5. Ohridsko-prespanski region - verzija 3

ОХРИДСКОПРЕСПАНСКИ регион

ОХРИДСКО-ПРЕСПАНСКИОТ РЕГИОН СЕ НАОЃА ВО ЈУГОЗАПАДНИОТ ДЕЛ ВО РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА И Е ЕДЕН ОД НАЈЖИВОПИСНИТЕ. ГИ ОПФАЌА СЛИВНИТЕ ПОДРАЧЈА НА ОХРИДСКОТО И ПРЕСПАНСКОТО ЕЗЕРО И ГОРНИОТ ТЕК НА РЕКАТА ЦРН ДРИМ.

Изградена на висока карпа во стариот дел на Охрид, на едно од најубавите места на брегот на Охридското Езеро, црквата Св. Јован Богослов датира од XIII век.

Built on a high cliff in the old part of Ohrid, it is located on one of the most beautiful places of Lake Ohrid Shore. The church St. John Theologian dates back to 13th century.

Местоположба. Регионот е ограничен со планината Јабланица на запад, Караорман на север, масивот Илинска Планина, Плакенска Планина и Бигла на североисток, Баба со Пелистер на исток, а од југ е границата со Грција и Албанија. Сообраќајно комуницира со сообраќајниците кои во и од Охридско-струшката Котлина се протегаат кон Албанија, Дебар, Кичево и кон Преспанската и Пелагониската Котлина. Релјеф. Во регионот меѓу Охридското и Преспанското Езеро величествено се издига Галичица. Почнувајќи од длабоко всечената долина на Црн Дрим меѓу Јабланица и Стогово со Караорман, релјефот се простира во височина од околу 500-2.601 метар (врвот Пелистер). Во просторот широко се простираат Охридско-струшката и Преспанската Котлина, во чии дна се наоѓаат прекрасните Охридско и Преспанско Езеро, како и котлината Дебарца во сливот на реката Сатеска. Геолошко-геоморфолошките одлики на просторот се разновидни. Тука се присутни различни релјефни форми: планини, котлини, полиња, планински врвови, пештери, клифови. Извори, реки и езера. Во овој регион се наоѓаат повеќе хидрографски објекти: Вевчанските Извори, врутокот Шум во Струшкото Поле, Билјанините Извори во близина на Охрид, изворот Св. Наум, како и Голема Река, Брајчинска Река и други, кои се вливаат во Преспанското Езеро, од каде научно е докажано дека водите течат подземно (под планината Галичица) и преку извори го полнат Охридското Езеро, 3 а директно од него со околу 15 м /сек истекува прекрасната река Црн Дрим во самиот град Струга. Клима. Под влијание на езерските површини и високите планини, во Охрид просечната 0 годишна температура изнесува 11,2 C, а во 0 Преспа 9,7 C. Просечната годишна количина врнежи во Охрид изнесува 708 мм, во Струга 810 мм, а во Преспанската Котлина нешто повеќе, со промени во годишните количини во дијапазон од 730 до 1.170 мм. Флора и фауна. Големо богатство од растителни, дрвенести и тревни видови со извонредни пејзажни карактеристики е особено изразено на Галичица, прогласена за национален парк. Слично е и со Националниот парк Пелистер и планината Јабланица. Регионот се одликува и со богат животински свет. Покрај вообичаените крупни видови дивеч (мечка, волк, срна, дива коза, дива свиња), сеуште е присутен и рисот, потоа разни видови птици и голем број видови риби, од кои некои се ендемични (охридската пастрмка, белвицата и други). Туризам. Охридско-преспанскиот туристички регион претставува современ и мошне атрактивен простор за сите видови туризам, со комплетно оформена материјална база за тоа. Во регионот се наоѓаат градовите Охрид и Струга на брегот на Охридското Езеро, Ресен во Преспанската Котлина и поголем број селски населби со туристичко значење (Вевчани, Радожда, Пештани, Љубаништа, Трпејца, Отешево, Претор). Особен белег на регионот се бројните цркви и манастири.

Crocus cvijicii редок вид растение кое се сретнува на Галичица a rare herbal sort which can be found on Galichica

OHRID-PRESPA

region

OHRID-PRESPA REGION IS LOCATED IN THE SOUTH-WESTERN PART OF THE REPUBLIC OF MACEDONIA AND IT IS ONE OF THE MOST PICTURESQUE REGIONS. THIS REGION OCCUPIES CONFLUENT PARTS OF LAKE OHRID AND LAKE PRESPA AS WELL AS UPPER FLOW OF THE RIVER CRN DRIM. Location. This region is surrounded by Mountain Jablanica in west, Karaorman on the north, Ilinska, Plakenska, and Bigla on the northeast, Baba with Pelister on the east and on the south is the national border with Greece and Albania. Traffic communication is along Ohrid-Struga Valley towards Albania, Debar, Kichevo and towards Prespa and Pelagonia Valley.

Relief. The magnificent erection of Galichica is between Lakes Ohrid and Prespa. Starting with the deep valley of Crn Drim between Jablanica and Stogovo with Karaorman, the relief goes up to altitude of approximately 500-2.601 meters (the peak Pelister). Ohrid-Struga Valley and Prespa Valley where are situated the wonderful lakes of Ohrid and Prespa as well as the valley of Debarca at the drainage of the river Sateska. Geologicalgeomorphologic attributes of this region are diverse. Various relief forms are present here, such as: mountains, valleys, fields, peaks, caves, cliffs etc.

Springs, rivers and lakes. There are numerous hydrographic objects such as: Vevchani's Springs, Biljana's Springs in the vicinity of Ohrid, the spring of St. Naum as well as Golema Reka (the Big River), Brajchinska River and some other rivers which flow into Lake Prespa, and it is scientifically proved that water flows underground (under the mountain of Galichica) and these springs fill Lake Ohrid, and 3 directly from the lake about 15 m /sec draws the wonderful river of Crn Drim across the city of Struga.

Climate. Influenced by lake surfaces and high mountains, average annual temperature in Ohrid 0 0 is 11,2 C and in Prespa 9,7 C. In Ohrid average precipitation per year is 708 mm and 810 mm in Struga. There is variety in Prespa Valley ranging from 730 to 1.170 mm per year.

Flora and fauna. There is rich diversity of vegetation, ligneous and grassy species with extraordinary landscape characteristics particularly visible on the mountain Galichica which is promulgated as National Park. There is similarity with the National Park Pelister and the mountain Jablanica. Fauna is rich in this region. Besides the usual big game (bears, wolves, deer, chamois, wild boars) there are the lynxes and numerous species of birds and fishes, some of them endemic (Ohrid trout, white fish-belvica etc.).

Tourism. Ohrid-Prespa tourist region represents modern and attractive area for all types of tourism and there has already been formed a complete basis for that. In this region, there are the cities Ohrid and Struga located on the shore of Lake Ohrid, Resen in Prespa Valley and numerous village settlements which are attraction for tourists (Vevchani, Radozda, Peshtani, Ljubanishta,Trpeica, Oteshevo, Pretor). Special landmark of this region are numerous churches and monasteries.

САМУИЛОВА ТВРДИНА заштитно обележје на Охрид, еден од најголемите македонски средновековни градови SAMUIL'S FORTRESS trademark of Ohrid, one of the biggest Macedonian medieval towns

СВ. НАУМ ОХРИДСКИ еден од најзначајните духовни споменици од средновековието ST. NAUM OHRIDSKI one of the most significant spiritual monuments of medieval Macedonian past

ГАЛИЧИЦА природни убавини и карактеристичен растителен и животински свет GALICHICA natural beauties and characteristic flora and fauna

СВ. ЃОРЃИ, КУРБИНОВО фрескоживопис од 1191 година ST. GEORGE, KURBINOVO fresco painting since 1191

126

Охрид ГРАД-МУЗЕЈ ПОД ЗАШТИТА НА UNESCO, БИСЕР НА МАКЕДОНИЈА

Охрид е една од најстарите населби во Македонија, која потекнува од античкиот период. Денес, градот е најразвиено и најатрактивно туристичко место во Република Македонија.

Поглед од Самуиловата тврдина - Местоположбата на градот, старата градска архитектура, културноисториските споменици и природните убавини го издвојуваат Охрид како гордост на Македонија. Во 1980 година, Охридското Езеро и градот Охрид се прогласени за светско културно наследство под заштита на UNESCO. View of Samuil's Fortress - Location of the city, old city architecture, cultural-historical monuments and natural beauties distinguish Ohrid as a pride of Macedonia. In 1980, Lake Ohrid and the city of Ohrid are declared as world's cultural heritage under protection of UNESCO.

695-800 метри надморска височина meters altitude

879 година Охрид бил епископско седиште year Ohrid was Episcopal seat

50.000 жители inhabitants

О

х р и д е г р а д в о југозападниот дел на Република Македонија на североисточниот брег на Охридското Езеро. Сообраќајно е поврзан со патишта кои водат кон Скопје, Битола, Дебар и Република Албанија. Се наоѓа на стариот пат Виа Игнација, кој ги поврзувал Јадранското и Белото Море, што било важна околност за развојот на Охрид во минатото. Во близина на градот се наоѓа Охридскиот аеродром, преку кој воздушниот сообраќај се одвива со одредени дестинации надвор од Република Македонија. Сообраќајот по водите на Охридското Езеро е од мало значење. Се користи во функција на риболов и за туристички цели. Единствена неповолност е отсуството на железничкиот сообраќај. Во III век п.н.е. на денешното место на Охрид се наоѓала населба под името Лихнида. Ова важно и утврдено место во II век п.н.е. потпаѓа под римска управа и прераснува во значајна населба на патот Виа Игнација. Подоцна, Лихнида како богат и утврден град потпаѓа под византиска управа. Во VI и VII век имало тешки борби меѓу словенските племиња и Византијците. По победата, градот Лихнида Словените го преименувале во Охрид. Во 879 година Охрид станува епископско средиште, а во 886 година, со доаѓањето на св. Климент и св. Наум, населбата прераснува во културен центар. Овие ученици на светите Кирил и Методиј одовде започнале да ја шират словенската писменост и книжевност. Во составот на македонската држава, Охрид е престолнина во која било седиштето на Цар Самуил. Од периодот на неговото владеење датира Самуиловата тврдина. Тврдината е добро сочувана крепост во стариот дел на градот, за која најстарите податоци датираат од 476 година. По неговата смрт била разурната, но повторно обновена. Се користела и во времето на османлиското владеење. Во текот на XII и XIII век Охрид се одликувал со развиени занаети и

Ohrid A CITY-MUSEUM UNDER PROTECTION OF UNESCO, A PEARL OF MACEDONIA Ohrid is one of the oldest settlements in Macedonia, its origin dates back to the antique period. Nowadays, the city is the most developed as well as the most attractive place for tourists in the Republic of Macedonia.

O

hrid is a city in the south-western part of the Republic of Macedonia onto the north-eastern shore of Lake Ohrid. Traffic connections are towards Skopje, Bitola, Debar and Republic Albania. It is located along Via Egnatia, which used to connect Adriatic Sea and White Sea, and that was an important circumstance for development of Ohrid in the past.

There is Ohrid Airport in the vicinity of Ohrid, it is air traffic connection to certain foreign destinations. Water traffic in Lake Ohrid does not have an important role, it is used for tourists sightseeing and fishing.

There is not a railway station and that is the only disadvantage.

In the 3rd century BC, there was Lychnidos instead of the present Ohrid. This important and fortified place was conquered by Roman governing and it became an imp o r t a n t settlement along the road

Ohrid Architecture

Охридска архитектура Охрид е еден од градовите во Македонија кој се одликува со карактеристична староградска архитектура. Дури до XIX век Охрид се градел и обновувал, главно, на ридот меѓу средновековните ѕидини. На стрмниот и мал простор морало да се осмисли специфична архитектура. Таа се одликува со претежно двокатни и трикатни куќи со тесна основа, во височина проширени со еркери. Така се овозможувал поголем внатрешен простор, но и соодветен простор за улична мрежа. И денешната охридска архитектура се гради во овој стил. Секако, Охрид денес има и разновидна современа урбана архитектура.

Ohrid is one of the cities in Macedonia which is featured by typical old city architecture.

Ohrid was built and restored till the 19th century; it was mainly built on the hill among the medieval walls. Specific architecture was required to be shaped onto the steep and small area. Mainly the architecture is characterized by two and three floor houses with narrow foundations and widens higher floors with bay windows.

Therefore wider interior space was provided as well as suitable space for streets' net. Nowadays, Ohrid has been constructed preserving the same architecture. Certainly, various and modern urban architecture is also present in Ohrid.

Стариот дел на Охрид амфитеатрално се издига над Охридското Езеро, така што речиси сите куќи имаат поглед кон езерото.

Old part of Ohrid is amphitheatrically erected above Lake Ohrid, therefore all houses have views to the lake.

И во денешната архитектура не изостанува богатата орнаментика на портите, влезните врати, многуте мали и тесни прозорци.

And the present architecture does not omit rich ornaments of the gates, front doors and very small narrow windows.

жива трговија и претставувал стопански центар. За време на Византија Охрид станува седиште на Охридската архиепископија. Како самостојна црква, Архиепископијата се одржала и за време на Цар Душан во средновековна Србија. Кон крајот на XIV век (1395) Охрид потпаѓа под османлиска власт и станува седиште на санџак. Истовремено, останал да биде и црковен центар, со ингеренции на Архиепископијата до Сава и Дунав, Црно, Јадранско и Бело Море. Охридската архиепископија е укината во 1767 година, со што Охрид ја губи улогата на

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

of Via Egnatia. Lychnidos as a rich and fortified city fell under Byzantine rule.

There were fights between Slavic tribes and Byzantine army in the 6th and 7th century. After conquering the city by Slavs Lychnidos was renamed as Ohrid.

In 879 Ohrid became Episcopal seat and in 886 by arrival of St. Kliment and St. Naum, this settlement grew into cultural centre. These disciples of St. Cyril and St. Methodius started spreading Slav literacy and literature.

Ohrid was the capital of Macedonian state during the rule of tsar Samuil. The fortress is well preserved fortification in the old part of the city, the oldest data for this fortress date back to 476. After Samuil's death the fortress was destroyed and again it was renewed. It was also used during Turkish Empire.

Ohrid had developed crafts and trade and it represented an economic centre during 12th and 13th century.

Ohrid became Episcopal seat of Ohrid Archiepiscopate during Byzantine period. Being an independent Archiepiscopate continued to exist during tsar Dushan rule, medieval Serbia. At the end of the 14th century (1395), Ohrid fell under Turkish rule and it became the seat of the sandzak. At the same time, it was as well the church centre with integration of Archiepiscopate to Sava and of Danube, Black Sea, Adriatic Sea and White Sea. Ohrid Archiepiscopate was abolished in 1767, therefore Ohrid lost the role of the old, independent, Slav church.

At the end of the 17th century and beginning of the 19th century, Ohrid significantly fell away because of often plundering by certain Albanian Lords. At the end of the 19th century, there were 12.000 inhabitants and their main occupation was agriculture and craftsman-

О х р и дс к и н а р оде н му з е ј Куќата на Робевци, типичен пример на охридската архитектура

Народниот музеј во Охрид е сместен во куќата на Робевци, ремек-дело на архитектурата во Охрид од XIX век. Музејот поседува археолошко, историско и етнолошко одделение. Изложени се голем број археолошки артефакти од праисторијата, античкиот и средновековниот период на Охрид. Располага со збирка на икони, нумизматичка збирка од околу 10.000 монети од различни временски периоди, предмети и документи од Илинденскиот период.

O h r i d ' s N at i o n a l M u s e u m The House of Robev, a typical example of Ohrid architecture

The national museum in Ohrid is located in the house of Robev, a masterpiece of the 19th century architecture in Ohrid. There are archaeological, historical and ethno sections in this museum. There are exhibited numerous archaeological artefacts of prehistory, antique and medieval periods of Ohrid. There are collections of icons, numismatics collection of approximately 10.000 coins of various periods, objects and documents of Ilinden period.

Културниот центар Григор Прличев е изграден во 1959 година. Располага 2 со над 700 м површина. Се одликува со обемна културна програма од областа на музиката, уметноста, филмот, литературата, фолклорот. Центарот е изграден и именуван во слава на носителот на Лаворовиот венец Григор Прличев (1830/31-1893), поет, преведувач, критичар, полиглот, учител и оратор, значајна личност за Македонија и македонската култура.

Cultural centre Grigor Prlichev was built in 1959. It occupies more than 700 m2.

Rich cultural programmes of music, art, movies, literature, and folklore are presented. This centre was built and named after a glorious titleholder of Laurel - Grigor Prlichev (1830/31-1893), a poet, translator, critic, polyglot, teacher and orator, an eminent person for Macedonia and Macedonian culture.

7 ohrid-prespa region

центар на старата самостојна словенска црква.

Стара чаршија

O l d B a za a r

Старата чаршија во Охрид всушност претставува улицата која го поврзува пристаништето на езерото и градскиот плоштад со новата чаршија и пазарот во Охрид. Тоа е всушност улицата Св. Климент Охридски, меѓу луѓето позната како туристичка улица. По неа и крај неа се простира Старата чаршија, каде се распоредени разновидни угостителски објекти, дуќани за сувенири, злато и филигран, охридски бисери, галерии, текстилни продавници, агенции и разни други трговско-занаетчиски дуќани и производи. Старата чаршија условно завршува со Чинарот во Охрид, каде денес е изградена фонтана, така што локалитетот се смета како посебен плоштад.

Чинарот

Old bazaar in Ohrid is actually a street in Ohrid which connects lake's port and the city square with the new bazaar and city market.

This is St. Clement Ohridski familiar as tourists' street. Along it is the Old Bazaar, where are located various catering facilities, souvenir shops, gold and filigree shops, Ohrid pearls shops, galleries, textile shops, agencies and other various trade-craft shops and products. We might say that the Old Bazaar ends at the Plane Tree in Ohrid, where was built a fountain therefore this place is considered as a separate square.

The P l a n e T r e e

се смета за најстаро дрво во Македонија

it is believed to be the oldest tree in Macedonia

Чинарот во Охрид е дрво од видот Platanus Orientalis. Се смета дека дрвото е старо околу 800-900 години. Има обем на стеблото од околу 20 метри. Денес се сочувани неколку гранки, но со соодветна маркантност. Просторот околу чинарот е урбано уреден и претставува пријатно место за починка.

The Plane Tree in Ohrid is a species of Platanus Orientalis. It is believed that this tree is approximately 800-900 years old. Its trunk is approximately 20 meters wide. Today, there are preserved several branches but with suitable attractiveness.

The area around the plane tree is urban and a pleasant place for rest.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Кон крајот на XVIII и почетокот на XIX век, значењето на Охрид значително опаѓа поради чести пљачкосувања од самостојните албански господари. Кон крајот на XIX век во Охрид живееле околу 12.000 жители кои, главно, работеле во земјоделството и занаетчиството. Поради вишоците на производство кај занаетчиството се развила трговијата со поблиските градови и со некои поголеми европски центри. По Балканските војни, со иселувањето на Турците, Охрид популациски опаѓа. Во периодот меѓу двете светски војни слабо се развива. Популациски и стопански напредува по Втората светска војна. Од повоениот период до денес, градот постојано бележи пораст на населението: од 1948 година со 11.169 жители, преку 1981 година со 39.093 жители, до 2002 година со околу 50.000 жители. Само од 1961 до 1994 година населението нараснало за повеќе од два пати. Денес, Охрид има нагласена туристичка функција во регионот и пошироко. Во охридската економија значаен приход се остварува од риболовот, индустријата и занаетчиството. Со развиените градски функции и развиениот терцијарен и секундарен сектор, Охрид претставува центар за околниот гравитациски простор. Но, кога станува збор за туристичкото значење, Охрид има голема привлечна моќ која не познава државни граници. n

О х р и дс к и б и с е р

Ohrid pearl

заштитен знак на Охрид

a trademark of Ohrid

Охридскиот бисер се одликува со тоа што од неговата површина се рефлектира спектрална низа на бои, односно боите на виножитото. Традицијата на изработка е семејна тајна, која повеќе од 80 години се пренесува низ генерациите во семејството Филеви. Охридскиот бисер прерасна во бренд на културата на Македонија и на градот Охрид.

Филигранство

ship. Due to surplus of craft products, trade connections were developed to the neighbouring cities as well as some bigger European centres.

After Balkan Wars, population figures in Ohrid were decreased due to Turks migration. There is low development during the period between the First World War and the Second World War. Population and economic progress was marked after the Second World War. Population growth has been marked since the period after wars: there were 11.169 inhabitants in 1948, over 39.093 inhabitants 1981 and approximately 50.000 inhabitants till 2002.

The population figures were doubled from 1961 to 1994. Ohrid has an eminent tourist function in the wider region.

Important income of Ohrid's economy has been obtained by fishing, industry and craftsmanship. Having developed city functions and developed tertiary and secondary section, Ohrid represents a centre for the surrounding gravitation area. Anyway, whenever we refer to its tourist importance, Ohrid has great attractive power which is spread beyond state borders. n

Филигранството е вештина на изработка на многу нежни и деликатни производи на накит од различни дебелини на сребрена или златна жица и зрна скапоцен камен. Станува збор за разновидни производи, пред кои зачудувачки стои прашањето за тоа дали е можно предметот да е изработен рачно. Филигранството е еден од традиционалните занаети во Охрид и Охридско.

Копаничарство Копаничарското резбарство е специфичен занает со кој се занимаваат луѓе со особена уметничка надареност. Во Охрид и Охридско овој занает е особено развиен. Копаничарските и резбарски дела зборуваат за историјата, културата и традицијата на македонскиот народ и се широко распространети во Охрид и надвор од него.

Ohrid pearl is characterized because its surface reflects spectral range of colours i.e. rainbow colours.

Traditional production is a family secret passed down more than 80 years from one generation to another in the family Filevi.

Filigree Filigree is a skilful production of very gentle and delicate pieces jewellery with different thickness of silver or golden wires and precious stones. Various ranges of products, therefore a wondering question is imposed whether it is possible all these pieces of jewellery to be handmade. Filigree is one of traditional crafts in Ohrid and Ohrid area.

Woodcarving Woodcarving is a specific craft and it is occupation of particularly art-gifted people. This craft is specially developed in Ohrid and Ohrid area. Woodcarving and carving works give information about history, culture and tradition of Macedonian people therefore these skills are widely spread in Ohrid and wider region. kulturnariznica.mk

Грнчарство Грнчарството е еден од традиционалните охридски занаети за изработка на разни земјени производи со различна намена и богата орнаментика во духот на македонските традиции и фолклор.

Pottery Pottery is one of the traditional Ohrid crafts for production of various earthen products for different use and rich ornaments in the spirit of Macedonian tradition and folklore.

7 ohrid-prespa region

Споменик на св. Кирил и Методиј

Monument of Sts. Cyril and Methodius

Споменикот на св. Кирил и Методиј, изработен во бронза и поставен на мермерна основа, се наоѓа на Охридскиот плоштад, во непосредна близина на брегот на езерото. Изграден е во чест на апостолите на словенската и македонската писменост и образование од IX век.

The monument of St. Cyril and Methodius is made of bronze and it is set onto a marble foundation and it is located on Ohrid Square in the vicinity of lake's shore. It was built in honour of apostles of Macedonian and Slav literacy and education (9th century).

Споменик на св. Климент На плоштадот во Охрид, непосредно покрај езерскиот брег, се наоѓа и споменикот на св. Климент Охридски, исто така изработен во бронза и поставен на мермерна основа. Посветен е на основоположникот на македонската писменост и образование, организаторот на Светиклиментовиот универзитет во Охрид, првиот македонски универзитет, еден од учениците на св. Кирил и Методиј.

Билјанини Извори најопеаниот симбол на Охрид Билјанините Извори се наоѓаат во подножјето на планината Галичица под селото Рача, а околу изворите денес има паркови, спортски терени и ресторан. Има податоци дека вистинските Билјанини Извори се затрупани во 1956 година, кога дел од водата е пренасочен кон мрестилиштето за одгледување охридска пастрмка. Во 1980 година изградени се сегашните базени пред преливот, како естетска надградба на локалитетот. Со вода од изворите се снабдува Хидробиолошкиот завод, научна институција која се занимава со истражување и заштита на ендемскиот жив свет на Охридското Езеро. Билјанините Извори се природни, за кои е испеана народната песна Билјана платно белеше, позната ширум светот.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Monument of St. Kliment The monument of St. Kliment (St. Clement) is also located on Ohrid square in the vicinity of lake's shore and it is also made of bronze and set onto a marble foundation. It is dedicated to the founder of Macedonian literacy and education, organizer of St. Kliment's University - the first Macedonian university and he is one of disciples of Sts. Cyril and Methodius.

Biljana's Springs the most celebrated landmark in songs of Ohrid Biljana's Springs are located at the foot of the mountain Galichica below the village Racha, and there are parks, sports terrains and restaurants around the springs. Certain data confirm that the original Biljana's Springs were buried in 1956 when water was partially directed to the spawning ground in order to breed Ohrid trout. The present pools in front of the overflow are an aesthetic built-up of the locality. Hydro biological Institute's water is supplied by Biljana springs, this is a scientific institution which researches and protects the endemic life in Lake Ohrid. Biljana's Springs are natural and the traditional song Biljana platno beleshe is devoted to them, this song is worldwide known. ohridinfo.com kralemarko.org.mk

Antique Theatre

Антички театар од античка драмска сцена и гладијаторска арена до платформа за современи културни настани Античкиот театар во Охрид потекнува од хеленистичкиот период. Изграден е околу 200 година п.н.е. Се наоѓа во стариот дел на Охрид, меѓу двете страни на возвишението на

Самуиловата тврдина, во добар завет погоден за акустиката при изведување на културно-уметничките претстави и спортските збиднувања. Од трибините на амфитеатарот се пружа извонреден поглед кон Охридското Езеро и планината Галичица.

from antique drama scene and gladiators' arena Antique Theatre to a contemporary scene in Ohrid of cultural events originates since acoustics during culturalHellenistic period. It was artistic and sports events. built in 200 BC. It is The Classical Theatre located in the old part of offers an extraordinary Ohrid and it is between view of Lake Ohrid and both sides of Samuil's the mountain Galichica.

Fortress plateau in suitable area to perform

gordost pride

Златната маска од Требеништа Golden Mask from Trebenishta При археолошките ископувања на Самуиловата тврдина, покрај северниот бедем откриени се голем број гробници, кои припаѓале на жителите на античкиот Лихнид. Хронолошкиот распон на погребувањата се движи од V век п.н.е. до V век од нашата ера, од кои најголемиот број припаѓаат на македонско-хелинистичкиот период (III-II век п.н.е.). Располагаат со богат и разновиден археолошки материјал (украсени керамички садови, железни, бронзени, сребрени и златни предмети). На 30 септември 2002 година откриена е гробница со седумдесеттина прилози од разновиден материјал (керамика, килибар, стаклена паста, железо, бронза, сребро и злато), а меѓу нив најзначајни и најексклузивни се два: златната посмртна маска и златната ракавица со златен прстен. Се сметаат за епохално откритие за македонската и европската археологија и дополнителна научна афирмација на прочуената некропола Требеништа кај селото Горенци, во близина на Охрид. Другите четири златни маски во некрополата се откриени во 1918 и 1934 година (денес две во Белград и две во Софија). Гробницата датира од почетокот на V век п.н.е., што ја прави најстара локација за погребување во рамките на лихнидската некропола.

During archaeological excavations of Samuil's Fortress in Ohrid, numerous tombs which were property of inhabitants of Lychnidos were found by the northern bulwark. Chronologically burial period is from the 5th century BC to the 5th century AD and the greatest parts belong to Macedonian-Hellenic period (the 3rd century BC). Rich and diverse archaeological findings have been discovered there (decorated ceramic dishes, iron, bronze, silver and golden objects).

A tomb with approximately seventy objects of various materials (ceramic, amber, glass, iron, bronze, silver and gold) was discovered on 30th September, 2002, and among the most significant and the most exclusive area golden mask and a golden glove with a golden ring.

The well-known necropolis Trebenishta by the village Gornenci in the vicinity of Ohrid is considered to be epochal discovery for Macedonian and European archaeology as well as additional scientific affirmation.

The other four golden masks in the necropolis were found in 1918 and 1934 (today, two of them are in Belgrade and the other two in Sophia).

This tomb dates back to the early 5th century BC, therefore it is the oldest burial location in frames of Lychnidos necropolis. ohrid.gov.mk

7 ohrid-prespa region

Самуилова тврдина Самуиловата тврдина во Охрид се споменува уште во V век од нашата ера од страна на римските историчари, што значи дека Охрид, како и повеќе градови низ Европа, се бранел од племенските напади при Големата преселба на народите во IV и V век. Охрид во 479 година ги одбил нападите на готскиот крал Теодор. Самуиловата тврдина е користена и делумно проширувана во римскиот, а уште повеќе во време на византискиот период. За време на Самуиловото царство е значително проширена и доградена

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Охридската тврдина, заштитно обележје на Охрид, претставува еден од најголемите средновековни градови на територијата на Македонија

со силни бедеми. Денешната форма на тврдината потекнува од времето на Самуил, макар што и по него постојат податоци за разурнувања и повторни поправки на тврдината од страна на Турците и Византијците. Тврдината се одликува со ѕидови со височина од 10 до 16 метри и дебелина од неколку метри. Од сите страни, со исклучок на јужната, која е свртена кон езерото, ридестиот дел на градот бил заштитен со високи ѕидови и кули во должина од три километри, близу охридското пристаниште.

Со своите утврдувања и ѕидини го зафаќа целиот Охридски Рид. На тврдината денес се сочувани 18 кули и четири порти. Делови од тврдината се простираат кон езерото и кон понискиот рид на стариот дел на Охрид. Во стариот дел на градот се влегувало низ три порти, од кои зачувана е само Горна порта. Во нејзините ѕидови се вѕидани многу камења со грчки натписи. Под делумно урнатиот надворешен слој во внатрешните ѕидови се забележуваат хоризонтални слоеви од тули со византиски формат.

Горна Порта - Во нејзините ѕидови се вѕидани многу камења со грчки, латински и старословенски натписи Gorna Porta (Upper Gate) - Inside of its walls there are lots of stones with with Greek, Latin and Old-Slav inscriptions

Samuil's Fortress Ohrid Fortress, trademark of Ohrid, it is one of the biggest medieval towns on the territory of the Republic of Macedonia

Samuil's Fortress was mentioned in the 5th century AD by Roman historians, therefore Ohrid as well as a lot of cities all over Europe was defending from tribes' attacks during the Great Migration in the 4th and 5th centuries.

Ohrid rejected the attacks by Goth king Theodor in 479.

Samuil's Fortress was used and partially extended during Roman period and it had even greater dimension during Byzantine period.

During the reign of

Samuil, it was significantly extended and built up by wellbuilt bulwarks. The present fortress kept the form of Samuil fortress, although there are some claims that some parts were demolished and then they were restored by Turks and Byzantines.

Fortress walls are from 10 to 16 meters high and several meters wide. The hilly part of the town was protected with high towers and walls 3 km long, except the south side which is surrounded by the

lake itself. It covers the whole Ohrid Hill with its fortification and walls.

Now, there are eighteen towers and four gates. Some parts of the fortress occupy area towards the lake and lower hilly part of the old part of Ohrid.

The old part of the town had three entrance gates and only Gorna Porta (Upper Gate) is preserved. Partially damaged top layer of inner walls reveal Byzantine format of bricks in horizontal layers.

Покрај функцијата за одбрана од непријателот, тврдината служела и за живеење. Позната е под називот Самуилова крепост. За време на владеењето на Царот Самуил од 976 до 1014 година и неговите наследници до 1018 година, Охрид бил престолнина на првата држава на Македонските Словени. Тогаш обновената тврдина го зачувала својот монументален урбанистички костур до денес.

Besides defence function from enemies, the fortress was used as a residence. It is also known as Samuil's Fortress. During tsar Samuil ruling from 976 to 1014 and his successors till 1018, Ohrid was the capital of the first state of Macedonian Slavs. Then, the restored fortress has kept its monumental urban skeleton till the present days.

7 ohrid-prespa region

старост меѓу милиони години 3-10 million years

age from

надморска височина

695 метри meters altitude површина 2

348,8 км km

2

area

најголема должина

30 километри kilometres

the longest length просечна широчина

11 километри kilometres

an average width најголема длабочина (меѓу Пештани и Трпејца) метри meters

287

the deepest point (between Peshtani and Trpejca)

просечна длабочина

148 метри meters average depth

брегова линија

86 километри kilometres shore line

температура на водата во летниот период

0

23 C

water temperature during summer period

провидност на водата

22 метри meters

water translucence ендемични организми

видови 146 species

endemic organisms риби

видови 17 species

fish

ОХРИДСКО ЕЗЕРО

КАДЕ ШТО ЗАПИРА ЗДИВОТ

Најголемо и најзначајно природно езеро во Македонија и еден од најзначајните

акватични екосистеми во Европа. Познато е како најдлабоко на Балканскиот Полуостров и едно од

најдлабоките во Европа. Тектонско езеро, кое со право го заслужува епитетот „македонско

слатководно море“, не само поради сината боја, поинтензивна и од небесното синило, туку и поради површината.

Најголемата длабочина измерена меѓу селата Пештани и Трпејца се наоѓа на околу пет километри од езерскиот брег. Големата провидност на водата претставува вистинска реткост, за што помагаат бројните подводни врутоци и изворите по должината на источниот и јужниот брег.

LAKE OHRID

TAKES YOUR BREATH AWAY

Lake Ohrid is the

biggest and the most important natural lake in Macedonia as well as one of the most important aqua ecosystems in Europe.

It is considered as the deepest lake on Balkan Peninsula and one of

the deepest in Europe. This tectonic lake rightly deserves the epithet “Macedonia's freshwater sea”, not only for its blue colour, which is more intense than the sky blue colour, but because of its size.

The deepest point is measured between the villages Peshtani and Trpejca 5 km away from the shore. The great clarity of the water is real rarity and it is due to numerous underwater vortexes and springs all along the south and the east shores.

Местоположба. Се наоѓа во југозападниот дел на Република Македонија, меѓу планините Мокра Гора на запад и Галичица на исток, Струшко Поле на север и Подградечко Поле на југ. На Македонија 2 припаѓаат 229,9 км (две третини од површината), а на Албанија 2 118,9 км (една третина). Облик. Речиси правилниот елипсовиден облик на езерото овозможува од безброј места со поглед да се опфати целата негова живописна површина. Од манастирот Св. Наум до селото Радожда на спротивниот брег, по водата се протега невидлива гранична меѓа, која езерото го дели на два дела.

Извори. Водата, главно, ја добива од површински и лакустриски (подводни) извори. Тие, главно, се лоцирани во подножјето на планината Галичица. Дотекуваат низ подземни канали од Преспанското Езеро, кое за 158 метри е повисоко од Охридското. Особено карактеристични и атрактивни се изворите кај манастирот Св. Наум и групата извори во близина на селото Тушемиште во Албанија.

Брегова линија. Ниската брегова линија опфаќа 23 километри. Високите брегови се претставени со различни абразивни форми. Најкарактеристични клифови се присутни меѓу населбите Пештани и Трпејца и кај Самуиловата тврдина. На езерото има и полуострови: Трепет, Учкале, Горица и Градиште.

Според начинот на настанување, Охридското Езеро претставува реткост во светски рамки. Настанало со вертикално пропаѓање на земјиштето, што е случај со релативно мал број езера во светот. Меѓу другите, така настанало и најдлабокото Бајкалско Езеро во Сибир, Русија. Водите на двете езера ги населува сличен ендемичен растителен и животински свет.

Флора и фауна. Поради географската изолираност и поволните хидрографски услови, Охридското Езеро располага со единствена флора и фауна и претставува еден од најголемите биолошки резервати во Европа. Уште првите научни истражувања вршени во XIX век откриле дека во него, како едно од најстарите езера на планетата, се зачувал прастар жив свет, речиси неизменет од времето на геолошкиот период терциер, кој на други места воопшто не постои или се среќава само во форма на фосили. Такви се ендемскиот сунѓер, реликтните видови полжави (над 27), од кои 86% се ендемични, неколкуте реликтни видови глисти, охридската пастрмка, белвицата и други видови риби со ендемски карактер, како и поголем број реликтни видови алги, меѓу кои најбројни се дијатомеите.

Рибна фауна. Рибната фауна на Охридското Езеро ја сочинуваат три групи: пастрмки, бели риби и јагули. Охридската пастрмка претежно живее во длабочините на езерото, на што пооддалечени места од брегот. На површината и во крајбрежните води се појавува навечер, кога лови муви. Понекогаш приоѓа до самиот брег, во плитките води, барајќи храна од подводните растенија. Се јавува во три подвидови: летница (Salmo letnica Balcanicus) и струшка пастрмка (Salmo letnica Typicus) кои се мрестат во зима, како и охридска белвица (Salmo letnica Aestivalis) која се мрести во лето, во периодот од мај до јули и се наоѓа само во најдлабоките места на езерото (до 200 м). Мрестилиште. Охридското Езеро е мрестилиште на јагулите, кои преку Црн Дрим доаѓаат дури од Сарагасовото Море. Со изградба на акумулации на Црн Дрим е прекинат природниот пат на јагулите и езерото со јагула се порибува по вештачки пат. Населеност. Бреговите на езерото биле населени од предисториско време. Најстарите археолошки населби датираат од неолитскиот период, околу 6.000 години п.н.е. Само на македонската страна од сливот се откриени повеќе од 170 археолошки места.

According to the way of its creation, Lake Ohrid represents a rarity in world's frames.

It was formed by vertical sinking of the land.

Only a relatively small number of lakes in the world have been formed in this way. Among the other lakes is the deepest Lake Baikal in Siberia, Russia. Both lakes are inhabited by similar endemic flora and fauna.

Location. It is located on the south-western part of the Republic Macedonia among the mountains Mokra Gora on the west and Galichica on the east, Struga Field on the north and Pogradechko Field on the south.

Macedonian property is 229,9 km2 (two thirds of the area) and Albanian property is 118,9 km2 (one third of the area).

sponge, relict species of snails (more than 27), 86% of them are endemic, several relicts of worms, Ohrid trout, belvica (Acantholingua - Salmothymus ohridana) and some other endemic species of fish as well as larger number of relict algae and among them the diatomeas can be found in the greatest number.

Form. There are a lot of places that offer a view of the whole picturesque surrounding this is because of the almost real oval shape of the lake. There is an invisible border line along the lake from St. Naum to the village Radozda on the opposite shore, which separates the lake into two parts.

Fish fauna. Ohrid trout has always lived in Lake Ohrid. It passes its day in depths away from shore, and it comes to the surface in the evening when it hunts flies. It sometimes comes to the shore in shallow water, searching for food from underwater plants. There are three sub-species: Salmo letnica Balcanicus and Salmo letnica Typicus which sprain their eggs in winter, as well as Salmo letnica Aestivalis which sprains its eggs in summer from May to July and it can be found only in the deepest places of the lake (to 200 m). Ohrid trout has always lived in Lake Ohrid. It passes its day in depths away from shore, and it comes to the surface in the evening when it hunts flies. It sometimes come to the shore in shallow water, searching for food from underwater plants. There are three subspecies: Salmo letnica Balcanicus and Salmo letnica Typicus which sprain their eggs in winter, as well as Salmo letnica Aestivalis which sprains its eggs in summer from May to July and it can be found only in the deepest places of the lake (to 200 m).

Springs. Water is mainly accumulated by the surface and underground springs. They are mainly located at the foot of mountain Galichica. There are underground tributaries from Lake Prespa, which is located at 158 meters higher than Lake Ohrid. There are some particularly attractive springs around St. Naum and a group of springs in the vicinity of the village of Tushemishte in Albania.

Shore line. Lower shore line occupies 23 kilometres. The higher shores are various abrasive forms. The most featured cliffs are among the settlements Peshtani and Trpejca as well by Samuil's Fortress. There are also some peninsulas such as: Trepet, Uchkale, Gorica and Gradishte.

Flora and Fauna. Due to geographic isolation and favourable hydro graphic conditions, Lake Ohrid represents one of the biggest biological resorts in Europe because it has unique flora and fauna. Since the very first researches in Lake Ohrid as one of the oldest lakes on the planet, which were performed during the 19th century, it has preserved primeval life - forms since geological period of the Tertiary, which no longer exist in other places or only exist as fossils. Some of them should be mentioned such as the endemic

Sprawning ground. Lake Ohrid is eels' sprawning ground, which travel from Saragossa Sea through Crni Drim.

The lake is stocked artificially because the natural way was disconnected by building the accumulations on Crn Drim.

Settlement. Ohrid shores have been inhabited since pre-historic times. The oldest archaeological settlements date back to neolith period, about 6000 years BC. More than 170 archaeological sites were found only on Macedonian side.

7 ohrid-prespa region

О х р и дс ка

п а с т р м ка

Охридската пастрмка е ендемски вид слатководна риба во Европа и е најблизок предок на видовите кои живееле на ова подрачје уште од Терциерот. Охридската пастрмка се разликува од поточната по сплеснатото тело, малата глава и ѕвездестите сиви дамки по телото. Бојата на месото кај некои од нив e бела, а кај некои розова. Максималната должина се движи од 25 до 60 см, а максималната тежина до 15,8 кг. Мелезите настанати со вкрстување на поточната и охридската пастрмка по телото имаат наизменично распоредени црвени кружни и сиви ѕвездести дамки како летницата. Охридската пастрмка е вкусна за јадење. Како еден од заштитните знаци на Македонија, таа се наоѓа и на македонските монети.

Ohrid

Tro u t Ohrid trout is an endemic species of Freshwater fish in Europe and it is the closest ancestor of the species that have lived in this area since the Tertiary.

Ohrid trout is different from spring trout because it has a flat body, small head and grey starry freckles all over its body. The colour of the flash to some of them is white and to some of them is pink.

The maximum length is from 25 to 60 cm, and the maximum weight is 15, 8 kg. Cross-breeds of spring and Ohrid trout have red circle and grey starry freckles like the letnica trout. Ohrid trout is delicious.

It is inscribed on Macedonian coins as a trademark of Macedonia.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

ПЛАЖИ на Охридското Езеро Покрај градските плажи во Охрид и Струга, на потегот од Охрид до Св. Наум е распослана охридската ривиера, во која свој интерес може да пронајде секој турист.

Горица

Gorica

§ 4 км од Охрид § опкружување за чувство на

спокој

§ 4 kilometres from Ohrid § the whole surrounding

makes you feel calm

§ плажа заградена со високи

карпи

§ the beach is surrounded by

high rocks

§ идеален поглед на целата

охридска ривиера

Славија

§ an ideal view to the whole

beach area

Slavija

§ 4 км од Охрид,

во месноста Свети Стефан § една од најфреквентните плажи, уредена и чиста § најголема атракција е 75-метарскиот тобоган

Метропол и Белви § 8 км од Охрид, 100

метри од езерото § два хотели со модерно опремени соби со поглед на езерото § спортски терени, куглана, базени, сала за конференции, сауна, хелиотерапија, казино, фитнес

Лагадин

§ 4 kilometres from Ohrid

in the locality Saint Stefan § one of the most frequent Ohrid

beaches, always tidy and clean § the biggest attraction is a 75

metres toboggan

Metropol & Belvi § 8 kilometres from Ohrid,

only 100 metres from the lake § two hotels are well-known

because of modern equipped rooms with views to the lake § sports terrains, bowling room, conference hall, sauna, heliotherapy, casino and fitness centre

Lagadin

§ најдолга плажа - 285 метри § се организираат разни

§ the longest beach-285 m § organised various parties

забави со снег-пена, дожд и балони § со посебно место за паркирање на скутери и глисери § посебна атракција е платформата за релаксација, пијалак и дружење

with snow-foam, rain and balloons § special park place on the beach for the guests' scooters and speedboats § the special attraction is the platform for relaxation, drink and socializing

Елешец

Eleshec

§ автокамп на 10 км од Охрид § 700 легла во бунгалови

и камп-приколки § можност за престој

со сопствени камп-приколки и шатори

§ a car-camp, 10 km from Ohrid § 700 beds in bungalows

and trailers § opportunity to stay in your

own trailers and tents

THE BEACH AREA of Lake Ohrid Besides city beaches in Ohrid and Struga, there is Ohrid beach region ranging from Ohrid to St. Naum, where every tourist can find some interest. Пештани § 10 км од Охрид, § § § §

на самиот брег на езерото најголемо населено место на ривиерата недопрена природа, седум цркви во околината голем број ресторани со национални јадења, риба и домашни вина кафе-барови за богат ноќен живот

Десарет § 12 километри од Охрид § хотелски комплекс

со девет посебни вили, два ресторани, конгресна сала, летна тераса, грилресторан, сопствена плажа, паркинг-простор, терени за тенис, ракомет и мал фудбал, сала за пинг-понг, куглана, ноќен бар и казино

Peshtani § it is on the shore,

10 km from Ohrid § the biggest settlement

in the beach area § surrounded by virgin nature,

seven churches in this area § a lot of restaurants where can

be tasted extraordinary national dishes, fish and wines § cafe-bars make richer night life

Desaret § a hotel complex,

12 km from Ohrid § it has nine separate villas,

two restaurants, congress hall, summer terrace, grill restaurant, its own beach, car park and sports terrains for tennis, handball, football, table-tennis room, bowling room, night bar and casino

Градиште

Gradishte

§ неколку плажи

§ several beaches, organized

со организирани денски забави и ноќни журки § промоции на музичари, книжарница на плажа § се организираат натпревари, качувања по карпи и други забави

Љубаништа

day and night parties § promotions of musicians,

a bookshop on the beach § there are organised

competitions, rock climbing and other types of parties

Ljubanishta

§ автокамп на 30 километри

§ a car-camp 30 km

од Охрид и 2 км од манастирот Св. Наум § 100 стационирани кампприколки со 400 легла и локации за 2.000 кампери

from Ohrid and 2 km from the monastery St. Naum § 100 permanent camptrailers with 400 beds and a location for 2.000 campers

Трпејца § 25 км од Охрид § надморска височина

од 700-750 метри § посебно убаво место со

многу мали песочни плажи, до кои може да се дојде само со кајче § туристички рај кој се развива во елитен туристички центар

Trpejca § 25 km from Ohrid § 700-750 meters altitude § it is a special and beautiful

place because of lots of small sand beaches which can be reached only by boat § a tourist paradise which has been developed into elite tourist centre

7

Светиклиментов манастир Св. Пантелејмон, Плаошник (IX век) во близина на ранохристијанската епископска базилика во месноста Плаошник, во 2002 година беше осветен новоизградениот храм посветен на св. Пантелејмон

Св. Климент, покровител на Македонија и на МПЦ-ОА, симбол на просветата и книжевноста, бил голем градител на цркви и манастири, од кои најпознат е манастирот на Плаошник. Најновите археолошки истражувања од 2000 година потврдија дека на ова место тој обновил поранешен манастир во форма на триконхос (тролисна детелина). Тоа сведочи за христијанскиот црковен живот во Македонија од I век од новата ера, односно од времето на светиот апостол Павле, на кого се претпоставува дека му била посветена ранохристијанската базилика врз која бил изграден Светиклиментовиот манастир во IX век.

Откриени се и 500 гробови на монаси, како и други богати наоди: позлатени одежди, крстови, иконите на Богородица и Распетието Христово, реликвии од Светиклиментовиот манастир и римски монети. На местото од манастирот на св. Климент, во XIV век била изградена нова црква, која во XV век Турците ја претвориле во џамија. Тогаш моштите на св. Климент биле пренесени во црквата Св. Богородица Перивлепта во Охрид, поради што кај народот таа е позната како црква Св. Климент. На 8 декември 2000 година (на празникот на св. Кли-мент), а по повод 2.000 години

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

од христијанството, беше поставен камен-темелникот на новиот Светиклиментов манастир, кој беше осветен на 11 август 2002 година. По 530 години, на денот на осветувањето на возобновениот манастир посветен на св. Пантелејмон, на Плаошник повторно се пренесени моштите на св. Климент Охридски, првиот словенски епископ од 893 година и основоположник на Македонската православна црква - Охридска архиепископија. Овде се наоѓала Охридската школа, жариште на словенската писменост, духовност и култура, која се смета за прв словенски универзитет во светот.

Комплексот претставува еден од најзначајните археолошки локалитети во Македонија и се смета за еден од центрите на словенската христијанизација, писменост и култура. Плаошник припаѓа на разни археолошки периоди, кои можат да се поделат на предклиментов, климентов и поклиментов период.

Во 2000 година е откриена крштелницата на петтокорабната базилика со кукасти крстови (т.н. свастики) на мозаичките подови, кои потекнуваат од периодот меѓу IV и VI век.

In 2000, a baptising font was discovered in the five- nave basilica with hooked crosses (so called swastika) on the mosaic floors originating from 4th and 6th century.

This complex is one of the most important archaeological localities in Ohrid and Macedonia as well it is the centre of the Christianization of the Slavs, of their literature and culture. Plaoshnik belongs to different archaeological periods which can be divided as pre-Kliment's, Kliment's and post-Kliment's period.

Saint Kliment's Monastery Saint Panteleјmon, Plaoshnik (9th century) nearby early Christian episcope basilica in the community of Plaoshnik in 2002, the new-built temple dedicated to St. Pantelejmon was consecrated Saint Kliment (Clement), a patron of Macedonia and MOC-OA as a symbol of education and literacy, he was also a great builder of churches and monasteries, the most famous is the monastery in Plaoshnik.

The newest archaeological excavations in 2000 confirmed that Saint Kliment renewed a former monastery in shape of a trefoil.

That is a testimony of the Christian church life in Macedonia since the 1st century - the time of the holy apostle Paul and it is believed that this early Christian basilica was dedicated to St. Paul where Kliment's Monastery was built in the 9th century.

There were discovered over 500 monks' graves and other abundant discoveries such as: gilded clothes, crosses, icons with the face of the Holy Mother and the Crucifixion of Christ, relicts of the Saint Kliment's monastery and Roman coins.

At the place of the monastery, in the 14th century a new church was built, that the

Turks converted into a mosque in the 15th century. Then the remains of Saint Kliment were transferred in the Holy Mother of God Perivlepta church in Ohrid, known popularly from then on as a church Saint Kliment. On December 8, 2000 (the feast dedicated to Saint Kliment) and celebrating 2.000 years of Christianity, foundations of the new monastery of Saint Kliment were laid and it was consecrated on August 11, 2002.

After 530 years, on the day of the consecration of the renewed monastery dedicated to St. Pantelejmon, the relicts of Saint Kliment Ohridski were moved again on Plaoshnik, he was the first Macedonian episcope from 893 and a founder of Macedonian Orthodox Church - Ohrid Archbishopric. Ohrid School was located here, the centre of Slav literacy, spirit and culture and it is considered as the first Slav University.

Св. Климент, најдаровитиот ученик на светите браќа Кирил и Методиј, сесловенските просветители и учител, на Плаошник во Охрид во манастирот Св. Пантелејмон го основал првиот европски и сесловенски универзитет во IX век (886 година), многу години уште пред познатите универзитети во Падова и Болоња. На Светиклиментовиот универзитет во Охрид завршиле 3.500 студенти, кои продолжиле да го шират христијанството низ целата словенска Европа. Библијата, на старомакедонски словенски јазик, од Охрид била распространета од Солун до Урал, во 15 европски земји.

St. Kliment was the most gifted pupil of the holy brothers Cyril and Methodius, the all-Slavs teachers, therefore in Saint Pantelejmon Monastery in Ohrid, in Plaoshnik, he founded the first European and all Slavic University in the 9th century (886), many years before those in Padova and Bologna. 3.500 disciples graduated at the University of Saint Kliment in Ohrid They all went to different places and spread the Christianity in Slavic language all over Europe. The Bible written in old Macedonian Slavic language was spread from Ohrid through the whole Slavic Europe, from Thessaloniki to Ural in 15 European countries.

Зошто св. Климент овој манастир го посветил на св. Пантелејмон? Св. Пантелејмон бил прочуен како лекар со голема дарба за чудотворство. Крај манастирот на Плаошник имало и болница, во која св. Климент лекувал со молитви, треви и чаеви и бил познат како св. Климент Чудотворец.

Why did he dedicate this monastery to Saint Pantelejmon?

Because Saint Pantelejmon was a doctor with a great gift for miracles.

Next to the monastery there was a hospital where St. Clement treated and cured the sick - with prayers, herbs and tea and was called Miracle-maker.

7 ohrid-prespa region

Подигањето на овој манастир е поврзано со името на св. Наум, соработник на св. Климент, двајцата најпознати просветители на македонскиот народ. Манастирската црква посветена на Соборот на светите архангели, што во 905 година ја изградил св. Наум, според формата и големината била иста со Светиклиментовиот манастир на Плаошник. Во неа се наоѓа и гробот на св. Наум, соѕидан во југоисточниот дел од нартексот, на истото место како и гробот на св. Климент во неговиот манастир во Охрид. Црквата е градена со основа во облик на триконхос (лист на детелина). Околу X до XIII век била потполно урната. Дури во XVI век на нејзините темели е подигната сегашната црква, доградувана и проширувана во неколку фази. Во втората половина на XVIII век била изградена куполата над припратата на црквата, а последното значајно обновување било извршено кон крајот на XVIII век (1799 година). Во натписот над западниот влез однатре се споменува дека живописувањето на црквата се случило во времето на игуменот Стеван во 1806 година. Тогаш е живописана и капелата со Наумовиот гроб.

Манастир Св. Наум Охридски (IX-X век) изграден на висока карпа над самото Охридско Езеро, на најјужната негова точка, во место со ретка природна убавина, манастирот е еден од најзначајните духовни споменици од средновековното минато на Македонија

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Промените во минатите времиња биле од таков карактер што наполно го измениле изгледот на Наумовата црква. Сегашната црква има форма на впишан крст во квадратно пространство со купола, поставена на четири столбови. Гробницата на св. Наум е долепена градба со широка и ниска купола. Во манастирот и денес стојат столбовите со врежани глаголски и кирилски букви. Со традиција на прв монашки центар во Македонија, кој датира од времето на св. Климент и св. Наум, манастирот денес има активен монашки црковен живот.

Monastery Saint Naum of Ohrid (9th-10th century) was built on a high cliff above Lake Ohrid on the corner south point in a place with rare natural beauty, this monastery is one of the most significant spiritual monuments of medieval Macedonian past

Building of this monastery is connected to the name of Saint Naum who was working with Saint Kliment (Clement), they are the most famous educators of Macedonian People.

The church is dedicated to The Council of the Saints Archangel, which was built by Saint Naum in 905. And it was same with the monastery of Saint Clement in Plaoshnik as to the shape and size. The Saint Naum's grave is in it, walled up in the southeast part of the narthex, at the same place as the Saint Kliment grave in his monastery in Ohrid.

The church foundation was built in a form of trefoil (a clover leaf). It was completely destroyed from 10th to 12th century. There was built the present church on the existing foundation in the 16th century, it was built up and extended in several phases. The dome over the church was built in the second half of the 17th century, and the last significant restoration was performed in the end of 18th century (1799). The inscription, which is over western entrance, says that church painting was performed during the period of the abbot Stevan in 1806.

The chapel with Naum's Tomb was also painted then.

There have been performed certain changes that completely changed the appearance of St. Naum church. The present church has form of a cross in scribed into a dome square, set on four pillars. Naum's Tomb is a sticked building with wide and low dome.

Even today in the Saint Naum Monastery the pilasters with engraved Glagolitic and Cyrillic letters remain.

Being the first monastic centre in Macedonia, from the time of Saint Kliment and Saint Naum, there is traditional monkshood and an active church life today. Манастирот и неговата околина се тивко место за одмор и прошетка. Целиот крај плени со мирната убавина на бисерно проѕирна вода од изворот на Црн Дрим, како едно од најчистите места на охридското крајбрежје. Бистрите и студени извори и бујната вегетација околу манастирот се сметаат за најегзотично место на езерото. Пловидбата со кајче по изворите кај манастирот е доживување кое не смее да се пропушти.

The monastery and its surrounding is quiet place for relaxation and walking.

The whole area enchants with its calm beauty of pearl - clear water of Crn Drim spring, therefore it is considered to be one of the clearest locations of Ohrid shore. The clear and cold springs and the dense vegetation are considered to be the most exotic place in the region. You must not miss sailing by boat in the springs by the monastery.

7 ohrid-prespa region

Св. Јован Богослов, Канео (1280) оваа средновековна црква е позната по називот на некогашната рибарска населба Канео, што на латински значи „блескоти“, еден од најфотографираните охридски симболи

Манастирот Св. Јован Богослов е изграден и фрескоживописан во XIII век, а ктиторот на црквата и сликарите на фреските не се познати. Фреските се зачувани во кубето и во олтарниот простор и се прилично оштетени, поради тоа што црквата подолг период меѓу XVII и XIX век била делумно разурната и напуштена. Тогаш бил уништен поголем дел од живо6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

писот. Во поновата историја на оваа црква се констатираат повеќе обнови и доградувања, а во 1889 година се поставува нов дрвен иконостас и се пресликуваат некои делови од стариот живопис. Првобитниот изглед на црквата Св. Јован Канео, еден од симболите на древниот Охрид, е вратен по конзерваториските работи во 1963 и 1964 година, кога била

Од иконографски аспект, оваа црква обезбедува голем број информации за историјата на средновековното сликарство во Македонија, поврзувајќи се со традициите од уметноста на Комнените.

Viewing this from icon painting, this church provides great number of information for medieval art in Macedonia, connecting with traditions of Komneni Art.

урната припратата со камбанаријата, кои биле доградени во XIX век. Тогаш биле откриени фреските во кубето. Постојат само делови од фреските од XIII век во куполата и апсидата. Прекрасни и специфични се двата ангела од Причестувањето на апостолите, коишто се во царски одежди, што е реткост во живописувањето.

St. John Theologian, Kaneo (1280) this medieval church is known after a former fishermen settlement Kaneo, which in Latin means "shines" and it is one of the most photographed symbols

The monastery St. John Theologian was built and painted in the 13th century, but church-donors and fresco painters are unknown.

Dome frescoes are preserved

and altar frescoes are quite damaged, because of this the church was demolished and abounded for longer period between the 17th and 19th

Архитектурата на црквата е мошне значајна за проучувањето на средновековните споменици на Охрид, затоа што претставува успешна комбинација од византиски и ерменски елементи. Градбата е од делкан камен, бигор и тула, во правоаголна основа, со впишан крст и осумаголна купола.

The architecture of this church is very important for studying of medieval monuments in Ohrid, because it represents a successful combination of Byzantine and Armenian elements.

The construction is made of trim stone, scale and tiles, on a rectangular base, with a cross-in-square plan and octagonal cupola.

century, during this period a lot of frescoes were destroyed and lost forever. There were some renovations and additional building in the recent history of this church, while in 1889 a new wooden iconostasis was set in and certain parts of the old fresco painting were reproduced.

The original appearance of the church St. John of Kaneo, as one of the symbols of ancient Ohrid, was being

restored after preservation work from 1963 to 1964, when the bell tower was demolished, which was built up in the 19th century. The dome frescoes were discovered then. The frescoes from the 13th century are destroyed and there are only parts in the cupola and the apse. The two angels from the Communion of the Apostles are wonderful and specific, in tsar's garments, which is a rarity.

7 ohrid-prespa region

Соборна црква Св. Софија (XI век) соборен храм во кој се востоличувале охридските архиепископи, во која е прогласено возобновувањето на Охридската архиепископија во 1958 година, а денес во неа се востоличуваат поглаварите на Македонската православна црква

Оваа катедрална црква е еден од најголемите комплекси на фрескоживопис на византиската уметност во Европа од XI век. Фреските од XI и од XIV век се од исклучително значење и наоѓаат свое место во сите научни изданија. Величествената припрата датира од 1313/14 година и е една од најубавите градби од тој вид во византиската и македонската градителска култура. Црквата со декоративна фасада, ѕидана од тули и малтер, е посветена на св. Софија, што значи на Божјата Премудрост - Господ Исус Христос. Изградена е во X век врз темели на ранохристијанска базилика. Кон крајот на X век, кога македонскиот цар Самуил ја пренел својата престолнина од Преспа во Охрид, таа била катедрална патријаршиска црква. Денешниот изглед е од времето на охридскиот архиепископ Леон (1037-56).

Cathedral Saint Sofia (11th century) a Cathedral were archbishops of Ohrid were enthroned, in this church the renewal of the Ohrid Archiepiscopacy was proclaimed in 1958 and now the heads of the Macedonian Orthodox Church are enthroned

This cathedral church is one of the biggest complexes of Byzantine art of fresco painting in Europe from the 11 century. The frescoes from the 11th and the 14th centuries have exceptional meaning and find place in every scientific publication. The magnificent atrium of Saint Sofia dates back to 1313-14 and is one the most beautiful construction of that kind in the Byzantine and Macedonian building culture.

It has a decorative façade walled up with tiles and mortar. The church is dedicated to Saint Sofia that means Divine Wisdom - Lord Jesus Christ. It was built in the 10th century, over the foundations of an early-Christian basilica.

At the end of the 10th century, when the Macedonian tsar Samuil had transferred his capital from Prespa to Ohrid, it was a Cathedral patriarch church. Its today's appearance is from the time of the Ohrid archbishop Leon (1037-1056).

Во ѓакониконот се насликани Шестмина римски папи, со што се искажува односот меѓу Цариградската и Римската црква пред 1054 година. Фреската Успение на Пресвета Богородица се наоѓа на западниот ѕид, како една од најстарите композиции на оваа тема во византиската уметност.

Six Roman Popes had been painted on the diaconicon that shows the relationship between the Constantinople and the Roman Church, before 1054. The fresco Assumption of Holy Mother of God is on the western wall. It is one of the oldest compositions on this subject in the Byzantine art.

Св. Софија во втората половина на XV век била претворена во џамија. Фреските биле варосани, куполата урната и срамнета со покривот, олтарната мермерна преграда отстранета, а над северозападното кубе било подигнато минаре. Денес, црквата има постојан богослужбен живот, а се користи и како концертна сала и музеј.

Saint Sofia was converted into mosque in the second half of 15th century. The frescoes were whitewashed, the cupola destructed and put down to the roof, the marble barrier of the altar removed, and above the northern-west steeple a minaret was erected. Now there is a permanent liturgical life and it is used as a concert hall and a museum.

Во XI век Св. Софија била „Голема црква“ на Охридската архиепископија, под чија диецеза била територијата од Солунскиот Залив до Дунав и до Јадранското Море. Охридските архиепископи, како продолжители на поглаварите од Јустинијана Прима, имале голем углед во православниот свет. Тие биле најистакнати личности на источната екумена, меѓу кои се издвојуваат: св. Јован Кавасила, блажениот Теофилакт Охридски, Димитриј Хоматијан и други.

In 11th century, Saint Sofia was the "Big church" of the Ohrid Archbishopric, under which diocese was the territory from the Gulf of Thessaloniki to Danube and to the Adriatic Sea. The Ohrid Archbishops, as continuation of the church heads from Justiniana Prima, had a great reputation in the orthodox world. They were the most eminent persons of the eastern ecumenism, especially the following ones: Saint Jovan Kavasila, reverend Teofilakt of Ohrid, Dimitrij Homatian etc.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Црква Св. Богородица Перивлепта (Св. Климент) (1295) во оваа црква е потпишана Одлуката за автокефалност на Македонската православна црква и е востоличен првиот поглавар - архиепископот Доситеј (1958)

Годината на градење, во времето на византискиот император Андроник II Палеолог, ја дознаваме од текстот во натписот над влезот. Црквата претставува прекрасна целина на преубава

Соборниот архиепископски храм Св. Софија бил претворен во џамија. Покрај првиот поглавар на МПЦ, во оваа црква се востоличени и следните тројца поглавари (Ангелариј, Гаврил и Михаил). Во неа е одржана и првата седница на Светиот архиерејски синод на Третиот архиепископски црковнонароден собор во 1967 година, кога е прогласена автокефалноста на Македонската православна црква. Црквата е во форма на впишан крст во правоаголник, со единствена централна купола. Дело е на македонското црковно градба и пребогат градежништво, богато фрескоживопис. Меѓу народот разиграно и архитектонски е позната под називот прекрасно обликувано. Св. Климент. Така е од XV век, Фрескоживописот е дело на кога Турците до темел го зографите Михаил и Евтихиј, урнале Светиклиментовиот најпознатите имиња од своето манастир на Плаошник, a тука време, кои работеле и во биле пренесени моштите манастирите Св. Никита во на св. Климент. Таа станала Бањани, Скопско и Св. Ѓорѓи и катедрален храм, односно во Старо Нагоричане, станала храм на охридските Кумановско. Прекрасни се архиепископи во времето кога фреските во сите три зони.

Holy Mother of God Perivlepta Church (Saint Кliment) (1295) the Decision for autocephaly of the Macedonian Orthodox Church was signed and the first head was consecrated in this church, the Archbishop Dositej (in 1958)

According to the text in the inscription above the entrance, we know that the church had been built in 1295, in the time of the Byzantine emperor Andronicus II Palaeologus.

It represents a wonderful,

Ohrid archbishops, when the Council Archbishops' temple St. Sofia was converted into mosque. Besides, the first head of the Macedonian Orthodox Church (MOC), there were also consecrated the three following heads (Angelarij, Gavril, Mihail) in this church. Here was also held the first session of the Holy Archpriests' Synod, after the Third Archbishop's Clergy and Laity Assembly in 1967, when the Decision for autocephaly of the Macedonian Orthodox Church was signed. The church has cross-in-square plan in a rectangle, with one unique central cupola. It is a work of the Macedonian church holy unity of magnificent construction, rich, joyful and construction and more than a architecturally wonderfully rich fresco painting. It is known shaped. The fresco painting is a as St. Kliment because in the work by the icon-painters Mihail 15th century, when the Turkish and Eftihij, the most famous had destroyed to the ground the names from that time, who had Saint Kliment Monastery worked in the monasteries St. St. Pantelejmon in Plaoshnik Nikita in Banjani, region of Ohrid, then St. Kliment remains Skopje, and St. George in Staro were transferred in this temple. Nagorichane, region of It became also cathedral temple, Kumanovo. The frescoes are i.e. it became the temple of wonderful in all three zones.

Cave Monastery St. Erazmo (13th century) In the Middle Ages, the cult of Saint Erasmus - the Antiochian bishop and preacher, was spread both in the East and the West, especially in Italy, France, and even in Spain. Regarding Macedonia, his cult was developed in the region of Ohrid, because he had stayed there for a long period of his life and had developed a missionary activity in the Macedonian areas. Ohrid had dedicated a wonderful monastery to this earlyChristian preacher, built in a cave by the road OhridStruga on the shore.

The frescoes in the cave church, the face of the Saint Erasmus among them, are from the 13th century.

An early-Christian basilica from the 3rd-4th century was discovered nearby, dedicated to Saint Erasmus.

Пештерски манастир Св. Еразмо (XIII век) Во средниот век, култот на свети Еразмo, антиохиски епископ и проповедник, бил раширен и на Исток и на Запад, а особено во Италија, Франција, па дури и до Шпанија. Во Македонија неговиот култ е развиен во охридскиот крај, бидејќи тој во Охрид се задржал долг период од својот живот и остварил значајна мисионерска дејност во

македонските краишта. На својот ранохристијански проповедник Охрид му посветил прекрасен манастир, изграден во една пештера покрај патот ОхридСтруга, крај самиот брег на езерото. Фреските, меѓу кои и ликот на св. Еразмо, потекнуваат од XIII век. Во близина е откриена и ранохристијанска базилика од III-IVвек, посветена на св. Еразмо.

Мали Св. Врачи (XIV век) Црквата Мали Св. Врачи во Охрид се наоѓа во близина на црквата Св. Константин и Елена. Претставува мала еднокорабна црква. Фрескоживописот најверојатно е дело на зографот Теоријан. На јужниот ѕид во оваа

црква е насликан заштитникот на Охрид, св. Климент, со модел на градот в раце. Во оваа црква е сочуван оригинален дрвен иконостас со тордирани столбови, кој се смета за најстар иконостас во Македонија (XIV век).

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Mali St. Vrachi (14th century) The church Mali St. Vrachi in Ohrid is located in the vicinity of the church St. Konstantin and Elena. It represents a small one nave church the wallpainting is probably a work of the icon painter Teorijan. The protector of Ohrid - St. Kliment with a model of the

city in his hands-was painted on the southern wall of this church. The original wooden iconostasis with tordir pillars has been preserved in this church and it is considered to be the oldest iconostasis in Macedonia (14th century).

St. Konstantin and Elena (1385)

Св. Константин и Елена (1385)

Црквата Св. Константин и Елена во Охрид се наоѓа во непосредна близина на црквата Св. Богородица Перивлепта. Изградена е од страна на јеромонахот Партениј. Претставува еднокорабна градба и поседува фрески од времето на изградбата, но и од наредните периоди, поточно од XIV, XVII и XVIII век.

The church St. Konstantin and Elena is located in the vicinity of the church St. Holy Mother of God Perivlepta. It was built by the monk Partenij.

It represents one nave building and there are frescoes dating back to the period of construction as well as the following period or more precisely 14th, 17th and 18th centuries.

St. Holy Mother of God Bolnichka, Upper Gate (14th century)

Св. Богородица Болничка, Горна порта (XIV век) Св. Никола Болнички (XIV век)

Црквата Св. Никола Болнички во Охрид се наоѓа наспроти Св. Богородица Болничка, крај сокакот кој води кон езерото. Изградена е за време на охридскиот архиепископ Никола, најверојатно во периодот 1342-1345 година. Се смета дека била имот на црквата Св. Богородица Перивлепта.

Црквата Св. Богородица Болничка во Охрид се наоѓа во непосредна близина на езерото на патот од Горна Порта. Претставува еднокорабна црква со фрески работени околу 1370 година.

The church St. Holy Mother of God Bolnichka is located in the vicinity of the lake by the road leading to Upper Gate.

It represents one nave church and its frescoes were painted around 1370.

St. Nikola Bolnichki (14th century) The church St. Nikola Bolnichki is opposite St. Holy Mother of God Bolnichka and it is along the path leading to the lake. It was constructed by Ohrid archbishop Nikola, it was probably from 1342 to 1345. It is believed that this church was a property of St. Holy Mother of God Perivlepta.

7 ohrid-prespa region

Залив на коските Заливот на коските e реконструирана праисториска наколна населба од XII-VII век п.н.е., поставена над платформа која ја држат дрвени колци. Тоа е новоотворениот музеј на вода, каде во водата се поставени пронајдените остатоци од древното живеалиште, нуркачка база и реконструирани тврдини од Римското Царство од II век. На овој локалитет, на длабочина од три до пет метри се пронајдени остатоци од 6.000 дрвени колци, кои најверојатно потпирале заедничка платформа на која имало 20-тина дрвени куќарки. Според истражувањата, површината на населбата се

реконструирано праисториско наколно живеалиште - музеј на вода 2

простирала на 8.500 м . Со оглед на тоа што биле изградени од дрва, трски и кал, живеалиштата биле подложни на пожари и биле често обновувани, на што се должи големата густина на колците (најдени се остатоци од изгорени дрва и јаглен). Платформата со копното била поврзана со подвижен мост, кој во текот на ноќта се подигал заради заштита од животни и непријатели. Моментално е реконструирана дел од населбата, која брои седум куќарки изградени на платформа која е поставена над 1.200 колци кои се обработени за да бидат поотпорни и поиздржливи. Реконструирана e и внатрешноста

на куќарките, што нуди интересно доживување за тогашниот начин на живеење. Во музејскиот објект се изложени и пронајдените керамички предмети, а поставен е и аквариум од колците под водата. Во нуркачката база љубителите на нуркањето имаат можност да нуркаат со водич и да ги испитуваат остатоците под вода. Заливот и плажата, поранешен дел од автокампот Градиште, на која е реконструирано ова наколно живеалиште го доби името Залив на коските, бидејќи при истражувањата се најдени многу животински коски, карактеристично за овој период од кој датира живеалиштето.

Според анализата на пронајдените остатоци, оваа населба датира од 1200-700 година п.н.е., односно од доцното бронзено и почетоците на железното време. Во тој период тука живееле Бригите, најстарото племе познато на Балканот.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

According to the analyses of the discovered relics, this settlement dates back to 1200-700 BC, i.e. from Late Bronze Age and Early Iron Age. The Bryges lived there during that period. It is the oldest tribe known in the Balkans.

Bay of the Bones

a reconstructed pre-historic stake settlement - Museum on water

Bay of the bones is a reconstructed prehistoric settlement dating back to the 12th-7th centuries BC, it is set onto a platform supported by wooden stakes. It is a new-open museum on water, there are exhibited the relicts of the wooden settlement found in water, there is a diving base as well some reconstructed fortresses of Roman Empire dating back to the 2nd century.

Base offers lovers of diving to dive with diving guide and research underwater remains.

The bay and the beach are a former part of the car camp Gradishte where the reconstructed stake settlement was named as Bay of the Bones due to great number of animal bones typical for the same period while the settlement existed.

There were found remains of 6. 000 stakes at a depth from three to five meters on this locality, which probably supported the same platform with 20 wooden huts onto it.

According to the researches, this settlement 2 occupied 8.500 m . Taking into consideration that it was built from wood, reed and mud, therefore these settlements were easily burnt and frequently rebuilt and this is because of the great stakes density (there were found burnt wood and coal). The platform was connected to the land by a movable bridge, which was erected during night in order to protect the settlement from animals and enemies.

A part of the present settlement has been reconstructed, there are seven huts built onto the platform which is set onto 1.200 processed stakes in order to be more resistant and supportive. The interiors of the huts have also been reconstructed, which offers an interesting experience of the past way of living. There are exhibited some discovered ceramic objects and also there is aquarium made by stakes under water. Diving patuvanja.info

7 ohrid-prespa region

Поради местоположбата крај езерските води од една и водите на Црн Дрим од друга страна, Струга го носи епитетот „град на две води“ Due to its location, on one hand it is nearby lake water and on the other hand water of Crn Drim, Struga has obtained the epithet "the city of two waters"

Струга има поволна местоположба. Се наоѓа во југозападниот дел на Република Македонија, на северниот брег на Охридското Езеро, на двете страни од реката Црн Дрим. Лежи на некогашниот пат Виа Игнација.

Струга „КАКО СТРУГА НЕМА ДРУГА“

П

од името Струга населбата се споменува во почетокот на XI век. Во текот на целиот среден век била позната рибарска населба, а во текот на долг период е мала крајезерска населба, во која населението се занимавало со риболов, сточарство и земјоделство.

700 метри надморска височина meters altitude

1591 година се споменува со статус на град year it was mentioned as a city

20.000 жители inhabitants

Со статус на град Струга се споменува кон крајот на XVI век (1591 година) во документите на млетачкиот пратеник во Цариград, Ловро Бернард. Во XVII век се здобива со голема трговска важност, со чаршија, пазар и голем панаѓур. Од овој период на економски развој потекнува изреката Како Струга нема друга. Кон крајот на XVII век, поради продирање на Австријците на Балканскиот Полуостров, развојот бил запрен, но поради добрата местоположба на патот Виа Игнација, Струга успеала да се одржи како гратче, во кое кон крајот на XVII и почетокот на XVIII век се доселувало албанско население од западното подножје на Јабланица и Мокра Планина. Кон крајот на XVIII и почетокот на XIX век било честа мета на ограбување од качаци кои доаѓале од Албанија. Несигурноста предизвикала запирање на трговската размена. Во средината на XIX век било спречено понатамошното опаѓање на населбата. Тогаш е забележан вториот бран доселување на албанско и македонско население во градот.

Struga "NO OTHER AS STRUGA"

Struga has a favourable location. It is located in the southwest part of Republic Macedonia, on the north shore of Lake Ohrid and along both banks of the river Crn Drim. It lies along the ancient road Via Egnatia.

T

his settlement was mentioned as Struga at the beginning of the 11th century. It was a famous fishing settlement during Middle Ages, and it was known for a longer period as lake settlement where major occupations of the population were fishing, cattle breeding and agriculture.

Struga as a city was mentioned at the end of the 16th century (1591) according to the documents of Mletak delegate in Constantinople, Lovro Bernard. It obtained great trade importance having a bazaar, a market and a grand fair. Due to the economic prosperity of this period, there is a slogan No other as Struga.

The prosperity was stopped as a result of Austrian penetration in the Balkan Peninsula at the end of the 17th century, however, because of its favourable location along the road Via Egnatia, Struga succeeded to keep its position as a city, where Albanian

7 ohrid-prespa region

Истек на Црн Дрим Водата од Охридското езеро истекува низ реката Црн Дрим која, поминувајќи низ средината на градот, низ Струшкото Поле и клисурата, продолжува низ Албанија и се влева во Јадранското Море. Истекот на водата во близина на хотелот Дрим е посебна атракција за секој посетител на Струга.

Outflow of Crn Drim The river Crn Drim flows out of Lake Ohrid and flows via city centre, Struga Field and the canyon, it continues to flow via Albania and flows into Adriatic Sea. The river flows out of the lake near the Hotel Drim and represents a real attraction for every visitor in Struga.

Втората половина од XIX век е најславниот период за Струга. Покрај трговијата, било развиено и занаетчиството, од кои грнчарскиот е еден од постарите занаети, а присутни биле и терзискиот, папучарскиот, фурнаџискиот занает и други. Риболовот бил со првостепено значење. Во средината на XIX век во градот, покрај основно училиште, имало и прогимназија, во која учителству-

population from western part of Jablanica and Mokra Planina migrate at the end of the 17th and beginning of the 18th centuries.

There were numerous robberies by so called Kachaci from Albania at the end of the 18th and beginning of the 19th centuries. Insecurity caused obstacle for trade exchange.

Lower prosperity of the settlement was stopped during the 19th century. The second immigration wave by Macedonian and Albanian population was noticed then.

Моме оди на вода - Овој споменик, лоциран во центарот на Струга, веднаш до „чаршискиот мост“ од левата страна на реката, го симболизира традиционалното одење на вода на јавните чешми од девојки и млади невести. Подигнат во 1980 година, ова е уметнички симбол на условите на традиционалното живеење и култура на населението во поранешните периоди.

A Girl's Going for Water - This monument is located in the city centre of Struga, next to "the bazaar bridge" on the left river bank and it symbolizes the traditional going for water to public fountains by young girls and brides.

The monument was erected in the 1980s; this is a symbol of traditional life and culture conditions of the population referring to the former periods.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

The most glorious period was the second half of the 19th century. Except trade, crafts were also developed and among the oldest crafts is pottery, there were tailor's, baker's crafts as well some other crafts. Fishing was the major activity.

There were a primary school as well as a pro-gymnasium where the brothers Konstantin and Dimitar Miladinov used

П оте к л о н а и м ето

Origin of the name

Со населувањето на Словените во VI век, во плитките води на езерото се правеле рибни ловишта, кои тие ги нарекувале струги (стронги), со кои се ловеле јагули. Според нив и словенската населба го добила името Струга, со значење „ловиште“.

After Slavs inhabited this area in the 6th century, they started construction of special fishing places and called them strugi (strongi) where eels were caught.

According to these fishing places was named after Slav settlement Struga which means "fishing place".

Кејовите на Црн Дрим Идеални за мирна прошетка и уживање во прекрасна глетка покрај самата вода, кејовите на Црн Дрим имаат клупи и сенки и се поврзани со три мостови. Кејот од источната страна од истекот на реката од езерото се вика „Сергеј Есенин“ и се наоѓа до влезот на градската плажа. На овој кеј, покрај на Есенин, се наоѓаат и бистите на Адам Мицкјевич и Ацо Шопов.

Quays of Crn Drim Ideal for peaceful strolling along the water, Crn Drim quay have benches and shadows, and are connected by three bridges. The quays on the eastern side where the river flows out of the lake is called "Sergey Yesenin" and is located on the entrance of the beach. Besides the bust of Yesenin, there are also the busts of Adam Micjevic and Aco Shopov.

вале браќата Константин и Димитар Миладиновци. Во овој период во градот живееле околу 4.600 жители. Во почетокот на XX век стопанскиот живот на Струга опаѓа. Посебно неповолно се одразува поставувањето на границата кон Албанија во 1912 година, со што се стеснуваат можностите за трговија. По Втората светска војна градот бележи постојан раст: од 1948 година со 4.923 жители до 2002 година со околу 20.000 жители. Струга денес е град со современ изглед и развиени секундарни и терцијарни дејности. Во вкупната економија на градот посебен акцент е ставен врз развојот на туризмот. На северозапад, по течението на Црн Дрим, води пат кон Дебар и соседна Албанија, на североисток се поврзува со Кичево, Гостивар и Тетово, а преку Охрид, се поврзува со Ресен, Битола и Прилеп. n

to teach in the 19th century. There were approximately 4.600 inhabitants during this period.

Мост на поезијата Мостот на поезијата се наоѓа на истекот на езерото, на самиот почеток на реката Црн Дрим. Во чест на знаменитите македонски писатели - браќата Миладиновци, од 1962 година традиционално се одржува поетската манифестација Струшки вечери на поезијата, на која учествуваат поети од целиот свет. Таа ноќ Мостот на поезијата е најголемата поетска сцена во светот.

T h e B r i d g e o f Po et r y The Bridge of Poetry is located on the outflow from the lake, at the very beginning of Crn Drim. In honour of the eminent Macedonian poets - brothers Konstantin and Dimitar Miladinovsince 1962 the poetic manifestation Struga Poetry Evenings has been held traditionally and poets participate all over the world. That evening The Bridge of Poetry turns into a most poetic scene in the world.

Economy in Struga decreased at the beginning of the 19th century.

Putting a border with Albania in 1912 was not favourable for the trade.

After the Second World War has marked constant progress: from 4.923 inhabitants in 1948 to approximately 20.000 in 2002.

Nowadays, Struga has obtained a modern appearance and has developed secondary and tertiary activities.

Taking into consideration its economy, a special effort is put to the development of the tourism. There is a road to Debar and neighbouring Albania along the course of Crn Drim on the northwest, it is a connection to Kichevo, Gostivar and Tetovo on the northeast and via Ohrid, it is connected to Resen, Bitola and Prilep. n

7 ohrid-prespa region

Church St. George (1835) rich icon painting and wonderful carved iconostasis St. George represents city's cathedral church in the centre of Struga. It was built on the foundations of an older sixteenth century church. There are frescoes dating back to the 19th century, but the real treasure represents the small icon gallery dating back to the period 13th-19th centuries including the famous icon of St. George painted in 1267. The long record on the back side of the icon means "Ohrid's Struga".

Црква Св. Ѓорѓи (1835)

богат живопис и прекрасен иконостас во резба

Св. Ѓорѓи претставува градска Соборна црква во центарот на Струга. Изградена е на темелите на многу постара црква од XVI век. Содржи фрески од крајот на XIX век, но вистинско богатство претставува малата галерија на икони од XIII до XIX век, вклучувајќи ја и познатата икона на св. Ѓорѓи насликана во 1267 г. Долгиот напис на позадината од иконата значи „Струга Охридска“.

Спомен-куќа на браќата Миладиновци реновирана врз темелите на старата куќа на славните поети

Memorial house of Miladinovci Спомен-куќата на браќата Димитар и Константин Миладиновци се наоѓа во центарот на Струга. Реновирана е врз темелите на старата куќа на Миладиновци. Во неа се наоѓаат материјали од животот и делата на овие знаменити македонски преродбеници, добитници на Златен венец на поезијата. Во чест на нивните поетски достигнувања и збирки на народни песни и умотворби, објавени во познатото дело Зборник на народни песни, денес се одржува познатата поетска манифестација Струшки вечери на поезијата. Манифестацијата традиционално започнува со незаборавната поема Т'га за југ од Константин Миладинов, напишана додека престојувал во Москва.

was restored on the foundations of the old house of these famous poets Memorial house of Konstantin and Dimitar Miladinov is located in the city centre of Struga. It was restored on the foundations of their old house. There are some materials for the work and life of these remarkable Macedonian educators; they are also winners of the Golden Wreath. To honour their poetic achievements as well the collection of folk songs and sayings, Collection of Folk Songs was published and the manifestation Struga Poetry Evenings is held nowadays. This manifestation traditionally begins with the unforgettable poem Longing for the South (T'ga za jug) by Konstantin Miladinov, written during his studies in Moscow.

Народен музеј Д-р Никола Незлобински од лична колекција до музеј со постојани поставки Народниот музеј во Струга е формиран во 1928 година од страна на д-р Никола Незлобински, руски емигрант, кој дошол во Струга по Руската револуција во 20-тите години од минатиот век. На почетокот е отворено природно-научно одделение, со постојана зоолошка збирка составена од неговата лична колекција, која денес е збогатена со разновидни инсекти, птици, риби и животни од Охридско-преспанскиот регион. Незлобински и неговите соработници препарирале стотици инсекти, птици и животни, кои живееле во мочуриштата во близина на Струга. Многу од овие видови веќе не постојат.

Инсекти од фамилијата Lucanidae Insects of the family Lucanidae

Сребрен прстен, Св. Илија, с. Делогожди Silver ring, St. Ilija village Delogozdi

Natural Museum Dr. Nikola Nezlobinski

Златни обетки со лавји протом, македонскохеленистички, Св. Илија, с. Делогожди Golden rings with lion proton, MacedonianHellenic, St. Ilija, village Delogozdi

Подоцна, во 1961 година во музејот е формирано археолошко одделение, во кое е сместена богата збирка предмети од праисторијата до средниот век. Во 1974 година е формирана уметничката галерија Вангел Коџоман, познат уметник од Струга, со постојана уметничка поставка. Музејот врши истражувања и собирање материјали од областа на историјата, археологијата, етнологијата, ботаниката и зоологијата. Носител е на разни стручни и уметнички манифестации. Музејот е задолжително место за посета на туристи и студенти. Чапја лопатарка Platalea Leucorodia

Struga Natural Museum was founded in 1928 by Dr. Nikola from a personal collection Nezlobinski, Russian immigrant who fled the Russian to a museum with a permanent exhibition revolution in the 20th years of last century. A natural-scientific Вангел Коџоман, Родниот сокак, масло на платно, 66х49.5 см

Vangel Kodzoman, The Born Alley, an oil painting, 66х49,5 cm

department was opened at the beginning, there has been exhibited a permanent zoological collection made by his own collection, which has been enriched with variety of insects, birds, fish and animals from OhridPrespa Region. Nezlobinski and his associates Албанска носија stuffed hundreds of insects, birds and animals од Струшко Поле that lived in swamps near Struga. Many of Albanian these species no longer exist. The museum traditional clothes is often visited by tourists and students. of Struga Field In 1961 the archaeological department was formed where a rich collection of objects ranging from Prehistory to Middle Ages. In 1974, the Art Gallery of Vangel Kondzoman was established, who is a famous artist from Struga, and there is a permanent exhibition. This museum has been researching and collecting material in different fields of history, archaeology, ethnology, botany and zoology.

Various thematic manifestations and art exhibitions have been organized in this museum. Students and tourists must visit this museum. museumstruga.mk

7 ohrid-prespa region

Калишта - На пет километри југозападно од Струга, веднаш на брегот на езерото се наоѓа селото познато по старите цркви и манастири и рибните специјалитети.

Kalishta - Five kilometres southwest from Struga, right on the shore of the lake lays the village of Kalishta, known by its old churches and monasteries and fish specialties.

Kalishki Monastery (13th century)

Калишки манастир (XIII век) ставропигијален манастир и летна резиденција на поглаварот на Македонската православна црква - Охридска архиепископија Пештерска црква Св. Атанасиј

The Cave Church St. Atanasij

Во Калишта, на самиот брег на Охридското Езеро, во природен карпест амбиент се наоѓа манастирот Рождество на Пресвета Богородица, меѓу народот познат како Калишки манастир. Во склоп на комплексот влегуваат една пештерска и една нова црква посветени на Рождеството на Пресвета Богородица, црквата посветена на светите апостоли Петар и Павле и пештерската црква посветена на св. Атанасиј. Новата црква е обновена во 1977 година, а темелите датираат од XIII век. Во манастирот има монаштво и активен монашки живот.

Се наоѓа на пет минути пеш од манастирските конаци. Изградена е во XIII век. Вдлабена во карпата, до неа се доаѓа по тесни дрвени скали, низ малите камени отвори. Пештерата најверојатно била испосница крај Охридското Езеро при подемот на анахоретското монаштво во Македонија, во XI и XII век. Крај пештерската црква има и повеќе монашки ќелии во кои живееле, се молеле и постеле монасите анахорети, издвоени од светот. Од фреските на карпите во пештерската црква, најдобри се ликовите на св. Пантелејмон и св. Ермолај, а особено ликовите на св. Кирил Солунски Филозоф и св. Климент Охридски, учителот и ученикот, како чинодејствуваат свртени еден кон друг. Ова е прв ваков пример во Македонија и на Балканот.

There, on the shore of Lake Ohrid, in the natural rocky setting Rozhdenstvo the monastery of Our Lady, or between people as Kalishki Monastery. Within the monastery complex includes a cave and a new church dedicated to the Nativity of the Virgin, the church dedicated to the Holy Apostles Peter and Paul and the cave church dedicated to Atanasij. The new church was restored in 1977, a foundation dating back to the 13th century. There is an active monastic life.

It is situated five minutes walk from the monastery quarters. Built in the 13th century.

Concaved in the rock, it can be approached by narrow wooden stairs, through the small stone openings It must be that the cave had been a hermitage place by the Lake Ohrid, during the expansion of the monkshood of Anahor in Macedonia, in the 11th and the 12th centuries. There are some monks' cells next to the cave church, in which the monks of Anahor had been living, praying and fasting, cut from the world. The best frescoes on the rocks, in the cave church, are the holy faces of Saint Pantelejmon and Saint Ermolaj, especially the faces of the Saint Cyril the Philosopher of Thessaloniki and Saint Kliment of Ohrid, the master and the disciple, worshiping, turned one to another. It is the first example of this kind in Macedonia and the Balkans.

Пештерска црква The Cave Church Рождество на Nativity of the Пресвета Богородица Holy Virgin Изградена е во XIV век и претставува основа на самиот манастирски комплекс. Црквата се наоѓа во карпа и во неа се наоѓаат три монашки ќелии - две на првиот кат и една на вториот кат. Во близина на црквата има две исцелителни води посветени на св. Петар и св. Ананија. Во самата карпа во која се наоѓа пештерата се наоѓаат и монашки ќелии.

a Stavropigi (cross springs) monastery and it is a summer residency of the head of the Macedonian Orthodox Church

It was built in the 14th century and it represents a basic of the monastery complex. It is located in the rock and there are monastic cellstwo on the first floor and one on the second floor. There are two sources of water dedicated to St. Peter and St. Ananija in the vicinity of the church.

The cave is located into the rock as well as the monastic cells.

„Црна Богородица“ - Во црквата е пронајдена и икона на Пресвета Богородица, позната и како „Црна Богородица“, која денес се чува во новата манастирска црква. Се смета дека оваа икона има огромна исцелителска моќ.

"Black Virgin" - An icon of the Virgin Mary also known as "Black Virgin" was found in the church, which today is kept in the new monastery church. It is believed to have healing power. vodic.strugaportal.com

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Радожда - Ова рибарско село распослано на југозападниот брег од езерото е идеално место за оние кои преферираат мирен летен одмор надвор од градскиот метеж.

Radozda - It is a fishing village which lies onto the southwest shore of the lake and it is an ideal place for those who prefer a quiet summer holiday away from the city fuss.

Пештерска црква Св. Архангел Михаил (XIII век) една од најстарите пештерски цркви откриени на бреговите од Охридското Езеро Во еден од најубавите предели на западниот брег на Охридското Езеро, во природните пештери што се наоѓаат една над друга, високо во карпите, на стрмна карпа над селото Радожда се наоѓа црквата посветена на војсководецот на Небесните Сили - Архистратигот Михаил, една од четирите пештерски цркви во Струшкиот регион. Најголемиот дел од откриените фрески потекнуваат од XIV век, а посебно се истакнува единствениот сочуван фрагмент од живописот од XIII век со претстава на Чудото во Хона, насликана во чест на патронот на кого е посветена црквата - Св. архангел Михаил. Сместена во природна пештера, пештерската црква нуди незаборавно прекрасен поглед на езерото

Situated in a natural cave, this cave church offers an unforgettable beautiful view of the lake.

The Cave Church St. Archangel Mihail (13th century) one of the oldest churches discovered on the shore of Lake Ohrid In one of the most beautiful places on the western shore of Lake Ohrid, into the natural cave located above each other, high in the rock, onto the steep rock above the village Radozda is the church dedicated to the military commander of Divine Forces- Archangel Michael, this church is one of the four cave churches in Struga region. The biggest part of discovered frescoes date back to the 14th century, and particularly remarkable is a fragment of the icon (13th century) presenting The Miracle in Hona, painted in honour of the benefactor to whom the church - St. Archangel Michael is also dedicated.

7 k u m a n o v o - k r i va p a l a n k a r e g i o n

Вевчани

ДОЖИВУВАЊЕ ШТО НЕ СЕ ПРОПУШТА

Легендата вели дека Вевчани е стара населба, чии почетоци датираат од крајот на VI и почетокот на VII век, кога Брсјаците го преплавиле Струшкиот крај и ја населиле локацијата на денешно Вевчани The legend says that Vevchani is also an old settlement and its beginning dates back to the 6th century and early 7th century when Brsiac flooded the entire Struga region and inhabited the location of present Vevchani.

Vevchani YOU MUST NOT MISS THIS EXPERIENCE

В

евчани е населба во Дримколскиот регион, лоцирана на западната страна на Струшко Поле, односно во источното подножје на планината Јабланица. Се наоѓа на надморска височина од 830 до 960 метри. За првпат се споменува во X век. Атарот зафаќа околу 35 2 км . Вевчани е населба со поголем број функции од сферата на занаетчиството, индустријата, образованието, здравството и трговијата. Населбата во 1961 година имала 2.706, а денес брои околу 2.500 жители. Вистинска туристичка атракција во Вевчани е надалеку познатиот Вевчански карневал кој се одржува секоја година на Василица (14 јануари), како и прекрасните Вевчански Извори. n

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

V

evchani is a settlement in Drimkolski Region, located on the west side of Struga Field i.e. on the east bottom of the mountain Jablanica. It is located at 830- 960 meters altitude. It was mentioned in the 10th 2 century for the first time. It occupies 35 km . Vevchani is a settlement covering more functions such as crafts, industry, health, education and trade. There were 2.706 inhabitants in 1961, and nowadays there are 2.500 inhabitants in this settlement. A real tourist attraction in Vevchani is the well-known Vevchani Carnival which is held on Vasilica (14th January) as well as the wonderful Vevchani Springs. n

Главниот извор, сместен во отвор на пештера The main spring, located into a cave opening

Вевчански Извори место кое едноставно не смее да се пропушти при патувањето во овие краишта Непосредно над Вевчани се наоѓаат едни од најпознатите и најпосетени извори во Македонија. Несекојдневната убавина на Вевчанските Извори е магнет за посетителите со бистрата и студена вода и свежиот воздух. Лоцирани се на источните падини на Јабланица, на надморска височина од 900 метри. На десетина метри под главниот, се наоѓаат неколку постојани извори кои подземно комуницираат со него. Капацитетот на изворите во влажниот период од годината, најчесто во пролетните месеци, изнесува околу 1.500 литри во секунда.

Ранохристијанска базилика во Октиси

Early Christian Basilica in Oktisi

Во подножјето на планината Јабланица се наоѓа потпланинското село Октиси во близина на Вевчани. Во него е откриено археолошко наоѓалиште на ранохристијанска базилика, која потекнува од V-VI век. Мозаичкиот под на црквата е богато декориран со репрезентативни елементи од елени, коњи, цвеќиња, дрвја и геометриска орнаментика.

The mountain village Oktisi is located in the vicinity of Vevchani, on the bottom of mountain Jablanica. There was discovered an archaeological site of an Early Christian Basilica, which dates back to the 5 th-6th century. The mosaic floor is richly decorated with representative elements of deer, horses, flowers, trees and geometrical ornaments.

Vevchani Springs you simply must not miss this place while travelling these regions

Perhaps one of the most famous and most frequently visited springs in Macedonia are located right above Vevchani. The remarkable beauty of Vevchani Springs as well as pure cold water and fresh air are a magnet for visitors. Located on the eastern slopes of Jablanica at 900 meters altitude. There are several permanent springs several tenth meters from the main spring, which have an underground communication with the main spring.

During wet period of a year, mostly in spring, the spring capacity is 1500 litres per second.

Јабланица Јабланица е висока погранична планина меѓу Охридско-струшката и Дебарската Котлина и се протега во должина од околу 50 км. Највисок врв е Црн Камен (2.257). На Јабланица доминираат високи врвови, пространи површини, длабоки речни долини, глацијални и карстни облици. За време на Плеистоценот била зафатена со интензивна глацијација, чии остатоци се пет фосилни циркови, валови и морени.

Подгоречко Езеро, едно од четирите глацијални езера

Jablanica Jablanica is a high border mountain between OhridStruga and Debar Valley occupying 50 km length.

The highest peak is Crn Kamen (2.257). High peaks, spacious areas, deep river valleys, glacial and rocky forms dominate on Jablanica. An intensive glacial covering was present during Pleistocene, therefore there are remains of five fossil circs, waves and moraines.

Lake Podgorec, one of the four glacial lakes

7 ohrid-prespa region

Цирк на Галичица Circ of Galichica

Национален парк ГАЛИЧИЦА заради особените природни убавини и карактеристичниот растителен и животински свет на шумските предели на Галичица, поголем дел од неа е прогласен за национален парк Општи податоци. Националниот парк Галичица се наоѓа во крајниот југозападен дел од Република Македонија и зазема положба меѓу двете езера - Охридското и Преспанското. Се протега на површина од 22.750 ха. За заштитен простор е прогласен во 1958 година. Го зафаќа просторот на т.н. Мала Галичица (на север) и Стара Галичица (на југ), поделени со превојот Липона Ливада (1.568). Во висинска смисла, се протега од нивото на Охридското Езеро на 695 метри до највисоките врвови на Галичица (2.275). Растителен свет. Галичица претставува наоѓалиште со голема застапеност на реликтни растенија. Во овој национален парк се среќаваат 41 вид дрвенести и 40 видови грмушести растенија, како и 16 видови тревни заедници. Во долината на Зли Дол се среќава

Ендеми Галичица се одликува со мошне богат и разновиден растителен свет - некаде преку 1.000 видови, меѓу кои голем број реликти и ендеми. Единаесет од нив можат да се сретнат само на оваа планина.

балканскиот ендемичен вид див костен (Aesculus hippocastanum), како и повеќе локални ендеми (Centaurea galicicae, Dianthus galicicae, Festuca galicicae, Micromeria cosanini). Животински свет. Регистрирани се 26 ендемични видови, а посебно интересна е бројноста на пеперутките - 1.644 видови, што претставува огромна концентрација за толку мал простор. Во паркот се среќаваат 10 видови водоземци, 17 видови влечуги, 124 видови птици и 40 видови цицачи. Природни убавини. На Галичица доминираат пештерите Волја, Самотска Дупка и Наумова Пештера. Најдолга меѓу нив е Самотска Дупка, со канал од 279 метри. Отсеците Магаро, Лако Сигној и Голем Врв и двете циркни езерца под

Endemic flora Galichica has very rich and diverse flora-over 1.000 species among them great number of relicts and endemic forms. Eleven of them can be found only on this mountain.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

врвот Магаро го надополнуваат мозаикот на природните богатства во националниот парк. Особено внимание предизвикуваат подземните релјефни форми (10 пештери и неколку пропасти), маркантните глацијални циркови, планинските езера, но и карактеристичниот извор кај манастирот Св. Наум на брегот на Охридското Езеро и островот Голем Град во Преспанското Езеро кој исто така е во состав на националниот парк. Поглед. Најатрактивен е патот кој врви низ самата планина и ги поврзува охридското и преспанското подрачје. Низ Галичица е изграден современ асфалтен пат од 80 км, кој води долж крајбрежјата на езерата и низ централниот дел и се искачува на 1.550 метри надморска височина, од каде има можност истовремено да се гледаат двете езера.

Вртача на Галичица

Spinnig top of Galichica

National Park GALICHICA because of its specific natural beauties and characteristic flora and fauna of Galichica forest region, the biggest part of it was declared as a national park

Пешачење Во Националниот парк Галичица се организираат пешачки тури, кои се единствен начин за запознавање со оваа планинска убавица, возбудлива прилика да се почувствува животот на бачилата и неповторливо искуство за страсните параглајдеристи.

Walking There are organized walking tours in the National Park Galichica, which is the only way to meet this mountainous beauty, exciting opportunity to feel ship fold's life and unforgettable paragliding experience for passionate ones.

General Data. The National Park Galichica is located in the end of south-eastern part of the Republic of Macedonia and it covers the area between two lakes - Ohrid and Prespa. It covers 22.750 hectares. It was declared for protected area in 1958. It covers the area of so called Mala Galichica (in the north) and Stara Galichica (in the south) divided with Lipona Livada (1.568). It ranges from the level of Lake Ohrid (695 meters) to the highest peaks of Galichica (2.275).

Flora. Galichica represents a habitat with great number of relict plants. There are 41 tree kinds and 40 kinds of bush plants as well as

16 herbal communities in this national park. In the valley of Zli Dol there is Balkan endemic species of wild chestnut (Aesculus hippocastanum), as well as more of the local endems (Centaurea galicicae, Dianthus galicicae, Festuca galicicae, Micromeria cosanini).

Fauna. There are registered 26 animal endemic species and especially the number of butterflies is interesting 1.644 species, which represent an enormous concentration for such small area. There are 10 types of amphibians, 17 types of reptiles, 124 types of birds and 40 types of mammals in the park.

Natural beauties. Dominant natural beauties are the caves Volja, Samotska Dupka and Naum's Cave. The longest of them is Samotska Dupka, it has a canal 279 metres long.

The segments Magaro, Lako Signoj and Golem Vrv as well as two circa lakes under the peak Magaro complete the mosaic of natural treasures in the National Park Galichica.

Special attractions are the underground relief forms (10 caves and several abysses) markable glacials, mountain lakes, but the biggest attractions are the springs by the monastery St. Naum on the shore of Lake Ohrid and the island Golem Grad in Lake Prespa is a part of the National Park Galichica.

View. The most attractive is the road through the mountain connecting Ohrid and Prespa Region. There is a modern asphalted road long 80 km, which goes along the shore and via central part, it can be climbed at 1.550 m altitude where a view is offered to both lakes.

7 ohrid-prespa region

ПРЕСПАНСКО Езеро

Преспанското Езеро се наоѓа во југозападниот дел на Република Македонија, на тромеѓето меѓу Македонија, Грција и Албанија. Езерото Голема Преспа e поделено меѓу Македонија, Грција и Албанија, a езерото Мала Преспа меѓу Грција и Албанија.

едно од најчистите езера во светот, од сите страни заокружено со планини, се состои од езерото Голема Преспа и езерото Мала Преспа

Лежи во тектонската котлина меѓу планината Баба на исток, Галичица и Петринска Планина на запад и северозапад и Сува Гора на југ. Зазема површина од околу 274 км22, од кои на Македонија припаѓаат 176,8 км . Се наоѓа на надморска височина од 853 метри. Најголемата длабочина изнесува 54 метри. Максималната температура на водата 0 во јули и август достигнува до 27 C. Од Охридското Езеро е оддалечено 10 км, со кое е поврзано со подземни канали на варовничко тло. Со оглед на тоа што се наоѓа на 150 метри повисока надморска височина, неговата вода истекува во Охридското Езеро. Познатите Билјанини извори во Охрид се, всушност, местото од каде Преспанското Езеро излегува од планината Галичица и истекува во Охридското Езеро. Од фитоценолошки поглед, најзначајно кај Преспанското Езеро е присуството на ендемичната растителна заедница LemnetoSpirodeletum polyrrhize aldrovandetozum. Од животинскиот свет особено значајна е фауната на рибите, од кои 80% се ендемични. Последниве десетина години езерото значително го намали своето ниво. Од 1994 година на Преспанското Езеро е промовиран строг природен оринтолошки резерват Езерани, кој е вклучен во светската рамсарска листа што ја обврзува Македонија за преземање неопходни мерки за заштита на овој простор, а со тоа и на целото езеро.

one of the cleanest lakes in the world, surrounded by mountains, it is consisted of the lake Golema Prespa (Big Prespa) and Mala Prespa (Small Prespa)

It lies in the tectonic valley among the mountain Baba in the east, Galichica and Petrinska Mountain in the west and northwest and Suva Gora in the south.

2

2

It occupies approximately 274 km , and 176,8 km belong to Macedonia.

It is at 853 m altitude.

The optimal depth is 54 m.

The maximum water temperature is in July and 0 August and it is up to 27 C.

Lake PRESPA

Lake Prespa is located in the southwest part of Macedonia on junction of three state borders among Macedonia, Greece and Albania. The lake Golema Prespa is divided among the Republic of Macedonia, Greece and Albania, and the lake Mala Prespa between Greece and Albania.

It is 10 km from Lake Ohrid connected with canals which have limestone bottom, and because of its location at 150 m altitude, its water goes into lake Ohrid. The famous Biljana's springs is the place where Lake Prespa goes out of the mountain Galichica and flows into Lake Ohrid.

The presence of the endemic flora community Lemneto-Spirodeletum polyrrhize aldrovandetozumn in Lake Prespa is the most significant from phytological point of view. Wild life is remarkably represented by fish fauna and 80% of them are endemic species. The lake level has been considerably lower for the last ten years. Since 1994 a strict orientation sanctuary Ezerani has been promoted on Lake Prespa, which is included in the world Rasmar list and obliges Macedonia to take preventive measures in order to protect this area as well as the whole lake.

P e l i ca n П ел и ка н Како една од најкрупните птици кои живеат на вода, главно, во потоплите краишта, пеликанот кај нас го има единствено на Преспанското Езеро. Секоја година, јата од стотина птици организираат шестмесечен престој во Преспа (од 15 април до 15 октомври). Останатиот период го минуваат во јужните предели на Земјата. За време на есенската преселба, тие се собираат во јата и, по еднодневно кружење над Преспанската Котлина, се упатуваат кон своите зимувалишта. Пеликанот не нурка под водата, туку само плива на површината. Начинот на кои ловат е интересна глетка. Со силниот инстинкт ги открива јатата риби и штом ќе долета до целта, до него слетуваат јата корморани, кои гонејќи ги рибите, со нуркање создаваат симбиоза во заедничката исхрана.

As one of the biggest birds that live on water, mainly live in warmer regions and it is present only on Lake Prespa in our country. Every year a flock of a hundred birds stay for six months (from 15th April to 15th October). The other part they spend it in warmer regions of the globe. During autumn moving, pelicans gather themselves into flocks and after a day circling in Prespa Valley they head to their destination. Pelicans do not dive, they only swim on water surface.

It is an unusual sight to see how they hunt. Its powerful instinct detects fish shoals and as soon it gets to the target locks of cormorants come immediately after it chasing fish by diving and making symbiosis of shared food.

7 ohrid-prespa region

Остров

Голем Град единствениот остров во Македонија, всушност, е огромна карпа, веројатно откината од соседните планини во силен земјотрес, кога по тектонски пат настанало и самото езеро На езерото Голема Преспа постојат два ненаселени острови: Голем град во Македонија и Мал град во Албанија. Пустиот остров Голем Град, распослан како голема школка среде Преспанското Езеро, лежи скриен во езерото, честo им служел како збег на луѓето од брегот во повеќе наврати во минатото. Зафаќа површина од околу 2 км2. Атрактивно место уште во римско време - Се претпоставува дека во античкиот период на Голем Град живеело македонското племе Орести, за што сведочат ископаните гробови на свештеници. На островот постоел континуиран живот од дваесетина века и манастирски живот од X до XIV век. Затоа, денес таму има повеќе остатоци на населби од неолитот, хеленистичкото и римското време, некропола од римскиот период и средновековието, а откриени се шест цркви од некогаш постојните дванаесет. На островот има девет археолошки локалитети, главно, остатоци од цркви и станбени објекти, градени од IV до XIX век. На островот се наоѓаат црквите Св. Петар и Св. Димитрија, како и ранохристијанска базилика од крајот на IV и почетокот на V век, од која се откриени остатоци од поден мозаик. Редок резерват - Голем Град, како природна реткост, претставува посебна атракција како резерват од ретки билки. На површина од 20 хектари опстанале различни и ретки видови растителен и животински свет, од кои некои се ендемски, а стручњаците за флора и фауна, по барање на UNESCO, моментално вршат нивен попис. Покрај неколкуте видови плодородни растенија (слива, црница, дрен, шип, лозница) на островот расте и смоква. Богат е со разновидна фауна, особено влекачи (змии, желки, гуштери). Островот е дом за патките, ластовичките, пеликаните, а претставува и место каде се размножуваат ретки видови габи. Тишината на мирното езеро и звукот на инсектите единствено ја нарушуваат јатата од стотици корморани и пеликани.

Римска цистерна Roman reservoir

Базилика Basilica

Флоренски крст Floren Cross

Црква Church

Археолошки локалитети На југозападните пештерски карпи се наоѓа глаголски натпис со флоренски крст, како најстар пишан споменик во Преспа. Се претпоставува дека потекнува од времето на просветителската дејност на св. Климент Охридски (IX век). Меѓу пронајдените цркви, особено е интересна онаа која била подигната и живописана во XV век врз темели од римска цистерна за вода.

Излетничко место - Голем Град е дел од Националниот парк Галичица. Од 14 јули 2008 година островот е отворен за посетителите. Направени се камени патеки и поставени се патокази со информации за посетителите на македонски и англиски јазик. Познат е како омилено излетничко место.

Archaeological site There is a Glagol writing with Florence cross and it is the oldest written monument in Prespa on the southwest cave rocks. It is assumed that it dates back to the educational period of St. Kliment Ohridski (9th century). Among the discovered churches particularly important one was erected and painted in 15th century and it was constructed onto foundations of Roman water container.

Picnic area - Golem Grad (Big Town) is a part of the National Park Galichica. The island is opened for visitors since 14th July, 2008. Stone paths with guiding signs in Macedonian and English were constructed. It is a famous picnic place.

The island Golem Grad

(Big Town) a unique island in Macedonia is actually a huge rock thorn from the neighbouring mountains during strong earthquake, when the lake was born by tectonic movements There are two uninhabited islands in the lake Golema Prespa: Golem Grad (Big Town) in Macedonia and Mal Grad in Albania. The deserted island Golem Grad (Big Town) lies like a shell in the middle of Lake Prespa, and people used to escape there in the past. It covers 2 km2.

Второто име на островот Некои го нарекуваат Змиски Остров, поради вриежот од влекачи, особено змии, кои ги има два вида. Во карпите до водата живее змијата белоушка, која не е отровна, а во горниот дел од островот може да се сретне отровната змија поскок.

The second name of the island Some people call it Snake Island because of reptile abundance, mostly snakes - two types. The snake beloushka (not poisonous) lives in the rocks near water and in the upper part of the island the poisonous snake horned viper (poskok) can be seen.

Attractive place since Roman period - It is assumed that during antique Period, Macedonian tribe Oresti lived in Golem Grad and the excavated priest tombs witness that. It was inhabited for twenty centuries and there was monastery life from 10th to 14th centuries. Therefore, there are more remains of Neolith settlement, necropolis dating back to Roman period and Middle Age, there were twelve churches and only six discovered. There are nine archaeological sites on the island mainly with remains of churches and residence objects, built from the 4th to 19th centuries. There are two churches St. Petar and St. Dimitrija as well as the early Christian basilica dating back to the late 4th century and early 5th century, where remains of floor mosaic were discovered.

Rare sanctuary - Golem Grad (Big Town) as a natural rarity, it has been an attractive sanctuary of rare herbs.

Various and rare species of herbaceous and animal life have been existing onto 20 hectares area, some of them are endemic species, and the experts have been making the list of flora and fauna currently by requirement of UNESCO. Besides, some fruitful plants (plum tree, black mulberry, cornel tree, rose-hip, climbing vine) on the island and fig trees, too. There is also diverse fauna particularly reptiles (snakes, tortoises, lizards). This island is a home of ducks, swallows, pelicans and it also represents a breeding place for some rare candida. The sound of insects and flocks of hundreds cormorants and pelicans are the only ones disturbing silence of the calm lake.

Влез - Само на две места, на северозападниот и на југоисточниот крај, постојат мали плажи и пукнатини во карпите, кај кои може да се пристигне со чамец и да се искачи горе на островот.

Л е ге н д и з а о с т р о в о т Една легенда вели дека царот Самуил имал ќерка Преспана, која живеела во крајбрежното село Царев Двор. Била позната по својата мудрост, убавина и храброст. Кога разбрал еден византиски дворјанин, според некои преданија цар Василиј, ја побарал нејзината рака. Кога дошол по неа, не сакајќи да стане сопруга на противникот на нејзиниот татко, Преспана се фрлила во езерото. Оттогаш езеро се вика по неа - Преспа. Друга легенда вели дека Крали Марко, додека се шетал покрај Преспанското Езеро, посакал да го види и езерцето Мала Преспа. Се качил на еден камен и, така силен, на него оставил отпечаток од стапалото. Тоа парче карпа и денес стои таму, на граничниот премин со Грција, го носи неговото име и привлекува голем број туристи. Велат, ако го ставите своето стапало, ќе забележите дека Марко сигурно носел обувки барем со број 90.

L e ge n d s fo r t h e i s l a n d A legend says that tsar Samuil had a daughter Prespana, who lived in a village Carev Dvor on the shore. She was widely known because of her wisdom, beauty and courage. A Byzantine courtier found out that and according some legends the tsar Basil proposed her a marriage. When he came to take her, Prespana jumped in the lake because she did not want to marry the opponent of her father. Since then the lake is named after her - Prespana.

The other legend says that King Marko walking along Lake Prespa, got a desire to see the Lake Mala Prespa. he climbed a stone and because he was so strong he left a footprint. That piece of rock is present now on the border with Greece and it has the name on it therefore attracts numerous tourists. It is said that if you put your foot in it, you will notice that Marko surely wore shoes at least size 90.

Entrance - Only two spots available, there are small beaches and cracks in the rocks on the northwest and southwest parts, you can get there by boat and climb up the island.

7 ohrid-prespa region

Туристички населби на Преспанското Езеро Отешево Се наоѓа на североисточниот брег на Преспанското Езеро, во подножјето на источните падини на планината Галичица. Оддалечена 14 километри од Ресен, до таму се стигнува по релативно добар пат за само 20 минути. Иако нема постојани жители, местото располага со поголем број хотелско-угостителски објекти и одморалишта. На само неколку километри од Отешево се наоѓа местото Рибарско Село, со убаво средена и чиста плажа, натстрешници за сенка од трска и кафе-бар на платформа над езерото. Плажата ја красат дрвени скулптури, рибарски мрежи и колиби.

Oteshevo It is located onto the northwest shore of Lake Prespa, at the foot of eastern slopes of the mountain Galichica. It is 14 km from Resen and you can get there in 20 minutes along relatively good road. Although there are not permanent inhabitants, this place has larger number of hotels, catering objects and holiday objects. The place Ribarsko selo is only few kilometres from Oteshevo, it has a tidy and clean beach, sun protective items are set for shadow and a café bar on the platform over the lake. The beach is decorated with wooden sculptures, fishing nets and cottages.

Претор Се наоѓа на источниот брег на Преспанското Езеро на 850910 метри надморска височина, со атар од околу 4 км2. Има околу 150 жители. Има убава плажа со околу стотина легла. Прошетките по прекрасната недопрена природа во околината или мини-турите по планината не смеат да се пропуштат. Ги има сите услови за одржување на летни семинари и работни кампови.

Pretor It is located onto the eastern shore of Lake Prespa at 850-910 meters altitude, it occupies an area of 4 km2. There are approximately 150 inhabitants.

There is a lovely beach and there are one hundred beds. Strolls along virgin nature in the surrounding or mini-tours all over the mountain must not be missed. There are all facilities for summer seminars and working camps.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Tourist settlements of Lake Prespa Стење Според многумина, тука се наоѓа најубавата плажа на преспанското крајбрежје. Стење е воздушна бања, со надморска височина од 855 метри. Се наоѓа на западниот брег на езерото, во подножјето на Галичица, 25 километри од Ресен. Има околу 300 жители. На самиот влез на селото е поставена информативна табла за природните и културните убавини во областа. Заливот Лиса нуди незаборавен панорамски поглед на езерото, во чија близина се наоѓа селото Коњско, бездруго најегзотичното преспанско село. По десетминутно возење со чамец од Коњско може да се стигне до Голем Град. Во Стење е развиен и дневниот, но и ноќниот живот.

Stenje According to a lot of people, the most beautiful beach is located here. Stenje is an air bath at 855 meters altitude. It is located onto the western shore of the lake, at the foot of Galichica, 25 km from Resen. There are approximately 300 inhabitants.

There is a guiding board of natural and cultural beauties in the area when you enter the village. The bay Lisa offers unforgettable view towards the lake, in the vicinity of the village Konjsko which is the most exotic village of Prespa. It takes ten minutes by boat from Konjsko to Golem Grad. There is dynamic during the day as well as the night.

Сливница

Slivnica Се наоѓа на источната страна од езерото, во подножјето на Баба, на надморска височина од 900 метри. Под селото се простираат цветни ливади, убаво обработени лозја, а во тесниот крајбрежен појас овошни насади и песочни плажи. Има четири цркви, археолошки локалитети и четиривековниот Сливнички манастир.

It is located onto the eastern shore of the lake, at the foot of Baba at 900 meters altitude. There are flower meadows, cultivated vineyards under the village, and orchards in the narrow belt as well as sandy beaches.

There are four churches, archaeological sites and the monastery of Slivnica, four centuries old.

Долно Дупени

Dolno Dupeni

Се наоѓа на југоисточната страна на Преспанското Езеро, на надморска височина од 900 метри. Близу е месноста Маркова Нога, наречена според каменот од легендата за огромното стапало на Крале Марко, која официјално е најјужната точка во Република Македонија.

It is located onto the southeast shore of Lake Prespa at 900 meters altitude. It is near the community of Markova Noga (Leg), named after the stone from the huge foot of King Marko which is the ultimate south point of Republic Macedonia.

7 ohrid-prespa region

885 метри надморска височина meters altitude

1337 година се споменува со статус на град year it was mentioned for the first time

9.000 жители inhabitants

Ресен ГРАДОТ НА ГРНЧАРИТЕ И НА ЈАБОЛКАТА Се наоѓа во југозападниот дел на државата, во Преспанската Котлина. Ресен е центар на најпознатиот овоштарски крај во Република Македонија, особено познат по одгледувањето јаболка.

Сарајот на Нијази-бег, еден од најрепрезентативните објекти во неокласичен стил во Македонија The seraglio of Nijazi Bey, one of the most representative objects in neoclassical style in Macedonia

Р

есен е централна населба во котлината. Има релативно поволна географско-сообраќајна положба. Низ Ресен минува магистралниот пат од Драч преку Тирана и Охрид за Битола и Градско. Сообраќајно комуницира со Грција преку Долно Дупени, а со Албанија преку Стење. За првпат се споменува во една повелба на цар Душан во 1337 година под името Ресан. Кон крајот на XVIII век започнале да се развиваат занаетчиството (грнчар ството) и трговијата. Со тоа населбата економски јакнела, се формирала ресенската чаршија и населбата прераснува во економски центар на Преспа. Во почетокот на XIX век добива статус на град и административен центар. Ресен стопански и популациски започнал да напредува по Втората светска војна. Населението е во постојан пораст, односно од 4.737 жители во 1948 година до околу 9.000 жители во 2002 година.

М а кедо н и ј а е позната по ресенското ј а б ол ко Според последните истражувања, преспанскиот регион располага со одлични климатски услови за одгледување на повеќе сорти јаболка. Одгледувањето јаболка е долга традиција во овој регион. По повод отпочнувањето на бербата на јаболката, на 27 септември (Крстовден) се одржува традиционалната манифестација Преспански јаболкобер. Црвено или жолто, привлекува со својот вкус и мирис, а најчесто се користи за добивање на бистар сок. Според некои проценки, годишно на пазарите се пласираат околу 80.000 тони конзумно јаболко, произведени во Преспанскиот регион. Новите јаболкови сорти „пинова“ и „гала“ се фаворити на пребирливиот европски пазар.

RESEN A TOWN OF POTTERS AND APPLES It is located in the southwest part of the country in Prespa Valley.

Resen is located in the most famous orchard part of Macedonia, especially for growing apples.

M a c e d o n i a i s fa m o u s b e ca u s e o f Re s e n a p p l e s Macedonia is famous because of Resen apples - According to the recent researches, Prespa Region has excellent climate conditions, and therefore more sorts of apples can be grown. Growing apples is a long tradition in this region. Due to the start of apple gathering on the 27th of September (Holly Cross Day) a traditional manifestation called Prespa Apple Gathering is held.

Red or yellow, apples attract with their flavour and scent, and mainly are used for production of clear juice. According to some evaluations, the annual income ranging to about 80.000 tonnes apples produced in Prespa Region. New apple sorts are "pinova" and "gala" are favourites on the demanding European market.

R

esen is a central settlement in the valley. The town has a relatively good geographical and traffic position. The magisterial road passes here from Drach through Tirana and Ohrid to Bitola and Gradsko. Traffic communication with Greece is realized through Dolno Dupeni, and through Stenje with Albania.

As a settlement named Resаn for the first time was mentioned in one charter of tsar Dushan in 1337. At the end of the 18th century, crafts (pottery) and trade development started. The settlement grew economically stronger, therefore Resen Bazaar was formed and this settlement became the economic centre of Prespa. At the beginning of the 19th century got the status of an administrative centre.

7 ohrid-prespa region

Тоа во најголем дел се должи на доселеното население од околните населби во Преспанската Котлина. Воедно, Ресен е единствена населба во котлината со пораст на населението, бидејќи Преспанската Котлина е изразито емиграциско подрачје со емиграција насочена, главно, во прекуокеанските земји. Покрај по јаболката, градот е познат и по индустриските капацитети од областа на прехранбената, текстилната и металната индустрија. Денес, според функциите, Ресен е мала современа градска населба со улога на економски, здравствен, културно-просветен и управноадминистративен центар за околните населби во Преспанската Котлина. n

Ресенски сарај Дворецот на Ахмет Нијази-бег во Ресен е објект со високи естетски и функционални вредности и се смета за еден од поважните примери на архитектурата од почетокот на XX век, во кој се присутни елементи од европските стилови во архитектурата. Граден е во периодот од 1905 до 1909 година. Покривот е обновен во 1982 година, а во 2005 година е реставриран со средства од Светската банка. Објектот фасцинира со височината од 25 метри и површината од 4.800 квадратни метри внатрешен простор. Во обработката на ентериерот се користени префинето обработени висококвалитетни материјали. Денес, во зградата на сарајот е сместен Домот на културата „Драги Тозија“, постојаната поставка на дела на македонската сликарка Кераца Висулчева и галеријата на Ресенската керамичка колонија.

Resen has had economic and population growth after the Second World War. Population has been in constant growth i.e. from 4.737 inhabitants in 1948 to approximately 9.000 inhabitants in 2002.

This is due to migration from surrounding settlements to Prespa Valley.

Namely, Resen is the only settlement in the valley which has had population growth, because Prespa Valley is pronounced emigration area and emigration is mainly to over ocean countries.

Besides apples, this town is also known because of its industrial capacities such as food, textile and metal industries. Nowadays, Resen is a modern city settlement having a role of economic, health, cultural-educational and administrative centre in Prespa Valley. n

Легендата за сарајот

The legend for the seraglio

Нарачателот на изградбата, Ахмет Нијази-бег, како студент на Воената академија во Истанбул и припадник на младотурското движење, бил испратен во Ресен, каде подоцна примил разгледница со Версајскиот дворец од свој пријател од Париз. Богатиот ресенски бег решил да изгради исто таков убав објект, каде планирал и да живее. Бил убиен во 1912 година во Драч, пред дворецот да биде комплетно завршен.

The orderor of this building Ahmet Nijazi Bey as a student of Military Academy in Istanbul and a member of young Turks Revolution was sent to Resen, where he received a postcard with Versailles painted on it from his friend in Paris. The rich Resen Bey decided to build the same object, where he also planned to live.

He was killed in Drach, 1912 before the castle was finished.

Re s e n S e ra g l i o The palace of Ahmet Nijazi Bey in Resen is an object with high aesthetic and functional values and it is considered as one of more important examples of the 20th century architecture. It was being built from 1905 to 1909. The roof was renovated in 1982 and it was restored by support of World Bank in 2005.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

This object is fascinating because 2 of its height of 25 m and 4.800 m of inside space. Sophisticated high quality materials are used for the interior. Now, the seraglio is House of Culture "Dragi Tozija", a permanent exhibition of works by Macedonian painter Keraca Visulcheva and a gallery of Resen 's Pottery Colony.

Керамичка колонија во Ресен

Pottery Colony in Resen pottery is a part of rich, cultural place with its own historical background

во Ресен грнчарството е дел од богатата културна средина, со сопствена историска позадина Со генерации, грнчарскиот занает е пренесуван на синови и внуци. Првата сесија од ресенската керамичка колонија започна со работа во 1973 година во студиото во Отешево, на крајбрежјето на Преспанското Езеро. Во минатите децении, околу 200 учесници оставиле зад себе повеќе од 800 трудови, од кои околу 300 можат да бидат видени во постојаната

галерија во сарајот. Официјално, изложбата е отворена во 1983 година, а по 1991 година е значително зголемена со простор и нови дела од автори после секоја годишна сесија. Колонијата се разви во меѓународен уметнички настан, со контакти со проминентни галериски културни центри од светот.

Pottery is a craft passed from sons to grandsons through generations. The first session of Resen Pottery Colony started to work in 1973 in Oteshevo studio, on the shore of lake Prespa. In the last decades, approximately 200 participants left more than 800 works and 300 of them can be seen in the permanent gallery of seraglio.

The exhibition is officially opened in 1983, and after 1991 the space is larger therefore new works by authors have been exhibited every annual session. The colony has been developed as an International Art Event, therefore it has had contacts with eminent gallery cultural centres all over the world.

resen.gov.mk

Етнолошки музеј во Подмочани една од најбогатите етнолошки колекции во Македонија Внимание кај посетителите на овој крај предизвикува убаво уредениот етнолошки музеј во селото Подмочани. Во музејот е сместена ретка и импозантна колекција на фолклорни елементи од животот во овој крај. Изложени се над 2.000 уметнички детали од крајот на XIX и почетокот на XX век: прекрасни примероци на накит, оружје, стари монети и преку 160 различни македонски национални носии од разни региони на Македонија.

Ethnological Museum in Podmochani one of the richest ethnological collections in Macedonia

Nicely decorated ethnological museum in the village Podmochani captures visitor's attention. There is a rare and impressive collection with folk elements of life in this area.

More than 2.000 artistic details were exhibited at the end of the 19th century and the beginning of the 20th century: marvellous examples of jewellery, weapons, old coins and more than 160 traditional clothes from different regions of Macedonia.

prespalive.com.mk

7 ohrid-prespa region

Љубојно Вгнездено во западните пазуви на Баба, на надморска височина од 900 до 950 метри, на околу два километри од Преспанското Езеро. Се наоѓа на 28 километри од Ресен и брои околу 200 жители. Љубојно е типично ридско-планинско и печалбарско село, од збиен тип составено од неколку селски маала. Постојат повеќе локалитети од археолошко

Ljubojno значење: Граишта - некропола од римско време, Кула утврдена населба со некропола од доцноантичкото време, Куќишта - средновековна населба, Присој населба од римско време, а го красат и многу цркви. Св. Јован во центарот на селото е изградена во 1861 година, а за Св. Никола се претпоставува дека потекнува од почетокот на XIV век.

Брајчино Ова планинско село со мошне живописна природа е сместено на југозападните падини на Баба, на надморска височина од 980 до 1.030 метри, на 32 километри од Ресен. Во негова близина се наоѓа археолошкиот локалитет Кула, средновековна тврдина на една голема височинка со зарамнето плато, на чија површина се гледаат грамади од градежен материјал

Nested into western chests of Baba, at 900-950 m altitude and it is two km from Lake Prespa.

It is 28 km from Resen and there are approximately 200 inhabitants. Ljubojno is a typical hilly-mountainous village as well as a village of emigration and work, it is a dense type of village consisted of several village neighbourhoods. There are more sites of archaeological importance: Graishta -

necropolis dating back to Roman Period, Kula - a fortified settlement with necropolis dating back to late Antique Period, Kukishta - a Middle Age settlement and Prisoj - a Roman settlement, it is also decorated by many churches.

St. Jovan (John) was constructed in 1861 in the centre of the village, and St. Nikita is assumed that dates back to the early 14th century.

Brajchino и контури од одбранбениот бедем на тврдината. Во непосредна близина на црквата Св. Атанас е пронајдена средновековна некропола. Во селото постојат средновековната црква Св. Арангел и манастирот Св. Петка, со живопис кој потекнува од XII или XIII век. Брајчино е едно од најпрекрасните локации во преспанскиот регион.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

This mountainous village with picturesque nature is located on southwest slopes of Baba at 9801.030 m altitude and it is 32 km from Resen. The archaeological site Kula is in its vicinity, which is a hill with a flat plateau where construction materials and contours of defensive fortress bulwark can be seen on

the surface. A Middle Age necropolis was found in the vicinity of St. Atanas. In the village, there are Middle Age church St. Archangel and the monastery St. Petka with icon painting dating back to the 12th or 13th century. Brajchino is one of the most wonderful locations in Prespa Region.

Црква Св. Ѓорѓи, Курбиново (XII век) црквата во Курбиново, со извонреден фрескоживопис од 1191 година, претставува еден од неколкуте бисери на средновековното сликарство во Македонија

St. George Church, Kurbinovo (12th century) the church in Kurbinovo, with extraordinary fresco painting which was painted in 1191, therefore it represents one of several Middle Age masterpieces in Macedonia

Времето на фрескоживописувањето и изградбата на црквата се дознава од натписот на грчки јазик на нејзината северна страна. Фреските во оваа црквичка се со врвен квалитет од времето на комненската уметност, која во македонскиот живопис доминира до крајот на XIII век. На западната страна се видливи остатоци на фрески со претстави на женски и машки ликови во цел раст, облечени во царска облека, како и фигура на црковен великодостојник. Најверојатно станува збор за луѓето коишто ја изградиле првобитната црквичка. Фрескоживописот содржи библиски претстави од животот на Господ Исус Христос и Пресвета Богородица. „Благовештение“ - Ова врвно остварување во фрескосликарството се наоѓа во олтарната апсида

“Annunciation” - The best achievement in the fresco painting in the altar apse

Фрескопис - Фреските од Курбиново се сметаат за едни од најубавите, најоригиналните и во целост најдобро сочувани фрески што од периодот на XI век допираат до денешно време. Творештвото на непознатите мајстори во Курбиново претставува надоврзување на творештвото на нерешките мајстори, иако во голема мера се забележува голема оригиналност во стилот и изразот. Концепциски, живописот е распореден во три зони: во првата зона се насликани поединечни претстави на светители во раст, во втората е циклусот на големи празници, а во третата се пророци. „Ангелот од Курбиново“ - сегмент на фреската на архангелот Гаврил, енциклопедиското обележје за Курбиново, се наоѓа и на позадината на банкнотата од 50 денари

The time of the fresco painting and the construction is known from the inscription in Greek at the northern side. The frescoes of this small church have exceptional quality and they are from the time of the Comnenus art in Macedonia at the end of the 13th century. On the western side there are visible traces of frescoes representing women and men in whole figure, dressed in royal clothes, as well as the figure of a church dignitary. They are probably the people who had built the earliest church. The fresco painting is divided in three zones, and it is composed of biblical representations of the Life of Lord Jesus Christ and the Most Holy Mother of God.

Wall-painting - Frescoes in Kurbinovo are considered to be among the most beautiful, original and completely preserved frescoes since the 11th century. Works by unknown masters in Kurbinovo is continuation of Nerezi masters work, however, the great originality of the style as well as the expression can be clearly seen. Conceptually the frescoes are divided into three zones: there are presented particular growing saints in the first zone, a sequential of great holidays in the second zone and the prophets in the third zone.

"The Angel of Kurbinovo" - a segment of the fresco painting The archangel Gabriel, an encyclopaedic mark to Kurbinovo, it is on the 50 MKD note

7 ohrid-prespa region

ОХРИДСКО ЛЕТО 12 јули - 20 август, Охрид

Охридско лето е музичко-сценска манифестација, која се изведува од 1961 година. На фестивалот учествуваат уметници од целиот свет, нудејќи настани за сечиј вкус. Во магичната атмосфера на овој антички град се одржуваат бројни концерти, театарски претстави, поетски читања и балетски изведби. Фестивалот нуди исклучително богата уметничка програма, со настани кои предизвикуваат огромен интерес во јавноста, а посебно кај љубителите на музичката и театарската уметност. Најчесто користена сцена за настаните е катедралниот храм Св. Софија.

ОХРИДСКИ МАРАТОН август, Св. Наум - Охрид

OHRID SUMMER 12th July - 20th August, Ohrid

Ohrid Summer is a musical-scene manifestation, which has been performed since 1961. There are participants all over the world, offering events for everybody. Numerous concerts, theatre performances, poetry recitations and ballet performances have been performed in the magic atmosphere of this antique city.

This festival offers an extraordinary rich artistic program with events that attract public attention, especially lovers of the music and theatre art. The Cathedral Temple St. Sofia is usually used as a stage of events.

This festival celebrated its 50th jubilee in 2010. During this period of a half century over 60 countries have participated at Ohrid Summer, therefore this festival gained its affirmation as one of the most important cultural manifestations in the Republic of Macedonia. Alongside with that, it succeeded in keeping the pace with the European and global cultural flow, reckoning among the privileged and most important festivals in the world. This is as well confirmed with the membership of Ohrid Summer Festival in the Association of the elite European festivals for 15 years now. ohridskoleto.com.mk

Фестивалот во 2010 година го одбележа својот голем јубилеј - 50 години постоење. Во полувековниот период на постоење, на Охридско лето учествувале изведувачи од над 60 земји, што го прави една од најзначајните културни манифестации во Република Македонија. Паралелно со тоа, успеа да го одржи и чекорот со европските и светските културни текови и се вброи во елитата на најголемите и најзначајни фестивали во светот, што го потврди и со членството во Асоцијацијата на елитните европски фестивали, каде е рамноправна членка веќе 15 години.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

Првите натпреварувања во пливање започнале во 1924 година. Се одвивале и во следните неколку години. Но првиот маратон на релацијата Пештани - Струга - Охрид се одржал 1962 година, на кој учествувале 22 натпреварувачи од 12 земји. Оттогаш, маратонот традиционално се одржува на релацијата Св. Наум - Охрид, во должина од 30 км. На маратонот учествуваат пливачи од целиот свет. Од 1998 година Охридскиот маратон се одвива под покровителство на Светската пливачка организација ФИНА.

OHRID MARATHON August, St. Naum - Ohrid

The first swimming competitions started in 1924. They were being performed for longer period. The first official marathon Peshtani-Struga-Ohrid was held in 1962, when 22 competitors from 12 countries participated. Since then, this marathon has been held from St. Naum to Ohrid and it is 30 km long. There have been participants all over the world. Since 1998, Ohrid Swimming Marathon has been held under auspices of FINA (The World Swimming Federation).

MANIFESTACII manifestations СТРУШКИ ВЕЧЕРИ НА ПОЕЗИЈАТА

ВЕВЧАНСКИ КАРНЕВАЛ

август, Струга

13 и 14 јануари, Вевчани

Струшките вечери на поезијата, според многумина, најголемата светска поетска манифестација, се започна да се одржува во 1962 година, како серија читања на група македонски поети во чест на браќата Константин и Димитар Миладинов, големи интелектуалци, учители и писатели, родени во Струга во почетокот на XIX век. Константин Миладинов се смета за зачетник на модерната македонска поезија и секоја година фестивалот официјално започнува со неговата незаборавна поема Т'га за југ, напишана за време на неговиот студентски престој во Москва.

Од 1963 година, кога голем број поети од сите тогашни југословенски републики му се приклучија на фестивалот, се воспостави наградата Браќа Миладиновци за најдобра поетска книга издадена во Република Македонија меѓу два фестивала. Во 1966 година, манифестацијата прерасна во меѓународен поетски настан и, следствено, се воспостави меѓународна поетска награда наречена Златен венец, која се доделува на светски познат жив поет за неговиот поетски опус или животно дело од областа на поезијата.

Вевчанскиот карневал опстојува повеќе од 1.400 години, како интересен спој меѓу паганското и современото. Се одржува секоја година на Василица, односно на празникот посветен на св. Василиј Велики, кога се дочекува православната Нова година. Инаку, станува збор за пагански обичај, кој тука се сочувал до денешни дни. Во претставите се исмеваат разни состојби во општеството и животот на луѓето. Учесниците се нарекуваат василичари, маскирани поединци и групи од сите возрасти организирани по маала. Овој ритуал под маски, кој од обична паганскохумористична претстава прерасна во манифестација позната во меѓународни рамки, од 1993 година стана член на FCC - Асоцијацијата на светските карневалски градови.

STRUGA POETRY EVENINGS August, Struga

Struga Poetry Evenings, according to large number of people, this is the greatest world poetry manifestation. This manifestation started in 1962, as series of readings of a group of Macedonian poets in honour of the brothers Konstantin and Dimitar Miladonov - great intellectuals, teachers and writers, born in Struga in the beginning of the 19th century.

Konstantin Miladinov is a founder of Contemporary Macedonian Poetry and every year this festival officially begins with his unforgettable poem Longing for the South (T'ga za jug), written during his studies in Moscow.

Since 1963, when great number of poets from former Yugoslav Republics joined the festival and the award Brothers Miladinovci was established for the best poetry book published in Republic Macedonia between the two festivals. This festival grew into an international poetry event in 1966; therefore the international poetry award was established named as the Golden Wreath, which is given to a world - known life poet for his/her poetry or poetry masterpiece.

svp.org.mk

VEVCHANI CARNIVAL 13th and 14th January, Vevchani

Vevchani Carnival has been existing more than 1. 400 years, it is a mixture of the pagan and contemporary. It is held every year on Vasilica i.e. the day dedicated to St. Vasil Veliki (Basil the Great) when Orthodox New Year is celebrated. However, it is a pagan custom that has been preserved till today. Different social events and life situations are being laughed. Participants so called Vasilichari, disguised individuals and groups of all ages who are organized by their neighbourhoods. This ritual under masks, which from an ordinary paganhumour performance turned into a worldwide recognized manifestation, and since 1993 it is a member of FCC Association of World Carnival Cities.

7 ohrid-prespa region

КРАТКИ

преп

раки

за трајни сеќавања SHORT recommendations for everlasting memories Со прекрасните тектонски езера и богатство од културно-историски споменици, овој простор бара повеќе денови за да се доживее и запознае.

Охридско Езеро Lake Ohrid

Охрид Ohrid

Струга Struga

Во стариот дел на Охрид се наоѓаат знаменитости со цивилизациски димензии: црквата Св. Софија, Св. Климентовата црква, манастирот Канео, Плаошник, Самуиловата тврдина, античкиот амфитеатар, галерии, музеи.

Посебен ден е потребен за да се посети Струга, градот на истекот на Црн Дрим од Охридското Езеро, град со засебна традиција и култура, полн со културноисториски споменици. Во непосредна близина е манастирскиот комплекс Калишта, врутокот Шум, Вевчани со Вевчанскиот карневал и Вевчанските извори и археолошките наоди во с. Октиси.

6 ох р и д с ко - п р е с п а н с к и р е г и о н

It is characterised by the wonderful tectonic lakes and rich cultural-historic, therefore more days is needed for this area to be experienced and explored.

There is a landmark with civilization dimensions in the old part of Ohrid: the church St. Sofia, St. Kliment church, the monastery Kaneo, Plaoshnik, Samuil's Fortress the antique amphitheatre, galleries and museums.

You need one whole day to visit Struga, the city on the outflow of the river Crn Drim from Lake Ohrid, a city with special tradition and culture, full with cultural-historical monuments. In the vicinity of the city, there is the monastery complex Kalishta, the vortex Shum, Vevchani with Vevchani Carnival and Vevchani Springs as well as archaeological findings in the village Oktisi.

На ривиерата по Охридското Езеро се сретнуваат голем број туристички населби, езерски плажи, туристичко-угостителски објекти, кампови, археолошки наоѓалишта.

There are great number of tourist settlements, lake beaches, tourist-catering objects, camps and archaeological sites along Lake Ohrid shore.

Благодарение на ваквите особености, во 1980 година Охридското Езеро и градот Охрид се прогласени за светско културно наследство под заштита на UNESCO.

Преспанско Езеро Lake Prespa

Круна на патувањето е манастирот Св. Наум со природните извори на изворското езеро Острово.

The crown of the journey is the monastery St. Naum with natural springs of springs lake Ostrovo.

Owing to this features Lake Ohrid and the city of Ohrid were declared for world's cultural heritage under protection by UNESCO in 1980.

Преминете кон Преспанското Езеро, каде посебно заслужуваат да се посетат локалитетите Отешево, Претор, Крани, населбите Љубојно и Брајчино, манастирот Курбиново и, секако, градот Ресен.

Go towards Lake Prespa, where you have to visit the following localities Oteshevo, Pretor and Krani, the settlements Ljubojno and Brajchino, the monastery Kurbinovo and of course the town Resen.

7 ohrid-prespa region