BETON 195

(=(03()3, 56>

Schone gevels in een zuivere omgeving

;;; YVVM ZSHIZ >HSS 7HULSZ

De belles façades dans un environnement pur

^^^ Z[Y\J[V IL

VWUXFWRBDGY LQGG

MAART - MARS 2008 tijdschrift van de Federatie van de Betonindustrie revue de la Fédération de l’Industrie du Béton

Think concrete, go precast Colloquium prefab beton Colloque du béton préfabriqué afgiftekantoor Gent x - P2a9256

Beton 195 maart - mars 2008

/VSSV^ *VYL :SHIZ ;; Å VVY ZSHIZ 7YLZ[YLZZLK ILHTZ 7YLJHZ[ I\PSKPUN Z[Y\J[\YLZ

Verschijnt 5 keer per jaar: in januari, maart, juni, september en november Paraît 5 fois par an: en janvier, mars, juin, septembre et novembre

195

De groene look van beton: beplantbare geluidswerende wanden Les parois antibruit végétalisables: le béton s’habille de vert…

Wegafbakeningen veiliger na invoering van de norm Les dispositifs de retenue routiers plus sûrs depuis l’introduction de la norme

02%&!"3425#452%. ). 30!."%4/.

ONTWERP \ PRODUCTIE \ TRANSPORT \ MONTAGE

3425#452%3 02³&!"2)15³%3 %. "³4/. 02³#/.42!).4

CONCEPTION \ PRODUCTION \ TRANSPORT \ MONTAGE

NV %RGON SA \ -ARNIXDREEF \ " ,IER TEL \ FAX \ E MAIL INFO ERGON BE \ WWW ERGON BE

$GY (UJRQ %HWRQ '()

5RQYHDX[ LQGG

HEHPD DG VWUHHWOLQH 3DJLQD

STREETLINE

info:

BB-

grootschalige bestrating pavage à grande échelle

2

Adverteerders Annonceurs

HOOFDREDACTEUR - RÉDACTEUR EN CHEF E. Dano REDACTIECOMITÉ - COMITÉ DE RÉDACTION E. Dano (ED), A. Hannaert (AH), Ch. Legein (CL), J. Marinus (JM), L. Verfaillie (LV), L. Vijverman (LVI)

CBR

13

CCB

21

DECOMO

20

EBEMA

1

ECHO

51

ERGON HOLCIM KONE CRANES LITHOBETON

cover 2 7 45 4

MARLUX-KLAPS

64

OMNIBETON

29

PREFADIM RONVEAUX ROOSENS BETORIX

46 cover 3 56

PUBLICITEIT - PUBLICITÉ L. Verfaillie ADMINISTRATIE-REDACTIE-PUBLICITEIT ADMINISTRATION-RÉDACTION-PUBLICITÉ FEBE Rue Voltastraat 12 1050 Brussel/Bruxelles tel./tél. 02 735 80 15 fax 02 734 77 95 mail@febe.be www.febe.be LOS NUMMER - PAR NUMÉRO 5

SAINT-GOBAIN SEVETON

50

STRADUS

39

STRUCTO

cover 4

THINK CONCRETE, GO PRECAST

47

TUBOBEL

38

URBASTYLE

12

VALCKE XELLA

28 6/55

JAARABONNEMENT - ABONNEMENT ANNUEL België/Belgique 25 Buitenland/Etranger 50 VERSCHIJNING - PÉRIODICITÉ januari, maart, juni, september, november janvier, mars, juin, septembre, novembre VERSPREIDING - DIFFUSION Overheidsdiensten voor openbare werken, architecten, ingenieurs, studiebureaus, bouwondernemingen, prefabrikanten en alle gebruikers van geprefabriceerde betonproducten.

Services de travaux publics, architectes, ingénieurs, bureaux d’études, entreprises de construction, fabricants de béton et tous utilisateurs de produits préfabriqués en béton.

VORM, DRUK EN AFWERKING - CRÉATION, IMPRESSION ET FINITION Lannoo Drukkerij www.lannooprint.be VERANTWOORDELIJKE UITGEVER - ÉDITEUR RESPONSABLE E. Dano Rue Voltastraat 12 1050 Brussel/Bruxelles

Coverbeeld / Photo de couverture: Commodore Building, Oostende – Decomo

Niet alle rechthebbenden van de gebruikte illustraties konden worden achterhaald. Belanghebbenden worden verzocht contact op te nemen met FEBE, Voltastraat 12, B-1050 Brussel Tous les ayants droit des illustrations utilisées n’ont pas pu être identifiés. Les intéressés sont priés de prendre contact avec la FEBE, rue Volta 12, B-1050 Bruxelles

beton195

5 8 14 22 30 40 48 52 57

Edito

Think concrete, go precast

Schone gevels in een zuivere omgeving De belles façades dans un environnement pur

De groene look van beton: beplantbare geluidswerende wanden Les parois antibruit végétalisables: le béton s’habille de vert …

Wegafbakeningen veiliger na invoering van de norm Les dispositifs de retenue routiers plus sûrs depuis l’introduction de la norme

Montage in recordtijd Montage en un temps record

CE-markering van recent genormaliseerde betonnen bouwelementen: timing Le marquage CE des éléments de structure en béton récemment normalisés: timing Herstructurering van de Belgische normalisatie: implicaties voor de betonindustrie La restructuration de la normalisation belge: implications pour l’industrie du béton

News

195 M AART - M ARS 2 00 8 tijdschrift van de Federatie van de Betonindustrie revue de la Fédération de l’Industrie du Béton

3

$GY )HEH /LWKR VWHS EDUULHU 1/B

Edito

beton195

Beste lezer,

Cher lecteur,

De prijzen van grondstoffen en producten rijzen de pan uit en de bouwsector wordt hier rechtstreeks door getroffen. Alle media besteden in hun economische verslaggeving aandacht aan de oorzaken van deze ontwikkeling. Maar hoewel ze in ruime mate kon worden voorzien, verrast de evolutie toch door haar omvang.

Les prix des matières premières et des produits manufacturés flambent. La construction en subit directement les conséquences. Les rubriques économiques de tous les média avancent les raisons qui justifient cette évolution, largement prévisible, mais qui surprend par son ampleur.

De prijsstijgingen hebben ook gevolgen voor de betonindustrie, zij het in mindere mate. Omdat ze gebruikmaakt van plaatselijke grondstoffen, die overvloedig aanwezig zijn en relatief eenvoudig kunnen worden verwerkt, heeft ze er naar verhouding minder onder te lijden. In vergelijking met substitutiematerialen is bouwen met prefab beton misschien nog nooit zo interessant geweest als nu. En dat zou wel eens zo kunnen blijven!

La hausse des prix touche également le béton, mais dans une moindre mesure. Parce qu’elle utilise des matières premières locales – abondantes partout – dont la transformation est relativement simple, elle en souffre proportionnellement moins. Par rapport aux matériaux de substitution, construire en béton préfabriqué n’aura peut être jamais été aussi intéressant qu’aujourd’hui. Et cette situation pourrait bien durer !

Sommige delfstoffen raken uitgeput. Ontwerpers en bouwheren moeten daar dan ook rekening mee houden in hun projecten. Staal en hout worden bijvoorbeeld te zeldzaam om ze te gebruiken in toepassingen waarvoor een beter alternatief bestaat. Zo garandeert alleen beton een structuur die inherent brandbestendig is.

Dankzij zijn massa biedt beton bovendien een thermische traagheid waardoor het energiebesparend is en garandeert het een optimale akoestische isolatie.

En effet, les ressources de certains minéraux s’épuisent. Il devient nécessaire que les concepteurs et les maîtres d’ouvrage intègrent cet aspect dans leurs projets. L’acier et le bois, par exemple, deviennent des matières trop rares pour qu’on les utilise dans des applications pour lesquelles une meilleure alternative existe. Ainsi, seul le béton garantit aux constructions une ossature naturellement résistante au feu. Par sa masse, le béton permet une inertie thermique économisant l’énergie et une protection acoustique optimale.

Meer dan ooit staat bouwen met prefab beton voor duurzaam bouwen, en wel in de twee betekenissen van het woord: niet alleen is het een materiaal met een lange levensduur, maar het gebruik ervan kan ook worden ‘volgehouden’ (vgl. het Engelse ‘sustainable’). Beton respecteert nl. economische, maatschappelijke en milieucriteria, de drie pijlers van duurzaam bouwen.

Plus que jamais, construire en béton préfabriqué, c’est construire durable, dans sa double définition, de matériau qui ‘dure’, mais également dans son acception de ‘soutenable’, un néologisme dérivé de l’anglais ‘sustainable’. Celui-ci exprime le respect des critères environnementaux, économiques et sociaux, les trois piliers fondamentaux de la construction durable.

Andere materialen zijn onmisbaar voor toepassingen waar geen alternatief voor bestaat. Het behoud van de bossen, in het bijzonder van het tropisch regenwoud, is noodzakelijk om de biodiversiteit te vrijwaren. Want die diversiteit is de bron van de toekomstige gezondheid van de wereldbevolking. Staal, waarvan bij de productie evenveel broeikasgassen worden uitgestoten dan bij die van cement en beton samen voor een tonnage dat zes keer kleiner is, zou moeten worden voorbehouden aan mechanische producten.

Les autres matériaux sont indispensables à d’autres usages, pour lesquels il n’existe pas d’alternative. Le maintien des forêts, particulièrement tropicales, est indispensable à la biodiversité, qui constitue le réservoir de la santé future de la population mondiale.

L’acier, dont la fabrication émet par ailleurs autant de gaz à effet de serre que celle de ciment et de béton ensemble, pour un tonnage total six fois moindre, devrait être réservé aux produits de technologie mécanique.

Beton heeft geen enkele invloed op de biodiversiteit. Integendeel: groeven die niet langer worden gebruikt vormen in onze regio net uitzonderlijke reservoirs van biodiversiteit. De broeikasgassen die worden uitgestoten bij de productie van cement zijn deels het gevolg van de vernietiging van organisch afval dat bijna onmogelijk kan worden vernietigd in gewone ovens. Hoe kun je je op een economischer en veiliger manier ontdoen van versleten banden of transformatorolie dan in de oven van een cementfabriek? Als een betonnen bouwwerk wordt afgebroken en gerecycleerd, zorgt carbonatatie ervoor dat een groot deel van de CO2 wordt opgeslagen bij de fabricage van cementclinkers. Daardoor wordt de koolstofcyclus gedeeltelijk gesloten.

Le béton n’a aucun impact sur la biodiversité. Au contraire, les carrières réaménagées après exploitation constituent dans nos régions des réservoirs de biodiversité extraordinaire. Les émissions de gaz à effet de serre de la fabrication du ciment, sont pour partie dues à la destruction de déchets organiques, quasi impossibles à détruire dans des fours ordinaires. Comment se débarrasser de manière économique et sûre par exemple des pneus usagés ou des huiles de transformateur électrique si ce n’est dans un four de cimenterie ? Lors du recyclage après démolition d’une construction en béton, la recarbonatation permet de fixer une partie importante du CO2 émis lors de la fabrication du clinker de ciment, fermant ainsi partiellement le cycle du carbone.

Prefab beton biedt dus niet alleen een duurzame oplossing voor onze bouwbehoeften, maar garandeert ook nog de beste prijs voor de eindgebruiker.

Ainsi, non seulement le béton préfabriqué apporte-t-il une solution ‘soutenable’ aux besoins de construire, encore le fait-il au meilleur prix pour l’utilisateur final.

Veel leesplezier!

Bonne lecture !

De hoofdredacteur

Le Rédacteur en Chef

5

Rendement door intelligent bouwconcept

Silka, doordacht en rendabel maatwerk Systeembouw met Silka, op maat van het project, levert aanzienlijke besparingen op. Want Silka staat niet alleen voor uitstekende bouwelementen, het is ook en vooral een bouwwijze. Snel, economisch en rationeel, bij uitstek geschikt voor grotere projecten zoals appartements - en utiliteitsbouw.

Akoestisch, draagkrachtig en milieuvriendelijk Silka bouwelementen uit silicaatsteen onderscheiden zich door hun draagkracht en akoestisch-isolerende eigenschappen.

Silka-elementen zijn maatvast en gemakkelijk te verwerken. Het resultaat is een witte, perfect vlakke muur, die slechts een dunne bepleistering vergt of rechtstreeks betegeld wordt. Het gebruik van lijmmortel beperkt de hoeveelheid “bouwvocht�.

Silka bouwelementen worden geleverd i n diktematen van 100 tot 300 mm voor dragende en niet-dragende binnenmuren.

Het Silka-concept Aan de hand van de definitieve bouwplannen tekent de technische dienst van Silka de legplannen van alle wanden uit en berekent de hoeveelheid Silka-elementen, met inbegrip van de nodige passtukken en paslaagstroken. Elke wand draagt een code en alle benodigde elementen zijn voorzien van coĂśrdinaten die overeenstemmen met de plaats in het legplan.

Vergissingen uitgesloten, geen bijkomende manipulatie (verzagen!) op de werf, en geen afval. Dit levert u een aanzienlijke kostenbesparing op.

Xella BE nv/sa • Kruibeeksesteenweg 24 • 2070 Burcht • Tel: 03/250.47.00 • Fax: 03/250.47.06 • silicaat-be@xella.com • www.xella.be

)(%(B6 B B)5 LQGG

:[ m[h[bZ l[hX[[bZ[d [d X[iY^[hc[d$

-ETÃ&#x;EENÃ&#x;AANWEZIGHEIDÃ&#x;INÃ&#x;MEERÃ&#x;DANÃ&#x; Ã&#x;LANDENÃ&#x;ISÃ&#x;(OLCIMÃ&#x;EENÃ&#x;VANÃ&#x;DEÃ&#x;BELANGRIJKSTEÃ&#x; PRODUCENTENÃ&#x;VANÃ&#x;CEMENT Ã&#x;GRANULATENÃ&#x;ENÃ&#x;BETON Ã&#x;$EÃ&#x;BEDRIJFSSTRATEGIEÃ&#x;ISÃ&#x;GEBASEERDÃ&#x; OPÃ&#x; DEÃ&#x; PRINCIPESÃ&#x; VANÃ&#x; DEÃ&#x; DUURZAMEÃ&#x; ONTWIKKELING Ã&#x; $EÃ&#x; GROEPÃ&#x; (OLCIMÃ&#x; GEEFTÃ&#x; OMÃ&#x; HETÃ&#x; WELZIJNÃ&#x; ENÃ&#x; DEÃ&#x; VEILIGHEIDÃ&#x; VANÃ&#x; HAARÃ&#x; MEDEWERKERS Ã&#x; DEÃ&#x; KWALITEITÃ&#x; VANÃ&#x; HAARÃ&#x; PRODUCTENÃ&#x;ENÃ&#x;HAARÃ&#x;RELATIEÃ&#x;METÃ&#x;ALLEÃ&#x;GESPREKSPARTNERS Ã&#x;:EÃ&#x;CREpERTÃ&#x;DAAROMÃ&#x;WAARDEÃ&#x; mNÃ&#x;BESCHERMTÃ&#x;DEÃ&#x;WAARDENÃ&#x;VANÃ&#x;ONZEÃ&#x;PLANEET Ã&#x;$IEÃ&#x;VOORTDURENDEÃ&#x;INNOVATIEÃ&#x;MONDTÃ&#x; UITÃ&#x; INÃ&#x; NIEUWEÃ&#x; OPLOSSINGENÃ&#x; DIEÃ&#x; MILIEUVRIENDELIJKERÃ&#x; ZIJN Ã&#x;6ANDAAGÃ&#x; STAATÃ&#x; DEÃ&#x; HELEÃ&#x; GROEPÃ&#x;DANÃ&#x;OOKÃ&#x;KLAARÃ&#x;TENÃ&#x;DIENSTEÃ&#x;VANÃ&#x;EENÃ&#x;BETERÃ&#x;LEVEN

?fcZ`d# Xekm[d WWd ^[j \kdZWc[dj lWd ceh][d WWW HOLCIM BEÃ&#x; Ã&#x;WWW HOLCIM COM

$3 ''XUDEOH $ 1/ LQGG

8

Think

O

concrete, go precast

p 30 mei 2008 wordt Flanders Expo wordt omgebouwd tot het kenniscentrum van het bouwen in prefab beton voor

het colloquium ‘Think Concrete, Go Precast – Inspiration without

L

e 30 mai 2008, Flanders Expo se transformera en centre de connaissance de la construction en béton préfabriqué pour

le colloque ‘Think Concrete, Go Precast – Inspiration without

limits’. Een must voor alle beslissingnemers in de bouw.

limits’. Un must pour tous les décideurs de la construction.

Met de toenemende welvaart stijgen de eisen die onze samenle-

Avec la prospérité croissante, les exigences posées par notre

ving stelt aan gebouwen en aan andere bouwproducten. Maar die-

société aux bâtiments et autres produits de construction augmen-

zelfde hogere welvaart zorgt er tegelijk voor dat de arbeidskosten

tent elles aussi. Mais cette prospérité fait également en sorte que

de hoogte in gaan en leidt er bovendien toe dat we meer aandacht

les coûts de main-d’oeuvre soient plus élevés et que nous devions

moeten hebben voor het milieu en de arbeidsomstandigheden.

accorder plus d’importance à l’environnement et aux conditions

Gevolg: een doorgedreven industrialisatie die het aandeel van de

de travail. Conséquence : une industrialisation poussée qui réduit

arbeid op de bouwplaats reduceert, de kosten en risico’s verlaagt

la part de travail sur le chantier, diminue les coûts et les risques et

en ineens liefst de kwaliteit verhoogt.

augmente d’un coup la qualité.

Prefab betontechnologie is zo een industrialisatie. Ze vindt haar toe-

La technologie du béton préfabriqué est ainsi devenue une industria-

passing niet alleen in de draagconstructie van gebouwen, maar ook

lisation. Elle trouve son application non seulement dans les éléments

als architectonisch beton in gevels en decoraties, in diverse tuin-

porteurs des bâtiments mais aussi comme béton architectonique

en straataccessoires zoals plantenbakken, zitbankjes en dergelijke

dans les façades, décorations et dans divers accessoires de mobilier

meer. Logisch ook, want naast de vele intrinsieke productvoordelen

urbain et de jardin. Outre les nombreux avantages intrinsèques au

van prefab beton, laat de bouwwijze toe de planning beter te res-

béton préfabriqué, celui-ci permet de mieux respecter le planning,

pecteren, sneller te bouwen én de kostprijs te drukken. Tijd om een

de construire plus vite et de comprimer les coûts. Il est donc temps

stand van zaken op te maken en te bestuderen hoe prefab bouwen

de dresser un état des lieux et d’étudier comment les constructions

in de toekomst nog beter kan gestroomlijnd worden.

en béton préfabriqué pourront encore s’améliorer à l’avenir.

beton195

Ontwerpfilosofie

Philosophie de conception

Omdat één van de grootste voordelen van prefab beton de snel-

Un des plus grands avantages du béton préfabriqué étant la vitesse

heid van bouwen is, is het belangrijk om zodanig te ontwerpen dat

de construction, il est important de concevoir le projet de façon à

deze snelheid ook daadwerkelijk tijdens de uitvoering kan bereikt

ce que cette rapidité puisse aussi être effectivement atteinte durant

en behouden worden. Daartoe is het van essentieel belang eenvou-

l’exécution. A cet effet, il est d’une importance capitale de chercher

dige en eenvoudig te hanteren oplossingen en details na te streven

des solutions et détails simples et faciles à utiliser à tous les stades

in alle stadia van het bouwproces: van ontwerp over fabricage en

du processus de construction : de la conception au montage en

transport tot aan de montage toe.

passant par la fabrication et le transport.

Het is een verkeerd uitgangspunt om de toepassing van prefab

C’est une erreur que de considérer l’application de la technolo-

betontechnologie te zien als een vertaling van een op de werf

gie du béton préfabriqué comme la traduction d’une construction

gestorte constructie in een aantal geprefabriceerde elementen, die

coulée sur place en un certain nombre d’éléments préfabriqués,

op de bouwplaats weer zodanig geassembleerd worden dat men

qui seraient ensuite assemblés sur le chantier de sorte à former la

de oorspronkelijke monolietconstructie verkrijgt. Een veel voorko-

construction monolithe initiale. Une opinion erronée très répandue,

mende misvatting, in stand gehouden door het niet goed begrijpen

qui subsiste en raison d’un manque de compréhension des prin-

van de conceptuele uitgangspunten – de ontwerpfilosofie – die

cipes conceptuels – la philosophie de conception – sur lesquels

men bij het ontwerpen en bouwen van prefab betonconstructies

doivent reposer la conception et la construction en béton préfa-

moet hanteren. Nochtans zijn deze uitgangspunten samen te vat-

briqué. Ces principes peuvent néanmoins se résumer en un mot :

ten in één woord: eenvoud. In prefab beton zou men eenvoudige

simplicité. En béton préfabriqué, il faut tendre vers des détails et

constructies en detailleringen moeten nastreven zoals balken op

constructions simples comme des poutres sur deux points d’appui,

twee steunpunten, scharnierende opleggingen en geschoorde

des appuis articulés et des châssis étançonnés au lieu de châssis

raamwerken in plaats van momentvaste verbindingen en raamwer-

et liaisonnements directs, qui par définition ne sont pas adaptés à

ken, die per definitie prefabricage-onvriendelijk zijn.

la préfabrication.

9

Think concrete, go precast

10

Voo rdra chte n – Co n fé re n ce s Dietmar Eberle / FDA / Ingenieursbureau Jan Van Aelst

Dietmar Eberle / FDA / Bureau d’ingénieurs Jan Van Aelst

AZ Groeninge Kortrijk is een opmerkelijk project, waarbij de geveldelen in architectonisch beton tegelijkertijd de draagstructuur vormen. Architect en studiebureel lichten concept en realisatie toe.

L’AZ Groeninge à Courtrai (centre hospitalier) est un projet remarquable où les éléments de façade en béton architectonique forment en même temps la structure portante. L’architecte et le bureau d’étude expliqueront le concept et la réalisation.

Arch. David Walker

Arch. David Walker

Het project One Coleman street in de City of London valt op door zijn uitzonderlijke architectuur. Architectonisch beton werd toegepast als oplossing voor een technisch probleem. Architect David Walker steekt het Kanaal over en zet het denkproces uiteen.

Le projet One Coleman Street dans la ‘City of London’ saute aux yeux de par son architecture exceptionnelle. Le béton architectonique a été appliqué comme solution à un problème technique. L’architecte David Walker traverse La Manche pour nous expliquer le mode de pensée.

Claus & Kaan / Stedec

Claus & Kaan / Stedec

Repetitieve architectuur op zijn best! Dit vooraanstaande Nederlandse architectenbureau creëerde met een prefab betonstructuur en elementen in architectonisch beton een van de meest opvallende crematoria.

Une splendide architecture répétitive ! Cet éminent bureau d’architectes néerlandais a créé un des crématoriums les plus frappants, composé d’une structure en béton préfabriqué et d’éléments en béton architectonique.

BUROII – Salvatore Bono

BUROII – Salvatore Bono

Een Belgisch ontwerpbureau met verstrekkende internationale vermaardheid en zeer grote vertrouwdheid met bouwen in prefab beton. Aan de hand van meerdere projecten worden de voordelen van het prefab denken aangetoond.

Un bureau de conception belge, fort d’une renommée internationale et d’une très grande expérience dans le domaine de la construction en béton préfabriqué. Les avantages du ‘penser préfabriqué’ seront montrés à l’aide de plusieurs projets.

Crepain Binst Architecture – Luc Binst

Crepain Binst Architecture – Luc Binst

Ook in de woningbouw en kleinere projecten wordt voordeel gehaald uit het geïndustrialiseerd bouwen. Een op zijn minst opvallende woning in wit prefab beton toont de onbegrensde mogelijkheden.

La construction industrialisée peut également s’avérer avantageuse pour la construction de logements ou de petits projets.

Une habitation pour le moins étonnante en béton blanc préfabriqué illustrera les innombrables possibilités.

Art & Build / Montois – over (Ultra) Hoge Sterkte Beton

Art & Build / Montois – sur le béton à (ultra) haute performance

State of the Art prefab beton. De tijdelijke vereniging Art & Build/ Montois paste voor de constructie van de meest recente torengebouwen in het centrum van Brussel hoge sterkte beton toe.

Beperkingen, mogelijkheden en evolutie in de nabije toekomst worden toegelicht.

Béton préfabriqué ‘State-of-the-Art’. L’association momentanée Art & Build/Montois a utilisé du béton à haute performance pour la construction des gratte-ciel les plus récents au centre de Bruxelles. Les limitations, possibilités et évolutions dans un avenir proche seront expliquées.

OVG (NL) – Jan Slot

OVG (NL) – Jan Slot

Wat is de visie van de projectontwikkelaar? Hoe staat de bouwheer tegenover het bouwen met prefab beton? Zit er voor hem ook iets in?

Quelle est la vision du promoteur immobilier ? Quelle attitude le maître d’ouvrage adopte-t-il à l’égard de la construction en béton préfabriqué ? Y trouve-t-il un intérêt ?

BESIX – WUST: Circuit Spa-Francorchamps

BESIX – WUST: Le Circuit de Spa-Francorchamps

Er was zeer weinig tijd voor de realisatie van het circuit SpaFrancorchamps. Prefab beton in de praktijk: het aanvoeren en monteren van de elementen, de werksnelheid en kwaliteit.

Le temps n’était sûrement pas un élément dont disposaient les constructeurs pour la réalisation des travaux du circuit de SpaFrancorchamps. Une application pratique du béton préfab : la livraison, le montage, la rapidité d’exécution et la qualité.

Bovenstaande lijst van sprekers werd ondertussen verder aangevuld op de website www.thinkprecast.org.

Cette liste d’orateurs a entre-temps été complétée sur le site web www.thinkprecast.org.

beton195 11

Praktijkgericht

Axé sur la pratique

Als eerste raadgevers in het complexe bouwproces moeten

En tant que premiers conseillers dans le processus complexe de

architecten en ingenieurs steeds het juiste advies verlenen. Als

la construction, les architectes et ingénieurs se doivent de toujours

aannemer is het uitermate belangrijk mee te zijn. Het colloquium

prodiguer de bons conseils. Il est extrêmement important que les

‘Think concrete, Go precast’ biedt op 30 mei een unieke kans

entrepreneurs leur emboîtent le pas. Le 30 mai, le colloque ‘Think

aan voorschrijvers én uitvoerders. Belgische, Nederlandse en

concrete, Go precast’ sera un événement unique pour tous les

Engelse projecten, met bijzondere aandacht voor de voordelen

prescripteurs et les constructeurs. Des projets belges, néerlandais

en aandachtspunten van een bepaalde denkwijze of oplossing,

et anglais mettront l’accent sur les avantages et points prioritaires

verschaffen er verrassende en inspirerende inzichten vanuit de

d’un certain mode de pensée ou solution et livreront des vues sur-

praktijkervaring.

prenantes selon la pratique.

De confrontatie met de nieuwe denkprocessen en oplossingen

La confrontation avec les nouveaux modes de pensée et solutions

wordt voor de deelnemers van het colloquium – architecten, bouw-

sera donc une expérience enrichissante pour les participants au

heren, ingenieurs, aannemers… – een leerrijke ervaring. Door de

colloque : architectes, maîtres d’ouvrage, ingénieurs, entrepre-

studie van praktijkvoorbeelden, met bijzondere aandacht voor de

neurs, etc. En étudiant des exemples pratiques et en accordant

voordelen van de juiste ontwerpfilosofie, oplossing, oplegdetail of

une attention particulière aux avantages de la philosophie de

knoop, samenwerkingsverband, … leren ze van de verschillende

conception adéquate, d’une solution, d’un détail, d’un appui ou

spelers in het bouwproces hoe ontwerpen en bouwen in prefab

d’un nœud, d’une liaison, ... ils apprendront des différents acteurs

beton nóg beter kan. Zo breidt eenieder zijn eigen voordelenpakket

du processus de construction à faire encore mieux, tout en élargis-

verder uit.

sant leurs avantages respectifs.

Samenwerking

Collaboration

Het colloquium is een organisatie van FEBE, en meer bepaald van

Le colloque est organisé par la FEBE, et plus précisément par les

de verenigingen FEBEFAST (fabrikanten van prefab beton struc-

groupements FEBEFAST (fabricants d’éléments de structure en

tuurelementen) en FEBELARCH (fabrikanten van architectonisch

béton préfabriqué) et FEBELARCH (fabricants de béton architecto-

beton). Zij kunnen hierbij rekenen op de enthousiaste medewerking

nique). Ils peuvent compter à cet effet sur la collaboration enthou-

van de belangrijkste Belgische architectenverenigingen, name-

siaste des principales associations d’architectes belges, à savoir la

lijk NAV en FAB (BVA, UWA, UBA). Daarnaast geniet het initiatief

NAV et la FAB (BVA, UWA, UBA). L’initiative bénéficie en outre du

de steun van de Nederlandse zusterorganisatie BFBN, organisa-

soutien de l’organisation sœur néerlandaise, la BFBN, qui promeut

tie ter promotie van de betonindustrie. Ook de cementindustrie

l’industrie du béton. L’industrie du ciment est également présente

tekent present met FEBELCEM aan Belgische en Cement&Beton

avec FEBELCEM du côté belge et le Cement & Beton Centrum du

Centrum langs Nederlandse zijde.

côté néerlandais.

Think concrete, go precast

12

Het colloquium wordt opgevat als een voordrachtennamiddag met gerenommeerde sprekers uit binnen- en buitenland, met twee sessies van telkens vier sprekers. Tegelijk met de voordrachten loopt er een aangenaam partnerprogramma in het Gentse. Tegen de

De ontwerpfilosofie voor constructies in prefab beton kan in ĂŠĂŠn woord worden samengevat: eenvoud.

La philosophie de conception pour les constructions en bĂŠton prĂŠfa peut ĂŞtre rĂŠsumĂŠe en un mot : simplicitĂŠ.

Le colloque commencera par une aprèsmidi de confÊrences avec des orateurs renommÊs de Belgique et de l’Êtranger, en deux sessions de quatre orateurs. En même temps que les confÊrences, un programme agrÊable sera organisÊ pour les partenaires. Les participants et les par-

avond vinden deelnemers en partners elkaar terug op de receptie,

tenaires se retrouveront le soir pour la rÊception qui sera suivie d’un

gevolgd door een live cooking event met diverse originele acts.

‘live cooking event’ et de divers numĂŠros de spectacle originaux.

Op 21 juni krijgt het colloquium een vervolg door het bezoek aan

Le colloque aura une suite puisque une visite de plusieurs projets

een aantal van deze projecten, gerealiseerd in prefab beton.

rĂŠalisĂŠs en bĂŠton prĂŠfabriquĂŠ est prĂŠvue le 21 juin.

Inschrijven kan tot 15 mei op de website van het colloquium

Inscrivez vous jusqu’au 15 mai sur le site web du colloque

www.thinkprecast.org.

www.thinkprecast.org.

FEBE – Voltastraat 12 / rue Volta 12 – 1050 Brussel / Bruxelles – contact: charlotte.legein@febe.be – 02/738 74 40 www.thinkprecast.org

' *

+ ), ) ), - -. + ), ) /

! " #$ $ $ % & ! " #$ $ $ ' % (

$) '

074649

lZ \^kZ VchlZgh

:cigZ egd[Zhh^dccZah AZ X^bZci! XÉZhi cdigZ b i^Zg 8ÉZhi edjgfjd^! cdjh kdjh egdedhdch jc kVhiZ Vhhdgi^bZci YZ egdYj^ih# BV^h!

Zc eajh! cdjh kdjh XdchZ^aadch# Kdjh VkZo YZh fjZhi^dch 4 Cdjh hdbbZh a| edjg kdjh g edcYgZ Cdjh kdjh egdedhZgdch jcZ hdaji^dc XdchigjXi^kZ Veegdeg^ Z! [dgbja Z hjg WVhZ YZ cdigZ Zme g^ZcXZ! YZ cdh gZX]ZgX]Zh eZgbVcZciZh Zi YZ cdigZ XdccV^hhVcXZ YZh egdYj^ih# AZh g edchZh fjZ kdjh gZXZkgZo hZgdci eZghdccZaaZh! egVi^fjZh Zi W^Zc [dcY Zh# :c iVci fjZ egd[Zhh^dccZa YZ aV XdchigjXi^dc! kdjh iZh cdigZ ^ciZgadXjiZjg eg^k^a \^ #

8dchjaiZo lll#lZ\^kZVchlZgh#Xdb

&%5 $'9 ; LQGG

Schone gevels

14

in een zuivere

omgeving De

belles façades dans un environnement

G

evelreinigingsbedrijven en glazenwassers: het zijn toeleveranciers die de bewoners van de Oostendse Commodore

niet gauw zullen zien verschijnen. Naast de zelfreinigende eigen-

L

pur

es entreprises de ravalement de façade et les laveurs de vitres : des sous-traitants que les habitants du Commodore

à Ostende ne verront pas de sitôt. Outre leurs propriétés auto-

schappen, hebben de gevelelementen in prefab beton waaruit

nettoyantes, les éléments de façade en béton préfabriqué à partir

dit appartementsgebouw werd opgetrokken bovendien ook een

desquels cet immeuble à appartements a été érigé possèdent un

luchtzuiverend karakter.

effet purifiant.

Sinds kort zijn alle 57 appartementen van de Commodore bewoond.

Les 57 appartements du Commodore sont habités depuis peu.

Voor de eigenaars van dit prestigeproject was het innovatieve

Pour les propriétaires de ce prestigieux projet, le caractère innovant

karakter van de werf slechts een bijkomend verkoopsargument. Zij

du chantier n’était qu’un argument de vente supplémentaire : ils ont

lieten zich vooral charmeren door de topligging aan de Oostendse

surtout été charmés par l’excellente situation du bâtiment le long

zeedijk. Maar Groep Versluys, de opdrachtgever, is terecht fier op

de la digue. Mais le maître de l’ouvrage, Groep Versluys, est fier à

zijn primeur: als eerste in de Benelux gebruikte hij prefab elemen-

juste titre de sa primeur : il est le premier au Benelux à avoir utilisé

ten samengesteld uit zelfreinigend beton.

des éléments préfabriqués composés de béton autonettoyant.

Overigens steekt in het gebouw nog een primeur in de vorm van

De plus, le bâtiment présente une autre primeur sous la forme du

de ‘Bioclean’ hoogrendementsbeglazing, aangeleverd door Saint-

vitrage à haut rendement ‘Bioclean’, fourni par Saint-Gobain Glass.

Gobain Glass. Bioclean heeft dezelfde reinigende eigenschappen

Bioclean possède les mêmes propriétés autonettoyantes que le

als het beton en is dus een beglazing die langer schoon blijft dan

béton. C’est donc un vitrage qui restera beau plus longtemps que le

gewoon glas. Zon en regen doen het werk. De UV-stralen verpulve-

vitrage ordinaire. Le soleil et la pluie font tout le travail. Les rayons UV

ren het oppervlakkig vuil zoals regensporen en vegen, een regenbui

décomposent les saletés déposées à la surface, comme les taches

doet de rest. Tests wezen uit dat de ramen daardoor veel minder

ou traces de pluie, et une averse fait le reste. Des tests ont montré que

frequent moeten gereinigd worden. Bovendien isoleert het glas drie

les vitres doivent ainsi être nettoyées beaucoup moins souvent. En

keer beter dan de traditionele dubbele beglazing.

outre, le verre isole trois fois mieux que le double vitrage traditionnel.

beton195 15

Schone gevels in een zuivere omgeving - De belles façades dans un environnement pur

16

Visitekaartje Vorig jaar trokken de 35 bedienden van Decomo in het gloed-

de gevelpanelen – in totaal 530 m² gezuurd en 1060 m² gepolijst

nieuwe kantoorgebouw dat het Moeskroense prefab betonbe-

beton – en negen kolommen van 400 mm doorsnede in gepo-

drijf op zijn productiesite optrok. Daarmee kwam een einde aan

lijst beton. Bij de betonsamenstelling werd TIOCem gebruikt,

de versnippering van de administratieve diensten, zoals dat in de

het titaandioxine-houdende cement van CBR. Ook voor het

oude kantoren het geval was, en staat de deur open voor moge-

Decomo-gebouw werd geopteerd voor de zelfreinigende SGG

lijke toekomstige uitbreidingen of veranderingen. Bovendien was

Bioclean beglazing.

het 35-jaar oude gebouw functioneel niet meer aangepast aan de noden van vandaag. Maar vooral: het had niet de gewenste

Dit project biedt Decomo en zijn klanten de ideale gelegenheid

uitstraling omdat het de activiteiten van de fabrikant van archi-

om de zelfreinigende capaciteiten van beton in de praktijk in zijn

tectonisch beton niet weerspiegelde. Wat het bedrijf nodig had,

werking te zien.

was een visitekaartje.

En dat kreeg het met het ontwerp van het ‘Atelier d’Architecture Van Ost’. Het gebouw werd niet alleen een architectonisch

Opdrachtgever: Decomo, Moeskroen

hoogstandje, maar volgde ook de laatste trends op het vlak van

Ontwerp: Atelier d’Architecture Van Oost, Moeskroen

materialen. De nieuwe constructie is opgebouwd uit zelfdragen-

Prefab beton fabrikant: Decomo

beton195 17

Carte de visite L’an dernier, les 35 employés de Decomo ont pris leurs quar-

de panneaux de façade autoporteurs – au total 530 m² de béton

tiers dans l’immeuble de bureaux flambant neuf que l’entreprise

acidé et 1060 m² de béton poli – et de neuf colonnes de 400 mm

de béton préfabriqué mouscronnoise a construit sur son site

de diamètre en béton poli. Le ciment au dioxyde de titane de

de production. Les services ne sont plus dispersés, comme

CBR, TIOCem, a été utilisé dans la composition du béton. Le

c’était le cas dans les anciens bureaux, et la porte est désormais

vitrage SGG Bioclean autonettoyant a également été choisi pour

ouverte à d’éventuels extensions ou changements futurs. L’an-

le bâtiment Decomo.

cien bâtiment, vieux de 35 ans, n’était plus adapté aux besoins d’aujourd’hui. Mais surtout : il n’avait pas le rayonnement sou-

Ce projet offre à Decomo et à ses clients l’occasion idéale de voir

haité car il ne reflétait pas les activités du fabricant de béton

les capacités autonettoyantes du béton dans la pratique.

architectonique. Ce dont l’entreprise avait besoin, c’était d’une carte de visite.

Le projet proposé par l’Atelier d’Architecture Van Ost a répondu à ce besoin. Le bâtiment n’est pas seulement une prouesse

Maître d’ouvrage : Decomo, Mouscron

architectonique, il suit également les dernières tendances sur le

Conception : Atelier d’Architecture Van Oost, Mouscron

plan des matériaux. La nouvelle construction a été érigée à partir

Fabricant de béton préfabriqué : Decomo

Schone gevels in een zuivere omgeving - De belles façades dans un environnement pur

18

Reinigend

Autonettoyant

109 panelen, 42 borstweringen, 12 ronde borstweringen en 30 zui-

109 panneaux, 42 balustrades, 12 balustrades rondes et 30 colon-

len. Al deze elementen werden aangeleverd door Decomo, die ze

nes. Tous ces éléments ont été fabriqués par l’entreprise Decomo,

fabriceerde in wit gepolijst beton waarin het speciale cement van

et réalisés en béton poli blanc dans lequel a été incorporé le ciment

CCB werd verwerkt: het zelfreinigende TX Millennium.

spécial de CCB : le TX Millennium autonettoyant.

Het principe dat achter dit soort cement schuilgaat, is eenvoudig.

Dat de natuur in staat is om zelf vervuiling af te breken, is al langer bekend. De reinigingssnelheid is tegenwoordig echter kleiner dan de vervuilingssnelheid. Door het toe-

Het principe van fotokatalyse wordt niet alleen toegepast om het vuil op de gevel af te breken, maar ook om luchtvervuiling te bestrijden.

Le principe de la photocatalyse n’est pas seulement appliqué pour décomposer les impuretés sur la façade, mais également pour lutter contre la pollution de l’air.

voegen van een katalysator aan het cement, wordt dit proces versneld. Zelfreinigend cement bezit een

Ce type de ciment procède d’un principe simple. On sait depuis longtemps que la nature est capable de dépolluer l’air par elle-même. Toutefois, la vitesse de nettoyage est actuellement inférieure à la vitesse de pollution. L’ajout d’un catalyseur au ciment permet d’accélérer ce

processus. Le ciment autonettoyant comprend un photocatalyseur

fotokatalysator op basis van titaandioxide. Onder invloed van ultra-

à base de dioxyde de titane. Sous l’influence des rayons ultraviolets,

violette stralen wordt een oxidatiereductiereactie op gang gebracht

une réaction d’oxydo-réduction se déclenche. Celle-ci accélère la

die de afbraak van de vervuilende organische moleculen die in aan-

décomposition des molécules organiques salissantes qui entrent en

beton195 19

Fotokatalyse?

Photocatalyse ?

Het titaandioxide in zelfreinigend beton gedraagt zich als een

Le dioxyde de titane dans le béton autonettoyant se comporte

fotokatalysator, vergelijkbaar met bijvoorbeeld bladgroen in de

comme un photocatalyseur, comparable à la chlorophylle dans

natuur. Bij fotokatalyse versnelt een substantie – een ‘fotokataly-

la nature par exemple. Dans la photocatalyse, une substance

sator’ – een chemische reactie onder invloed van lichtenergie.

– un ‘photocatalyseur’ – déclenche une réaction chimique sous

Tijdens deze reactie wordt de katalysator niet verbruikt, noch

l’influence de l’énergie lumineuse. Durant cette réaction, le cata-

gewijzigd, waardoor de werking intact blijft zolang er blootstelling

lyseur n’est ni consommé ni altéré, ce qui fait que le fonctionne-

is aan UV-licht uit de omgeving. Door de lichtenergie, het water

ment reste intact aussi longtemps qu’il est exposé à la lumière

en de luchtzuurstof te gebruiken, veroorzaken de fotokataly-

UV. En utilisant l’énergie lumineuse, l’eau et l’oxygène de l’air,

satoren de vorming van zeer reactieve moleculen die in staat zijn

les photocatalyseurs engendrent la formation de molécules très

om organische en anorganische stoffen aanwezig in de atmos-

réactives, capables de décomposer les substances organiques

feer af te breken.

et inorganiques présentes dans l’atmosphère.

raking komen met het cement versnelt. De reacties zorgen ervoor

contact avec le ciment. Les réactions font en sorte qu’hiver comme

dat het vuil zomer en winter snel wordt afgebroken en zich niet

été les impuretés soient rapidement décomposées et ne puissent

kan vasthechten op het beton. Op die manier behoudt dit zijn oor-

pas se fixer sur le béton. Celui-ci conserve ainsi sa couleur initiale.

spronkelijke kleur.

L’application de ce type de ciment coûte plus cher que les ciments De toepassing van dit soort cement mag dan wel duurder zijn dan

traditionnels mais les coûts supplémentaires sont récupérés à ter-

traditionele cementsoorten maar de meerkost wordt op termijn

me par les économies d’entretien.

terug gewonnen door de besparingen in onderhoud.

Zuiverend

Purifiant Les producteurs de ciment ont très vite du se rendre à l’évidence

Al snel was het voor de cementproducenten duidelijk dat er meer

que l’innovation ne se limitait pas aux avantages évidents qu’offrait

in de innovatie zat dan de voor de handliggende voordelen die zelf-

l’autonettoyage. Il s’agit également d’une application écologique ;

reiniging biedt. Het gaat ook om een milieubewuste toepassing,

et pas seulement parce que le nettoyage fréquent des façades à

en niet alleen omdat frequente gevelreiniging met chemicaliën of

l’aide de produits chimiques ou d’autres produits mordants est

andere bijtende producten nu overbodig wordt.

désormais devenu superflu.

Het principe van fotokatalyse kan immers ook toegepast worden

Le principe de la photocatalyse peut en effet être également appli-

om de schadelijke stoffen te verminderen die aanwezig zijn in de

qué pour réduire les substances nocives présentes dans l’atmos-

atmosfeer, en dus om luchtvervuiling te bestrijden. De werking van

phère et donc pour lutter contre la pollution de l’air. Le fonctionne-

ultraviolette stralen zet de vervuilende stoffen om in niet-toxische

ment des rayons ultraviolets transforme les substances polluantes

elementen. Bij zonnig weer kan de lucht door fotokatalyse zo voor

en éléments non toxiques. Par temps ensoleillé, la photocatalyse

90% gezuiverd worden van stikstofoxiden, aldehyde, benzol en

permet de dépolluer l’air de 90% des oxydes d’azote, de l’alde-

chlooraromaten. Bij bewolkt weer bedraagt dit percentage 70%.

hyde, du benzol et des aromates chlorés. Par temps nuageux, ce pourcentage est de 70%.

Bij de nieuwste cementsoorten die zowel CCB als CBR op de markt brengen, ligt het accent dan ook op deze actieve vorm van

Dans les tout derniers types de ciment mis sur le marché aussi bien

luchtzuivering, en op hun bijdrage aan een duurzame omgeving.

par CCB que CBR, l’accent porte dès lors sur cette forme active de purification de l’air et sur leur contribution à un environnement durable.

(LVE)

Commodore

Commodore

Opdrachtgever: Groep Versluys, Oostende

Maître d’ouvrage : Groep Versluys, Ostende

Ontwerp: E&L Projects, Kortrijk

Conception : E&L Projects, Courtrai

Prefab betonfabrikant: Decomo, Moeskroen

Fabricant de béton préfabriqué : Decomo, Mouscron

LOPNRB IÁFAgB PB C>FQ J>QFhOB IP AB J>QBOFB AB FABB SLIDQ LP FAgBP BK J>QFhOB AÁ>O@EFQB@QROB PLKQ ?OFII>KQBP EgI>P SLRP KB QOLRSBW M>P QLRGLROP J>QFhOB MLRO IBP QO>ARFOB B@LJL IB C>FQ BQ PB QFBKQ a SLP @sQgP MLRO >K@OBO SLP MOLGBQP A>KP I> Og>IFQg BQ >FKPF OBKAOB IÁ>O@EFQB@QROB M>PPFLKK>KQB LRP >SBW RK MOLGBQ >SB@ AR ?gQLK >O@EFQB@QLKFNRB LKQ>@QBW¦KLRP Decomo le concrétisera.

EBBCQ P@EFQQBOBKAB >O@EFQB@QRO>IB FABBfK J>>O G>JJBO DBKLBD SFKAQ R KFBQ >IQFGA EBQ DBP@EFHQB J>QBOF>>I LJ ABWB QB OB>IFPBOBK B@LJL FP BBK ?BAOFGC A>Q RT FABBfK BCCB@QFBC LJWBQ FK OBfIB J>QBOFB BK ?LBFBKAB >O@EFQB@QRRO TBOHBIFGHEBFA I>>Q TLOABK EBBCQ BBK MOLGB@Q BK BBK FABB SLLO >O@EFQB@QLKFP@E ?BQLK LKQ>@QBBO LKP Decomo maakt het hard.

Ci Gr

LRO SLRP C>FOB RKB JBFIIBROB FAgB SFPFQBW www.decomo.be • BK SLLOMOLBCGB LM www.decomo.be Q LRIBS>OA KARPQOFBI Q ¦ LRP@OLK BIDFRJ Q ¸ ª « Q C>U ¸ ª « Q FKCLµAB@LJL ?B

D QHZ

CCB, Fournisseur de solutions constructives

N’oubliez pas les bases.

Ciment et Granulats

CCB

D QHZ ORJR FDUWH )5 LQGG

Grand-Route 260 B-7530 Gaurain-Ramecroix info@ccb.be - www.ccb.be

22

De

groene look van beton:

beplantbare geluidswerende wanden

Les parois

antibruit végétalisables:

le béton s’habille de vert …

D

e oppervlakte van ons land is beperkt. Inwoners, ondernemingen, natuurdomeinen en transportnetten moeten

de beschikbare ruimte dus met elkaar delen, bij voorkeur zonder

N

otre pays n’étant pas extensible, les habitants, entreprises, domaines naturels et réseaux de communication tels que

les autoroutes se doivent de cohabiter en apportant le moins pos-

elkaar overlast te bezorgen. Soms is het daarbij noodzakelijk om

sible de nuisances les uns aux autres. Dans certains cas, il est

inwoners te beschermen tegen omgevingslawaai.

nécessaire de protéger les habitants contre le bruit environnant.

Enkele maanden geleden gaf Kris Peeters – toenmalig Vlaams

Il y a quelques mois, Kris Peeters, alors ministre flamand en charge

minister van Openbare Werken, Energie, Leefmilieu en Natuur – het

des Travaux Publics, de l’Environnement, des Ports et de l’Ener-

startschot voor de aanleg van een 700-meter lang geluidswerend

gie, donnait le coup d’envoi des travaux pour la pose de 700

betonscherm tussen het natuurgebied van het Zuidelijk Eiland (een

mètres d’écran antibruit en béton pour séparer le domaine natu-

eiland gevormd door de Rupel en het kanaal Brussel-Schelde) en

rel de la Zuidelijk Eiland (une île formée par le Rupel et le canal

het aanpalende bedrijventerrein. De vele vogels die in dit gebied

Bruxelles-Escaut à Bornem) et le zoning industriël voisin. Le but de

hun nest bouwen krijgen een rustige plek door ze af te schermen

cette construction est de garantir un havre de paix aux nombreux

van de nabijgelegen bedrijven die ook gebruik maken van de water-

oiseaux nichant dans cette zone en les séparant des entreprises

wegen. De 4-meter hoge muur zal volledig worden beplant en zo

proches qui utilisent elles aussi les voies navigables. Le mur de

een heuse ‘groene muur’ vormen.

quatre mètres de haut sera complètement végétalisé.

beton195 23

Hulp van Kris Peeters bij de verzorging van de planten tijdens de inhuldiging. / Lors de l’inauguration, Kris Peeters a apporté son aide à l’arrosage des plantes constituant l’écran.

Schermen à la carte

Écrans à la carte

Dit deel van het kanaal wordt beheerd door de NV Waterwegen

Cette partie du canal est gérée par Waterwegen en Zeekanaal

en Zeekanaal (W&Z), die de waterwegen van een deel van Vlaan-

NV (W&Z), qui s’occupe des voies navigables d’une partie de la

deren en de aangrenzende terreinen onder haar hoede heeft. Van

Flandre ainsi que des terrains adjacents à celles-ci. Sur les près

de bijna 25.000 km waterwegen die Europa telt, ligt er meer dan

de 25.000 km de voies navigables en Europe, plus d’un millier se

1.000 km in Vlaanderen. Het gaat om het meest uitgebreide maar

trouve en Flandre. Il s’agit du réseau le plus étendu, mais aussi

ook dichtste net ter wereld. Deze waterwegen vormen een natuur-

le plus dense du monde. Ce réseau représente un atout naturel,

lijke, economische en recreatieve troef die W&Z zo goed mogelijk

économique et récréatif que W&Z veut optimaliser de la meilleure

wil uitspelen.

manière qui soit.

Het scherm wordt opgebouwd uit stapelbare beplantbare betonelementen Evergreen uit het gamma van Prefaco, vroeger Marmorith. W&Z was onder de indruk van de ‘groene muur’ – duurzaam en gemakkelijk realiseerbaar – en vertrouwde de werken toe aan aannemer Herbosch-Kiere uit Kallo.

Dankzij schermen in prefab beton kan elke m² van het terrein optimaal worden benut.

Grâce aux écrans en béton préfabriqué, chaque m² du terrain reste exploitable.

Les écrans sont réalisés en éléments de béton empilables et végétalisables Evergreen de la gamme de Prefaco, anciennement Marmorith. W&Z a été charmé par le ‘mur vert’ durable et facilement réalisable et a confié les travaux à l’entrepreneur Herbosch-Kiere de Kallo, spécialisé en tra-

De specialist in waterbouwkundige werken voerde een dergelijke

vaux maritimes. Il s’agissait pour eux d’une première. Comme le

opdracht voor het eerst uit. Geert Baert, werfleider, bevestigt dat

confirme le responsable du chantier, Geert Baert, après un petit

de werken vrij snel en zonder moeilijkheden zijn verlopen, na enige

temps d’adaptation au produit et quelques conseils de pose prodi-

tijd om aan het product te wennen en wat advies van de fabrikant.

gués par le fabricant, les travaux se sont déroulés sans encombre.

Het project langs het zeekanaal Brussel-Schelde wordt in drie

Les travaux le long du canal marin Bruxelles-Escaut sont pré-

fasen uitgevoerd: na het startsein van Kris Peeters wordt in een

vus en trois phases : après le coup d’envoi des travaux par Kris

tweede fase 100 meter gebouwd en in een derde en laatste fase

Peeters, une deuxième phase prévoit la pose de 100 mètres, et les

de resterende 600 meter.

600 mètres restants ensuite.

Beplantbare geluidswerende wanden - Les parois antibruit végétalisables

24

Ieder zijn plek

Chacun chez soi

Wie zich op een terrein wil vestigen, moet met verschillende beper-

Quiconque souhaite occuper un terrain doit tenir compte de plu-

kingen rekening houden. Iedereen wil wel enkele vierkante meters

sieurs contraintes. Tout le monde souhaite toujours avoir quelques

extra, want een terrein is zelden te groot. Maar bovenop de beperkt

m² en plus, un terrain est rarement trop grand. Mais à la contrainte

beschikbare plaats, komen ook nog de kosten van de grond. De

de place disponible s’ajoute encore la contrainte de coût du ter-

prijs per m² blijft maar stijgen. Niemand heeft dan ook zin om veel

rain. Le prix au m² ne cesse d’augmenter. Que dire si l’on paie cher

te betalen voor een stuk grond waar hij niets aan heeft. Door te

un morceau de terrain dont on ne pourra pas profiter ? La solution

kiezen voor stapelbare prefab betonelementen kunnen bewoners

offerte par les éléments empilables en béton préfabriqué permet

van elke m² van hun tuin genieten en bedrijven hun terrein optimaal

aux habitants d’utiliser chaque m² de leur jardin et aux entreprises

exploiteren.

de rentabiliser chaque m² de terrain.

Tal van terreinen kunnen niet gebruikt of geëxploiteerd worden

On ne compte plus les terrains inutilisables ou inexploitables en

door de aanwezigheid van hellingen. Door gebruik te maken van

raison de leur conception en talus. Ici aussi, les écrans permettent

een scherm wint men plaats in vergelijking met de aanleg van een

de gagner de la place en comparaison avec un talus aménagé.

berm.

Modulable

Moduleerbaar

En plus de sa fonction antibruit, les éléments peuvent être utilisés

De betonnen schermen zijn niet alleen geluidswerend maar kunnen

comme mur de soutènement, mur de revêtement et mur de sécu-

ook dienst doen als steunmuur, bekledingsmuur of veiligheidsmuur.

rité. L’ensemble formé par les éléments en béton préfabriqué et

De toepassingen van prefab betonschermen.

1. Beplantbaar geluidswerend scherm, gebruikt om een woonzone af te schermen van een nabijgelegen snelweg. In vergelijking met een aarden wal kan tot 90% plaatswinst worden geboekt en kan de hoogte van de wand tot 50% worden verminderd.

2. Beplantbaar

geluidswerend

scherm

gebruikt als buffer tussen een woonzone en een snelweg. Aan de kant van de woonzone kan eventueel een talud worden aangelegd met verschillende planten en struiken.

3. Steunmuur om een hoger gelegen terrein te ondersteunen (bos of industrie).

4. Bekleding van rotsachtige wanden met speciaal ontworpen elementen, verankerd in de rotsen. Voorkomt dat stenen loskomen en houdt ze desgevallend tegen.

5. Meervoudige toepassingen: steunmuur en geluidswerend scherm voor een lagergelegen woonzone.

beton195 25

De prefab betonelementen en de begroeiing vormen een rationele,

la végétation forme une combinaison rationnelle, solide et esthé-

solide en esthetische combinatie.

tique.

De verschillende afmetingen van de elementen maken eindeloze

Les différentes tailles des éléments permettent des combinaisons à

combinaties mogelijk voor een onbeperkte hoogte. De elementen

l’infini pour une hauteur illimitée. D’installation simple, les éléments

worden gemakkelijk samengevoegd en gestapeld, hebben een

ont une longue durée de vie, sont réutilisables et ne nécessitent

lange levensduur, zijn herbruikbaar en vergen weinig onderhoud.

que peu d’entretien.

De lijst van realisaties en toekomstige projecten wordt steeds langer:

La liste des réalisations passées et à venir s’allonge de plus en plus :

– Rond het zuiveringsstation van Aquafin in Landen

– autour de la station d’épuration Aquafin à Landen ;

– De industriezone van Houthalen: Marmorith

– zone d’entreprise de Houthalen : Marmorith ;

– HST Leuven

– TGV Louvain ;

– HST-traject Brussel – Luik – Keulen: 10 kilometer!

– trajet TGV Bruxelles – Liège – Cologne : 10 kilomètres ! ;

– Luchthaven van Zaventem: muur van 18 m hoog

– aéroport de Zaventem : mur de 18 mètres de haut ;

– Boomgaarden Borgloon

– vergers Borgloon ;

– Lidl-supermarkten in Wemmel en Ternat

– supermarchés Lidl de Wemmel en Ternat ;

– Maasmechelen Village

– Maasmechelen Village ;

– Ottignies: 9 muren met een totale oppervlakte van bijna 2400 m²

– Ottignies : 9 murs couvrant une superficie totale de près de

(CFE)

2400 m² (CFE) ;

Les applications différentes des écrans en béton préfabriqué.

1. Ecran végétalisable antibruit et antivacarme

utilisé

comme

protection

d’une zone d’habitation à proximité d’une autoroute. Un gain de place pouvant atteindre 90% par rapport à un mur de terre et une diminution de la hauteur de la cloison pouvant atteindre 50%.

2. Ecran végétalisable antibruit et antivacarme utilisé comme zone tampon entre une zone d’habitation et une autoroute. Un talus pourvu de diverses plantes et buissons peut éventuellement être aménagé du côté de la zone d’habitation.

3. Mur de soutènement en vue de l’étayage d’une zone surélevée (bois ou industrie) 4. Revêtement de paroi rocheuse en éléments spécialement conçus, avec ancrages dans le rocher. Prévient et retient les éventuelles chutes de pierres.

5. Applications multiples : mur de soutènement et écran antibruit pour une zone d’habitation située en contrebas.

26

Beplantbare geluidswerende wanden - Les parois antibruit vĂŠgĂŠtalisables

beton195 27

– Schuman/Watermaal-Bosvoorde: 4 muren van 7 m hoog, goed

– Schuman/Watermael-Boitsfort : 4 murs de 7 m de haut pour

voor bijna 1500 m². De muren worden opgetrokken in Evergreen

près de 1500 m². Les murs sont réalisés en éléments Evergreen

plus-elementen (groter dempingsvermogen) (Valens)

plus (plus absorbant) (Valens)

Grijs of groen…

Gris ou vert, …

De elementen kunnen perfect ingezet worden zonder groenbedek-

Les éléments peuvent sans aucun problème être laissés tels quels

king, maar er kan ook voor gezorgd worden dat ze helemaal onder

mais peuvent aussi complètement disparaître sous les plantes.

de planten verdwijnen. Afhankelijk van de hoogte, inplanting en

Le fabricant propose même, selon la hauteur, l’implantation et

oriëntatie stelt de fabrikant zelfs een selectie struiken voor met han-

l’orientation, une sélection de plantes et broussailles à branches

gende of klimmende takken of planten die in de hoogte groeien.

pendantes, grimpantes ou à pousse verticale.

Zelf paste Prefaco de Evergreen-elementen toe om de hinder van

Pour démontrer cette réalité, Prefaco a utilisé les éléments Ever-

zijn productiesite in Houthalen te beperken. Anderhalf jaar later

green pour réduire les nuisances de son site de production de

zijn de elementen bijna helemaal onzichtbaar geworden door de

Houthalen. Un an et demi après la pose, les éléments sont devenus

plantengroei. Niet alleen de geluidsoverlast is verminderd, de buurt

quasi invisibles, tout à fait recouverts de plantes et offrent, outre la

rond de fabriek geniet nu ook van een mooier uitzicht. Er wordt

réduction de bruit, un plus beau paysage au voisinage de l’usine.

gezegd dat de mooiste realisaties de minst opvallende zijn; deze

On dit que les plus belles réalisations sont celles qui ne se voient

geluidswerende muren zijn daar opnieuw het bewijs van.

pas : ces murs antibruit en sont une nouvelle preuve.

(CL)

www.wenz.com – www.prefaco.be

Bouw mee aan een duurzame, milieuvriendelijke toekomst FEBE – de Federatie van de Betonindustrie – profileert zich steeds nadrukkelijker als de actieve promotor van prefab beton als duurzaam en milieuvriendelijk bouwmateriaal en als informatie- en adviesorgaan inzake veiligheid en efficiëntie. Om haar dienstverlening op dit vlak verder uit te breiden, wil FEBE zich versterken met een m/v:

ADVISEUR MILIEU EN VEILIGHEID Functie

Je helpt de FEBE-leden om de nodige veiligheid in te bouwen in de bedrijfsomgeving en adviseert en ondersteunt hen in milieudossiers. Je houdt hen op de hoogte van de nieuwe veiligheidsen milieuvoorschriften en vertegenwoordigt hun belangen bij overheidsdiensten, werkgroepen en milieuverenigingen.

Profiel

Je hebt een sterke affiniteit met veiligheid en milieu en wil die kennis graag verder uitbouwen en ten dienste stellen van onze leden. Je communiceert vlot, legt graag en makkelijk contact en beschikt over de nodige didactische vaardigheden om het technisch vakjargon in begrijpelijke termen toe te lichten. Een technische opleiding op master- of bachelorniveau is gewenst.

Ervaring is niet noodzakelijk.

DESKUNDIGE MILIEUTECHNIEKEN Functie

Na een inwerkperiode van enkele maanden waarin je vertrouwd wordt gemaakt met het specifieke segment van waterzuiveringsinstallaties, riolering- en waterafvoersystemen ga je aan de slag als ‘specialist milieutechnieken’. Je zetelt in belangrijke commissies, bepaalt er mee het beleid en behartigt de belangen van de FEBE-leden op milieutechnisch niveau.

Profiel

Je hebt een technische master- of bachelor-opleiding achter de rug en een levendige belangstelling voor waterbeheer, bouwkunde en milieutechnieken.

Je communiceert vlot en overtuigend en beheerst de beide landstalen in voldoende mate om je rol van moderator en promotor succesvol te vervullen.

FEBE biedt een salarispakket in verhouding tot de verantwoordelijkheden en het vooruitzicht op een boeiende loopbaan in een sector die de toekomst voor zich heeft. De hoofdzetel in de Brusselse periferie is vlot bereikbaar.

Interesse voor één van deze functies? Solliciteer on line via www.searchselection.com of neem contact op met Myra Vandekerckhove, m.vandekerckhove@searchselection.com Search & Selection, Koning Albertlaan 79, 9000 Gent, tel. 09 243 40 80

:HOFRPH WR RXU VWDQG

: H G H Y H O R S V D I H W \

JHWHVW !! 1%1 (1 WHVWp 7 7 7 1 1 + + + + D + E

.HPSLVFKH .DDL +DVVHOW ID[ ZZZ RPQLEHWRQ EH LQIR#RPQLEHWRQ EH

veiliger

30

Wegafbakeningen na invoering van de norm

Les dispositifs de retenue routiers

plus sûrs depuis l’introduction de la norme I

n het afgelopen half jaar werden we een aantal keren opgeschrikt door zware ongevallen waarbij vrachtwagens door de

middenberm gingen en waarbij een aantal dodelijke slachtoffers

C

es six derniers mois, nous avons été à plusieurs reprises stupéfaits par les graves accidents impliquant des camions

traversant la berme centrale et entraînant la mort de plusieurs per-

te betreuren vielen. Hadden deze ongevallen voorkomen en de

sonnes. Ces accidents auraient-ils pu être évités et leurs consé-

gevolgen beperkt kunnen worden? De invoering en de toepassing

quences limitées ? L’introduction et l’application de la norme NBN

van de norm NBN EN 1317 voor veiligheidsafbakeningen zorgt

EN 1317 sur les dispositifs de retenue routiers permet en tout cas

in elk geval voor meer zicht op de performantie van de geïnstal-

d’avoir une meilleure vue sur la performance des systèmes instal-

leerde systemen. Meer transparantie, meer duidelijkheid en dus

lés. Il en résulte une plus grande transparence, plus de clarté et

ook meer veiligheid zijn het gevolg.

donc aussi une meilleure sécurité.

Tot voor kort werd deze norm in België hier en daar al op vrijwillige

Jusqu’à il y a peu, cette norme était déjà appliquée ça et là sur base

basis toegepast. Sinds vorig jaar is hij echter verplicht. Hij werd

volontaire. Depuis l’année dernière, elle est obligatoire. En effet, elle

immers in Vlaanderen opgenomen in de nieuwe uitgave van het

a été introduite en Wallonie par un OSD (y compris dans la nouvelle

Standaard Bestek 250 (versie 2.1) en in Wallonië ingevoerd via een

version du RW99 – en préparation), tandis qu’en Flandre, elle a été

OSD (ook in de nieuwe versie van RW99 – in voorbereiding). Hoog

intégrée dans la nouvelle édition du Standaard Bestek 250 (version

tijd voor een opfrissing.

2.1). Le moment idéal pour faire le point sur ce sujet.

Terwijl vroeger werd voorgeschreven op basis van materiaal en vorm, moeten veiligheidsafbakeningen

voortaan

voldoen

aan een aantal precies omschreven criteria, die in detail zijn opgenomen in de norm. Alle leveranciers of fabrikanten

De norm legt voor alle niveaus van kerend vermogen de opgelegde crashtests vast.

La norme indique les essais de choc obligatoires par niveau de retenue.

Alors que dans le passé, les prescriptions se fondaient sur le matériau et la forme, les dispositifs de retenue doivent désormais satisfaire à un certain nombre de critères bien précis, détaillés dans la norme. Tous les fournisseurs ou fabricants doivent prou-

moeten, via crashtesten bij erkende testhuizen, bewijzen dat hun

ver, à l’aide de crash tests réalisés dans des sites d’essai agréés,

systemen aan deze eisen voldoen. Tegelijkertijd worden tijdens de

que leurs systèmes satisfont à ces exigences. Durant les essais de

botsproeven een aantal gegevens geregistreerd, die toelaten het

choc, un certain nombre de données sont en outre enregistrées ;

gedrag van een veiligheidsafbakening precies te omschrijven, en

celles-ci permettent de décrire précisément le comportement de

het zo mogelijk maken hun inzet op het terrein aan deze resultaten

la barrière de sécurité et de relier ainsi leur mise en œuvre sur le

te koppelen.

terrain avec ces résultats.

Kerend vermogen

Niveau de retenue

In de NBN EN 1317-2 worden tien niveaus van kerend vermogen

La norme NBN EN 1317-2 définit dix niveaux de retenue : du

gedefinieerd: van T1 (laagste niveau) tot H4b (hoogste niveau). Voor

niveau T1 (le plus faible) au niveau H4b (le plus élevé). Pour cha-

elk kerend vermogen wordt in de norm precies vastgelegd welke

que niveau de retenue, la norme indique clairement quels essais

botsproeven moeten uitgevoerd worden. Zowel het type voertuig,

de choc doivent être réalisés. Tant le type de véhicule, sa masse,

zijn massa, de botssnelheid als de impacthoek zijn strikt bepaald

la vitesse d’impact que l’angle d’impact sont strictement définis

(zie tabel 1). Een systeem dat bijvoorbeeld kerend vermogen H4b

(voir tableau 1). Par exemple, un système qui souhaite atteindre

wenst te halen, dient twee crashtesten te ondergaan: enerzijds

le niveau H4b, doit subir deux essais de choc : d’une part, l’essai

de proef TB81 (met een geladen vrachtwagen met oplegger van

TB81 (camion articulé chargé de 38 tonnes, vitesse d’impact de

38 ton, tegen een aanrijsnelheid van 65 km/u en met een botshoek

65 km/h et angle d’impact de 20°) et d’autre part, l’essai TB11

van 20°) en anderzijds de proef TB11 (met een lichte personenauto

(véhicule de tourisme léger, vitesse d’impact de 100 km/h et angle

van 900 kg, tegen een snelheid van 100 km/u en met een botshoek

d’impact de 20°).

van 20°).

beton195 31

Tabel 1 – Prestatieklassen voor veiligheidsafbakeningen voor voertuigen volgens NBN EN 1317-2 Tableau 1 – Classes de performance pour systèmes de retenue pour véhicules selon NBN EN 1317-2 Klasse / Classe

Kerend vermogen / Niveau de retenue

Type botsproef / Type d’essai

T1

TB 21

1.300

80

8

T2

TB 22

1.300

80

15

T3

TB 21 TB 41

1.300 10.000

80 70

8 8

N1

TB 31

1.500

80

20

N2

TB 32 TB 11

1.500 900

110 100

20 20

H1

TB 42 TB 11

10.000 900

70 100

15 20

H2

TB 51 TB 11

13.000 900

70 100

20 20

H3

TB 61 TB 11

16.000 900

80 100

20 20

H4a

TB 71 TB 11

30.000 900

65 100

20 20

H4b

TB 81 TB 11

38.000 900

65 100

20 20

Lage botshoek tijdelijke systemen / Angle d’impact faible systèmes temporaires

Normaal kerend vermogen / Niveau de retenue normal

Hoog kerend vermogen / Niveau de retenu élevé

Zeer hoog kerend vermogen / Niveau de retenue tres élevé

Tabel 2 – Schokindex – ASI / Tableau 2 – Indice de choc – ASI

Massa voertuig in kg / Botssnelheid in km/u / Masse du véhicule en kg Vitesse d’impact en km/h

Botshoek in ° / Angle d’impact en °

Tabel 3 – Werkingsbreedte / Tableau 3 – Largeur de fonctionnement

Niveau

Waarde / Valeur

Klasse / Classe

Waarden / Valeurs

A

ASI ≤ 1,0

W1

W ≤ 0,6 m

B

ASI ≤ 1,4

W2

W ≤ 0,8 m

W3

W ≤ 1,0 m

W4

W ≤ 1,3 m

W5

W ≤ 1,7 m

W6

W ≤ 2,1 m

van lichte voertuigen. Uit de geregistreerde krachten die op deze

W7

W ≤2,5 m

inzittenden inwerken (enkel gemeten via instrumenten) wordt een

W8

W ≤ 3,5 m

Schokindex De TB11 test wordt op elk niveau kerend vermogen vanaf N2 toegevoegd om na te gaan of de afbakening, naast sterk genoeg voor het zware voertuig, ook veilig genoeg is voor de inzittenden

ASI waarde berekend (Acceleration Severity Index). Is het resultaat ≤ 1,0 dan valt de schokindex in klasse A (‘zeer veilig’). Ligt dit cijfer hoger maar is het ≤ 1,4 dan valt de schokindex in klasse B (‘veilig’)

Indice de choc

(zie tabel 2). Hogere waarden worden als eerder onveilig tot zeer

L’essai TB11 est ajouté à chaque niveau de retenue à partir de N2

onveilig beschouwd en kunnen leiden tot zwaardere en zelfs dode-

pour vérifier si la barrière est non seulement suffisamment résis-

lijke kwetsuren bij inzittenden van lichte voertuigen.

tante pour le poids lourd mais aussi sûre pour les passagers des véhicules légers. Une valeur ASI (Acceleration Severity Index) est

Werkingsbreedte

calculée à partir des forces enregistrées qui agissent sur les pas-

Bij de botsproeven wordt ook opgemeten hoever de geteste afba-

sagers (uniquement mesurées à l’aide d’instruments). Si le résultat

kening is verschoven door de impact. De ruimte die nodig is voor

≤ 1,0, l’indice de choc tombe dans la classe A (‘très sécurisant’).

de installatie van het systeem (de breedte) en de verschuiving

Si ce chiffre est plus élevé mais ≤ 1,4, l’indice de choc tombe dans

samen vormen de werkingsbreedte. Een geteste veiligheidsaf-

la classe B (‘sécurisant’) (voir tableau 2). Des valeurs plus élevées

bakening krijgt op basis hiervan, en wel degelijk voor het geteste

sont considérées comme plutôt insécurisantes ou très insécurisan-

kerend vermogen, een klasse van werkingsbreedte toegekend

tes et peuvent entraîner des blessures plus graves, voire mortelles,

zoals vermeld in tabel 3. Een afbakening met een breedte van

pour les occupants de véhicules légers.

32

Wegafbakeningen veiliger na invoering van de norm / Les dispositifs de retenue routiers plus

sûrs après l’introduction de la norme

39 cm bijvoorbeeld, die 40 cm verschuift, heeft een totale ruimte

Largeur de fonctionnement

nodig van 79 cm en krijgt dus werkingsbreedte W2 toebedeeld.

Lors des essais de choc, on mesure également dans quelle mesu-

Het is belangrijk te weten dat de volledige breedte van het systeem

re le dispositif de retenue testé est déplacé par l’impact. L’espace

als basis wordt genomen.

nécessaire pour l’installation du système (la largeur) et le déplacement forment ensemble la largeur de fonctionnement. Une bar-

Andere voorwaarden

rière de sécurité testée obtient sur cette base, et pour le niveau de

Naast de hoger beschreven determinanten zijn er nog een hele reeks

retenue testé, une classe de largeur de fonctionnement, telle que

bijkomende voorwaarden waaraan moet voldaan zijn vooraleer een

mentionnée au tableau 3. Une barrière d’une largeur de 39 cm, par

botsproef als geslaagd kan worden beschouwd en het geteste systeem kan worden aanvaard voor gebruik op onze wegen. Zo mag de veilig-

exemple, qui se déplace de 40 cm,

De testlengte moet voldoende zijn om alle geclaimde eigenschappen onweerlegbaar aan te tonen.

heidsafbakening uiteraard niet doorbroken worden, moet het testvoertuig

La longueur de test doit être suffisante pour démontrer toutes les propriétés exigées.

a donc besoin d’un espace total de 79 cm et se voit donc attribuer une largeur de fonctionnement W2. Il est important de savoir que la largeur totale du système est prise comme base.

rechtop blijven, en mogen er geen onderdelen van de veiligheidsafbakening in de passagiersruimte dringen. Deze laatste mag ook niet in belangrijke mate vervormd worden.

Autres conditions

Het voertuig mag bovendien niet teruggekaatst worden, maar moet

Outre les déterminants décrits ci-dessus, il convient de satisfaire à

teruggeleid en op het juiste pad gebracht worden (vandaar de term

toute une série de conditions complémentaires avant qu’un essai

‘geleidesysteem’). Om dit na te gaan wordt een zogenaamde ‘CEN-

de choc puisse être considéré comme réussi et que le système

box’ afgebakend. Het testvoertuig mag deze na de crash slechts

testé puisse être accepté à l’utilisation sur nos routes. La barrière

in een beperkte hoek verlaten (zie figuur 1). De testlengte van het

de sécurité ne peut pas se rompre, le véhicule d’essai doit rester

systeem moet bovendien voldoende zijn om alle geclaimde eigen-

debout et aucun élément de la barrière de sécurité ne peut pénétrer

schappen onweerlegbaar aan te tonen. Bij een te korte testlengte

dans l’habitacle. Celui-ci ne peut pas non plus subir des déforma-

zouden eindverankeringen bijvoorbeeld een invloed kunnen hebben

tions importantes. De plus, le véhicule ne peut pas rebondir mais

op de werkingsbreedte (dit blijkt uit het feit dat de onderdelen vlak

doit être redirigé et remis sur la bonne voie (d’où le terme ‘système

na of voor de verankeringen na de crash verplaatst zijn). In dergelijk

de guidage’). Pour vérifier qu’il en est bien ainsi, on recourt à ce

geval is een test niet geslaagd en moet een langere testlengte geko-

qu’on appelle une ‘boîte CEN’. Après l’impact, le véhicule d’essai

zen worden tot dit niet meer het geval is (zie figuur 2).

ne peut sortir de cette boîte que dans un angle limité (voir figure 1

Figuur 1 – Het impactpunt ligt vrijwel altijd op 1/3 van het beginpunt van de installatie / Le point d’impact se produit toujours à 1/3 de l’installation

Figuur 2 – De testlengte / La longueur de test

beton195 33

E25 – Wandre – smalle middenberm met lichtmasten – kerend vermogen H4b / Wandre – petite berme centrale avec poteaux d’éclairage – niveau de retenue H4b

Verantwoordelijkheid

– le point d’impact se situe quasi toujours à 1/3 du point de départ

Ook juridisch zorgt de invoering van deze (veiligheids)norm voor

de l’installation). La longueur de test du système doit en outre être

een volledig gewijzigde situatie. Er moet steeds kunnen aange-

suffisante pour pouvoir démontrer toutes les propriétés exigées.

toond worden dat de geplaatste veiligheidsafbakening de crash-

Dans le cas d’une longueur de test trop courte, les ancrages aux

testen met goed gevolg doorstaan heeft, dat de installatie conform

extrémités pourraient par exemple exercer une influence sur la lar-

aan de testopstelling werd uitgevoerd en dat gekozen werd voor

geur de fonctionnement (ceci ressort du fait que les éléments juste

een voldoende hoog niveau van kerend vermogen. Er zijn meerdere gevallen bekend waarbij zowel overheid, fabrikant als aannemer voor de rechtbank werden gedaagd en één of meerdere

De invoering van de norm wijzigt ook de juridische situatie.

L’introduction de la norme change également la situation juridique.

partijen in het ongelijk werden gesteld

après ou avant les ancrages se déplacent après l’impact). Si tel est le cas, l’essai n’est pas réussi et il faut opter pour une longueur de test plus importante jusqu’à ce que ce problème soit résolu (voir figure 2).

bij een falende veiligheidsafbakening.

Responsabilité Ondanks het feit dat er een bijzonder uitgebreid gamma aan con-

Sur le plan juridique, l’introduction de cette norme (de sécurité)

forme producten bestaat, zullen er zich uiteraard ook uitzonderlijke

change complètement la donne. Il faudra toujours pouvoir démon-

situaties voordoen waarbij de (standaard)niveaus die in de norm zijn

trer que la barrière de sécurité installée a résisté avec succès aux

opgenomen geen aangepast antwoord bieden. In dergelijke geval-

crash tests, que l’installation a été réalisée conformément au dis-

len wordt echter aangeraden van een conform getest systeem te

positif d’essai et qu’un niveau de retenue suffisamment élevé a

vertrekken, om hiervan een oplossing af te leiden die aansluit bij de

été choisi. Il existe plusieurs cas pour lesquels pouvoirs publics,

behoeftes op het terrein.

fabricant et entrepreneur ont été cités à comparaître et où une ou plusieurs parties ont été reconnues coupables de la défaillance

Zowel de Vlaamse als de Waalse overheid hebben uit veiligheids-

d’une barrière de sécurité.

overwegingen in het SB 250 en in de OSD voorzien in minimale

En dépit du fait qu’il existe une gamme particulièrement large de

eigenschappen waaraan een afbakening moet voldoen op autosnel-

produits conformes, il existe aussi bien entendu des situations

34

Wegafbakeningen veiliger na invoering van de norm / Les dispositifs de retenue routiers plus

sûrs après l’introduction de la norme

Tabel 4 – Minimale voorschriften / Tableau 4 – Prescriptions minimales

Autosnelwegen en prioritaire wegen / Autoroutes et routes prioriatires

Kerend vermogen / Niveau de retenue Risico / Risque Normaal/Normal

Verhoogd / Élevé

Permanente installaties / Installations permanentes

H2

H4b

Tijdelijke installaties (werven) / Installations temporaires (chantiers)

T3

Schokindex / Indice de choc

Werkingsbreedte / Largeur de fonctionnement

Max B Aangepast aan situatie / Adapté à la situation

H1/H2

Max B

wegen en primaire wegen. En niet toevallig lopen deze voorschriften

exceptionnelles où les niveaux (standard) prévus par la norme n’of-

voor beide landsgedeelten volledig gelijk (op enkele nuances na)!

frent pas une réponse appropriée. Dans pareils cas, il est cepen-

Tabel 4 geeft de essentie weer van de geldende richtlijnen. Opgelet

dant recommandé de partir d’un système testé conformément

bij aanbestedingen: wanneer in een bijzonder bestek geen vereisten

pour arriver à une solution répondant aux besoins sur le terrain.

zijn opgenomen, dan gelden deze minimale voorschriften!

Pour des raisons de sécurité, tant les autorités wallonnes que Recent werd deel 5 van de norm NBN EN 1317-5 gepubliceerd.

les pouvoirs flamands ont prévu les premières dans l’OSD et les

Dit deel van de norm regelt de CE-markering. Binnen enkele jaren

seconds dans le SB 250, des propriétés minimales que doivent

zal deze verplicht moeten aangebracht zijn op alle aangeboden

posséder les barrières installées sur les autoroutes et axes princi-

producten. Tot dan blijft het noodzakelijk om de testrapporten na

paux. Et ce n’est pas un hasard si ces prescriptions sont totale-

te kijken. Omdat dit geen eenvoudige opgave is hebben veruit de

ment identiques pour les deux parties du pays (à quelques nuan-

meeste fabrikanten hun rapporten ter evaluatie gedeponeerd bij

ces près) ! Le tableau 4 reflète l’essentiel des directives en vigueur.

de Afdeling Verkeerskunde van het Agentschap Wegen en Verkeer

Attention lors des appels d’offres : si aucune exigence ne figure

(Vlaanderen) en bij de dienst D.112 van de M.E.T. (Wallonië). Daar

dans un cahier spécial des charges, ce sont ces prescriptions mini-

kan navraag gedaan worden of de testrapporten in orde zijn en de

males qui s’appliquent !

aangeboden systemen voldoen.

Werfbeveiliging Lummen – T3-W2-ASI A / Protection de chantier Lummen - T3-W2-ASI A

beton195 35

La partie 5 de la norme NBN EN 1317-5 a récemment été publiée.

Tabel 5 / Tableau 5

Cette partie de la norme règle le marquage CE. Dans quelques Kerend vermogen / Niveau de retenue

Kinetische energie in kJ / Energie cinétique en kJ

années, celui-ci devra obligatoirement être apposé sur tous les

T1

6,2

de contrôler les rapports d’essai. Comme il ne s’agit pas d’une

T2

21,5

tâche aisée, la plupart des fabricants ont déposé leurs rapports

T3

36,6

pour évaluation au service D.112 du M.E.T. (Wallonie) et auprès

N1

43,3

N2

81,9

H1

126,6

H2

287,5

H3

462,1

Actualité

H4a

572,0

Il faut malheureusement déplorer quelques accidents graves

H4b

724,6

produits proposés. Jusqu’à ce moment, il demeure indispensable

de l’Afdeling Verkeerskunde de l’ Agentschap Wegen en Verkeer (Flandre). Il est donc possible de se renseigner auprès de ces services pour savoir si les rapports d’essai sont en ordre et si les systèmes proposés satisfont aux prescriptions.

récents où des camions ont traversé la berme centrale, causant la mort de plusieurs personnes. Il s’agissait généralement d’endroits équipés de barrières de sécurité de type ancien, installées avant

Actualiteit

l’introduction de la norme. Comment devons-nous appréhender

Jammer genoeg deden zich recent enkele zware ongevallen voor

ces situations ?

waarbij vrachtwagens door middenbermen braken en waarbij dodelijke slachtoffers vielen. Meestal ging het om locaties met

Pour pourvoir formuler une réponse sensée à cette question, il faut

veiligheidsafbakeningen van een ouder type die geïnstalleerd wer-

approfondir les données mises à disposition par la norme NBN

den voor de invoering van de norm. Hoe moeten we deze situaties

EN 1317. Dans la partie 1 (une partie technique revêtant moins

inschatten?

d’importance pour les applications pratiques), se trouve le tableau renseignant les forces par niveau de retenue ainsi que les vites-

Om hier een enigszins zinnig antwoord op te kunnen formuleren

ses et angles d’impact correspondant à ce niveau (impact le plus

moeten we even dieper graven in de gegevens die de NBN EN

grave par niveau). Cela donne des informations particulièrement

1317 ter beschikking stelt. In deel 1 (een technisch deel dat voor

utiles. H2 est le niveau standard utilisé actuellement pour les ber-

de

praktische

toepassingen

mes centrales des autoroutes et pour

min-

der belangrijk is) vinden we de tabel (tabel 5) met de krachten per niveau van kerend vermogen en met de snelheden en impacthoeken die aan dat niveau eigen zijn (zwaarste impact per niveau). Dit geeft ons bijzonder nuttige informatie. Het standaardniveau

Dankzij de crashtesten kunnen we ons een beeld vormen van bepaalde situaties, maar de realiteit wijkt daar vaker van af dan niet.

Les crash tests peuvent donner une idée de certaines situations, mais il est plus fréquent que la réalité s’en écarte.

les endroits présentant un risque normal (voir plus haut). Le tableau montre qu’une barrière de sécurité de niveau H2 doit pouvoir résister à un impact d’une énergie cinétique de 287,5 kJ. Mais il indique aussi qu’un niveau de retenue H1 ‘ne’ résiste qu’à une éner-

dat vandaag gebruikt wordt voor middenbermen van autosnelwe-

gie de 126,6 kJ (moins de la moitié) et qu’un niveau H4b repré-

gen en voor locaties met een normaal risico is H2 (zie hoger). We

sente une résistance environ 2,5 fois plus élevée (énergie cinétique

leren uit de tabel dat een veiligheidsafbakening van niveau H2 moet

de 724,6 kJ). Il est impossible d’estimer correctement le niveau

kunnen weerstaan aan een impact met een kinetische energie van

des dispositifs de retenue aux endroits où les accidents se sont

287,5 kJ. Maar we leren er ook uit dat een H1 impact ‘slechts’

produits, mais sur la base de notre expérience et des données

126,6 kJ omvat (minder dan de helft) en een H4b impact ongeveer

dont nous disposons, ce niveau se situe vraisemblablement aux

2,5 maal sterker is (kinetische energie van 724,6 kJ). Wij kunnen

environs des valeurs H1 / H2.

onmogelijk correct inschatten wat het niveau van de afbakeningen is op de locaties waar de ongevallen zich hebben voorgedaan, maar

Nous ne pouvons pas non plus estimer de quel niveau d’impact

op basis van onze ervaring en op basis van de gegevens waarover

étaient ces accidents mais vu la nature du véhicule, les dégâts cau-

we beschikken situeert zich dit waarschijnlijk in de buurt van het

sés et le fait que la barrière de sécurité se soit brisée, il était certai-

niveau van kerend vermogen H1 / H2.

nement supérieur au niveau H2. Nous serions donc confrontés en l’occurrence à des circonstances qui, heureusement, ne se produi-

We kunnen evenmin inschatten van welk impactniveau deze onge-

sent que très exceptionnellement, à savoir un niveau de retenue qui

vallen waren, maar gezien de aard van het voertuig, de veroorzaak-

se situe vraisemblablement un peu en dessous du standard actuel

36

Wegafbakeningen veiliger na invoering van de norm / Les dispositifs de retenue routiers plus

sûrs après l’introduction de la norme

te ravage en gezien de veiligheidsafbakening doorbroken werd lag

H2 et un impact qui y est supérieur. Si une barrière de niveau H4b

dit even waarschijnlijk hoger dan niveau H2. We hadden in deze

s’était trouvée à ces endroits, il aurait existé une chance (réelle)

situaties dus te maken met omstandigheden die zich gelukkig

qu’elle n’ait pas cédé, mais ce n’est pas garanti car les impacts

slechts heel uitzonderlijk voordoen, namelijk een kerend vermogen

auraient pu aussi être plus forts. Si un impact H4b (pour rappel, un

dat zich vermoedelijk iets onder de huidige standaard H2 situeert

camion chargé de 38 tonnes, une vitesse de 65 km/h et un angle

en een impact die daar boven lag. Indien op deze sites een afba-

d’impact de 20°) se produit sous un autre angle ou que le camion

kening van niveau H4b had gestaan, dan was er een (reële) kans

roule plus vite, nous sommes alors confrontés à des forces qui

dat deze niet zou bezweken zijn, maar daar is zeker geen garantie

peuvent être de nombreuses fois plus importantes et il n’est même

voor, want de impacten hadden ook zwaarder kunnen zijn. Indien

pas certain qu’une telle barrière aurait résisté au choc. De plus,

een H4b impact (ter herinnering, een geladen vrachtwagen van 38

d’autres facteurs jouent aussi un rôle pour ces situations concrè-

ton, met een snelheid van 65 km/u en met een botshoek van 20°)

tes, comme la hauteur du dispositif, la résistance à l’endroit de

in een andere hoek plaatsvindt, of wanneer de vrachtwagen snel-

l’impact (armature), etc. Les crash tests prévus par la norme sont

ler rijdt, dan worden we geconfronteerd met krachten die nog vele

en effet des standards qui donnent une idée et qui permettent des

malen hoger kunnen liggen en is het zelfs niet zeker dat dergelijke

comparaisons. Il est plus fréquent que la réalité s’écarte du stan-

afbakening de crash zou weerstaan hebben. Bovendien spelen

dard que le contraire.

nog andere factoren bij deze concrete situaties een rol. Denken we maar aan de hoogte van de afbakening, de sterkte op de plaats

L’introduction et l’utilisation de la norme NBN EN 1317 porte le

van de impact (wapening) enz. De crashtesten uit de norm zijn

niveau de retenue minimum installé sur nos autoroutes à H2,

immers standaarden die een beeld geven en toelaten vergelijkingen

comme c’est d’ailleurs le cas dans la plupart des pays européens.

te maken. De realiteit wijkt natuurlijk vaker af van een standaard

Cette mesure va donc limiter très fortement le risque de tels acci-

dan niet.

dents mais ne l’exclura pas totalement. L’aspect budgétaire joue aussi un rôle. Un système H4b n’est pas substantiellement plus

De invoering en het gebruik van de norm NBN EN 1317 brengt het

coûteux mais sa généralisation aurait quand même un effet consi-

minimale geïnstalleerde niveau van kerend vermogen op onze auto-

dérable sur les investissements publics. Il faut donc rechercher un

snelwegen op H2 zoals dit in vrijwel alle Europese landen het geval is. Dit zal het risico op dergelijke incidenten heel erg

Voor standaardsituaties is het niveau van kerend vermogen H2 zeker toereikend.

beperken, maar dus niet volledig uitsluiten. Ook het budgettaire aspect speelt

Pour les situations standard, le niveau de retenue H2 est certainement suffisant.

een rol. Een H4b systeem is niet sub-

équilibre réaliste. Un certain nombre de zones présentant un risque élevé justifient l’application d’un niveau de retenue plus élevé (sur les ponts, pour des obstacles et virages dangereux, au bord de ravins, dans certaines descen-

stantieel duurder, maar een veralgemening zou toch een aanzien-

tes, …). Les pouvoirs publics en ont d’ailleurs conscience car cette

lijke weerslag hebben op de overheidsinvesteringen. Er moet dus

politique figure déjà dans les directives en vigueur. Toutefois, pour

gezocht worden naar een realistisch evenwicht. Een aantal zones

les situations standard, le niveau de retenue H2 est certainement

met hoog risico verantwoorden de inzet van een hoger niveau van

suffisant.

kerend vermogen: op bruggen, bij gevaarlijke obstakels en gevaarlijke bochten, bij steile taluds, bij bepaalde hellingen… De overheid

Le béton préfabriqué: sûr et économique

is zich daar trouwens van bewust: deze politiek is al opgenomen in

Les barrières de sécurité en béton conviennent parfaitement pour

de geldende richtlijnen. Voor standaardsituaties is het niveau van

une mise en œuvre à quasiment tous les endroits. Et dans le

kerend vermogen H2 echter zeker toereikend.

domaine du béton préfabriqué, il existe un offre très large de produits qui ont été testés avec succès pour de nombreuses condi-

Prefab beton: veilig en economisch

tions et pour tous les niveaux de retenue, y compris des systèmes

Betonnen veiligheidsafbakeningen zijn bij uitstek geschikt om op

spéciaux pour ponts (avec quasiment aucun transfert de force au

quasi alle locaties te worden ingezet. Zeker in prefab is er een

tablier du pont et aussi bien de niveau H2 que H4b), des systèmes

groot aanbod dat succesvol getest werd voor tal van praktische

combinés avec parois antibruit de 4m de hauteur et revêtement

omstandigheden en voor alle niveaus van kerend vermogen, inclu-

absorbant (élevé) (présentant également des niveaux H2 et H4b et

sief speciale brugsystemen (met quasi geen krachtoverdracht op

ce en dépit du fait que seuls les éléments aux extrémités doivent

het brugdek en zowel van niveau H2 als H4b), combinatiesyste-

être ancrés) ainsi que des systèmes avec largeur de fonctionne-

men met geluidswanden tot 4m hoog en met (hoog)absorberende

ment très réduite. La durée de vie particulièrement longue, les très

bekleding (eveneens met niveaus H2 en H4b en dit ondanks het

faibles coûts de maintenance et de réparation, la pose rapide, la

feit dat enkel de eindelementen dienen verankerd te worden) en

multifonctionnalité (installation temporaire ou permanente) et le fai-

inclusief systemen met erg lage werkingsbreedten. De bijzonder

ble impact sur l’environnement sont autant d’atouts que nous pou-

beton195 37

Afrit E19 Rumst – H2 / Sortie E19 Rumst – H2

Beveiliging van de middenberm van de viaduct van Boirs – H2 / Sécurisation de la berme centrale du viaduc de Boirs - H2

Wemmel – bescherming herstelde brugpijler met kerend vermogen H4b / Wemmel – protection d’une pile de pont réparée avec niveau de retenue H4b

lange levensduur, de zeer lage onderhouds- en herstellingskosten,

vons exploiter pleinement et que nos ‘collègues de l’acier’ nous

de snelle plaatsing, de multifunctionele inzetbaarheid (tijdelijk en

envient beaucoup. Les applications en béton sont dès lors, outre la

permanent) en de lage impact op ons milieu zijn troeven die we

meilleure solution, clairement aussi la solution la plus économique

ten volle kunnen benutten en die ons door onze ‘stalen collega’s’

sur le plus long terme.

erg beneden worden. Toepassingen in beton zijn dan ook, naast de beste oplossing, op iets langere termijn ook duidelijk de meest economische oplossing.

Johnny Kellens Bestuurder / Administrateur Omnibeton nv (producent / producteur Delta Bloc) Lid van het / Membre du Standardization Committee Lid van de / Membre de la Road Equipment Commission (REC)

! " # $ % &

ST

'RANDES ESTHmTIQUES ET EF½CACES

,ES DALLES -AGNUM DE 3TRADUS )NFRA SONT SPmCIALEMENT CONlUES POUR L´AMmNAGEMENT DES ESPACES PUBLICS COMME LES PLACES BOULEVARDS ET PROMENADES DONT ELLES RELnVENT LA BEAUTm ET LE PRESTIGE ,ES DALLES DE GRAND FORMAT DE 3TRADUS SE DmCLINENT DANS PLUS DE FORMATS DIFFmRENTS DONT LE PLUS GRAND MESURE X CM ET ONT UNE mPAISSEUR ENTRE CM ET CM %LLES SONT RECOUVERTES D´UNE COUCHE D´USURE EN GRANULATS DE PIERRE NATURELLE ,A ½NITION EST SOIGNmE DE TROIS FAlONS MEULmE SABLmE OU MEULmE ET ENSUITE SABLmE ,ES DALLES -AGNUM PEUVENT mGALEMENT oTRE POURVUES D UN REVoTEMENT ANTI IMPURETmS EN VUE DE LES RENDRE PLUS RmPULSIVES AUX SALETmS ET PLUS FACILES g ENTRETENIR A½N QU´ELLES CONSERVENT ENCORE PLUS LONGTEMPS LEUR ASPECT NEUF ET AUTHENTIQUE

STRADUS INFRA $ELLESTRAAT (EUSDEN :OLDER T F

WWW STRADUS BE

Montage in

40

recordtijd Montage en un

temps record D

e hoogte van de balken. De lengte van de kolommen. De voorspanning in de welfsels… Bij alle keuzes die voor de

fabricage van de prefab betonelementen voor het nieuwe maga-

L

a hauteur des poutres. La longueur des colonnes. La précontrainte dans les hourdis … Le timing serré a joué un rôle

déterminant dans tous les choix qui ont été opérés pour la fabri-

zijn van Volvo Trucks werden gemaakt, was de krappe timing

cation des éléments en béton préfabriqué destinés au nouveau

bepalend.

dépôt de Volvo Trucks.

Toen Ergon – fabrikant van structuurelementen – in mei 2007 de

Lorsqu’en mai 2007, Ergon a décroché le contrat pour la structure

opdracht toegewezen kreeg voor de prefabstructuur van een nieuw

préfabriquée du nouveau hall de stockage avec bureaux pour Volvo

opslagmagazijn met kantoorzone voor Volvo Trucks, was één zaak

Trucks à Gand, une chose était sûre : le délai d’exécution ne ferait

meteen duidelijk: over de uitvoeringstermijn viel niet te onderhan-

l’objet d’aucun compromis. Le montage devait commencer début

delen. De montage moest begin augustus van start gaan; de totale

août, toute la structure préfabriquée devant être livrée pour la fin du

structuur moest en zou eind november opgeleverd worden. Deze

mois de novembre. Beaucoup de décisions ont dès lors été déter-

wel erg grote tijdsdruk speelde bij veel beslissingen een determi-

minées par la pression exercée par ce délai très court.

nerende rol.

Het nieuwe gebouw – gelegen in de Gentse

Langerbruggestraat

(zijstraat

van de John F. Kennedylaan) – beslaat een grondoppervlakte van 25.344 m2

De montage ging van start in augustus; de oplevering gebeurde eind november.

Le montage a démarré au mois d’août; la réception a eu lieu fin novembre.

Ce nouveau bâtiment, situé à Gand dans la Langerbruggestraat, a une empreinte au sol de 25.344 m² (96 m x 264 m) et peut être divisé en trois parties. La première partie est composée de deux

(96 m x 264 m) en kan opgedeeld worden in drie delen. Allereerst

zones latérales de 120 m de long et de 96 m de profondeur. La

zijn er de twee zijstukken van elk 120 m breed en 96 m diep. De

structure de ces zones se compose d’une toiture à 20 m de hauteur

structuur voor deze zones bestaat uit een dak op 20 m hoogte, een

et d’un plancher intermédiaire à 12 m de hauteur. Celui-ci couvre la

zware tussenvloer op 12 m hoogte die de volledige oppervlakte

totalité de la surface et est prévu pour des surcharges importantes.

beslaat en een tweede tussenvloer op 6 m hoogte aan de voorzijde

Un second étage intermédiaire, d’une surface de 120 m x 24 m,

van het gebouw met een oppervlakte van 120 m x 24 m.

est construit à l’avant du bâtiment à une hauteur de 6 m.

Oplossingen voor overlast

Solutions pour la surcharge

Het dak wordt gedragen door 164 IV-liggers 1188/290 van 24 m

La toiture avec une maille de 24 m x 12 m est composée de

lang en 66 IK-liggers 1000/340 van 12 m lang op een kolommen-

164 poutres IV 1188/290 de 24 m et de 66 poutres primaires IK

rooster van 12 m x 24 m.

1000/340 de 12 m.

beton195 41

De zware tussenvloer op 12 m hoogte moet een mobiele overlast

Le plancher intermédiaire lourd, situé à 12 m, est prévu pour une

van 1.250 kg/m2 kunnen dragen. Om de prijs te drukken en het

surcharge de 1 250 kg/m². Afin de comprimer le prix et de limiter le

gewicht van de vloer te beperken stelde Ergon een SP 320 voor

poids du plancher, Ergon a proposé un hourdis SP 320 (longueur

(lengte: 12 m) in plaats van het voorziene welfsel van 400 mm dik.

12 m) au lieu du hourdis initialement prévu de 400 mm d’épaisseur.

Om het welfsel vervolgens te laten voldoen aan de zware overlast

Pour que le hourdis puisse répondre à la surcharge, la précon-

werd de maximale standaardvoorspanning verder opgedreven door

trainte standard maximale a été augmentée en remplaçant 3 torons

3 halve duimstrengen te vervangen door zwaardere T15 strengen,

d’un demi-pouce par des torons T15 plus lourds, lesquels sont

normaal gereserveerd voor brugbalken.

normalement réservés aux poutres de pont.

De welfsels worden op hun beurt gedragen door brugbalken van

Les hourdis sont à leur tour portés par des poutres pont du type

het type IP 2000/880 (lengte: 24 m). Ook hier moest de maximale

IP 2000/880 (longueur 24 m). Ici aussi, la précontrainte a dû être

standaardvoorspanning verder opgedreven worden tot maar liefst

poussée au-delà des limites classiques, pas moins de 84 torons de

84 strengen van ½”, aangevuld met zware druk- en trekstaven.

½ pouce et d’importantes armatures de traction et de compression

Bovendien moesten de brugbalken in een betonkwaliteit C70/85

ont dû être mis en oeuvre. De plus, ces poutres ont dû être réali-

uitgevoerd worden en het ter plaatse gestorte tweede fasebeton in

sées au moyen d’un béton de qualité C70/85 alors que le béton de

een kwaliteit van C35/45.

la seconde phase est de qualité C35/45.

De reactiekracht onder de brugbalken loopt op tot 413 ton (reken-

La réaction d’appui de ces poutres atteignant 413 tonnes (valeur de

waarde). De standaardoplegging van het toegepaste liggertype

calcul), les détails d’appui standard ne pouvaient pas être utilisés.

kon deze kracht niet opnemen. Dit werd opgelost door de opleg

Dès lors, il a fallu augmenter la profondeur d’appui des poutres de

van de balk te vergroten van 300 mm naar 400 mm en te werken

300 à 400 mm et utiliser des néoprènes frettés de 50 mm d’épais-

met 50 mm dikke gefretteerde neoprenen. De gemiddelde druk-

seur. La contrainte de compression moyenne atteint 15 N/mm².

spanning in deze neoprenen loopt op tot 15 N/mm .

2

Montage in recordtijd

42

- Montage en un temps record

Door de sterk voorgespannen elementen bedraagt het gecumu-

La contre-flèche totale cumulée des hourdis et poutres, due à cette

leerde tegenpeil van balken en welfsels 60 mm. Om in het midden

précontrainte importante, mesure 60 mm. Afin d’assurer une cou-

van de overspanning toch 80 mm druklaag over te houden, moes-

che de compression de 80 mm d’épaisseur au milieu de la tra-

ten de consoles 60 mm zakken, zodat de druklaag ter plaatse van

vée, les consoles d’appui des poutres ont dû être rabaissées de

de kolommen 140 mm dik werd.

60 mm, de sorte que la couche de compression soit de 140 mm d’épaisseur à l’endroit des colonnes.

De kleinere tussenvloer op 6 m moet slechts een normale kantooroverlast dragen. Bovendien werden hier tussenkolommen voorzien

Le plancher intermédiaire plus petit, situé à 6 m de hauteur, ne doit

waardoor de welfseloverspanning tot 6 m kon beperkt worden.

supporter que des surcharges de bureaux. De plus, la présence de

Mede hierdoor kon de vloer uitgevoerd worden met een welfsel-

colonnes intermédiaires a permis de limiter la portée des hourdis à

type SP 150. Ook de draagbalken onder deze vloer hebben een

6 m. Le plancher a dès lors pu être réalisé avec des hourdis du type

lengte van 24 m; deze zijn van het type I 1250/440. Een balk met

SP 150. Les poutres sous le plancher ont également une longueur

grotere hoogte – de wenselijke optie – was uitgesloten omwille van

de 24 m ; elles sont du type I 1250/440. Il aurait été préférable

de eisen qua vrije hoogte. Het resultaat is dat ook deze balken uit-

d’utiliser une poutre plus haute mais vu la hauteur libre disponi-

geperst werden met een voorspanning die ver boven de maximale

ble, cette option a dû être écartée. Bien entendu, cette limitation a

standaard uitstijgt (39 strengen van ½” ipv 29). Ook hier was de

requis, une fois de plus, une précontrainte nettement supérieure à

gebruikte betonkwaliteit C70/85.

la précontrainte classique (39 torons d’un ½ pouce au lieu de 29) et un béton de qualité C70/85.

Kolommen in alle maten en vormen In het hele gebouw werd een grote verscheidenheid aan kolommen

Colonnes de toutes formes et dimensions

gebruikt, gaande van kleine kolommen sectie 390/390, over kolom-

Une multitude de colonnes ont été utilisées dans tout le bâtiment :

men 490/490 (voornamelijk de tussenkolommen in de gevels) tot

des petites colonnes rectangulaires de section 390/390 en pas-

H-vormige kolommen 690/490 waarin de Ytong- en betonpanelen

sant par les colonnes 490/490 (principalement les colonnes inter-

beton195 43

van de brandwanden geschoven konden worden. De hoofdkolom-

médiaires de façade) jusqu’aux colonnes 690/490 en H permettant

men hebben onderaan een sectie 690/690 en versmallen boven de

la mise en place des panneaux Ytong et en béton des murs coupe-

zware tussenvloer naar 690/490 (of 690/290 in de gevel). Boven

feu. Les colonnes principales ont une section en pied de 690/690

de tussenvloer moet de windbelasting opgenomen worden door

et se rétrécissent à 690/490 (ou 690/290 en façade) au-dessus de

de kolommen. Onder de tussenvloer werd in laatste instantie

l’étage intermédiaire lourd.

geopteerd om toch een zwaar windverband in de gevels te voor-

Les efforts de vent agissant au-dessus de cet étage intermédiaire

zien, zodat de funderingen gespaard bleven van grote reactiemo-

sont repris par les colonnes. En dessous de cet étage, les efforts

menten ten gevolge van de windbelasting.

sont repris par un contreventement important afin d’éviter aux fondations des moments de réaction trop importants.

Spectaculaire montage De soms grillige vorm van de kolommen (vb. excentrische ver-

Montage spectaculaire

smalling van 690/690 naar 690/290) en de grote lengte (tot 21 m)

La longueur des colonnes (jusqu’à 21 m) et leurs formes quel-

maakte het nodig dat er speciale voorzieningen moesten getroffen

quefois étranges (p. ex. rétrécissement excentrique de 690/690

worden om deze elementen te kunnen transporteren en monte-

à 690/290) ont nécessité de prendre des dispositions particulières

ren. De kolommen moesten met twee kranen van de vrachtwagen

pour le transport et le montage de celles-ci. Les colonnes ont dû

getild worden, waarna ze in de lucht gedraaid konden worden om

être déchargées du camion et ensuite redressées à l’aide de deux

ze vervolgens met één kraan verder te monteren.

grues pour finalement être montées par une seule grue.

Voor de alternatieve oplossing – het opsplitsen van de kolommen

La solution alternative – scinder les colonnes en deux parties – n’a

in twee stukken – werd niet geopteerd om te besparen op de kost-

pas été retenue afin d’économiser sur le délai coûteux alloué au

bare montagetijd.

montage.

Montage in recordtijd

44

- Montage en un temps record

Door de tijdsdruk waren er verder ook permanent twee montage-

Deux équipes de montage ont travaillé en permanence sur le chan-

ploegen aan het werk, waarbij elke ploeg over twee kranen

tier, chaque équipe disposant de deux grues pour le montage des

beschikte om de kolommen te kunnen monteren.

colonnes.

De stabiliteit van de structuur in constructiefase moest bovendien verzekerd worden door zware 30-tons vakwerkschoren. Deze schoren moesten de windbelasting op de kolommen en de balken tijdelijk opnemen.

Door de grillige vorm van de kolommen moesten er bij de montage twee kranen aan te pas komen.

La forme étrange des colonnes a requis l’utilisation de deux grues pour le montage.

Afin d’assurer la stabilité de la structure en cours de montage, des étançons du type tripode d’une capacité de 30 tonnes ont été utilisés. Ces étançons devaient reprendre temporairement les efforts du vent exercés sur les colonnes et sur les poutres.

In de middenzone van het gebouw (tussen de 2 zijstukken) ligt een zone van 24 m breed en 96 m diep. Deze zone wordt gedomineerd

Dans la partie centrale du bâtiment (entre les deux parties latéra-

door een grote rondgaande helling (48 m lang en 24 m breed) die

les) se trouve une zone de 24 m de large et de 96 m de profon-

via twee omwentelingen toegang verschaft tot de zware tussen-

deur. Cette zone est dominée par une imposante rampe circulaire

vloer. Deze helling wordt gevormd door welfsels SP150 die op

(48 m de long sur 24 m de large) qui en deux tours donne accès

RL-balken met hoogte 1.030 mm steunen. De RL-balken komen

à l’étage intermédiaire lourd. Cette rampe d’accès est composée

600 mm boven de druklaag uit en moeten naast de zware verticale

de hourdis SP 150 qui reposent sur des poutres RL d’une hau-

aslasten ook bestand zijn tegen een horizontale aanrijding van een

teur de 1.030 mm. Le niveau de la fibre supérieure de ces poutres

treintje dat de helling kan oprijden.

RL se trouve 600 mm au-dessus de la couche de compression des hourdis. Ces poutres ont dû être conçues pour non seulement

Dit project was zonder twijfel een voorbeeld voor de mogelijkheden

reprendre les surcharges verticales d’essieux mais aussi un effort

van prefab beton, in het bijzonder wat uitvoeringstermijn betreft.

horizontal provenant d’une éventuelle collision avec un petit train

Hierdoor was vaak alleen de snelst uitvoerbare oplossing een optie.

circulant sur cette rampe d’accès.

Niet alleen bij Ergon lag de tijdsdruk hoog, ook de aannemer kreeg weinig tijd om knopen door te hakken. Het resultaat mag er deson-

Ce projet est sans nul doute un bel exemple des possibilités du

danks zijn: een enorme structuur, op recordtijd gemonteerd.

béton préfabriqué, en particulier en termes de délai d’exécution.

C’est pourquoi la solution la plus rapidement exécutable était souvent la seule option. Cette pression engendrée par le délai n’a pas uniquement affecté Ergon, mais aussi l’entrepreneur qui n’a guère eu le temps non plus de tergiverser. Néanmoins, le résultat est à la hauteur des efforts consentis : une énorme structure montée en un temps record.

David Dupont Ergon

Prefab betonfabrikant: Ergon, Lier

Prefab betonfabrikant: Ergon, Lier

Hoeveelheden:

Quantités :

32.000 m2 welfsels

32.000 m2 de hourdis

2.600 m balken

2.600 m3 de poutres

1.600 m3 kolommen

1.600 m3 de colonnes

3

Aannemer: Cordeel Temse

Entrepreneur général : Cordeel Temse

Studiebureau: Talboom

Bureau d’étude : Talboom

NOT JUST HOW CAN ONE LIFTING ROPE SUPPORT THINGS, YOUR ENTIRE BUT ENTIRE BUSINESS? BUSINESSES.

Alle type rolbruggen en hijssystemen Dienst na verkoop, onderhoud op alle merken Tous types de ponts roulants et systèmes de levage Service après vente, maintenance sur toutes les marques

Dr. Vanderhoeydonckstraat 6A, 3560 Lummen, Belgium Tel +32- (0) 13 53 96 60 Fax +32- (0) 13 53 96 69 info.belgium@konecranes.com www.konecranes.be

S.A. Konecranes N.V.

GROOT IN ARCHITECTONISCH BETON

Prefadim Belgium Desselgemsesteenweg 28 B-8540 Deerlijk T +32 (0) 56 72 70 11 F +32 (0) 56 72 70 22 infouprefadim.be ARCHITECTONISCH BETON

STRUCTUURBETON

CE AND ISO CERTIFIED

Koninklijk Entrepot (B-Antwerpen) - Architect Prof. Hans Kollhoff

SANDWICHGEVELS

AZ Groeninghe (B-Kortrijk) B&E Baumschlager & Eberle - FDA Architecten & Ingenieurs nv - Itten + Brechbühl AG

PIRANACONCEPTS.COM

www.prefadim.be

Colloq

,17(51$7,21$/ 352-(&76 ,17(5 $&7,9( )2580 )$0286 63($.(56 3$571(5 352*5 $0

7+,1. &21&5(7( ‡ *2 35(&$67 21 6,7( 9,6,76 /,9( &22.,1* (9(17 63(&7$&8/$5 (17(57$,10(17

Z Z Z W KLQN SUHF DVW RU J 7+ ( 8 5 2 3 ( $ 1

&2//248,80

7+( /$7(67 %8,/',1* 75(1'6 +2/' 12 6(&5(76 )25 <28"

0 $< ) / $ 1 ' ( 5 6 (;32 *(17 , 1 6 3 , 5 : , 7 + 2 8 7

Colloq Eng Beton A4.indd 1

$

7 , 2 1 / , 0 , 7 6

25

0$<%(

&2//248,80

7+(< :,//

'2"

7+,6

*,9(

<28

$ &/($5 ,16,*+7 ,172 7+( 0267 02'(51

%8,/',1*

0(7+2'6

)25 35(&$67 &21&5(7( &216758&7,216 $1 $%62/87( 0867

)25

(9(5<

'(&,6,21

0$.(5 72 ,16&5,%( 685) 72 : : : 7 + , 1 . 3 5 ( & $ 6 7 2 5 *

2/18/08 1:17:09 PM

CE-markering van recent

48

genormaliseerde betonnen bouwelementen: timing

Le marquage CE

des éléments de structure en béton récemment normalisés: timing

D

e Europese Commissie heeft ook voor de meest recente geharmoniseerde Europese normen voor geprefabriceerde

betonnen bouwelementen de timing voor de CE-markering vast-

L

a Commission Européenne a fixé le planning pour le marquage CE des éléments en béton préfabriqué relatif aux

normes européennes harmonisées les plus récentes. 2008 sera

gelegd. Daardoor wordt 2008 voor de betonindustrie alweer een

donc également une année clé en matière d’application de ce

belangrijk jaar met betrekking tot de toepassing van deze wet-

marquage légal dans l’industrie du béton.

telijke markering.

Dans les derniers numéros de la revue (voir nos 190, 192 et 193), In de afgelopen periode werd in dit tijdschrift (zie nrs. 190, 192

nous nous sommes penchés à maintes reprises sur la normalisa-

en 193) reeds bij herhaling aandacht besteed aan de Europese

tion européenne et le marquage CE des éléments de structure

normalisatie en de CE-markering van de geprefabriceerde bouw-

préfabriqués en béton armé et précontraint.

elementen van gewapend en van voorgespannen beton.

Ainsi, le numéro 192 reprenait un aperçu des éléments de structure Zo is in het nummer 192 een overzicht opgenomen van de bouw-

qui font déjà l’objet d’une norme harmonisée européenne enregis-

elementen die reeds het voorwerp uitmaken van een Europese

trée comme norme belge (norme NBN EN), avec un timing partiel

geharmoniseerde norm die als Belgische norm geregistreerd werd

de leur mise sur le marché sous le marquage CE légal. Courant

(NBN EN-norm). Dit overzicht gaf ook reeds een gedeeltelijke

2007, le marquage CE a déjà été mis en application pour les mâts

timing voor het op de markt brengen van deze bouwelementen

et poteaux (NBN EN 12843), les éléments spéciaux de couver-

onder de wettelijke CE-markering. In de loop van 2007 werd de

ture (NBN EN 13693), les éléments de plancher nervurés (NBN EN

CE-markering reeds van toepassing voor masten en palen (NBN

13224) et les poutres et colonnes (NBN EN 13225).

EN 12843), voor bijzondere dakelementen (NBN EN 13693), voor ribvloerelementen (NBN EN 13224) en voor balken en kolommen

Actualisation

(NBN EN 13225).

Le tableau ci-dessous reprend les normes pour lesquelles le marquage CE deviendra obligatoire au plus tôt à partir de 2008 (date

Actualisering

DOW). On peut en conclure que le marquage CE aura à nouveau

De geactualiseerde tabel hierna geeft een overzicht van de nor-

un impact considérable dans l’industrie du béton en 2008.

men waarvoor de CE-markering ten vroegste vanaf 2008 verplicht wordt (DOW-datum). Daaruit blijkt dat de CE-markering in 2008 alweer een belangrijke impact heeft op de betonindustrie.

beton195 49

NBN EN

Titel / Titre

DAP1

DOW2

12794

Geprefabriceerde betonproducten – Funderingspalen

Produits préfabriqués en béton – Pieux de fondation

2006.01.01

2008.01.01

1168

Geprefabriceerde betonproducten – Holle vloerplaten

Produits préfabriqués en béton – Dalles alvéolées

2006.03.01

2008.03.01

13978-1

Geprefabriceerde garages – Deel 1: Garages van gewapend beton, monolitisch of bestaande uit individuele elementen met kamerafmetingen

Garages préfabriqués en béton – Partie 1: Exigences pour garages en béton armé monolithiques ou composés d’éléments individuels de la dimension d’une pièce

2006.03.01

2008.03.01

13747

Geprefabriceerde betonproducten – Breedplaten voor vloersystemen

Produits préfabriqués en béton – Prédalles pour systèmes de plancher

2006.05.01

2008.05.01

14844

Geprefabriceerde betonproducten – Rechthoekige kokerelementen

Produits préfabriqués en béton – Eléments de pertuis rectangulaires

2007.05.01

2008.05.01

14843

Geprefabriceerde betonproducten – Trappen

Produits préfabriqués en béton – Escaliers

2008.01.01

2009.01.01

14991

Geprefabriceerde betonproducten – Funderingselementen

Produits préfabriqués en béton – Eléments de fondation

2008.01.01

2009.01.01

14992

Geprefabriceerde betonproducten – Wandelementen

Produits préfabriqués en béton – Eléments de mur

2008.01.01

2010.05.01

15050

Geprefabriceerde betonproducten – Brugelementen

Produits préfabriqués en béton – Eléments de ponts

2008.01.01

2009.01.01

1 datum vanaf dewelke de CE-markering toegelaten is / date à partir de laquelle le marquage CE est admis 2 datum vanaf dewelke de CE-markering verplicht is / date à partir de laquelle le marquage CE est obligatoire

Alhoewel de normen EN 14843, 14991, 14992 en 15050 pas

Bien que le CEN n’ait publié les normes EN 14843, 14991, 14992

medio 2007 door de CEN vrijgegeven werden – hun registratie

et 15050 que mi-2007 – elles ont été enregistrées comme normes

als NBN EN-norm dateert van september 2007 – heeft de Euro-

NBN EN en septembre 2007 – la Commission Européenne a déjà

pese Commissie de DAP- en DOW-data reeds in december 2007

publié les dates DAP et DOW en décembre 2007. On est frappé

gepubliceerd. Daarbij valt op dat met uitzondering van EN 14992,

par la courte durée de la période transitoire, qui a été fixée à 12

de overgangsperiode voor deze normen slechts 12 maanden

mois pour ces normes, à l’exception de l’EN 14992. Hormis pour

bedraagt. Dit was voor EN 14844 ook reeds het geval terwijl voor

l’EN 14844, la période transitoire était précédemment générale-

de eerder gepubliceerde normen voor betonnen bouwelementen

ment fixée à 24 mois pour les normes pour éléments structurels en

in de regel 24 maanden gold. Het is dus duidelijk dat de Commis-

béton. La Commission souhaite donc clairement accélérer l’appli-

sie de toepassing van de CE-markering wil versnellen. De langere

cation du marquage CE. La période transitoire plus longue pour les

overgangsperiode voor wandelementen heeft wellicht te maken

éléments de murs est certainement due à l’importance des carac-

met het feit dat voor die elementen ook de thermische en akoes-

téristiques thermiques et acoustiques pour ces éléments, plus

tische kenmerken belangrijk zijn en dat deze laatste sterker aan

fortement liées aux traditions et réglementations nationales que la

nationale bouwgewoonten en regelgeving gebonden zijn dan de

résistance mécanique et la stabilité.

mechanische sterkte en stabiliteit.

BENOR

BENOR

Pour les éléments de structure en béton, outre le marquage CE

Voor de betonnen bouwelementen blijft naast de wettelijke CE-

légal, la marque BENOR reste opérationnelle comme marque de

markering ook het BENOR-merk als vrijwillig kwaliteitsmerk operati-

qualité volontaire. Lors de la prochaine période, la série de PTV

oneel. In de komende periode zal voor die elementen de PTV-reeks

200 sera progressivement remplacée comme base technique de

200 als technische grondslag voor het BENOR-merk gaandeweg

la marque BENOR par les normes NBN EN et les spécifications

vervangen worden door de NBN EN-normen en daarbij horende

d’application correspondantes qui n’ont toutefois pas un caractère

toepassingsvoorschriften die evenwel geen reglementair karakter

réglementaire.

hebben.

Meer info / Plus d’informations: Probeton vzw Aarlenstraat / Rue d’Arlon 53 – B9, 1040 Brussel / Bruxelles Tel 02 237 60 20, e-mail mail@probeton.be

Waar beton in zijn element is

bewezen expertise interne studiedienst eigen transport

pionier in prefab wandelementen Seveton nv | Industriezone Meersbloem 58 B-9700 Oudenaarde | BelgiĂŤ Tel. 055 232 560 | Fax 055 232 570 info@seveton.be | www.seveton.be

%CHO STERK IN TOTAALOPLOSSINGEN EN INNOVATIE

iÊ >Ài > }iÊ iÀÛ>À }Ê Û> Ê `iÊ V }À i«Ê i Ê iÌÊ Û ÀÌ`ÕÀi `iÊ ÃÌÀiÛi Ê >>ÀÊ ÛiÀLiÌiÀ }Ê i Ê ÛiÀ iÕÜ }Ê ` ÀÊ `iÊ ,E >v`i }Ê ÛiÀÌ>> ÌÊ â V Ê Ài}i >Ì }Ê Ê `iÊ > ViÀ }Ê Û> Ê Û>Ì iÛiÊ i Ê `ÕÕÀâ> iÊÛ iÀ « ÃÃ }i °

i Ê >> Ê iÌÊ ÛiÀ }`iÊ > iÃÌ ÃV iÊ V v ÀÌÊ Ê >««>ÀÌi i Ìi Ê`> â Ê` iV Ê­Ì i}i«>ÃÌÊ Ê Û }Ê / ÀÀ ÜÊή°Ê >>ÀÊ Ê`iÊ > iV ÊqÊi iÀ} iâÕ }Ê i i Êi ÊÜ>À i ÊqÊi Ê`iÊ*>ÃÃi*>ÀÌ ÕÌ i i i Ìi Ê > i Ê Û> Ê V Ê ii Ê « iÀ i iÊ Û>Ì ÀÊ Ê `iÊ ÜiÀi `ÊÛ> Ê`iÊL ÕÜ°

%CHO FORT EN SOLUTIONS DE PLANCHER INNOVANTES iÃÊ LÀiÕÃiÃÊ > jiÃÊ `½iÝ«jÀ i ViÊ `ÕÊ }À Õ«iÊ V Ê iÌÊ iÃÊ ivv ÀÌÃÊ «iÀ > i ÌÃÊ `½> j À>Ì Ê iÌÊ `½ Û>Ì Ê«>ÀÊ iÊ`j«>ÀÌi i ÌÊ`iÊ,E ÊÃiÊÌÀ>`Õ Ãi ÌÊ «>ÀÊ iÊ > Vi i ÌÊ Àj}Õ iÀÊ `iÊ Ã ÕÌ ÃÊ `iÊ « > V iÀÊ Û> ÌiÃÊiÌÊ`ÕÀ>L ið *i ÃiâÊ >ÕÊ V v ÀÌÊ >V ÕÃÌ µÕiÊ ÃÕ«jÀ iÕÀÊ `> ÃÊ iÃÊ >««>ÀÌi i ÌÃÊ }À@ViÊ >ÕÊ ` iV Ê ­>«« µÕjÊ DÊ Û }Ê / ÀÀ ÜÊή°Ê > ÃÊj}> i i ÌÊ iÊ > iV ÊqÊV >ÕvviÀÊ iÌÊ ÀivÀ ` ÀÊ >ÛiVÊ «iÕÊ `½j iÀ} iÊ qÊ iÌÊ iÃÊ j j i ÌÃÊ *>ÃÃi*>ÀÌ ÕÌÊv ÌÊ`½ V ÊÕ Ê Û>ÌiÕÀÊj À j i ÌÊ « ÀÌ> ÌÊ`> ÃÊ iÊ `iÊ`iÊ >ÊV ÃÌÀÕVÌ °

#LIMA$ECK

0ASSE0ARTOUT

%#(/ NV `ÕÃÌÀ iÌiÀÀi Ê ÕÌ > i " ÃÌ

`iÀà >}Üi}ÊÓx ÎxÎäÊ ÕÌ > i /Êän n{ÊäÎÊ££ Êän n{ÊäÎÊÎx

D" $ECK

INFO ?,IV4OM ?.?& 6 INDD

ECHOBEL COM s W W W ECHOBEL COM

Herstructurering van de Belgische

52

normalisatie: implicaties

La

D

voor de betonindustrie

restructuration de la normalisation belge: implications

e laatste jaren verschoven de normalisatiewerkzaamheden grotendeels van het nationale naar het Europese forum, en

werden ze steeds gespecialiseerder. Op nationaal niveau werd

pour l’industrie du béton

C

es dernières années, les travaux de normalisation ont subi une profonde refonte et sont passés, pour la plupart, d’un

forum national à un forum européen. Ils sont aussi devenus beau-

een nieuwe structuur uitgebouwd. Een complex normalisatieland-

coup plus spécialisés. Une nouvelle structure a été créée au

schap, dat best wat toelichting kan gebruiken.

niveau national. Un paysage normatif complexe dont voici quelques explications.

Voorgeschiedenis Bij besluitwet van 20 september 1945 werd het Belgisch Instituut

A l’origine

voor Normalisatie (BIN) opgericht. Het BIN was de opvolger van

L’Institut Belge de Normalisation (IBN) a été créé par l’arrêté-loi

de Association Belge de Standardisation (ABS), dat zelf opge-

du 20 septembre 1945 pour succéder à l’Association Belge de

richt werd in 1919 onder de auspiciën van het toenmalig Centraal

Standardisation (ABS), qui, elle, avait été fondée en 1919 sous

Nijverheidscomité (CNC), voorloper van het huidige Verbond van

le patronage de l’ancien Comité central industriel (CCI), devenu

Belgische Ondernemingen (VBO).

depuis lors la Fédération des Entreprises Belges (FEB).

Het BIN werd één van de eerste leden van het Comité Européen de

L’IBN fut l’un des tout premiers membres du Comité Européen de

Normalisation (CEN) dat in 1961 werd opgericht door de nationale

Normalisation (CEN), créé en 1961 par les organismes de normali-

normalisatie-instituten van de leden van de toenmalige Europese

sation nationaux de la Commission Economique Européenne (CEE)

Economische Gemeenschap (EEG) en Europese Vrijhandelsas-

et l’Association Européenne de Libre Echange (AELE). À l’époque,

sociatie (EVA). De leden van CEN verbonden zich er destijds toe

les membres du CEN se sont engagés à obtenir l’harmonisation de

de harmonisatie van de normalisatie in Europa te bewerkstellingen

la normalisation en Europe par l’introduction volontaire des normes

door de vrijwillige invoering van Europese normen (EN), die opge-

européennes (EN), rédigées par les acteurs économiques eux-

steld worden door de betrokken economische actoren zelf en die

mêmes et qui doivent remplacer les normes nationales. Ce méca-

de nationale normen uiteindelijk vervangen. Dit mechanisme bleek

nisme s’est révélé un tel succès que le CEN est rapidement devenu

zo succesvol dat CEN snel uitroeide tot een belangrijke partner

un partenaire important de la Commission Européenne (CE) dans

van de Europese Commissie (EC) in haar beleid om het vrij verkeer

sa politique de promotion de la libre circulation des marchandises

van goederen te bevorderen en de ééngemaakte Europese markt

et de réalisation du grand marché unique européen. Cette politique

te realiseren. Dit beleid bestaat erin dat via Europese Richtlijnen

consiste à imposer via des directives européennes la libre circu-

het vrij verkeer van goederen wordt opgelegd die voldoen aan een

lation des marchandises qui répondent à une série d’exigences

aantal fundamentele voorschriften die bescherming bieden tegen

essentielles offrant une protection contre certains risques. L’exécu-

een aantal risico’s. De uitvoering van dit beleid, dat ook wel de

tion de cette politique, également appelée ‘Nouvelle Approche’, a

‘New Approach’ genoemd wordt, is van start gegaan in 1985. Voor

débuté en 1985. Pour l’industrie du béton et pour le secteur de la

de betonindustrie en de gehele bouwsector is de Bouwproducten-

construction tout entier, la Directive pour produits de construction

richtlijn (BPR – 89/106/EEC) van 1989 van bijzonder belang. Het is

(DPC – 89/106/EEC) de 1989 revêt une importance capitale. C’est

in het kader van deze New Approach dat CEN van de EC het man-

dans le cadre de la ‘Nouvelle Approche’ que la CE a donné mandat

daat heeft ontvangen om zogenaamde geharmoniseerde Europese

au CEN de rédiger ces normes européennes harmonisées (hEN)

normen (hEN) op te stellen die voor bepaalde producten toelaten

qui permettent de juger si des produits répondent aux exigences

te oordelen of aan de fundamentele voorschriften voldaan is en die

essentielles et qui contribuent à former la base du marquage CE.

mede de basis vormen van de CE-markering.

Hervorming van het BIN

Réforme de l’IBN La dimension européenne a largement influencé les travaux de nor-

De Europese dimensie heeft grote invloed gehad op de wijze waarop

malisation en Belgique. A la fin des années ’90, il est apparu que

de normalisatiewerkzaamheden verliepen. Eind jaren ’90 werd vastge-

l’organisation et le fonctionnement de l’IBN n’étaient plus adaptés

steld dat de organisatie en de werking van het BIN niet meer aange-

aux évolutions qui avaient entre-temps eu lieu dans le paysage de

past waren aan de evoluties die zich inmiddels hadden voorgedaan.

la normalisation.

beton195 53

De ontwikkeling en instandhouding van een sterkte nationale

Le développement et le maintien d’une normalisation nationale for-

normalisatie kwam immers op gespannen voet te staan met het

te sont devenus de moins en moins conciliables avec la politique

Europese beleid en de normalisatiewerkzaamheden verschoven

européenne et le pôle d’une grande part des travaux de norma-

voor een groot deel van het nationale naar het Europese forum.

lisation s’est déplacé du forum national vers le forum européen.

De Europese werkzaamheden namen hand over hand toe en wer-

Les travaux européens sont devenus de plus en plus nombreux

den meer en meer gespecialiseerd. Het bleek niet langer mogelijk

et de plus en plus spécialisés. L’IBN n’était plus en mesure de

dat het BIN zelf de nodige expertise leverde. Het zwaartepunt van

fournir l’expertise nécessaire, ne pouvant plus trouver ni recruter

de werking verschoof van het eigen personeel van het BIN naar

tous les différents profils d’expertise dans ses propres rangs. Par

de experts van Belgische commissies die de Europese werkzaam-

conséquent, le centre de gravité des travaux de normalisation s’est

heden opvolgden.

déplacé vers les experts actifs dans les différents comités-miroirs qui suivent les activités européennes.

Uiteindelijk heeft deze veranderende context geleid tot een wetgevend initiatief. Met de wet van 3 april 2003 betreffende de normali-

Finalement, ce changement de contexte a conduit à une initiative

satie wordt een nieuwe structuur voor de normalisatie ingevoerd en

législative. La loi du 3 avril 2003 relative à la normalisation a instau-

wordt het Bureau voor Normalsatie (NBN) opgericht als opvolger

ré une nouvelle structure pour la normalisation avec notamment le

van het BIN, dat sinds december 2006 in vereffening is.

Bureau de Normalisation (NBN) pour remplacer l’IBN, en liquidation depuis décembre 2006.

Sectorale Normalisatieoperatoren De basisgedachte van de nieuwe structuur is dat de haalbaarheid

Opérateurs sectoriels de normalisation

van normalisatiewerkzaamheden centraal wordt onderzocht en dat

L’idée de base de la nouvelle structure est de centraliser l’analyse

de normalisatieprogramma’s centraal worden beheerd. De opera-

de faisabilité des travaux de normalisation et la gestion des pro-

tionele normalisatiewerkzaamheden worden echter gedecentra-

grammes de normalisation. Les travaux de normalisation opéra-

liseerd en toevertrouwd aan zogenaamde sectorale normalisatie-

tionnels sont toutefois décentralisés et confiés à des opérateurs

operatoren (SO) die daartoe binnen een bepaalde sector over de

sectoriels de normalisation (OS) disposant du savoir-faire néces-

gewenste competentie beschikken. Zodoende wordt het eigenlijk

saire dans leur secteur spécifique. Ainsi, la gestion proprement dite

beheer van de Belgische normcommissies voortaan uitgevoerd

des commissions de normalisation belges est désormais effectuée

door deze SO.

par ces OS.

In de loop van 2007 heeft het NBN op basis van een brede oproep

Courant 2007, après un large appel aux candidats, le NBN a nom-

de eerste SO aangeduid. Daarbij is ervoor gekozen de Belgische

mé les premiers OS. Il a été choisi de calquer les commissions de

normcommissies te enten op de Europese en internationale norm-

normalisation belges sur les commissions de normalisation euro-

commissies. Aangezien producten van verschillende industriële

péennes et internationales. Etant donné que les produits des dif-

deelsectoren vaak behandeld worden in horizontale, toepassings-

férents secteurs partiels industriels sont souvent traités dans des

gerichte normcommissies is het niet altijd mogelijk gebleken de

commissions de normalisation horizontales, axées sur l’application,

normalisatiewerkzaamheden voor één industriële (deel)sector te

il n’a pas toujours été possible de confier les activités de norma-

huisvesten bij één en dezelfde SO. Bovendien hebben zich voor

lisation pour un secteur (partiel) industriel à un seul et même OS.

het beheer van sommige normcommissies nog geen kandidaten

En plus, certaines commissions de normalisation n’ont fait l’objet

aangediend. Vooral in de bouwsector is het landschap van de SO

d’aucune candidature. Dans le secteur de la construction, le pay-

behoorlijk gevarieerd.

sage des OS est assez diversifié.

Situatie voor de betonindustrie

Situation de l’industrie du béton

In de tabel wordt de situatie geschetst van de normcommis-

Le tableau dresse la situation des commissions de normalisation

sies die voor de betonindustrie van belang zijn. Een meer alge-

importantes pour l’industrie du béton. Un tableau plus géné-

mene tabel wordt actueel gehouden op de site van het NBN

ral est tenu à jour sur le site du NBN (www.nbn.be). Pour plus

(www.nbn.be). Het is aangewezen voor bijkomende informatie aan-

d’informations concernant le fonctionnement de ces commissions,

gaande de werking van de vermelde normcommissies rechtstreeks

il est conseillé de contacter directement les organismes con-

contact op te nemen met de betreffende instellingen.

cernés.

In de loop van 2008 zullen de verschillende SO hun werkzaam-

Les différents OS commenceront vraiment leurs travaux en 2008.

heden definitief opstarten. Momenteel wordt een gezamenlijk Bij-

Ils rédigent actuellement un règlement d’ordre intérieur particulier

zonder Huishoudelijk Reglement opgesteld dat de werking van de

qui régira le fonctionnement des commissions de normalisation

Herstructurering van de Belgische normalisatie - La restructuration de la normalisation belge

54

Normalisatiecommissies van belang voor de betonindustrie Commissions de normalisation importantes pour l’industrie du béton Normcommissie Commission de normalisation CEN TC 164

Water supply

CEN TC 165*

Waste water engineering

CEN TC 051

Cement and building limes

ISO TC 74

Cement and lime

CEN TC 104

Concrete and related products

ISO TC 71

Concrete, reinforced concrete and prestressed concrete

CEN TC 154

Aggregates

ECISS/TC 19

Concrete reinforcing and prestressing steels – Properties, dimensions, tolerances and specific tests

CEN TC 226

Road equipment

CEN TC 227

Road materials

CEN TC 177

Prefabricated reinforced components of autoclaved aerated concrete or light-weight aggregate concrete with open structure

CEN TC 178

Paving units and kerbs

CEN TC 229

Precast concrete products

CEN TC 125

Masonry**

CEN TC 128

Roof covering products for discontinuous laying and products for wall cladding

CEN TC 166

Chimneys

CEN TC 250

Structural Eurocodes**

CEN TC 088

Thermal insulating materials and products

ISO TC 163

Thermal performance and energy use in the built environment

CEN TC 089

Thermal performance of building and building components

CEN TC 126

Acoustic properties of building products and of buildings

ISO TC 43/2

Building acoustics

CEN TC 350

Sustainability of construction works

CEN TC 351

Construction Products – Assessment of release of dangerous substances

CEN TC 127

Fire Safety in buildings

ISO TC 92/1

Fire initiation and growth

Sectorale normalisatieoperator Opérateur sectoriel de normalisation

Contactpersoon Personne de contact

BELGAQUA Kolonel Bourg straat / Rue Colonel Bourg 127-129 1140 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 706 40 90 – Fax: 02 706 40 99 www.belgaqua.be

Christian Legros

OCCN / CRIC Voltastraat / Rue Volta 10 1070 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 645 52 51 – Fax: 02 645 52 61 cric-occn@cric.be – www.cric.be

Jean Petit Jean Wustenberghs

GSV Arianelaan / Rue Ariane 5 1120 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 509 14 11 – Fax: 02 509 14 00 gsv@steelbel.be – www.steelbel.be

Albert Hamaide

OCW / CRR Woluwelaan / Boulevard de la Woluwe 42 1200 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 766 03 00 – Fax: 02 767 17 80 brrc@brrc.be – www.brrc.be

Claude Van Rooten Kris Redant

PROBETON Aarlenstraat / Rue d’Arlon 53/B9 1040 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 237 60 20 – Fax: 02 735 63 56 mail@probeton.be – www.probeton.be

Johan Horckmans

WTCB / CSTC Lombardstraat / Rue Lombard 42 1000 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 655 77 84 – Fax: 02 653 07 29 info@bbri.be – www.bbri.be

Eric Winnepenninckx

AGORIA SIRRIS Diamant Building August Reyerslaan / Boulevard August Reyers 80 1030 Brussel / Bruxelles Tel / Tél.: 02 706 79 81 – Fax: 02 706 79 88 info@sirris.be – www.sirris.be

Jos Pinte

* onder voorbehoud / sous réserve ** Voor/Pour CEN TC 125 et/en 250 in samenwerking met/en collaboration avec SECO – Aarlenstraat/rue d’Arlon 53 – 1040 Brussel/Bruxelles Tel: 02 238 22 11 – Fax 02 238 22 61 – mail@seco.be – www.seco.be

normcommissies zal regelen binnen de krijtlijnen die door de Wet,

dans le cadre de la loi, des arrêtés d’exécution y relatifs et du NBN.

de bijhorende uitvoeringsbesluiten en het NBN zijn uiteengezet. Elk

A n’en pas douter, chaque OS développera cependant son propre

van de betrokken SO zal echter ongetwijfeld een eigen huisstijl ont-

style et notamment une tarification propre pour la participation aux

wikkelen en onder meer een eigen tarifering voor de deelname aan

travaux de normalisation.

de normalisatiewerkzaamheden hanteren.

L’objectif de cette réforme était de rapprocher les travaux de norHet doel van deze hervorming was de normalisatiewerkzaamheden

malisation des secteurs concernés et en particulier les entrepris-

dichter bij de betrokken sectoren te brengen en in het bijzonder de

es. L’avenir nous dira si cette nouvelle structure rencontrera ces

ondernemingen actiever te betrekken bij de normalisatie. Enkel de

attentes.

toekomst zal uitwijzen of deze nieuwe structuur aan de verwachtingen kan voldoen.

Meer info / Plus d’informations Probeton vzw Aarlenstraat/Rue d’Arlon 53 B9, 1040 Brussel/Bruxelles T. 02 237 60 20, e-mail mail@probeton.be

)(%(B;

ACOUSTIQUE, POUVOIR PORTANT ET ESTHĂ&#x2030;TIQUE

ISOLATION THERMIQUE ET RAPIDITĂ&#x2030; DE POSE

RĂ&#x2030;SISTANT AU FEU ET MODULAIRE

Ă&#x2030;cologique et durable!

Des atouts complĂŠmentaires ActivitĂŠs et spĂŠcialisations XELLA est fabricant de bĂŠton cellulaire et de silico-calcaire, dont les produits les plus connus sâ&#x20AC;&#x2122;appellent Ytong, Hebel et Silka.

CrĂŠe en janvier 2003, XELLA rĂŠunit les compĂŠtences commerciales, la longue expĂŠrience et le savoir-faire multiple de plusieurs fournisseurs de matĂŠriaux de construction. Câ&#x20AC;&#x2122;est la collaboration entre ces diverses divisions de XELLA qui gĂŠnère la force nĂŠcessaire au dĂŠveloppement de nouvelles solutions dans le domaine de la construction. Avec des produits innovants, un service Ă la clientèle sur mesure et des systèmes modulaires, XELLA donne une nouvelle impulsion Ă la construction.

Principaux atouts Silka, Ytong et Hebel sont des matĂŠriaux de construction ĂŠcologiques et durables. Le processus de fabrication nâ&#x20AC;&#x2122;emploie que des matières premières naturelles et des matĂŠriaux recyclĂŠs. La principale diffĂŠrence entre Silka dâ&#x20AC;&#x2122;une part, Ytong et Hebel de lâ&#x20AC;&#x2122;autre, en lâ&#x20AC;&#x2122;occurrence leur masse, est dâ&#x20AC;&#x2122;emblĂŠe la raison de leur forte complĂŠmentaritĂŠ : Silka se charge du pouvoir porteur, de lâ&#x20AC;&#x2122;esthĂŠtique et de lâ&#x20AC;&#x2122;acoustique, tandis que Ytong et Hebel garantissent lâ&#x20AC;&#x2122;isolation thermique, la rĂŠsistance au feu et la rapiditĂŠ de pose sur chantier. Les formats très variĂŠs des produits Silka, Ytong et Hebel expliquent pourquoi XELLA est capable de donner une rĂŠponse Ă tous les besoins de gros oeuvre, tant dans la construction dâ&#x20AC;&#x2122;habitations particulières et dâ&#x20AC;&#x2122;appartements que de bâtiments industriels et utilitaires et des projets de rĂŠnovation.

Xella BE nv/sa Kruibeeksesteenweg 24 â&#x20AC;˘ 2070 Burcht â&#x20AC;˘ tĂŠl: 03/250.47.00 â&#x20AC;˘ fax: 03/250.47.06 silka-be@xella.com â&#x20AC;˘ ytong-be@xella.com â&#x20AC;˘ hebel-be@xella.com â&#x20AC;˘ www.xella.be

)(%(B; B B1/ LQGG

News

beton195 57

Infobeton.be op Batibouw 2008: beste onthaal

Infobeton.be à Batibouw 2008: meilleur accueil

V

P

oor het tweede opeenvolgende jaar haalt de Batibouw-stand van Infobeton.be, waarin ook FEBE vertegenwoordigd is, de

‘Award voor het beste Onthaal’ binnen. De informatie die op de

our la deuxième année consécutive, le stand d’Infobeton.be à Batibouw, auquel la FEBE participe, décroche

l’ ‘Award du meilleur accueil’. Ce prix récompense l’information

stand werd versterkt en de manier waarop de bezoekers werden

dispensée sur le stand ainsi que la manière dont les visiteurs

onthaald, worden met deze bekroning naar waarde geschat.

sont accueillis.

De stand van Infobeton.be bewees ook dit jaar dat beton niet saai

Cette année, le stand d’Infobeton.be a prouvé une fois encore que

en kleurloos is, maar vernieuwend, hip en bovendien duurzaam.

le béton n’est pas ennuyeux et sans couleur mais innovant, tendance et durable, de surcroît.

Het thema ‘duurzaamheid’ – het centrale thema van Batibouw 2008 – werd onder andere aangetoond aan de hand van de nieuwe

Le thème de la ‘durabilité’ – thème central de l’édition 2008 de

publicatie ‘Duurzaam bouwen met beton’ die in avant-première op

Batibouw – a été souligné par la sortie d’une nouvelle publication

de stand werd aangeboden.

(‘Construire durablement avec le béton’) qui a été distribuée en avant-première sur le stand.

Ter illustratie van het innovatieve aspect werden op de stand ook heel wat producten ten toon gesteld:

Pour illustrer le côté innovant, divers produits ont aussi été exposés :

– grootformaattegels (Ebema Stone&Style),

– des dalles grand format (Ebema Stone&Style),

– een opmerkelijke betonnen bank (Urbastyle naar een design van

– un remarquable banc en béton (Urbastyle selon un concept de

Arne Quinze), – een wand in zichtbeton,

Arne Quinze), – un mur en béton apparent,

58

– een aantal kunstwerkjes uit de casestudy ‘Licht & Beton’

– plusieurs petites œuvres de l’étude de cas ‘Lumière & Béton’

– en als ‘masterpiece’ een indrukwekkende keuken in prefab be-

– et comme ‘pièce maîtresse’, une impressionnante cuisine en bé-

ton (BWK Sierbeton).

ton préfabriqué (BWK Sierbeton).

De Batibouw-gasten lieten zich graag verleiden tot een bezoek aan

Les visiteurs du salon Batibouw se sont facilement laissés tenter

de Infobeton.be stand, en tijdens de ‘live cooking’-sessies ook tot

par une visite du stand Infobeton ainsi que par les boissons et

een hapje en een drankje.

amuse-bouche offerts lors des sessions de ‘live cooking’. www.infobeton.be

beton195 59 ‘Plaatsen van betonbuizen’ – handleiding

‘Pose de tuyaux en béton’ – manuel

O

A

m de gebruikers van betonnen leidingselementen te begeleiden, publiceerde FEBELCO een nieuwe handleiding

‘Plaatsen van betonbuizen’. Ze is in de eerste plaats bestemd voor aannemers in wegwerkzaamheden.

fin d’aider les utilisateurs d’éléments de canalisations en béton et accessoires à poser les tuyaux de manière opti-

male, FEBELCO a publié la brochure explicative ‘Pose des tuyaux en béton’ destinée aux entrepreneurs de travaux de voirie.

FEBELCO vertegenwoor-

FEBELCO représente les fabricants d’élé-

digt binnen FEBE de fabri-

ments de canalisation et accessoires en

kanten van betonbuizen en

béton au sein de la FEBE. La brochure est

toebehoren. De vereniging

disponible sur le site web du groupement

stelt de brochure ter beschik-

(www.febelco.org) ou sur simple demande

king op haar website (www.

auprès de la FEBE.

febelco.org) of bezorgt u een gratis exemplaar op aanvraag.

Le sommaire repris ci-dessous donnera à l’utilisateur un avant-goût de la publication.

–

Een overzicht van de inhoud:

La commande et la demande de matériaux

– Het bestellen en de afroep

Indique les mentions nécessaires à toute commande, demande de livraison sur le

van het materiaal Welke vermeldingen zijn nood-

chantier ainsi que les règles de transport des

zakelijk bij de bestelling en de af-

tuyaux.

roep, welke regels moeten geres-

– Réception des tuyaux

pecteerd worden bij het vervoer…

– Ontvangst van de buizen Beschrijft de kwaliteitsvoorwaarden waaraan de betonnen buizen moeten voldoen, inclusief CE-markering en BENOR. – Lossen, manipuleren en tijdelijk stockeren van betonbuizen

Décrit les conditions de qualité que doivent remplir les tuyaux en béton ainsi que l’apposition du marquage CE et BENOR. – Déchargement, manipulation et stockage temporaire des tuyaux en béton

Somt de aangewezen losmethoden op, evenals de noodzake-

Enumère les différentes méthodes de levage recommandées

lijke maatregelen voor een eenvoudige en veilige manipulatie van

ainsi que les dispositifs nécessaires pour manipuler et entrepo-

het materiaal, zonder risico op beschadiging.

ser les tuyaux de manière simple, sécurisée et sans dégâts.

– Uitvoering van de sleuf en voorbereiding van de fundering

– Réalisation de la tranchée et préparation de la fondation

Dit hoofdstuk bevat een aantal duidelijke richtlijnen voor de reali-

Ce chapitre donne quelques conseils simples et facilement ap-

satie van de sleuf en de funderingen.

plicables pour la réalisation d’une bonne tranchée et d’une fon-

– Leggen van buizen Precieze omschrijving van de verschillende stadia van het leggen van de buizen, inclusief een aantal specifieke aandachtspunten.

dation optimale.

– La pose de tuyaux Les différentes étapes de la pose des tuyaux ainsi que les points d’attention sont décrits de manière claire et précise.

Daarnaast beschrijft de brochure eveneens wat te doen – en vooral: wat niet – bij de voorbereiding, de controle, de eigenlijke plaatsing,

De même, la brochure résume ce qu’il faut faire – mais aussi ne

het ineenschuiven en aanvullen en bij de aansluiting op een put.

pas faire – pour la préparation de l’assise du tuyau, le contrôle et la préparation avant la pose, la pose proprement dite, le joint, l’emboitement, le remblayage et le raccordement à une chambre de visite.

Voor meer info of een gratis exemplaar van de brochure: FEBELCO, tel. 02 738 74 40, cl@febe.be, www.febelco.org Pour toute demande d’informations ou un exemplaire gratuit de la brochure : FEBELCO, tél. 02 738 74 40, cl@febe.be, www.febelco.org

News

60

Stradus Ekotek: partner in waterzuivering

Stradus Ekotek: partenaire dans l’épuration de l’eau

H

L

et lozen van afvalstoffen in de riolering of op oppervlaktewater wordt aan een steeds strengere regelgeving onder-

worpen. Industriële bedrijven zijn daarom vragende partij naar

a réglementation en matière de déversement des déchets dans les égouts ou les eaux de surface devenant de plus en

plus contraignante, les entreprises industrielles doivent s’équiper

installaties om hun afvalstoffen te scheiden, en zo mogelijk te

d’installations qui permettent de séparer les déchets et, dans la

recupereren uit het water dat ze lozen. De afdeling Ekotek binnen

mesure du possible, de les récupérer dans les eaux usées. En

Stradus installeerde naar aanleiding van deze problematiek een

réponse à cette problématique, le département Ekotek de Stradus

testbank die continu testen uitvoert naar afscheidingsoplossingen

a installé un banc d’essai qui effectue en permanence des tests

voor allerhande afvalstoffen.

en vue de solutionner les problèmes de séparation et de décharge des déchets d’origines les plus diverses.

De testbank werd oorspronkelijk gebouwd om de huidige afscheiders van Ekotek te ontwikkelen. Naar aanleiding van een vraag van

Ce banc d’essai a initialement été construit en vue du développe-

een klant ontwikkelde Stradus Ekotek het nieuwe concept. Met

ment des actuels séparateurs Ekotek. C’est à la demande d’un

behulp van de testbank werd deze nieuwe ontwikkeling uitvoerig

client que Stradus Ekotek a développé un nouveau concept, lar-

getest en verfijnd. Om tegemoet te komen aan de vraag vanuit de

gement testé et affiné à l’aide du banc d’essai. Afin de répondre à

markt ging Ekotek verder om testen te ondernemen met verschil-

la demande du marché, Ekotek a poursuivi ses recherches dans le

lende soorten afvalstoffen.

domaine des essais sur les déchets d’origines variées.

David Baeten, Commercieel

David Baeten, Manager Com-

Manager Ekotek, licht toe:

mercial

‘Waterzuivering is een thema

‘L’épuration de l’eau est un

waar alle industriële bedrijven

thème qui concerne toutes les

aan gebonden zijn. Vaak weten

entreprises industrielles. Elles

zij echter niet bij wie ze terecht

ignorent souvent où s’adresser

kunnen voor de specifieke

pour résoudre les problèmes

zuiveringsproblematiek

van

d’épuration spécifiques à leur

hun bedrijf. Bijvoorbeeld wan-

entreprise. Comment effectuer

neer er houtschilfers, geraspte

l’épuration des eaux chargées

kokos, granulaten,… in het

de copeaux de bois, de coco

water terechtkomen. Ekotek

râpée, de granulats, … ? Avec

wil zich daarom profileren als

son banc d’essai, Ekotek se

partner die met behulp van een

propose comme partenaire en

testbank een oplossing tracht

vue de trouver une solution à

te zoeken voor alle types van

tous les types de séparation

gravitaire afscheiding.’

gravitaire.’

Stradus

Ekotek

d’Ekotek

explique :

produceert

Stradus Ekotek fabrique des

kwalitatief hoogstaande beton-

produits en béton de toute

producten in een standaard

première

assortiment met o.a. toepas-

assortiment

singen binnen lijnafwatering,

comporte entre autres des

waterbehandeling en buffering.

applications pour l’écoulement

Voor specifieke situaties kun-

linéaire, le traitement des eaux

nen maatwerk prefab oplos-

et le tamponnement. Pour les

qualité

dans

standard

un qui

singen ontwikkeld worden. Stradus maakt deel uit van de Ierse

situations spécifiques, des ouvrages peuvent être fabriqués sur

beursgenoteerde CRH-holding.

mesure. Stradus fait partie du holding CRH.

www.stradus.be

beton195 61 Nieuwe loskade voor Ebema Beton Rijkevorsel

Nouveau quai de déchargement pour Ebema Beton Rijkevorsel

E

E

ind vorig jaar opende Ebema Beton Rijkevorsel (EBR) een nieuwe loskade met een oppervlakte van 4.100 m² en een

opslagcapaciteit aan zand en grind van ongeveer 7.000 ton.

bema Beton Rijkevorsel (EBR) a inauguré fin 2007 un nouveau quai de déchargement d’une surface de 4.100 m² et

d’une capacité de stockage d’environ 7.000 tonnes de sable et de gravier.

Het zand en grind gaan van het schip op een transportband onder de weg naar de fabriek. Daarnaast zal de kade ook ter beschikking

Le sable et le gravier sont transportés du bateau vers l’usine par

staan van andere bedrijven; daartoe richtte EBR de dochteronder-

une bande transporteuse. Le quai sera aussi mis à la disposition

neming ‘Havenbedrijf Rijkevorsel’ op. Er wordt gemikt op een jaar-

d’autres entreprises ; à cet effet, EBR a créé une filiale, la ‘Haven-

lijkse overslag van 100.000 ton.

bedrijf Rijkevorsel’. L’entreprise vise un transbordement annuel de 100.000 tonnes.

Voor de plechtige opening zorgde Minister van Staat en voorzitter van nv De Scheepvaart Willy Claes. Het project is dan ook vervat

C’est Willy Claes, Ministre d’Etat et président de la SA De

in een publiek-private samenwerkingsovereenkomst tussen Ebema

Scheepvaart, qui a inauguré les installations. Le projet est en

en nv De Scheepvaart.

effet le fruit d’un partenariat public-privé entre Ebema et la SA De Scheepvaart.

Ter gelegenheid van de inhuldiging werden ook de vernieuwde productiehallen in gebruik genomen, waarbij EBR zich nog verder

A l’occasion de l’inauguration, les nouveaux halls de produc-

gaat toeleggen op de fabricatie van prefab betonelementen voor

tion ont aussi été mis en service, la société EBR continuant à se

wegen-, tunnel- en spoorwegbouw.

concentrer sur la fabrication d’éléments en béton préfabriqué pour la construction de routes, tunnels et chemins de fer.

News

62

Prefadim: nieuwe look, zelfde kwaliteit

Prefadim: nouveau look, même qualité

M

A

et zijn nieuwe slogan ‘Innovating precast concrete’ – geïntegreerd in het eveneens vernieuwde bedrijfslogo – wil

Prefadim dat de buitenwereld het weet: het Deerlijkse bedrijf zet

vec son nouveau slogan ‘Innovating precast concrete’, intégré dans son logo lui aussi relooké, Prefadim entend faire

passer un message clair : comme base de la continuité et d’un

alles op innovatie in prefab beton als basis voor continuïteit en een

avenir fructueux, l’entreprise de Deerlijk mise tout sur l’innovation

succesrijke toekomst.

dans le béton préfabriqué.

Prefadim Belgium nv werd in 1992 opgericht en behaalde kort

Prefadim Belgium nv a été créée en 1992 et a obtenu son certificat

daarna zijn ISO-certificaat. De productcertificeringen lieten niet lang

ISO peu de temps après. Les certifications de produits ne se sont

op zich wachten en in 1999 mocht Prefadim als eerste Belgische

pas fait attendre et en 1999, Prefadim fut le premier fabricant belge

betonfabrikant pronken met een BENOR voor zowel constructief

de béton à pouvoir exhiber la marque BENOR aussi bien pour le

als architectonisch beton. Binnen- en buitenlandse erkenningen,

béton de construction que pour le béton architectonique. Les recon-

en bijhorende awards, bleven niet lang uit.

naissances nationales et internationales ainsi

Ook na de oprichting van Prefadim Nederland

que les récompenses ont rapidement suivi.

– waarna trouwens meteen het KOMO-keur-

Avec la création de Prefadim Nederland – qui

merk werd behaald – blijft de productie in ons

a d’ailleurs obtenu immédiatement le label

land gevestigd. In België en in de ons omringende landen staat

de qualité KOMO –, la production est tout de même restée dans

Prefadim gekend als de specialist van de ‘technisch complexe en

notre pays. En Belgique et dans les pays voisins, Prefadim est

grootschalige projecten’. Maar ook voor kleinschalige projecten

connu comme le spécialiste des ‘projets techniques complexes et

blijft een volledige productiehal voorbehouden. Ook structuurbeton

de grande envergure’. Un hall de production entier est toutefois

blijft een belangrijke pijler in het pakket van de prefab fabrikant. ‘Als

encore réservé à des projets de petite taille. Le béton de structure

het maar maatwerk is of bijzonder’, zo luidt het bij Prefadim.

demeure également un important pilier de l’offre du fabricant de préfabriqué. ‘Pourvu que ce soit du travail sur mesure ou spécifique’, clame-t-on chez Prefadim.

Afvalverwerking in de cementindustrie: een goede keuze voor het leefmilieu

Le traitement des déchets en cimenterie: une bonne option pour l’environnement

In een wetenschappelijke studie (2007) onderzocht de Nederland-

Une étude scientifique réalisée en 2007 par l’Organisation néer-

se Organisatie voor Toegepast Wetenschappelijk Onderzoek (TNO)

landaise de recherche scientifique appliquée (TNO) compare

de verwerking van bepaalde afvalstromen in cementovens en ver-

les impacts environnementaux du traitement de certains flux de

brandingsovens en vergeleek de gevolgen voor het milieu.

déchets en fours à ciment et en incinérateurs.

De studie, uitgevoerd op vraag van de Belgische Federatie van de

Cette étude a été réalisée à la demande de la fédération belge de

Cementindustrie, werd gevolgd door een internationaal panel van

l’industrie cimentière et suivie par un panel international d’experts

experts, samengesteld uit vertegenwoordigers van wetenschap-

composé d’organismes scientifiques, de l’industrie cimentière, de

pelijke instellingen, de cementindustrie en het Vlaams Gewest, en

la Région flamande et présidé par la Région wallonne.

voorgezeten door het Waals Gewest.

Pour la grande majorité des impacts environnementaux, l’étude

Voor de grote meerderheid van de milieugevolgen toont de studie

démontre qu’il est préférable pour l’environnement d’utiliser les

aan dat het beter is voor het milieu om industrieel afval als vervan-

déchets industriels comme combustible de substitution pour la

gingsbrandstof te gebruiken in de cementproductie (coprocessing)

production de ciment (coprocessing) plutôt que de les traiter dans

dan het te verbranden in afvalverbrandingsovens.

des incinérateurs de déchets.

De studie bevestigt dus dat de afvalverwerking in de cementin-

Elle confirme donc que le traitement des déchets en cimenterie

dustrie moet worden gezien als een nuttige inzet die onder meer

constitue une véritable opération de valorisation permettant notam-

resulteert in een aanzienlijke besparing op het vlak van energie en

ment d’importantes économies d’énergie, de matières premières

grondstoffen en een belangrijke vermindering van de uitstoot van

et d’émissions de gaz à effet de serre.

broeikasgassen. Zij bevestigt de rol van de cementindustrie als ver-

Elle renforce ainsi la position de l’industrie cimentière en tant qu’ac-

antwoordelijke partner in de industriële ecologie.

teur responsable en matière d’écologie industrielle.

De volledige studie kan worden gedownload op de site www.coprocessing.info of via www.febelcem.be L’étude complète est téléchargeable sur le site www.coprocessing.info ou via www.febelcem.be

beton195 63 Newsletter infobeton.be

Nieuwsbrief infobeton.be In februari publiceerde infobeton.be zijn eerste elektronische

Infobeton.be a lancé en février le premier numéro de sa newslet-

nieuwsbrief over – wat had u gedacht – beton. Zowel de actualiteit

ter électronique concernant – vous vous en douterez – le béton.

als de vele troeven van dit bouwmateriaal worden vanaf nu vier

Tant l’actualité de ce matériau que ses multiples atouts dans la

maal per jaar tegen het licht gehouden. De abonnees kunnen er

construction seront abordés quatre fois par an.

niet om heen: wie duurzaam wil bouwen, met oog voor het milieu

Plus de doute pour les abonnés : construire en béton, c’est

en voor sociale en economische bekommernissen, moet bouwen

construire durablement en tenant compte des préoccupations

met beton.

environnementales, sociales et économiques.

Infobeton.be is de groepering van de diverse actoren uit de beton-

Infobeton.be est le groupement des divers acteurs du monde du

wereld. FEBE vertegenwoordigt er de prefab betonsector.

béton. La FEBE y représente le secteur du béton préfabriqué.

Voor een abonnement op de nieuwsbrief, surf naar www.infobeton.be

Demandez votre abonnement à la newsletter via www.infobeton.be,

en klik op e-newsletter.

cliquez sur e-newsletter.

Zichtbetonmetselstenen: rechtzetting

Blocs de maçonnerie en béton: rectification

In het novembernummer 2007 van ons tijdschrift besteedden

Dans le numéro de novembre 2007 de notre revue, nous met-

wij aandacht aan een prachtig woningbouwproject in zichtbe-

tions en lumière une belle réalisation en blocs de maçonnerie

tonmetselstenen (p. 32).

apparente. (p.32)

Hierbij werd helaas de verkeerde fabrikant van deze stenen ver-

Nous avons hélas indiqué le mauvais nom de fabricant de

meld. Edelbeton (Geel) is de firma die instond voor de fabricage

blocs. C’est la firme Edelbeton (Geel) qui a réalisé les blocs

ervan.

pour ce projet. www.edelbeton.be

Partners in tuinplezier

Voor alle informatie kunt u terecht op het nummer 013-67 91 00.

Meer over Marlux Klaps producten en realisaties vindt u op

www.marluxklaps.com

" ) " " #&% #! ) " " " *##"&' " !# %" &' &'( " # ' %% & ' %% &' & " %& " " '((%&' " ) " % (+ $& , " " %#" ) " "&$ % ' )##% % &'% ' " ! " ' ( ,#) &' " #%! ' " " (% " ! " & ' #) % ) % % %) % " " "' %' ,# ## &' " "#%! " ) " * ' '

#) " " ' % (+ $& ( !# $%# && #" #" %&' (" " ,# ' ( )% ("' ) " " (* % ' ) ' ' " ,#-" & ! "* % " #! " ""#) ' " #"'* " '#' )# # ' ! ' #"& $ %'" %&

" (&'% ,#" ) "& #(' %'

&& " % #

02%&!"3425#452%. ). 30!."%4/.

ONTWERP \ PRODUCTIE \ TRANSPORT \ MONTAGE

3425#452%3 02³&!"2)15³%3 %. "³4/. 02³#/.42!).4

CONCEPTION \ PRODUCTION \ TRANSPORT \ MONTAGE

NV %RGON SA \ -ARNIXDREEF \ " ,IER TEL \ FAX \ E MAIL INFO ERGON BE \ WWW ERGON BE

$GY (UJRQ %HWRQ '()

5RQYHDX[ LQGG

(=(03()3, 56>

Schone gevels in een zuivere omgeving

;;; YVVM ZSHIZ >HSS 7HULSZ

De belles façades dans un environnement pur

^^^ Z[Y\J[V IL

VWUXFWRBDGY LQGG

MAART - MARS 2008 tijdschrift van de Federatie van de Betonindustrie revue de la Fédération de l’Industrie du Béton

Think concrete, go precast Colloquium prefab beton Colloque du béton préfabriqué afgiftekantoor Gent x - P2a9256

Beton 195 maart - mars 2008

/VSSV^ *VYL :SHIZ ;; Å VVY ZSHIZ 7YLZ[YLZZLK ILHTZ 7YLJHZ[ I\PSKPUN Z[Y\J[\YLZ

Verschijnt 5 keer per jaar: in januari, maart, juni, september en november Paraît 5 fois par an: en janvier, mars, juin, septembre et novembre

195

De groene look van beton: beplantbare geluidswerende wanden Les parois antibruit végétalisables: le béton s’habille de vert…

Wegafbakeningen veiliger na invoering van de norm Les dispositifs de retenue routiers plus sûrs depuis l’introduction de la norme