédalles Poutrains et entrevous Poutrains et coffrage récupérable Eléments en U renversé Eléments TT Eléments en T
3. Breedplaten 4. Balkjes en tussenblokken 5. Balkjes en herbruikbare bekisting 6. Omgekeerde U-elementen 7. TT-elementen 8. T-elementen
12/88 (Remplace l’édition 9/74 - Vervangt de uitgave 9/74) Catalogue Permanent Industrie du Béton ■ Permanente Katalogus van de Betonindustrie
I.B./2 Nature du béton des éléments:
Aard van het beton van de elementen:
(1) (2) (3) (4)
(1) (2) (3) (4)
: : : :
béton béton béton béton
normal, armé normal, précontraint léger, armé cellulaire, armé
: : : :
normaal beton, gewapend normaal beton, voorgespannen licht beton, gewapend cellenbeton, gewapend
Charges :
Belastingen:
Pi : poids des éléments (y compris les entrevous éventuels) P2: poids du béton de remplissage et/ou de la couche de compression structurelle q : charge d’exploitation (permanente et variable)
Pi : gewicht van de elementen (de eventuele tussenblokken inbegrepen) P2 - gewicht van het vulbeton en/of van de strukturele druklaag q : (vaste en veranderlijke) gebruiksbelasting
12/88 (Remplace l'édition 9/74 ■ Vervangt de uitgave 9/74) Catalogue Permanent Industrie du Béton ■ Permanente Katalogus van de Betonindustrie
I.B./3
12/88 (Remplace l’édition 9/74 - Vervangt de uitgave 9/74) Catalogue Permanent Industrie du Béton - Permanente Katalogus van de Betonindustrie
CO
CD
cn
c
O.
3
o 3
CD
□3
Q. CD
3
< D)
C CO
o (Q
2i 2
CD
B> ^ 3 (O (D 0) 3 < «■ <0
3 c
ÜÎ 0)
.
O o> 3 3
(Xh ^
CD <t>
<
<5 *S Q. . C
D ^ g'o' c 3 c/>
CL
2. Clh
Ct> —
Q) O 3 (D
3 EU
ïS-ë
-r, ®
^00 o 00 CÛ
o “ l\5
Fabricant
Fabrikant
(4)
(2)
(4)
Nature
Aard
(h)
600/750
b
600/750
1.55
250
0.12
2
P
(kN/v2)
(kHM2)
h
6.00
6.00
5.85
5.20
4.60
3.85
3.10
8.85
6.70
6.25
5.15
3.90
2.60
2
4.75
3.75
3.25
2.75
8.25
6.70
6.05
5.05
3.80
2.40
3
4.25
3.50
3.00
2.50
7.25
6.50
5.75
4.75
3.50
2.25
4
Fartée max.
4.00
3.25
2.75
2.25
6.55
6.20
5.45
4.45
6.10
6.00
5.25
4.25
3.00
6
5.45
8
pcxir q (kN/m2)
3.20
5
(m)
5.00
lO
(tax. overspanning (■) voor q (kN/m2)
Betca, Rumst Maessen, Zutendaal Marmorith, Houthalen Omnidal, Wieze
De volgende fabrikanten vervaardigen elementen met vorm en afmetingen volgens studie of ontwerp :
1.39 225
i.oe 1.24
200
0.93
150 175
0.77
0.62
3.82
125
100
165
1.68
1.40
250 300
1.12
0.98
200
0.66
150
P 1
Faids
Gewicfat
100
h
Dûaensicns (n)
ftCnetingen
1. Volle platen
600/1200
b
Les fabricants suivants fabriquent des éléments de forme et dimensions selon l’étude ou le projet:
SIPOREX-BRABANT St.-Pieters-Leeuw
ECHO Houthalen
CELLENBETON BURCHT Burcht
1. Dalles pleines
CD
-
2.00 2.00
190
a c
180
1.60
190
2.00
1.60
180
170
1.60
1.60
170
1.60
160
1.50
P 1
Doids
130
120
2
h
h 2
0.20
2
P
(kN/ni2)
Gewicht (kH/m2)
CD
130
130
120
1
h
(m)
2.00
600
330
250
b
Dimensions
Afmetingen (■m)
J
160
(1)
(1)
Nature
Aaxd
b
tn
BEERSE BOUW- EN BETONHANDEL Beerse
BAUWENS-DE CAP De Klinge-Waas
Fabricant
L
hi
2
6.00
5.80
5.60
4.80
4.10
6.00
5.70
5.30
5.00
4.30
4.70
3
4
Pcirtée max.
5
(m)
4.00
6
pour g
8
(kN/ni2)
3.00
lO
ftax. overspanning (m) voor g (kN/m2)
2. Holle elementen (welfsels en platen)
2.00
CD
< (0
Fabrikant
2. Eléments creux (hourdis et dalles)
130
3
(0 O 3
CB
tu
Q.
tu 3
en
O (O c
tu
n>
—
3
3 (Q (S tu
tu 3.'
3 c
Tl Q. !® (0
Ä< O o> 3 3 . <o
< CE (D
c
to (D* ’S CL -O. ,
o>
Il
E (> _ a.
CD
0) O 3 (0
3 0)
■° ^
<0
s 3)
(O
O 00
^00
O
Ch
00
h
120
150
te
c 01
CL
3
O 3
(D
03
Q. (D
3
< su
u>
c
to
O
CD
a2
to
3 (Q (D su 3 < ^ (D (D
3 c su ;;;
Tl Q. 2 (t>
. <0
O B> 3 3
00 (D
(2)
(1)
1.53
0.11 0.83 1.55
2.46 2.46 2.46
180
210
150
2.16
180
1200
0.81
0.09
1.66
2.47 2.16
0.94
2.47
6.70
7.25 7.10
7.20 7.50 7.25
7.80 7.45
6.90
5.80 5.70
5.95 6.30
6.10 8.35
5.60
4.65
6.25
6.05
5.10 6.30
5.85 6.55
6.95
6.05
6.05
6.05
6.05 6.05 6.05
5.85
5.85
5.55
5.05
5.05
6.05
6.05
5.05 4.65
6.00
5.85
5.85
5.85
5.05
5.05
5.05
5.05
5.05
4.45
6.05
6.05
5.85 6.05
5.85
5.85
5.05
5.05
5.05
5.05
5.05
5.05
5.85
5.85
5.05
5.05
5.05
5.05
4.90 5.05
5.85
220
120
5.05 5.05
1.68 0.22
7.70
6.80
13.30 12.90 11.60 10.50
0.96
0.24
1.69
0.97
190
2.16
150
1.58 0.25
2.47
2.22 2.22
2.22
1.83
1.83
150
120
300/
1.84 1.83
160
210
180
150
185
155
125
180
150
120
0.86
jl3.70 11.90 10.40
250
1.84
9.50
9.60
ill. 30 10.80
230
280
8.70
8.50
9.70
|11.60
200
7.50
5.80
7.90
6.40
7.30
5.70
4.70
8.20
6.30
5.20
8.50
5.20
6.00
5.70
5.20
4.60
5
180
7.00
6.00
6.00
5.20
5.00
4
5.60
5.30 4.75 5.55 6.25
5.65 5.30 6.25 6.70
4.65
3.85
5.95
5.20
4.30
6.05
6.05
4.95
5.85 5.55
5.45
5.85
5.85
5.10
4.35
4.95
4.30
3.55
5.55
5.20
4.55
5.40
5.05
5.05 4.25
4.35
3.55
5.00
4.20
3.40
8.80
7.20
6.70
5.90
5.20
4.50
4.40
3.60
5.10
4.30
4.60 5.85
5.15
3.50 4.30
5.05
4.70
5.05 5.05
3.85
5.05
4.55
3.70
8.80
7.90
7.30
4.35
5.05
5.05
4.15
9.80
8.80
8.10
6.40
5.70 7.20
4.80 6.30
4.80
3.90 5.40
5.30
4.40
5.60
4.70
5.30 6.00
4.70
3.80
8
5.20
4.20
6
lO
(m) voor g (kN/ni2)
(m) pour q (kN/ni2)
150
0.14
6.00 6.00
6.00 6.00
5.20
5.20
3
5.20
5.20
2
Ptsrtée max.
Max. overspanning
6.60
1.84
P 2
(IcHAiO
6.80
150
P1
Poids
Gewidit (kM/n2)
600/
160
150
125
120
250
200
150
600
600
600
300/
600
300/
600
120
300/
150
150
120
<
ECHO Houthalen
300/ 600
2.-3
(2)
(1)
2
h
(ma)
180
c
a .
^ ÇD cd' 5
120
DE SMEDT-BETON Nieuwenrode
b
Dimensions
Afnetingen (m)
Il U)
Nature
Aard
2. Holle elementen (vervolg)
1
Fabricant
Fabrikant
2. Eléments creux (suite)
Q.
H. fth
tu _
3 (D
0) O
3 tu
33 q
(O
° CD
^00
o —ISi NJ
œ
03
CDQ.
«O
1.66
CD
C en
:Πd
3
O
CD
CD
Q. CD
13
tu
333
330
1200
(2)
(1)
(2)
SPANBETON HOLLEVOET Torhout
JANSSENS Brecht
MEGATON Ninove
600
600
160
200 250
160
250
140
210
180
150
185
155
125
200
125
140
150
125
0.03
0.08 3.57
0.06 2.94
0.15
1.68
0.96
0.24
1.69
0.97
0.25
2.41
1.80
1.68 1.68
1.68
1.39
1.39
1.39
1.70
4.76
380
<
en
0.26
1.68
0.96
0.24
0.98
4.30
4.30
330 360
4.30
4.11
300
330
0.94
4.11
300
1.65
0.22
3.64 4.11
270
310
0.93
0.21
1.60
0.88
0.16
2
P.
4.76
320
300
270
3.64
280
(kN/ii2)
OcH/wZ)
4.76
300/
1200
600/
3.64
3.02
250
260
1200
3.02
1
P
3.02
200
2
h
Boids
Gewicht
230 250 •
200
1
h
(n)
(nn)
600/
300/
b
Düensiaos
Aâaetingen
350 (3)
(2)
Nature
Aazd
2. Holle elementen (vervolg)
320
ECHO Houthalen
Fabricant
Fabrikant
2. Eléments creux (suite)
O <C3 c
tu
2.2
tu 3; 3 CD tu 3 < ■zr CD CD CO
3 c
5 CD
.
O BJ 3 3
00 CD CD- 2
<
Q. , C
cd'
q- ço
en
Il
3 ^
tu o 3 CD CD
3 tu
“0 q
CD
(O S 33
o 00
^00
o “ iv>
8.35
4
9.40
9.65
8.60
7.55
5
9.35
8.55
9.55
8.65
7.80
8.00
11.20 10.40
9.25
9.30
8.55
9.35
8.60
7.85
8.75
8.00
7.15
7.35
6.55
5.80
10
9.95
9.20
5.05
5.85
5.85
5.85
5.05
5.05
5.85
5.85
5.75
5.05
5.05
4.85
7.20
9.40
5.70
M-20 11.80 llQ.30
6.30
7.60
9.60
6.00
5.85
5.85
5.20
5.05
5.05
4.40
8.40
FL2.00
7.80
10.00 10.00 10.00
5.85
5.85
5.85
5.05
5.05
5.05
8.70
6.60
5.30
5.00
5.85
5.85
4.85
5.05
5.05
4.05
7.80
6.30
4.80
2.00
5.85
5.25
4.35
5.05
4.85
3.65
7.20
5.80
4.40
5.45
4.85
4.00
4.95
4.45
3.35
14.95 14.60 14.25 13.80 13.00 11.65 10.70
15.85 15.20 13.25 12.05 11.20 10.00 15.45 15.00 14.35 13.00 12.10 10.80
14.60 14.20 13.90 13.30 12.30 11.00 10.15
15.05 14.55 13.45 12.20 11.35 10.15
15.55 14.10 12.30
13.25 12.90 12.55 I12.IO 11.35 10.15
14.15 12.95 11.30 110.30 9.55 13.65 13.25 12.40 lu.25 10.45
12.85 12.50 12.15 11.50 110.70
9.70
8.70
8.95
7.15
6.30
8
(kN/m2)
8.00
7.05
6
(n) pour q
13.25 12.80 11.50 10.45
13.70 11.85 10.35
9.50 10.75 10.45 |l0.15
9.55
3
11.15 10.75
11.55
2
Portée max.
Haue, overspanning (m) voor q (kN/in2)
-vl
03
3:
120
125
280
CD
c
1200
320
270
200
150
4.47
370
3.73 4.47
320 320
3.73
2.97 270
2.97 250
2.40
200 200
2.40
170 150
1.80 1.80
120
2.50
2.50
2.50
250
2.50
200
2.10 2.10 2.10 2.10
2.85
2.24
1.40
4.26
4.26
3.63
2.70
2.52
P 1
Poids
Gewicht
230
175 600/
125
200
230
200
180
150
160
160 150
120
120
155
(2)
320
600
330
CO.
RONVODAL Crisnée
(3)
(1)
(2)
160
en
3
O 3
CD
CD
a.
01 3
c/) <
c
CO
O
sa
CO
(Q CD 0) 3 < ^ CD CD
REWA BETON Bullange
BRIQUETERIES DE PLOEGSTEERT Ploegsteert
B> 3
ü; CD 3 c
PAULI Munsterbiizen
. <C
125
400
400
,
O B) 3 3
Q.
Ä2
200
160
200
160
2
h
265
300
1200
1
h
(mi)
320
(3)
(2)
b
Dimensicais
Afinetingen (no)
320
PARTEK ERGON Lier
Nature
Aard
1.44
1.42
1.37
1.35
1.32
2.50
1.75
1.25
0.50
2.50
1.75
1.25
0.50
1.00
P.2
(kN/m2)
(kN/iU2)
2. Holle elementen (vervolg)
265
SS
Fabricant
Fahrikant
2. Eléments creux (suite)
CO ^
3 CD
Ul
9-o c 3
3 n> <t) _ E _ D. 3
a> n
3 B)
!?■§
(Q
o 00
^00
o “ N)
8.75
3
9.25
8.10
4
(m) voor q
8.60
7.50
5
8.20
7.10
6
5.80 8.70
6.75
5.50
9.05
9.20
6.95
7.50
6.00
5.00
4.50
3.50
8.80
8.00
7.00
6.00
8.00
6.00
6.00
6.00
7.30
5.00
8.25
8.85
6.30
7.20
5.50
5.00
4.50
3.50
8.80
8.00
7.00
6.00
8.00
6.00
6.00
6.00
6.65
7.65
8.05
9.45 17.00 16.50 15.80 14.80 13.90 12.60 11.70
11.20 10.20
9.90 16.00 14.10 12.80 11.90
14.70 14.50 13.85 12.85 11.90 10.80
7.80
6.10
6.20
4.65
5.45
4.05
8.00
9.50
8.45
6.65
6.95
5.05
5.85
4.40
3.70 4.90
8.65
14.00 11.95 10.90 10.10
9.40
7.20
7.60
5.55
6.45 5.85
4.80
5.10
8.80
8.00
7.00
6.00
8.00
6.00
5.80
4.40
6.85
5.00
4.50
8.80
8.00
7.00
6.00
8.00
6.00
5.00
6.15
4.65
11.50 11.50 10.90 10.00
11.00
9.20
8.25
7.80
6.60
5.00
4.50
3.50
8.80
8.00
7.00
6.00
8.00
6.00
6.00
6.00
7.40
6.30
22.00 20.00 18.80 17.50 16.50 15.00 14.00
16.00 15.25 14.20 13.40 12.75 11.70 10.80
9.30
7.30
6.40
8
10
()dl/in2)
(m) pour q (kN/ni2)
13.50 12.40 11.60 10.90 10.30
11.10 10.00
9.75
2
Portée max.
Hax. overmanning
DD 00
CO
CD
en
c
a
3
O 3
CD
CD
Q. CD
3
0>
<
en
(□
O
D>
Ä2
CD
3 < — CD
3 (Q CD (U
0> »
3 c
5 CD
.
D 3
O B>
CD- 2
< Π<0
C
CD Q. ,
en 3 - ço
c
9-5'
_ Q.
3. CtK
3 ûî 0) 3 O CD O _
“ i\5 0) S-00 O 00 ta S3
O
STRUCTO Brugge
Fabricant
Fabrikant
2. Eléments creux (suite)
(2)
Nature
Aard (nm)
1200
b
325
310
220
200
h 1
(kN/ni2)
3.81
375
4.16
4.16
360 325
3.81
3.25
310
270
3.25
1.49
0.24
1.48
0.23
1.43
0.18
1.40
2.77
220
0.15
2.77
2
P
200
P 1
Ftxids (kH/n2)
Geudciit
250
2
h
Diinensians (m)
Afmetingen
2. Holle elementen (vervolg)
3
4 5
9.45
8.80
9.20
8.55
8
7.85
8.85
8.10
8.60
12.00 11.30
16.60 115.40 14.45 13.65 12.95 11.85 11.00 jl5.70 |l4.90 14.20 13.60 13.10 12.20 11.45
15.65 14.80 |14.10 13.50 12.95
16.55 15.30 14.30 13.50 12.80 11.65 10.80
9.70 12.25 11.60 11.05 10.60 |l0.15
12.85 11.80 10.95 10.30
9.90
9.45
6
lO
(kN/ni2)
(m) pour q (kN/m2)
12.80 11.65 10.75 10.05 il2.15 11.45 10.85 10.35
2
Portée max.
Max. CFverspaming (m) voor q
(D
CO
o
o
oj
<
C
1800/
1200/
1
b
400
40...
600
120
90
1
h
(laii)
140
2
h
CD
en
c
3
3
o
CD
OD
Q. CD
(U 3
SPANBETON HOLLEVOET Torhout
DE SMEDT-BETON Nieuwenrode
(1)
(1)
P 1
Poids
2300
2400 600
600
600
50
50
50
100
120
120
200
120...
140
170
1.20
1.25
1.25
1.25
1.25
150 160
1.25
140
1.25
1.25
4500 400
1.25 1.25
3200
1200
hi
GewLdit
2400
50
50
o
h
2
b
DimEnsicns
Aftnetingen (am)
_l
1.25
(1)
(1)
Nature
Aard
2
bi
b
:?
1200
<
o
BETCA Rumst
I
<:
2400
Fabricant
Fabrikant
hoC
3. Breedplaten
(O c 0)
BATIDAL Battice
3. Prédalles
a>
22
CD
Û1 —■ 3 (Q 0) 0> 3 < ^ o> ro
3
3>a i“ tD
.
3 3
o 0)
2:3
CU CD
C
o. ,
Cß =r CD
II
_ Q.
D 0> CD _ 2- Cth
3 Û)
“ i\j ^00 o 00 (O O 3 -r, ^
2.00
2.75
2.50
2.25
2.00
2.00
2
P
(kN/m2)
(IcH/iaZ)
^2
5.25
5.90
5.25
4.25
3
5.00
5.60
5.00
4.20
4
10.00 10.00 10.00
5.25
5.95
5.25
4.35
2
Portée max.
8.00
4.70
5.30
4.70
4.00
5
5.00
4.00
5.05
4.60
3.90
6
(m) pour q
3.50
8
0cK/m2)
3.55
lO
Max. overspanning (m) voor q (kH/m2)
o
00
600
CD
3 (3. C CD
O 3
CD
1800/ 2400
600
200
80
50...
50
50
...800
400
50
...600
70
2400
800
1200
2400
1200/ 300... 40...
50 50/80
600
1200
90...
400
450
100...
250
70...
100...
200
300
300
70...
80
80
1.20 1.20
1.75
100... 1.00...
1.25
50
800
2400
2400
1.25
50
1.25
1.25
P.1
600
2
18CX)
CD
(1)
(1)
h
50
50
1
h
525
400
O
(mm)
Dimensions
h
Poids
b 2
Gewicht
(mm)
Afmetingen
2
P
()di/iii2)
(kH/m2)
3. Breedplaten {vervolg)
1150
400
1
b
Q. CD
OMNIDAL Wieze
OETERBETON Maaseik-Neeroeteren
(l)/(3)
(1)
(1)
Nature
Aard
1200/
“
CO
MARMORITH Houthalen
MAESSEN Zutendaal
KERKSTOEL Hallaar
Fabricant
Fabrikant
3. Prédalles (suite)
DI 3
<
CO
O c c/l
0)
CD
— CD
3 <
CD 0)
0> ^ 3 CQ
3 c
lü CD
3 3 . CO
Ô OJ
< 00 CD CD' ^
Π, C
CD
E 0)^ _a 3 -»■ cï Ü) ^ ço
Û) o 3 CD CD _
3 oj
o 00 <a o 3
^00
Si ho
o
2
3
4
Portée max. 5
(m)
6
8
pour q (kN/m2)
lO
ffax. over^ianning (m) voor q (kN/nO
DO
Oudenburg
(1)
2.16
0.75
110 120
CD
Cfl
c
O c 3 a
CD
CD
CD
sa.
3
su
<
Cfl
c
O <o
eu
E -b-
(D
" n> CD
3 <
D (Q (D (U
£B ^
3 c
3 3 . (O Pc. i“ (i>
620
50
i.œ
190
1.20
1.00
1.00
200
1.00
180
1.00
1.00
1.00
1.00
170
160
150
140
130
1.00
1.00
1.00
0.75
0.75
0.75
0.75
0.75
3.84
3.60
6.40
6.20
5.50 5.90
3.36
5.20
4.80
4.40
4.30
4.10
3.70
3.30
6.40
6.20
5.90
3.12
2.88
2.64
2.40
2.16
1.92
1.68
1.44
4.08
3.84
3.60
5.20 5.50
3.36
4.80
2.88 3.12
4.40
2.64
4.30
4.10
3.70
3.30
2
6.30
6.10
5.90
5.50
5.10
4.80
4.40
4.10
3.80
3.50
3.30
6.30
6.10
5.90
5.50
5.10
4.80
4.40
4.10
3.80
3.50
3.30
3
6.20
6.10
5.80
5.40
5.00
4.70
4.30
4.00
3.70
3.40
3.20
6.20
6.10
5.80
5.40
5.00
4.70
4.30
4.00
3.70
3.40
3.20
4
Portée max.
6.10
6.œ
5.70
5.30
4.90
4.60
4.20
3.90
3.60
3.30
3.10
6.10
6.00
5.70
5.30
6.00
5.90
5.60
5.20
4.80
4.50
4.10
3.80
3.50
3.20
3.00
6.00
5.90
5.60
5.20
4.80
4.50
4.60 4.90
4.10
3.80
3.50
3.20
3.00
6
4.20
3.90
3.60
3.30
3.10
5
4.80 5.10 5ï40 5.60
4.40
4.10
3.70
3.40
3.20
3.t»
2.80
5.60
5.40
5.20
5.00
4.70
4.40
4.10
3.80
3.40
3.10
2.90
2.80
2.60
5.20
5.00
4.70
4.40
4.80 5.10
4.10 4.40
3.80
3.40 4.10
3.10 3.70
2.90
2.80
2.60
lO
3.40
3.20
3.00
2.80
8
(m) pour g (kN/m2)
Max. overmanning (m) voor g (kN/m2)
De volgende fabrikant vervaardigt elementen met vorm en afmetingen volgens studie of ontwerp :
145
110
120
110
lOO
200
190
180
170
160
Cobema, Boortmeerbeek
Le fabricant suivant fabrique des éléments de forme et dimensions selon l’étude ou le projet:
4500
2200
2400
85
145
0.75
1.92
2.40
1.68
0.75
P.2
0.75
P.1
(kN/ni2) (kH/m2)
lOO
2
h
150
110
85
h1
O D)
40
30
O
h
Padds
Gekiicht
0.75
600
2
b
(m)
140
1200
400
1
b
Dûaensians
Afnnetingen (mn)
c < CD CD
VERHELST
(1)
Nature
Aard
3. Breedplaten (vervolg)
0.75
■li. ,
SCHEYS Lubbeek
Fabricant
Fabrikant
3. Prédalles (suite)
130
Q.
U) ^ CO (5* "TJ
D (D tS _ E (tTQ. 3
0) o
3 o>
E-g
-r, ®
<X> 33
<o
o 00
E N) Eoo
o
ro
DD
<
.
CD
</>
c
3 3 CD.
o
(t>
CD
(0
!U D
<
co c O)
o
0)
CO Si 2
CD
0) 3 (Û CD (D D < (D
3 c
(D
13 3 . co
O ÛÎ
cty- ^
CD (D
c
Û.
U) - ÇO
cf
2. <T)^ _a
CD _
3 B) Û) o D (0
Si ^00 o 00 (Û ® 3 (D "O ^ ^4.
o
GILLES Rochefort
DE SMEDT-BETON Nieuwenrode
BAUWENS-DE CAP De Klinge-Waas
BATIDAL Battice
Fabricant
Fabrikant
Balkjes
(1)
(1)
(1)
(1)
Poutrains
Aard
(7)
(7)
(7)
(6)/(7)
Entrevous
Tussenblokken
Nature
580
600
500
600
b
200
140
200
130
210
160
140
1
h
2
h
2
3
250
240
190
180
160 170 180 190 230 240 250 260
1.49 1.49 1.74 1.74
2.35 2.60 2.85 2.70 2.90 3.20 3.40
1.16 1.36 1.46 1.66
2.10
1.35 1.60 1.85 1.35 1.60 1.85
8.00
6.50
6.00
5.65 5.65
8.45 8.85
6.00
6.00
5.00 5.00
5.15 5.45 5.75 6.10 7.20 7.55 7.95 8.30
8.00
5.35 5.75 6.15 6.50 7.60
2
260 1.10
1.44
2
P.
6.00
4.70 5.00 5.60
4
Portée max.
(n)
4.70 5.00 5.30 5.65
4.65 5.05 5.40 5.70 6.15 6.55 6.90 7.30
5
4.00 4.70 5.30 5.65
4.00 4.50 4.80 7.00
6
5.00 5.35 5.70
3.70 3.95 4.20
8
3.00 3.80 4.00 5.50
lO
(kN/ni2) (kN/in2)
vcxnr g (m) pour g
Max. overspanning
4.50 5.20 5.60
2.10
2.50
P1
GeurLctit (kH/in2) Potids (kH/in2)
hl
210 210
160
190
h
PimRnsions (mn)
Afinertingen (nin)
b
(6); beton met normale granulaten (7); beton met lichte granulaten
(6): béton de granulats normaux (7): béton de granulats légers (8) : polystyrène expansé
E
Aard van het materiaal van de tussenblokken:
Nature du matériau des entrevous:
(8): geëxpandeerd polystyreen
4. Balkjes en tussenblokken
4. Poutrains et entrevous
CO
00
<
CO
CD
0)
c
3 C3.
O 3
CD
□3
CD
a
CD 3
<
01
c
(O
o
CD
CO 2 2:
CD SU 3 < ^ CD CD
0) 3 3 CO
3 C
i“ CD
.
3 3
o 0)
2:5
DD CD
c
o. ,
q’ <D
_ Q. 3 3
Aard
(7)
(1)
(1)
(1)
(1)
(7)
(6)
(6)/(7)
(8)
(7)
(6)
Bntrevous
(2)
Tussenblokken
Balkjes
Poutrains
Mature
600
600
630
590 600 590
6CXD
b
400
310
200
130
200
140
150
IIO
120/160 120/150
200
140
1
h
Dimensions
1.23 1.23 1.23 1.23 1.23 1.46 1.46 1.46 1.46 1.46 1.67 1.67 2.34
1.30 1.50
P.1
Poids
(kH/ni2)
3.17
2.54 2.78
2.21
0.89 1.13 1.37 1.61 1.85 1.25 1.49 1.73 1.97
1.50
1.20
P,2
(kH/m2)
4.60 4.80 5.20 5.60 5.90 6.40 6.80 7.20 7.70
3
8.40 8.00 9.70 9.30 10.30 9.90 12.30 11.80
8.00
6.80 7.30 7.60
6.00
4.90 5.10 5.50 5.80
2
4.30 4.50 4.70 4.90 5.30 5.70
6
9.30
8.10
3.80 4.10 4.30 4.50 4.80 5.10 5.50 5.90 6.30 7.70
8
pour q (kN/m2)
4.40 4.70 5.00 5.20 5.60
5
(m)
6.40 6.00 6.80 6.40 6.10 7.30 6.90 6.50 7.60 7.30 7.00 8.90 8.50 8.20 9.40 9.00 8.60 11.20 10.70 10.20
6.00
4.60 4.90 5.30 5.50
4
Portée max.
3.40 3.70 4.00 4.20 4.30 4.50 4.90 5.30 5.70 7.20 7.70 8.50
lO
Max. overmanning (m) voor g ()dl/m2)
Betonwerken] van Harelbeke, Harelbeke
De volgende fabrikant vervaardigt elementen met vorm en afmetingen volgens studie of ontwerp :
230 240 250 260 360 370 460
220
150 160 170 180 190
170...200 230...260
150...240 150...230 150...190
180 240
h 2
(hd)
Gewicht
4. Balkjes en tussenblokken (vervolg)
Afinetlngen (m)
Le fabricant suivant fabrique des éléments de forme et dimensions selon l’étude ou le projet :
SCHEYS Lubbeek
OMNIDAL Wiere
MARMORITH Houthalen
MAESSEN Zutendaal
KERKSTOEL Hallaar
Fabricant
OJ o 3 0) (B 3 3. CD-
3 B)
Fabrikant
4. Poutrains et entrevous (suite)
■o g
o 00 (O ro 3
ïï. N5 ^00
o
DO
o Sä. NS
'S
(0
a c cn
3
O 3
CD
CD
o. 0)
3
0)
<
CA
co
o
S.20)
•7* (D tl>
(D Q> 3 <
Γ (D 3 c 0) 3; 3 (O
.
3 3
O 0)
CD* ^
00 (D
<
C l . c
cd'
q-CO
0) ^
II
3 a> (B o 3 (D CD 3 CD' Q.
-r, ®
^00 ° 00 (O S'ES
SCHEYS Lubbeek
OMNIDAL Wieze
Fabricant
Fabrikant
5. Poutrains et coffrage récupérable
L
(1)
(1)
Nature
Aard
b
600
600
b
280 335 385 435
220
140... 300
h1
Dimensicns
h 2
250 300 350 400 450
190... 350
h2
(m)
Afinetingen (bd)
i
hl
0.35 0.35 0.37 0.37 0.62
P.1
Poids
2.30 2.60 3.08 3.38 3.38
P.2
(kH/nï2)
Gewiciit (kH/nä)
3
4
5
6
6.80 7.40 8.30 8.90 9.60
8
(■) pour g (kN/m2)
7.80 7.70 7.50 7.30 7.20 9.20 9.00 8.60 8.30 8.00 10.20 10.00 9.70 9.40 9.10 11.30 11.10 10.60 10.10 9.70 12.80 12.40 11.70 11.10 10.50
2
Portée nBx.
8.80
8.20
6.50 6.90: 7.60
10
Max. ovez-^ianning (m) vcxir q (kH/ni2)
5. Balkjes en herbruikbare bekisting
cn
CD
,
<0
(O
ü;
CC
to
CD
Q. C CA
3
O 3
CD
03
CD
0) D
<
c Cfl
Û) “ o (O
~ CD
B> 13 tQ CD Q) D <
3 c
3>q.
.
O 0} 3 3
□3 a E<
Q.
<0
3 ao 53
Q.
2. <>
3 CD CD _
Û) o
3 Q>
Eoo o 00 (Q (D 30 -r, ®
o
h„IZ
(2)
Nature
Aard
b
(mm)
h2
35
ho
250
200
200
150
“2
1.35 1.35 1.85 1.35
1
P.
Poids
Gekdcht
(kf^m2)
1.35 0.15 1.40
0.10
P2
0cli/m2)
8.75 8.35
6.00
6.25
2
5.50 5.70 7.90 7.85
3
4.95 5.40 7.20 7.40
4
4.55 5.15 6.70 7.05
5
4.25 4.85 6.25 6.75
6
6.20
3.75 4.50 5.55
8
3.40 4.20 5.10 5.70
10
Hax. overspeoming (m) voor g (kN/ni2) EVxrtée max. (m) pour g 0d^in2)
Betca, Rumst Ronveaux, Ciney
De volgende fabrikanten vervaardigen speciale elementen of elementen met vorm en afmetingen volgens studie of ontwerp:
200
150
1
h
Diinensians (n)
600
b
hi
6. Omgekeerde U-elementen
Afmetingen
Les fabricants suivants fabriquent des éléments spéciaux ou des éléments de forme et dimensions selon l’étude ou le projet:
Brugge
STRUCTO
Fabricant
Fabrikant
6. Eléments en U renversé
03
00
CD
CA
c
3 Qu
O 3
CD
DD
CL CD
3
< ai
U)
c
CO
O
(U
E2
CD !U 3 < — CD CD CO
a> ^ 3 (Q
-Ji ct> 3 c
3>q.
3 3 . <o
O 0)
E<
< CD (D
C
Q. ,
CD ’S
2. c> _ Q. D O'S' c W D =7 SS
D co ct> _
0) o
3 Û)
-4
-n
o 00 (O
^00
E N>
o
* Dans la section médiane
(2)
PARTEK ERGON Lier
(2)
(1)
Mature
Aard
(2)
o
h.IZ I
OMNIDAL Wieze
BETONWERKERIJ VAN HARELBEKE Harelbeke
B ETCA Rumst
Fabricant
Fabrikant
7. Eléments TT
1200
1200
2400
2400
600
600
600 1500
2
b
1200
1200
3000
1200
1
b
2
bi
b
250... 450 250... 450 400* 500* 600* 700*
80*
550
450
360
260
400 500
h1
50... 80 50... 80
50
50 50
ho
Dimensions (mm)
Afmetingen (m)
i
2
400* 500* 600* 700*
260 300 360 400 450 500 550 600
2
h
h
3.78 4.25 4.58 5.07
2.30 2.30 3.10 3.10 3.50 3.50 4.20 4.20
P 1
Doids
Gewicht
()cK/ia2)
1.25
1.25
1.00
1.00
P 2
(kH/m2)
* In de middendoorsnede
hi
7. TT-elementen
16.50 19.00 21.50 23.75
10.40 9.75 13.70 12.80 15.80 14.65 17.50 16.30
2
8.50 8.50 11.60 11.35 13.55 13.10 15.15 14.60
4
5
8
lO
12.60 14.80 17.00 19.00
11.50 13.50 15.50 17.50
10.75 12.50 14.50 16.25
6.70 6.10 6.95 6.45 10.70 10.20 9.25 8.55 10.80 10.25 9.45 8.80 12.70 12.00 10.90 10.10 12.45 11.90 11.10 10.30 14.30 13.60 12.45 11.05 13.90 13.30 12.40 11.65 8.00
7.40 7.65
6
pour g (kN/m2)
7.90
(n)
15.25 14.25 13.25 17.75 16.50 15.50 20.00 18.75 17.75 22.25 21.00 20.00i
9.30 9.05 12.50 12.05 14.50 13.80 16.20 15.35
3
Dortée max.
Max. overspanning (m) voor g (kN/m2)
CD
CD
cn
a c
3
O 3
CD
□o
Cl CD
B> 3
<
O ca c en
B)
(C3 CD b: 3 < zr CD CD CD
a> 3
3 c
13 Q. 2 CD
. <o
O BJ 3 3
2:3
CD CD
<
,
Q.
c
"S
cd’
g- ç
en
c§
(0 _ S CD^ _ Q.
B) O 3 CD
3 !U
-r, ^
CD 33
<o
o Öo
^00
o
(2)
(2)
Nature
Aard
1500 1800
2400
1
b
600 600
1200
2
b
30 30
90
50
O
h
Dimensicns
200
200
1.47 1.35
2.56 3.04 3.51 4.18 3.56 4.03 4.51 5.18
P1
(kN/w2)
1.25 1.25 1.25 1.25
2
P
0cN/in2)
6.40
12.60 16.20 18.50 22.40 14.30 17.20 19.60 25.00
2
5.60
6.00
11.70 15.10 17.50 21.00 13.40 16.20 18.30 23.50
3
5.40 5.10
14.30 16.60 19.80 12.50 15.20 17.40 21.40
5.00 4.60
10.50 13.50 15.80 18.60 11.80 14.40 16.60 19.70
5
8
4.60 4.30
9.20 8.40 12.80 11.60 10.50 15.10 13.90 12.80 17.70 16.20 15.00 11.00 9.70 8.80 13.70 12.30 11.10 15.80 14.50 13.30 18.40 16.70 15.40
10.00
6
lO
(kN/m2)
(m) pour g (kM/m2)
11.00
4
Portée max.
Max. overspanning (m) vcxxr g
Maessen, Zutendaal Marmorith, Houthalen Ronveaux, Ciney
De volgende fabrikanten vervaardigen speciale elementen of elementen met vorm en afmetingen volgens studie of ontwerp:
200
350 450 550 650 340 440 540 640
2
h
Poids
Getri-Cht
7. TT-elementen (vervolg)
200
300 400 500 600 340 440 540 640
1
h
(m)
Afmetingen (mn)
Les fabricants suivants fabriquent des éléments spéciaux ou des éléments de forme et dimensions selon l’étude ou le projet:
VALCKE PREFAB BETON Vlamertinge
STRUCTO Brugge
Fabricant
Fabrikant
7. Eléments TT (suite)
00
CD
SD
CO
CD
cn
c
CL
zs
O
CO CD
Q. CD
D
< eu
c en
(O
O
9)
£2
CD
(t> o> D CD < •7»
a ^ O CO
3 C
D D . ^ "O Q. 5 (B
Ô 0)
OD (®" CD- ^
Q.
CD 'S
ü>
Il ^
_ Q.
P CD CD
3 Oî Û) O
“D q -4
CD
“ N5 ^00 ° 00 (O S3
O
Fabricant
Fabrikant
hoIZ [
(2)
(1)
Nature
Aard
hi
1200
600 1500
b
400* 500* 600* 700*
400 500
1
h
(mm)
3.78 4.25 4.68 5.07
1
P.
Poids
Gewicht
(kH/m2)
15.50 19.00 21.50 23.75
2
4
5
15.25 14.25 13.25 17.75 16.50 15.50 20.00 18.75 17.75 22.25 21.00 20.00
3
12.60 14.80 17.00 19.00
6
11.50 13.50 15.50 17.50
8
(m) pour g (kN/m2)
10.75 12.50 14.50 16.25
lO
cverspaiming (m) voeu: g ()cN/m2)
Portée max.
tbx,
Maessen, Zutendaal Marmoritb, Houthalen Ronveaux, Ciney
De volgende fabrikanten vervaardigen speciale elementen of elementen met vorm en afmetingen volgens studie of ontwerp;
2
P
(kH/m2)
* In de middendoorsnede
80*
50 50
O
h
Dimensions
(mm)
8. T-elementen
Afmetingen
J
]
Les fabricants suivants fabriquent des éléments spéciaux ou des éléments de forme et dimensions selon l’étude ou le projet:
* Dans la section médiane
PARTEK ERGON Lier
B ETC A Rumst
8. Eléments en T
<o
CD
" pilrtelc: ergan pour renseignemenls el documenlalion : Service venles Marnixdreef 8-2500 LIER TĂŠl. (03) 490 04 00 Tx 31 .975 parerg b Fax (03) 489 23 27