Veelo magazine nr. 106 - Herfst 2021

Laat je stem horen!

Wat moet er in het federaal Actieplan Verkeersveiligheid?

Waarom fietsen mannen meer dan vrouwen?

Route naar werk of school plannen?

5 tips

Veelo is een uitgave van de Fietsersbond en verschijnt 4x per jaar. Je ontvangt het als lid of vraag een gratis proefexemplaar via info@fietsersbond.be.

Coverbeeld: An Van Gijsegem

Concept, coördinatie en redactie: Fietsersbond vzw

Vormgeving: KIXX, www.kixx-concept.be

Druk:

drukkerij Perka, Oplage: 8500 ex. Verantwoordelijke uitgever: Gijs van Kersen

Oude Graanmarkt 63, 1000 Brussel info@fietsersbond.be tel. 02 502 68 51

Adverteren: thomas.lannoo@treviplus.be

09 360 48 54

Alles uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, openbaar gemaakt of geciteerd mits bronvermelding ‘Veelo’ en enkel voor niet-commercieel gebruik. Deze uitgave werd gedrukt op milieuvriendelijk papier.

Wil je dit magazine enkel digitaal ontvangen?

Mail info@fietsersbond.be met vermelding ‘Veelo digitaal’ en je lidnummer.

4

VEILIG VERKEER NU! Recepten voor verkeersveiligheid

6

TIPS: PRETTIGE ROUTE PLANNEN 5 tips voor een fietsvriendelijke weg naar werk of school.

8

IS JOUW FIETS IN ORDE? Lichten, reflectoren, een bel en remmen. Check!

10

HOU JE FIETS ’S WINTERS RIJKLAAR Fietshersteller Michaël van Stroomcycles verklapt ons zijn kneepjes van het vak.

12

MANNEN FIETSEN MEER DAN VROUWEN

Julie Van Garsse van Zij-kant over hoe we meer vrouwen op de pedalen krijgen.

14

AFDELING IN DE KIJKER: TIELT Oprichter Birger: “Men zag de fietser als de verkeersdrempel van ’t stad”

Fietsersbond is partner van:

16

WIE WINT ‘FIETSGEMEENTE 2022’? Het grootste fietsonderzoek van België is terug! Wout van Fietsberaad blikt terug op de winnaars van 2020.

Fietsersbond is actief lid van:

20

WAT MOET ER IN HET ACTIEPLAN VERKEERSVEILIGHEID?

Beleidsmedewerkster Lieselotte over dé 5 krachtlijnen voor een veilig plan.

Zij vinden de Fietsersbond nodig:

23

GESPOT: FIETSSLANG IN KOPENHAGEN Indrukwekkende fietsinfrastructuur in de kijker.

FIETSFAMILIE

Een jaar geleden ging ik aan de slag bij de Fietsersbond. Sindsdien voel ik me deel van een familie, een fietsfamilie. Tijdens het fietsen door Brussel heb ik dat gevoel wel vaker. Een grootstad kweekt een samenhorigheid onder fietsers. We hobbelen over dezelfde slecht onderhouden fietspaden, en grijnzen elkaar toe als we over nieuw aangelegd asfalt langs elkaar heen zoeven.

Ook in andere gemeenten zie ik fietsers met dezelfde dingen worstelen en met evenveel plezier genieten van fijne fietspaden. We spreken dezelfde taal waarin fietsersgeluk en -ongeluk herkenbaar is voor al wie wel eens op het zadel springt.

Daarom is het extra fijn dat we dit najaar als fietsfamilie onze stem kunnen laten horen. Samen met de Vlaamse Stichting Verkeerskunde organiseren we de publieksbevraging ‘Fietsgemeente 2022’ in Vlaanderen. Hang de poster bij dit magazine aan je raam of bij je lokale fietshandelaar, mail je vrienden en familie de link naar de vragenlijst door en deel de berichten op sociale media. Hoe meer stemmen, des te meer vreugd!

Zo kunnen we met z’n allen meehelpen aan het in kaart brengen van het fietsbeleid. Een eerste belangrijke stap in het verbeteren ervan. En zo dragen we allemaal ons steentje bij om het fietsersgeluk van heel Vlaanderen te vergroten.

Roos Munk, campagnemedewerker

Ontvang je Veelo nog niet in je bus?

Word dan lid van de Fietsersbond en we sturen je driemaandelijks het magazine! www.fietsersbond.be/ikwordlid

Op 30 augustus voerden de Fietsersbond en haar partners actie in Vlaanderen en Brussel: Veilig verkeer nu! We bezetten 14 kruispunten om aandacht én actie te vragen voor verkeersveiligheid.

Veilig verkeer nu!

Recepten voor verkeersveiligheid

Dinsdag 17 augustus, Gent: een fietsster wordt gegrepen door een vrachtwagenchauffeur die rechtsaf rijdt. Beiden hadden tegelijk groen. Dinsdag 24 augustus, Antwerpen: twee meisjes komen om na een aanrijding met een vrachtwagen. Beiden hadden tegelijk groen. Hoe is dat mogelijk?

Focus op doorstroming

Onze verkeersinrichting is in heel wat Vlaamse, Brusselse en Waalse steden en gemeenten gefocust op de doorstroming van de auto en het gemotoriseerd vervoer. Omdat beide crashes op een door verkeerslichten geregeld kruispunt gebeurden, moet de focus op het conflictvrij maken van die lichten liggen, niet op de doorstroming. Dat kan een oplossing zijn om crashes te vermijden. Zeker op de specifieke kruispunten in Gent en Antwerpen.

Conflictvrij?

Op conflictvrije kruispunten zijn de verkeerslichten zo geregeld dat elke richting apart groen en rood krijgt. Zo kan je nooit een situatie krijgen waarbij vrachtwagens of auto's rechts of links afslaan en in conflict komen met fietsers of voetgangers die ook groen hebben en rechtdoor gaan.

Het is pijnlijk dat op beide kruispunten al eerder aanpassingen gebeurden. In Antwerpen draaide men deze zomer nog de beslissing voor het conflictvrije model terug en koos men opnieuw voor het conflictueuze model. De reden? Omdat er volgens het bestuur te veel file was en fietsers en voetgangers het rode licht negeerden.

Meer politieke moed!

Een conflictvrije regeling op kruispunten

Op conflictvrije kruispunten zijn de verkeerslichten zo geregeld dat elke richting apart groen en rood krijgt.

met lichten is één zaak. Echte politieke moed schuilt in de keuze om het individuele autoverkeer niet in elke straat, woonbuurt, stads- of dorpskern ten koste van alles vrije doorgang te geven. Om wijken en kernen veel minder of niet doorgankelijk te maken voor het autoverkeer. Om sluipverkeer aan te pakken en zo het gemotoriseerd verkeer in woon- en leefomgevingen drastisch te verminderen. Die keuze zien we in Vlaanderen, Brussel en Wallonië nog veel te weinig.

Meer verkeersveiligheid

De Fietsersbond pleit om resoluut en helder te kiezen voor verkeersveiligheid. Om geen verkeersslachtoffers meer te tolereren. Terwijl volgens de verkeersbarometer van het onafhankelijk kennisinstituut Vias in het eerste half jaar van 2021 al 183 doden en 18.758 gewonden te betreuren vielen in ons land, spreken sommige politici over doorstroming en file. Nog te vaak worden keuzes gemaakt die de verkeersveiligheid in gevaar brengen.

De recepten om dit aan te pakken zijn gekend:

1. Creëer woonwijken, woonerven en leefbare woongebieden waar doorgaand verkeer wordt geweerd en sluipverkeer gemeden.

2. Veralgemeen de zone 30 op plaatsen waar er geen aparte fietsinfrastructuur is. De zone moet zo ingericht worden dat sneller rijden onmogelijk wordt.

3. Maak de verkeerslichten echt conflictvrij. Sterker nog: keer de prioritering in de lichtenregeling om. Houd fietsers en voetgangers niet op, zodat het gemotoriseerd verkeer zo min mogelijk tijd verliest.

4. Gebruik circulatieplannen in steden en gemeenten. Een goed plan vermindert het doorgaand verkeer en verbetert de bereikbaarheid en leefbaarheid van de stad of gemeente.

5. Verminder het autoparkeren op straat. Maak zo meer ruimte vrij voor verkeersinfrastructuur, waarbij fietsers en voetgangers de weg niet moeten delen met het gemotoriseerd vervoer.

6. Werk met venstertijden voor vrachtverkeer en voer tonnagebeperking in. Zo vermijd je dat vrachtvervoer op drukke momenten een gevaar vormt voor andere weggebruikers.

Kies voor veilig verkeer nu!

Met andere woorden: kies voor verkeersveiligheid in plaats van de doorstroming van gemotoriseerd vervoer. Kies voor leefbare woonbuurten en durf te doen wat in het buitenland en in veel steden, ook hier, toegepast wordt: herverdeel de ruimte onder de bewoners en de actieve weggebruikers, zoals voetgangers en fietsers.

Dit vraagt politieke moed. Meer moed dan het aankondigen van historisch hoge bedragen voor fietsinfrastructuur. Als we echt werk willen maken van een land waarin de aanvaarding van risico's geen onderdeel is van het verkeersbeleid, dan moeten alle politici en alle administraties, op welk niveau ook, duidelijk die keuze maken.

WAT BRENGT HET NAJAAR VOOR HET FIETSBELEID?

Het wordt een druk najaar met concrete plannen voor meer verkeersveiligheid. Er komt een hernieuwde versie van het vademecum fietsvoorzieningen. De laatste versie van dit handboek om fietsinfrastructuur aan te leggen in Vlaanderen, dateert uit 2017.

We hopen dat de studie rond het gebruik van jaagpaden er nu snel komt. Hoe kunnen weggebruikers ook die ruimte veilig delen? En we hopen vooral dat de aangekondigde middelen voor betere weginfrastructuur snel vrijgemaakt worden. Zodat er voldoende projecten afgewerkt geraken en we echte verbeteringen zien op de openbare weg voor de fietser.

Ondertussen moeten we ook werk blijven maken van gelijkheid. Het gaat onder meer over vervoersarmoede: kwetsbare mensen die geen toegang hebben tot vervoer en zich niet kunnen verplaatsen. Even goed zijn er ingrepen nodig om meer vrouwen, kinderen en ouderen op de fiets te krijgen. Een echt fietsbeleid heeft oog voor alle fietsers van 8 tot 88, ongeacht geslacht, afkomst en economische status.

Waarom fietsen mannen meer dan vrouwen?

De visie van Julie Van Garsse van de progressieve vrouwenbeweging zij-kant op p. 12

De prettigste route naar het werk of school?

Er zijn meer fietsvriendelijke wegen dan je zou denken. Je moet ze alleen weten te vinden. Deze tips helpen je in je zoektocht.

Het is zelden een goed idee om bij het plannen van een veilige en comfortabele fietsroute uit te gaan van de weg die je met de auto zou nemen – al is dat vaak de meest voor de hand liggende route. De kans is groot dat er prettigere alternatieven bestaan: routes waarlangs het minder druk is of waar de fietspaden breder zijn bijvoorbeeld.

Zelfs een klein ommetje betekent niet dat je per definitie trager bent, integendeel. Langs fietssnelwegen of kalmere baantjes wordt je vaart minder geremd door ver-

keerslichten, slecht geparkeerde wagens, druk verkeer of bushaltes. En mogelijk is het uitzicht er ook stukken beter. Hoe ontdek je die alternatieven?

1

5 tips

Verzamel straten

Bakken fietservaring is de beste raadgever bij het vinden van de ideale route. Verken daarom je regelmatig je buurt, en durf verkeerd te rijden. Ontvlucht de hoofdwegen, en probeer eens de kleine steegjes, de binnenwegen, stukjes door het park, of straten in rustige woonwijken.

2 Praat met andere fietsers

Ook de ervaring en raad van collegafietsers kan goud waard zijn. Praat met hen over de wegen die zij het liefst nemen en welke ze vermijden. Misschien

bestaat er wel een lokale Facebookgroep waar je een vraag over je route kan stellen. Of kijk eens op www.route2school.be, een webapplicatie die de ervaringen van fietsende leerlingen, ouders en leerkrachten in een digitale schoolroutekaart giet. www.route2school.be

3 Volg knooppunten

De fietsknooppunten die je misschien kent van zondagse fietstochtjes, kan je ook gebruiken om dagelijkse fietsroutes te plannen. Op www.fietsnet.be zoek je naar het knooppunt dat het dichtst bij je vertrek- en eindpunt ligt, en vervolgens berekent de applicatie automatisch de kortste route langs het knooppuntennetwerk. De routes hebben een kwaliteitskeurmerk ‘getest en goedgekeurd

Met de routeplanner van Bike to Work help je ook om fietswegen op termijn veiliger te maken.

door ervaren fietsers’, en dat merk je. Een nadeel is dan weer dat de knooppuntenroutes soms wat langer zijn dan de route die Google Maps aanbeveelt. In dat geval kan je eventueel hier en daar wat knutselen om te grote omwegen af te snijden. www.fietsnet.be

4

RouteYou, Komoot en Strava

Het is mogelijk dat er geen knooppunten langs je route liggen, of dat je niet je goesting vindt in het knooppuntennetwerk. Dan zijn er nog altijd fietsvrien-

De routeplanners maken daarbij gebruik van de ervaringen van andere fietsers, of integreren bestaande fietsroutes.

over een fietspad of wegen die enkel voor fietsers en voetgangers toegankelijk zijn. De pendelroute leidt je naar het werk, bij voorkeur langs een fietssnelweg. En de snelste route doet wat zijn naam belooft.

In Komoot en Strava kan je zelfs “highlights” toevoegen aan je route. Dat zijn mooie wegen of plaatsen die door andere fietsers extra worden aanbevolen. www.routeyou.com: gratis en Made in Belgium. www.komoot.com: betalend www.strava.com: betalend

Maak je account aan voor Bike to Work en plan je route

www.biketowork.be/route-app

Door de routeplanner te gebruiken help je andere fietsers. Je kan je rit door de app laten registreren of “tracken”, en je kan een afgesloten route of een ongeval melden. De Fietsersbond gebruikt de data ook om gerichter te lobbyen voor betere fietsinfrastructuur bij wegbeheerders en overheden. Dankzij de routeplanner help je de fietswegen op termijn veiliger te maken. www.wowow.be

Is je fiets klaar

Als je de openbare weg op gaat, dan moet je fiets uitgerust zijn met lichten, reflectoren, een bel en remmen. Is jouw fiets in orde? Check de afbeelding en kijk of je alles hebt om op te vallen nu de dagen korter worden.

Rode reflector achteraan

Wist je dat...

lichten of reflectoren niet verplicht zijn op kinderfietsen, koersfietsen en mountainbikes? Tenzij je in het donker fietst.

Heb je een bakfiets of driewieler met twee wielen achteraan? Dan heb je ook twee rode reflectoren nodig.

Remmen vooraan en achteraan

Bij kinderfietsjes of fietsen met een wielmaat van maximum 50 cm diameter, volstaat één rem.

Rood licht achteraan

Het rode achterlicht moet 's nachts, bij helder weer, zichtbaar zijn van op een afstand van minstens 100 meter.

twee oranje reflectoren per pedaal

TWEE oranje reflectoren

tussen de spaken van elk wiel of ...

... Een witte reflecterende strook op de banden

HOU JE REFLECTOREN ZICHTBAAR

• Vuile lichten en reflectoren hebben geen zin. Maak ze af en toe schoon.

• Richt je reflectoren: zet ze goed rechtop.

WANNEER MOET JE VERLICHTING AAN?

• Vanaf het vallen van de avond tot het aanbreken van de dag.

• Overdag, als de zichtbaarheid minder dan 200 meter is.

• Je lichten mogen knipperen.

voor het winteruur?

BEL

Moet tot op 20 meter hoorbaar zijn.

Wit of geel licht vooraan

Richt je voorlicht wat naar onder: zo verblind je je tegenliggers niet.

Witte reflector vooraan

Wist je dat...

10 tot 15 procent van de fietsers in Vlaanderen en Brussel niet in orde is met de fietsverlichting?

DOE JE MEE AAN DE VERLICHTINGSACTIE?

De Fietsersbond en AXA organiseren van 25 oktober tot 12 november de Verlichtingsactie. De vrijwilligers van de Fietsersbond vatten post op drukke fietsassen en bedanken de fietsers die goed verlicht zijn. De onverlichte fietsers krijgen een lampje.

MOETEN LICHTEN (ALTIJD) VASTZITTEN OP JE FIETS?

• Lichten moeten niet verplicht op je fiets zitten. Je mag ze ook op je kledij of rugzak bevestigen.

• Overdag bij goede zichtbaarheid is het niet verplicht om fietsverlichting bij te hebben. Je bent natuurlijk beter altijd voorbereid.

Wil ook jij lichtjes uitdelen? Check fietsersbond.be/ verlichtingsactie-doe-mee

vlotte fiets, doet rijden"

"Ik hou van een fiets waar je met plezier mee rijdt", zegt fietsenmaker Michaël Clémeur. ‘Dat geeft zin om te fietsen. Je kan heel wat dingen zelf doen om je fiets in orde te houden. Dan kruip je ook ‘s winters graag op de fiets.’ Michaël verklapt ons zijn kneepjes van het vak.

Michaël: "Ik geef mijn klanten hun fietsplezier terug door een perfect rijdende fiets af te leveren. En dat maakt me blij. Je kan gerust zonder technische kennis je fiets onderhouden en prima laten rijden. Dat doe je door de onderdelen van je fiets af te lopen."

Kijk het profiel van je remblokjes na

Michaël: "Heb je velgremmen? Kijk dan de rubber van de remblokjes na. Wanneer het profiel ervan bijna weggesleten is, zijn ze

aan vervanging toe. Meestal moet je de volledige blok verwisselen, soms schuif je nieuwe rubbertjes in de behuizing."

"Bij schijfremmen check je de dikte van de remstof. Dat zijn de plaatjes die tegen de schijf gedrukt worden wanneer je remt. Vervang ze wanneer ze minder dan 0,5 mm dik zijn, anders rem je met de metalen behuizing en beschadig je de remschijven.

‘Ik geef mensen hun fietsplezier terug’

Neem eventueel een zaklamp als je de plaatjes niet goed kan zien.’

Voel eens aan je remhendels

Michaël: "Voel ook eens aan de remhendels zelf. Is er veel weerstand wanneer je je mechanische rem indrukt? Dan zijn de kabels aan vervanging toe. Heb je hydraulische remmen en voelen de hendels slap aan? Dan moet er nieuwe remvloeistof in de buisjes of moet er lucht uit. Dat laat je best over aan een expert."

Check of je ketting vlot schakelt

Michaël: "Zand en vocht kruipen gemak-

Michaël Clémeur is 43. Sinds een jaar werkt hij als fietsenmaker in Molenbeek. "Vroeger maakte ik halftijds fietsen in een groot atelier, maar ik miste het persoonlijk contact met de klant. Nu ik full time werk in mijn eigen zaak, heb ik de tijd om elke fiets volledig onder handen te nemen en als nieuw te laten rijden. Dat geeft enorm veel voldoening." Michaëls onderneming heet Stroom Cycles. De naam verwijst naar het Zennekanaal dat verderop stroomt. Voor Michaël is de stroom een metafoor voor de liefde voor het fietsen: ‘Je kan rustig met de stroom meefietsen of uitdagingen opzoeken en het wilde water trotseren. Ieder zijn zin!’

Stroomcycles

"Een

Maak je fiets winterklaar met de tips van Michaël

"Wist je dat je voorrem voor 75% van je remkracht zorgt?"

kelijk tussen de schakels. Je ketting gaat dan kraken, waardoor schakelen moeilijk wordt. De oplossing? Wrijf voorzichtig de ketting schoon met een borstel en lauw water en droog grondig met een doek. Bij regen doe je dat best na elke fietstocht."

"Doe na de poetsbeurt regelmatig kettingolie op de ketting, maar niet te vaak. Het vet stapelt zich dan op waardoor er nog meer vuil blijft plakken."

Hebben de banden voldoende grip?

Michaël: "Pomp je banden in de winter niet te hard op. Zo vergroot je het contactoppervlak met de grond en heb je extra grip. Omdat de achterband het meeste gewicht draagt, zet je deze best iets harder dan de voorband."

"Voor gewone stadsfietsen ongeveer op 4 tot 5 bar. Dat kan je aflezen als je een pomp met drukmetertje hebt. Knijp anders met je vingers in de zijkant van de band: die mag maar een heel klein beetje indeuken. In de banden van een koersfiets moet er meer druk. Op de band staat aangegeven hoeveel dit mag zijn. Bij de meeste banden volstaat het om elke maand wat lucht bij te pompen."

"Ga de rubber van de banden ook eens na. Ontdek je barstjes of is het profiel bijna weggesleten? Dan heb je nieuwe banden nodig, anders rij je heel snel lek."

Maak je zichtbaar met je licht

Michaël: "Een licht is verplicht op je fiets. In de stad dient het vooral om gezien te worden. Op wegen zonder straatverlichting heb je het licht ook nodig om zelf

goed te zien. Kies in dat geval voor een extra felle lamp, maar richt de straal wel naar de grond zodat je de tegenliggers niet verblindt."

Strooizout: de vijand van je fietskader

Michaël: "Strooizout is een agressief goedje. Het vreet aan je ketting en in het kader van je fiets. Wanneer er gestrooid is, kan je je fiets thuis best een sopje lauw water geven."

"Een tuinslang of hogedrukreiniger mag eventueel ook. Hou dan wel anderhalve meter afstand en richt de waterstraal altijd met de lengte van de fiets mee. Anders spuit je het vet weg uit de lagers van je fiets en gaan je wielen en trappers kraken."

Hou de batterij van je e-bike uit de kou

Michaël: "Koud weer en batterijen gaan niet samen. Als je de batterij van je e-bike in de kou laat staan, gaat die 30% sneller leeg. De meeste batterijen kan je eenvoudig loskoppelen en mee naar binnen nemen."

‘Doe dit ook op je werk. Dan loop je minder risico om zonder elektrische ondersteuning weer naar huis te moeten zwoegen. Ben je de batterij toch vergeten binnen te nemen? Laat hem dan eerst op kamertemperatuur komen voordat je vertrekt of de batterij opnieuw oplaadt.’

Kleed je warm in laagjes

CHECKLIST

JE FIETS IS KLAAR VOOR DE WINTER WANNEER ...

... er nog profiel op de remblokjes zit

... je de remmen makkelijk kan indrukken en ze goed remmen

... de ketting ingevet is en goed schakelt

... er nog voldoende profiel op de banden zit

... er geen barstjes in het rubber van de banden zijn

... de banden goed opgepompt zijn en blijven

... je fietslichten goed werken

... er geen slag in je wielen zit

... geen spaken ontbreken

... geen roest op je kader zit

Michaël: ‘Slecht weer bestaat niet, slechte kleding wel, zegt een Zweeds spreekwoord. Ik geef de Zweden 100% gelijk. Vandaag bestaat er kleding voor elk weertype. Als het echt koud is, kleed je je best in laagjes: een thermisch onderlijfje, een shirt met lange mouwen, een pull, enzovoort. Krijg je het te warm tijdens je fietstocht? Dan kan je altijd een laagje uitdoen.’

Als lid van de Fietsersbond krijg je bij heel wat fietsenmakers korting

Bij Stroomcycles is dat 10% op de werkuren.

Of zoek een fietsenmaker in je buurt op fietsersbond.be/fietshandelaars (de zoekfunctie is enkel beschikbaar op desktop).

"Ontdek je barstjes in het rubber van je banden? Dan heb je nieuwe nodig."

Waarom fietsen mannen meer dan vrouwen?

In de provincie Antwerpen fietst 1 op 3 mannen dagelijks, terwijl bijna 1 op de 3 vrouwen zelden of nooit fietst. Julie Van Garsse van zij-kant legt uit waar die ongelijkheid vandaan komt en hoe we meer vrouwen op de pedalen krijgen.

Julie: “Wielertoerisme bij vrouwen boomt, maar als het gaat over woonwerkverkeer of andere praktische verplaatsingen is de doorsnee fietser mannelijk, eerder jong en hoogopgeleid. Nochtans is de fiets een opstapje naar emancipatie en onafhankelijkheid: je verplaatst je er snel, vrij en goedkoop mee.”

Gevoel van onveiligheid

Julie: “Vrouwen voelen zich onveiliger op de fiets dan mannen. Dat komt niet alleen door het drukke verkeer, maar ook omdat mannen de openbare ruimte domineren. Vrouwen worden geconfronteerd met ongepaste blikken en commentaar. Vooral op plaatsen met weinig sociale controle, zoeken ze sneller de veiligheid van de auto, bus of taxi op.”

Verlichte en propere fietsroutes

Julie: “Het is aan het beleid om ervoor te zorgen dat vrouwen veilig kunnen fietsen. Meer verlichting en het proper houden van de straat kunnen het gevoel van onveiligheid wegenemen. Sinds de dood van Julie Van Espen werkt de stad Antwerpen aan betere verlichting van de

fietsverbinding aan het Albertkanaal en wordt de fietsroute opgewaardeerd met street art. Dat komt het veiligheidsgevoel ten goede.”

“Onderzoek van Pro Velo in Brussel laat ook zien dat het gevoel van onveiligheid nog sterker is bij vrouwen die nooit fietsen. Sensibilisering rond de fiets als vervoermiddel en cursussen voor beginnende fietssters zijn even belangrijk om het gevoel weg te nemen.”

Trip chaining makkelijker met de auto

Julie: “Het is ook zo dat vrouwen zich nog steeds meer bezighouden met het huishouden en het gezin. Ze leggen vaker complexe trajecten af met veel stops: ze brengen de kinderen naar school of opvang, doen op weg naar het werk nog

enkele boodschappen en pikken nadien de kinderen weer op. We noemen dit ‘trip chaining’ en dat is allemaal niet zo eenvoudig te regelen met de fiets.”

“Er bestaan elektrisch aangedreven cargofietsen, maar die zijn duur en op veel plaatsen is de fietsinfrastructuur er niet voor aangepast. Bredere fietspaden en grotere fietsstallingen maken het gemakkelijker om de fiets toch boven de auto te verkiezen. ”

Maak fietsen betaalbaar

Julie: “Het beleid stelt de fiets voor als het goedkoper alternatief voor de auto. Alleen zien we dat in kwetsbare gezinnen het geld ontbreekt om te investeren in een fiets, een helm, een goed slot. We ijveren daarom voor laagdrempelige fiets(herstel)cursussen, meer financiële ondersteuning en een plaats in de buurt waar je goedkoop kinderfietsen kan huren, zoals fietsbib.be.”

Julie Van Garsse is stafmedewerker bij zij-kant, een sociaal-culturele beweging die streeft naar gelijke kansen voor vrouwen en mannen. www.zij-kant.be

INTRODUCEERT DE NIEUWE E-BIKE COLLECTIE 2022

Bye summer, back to work! Geldt ook voor Stella, daarom is onze gloednieuwe e-bikecollectie van 2022 nú zelfs al beschikbaar. Kom gauw naar de winkel voor een gratis proefrit en profiteer meteen van knallende back to work-deals!

Marc De Wael (56 jaar) ondersteunt Birger. Zijn ultieme droom? Dat de Tieltenaars alle korte ritjes met de fiets afleggen voor een veiligere en leefbare gemeente.

Stijn De Vos (39 jaar) helpt mee acties op poten zetten en denkt mee na over een fietsvriendelijk Tielt. Op de fiets haal je volgens Stijn het meeste uit je verplaatsingen: je ontmoet mensen, je ontspant, je beleeft!

Birger Landuyt (38 jaar) richtte de afdeling van de Fietsersbond in Tielt op in 2018. Hij is nu de voorzitter en doet de communicatie met het stadsbestuur en de leden. Birger is een verwoed verzamelaar van fietsen die buiten het normale vallen.

“Men zag de fietser als de verkeersdrempel van ’t stad”

In deze herfsteditie van VEELO zetten we de West-Vlaamse afdeling Tielt in de kijker. Het verhaal van Tielt is er een van veel frustraties, maar ook van hoop. Wij spraken met oprichters Birger Landuyt en Marc De Wael.

Birger, jij hebt de fietsersbond in Tielt opgestart. Wat was je motivatie?

Birger: "Tijdens de vorige legislatuur zocht men in Tielt gemotiveerde mensen om in de verkeerscommissie te zetelen. Ik had mij daarvoor opgegeven, aangezien ik net daarvoor een dossier had opgesteld

met een tiental te verbeteren fietspunten in Tielt."

"Ik heb zes jaar in die verkeerscommissie gezeteld, net als Marc, die zetelde als afgevaardigde voor de school van onze kinderen. Na zes jaar merkten we dat er weinig

veranderd was: slechts één punt van dat dossier was aangepakt. We vonden dat we meer moesten doen voor de fietser in Tielt. Dat gebeurde via het oprichten van een lokale Fietsersbondafdeling."

Marc: "We hebben allebei ook relatief jonge kinderen. Tielt stond op de voorlaatste plaats in de rangschikking van Fietsgemeente 2020. Allemaal zaken die leiden tot frustratie en bijgevolg het oprichten

Birger Landuyt, voorzitter Fietsersbond afdeling Tielt

van een Fietsersbond. Maar dat wou Birger niet helemaal alleen doen natuurlijk."

Birger: "Ja, ik heb je daar wat in meegesleurd, hé Marc (lacht). Tielt telt veel scholen en een paar zeer drukke gewestwegen die de stad doorkruisen. Men schermt soms met het feit dat men er weinig aan kan doen, maar als men wil kan men altijd iets doen. In de afgelopen vijftig jaar is er bijna niets veranderd. Ik herinner me nog een moment, een jaar of tien geleden, dat iemand van het stadsbestuur de vraag kreeg waarom er zo weinig voor de fietser gebeurt in Tielt. Zijn antwoord: 'de fietser is de verkeersdrempel van ‘t stad'. De fietser werd dus in feite gezien als iemand die het verkeer ophoudt en voor vertraging zorgt."

Twaalf jaar lang al krijgen we het antwoord dat het dossier ‘lopende’ is. Dat is frustrerend. Bij het oprichten van onze afdeling zei een vriend van me, die vrijwilliger is in Gent: 'Proficiat met het oprichten van je afdeling, ik wens je veel geduld'."

Ondanks het probleem met infrastructuur kruipt de Tieltenaar op de fiets?

Marc: "In Tielt wordt er relatief weinig gefietst, maar je zit natuurlijk ook in een vicieuze cirkel. Omdat het onveilig is, durven mensen hun kinderen niet naar activiteiten te laten fietsen. Maar door in de auto te stappen draag je zelf bij aan die onveilige situatie. Op vlak van infrastructuur is er inderdaad weinig veranderd, waardoor ik begrip heb voor de ouders die hun kinderen niet met de fiets naar

fietsers is er met andere woorden een momentum om wat te veranderen."

Hoe zien jullie de toekomst van fietsend Tielt tegemoet?

Birger: "De nieuwe legislatuur heeft flink ingezet op een nieuw mobiliteitsplan ten voordele van de fietser. We werden daarbij nauw betrokken door het stadsbestuur. We merken dat er in verschillende buurgemeenten al een dergelijk plan is uitgerold. In Tielt laat het voorlopig nog wat op zich wachten. Als dat mobiliteitsplan zou worden uitgevoerd, dan wonen we in een ander Tielt. En eenmaal je in die positieve vibe zit, dan komen er vanzelf meer fietsers. Het ene positieve signaal zet het andere in gang. We zijn hoopvol dat het stadsbestuur de durf heeft om dit mobiliteitsplan te implementeren. De wil en het draagvlak binnen de politiek in Tielt zijn er volgens mij althans."

Fietsen in Tielt is dus zeer onveilig?

Birger: "Er zijn een aantal heel gevaarlijke punten, ja. Een berucht punt in Tielt is ‘de vierhoek’, een plaats waar twee gewestwegen samenkomen, pal in het centrum. We bestonden pas vier maanden als afdeling toen daar een dodelijk ongeval gebeurde. Net zoals men in Gent doet, hebben we dan een witte fiets geplaatst op de plaats van het ongeval. Ondertussen zijn we twee jaar verder en er is nog steeds niets veranderd. We hebben één keer een plan gezien, maar het sloeg nergens op."

Marc: "We hebben inderdaad de indruk dat bij het Agentschap Wegen en Verkeer doorstroming van autoverkeer en niet fietsveiligheid de hoogste prioriteit krijgt."

Birger: "Van alle invalswegen naar Tielt is er maar één met een gescheiden fietspad. Op al de rest is men gedoemd om op zogenaamde moordstrookjes te fietsen.

school of activiteiten durven laten gaan. Terwijl Tielt in feite een perfecte stad is om de fiets meer centraal te plaatsen. Ze is heel compact, er zijn veel scholen, muziekacademie, sport, handelaars - noem maar op - op een kleine oppervlakte. Tielt heeft dus een enorm potentieel, maar dat wordt absoluut niet benut."

Birger: "Er zijn ondertussen wel veel fietsers bijgekomen. Tien jaar geleden reed ik als enige rond met mijn bakfiets, nu zie je er al drie per school. Dat vergroot het draagvlak."

Marc: "Corona heeft die tendens nog versterkt, ook in Tielt. Door het groter aantal

Marc: "Vanaf het begin van de oprichting hebben we mensen proberen te mobiliseren en veel geïnvesteerd in lobbywerk. Niet alleen via de schepen van mobiliteit. We hebben onszelf ook uitgenodigd bij andere relevante werkgroepen en spreken vaak met de oppositie. Voor het mobiliteitsbureau Vectris, dat het mobiliteitsplan heeft uitgetekend, organiseerden we een fietstocht om de verschillende knelpunten te laten zien. Men ziet ons in Tielt met andere woorden als een volwaardige partner en men heeft ons van bij het begin betrokken bij dit nieuwe mobiliteitsplan. We hopen inderdaad dat het stadsbestuur de durf heeft om door te pakken."

Wil jij ook iets doen voor de fietsers in jouw gemeente?

Wij steunen je bij de oprichting van je lokale afdeling. Kijk op fietsersbond.be/oprichten-nieuwe-afdeling

"Tielt stond op de voorlaatste plaats in de rangschikking van Fietsgemeente 2020."

Marc De Wael, medeoprichter

"Tien jaar geleden reed ik als enige rond met mijn bakfiets, nu zie je er al drie per school."

Oprichter Birger Landuyt

Verdient jouw gemeente de titel ‘Fietsgemeente 2022’?

Het grootste fietsonderzoek van België is er! Daarin bepaal jij, samen met een professionele jury, wie de titel Fietsgemeente 2022 verdient. Jurylid Wout Baert blikt terug op de drie winnaars uit 2020. Welke beslissingen namen zij om de fietser te overtuigen?

KORTRIJK

85% MEER FIETSERS IN 4 JAAR TIJD

• Winnaar Fietsstad 2020 in de categorie meer dan 50.000 inwoners

• 77.109 inwoners

• 78% doet korte afstanden te voet of met de fiets

• 50% is tevreden over de staat van de fietspaden

• 54% vindt dat je er veilig kan fietsen

• 53% vindt dat er voldoende fietspaden zijn

Bron: stadsmonitor.be

Pionier van de fietszone

Kortrijk heeft de durf getoond om als eerste een uitgebreide zone van het centrum als fietszone in te kleuren. En dat merk je,

DEINZE

VERPLAATSINGEN ONDER 15 KM MET DE FIETS

• Winnaar Fietsstad 2020 in de categorie 20.000 tot 50.000 inwoners

• 43.580 inwoners

• 68% doet korte afstanden te voet of met de fiets

• 48% is tevreden over de staat van de fietspaden

• 49% vindt dat je er veilig kan fietsen

• 53% vindt dat er voldoende fietspaden zijn

Bron: stadsmonitor.be

Wout Baert leidt het Fietsberaad Vlaanderen, het kenniscentrum voor fietsbeleid. Het centrum ondersteunt steden en gemeenten om de dynamiek in hun fietsbeleid te versnellen. www.fietsberaad.be

stelt Wout Baert: “Doorheen heel het centrum nodigen fietssymbolen de fietser uit om in het midden van de rijbaan te fietsen.”

Een crèche voor fietsen

De stad is erg bezig met het autoluw maken van het centrum. Autoparkeren werd uit het centrum geweerd en naar het ondergrondse of de rand van de stad geduwd. Wout: “Zo kwam er plaats vrij voor een bovengrondse fietsenparking in het centrum. Die werd uitgebouwd tot een volledige servicestalling.” Die parking werd, heel toepasselijk ‘Fietscrèche’ gedoopt.

voor stadspersoneel werd afgeschaft. In ruil werd er een groepsaankoop van elektrische fietsen op poten gezet.” De autoparking in het stadshuis toverde men om tot een fietsenstalling met omkleedruimtes, douches en droogruimtes.

De Fietsambassade

Kortrijk heeft ten slotte alle fietsdiensten gebundeld onder ‘De Fietsambassade’. Ze speelden daarvoor leentjebuur bij Gent. Alle vragen en ideeën over fietsen worden er verzameld. Op een algemeen nummer kunnen inwoners hun bekommernissen

Autoparking omgetoverd tot fietsenstalling

“Het beleid keek ook in eigen boezem,” gaat Wout verder. “Gratis autoparkeren

Fietstunnels in de plaats van overwegen

Deinze nam zich een ambitieuze doelstelling voor: de fiets moet de eerste keuze worden voor alle functionele verplaatsingen onder 15 kilometer. “Om dat te verwezelijken moet je zoveel mogelijk barrières voor fietsers wegwerken”, stelt Wout. “Daarom besliste de stad om samen met Infrabel op de plaats van afgeschafte spoorwegoverwegen fietstunnels te voorzien.”

kwijt. “De Fietspunten, fietspompen en oplaadpunten voor elektrische fietsen maken het dienstenplaatje van Kortrijk helemaal compleet,” besluit Wout.

Beweegbare fietsersbrug

In het stadscentrum is de bouw van de fiets- en voetgangersbrug over de Leie ter hoogte van de Brielpoortparking volop aan de gang.

"De eigen fietstelpaal in het centrum van Kortrijk registreerde een stijging van het aantal fietsers met 85% in 4 jaar tijd."

"Eén initiatief valt op in deinze: parkeerplaatsen werden omgetoverd tot terras of zitplek met fietsenstalling."

De beweegbare brug verbindt de grootste gratis randparking van de stad met het winkelcentrum en zorgt ervoor dat het museum, het Leietheater en de Brielpoort veiliger en vlotter met de fiets bereikbaar zijn.

Belgisch Kampioenschap Loopfietsjes

De stad organiseerde onder het motto ‘Jong geleerd, is oud gedaan’ het allereerste Belgisch Kampioenschap Loopfietsjes. Meer dan 220 peuters en kleuters namen deel. Er was een ceremonie met het volkslied en een medaille-uitreiking.

Wout: “Dit creatieve idee zette volgens de Fietsgemeente-jury het fietsen bij jong en oud op een positieve en leuke manier in de verf.”

BOECHOUT

VOOR DE DERDE KEER FIETSGEMEENTE

• Winnaar Fietsstad 2020 in de categorie tot 20.000 inwoners

• 13.372 inwoners

• 81% doet korte afstanden te voet of met de fiets

• 70% is tevreden over de staat van de fietspaden

• 68% vindt dat je er veilig kan fietsen

• 70% vindt dat er voldoende fietspaden zijn

Bron: stadsmonitor.be

Trage wegen blijven

De gemeente Boechout zet al jarenlang in op de fiets. In de zuidelijke rand van Antwerpen is de verkeersdruk een feit

en de deelgemeente Vremde heeft een landelijk karakter. En toch wint hier de fiets aan terrein.

Wout: “Het onderhouden en aanleggen van nieuwe trage wegen speelt daarbij een grote rol. Die zorgen ervoor dat de afstand voor fietsers en wandelaars korter wordt.” Zo legde Boechout in samenwerking met buurgemeente Hove een trage weg aan in het landschapspark Frijthout, een veelgebruikte route voor schoolkinderen van de middelbare scholen.

Uitgepuurd fietsnetwerk

De positie aan de rand van Antwerpen zorgt ervoor dat Boechout goed is ingebed in het fietsroutenetwerk. De fietssnelweg F11 Lier–Antwerpen loopt dwars door de gemeente. “De verdere uitbouw van de routes op het netwerk krijgt al

langer aandacht in Bouchout”, legt Wout uit. “De laatste jaren werden nog enkele missing links gesloten, zodat de buurgemeentes makkelijk bereikbaar zijn met de fiets.”

Wedstrijd: wandelen vs. auto Boechout organiseerde de wedstrijd ‘Parkeer & Wandel mee’. Deelnemers legden een uitgestippelde route af van het centrum naar de verschillende randparkings. Daaruit bleek dat het sneller was om de randparkings te gebruiken en te voet te komen, dan tot op het centraal Jef Van Hoofplein te rijden met de auto. Wout: “Dit creatieve project kon de bewoners en bezoekers van Boechout overtuigen om minder de auto te nemen. De parkeeren verkeersdruk in het centrum daalden gevoelig. Dat is ook de jury niet ontgaan.”

Welke stad of gemeente wordt Fietsgemeente en Fietsstad 2022?

Dat bepaal jij als fietser mee via de bevraging op fietsgemeente.be

“In Boechout werd de recreatieve fietskaart heruitgebracht als brochure ‘#boechoutfietst’.”

5 krachtlijnen voor een fietsvriendelijk actieplan

Federaal minister van Mobiliteit Gilkinet werkt aan het Actieplan voor Verkeersveiligheid. De Fietsersbond werd uitgenodigd om feedback gegeven. Beleidsmedewerkster Lieselotte Gevens vertelt wat er in het plan moet om de veiligheid van de fietsers te garanderen.

Lieselotte Gevens behartigt de belangen van de fietsers in het Brussels Gewest. Ze zetelt in commissies en adviesraden, en ondersteunt de lokale afdelingen bij vragen over het fietsbeleid.

Wegcode voor fietsers en voetgangers

Lieselotte: “De Belgische verkeersregels zijn vastgelegd in de wegcode. In de code worden te vaak kleine aanpassingen aangebracht ten nadele van de verkeersvei-

Ontdek wat de Fietsersbond doet om fietsen veilig te maken fietsersbond.be/ons-werk

ligheid van fietsers en voetgangers. Daarom vragen we een grondige herziening van de code om voetgangers en fietsers beter te beschermen.”

Rijbewijs op punten

Lieselotte: “We zijn voor een rijbewijs op punten. Bij een overtreding verliest de bestuurder een of meerdere punten. Komt het aantal op nul, dan volgt er een sanctie. Met het rijbewijs kan er strenger opgetreden worden wanneer iemand steeds dezelfde regels overtreedt en maken we onze wegen veiliger.”

Strengere controles en handhaving

Lieselotte: “Idealiter wordt het rijbewijs op punten gecombineerd met meer controles en de graduele verhoging van boetes. De pakkans moet omhoog voor overtredingen die de verkeersveiligheid in gevaar brengen. Denk aan te snel rij-

den, telefoneren achter het stuur of het inhalen van fietsers zonder voldoende afstand te houden.”

Meer onderzoek naar ongevallen en crashes

Lieselotte: “Vandaag weten we te weinig over ongevallen. Gaat het om crashes tussen fietsers en gemotoriseerd verkeer? Is er een stijging van het aantal ongevallen tussen fietsers onderling? Welke rol speelt de weginfrastructuur? De antwoorden zijn cruciaal om de juiste beleidskeuzes te maken.”

Aandacht voor subjectief veiligheidsgevoel

Lieselotte: “Verkeersveiligheid draait niet louter om de objectieve cijfers. Het veiligheidsgevoel speelt ook een rol. Mensen die het gevoel hebben dat fietsen gevaarlijk is, kiezen sneller voor de auto. We moeten weten waar dat gevoel vandaan komt en wat we kunnen doen om het weg te nemen. Enkel zo maken we van de fiets echt het duurzaam alternatief voor de auto.”

“Veiligheid draait niet louter om objectieve cijfers. Het subjectieve veiligheidsgevoel speelt ook een rol."

HELP MEE MET

HET GROOTSTE

FIETSONDERZOEK

VAN VLAANDEREN

Is jouw stad of gemeente goed bezig om fietsen veilig en aangenaam te maken? Laat het ons weten en vul de enquête in. En wie weet wint zij wel de titel Fietsgemeente 2022!

Laat nog t.e.m. 31 oktober je stem horen op fietsgemeente.be

BESCHERM ONZE TRAGE WEGEN OP 16 EN 17 OKTOBER

Op 16 en 17 oktober is het de Dag van de Trage Weg. Trage wegen zijn alle wegen en paadjes bedoeld voor traag verkeer, zoals wandelaars, fietsers en ruiters. Veldwegen, bospaadjes, fietssnelwegen, jaagpaden langs waterlopen, maar ook doorsteekjes in woonwijken kunnen trage wegen zijn. Ze vormen veilige verbindingen voor woon-werkverkeer op de fiets, maar ook voor kinderen en ouderen. dagvandetrageweg.be

VELODROOM IN LEUVEN

Kunstenaars Elke Thuy en Bruno Herzeele ontwierpen deze artistieke houten ovale wielerpiste. In en rond de Velodroom vinden culturele, sportieve en sociale activiteiten plaats. Het is een toegankelijke, gezellige en familiale ontmoetingsplek. De ruimte is beschikbaar voor inwoners en verenigingen. Wie een fijn idee heeft, mag zijn of haar voorstel indienen en misschien is de Velodroom wel even helemaal van jou. leuven.be/velodroom

DOCU: ‘TOGETHER WE CYCLE’. INSPIRATIE UIT NEDERLAND

Fietsen lijkt in Nederland een natuurlijk fenomeen. Toch stond de fiets in de jaren zeventig ook bij onze noorderburen ter dicussie: ‘De fiets had zijn tijd gehad, de toekomst was aan de auto’, was het devies in zowat heel de Westerse wereld. Tegen alle verwachtingen in bleven de Nederlanders fietsen. Together We Cycle vertelt het verhaal van de hobbelige weg naar een maatschappij waar fietsen een voor de hand liggende keuze is gebleven.

Bekijk de trailer op togetherwecycle.eu

FIETSSLANG

Twee kinderen dobberen op het water, terwijl drie fietsers hoog boven hen voorbij zoeven. De fietsbrug is de Cykelslangen, letterlijk de ‘fietsslang’, in Kopenhagen. De brug is 230 meter lang en verbindt het district Islands Brygge met het bedrijvige Vesterbro. Elke dag passeren er 12.000 fietsers.

© Daniel Rasmussen

Geef de Fietsersbond cadeau

Schenk een andere fietser een cadeaulidmaatschap en draag bij tot de grootste

fietserscommunity van ‘t land!

Alle info en schenken doe je via fietsersbond.be/cadeaulidmaatschap