Organic nr 6 by Organic

Czuła natura nie uczula KOSMETYKI PRZEBADANE DERMATOLOGICZNIE I ALERGOLOGICZNIE

Wrażliwa i skłonna do alergii skóra wymaga wyjątkowej pielęgnacji. Ekologiczne kosmetyki AA ECO pozbawione alergenów pomogą bezpiecznie przywrócić Twojej skórze naturalny blask i zdrowy wygląd.

Produkty do Pielęgnacji twarzy: Płyn micelarny do demakijażu oczu i twarzy, koncentrat detox, krem wzmacniający naczynka, krem łagodzący, krem odżywczy, krem Przeciwzmarszczkowy Produkty do Pielęgnacji ciała: żel do mycia ciała, Peeling do ciała, Balsam do ciała

wszystkie oPakowania serii aa eco mogą być Poddane recyklingowi.

www.AAeco.pl

Spróbuj śliwki, winogron i pomidora... w kremie! Chroń naturę i naszą planetę.

• OLEJKÓW ETERYCZNYCH • PARABENÓW • ALKOHOLU • GLIKOLU PROPYLENOWEGO • OLEJÓW MINERALNYCH ORAZ POCHODNYCH ROPY NAFTOWEJ • BARWNIKÓW SYNTETYCZNYCH • SYNTETYCZNEJ KOMPOZYCJI ZAPACHOWEJ • SILIKONÓW • FTALANÓW • KARMINU • GLUTENU • ETYLOAMINY • SUBSTANCJI POCHODZĄCYCH Z UPRAW MODYFIKOWANYCH GENETYCZNIE

Produkty dostęPne w dobrych aPtekach i wybranych Perfumeriach sePhora, douglas i marionnaud.aaaaaaaaaa

Ogranic to: ekologiczny styl życia w jego różnych wymiarach otwarte rozmowy na trudne tematy charytatywny akcent: przekazujemy 50 groszy z każdego sprzedanego wydania drukowanego Organizacji Numeru ograniczenie szkodliwości druku poprzez minimalizację kolorowych stron druk na certyfikowanym papierze ekologicznym bezpłatna wersja online w kolorze dla czytelnika, który nabędzie wersję papierową w Empiku (wystarczy na adres redakcja@organicmagazine.pl wysłać skan paragonu oraz swój login z konta założonego na stronie www.organicmagazine.pl) Bezpłatne, archiwalne numery online (trzy pierwsze) oraz wydania promocyjne – na stronie internetowej

magazynu

Od redakcji

W NUMERZE:

Im bardziej przyglądamy się ekologicznemu stylowi życia, zielonym zakupom oraz inicjatywom, tym więcej dostrzegamy luk i nieścisłości. W pewnym momencie narasta frustracja, pojawia się rozczarowanie. Przecież mamy dobre intencje, zależy nam na tym, aby być fair wobec siebie, innych ludzi i środowiska, a jednak za każdym razem ktoś jest pokrzywdzony. Ot, dylematy świadomego konsumenta.

SPOŁECZEŃSTWO

Sporo w tym numerze piszemy o dylematach. Co kupować, czy warto, dlaczego nadal nas nabijają w butelkę, tym razem zieloną, czy warto by konsekwentnym, ufać autorytetom, certyfikatom? Zielona ścieżka nie jest prosta jak strzała. Wręcz przeciwnie - wymaga ona przedzierania się przez krzaki. Całe szczęście, że możemy liczyć na swój zdrowy rozsądek. p.s. Od tego numeru spotkamy się co kwartał. Jest to ukłon w stronę czytelników, którzy zasypali redakcję prośbami o kompromis pomiędzy częstotliwością wydania, jego ekologicznymi zaożeniami, a ceną magazynu. Spełniamy tę prośbę i jednocześnie zapraszamy na naszą stronę internetową, na której czeka kilka nowości. Do zobaczenia w styczniu na papierze! Zespół „Organic”

ŚWIAT I LUDZIE 6-8 Organizacja Numeru: Polska Zielona Sieć – Karolina Wnęk 9-16 Żyć i nie paść trupem – Karolina Wnęk 17-22 Niezłomni - Karolina Wnęk 23-30 Zmiana klimatu w szkocką kratę – Natalia Kozdra PEJZAŻ 31-32 Olej mięso – Magdalena Wiśniewska 33 „Nie” dojeniu cudzych kobiet – Katarzyna Błaszczyk FELIETON 34-38 Bez Eko euforii – Agnieszka Zatorska-Jakubowska WYDARZENIA/ZAPROSZENIA 39 POD LUPĄ 40-44 „Eko” znaki dla niepoznaki – Mariusz Duchewicz

RODZINA W ZGODZIE Z NATURĄ 45-48 Narzędzia Bliskości: Noszenie – Katarzyna Gołuńska 49-57 Blisko we dwoje, troje – Katarzyna Jakóbik 58-61 Przedszkole od kuchni – Katarzyna Jakóbik 62-66 Bezpieczne chustonoszenie – Katarzyna Dumańska LIGHT 67-74 MĄDRE DZIECI 75-77 Edukacja prawna – Katarzyna Jakóbik

STYL ŻYCIA NATURALNY DOM 78-80 Mieszkać pod strzechą – Kamila Mularczyk PRAKTYCZNA EKOLOGIA 81 Jak gotować warzywa? – Kamila Mularczyk SIAŁY BABY MAK 82-84 W objęciach dzikości – Kasia i Patrycja Cieślickie WEGANIZM DLA POCZĄTKUJĄCYCH 85-87 Jesienne impresje – Joanna Krupicka-Jaroć i Daniel Jaroć ALCHEMIA CIAŁA I SIŁA ROŚLIN 88-92 Zielone smoothie – Karolina Boćko ZDROWIE I URODA 94-99 Alternatywne testy kosmetyczne – Monika Dąbkiewicz 101-105 Olejki eteryczne – Monika Dąbkiewicz 106-110 Makijaż bez okrucieństwa – Agata Marszałek 111-112 Niezależne recenzje kosmetyków – Monika Dąbkiewicz 113-115 Czas na drugą młodość – Alicja Złotkowska 116-123 Joga w krainie wyobraźni – Urszula Szczepaniak PODAJ ŁĄPĘ 124-128 W złotej klatce – Monika Gorbaczyńska 129-131 Baltic – Magdalena E. Sala KUL(NA)TURA 132-134 Boska geometria – Karolina Wnęk 135-138 Rzeczywistość dziergana – Kamila Mularczyk 139-141 Bio strachy na lachy – Karolina Wnęk 142-146 Internet, kanapa i skarb – Natalia Kozdra

„Organic” nr 3(6) 2011 Kwartalnik społeczno-ekologiczny Redaktor naczelna: Magdalena E. Sala Zastępca redaktor naczelnej: Waldemar Bodek Adres korespondencyjny: ul. Jana III Sobieskiego 41/45 lok. 66, 96-100 Skierniewice Wydawca: Liberate Media Kontakt ogólny: redakcja@organicmagazine.pl tel. 793 928 027 Redakcja nie zwraca niezamówionych materiałów oraz zastrzega sobie prawo do ich skracania. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść zamieszczanych reklam. Sprzedaż „Organic” oraz czerpanie z niego innych korzyści majątkowych bez zgody wydawcy jest surowo zabronione.

Współpraca: Społeczeństwo: Agnieszka Zatorska-Jakubowska, Natalia Kozdra, Mariusz Duchewicz, Karolina Wnęk Rodzina: Katarzyna Gołuńska, Katarzyna Jakóbik, Katarzyna Dumańska Styl Życia: Kasia i Patrycja Cieślickie, Monika Dąbkiewicz, Joanna Krupicka-Jaroć i Daniel Jaroć, Kamila Mularczyk, Urszula Szczepaniak, Monika Gorbaczyńska, Karolina Wnęk, Karolina Boćko, Agata Marszałek, Alicja Złotkowska fotoedycja: Waldemar Wasilewski www.wwasilewski.pl Nakład: 1000 egz. Druk: Poligrafia s.j., www.poligrafia.lowicz.pl

ŚWIAT I LUDZIE/ORGANIZACJA NUMERU: Polska Zielona Sieć

W sieci Gdyby Polska Zielona Sieć była organizacją przestępczą, jej struktura oraz sieć powiązań z innymi organizacjami byłaby trudna do wypielenia. Na szczęście jej koalicjanci stoją po jasnej stronie mocy.

olska Zielona Sieć to dobrze naoliwio-

Przytul misie

na machina, która jest wszędzie tam, gdzie mowa o świadomej konsumpcji,

Alejkami Galerii Krakowskiej przechadzają

klimacie oraz powiązaniom pomiędzy krajami

się misie. To młodzi ludzie z maskami smut-

lepiej i słabiej rozwiniętymi. Zrzeszenie orga-

nych maskotek wchodzą w tłum ludzi zorien-

nizacji ekologicznych działających w najwięk-

towanych na jeden cel – zakupy. Nalot mi-

szych miastach Polski pokazuje, że w siła tkwi

siów na galerie handlowe to część europejskiej

w sprawnej współpracy w imię wyższych ce-

kampanii „Kupuj odpowiedzialnie zabawki”,

lów, w tym najważniejszym – tchnięcie w kon-

której celem jest poprawa warunków pracy

sumentów chęci do bycia świadomym.

w przemyśle zabawkarskim. Polska Zielona Sieć, wraz z innymi organizacjami z Austrii,

Trybami machiny są ludzie. Każdy z nich jest

Francji, Czech i Rumunii, bierze zabawki pod

indywidualnością, który przedziera się przez

lupę oraz proces ich powstawania. Wszystko

gąszcz przepisów, biurokratycznego oporu

po to, aby rodzice swoim portfelem zdecydo-

oraz setki stron dokumentacji, aby pozyskać

wali o tym, czy powinni wspierać nadużycia

dotację na realizowane programy. Ale to nie

związane z produkcją zabawek okupione cu-

wszystko. Zajmują się również promocją, bie-

dzą krzywdą. Większość nieetycznych, ale

żącymi sprawami oraz setką innych spraw,

i również niebezpiecznych zabawek pochodzi

które wymagają od nich ogromnej elastyczno-

z Chin. Konsumenci już podejrzliwie patrzą

ści. Można powiedzieć, że są oni reprezentan-

na produkty pochodzące z tego kraju. Jednak

tami nowego zawodu, multiskilera. www.organicmagazine.pl

to nie wystarczy, aby zostać świadomym kon8

ŚWIAT I LUDZIE/ORGANIZACJA NUMERU: Polska Zielona Sieć

Inwazja smutnych misiów.

sumentem. Polskiej Zielonej Siecie zależy na

Informacja to podstawa

tym, aby to konsumenci wywierali nacisk na nieetycznych producentów oraz firmy, które

Świadomy konsument buszujący w sieci prę-

korzystają z ich usług. Czasem akcja odnosi

dzej czy później trafia na stronę www.ekon-

skutek. Ponad rok temu centralę sieci hiper-

sument.pl. To ośrodek informacji Polskiej

marketów Carrefour zasypano mailami od

Zielonej Sieci o tym, co kupować oraz co się

oburzonych klientów, którzy dowiedzieli się

dzieje w szeroko pojętym temacie świado-

dzięki Polskiej Zielonej Sieci o nadużyciach

mej konsumpcji. Internetowa tuba o dobrych

w fabrykach robiących zabawki dla sieci. Ca-

i złych praktykach inspiruje do zmiany świata

reffour musiał zająć stanowisko – obiecał do-

na lepsze. Skoro widzimy tyle dobrych prak-

kładniej przyglądnąć się warunkom pracy

tyk na świecie, dlaczego nie zakorzenić ich

w chińskich fabrykach, z których usług korzy-

w Polsce?

sta. Takie historie są budujące.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/ORGANIZACJA NUMERU: Polska Zielona Sieć cy się przewodnik pokazuje, że nasze zakupy mogą być fair, jeśli tylko zasięgniemy języka. Macki sięgają dalej Polska Zielona Sieć nie ogranicza się tylko do Polski. Jej członkowie podróżują po świecie, aby poznać etycznie działające firmy, a pozyskaną wiedzę przekazać dalej, polskim przedsiębiorstwom. Bo choć nie jesteśmy potentatem w produkcji ekologicznej bawełny, możemy zapoznać się z dobrymi praktykami związanymi z polityką zatrudnienia oraz

„Nowocześnie – Energooszczędnie – Odpowiedzialnie: NEO NAWYKI”. Nowa kampania Polskiej Zielonej Sieci. W tegoroczne wakacje projekt dotyczący racjonalnego gospodarowania energią był promowany m.in na dwóch kółkach. Oto przykład zielonej mocy!

wspieraniem

lokalnej

przedsiębiorczości.

W przyszłym roku Polska będzie gospodarzem targów etycznej mody. Do Polski zjadą zagraniczne firmy, które już dawno stawiły sobie za

Zmiana już nadeszła

wyzwanie prowadzenie etycznego biznesu. Ja-

Rozpoczęło się od Spacerownika. W 2008 r.

grona? Szczęśliwie jest ich coraz więcej, a ich

kie firmy z Polski dołączą do tego elitarnego

wraz z Grupą eFTe Warszawa Zielona Sieć opracowała praktyczny przewodnik po ekologicznych i etycznych punktach na mapie Krakowa i Warszawy. Na bieżąco aktualizowany i rozbudowywany (m.in. o miejsca sprzyjające odpowiedzialnemu kupowaniu we Wrocławiu) to alternatywna mapa miast od ich etycznej strony.

pojawienie się na rynku zawdzięczamy zarówno Polskiej Zielonej Sieci, jak i nam, świadomym konsumentom. Nie trzeba być koalicjantem Polskiej Zielonej Sieci, aby mieć wpływ na swoje zakupy. Wystarczy mieć otwarte oczy i dobrze nadstawić uszy. Bo w temacie etycznej konsumpcji słychać coraz więcej.

Ci, którzy szukają rzetelnych informacji o etycznych zakupach, satysfakcję znajdą za-

Karolina Wnęk

poznając się z nowym projektem organizacji, przewodnikiem „Dobre zakupy”. Interneto-

Ten numer „Organic” wspiera finansowo

wa baza gromadzi marki, których produkty

Organizację Numeru, Polską Zieloną Sieć. Ku-

powstają z poszanowaniem praw człowieka,

pując papierowe wydanie „Organic”,

a także te, które znacznie ograniczyły swój

przekazujesz jej 50 groszy. Dziękujemy!

negatywny wpływ na środowisko. Rozrastająwww.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem

Jeśli z przerażeniem patrzycie na skład wysoko przetworzonych produktów i kosmetyków, wiedzcie, że nasi przodkowie mogli po byle przekąsce zejść z tego świata.

fot. Waldemar Wasilewski

Żyć i nie paść trupem On sprzedaje nam piaski Arabii Zamiast cukru za gotówkę; On zamiata sklep i sprzedaje kurz Jako najczystszą sól w mieście,

To nie jest przyśpiewka dzisiejszego produ-

On wpycha puszki z zatrutym mięsem Poddanym Króla, A kiedy umierają ich tysiące No cóż, on tylko się śmieje.

rzyszenie Kupców, które nie dość, że musiało

centa żywności, a pieśń przeciwko kupcom kolonialnych z 1914 roku, na których narzekało już w XVII wieku Londyńskie Stowasię zmierzyć z zalewem tanich produktów, to jeszcze gorszej jakości i niebezpiecznymi dla zdrowia (skąd my to znamy!). Jak widać, od tego czasu niewiele się zmieniło.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem

ałszowanie żywności na masową ska-

sok malinowy bez malin? Na początku XX

lę jest obecne w produkcji od zawsze.

wieku wykryto, że był sprzedawany cydr rze-

Niemal każdy dodawał coś do ciasta,

komo wytwarzany z koncentratu jabłkowego.

pieczywa, kosmetyków czy napojów, aby pro-

W rzeczywistości składał się z cukru, aromatu

dukt wyglądał ładnie lub ciekawie pachniał.

owocowego, barwnika anilinowego, i ani kro-

Dla przykładu: importowana herbata z Chin

pli soku owocowego. Jak widać, z biegiem lat

mogła zawierać nie tylko suche liście, ale rów-

pewne problemy nie zostały rozwiązane.

nież apetyczną posypkę w postaci barwnika – steatytu i błękitu pru-

Pod koniec 1900 roku w Manchesterze miejscowe piwo z arsenem zatruło około sześciu tysięcy osób. siedemdziesiąt zabiło.

skiego. Przedsiębiorcy handlarze korzystali z prostej metody odnawiania już raz zaparza-

Słodki problem

nych fusów, aby sprzedać je ponownie, jako świeży produkt. Oszukiwanie produktów a`la

Jedzenie powinno kusić zmysły. Nie bez powodu masowo barwiono więc słodycze, aby miały atrakcyjne kolory. Do cukierków i lizaków dodawano chromian ołowiu, błękit pruski czy związki miedzi i arsenu. 1858 roku William Hardaker, właściciel straganu w Bradford, mocno podtruł 200 osób, a 20 przypadkowo zabił oferowanymi przez siebie słodyczami. Trucicielami okazały się niewinne z wyglądu miętowe pastylki, które powinny zawierać olejek miętowy, cukier i gumę. W ówczesnych czasach cukiernicy lubili jednak przyoszczędzić na cukrze, gdyż był bardzo drogi, stosując zamiast niego nieszkodliwy gips lub sproszkowany wapień. W tym przypadku za pomyłką stał aptekarz, który zamiast wypełniacza sprzedał omyłkowo arszenik.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem Problem z cenami cukru spędzał sen z powiek również piwowarom. Nawet piwosz nie mógł spokojnie umoczyć wąsów w piance. W procesie „oszczędnej” produkcji glukozy, a z kolei do przetworzenia sacharozy, używano kwasu siarkowego, który z reguły otrzymywano z pirytu – a z niego pochodził arsen. Pod koniec 1900 roku w Manchesterze miejscowe piwo z arsenem zatruło około sześciu tysięcy osób. Siedemdziesiąt zabiło. Jeszcze wcześniej, bo w XIX wieku, pewien piwowar z Cantenbury handlował piwem wyrabianym ze śrutu słodowego, wywaru gorzelnianego, kwasji, opium, aframonu, kwasu siarkowego i innych, trujących substancji. Piwowar był jednocześnie wyższym urzędnikiem i wywinął się ostatecznie spod wysokiej kary. Dziekan kapituły katedry Cantenbury, który był przyjacielem piwowara, uznał że sprawę dotknęła jedynie piwoszów mocnego trunku, co było okolicznością łagodzącą, a jednocześnie przestrogą dla innych, rządnych wysokoprocentowych napojów. W grudniu 1859 roku sześć osób w Clifton zatruło się arszenikiem, który znalazł się w słodkich, korzennych bułeczkach. Okazało

Zabójcze piękno

się, że cukiernik został omyłkowo wprowadzony w błąd przez aptekarza. Cukiernik chciał nabyć chromian ołowiu, aby bułeczki miały pyszny, żółty kolor, a tymczasem dostał arszenik. W aptece można było nabyć zarówno produkty lecznicze, jak i potencjalnie trujące, tyle że oba rodzaje były umieszczone na tej samej półce, bez dodatkowych oznaczeń – o pomyłkę nie było zatem trudno.

Pogoń za wieczną młodością prowadzi czasem na manowce. Arszenik wykazuje właściwości lecznicze, o ile wiadomo jak go stosować. Sami zresztą codziennie spożywamy go z żywnością, ale jest go tak mało, że bezpiecznie wydalamy go z moczem. Na początku XIX wieku, kiedy w aptekach pojawił się silny roztwór arszeniku, o silniej-

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem szym działaniu niż chinina, Brytyjki zaczęły

stać producent depilatora Koremlu Cream,

go pić dla poprawienia cery i przedłużenia

który owszem, trwale usuwał owłosienie, ale

młodości. Arszenik szybko wkroczył na kobie-

dodatkowo powodował trwały uszczerbek na

ce salony. Moczono lep na muchy nasączone

zdrowiu. Firma promowała swój preparat jako

arszenikiem, aby odzyskać z niego truciznę

całkowicie bezpieczny, a nawet wspomagający

i przemywać nią twarz. Arszenik pojawiał się

pielęgnację skóry. Osławiony przypadek depi-

w składzie płynów i kremów rozjaśniających.

latora był szeroko opisywany w medycznych

Nawet po śmierci trucizna służyła pięknu.

publikacjach. Jedną z ofiar kosmetyku była

Balsamowane nią zwłoki nadawały skórze ja-

28-letnia pielęgniarka, która trafiła do szpita-

sny ocień, a ciało stawało się bardziej „żywe”,

la w 1938 roku z zaburzeniami widzenia. Jak

czyli na tyle giętkie, by ułożyć je w naturalnej

się okazało, kobieta przez 14 miesięcy aplikowała na twarz Koremlu i mimo iż po prawie

pozycji.

Karierę robiła również biel ołowiana, którym

roku stosowania kosmetyku zaczęła mieć po-

wybielano sobie twarzą, oraz tal, jako depi-

ważne problemy ze wzrokiem, trudności z czy-

lator, który równolegle używano jako trutka

taniem, chodzeniem, traciła włosy na głowie,

na szczury. W medycynie po pierwszej wojnie

nadal smarowała się depilatorem. Szczęśliwie

światowej tal był stosowany w leczeniu liszaja

zmiany chorobowe okazały się częściowo od-

obrączkowego skóry głosy. Efekt uboczny te-

wracalne, ale nie wszyscy byli szczęściarzami.

rapii – pacjenci, razem z liszajem, tracili rów-

Producent depilatora ostatecznie zbankruto-

nież włosy. Tę właściwość próbował wykorzy-

wał z powodu konieczności wypłaty odszkodo-

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem wań od schorowanych klientów.

Kobiety XXI wieku w przeciwieństwie do ich

W latach 30-tych XX wieku w Stanach Zjedno-

prababek mają zatem dużo szczęścia, żyjąc

czonych śmiertelne żniwo zebrał tusz do rzęs

w czasach, w których kosmetyki są traktowa-

Lash-Lure, który zawierał w sobie anilinę

ne równie poważnie co leki.

w stężeniu 30-krotnie przekraczającym dopuszczalną ilość. Tusz zabił jedną osobę (przypadek „Pani Brown”, która w wyniku zakażenia zmarła na posocznicę), szesnaście oślepił, a niezliczoną liczbę nabawił owrzodzeń górnych powiek. Ci, którzy chcieli wybielić sobie zęby pastą Bleachodent, zapewne byli boleśnie zaskoczeni spalonymi dziąsłami oraz językiem – preparat zawierał wysoką zawartość kwasu siarkowego i solnego. Rozwiązanie problemu z kosmetykami było o tyle trudne, że jeszcze w XIX wieku dotyczył najczęściej kobiet lekkich obyczajów, o których bezpieczeństwo nikt się nie troszczył. Biznes kolorowych smarowideł i wybielaczy kwitł wtedy na społecznym marginesie, zatem przypadki zatruć nie były szeroko komentowane. Nieoficjalnie było wiadomo, że i kobiety z wyższych sfer stosowały kosmetyki w dyskretny sposób chcąc dorównać funkcjonującemu kanonowi piękna, w którym kobieca twarz była biała, nieskalana słońcem, bez przebarwień oraz wyprysków, co trudno było uzyskać myjąc twarz wyłącznie wodą. Dopiero na początku XX wieku, wraz z rozwojem przemysłu, emancypacją kobiet i dostrzeżeniem faktu, że kobiety i ich kosmetyki napędzają przedsiębiorczość, a produkty bez medycznej kontroli stwarzają realne niebezpieczeństwo, zaczęto zwracać uwagę na skład produktów, pomimo sprzeciwu firm farmaceutycznych, które nie chciały łączyć „medycyny piękna” z produktami leczniczymi. 15

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem Przez progi naszych gospodarstw domo-

Współczesne igranie z ogniem Trudno

wyeliminować

trujące

substancje

wych

przenosimy

stacią

środków

litry

trucizn

czystości

czy

pod

po-

używek.

z naszego otoczenia czy żywności. Obecności

W XIX wieku sytuacja była jasna. Do wyro-

większości substancji nie jesteśmy świadomi,

bu mydła używano sody kaustycznej, lep na

ale prawda jest taka, że niemo przyzwalamy

muchy zawierał arszenik, podobnie jak trut-

na ich obecność.

ki na szczury i mrówki; dodatkowo stosowano siarczany miedzi i żelaza do czyszczenia

Jedna poduszka powietrzna i jej niekontrolowany wyciek może zatruć kilka tysięcy osób.

Przez progi naszych gospodarstw domowych przenosimy litry trucizn pod postacią środków czystości czy używek.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem Później był pewien problem

dliwych związków. Trudno jednak o uzyska-

z ołowiem, który znajdował się w farbach, ru-

nie konkretnych informacji na ten temat od

rach, oraz z arsenem w tapetach (jedną z teo-

koncernów samochodowych, które zasłaniają

rii na temat śmierci Napoleona było zatrucie

się tajemnicą handlową. Azydek sodu był po-

klejem do tapet zawierającym arsen). A teraz?

wszechnie stosowany w poduszkach jeszcze

Mamy wybielacze do ubrań, detergenty do

w połowie lat 90-tych XX wieku, zatem ku-

zmywania naczyń, środki owadobójcze, roz-

pując starszy rocznik samochodu z dużym

puszczalniki, preparaty dezynfekujące, tok-

prawdopodobieństwem trafimy na poduszkę

syczne farby, panele podłogowe o wątpliwym

powietrzną z kłopotliwą zawartością.

i szorowania.

składzie, wykładziny czy wyroby tytoniowe. Małe, domowe labolatorium. Paradoksalnym przykładem jest poduszka powietrzna w samochodzie, która służy do ratowania życia. Standardowa poduszka zawiera azydek sodu, około dwieście pięćdziesiąt gramów substancji podobnej do soli, bardzo toksycznej. Poduszka wypełnia się w momencie ogrzania substancji, która rozkłada się na metaliczny sód i gazowy sód, co nie jest niebezpieczne dla zdrowia i środowiska. Problemem są jednak niekontrolowane wycieki oraz utylizacja samochodu, którego poduszki powietrzne zawierają azydek sodu. Przy zetknięciu z ziemią azydek sodu w bardzo niskim stężeniu może wysterylizować glebę. Jedna poduszka powietrzna i jej niekontrolowany wyciek może zatruć kilka tysięcy osób. W 1996 roku w Stanach Zjednoczonych przewróciła się ciężarówka wioząca pięćdziesiąt dwustulitrowych bębnów z azydkiem sodu i stanęła w płomieniach, co doprowadziło do powstania toksycznego oparu, który zmusił do ewakuacji dwóch tysięcy ludzi z okolicznego miasteczka. Obecnie coraz więcej marek samochodów rezygnuje ze stosowania azydku sodu w poduszkach powietrznych na rzecz mniej szko17

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Żyć i nie paść trupem Organizacja Mistrzostw Europy w Piłce Noż-

Zjesz, a padniesz trupem

nej w Polsce w 2012 roku naturalnie zwraca uwagę na dobre wzorce organizacji podobnej

arsen – w czasach starożytnych stosowany do

rangi imprez na świecie. Ciekawym przypad-

leczenia chorób płuc i skóry. W XVIII i XIX

kiem są Igrzyska Olimpijskie 2000 w Sydney,

był podstawą farmakologii. Wykorzystywa-

które miały nie lada problem z wysypiskiem

ny był również w garbarstwie, jako pigment

toksycznych opadów, na hałdach których mia-

i środek ochrony roślin. Spożywanie arsenu

ło powstać miasteczko olimpijskie. Były dwie

w nadmiarze powoduje silne zatrucia oraz

możliwości: albo przewieźć skażoną ziemię

może doprowadzić do rozwoju nowotworów

w inne miejsce i dalej borykać się z problemem,

skóry, płuc, nerek, wątroby czy pęcherza mo-

albo coś z nią zrobić na miejscu. Postanowio-

czowego.

no czasowo zneutralizować odpady, przykrywając każdą hałdę plastikiem, aby woda nie

arszenik – biały proszek, bez zapachu, trud-

docierała do szkodliwych warstw, oraz montu-

no rozpuszczalny w wodzie, o silnym działa-

jąc system rur, które zbierają i odprowadzają

niu trującym, rakotwórczym. Niegdyś wy-

na hałdy to, co udało się jednak wodzie wy-

korzystywany m.in. do wyrobu emalii i farb,

płukać. Na tak zneutralizowanych hałdach

konserwacji skór, drewna, oraz jako trucizna

odbyły się igrzyska. Pozostaje mieć nadzieję,

na gryzonie. W starożytności i średniowieczu

że przyszłość przyniesie rozwiązanie, które

używany był przez kobiety jako bielidło do cia-

raz na zawsze zneutralizują toksyczne opady,

ła.

zanim zastosowane zabezpieczenia przestaną być skuteczne. Co do oszukiwania żywności,

chromian ołowiu – silnie trująca i rakotwór-

to trudno powiedzieć czy dożyjemy dnia, kiedy

cza substancja.

bez żadnych podejrzeń wgryziemy się w pieczywo lub słodkie ciasto.

anilina – bezbarwna ciecz, o zapachu zepsutych ryb. Silnie toksyczna, niszczy czerwone Karolina Wnęk

krwinki, powoduje sinicę. W przemyśle stosowana w produkcji materiałów wybuchowych oraz jako paliwo rakietowe.

Warto przeczytać: Fasolka

Kalabaru,

truciznach

i trucicielach prawie wszystko, Peter

tal – silnie toksyczny, również w formie pyłu

Macinnis,

(utlenia się w kontakcie z powietrzem). Obja-

Wydawnictwo

Książkowe

Twój Styl, 2005.

wem zatrucia jest łysienie, zaburzenia trawienia, krążenia, zmiany psychiczne. Sole talu

Dying to be beautiful: the fight for safe co-

były częstym składnikiem trucizn przeciw

smetics, Gwen Kay, 2005.

gryzoniom. Antidotum dla zatruć jest błękit pruski.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Niezłomni

Niezłomni Ludzka twarz światowej ekologii, w której determinacja jednej osoby udowadnia, że niemożliwe jest pojęciem względnym.

Raoul du Toit Zimbabwe (Afryka)

Kłusownicy to ludzie, którzy posiadają samochody, telefony komórkowe i pieniądze Nagrodzony za koordynację prac organizacji ekologicznych, co przyczyniło się do rozwoju ginącej populacji czarnych nosorożców w Zimbabwe.

powodu komercyjnego kłusownictwa na czarne nosorożce, polegające m.in. za zatruwaniu zbiorników wodnych czy

strzelaniu do zwierząt z helikopterów, popu-

Fot. Goldman Environmental Prize

lacja tych zwierząt w Republice Południowej Afryki jest zagrożona – w 2011 roku zabito

a typowego biznesu.

już 260

nosorożców. Tam jednak sytuacja

Obecnie w Zimbabwe jest około 440 nosoroż-

nie jest tak dramatyczna jak w Zimbabwe,

ców . Organizacje ekologiczne robią wszystko,

gdzie nosorożców jest coraz mniej. Kłusow-

aby je chronić przed śmiercią, nawet kosztem

niczy biznes kwitnie. Cena rogów czarnego

ich przesiedlenia na inne tereny. Szczęśliwie

nosorożca jest warta poniesienia ryzyka, by-

rząd coraz chętniej współpracuje z organiza-

cia aresztowanym czy postrzelonym. Rogi

cjami ekologicznymi, mimo iż korupcja jest na

trafiają głównie do Azji, gdzie są im przypi-

porządku dziennym, a policji często brakuje

sywane lecznicze właściwości. Co ciekawe,

benzyny, by zawieźć podejrzanych do sądu.

nosorożce padają ofiarą nie miejscowych

Raoul du Toit jest ważnym ogniwem w walce

chłopów, którzy często nie mają z czego żyć,

o ochronę tych rzadkich zwierząt.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Niezłomni Nagroda Goldmanów – nagroda przyznawana przez Fundację Ochrony Środowiska Goldmanów osobom indywidualnym działającym na rzecz ochrony środowiska. Najważniejsza światowa nagroda w dziedzinie ochrony środowiska, nazywana ekologicznym Noblem. Od 1990 roku międzynarodowe jury na podstawie nominacji zgłaszanych przez ogólnoświatową sieć organizacji ochrony środowiska i osoby indywidualne przyznaje nagrodę, również finansową, przedstawicielom każdego z sześciu zamieszkanych kontynentów. W gronie dotychczas nagrodzonych znalazły się dwie Polki: Jadwiga Łopata, aktywnie działająca na rzecz edukacji społeczeństwa z zakresu GMO, oraz Małgorzata Górska, która została doceniona za aktywną obronę Doliny Rospudy.

Dmitry Lisitsyn Rosja (Azja)

Jeśli stracimy piękno wyspy, nasza planeta będzie uboższa o skrawek, którego nikt i nic nie odtworzy. Walczy o ochronę ekosystemu oraz zachowanie środków bezpieczeństwa rozwoju jednego z największych na świecie

Fot. Goldman Environmental Prize

projektów rozwoju wydobycia ropy naftowej.

yspa Sachalin. Niegdyś oaza spokoju, pierwotnej dziczy. Dzisiaj pole walki o wydobycie gigantycz-

nych pokładów ropy naftowej. Lisitsyn znalazł się na Sachalinie w 1989 roku wraz ze swoją żoną. Urzeczeni tamtejszą naturą postanowili osiedlić się na stałe. W tym czasie coraz mocniej rozwijał się projekt Sachalin Energy. Plan masowego wydobycia ropy naftowej z wyspy stwarzało realne zagrożenia dla unikalnego ekosystemu oraz miejscowej populacji łososia, który został dostrzeżony przez napływających www.organicmagazine.pl

kłusowników.

Lisitsyn znalazł się w trud-

nej sytuacji: z jednej strony był świadomy, że przemysł naftowy jest siłą napędową Rosji oraz rozwoju wyspy, na której kwitło bezrobocie, a z drugiej widział postępującą degradację natury. Postanowił działać rozsądnie, współpracując z rządem i firmami, utrudniając im podejmowanie decyzji niezgodnych z prawem. Jego największym osiągnięciem było stworzenie rezerwatu obejmującego las (67 tysięcy hektarów) oraz dwie rzeki, pomimo pozytywnej decyzji rządu na wycinkę drzew na terenie obecnego rezerwatu.

ŚWIAT I LUDZIE/Niezłomni

Ursula Sladek Niemcy (Europa)

Razem można dokonać wielkich rzeczy. Wystarczy w siebie uwierzyć.

Założycielka jednej z pierwszych kooperatyw produkujących energię odnawialną.

szystko zaczęło się od matczynego niepokoju. Przejście nad

Europą

chmury z Czarnobyla

radioaktywnej otworzyło matce

pięciorga dzieci z Niemiec oczy – wykorzystanie atomu niesie za sobą zagrożenie, a dwadzieścia pięć lat temu niemiecka gospo-

Fot. Goldman Environmental Prize

darka była oparta przecież niemal wyłącznie o atom i węgiel. Sladek bardzo zaniepokoiły doniesienia o obecności radioaktywnych odpadów na placach zabaw, boiskach szkolnych czy w ogrodach. Postanowiła wraz z innymi rodzicami wymyśleć coś, co pozwoli im uniezależnić się od energii jądrowej. Rodzicielski ruch doprowadził do przejęcia kontroli nad miejscową siecią energetyczną, a później do powstania firmy, która dostarcza prąd z odnawialnych źródeł energii do ponad 100 000 gospodarstw domowych i przedsiębiorstw na terenie całych Niemiec.

Elektrizitätswerke Schönau działa jako organizacja non-profit, liczy obecnie około 1000 współwłaścicieli. Zysk jest inwestowany głównie w urządzenia do produkcji energii z ekologicznych źródeł. Firma przyznaje również pomoc finansową tym, którzy chcą w swojej działalności korzystać z odnawialnych źródeł energii.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Niezłomni

Prigi Arisandi Indonezja (Wyspy)

Najważniejsze, aby ludzie poczuli silny związek z rzeką.

Fot. Goldman Environmental Prize

Walczy o czyszczenie rzeki Surabaya, źródła wody dla trzech milionów ludzi.

iedy przemysł wkracza do tereny

miejscowe zakłady.

państwa, dla którego temat ochrona

Prigi Arisandi zwraca dużą uwagę na dzieci,

środowiska nie istnieje, podobnie jak

które są szczególnie narażone na zanieczysz-

pieniądze, które można na nie wydać, oPrigi

czenia rzeki (nowotwory, upośledzenia umy-

Arisandi jest dowodem na to, że nie protest

słowe). Organizuje wycieczki podczas których

oraz agresja skierowana ku administracji i

pokazuje rzekę w jej dwóch obliczach: czy-

firmom są najlepszym sposobem na zwróce-

stą, bezpieczną, oraz brudną, źródło chorób.

nie uwagi na problem, a stopniowe dążenie

Jednocześnie namawia dzieci do świadome-

do kompromisu. Jeszcze w latach 80-tych rze-

go wyboru produktów, które pochodzą z fa-

ka Surabaya przypominała ściek, która była

bryk dbających o czystość rzeki. Arisandi jest

źródłem wody pitnej dla miejscowej ludności.

świadomy, że niezwykle trudno jest wzbudzić

Obecnie rzeka jest systematyczne patrolowa-

szacunek do rzeki, dlatego na każdym kroku

na przez rządowe instytucje, które pilnują

zwraca uwagę na drogę, jaką przebywa czysta

przestrzegania norm bezpieczeństwa przez

woda, zanim znalazła się w butelce.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Niezłomni

Hilton Kelley Stany Zjednoczone (Północna Ameryka)

Bóg miał wobec mnie inne plany: moja walka była na innym froncie.

Fot. Goldman Environmental Prize

Lider walki o ochronę społeczności przed przemysłowymi zanieczyszczeniami naftą w Port Arthur. froncie, z zanieczyszczeniami jakie niosą za

raz z budową coraz większej liczby rafinerii ropy naftowej w Port Arthur, mieszkańców coraz częściej

dotykały nowotwory, a w powietrzu unosił się zatykający odór zgniłych jaj. Hilton Kelley, po latach nieobecności w swoich rodzinnych stronach, w 2000 roku zastał inny obraz, który zapamiętał z dzieciństwa: zamiast spokoju, zamierającą społeczność, wzrastającą przestępczość wśród młodych oraz zapach choroby. Kelley chciał zostać żołnierzem. W tajemnicy przed matką znalazł się w wojsku, z którego ostatecznie wycofał się, by walczyć na innym

sobą rafinerie ropy naftowej. Kelley walczy aparatem i kamerą. Dokumentuje wycieki, chmury dymu oraz wszelkie dowody łamania prawa przez przedsiębiorców zajmujących się wydobyciem ropy naftowej w Port Arthur. Praca Kelley`a jest dostrzegana i traktowana na tyle poważnie przez rafinerie, że jej pracownicy sami mu donoszą o problemach, z którymi obecnie się borykają. Praca ta ma jednak skutki uboczne: Kelley`a zaczynają dotykać skutki stałego kontaktu z chemikaliami. Nie zamierza jednak ustąpić z posterunku. To jest jego wojna, z której nie ma zamiaru się wycofać.

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Niezłomni Kiedy już zrozumiałem prawdziwy wpływ górnictwa na środowisko, nie mogłem się zatrzymać.

Francisco Pineda Republika Salwadoru (Południowa Ameryka)

Fot. Will Parrinello

Żyjąc w ciągłym strachu o swoje życie, stoi na czele ruchu obywatelskiego, który utrudnia działalność kopalni złota – źródła dewastacji zasobów wodnych kraju.

mpulsem do działania stał się problem z dostarczaniem czystej wody do gospodarstwa Pinedy. Kiedy w 2004 roku z rur

nie popłynęła ani jedna kropla wody, okolicz-

ni gospodarze oraz Pineda udali się na skargę do burmistrza na miejscową kopalnię. Jednak ten bezradnie rozłożył ręce. Mieszkańcy nie poddali się. Pojechali do Hondurasu, gdzie kopalnie funkcjonują od kilku lat, by zobaczyć na własne oczy wyschnięte poryta rzek oraz choroby, jakie powodują wśród miejscowej ludności. Wrócili z filmem, który pokazali mieszkańcom. Wywiązała się dyskusja. Przedsiębiorstwo roztaczało wizję zaniku bezrobocia. Wizja była jednak ulotna. Oferty pracy miały być skierowane do wykwalifikowanych pracowników, nie rolników. Czarę goryczy przelała jednak próba oszustwa miejscowego biwww.organicmagazine.pl

skupa, któremu starano się wmówić, że woda nie zostanie zanieczyszczona. Ba, będzie nawet czystsza od miejskiej. Biskup okazał się jednak chemikiem, a religijna ludność wpadła w szał, wiedząc, że firma okłamuje ich autorytet. Walka z kopalnią niesie za sobą ofiary. Kilku bliskich kolegów Pinedy zostało zamordowanych, w tym kobieta w ósmym miesiącu ciąży. – Byłoby kłamstwem powiedzieć, że się nie boję. Bardzo się boję. Mam żonę i dwójkę dzieci. Osoby, które są zaangażowane w sprawę wiedzą, że nie tylko my ponosimy ryzyko, ale również obarczamy nim nasze rodziny. Wiem, że pracownik kopalni zaoferował dwa tysiące dolarów osobie, która mnie otruje. Panuje atmosfera strachu. Wiem, że łamane są nasze prawa. – relacjonuje Pineda.

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę

Zmiana klimatu w szkocką kratę

fot. sxc.hu/Bill Davenport

Jak świat długi i szeroki ekolodzy biją na alarm. Pragnienia i potrzeby przeciętnego człowieka Zachodu znacznie przekraczają możliwości Ziemi. Trzeba je jak najszybciej zmienić, bo Ziemia nie ma zamiaru ustąpić nam pola.

udzkości brakuje zgodności co do tego,

jest znacznie mniejsza, niż by się wydawało,

jak na siebie wpłynąć. Czy należy

a to z powodu tzw. „rebound effect” (efektu od-

straszyć obrazami z najbliżej przyszło-

bicia), czyli wykorzystywania ekologicznych

ści? To jednak nie wydaje się dużo zmieniać

oszczędności pieniężnych w nieekologiczny

u większości, co najwyżej powoduje bierne

sposób i neutralizowania pozytywnego efek-

poczucie winy. Czy zwrócić się do portfela

tu tych pierwszych. Może więc należałoby,

ludzi i kusić ich oszczędnościami płynącymi

tak jak postulują niektórzy zieloni, wpływać

z ekologicznych działań? Zostało już jednak

na tożsamości i wartości ludzi? Brzmi pięk-

zauważone, że rzeczywista ekologiczna war-

nie, ale… co to właściwie oznacza?

tość tego typu działań (np. ocieplenie domu) 25

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę

fot. sxc.hu/Michel Meynsbrughen

Praktyczną stroną zmieniania postaw i zacho-

Aberdeen oraz wybrany w demokratycznych

wań zajmował się od czerwca 2010 do maja

wyborach przez społeczność studencką prze-

2011 roku projekt „Zmiana Klimatu” na szkoc-

wodniczący Samorządu Studenckiego (Aber-

kim Uniwersytecie Aberdeen. Moim celem by-

deen University Student Association - AUSA),

ło dowiedzieć się czy i jak im się to udało.

współuczestniczył w napisaniu projektu Zmiana Klimatu, którego celem miało być zmniej-

111,000 funtów, 15 000 studentów,

szenie emisji CO2 wśród studentów. Podanie

1000 ton i 10 miesięcy

o dofinansowanie złożone do Funduszu Wyzwania Klimatycznego (Climate Challenge

Aberdeen znane jest na świecie z mięsa woło-

Fund), rządowej organizacji zajmującej się fi-

wego (tzw. Angus Beef) oraz, za sprawą złóż

nansowaniem społecznych inicjatyw na rzecz

ropy w morzu Północnym, z bycia ropną stoli-

zmniejszenia emisji dwutlenku węgla, zostało

cą Europy. W tym, jak by się zdawało, zupeł-

rozpatrzone pozytywnie i AUSA otrzymała

nie nieekologicznym mieście, a dokładniej na

111,000 funtów na jego realizację. Jak napisali

jednym z dwóch uniwersytetów, znaleźć moż-

autorzy podania, celem dziesięciomiesięczne-

na bardzo aktywną społeczność studencką,

go projektu miało być wyposażenie studentów

która oprócz protestowania przeciwko eduka-

Uniwersytetu Aberdeen w narzędzia i wiedzę

cyjnym cięciom budżetowym z pasją oddaje się

potrzebne do ograniczenia emisji dwutlen-

też działaniom proekologicznym. Półtora roku

ku węgla w każdym aspekcie ich życia, czyli

temu Robin Parker, absolwent Uniwersytetu

w diecie, transporcie i podróżach, użytkowaniu

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę

Uniwersytet Aberdeen/ fot. universityfairs.com

i utylizacji przedmiotów oraz energii, w wy-

Mięsożercy na pół etatu

niku czego całkowita emisja CO2, 15 000 ton

i ZamianoHolicy

wśród populacji studenckiej, miała zmniejszyć się o 1000 ton.

Dla każdego z działów projektu (Energia,

Cel był ambitny, a czasu niewiele. Aby go

Transport, Jedzenie i Śmieci) zaplanowano

osiągnąć, przez całe dziesięć miesięcy trójka

konkretne działania. I tak w ramach ograni-

pełnoetatowych pracowników zatrudnionych

czania CO2 w dietach studentów regularnie

przy projekcie, wspierana przez licznych stu-

odbywały się warsztaty kuchni wegetariań-

denckich wolontariuszy, organizowała różne-

skiej oraz promowany był projekt Veg Bag,

go rodzaju akcje, które następnie przeliczane

czyli warzywa kupowane u lokalnych, ekolo-

były na konkretne oszczędności CO2. Mimo iż

gicznych rolników, sprzedawane po cenach

przeliczanie każdej czynności na oszczędności

producentów i rozprowadzane na terenie

w emisjach dwutlenku węgla, aby zadowolić

uniwersytetu przez wolontariuszy. Studenci

zewnętrznego sponsora, było mocno kłopotli-

zachęcani też byli do podejmowania „Zobowią-

we i nierzadko ograniczające (niektóre z akcji

zania Mięsożercy na Pół Etatu” (Part-Time

przeprowadzali wręcz wyłącznie po to, aby za-

Carnivore Pledge, www.parttimecarnivore.

pewnić sobie dane do obliczeń), twórcy projek-

org), czyli ograniczania spożywanego mięsa

tu stwierdzili, że pieniądze przyznane przez

w swoich dietach.

Fundusz pomogły im stworzyć coś więcej niż

Aby zmniejszyć konsumpcję energii prze-

suche, statystyczne redukcje. Poprzez różno-

prowadzano warsztaty poświęcone audytowi

rakie wydarzenia mogli wypromować kon-

energetycznemu, w czasie których można było

kretne ekologiczne postawy i zachęcić ludzi do

dowiedzieć się jak zmierzyć i zmniejszyć zu-

ich wdrożenia.

życie energii w swoim domu lub mieszkaniu, 27

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę

Akcje takie jak SwapoHolics (czyli ZamianoHolicy), stwarzające okazję do wymiany niechcianych przedmiotów, oraz

Halls-Clearan-

ces (Oczyszczanie Akademików), czyli zbieranie przedmiotów

gospodar-

stwa domowego po studentach opuszczających miasto, przechowywanie ich i przekazywanie w nowe ręce, zmierzały do ograniczenia

ilości

śmieci

wysyłanych na wysypiska. Do tego cyklicznie odbywały się pokazy filmów o tematyce ekologicznej, wycieczki do Transition Towns czy wyprawy rowerowe. O prze-

Szkocja. Na mapie zaznaczono Aberdeen.

biegu tychże wydarzeń od kuchni (dosłownie i w przenośni), o ich promocji wśród studentów, trudnościach, które napotkali ich twórcy oraz o tym,

oraz jak zachęcać właścicieli nieruchomości do ocieplania budynków poprzez informowanie ich o dotacjach na ten cel. Aby nakłonić studentów do ograniczania emisji CO2 z transportu (a dokładniej z latania samolotami), powstała ulotka promująca uroki Szkocji, jako przeciwwagi dla miejsc urlopowych, do których trzeba by polecieć samolotem, oraz przewodnik „Jak kupować tańsze bilety kolejowe”.

www.organicmagazine.pl

czy udało się wypełnić numeryczne i nienumeryczne założenia projektu, rozmawiałam z Robinem Parkerem, przewodniczącym Samorządu Studenckiego Universytetu Abrdeen, Casparem Lampkinem, jedną z trzech osób, które zostały zatrudnione na pełen etat w ramach projektu, oraz Elą Nowakowską, Polką studiującą w Aberdeen i zatrudnioną na dwumiesięczne praktyki pod koniec projektu.

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę Bawcie się dobrze! postaw. A to, według Robina i Caspara, nie Istotą projektu Climate Change były nie tyl-

opiera się tylko na pokazywaniu jak można

ko wydarzenia i ich uczestnicy, ale przede

zaoszczędzić pieniądze (choć to też jest waż-

wszystkim ich twórcy. – Ta praca całkowicie

ne), ani też wyłącznie na straszeniu. – Praw-

zależała od ludzi ją wykonujących. Ich umie-

dziwe i trwałe zmiany generuje presja grupy

jętności społeczne były dużo ważniejsze, niż

– zauważył Caspar. Ale aby ta zadziałała,

sam projekt. - twierdził Caspar, znany w stu-

ludzie najpierw muszą poczuć się jej częścią.

denckich kręgach Aberdeen ze swojej energii

I jeszcze coś jest ważne: dobra zabawa. – Jeśli

i entuzjazmu, m.in. akcji promocyjnych w ro-

ludzie nie będą się przy czymś dobrze bawić,

dzaju biegania po uniwersytecie w przebraniu

to po prostu nie będą tego kontynuować, taka

banana fairtrade 1 , albo jako Zielony Ludek

zmiana nie będzie trwała – dodał.

1 Robin Parker w stroju banana fairtrade (drugi od lewej)/fot. archiwum prywatne

w obcisłym stroju z lycry. Koordynatorzy dbali o atmosferę i systematyczność wydarzeń, two-

Pytanie brzmi: czy projekt zorientowany na

rzyli warunki do nawiązywania znajomości

zabawę mógł odnieść sukces? Najłatwiej jest

oraz, co najważniejsze, od nich w największej

ocenić po liczbach, czyli postawić zamierzoną

mierze zależała dobra zabawa uczestników.

redukcję emisji dwutlenku węgla 1000 ton na

Choć dla zewnętrznej organizacji, która przy-

jednej szalce wagi, a na drugiej szacowaną,

znała im fundusze na projekt, starali się każ-

osiągniętą redukcję, czyli 400-500 t. Wniosek

dą akcję zamieniać na oszczędności w CO2, dla

jest wtedy jasny: nie udało się. Ale co z dru-

nich samych priorytetem było trwała zmiana

gim postulatem projektu, czyli trwałym zmie29

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę nianiu postaw poprzez tworzenie społeczności

wy obarczone są licznymi stereotypami. Wielu

i poczucia przynależności do grupy, oraz dobrą

ludzi najzwyczajniej boi się, że przyklei się do

zabawę uczestników wydarzeń? Robin uważa,

nich etykietka „ekologicznych”. Jak powie-

że na swój własny sposób ten cel osiągnęli. Pa-

działa Ela, ludzi nowych, takich, którzy nie

trząc na sposoby docierania do ludzi, jasnym

mieli nigdy styczności z tematem, najtrudniej

wydaje się dlaczego uważają, że im się udało.

było zainteresować. Aby zachęcić tę właśnie

2 Akcja sadzenia drzew. Fot. Daria Policzew

grupę nie wystarczyły klasyczne chwyty marMarketing bezpośredni, czyli owoce

ketingowe. - Bardzo szybko zauważyliśmy, że

drzew owocowych i wege gotowanie

plakaty nie działają – powiedział Robin. - Wyszliśmy więc do ludzi i zaczęliśmy z nimi roz-

Każdy projekt skazany jest na zmaganie się

mawiać oraz zapewniać im dobrą zabawę.

z niespodziewanymi trudnościami. A co dopiero mówić o takim, którego celem była zmiana

Próbą zaistnienia projektu w świadomości

zachowań i postaw. Oprócz typowych proble-

społeczności studenckiej była organizacja

mów natury technicznej w rodzaju pięciomie-

wystawy Hard Rain, brytyjskiego fotografa

sięcznego

liczników

Marka Edwardsa, który dokumentuje świa-

prądu, co uniemożliwiło zorganizowanie mię-

towe zanieczyszczenie środowiska, cierpienie

dzyakademikowych konkursów oszczędzania

i biedę. Zdjęcia przez kilka tygodni zdobiły

energii, projekt Zmiana Klimatu trapił też

trawnik najbardziej reprezentacyjnej części

problem zupełnie innej natury - ludzkiej. Tak

uniwersytetu i zostały uznane przez moich

jak i w Polsce, w Szkocji ekologiczne inicjaty-

rozmówców za jedno z najważniejszych wyda-

opóźnienia

instalacji

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę Zmiana Klimatu po polsku Pod koniec rozmowy z Elą, Polką mieszkającą w Aberdeen i tegoroczną absolwentką Zarządzania Zasobami Morskimi, wdałyśmy się w dyskusję czy podobny projekt mógłby zaistnieć w Polsce (zupełnie abstrahując od tego, czy nasz rząd byłby w stanie przyznać podobną sumę jednej instytucji). Doszłyśmy do wniosku, że i u nas zmagałby się on z podobnymi „eko” problemami. Zgodziłyśmy się jednak, że Wielkiej Brytanii

fot. sxc.hu/Colin Brough

taki projekt będzie bardziej potrzebny. Starzeń projektu. Prawdziwym wyjściem do ludzi

tystyki mówią same za siebie: Brytyjczy-

okazało się jednak sadzenie drzew owocowych

cy emitują średnio o 1 t więcej CO2 na oso-

w różnych miejscach campusu 2 . Do wolonta-

bę rocznie niż Polacy (źródło: The Guar-

riuszy spontanicznie dołączli się przechodnie,

dian). Ale nie wydaje się, żeby wynikało to

ludzie, którzy zauważali zamieszanie z okien

z większej świadomości tych drugich. Polscy

swoich mieszkań. I po każdej zakończonej ak-

studenci w porównaniu z tutejszymi mają

cji domagali się więcej. - Studentom podobała

dużo mniej pieniędzy, a co za tym idzie, są

się atmosfera sadzenia oraz to, że ich działa-

bardziej ekologiczni. Ela miała okazję po-

nia od razu przynoszą widoczne efekty – zo-

równać podejście do zasobów Wschodnio-

staje po nich ślad. – powiedział Caspar. A sa-

i Zachodnioeuropejczyków. – Spotkałam kilka

dząc, przy okazji dowiadywali się o projekcie.

osób z Czech, Słowacji, Polski, którzy łapali

I wracali.

się za głowę, kiedy widzieli jak tu się jedze-

Aby przekonać ludzi już nieco zainteresowa-

nie marnuje. Choć Czech czy Słowak nie po-

nych, ale jeszcze nie do końca pewnych, świet-

wie: „To nieekologiczne”, to i tak będzie mniej

nym pomysłem okazały się warsztaty kuchni

wyrzucał, bo ma inną mentalność, bardziej zo-

wegetariańskiej (w ramach polskich warszta-

rientowaną na oszczędzanie zasobów – powie-

tów studenci uczyli się jak robić wegetariań-

działa, po czym dodała - to brytyjskim studen-

ski bigos), organizowane cyklicznie przez cały

tom jest bardziej potrzebna ekologiczna lekcja.

okres trwania projektu. Niewielkie grupy,

Ale tylko na razie… Ela sama uległa urokowi

dwie godziny czasu na rozmowę, dwie godziny

konsumpcyjnego stylu życia zaraz po przyjeź-

uwagi słuchaczy, a na koniec integrujący po-

dzie na wyspę. Ale po dwóch latach przeniosła

siłek. - Ludzie dobrze się bawili, nawiązywa-

się do Aberdeen i z typowego kapitalistycznego

li znajomości, a przy okazji dowiadywali no-

konsumenta zmieniła się w świadomą eko ko-

wych rzeczy o recyklingu czy kompostowaniu.

bietę. – Dla mnie chyba kluczową rolę odegrali

– podsumował warsztaty Caspar.

ludzie, których poznałam. Zainspirowali mnie 31

www.organicmagazine.pl

ŚWIAT I LUDZIE/Zmiana klimatu w szkocką kratę

fot. Margarit Ralev/ralev.com

i zachęcili do działania. Poszłam na pierwsze, drugie spotkanie i tak się zaczęło. I tym samym własną osobą potwierdziła słuszność głównych założeń projektu. Zielona ewolucja Projekt odnosił się do codziennego życia. Nie epatował negatywnymi obrazami o stanie środowiska naturalnego, choć należy podkreślić, że też od nich nie stronił. Pokazywał, że segregując śmieci, jeżdżąc rowerem albo jedząc wegetariańską kuchnię, można się dobrze z tym czuć, a do tego całkiem nieźle się bawić. Kiedy przygotowywałam się do przeprowadzenia wywiadów, zastanawiało mnie jak zmienia się ludzkie zachowanie? Projekt pokazał, że to nie kieszenie i nie promocja wartości powinny być celem ekologicznych inicjatyw, tylko budowanie więzi społecznych, stwarzanie warunków do nawiązywania kontaktów, które ułatwią ekologiczną edukację. A ponad wszystkim powinien się unosić duch dobrej zabawy. Choć projekt nie spowodował zielonej rewolucji w Aberdeen, wśród wielu ludzi zapoczątkował zieloną ewolucję. I o to, zdaniem Caspara, Robina i Eli, właśnie chodziło. Natalia Kozdra

www.organicmagazine.pl

PEJZAŻ/Olej mięso

Decyzja nastąpiła szybko. Rodzice oczywiście

Nie jest to historia długa, specjalnie zawiła czy też obfitująca w tragiczne, radosne czy jakiekolwiek inne, mogące porwać czytelnika zdarzenia. Jednak jest to historia dla mnie niezwykle ważna. Historia, która na swój sposób odmieniła moje życie.

protestowali, potem zaczęli się śmiać, wiedząc, jak to się skończy. Oczywiście mieli rację. Wystarczyło skusić mnie kawałkiem gołąbków z mięsem, a mała Madzia szybciutko zapominała o swoich postanowieniach. Kolejne rewolucje, które zgasły tak szybko

istoria ta zaczyna się już w podstawówce, kiedy to miałam niezwykłą frajdę z robienia wszystkim na

przekór. Dziwne ubrania, gust muzyczny, zainteresowanie piercingiem i tatuażami, aż w końcu mała Magdalena przeczytała gdzieś o wegetarianizmie, czyli niejedzeniu mięsa.

jak się narodziły, zdarzały się co kilka lat. Raz wystarczyła szynka, innym razem trudno było odmówić na obiedzie ze znajomymi. W końcu po kilku dobrych latach walki pełnej porażek nastąpił Sądny Dzień. Dokładnie 13 sierpnia 2010 roku wstałam rano i stwierdziłam, że mam tego dość. Wytrzymałam bez mięsa ten dzień, następny, później tydzień,

www.organicmagazine.pl

PEJZAŻ/Olej mięso miesiąc. Czas płynął powolutku a ja czułam

moi znajomi i rodzina oswoili się z pojęciem

się lepszym człowiekiem. No, może poza mo-

weganizmu i z samym faktem jego istnienia

mentami rodzinnych obiadków, na których

(choć ostatnio usłyszałam „Magda! Kupiłam

słyszałam tylko: „O, nie jesz mięsa..?” (i tu na-

ci Bounty!" Ile czasu zajęło mi wytłumaczenie

stępuje mina, którą można określić jako zde-

dlaczego nie mogę go zjeść, ho ho!).

gustowaną, zmieszaną itp.) lub „Jak długo nie jesz mięsa? Miesiąc? Dopiero? A Kaśka to nie

Mimo że trochę się rozpisałam, trochę ponu-

jadła z 10 lat! Ale niedawno znowu zaczęła.”

dziłam, chciałabym tylko powiedzieć jedno:

(tu zadowolona mina z sukcesu znajomej, któ-

Drogi mięsożerco, olej mięso. Jest niezdrowe,

ra W KOŃCU przeszła na „dobrą drogę”). Cóż,

wcale nie jest smaczne, a przez jego konsump-

nikt nie obiecywał, że życie wegetarianina jest

cję wspomagasz masowe morderstwa. Drogi

proste.

wegetarianinie: Rezygnacja z mleka, miodu, Cały dzień czytałam o weganizmie, który przez ostatnie 7 miesięcy wydawał mi się czymś niemożliwym, a wegan traktowałam niemalże jak bogów. Po kilku godzinach wstępnej „nauki” stwierdziłam „A co mi tam! To na pewno nie jest takie trudne!". I nie jest.

W końcu, po siedmiu miesiącach wegetaria-

jajek i innych produktów odzwierzęcych jest

nizmu (wiem, wiem, tylko siedem miesięcy,

bajecznie prosta - trzeba tylko chcieć. Wystar-

Kaśka wytrzymała 10 lat.), dokładnie 10 mar-

czy spróbować.

ca postanowiłam, że czas zmienić coś jeszcze. Cały dzień czytałam o weganizmie, który przez

Tymże miłym akcentem kończę mój wywód

ostatnie 7 miesięcy wydawał mi się czymś nie-

i pragnę pozdrowić i ucałować wszystkie zwie-

możliwym, a wegan traktowałam niemalże

rzęta świata (tak, nawet te, które prawdopo-

jak bogów. Po kilku godzinach wstępnej „na-

dobnie w połowie mojej drogi do pocałowania

uki” stwierdziłam „A co mi tam! To na pewno

odgryzły by mi twarz). Pozdrawiam wszyst-

nie jest takie trudne!". I nie jest. Mimo że je-

kich serdecznie!

stem weganką od niedawna czuję, że to jest to, czego mi brakowało całe życie. Świadomość, że

Magdalena Wiśniewska

zwracam uwagę na życie naszych słabszych i niewinnych przyjaciół, na swoje zdrowie i na

Wyróżnienie Stowarzyszenia Empatia

środowisko czyni mnie człowiekiem szczęśli-

w konkursie „Moja wegańska historia”.

wym. Coś, do czego dążyłam od podstawówki w końcu się spełniło, a nawet z małym bonusem w postaci weganizmu. Dzięki mnie www.organicmagazine.pl

PEJZAŻ/ „Nie” dojeniu cudzych kobiet

lutym minie rok odkąd jestem

„Nie” dojeniu cudzych kobiet

weganką. Po nastu latach wegetarianizmu spadło to na mnie z dnia

na dzień. Po prostu budzisz się pewnego dnia i nie masz ochoty na jogurt do płatków. Na

początku pojawił się bunt: „Nie będziesz mi, organizm, mówić co mam robić”, ale spisek organizmu i podświadomości był silniejszy. Początki były dziwne. Bo jak weganin bez przekonania może kogoś przekonać do weganizmu? Myślałam, że mi przejdzie. Myślałam, że jak pojedziemy w nasze ukochane Bieszczady, gdzie jest najlepsze wegetariańskie jedzenie na świecie, to pory zapiekane w serze pleśniowym

Myślałam, że jak pojedziemy w nasze ukochane Bieszczady, gdzie jest najlepsze wegetariańskie jedzenie na świecie, to pory zapiekane w serze pleśniowym mnie wyleczą. Nic z tego.

mnie wyleczą. Nic z tego. Skończyło się tym, że nasi gospodarze zaczęli rozważać weganizm. Teraz, po roku samoobserwacji, kilku przeczytanych tekstach, nie wyobrażam sobie jak

Katarzyna Błaszczyk

znowu mogłabym pić pokarm dla czterożołądkowych, rogatokopytnych cielaków, czy jeść

Wyróżnienie „Organic”

wody płodowe kur. Najważniejsze jest jednak

w konkursie

to, że dobrze się z tym czuję. I tyle.

„Moja wegańska historia”.

www.organicmagazine.pl

FELIETON/Bez eko euforii

Bez eko euforii

część I

Nikt z nas nie urodził się z zaprogramowanymi zasadami eko. Ekologiczny styl życia dopada nas wcześniej lub później, ale najczęściej w okresie pierwszej stabilizacji dorosłego życia.

nie eko zajawka dopadła wraz z narodzinami mojego syna. Na tym etapie życia często

zaczynamy szukać zdrowych alternatyw dla konwencjonalnych rozwiązań życia codziennego.

Czasami tak w życiu bywa, że wraz z rosnącą wiedzą z wybranej dziedziny, spoglądamy na nasze początkowe przekonania z szerszej perspektywy, która kończy czas huraoptymizmu. Stawiamy raz po raz pytania i szukamy odpowiedzi, które

Moja przygoda zaczęła się od ekologicznej żywności, początkowo tej dla dzieci.

krok po kroku weryfikując swoje podejście do życia.

W miarę pogłębiania wiedzy na temat

Ekologiczna żywność

żywności ekologicznej i przepaści, jaka dzieli ją od produktów konwencjonalnych, zaraziłam eko produktami wszystkich domowników i wielu znajomych. Był to czas, kiedy większość produktów w naszej lodówce oznaczona była znaczkiem „bio”. Zaskoczę was: dziś zaliczam ten czas, w których każdy wybór padał bezkompromisowo na eko produkt, do przeszłości.

www.organicmagazine.pl

Któregoś sobotniego poranka, jak co tydzień, wybrałam się na małe eko zakupy. Była zima, przeziębienia dopadały wszystkich bez wyjątku, zatem na zakupowej liście znalazł się sok malinowy. Sok malinowy BIO, który bez wahania kupiłam, w swej czystej postaci używany od stuleci w profilaktyce przeziębień, okazał się mieszaniną wody, cukru

FELIETON/Bez eko euforii

i, uwaga, 6,5% ekstraktu z malin. Prze-

rynku, dość często zdarza mi się bywać

czytana etykieta, opatrzona dość spo-

w ekologicznych sklepach, a czasami

rym logiem rolnictwa ekologicznego,

nawet w eko gospodarstwach. Ogarnię-

przyprawiła mnie o prawdziwy zawrót

ta swoistego rodzaju zboczeniem zawo-

głowy. Wszystko oczywiście zgadnie

dowym, zawsze dokładnie wszystkie-

z zasadami: 6,5% malin pochodziło z eko-

mu się przypatruję wedle zasady „oczy

logicznych upraw.

i uszy szeroko otwarte”. Tym sposobem

Oszałamiająca za-

Ekologiczny sok? 6,5% malin pochodziło z ekologicznych upraw. Oszałamiająca zawartość cukru również była eko – tylko co to ma wspólnego ze zdrową żywnością i prawdziwym sokiem malinowym? wartość cukru również była eko – tylko

znów natknęłam się na przykrą z mojego

co to ma wspólnego ze zdrową żywno-

punktu widzenia sytuację, w której do

ścią i prawdziwym sokiem malinowym?

niewielkiego sklepu ze zdrową żywno-

W zastępstwie ekologicznego produktu

ścią wtargnęła kobieta chcąca sprzedać

należało kupić produkt tradycyjny, co

właścicielom

prawda nie pochodzący z eko upraw, za

oraz jabłka. Zapytana o certyfikat, od-

to z zawartością malin powyżej 80%. To

powiedziała że „ma mieć”, zapewniając

prawda, istnieje szansa, że tkwią w nim

jednak, że oferowane przez nią produkty

pozostałości środków ochrony roślin, za

są w 100% ekologiczne. Właściciele przy-

to są też prawdziwe owoce!

stali na jej zapewnienia i proponowane

ekologiczną

marchewkę

przez nią produkty w szybkim tempie Ten epizod stał się zalążkiem do obser-

trafiły do warzywnego kosza opatrzone-

wacji co w „eko” piszczy. Wniosek nasu-

go ręcznie namalowanym napisem EKO.

nął się sam – czytajmy dokładnie ety-

I jak tu nie być sceptycznym?

kiety i kupujmy produkty jak najmniej przetworzone! To, że produkt jest ekolo-

Czy pamiętacie ogródki waszych babć,

giczny, jeszcze długo nie będzie oznaczać,

w których rosły warzywa i owoce? Czy

że jest zdrowy, bez naciągania składu.

pamiętacie aby którekolwiek z plo-

Z uwagi na nieustanną obserwację eko

nów posiadały piękny kolor, regularne

www.organicmagazine.pl

FELIETON/Bez eko euforii kształty i pokaźne rozmiary, które można zaobserwować na supermarketowych półkach? Ja nie pamiętam. Kolejny wniosek – wszystko, co rośnie w sposób naturalny, jest niepowtarzalne! Nie ma naturalnych, idealnie okrągłych jabłek, idealnie podłużnych, soczyście pomarańczowych marchewek. Kupujmy te warzywa i owoce które nie wyglądają jak z obrazka! Jedną z zasad ekologicznego stylu ży-

Wszystko, co rośnie w sposób naturalny, jest niepowtarzalne!

cia jest także spożywanie produktów sezonowych i lokalnych, co siłą rzeczy wspiera lokalnych producentów, którzy dzięki nam mogą się rozwijać. Za-

Nie ma naturalnych, idealnie okrągłych jabłek, idealnie podłużnych, soczyście pomarańczowych marchewek. Kupujmy te warzywa i owoce które nie wyglądają jak z obrazka!

sada słuszna i nie kwestionowana! Jak w takiej sytuacji odnieść się do idei fairtrade? Dzięki Bogu, produkty opatrzone logiem Fair Trade są na ogół niedostępne w naszej strefie klimatycznej, ale może lepiej przerzucić się z czarnej herbaty fairtrade na polską, ziołową, ekologiczną? Tym bardziej, że transport z krajów globalnego południa to też pewna dawka CO2 dla środowiska. W tej kwestii ciężko mi jeszcze zająć jednoznaczne stanowisko, tym bardziej że ku chwale fairtrade, nie słyszałam jeszcze o żadnych nieścisłościach lub nadużyciach na tym obszarze. Żeby zatem wypośrodkować kwestię wspierania lokalnych producentów i produkcji w krajach globalnego południa – kupuję, ale na zmianę. Raz fairtrade, a innym razem polskie, ekologiczne.

www.organicmagazine.pl

FELIETON/Bez eko euforii CO2 to nie jeden! Kolejnym etapem wspomnianego przechodzenia na eko stronę mocy było oczywiście ograniczenie zużycia energii oraz wody. Do takich działań wszystkich zachęcam! Wystarczy wyrobić sobie kilka podstawowych nawyków prowadzących do nie marnowania zasobów, a już wasze rachunki za energię i wodę spadną o 20-30% (tak było w moim przypadku). Na początek zainstalowałam listwy, które dziś już z przyzwyczajenia wyłączam, zatem właściwie żadne urządzenie nie działa już w moich czterech ścianach bez sensu na „stand by”. Żarówki wymienione na energooszczędne, woda w czajniku gotowana na jeden kubek, a nie cały dzbanek, gotowanie pod przykryciem, prysznic zamiast kąpieli, zmywarka zamiast tradycyjnego zmywaka i pranie w pralce wypełnionej na „full”. Zapewniam was, że wszystkie wymienione działania w żaden sposób nie utrudniają życia, a wręcz fajnie jest dowiedzieć się, że w każdym miesiącu nasz portfel jest grubszy o parę stówek. Te drobne sprawy to nasz mały wkład w ograniczenie emisji CO2. Ale na tym nie koniec. No właśnie – CO2. Początkowy entuzjazm znów uległ ochłodzeniu. Edukacja ekologiczna w Europie coraz mocniej oddziałuje na przyzwyczajenia jej mieszkańców. Jednak to nie pojedynczy człowiek i jego gospodarstwo jest źródłem 39

www.organicmagazine.pl

FELIETON/Bez eko euforii problemu czy zachodnia gospodarka,

dni trzymano w tajemnicy, aż wybuchła

która dokłada wszelkich starań by obni-

międzynarodowa afera.

żyć przemysłową emisję dwutlenku wę-

Im zatem mniejszy popyt na chińskie

gla. Zakłada się do 2020 roku redukcję

produkty, tym mniejsza produkcja, a co

emisji CO2 w Europie o 20%. Gdyby na-

za tym idzie, mniejsza emisja CO2.

wet udało się ją zredukować o 30%, to ta 10% nadwyżka odpowiadałaby dokład-

Być eko, czy nie być eko?

nie 14 dniowej emisji CO2 generowanej przez Chiny. Europa robi zatem co może,

Pomimo wielu obserwacji, które napa-

a azjatycki smok rośnie w siłę i zieje co-

wają mnie smutkiem, warto być eko!

raz mocniej.

Pamiętajmy jednak, aby znaleźć na to swoją metodę i nie poddawać się ślepo

Nasze jednostkowe działania są mimo

trendom. Od jakiegoś czasu wolę okre-

wszystko bardzo istotne. Może nie wpły-

ślać swoje podejście mianem „natural-

wają w zasadniczy sposób na problem

nego”, a nie „ekologicznego” stylu życia.

globalnego ocieplenia, ale pomogą ko-

Wydaje mi się, że brzmi to naturalniej.

lejnym pokoleniom. To, co wydaje się

Nie zapominajmy, że robimy to dla pla-

dzisiaj marnym działaniem, jutro może

nety i przyszłych pokoleń, oraz dajemy

znacząco wpłynąc na losy naszych dzieci.

świadectwo wartości swojego życia – jako konsumenta i człowieka.

Rosnąca emisja CO2 w Chinach jest efektem popytu na chińskie produkty

Agnieszka Zatorska-Jakubowska

w krajach zachodnich. Możemy to zmienić, rezygnując z zakupu „chińszczyzny”.

O autorce:

Po pierwsze, zrobimy to dla zdrowia –

Z zawodu germa-

coraz więcej badań wykazuje obecność

nistka, zafascy-

toksycznych substancji w chińskich pro-

nowana zieloną

duktach z tworzyw sztucznych, w tym

stroną miejskie-

szczególnie w masowo produkowanych

go życia. Od 2009

zabawkach dla dzieci. Po drugie, nie zga-

roku redaktor

dzamy się i nie wspieramy warunków

naczelna i zało-

pracy w chińskich fabrykach. Nieludz-

życielka portalu

kie traktowanie osób tam zatrudnionych

www.ecowawa.pl. Prywatnie eko-mama ma-

doprowadziło niedawno do samobójstwa

łego Bruna, miłośniczka naturalnego stylu

pracownicy fabryki Matel, której po raz

życia, kuchni wegetariańskiej, dobrego kina

kolejny odmówiono udzielenia dnia wol-

i dużych miast.

nego. „Śmierć za Barbie” przez kilka

www.organicmagazine.pl

Zaproszenia Wydarzenia

„Co zrobić z przeterminowanymi lekami lub z niepotrzebną pralką, gdzie i komu je oddać, co z nimi zrobić?. Takie pytania pojawią się w głowie każdego z nas w momencie wyrzu-

Ministerstwo Środowiska apeluje: „Nie zaśmiecaj swojego sumienia”

cania bezużytecznych rzeczy, których już nie potrzebujemy w naszych domach. Tegoroczna kampania „Nie zaśmiecaj swojego sumienia”

października rusza II edycja największej kampanii Ministerstwa Środowiska poświęconej wyrabianiu ekologicznych

nawyków właściwego postępowania ze śmieciami.

jest odpowiedzią na te proste dylematy oraz drogowskazem do właściwego postępowania z odpadami.” – komentuje Dr Karolina Kulicka, ekspert ds. Ochrony Środowiska.

BioBazar – jesienne nowości

nianie żadnego z siedmiu grzechów ekologicz-

nych.

zdecydowana większość produktów jest do-

Poprzez nagłośnienie zagrożeń, jakie płyną z niewłaściwego postępowania z odpadami, Ministerstwo chce zaapelować o nie popeł-

Nie mieszaj śmieci, właściwie segreguj odpady, do odpowiednich punktów oddawaj niepotrzebny sprzęt RTV i AGD, zużyte baterie i akumulatory, a także zużyte opony, i butelki. Postępuj właściwie z odpadami wielkogabarytowymi, przeterminowane leki oddawaj w aptece, i najważniejsze ograniczaj ilość powstających śmieci - oto siedem ekologicznych przykazań, które podczas tegorocznej kampanii zostaną poddane analizie przez ekspertów z sektora ochrony środowiska. Kampania ma na celu budzenie poczucia odpowiedzialności i zainteresowania mieszkańców osiedli, gmin i miast, gdzie oraz jak, w sposób właściwy pozbywać się śmieci, do kogo skierować prośbę o stosowne pojemniki, jak rozmawiać z władzami gmin oraz miast.

arszawski bazar certyfikowanych, ekologicznych produktów, już na dobre zadomowił się na ekologicz-

nej mapie stolicy. I mimo iż na BioBazarze stępna w sklepach ze zdrową żywnością, to klimat targu jest tym, co najbardziej cenią stali bywalcy weekendowych wypadów na ekologiczne zakupy. Możliwość porozmawiania ze sprzedawcą, wymiana uwag na temat produktu jak i przyjacielskie pogawędki są rzeczą bezcenną. Co nowego na jesieni? Organizatorzy targu planują otwarcie kąciku zabaw dla dzieci z ekologicznymi zabawkami. Zostanie również uruchomiona poradnia dietetyczna, która będzie udzielać porad na miejscu. Nie zabraknie również cyklicznie organizowanych konkursów. BioBazar jest czynny w każdą sobotę, w 8.0016.00, w dawnej fabryce Norblina w Warszawie, ul. Żelazna 51/53.

www.organicmagazine.pl

POD LUPĄ/ „Eko” znaki, dla niepoznaki

„Eko” znaki, dla niepoznaki

Niedawno, będąc w jednym z warszawskich supermarketów, zostałem zaproszony przez hostessę do spróbowania i zakupu najlepszych polskich i ekologicznych jabłek. Zapytałem, czy naprawdę są ekologiczne. Pani w odpowiedzi pokazała certyfikat King’s Qualit, małą nalepkę na każdym jabłku. Zapytałem, czy jabłka mają dodatkowo certyfikat rolnictwa ekologicznego? Pani popatrzyła na mnie jak na kosmitę.

iestety, wiedza na temat eko certyfikatów jest w Polsce znikoma, a jeżeli ktoś już rozpoznaje oznaczenia żywności ekologicznej, to kojarzą mu się one głównie z działaniami promocyjnymi

drogich produktów. Faktycznie, w naszych czasach prawie na każdym

produkcie spożywczym widnieje jakiś znak lub symbol certyfikatu jakości. Większość z nich to przede wszystkim certyfikaty tworzone na potrzeby marketingu. Na szczęście certyfikaty rolnictwa ekologicznego to nie tylko kolejne narzędzie promocji lecz gwarancja najlepszej kontroli produktu.

www.organicmagazine.pl

POD LUPĄ/ „Eko” znaki, dla niepoznaki Zanim produkt otrzyma znak atestu rolnic-

siedztwo roślin i podlewanie roślin wywarami

twa ekologicznego, gospodarstwo, w którym

z ziół. Te zabiegi powodują, że rolnictwo eko-

jest wytwarzany, jest dokładnie sprawdzane

logiczne nie niszczy gleby, tylko podnosi jej ja-

przez jednostki certyfikujące. W Polsce zaj-

kość.

muje się tym obecnie 11 instytucji. Szczegó-

•

łowej kontroli podlegają uprawy, nawozy sto-

zachowaniu zadrzewień śródpolnych i oczek

sowane do produkcji warzyw i owoców, oraz

wodnych w gospodarstwach ekologicznych

warunki hodowli i sposób żywienia zwierząt.

rozwija się także bioróżnorodność.

Dzięki nieużywaniu ciężkich maszyn,

Gospodarstwo w celu „odkażenia” gleby z chemicznych nawozów przechodzi dwuletni okres

Certyfikat ekologiczny zawsze nadawany jest

przejściowy. Dopiero po tym okresie gospo-

tylko na jeden rok. Każdego roku trzeba go od-

darstwo może być nazywane ekologicznym.

nawiać, po ponownej kontroli.

Co to znaczy, szczegółowo reguluje ustawa

Na warszawskich bazarkach sprzedawcy w większości nawet nie mają produktów bezpośrednio ze wsi, tylko z podwarszawskiej giełdy spożywczej.

z 20 kwietnia 2004 roku o rolnictwie ekolo-

Czasami, opowiadając komuś o certyfikatach

gicznym (Dz. U. Nr 93, poz. 898). W skrócie:

ekologicznych, słyszę odpowiedź: „ja kupuję tylko na bazarku, bo tam są ekologiczne

ekolo-

produkty, prosto ze wsi”. Niestety, nie jest to

gicznym jedzą tylko naturalne pożywienie

prawdą. Na warszawskich bazarkach sprze-

i większość czasu spędzają na wybiegach na

dawcy w większości nawet nie mają produk-

świeżym powietrzu. Ściśle określona jest mi-

tów bezpośrednio ze wsi, tylko z podwarszaw-

nimalna wielkość tych wybiegów. Zwierzęta

skiej giełdy spożywczej. Sam pochodzę ze wsi

nie mogą otrzymywać profilaktycznie leków

i często jeżdżę w rodzinne strony. Dlate-

oraz antybiotyków. Jajka pochodzące z gospo-

go wiem jak wyglądają uprawy czy hodowla

darstw ekologicznych mają oznaczenie 0.

zwierząt. Niestety, rolnicy w coraz większym

•

Zamiast sztucznych nawozów i che-

stopniu korzystają z ciężkiego sprzętu rolni-

micznych środków ochrony roślin w gospodar-

czego, środków chemicznych czy masowej ho-

stwach ekologicznych stosuje się płodozmian,

dowli zwierząt. Takie są realia rynku, że ten

kompost i obornik, ściółkowanie, użyźnianie

kierunek rozwoju przynosi jakiekolwiek do-

gleby poprzez uprawę roślin motylkowatych

chody rolnikowi. Mieszkańcy wsi zazwyczaj

(łubin, koniczyna, groch), odpowiednie są-

mają tylko małe, przydomowe ogródki czy

•

Zwierzęta

gospodarstwie

www.organicmagazine.pl

POD LUPĄ/ „Eko” znaki, dla niepoznaki sady, których płody są przeznaczone tylko dla siebie czy rodziny. Pozostałe uprawy idą do sprzedaży w mieście. Trend ten na szczęście ulega zmianie – liczba gospodarstw ekologicznych w Polsce wciąż rośnie i dostępność produktów w sklepach w miastach jest coraz większa. Jak to zwykle bywa, pojawiają się też produkty promujące się jako naturalne czy ekologiczne, ale bez cer-

Żywność ekologiczna i jej wybrane certyfikaty

tyfikatu. W takim wypadku mamy do czynienia ze zwykłym działaniem marketingowym. Zwracajmy więc uwagę na ekologiczne certyfikaty i pamiętajmy, że tylko one gwarantują 100 % ekologiczność produktu. Mariusz Duchewicz O autorze: Od 15 lat działacz ruchu ekologicznego, współzałożyciel i wiceprezes Fundacji Dzika Polska (www.zwierzpospolita.pl), właściciel baru z ekologiczną żywnością i napojami GREEN PEAS w Warszawie (www.greenpeas.pl), w którym dostępny jest magazyn „Organic” w drukowanej wersji.

Znak przyznawany ekologicznym gospodarstwom. Produkt oznaczony tym znakiem musi składać się ze składników, spośród których minimum 95%, według unijnych kryteriów, kwalifikuje się jako ekologiczne. Symbol ten został wycofany z dniem 1 lipca 2010 r., chociaż po tej dacie nadal może pojawiać się na niektórych towarach, ze względu na długotrwały proces ich przechodzenia przez kanał dystrybucji.

www.organicmagazine.pl

POD LUPĄ/ „Eko” znaki, dla niepoznaki

Amerykański The

National

znak

przyznawany

Organic

Program

przez (NOP).

NOP rozwija, wdraża i nadzoruje produkcję, handel i oznakowanie żywności naturalnej, a także licencjonuje przedstawicieli, którzy certyfikują produkcję zgodną z amerykańskimi standardami. Niemiecki znak, który może być używanz przez

wszystkich producentów, przetwórców i sprzedawców, o ile kontrola uprawnionych organów wykaże, że ich produkty odpowiadają normom Obecność tego logo na produkcie oznacza zgodność tego wyrobu z rozporządzeniem Unii Europejskiej w sprawie rolnictwa ekologicznego. Od 1 lipca 2010 r. stosowanie ekologicznego

określonym w Rozporządzeniu EWG 2092/91 oraz WE 834/2007, m.in. minimum 95% surowców pochodzących z upraw ekologicznych, brak GMO czy wzmacniaczy smaku i barwników.

logo UE jest obowiązkowe na wszystkich paczkowanych ekologicznych produktach żywnościowych na terenie UE.

Kontrowersje wokół certyfikatów ekologicznych - zielony protekcjonizm Coraz głośniej oskarża się Unię Europejcką oraz jednostki certyfikujące produkty spożywcze o ograniczenie swobody handlu poprzez wprowadzanie przymusowych oznaczeń dotyczących oddziaływania produktu i procesu jego produkcji na środowisko naturalne. >> 45

www.organicmagazine.pl

POD LUPĄ/ „Eko” znaki, dla niepoznaki

Rowni i równiejsi Europejskim certyfikatom ekologicznym jak i samej Unii Europejskiej jest zarzucane faworyzowanie produktów rodzinych, pochodzących z unijnych krajów, które spełniają „ekologiczne” normy określane przez samą Unię. W konsekwencji firmy spoza UE, szczególnie te pochodzące z ubogich, afrykańskich krajów, stoją na przegranej pozycji zarówno w oczach konkurencji, jak i bogatych konsumentów Europy.

„Eko” znaki Oznaczenia nadawane głównie głosami konsumentów w płatnych plebiscytach. Oznaczenia te nie zawsze pokrywają się z wytycznymi Unii Europejskiej.

Krytycy unijnych eko certyfikatów obawiają się wzrostu cen żywności pod pretekstem dostosowania produkcji do unijnych norm, a co za tym idzie, dążenia do obniżania wynagrodzeń dla pracowników. Komercyjne oznaczenie, przyznawane przez

Kolejny zarzut jest kierowany w kierunku firm certyfikujących, które są wyspecjalizowane Grupę Media Partner. w nadawaniu komercyjnych, ekologicznych certyfikatów. Piętrzenie biurokracji, a przede wszystkim koszty marketingowe wykorzystania „eko” znaku na opakowaniu produktu doprowadza do podniesienia jego ceny.

Wysoki koszt nadania ekologicznego certyfikatu doprowadza do naturalnej selekcji firm, które stać na tego typu oznaczenie. Mniejsze firmy stoją na przegranej pozycji, podczas gdy koncerny spożywcze coraz mocniej dążą do tego, aby ich Komercyjne oznaczenie, przyznawane przez produkty były bardziej „zielone”. Często z mier- Agencję Kreatywną Public PR. nym skutkiem - co jakiś czas słyszymy o aferach związanych z greenwashingiem. Warto zastanowić się na ile certyfikat ekologiczny produktu jest dla nas, konsumentów, ważny. Owszem, jest on gwarancją zachowania pewnych standardów w procesie produkcji czy dystrybucji ulubionej herbaty czy makaronu. Z drugiej strony jesteśmy elementem polityki, która nie zawsze stoi po naszej stronie. Karolina Wnęk

www.organicmagazine.pl

RODZINA/W ZGODZIE Z NATURĄ/ Noszenie

fot. www.garrisonphoto.org/sxc

Narzędzia Bliskości Noszenie część III

Dziewięć miesięcy spędzonych w bliskości, cieple. Kołysanie w rytm kroków mamy, podsłuchiwanie jej ciała. Gdzie poczuje się równie bezpiecznie?

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Noszenie

Czas na wielką podróż

ie ma na świecie bardziej dopieszczonego dziecka niż noworodek. Miesiące spędzone w brzuchu mamy to czas doświadczania samych przyjemności. Na zaspokojenie potrzeb nie trzeba czekać ani chwili.

Przed rodzicami noworodka stoi trudne zadanie, czyli łagodne wprowadzenie dziecka w nie-

znany świat. Gdzie poczuje się równie bezpiecznie jak w brzuchu mamy? Bezpiecznie na tyle, by mógł rozpocząć spokojną eksplorację? Oczywiście że w naszych czułych objęciach! Bierzemy na ręce, zawiązujemy w chuście i gotowe! Mały człowiek, noszony tuż przy ciele rodzica, rozpoczyna swoją wielką podróż, zwaną życiem.

Co czuje noszone dziecko? Kołysanie w rytm kroków mamy, znane jeszcze z życia prenatalnego, pozwala dziecku poczuć się bezpiecznie. Łagodne bujanie towarzyszące chodzeniu pozwalało dziecku spokojnie zasnąć. Rodzice noszący dzieci np. w chustach, dają im to, co znane jeszcze z brzucha mamy; dają poczucie ciągłości i szansę na odżywczy sen. Towarzyszące noszeniu kołysanie to stymulacja dla rozwijającego się mózgu. Początkowo dziecko samo potrafi ją sobie zapewnić, fikając koziołki w brzuchu mamy. Jednak gdy urodzi się, potrzebuje naszej pomocy. Istnieją obszary

fot. sxc.hu/Armin Hanisch

mózgu, które potrzebują kołysania, te odpowiedzialne za koordynacje, równowagę i odbieranie wrażeń z własnego ciała. Parafrazując, nosimy niemowlę po to, by z łatwością nauczyło się jazdy na rowerze! Noszone niemowlę doświadcza ciepła ciała rodzica. Do szczęścia nie potrzeba kilku warstwy ubranek, kocyka i kołderki, ale bliskości skóry, która tak cudnie ogrzewa małe ciało. Można się poczuć prawie tak jak w brzuszku... www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Noszenie

Co słyszy noszone dziecko? Ten cudownie uspokajający stukot serca i melodię ukochanego głosu. Mały człowiek wsłuchuje się w znane mu odgłosy, odkrywając kolejną nić łączącą świat wewnętrzny z zewnętrznym, kolejną ostoję bezpieczeństwa. Ciągłe podsłuchiwanie melodii naszej mowy to trening mózgu, esencjonalny dla obszarów odpowiedzialnych za rozumienie i rozwój mowy. Starsze niemowlę, przysłuchując się naszym rozmowom, będąc w ich centrum, otrzymuje ważne lekcje umiejętności społecznych: prowadzenia dyskusji, negocjowania.

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Noszenie

Co widzi noszone dziecko? Świat, który ma poznać i zdobyć. Patrzy na niego z tej samej perspektywy co osoba dorosła, nie doświadcza żadnych ograniczeń podczas obserwacji. To podstawa do późniejszej śmiałej eksploracji. Gdy dziecko poczuje się zmęczone nadmiarem bodźców, wystarczy jedynie, że wtuli główkę w ciepłe ciało rodzica. Przez chwilę posłucha znajomego rytmu serca i kołysane krokami spokojnie zaśnie. Na szczęście każdy rodzic nosi swoje dziecko. To naturalny odruch, potrzeba. Musimy jedynie dopilnować by nie zagłuszyć w sobie

fot. sxc.hu/Kevin Rohr

tego instynktu. Warto, gdyż noszenie jest doskonałym narzędziem budowania wyjątkowej relacji między rodzicem a dzieckiem. Relacji opartej na wzajemnej bliskości i zrozumieniu potrzeb.

O autorce: Współorganizatorka akcji społecznej „Przytul mnie, Mamo! Przytul mnie, Tato!" www.przytulmniemamo.pl www.przytulmnietato.pl Zaangażowana w szerzenie idei Rodzicielstwa Bliskości (ang. Atachment Parenting), wspieranie rozwoju rodziców i ich dzieci. Propagatorka noszenia dzieci w chustach i nosidłach miękkich.

Katarzyna Gołuńska

Prywatnie mama dwóch chłopców, Franka i Szymona, z którymi codziennie na nowo odkrywa świat wszystkimi zmysłami. Swoje pomysły na wspólne dni i artystyczne przygody opisuje na blogu mama-manufaktura.pl

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje...

Blisko we dwoje, troje..

fot. sxc.hu/Ronny Satzke

Idea Rodzicielstwa Bliskości oraz ekorodzicielstwa jest promowana i polecana na przykładzie rodziców, którzy cieszą się z narodzin jednego dziecka. A co się dzieje z realizacją tej postawy w praktyce, jeśli na świat przychodzi nie jedno, a dwoje, troje dzieci, lub rodzeństwo pojawia się w krótkim odstępie czasu?

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje... Kiedy bocian nas zaskoczy

ycie rodzicem wieloraczków jest wyzwaniem organizacyjnym. „Czy będę w stanie karmić piersią”, „Jak

przewijać?”, „Jak usypiać”? - te i inne pytania związane z praktyczną stroną rodzicielstwa kłębią się w głowie każdej mamy wieloraczków. Do nich dochodzą obawy związane z emocjonalną stroną rodzicielstwa. Podczas gdy rodzice jednego maluszka poświęcają swoją uwagę tylko jednemu dziecku i dodatkowo często zapraszają do swojego życia elementy praktycznej ekologii, głównie w postaci wielorazowych pieluszek, w przypadku bliźniąt jest to nie lada wyzwaniem.

Multirodzice w praktyce Zapytaliśmy rodziców bliźniąt o codzienną stronę chustonoszenia, karmienia piersią,

fot. sxc.hu/Cienpies Design

również na żądanie, stosowania wielorazowych pieluszek i ogólnie idei Rodzicielstwa Bliskości. Jak się okazuje, to, co błogosławią mamy jednego dziecka, dla mam bliźniąt może być przekleństwem. Idealna wizja bliskości rozbija się o codzienne problemy, nad którymi dominuje potrzeba organizacji i wygospodarowania czasu dla siebie. Warto poznać ich historie.

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje... Chusta Anna, mama Kasi i Michała (7 m.) Maja, mama Filipa i Maliny (2 l.)

- Chusta na wyprawkowej liście była na naj-

- Chusta bardzo mi się podoba i przy jednym

niższej pozycji. Dostałam ją jednak w prezen-

dziecku na pewno byłby to jeden z ulubionych

cie. Niestety, Kasia i Michałek mają pół roku

gadżetów. Idea chust jest jednak taka, żeby

i chusta leży do tej pory w szafie. Z kilku po-

i dziecku i matce było wygodnie. Ale jak to zro-

wodów. Po pierwsze, do zawiązania chusty

bić z bliźniętami? Nie udaje się szybko zawią-

i zapakowania do niej bliźniaków potrzeba

zać chusty, potrzebna jest dodatkowa pomoc,

drugiej osoby, a ja przez większość dnia je-

zawsze jednemu dziecku będzie mniej wygod-

stem sama. Po drugie, noszenie mojej dwójki

nie, a poza tym na dłuższą metę kręgosłup jest

jednocześnie jest dla mnie niewykonalne.

do wymiany. Pewnie się da nosić dwójkę, ale czy warto za wszelką cenę? Magdalena, mama Zosi i Hani (4 m.) 1 - Chust używamy z mężem podczas spacerów. Gdy jestem sama, chodzę z wózkiem. Bardzo sobie chwalimy chustowanie. Gdybym miała pojedyncze dziecko, wózek poszedłby w odstawkę. Chust używam również do uspokajania dzieci. Magdalena, mama Antka i Tymka (1 l. i 3 m.) - Jesteśmy z mężem po kursie wiązania chust. Nosiłam jednak wyłącznie ja i niestety nie tak długo, ile bym chciała. Ale i tak chusta dała mi poczucie niezależności

Zachustowani Zosia i Hania/fot. Archiwum prywatne

i większej mobilności. Mogłam iść sama

z chłopcami na ćwiczenia rehabilitacyjne czy spacer, bez obaw, że gdy maluch obudzi się i będzie chciał oglądać świat, trzeba będzie

Marta, mama Heleny i Eryka (8 l.)

na sygnale wracać do domu. Chusta spraw-

- Chusta nawet mi przez myśl nie prze-

dzała się również podczas zakupów, kłopotów

szła – moje półroczne dzieci ważyły po

z brzuszkiem czy zaśnięciem. Od niedawna

9 kg. Byłam tak zmęczona i wycieńczona, że

mam nosidło mei tai, szyte na zamówienie.

nawet jeśli ktoś pomógłby mi wsadzić dzieci

Myślę, że się sprawdzi podczas wakacji w gó-

do chusty, to pewnie bym zemdlała w okoli-

rach.

cach drugiego piętra. 53

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje...

fot. sxc.hu/Marco Ariesen

Pieluszki wielorazowe Anna, mama Kasi i Michała (7 m.) - Pieluchy wielorazowe? Nie wyobrażam sobie używania ich przy bliźniakach. Może gdybym miała do pomocy gosposię, zdecydowałabym się na nie. Ale nie stać mnie na taki luksus i w takiej sytuacji istnienie pieluch jednorazowych jest dla mnie błogosławieństwem.

Milena, mama Roksany (11 l.), Marysi i Olka (5 m.) - Pieluchy wielorazowe to dla mnie jakiś koszmar. Chociaż nie próbowałam, to wyobrażam sobie, że przy bliźniakach wielorazowe pieluszkowanie musi być bardzo trudne i czaso-

Magdalena, mama Antka i Tymka (1 r.

chłonne. Wychodzę z założenia, że trzeba sobie

i 3 m.)

ułatwiać życie i robić wszystko tak, by być jak

-Z pieluszek wielorazowych korzystamy od około 3 miesiąca życia chłopców. Ale nie wyłącz-

najbardziej wypoczętą i uśmiechniętą mamą.

nie. Na noc lub podczas dłuższych wyjść korzystamy z pieluszek jednorazowych. Dlaczego? Na spacery zwykle wychodzę sama, a wkładki zajmują za dużo miejsca w torbie. www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje...

fot. sxc.hu/Carin Araujo

danie gdyby moje dzieci nie były skrajnymi

Karmienie na żądanie

wcześniakami. Kasia, mama Oliwiera (7 l.), Matyldy

Milena, mama Roksany (11 l.), Marysi

i Natana (2 l. i 7 m.)

i Olka (5 m.)

- Karmiłam na żądanie piersią miesiąc

- Karmiłam dzieci piersią przez dwa miesią-

i prócz tego nie robiłam nic, bo co odkłada-

ce. Jednocześnie, na poduszce, ale nie na ich

łam jedno, to zaczynałam karmić drugie.

żądanie. Urodziły się jako wcześniaki, więc

Czułam się jak dojarka, byłam zmęczona

nie potrafiły same domagać się jedzenia. Mu-

i zdesperowana. Wizyta pielęgniarki środo-

siałam sama pilnować, aby nakarmić je co

wiskowej otworzyła mi oczy i przeszłam na

3 godziny. Przestałam karmić piersią, kie-

sztuczne karmienie.

dy okazało się, że mają skazę białkowa, a ja w wyniku diety nikłam w oczach. Uważam, że

Maja, mama Filipa i Maliny (2 l.)

przy bliźniakach karmienie na żądanie to nie-

- W moim przypadku nie dało się zrealizo-

potrzebne marnowanie sił i zbyt duży wysiłek

wać tego postulatu. Przy wcześniakach, które

dla matki.

pierwsze miesiące życia spędzają w inkubatorach, trudno o to. A potem wracają do domu

Magdalena, mama Zosi i Hani (4 m.)

z wbudowanym, szpitalnym zegarem, nauczo-

- Karmię piersią na żądanie i trochę dokar-

ne jeść równo co 3 godziny. Było to dla mnie

miam mieszanką, bo jednak mojego mleka nie

dużym ułatwieniem, bo karmiłam ich dokład-

wystarcza. Jestem z obecnej sytuacji dumna,

nie w tych samych godzinach, jednocześnie,

bo przez pierwszy miesiąc życia dziewczynki

oczywiście z butli.

jadły tylko mleko modyfikowane z butelki.

Doświadczenia innych mam pokazują jednak,

Udało mi się utrzymać laktację i po takim

że można karmić na żądanie. Pewnie sama

czasie nauczyć moje małe ssania piersi. Nie

starałabym się karmić dzieci piersią na żą-

potrafię moich małych zmusić do stałych pór

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje... posiłków. Wydaje się, że z piersi lekko nie

niego regularnie co 3 godziny, przystawiałam

dojadają, z butli piją z widoczną niechęcią,

do piersi, pomimo że już był „po butelce".

więc jedzą częściej niż co 3 godziny, ale każda

Od początku próbowałam zsynchronizować

w swoim czasie.

chłopców. Gdy budził się jeden na jedzenie, wybudzałam też drugiego. Obaj bardzo szyb-

Marta, mama Heleny i Eryka (8 l.)

ko zaakceptowali tę regułę i zaczęli budzić się

- Karmiłam na żądanie, ale nie mam szcze-

jednocześnie. Trwało to około półtora miesią-

gólnie miłych wspomnień z tego okresu. Eryk

ca. A pozwoliło zaoszczędzić mi wiele czasu

jadł pięknie i szło nam gładko, ale Helena

i nerwów. Już w szpitalu przystawiałam dzie-

płakała bardzo dużo, gdyż trudno jej było jeść

ci jednocześnie, obkładając się poduszkami.

m.in. przez przyrośnięte wędzidełko języka.

Mimo to przez pierwsze 6 tygodni karmiłam

Karmiłam na żądanie nie dla idei, ale dlatego,

dzieci pojedynczo. Potem moja mama uszyła

że dzieci miały inny rytm jedzenia, a zabrakło

mi poduszkę, wycinając formę z gąbki we-

czasu na zmianę podejścia. Nie czułam się na

dług przepisu z poradnika Asi (Joanna Tkacz,

siłach przetrzymywać płaczącego, a i odwagi

„Bliźnięta” - dop. redakcji).

budzić śpiącego do karmienia. Skutkiem ta-

Mogę śmiało każdemu polecić tę podusz-

kiego podejścia była matka w stanie zaawan-

kę.

Jest

rewelacyjna!

Ogromna,

wyglą-

sowanego stanu zombie. Magdalena, mama Antka i Tymka (1 l. i 3 m.) 2 - W tym temacie natrafiłam na największy opór, niedowierzanie. Zarówno ze strony najbliższych, jak i pediatry, pielęgniarki środowiskowej, którzy przy każdej wizycie pytali z niedowierzaniem: „Nadal pani karmi? I starcza pani?" A mi nie tylko starczało, ale szybko się okazało, że chłopcy błyskawicznie przybierają na wadze i już w 3 miesiącu życia ważyli tyle, ile ich rówieśnicy z donoszonych pojedynczych ciąż. W wypisie ze szpitala obaj chłopcy mieli w karcie karmienie na żądanie, z czego byłam bardzo dumna, szczególnie dlatego, że obaj chłopcy byli dokarmiani butelką zanim pojawił się mój pokarm. Antoś przez kilka dni był wspomagany oddechowo i leżał w inkubatorze,

Antek i Tymek, bliźnięta Magdaleny/fot. archiwum

prywatne

w ogóle nie umiał złapać piersi. Chodziłam do www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje... da trochę jak blat stołu, z wycięciem na

Ogólnie o Rodzicielstwie Bliskości i ekorodzicielstwie

mamę. Karmiłam 13 miesięcy i chłopcom było bardzo wygodnie. Poduszka wyjechała z nami nawet na wakacje. Karmiąc na poduszce, miałam wolne ręce, mogłam więc w trak-

Kasia, mama Oliwiera (7 l.), Matyldy

cie karmienia coś zjeść, poczytać książkę, czy

i Natana (2 l. i 7 m.)

uszyć zabawki.

- Przy bliźniętach nauczyłam się kombinować, tak upraszczać pewne czynności, by wygospo-

Podczas jednoczesnego karmienia zawsze trzymali się za rączki. No i to pomlaskiwanie i postękiwanie z zadowolenia podczas jedzenia – bezcenne chwile.

Karmienie na pewno dało dzieciom poczu-

darować jak najwięcej czasu na przyjemności.

cie bezpieczeństwa i bliskości. Łatwiej było

Cudownie, jeśli komuś przy bliźniętach udaje

im nawiązać relację nie tylko ze mną, ale

się karmić piersią na żądanie, używać pieluch

i między sobą. Podczas jednoczesnego kar-

wielorazowych, robić za wielbłąda, nosząc

mienia zawsze trzymali się za rączki. No i to

dwoje dzieci na raz w chustach, ale to nie dla

pomlaskiwanie i postękiwanie z zadowolenia

mnie. Jeśli bym się na to zdecydowała, mocno

podczas jedzenia – bezcenne chwile. Były też

uderzyłoby to w moje samopoczucie fizyczne

momenty zwątpienia, szczególnie podczas

jak i psychiczne.

kryzysów laktacyjnych. Myślę, że karmiąc na

Bliskość to czas spędzony z moimi dziećmi,

żądanie warto pamiętać o tym, że nie każdy

czas, który daje mi przyjemność i moim dzie-

płacz dziecka oznacza głód. I zamiast od razu

ciom, czas, w którym nie myślę o niczym in-

przystawić do piersi, warto „wsłuchać” się

nym. Czas, gdy staję się beztroska jak moje

w to, co dziecko chce przekazać.

dzieci. Maja, mama Filipa i Maliny (2 l.) - Najlepsze, co możemy dać naszym dzieciom, to siebie. Swoje dobre samopoczucie, uśmiech, chęć spędzenia wspólnie czasu. Mama wypoczęta to mama szczęśliwa – to najlepsza mama dla małego dziecka. Zatem będąc mamą dubeltową, Rodzicielstwo Bliskości polega na tym, aby tak zorganizować sobie życie, by móc z radością spędzać czas z dziećmi. Czyli nie po57

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje... święcać innym czynnościom, takim jak prze-

przyjdzie moment, że sami z tego zrezygnują,

wijanie, ubieranie, kąpanie, karmienie, więcej

podobnie jak zrezygnowali z piersi.

czasu niż jest to konieczne. Robić to wszystko

Mimo wielu „dobrych rad", by nie przytulać

możliwie najefektywniej, najszybciej, by mieć

dzieci, nie nosić czy nie reagować na ich płacz

czas na odpoczynek i dzięki temu dać dzieciom

za każdym razem – to ostatnie doradził mi

uśmiechniętą mamę.

pediatra, chłopcy dostali tyle czułości, ile się tylko dało. Nadal to lubią, często przerywają

Magdalena, mama Antka i Tymka

zabawę, żeby wejść mi na kolana i się poprzy-

(1 l. i 3 m.)

tulać. Uwielbiam to.

- Chłopcy wszędzie byli ze mną. Po prostu

Posiadanie bliźniąt uważam za zaletę. Dzię-

nie lubiłam ich zostawiać samych w pokoju.

ki temu można podchodzić do wychowania

Jeśli chciałam coś ugotować lub się wykapać,

dzieci bardziej zdroworozsądkowo. Jeśli jedno

chłopcy byli zabierani w leżaczkach. Od kilku

dziecko płacze, to go przytulam, ale bawią się

miesięcy śpią z nami. I nie uważam tego za

same. Nigdy synkowie nie byli asekurowani,

coś złego. Skoro dzieci tego potrzebują i daje

ani przy nauce stania, siadania czy wchodze-

im to poczucie bezpieczeństwa, a nam to nie

nia na kanapę. I szybko nauczyli się upadać

przeszkadza, to dlaczego nie? Wierzę w to, że

na pupę czy schodzić z kanapy tyłem. Wiele

fot. www.garrisonphoto.org/sxc

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Blisko we dwoje, troje... dubeltowych mam widzi, że jej dzieci znacz-

Wypowiedzi zostały zebrane dzięki uprzejmo-

nie bardziej samodzielne. Podporządkowanie

ści Stowarzyszenia na rzecz bliźniąt „Podwójny

się dziecku, tak zupełnie, to skrajny egoizm.

Uśmiech”.

I nie lubię również pytania o to, czy dzieci są grzeczne. Bo co to niby znaczy?

Spodziewasz się bliźniąt? Dołącz do Stowarzyszenia i aktywnego forum: www.blizniaki.net

Anna, mama Kasi i Michała (7 m.) - Kwestia bliskości i częstego przytulania dzieci na pewno wygląda inaczej, niż u mam jednego niemowlaka. Choćbym nie wiem, jak bardzo chciała, nie jestem w stanie na każde kwilenie dzidziusia wziąć go na ręce i utulić, nosić, kołysać w ramionach, ponieważ wiąże się to z pozostawieniem drugiego, najczęściej również płaczącego bliźniaka, w innym pokoju i chwilowego ignorowania jego płaczu. Nie lubię takich sytuacji i wolę zamiast tego położyć się z moją dwójeczką, objąć ich ramieniem i śpiewać piosenki dla obojga. Staram się także każdemu z nich poświęcać osobną uwagę, ale przeważnie wtedy, kiedy jest ze mną ktoś do pomocy. Wówczas wiem, że tulenie jednego bliźniaka i koncentrowanie się tylko na nim nie będzie okupione płaczem drugiego. Chwilami zazdroszczę „pojedynczym" mamom, że ich niemowlaki mogą mieć je „na wyłączność", że ich miłość i troska nie musi być dzielona. Ale z drugiej strony wiem, że już niebawem, już za kilka, kilkanaście tygodni Kasia i Michałek zaczną być świadomi swojej wzajemnej obecności i będą w stanie, na swój sposób, nadrobić te braki w mojej bliskości spowodowane koniecznością dzielenia jej przez dwa. I to jest chyba ta wartość dodana w przypadku posiadania bliźniaczego rodzeństwa Katarzyna Jakóbik

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Przedszkole od kuchni

Przedszkole od kuchni

witamy jesień. Nasze spiżarnie uginają się od domowych przetworów. Dzieci ukradkiem wyjadają tegoroczny zbiór miodu, który ścieka im po palcach.

Tymczasem w przedszkolach, jak co roku, pojawia się dylemat: co włożyć do garnka, kiedy ceny żywności idą w górę?

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Przedszkole od kuchni oraz więcej mówi się o złej kuch-

- mówi Brożek-Sioła.

ni w przedszkolach. Jest za tłu-

Dlaczego warto zmienić przedszkolną die-

sto,

tę dzieci? Dyrektorka Akademii Pluszowe-

słodko,

zbyt

sztucznie,

a powinno być naturalnie, zdrowo i świe-

go Misia:

Dzieci niejednokrotnie spędzają

żo. Wytoczone działa przeciwko przedszkol-

w przedszkolu cały dzień i właśnie tam spoży-

nym stołówkom mają za zadanie nie ranić,

wają najważniejsze posiłki w ciągu dnia. Wiek

a skierować ich uwagę na to, co jest najzdrow-

przedszkolny to czas intensywnego, wszech-

sze dla dzieci. Czy zdrowe odżywianie dzieci

stronnego rozwoju dzieci, dlatego warto wal-

w przedszkolach ma jednak sens, jeśli rodzin-

czyć o to, aby były to posiłki pełnowartościowe.

na, domowa kuchnia opiera się na sztucznym

Trzeba urozmaicać dietę tak, aby zapewnić

smaku z torebki?

maluchom energię do zajęć dydaktycznych. Poza tym jest to najlepszy czas, aby kształto-

Martyna Bunikowska, dyrektorka Akademii

wać dobre nawyki żywieniowe, wprowadzać

Pluszowego Misia w Starogardzie Gdańskim:

dzieci w kulturę stołu i spożywania posiłków.

Na dwudziestu dwóch naszych wychowanków tylko dwoje dzieci jest przyzwyczajonych do w pełni zdrowego menu. Ich rodzice dbają o poprawę jakości posiłków zarówno w domu, przedszkolu, u dziadków, w restauracji – wszędzie, gdzie przebywają ich dzieci. Pozostali jedzą parówki z ketchupem, piją słodką herbatę lub smakowe wody mineralne, nie mówiąc już o sokach barwionych, chipsach i lizakach, i tym podobnych produktach. Kiedy przedszkolna, żywieniowa rewolucja trafi do dziecięcych gardeł, pojawia się bunt na pokładzie. Grażyna Brożek-Sioła, dyrektorka Niepublicznego Przedszkole „Misiowe Przedszkole” w Krakowie, zauważa, że to z maluchami jest największy problem. - Ale bardzo szybko przyzwyczajają się do naszej kuchni. Często rodzice skarżą się, że maluch nie chce jeść w domu, bo mama nie umie gotować. Prawdopodobnie wynika to z faktu, że w naszym przedszkolu dzieci przebywają długo, od 7.30 do 18.00, czyli mamy największy wpływ na przyzwyczajenia kulinarne dzieci.

fot. sxc.hu/ Kati Garner

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Przedszkole od kuchni smaczne i sprzeciwiali się karmieniu dzieci Grażyna Brożek-Sioła dodaje: Zdajemy sobie

deserami „bez smaku”.

sprawę, że im młodsze dziecko, tym jego za-

Grażyna Brożek-Sioła:

potrzebowanie w stosunku do wagi ciała jest

śniadania zupy mleczne typu grysik, owsian-

większe. „Budujemy” całe dziecko! Dlatego

ka, makaron z mlekiem, żeby ograniczyć spo-

bardzo dbamy o to, aby w jadłospisie zapew-

żywanie przez dzieci ich ulubionych kulek

nić dzieciom jak największą ilość zdrowych

czekoladowych. Początkowo nie było to łatwe,

produktów, odpowiedzialnych za rozwój i bu-

ale teraz, po dwóch latach doświadczeń, dzieci

dowę.

przyzwyczaiły się i zjadają zdrowsze śniada-

Wprowadziliśmy na

nia ze smakiem. Smacznie, ale niekoniecznie dla Podstawową przeszkodą związaną z wpro-

rodziców

wadzeniem zdrowej kuchni na stołówki, poza Przepis na dobre jedzenie to według krakow-

przyzwyczajaniem się dzieci do nowych sma-

Rodzice oponowali, że jogurty naturalne są niesmaczne i sprzeciwiali się karmieniu dzieci deserami „bez smaku”.

skiego przedszkola „Misiowe Przedszkole” to

ków, są jednak idące za tym koszty. - Rodzice

obowiązkowe, drugie śniadanie, na którym

niechętnie zapatrują się na podwyżki czesne-

dzieci dostają owoce lub warzywa. Akademia

go, a jak wiadomo, lepsze produkty wiążą się

Pluszowego Misia w Starogardzie Gdańskim

z wyższymi kosztami. - zauważa dyrektorka

poleca jogurty ze świeżymi owocami oraz su-

Akademii Pluszowego Misia .

rowe warzywa.

Placówka planuje również

wyeliminowanie kisieli i galaretek, na któ-

Grażyna Brożek-Sioła patrzy jednak optymi-

rych miejsce ma być wprowadzone więcej peł-

stycznie w przyszłość: Zdrowe odżywianie to

noziarnistego pieczywa.

nasz cel, jesteśmy przecież odpowiedzialni za kształtowanie i rozwój człowieka nie tylko od

Co ciekawe, nie wszystkie żywieniowe zmia-

strony wychowawczej, dydaktycznej, ale także

ny spotkały się z aprobatą rodziców. Martyna

od strony zdrowotnej. Każda zmiana jest mile

Bunikowska: Pierwsza nasza zmiana dotyczy-

widziana, jeżeli tylko wdrażana jest stopnio-

ła wyeliminowania jogurtów owocowych. Za-

wo i delikatnie.

stąpiliśmy je jogurtami naturalnymi z musem owocowym, konfiturą lub świeżymi owocami.

Zmiana musi wyjść z domu

Dzieci nawet nie zauważyły różnicy, ale rodzice oponowali, że jogurty naturalne są niewww.organicmagazine.pl

Naukowcy z wrocławskiego wydziału Szko-

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Przedszkole od kuchni ły Wyższej Psychologii Społecznej sprawdzi-

współautorka badania Anna Januszewicz.

li, jak polskie programy prewencji nadwagi

Innym problemem są warunki w jakich są spo-

i otyłości wśród dzieci i młodzieży realizowane

żywanie domowe i szkolne posiłki. W domach

w latach 2005-2009, wypadają na tle progra-

kuleje brak stałych pór posiłków, w trakcie

mów prowadzonych w innych krajach. Okazało

których posiłek może być spożywany nie-

się, że kampanie polegające głównie na infor-

spiesznie. Dominuje jedzenie w biegu (starsze

mowaniu młodzieży o negatywnych skutkach

dzieci) lub pod przymusem (małe niejadki).

nieprawidłowego odżywiania i braku aktywno-

Szkolny rozkład dnia jest z kolei nieprzysto-

ści fizycznej, w połączeniu z dawką informacji

sowany do wydłużenia przerwy śniadaniowej

o tym, jak powinien wyglądać zdrowy styl ży-

– dzieci mają kilka minut na wepchnięcie do

cia, to wyrzucanie pieniędzy w błoto. Założe-

buzi batonika, który jest spożywany na scho-

nie, że wiedza pozwoli zmienić nawyki, jest

dach, na podłodze, na klęczkach. Powoli szkol-

błędna,

nym obciachem staje się wyciągnięcie kanapki

- Do dyspozycji autorów programów prewencji

przygotowanej przez mamę w domu, a wizy-

nadwagi i otyłości jest całe bogactwo technik

ta w sieci fast foodów na szkolnej wycieczce

oddziaływań, które są słabo wykorzystywane

jest równie atrakcyjne dla dzieci co zwiedza-

lub których nie wykorzystuje się wcale. Zali-

nie muzeum. Niestety, winą za ten stan rze-

czamy do nich m.in. udzielanie wsparcia spo-

czy należy również obarczyć rodziców, którzy

łecznego, pomoc w precyzowaniu konkretnych

niedostatecznie mocno interesują się tym, co

osobistych celów związanych ze zdrowym sty-

jedzą ich dzieci w ciągu dnia. Wręczenie kie-

lem życia czy identyfikowanie barier stojących

szonkowego nie rozwiąże sprawy, podobnie

na drodze do zmiany - podkreśla psycholog

jak spychanie odpowiedzialności na placówki

zdrowia i kierownik badania prof. Aleksandra

edukacyjne.

Łuszczyńska.

Katarzyna Jakóbik

- Jeśli wytłumaczymy pacjentowi, jak ma się odżywiać, zademonstrujemy, jak gotować niskotłuszczowo, ale nie pomożemy mu zastanowić się nad tym, jak w swoim życiu ma przezwyciężyć przeszkody stojące na drodze do wprowadzenia zdrowego odżywiania, możemy nadal nie osiągnąć pożądanej zmiany.

Dziękujemy portalowi Dziecisawazne.pl

Taką przeszkodą może być np. tłusta domowa

i ZdrowyPrzedszkolak.org za pomoc

kuchnia. Jeśli rodzic sobie tego nie uświadomi

w przygotowaniu materiału.

i nie zastanowi się, jak przekonać dzieci i innych domowników do tego, aby potrawy były

Chcesz zmienić kuchnię swojego dziecka? Zacznij

przyrządzane inaczej, to na nic mu wiedza

od siebie oraz swojego przedszkola! Podpisz petycję

o zdrowym odżywianiu i poznane umiejętno-

i namów przedszkole do wzięcia udziału w szkoleniu

ści niskotłuszczowego gotowania - wyjaśnia

na temat komponowania zdrowych posiłków. Szczegóły: www.dziecisawazne.pl

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Bezpieczne chustonoszenie

Bezpieczne chustonoszenie

Chusta, a w niej wychylająca się, szczęśliwa buzia dziecka. Zanim będziemy rozczulać swoim widokiem otoczenie, czeka nas lekcja bezpiecznego noszenia w chuście.

oda na noszenie dzieci w chustach dotarła do Polski stosunkowo niedawno. W dużych miastach coraz

częściej można spotkać rodziców z zamotanym na brzuchu, spokojnie śpiącym tobołkiem. W małych miejscowościach taki widok to wciąż egzotyka. A przecież jeszcze kilkadziesiąt lat temu noszenie było normą – pierwsze wózki pojawiły się w Europie dopiero pod koniec XIX

fot. annabellamaternity.com

wieku. Moda więc świeża, ale z bogatymi tradycjami. Tak jak bogata jest dziś oferta chust i nosideł. Tkane, elastyczne, z bawełny, bambusa, kołowe, mei tai – którą z nich wybrać? I na co zwracać uwagę, by nosić zdrowo i bezpiecznie, korzystając w pełni z dobrodziejstw rodzicielskiej bliskości? Bezpieczna chusta Jakość, a w konsekwencji również bezpieczeństwo chusty, zależy w dużej mierze od materiału, z jakiego jest wykonana. Nie każdy prostokąt nadaje się do wiązania, stąd domowe egzemplarze szyte z niesprawdzonych materiałów pozostawiają często wiele do życzenia. Prawidłowa chusta tkana wykonana jest z materiału o splocie skośno-krzyżowym, inaczej zwanym diamenwww.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Bezpieczne chustonoszenie towym lub diagonalnym. Taki sposób tkania

Czy noszenie jest zdrowe?

włókien zapewnia, że chusta właściwie pracuje pod ciężarem dziecka, jest odpowiednio

Chustowanie to doskonały sposób na przedłu-

wytrzymała, łatwiej ją zawiązać i dociągnąć,

żenie bezpiecznego i błogiego okresu ciąży.

zapewniając wygodę sobie i małemu pasaże-

Bliskość i ciepło, jakie zapewnia noszenie, po-

rowi. W przypadku chusty elastycznej jakość

zwalają dziecku odnaleźć się w nowej rzeczy-

materiału jest jeszcze istotniejsza. Zbyt duża elastyczność dzianiny powoduje, że dziecko nie jest stabilne w wiązaniu i za bardzo „sprężynuje”. Optymalną tkaniną do produkcji chust kółkowych jest bawełna, również o splocie diagonalnym, jednak rodzaj splotu nie ma tu aż tak dużego znaczenia jak przy produkcji chusty tkanej. Podstawowym surowcem do wyrobu chust i nosideł jest bawełna, która w chustach tkanych może występować z domieszką wełny, bambusa lub jedwabiu. Dobrze, gdy jest to bawełna organiczna, jednak jeszcze ważniejChusta Amazonas/fot. materiały prasowe

sze jest dokładne sprawdzenie występujących w niej barwników. Niemowlęta lubią gryźć i ssać końce otulającego je materiału, więc

wistości po drugiej stronie brzucha. Zdrowe

barwniki użyte w wykończeniach nie mogą

niemowlę można nosić od pierwszych godzin

być toksyczne. Gwarancję bezpieczeństwa za-

życia. Dla wcześniaków i dzieci z niektórymi

pewniają odpowiednie certyfikacje np. atest

schorzeniami właściwie dobrane wiązanie (naj-

OEKO-TEX Standard 100, który oznacza, że

lepiej po lekarskiej konsultacji) może stano-

wykończenie tkaniny jest bezpieczne

dla

nie-

mowląt, nie zawiera substancji

toksycz-

wspomagania rozwoju.

chusty kółkowej lub nosidła ergonomicznego, warto też zwró-

nych, nie wywołuje alergii,

wić naturalne narzędzie

Decydując się na zakup

podrażnień

ani uczuleń. Decydując

cić uwagę na atesty i wytrzymałość stałych elementów, takich jak kółka czy sprzączki.

Chusta może działać terapeutycznie leczeniu

asymetrii,

wzmożonego napięcia mięśniowego, a nawet refluksu

się na zakup chusty kół-

przy

przełykowo-żo-

kowej lub nosidła ergonomicznego, warto też

łądkowego i dysplazji stawów biodrowych.

zwrócić uwagę na atesty i wytrzymałość sta-

W prawidłowo zawiązane chuście czy nosidle

łych elementów, takich jak kółka czy sprzącz-

ergonomicznym dziecko przyjmuje fizjologicz-

ki.

ną pozycję żabki, która jest najbardziej ko65

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Bezpieczne chustonoszenie rzystna dla rozwoju stawów biodrowych. Nóż-

możemy narazić je na urazy, a w najlepszym

ki dziecka są wtedy zgięte i lekko odwiedzione

wypadku na spory dyskomfort. Noworodki

na boki. Noszenie dobrze

w chuście tkanej mogą być

wpływa też na ogólny rozwój

Chusta może działać

psychorucho-

noszone w pozycji kan-

terapeutycznie przy leczeniu

gurka lub kieszonki,

asymetrii, wzmożonego napięcia

tzw. „podwójny X” to

mięśniowego, a nawet refluksu

wiązanie odpowiednie

noszony maluch, sty-

przełykowo-żołądkowego

dopiero od momen-

muluje błędnik, wspo-

i dysplazji stawów

tu, gdy maluch samo-

wy. Lekkie falowanie, którego

doświadcza

magając rozwój zmysłu

dzielnie trzyma główkę,

równowagi i poprawiając zdolności psychomo-

a najpewniej gdy potrafi sam siedzieć. Należy

toryczne dziecka. Noszenie w chuście zapew-

pamiętać, że optymalna pozycja dla noworod-

nia też dużo szerszy wachlarz bodźców rucho-

ków w chuście imituje jego ułożenie płodowe

wych, których nie jest w stanie doświadczyć

– a więc zaokrąglone plecki i podkurczone,

dziecko leżące w łóżeczku. Niektórzy rodzice obawiają się, że zamotane w chustę niemowlę nie ma wystarczającego dostępu powietrza. Badania przeprowadzone w Klinice Dziecięcej Uniwersytety w Kolonii wykazały, że wysycenie tlenem krwi noszonych dzieci spada średnio o 1%, co nie ma wpływu na ich zdrowie i rozwój. Jak nosić bezpiecznie? Chusta i nosidło mogą stać się najlepszymi przyjaciółmi pierwszych lat życia. Pozytywnie wpływają na zdrowie i rozwój dziecka, a rodzicom zapewniają większy komfort i wygo-

Prezent na Dzień Mamy? Zachustowana lalka. Projekt Lisa. Cena 22 dol./Etsy.com

dę. Prawidłowo wiązane i używane są dobrodziejstwem, jednak niewłaściwie użyte mogą spowodować problemy. Zanim więc zakupimy

lekko odwiedzione w biodrach nóżki. Kolanka

wymarzony wzór i przystąpimy do motania,

dziecka powinny znajdować się mniej więcej

warto nauczyć się co można, a czego nie moż-

na wysokości pępka.

na robić w chustowym świecie.

• Źle zawiązana chusta. Chusta elastyczna,

• Dobór wiązania do wieku dziecka. Rodzaj

dzięki odpowiedniej strukturze materiału

wiązanie chusty należy dostosować do eta-

i zdolności dopasowania się do dziecka i no-

pu rozwoju kośćca i mięśni dziecka – inaczej

szącego, wybacza wiele błędów początkują-

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Bezpieczne chustonoszenie cych rodziców. W przypadku chusty tkanej

i dla noszącego. Prawidłowo zawiązana chu-

bardzo ważne jest jej odpowiednie zawiąza-

sta równomiernie rozkłada ciężar dziecka na

nie i dociągnięcie, co wymaga nieco wprawy

ciele rodzica, odciążając jego kręgosłup. Opty-

i nauki, najlepiej pod okiem doświadczonego istruktora. Źle zawiązana chusta może

malna wysokość wiąza-

Chusta nie ochroni dziec-

nia przy pozycji brzuch

ka podczas jazdy na rolkach, na rowerze czy nartach, absolut-

przynieść więcej szkody niż pożytku – słabo

nie nie zastąpi też fotelika samochodowego.

do brzucha pozwala swobodnie pocałować malucha w czoło. Wszystkie

pozostałe

wskazówki dotyczące bez-

podparty kręgosłup, brak stabilizacji główki czy pozostawienie bioder

pieczeństwa dziecka w chuście w najprostszy

w nieodpowiedniej pozycji mogą prowadzić do

sposób można porównać z zasadami, jaki-

urazów i pozbawiać wygody.

mi powinna kierować się kobieta w zaawansowanej ciąży. Dziecko noszone w brzuchu chronią dodatkowo wody płodowe, maluch w chuście jest potencjalnie bardziej podatny na mechaniczne zagrożenia. Chusta nie ochroni dziecka podczas jazdy na rolkach, na rowerze czy nartach, absolutnie nie zastąpi też fotelika samochodowego. Dzieci często zasypiają chuście – wtedy aż kusi, by zająć czymś wolne ręce. Zanim jednak popadniemy w szał domowych porządków, gotowania obiadu czy zechcemy zasiąść z kubkiem gorącej herbaty, warto uruchomić wyobraźnię i zastanowić się, czy któraś z planowanych czynności nie jest aby zbyt ryzykowna, gdy na brzuchu śpi mały człowiek.

• Noszenie przodem do świata. Jeśli zależy

Chusty z bezpiecznego źródła

nam, by większe dziecko mogło więcej widzieć, zdecydowanie lepiej nosić je na plecach

Noszenie dzieci w chustach to w Europie po-

lub na biodrze. Pozycja przodem do świata

wracająca po latach nowość. Jednak poza na-

nie zapewnia odpowiedniego zabezpieczenia.

szym kręgiem kulturowym dzieci są noszone

Dziecko praktycznie wisi na często wąskim

od wieków. Różne są rodzaje tradycyjnych

kawałku materiału, co nie jest ani wygodne,

chust i nosideł, różne są materiały, z których

ani zdrowe.

są wykonane i różny poziom bezpieczeństwa

• Wygoda. Ważna zarówno dla dziecka, jak

ich użytkowania. Może warto więc by afry67

www.organicmagazine.pl

W ZGODZIE Z NATURĄ/ Bezpieczne chustonoszenie kańskie kangi pozostały dla nas źródłem inspiracji, a o wyborze chusty czy nosidła lepiej niech zadecydują przytoczone kryteria bezpieczeństwa i jakości. Z tego samego względu chusty typu home made mogą budzić sporo wątpliwości. Pocieszeniem dla tych, których nieco przytłaczają ceny markowych produktów, może być całkiem dobrze funkcjonujący drugi obieg. Nosidła i chusty tkane, jeśli są właściwie zadbane, z powodzeniem mogą posłużyć kolejnemu pokoleniu. Niektórzy twierdzą wręcz, że przenoszona chusta tkana jest bardziej wygodna i łatwiejsza w użytkowaniu, bo została już odpowiednio złamana i wyrobiona. Nieco gorzej ma się sprawa z chustami elastycznymi – sfatygowany elastik może się okazać zbyt rozciągnięty, by dobrze służyć kolejnym właścicielom, dlatego przed zakupem warto dobrze przyjrzeć się takiej chuście. Decydując się na zakup miękkich nosideł z drugiej ręki, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na stan klamer, zatrzask, pasków mocujących, bo głównie te elementy zapewniają bezpieczeństwo dziecka w trakcie noszenia. Katarzyna Dumańska

Nosidła i chusty tkane, jeśli są

O autorce:

właściwie zadbane, z powodze-

Z wykształcenia psycholog, z doświadczenia czło-

niem mogą posłużyć kolejnemu

wiek trzeciego sektora, na co dzień współpracuje

pokoleniu.

z Pieluszkarnią, promując naturalne podejście do pielęgnacji dzieci i rodzicielstwa. Czyta, pisze, podróżuje, w międzyczasie prowadzi Fundację Papaya, wspierającą dzieci ulicy w Peru.

www.organicmagazine.pl

sklepy polecają

nosimy - praktyczne zakupy Byle tulić, nosić, być blisko. W ramionach, chuście, nosidle. Więcej nam nie potrzeba. Elastyczna chusta dwustronna, Polekont

Chusta do noszenia tkana, wiązana, Didymos

Polecana od pierwszych dni życia, rownież dla wcześniaków.

Model: Katja. Z bawełny organicznej, wyprodukowana w Niemczech. Rozmiar standardowy (4,7 m).

Cena 185 zł www.ekodzieci.pl

Cena 430 zł

www.gugu-gaga.pl

Nosidło PAPOOZLE, Tots Bots Idealna alternatywa dla chusty. Uszyte z miękkiej bawełny, dostępne w 5 wersjach kolorystycznych. Bardzo proste w zakładaniu - bezpieczne dla maluszka i wygodne w noszeniu. Pas biodrowy, wzmocnione ramiona oraz dodatkowa warstwa materiału jako zabezpieczenie dla niemowlęcia lub zasłonka podczas karmienia to jego dodatkowe atuty. Cena 250 zł

www.bioieko.pl

www.organicmagazine.pl

Naturalny koktajl

Owoce i warzywa w sużbie urody

piękna

Odżywczo słodki smak dzieciństwa zdrowsza wersja śliwek z czekoladą

Malinowa rozkosz

Koncentrat Detox, AA ECO, 30 ml

pół szklanki malin kostki lodu-pokruszone cukier 2 łyżki bitej śmietany winogrona Maliny z cukrem i lodem wrzucamy do blendera i miksujemy. Wlewamy do kielicha, ozdabiamy bitą śmietaną i winogronami. przepis nadesłała Anita Nowak

mleko sojowe, garść suszonych śliwek, 1 łyżka kakao odrobina cynamonu trochę kardamonu

Chroni skórę przed negatywnym wpływem czynników zewnętrznych i codziennego stresu. Wszystko miksujmy i pijemy. Cena 39,04 zł. przepis nadesłała Magdalena Kanc

W poprzednim numerze „Organic” razem z ekologiczną linią kosmetyków AA ECO ogłosiliśmy konkurs na owocowo-warzywny Krem odżywczy, z organiczkoktajl piękna. nym wyciągiem z pestek Prezentujemy nagrodzone, śliwki, najbardziej apetyczne przepisy.

AA ECO, 50 ml

Krem wzmacniający, z organicznym ekstraktem z pomidora, AA ECO, 50 ml

Bogate źródło kwasu linolowego, który stymuluje odbudowę skóry, przywracając jej jędrność i elastyczność. Cena 35,91 zł.

Pielęgnacja skóry naczynkowej wymagającej ochrony. Cena 35,91 zł

Warzywny red bull 5 pomidorów (500 g) 1 papryka żółta 1 łyżeczka białego chrzanu (świeży korzeń utarty) 1 ząbek czosnku 1 mały jogurt naturalny 1 łyżka oleju lnianego sok z cytryny do smaku świeża bazylia lub natka pietruszki, Szczypta suszonych ziół przepis nadesłała Laurencja

www.organicmagazine.plMijał

Pomidory sparzyć i obrać ze skórki. Zmiksować na gładką masę blenderem razem z obranym czosnkiem, olejem lnianym, bazylią i chrzanem. Z papryki usunąć gniazda nasienne i wycisnąć sok w sokowirówce. Połączyć sok z pomidorami i jogurtem naturalnym. Doprawić do smaku sokiem z cytryny posypać ulubionymi suszonymi ziołami.

LIGHT/Rodzinnie

Ciepło, cieplej, gorąco! Czas przywitać chłodniejsze dni. A w szafie..

Bluza polarowa Forclaz, Decathlon Delikatny dla skóry dziecka. Materiał pochodzący z recyklingu włókien (65%) i plastikowych butelek (35%). Cena ok. 25 zł.

Dżersejowy szal w paski 100% bawełna organiczna Fair Trade certyfikowana przez Soil Association. Cena ok. 100 zł. www.peopletree.co.uk

Rękawiczki i beret Ręcznie dziergane w Nepalu. Cena beretu ok. 100 zł, a rękawiczek 35 zł. www.peopletree.co.uk

REKLAMA

www.organicmagazine.pl

LIGHT/W dobrym stylu

Zielone miejsca Co: Teren Otwarty 5153 Gdzie: Warszawa, ul. Żelazna 51/53 Kiedy: w soboty, 10.00-16.00 Kto: Anna Mikiewicz i Dominika Orłowska – właścicielki firmy cateringowej VanillaSpice - Prowadzenie knajpki zaproponowała nam właścicielka firmy MyEcolife, firmy, która organizuje BioBazar. W Terenie serwujemy ekologiczne napoje, kawę, herbatę, soki owocowe. Część jedzenia, które przygotowujemy, jest ekologiczna, większość jest wegetariańska, zdarzają się również potrawy wegańskie. Wiele potraw przyrządzamy z produktów zakupionych na BioBazarze. Gotujemy ze składników sezonowych, bez sztucznych dodatków. Naszą specjalnością są m.in. focaccie, zupy oraz pyszne ciasta.

Co: Papuamu Gdzie: Kraków, ul. Romanowicza 15 Kiedy: codziennie, od 11.00 do ostatniego gościa Wszystkie produkty, z których są przygotowwyane posiłki, są nierafinowane, nieprzetwarzane, nieoczyszczane przemysłowo. Warzywa są pozyskiwane z lokalnych certyfikowanych upraw ekologicznych, pozostałe produkty z hurtowni ekologicznych. Papuamu przywiązuje dużą wagę do sezonowości, pozostając jak najbliżej naturalnych cykli żywieniowych. Porcje na wynos są udostępniane w pojemnikach wielokrotnego użytku.

Sieciowo

Co :Earth Island Journal Gdzie: www.earthisland.org

Co: Menopauza Gdzie: www.menopauza.pl

Niezależne, ekologiczne dzienikarstwo śledcze. Komentarze i analizy dotyczące najbardziej palących tematów związanych z ochroną środowiska.

Portal internetowy poświęcony szeroko pojętemu tematowi menopauzy. Serwis przygotowuje kobiety do menopauzy nie tylko od medycznej strony, ale rownież psychologicznej i szeroko pojętego zdrowego stylu życia, również z uwzględnieniem ekologii.

www.organicmagazine.pl

LIGHT/Zdrowie i uroda

Znalezione/wypróbowane/polecone dla zdrowia i urody

Żel detoksykujący Bentley Organic Aż w 80% został wyprodukowany ze składników organicznych. Dzięki połączeniu cytrusów z wodorostami zanieczyszczenia są wypłukane, a skóra przyjemnie odświeżona. Jest to jeden z serii czterech niezwykłych żeli pod prysznic marki Bentley Organic. Możesz wypróbować również Łagodzący i nawilżający żel pod prysznic z lawendą, aloesem i jojobą, Odżywiający żel pod prysznic z cynamonem, słodką pomarańczą i goździkami, oraz Głęboko oczyszczający żel pod prysznic z oliwką, olejkiem herbacianym i eukaliptusem Pojemnosc: 250 ml, cena: 18,90 zł Certyfikat: Soil Association

promocja

www.ekomaluch.pl

Naturalna gąbka Loofah Otrzymywaną z owoców azjatyckiej rośliny z rodziny Cucurbitaceae, spokrewnionych z ogórkiem. Roślina ta, podczas dojrzewania formuje w swoim wnętrzu gęstą siatkę włókien, z których powstaje gąbka. Cena 12 zł. www.helfy.pl

Szampon piwno-miodowy, do delikanych włosów, Logona Klasyczne połączenie naturalnych składników, w trwalszej formie, niż domowa maska do włosów. Nadaje delikatny połysk. Certyfikat BDIH. Cena 30,20 zł www.organeo.pl

Olejek laurowy, 60 ml Znany z właściwości antyseptycznych. Pobudza porost włosów, skutecznie likwiduje łupież i inne dolegliwości skóry głowy. Zastosowany na skórę twarzy i ciała działa oczyszczająco i ściągająco. Cena 26 zł. www.helfy.pl

REKLAMA

www.organicmagazine.pl

LIGHT/Domowe inspiracje

Powiew egzotyki Zrobieni w bambus, meksykańska fala oraz kokos w natarciu.

Bambus - kilka faktów Bambus to wytrzymały materiał stosowany w budownictwie, stolarstwie czy galanterii. Jest lekki i wytrzymały. Szybko się odnawia. Idealny jako parkiet na podłogę. Młode pędy bambusa są jadalne, a z ziaren można zrobić chleb. Najbardziej popularne produkty z bambusa to meble oraz szeroko pojęte akcesoria domowe.

Misa sałatkowa riso, EKOBO Ręcznie robiona misa z naturalnego bambusa. Producent współpracuje bezpośrednio z wioskami i rodzinnymi warsztatami w Wietnamie, rozkładając zamówienia na cały rok, aby zapewnić ciągłość pracy. Wykonanie jednego produktu przez rzemieślników trwa od 30 do 60 dni. Cena 119 zł. www.homesys.pl

Orientalne sztućce sałatkowe Wykonane z kokosa. Cena 21 zł. www.jakarta.com.pl

Turkusowa umywalka Azura Wykonana w tradycyjnej technice Talavera. Pochodzi z małej miejscowości Dolores Hidalgo, w centralnym Meksyku. Technika Talavera charakteryzuje się bogactwem wzornictwa oraz intensywnością kolorów. Cena 1390 zł. www.kolorymeksyku.pl

www.organicmagazine.pl

Kokosowa cukiernica Cena 24 zł. www.jakarta.com.pl

REKLAMA

LIGHT/Ze smakiem

Zdrowe przekąski Kasza jaglana na słodko z malinami Składniki: •1 szklanka kaszy jaglanej •2 szklanki mleka •3-4 łyżki cukru •1/2 łyżeczki cynamonu •2 żółtka •1 łyżka mąki •1/4 szklanki soku ze świeżych jabłek • sok malinowy Przygotowanie: Mleko zagotować z 3 łyżkami cukru i cynamonem, kaszę przelać najpierw zimną, a później gorącą wodą (aby pozbyć się gorzkiego posmaku), włożyć do mleka i gotować aż kasza będzie miękka (15-20 minut).Żółtka roztrzepać widelcem, dodać mąkę i sok z jabłek, całość wlać do kaszy i zagotować. Kaszę przełożyć do miseczki wysmarowanej masłem i schłodzić w lodówce. Kiedy danie przestygnie, należy delikatnie wyciągnąć je z miseczki i polać sokiem malinowym. Przepis nadesłała Olga Skowrońska-Winiowicz

Morwy tureckie Morwy z Turcji od tysięcy lat uznawane są za bardzo cenne owoce. W smaku i chrupkości przypominające suszone figi, a same w sobie są doskonałymi łakociami. Mogą być substytutem rodzynek w granoli, naleśnikach, napojach smoothy i wszelkich wypiekach. Bomba żelaza, wapnia, witaminy C, białek i błonnika. Cena ok. 10 zł

Krakersy pizza Chrupiące, smakowite krakersy o smaku pizzy. Wyprodukowane z najwyższej jakości ekologicznych ziaren, orzechów, świeżych warzyw, ziół i przypraw. Idealne jako akompaniament past warzywnych i sałatek lub do spałaszowania prosto z torebki. www.rawfoods.pl

www.organicmagazine.pl

LIGHT/Prenumerata

Zostań z nami na dłużej!

Jeśli chcesz mieć pewność, że trafi w twoje ręce, zamów prenumeratę.

„Organic” w wydaniu drukowanym jest dostępny tylko dla 1000 osób.

Prenumerata roczna (6 numerów) to „Organic” w cenie 13 zł za egzemplarz oraz bezpłatny dostęp do równoległych wydań online. Zamów prenumeratę na stronie www.organicmagazine.pl Wśród nowych, rocznych prenumeratorów, którzy dołączą do końca roku, rozlosujemy zestawy naturalnych kosmetyków Sylveco: - regenerująca kuracja do stóp - regenerująca kuracja do rąk - krem brzozowego z betuliną - brzozowa pomadka ochronna z betuliną

www.organicmagazine.pl

MĄDRE DZIECI/ Prawo najmłodszych

Prawo najmłodszych

Znajomość prawa w Polsce kuleje. Najwyższy czas to zmienić. Ministerstwo Sprawiedliwości wprowadza do szkół praktyczną naukę prawa. Na razie tylko w szkołach ponadgimnazjalnych. A co z najmłodszymi obywatelami?

Dziesięć lat temu UNICEF przeprowadził w Polsce badanie na reprezentatywnej próbie dzieci i młodzieży, które wykazało, że tylko 13% dzieci deklaruje posiadanie dużo informacji na temat praw dziecka, a ponad jedna trzecia nie wie nic na ten temat. Dzieci najczęściej wymieniały prawo do nauki i zabawy, poczucia bezpieczeństwa i zdrowia, godności i wolności oraz posiadania rodziny i opieki. Konwencja o Prawach Dziecka mówi o szerzeniu informacji o jej zasadach i postanowieniach nie tylko wśród dorosłych, ale również dzieci. Warto, aby dziecko od najmłodszych lat wiedziało, że posiada obowiązki oraz prawa wobec rodziny, przyjaciół oraz innych ludzi.

www.organicmagazine.pl

MĄDRE DZIECI/ Prawo najmłodszych w pokoju dziecięcym). Niech dziecko wie, że jest możliwe różne rozwiązanie konfliktu: ugoda, kara w zawieszeniu, kara, umorzenie sprawy. Zabawa w sąd pomoże dziecku zapanować nad swoimi emocjami, zrozumieć mechanizm kary i nagrody oraz przede wszystkim uświadomić sobie swoje prawa i obowiązki. Zabawa w policjanta Gonitwa z pistoletem i strzelanie do złodziei to marzenie niejednego chłopca, któremu błyszczą oczy na widok radiowozu. Zamiast kupować mu kolejne pistolety, dowiedzmy się czy jest możliwa wizyta z dzieckiem w komendzie miejskiej i porozmawianie ze stróżem prawa. Spotkanie twarzą w twarz ze swoim idolem z pewnością onieśmieli, ale będzie doskonałą

Zabawa w sąd

okazją do poznania pracy policji od kuchni,

Edukację prawną dziecka można rozpocząć już w domu, poprzez rozmowy z dzieckiem na temat szacunku wobec siebie, swoich zachowań czy odrębnego zdania. Dziecko powinno wiedzieć, że ma prawo być sobą, ale jednocześnie

w której rządzi nie broń, ale prawo, którego strzeże policjant. W domu, po emocjonującym spotkaniu, warto zrobić podsumowanie, które pokaże, że zakładanie kajdanek czy użycie broni jest ostatecznością.

wiedzieć, że to rodzic bierze odpowiedzialność

Katarzyna Jakóbik

za jego złe zachowanie. Zabawa w sąd może dotyczyć konkretnych, negatywnych sytuacji, prawdziwych lub wymyślonych: dziecko zabiera zabawkę ze sklepu, bije brata, pokazuje język babci, obraża rodziców, wyrzuca papierki na ulicę. Sytuacja może również dotyczyć złego zachowania osoby dorosłej wobec dziecka lub innego dorosłego. Niech sędzią będzie miś, który wysłucha obu stron konfliktu i jednocześnie pomoże dojść do porozumienia opierając się na wcześniej określonych zasadach (mogą być one wywieszone w formie obrazków na ścianie

www.organicmagazine.pl

Do czego dziecko ma prawo? - kultury, wypoczynku, rozrywki - wszechstronnego rozwoju osobowości - prywatności - równości - ochrony przed wyzykiem - ochrony zdrowia i opieki medycznej

MĄDRE DZIECI/ Prawo najmłodszych Artykuł 13

Artykuł 12

1. Dziecko będzie miało prawo do swobod-

1. Państwa-Strony zapewniają dziecku, któ-

nej wypowiedzi; prawo to ma zawierać swo-

re jest zdolne do kształtowania swych wła-

bodę poszukiwania, otrzymywania i prze-

snych poglądów, prawo do swobodnego wy-

kazywania informacji oraz idei wszelkiego

rażania własnych poglądów we wszystkich

rodzaju, bez względu na granice, w formie

sprawach dotyczących dziecka, przyjmując

ustnej, pisemnej bądź za pomocą druku,

je z należytą wagą, stosownie do wieku oraz

w formie artystycznej lub z wykorzystaniem

dojrzałość dziecka.

każdego innego środka przekazu według wy-

2. W tym celu dziecko będzie miało w szcze-

boru dziecka.

gólności zapewnioną możliwość wypowiada-

2. Wykonywanie tego prawa może podlegać

nia się w każdym postępowaniu sądowym

pewnym ograniczeniom, lecz tylko takim, któ-

i administracyjnym, dotyczącym dziecka,

re są przewidziane przez prawo i które są ko-

bezpośrednio lub za pośrednictwem przed-

nieczne:

stawiciela bądź odpowiedniego organu,

a) dla poszanowania praw lub reputacji in-

zgodnie z zasadami proceduralnymi prawa

nych osób albo

wewnętrznego.

b) do ochrony bezpieczeństwa narodowego lub porządku publicznego, bądź zdrowia albo moralności społecznej. Konwencja o Prawach Dziecka ONZ (Dz.U. z 1991 r., Nr 120, poz. 526).

REKLAMA

www.organicmagazine.pl

STYL ŻYCIA/NATURALNY DOM/ Mieszkać pod strzechą

Mieszkać pod strzechą

Ze słomy można budować tradycyjnie...

fot. Colin Rose

...albo nowocześnie - prościej, efektywniej i bardziej funkcjonalnie.

www.organicmagazine.pl

NATURALNY DOM/ Mieszkać pod strzechą

Wychodząca słoma z dachu domu przestaje być kojarzona z XIX wiecznym budownictwem. Ten naturalny, łatwo odnawialny materiał, wchodzi na salony nowoczesnej, zielonej architektury.

udowanie domów ze słomy to żmudna praca, do pokonania głównie dla pasjonatów pierwotnego, naturalnego

budownictwa. Dla tych, którzy nie chcą sięgać po pierwotne środki, są dostępne nowoczesne rozwiązania, które nie tylko czerpią ze źródeł, ale dostosowują je do współczesnych realiów budownictwa mieszkalnego, w których liczy się trwałość konstrukcji, szybkość wykonania oraz precyzja. Modcell to system budownictwa, który wykorzystuje termiczne właściwości izolacyjne słomy w postaci trwałych, prefabrykowanych płyt. Estetycznie podany naturalny surowiec pozwala budować pasywne budynki, które

To nie jest przaśna chata, a nowoczesny design oparty na podstawach naturalnego budownictwa.

wyglądem nie przypominają słomianych chat,

mogą zamówić gotowy dom u producenta, Ba-

a współczesne, acrhitektoniczne perełki. Sło-

leHaus, w pełni ekologiczny. W połączeniu

miane płyty Modcell są wytwarzanie w bli-

z wysokiej jakości oknami o potrójnych szy-

skiej odległości od placu budowy, dzięki czemu są wykorzystywane lokalne źródła słomy oraz siła robocza. Na życzenie, dla ekologicznych purystów, jest również możliwość budowy domy z organicznej słomy. Ci, którzy mają obawy przed samodzielną budową słomianego domu z płyt Modcell,

bach, systemem odzyskiwania ciepła zimą, kotłem na biomasę czy zamontowanymi panelami solarnymi, dom staje się energetyczną fortecą, w którym o 80% zredukowano utratę ciepła, zmniejszono pobór energii elektrycznej o 19%, a emisję dwutlenku węgla o 50% w porównaniu do konwencjonalnego domu. Co więcej, BaleHaus można zdemontować i przenieść

www.organicmagazine.pl

NATURALNY DOM/ Mieszkać pod strzechą

Modcell - trwałe, słomiane panele.

Projekt szpitala, zbudowany ze słomianych paneli.

w nowe miejsce, a jego żywotność jest liczona

ki testu wypadną pomyślnie, Modcell będzie

na ponad 100 lat!

mógł konkurować z cegłą oraz pustakami. Panele ze słomy już wygrywają pod względem

Modcell pozwala wykorzystać słomę w budow-

kosztów budowy. Inwestycja jest tylko 15%

nictwie komercyjnym – do tej pory trudno było

droższa od konwencjonalnej. Wyższy koszt

brać słomę na poważnie przy budowanie ho-

budowy szybko się zwróci – niskie rachunki

teli czy szkół. Dzisiaj to możliwe. Na terenie

za prąd i ogrzewanie przez całe życie są gwa-

brytyjskiego Uniwersytetu Bath stoi prototyp

rantowane.

nowoczesnego, słomianego domu. Budynek

Pozostaje mieć nadzieję, że technologia trafi

jest naszpikowany czujnikami, których zada-

kiedyś do Polski.

niem jest ocena izolacji termicznej, akustycznej oraz wilgotności konstrukcji. Jeśli wyni-

Kamila Mularczyk fot. materiały prasowe

www.organicmagazine.pl

PRAKTYCZNA EKOLOGIA/ Jak gotować warzywa?

Jak gotować warzywa ?

fot. sxc.hu/Bob Smith

tościowych

bróbka termiczna warzyw może je pozbawić większości witamin. Jak ograniczyć straty do minimum?

związków

odżywczych

(wita-

min rozpuszczalnych w wodzie: C i grupy B) oraz składników mineralnych. 3. Przygotowane warzywa należy natychmiast gotować, wrzucając je do niewielkiej ilo-

Zakup ekologicznych warzyw jest tylko pierw- ści wrzącej wody (nie zimnej!). szym krokiem w kierunku zdrowego odżywia-

4. Do gotowania warzyw, które zawierają ka-

nia. Prawdziwym wyzwaniem jest ich pra-

roteny (marchew, pomidor, papryka), należy

widłowe przygotowanie, szczególnie obróbka

dodać nieco tłuszczu roślinnego.

termiczna, aby zachowały w sobie jak najwię-

5. Warzywa korzeniowe i suche strączkowe

cej witamin i minerałów.

gotujemy pod przykryciem. Kapustne warzywa (kapusta, brokuł, kalafior, kalarepa) początkowo gotujemy w odkrytym rondlu, a po

Warto przestrzegać wskazówek:

kilku minutach rondel przykrywamy. 1. Wcześniej umyte i obrane warzywa nale-

6. Do minimum ograniczamy czas gotowania

ży obierać jak najcieniej, gdyż to pod skórką

warzyw, gotując je szybko, na silnym ogniu.

koncentruje się najwięcej składników odżyw-

7. Raz poddanych obróbce termicznej warzyw,

czych.

nie odgrzewamy ponownie – jemy je bezpo-

Obrane

warzywa

szybko

płuczemy

średnio po przygotowaniu.

w czystej wodzie, nie moczyć. Trzymanie w

wodzie

powoduje

wypłukiwanie

war83

Kamila Mularczyk

www.organicmagazine.pl

SIAŁY BABY MAK/ W objęciach dzikości

W objęciach dzikości Jeden wypad do lasu kilka pieczeni na jednym rożnie upiecze. Chwile spędzone w gronie najbliższych i naturalnego otoczenia będą tu chyba jednak najistotniejsze.

w fotelu. Po co to robimy? Czy nie ma innych sposobów na wolne popołudnie? Czy nie zauważyliście, że mimo takich urozmaiceń nasze zmysły, relacje międzyludzkie czy chociażby kreatywność nie ulegają wzbogaceniu? Im dłużej się nad tym zastanawiam, tym wyraźniej

widzę obrazy swojego dzieciń-

o kino, to restauracja, to bilard, to

stwa. Same naturalne, wypełnio-

paintball. Wyrastające jak grzyby po ne szczęściem. Wspólne wypady do leśnej piadeszczu portale internetowe kuszą skownicy, spacery do miejskiego parku czy na

nas kilkunastoma procentami obniżki na spo- plażę, gotowane na twardo jajo i cieknący po sób spędzenia wolnego czasu. A my co? My, brodzie pomidor. Czyż to nie lepsze propozycje jak te ślepe muchy..., szturmem na lep.

na jesienną rozrywkę? Zachęcona obrazami z przeszłości uciekam sprzed monitora

Uzależnienie od codziennego sprawdzania dłuższą chwilę. i analizowania pojawiających się ogłoszeń Wystarczyło dwie godziny, żeby do głowy ude-

jest tak silne, że niejeden zapuszcza korzenie rzyło świeże powietrze. Mimo późnej pory

www.organicmagazine.pl

SIAŁY BABY MAK/ W objęciach dzikości mam tyle pomysłów na naturalne „gry” i „zabawy”, ze całe wydanie „Organic” mogłoby być moje. W okresie jesieni, kiedy nikt już nie myśli obsesyjnie o opaleniźnie, a grill wychodzi nam dziurkami od nosa, warto pomyśleć o przyjemnościach długich, zimowych wieczorów. Tych domowych, po brzegi wypełnionych łakociami. Nie od dziś wiadomo, że nie ma nic bardziej umilającego wczesnego zmierzchu jak słodycz łechtająca podniebienie. Żeby jednak owa słodycz nie przeistoczyła się w gromkie wyrzuty sumienia, winna być w miarę możliwości naturalna. Przyszykujcie

Morwa biała

sobie zatem koszyk zakupowy przy drzwiach i przy następnej możliwej okazji zamiast wykorzystywać zniżkowy bonik, wybierzcie się do pobliskiego zagajnika. Do przygotowania waszej przyszłosezonowej uciechy potrzebnych będzie: kilka garści dziko rosnących, bardzo dojrzałych owoców, cukier, garnek, parę słoików i towarzystwo. We wrześniu zbierzemy m.in. owoce berberysu, derenia właściwego i jarzębiny. Prawie wszystkie nazwy mogą brzmieć nieco dziko, dlatego zanim zaczniemy naciągać drzewne Czeremcha zwyczajna

lub krzaczaste gałęzie przypomnijmy sobie ich wygląd. 85

www.organicmagazine.pl

SIAŁY BABY MAK/ W objęciach dzikości

Czeremcha zwyczajna w postaci świeżej może wydawać się zbyt mdła, dlatego podobnie jak morwa biała, wymaga dodania pewnej ilości cukru. Jeden kilogram uprzednio zagotowanych i odcedzonych owoców zasmażać możemy z 250 gramami cukru. Im większymi jesteśmy łasuchami, tym więcej cukru użyjemy, pamiętając o tym, że bogata w żelazo morwa pochłonie go znacznie mniej. Wrześniowo-poździernikowe zbiory, ze względu na bardziej pospolite i znane nam gatunki, z pewnością okażą się obfitsze. Wymagające

Z „polską cytryna”, czyli berberysem, postępujemy podobnie jak z czeremchą. Wszystkie owoce po połączeniu z cukrem przesmażamy, a następnie pasteryzujemy (w niewypełnionych po brzegi słojach) przez 20-30 min., w temperaturze 75-85 °C. Każda wyprodukowana w domowych warunkach konfitura cechować się będzie znacznie większą zawartością składników odżywczych niż niejedna jej sklepowa odpowiedniczka, nawet certyfikowana konfitura organiczna.

10 minutowego gotowania owoce jarzębiny zasmażyć możemy z zagotowanym uprzednio i wydrylowanym dereniem. W takim połączeniu owoców, słodu używanego do wyrobu konfitury zużyjemy znacznie mniej.

www.organicmagazine.pl

O autorkach: Kasia i Patrycja Cieślickie szerzą widzę o bezpiecznym żywieniu. Prowadząc Ekowiarnię w Poznaniu, zachęcają poznaniaków do ekopozytywnych wyborów konsumenckich.

WEGANIZM DLA POCZĄTKUJĄCYCH/ Jesienne impresje

Jesienne impresjE

Jesień skąpana w promieniach słońca to raj dla miłośników wypoczynku na werandzie. Nie skracajmy sobie lenistwa, skupiając się na prostych, acz apetycznych kulinarnych impresjach. Chlebki nadziewane dynią i wędzonym tofu Składniki na 16 chlebków: 420 g mąki pszennej (ok. 4 szklanki) 170 ml ciepłego mleka sojowego 20 g drożdży 2 łyżki oleju 2 łyżeczki cukru brązowego 1 łyżeczka soli Nadzienie: 2 szklanki dyni startej na grubej tarce pół kostki wędzonego tofu pół cebuli sól, pieprz

Wizytę w kuchni rozpoczynamy od przygotowania przekąski.

Drożdże mieszamy z ciepłym mlekiem i cukrem, odstawiamy na 10 minut. Do naczynia wsypujemy mąkę, sól, dodaje87

www.organicmagazine.pl

WEGANIZM DLA POCZĄTKUJĄCYCH/ Jesienne impresje my olej i mleko z drożdżami. Zagniatamy ciasto. Fomujemy kulę i przykrywamy ściereczką, a następnie odstawiamy na 30 minut w ciepłe miejsce. W międzyczasie przygotowujemy nadzienie: startą dynię łączymy z tofu pokrojonym w kostkę i poszatkowaną cebulą. Doprawiamy solą i pieprzem. Ciasto rozwałkowujemy i wykrawamy duże koła (średnica dużego kubka). Na środek nakładamy łyżkę nadzienia, a następnie sklejamy jak pierogi. Układamy na blasze, delikatnie nakłuwając wykałaczką górę chlebków, aby nie popękały i smarujemy oliwą. Nagrzewamy piekarnik do 200 stopni Celsjusza, pieczemy 25 minut.

pokrojoną drobno cebulę i czosnek. Po chwili dodajemy umyte kurki i dusimy ok. 3 min. Następnie wlewamy mleko kokosowe i dodajemy łyżeczkę koncentratu. Dodajemy sól, pieprz i wszystko dokładnie mieszamy. Jeśli sos nie ma gęstej konsystencji, możemy go zagęścić mąką rozrobioną w wodzie. Na koniec doda-

W trakcie oczekiwania na bułeczki zabieramy się za lekki obiad.

jemy poszatkowaną natkę i łączymy całość z makaronem.

zdążymy przy okazji zaopiekować się czerwoną soczewicą, która dołączy do śniadania.

Tagliatelle w sosie kurkowo – kokosowym

Pasta z czerwonej soczewicy

Składniki na 2 duże porcje: 6 gniazd bezjajecznego makaronu tagliatelle 20 dag grzybów kurek (lub pieczarek)

szklanka czerwonej soczewicy

150 ml gęstego mleka kokosowego

kilka pieczarek

1 średnia cebula

cebula

1 ząbek czosnku

oliwa

2,5 łyżki oliwy

sól, curry, majeranek, tymianek oraz inne

1 łyżeczka koncentratu pomidorowego

ulubione przyprawy ziołowe

natka pietruszki sól, pieprz

Drobno pokrojone pieczarki i cebulę podsma-

W osolonej wodzie gotujemy makaron al dente. Na patelni rozgrzewamy oliwę, dodajemy www.organicmagazine.pl

żamy na oliwie. W garnku soczewicę zalewamy cienką warstwą wody, gotujemy do miękkości kilkanaście minut, dodajemy przyprawy.

WEGANIZM DLA POCZĄTKUJĄCYCH/ Jesienne impresje Łączymy z pieczarkami i cebulą, ewentualnie

Przepisy: Joanna Krupicka-Jaroć i Daniel Jaroć

miksujemy całość.

– Avocado

Czerwona soczewica bardzo szybko rozgotowuje się – dodatkowe rozdrabnianie blenderem może nie być konieczne. Pasta jest równie smaczna, gdy przygotujemy ją w wersji bez pieczarek: jedynie soczewica, kilka kropel oliwy i przyprawy. Po przełożeniu do salaterki i ostygnięciu pasta jest wyśmienita do razowego pieczywa ze świeżymi

O autorach:

kiełkami.

Avocado - pierwszy w Polsce w 100 % wegański catering. Projekt Joanny i Daniela, którzy są parą prywatnie i zawodowo, łącząc pasję życiową ze sposobem na życie. Na co dzień aktywnie włączają się w promocję weganizmu i praw zwierząt. www.avocado.info.pl zdjęcia potraw: Avocado

Inspiracje W starożytnej kuchni greckiej i rzymskiej czerwona soczewica uchodziła za potrawę ubogich. Dzisiaj jest rzadko spotykana na sto-

Warto zajrzeć:

łach, na których króluje tradycyjna kuchnia. A szkoda, gdyż jest nie tylko tania, ale i bardzo pożywna. Wegańska kuchnia natomiast soczewicą stoi.

www.weganie.blogspot.com

Bogata w takie składniki jak żelazo, wapń,

Jeśli lubicie jeść oczyma, ten

fosfor, karoten, oraz witaminy B1, B2, PP, C

blog pochłonie was bez reszty.

czy kwas foliowy, czyni z niej idealny zastęp-

Estetycznie przygotowane we-

nik produktów mięsnych. Czerwona soczewica

gańskie przepisy mają jednak

jest również polecana kobietom w ciąży, sportowcom oraz diabetykom. Niskokaloryczna, z duża ilością błonnika – samo zdrowie! 89

jedną wadę: po ich lekturze stajemy się bardzo głodni.

www.organicmagazine.pl

ALCHEMIA CIAŁA I SIŁA ROŚLIN/ Zielone Smoothie

Zielone Smoothie

Pamiętam, jak w liceum zaczynałam każdy dzień bardzo wcześnie, od porannych powtórek przed testem, ostatnich szlifów zadań domowych, cieplej herbaty... oraz chrupiących jabłek przywiezionych od babci. Uwielbiałam zaczynać dzień od owocowego posiłku, pieczywo i dodatki pojawiało się u mnie najwcześniej około dziesiątej. Już wtedy byłam wegetarianką, zakochana w naturze, owocach i warzywach.

o ukończeniu anglistyki wyjechałam

kuje”... W oficjalnym nurcie Medycyny Chiń-

do Francji studiować Medycynę Chiń-

skiej uważa się, iż dieta bez mięsa prowadzi

ską i język francuski, który uwiel-

do osłabienia sił witalnych, qi, w Ajurwe-

białam od dziecka, dostałam jednocześnie

dzie natomiast jest to pikantne, wegetariań-

pracę w instytucie masażu i medycyny Ajur-

skie pożywienie dobrze okraszone masłem

wedyjskiej. Zanurzając się coraz to głębiej

i na szczęście kiełkami. Każda z tych filozofii

i głębiej w świat yin i yang, dietetyki według

ma swoja głęboką logikę, ale nie tak odczuwa-

5 przemian, akupunktury, yogi, masażu i fi-

łam to w moim ciele. Od czasów liceum praco-

toterapii indyjskiej, coraz głośniej odzywało

wałam poprzez jogę, relaksację i wizualizację

się we mnie przekonanie, iż „czegoś tu bra-

nad kontaktem z własnym ciałem, językiem

www.organicmagazine.pl

ALCHEMIA CIAŁA I SIŁA ROŚLIN/ Zielone Smoothie komórek, znaczeniem psychosomatycznych

uleczając nieuleczalne, zrozumiałam subtelny

objawów... Znaki ciała były dla mnie więc ja-

związek pomiędzy filozofia Chin, Indii, dietą,

sne i czytelne.

energią roślin, siłą przypraw i rozwojem we-

Energia, lekkość, giętkość, stabilność, jasność

wnętrznym. Porozsypywane dotąd kawałki

myśli i siła woli zdawały się rozkwitać w moim

puzzli zaczęły formować wspaniały pejzaż ide-

ciele kiedy tylko słuchałam wewnętrznego

alnie uzupełniających się wzajemnie metod

głosu i świętowałam czas posiłku wielkim ta-

naturalnego leczenia i sposobu życia w zgo-

lerzem wegańskich przysmaków, z dużą dozą

dzie z silami Natury. Wysoko surowa dieta

soczystych owoców...

w każdej z tych filozofii była zarezerwowana dla mędrców, szamanów i osób z szeroko otwartą świadomością. W

kontekście

energetycznych

zmian kuli ziemskiej, o których mówi się już otwarcie w alternatywnych mediach, wydaje się zrozumiałą „moda” na surowe, wegańskie, czyste i bogate w subtelna energie pożywienie, które wspiera

powszechnie

widoczny

już proces rozwoju świadomości (głosu Matki Natury?). Nie jest konieczne przejście na wiAż dnia pewnego trafiłam na artykuł o „Raw

tarianizm. Każde zbyt sztywne i restrykcyjne

Food”, surowej diecie, z którą zetknęłam się

podejście do diety może stać się blokadą na

już wiele lat wcześniej, nie poświęcając jej

drodze do radości życia i dzielenia jej z inny-

wtedy zbyt wiele uwagi. Zaintrygowały mnie

mi. Wystarczy progresywnie zwiększyć ilość

proste, naturalne i tak smaczne potrawy! Czy-

surowego, by stanowiło co najmniej połowę

tałam, studiowałam, eksperymentowaliśmy

dziennej racji. Te 51-80% żywego, bogatego

z Ablem, moim życiowym i profesjonalnym

w enzymy i wszelkie niezbędne składniki po-

partnerem, doskonaliłam przepisy i pomysły,

karmu, gwarantuje prawidłowe funkcjonowa-

i odkryłam wreszcie radość smaku, kompozy-

nie całego ciała, głęboki detoks, powrót wital-

cji, siłę energii pożywienia, a z niej witalność

ności i zdrowia.

ciała, w którym wszystko krąży, wewnętrzne ciepło i harmonię kobiecego cyklu.

Jak zacząć?

Studiując teksty wspaniałego lekarza Dr. Ga-

Najlepiej od Zielonego Smoothie, owocowo

briela Cousensa, który prowadzi z ogromnym

warzywnego koktajlu, który smakiem, lekko-

sukcesem swoja klinikę „Tree of Life” w USA,

ścią i delikatnością tekstury zachwyci nawet 91

www.organicmagazine.pl

ALCHEMIA CIAŁA I SIŁA ROŚLIN/ Zielone Smoothie najbardziej wybrednych. Ten napój młodości

i fast food nie sprawia już żadnej przyjemno-

i zdrowia został „odkryty” przez Victorię Bo-

ści. Nasze ciało wie, co dla niego dobre. Trzeba

utenko, która poświeciła mu swoje życie i ka-

tylko pozwolić mu się wypowiedzieć.

rierę. Smooth z ang. to łagodny, aksamitny,

Poprawa jest widoczna już po kilku dniach.

delikatny, i taki też jest poranny smoothie,

Wraca energia, ustępują dolegliwości (które

który budzi ciało, umysł i duszę, by wkroczyć

mogły nasilić się przez kilka pierwszych dni

w nowy, pasjonujący dzień. Wystarczy dobry

- efekt detoxu), poprawia się kondycja skóry

blender, dojrzale i soczyste owoce, zielone li-

i włosów. Zbędne kilogramy gubią się same,

ście (sałaty, liściaste warzywa, natki, zioła,

bez żadnego wysiłku.

dzikie rośliny, algi...), by samemu stworzyć najlepiej odpowiadające nam kreatywne mar-

Magia miksowania sprawia, że naturalnie

riage. Owoce dostarczają witamin,

odświeżająca energia surowego nabie-

dają słodycz i doskonałe węglowoda-

ra ciepła. Smoothie nie są wiec wy-

ny, natomiast zielone liście białka

chładzające,

(aminokwasy w stanie wolnym, co

transformacji trawiennej, przeciwnie,

nie się

wymagają same,

żadnej

znaczy przyswajalnym niemalże

wchłaniają

wzmacniają

natychmiastowo), wapń, żelazo,

śledzionę i żołądek, dostarczając en-

magnez, i liczne inne minerały,

zymów i wysokiej jakości Qi, siły wi-

oraz chlorofil, leczniczą substan-

talnej pożywienia. Spróbujcie sami, a będziecie zdumieni efektami.

cję, która oczyszcza, odbudowuje i wzmacnia krew. Można dodać

Każdy zaproponowany przepis daje

orzechy lub pestki, pyłek pszczeli,

ok. 700 ml napoju, dwie duże szklan-

miód czy kakao dla bogatszej konsystencji, dla zmiany smaku.

ki. Smoothie najlepiej jest wypijać

Codzienne picie zielonych

natychmiast, ale można prze-

smoothie oczyszcza, odmła-

chowywać w szczelnie zamknię-

dza, reguluje pracę jelit

tym pojemniku w lodowce na-

oraz apetyt; budzi natu-

wet do 48 h, zabrać ze sobą

ralne łaknienie zdrowych

do pracy, na uczelnię. Jeśli

pokarmów (pomocny wiec dla cierpiących na

nie mamy czasu rano, możemy przygotować

otyłość, bulimię, czy anoreksję). Nie trzeba

owoce i liście wieczorem, wstawić do lodówki

stosować żadnej specjalnej diety, a tylko „do-

i rano tylko zmiksować z lekko ciepłą wodą, by

dać” jedną, dwie duże szklanki zielonego smo-

koktajl nie był za zimny. Mamy doskonały na-

othie (ok 400-800 ml ) dziennie, najlepiej rano

pój energetyczny w 2 min. Po kilku chwilach,

lub przed posiłkiem. Po upływie ok. kwadran-

jeśli czujemy potrzebę, jemy to, na co mamy

sa jemy, to, co mamy w zwyczaju. Inteligencja

ochotę: kanapkę, jogurt, muesli, energetyczne

ciała obudzi się sama i bardzo szybko zdamy

ciastko, itp.

sobie sprawę, ze zaczynamy jadać zdrowo www.organicmagazine.pl

ALCHEMIA CIAŁA I SIŁA ROŚLIN/ Zielone Smoothie Każdy owoc można zastąpić innym, sezonowym. Każdą zieleninę inną, którą mamy akurat pod ręką. Starajmy się o bogatą różnorodność składników, dodajemy ok. 200 – 400 ml wody (według uznania) i miksujemy całość bardzo dokładnie.

Brzoskwiniowe smoothie

Siła i witalność

Smoothie „balsam dla duszy” sekretny przepis Abla

1 duża brzoskwinia lub jabł-

1 pomarańcza

1 duża i słodka pomarańcza

ko, słodka gruszka

1 banan

2 banany

1 bardzo dojrzały banan

2 daktyle

ok. 100 ml mleka kokosowego

łyżeczka miodu

garść świeżej, młodej

łyżeczka miodu

duża garść świeżego szpi-

pokrzywy

kilka liści salaty masłowej

naku (ilość odpowiadająca

mała garść natki lub

szczypta cynamonu

objętości owoców)

szczawiu

cienki plasterek świeżego imbiru

To zdumiewające połączenie Pełen witamin, wysokiej ja-

smaków i aromatów daje

Doskonały i delikatny smak,

kości białka, żelaza i wapnia,

napój pełen słodyczy, deli-

dobrze wpływa na przemianę

doskonały na nerki, odżywia

katności, który dosłownie koi

materii i perystaltykę jelit.

włosy i paznokcie.

emocje, relaksuje i odpręża.

www.organicmagazine.pl

ALCHEMIA CIAŁA I SIŁA ROŚLIN/ Zielone Smoothie

Czekoladowa eksplozja smaków

Smoothie pachnący lasem

2 banany

szklanka jeżyn

słodka gruszka lub kilka świeżych fig

banan lub słodkie brzoskwinie

garść orzechów nerkowca

miód

garść liści szpinaku lub salaty (neutralnej

liście buraka liściastego lub jarmużu (wycina-

w smaku)

my centralny nerw)

łyżeczka syropu z agawy lub miodu łyżeczka cynamonu lub przyprawy do

Bardzo bogaty w żelazo, źródło aktywnych an-

piernika

tyutleniaczy, chroni przed rakiem, odżywczy

łyżka kakao lub karubu

dla skory i wzmacniający dla serca.

Serwowany lekko ciepły (miksowany z lekko

Bogatych w słodycz koktajlowych odkryć życzę

ciepłą wodą), ożywia zmysły i syci, dostarcza

wszystkim.

sił i witalności, jeśli czekają nas fizyczne lub Karolina Boćko

intelektualne wysiłki

Absolwentka Anglistyki we Wrocławiu,

Smoothie „harmonia hormonow”

Instytutu Medycyny Chińskiej w Paryżu (akupunktura i auri-

jabłko

culoterapia), Instytutu

pomarańcza

Masażu Ayurwedyj-

2 daktyle

skiego we Francuskiej

kilka listków szałwii garstka natki pietruszki garść delikatnych liści pokrzywy łyżeczka miodu kilka ziaren kopru włoskiego

Normandii. Ukończyła staże jogi, dietetyki, Feng Shui, arte-terapii. Od dziecka zafascynowana siłą leczniczą roślin. Prowadzi wraz ze swoim partnerem-terapeutą Ablem

łyżeczka siemienia lnianego

własny gabinet Medycyny Holistycznej, Masażu

Połączenie tychże ziół, miodu i siemienia,

ralnego stylu odżywiania się i Raw Food, prowa-

wpływa regulująco na system hormonalny

i Dietetyki we Francuskiej Bretanii. Uczą natudzą lecznicze kuracje.

kobiet. Stosowany regularnie łagodzi objawy www.alchemiazdrowia.blogspot.com

napięcia miesiączkowego, menopauzy, harmonizuje cykl oraz obfitość krwawienia. www.organicmagazine.pl

Witarianizm w pigułce Masło tłoczone na zimno, kosmetyki, przekąski, słodycze czy przetwory.

Batoniki Organic Food Bar są

Bycie surojadem nie ogranicza się tylko do kuchni – to tylko początek przygody, ale jakże smakowitej!

fantastyczną opcją na zdrową i słodką przekąskę. Wolne od glutenu, rafinowanych cukrów, soi, konserwantów. Pełne witamin, minerałów i antyoksydantów. Cena 7,90 zł. www.rawfoods.pl

Ciasteczka Biscru

Przyjemność chrupania gwarantowana! Niewiarygodnie smaczne i zdrowe mini ciasteczka Biscru powstają w oparciu o ekologiczne ziarna, świeże warzywa, owoce i przyprawy. Suszone w temperaturze poniżej 40 stopni Celsjusza. Cena 16,90 zł. www.rawfoods.pl

Ekologiczne RAW ciastka czekoladowe, przekładane kremem z orzechów nerkowca

Małe słodkie, niewinne co nieco z prawdziwie surowymi migdałami i orzechami nerkowca. Stworzone z pasją do zdrowej żywności i miłością do estetyki. Nie zawierają glutenu, cukru, nabiału, soi. Cena 19,60 zł. www.rawfoods.pl

Poleca

Oliwki Et Al

Przepyszne, aromatyczne, tradycyjnie marynowane oliwki to prawdziwa uczta dla smakoszów dobrych smaków. Mogą posłużyć jako przystawka lub dodatek do sałatek. Koniecznie wykorzystaj oliwę w której się marynują! Wolne od glutenu, nabiału, octu, cukru, sztucznych aromatów. Cena 29,50 zł. www.rawfoods.pl

Bio tłoczone na zimno masła Carley`s

Stworzone wyłącznie w oparciu o nieprażone orzechy, ziarna i zimnotłoczone oleje. Pożywne, sycące, zaspokoją każdego łakomczucha. Doskonałe jako smarowidło, dodatek do zup, dipów, kremów i wegańskich lodów. Cena od 27,50 zł. www.rawfoods.pl promocja

Balsam do ust Hurraw

Twoje usta zakochają się w zimnotłoczonych balsamach Hurraw! W 100% bio, wegańskie, w oparciu o zimnotłoczone oleje i olejki eteryczne. Prawdziwie uzależniające naturalne pomadki. Cena 19,99 zł. www.rawfoods.pl 95

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/ Alternatywne testy kosmetyczne

Alternatywne testy kosmetyczne

Testy na zwierzętach to zmora lat 90-tych XX wieku. Wytworne damy, pławiąc się w cudownym zapachu szamponu, nie zastanawiały się nad tym, że oczy nie szczypią ich dzięki cierpieniu zwierząt.

fot. sxc.hu/Marek Bernat

zczęśliwie, dzisiaj świadomy konsu-

Bezsensowność testów na zwierzętach, oprócz

ment wymaga czegoś więcej niż tylko

etycznych kontrowersji, wiąże się również

ładnie wyglądającego i pachnącego

z brakiem logiki w ich przeprowadzaniu.

produktu – za bezpieczeństwem kosmetyku

Każdy gatunek inaczej reaguje na większość

powinna stać jego etyczna produkcja. Orga-

składników kosmetycznych. Tylko badania

nizacje antywiwisekcyjne przez lata walczyły

przeprowadzone na bliźniętach jednojajowych

o ochronę zwierząt laboratoryjnych. To dzię-

wychowywanych w tych samych warunkach

ki nim rozwinęły się metody alternatywne,

są najbardziej wiarygodne. Testowanie ludz-

a zwierzęta są PRAWIE bezpieczne w trybach

kich kosmetyków na świnkach morskich czy

przemysłu kosmetycznego.

szczurach mija się z celem.

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/ Alternatywne testy kosmetyczne

Testy na zwierzętach Zwierzęta, złożone na ołtarzu nauki, przechodziły szereg testów. Do najpopularniejszych

Do jednych z najbardziej popularnych testów szminek do ust należał test podrażnienia bło-

należały:

ny śluzowej. Codziennie, przez dwa tygodnie,

Test podrażnienia oczu albo test Draize’a,

dliwą substancję. Oceniano stopień podraż-

na policzek grupy chomików nakładano szko-

przeprowadzany na królikach albinosach. Test polegał na aplikacji danej substancji do oczu królika. To była najbardziej powszechna metoda badania szamponów i odżywek do włosów. Z kolei test podrażnienia skóry polegał na aplikacji danego składnika kosmetyku na naciętą skórę. Takie działanie miało imitować zadrapania i ewentualne rany na powierzchni skóry konsumenta. Dodatkowo na naciętą skórę zwierzęcia nakładano opatrunek, co zwiększało przenikanie drażniących substancji. Naukowcy oceniali rumień i obrzęk zranionej skóry.

nienia i zmiany chorobowe na skórze. Na szczęście, to już przeszłość. Ustawa z dnia 27 lutego 2003 r. wprowadziła zakaz testów na zwierzętach od marca 2009 r. Jedynie testy do badań toksyczności dawki powtórnej, toksyczności reprodukcyjnej i toksykokinetyki można przeprowadzać z użyciem zwierząt laboratoryjnych, a i to według regulacji prawnych zostanie zakazane w 2013 r. Dlaczego tak późno? Metody alternatywne do przeprowadzania testów nie wykazują jeszcze zadowalających wyników. Naukowcy potrzebują jeszcze sporo czasu, dobrego wyposażenia stacji naukowych, współpracy specjalistów wielu dziedzin nauki i ogromnych nakładów finansowych, aby zupełnie wyeliminować testy na zwierzętach. Początkiem walki o ochronę zwierząt jest dyrektywa z dnia 24 listopada 1986 r., która nakazywała koncernom kosmetycznym poszukiwanie metod alternatywnych do testów na zwierzętach. Ustawa nie zakazywała wykonywania tych testów, ale wywołała poważne zainteresowanie eksperymentami kosmetyków w warunkach in vitro (poza żywym organi-

fot. sxc.hu/Miguel Saavedra

zmem).

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/ Alternatywne testy kosmetyczne sycznego wpływu substancji chemicznych na komórki żywego organizmu. Badaną substancję nakłada się na powierzchnię hodowli fibroblastów z wierzchnią warstwą żelu agarozowego. Fibroblasty to komórki tkanki łącznej odpowiedzialnej za inicjowanie procesu gojenia się ran. Po 24 godzinach aplikacji danego związku ocenia się niekorzystny wpływ substancji kosmetycznej na komórki skóry. Test MTT MTT to substancja, która zabarwia żywe komórki organizmu. Wykorzystując tę właściwość, fragmenty skóry z operacji plastycznych zostają poddane działaniu badanej substancji,

fot. sxc.hu/Kostas Jariomenko

a następnie roztworowi MTT. Żywe komórki zabarwiają się, a martwe nie ulegają reakcji.

Podstawowe testy alternatywne

Jest to doskonała metoda stosowana w bada-

Naukowcy stworzyli kilka alternatywnych,

ści substancji chemicznych do wywoływania

niach genotoksyczności, czyli oceny możliwo-

nieinwazyjnych testów kosmetycznych, które zostały zatwierdzone przez ustawodawstwo

mutacji w ludzkim DNA. W efekcie umożliwia to ocenę skłonności danych substancji do wy-

europejskie.

woływania nowotworów. Test MTT często jest

Test HET-CAM (Hen’s eggs test)

alternatywnych.

wykorzystywany jako test skuteczności metod

Do badania wykorzystuje się kurze jajo. Po nałożeniu ksenobiotyku (substancja chemiczna, która nie jest produkowana przez żywy organizm) ocenia się zniszczenia błony kosmówkowo-omoczniowej. Test pozwala na ocenę krwotoków i wybroczyn, w skrajnych przypadkach

Test in vitro wyizolowanej rogówki oka Zamiast przeprowadzać test na żywym króliku, naukowcy izolują skrawek jego rogówki. Następnie oceniają wpływ substancji chemicznej na rogówkę oka. Według twórców tego te-

koagulacji, czyli ścinanie się białka

stu, wyniki w 90% pokrywają się z wynikami

Metoda na żelu agarozowym

ganizmie).

badań in vivo (przeprowadzone na żywym or-

Została zatwierdzona jako oficjalna metoda alternatywna przez Dziennik Urzędowy Wspólnoty Europejskiej z 30 grudnia 1999 r. Umożliwia ocenę cytotoksyczności, czyli tokwww.organicmagazine.pl

Wyżej wymienione testy nie wymagają dużych nakładów finansowych i są stosunkowo łatwe do wykonania (oczywiście dla naukowców).

ZDROWIE I URODA/ Alternatywne testy kosmetyczne Niestety, wyniki tych badań są traktowane

danej substancji kosmetycznej. Naukowcy,

jako badania dodatkowe, a co za tym idzie,

biorąc pod uwagę różne parametry i zachowa-

muszą być uzupełnione dodatkowymi testami.

nie się takiej hodowli komórkowej, są w stanie ocenić stopień nawilżania, natłuszczenia skóry, skłonność do wywoływania podrażnień czy wpływ promieniowania UV na skórę. Bardzo

Hodowle komórkowe

ciekawą informacją, zwłaszcza dla producenMetody alternatywne, które dostarczają wy-

tów kosmetyków zapobiegających starzeniu,

soce wiarygodnych informacji, są bardzo

jest fakt, iż hodowle komórkowe są w stanie

kosztowne i wymagają ogromnego zaplecza

wiarygodnie ocenić wpływ substancji kosme-

naukowego i technologicznego. Ale to one są

tycznych na syntezę białek skóry, takich jak

nadzieją na wprowadzenie całkowitego zaka-

kolagen, elastyna, melanina. Kolagen to biał-

zu testów na zwierzętach.

ko tworzące włókna skóry, elastyna to białko odpowiadające za jej elastyczność i napięcie,

Do metod alternatywnych należą m.in. ho-

natomiast melanina to pigment występujący

dowle komórkowe. Aby utworzyć hodowlę

w skórze właściwej i naskórku, odpowiedzial-

komórkową z ludzkiego organizmu, pobiera

ny za tworzenie się opalenizny (jako reakcji

się komórki skóry ludzkiej, które najczęściej

ochronnej na słońce).

pochodzą z ludzkich zwłok, tkanek pobranych po operacjach plastycznych, biopsji skóry, z operacji wycinania guzów nowotworowych,

Ekwiwalenty skóry

z napletków noworodków czy z banku tkanek. Hodowle komórkowe in vitro (poza organi-

Do najpopularniejszych metod alternatyw-

zmem człowieka) są stosunkowo dobrym źró-

nych należą ekwiwalenty skóry. Ekwiwalent

dłem informacji na temat wpływu działania

naskórka umożliwia badanie substancji kosmetycznej zarówno w formie stałej, jak i rozpuszczonej

Najpopularniejsze ekwiwalenty skóry: Skinethic, ekwiwalent skóry, skontruowany przez Martina Rosdy’ego w 1992 r. w Nice. Skienthic to nie tylko rekonstrukcja naskórka. Może być to również rekonstrukcją rogówki oka, okolic jamy ustnej, np. dziąseł, ust, a także nabłonka wyścielającego przełyk. Te fot. sxc.hu/123dan321

właściwości Skinethic sprawiają, że ten mo99

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/ Alternatywne testy kosmetyczne del nadaje się do testowania past do zębów,

ka, dodając do całości bogatą w jony wapnia

płynów do płukania gardła, szamponów. Aby

pożywkę. Po 7-10 dniach tak przygotowana

stworzyć Skinethic, naukowcy w warunkach

hodowla zaczyna przypominać ludzki naskó-

laboratoryjnych wysiewają ludzkie keraty-

rek. Episkin jest poddawany sztucznemu pro-

nocyty w podłoże utworzone z filtrów poliwę-

mieniowaniu UV, co jest laboratoryjną wersją

glanowych. Tak przygotowana hodowla po 17

procesu starzenia się skóry. Tak przygotowa-

dniach jest gotowa do testowania składników

ny model jest gotowy do testów.

kosmetycznych, jak i końcowych produktów.

fot. sxc.hu/Antonio Jiménez Alonso

Episkin to zrekonstruowany naskórek. Został

Epiderm to model naskórka. Jest dostępny na

stworzony przez Estelle Tinnois. W celu stwo-

rynku od 1993 r. Cały proces przygotowania

rzenia modelu ekwiwalentu naskórka Episkin

przebiega podobnie jak w przypadku Episkin.

w naczyniu hodowlanym umieszcza się mie-

Różnica polega na tym, że do wytworzenia

szaninę kolagenów, następnie wysiewa się

Epiderm keratynocyty pochodzą z naplet-

keratynocyty pobrane z organizmu człowie-

ków noworodków. Dodatkowo keratynocyty

www.organicmagazine.pl

100

ZDROWIE I URODA/ Alternatywne testy kosmetyczne są wysiewane nie na podłoże kolagenowe, jak w Episkin, tylko na nylonową siatkę z cienką wierzchnią warstwą kolagenu. Graftskin. W celu wytworzenia tego ekwiwalentu naskórka, tak jak w poprzednich przypadkach, na dnie naczynia hodowlanego umieszcza się mieszaninę kolagenów, ale zamiast keratynocytów wysiewa się fibroblasty, czyli komórki tkanki łącznej. Fibroblasty są odpowiedzialne za inicjowanie procesu gojenia się ran. Dlatego Graftskin jest często stosowa-

O autorce: Kosmetolog, obecnie pracuje nad pracą dyplomową na temat Episkin jako alternatywy do testów na zwierzętach. Prywatnie ekologiczny maniak i koneserka naturalnych kosmetyków. Zainteresowana ayurwedą i kulturą Chin.

ny do przyspieszania gojenia się ran u pacjentów z oparzeniami bądź rozległymi ranami.

Źródła: 1. Gojniczek K. , Garncarczyk A., Pytel A., Hodowle komórek in vitro, w: kosmetologii Wiadomości Lekarskie

Walczmy dalej

LVIII nr 1-2 str. 73 (2005).

Błyskawiczne postępy nauki są nadzieją na całkowite wyeliminowanie testów na zwierzętach. Choć najwięcej mogą tutaj zdziałać naukowcy i inwestorzy, nasz głos w tej sprawie nie jest bez znaczenia. Nie zrzucajmy całej pracy i odpowiedzialności na barki olbrzymów – czasem jeden przycisk, siłą nacisku milionów konsumentów, uruchamia maszynę. Zwiększenie świadomości wśród przyjaciół i rodziny, opowiedzenie czym są testy alterantywne, to również krok naprzód w walce o bezpieczeństwo zwierząt. Krok milowy postawiony, został już tylko kawałek drogi. Oby rozważnie, oby szybko, oby docelowo.

2. Lee J., Kim D., Kim J., Kim P., In Vitro cytotoxicity tests on cultured human skin fibroblasts to predict skin irritation potential of surfactants, Toxicol in Vitro 2000, s. 345–349. 3. Wondrak G. T., Roberts M. J., Cervantes-Laurean D., Jacobson M. K., Jacobson E. L., Proteins of the extracellular matrix are sensitizers of photo-oxidative stress in human skin cells, J Invest Dermatol 2003, 121, s. 578–586. 4. Eaglstein W. H., Iriondo M, Laszlo K. A., Composite Skin Substitute (graftskin) for surgical Wounds. 5. M. C Martini, Kosmetologia i Farmakologia skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007. 6. Jones P, King A., Assessment of the in-house performance of the EpiDermTM and EpiskinTM in vitro corrosivity tests, Toxicol Lett 2003: s. 44. 7. Nicolay J. F., Levrat B., A keratinocytes-malonocytes

Monika Dąbkiewicz

coculture system for the evaluation of active ingredients’effect on UV-induced melanogenesis. Int J Cosmet Sci 2003; 25: s. 15-19.

101

www.organicmagazine.pl

Jak ropoznać etyczny kosmetyk? - Chcąc odnaleźć w gąszczu kosmetyków dostępnych na polskim rynku produkt etyczny, na-

przegląd etycznych kosmetyków

Poleca:

leży poszukać na jego opakowaniu certyfikatu jednej z jednostek certyfikujących kosmetyki naturalne: BDIH, Ecocert, Cosmebio, ICEA, Soil Association, Na True lub też logo Vegan oraz Eco Control. Zakup tak oznaczonego kosmetyku daje nam gwarancję, że od fazy projektowej poprzez poszczególne składniki i produkcję, aż do gotowego produktu, nie były wykonywane żadne testy na zwierzętach. Patrycja Bujalska-Jabrzyk, właścicielka sklepu z naturalnymi i organicznymi kosmetykami Organeo.pl Jak sama mówi, warto w cywilizacyjnym pędzie wrócić do natury i jej nieograniczonych darów.

Tonik bez alkoholu, Bio2You, 100 ml Oczyszcza i odświeża skórę, pozostawiając ja miękką i gładką. Chroni przed przesuszeniem. Cena 99 zł www.organeo.pl

Rewitalizujący żel pod prysznic z olejkiem rokitnikowym, Weleda, 200 ml Olejek rokitnikowy oraz sezamowy, bogate w nasycone i nienasycone kwasy tłuszczowe, wszechstronnie pielęgnują skórę. Cena 41 zł www.organeo.pl Serum rozświetlające, La Claree, 15 ml Naturalna oliwa aktywnie wygładza zmarszczki, pobudza komórki do regeneracji, osłania skórę przed efektem starzenia. Cena 140 zł www.organeo.pl Serum do pielęgnacji biustu 40+, AnneMarie Börlind, 50 ml Napina i wzmacnia tkankę podskórną. Cena 180 zł www.organeo.pl

Różany balsam do ust, Figs&Rouge, 8 ml Intensywne nawilżenie, zapach róż oraz niebanalne opakowanie. Cena 19 zł www.organeo.pl Krem do rąk z bio-aloesem i wanilią, Logona, 100 ml Zmiękcza i wygładza naskórek, wyraźnie poprawia wygląd skóry. Doskonale sprawdza się w pielęgnacji skóry wrażliwej. Cena 20,20 zł www.organeo.pl

promocja

ZDROWIE I URODA/ Olejki eteryczne

Olejki eteryczne Naturalne, ale czy na pewno bezpieczne? Wydawać by się mogło, że substancji pochodzących z natury nie powinno się bać. Przypadek olejków eterycznych pokazuje, że należy jednak mieć się na baczności.

lejki eteryczne to substancje pochodzenia naturalnego. Często znajdują się w komór-

kach tkanki wydzielniczej roślin lub otrzymuje się je w wyniku ich przeróbki. Niestety, naturalne nie zawsze oznacza

bezpieczne,

dlatego

warto

zachować rozwagę w ich stosowaniu. Olejki eteryczne to najczęstsze alergeny, dodatkowo niektóre z nich działają podrażniająco na skórę pod wpływem działania światła. Istniejące zakazy czy ograniczenia stosowania kompozycji zapachowej są wynikiem działania IFRA, czyli International Fragrance Assocation (Międzynarodowe Stowarzyszenie Substancji Zapachowych). Celem tej organizac`ji jest uregulowanie zasad produkcji i stosowania substancji zapachowych. Cały sztab ekspertów zbiera oficjalne i nieoficjalne informacje na temat świata zapachów, co pozwala im na stworzenie uogólnionych zasad dotyczących m. in. bezpieczeństwa ich stosowania. Do najbardziej popularnych zaleceń 103

fot. sxc.hu

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/ Olejki eteryczne

Kiedy mówimy: „Nie chcę w kosmetykach żadnej chemii”, powinniśmy dwa razy zastanowić się nad słusznością tego stwierdzenia. Choć olejki eteryczne występują w naturze, są kopalnią związków chemicznych.

fot. sxc.hu

IFRA należą te odnoszące się do dopuszczal-

Według zaleceń IFRA zawartość tego związku

nej, niedrażniącej dawki danej substancji za-

w składzie kompozycji zapachowej nie może

pachowej w kosmetyku.

przekraczać 5%.

Lista najpopularniejszych,

Olejek bazyliowy (Ocimum basilicum Oil).

potencjalnie drażniących olejków:

Posiada świeży zapach, z nutami anyżkowo-miętowymi. Ograniczenia IFRA wynikają

Olejek ambretowy (Hibiscus Abelmoschus

z zawartości drażniących substancji w olejku,

Seed Oil). Posiada zapach piżmowy, z lekko

czyli eugenolu (zakaz stosowania w stężeniu

wyczuwalną nutą wina. Jest otrzymywany

wyższym niż 15%) i metyloeugenolu (zakaza-

z nasion hibiskusa. Jednym ze składników

ny w stężeniu wyższym niż 6%). Ten olejek ła-

olejku jest silnie drażniący związek, farnezol.

godzi obrzęki po ukąszeniu owadów.

www.organicmagazine.pl

104

ZDROWIE I URODA/ Olejki eteryczne Olejek cynamonowy z kory (Cinnamonum

nich: metyloeugenol (<3,5%), eugenol (<1,5%),

Zeylanicum Oil). W preparatach mających

cytral (<1%), farnezol (<0,5%). Olejek ten po-

kontakt ze skórą należy ograniczyć jego sto-

prawia koncentrację i świetnie wpływa na pa-

sowanie w stężeniu większym niż 1%, a w in-

mięć, dlatego jest on doskonałym dodatkiem

nych preparatach, stosowanych np. w komin-

do kominka aromaterapeutycznego podczas

kach aromaterapeutycznych, odświeżaczach

okresu wzmożonej nauki.

powietrza, nie może przekraczać 5% zawartości. Jest to olejek stosowany m. in. jako przyprawa kuchenna. Olejek geraniowy (Pelargonum Graveolens Oil). Ma intensywny, świeży zapach, z nutą różaną i miętową. Ograniczenia IFRA wynikają z zawartego w nim olejku cytralu, którego stężenie w wyrobach perfumowanych nie może przekraczać 1,5%. Olejek hyzopowy (Hyssopus Officinalis Oil). Posiada ostry, ziołowo-korzenny zapach. Jest składnikiem perfum o charakterze orientalnym. Zawiera metyloeugenol, którego stężenie nie może przekraczać 1% w ogólnej masie kosmetyku perfumowanego. Olejek limetkowy (Citrus Aurantifolia Oil). Ma odświeżający, cytrusowy zapach. Według

fot. sxc.hu/Iva Villi

zaleceń IFRA, jego stężenie w kosmetyku nie może przekraczać 0,7%. Stosowany w prepaOlejek szałwii muszkatołowej (Salvia Scla-

ratach antyseptycznych.

rea Oil). To nietypowy zapach, ponieważ łączy Olejek melisowy (Melisa Officinalis Oil). Po-

w sobie skrajne aromaty. To mieszanka zapa-

siada silne właściwości podrażniające, dlatego

chu kwiatowo-korzenno-ambrowego z nutami

jego stosowanie w kosmetykach jest zabronio-

wina, tytoniu i lawendy. Zawiera trans-2-hek-

ne od 2001 r.

senal, którego zawartość nie może przekraczać 0,1%. Jest stosowany do aromatyzowania

Olejek różany (Rosa Damascea Oil). Zawie-

win.

ra składniki, których stosowanie według zaleceń IFRA jest mocno ograniczone. Należą do 105

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/ Olejki eteryczne Olejek ylangowy (Canaga Odorata Flower

i ginu, ponadto działa rozgrzewająco i prze-

Oil). Ma kwiatowo-orientalny zapach, z nuta-

ciwbólowo. Nie powinien być stosowany w pre-

mi owocowymi. Zawiera substancje, których

paratach pozostających na skórze w stężeniu

stosowanie w wyrobach perfumowanych są

wyższym niż 0.8%.

zakazane w następującym stężeniu: farnezol (<2%), eugenol (<0,5%), izoeguneol (<0,5%).

Olejek bergamotowy (Citrus aurantium

Uznawany za afrodyzjak.

Bergamia Oil). Ma świeży, ostry i intensywnie cytrusowy zapach. W perfumach odpowiada

Olejki o działaniu fototoksycznym

za wyrazistą, pieprzowo-ziołową nutę. Według zaleceń IFRA, w kosmetykach pozostających

Fototoksyczność (inaczej fotonadwrażliwość)

na skórze stosowanie tego składnika jest ogra-

to zbyt agresywna reakcja komórek skór-

niczone do 0,4%. Ponadto zawiera cytral, któ-

nych na działanie światła, wywołana dzia-

rego zawartość jest ograniczona do 0,7% ogól-

łaniem związku chemicznego np. składnika

nej masy kosmetyku. Olejek jest popularnym

kosmetyku. Olejki eteryczne należą do jed-

składnikiem środków dezynfekujących. Jest

nej z głównych grup substancji potencjalnie

również wykorzystywany do aromatyzowania

fototoksycznych. Do najczęstszych objawów

herbaty Earl Grey.

fotonadwrażliwości należą rumień i obrzęki. Jeśli środek jest podany zewnętrznie, tak jak

Olejek grejfrutowy (Citrus Grandis Oil).

w przypadku kosmetyku, rumień występuje

Jego stężenie w preparatach perfumowanych

tylko w miejscu kontaktu substancji fotodraż-

nie może przekraczać 4%. Często stosowany

niącej ze skórą. Zaraz po zmyciu felernej sub-

w przemyśle spożywczym do aromatyzowania

stancji reakcja fototoksyczna ustępuje.

żywności o smaku cytrusowym. Ze względu na

Olejek bergamotowy, popularny składnik środków dezynfekujących, jest również wykorzystywany do aromatyzowania herbaty Earl Grey.

orzeźwiający zapach to częsty składnik płynów pod prysznic. Lista olejków fototoksycznych Olejek cytrynowy (Citrus Medica Limonum Olejek arcydzięglowy z korzenia (Angeli-

Oil). W preparatach pozostających na skórze

ca Archangelica Oil). Posiada ziołowo-korzen-

nie może być zastosowany w stężeniu wyż-

ny zapach. Często stosowany jako aromat do

szym niż 2%. Składnik środków bakteriobój-

artykułów spożywczych, zwłaszcza likierów

czych.

www.organicmagazine.pl

106

ZDROWIE I URODA/ Olejki eteryczne Olejek petitgrain (Citrus Aurantium Amara Leaf Oil). Ma słodki, kwiatowo-drzewny zapach. To olejek otrzymywany z liści pomarańczy. Wykazuje wyjątkowo silne działanie fototoksyczne, dlatego jego stosowanie w preparatach pozostających na skórze nie może przekraczać 0,165%. Olejek pomarańczy gorzkiej (Citrus Aurantium Amara Oil). Ma świeży, orzeźwiający zapach. Jego zawartość w preparacie nie powinna przekraczać 1,2%. Stosowany jako aromat w wyrobach cukierniczych i napojach orzeźwiających. Choć zakres możliwości olejków eterycznych jest ogromny, zawsze należy kierować się rozsądkiem. Kiedy mówimy: „Nie chcę w kosmetykach żadnej chemii”, powinniśmy dwa razy zastanowić się nad słusznością tego stwierdzenia. Choć olejki eteryczne występują w naturze, są kopalnią związków chemicznych, czy tego chcemy czy nie. Monika Dąbkiewicz Źródła: 1. Brud W., Konopacka-Brud I. Podstawy Perfumerii, Oficyna Wydawnicza MA Łódź, 2009 r. 2. Martini M.C., Kosmetologia i Farmakologia skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007 r. 3. Chorzelski T. Jabłońska S., Choroby skóry, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2001 r. 4. Klimek R., Olejki Eteryczne, Wydawnictwo Przemysłu lekkiego i Spożywczego, Warszawa 1957 r. 5. Harborne J.B., Ekologia biochemiczna,Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997 r.

107

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Makijaż bez okrucieństwa

Makijaż bez okrucieństwa

Spoglądając w lustro, można w nim również znaleźć odbicie swojego sumienia.

www.organicmagazine.pl

Czy jest równie nieskazitelne jak makijaż?

108

ZDROWIE I URODA/Makijaż bez okrucieństwa

Podczas gdy coraz więcej kobiet wybiera ekologiczne kosmetyki pielęgnacyjne, produkty do makijażu wydają się być zaniedbaną stroną kosmetyczki. A szkoda.

zukając zestawu kolorowych kosmetyków, takich jak cienie do powiek, tusz czy puder, które mogłyby stworzyć etyczną, a nawet i ekologiczną kosmetycz-

kę, dezorientacja jest gwarantowana. Mamy duże koncerny kosmetyczne, a wśród nich marki, których kosmetyki są nie testowane na zwierzętach; kosmetyki mineralne,

produkty z certyfikatem ekologicznym i cała masa pozostałych, które są nazywane „naturalnymi”, „bio”, „neutral” czy antyalergicznymi. Odrzucając na bok temat kosmetyków pielęgnacyjnych, których ekologiczność można stosunkowo łatwo zbadać, stoimy przed nie lada wyzwaniem: który tusz do rzęs jest nietestowany na zwierzętach, ekologiczny, albo jedno i drugie? Czy powinniśmy kupować marki kosmetyków nietestowanych na zwierzętach, mimo iż w portfolio firmy są również konwencjonalne produkty? Zwróciliśmy się do tym pytaniem do Małgosi Gardockiej, właścicielki popularnego kanału na YouTube, „Manaturka”, na którym propaguje wiedzę z zakresu etycznej pielęgnacji skóry oraz makijażu bez okrucieństwa. 109

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Makijaż bez okrucieństwa W życiu prywatnym, jak sama mówi, jest ko-

ki, włącznie z użytymi środkami konserwują-

bietą rodzinnie spełnioną. Jej pasją jest wizaż,

cymi, są wyłącznie pochodzenia naturalnego,

stylizacja oraz fryzjerstwo, czyli wszystko to,

przez co nie stanowią zagrożenia dla naszego

co wydobywa z kobiet ich prawdziwe piękno.

zdrowia.

Wykonuje makijaże okolicznościowe oparte na kosmetykach nietestowanych na zwierzętach i zawsze stara się

dokonywać świadomych

ekologicznie wyborów, bez względu na to, czy kupuje mydełko dla dziecka, tusz do rzęs, herbatę czy proszek do prania. Agata Marszałek: Czy trudno skompletować etyczną kosmetyczkę? Małgosia Gardocka: Jest to prostsze niż się to wydaje. Mamy ogromny wybór kosmetyków etycznych, wystarczy zadać sobie trochę trudu i przed wizytą w sklepie zapoznać się z dostępnymi listami firm, na przykład publikowanych w internecie, testujących swe fot. sxc.hu/Miroslav Sárička

produkty na zwierzętach. Ta wiedza pozwoli nam dokonywać zakupów w sposób świadomy, w zgodzie z własnym sumieniem.

Czy informacja o „naturalności” lub „antyalergiczności” tuszu do rzęs czy pudru

A co z ekologicznością kosmetyku kolo-

może świadczyć o tym, że kosmetyk jest

rowego? Czy jego skład jest ważny dla

etyczny lub ekologiczny?

naszej skóry? W końcu codziennie aplikujemy na naszą twarz kilka rodzajów

Takie zapewnienia producenta bardzo często

produktów.

nie są wiarygodne. Jeśli nie jest to produkt certyfikowany, nigdy nie mamy pewności co

Dobrze dobrany do potrzeb naszej skóry ko-

do jego faktycznego składu. Nawet jeśli pro-

smetyk ekologiczny, opatrzony odpowiednim

ducent zamieszcza na etykiecie informację

certyfikatem, powinien stanowić podstawę

o wzbogaceniu receptury w składniki natu-

zdrowej pielęgnacji. Sięgając po taki produkt

ralne, to zawsze istnieje możliwość, że zostały

mamy pewność co do jego najwyższej jakości.

one użyte w ilościach śladowych, nie mających

Certyfikat daje nam gwarancję, że na żadnym

istotnego znaczenia dla zdrowia naszej cery.

z etapów produkcji kosmetyku nie były wyko-

Absolutną pewność co do naturalności i etycz-

nywane testy na zwierzętach i że jego składni-

ności danego kosmetyku mamy wyłącznie

www.organicmagazine.pl

110

ZDROWIE I URODA/Makijaż bez okrucieństwa zachęcam też do korzystania z oferty spraw-

w przypadku produktu certyfikowanego.

dzonych sklepów internetowych, oferujących bogaty asortyment kosmetyków ekologicz-

A co z kosmetykami mineralnymi?

nych. Dobrej jakości kosmetyki mineralne to prawdziwy luksus dla naszej cery. Zawarte w nich

A w drogerii, czego możemy się dowie-

związki mineralne i mikroelementy upiększa-

dzieć? Czy opakowanie tuszu do rzęs

ją, koją i leczą naszą skórę. Naprawdę mamy

czy szminki zawiera jakieś informacje,

w czym wybierać. Na rynku są dostępne pu-

które powinny nas zainteresować?

dry, podkłady, cienie do powiek czy korektory produkowane na bazie czystych minerałów.

Niestety, kosmetyki kolorowe bardzo rzadko

Nie zapominajmy jednak, że kosmetyk mine-

zawierają informacje na temat ich ekologicz-

ralny nie zawsze jest etyczny. Wiele testują-

ności czy etyczności. Bez analizy składu trud-

cych koncernów kosmetycznych posiada je

no jest dokonać oceny takiego produktu.

w swojej ofercie. Wykonuje pani m. in. okazjonalne makiNo właśnie, czy fakt, że firma kosme-

jaże. Czy udaje się pani wykonać maki-

tyczna posiada marki nietestowane i te-

jaż w 100% etyczny lub ekologiczny?

stowane na zwierzętach, powinno mieć Wykonanie makijażu etycznego nie jest trud-

dla nas jakieś znaczenie?

ne! Wystarczy sięgnąć wyłącznie po kosmeDla mnie ma to spore znaczenie. Mając wy-

tyki firm bezpiecznych, czyli nietestujących.

bór pomiędzy kilkoma produktami natural-

Istnieje na rynku wiele takich produktów o do-

nymi zawsze wybieram ten, który pochodzi

skonałej jakości, pozwalających na stworzenie

od producenta nietestującego i postępującego

makijażu okazjonalnego na profesjonalnym

w sposób konsekwentny.

poziomie – pięknego i trwałego. Natomiast kosmetyki ekologiczne, oparte wyłącznie na

Jakie informacje warto zawczasu zgro-

składnikach pochodzenia naturalnego, są

madzić przed pójściem na zakupy?

niezastąpione przy wykonywaniu makijażu dziennego, za sprawą swej lekkości i dosko-

Warto zadać sobie nieco trudu i zapoznać się

nałych właściwości pielęgnacyjnych. Warto po

z gotowymi listami firm „przyjaznych środo-

nie sięgać każdego ranka ze świadomością, że

wisku", z szacunkiem traktujących przyrodę

upiększając twarz, dajemy naszej skórze to, co

i oferujących kosmetyki opatrzone certyfika-

najcenniejsze.

tami naturalności. Zaopatrzeni w taką wiedzę możemy śmiało przystąpić do kompletowania

Które produkty są najłatwiej dostępne,

swojej kosmetyczki, kierując się już tylko spe-

a które kłopotliwe w zdobyciu?

cyficznymi potrzebami naszej skóry. Bardzo 111

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Makijaż bez okrucieństwa

W przypadku kosmetyków ekologicznych ła-

między pracą na kosmetykach konwen-

two dostępne są produkty służące do pielęgna-

cjonalnych a etycznych?

cji cery, czyli kremy, mleczka, toniki. Natomiast w kosmetyki kolorowe często jesteśmy

Nie widzę zasadniczej różnicy pomiędzy jako-

zmuszeni zaopatrywać się drogą internetową.

ścią tych kosmetyków. Na rynku istnieje wie-

Nie jest to wygodne, ponieważ nie mamy do-

le wartych uwagi kosmetyków etycznych,więc

stępu do testerów i wzorników kolorów, przez

wybór jest naprawdę spory. Znajdziemy wśród

co często kupujemy w ciemno i nierzadko rze-

nich wszystko, co jest niezbędne do wykona-

czywisty kolor cienia do powiek jest inny, niż

nia makijażu profesjonalnego.

ten, który widzieliśmy na monitorze. Czy z punktu widzenia osoby wykonują-

Zobacz kanał Małgosi:

cej makijaż istnieje jakaś różnica po-

www.youtube.com/user/manaturka

www.organicmagazine.pl

112

ZDROWIE I URODA/Recenzje kosmetyków

Niezależne recenzje kosmetyków

fot. sxc.hu/Abdulaziz Almansour

Ocenia Monika Dąbkiewicz kosmetolog

Odżywka z naturalnej henny Cassia, Khadi Dobra propozycja dla osób, które chcą skorzystać z regeneracyjnych i kondycjonujących właściwości henny, nie zmieniając koloru włosów. Taka farba działa jak odżywka.

edynym jest

składnikiem

Cassia

Obovata

kosmetyku Leaves.

Jest

to neutralna henna, stosowana od

czarny, ciemny brąz, jasny brąz, orzechowy brąz, czerwień. Niestety, nie ma w palecie jasnego koloru.

lat roślina kondycjonująca i regenerująca włosy. Prosty skład chroni przed po-

Bezbarwna henna nadaje włosom ciepły od-

drażnieniami czy alergiami. Producent ma

cień. Zanim zastosujemy odżywkę należy być

w ofercie farby roślinne w kilku kolorach:

świadomym, że włosy po zastosowaniu kosme-

113

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Recenzje kosmetyków tyku będą odporne na działanie farby przez

jek ma pomarańczowo-zółte zabarwienie, co

miesiąc.

poprawia koloryt skóry. W produkcie jest tak

Pamiętajny, by odżywkę dokładnie zmyć

dużo substancji aktywnych, że z powodzeniem

z nieowłosionej skóry, w przeciwnym przypad-

może posłużyć jako serum dodane do codzien-

ku poprzez brak nawilżenia spowoduje deli-

nego kremu.

katne podrażnienie. Wielkie brawa dla producentów za ekologiczOdżywkę należy rozrobić z odrobiną ciepłej

ne, papierowe opakowanie, bez sztucznych

wody. Łatwo się rozprowadza, zmywa i ma

barwników, i szklaną buteleczkę z minima-

delikatny, ziołowy zapach. Włosy są rzeczywi-

listyczną pipetką, która ułatwia aplikację

ście pogrubione, błyszczące i sprężyste.

i chroni kosmetyk przed zanieczyszczeniami.

Odżywka z naturalnej henny Cassia,

W kosmetyku znajduje się jednak wiele sub-

Khadi, 100 g

stancji zapachowych, które mogą być poten-

Posiada atest BDIH

cjalnymi alergenami. Surowce zapachowe

Cena: 30 zł

pochodzą wyłącznie z kontrolowanych ekolo-

Ogólna ocena: 4/5

gicznych upraw.

Do kupienia na stronie producenta i w wybraKosmetyk spełnia stan-

nych punktach sprzedaży.

dardy GMP, czyli Good Manufacturing

Practi-

se (ang. dobra praktyka Olejek Phenome

wytwarzania). Informuje

z serii Daily Miracles

konsumenta o wysokiej jakości preparatu i jego produkcji.

Już przy pierwszej aplikacji moją uwagę przykuł miły, cytrusowy zapach. Mimo że jest

Wadą kosmetyku jest jego

to olejek, momentalnie się wchłania.

wysoka cena.

olecam stosowanie tego preparatu na noc, ponieważ ma delikatną, mało ole-

Najwilżający olejek do twarzy Phenome,

istą formułę, nie pozostawia tłustego

seria Daily Miracles, 30 ml Cena: 145 zł

filmu na powierzchni skóry.

Ogólna ocena: 5/5 Olejek zawiera dużo triglicerydu kaprylowo-kaprynowego (największa ilość w składzie).

Do kupienia w sieci sklepów Phenome i na

Jest to emolient tłusty, dlatego nie jest to naj-

stronie producenta.

lepszy kosmetyk dla osób z tłustą cerą. Olewww.organicmagazine.pl

114

ZDROWIE I URODA/Czas na drugą młodość

Czas na drugą młodość po pierwszej młodości

Okres przekwitania przechodzi każda kobieta. Wraz z ukończeniem 30. roku życia warto pomyśleć o naturalnych przygotowaniach, które pomogą wkroczyć w okres pełnej, świadomej kobiecości.

ostawa typu „nie będę martwić się czymś, co jeszcze mnie nie dotyczy”, choć typowa, słuszna nie jest. Meno-

pauza dotyka kobiety przez całe życie: pośrednio, poprzez obcowanie ze swoimi dojrzewającymi matkami, a w końcu i bezpośrednio. Czas wystąpienia ostatniej miesiączki jest kwestią indywidualną. Wpływa na niego styl życia, poziom stresu, geny, częstotliwość uprawiania seksu, a nawet używki (statystycznie palaczki przechodzą menopauzę kilka lat

115

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Czas na drugą młodość wcześniej). Choć przekwitanie

obniżanie tzw. „złego” cholestero-

czeka każdą kobietę, można je

lu (LDL). Zdaniem specjalistów

jednak opóźnić oraz zadbać o to, żeby przebiegło spokojnie.

wystarczy zjadać 20-30 g soi każdego dnia, aby poprawić własne samopoczucie i zmniejszyć ryzyko zachoro-

Estrogen

odgrywa

kluczową

rolę

w procesach związanych z menstruacją,

wania na osteoporozę, miażdżycę oraz choroby nowotworowe.

seksem, prokreacją i oczywiście menopauzą. Kiedy jajniki zaprzestają wytwarzania komó-

Czerwona koniczyna

rek jajowych, zmniejsza się produkcja estrogenu, który był niezbędny w przebiegu cyklu

Jednym z najlepszych naturalnych leków na

miesięcznej owulacji. To właśnie gwałtowny

menopauzę poza soją jest czerwona koniczy-

spadek poziomu „żeńskiego” hormonu może

na – powszechnie rosnąca w naszym kraju.

odbić się na zachowaniu i wyglądzie kobiety.

Zawarte w jej składzie żeńskie fitohormony są

Warto zawczasu pomyśleć o przygotowaniach,

w stanie harmonizować gospodarkę hormonal-

wprowadzając do swojej diety naturalne su-

ną kobiety w okresie przekwitania. Kobietom

plementy diety, zawierające roślinny odpo-

w okresie menopauzy zaleca się picie herbatki

wiednik estrogenów – fitoestrogeny – już po

z czerwonej koniczyny kilka razy dziennie.

30. roku życia.

Czerwona koniczyna może nie tylko złagodzić objawy klimakterium, ale też pomóc odwlec jego nadejście. Izoflawony zawarte

Zadbaj o siebie już teraz -

w jej składzie mają zdolność powstrzymy-

gdzie znaleźć fitoestrogeny?

wania objawów menopauzy oraz pomagają w utrzymaniu plastyczności naczyń krwionośnych. Wpływa to pozytywnie na stan skóry,

Soja

niwelując przebarwienia, a nawet zwalczając Produkty sojowe zawierają izoflawony, które

trądzik. Znajdujące się w koniczynie antyutle-

stanowią doskonałe źródło fitoestrogenów. To

niacze zapobiegają wizualnemu starzeniu się

dlatego soja stanowi podstawowy składnik

skóry oraz chronią ją przed wolnymi rodni-

suplementów diety dla 50-latek. Roślina ta

kami. Z uwagi na te właściwości, specjaliści

dostarcza pełnowartościowego białka, niena-

z zakresu ziołolecznictwa polecają picie wywa-

syconych kwasów tłuszczowych, witamin z grupy B i składników mineralnych,

ru z czerwonej koniczyny paniom już po 30. roku życia.

które są potrzebne organizmowi kobiety do prawidłowego funkcjonowa-

It’s evolution, baby

nia w okresie okołomenopauzalnym. I nie tylko wtedy, bowiem soja ma również bardzo dobry wpływ na www.organicmagazine.pl

Dziś często życie zaczyna się po 40tce, kiedy dzieci są już na tyle sa-

116

ZDROWIE I URODA/Czas na drugą młodość modzielne, aby nie wymagały ciągłej opieki z naszej strony, a fundusze pozwalają wreszcie na realizację chociaż części pasji czy marzeń podróżniczych z okresu młodości. Dlatego powszechnym błędem jest sięganie pośrodki zaradcze dopiero wtedy, gdy problem się rozwinie, np. wystąpią uderzenia gorąca czy nerwowość. Niestety, w zaawansowanym stadium niewielkie dawki estrogenu, jakie zapewniają nam fitohormony, mogą nie wystarczyć, dlatego jeśli wiadomo, że za kilka lat będzie nas czekać wewnętrzna rewolucja, warto zawczasu zbudować fortyfikację. Alicja Złotkowska, redaktor Menopauza.pl

Uwaga: konkurs „Pełnia kobiecości? Tylko naturalnie!" Czym jest naturalna kobiecość? Jak można ją rozumieć, odczuwać, doświadczać? Czy jej odkrycie jest procesem, skutkiem osiągnięcia pewnego wieku, a może zaistnienia przełomowego wydarzenia? Podziel się swoją historią. Prześlij swoją opowieść na adres redakcja@organicmagazine.pl (temat maila: „Pełnia kobiecości”). Najciekawsze historie, przesłane do 10 grudnia, zostaną nagrodzone zestawami naturalnych kosmetyków Sylveco.

117

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni

Joga w krainie wyobraźni Wesoła zabawa, pełna ruchu i swobody. Pozwala odkrywać możliwości swojego ciała, daje pewność siebie, uczy skupienia i tego jak można się uspokoić. Może nas zabrać w odległe miejsca, do podwodnej krainy, pięknego lasu lub niezwykłego pałacu. Tak wygląda joga, kiedy przeniesiemy ją w świat dziecka.

sxc.hu/Josephine Carino

www.organicmagazine.pl

118

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni oraz częściej obserwujemy nawet naj-

- wygodny strój

młodsze dzieci, których cały dzień

- ćwiczymy na boso, w skarpetkach może być

wypełniony jest zajęciami. Z rodzica-

za ślisko

mi widzą się dopiero wieczorem, już po lekcji

- odczekujemy co najmniej godzinę po jedze-

angielskiego, pływania, kaligrafii, muzyki.

niu

Czy warto jeszcze dokładać maluchom zajęcia

- niech dziecko pozostaje w pozycji tak długo,

z jogi? Ostatnio popularna staje się idea slow

jak ma ochotę, nie wydłużamy na siłę ćwiczeń

parenting, rodzicielstwa bez pośpiechu, na-

- w pozycjach leżących i relaksie kładziemy

wołująca do wprowadzenia więcej beztroski

się na macie lub kocu

w dzieciństwo. Więc może lepiej „pobawmy się

- asany nie muszą być wykonywane dokład-

w jogę” w domu?

nie, zaufajmy mądrości dzieci, one nie zrobią sobie krzywdy, jeśli pracują spokojnie i bez nacisków

Jak wygląda joga dla dzieci

- pamiętamy, że ma być to dla wszystkich Prowadząc zajęcia, wykorzystujemy to, że wie-

przyjemność!

le asan wzięło nazwę od zwierząt lub roślin. To pozwala tworzyć historie, które opowiada

Zapomnijmy o macie i długim trwaniu w pozy-

się za pomocą ciała i asan,pozycji jogi. Przy-

cji. Joga dla maluchów jest dynamiczna. Typo-

kład takiej historii zostanie podany w dalszej

wy czas ćwiczeń w grupie to około pół godziny.

części artykułu. Będzie to dżataka, nazywana

W domu zazwyczaj praktyka zajmuje mniej

bajką buddyjską.

czasu, bo ok. 20 minut. Trochę inaczej wyglądają zajęcia dla dzieci w wieku 3-5 lat, trochę inaczej w grupie 5-7 latków. Młodsze dzieci ćwiczą krócej, a także bardziej lubią powtarzalność. W starszej grupie można wprowadzać częściej nowe pozycje, a także ćwiczyć dłużej. Można również stopniowo uczyć koordynacji oddechu z ruchem, na przykład z wdechem unosimy ręce, z wydechem opuszczamy. Zawsze jednak bierzemy pod uwagę indywidualne predyspozycje oraz preferencje ćwiczących.

Niezależnie od tego czy uczęszczamy na zaję-

Joga ma być zabawą, ale nie bądźmy infantyl-

cia, czy też ćwiczymy w domu, są pewne ogól-

ni. Nie popadajmy zatem w przesadę „zdzie-

ne zasady, których przestrzegamy:

cinniania” wszystkiego, bo przecież wszyscy 119

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni mają się dobrze bawić, także dorośli, a malu-

Na początek opowiedzmy historię, którą za-

chy szybko wyczują, jeśli traktujemy je lekce-

mierzamy użyć na zajęciach i niech dzieci ją

ważąco i wyższością.

przedstawią. Możemy wykorzystać kredki lub plastelinę rysując scenki, albo lepiąc główne postacie... To pozwoli maluchom wejść powoli w świat, który będziemy potem odtwarzać za pomocą asan. Zaletą tej metody jest także to, że rozwija kreatywność i wyobraźnię. Jeśli chcemy dodatkowo zachęcić maluchy do praktyki, możemy w miejscu, gdzie są zajęcia, umieścić element nawiązujący do tematu zajęć, albo wykorzystać element stroju. Na przykład jeśli opowiadamy o zwierzętach, to wieszamy obrazki z nimi, albo w historii o orientalnych krajach zakładamy na głowę turban. Ważne, żeby pomoce nie zdominowały zajęć, a jedynie ubarwiły je. Podobnie może zadziałać muzyka z odgłosami morza albo lasu, ale bez rytmicznego podkładu. Pamiętajmy jednak, że jeśli dziecko jest bardzo zmęczone i niechętne, to lepiej jest odpuścić, niż zmuszać je do ćwiczeń. Niech udział w zajęciach będzie decyzją naszego dziecka,

Jak zachęcić do ćwiczeń

a nie naszą, inaczej możemy na długo zniechęNasze dziecko nie musi być codziennie w peł-

cić je do jogi.

nej formie, tak jak my nie zawsze mamy dobry humor. Kiedy ma ono kłopoty ze skupieniem

Korzyści

się to można zacząć od zabawy, która rozładuje nadmiar emocji - zabawa w berka, chowa-

Wykonując pozycje, wykorzystujemy wszyst-

nego, skoki i cokolwiek jeszcze przyjdzie nam

kie możliwe ruchy, co sprawia, że organizm

do głowy. Także niektóre pozycje pozwalają

rozwija się harmonijnie. Nie do przecenienia

na bardziej ekspresyjne zachowania (na przy-

jest również wpływ na psychikę i zachowa-

kład pies, który najpierw biega i szczeka, ale

nie. W 2003 roku naukowcy z California State

potem może zamilknąć i zacząć się skradać).

University badali związek między praktyką

Z kolei jeśli maluchy nie mają ochoty się ru-

jogi a wynikami dzieci w szkole. Okazało się,

szać, to możemy zacząć od zajęć plastycznych.

że lepiej wypadały one w testach, zwiększyło

www.organicmagazine.pl

120

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni się ich poczucie własnej wartości i zmniejszyły

(żółw lub inaczej pozycja dziecka), pomagają

się dyscyplinarne problemy.

się skoncentrować (drzewo), a jeszcze inne dodają energii (pies z głową w dół). Razem

Na poziomie fizycznym praktyka uelastycz-

z dzieckiem zauważmy, że nie zawsze oddy-

nia i wzmacnia mięśnie, zapobiega skoliozie,

chamy tak samo - tempo i głębokość oddechu

uczy prawidłowej postawy, a także koordyna-

zmienia się kiedy jesteśmy zdenerwowani,

cji ruchów ciała. Polepsza się krążenie krwi

albo spokojni (to może być praktyka dla star-

i wzmacnia układ oddechowy. Poprzez wy-

szaków).

konywanie nowych ruchów tworzą się nowe połączenia neuronalne w mózgu, ćwiczy się

W grupie i w domu

umysł i poprawia współpraca pomiędzy prawą i lewą stroną mózgu. Uaktywnia się parasym-

Zajęcia w grupie, prowadzone przez właściwą

patyczny układ nerwowy odpowiedzialny wy-

osobę, działają na wiele dzieci stymulująco.

ciszenie, regenerację i gromadzenie energii.

Łatwiej jest im wtedy pokonywać swoje lęki i zdobywać nowe umiejętności. Jak wybrać zajęcia? Nie mogą być zbyt tłoczne, dobra jest mniej więcej sześcio- lub ośmioosobowa grupa. Jednak najważniejszy jest nauczyciel. Anna Sikorska, nauczycielka jogi mająca doświadczenie w prowadzeniu zajęć dla dzieci mówi, że po pierwsze prowadzący zajęcia powinien nie szkodzić. Należy zwrócić uwagę na jego doświadczenie i umiejętność budowania przyjacielskiej relacji z dziećmi. Najlepiej jeśli możemy „podpatrzeć" jak prowadzone są zajęcia, wówczas nasza intuicja na pewno nam

Zdobywanie nowych umiejętności dodaje pew-

podpowie czy to odpowiednie dla naszej pocie-

ności siebie, a ponieważ w jodze nie ma kon-

chy.

kurencji to pokazuje jak współpracować bez współzawodnictwa. Uczy także akceptacji

Radzi także, aby nie oczekiwać, że nasze

swoich ograniczeń i tego, że inaczej nie ozna-

dziecko wyjdzie z zajęć zupełnie odmienione.

cza gorzej.

„Dzieci w tym wieku powinny wychodzić z zajęć jogi radosne. Jeżeli nasza pociecha dodat-

Chyba jedną z najważniejszych korzyści jest

kowo opowiada o zajęciach, odtwarza asany

to, że joga uczy, jak w świadomy sposób ra-

w domu, ucząc przy okazji nas – rodziców, to

dzić sobie ze stresem i napięciami. Możemy

możemy być pewni, że czynnie i miło spędza

obserwować jak pewne pozycje uspokajają nas

czas.”

121

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni

Żadna praktyka nie uczyni z energicznego malucha oazy spokoju, ani nie zamieni cichej osoby w duszę towarzystwa. O korzyściach jogi pisałam już wcześniej. Dobra praktyka sięga głęboko i wzmacnia to, co jest siłą naszego dziecka, pomaga mu panować nad sobą, a nie czyni z niego kogoś innego. Praktykowanie w domu będzie najlepsze dla rodziców, którzy mało czasu spędzają z dzieckiem. Pozwoli to na pogłębienie więzi i wzajemnego zrozumienia. Podczas jogi możemy być partnerami wspólnie wykonując asany

Często boimy się mówić o poważnych spra-

i pomagając sobie.

wach, aby nie popaść w nadmierne moralizowanie. Tutaj z pomocą mogą przyjść nam

Uwaga, nie musimy wykonywać doskonale

tradycyjne opowieści z różnych kultur, które

asan, aby móc je pokazać dziecku. Dla niego

są ciekawe dla dzieci i łatwo przenieść je na

to nie ma znaczenia, bo jego organizm jest zu-

grunt jogi i asan. Większość tradycji operu-

pełnie inny od dorosłego. Ciało jest bardziej

je podstawowymi zasadami, takimi jak nie-

giętkie i elastyczne, ale nie potrafi precyzyjnie

krzywdzenie czy współczucie, więc nie będą

wykonywać pozycji.

one stały w konflikcie z żadną religią. Praktykując jogę za swoim dzieckiem, przyj-

Nie bójmy się mądrych bajek

my się sobie i temu czy traktujemy je z szaJoga to nie tylko pozycje i ćwiczenia. Jednym

cunkiem i miłością.

z najważniejszych jej aspektów są jamy i nijamy dotyczące naszych relacji z innymi oraz

Pamiętajmy, że żadne słowa nie mają tak du-

postępowania wewnętrznego. Nie należy my-

żego znaczenia jak nasz własny przykład. Za-

lić ich z przykazaniami religijnymi, ponieważ

sadę niekrzywdzenia (ahimsa) to traktowanie

joga ze swojej natury nie wchodzi w konflikt

się wzajemnie z szacunkiem, nie wyśmiewając

z wiarą.

i nie porównując z innymi. Pija Lindenbaum,

Każdy świadomy rodzic chce nauczyć dziec-

szwedzka pisarka i ilustratorka, pięknie opi-

ka podstawowych zasady moralnych, ponie-

sała tę zasadę: „Kiedy mówię, że trzeba dzie-

waż to one czynią nas prawdziwymi ludźmi

ciom pokazać, co jest dobre a co złe, chodzi mi

i pozwalają się wciąż rozwijać. Praktyka jogi

też o to, żeby wiedziały, że mają prawo być ta-

może być dobrym pretekstem do takiej nauki.

kie, jakie są.”

www.organicmagazine.pl

122

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni

Wilczyca i myśliwy Poniższa

historia

jest

zmodyfikowa-

ną wersją buddyjskiej bajki o łani, myśliwym

wielkim

jeleniu.

Pochodzi

z książki Rafe Martina „Głodna tygrysica i inne bajki buddyjskie”. Na nasze potrzeby sesji jogi zmieniłam głównych bohaterów opowieści, ale nic nie stoi na przeszkodzie, aby dostosować opowieść do własnych potrzeb. Dawno temu w lesie (wykonujemy pozycję drzewa - vriksasana) żył wspaniały wilk, przywódca stada. Jego żoną była piękna wilczyca o pięknych oczach. Wilk i wilczyca żyli razem, kochając się i szanując (grupa, jeśli chce, może poganiać w pozycji psa lub na czworakach – adho mukha śvanasana; można zacząć od biegania, jeśli dzieci mają dużo energii, a dopiero potem wykonujemy pozycję drzewa). Pewnego razu do lasu wybrał się myśliwy (wojownik I - virabhadrasana I), aby zastawić sidła (kilka skłonów, jakbyśmy kładli coś na podłodze – uttanasana). Kiedy później stado wilków biegło ścieżką, ich przywódca wpadł w pułapkę (znów pozycja psa z głową w dół, unosimy raz jedną, raz drugą wyprostowaną nogę w górę). Sidła zacisnęły się bardzo mocno na jego łapie, tak, że nie mógł się ruszyć i opadł na trawę (pozycja dziecka – balasana). Całe stado przestraszone uciekło i została jedynie wilczyca.

nim przyjdzie myśliwy, ale ona nie chciała go opuścić i stanęła za nim, osłaniając go. Wkrótce drzewa zaszumiały (pozycja kołyszącego się drzewa – hastasana, unosimy ręce i kołyszemy się na boki, możemy również szumieć jak wiatr), ptaki wzleciały w powietrze (pozycja orła – garudasana, wychodzimy z niej rozkładając ręce na boki niczym ptak) i dał się słyszeć odgłos kroków myśliwego (wojownik II – virabhadrasana II). Wilczyca została, mimo że bała się, że oto nadchodzi jej śmierć. Myśliwy zdziwił się, kiedy zobaczył dwa zwie-

Namawiała ona męża, aby spróbował się uwolnić, ale sidła za mocno wbiły mu się w nogę. Wilk chciał, aby wilczyca uciekła, za-

rzęta złapane w sidła, ale wilczyca wyjaśniła mu, że została tu z własnej woli. Poprosiła, aby zabił ją, zamiast niego, bo stado potrzebuje przywódcy.

123

www.organicmagazine.pl

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni Myśliwy zdumiał się jeszcze bardziej, ale jego

Rozluźnienie i wyciszenie

twarz złagodniała. Odparł, że nigdy tego jeszcze nie zrobił, ale ponieważ jest człowiekiem,

Niech relaks będzie wyjątkowym momentem;

to ma możliwość wyboru i puszcza ich wolno.

możemy zasłonić okno, ułożyć obok lalkę, albo

Daruje im życie (kucamy i układamy złączone

położyć się razem dotykając się czubkami głów

dłonie razem w geście namaste).

lub dłońmi.

Wilk, opierając się na ramieniu żony, podzię-

Wyobraźcie sobie, że jesteście jak chmury,

kował mu mówiąc, że cnota jest jak bezcenny

które płyną po niebie, a całe ciało jest lekkie,

klejnot i tylko do niej mogą odwołać się zwie-

jakby unosił je wiatr. Wszyscy zamykamy

rzęta, kiedy grozi im niebezpieczeństwo. Po-

oczy i rodzic opowiada o tym, jak unosimy się

prosił węża (pozycja kobry – bhujangasana) o

nad ziemię, zostawiamy pokój i dom, widzimy

pomoc, a on z głębokich traw podał mu pięk-

małe drzewa, samochody, ludzi i lecimy gdzie

ny klejnot (skłon w pozycji krawca/motylka

tylko chcemy. Jesteśmy wolni i całkowicie

– baddha konasana, złączone stopy i nogi wy-

bezpieczni.

glądają jak diament). Od tej pory myśliwy nie będzie musiał zabijać zwierząt, aby spokojnie

Namówienie ruchliwego dziecka, aby położy-

żyć. Następnie wilk i wilczyca oddalili się ci-

ło się chociaż na chwilę wcale nie jest łatwe.

cho w głąb lasu.

Jeśli ta część praktyki sprawia wam najwięcej trudności, to wypróbujcie inne pozycje niż

W pozycjach można zostać na dłużej albo wy-

na plecach – leżenie na brzuchu lub na boku,

konywać je dynamicznie, wchodząc i wycho-

albo siad skrzyżny w pozycji siedzącej. Może-

dząc. Jeśli nasze dziecko jest na to gotowe, to

cie wtedy oprzeć się plecami o siebie, tak by

uczymy je synchronizować ruch z oddechem.

wzajemnie czuć swój oddech i ciepło ciała.

Wtedy wchodzimy do pozycji w wdechem i wychodzimy w wydechem. Tą opowieść można

Na zakończenie poświęcamy chwilę na jedno

jeszcze wzbogacić obecność innych zwierząt-

ćwiczenie oddechowe.

-pozycji.

Kładziemy się na plecach, a na brzuchu układamy ulubioną maskotkę (lub inną zabawkę).

Warto również wiedzieć, że dzieci lubią san-

Obserwujemy jak unosi się ona i opada w rytm

skryckie nazwy asan. Używając ich sprawi-

oddechu, jakby pływała na morskich falach.

my, że zwykłe ćwiczenia staną się wyjątkowe

W ten sposób łatwo jest zauważyć, że oddech

i egzotyczne, a i dla nas będzie to gimnastyka

może być szybszy lub wolniejszy, płytszy lub

pamięci. Jeśli ich nie znamy, to poszukajmy

głębszy. Eksperymenty kończymy wykonując

w internecie i zróbmy sobie „ściągę”.

kilka głębokich oddechów.

Na koniec zostawiamy kilka minut na śavasanę - pozycję relaksacyjną i ćwiczenie odde-

Inną technikę wykonujemy w parach. Jedna

chowe.

z osób robi pozycję dziecka/żółwia (balasanę),

www.organicmagazine.pl

124

ZDROWIE I URODA/Joga w krainie wyobraźni

a druga siada na podłodze obok lub kuca. Na-

Na zdjęciach: Maja i Anielka w krainie jogi.

stępnie kładzie ćwiczącej osobie dłonie na plecach, tak by były one oparte po bokach ciała, na żebrach. Osoba w pozycji dziecka ma za zadanie oddychać głęboko, a osoba asystująca stara się poczuć dłońmi ruchy klatki piersiowej. Oczywiście wykonujemy tę technikę z wyczuciem, tłumacząc, że każdy oddycha inaczej i jeśli plecy nie poruszają się albo tylko nieznacznie, to nie dzieje się nic złego. Na zakończenie podziękujmy sobie wzajemnie przytulając się mocno. Urszula Szczepaniak O autorce: Urszula Szczepaniak. Uczy jogi od 2004 roku. Propaguje jogę, ale także zdrowy styl życia (Joga na Trawie, Światowy Dzień Jogi, Zielony Czerwiec). Od 2011 roku prowadzi zajęcia w nurcie vinyasa krama joga. www.urszulaszczepaniak.pl

125

www.organicmagazine.pl

PODAJ ŁAPĘ/W złotej klatce

W złotej klatce

fot. sxc.hu/kristtina

ies w domu, na pięknym legowisku, otoczony piszczącymi zabawkami, wyczesany, z miską pełną ekologicznej karmy, może być w równie złej kondycji co pies na łańcuchu.

Łączy ich jedno – izolacja od innych, kudłatych przyjaciół. Pies jest istotą społeczną i bez względu na to, jak bardzo nas kocha i jak my go kochamy, ten potrzebuje swojego, psiego towarzystwa.

www.organicmagazine.pl

126

PODAJ ŁAPĘ/W złotej klatce

sychiczna agonia u psa objawia się

Ależ oczywiście! I tu najczęściej padają odpo-

najpierw frustracją, a później agre-

wiedzi: Już taki się urodził. Był na szkoleniu –

sją. Wyszkolony, noga w nogę przy

treser nakazał założyć kolczatkę, zasugerował

właścicielu, na krótkiej smyczy, miejski pies

obrożę elektryczną. Mamy ogród – ma szansę

wychodzi niczym więzień kilka razy dzien-

się wybiegać. Nie spuszczam go ze smyczy.

nie na półgodzinny spacer celem załatwie-

Izoluję go od innych psów, skoro ich nie lubi.

nia swoich fizjologicznych potrzeb. Opiekun, a w tej sytuacji właściwie pan, jest zadowo-

Okres dzieciństwa u psa, podobnie jak u człowieka, jest decydujący w jego rozwoju.

lony: pies jest grzeczny, ułożony, kulturalny w ludzkich kategoriach. Tymczasem w oczach psa jego nowa, wpojona „kultura”, nie jest psia, a ludzka. Z człowiekiem nie można się siłować, tarzać po trawie, kąpać się w

kałuży,

wzajemnie

obwąchiwać

czy

gryźć po uszach, czyli tego, co dla człowieka jest objawem nadmiernego pobudzenia, a nawet agresji. Na agresję – izolacja Prawie codziennie mam kontakt z osobami wyprowadzającymi psy na spacer, które asekuracyjnie izolują swojego psa od moich. Słyszę: Proszę wziąć psa, bo mój jest agresywny. Pan, trzymając psa na krótkiej smyczy, jest jednocześnie tak zdenerwowany, że to jego bardziej się obawiam niż „agresywnego psa". Czy coś zrobiono, aby rozwiązać ten problem?

127

www.organicmagazine.pl

PODAJ ŁAPĘ/W złotej klatce

fot. sxc.hu

I tu cię mam! Zamykając psa przed światem

(a naprawdę to większość psów mieszkających

zewnętrznym tak naprawdę skazujemy go na

w naszych okolicach jest zdrowych). Więk-

powolną śmierć – usypiamy go już za życia.

szość psów, które ten etap w życiu spędzą

Psy z natury rodzą się dobre, to ich właściciele

w izolacji, wyrośnie na niezrównoważonych

często nieświadome wzbudzają w nich agre-

i nie nadających się do życia w psim społe-

sję, ograniczając ich naturalne zachowania.

czeństwie. 2. Branie psów na ręce. Psy mają cztery łapy

Jakie są źródła agresji u psa?

i fizycznie mają więcej energii i siły niż my. 1. Izolacja szczeniaków, które jeszcze nie

Trudno logicznie wytłumaczyć trzymanie ma-

przeszły

Okres

łych psów w torebkach lub na rękach, bo chy-

dzieciństwa u psa, podobnie jak u czło-

ba nie obawą o to, że stanie im się krzywda ze

wieka, jest decydujący w jego rozwoju.

strony innych psów. Pies „naręczny”, taki jak

W tym czasie następuje proces socjaliza-

york, staje się sfrustrowany i dosadnie wyra-

cji w czasie którego pies musi mieć kontakt

ża to szczekaniem, warczeniem oraz agresją

z jak największą liczbą psów i ludzi. Nie wol-

w stosunku do wszystkich osobników, ludz-

no go zaniedbać. Aby uchronić psa przed cho-

kich i psich. Czy człowiek byłby szczęśliwy

robami, ale także zadbać o jego rozwój psy-

będąc zamkniętym w pięknym, pilnie strzeżo-

chiczny, pozwalajmy mu na kontakty oraz

nym apartamencie, z dala od innych ludzi?

wszystkich

szczepień.

zabawę z innymi psami, które są zdrowe www.organicmagazine.pl

128

PODAJ ŁAPĘ/W złotej klatce

fot. sxc.hu

3. Mylenie ekscytacji z agresją. Spójrz na zdję-

dać mu okazję do swoich zabaw. Klasycznym

cie powyżej, co widzisz? Jeśli walkę psów, to

ćwiczeniem są psie zapasy – zmęczenie gwa-

właśnie błędnie interpretujesz psie zachowa-

rantowane.

nie. Tu nie ma cienia agresji, tylko zabawa dwóch szczęśliwych psów. Warczenie i szcze-

5. Izolacja psa agresywnego. Agresja sama nie

kanie nie zawsze oznaczają agresję. Mój pies

przychodzi, jak i nie odchodzi. Nie ma na nią

rasy beagle lubi bawić się z psami, przez co

cudownego leku poza jednym: pies właściwych

większość właścicieli uważa go za agresywne-

zachowań może się nauczyć tylko od innych

go. A że jest silny, świetnie bawi się z pitbula-

spokojnych psów.

mi, rottweilerami i innymi mocnymi rasami. Jego przesunięta krtań powoduje, że charczy,

Co na agresję?

co mylone jest z warczeniem. Źródła agresji leżą w genach (m.in. rozmnaża4. Mała znajomość psiej fizyczności. Wydaje

nie psów bez kontroli), błędach w wychowaniu

się nam, że pies szczęśliwy, to pies zmęczo-

szczeniaka oraz naszej agresywnej postawie.

ny, więc zabieramy go na poranne bieganie.

Mimo że coraz bardziej dbamy o jakość życia

To błędne myślenie, bo pies z dnia na dzień

zwierząt nad którymi sprawujemy opiekę,

nabiera formy i zaczyna być znudzony ciągle

wciąż uważamy, że nasza miłość, wielki ogród,

biegając z opiekunem, bez możliwość eksplo-

piękne zabawki, wygodne legowiska uczynią

racji terenu i zabaw z innymi psami. Należy

z psów najszczęśliwsze istoty na świecie. Moje

129

www.organicmagazine.pl

PODAJ ŁAPĘ/W złotej klatce psy też mają ogród, pięć pięknych legowisk, by

Monika Gorbaczyńska, psi psycholog, w swojej

mogły sobie wybrać dowolne miejsce do spania,

pracy stara się przywracać normalność w psio-

piękne zabawki i moją wielką miłość. Jednak

-ludzkich relacjach. www.psiachata.pl

wiem, że gdy spuszczam je ze smyczy na spacerze, gdzie mogą węszyć, tarzać się, bawić się z psami, cała moja miłość i akcesoria przestają

Ich szczęściem jest po prostu bycie psem, w psim towarzystwie. Pogodziłam się z tą myślą. Bez względu jak mocno je kocham i rozpieszczam, mam jedną wadę - jestem dla nich tylko człowiekiem.

się liczyć. Ich szczęściem jest po prostu bycie psem, w psim towarzystwie. Pogodziłam się z tą myślą. Bez względu jak mocno je kocham i rozpieszczam, mam jedną wadę - jestem dla nich tylko człowiekiem. Pamiętam dzień, w którym przyjechała do nas Koko. To był mały dzikus, który rzucał się na każdego psa. Zamiast izolować, co uczyniłoby wiele osób, zabierałam ją na spacery w miej-

W moim domu zawsze były psy. Wychowałam

sca, gdzie mogła spotkać inne psy. Najpierw

się z dalmatyńczykiem i jamnikiem. Jako

mogła je tylko obwąchać, obserwować ich za-

osoba dorosła i pełnoletnia zaadoptowałam

bawy. Później stopniowo uczyła się obcować

szczeniaka rasy beagle. Kilka lat później przy-

z innymi psami, aż do momentu kiedy sama

garnęłam ze schroniska sunię w typie rasy

resocjalizuje inne psy. Każdy pies zasługuje

beagle. Sunia ze schroniska pojawiła się w

na taką szansę.

moim domu w przypływie impulsu i zmieniła moje życie. Cierpliwość i pozytywne podejście

Organizuję psie spacery, pikniki, aby psy mia-

sprawiły, że z lękliwego, agresywnego psa, wy-

ły szansę obcować z innymi psami, nauczyć się

rosła ciepła, domagająca się pieszczot psina.

na nowo przebywać w swoim towarzystwie, a

Przez kilka lat pomagałam też w adopcjach

człowiek zobaczył na własne oczy, że zgraja

porzuconych psów tej rasy. Znam problemy

psów nie rzuci się sobie do gardła. Nie bój-

adopcji szczeniaków jak i starszych psów ze

my aranżować kontaktów z innymi psami. To

schroniska.

dzięki nim życie naszych psów jest bardziej psie. www.organicmagazine.pl

130

PODAJ ŁAPĘ/Baltic

Baltic

historii ciąg dalszy W styczniu 2010 roku całą Polskę i świat obiegła wzruszająca historia psa dryfującego na krze po Bałtyku. Gratulacje dla dzielnych marynarzy, którzy uratowali psa, spływały ze wszystkich stron.

Pies podróżował na lodowej krze aż spod Grudziądza. Ratunek dla niego znalazł się dopiero na Bałtyku, 200 km dalej. Przerażone zwierzę wyłowiła załoga Baltica. Na początku myślała, że na krze siedzi foka. Ale dlaczego ruda? To, co ukazała lornetka, zaskoczyło wszystkich: pies! I choć przepisy nakazują ratować ludzi, a nie zwierzęta, decyzja zapadła błyskawicznie: ogłoszono alarm.

A co dzisiaj słychać u Baltica?

131

www.organicmagazine.pl

PODAJ ŁAPĘ/Baltic Spuszczono ponton, a w nim Adama Buczyń-

w Gdyni, obecnego właściciela Batica, szcze-

skiego, ratownika WOPR, a na statku mech-

gólnie mocno utkwiła w pamięci „właściciel-

nika. Wycieńczonego psa wciągnął do ponto-

ka” psa, która przyjechała po Baltica aż ze

nu. Załoga mówi o cudzie. Gdyby nie znaleźli

Świecia. - Oświadczyła przed kamerami, że

się we właściwym czasie i miejscu, pies popły-

to jej pies, trzymając w ręce obrożę na psa

nąłby na otwarte morze, gdzie próżno byłoby

wielkości bernardyna. Po godzinnej gonitwie

szukać ratunku.

za psem i wymyślaniu coraz to nowych imion w końcu odpuściła, przyznając, że chyba jed-

Później zaczęła się medialna wrzawa. Histo-

nak się pomyliła. – wspomina rzecznik.

ria psa trafiła do światowych mediów. Pies, średniej wielkości kundelek, którego wiek jest

Baltic ostatecznie został adoptowany przez

szacowany na 7-8 lat, szukał swojego opieku-

Morski Instytut Rybacki. Ma szczęście, gdyż

na. Po psa zgłaszały się osoby z całej Polski.

trafił w ręce prawdziwych psiarzy, w tym do

Ewie Baradziej-Krzyżankowskiej, rzeczniko-

rąk Adama Buczyńskiego, który wyłowił Bal-

wi prasowemu Morskiego Instytutu Rybac-

tica. To on obecnie sprawuje nad nim opie-

kiego - Państwowego Instytutu Badawczego

kę. Pies stał się jego wiernym towarzyszem,

Baltic w ramionach Adama Buczyńskiego.

www.organicmagazine.pl

132

PODAJ ŁAPĘ/Baltic a przy okazji maskotką Morskiego Instytutu Badawczego. – Historia zatoczyła koło – mówi Baradziej-Krzyżankowska. –

Baltic trafił

w ręce Instytutu, który jest właścicielem Akwarium Gdyńskiego. Pies stał się rzecznikiem zwierząt. Bierze udział w akcjach, których celem jest pomoc innym czworonogom. Wspiera zbieranie karmy czy koców dla podopiecznych schroniska Ciapkowo. Jego obecność pomaga czasem zebrać więcej datków niż zwykle. Minął rok od uratowania Baltica. Medialna wrzawa ucichła, a potencjalni właściciele przestali się cudownie odnajdywać. I może lepiej, gdyż pies wiedzie spokojne życie pod opieką Adama Buczyńskiego, który dla psów jest gotów skoczyć w ogień. Sam wcześniej miał innego psa, Sarę, przez czternaście lat. Kiedy odeszła, z desek po szafie zbudował trumnę i wykopał jej grób w lesie, na polanie. Grób ma pomnik z czarnego marmuru, a na nim widnieje napis „Spoczywaj w pokoju”. Miejsce po Sarze zajął Baltic, który nie odstępuje pana Adama na krok. Jeśli pogoda dopisuje Baltic wchodzi na pokład Baltica. Pies dostał nawet swój stopień. Jest młodszym marynarzem. Karolina Wnęk Zdjęcia: Morski Instytut Rybacki - Państwowy Instytut Badawczy

133

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Boska Geometria

- Wszechobecność Fi w przyrodzie – mówił Lang-

skiej w społeczności ula?

don, gasząc światła – z pewnością i bezsprzecznie

- Oczywiście. Pszczół płci żeńskiej jest zawsze więcej

wychodzi poza ramy przypadku. Starożytni przy-

niż pszczół płci męskiej.

puszczali, że liczba musiała być zamierzona przez

- A czy wie pani, że jeżeli podzielimy liczbę pszczół

samego Stwórcę. Pierwsi naukowcy głosili, że jest to

płci żeńskiej przez liczbę pszczół płci męskiej jakie-

boska proporcja.

gokolwiek ula na świecie, zawsze otrzymamy ten sam

-Chwileczkę – powiedziała młoda kobieta w pierw-

wynik?

szym rzędzie. – Studiowałam biologię i nigdy nie wi-

- Naprawdę?

działam w przyrodzie tej boskiej proporcji.

- Tak jest. Otrzymamy Fi.

- Nie? – uśmiechnął się Langdon. – Badała pani kie-

Dziewczyna nie mogła w to uwierzyć.

dyś związki między pszczołami płci żeńskiej i mę-

- Niemożliwe!

www.organicmagazine.pl

134

Kod Leonarda da Vinci, Dan Brown, Sonia Draga, 2009.

KUL(NA)TURA/Boska Geometria

Boska geometria

łożone na łodygach pod takim kątem, że jedne drugim nie odbierają ani światła, ani źródła wody w deszczowej pogodzie. Kąt ten, oparty

Matematyka jest alfabetem,

na liczbach Fibonacciego, to w przybliżeniu

za pomocą którego Bóg opisał

137,5 stopnia. „Złoty kąt” nigdy nie doprowa-

wszechświat.

dzi do tego, by rośliny, których układ liści jest Galileusz

Jeśli

przyjrzymy

promienisty, miały zaburzone proporcje. Licz-

się

ananasowi, ziarnom na

Fibonacciego

są

również

wi-

doczne w samych

tarczy słonecznika czy

kwiatostanach

dorodnemu kalafiorowi,

–

jaskry mają pięć

zauważymy, że ich bu-

płatków, a astry

dowa jest spiralna. Po

najczęściej

przeliczeniu liczby prawo- i lewoskrętnych spiral otrzymamy tę samą

dwa-

dzieścia

jeden.

Sięgając

dalej,

w głąb siebie –

wartość, 34 lewoskrętne

dosłownie, odkry-

oraz 55 prawoskrętnych,

jemy, że naszym

czyli liczby Fibonaccie-

kodem DNA rów-

go. Po przekrojeniu ba-

nież rządzi ma-

nana zobaczymy, że ten

tematyka.

jest zawsze pięciokątem. Łodyga słonecznika, a ściślej mówiąc liście wyrastające wokół niej, są ułożone wzdłuż spirali, w której również odnajdziemy liczby Fibonacciego. Profesor Robert Langdon, bohater „Kodu Leonarda da Vinci”, mimo iż rozpalił umysły wielu milionów czytelników teoriami spiskowymi, przy okazji poruszył temat, nad którym toczy się niekończąca się debata: czy obecność matematyki w przyrodzie to dowód na istnienie Boga? A może sama matematyka jest Bogiem?

Prze-

cież znajduje się w nim logicznie zapisana informacja, którą możemy tak odtworzyć, jak zapis cyfrowy na płycie CD. Taka informacja chyba wymaga jednak inteligencji, nawet jeśli powstała ona spontanicznie. Czy to dowód na udział istoty wyższej w procesie stwarzania organizmów żywych? Pomijając religijne rozważania, możemy powiedzieć jedno – istnienie przyrody to nie świadectwo przypadku, a dowód na istnienie projektu.

Ciąg Fibonacciego bardzo lubi przyroda. Kształtami wielu roślin rządzą spirale. Moż-

Karolina Wnęk

na ją dostrzec w układach liści, które są roz135

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Boska Geometria Czym jest ciąg Fibonacciego? Pierwszy wyraz jest równy 0, drugi jest równy 1. Każdy następny jest sumą dwóch poprzednich. Kolejne wyrazy tego ciągu nazywamy liczbami Fibonacciego: 0, 1, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144, 233, 377, 610, 987, 1597, 2584, 4181. Czyli 0+1=1, 1+1=2, 1+2+3, 2+3=5 itd. Liczby Fibonacciego są bliskie człowiekowi, szczegółnie 1, 2, 5. Mamy dwie ręce, nogi, jedną głowę, pięć palców u rąk, podwójne i pojedyncze ograny. Liczba 4 raczej nie jest spotykana. Ciąg liczb Fibonacciego bywa również stosowany do proporcjonalnego rozłożenia rytmu w muzyce. Uważa się, że liczby Fibonacciego są proporcjami części skrzypiec budowanyych przez Stradivariusa. Leonardo da Vinci również z nich korzystał w swoich pracach.

www.organicmagazine.pl

136

KUL(NA)TURA/Rzeczywistość dziergana

Rzeczywistość dziergana

Street art daje coś ważniejszego, niż zyski i uściski dłoni – artystyczną wolność.

oronka wpada w gęste objęcia gliny.

Dla NeSpoon inspiracją jest zawsze miejsce,

Patyczek delikatnie układa niesfor-

bez względu na to czy to fragment muru, czy

ne sploty, prostuje wzór. Kiedy już

dziupla w drzewie. Ono definiuje kolorystykę,

wszystko jest na swoim miejscu, koronka jest

wielkość i wzór pracy. Sam proces zdobienia

odrywana od gliny, a ta trafia do pieca, aby

drzewa koronką trwa kilka tygodni: - Jest to

stworzyć kolorową, koronkową plombę, miej-

działanie wieloetapowe. Glina nie może schnąc

ską biżuterię, która trafia na drzewo, ścianę

za szybko, bo popęka. Musi schnąć na równej,

budynku czy pomnik 5 .

chłonnej powierzchni, bo się wypaczy, powygi137

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Rzeczywistość dziergana

Życie ukryte w puzzlach Artystka z reguły pracuje nielegalnie, często po osłoną nocy, ale i w biały dzień, na Placu Zamkowym. Zdarzało się, że zatrzymywała ją straż miejska. Praca na nielegalu jest jednak doceniana w środowisku artystycznym. Jej prace znalazły się m.in. w albumie „Urban Interventions” wydanym przez berlińskie wydawnictwo Gestalten. Działalność NeSpoon

jest oceniana jako jedna z najciekawszych re-

na i nie da się jej przykleić. Wzór musi być dobrze odbity, wypracowany, bo gdy zaleje się go szkliwem, zatrze się. Często koniecznych jest kilka wypałów, by osiągnąć satysfakcjonujący efekt kolorystyczny. W tym czasie drzewo rośnie, zmienia się. Zdarza się, że gdy przyjeżdżam z gotową koronką, sęk jest już za mały

alizacji w przestrzeniach miejskich na świecie w ciągu ostatnich kilku lat. Koronki trafiły również do warszawskiej Królikarni. Fundacja Sztuki Zewnętrznej zaprosiła NeSpoon do udziału w streetartowej wystawie, czego efektem jest stała ekspozycja koronki w Muzeum Narodowym.

i muszę szlifować brzegi pracy. Efekt działalności NeSpoon można zobaczyć m.in. w Warszawie, przy stacji metra Stare Bielany czy parku na Bródnie. Należy szukać drzew z koronkową aplikacją, którą można znaleźć na pniu czy grubszym konarze. Czasem zamiast koronki znajdziemy jednak pustkę: - Wiele prac jest kradzionych, niektóre tuż po przyklejeniu. Są i takie, które bez uszkodzeń przetrwały już kilka lat i to w ruchliwych miejscach. Nie ma reguły. Odwiedzam regularnie wszystkie moje koronki i patrzę co się z nimi dzieje 6 . Ceramiki na drzewach raczej leczą rany, niż je zadają. NeSpoon na siłę nie przyozdabia drzew. Wybiera naturalne spękania, dziuple, seki, dla których widzi miejsce na swoje prace 2.

www.organicmagazine.pl

2 Podczas tegorocznego, krakowskiego festiwalu sztuki współczesnej ArtBoom Festival, którego celem było wyjście sztuki na ulicę i interakcja z widzem, obok Grzegorza Szwiertni, Pawła Althamera czy Grupy Twożywo, NeSpoon zrealizowała Scrabble Project, cykl ośmiu ceramicznych instalacji.

138

KUL(NA)TURA/Rzeczywistość dziergana - Projekt Scrabble jest odbiciem informacyjnej

Z około 400 ceramicznych liter powstała spe-

układanki, z jakiej tworzymy nasz subiektyw-

cyficzna forma graffiti w wybranych punktach

ny obraz rzeczywistości. Jego celem jest skło-

Krakowa. Instalacje składające się ze słów-

nienie odbiorców do refleksji na temat swojej

-kluczy poświęcono filmom dokumentalnym

wiedzy o świecie, budowanej z reguły na pod-

znalezionym na YouTube, które, podobnie

stawie zunifikowanych informacji, dostarcza-

jak one, polemizują z mediami głównego nur-

nych przez duże koncerny medialne poprzez

tu, zadając niewygodne pytania pozostające

media tak zwanego głównego obiegu. Jest

w mainstreamie najczęściej bez odpowiedzi.

6 też zachętą do samodzielnego poszukiwania

Wolność sztuki

i weryfikowania informacji na temat istotnych problemów, z jakimi boryka się współczesna

NeSpoon czuje duchowe pokrewieństwo z gra-

cywilizacja, takich jak globalna polityka zdro-

ficiarzami. - Street art daje coś ważniejszego,

wotna, globalna polityka żywnościowa i GMO,

niż zyski i uściski dłoni – artystyczną wolność.

natura i przyczyny kryzysów finansowych,

Wolność poprowadziła artystkę nawet do

społeczna odpowiedzialność biznesu, globalne

ozdobienia cokołu symbolu stolicy, warszaw-

ocieplenie, spiskowe teorie władzy, etc. Stan

skiej Syrenki. Myśl o Syrence nie opuszczała

wiedzy o tych z pozoru odległych od codzienno-

NeSpoon przez kilka miesięcy. Dzień, w któ-

ści sprawach definiuje na koniec nasze wybory

rym na targu staroci znalazła starą koronkę

osobiste, od konsumenckich, przez społeczne,

rozłożoną na gazecie, przesądziła o sprawie

aż po polityczne, dlatego jest tak istotny.

i realizacji projektu. 139

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Rzeczywistość dziergana

Impulsem do startu koronkowej partyzantki

Nie bez powodu miłośnicy jej aktywności arty-

była niewinna rozmowa z córeczką. NeSpoon

stycznej wypatrują nowych realizacji. Powstał

chciała połączyć street art z jej drugą pasją,

nawet warszawski, kreatywny szlak śladem

ceramiką. A że córka nie miała pojęcia w czym

NeSpoon, przygotowany przez Pawła Rosnera

rzecz, artystka zrobiła serię ceramicznych

z Łowców Designu.

biedronek, które porozklejała w Warszawie,

NeSpoon ukrywa się po pseudonimem. A co

m.in. przy skrzyżowaniu al. Jana Pawła II

robi w oficjalnym życiu? - Dokładnie to samo.

i al. Solidarności . Owady tworzą szlak będący

Działam na rzecz poprawy jakości przestrzeni

ulubioną trasą wycieczek rowerowych z rodzi-

publicznej, lecz nie jako artystka.

ną NeSpoon. Do biedronek dołączyły smoki i dalej poleciało, aż na drzewa.

Prace NeSpoon można znaleźć w: Warszawie,

Ostatnio koronki wyszły poza miasto, trafia-

Krakowie, Olsztynie, Lublinie, Gdańsku, Po-

jąc na nadbałtycką plażę. Prawdziwe koron-

znaniu, oraz w Niemczech, Włoszech, Egipcie,

ki niczym pajęczyna zawisły na konarach

Palestynie, Indiach i Tajlandii.

drzew wyrzuconych na plażę 7 . - To, co robię,

oraz wirtualnie www.behance.net/nespoon

w ogóle nie jest przypadkowe. Umieszczam swoje prace tylko w miejscach dla mnie szcze-

zdjęcia: archiwum NeSpoon

gólnych. Magdalena E. Sala

www.organicmagazine.pl

140

KUL(NA)TURA/Bio strachy na lachy

Bio strachy na lachy Mutacje genetyczne, szaleni naukowcy oraz zemsta natury za ludzką działalność, czyli zielony horror w natarciu. Najsławniejsze bio horrory? Pierwsze skojarzenia to „Park Jurajski” oraz tetralogia „Obcy”, ze zmutowaną Ellen Ripley na czele. Warto jednak odgrzebać starsze propozycje, które straszą, tumanią, a nawet niezamierzenie śmieszą. Oto subiektywny przegląd zielonych horrorów.

141

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Bio strachy na lachy

Lep na muchę „Mucha” (1986 r.), oparta na powieści George'a Langelaana. Seth Brundle wynalazł sposób na teleportację. Pewnego razu pod wpływem alkoholu postanawia teleportować własną osobę. Pech chciał, że Seth nie spostrzegł muchy, która wleciała do kapsuły. Komputer sterujący teleporterem postanowił połączyć oba żywe organizmy. Seth z dnia na dzień staje się muchą. Przemiana jest przerażająca, a koniec filmy dramatyczny. Człowiek-mucha ginie z rąk swojej ukochanej.

Roślinny bigos Bio strachy na lachy przybierają również mniej przerażające formy. „Krwiożercza roślina” (1986 r.) straszy raczej młodszych odbiorców. Ale za to konwencja filmu, połączenie filmu grozy, komedii i musicalu, nadal podbija serca miłośników kina, będąc prawdziwą perełką kinematografii z lat 80. Seymour Kerelbom kupuje roślinę. Nazywa ją Audrey, imieniem swojej dziewczyny. Jak się później okazuje, roślina nie tyle wymaga podlewania, ile krwi. Z każdym dniem coraz więcej…

www.organicmagazine.pl

142

KUL(NA)TURA/Bio strachy na lachy

Cała sala rechocze „Żaby” (1972 r.) z założenia miał być horrorem ekologicznym. W praktyce jest to kiczowata opowiastka o milionerze, który nie dbając o środowisko naturalne, wyrzuca truciznę do bagien. W bagnach mieszkają żaby, które ulegają mutacji. Od tej chwili chcą tylko zabijać. Problem w tym, że żaby prawie w ogóle nie zabijają, tylko przez cały film robią to, co zwykle, czyli rechoczą. Strasznie rechoczą.

Dla miłośnika formikarium „One” (1954 r.) to przykład gatunku monster movie, w którym potworem są mrówki-giganty. W Stanach Zjednoczonych pojawiło się radioaktywne promieniowanie, które było spowodowane prowadzonymi doświadczeniami z bombą atomową. Promieniowanie dotknęło mrówki, które rozlazły się po całym kraju i zabijają ludzi. Film jest dobrym przykładem propagandy mającej na celu zwrócenie uwagi na wyścigi nuklearne.

Czas zorganizować filmowy seans. Zielone strachy na lachy czekają. Karolina Wnęk

143

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Internet, Kanapa i Skarb

Internet, Kanapa i Skarb

fot. sxc.hu/jwtwel

Na czyjej kanapie będziesz surfować dziś w nocy? Zupełnie zmieniają charakter podróżowania. Łączą ludzi z naturą, pozwalają na budowanie głębszej więzi z miejscami, które się odwiedza, oraz ludźmi, którzy je zamieszkują. Stwarzają okazje do przygód, z których pozostają niezapomniane wspomnienia. Mają miliony użytkowników na całym świecie i ciągle ich przybywa. Choć może to dziwić, mowa tutaj o dwóch portalach internetowych: www.couchsurfing.org i www.geocaching.com.

www.organicmagazine.pl

144

KUL(NA)TURA/Internet, Kanapa i Skarb

fot. sxc.hu

Podróże w realu Couch Surfing to portal internetowy łą-

na spędzanie urlopów. Szukając kanapy, prze-

czący podróżników z całego świata z ludź-

gląda się profile ludzi mieszkających w inte-

mi mieszkającymi w danym miejscu na za-

resującym nas miejscu. Zapytanie wysyła się

sadzie „wymiany kanap”. Zapisując się do

do osób, które odpowiadają nam najbardziej,

portalu i tworząc na nim swój profil, ofia-

na przykład pod względem zainteresowań, po

ruje się innym, nie znanym sobie, CouchSur-

uprzednim uważnym przeczytaniu referencji

ferom (tzw. CS) kanapę lub kawałek podłogi,

wystawionych przez innych CS-erów i ocenie,

a samemu sobie dajemy możliwość skorzysta-

czy dana osoba godna jest zaufania. Podobnie

nia z gościnności innych. „Kanapy” znaleźć

jest z goszczeniem. Decyzję o tym, czy dana

można w każdym dużym mieście na całym

osoba zostanie przyjęta, podejmuje host (go-

świecie, ale też i w miasteczkach i wioskach.

spodarz), na podstawie wiadomości przesłanej

Wielu ludzi, kiedy po raz pierwszy słyszy o Co-

przez CS-era, oraz jego profilu.

uch Surfingu, zadaje sobie pytanie: jak można

Statystyki mówią sama za siebie – 99,7% zo-

przyjmować obcych ludzi do siebie, albo spać

stawianych referencji są referencjami pozy-

u obcych? Wbrew pozorom, jest to nie tylko

tywnymi. Za gościnę się nie płaci pieniędzmi,

bezpieczny, ale też niezwykle ciekawy sposób

a drobnymi prezentami, obiadem albo upie-

145

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Internet, Kanapa i Skarb

fot. garrisonphoto.org/sxc

czonym ciastem. Zazwyczaj dostaje się też

w nim najlepsze. Można poznawać najróżniej-

czas swojego hosta, wskazówki o ciekawych

szych ludzi nie tylko z przeróżnych krajów, ale

miejscach do odwiedzenia i możliwość poob-

też wykonujących zawody czy mających pasje,

serwowania i uczestnictwa w lokalnym życiu.

które są zupełnie nam nie znane. Urlop z Co-

To właśnie nawiązywanie międzynarodowych

uch Surfingiem to prawdziwie wielowymiaro-

kontaktów i poznawanie nowych ludzi, a przez

wo wzbogacające przeżycie.- dodaje.

to zupełnie inne przeżywanie odwiedzanych miejsc, stanowi o tak wielkiej popularności portalu. I co najważniejsze, każdy może w tym

Skarb w korzeniu drzewa, czyli GeoCaching w pigułce

uczestniczyć. Kiedy powiedziałam córce, że chciałabym,

Na stronie internetowej GeoCaching.com

żeby pomogła mi założyć profil na Couch

przeczytać można, iż jest to zabawa w poszu-

Surfingu – opowiada 48-letnia Jola – to zro-

kiwanie skarbów, która odbywa się w realnym

biła wielkie oczy ze zdziwienia. Ale zaraz po-

świecie. I nic więcej nie trzeba chyba dodawać.

tem przypomniało jej się, jak szukając kiedyś

Z pomocą urządzenia GPS grający próbują

kanapy na Cyprze odwiedziła profil 78-lat-

zlokalizować ukryte skrzyneczki ze skarbami,

ka. - CS jest zarówno dla ludzi młodych, jak

tak zwane „geocache”, do których koordyna-

i starych, singli, par i dzieci. I to właśnie jest

tów i wskazówek, jak je znaleźć, ma dostęp

www.organicmagazine.pl

146

KUL(NA)TURA/Internet, Kanapa i Skarb każdy uczestnik po założeniu profilu na www. geocaching.com. Po znalezieniu skarbu (lub nie) i odstawieniu go w to samo miejsce, szukający loguje się na stronie i dzieli swoimi doświadczeniami ze społecznością. Skrzynki geocache ukrywane są w najróżniejszych miejscach – pomysłowość twórców geocache jest nieskończona. Nierzadko, aby dotrzeć do skarbu, trzeba czołgać się albo przedzierać przez chaszcze. To tylko zwiększa satysfakcję gry, jak się już cache znajdzie i wpisze do logbooka, czyli niewielkiego notesika załączanego do każdego skarbu, aby każdy poszukiwacz mógł zostawić swój ślad. Zabawa wciąga każdego, niezależnie od wieku, płci, czy profesji – choć trzeba przyznać, że najprzyjemniej szuka się skarbów w grupie. Same cache zawierają najczęściej przedmioty o bardzo niskiej wartości: zabawki z jajka niespodzianki, guziki czy gumki do włosów. Bo prawdziwym skarbem jest nie to, co się znajduje, tylko sam proces dochodzenia do znaleziska.

fot. sxc.hu/Marcelo Brito Filho

147

www.organicmagazine.pl

KUL(NA)TURA/Internet, Kanapa i Skarb Adam, dwudziestoczterolatek z Wrocławia, zapytany o to, co najbardziej go pociąga w tej nowoczesnej wersji poszukiwania skarbów, powiedział: - GC daje to poczucie, że gdziekolwiek się znajdziesz,zawsze w okolicy jest ukryty skarb, zarezerwowany tylko dla wtajemniczonych. Jest to tak, jakby nałożono dodatkową warstwę rzeczywistości. Dzięki temu miejsca nabierają dodatkowego znaczenia, przenikają przez nie historie ludzi, którzy byli tam przed tobą. A dzięki informacjom historyczno-geograficznym, które często towarzyszom opisowi cache, przy okazji dowiadujesz się czegoś o miejscu, w którym jesteś.

Mówi się, że wiele ze stron internetowych, takich jak znane wszystkim portale społecznościowe, przenoszą prawdziwe kontakty do cyberprzestrzeń, poważnie je przy tym zubożając. Ale, jak większość rzeczy, i ten trend ma swoje lustrzane odbicie.

Co dokładnie jest potrzebne, aby zagrać w geocache? Dostęp do internetu, urządzenie GPS (może być nim telefon z GPSem) oraz głowa otwarta na przygodę. I nic więcej. Po założeniu profilu dołączamy do milionowej społeczności poszukiwaczy skarbów, którzy do swojej dyspozycji mają 5 milionów geocache na całym świecie. Mówi się, że wiele ze stron internetowych, takich jak znane wszystkim portale społecznościowe, przenoszą prawdziwe kontakty do cyberprzestrzeń, poważnie je przy tym zubożając. Ale, jak większość rzeczy, i ten trend ma swoje lustrzane odbicie, strony, które łączą ludzi z całego świata i pozwalają im odkrywać nowe miejsca, budować trwałe więzi i mieć żywe i mocne wspomnienia z prawdziwej, niewirtualnej rzeczywistości.

Natalia Kozdra

www.organicmagazine.pl

148

O autorce: W Szkocji, gdzie mieszkała przez cztery lata, nabawiła się choroby zwanej „byciem eko”. Teraz wróciła do Polski i stara się zarażać innych. Dwa ze swoich zainteresowań: zielony biznes i gender połączyła w ekologiczny sklep internetowy dla kobiet EkoKobieta. Lubi ludzi, herbaty i góry.