Globe Magazine juli / augustus

Magazine voor internationaal ondernemen

GLOBE MAGAZINE

Op de cover Colofon Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen is het maandblad van Fenedex en richt zich op exporterende en internationaliserende Nederlandse bedrijven. Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen verschijnt 11x per jaar.

Redactie Bart Jan Koopman (hoofdredacteur) Elmar Otten (eindredacteur) Marianne Elissen (redacteur) Frannie Flinterman (redacteur) Willemijn Gwanmesia (redacteur) Dorine Noordam (redacteur)

Govert Hamers CEO Vanderlande Industries Een oranje cover tijdens het WK kan geen toeval zijn.

Vanderlande Industries is dan ook een bedrijf waar Nederland trots op kan zijn.

Lees ons interview op pagina 12.

Contact redactie Fenedex Postbus 90409, 2509 LK DEN HAAG T 070 – 330 56 20 F 070 – 330 56 56 E redactie@globemagazine.nl Vormgeving Silo, Den Haag Druk Veenman+, Rotterdam Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt milieuvriendelijk en op chloorvrij papier (TCF) gedrukt.

Abonnementen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen wordt verspreid onder leden van Fenedex. Ontvangt u het magazine nog niet? Neem dan contact op met de redactie.

Overige verspreiding Relaties van Fenedex in de politiek, bij ambassades en consulaten in het buitenland, werkgeversorganisaties, branche­ organisaties en docenten internationaal ondernemen in het HBO en MBO kunnen Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen toegestuurd krijgen. Verspreiding vindt plaats in controlled circulation.

Overname Overname van artikelen en andere informatie is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de redactie, mits met bronvermelding.

Disclaimer Aan de totstandkoming van deze uitgave is uiterste zorg besteed. Fenedex en haar auteurs aanvaarden geen enkele aansprakelijkheid voor eventuele fouten en onvolkomenheden noch voor de gevolgen hiervan. De inhoud van de artikelen hebben een informatieve strekking, zijn globaal en beschrijvend van opzet en kunnen niet worden gezien als juridisch advies. Aan deze informatie kunnen geen rechten worden ontleend.

Foto: Ivo van der Bent

Advertenties Mooijman Marketing & Sales, Julius Röntgenstraat 17 2551 KS DEN HAAG T 070 – 323 40 70 E dm@mooijmanmarketing.nl

“Met een omzet van ongeveer 50 procent op de bagageafhandeling en 50 procent op warehouse, post & parcel, is het de kunst het bedrijf gecontroleerd verder te laten groeien.

Fouten zijn duur en kapotgroeien moet voor­komen worden.”

ISSN: 2352-5843 Juli /augustus 2014 / Nr. 389

3

GLOBE MAGAZINE

Voorwoord

Meer winnaars dan verliezers!

Bedrijven dromen niet zegt men, (ondernemende) mensen wel. Of ze nu in brakke bootjes vanuit Afrika of het oorlogsgeweld ontvluchtend vanuit Syrië naar Europa willen komen, of ze nu in Oekraïne hopen op een meer democratisch en stabiel land of dat het gaat om de mensen in Nederland die na jaren van recessie onze eigen minister van Financiën hebben horen zeggen dat de crisis voorbij is. Allemaal dromen ze van een betere toekomst en willen ze elk op hun manier een ‘winnaar’ worden.

Afhankelijk van ons perspectief denken we bij winnaars en verliezers vaak aan sportevenementen zoals het WK Hockey (de openingswedstrijden werden gewonnen, dus so far so good) en het WK Voetbal deze maand (laten we maar dromen). Maar het leven is nu eenmaal niet zo eendimensionaal als het soms lijkt. Er is meer tussen hemel en aarde dan winnen en verliezen en velen zijn helaas vooral bezig met overleven.

Als je de ‘winnaars en verliezers’ onder bedrijven van de afgelopen periode op een rijtje zet dan zou je de volgende stelling kunnen poneren: Internationaal opererende bedrijven hebben zich relatief gesproken beter door de crisis heen geslagen dan voornamelijk lokaal opererende partijen! Bovendien blijkt uit de management-literatuur dat bedrijven die een duidelijke visie hebben (droom) het ook nog eens beter doen dan die bedrijven waar dat minder duidelijk is.

De ervaring leert dat wanneer de dromen van de medewerkers passen op de dromen van het bedrijf (en haar leiding) het door partijen zo vurig gewenste succes vaak vanzelf komt. Kortom: is er bij een groot sportevenement vaak maar plaats voor één winnaar, als het gaat om succesvol ondernemen kunnen dat vele bedrijven tegelijk zijn. En met hen de medewerkers.

Wij hopen natuurlijk dat, als het gaat om onze Nederlandse bedrijven, deze vaker tot de winnaars zullen behoren. Een deel zal afhangen van welke koers de Europese Unie de komende jaren zal uitzetten en wat onze eigen overheid met voorwaardenscheppend beleid kan beïnvloeden. Denk aan het verlagen van de belasting op arbeid, een gunstig fiscaal vestigingsklimaat maar vooral ook goed onderwijs. Maar het allerbelangrijkste deel heeft de onderneming in eigen hand. Werk aan het formuleren van een eigen visie, voer een maatschappelijk verantwoord beleid en investeer vooral in het eigen personeel.

Bart Jan Koopman Directeur Fenedex Juli /augustus 2014 / Nr. 389

5

GLOBE MAGAZINE

Inhouds opgave

Ontmoetingen

Een dubbelinterview tussen Aviko en Bioderij, twee bedrijven uit de internationale voedselindustrie. 

36

Voorwoord 05 Meer winnaars dan verliezers!

Column 09 En nooit weerom Ervaring 12 Vanderlande Industries: gecontroleerde groei 21 Rusland: recht- en forumkeuze 28 De weg van FEI naar AEO-certificering Expertise 18 Debiteurenbeheer over de grens 20 Bank Payment Obligation 24 Elektronisch voormelden op Maasvlakte 2 32 De nieuwe Europese privacyregels Elke maand 03 Colofon 10 Kort 11 Vreemde Zaken 35 Expats 36 Ontmoetingen 38 Export matters: Q&A 40 Fenedex 6

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

Rusland: recht- en forumkeuze

Lodewijk Schlingemann vertelt over het laten executeren van vonnissen in Rusland die uit­ gesproken zijn door een buitenlandse rechtbank. 

21

GLOBE MAGAZINE

Debiteurenbeheer

De oeroude handelsgeest voert Nederlandse bedrijven tot ver buiten de landsgrenzen. Maar als klanten te laat betalen, kan de liquiditeitspositie onder druk komen te staan. 

18 24 Maasvlakte 2

De nieuwe RWG- en APM-terminals op Maasvlakte 2 handelen de containerstroom razendsnel af. U moet wel altijd verplicht voormelden. 

Vanderlande Industries

Zonder de material-handlingoplossingen van Vanderlande zou de logistieke wereld een stuk minder soepel draaien. Globe Magazine bracht een bezoek. 

12

28 De weg naar AEO-certificering Elektronenmicroscoop-specialist FEI haalde in 2013 hun AEO-certificering. Logistiek manager Robert Garenfeld vertelt over hun aanpak. 

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

7

GLOBE MAGAZINE

HEIN SCHOTSMAN

En nooit weerom Tsja, nostalgie, Herman van Veen…. Maar ik moet aan de EU denken. De verkiezingen voor het Europese Parlement zijn voorbij.

De lage opkomst toont dat de EU op zijn minst met een imago­ probleem kampt.

Column Rubriek

Hein Schotsman is Senior Economist bij ABN-AMRO. Hij schrijft een tweemaandelijks verschijnende column voor Globe Magazine.

Veel kiezers dromen van het veilige verleden, van de wereld die Herman van Veen zo mooi kon verwoorden, bijvoorbeeld in Adieu café. Diep in mijn hart houd ik ook van die wereld. Maar goed, dagdromers blijven de internationale concurrentie niet voor. Daarom moet ik mezelf er regelmatig aan herinneren dat nostalgie vrijetijdsbesteding hoort te blijven.

Als werknemer ben ik bezorgd. We hebben lang toegewerkt naar Europese integratie. En niet zonder reden. Dat kan elke historicus, maar ook elke econoom en ondernemer je uitleggen. Ik moet vaak denken aan die middeleeuwse toestanden: vrachtwagens die met de snelheid van postkoetsen door Europa sukkelden. Weinigen ontkennen dat marktintegratie een zegen is.

Een lastiger onderwerp is of we er goed aan hebben gedaan daarnaast de euro te introduceren. Vanuit Nederlands perspectief is de vraag eigenlijk: hadden we de euro in zijn huidige vorm moeten introduceren.

Lang voor de introductie leefde Nederland al in een soort euroland, met een feitelijke koppeling van de gulden aan de D-mark. Het had inderdaad ook anders gekund. Maar dat is zinloze nostalgie. Het café van Herman van Veen komt niet terug. En het Nederland van de gulden evenmin. Okay, we hebben met de wijsheid van nu lang geleden misschien niet de beste afslag genomen. Maar dat betekent niet dat terugrijden nu de beste optie is. Dat doe je ook niet als je bijna bij het Gardameer bent en dan constateert dat je beter over Arnhem dan over Venlo had kunnen rijden. De overgangskosten zouden onbetaalbaar zijn. Nederlandse exporteurs zouden het kind van de rekening zijn. Exporteren naar landen die hun munt steeds devalueren, is geen pretje. En weet u nog hoeveel banken verdienden aan het bestaan van al die verschillende munten? Baten voor ons, kosten voor u.

Daarom is het voor mij ‘En nooit weerom’. En dat heeft consequenties.

De eurozone is onaf. Het bouwwerk vertoont mankementen. Deelnemende landen kunnen hun economieën niet meer oppeppen door renteverlagingen of devaluaties. Het kan wel via de overheidsbegroting en door de kredietverlening de vrije loop te laten. Beide hebben op onverantwoord grote schaal plaatsgevonden. Dat vraagt om nieuwe, betere spelregels op Europees niveau. En die komen eraan. Want ook hier geldt ‘en nooit weerom’.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

9

GLOBE MAGAZINE

Kort

Kort Betalings­-­­termijnen Zuid-Europa dalende

gezamenlijke winst het afgelopen jaar met 3% dalen naar € 643 mrd, terwijl de top 300 Amerikaanse bedrijven hun omzet met 8% zagen stijgen naar € 831 mrd.

Zo’n 17% van de export van Nederlandse bedrijven (€ 72 mld.) gaat naar Frankrijk, Spanje, Italië, Portugal en Griekenland. Voor groothandels, die gemiddeld 55% van hun omzet exporteren, is dit zelfs bijna 20%.

Door de lange betalingstermijnen van bedrijven in Zuid-Europa duurt het gemiddeld twee tot drie keer zo lang voordat het geld binnenkomt dan bij handel met belangrijkste exportpartner Duitsland. Dit leidt tot veel extra kapitaalbeslag.

De euro nam in 2013 in waarde toe ten opzichte van belangrijke munten als de dollar en de yen, maar ook ten opzichte van veel valuta van opkomende landen. Volgens onderzoeker Markus Thomas Schweizer kwam die aansterking van de euro op het verkeerde moment, aangezien veel bedrijven nog aan het herstellen waren van de crisis van de afgelopen jaren. 

Maar waar de betalingstermijnen in Zuid-Europese landen door de recessie van 2009 eerst nog stegen, is er nu een dalende lijn ingezet. Zo liep de betalingstermijn van Frankrijk de afgelopen drie jaar terug van 59 naar 54 dagen en in Spanje van 99 naar 83 dagen. Dit is niet zozeer het resultaat van economische verbetering, maar lijkt eerder het effect van bewustwording na de kredietcrisis. Daarnaast speelt mee dat Frankrijk en Spanje de toegestane contractuele betaaltermijn voor bedrijven in aanloop naar invoering van de Europese richtlijn ‘late payments’ hebben afgetopt op 60 dagen. Ze zijn hiermee strenger dan de eis.

Italië kent nu met gemiddeld nog altijd 94 dagen de langste betalingstermijn van de Zuid-Europese export­landen, waaronder zelfs ook Griekenland. 

Bron: fd.nl Volledig bericht: ow.ly/xEiy2

Advertentie

Bron: ING

Sterke euro zet exporteurs op achterstand De sterke euro is een belangrijke reden waarom grote Europese bedrijven aanzienlijk minder goed presteren dan hun Amerikaanse concurrenten. Dat blijkt uit een onderzoek van EY waar de Duitse krant Die Welt over schrijft. De 300 naar omzet grootste beurs­genoteerde bedrijven uit Europa zagen hun 10

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

GLOBE MAGAZINE

Vreemde Rubriek zaken

ELMAR OTTEN

Tanden uit de printer Heeft u een nieuwe kroon of een brug nodig?

Nog even en deze ‘rolt’ bij uw tandarts zo uit de printer. Welkom bij NextDent.

NextDent maakt 3D-printers voor de tandtechniek en tandheelkunde. Wat kun je er eigenlijk mee printen?

“Op dit moment kun je tandtechnische modellen, boormallen, tijdelijke kronen en bruggen en individuele lepels, bedoeld om een afdruk van het gebit te maken, printen. Vanaf eind 2014 komen daar splints (een soort bitje), retentiebeugels , permanente kronen en de basis voor het kunstgebit bij. NextDent ontwikkelt en distribueert de printer, maar de fabricage vindt plaats bij de firma Rapidshape in Duitsland.”

Waar zijn de tanden in zo’n brug van gemaakt?

“Normaliter worden kunsttanden gemaakt van PMMA, een acrylaat die mensen wel kennen als plexiglas of kunsthars. Ze worden geperst in een mal. Geprinte tanden worden vervaardigd door middel van het uitharden van een fotopolymeer. De printer kan diverse printbare materialen aan, die stuk voor stuk CE-gecertificeerd en biocompatibel zijn. Het reservoir is eenvoudig te verwisselen, wat dat betreft lijkt het wel op een normale printer.”

Voor een papieren print heb je een document nodig, hoe werkt dat met 3D? “Om iets in 3D te printen heb je een digitaal model nodig. Daarvoor wordt eerst een scan gemaakt van de mond met een mondscanner of

de afdruklepel wordt gescand of men maakt een scan van het model. Vervolgens kan met specifieke software het werkstuk worden ontworpen in 3D door middel van CAD. Dat ontwerp gaat dan naar de printer.”

Hoe lang duurt een printje?

“De printer print 1 cm in hoogte in ongeveer 12 minuten. Dus een kroon is ‘klaar terwijl u wacht’ maar een prothesebasis of een lepel duurt tot 1,5 uur.”

Naar welke landen exporteren jullie?

“Wij zijn dit jaar begonnen in Nederland, zojuist zijn ook de eerste printers verkocht in België en in Duitsland. Met deze ervaringen gaan wij de business stap voor stap in andere landen uitbouwen. De landenkeuze hangt af van de bereikbaarheid, het netwerk, de lokale levensstandaard en het kunnen geven van de juiste service.”

Wanneer heeft mijn tandarts een 3D-printer?

“Ons streven is dat er binnen een paar jaar in elke praktijk een staat.”

Wat kunnen jullie printers over 10 jaar?

“Dat kan heel ver gaan. Denk aan implantaten, kunstbeenderen, kaken, heupen. Als het te modelleren is, kan het in principe gemaakt worden.”

Kan ik er eentje voor thuis kopen?

“Ze kosten 25.000 euro, ex-btw. Misschien nog even over nadenken?”

NextDent Jaar van oprichting: 2012 Plaats hoofdkantoor: Zeist, Nederland Aantal medewerkers: 7 Belangrijkste producten: 3D Printers en biocompatibele materialen Exportomzet: 30% Juli /augustus 2014 / Nr. 389

11

GLOBE MAGAZINE

 Govert Hamers “Met een omzet van ongeveer 50 procent op de bagageafhandeling en de overige 50 procent op ‘warehouse, post & parcel’ is de kunst nu het bedrijf gecontroleerd verder te laten groeien.”

12

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

GLOBE MAGAZINE

BART JAN KOOPMAN

Mocht u binnenkort bij de bagageband op Heathrow staan, denk dan eens aan Vanderlande Industries, het bedrijf dat deze banden maakt. Maar in de Albert Heijn mag ook. Zonder de materialhandlingoplossingen van Vanderlande zou hun logistiek lang niet zo soepel lopen.

Vanderlande Industries

Gecontroleerde groei Al 65 jaar maakt Vanderlande Industries in Veghel material-handlingoplossingen voor hun klanten. Dat doen ze meer dan goed, blijkt wel uit een kleine greep uit hun klantenbestand. Zo verzorgt Vanderlande op Schiphol en Londen Heathrow de bagageafhandeling en organiseert het bedrijf voor Albert Heijn en Amazon het logistieke systeem. Globe Magazine sprak met president en CEO Govert Hamers.

Uit een lokale machinebouwer die per toeval in de logistieke systemen terecht is gekomen, is een wereldwijd toonaangevend concern ontstaan op het terrein van bagage-afhandeling en het leveren van pakket-, post- en distributieautomatiseringssystemen. Was de start bij Vanderlande misschien nog toeval, nu wordt er niets meer aan overgelaten. Van een klantgestuurd systeemontwerp tot een uitgebreid assortiment hardware en software, projectengineering en projectmanagement en tal van services.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

13

GLOBE MAGAZINE

State-of-the-art-toepassingen moeten ervoor zorgen dat de klanten maatwerk krijgen dat aan de hoogste eisen voldoet, want de systemen kunnen en mogen niet ‘stilstaan’.

Wereldwijde totaaloplossingen Dankzij eigen engineering heeft het bedrijf steeds meer de focus op ICT (low level en high level controls) kunnen leggen en is zo gegroeid van systeemleverancier tot aanbieder van totaaloplossingen waarbij complete processen worden aangestuurd.

“Met een omzet van ongeveer 50 procent op de bagageafhandeling en de overige 50 procent op ‘warehouse, post & parcel’ is de kunst nu het bedrijf gecontroleerd verder te laten groeien,” vertelt Govert Hamers. “Fouten zijn duur en kapotgroeien moet voorkomen worden.”

Nu nog komt ongeveer 80 procent van de omzet uit projecten en is 20 procent servicegerelateerd, maar dat laatste percentage zal nog wel verder groeien zo is de verwachting. Uiteraard met onderhoud en troubleshooting voor het mechanische deel maar ook met steeds meer inzet op de softwareservice en de high level controls.

Westerse groei Uiteraard heeft iedereen het over de grote groeimarkten in de wereld zoals China en India, maar voor Vanderlande is de stabiele groeiverwachting van juist de westerse wereld reden om daar extra aandacht aan te geven. Die groei komt bijvoorbeeld uit moderniseringsslagen van bestaande luchthavens (bijvoorbeeld in de Verenigde Staten) of het bouwen van nieuwe capaciteit en verbeterde oplossingen naast bestaande operaties. Denk aan de nieuwe terminal 5 bij Londen Heathrow waar bijvoorbeeld een prachtig systeem voor missed bags tijd en geld bespaart, een investering die zich snel terugverdient.

De groei van het passagiersvervoer wordt overigens geschat op zo’n 3 tot 5 procent per jaar. Natuurlijk wordt er ook gekeken naar het bouwen van nieuwe vliegvelden in China, India en Zuid-Oost-Azië en vooral niet te vergeten de bouw van de grote luchthavens in het Midden-Oosten en Turkije.

Ook deze regio’s blijven een belangrijke bijdrage leveren aan de groei voor de toekomst.

“Juist de stabiele groeiverwachting van de Westerse wereld geven we extra aandacht.”

14

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

GLOBE MAGAZINE

Trends en keuzes Volgens Hamers zijn de grote trends in het segment Warehouse automation, Parcel & Postal vooral e-commerce en e-fulfillment, snelheid en verdere kostenbesparing. Te veel bestaande locaties zijn nog onvoldoende geautomatiseerd en geoptimaliseerd. Met zeer grote leidende partijen als DHL maar ook UPS en Fedex zijn ze sterk vertegenwoordigd in dit segment. Binnen Warehouse Automation heeft Vanderlande ervoor gekozen om vol in te zetten op de segmenten Food Retail, Fashion en Parts & Components.

Opnieuw duiken de EU en VS als regio’s op, maar ook een potentiële nieuwe wereldspeler als AliBaba in China vergeet Vanderlande niet.

De kerncompetenties van het bedrijf, het zeer klant­ specifiek kunnen werken, top projectmanagementvaardigheden en een geweldige kennis van de supply-chain, zullen daarbij goed van pas komen om alle grote klanten op tijd en naar tevredenheid te bedienen.

Werk wordt vaak lokaal aanbesteed en uitgevoerd door (liefst vaste) partners, al blijft het Nederlandse manage-

ment wel de totaalverantwoordelijkheid houden.

Slechts een kleiner deel van de productie vindt nog in Nederland plaats. Een factor die daarbij meespeelt is dat Vanderlande, net als veel andere Nederlandse high-techbedrijven, moeite moet doen om aan aan geschikt technisch personeel te komen. Goof Hamers geeft aan dat Vanderlande daarom nauw samenwerkt in de regio en veel heeft aan de contacten met de TU Eindhoven maar ook Fontys en Avans. Techniek en innovatie zijn voor Vanderlande essentieel, niet voor niets is onlangs een Chief Technology Officer (CTO) in de persoon van de heer Vincent Kwaks in de directie benoemd.

“E-commerce en e-fulfillment zijn de grote trends.”

Internationalisatie Naast groei en innovatie zijn ook samenwerken en internationalisatie prioriteiten voor Vanderlande. Het bedrijf is reeds wereldwijd actief, maar de landenportfolio is nog verder te optimaliseren. Succesvol samenwerken is mede vanwege het enorme projectmatige karakter van het meeste werk domweg van levensbelang.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

15

GLOBE MAGAZINE

Financiering van de groei is gelukkig geen belemmerende factor voor het bedrijf, al onderschrijft Hamers de trend dat het meebrengen van de financiering per project steeds belangrijker wordt. Met een mooie eigen cashflow en meerderheidsaandeelhouder NPM Capital als ruggensteun is er in principe geld aanwezig voor groei, zowel organisch als eventueel via kleinere acquisities. De drie supply-chaincenters in de Verenigde Staten, Nederland en China vormen een prima basis voor het verwezenlijken van de internationale groeiambities.

Overheid en beleid De CEO wil nog graag kwijt dat hij vindt dat de Nederlandse overheid een voorwaardenscheppende rol heeft. Zo ziet hij tot zijn tevredenheid dat de laatste jaren de ambassades een slag hebben gemaakt in de dienstverlening. Het weer zijn van ‘koopman’ is een trendbreuk met het verleden. Inspanningen zoals op de laatste Hannover Messe, waar de Nederlandese technologie werd gepresenteerd, en het weer meer gericht uitnutten van vele handelsmissies helpen bijdragen aan het langetermijnsucces.

16

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

Tot slot is het Hamers opgevallen dat de samenwerking in de topsector High Tech Systemen en Materialen zeer goed loopt, zelfs concurrenten slaan de handen ineen om samen sterker te staan. Voor Vanderlande is de buitenlandse concurrentie redelijk overzichtelijk met voornamelijk de Duitstalige landen in Europa en twee bedrijven uit de VS en één uit Japan.

Bereid je voor!

Innovatie blijft de levensader van Vanderlande. Onlangs lanceerde het bedrijf op de Logimat in Stuttgart het 3D-concept ‘Adapto’: een opslagsysteem met microshuttles die producten uit torenhoge stellingen ophalen. Daarmee kan men de concurrentie weer even aan. Met een zeer klantgerichte bedrijfscultuur, het blijven ontwikkelen van eigen toptalent en een gemeenschappelijke drive to win, is alles mogelijk. Maar zo stelt Hamers tot slot, “Bezint eer ge begint” want hij komt nog te vaak andere bedrijven tegen die onvoorbereid de wereld willen veroveren en die tijd is toch echt voorbij!

Advertentie

GLOBE MAGAZINE

EVELINE AAN DE WIEL

De oeroude handelsgeest voert Nederlandse bedrijven tot ver buiten de landsgrenzen. Maar als klanten te laat betalen, kan de liquiditeitspositie onder druk komen te staan. Weet met wie u zakendoet in het buitenland en werk bij wanbetaling samen met lokale incassopartners.

Debiteuren­ beheer over de grens Met een gezonde dosis lef zoekt één op de drie Nederlandse ondernemers het avontuur op over de grens. Zakendoen in het buitenland biedt mooie groeikansen, maar brengt ook financiële risico’s met zich mee. Zo betalen Italiaanse bedrijven hun facturen gemiddeld pas na 170 dagen, is een handelsvordering in Duitsland al na drie jaar verjaard en is het in sommige Aziatische landen niet ongebruikelijk om vlak voor het einde van de betalingstermijn opnieuw te onderhandelen over de prijs.

Hoe kunt u wanbetaling van internationale klanten voorkomen 18

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

en wat kunt u doen als een debiteur niet op tijd betaalt?

Ondernemers die hun droom najagen in het buitenland, doen er allereerst verstandig aan hun avontuur goed voor te bereiden. Verken bijvoorbeeld de cultuurverschillen.

Zo is het in Japan gebruikelijk om een zakenpartner een klein geschenk te geven, kan kennis van populaire sporten als rugby en Australian football het ijs breken tijdens zakelijke besprekingen in Australië en vinden Fransen het prettig om een organogram van het bedrijf te krijgen tijdens een ontmoeting.

Feiten • In 2013 was Nederland het tweede exportland van Europa. Alleen Duitsland exporteerde meer goederen.

• De totale Nederlandse uitvoer van goederen vertegenwoordigde in 2013 een waarde van ruim 500 miljard euro.

• In 2013 schreven Europese bedrijven 350 miljard euro af omdat debiteuren niet of te laat betaalden.

GLOBE MAGAZINE

Check daarnaast altijd vooraf de kredietwaardigheid van de partner met wie u zaken wilt doen. Bij een informatiespecialist kunt u recente bedrijfsinformatie opvragen. Maak bijvoorbeeld gebruik van het wereldwijde netwerk van Graydon, met gegevens van 80 miljoen bedrijven in 73 landen. Zo kunt u bijvoorbeeld inzicht krijgen in het betaalgedrag, de creditrating en de omzet en liquiditeit van een onderneming. Hoe heeft de omzet van het bedrijf zich de laatste jaren ontwikkeld en houdt een zakenrelatie zich aan de financiële afspraken? Met deze informatie kunt u vervolgens zelf een inschatting maken van de financiële risico’s van het aangaan van een zakelijke relatie.

met een betalingstermijn die uw liquiditeitspositie in gevaar kan brengen. Het geven van een geringe korting bij snelle betaling kan het overwegen waard zijn. Zo is het in Duitsland niet ongebruikelijk om een klant een korting van circa 2% te bieden bij betaling binnen tien of twintig dagen. Zorg voor volledige en duidelijke facturen, verstuur ze tijdig en volg openstaande facturen systematisch op. Stuur een klant bijvoorbeeld vijf dagen voor de vervaltermijn een herinneringsmail en neem tien dagen later telefonisch contact op.

“Door te blijven dreigen met maatregelen zonder deze uit te voeren, loopt u het gevaar uw geloofwaardigheid te verliezen.”

Professionaliseer uw debiteurenbeheer U kunt het risico van wanbetaling verder verkleinen door duidelijke afspraken vast te leggen over de betaling van facturen. Bedrijven binnen de Europese Unie zijn sinds 16 maart 2013 gehouden aan de EU Late Payment Directive, een Europese richtlijn die voorschrift dat business-to-business facturen binnen 30 dagen worden betaald, tenzij een andere betalingstermijn is overeengekomen van maximaal 60 dagen. Ga in geen geval akkoord

Als de betaling uitblijft Wanneer de betaling van een factuur ondanks het versturen van een herinnering toch uitblijft, is het tijd om actie te ondernemen. Door te blijven dreigen met maatregelen zonder deze uit te voeren, loopt u het gevaar uw geloofwaardigheid te verliezen. Misschien bent u bang een zakenrelatie te verliezen als gevolg van het opleggen van een boete of het inschakelen van een incassobureau, maar niet tijdige betaling kan uw onderneming in grote problemen brengen. Bovendien zal een klant eerder geneigd zijn een betalingstermijn op te rekken wanneer u bij het uitblijven van een betaling alleen herinneringen blijft

Kijk voor landeninformatie op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland: www.rvo.nl.

sturen. Maak gebruik van een lokale incassopartner die de debiteur benadert in zijn eigen taal, bekend is met zijn cultuur en gebruiken en rekening houdt met lokale wet- en regelgeving. Wacht niet te lang, want bij snel handelen heeft een incassozaak de meeste kans van slagen.

Fenedex-leden kunnen via Fenedex Member Benefits tegen een gereduceerd tarief bedrijfsinformatie over buitenlandse relaties opvragen.

Tevens kunnen Fenedex-leden kosteloos gebruikmaken van het Incasso Pakket van Graydon Incasso ter waarde van € 599,-. Voor meer informatie: www.fenedex.nl/graydonledenvoordeel.html

 Eveline aan de Wiel (1983) is tekst­ schrijver en blogt voor informatiespecialist Graydon over krediet­ informatie en risk & compliance.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

19

GLOBE MAGAZINE

JACCO DE JONG

Bank Payment Obligation

De Bank Payment Obligation kan u goede diensten bewijzen, maar u zult er zelf naar moeten vragen bij uw bank.

Waarschijnlijk heeft u in de vakliteratuur of tijdens een seminar al eens iets gehoord over de Bank Payment Obligation. Het is minstens zo waarschijnlijk dat u van uw eigen bank hierover nog helemaal niets heeft vernomen. Hoe kan dit, en waarom kan BPO toch interessant voor u zijn?

Allereerst een korte uitleg over BPO. Het betreft hier een onherroepelijke geconditioneerde betalingsverplichting van de bank van de importeur aan de bank van de exporteur. De condities worden vooraf overeengekomen waarbij de Purchase Order als basis dient.

Na verscheping (of levering diensten) zal de leverancier middels het aanbieden van transactiedata zijn betaling claimen.

De BPO is volledig elektronisch. Dat wil zeggen dat er een volledig automatische validatie plaats zal vinden op basis van de geleverde transactiedata ten opzichte van hetgeen elek­ tronisch is vastgelegd bij het aangaan van de BPO. De BPO-transacties zijn onderworpen aan de door de International Chamber of Commerce opgestelde regels welke in april 2013 wereld­ wijd door alle banken zijn geaccepteerd.

Het is een product dat het gat zal gaan vullen tussen de traditionele producten zoals de documentaire accreditieven en documentaire incasso’s en de open account transacties welke al dan niet kredietverzekerd zijn. Het kan een alternatief zijn al naar gelang de behoefte van koper én verkoper.

Voorbeelden Het eerste voorbeeld betreft een exporteur uit Scandinavië welke staaleindproducten exporteert naar China. Door gebrek aan kredietverzekeringmogelijkheden kiest hij 20

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

steevast voor vooruitbetaling. Voor de Chinese importeur is dit een dure en risico­volle onderneming.

Een tweede voorbeeld betreft een handelaar (commodities) waarbij momenteel documentaire accreditieven de standaard zijn. Zeker bij korte scheepvaartroutes, zijn de documenten vaak lang onderweg in het bankencircuit. Dit kan leiden tot demurragekosten of kosten voor garanties inzake ontbrekende documenten.

De BPO kan in het eerste geval een alternatief zijn voor kredietverzekering omdat een bank zich op voorhand verplicht te betalen als aan de condities is voldaan. In het tweede geval worden bij het alternatief BPO, anders dan bij documentaire kredieten en incasso’s, de documenten rechtstreeks verzonden van leverancier naar afnemer.

Blijft de vraag waarom u hier waarschijnlijk nog niet over heeft gehoord van uw eigen bank.

Rabobank en ING hebben aangegeven BPO te adopteren en men onderzoekt momenteel de implicaties. Echter vrijwel alle banken geven ook aan te “wachten tot de klant erom vraagt” en dit is mede de reden waarom men u niet proactief zal benaderen. Mijn devies luidt dan ook: contacteer uw bank naar de mogelijkheden omtrent BPO. Alleen dan zal men dit product zo spoedig mogelijk beschikbaar gaan stellen.

Jacco de Jong is senior advisor bij TradeWiz, experts op het gebied van Trade en Supply Chain Finance.

GLOBE MAGAZINE

De bevroren Wolga bij Samara.

Als u zakendoet met een Russische partij is de rechten forumkeuze een belangrijk aandachtspunt. Bedenk dat u bij een eventuele rechtszaak het vonnis ook daadwerkelijk in Rusland uitgevoerd moet krijgen. Geen vanzelfsprekendheid.

LODEWIJK SCHLINGEMANN

Nederlands-Russische contracten

Recht- en Forumkeuze Bij het sluiten van grensoverschrijdende contracten speelt altijd weer de vraag welk recht van toepassing wordt verklaard en welke rechtbank bevoegd wordt verklaard om geschillen te beslechten. Laatstgenoemde vraag was vroeger extra belangrijk voor Russische contractpartijen die niet alleen buitenlandse rechters wantrouwden, maar ook hun eigen rechters. Het was vroeger dan ook zeer gebruikelijk om voor de rechtbank in Stockholm of Zurich te opteren en dit gebruik komt nog steeds voor.

ten zien te vinden vinden en met hen om de tafel gaan zitten.

Bij geschillen tussen Nederlandse en Russische (contract) partijen speelt ook een belangrijke rol dat er geen executieverdrag is tussen beide landen. Een vonnis van een Nederlandse rechter kan in principe niet in Rusland worden geëxecuteerd. Dus als het je gelukt is om de bevoegdheid van de Nederlandse rechter ‘er door te drukken’ in je contract en deze heeft het geschil beslecht in jouw voordeel, wat dan?

Opnieuw beginnen bij een Russische rechtbank? Daarover hieronder meer.

Het recht en de rechtbank van een ‘derde land’ aanwijzen lijkt de ideale oplossing want geen van beide partijen heeft er belang bij, dus de onpartijdigheid is gegarandeerd. Maar is dat echt ideaal? Wat men zich niet realiseert is dat geen van beide partijen het recht van dat derde land kent en dat men dus niet zeker is of het contract dat wordt overeengekomen ook voldoet aan het recht van dat land. En als het tot een geschil komt voor de rechtbank van Stockholm of Zürich, moeten beide partijen toch Zweedse resp. Zwitserse advoca-

Procederen in Rusland Ons kantoor heeft in de 13 jaar van zijn bestaan veel ervaring opgedaan met procederen in Rusland, zowel in Moskou als in andere steden in Rusland. Alle geschillen die wij behandeld hebben betroffen geschillen tussen Russische en niet-Russische (meestal Nederlandse) partijen. Ik heb in elk geval al snel kunnen constateren dat het vooroordeel van velen, dat je als buitenlander voor een Russische rechtbank altijd aan het kortste eind trekt, niet waar is.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

21

GLOBE MAGAZINE

Er is een speciaal soort rechtbank aangewezen in Rusland voor commerciële geschillen tussen bedrijven, de ‘arbitragerechtbank’. Dit is geen privaat arbitragetribunaal zoals wij die kennen in Nederland, maar een staatsrechtbank met een rechtbank voor de eerste instantie, tweede instantie (appel) en cassatie. Er wordt in het algemeen redelijk snel geprocedeerd en de rechters zijn meestal onpartijdig en deskundig.

Het komt wel eens voor dat je daar twijfels bij hebt, maar de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat die twijfel meestal wordt ingegeven door een rechter die niet jouw kant kiest.

Wat wel opvallend is bij deze ‘snelle’ rechtbanken is dat zij meestal geen zin hebben in aspecten aan een zaak die tot vertraging kunnen leiden. Zo wordt er bijvoorbeeld nooit gelegenheid gegeven voor getuigenverhoren; alle bewijs moet schriftelijk worden geleverd.

De enige uitzondering hierop die ik ken is bewijs met behulp van een expert (bijvoorbeeld een grafoloog of bouwkundige). Als het geschil een contract betreft waarin het recht van een ander land van toepassing is verklaard, wordt

22

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

er vaak een draai aangegeven zodat de rechter geen tijd hoeft te verliezen door zich daarin te verdiepen en dan wordt het geschil volgens Russisch recht afgedaan. Het is meestal geen groot probleem voor ons omdat het Nederlandse en het Russische privaat- en contractenrecht veel overeenkomst met elkaar hebben.

Exequatur – wat?

“Een lokale advocaat Wij hebben in onze juridische praktijk ook ervawilde voor 10.000 dollar ringen opgedaan met de een rechter ‘regelen’.” procedure tot erkenning van een buiten­lands vonnis, de zogeheten exequatur­ procedure. Onze meest tot de verbeelding sprekende exequaturzaak betrof een geschil over een herverzekering van een zeeschip.

De Russische herverzekeraar weigerde een door de Rotterdamse rechtbank uitgesproken veroordeling tot betaling van zijn deel van de schade uit te voeren. Een van onze juristen heeft de exequaturzaak namens de Nederlandse verzekeraar aanhangig gemaakt bij de arbitragerechtbank in Samara, op 800

GLOBE MAGAZINE

de exequaturzaak is er dus geen hoger beroep; die instantie wordt overgeslagen). De rechtbank in Kazan had genoeg aan de stukken die beide partijen hadden overgelegd en deed haar uitspraak 3 maanden later ‘op de stukken’: het cassatieverzoek werd afgewezen. De herverzekeraar heeft vervolgens het bedrag dat door de rechtbank Rotterdam was toegewezen betaald samen met een vergoeding voor de proceskosten, zodat executie met behulp van een deurwaarder niet nodig was.

kilometer ten Zuid-Oosten van Moskou. Eerst waren wij in contact met een lokale advocaat die aanbood om voor het luttele bedrag van 10.000 dollar het systeem tot neutrale aanwijzing van de rechter te manipuleren en met de aldus aangewezen rechter de zaak ‘zeker’ te winnen, maar zowel wij als onze cliënt hadden daar geen boodschap aan.

De eerste stap in de procedure was alle Nederlandse processtukken te laten vertalen in het Russisch. De tweede het indienen bij de rechtbank in Samara van het verzoek tot erkenning en het mogen tenuitvoerleggen van het vonnis van de rechtbank te Rotterdam met alle bijbehorende bijlagen. Vervolgens kregen wij een brief met de bevestiging dat de zaak aanhangig was en dat de rechtbank de gedaagde zou oproepen. Nadat deze een schriftelijk verweer had ingediend, werd een datum voor het pleidooi bepaald. Om de kosten voor onze cliënt te beperken heeft onze juriste de rechtbank gevraagd of zij per Skype kon pleiten, een mogelijkheid die kort tevoren was ingevoerd in Rusland. In de rechtszaal werd een televisiescherm opgehangen (of het hing er al) en zo vond het pleidooi plaats: de juriste uit Moskou verscheen per Skype, de rechters en de advocaat van de tegenpartij waren in persoon aanwezig.

Na twee maanden kregen we het vonnis en tot onze grote blijdschap en die van onze Nederlandse cliënte gaf de rechtbank in Samara toestemming tot executie van het vonnis van de rechtbank te Rotterdam in de zaak tegen de Russische herverzekeraar. Laatstgenoemde was het daarmee echter niet eens en tekende cassatie aan bij een speciale rechtbank in Kazan (in

Conclusie Conclusie: als Nederlands recht van toepassing is op uw contract met een Russische koper en de Nederlandse rechter bevoegd is om over geschillen te oordelen, heeft u, ondanks de afwezigheid van een executieverdrag met Rusland, toch een goede kans om het Nederlandse vonnis in Rusland te laten executeren.

Lodewijk Schlingemann (1958) studeerde rechten in Leiden. Hij was 10 jaar advocaat bij Houthoff en daarna 5 jaar bedrijfsjurist bij Philips. In 2000 richtte hij juridisch adviesbureau JURALINK op met kantoren in Moskou en Petersburg. De firma telt 10 juristen in Rusland en Nederland.

Fenedex Rusland Desk Rusland staat consequent in de top 5 van nieuwe markten die exporteurs willen betreden.

Om hen hierbij te ondersteunen heeft Fenedex een Rusland Desk geopend, waar u een beroep kunt doen op de Rusland-experts van Ahlers Logistics, G-Nius, Juralink, Larive International en Taxperience. Gezamenlijk bieden zij een totaalpakket aan diensten die bedrijven helpen op de Russische markt. Leden van Fenedex krijgen aanzienlijke korting op deze diensten.

De Rusland Desk assisteert onder meer bij: • • • • • • • • • •

Strategiebepaling Het identificeren van marktkansen Partner search Het oprichten van een eigen vestiging Cultuur Personeel Douane Logistiek Juridische zaken Fiscale- en financiële zaken

Meer weten? Neem contact op met: Finn van Naamen finn@fenedex.nl / 070-330 5680 Of kijk op: www.fenedex.nl/ruslanddesk Juli /augustus 2014 / Nr. 389

23

GLOBE MAGAZINE

PORTBASE

De nieuwe containerterminals op de Maasvlakte 2 zetten een nieuwe norm voor de snelheid en betrouwbaarheid van containerafhandeling neer.

Voorwaarde is wel dat alle containeren douaneinformatie vooraf elektronisch is ontvangen.

Bij nieuwe containerterminals op Maasvlakte 2 in Rotterdam

Altijd verplicht elektronisch voormelden!

Eind 2014 gaan in de haven van Rotterdam twee grote nieuwe containerterminals open: Rotterdam World Gateway (RWG) en APM Terminals Maasvlakte II (APM Terminals MVII). Beide beloven de gebruiker nieuwe dimensies in snelheid, betrouwbaarheid en duurzaamheid. Er geldt hierbij één voorwaarde: voorafgaand aan het halen of brengen van een container moet altijd alle douane- en containerinformatie bij hen bekend zijn. RWG en APM Terminals MVII vragen expediteurs, verladers en vervoerders deze gegevens via Portbase elektronisch voor te 24

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

melden. Dat werkt heel eenvoudig.

Wat op het eerste gezicht wellicht een extra verplichting lijkt, maakt uiteindelijk import en export via Rotterdam veel makkelijker en dus aantrekkelijker.

De nieuwe containerterminals krijgen een plek op Maasvlakte 2, het haven­ uitbreidingsgebied van Rotterdam, direct aan de Noordzee en speciaal bedoeld voor de afhandeling van de allergrootste containerschepen van 18.000 TEU en meer. Zowel RWG als APM Terminals MVII gaan hier volautomatisch opereren. Voor de eerste maal in de geschiedenis zal de

bediening van kadekranen op afstand gebeuren vanuit kantoorgebouwen.

Elektrische Automated Guided Vehicles (AGV’s) zorgen voor schoon transport van de containers tussen de kade en de volautomatische stack.

De nieuwe werkwijze heeft bovendien zijn invloed aan de landzijde. Hier géén traditionele baliegebouwen of buizenpost meer. Voordat een container per trein, binnenvaartschip of truck kan worden gebracht of gehaald, moeten eerst alle benodigde douane- en ladinggegevens zijn voorgemeld.

GLOBE MAGAZINE

Maasvlakte 2 in aanleg.

Portbase de centrale ingang Zowel RWG als APM Terminals MVII heeft besloten dit voormelden volledig via Portbase te laten lopen.

Portbase is de organisatie achter het Port Community System van de Nederlandse havens. Het in Rotterdam gevestigde bedrijf biedt momenteel 41 verschillende services voor elektronische informatieuitwisseling in alle onderdelen van de logistieke keten. Zo’n 2700 bedrijven met 12.000 gebruikers wisselen via het Port Community System jaarlijks 65 miljoen elektronische berichten uit. Daarbij gaat het zowel om communicatie richting de overheid als tussen de bedrijven onderling. Alles met het doel om de logistieke ketens van de klanten van de Nederlandse havens zo makkelijk mogelijk te maken. Portbase heeft geen winstoogmerk. Aandeelhouders zijn het Havenbedrijf Rotterdam en het Havenbedrijf Amsterdam.

Vijf eenvoudige services Vijf Portbase-services zijn voor de informatie-uitwisseling met de nieuwe containerterminals op Maasvlakte 2 van speciaal belang. Via Melding Export Documentatie en Melding Import Documentatie melden bedrij-

ven aan RWG en APM Terminals MVII eenvoudig elektronisch de douanegegevens van hun lading.

De services Road Planning, Barge Planning en Rail Planning zijn voor het voormelden van de containers via de verschillende modaliteiten. Alle services kenmerken zich door hun praktische werking. Overigens betreft het niet iets compleet nieuws. Een belangrijk deel van de informatieuitwisseling met de huidige container­ terminals in Rotterdam loopt ook al via Portbase. Voor veel exporterende bedrijven is de toekomstige werkwijze van de containerterminals op Maasvlakte 2 daarom bekend.

Wie nu al de service Melding Export Documentatie en/of één van de andere services gebruikt kan dat op dezelfde wijze blijven doen voor de nieuwe terminals. Bij bedrijven die via een system interface werken, is hiervoor wel een aantal technische aanpassingen - extra systeemkoppelingen - nodig.

Optimaal stuurbaar Voor exportlading melden expediteurs of exporteurs via de service Melding Export Documentatie aan RWG en APM Terminals MVII vijf ladinggegevens. De

beide terminals kunnen aan de hand hiervan de komst van de bijbehorende containers optimaal voorbereiden. In het geval dat de lading valt onder het Europese Export Control System (ECS) gebruiken de terminals - tezamen met de rederijen - de vijf gegevens bovendien om aan de in de Nederlandse havens geldende douane­verplichtingen voor ECS-lading te voldoen. De expediteur op zijn beurt ontvangt in retour via de service Melding Export Documentatie een groot aantal statusmeldingen.

Deze track & trace-informatie maakt lading optimaal stuurbaar. Vanaf de aankomst van een container op de terminal tot en met het vertrek per zeeschip is de container te volgen.

Daar tussenin is ook een eventuele douanecontrole direct op het beeldscherm zichtbaar evenals de uitkomst van deze controle.

Er is bovendien meer: zodra de rederij met behulp van de informatie uit de service Melding Export Documentatie aan de laatste ECS-verplichting heeft voldaan, wordt direct door de Douane aan de expediteur een confirmation of exit gestuurd. De uitvoeraangifte van de expediteur is daarmee afgehandeld en het dossier afgesloten. De Juli /augustus 2014 / Nr. 389

25

GLOBE MAGAZINE

Minister-president Rutte inspecteert Maasvlakte 2 (2012).

Douane stelt achteraf nooit meer lastige vragen die veel uitzoekwerk vergen of zelfs tot navordering van BTW kunnen leiden. En mocht een confirmation of exit onverhoopt toch een keer uitblijven: de Douane accepteert de track & trace-gegevens uit de Portbase-service Melding Export Documentatie als een officieel alternatief bewijs dat lading de Europese Unie heeft verlaten.

Melding Import Documentatie Voor het bij RWG en APM Terminals MVII voormelden van importcontainers is er de service Melding Import Documentatie. Hiermee worden vooraf alle noodzakelijke douane­ documenten of -vergunningen doorgegeven. Containers zijn daarna altijd eenvoudig op de terminal af te halen.

In de meeste gevallen zonder dat bij het verlaten van de terminal nog een stop bij de Douane nodig is.

Voormelden modaliteiten RWG en APM Terminals MVII vragen óók altijd de modaliteit voor te melden. Dit is een taak van de spoor­ operator (via de Portbase-service Rail Planning), binnenvaartoperator (via de service Barge Planning) dan wel de wegvervoerder of de expediteur met een eigen wagenpark.

Voor deze twee is er de service Road Planning. Het voormelden van een container bij RWG en APM Terminals MVII gebeurt daarbij altijd 26

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

in combinatie met het aanvragen van een slottijd. Vanuit de terminal krijgt de indiener vervolgens uitgebreide status­informatie én een tijdvak waarbinnen een chauffeur welkom is.

Zeer laagdrempelig Met het verplicht elektronisch voormelden via Portbase maken RWG en APMT MVII het brengen en halen van containers zo eenvoudig mogelijk.

Het gebruik van de Portbaseservices is zeer laagdrempelig. Een internetaansluiting kan volstaan.

Voor grotere hoeveelheden informatie is een system interface een nog slimmere keuze. Belangrijk te weten is dat gebruik van de services Melding Export Documentatie, Rail Planning, Barge Planning en Road Planning geheel gratis is. Vanuit het oogpunt van dienstverlening neemt de Rotterdamse havengemeenschap alle gebruikskosten voor haar rekening. Alleen voor de service Melding Import Documentatie wordt een eigen bijdrage gevraagd.

Daarnaast brengt Portbase bedrijven die voor hun informatieuitwisseling met de nieuwe containerterminals nu nog moeten aansluiten op één of meerdere services per 1 juli 2014 administratiekosten in rekening (zie rechts). RWG en APM Terminals MVII zijn volop in voorbereiding om eind 2014 daadwerkelijk van start te gaan.

Zorgt u dat u tijdig zover bent voor u uw informatie-uitwisseling?

Kosten voor aansluiting vanaf 1 juli 2014 Al in oktober 2013 is Portbase samen met RWG en APM Terminals MVII gestart met het informeren van de markt over het verplicht elektronisch voormelden en het belang om tijdig in actie te komen. Toch blijkt een grote groep bedrijven (medio mei circa 900) tot het laatste moment te wachten met aansluiten. Voor een organisatie zonder winstoogmerk als Portbase zal deze last-minute toestroom tot veel extra kosten leiden. Daarom is besloten dat aansluiten op de Portbase-services voor gebruik bij de nieuwe containerterminals per 1 juli 2014 niet meer kosteloos is.

Vanaf deze datum rekent Portbase per service eenmalig bedrag van 249,50 euro aan aansluitkosten. Dit zijn de daadwerkelijke kosten die Portbase moet maken. Eenmaal aangesloten blijft het dagelijks gebruik van de services Melding Export Documentatie, Rail Planning, Barge Planning en Road Planning natuurlijk volledig gratis.

Wilt u meer weten over hoe aan te sluiten, neem dan contact op met Portbase, 088 625 25 32 of sales@portbase.com. Uitgebreidere informatie vindt u ook op www.maximaledoorstroming.nl.

GLOBE MAGAZINE

ROBERT GARENFELD

FEI volop in beweging

AEOstatus is een feit Binnen FEI, een wereldwijde producent op gebied van elektronenmicroscopie, spelen alle facetten van importeren en exporteren een belangrijke rol. Het feit dat bijna alle leveringen via luchtvracht naar de eindgebruiker getransporteerd worden in combinatie met steeds strengere regelgeving (o.a. Known Consignor) op gebied van import & export, was een goede aanleiding om te borgen dat de Supply Chain van FEI veilig en betrouwbaar zou zijn.

De enorme groei van FEI op gebied van zowel omzet en marktaandeel in de afgelopen jaren, heeft tot gevolg dat er meer en meer volume aan microscopen de gehele wereld over gaat. Met name is er groei in China, India en Zuid-Korea. Hierdoor is het vanzelfsprekend dat je te maken krijgt met de grote diversiteit aan regelgeving en wetgeving, die vaak nog per eindbestemming verschillend in elkaar steekt. Reden temeer voor FEI om zich te 28

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

AEO-certificering is niet meer weg te denken voor exporteurs die hun zaakjes op orde willen hebben binnen de steeds complexer wordende supply chain. Lees mee hoe elektronenmicroscopiespecialist FEI de weg naar het certificaat bewandelde.

professionaliseren op gebied van alle import- en export gerelateerde activiteiten. Met de aanname (2 jaar geleden) van een Export Compliance Manager voor de Europese vestigingen van FEI, was de eerste stap gezet. Snel werd duidelijk dat er binnen FEI het nodige diende te gebeuren op gebied van horizontaal toezicht en het kunnen aantonen van een goede staat van dienst met betrekking tot de naleving van de douaneprocedures. Hier is dan ook met man en macht aan gewerkt, alvorens gestart werd met het opstellen van een projectplan om uiteindelijk zowel Known Consignor- als wel AEO-gecertificeerd te raken.

Een uitdagende, maar haalbare doelstelling.

Project We stelden een projectteam samen met als doel om in het 1e kwartaal van 2013 als Known Consignor gecertificeerd te zijn en per Q4 2013 de volledige AEO-status (douane­ vereenvoudiging en veiligheid) te hebben bereikt. Het

GLOBE MAGAZINE

Opnamen gemaakt met elektronenmicroscopen van FEI.

eerste gedeelte van het project, Known Consignor, richtte zich met name op fysieke aanpassingen van werkgebieden en de bewustwording van risico’s. Het intern beleid werd hierop afgestemd en maatregelen zoals kentekenregistratie, verplichte ID-controle en aparte wachtruimten voor chauffeurs werden genomen. Ook werden alle betrokken medewerkers getraind en is een jaarlijks herhalingprogramma opgesteld. Twee van de medewerkers werden getraind als Beleids Adviseur Luchtvracht (BAL) en zijn vanuit die rol ook bevoegd tot het nemen van noodzakelijke maatregelen. Daarnaast werden alle veranderingen die tot stand kwamen door dit programma uitvoerig beschreven in de diverse procedures en werkinstructies.

Hierna volgde al snel de aanvraag bij de marechaussee om een audit bij FEI in te plannen en een eindoordeel te vellen met betrekking tot Known Consignor. FEI kreeg de status zonder noemenswaardige opmerkingen, een prima stimulans om deel twee van het project, volledige AEOstatus, aan te gaan.

Draagvlak Wat begonnen was met een klein team, groeide uit tot een groter geheel waarbij vele disciplines van het bedrijf betrokken raakten. Mede doordat voor veel medewerkers binnen de organisatie de term AEO compleet nieuw was, is er veel aandacht besteed aan informatiesessies. Enerzijds om duidelijk te maken wat het programma inhield, maar anderzijds ook om betrokkenheid en draagvlak te creëren.

De rol van senior management, die als sponsor uiteraard volkomen achter dit programma stond, was hierin erg voornaam. De meeste tijd van het project werd opgeslokt door het finaliseren van een zogenaamde self-assesment questionaire: dat houdt in het opstellen van de vragenlijst waarop je de organisatie wil toetsen in relatie tot veiligheid, douanevereenvoudiging en het beheer van een kwaliteitshandboek, het beantwoorden van de vragen, het www.fei.com

vaststellen van de tekortkomingen, het bepalen van een plan om de tekortkomingen aan te vliegen en daarnaast het vastleggen van de genomen acties. De voortgang werd uitstekend bewaakt in een actieplan, wekelijkse terugblikbijeenkomsten droegen bij aan het niet loslaten van de tijdslijn. De export compliance manager richtte zich met name op het voltooien van de zaken gerelateerd aan douanevereenvoudiging en de logistiek manager pakte met name het gebied van veiligheid op zich.

Ook werd er bij andere bedrijven die reeds de AEO-status bereikt hadden advies ingewonnen en is aan de Douane gevraagd om een tussentijdse audit te houden. In het bijzonder dit laatste resulteerde in een prettige samenwerking met de Douane, waarbij er door middel van open en eerlijke communicatie gesproken kon worden over de beste vervolgstappen die FEI diende te maken. Het leidde er zelfs toe dat FEI benaderd werd door de Douane om in een uitwisselingsprogramma met de Duitse Douane op te treden als voorbeeld hoe een internationaal bedrijf in Nederland het aanpakt om de AEO-status te behalen.

Een van de succesfactoren was het volledig geïntegreerd hebben van een verplichte Supply Chain Security-training voor alle medewerkers binnen het opleidingssysteem van FEI. Deze training is verplicht gesteld voor alle medewerkers en wordt op jaarlijkse basis herhaald.

Audit Uiteindelijk brak het moment aan om de audit aan te vragen. Een periode met vele vragen en bezoekjes van de Douane volgde. Net voor de kerstvakantie ontvingen we het bericht dat FEI in aanmerking kwam voor de volledige AEO-certificering! De uitreiking van het AEO-certificaat volgde enkele maanden later. In officieel kostuum kwamen de heer Ector en de heer Nelissen van de Nederlandse Douane, in het bijzijn van het voltallige projectteam en senior management, het AEO-certificaat overhandigen.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

29

GLOBE MAGAZINE

Uitreiking AEO-certificaat

Deze heuglijke gebeurtenis werd naderhand feestelijk afgesloten.

Voordelen Wat zijn nu voor FEI, en uiteraard voor andere AEO-gecertificeerde bedrijven, de voordelen van het behalen van de AEO-status? In grote lijnen staan deze voordelen hier benoemd: • Allereerst de wettelijke voordelen: een bedrijf met een AEO-douanecertificaat zal minder fysiek of administratief gecontroleerd worden.

De douane kent de klant immers al. Wanneer besloten wordt om toch te controleren, dan zal een bedrijf met een AEO-douanecertificaat voorrang krijgen. Bij een AEO-veiligheidscertificaat zullen er ook minder controles zijn, waardoor het logistieke proces minder wordt verstoord en er minder oponthoud is, dus meer snelheid in het proces.

• Dan de commerciële voordelen: voor klanten en toeleveranciers is de AEO-status een bewijs dat de processen in een organisatie goed geregeld zijn. Zo moet een AEO-gecertificeerd bedrijf financieel gezond zijn, het mag geen fraude gepleegd hebben en de goederenadministratie moet transparant zijn. Al deze zaken geven aan dat een AEO-gecertificeerd bedrijf een betrouwbare zakelijke partner is. Er is dus sprake van minder risico, waardoor de kans om samen zaken te doen aanzienlijk toeneemt.

• Als laatste de internationale voordelen: de AEO-status van de EU wordt al in vele landen van de wereld geaccepteerd. Dat betekent dat het zakendoen met die landen veel sneller en met minder oponthoud kan plaatsvinden.

Kortom: het levert tijd en geld op.

30

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

Toekomst Uiteraard is met het behalen van het volledige AEO-certificaat voor FEI de kous niet af. Het is nu zaak om de opmerkingen die gemaakt zijn tijdens de audit op te volgen, om met enige regelmaat de eigen processen en procedures te toetsen en kritisch te blijven tijdens veranderingen. Hiertoe is er binnen FEI een stuurgroep geïnstalleerd die minimaal eens per kwartaal een interne inspectie houdt op gebied van douane­vereenvoudiging en veiligheid.

Het is duidelijk dat AEO geen kortstondig project is, maar een complete cultuur­verandering dat alleen kans van slagen heeft indien senior management het nut er van inziet en er volledig achter staat en dat elke medewerker begrijpt waarom AEO een noodzakelijk goed is voor een bedrijf dat zich op de internationale handels­markt begeeft.

 Robert Garenfeld is logistiek manager binnen de Nederlandse vestiging van FEI. Daarnaast is hij aangesteld als site lead voor het AEOcertificerings­programma binnen FEI.

“AEO is geen kortstondig ding, maar een complete cultuurverandering. Elke medewerker moet begrijpen waarom AEO noodzakelijk is.”

GLOBE MAGAZINE

MIRJAM ELFERINK EN MARTIJN KORTIER

Binnen enkele jaren gaat de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming in. Nieuwe regelgeving ter bescherming van persoonsgegevens, waar vrijwel ieder bedrijf mee te maken krijgt.

Bent u er klaar voor?

De nieuwe Europese privacyregels Als bedrijf heeft u al snel te maken met persoonsgegevens. Gegevens van en over uw (potentiële) klanten en medewerkers kunnen bijvoorbeeld persoonsgegevens zijn. Als u die gegevens op enigerlei wijze verwerkt - bijvoorbeeld door ze op te slaan op uw systemen, ze te gebruiken voor direct marketing of voor het verzenden van producten – bent u aan te merken als ‘verantwoordelijke’ in de zin van de Wet bescherming persoons­ gegevens (Wbp).

U bepaalt immers, zoals de wet dat definieert, het doel en de middelen van die verwerking. Als uw bedrijf dan verantwoordelijk is voor de verwerking van persoonsgegevens, en waarschijnlijk is dat dus het geval, dan is het volgende mogelijk voor u van belang.

De EU wil de privacy van Europese burgers beter beschermen via een nieuwe Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).1 Het Europees Parlement heeft hier recentelijk een voorstel voor aangenomen. Deze 32

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

verordening bepaalt onder meer dat organisaties bij het niet tijdig melden van een datalek een geldboete opgelegd kunnen krijgen tot 2% van de wereldwijde jaaromzet. Maar de verordening regelt meer. In dit artikel behandelen wij in een notendop een aantal speerpunten van de concept­verordening.

Wanneer de Raad van de Europese Unie akkoord gaat met het voorstel voor de privacyverordening wordt deze van kracht. Het bijzondere van een verordening is dat hij rechtstreekse werking heeft. Dit betekent dat een verordening niet hoeft te worden omgezet in nationale wetgeving. Met andere woorden: de regels zullen dan per direct gaan gelden in alle Europese lidstaten. Bovendien gaat de verordening voor op de nationale privacywetgeving.

Wat regelt de verordening?

De conceptprivacyverordening bevat een aantal verdergaande wijzigingen ten opzichte van de huidige EU-wetgeving. Hierna geven wij enkele voorbeelden.

GLOBE MAGAZINE

1 Functionaris voor de gegevensbescherming Nieuw is dat organisaties in sommige gevallen verplicht worden om een interne functionaris voor de gegevensbescherming aan te stellen. Dat is op grond van de huidige Nederlandse wetgeving nog facultatief. Is uw bedrijf verantwoordelijk voor persoons­ gegevensverwerking en bent u: • een overheidsinstantie, • een onderneming met meer dan 250 werknemers of • bestaat de core business van uw organisatie uit het verwerken van persoonsgegevens ?

Dan bent u in de toekomst gehouden een functionaris voor de gegevensbescherming aan te stellen.

2 Recht om vergeten te worden en het recht om gegevens te laten wissen Betrokkenen hebben onder bepaalde voorwaarden het recht dat de verantwoordelijke ervoor zorgt dat zijn persoonsgegevens worden gewist en verdere verspreiding van dergelijke gegevens achterwege blijft. Overigens bepaalde het Europese Hof van Justitie op 13 mei jl. in een kwestie tussen een Spaanse burger en Google dat Google op verzoek links in de zoekresultaten naar personen moet verwijderen, omdat Europese burgers het recht hebben om vergeten te worden. Google heeft recentelijk zijn beleid hierop al aangepast. Zo kunnen betrokkenen via een webformulier aan Google verzoeken om hun gegevens te laten verwijderen.

3 Recht van gegevensoverdraagbaarheid Betrokkenen krijgen tevens een recht op gegevensoverdraagbaarheid. Dit houdt in dat betrokkenen mogen verzoeken om hun persoonsgegevens van het ene elektronische verwerkingssysteem naar het andere over te (laten) dragen zonder dat de verantwoordelijke dat kan belemmeren. De verantwoordelijke is hierbij verplicht om deze gegevens te verstrekken in “een elektronisch en gestructureerd formaat dat algemeen wordt gebruikt en door de betrokkene kan worden gebruikt.”

4 Expliciete toestemming vereist Als algemeen uitgangspunt geldt dat betrokkenen toestemming moeten geven voor de verwerking van persoonsgegevens. Dit geldt tenzij een andere wettelijke verwerkingsgrondslag van toepassing is. De verordening eist nu dat deze toestemming “uitdrukkelijk” zal worden verleend. De betrokkene dient zich ervan bewust te zijn waarvoor hij precies toestemming geeft. Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat niet in algemene voorwaarden mag worden opgenomen dat de wederpartij toestemming geeft voor de verwerking van zijn persoonsgegevens. Een dergelijke toestemming zal immers niet als uitdrukkelijk kunnen worden aangemerkt.

5 Meldplicht datalekken Wanneer sprake is van “inbreuk in verband met persoonsgegevens” – in de volksmond ook wel datalek - moet dit binnen 24 uur worden gemeld aan de toezichthouder.

Dit geldt tenzij dat redelijkerwijs niet mogelijk is. Onder “inbreuk” wordt verstaan: een inbreuk op de beveiliging met de vernietiging, het verlies, de wijziging of de ongeoorloofde verstrekking van of de ongeoorloofde toegang tot de doorgezonden, opgeslagen of anderszins verwerkte gegevens, hetzij per ongeluk hetzij onrechtmatig, tot gevolg. Daarnaast moet ook de betrokkene zelf worden ingelicht, indien het waarschijnlijk is dat het datalek de bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de betrokkene nadelig beïnvloedt. De toezichthouder kan bij het nalaten van de melding waar dat wel had gemoeten een geldboete tot één miljoen euro opleggen of, bij een onderneming, een geldboete van 2% van de wereldwijde jaaromzet .

1 Voorstel voor een verordening van het Europees Parlement en de Raad, Brussel, 25 januari 2012.

2 Huisorgaan van het PvIB, nummer 7, 2012.

“Een datalek moet binnen 24 uur gemeld worden aan de toezichthouder.”

Ook op nationaal niveau zijn wettelijke maatregelen voorgesteld om eventuele schade van datalekken te beperken c.q. te verminderen.

Over het wetsvoorstel ‘meldplicht datalekken’ schreven wij eerder in het Huisorgaan van het Platform voor Informatiebeveiliging.2 In dit wetsvoorstel wordt een meldplicht voorgesteld in het geval zich een ‘datalek’ heeft voorgedaan.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

33

GLOBE MAGAZINE

“Voorkom hoge boetes doordat u de nieuwe regelgeving niet kent.”

Voor wie gaat de meldplicht gelden?

De meldplicht gaat gelden voor de verantwoordelijke, als eerder gezegd dus degene die het doel van en de middelen voor de verwerking van persoonsgegevens vaststelt (definitie Wbp).

Een werkgever is bijvoorbeeld aan te merken als een verantwoordelijke. Onder het begrip verwerking valt elke handeling die betrekking heeft op persoonsgegevens, van het moment van verzameling tot vernietiging. Daaronder valt ook het opslaan van gegevens door een derde. Wanneer een onderneming bijvoorbeeld zijn personeelsadministratie uitbesteedt aan een bureau dat zich volledig onderwerpt aan de instructies van de desbetreffende onderneming en uitsluitend onder diens verantwoordelijkheid gegevens verwerkt, is eveneens sprake van bewerkerschap.

De meldplicht zal worden opgenomen in de Wbp. Vanwege privacyoverwegingen moeten betrokken personen in zo’n geval snel worden ingelicht. Dit betekent dat organisaties worden verplicht diefstal, verlies of misbruik van persoonsgegevens te melden aan de betrokken personen en aan het College Bescherming Persoonsgegevens (CBP). Het wetsvoorstel tot wijziging van de Wbp regelt dat niet elke inbreuk op persoonsgegevens hoeft te worden gemeld, omdat niet elk risico een melding rechtvaardigt.

Maar hoe weet een verantwoordelijke wanneer hij wel of niet hoeft te melden?

Wanneer is sprake van een datalek?

Staatssecretaris Teeven heeft onlangs een wijziging3 voorgesteld van het Nederlandse wetsvoorstel ‘meldplicht datalekken’ dat hier34

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

over meer duidelijkheid zou moeten scheppen.4 De kern van zijn voorstel is dat niet “alle” inbreuken op de beveiliging van persoonsgegevens bij het CBP hoeven te worden gemeld, maar alleen die datalekken die “ernstige” nadelige gevolgen hebben voor de bescherming van de verwerkte persoonsgegevens. Het is maar zeer de vraag of deze wijziging wel strookt met de verplichting uit het voorstel voor de Privacyverordening die een melding aan de toezichthouder vereist in geval van een “inbreuk in verband met persoonsgegevens”. De meldplicht geldt niet indien de verantwoordelijke c.q. bewerker passende technische beschermingsmaatregelen heeft/hebben genomen waardoor de betreffende persoonsgegevens onbegrijpelijk of ontoegankelijk zijn voor onbevoegden die geen recht hebben op kennisname hiervan.

Wat staat verantwoordelijken te doen?

Het is zaak dat u als verantwoordelijke voor de persoonsgegevensverwerking processen en mechanismen gaat inrichten in uw organisatie, voor zover u dat nog niet heeft gedaan – opdat u kunt voldoen aan de vereisten van de Privacy­ verordening die binnen nu en enkele jaren in werking zal treden. Door nu al processen te standaardiseren en een functionaris voor de gegevensbescherming aan te stellen die verantwoordelijk is voor de omgang van en met persoonsgegevens binnen uw organisatie loopt u in de pas met de toekomstige wetgeving.

Voorkom hoge boetes, doordat u niet op de hoogte bent van de nieuwe Europese wet- en regelgeving!

U zou kunnen denken aan het opstellen van een privacyprotocol waarin wordt geprotocolleerd hoe om te gaan met persoonsgegevensverwerking en wat te doen in geval van calamiteiten. U beperkt daarmee risico’s en maakt uw organisatie bewust van de gevoeligheid van de omgang met precaire gegevens.5

Mirjam Elferink en Martijn Kortier zijn advocaat bij KienhuisHoving Advocaten en Notarissen.

Martijn is daarnaast gastdocent Recht bij Saxion.

3 Nota van wijziging bescherming persoons­ gegevens 33662.

4 Lees over de laatste stand van zaken: Nota naar aanleiding van het verslag Wetsvoorstel meldplicht datalekken, 7 mei 2005.

5 Over een dergelijke protocol schreven wij eerder in het Huisorgaan van het Platform voor Informatiebeveiliging Huisorgaan van het PvIB, nummer 7, 2012.

GLOBE MAGAZINE

Expats

ARLETTE VAN DER VLIET, WILLEMIJN GWANMESIA

Expats Derrick van Russel

Globe Magazine laat iedere editie een expat aan het woord over zijn of haar ervaringen in het buitenland. Ditmaal Derrick van Russel vanuit Shanghai.

Wat was de reden om naar het China te verhuizen?

Ik ben in 2011 voor 5 jaar naar China verhuisd om daar als managing director aan de slag te gaan voor een Nederlandse firma in joint venture met een Italiaanse firma.

In hoeverre verschilt China van de andere landen waar jij gewoond en gereisd hebt?

Ik heb de hele wereld afgereisd en onder andere in Engeland, Duitsland en Dubai voor mijn werk gewoond.

En ja, China is echt anders. De Chinese cultuur, de gebruiken, de normen, waarden en communicatie zijn totaal anders dan wat wij Westerlingen gewend zijn. Ik heb mij hieraan moeten aanpassen, ik heb de normen, waarden en gebruiken niet klakkeloos gekopieerd. Door op de hoogte te zijn van de do’s & don’ts van de Chinese cultuur wordt het zakendoen makkelijker. Het kost veel tijd de Chinese taal onder de knie te

krijgen en dat is moeilijk naast een drukke baan.

Hoe ziet je sociale netwerk eruit? Heb je veel contact met andere expats, of meer met de lokale bevolking?

Als expat is het van wezenlijk belang om naast je werkomgeving ook een sociaal netwerk te hebben. Ik heb veel contact met andere expats van diverse nationaliteiten en in andere branches. Hoewel ik meer contact heb met expats dan met de lokale bevolking, heb ik ook vele Chinese vrienden heb gemaakt. Welke ik zeer koester! Anderzijds probeer ik ook de contacten met mijn Nederlandse collega’s vrienden en familie te onderhouden. Dit doe ik door middel van e-mails, social media en door lekker ouderwets met hen te telefoneren.

Hoe kijken de Chinezen tegen jou aan?

In de ogen van veel Chinezen ben je de buitenlander die in hun land werkt. De jonge generatie ziet expats als culturele verrijking en als goede contacten om hun eigen kennisniveau te verhogen.

Welke tips heb je voor collegaexporteurs die zaken (gaan) doen in China?

Ik heb er vele, maar het meest belangrijke is veel tijd te investeren in persoonlijke contacten met je afnemers en klanten. Ongeveer 80% van de tijd ben ik hier bezig met ‘relationship management’, dat wil zeggen veel diners en recepties.

Pas wanneer er een persoonlijke vertrouwensrelatie met de klant is opgebouwd kan er zaken worden gedaan. Dit is dan wel gelijk een langetermijnrelatie. Bereid je moederbedrijf erop voor dat dit proces veel tijd in beslag gaat nemen.

Maar de investering in ‘relationship management’ is van evident belang om te slagen op de Chinese markt.

Derrick van Russel Functie: managing director Bedrijf: Fri-Jado Mondial Forni Ltd. China Standplaats: Shanghai Sinds: 2011

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

35

GLOBE MAGAZINE

ELMAR OTTEN

Ontmoetingen

Aviko en Bioderij exporteren hun koelen vriesproducten tot ver buiten Europa. Een dubbelinterview.

Ontmoetingen

In deze aflevering twee bedrijven die bekend zijn van de koel- en vriesafdeling in de supermarkt: aardappelspecialist Aviko en Bioderij, het bedrijf achter onder meer het merk Jan Pannenkoeken. Bedrijven die niet alleen in Nederland actief zijn maar over de hele wereld. Wat kunnen exportmanager Giliam Kruisdijk (Aviko) en commercial manager Ron Holland (Bioderij) van elkaars internationale inspanningen opsteken?

Ron: “Aviko is een bekend merk in

Nederland, maar jullie hebben feitelijk een wereldwijde dekking?”

Giliam: “Dat klopt. We beschouwen Europa als

onze thuismarkt en alles buiten Europa als exportmarkt. Het grootste gedeelte van onze afzet gaat naar afnemers in Europa. Buiten Europa zijn we in alle continenten vertegenwoordigd, waarbij Zuid-Amerika, het Midden-Oosten en Azië de belangrijkste exportgebieden zijn.

Over tien jaar verwacht ik dat het aandeel overzees fors gegroeid zal zijn.

Ron: “Wij zijn met Bioderij in ongeveer 35 landen actief, traditioneel zijn we in NoordWest-Europa sterk vertegenwoordigd. Sinds een jaar of twee richten wij ons met eigen verkoopkantoren op de Aziatische en NoordAmerikaanse markt. Op dit moment zijn dat voor ons de belangrijkste groeimarkten en we hebben bepaald dat kansrijke productontwikkelingstrajecten voor deze markten voorrang krijgen.

We proberen op de lokale smaak in te spelen en ontwikkelen voor diverse exportmarkten afwijkende recepturen of compleet nieuwe producten. Zolang de volumes groot genoeg 36

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

zijn kunnen wij zeer flexibel zijn. Voor jullie is China een belangrijke markt en jullie produceren er zelf. Bij levensmiddelen als bijvoorbeeld melkpoeder wil men vanwege de kwaliteit en veiligheid juist producten uit Europa. Geldt dat ook voor aardappelproducten?”

Giliam: “In China gelden hoge kwaliteitseisen.

Voor onze frietproducten is dat nog niet zo spannend, maar voor onze specialiteitenrange betekent het vooral grondig voorwerk verrichten en onderzoeken of alle ingrediënten voldoen aan de lokale eisen. We hanteren vanzelfsprekend in al onze fabrieken zeer hoge normen.”

Ron: “Hoe breng je eigenlijk in het land van rijst

succesvol aardappelproducten aan de man?”

Giliam: “Succesvol zijn in Azië is een kwestie van de lange adem. Je moet je in ieder geval niet gek laten maken door rekensommetjes op basis van aantal inwoners. Je moet goede partners hebben en je goed aanpassen aan lokale gewoonten en regelgeving. De aardappel zal rijst nooit van zijn plek afstoten, maar we merken wel dat de aardappel in populariteit stijgt. In China worden boeren door de overheid gesti-

GLOBE MAGAZINE

Ontmoetingen

muleerd om aardappelen te verbouwen in plaats van rijst. Dit omdat voor de rijstteelt veel water nodig is en water een schaars goed is.

Daarnaast liften wij mee op het succes van de grotere QSR’s (Quick Service Restaurants). Deze grote internationale ketens zetten friet op de kaart. Vooral onder de jeugd zijn dit soort restaurants populair.”

Ron: “De oogst van aardappelen en dus de aanvoer van grondstoffen is seizoensgebonden, de afzet is echter verspreid over het hele jaar.

Beïnvloedt dat jullie exportmogelijkheden?”

Giliam: “Het werken met een natuurproduct is nooit saai, geen jaar is hetzelfde. Onze hoofdoogst vindt plaats in september-oktober. De prijzen worden zeer sterk beïnvloed door de oogst aan de ene kant en door de vraag aan de andere kant.

In Europa zitten we allemaal in hetzelfde schuitje. Buiten Europa heb je te maken met concurrenten uit andere delen van de wereld waar een heel andere aardappelsituatie kan gelden. Dat kan in ons nadeel werken, maar natuurlijk ook in ons voordeel.

Als er bijvoorbeeld in Australië een misoogst is, dan stijgt de vraag naar onze producten. Daarnaast zien we dat grote afnemers omwille van risicospreiding zowel met een Amerikaanse leverancier als met een Europese leverancier willen werken.”

Ron: “Het merk Aviko is niet alleen in Nederland, maar bijvoorbeeld ook

in Polen sterk. Op welke basis besluiten jullie in een land te investeren in het merk?”

Giliam: “In Nederland en Polen hebben we een actief marketingbeleid puur gericht op de consument, maar dat vraagt hoge investeringen. In de btb-markt behoort het Aviko-merk ook tot de bekendere merken, maar dan dus achter de schermen. Daar richten we ons met name op.

In de overzeese gebieden merken we dat de distributie anders geregeld is.

Onze klanten leveren daar zowel aan horeca als aan retailers. Zij zorgen er zelf voor dat onze producten in de supermarkten liggen en werken zo aan onze naamsbekendheid.

Bioderij verkoopt zowel onder eigen merknaam als private label. Wanneer kiezen jullie voor het eigen merk?”

Ron: “Naast een groot aantal private labels hebben we in Nederland het merk Jan Pannenkoeken en Poffertjes en in de UK hebben we twee jaar geleden Abra-ca-Debora geïntroduceerd. Wij werken met merken om de categorie te laten groeien. Het merk Jan heeft in Nederland bijvoorbeeld gezorgd voor een veel positievere perceptie van verse pannenkoeken en poffertjes. Met het merk Abra-caDebora richten we ons op veel meer gebruiksmomenten voor pannenkoeken. Beide met een positief resultaat voor de totale categorie.

In andere markten is onze positie minder dominant en introductie van een merk is hierdoor minder relevant en te kostbaar.

Voor acquisitie vinden we het belangrijk om veel onderweg te zijn en om veel contacten te hebben. Dit kunnen potentiële klanten zijn maar ook branchegenoten, een vliegende kraai vangt altijd wat zeggen wij vaak.

Internationale beurzen zijn voor ons erg belangrijk. Zo hebben we de afgelopen maanden meegedaan aan de PLMA in Chicago, Shanghai en Amsterdam, de Gulfood, de Alimentaria en de Sial in Shanghai.”

Giliam: “De pannenkoek is natuurlijk een oer-Hollands produkt...”

Ron: “Een pannenkoek is eigenlijk niet zo Hollands als je denkt. Pannenkoeken worden, in verschillende vormen en maten, over de hele wereld gegeten, dat maakt het ook zo’n leuk product. Wij maken dus niet echt gebruik van de Hollandse heritage voor pannenkoeken. Voor poffertjes werkt het in veel landen wél positief, bijvoorbeeld in Duitsland. Maar in onze fabriek in België maken we met chocolade gevulde pannenkoeken en dan maken we gebruik van de goede naam van Belgische chocolade.”

Bioderij: Bioderij heeft de ambitie om zoveel mogelijk mensen kennis te laten maken met “de lekkerste pannenkoeken” en richt de aandacht en organisatie dan ook steeds meer op het veroveren van de rest van de wereld.

Aviko Aviko behoort tot de wereldtop in de productie en verkoop van aardappelproducten. De onderneming exporteert naar zo’n honderd landen en heeft rond de 150 verschillende producten in het pakket.

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

37

GLOBE MAGAZINE

Export matters THC-kosten Binnen onze organisatie verschepen wij hoofdzakelijk CIP en de vraag is nu wie de haventoeslagen/THC en lossingskosten bij bestemming moet betalen?

In de 2010- versie beschrijven de A6/ B6 - (b) clausules van elk Incoterm de toewijzing van de THCkosten (zie pagina 12, ICC Incoterms 2010). Hoewel de verkoper de vracht betaalt, is het uiteindelijk de koper die voor deze kosten opdraait omdat ze worden opgenomen in de totale verkoopprijs van de verkoper.

► Yoan Chung Accountmanager bij het Kennisen Adviescentrum Fenedex.

“Samen met mijn collega’s beantwoord ik jaarlijks meer dan duizend vragen van aangesloten leden. Regelmatig met de hulp van andere leden. Het verrast me telkens weer dat zoveel bedrijven hun exportervaringen willen delen.”

38

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

Soms zijn de kosten voor de behandeling en verplaatsing van de container echter niet in de vervoerkosten inbegrepen. Binnen de havenlogistiek wordt er namelijk gekeken naar de Liner Terms. Daardoor ontstaan er situaties waarin de terminal operator of vervoerder deze kosten aan de koper die de goederen in ontvangst neemt, doorberekent. Voor THCen lossingskosten op bestemming moet daarom worden gekeken naar het vervoerscontract. Indien deze zijn inbegrepen dan zijn ze in eerste instantie voor de verkoper (die het weer aan de koper doorbelast in zijn verkoopprijs). Indien deze kosten niet zijn opgenomen in het vervoerscontract dan zijn ze voor rekening van de koper. Men kan daar altijd ook aparte afspraken voor maken in het koopcontract. 

GLOBE MAGAZINE

Rubriek Q&A

Oorsprongsmarkering Saoedi-Arabië Wij hebben onlangs een claim gehad uit Saoedi-Arabië. Een zending kon een poos niet worden ingeklaard, omdat wij het land van oorsprong met een sticker op de omverpakking hadden vermeld met aanzienlijke meerkosten tot gevolg. Die sticker kan er worden afgehaald en dat blijkt voor de Saoedische wetgeving (en andere Arabische landen) niet toereikend te zijn. Wij doen regelmatig zaken met Saoedi-Arabië, maar hebben deze inklaringsproblemen nog niet eerder meegemaakt. Wij leveren altijd CFR Damman. De distributeur wil nu deze kosten op ons verhalen. Zijn wij op grond van de gekozen Incoterm verantwoordelijk voor deze kosten? Uiteraard willen we ook onze producten zodanig aanleveren dat dergelijke problemen niet meer voorkomen.

De regelgeving in Saoedi-Arabië over het vermelden van de oorsprong op producten dateert al vanaf 2009.

Een aantal jaren geleden kregen we daar regelmatig vragen over omdat de wetgeving stringenter werd toegepast. De klant/distributeur had deze problemen en extra kosten kunnen voorkomen door jullie hierop te wijzen. Aan de andere kant zijn jullie als verkoper wel verantwoordelijk voor de verpakking en de markering daarop, ook voor de kosten die dit met zich meebrengt.

Misschien dat jullie in dit specifieke

geval voor de gemaakte kosten tot een compromis kunnen komen met de klant en zo de goede relatie behouden. Het is wel noodzakelijk dat toekomstige zendingen aan nationale eisen voldoen. Als dit voor jullie meer kosten met zich meebrengt, is dit eventueel in de kostprijs te verwerken. 

Ondertekening algemene voorwaarden Bij onze offertes voegen we de algemene verkoop- en leveringsvoorwaarden toe.

Is het een vereiste dat deze algemene voorwaarden ondertekend worden door de klant?

Het heeft de voorkeur dat uw klant niet alleen de offerte voor akkoord ondertekent, maar ook de algemene voorwaarden zelf. Ondertekening van de algemene voorwaarden door de klant is wettelijk weliswaar niet vereist maar op die manier kan op eenvoudige wijze vast komen te staan dat de klant een redelijke mogelijkheid heeft gekregen om van de algemene voorwaarden als geheel kennis te nemen en bovendien tijdig op de hoogte is geweest van de inhoud van alle afzonderlijke onderdelen. Het zal echter dikwijls voorkomen dat u de voorwaarden niet ondertekend terug ontvangt en soms ontbreekt zelfs een voor akkoord ondertekende offerte. Zorgt u er dan in ieder geval voor dat u een kopie van de offerte met de daarbij verzonden algemene voorwaarden bewaart. U zult onder

dergelijke omstandigheden immers moeten bewijzen dat de algemene voorwaarden ook daadwerkelijk ter hand zijn gesteld. 

Bewijs van transport bij Letter of credit Wij hebben een order uit Israël gekregen en zijn nu de L/C aan het opstellen, maar hebben hier weinig ervaring mee. Wij leveren EXW, maar één van de punten uit de L/C betreft het aantonen dat de goederen op transport zijn gezet.

Wij dachten zelf aan een Forwarder’s Certificate of Receipt (FCR) of door zelf een CMR op te stellen.

Kan Fenedex hierin adviseren?

Allereerst is de combinatie EXW + L/C niet een handige keuze, omdat jullie met deze Incoterm geen controle hebben over de uitvoeraangifte en het vervoerstraject, terwijl er bij een L/C vaak (transport)documenten moeten worden overlegd. Belangrijk is om contractueel vast te leggen welk document overhandigd kan worden om aan te tonen dat jullie aan de verplichtingen als verkoper hebben voldaan. Een FIATA FCR document is mogelijk, maar dan moet de klant wel een expediteur inschakelen die tevens een FCR-document kan opmaken. Doet hij dat niet dan blijven jullie mogelijk met de goederen zitten, zonder betaling.

Achtergrondinformatie: conexbe.be/Fiatadocuments.aspx 

Meer weten over het lidmaatschap? Kijk op fenedex.nl/lidmaatschap.html

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

39

GLOBE MAGAZINE

My Export Network Bent u lid van Fenedex? Dan kunt u vanaf nu de artikelen uit Globe Magazine ook terugvinden op My Export Network.

My Export Network is het online platform voor leden van Fenedex. U kunt er dossiers bekijken, vraagstukken voorleggen aan collega-exporteurs, u leest er het laatste nieuws en vanaf nu dus ook de artikelen uit Globe Magazine (en voorloper Fenedexpress).

Dit alles vanaf uw persoonlijke pagina, waar u op basis van uw interesses kunt aangeven over welke onderwerpen u geïnformeerd wilt blijven en welke niet.

Als extra service start Fenedex binnenkort met een tweewekelijks overzicht per e-mail, zodat u de laatste updates op uw vakgebied keurig in uw mailbox ontvangt.

Member Benefits

Fenedex Member Benefits zijn diensten en producten die uw export versterken. Omdat Fenedex een grote groep exporteurs vertegenwoordigt, hebben wij bij diverse aanbieders scherpe prijzen en voorwaarden onderhandeld voor onze leden. De kortingen kunnen oplopen van 10% tot 75% ten opzichte van de reguliere prijzen. Sommige diensten zijn zelfs gratis voor onze leden. Exclusief Fenedex-leden kunnen gebruik maken van de acties binnen Fenedex Member Benefits.

Het Fenedex Membership Benefits-programma wordt mede mogelijk gemaakt door:

Btw-advisering 20% korting op het uurtarief en een half jaar gratis toegang tot BTW-PLAZA.

Douaneopleidingen en AEO-advisering 15% korting op douane­ vakopleidingen en op het uurtarief voor AEO-advisering.

Expresszendingen 20% tot 75% korting op de Expressvervoer.

Innovatie en subsidies Kosteloos en vrij­blijvend subsidie- en financierings­ onderzoek.

My Export Network vindt u op: http://my.fenedex.nl.

Heeft u nog geen account? Klik op ‘Vraag een account aan’ en Fenedex handelt uw verzoek zo snel mogelijk af. 

Int.bedrijvendatabase 25% korting op de online B2B adressendatabase.

Kredietmanagement Tot 70% korting op krediet­ informatie­rapporten.

40

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

Rubriek

L/C-advies Kosteloze risico-inventarisatie van geopende Letters of Credit.

Legalisatie- & Visumdienstverlening Twee gratis opdrachten voor legalisatie van export­ documenten en aanvraag van visa.

Persondersteuning Tot 15% korting op support bij uw internationale persbeleid en -benadering.

Reizen & overnachtingen Kosteloos exclusieve toegang tot de Fenedex Travel Portal.

Taaltrainingen 10% tot 15% korting op individuele of groeps­ taaltrainingen.

Werving & selectie 20% Verlaging van de wervings­ kosten voor het invullen van een exportmanager vacature.

Kijk voor het complete aanbod op www.fenedex.nl/ memberbenefits

GLOBE MAGAZINE

Fenedex Rubriek

Agenda Opleidingen & Evenementen

September 24  Bijeenkomst zakendoen met Afrika, Vught

25  Cursus Documenten bij export, Arnhem

25  Workshop Incoterms 2010, Amsterdam

Oktober 2

7

8

 Basis­cursus Juridische aspecten bij export, Den Haag Leidschendam  Cursus Export van A t/m Z, Arnhem  Rusland Symposium, Ermelo

10  Cursus Export van A t/m Z, Amsterdam

14  Cursus Export Binnendienst, Rotterdam

29  Cursus Export Binnendienst, Apeldoorn

30  Brazilië Symposium, Rotterdam

November 6

 Nationaal Export Event, Rotterdam

28  Cursus Export Manager, Den Bosch

14  Cursus Export Manager, Ermelo

Informatie en aanmelden: www.exporttrainingen.nl

24 september 2014

14 en 29 oktober 2014

Bijeenkomst zakendoen met Afrika

Cursus Export Binnendienst

Afrika is één van de snelst groeiende economieën ter wereld. Geen wonder dat veel Nederlandse bedrijven hun vizier hebben gericht op Afrika. Hoe betreedt u die grote en voor velen onbekende markt met een andere cultuur en manier van zakendoen?

Wij geven ondernemers met ambities op de Afrikaanse markt graag antwoord op deze vraag tijdens de netwerkbijeenkomst Zakendoen in Afrika.

Locatie: Vught Duur: 1 middag Prijs: kosteloos

Een Export Binnendienst medewerker vervult een cruciale rol in de export. Hij/zij communiceert met de verschillende afdelingen zoals inkoop, sales, finance, distributie, productmanagement, etc. Om de juiste informatie op het juiste moment aan de juiste afdeling of instantie te kunnen verstrekken, dient de export binnendienst medewerker al vanaf het begin stadium betrokken te zijn bij het offerte traject. Na deze opleiding heeft de cursist inzicht in en kennis van alle uitvoeringsfasen van een exporttransactie en kan de rol van de export coördinator op een effectieve en efficiënte wijze vervullen.

Locatie: Rotterdam en Apeldoorn Duur: 5 dagen Prijs: Leden: € 1.831,00 en niet-leden: € 2.155,00

25 september 2014

Workshop Incoterms 2010® Wie is verantwoordelijk voor de vrachtkosten tot op de overeengekomen plaats van bestemming? Wie regelt de documenten, verzekeringen, vergunningen of andere formaliteiten? Tijdens deze workshop behandelen de trainers alle elementen om de juiste leveringsconditie overeen te komen met uw klant. Wanneer u weet welke risico’s gelopen kunnen worden, weet u ook welke risico’s vermeden of verzekerd kunnen worden. Inzicht geven in de voor- én nadelen van bepaalde Incoterms in de praktijk en wijzen op ‘onmogelijke’ of risicovolle combinaties van leverings- en betalingsvoorwaarden.

Locatie: Amsterdam Duur: 1 middag Prijs: Leden € 313,- en niet-leden € 392,-

9 januari 2015

Executive Master Customs and Supply Chain Compliance In januari 2015 gaat de Master opleiding Customs and Supply Chain Compliance voor de tweede keer van start. Een unieke opleiding voor douaneprofessional uit het bedrijfsleven en de overheid, die deze Master volgen naast hun reguliere baan.

Locatie: Rotterdam Duur: 2 jaar Prijs: Leden: € 23.500,00 en niet-leden: € 23.500,00

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

41

GLOBE MAGAZINE

Komend nummer In het septembernummer van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen kunt u lezen over o.m. de volgende onderwerpen:

Fenedex

Fenedex heeft 1200 leden en duizenden klanten die zij dagelijks verbindt, adviseert, opleidt en waarvan zij de belangen behartigt.

Kortom een branche-overschrijdende partner voor expansie in het buitenland.

Postadres Postbus 90409 2509 LK Den Haag

Opzeggen vervoers­ overeenkomst

Interview winnaar Frank Hauwert Trofee

Bezoekadres Raamweg 14 2596 HL Den Haag T 070-330 56 00 F 070-330 56 56 E info@fenedex.nl Bestuur Ir. A.M.G. van Hamburg (Voorzitter) Oud-managing director DHV Holding B.V.

Transportverzekeringen

Arbitrage Turkije

Online www.globemagazine.nl Website met het archief van Globe Magazine voor Internationaal Ondernemen en Fenedexpress. www.export.nl Al jaren hét startpunt voor exporterende ondernemers. twitter.com/fenedex Volg Fenedex op Twitter voor het laatste nieuws over Fenedex en internationaal ondernemen. www.linkedin.com/groups?gid=42534 Discussieer mee met meer dan 1500 betrokkenen in de LinkedIn groep Export en Internationaal Ondernemen. www.fenedex.nl/exportnieuwsbrief Gratis nieuwsbrief met het laatste nieuws en artikelen over export en internationaal ondernemen.

42

Juli /augustus 2014 / Nr. 389

Rubriek

A.C.G.M Bastiaansen President iLoc Group B. Bruning Director Atradius Dutch State Business Drs. J.J. Cramer Directeur Grolsch International Mw. M.A.C. van Dijk Algemeen directeur Royal Duyvis Wiener B.V. C.E. van Esch Managing Director B&S Bosman Global Supply D.P. Schuilwerve Managing Director ABN AMRO Bank N.V. Mr. E.W. Mehring (Vice-voorzitter) Rechtsanwalt, Advocaat en Partner Van Till Advocaten C.H.M. Ruijgrok Managing Director FrieslandCampina Export R.R.J. Smeets RA (Penningmeester) Partner KPMG Accountants B.C.L.M. Stelder Directeur Stelder Verspeeck Software B. van de Vrie Head of Marketing for Business Clients ING Netherlands Ere-Leden Jhr. H.J.M. van der Wyck E.Th. Vroom N.P. Knape

Jhr. Mr. A.W.G. van Riemsdijk J.P. Kostense Mr. C.W.H. van Dam F. Hauwert Organisatie Bart Jan Koopman Directeur Directie- en Bestuurszaken 070-330 56 20 directie@fenedex.nl Kennis- en adviescentrum 070-330 56 80 keac@fenedex.nl Juridische desk juridischedesk@fenedex.nl 070-3305690 Ledenservice en -werving 070-330 56 80 accountmanagers@fenedex.nl Opleiding en training 070-330 56 60 oet@fenedex.nl Communicatie 070-330 56 70 communicatie@fenedex.nl Financiele administratie 070-330 56 40 administratie@fenedex.nl China Desk 070-330 56 83 chinadesk@fenedex.nl Rusland Desk 070- 330 56 88 ruslanddesk@fenedex.nl Turkije Desk 070-330 56 82 turkijedesk@fenedex.nl