8. Strumicko-gevgeliski region 4 - verzija 3

СТРУМИЧКО-ГЕВГЕЛИСКИ

region

Римската терма во Банско Roman spa in Bansko

Бањата Банско е термоминерално лекувалиште од античко време и еден од ретките сочувани римски споменици од ваков вид во Европа, со штедрост од над 50 л/сек...

STRUMICA-GEVGELIJA

регион

361

Spa Bansko is a thermo-mineral healing spa dating back to ancient times and it is one of the few preserved Roman monuments of this kind in Europe...

СТРУМИЧКО-ГЕВГЕЛИСКИ регион

СТРУМИЧКО-ГЕВГЕЛИСКИОТ РЕГИОН СЕ НАОЃА ВО ЈУГОИСТОЧНИОТ ДЕЛ ОД РЕПУБЛИКА МАКЕДОНИЈА. ЈА ОПФАЌА ТЕРИТОРИЈАТА НА СТРУМИЧКО-РАДОВИШКАТА И ГЕВГЕЛИСКО-ВАЛАНДОВСКАТА КОТЛИНА И ОБЛАСТА НА ДОЈРАНСКОТО ЕЗЕРО.

Мандра во Дојранското Езеро 426A sheepfold on Lake Dojran

Местоположба. Низ овој регион поминуваат патот и железницата по долината на Вардар низ Гевгелиско-валандовската Котлина и Дојран кон Грција и патот од Штип за Струмица кон Бугарија. Двете котлини се поврзани со сообраќајницата Валандово-Струмица. Еден крак од Струмица води кон Берово, а присутни се и повеќе модернизирани локални патишта. Релјеф. Двете котлини се раздвоени со планината Плауш и ограноци од планината Беласица. Регионот е ограничен со планините Огражден и Плачковица од север и со планината Кожуф од запад и северозапад. Меѓу овие планински масиви, како засебни просторни целини, издвоени се Струмичкото, Радовишкото, Валандовското, Гевгелиското и Дојранското Поле. Како посебни релјефни целини овде се издвојуваат Демиркаписката Клисура, превојот Костурино, но и планинските врвови. Клима. Овој регион се одликува со медитеранско климатско влијание. Просечната годишна температура во Гев0 гелија и Дојран изнесува 14,2 C, а во 0 Струмица 13 C. Просечната годишна количина врнежи во Гевгелија изнесува 711 мм, а во Струмица околу 600 мм. Во двете котлини, заради медитеранските влијанија, просечниот број денови со тропски температури во Гевгелиско изнесува 73, а во Струмичко 57 дена. Реки и езера. Покарактеристични хидрографски објекти се термоминералните извори во Банско во Струмичката и Негорци во Гевгелиската Котлина. Тие претставуваат солидно уредени бањско-лековити и рекреативни комплекси. Речниот систем во овој регион го чинат делови од реката Вардар, Коњска и Анска Река во Гевгелисковаландовската и реките Струмица и Туриска Река во Струмичко-радовишката Котлина. Во овој простор се наоѓа природното Дојранско Езеро, а од акумулациите се присутни езерото Турија и Паљурци. Флора и фауна. Разновидната геолошка и педолошка подлога и геоморфологијата на просторот овозможиле богатство од растителни, дрвенести и тревни видови. Особено доаѓаат до израз прнарот, како типично медитеранско растение, но и дрвенестите букови, дабови и борови шуми на Огражден, Плачковица, Беласица и Кожуф. Богат и разновиден е и животинскиот свет, каде се присутни сите видови крупен и ситен дивеч вообичаени за овие простори: волк, срна, дива свиња, зајак, разни видови птици и влекачи.

Osmunda regalis Папратот кој расте во околината на Бања Банско е заштитен од ООН The fern which grows in Banja Bansko and it is protected by UN

STRUMICA-GEVGELIJA STRUMICA-GEVGELIJA REGION IS LOCATED IN THE SOUTH-EASTERN PART OF THE REPUBLIC OF MACEDONIA. IT COVERS THE TERRITORY OF THE VALLEYS OF STRUMICA-RADOVISH AND GEVGELIJA-VALANDOVO AS WELL AS THE AREA OF LAKE DOJRAN. Location. The road and the railway along the Vardar Valley pass through Gevgelija-Valandovo Valley and Dojran towards Greece and the road from Shtip to Strumica towards Bulgaria. One branch from Strumica leads towards Berovo, and there are several modernized roads.

Relief. The two valleys are separated by the mountain Plaush and the branches of the mountain Belasica. The region is bordered with the mountains Ograzden and Plachkovica to the north and the mountain Kozuf to the west and northwest. Among these mountainous massifs, the following area units are separated with Strumica, Radovish, Valandovo, Gevgelija and Dojran Fields.

Demir Kapija Ravine, the saddle Kosturino as well as some mountainous peaks are particular relief units emphasized here.

Climate. This region is featured by Mediterranean climate influence. Average annual temperature in Gevgelija and Dojran is 14,20C and in Strumica 130C . Average precipitation per year is 711 mm in Gevgelija and 600 mm in Strumica. Due to Mediterranean influence in both valleys, the average number of days with tropical temperatures in Gevgelija area is 73 and in Strumica area is 57.

Rivers and lakes. More characteristic hydro graphic objects are the thermal springs in Bansko (Strumica Valley) and Negorci (Gevgelija Valley). They present quite well arranged spa-health and recreational complexes.

The fluvial system in this region is consisted of parts of the rivers Vardar, Konjska and Anska in Gevgelija-Valandovo Valley as well as the rivers Strumica and Turiska in Strumica-Radovish Valley. This region also includes the natural Lake Dojran as well as the accumulations of the lakes Turija and Paljurci.

Flora and fauna. The diverse geological and pedalogical base as well as the geomorphology of the area have enabled rich diversity of vegetation - ligneous and herbaceous species. Among the particularly pronounced species are the holm oaks as typical Mediterranean species, but there are beech, oak and pine forests on the mountains Ograzden, Plachkovica, Belasica and Kozuf. Fauna is also rich and diverse in this region, there are kinds of big and small game typical of the area, such as: wolves, deer, wild boars, hares and various species of birds and reptiles.

region

ЦАРЕВИ КУЛИ најстарите откритија за тврдината говорат за живот уште пред Римската Империја CZAR'S TOWERS the oldest findings about the fortress speak about the lifestyle even before the Roman Empire

ВОДОЧКИ МАНАСТИР возобновените конаци се резиденцијален комплекс на Струмичката епархија MONASTERY IN VODOCHA the renewed quarters have become a residential complex of the Strumica Eparchy

СМОЛАРСКИ ВОДОПАДИ задолжително место за посета во Струмичко SMOLARE WATERFALLS must be visited in Strumica Area

ЦРКВА СВ. ТРОИЦА највпечатлив објект во Радовиш CHURCH ST. TRINITY the most impressive building in Radovish

427

Дојранското Езеро се наоѓа во југоисточниот дел на Република Македонија. Поради топлината и реткиот начин на ловење, Дојранското Езеро е посетено туристичко подрачје во Македо2 нија. Зафаќа површина од 43,1 км , од која поголемиот дел се наоѓа во Македонија, а останатиот во Грција. Нивото на езерото е на надморска височина од 148 метри. Максималната длабочина на езерото изнесува 10 метри, а просечната 6,7 метри. Зафаќа околу 28 милиони кубни метри вода. Бреговата линија е ниска, едноставна и без присуство на покарактеристични абразивни форми. Езерото се храни со вода од Голема и Сурковска Река, од изворите Топлец, како и од специјалниот хидросистем за полнење од подземните води кај Ѓавачко Поле.

Средната годишна температура на површинскиот слој на водата 0 изнесува околу 15 C, а летната температура околу 250C. Ова се должи на близината до Медитеранот и ниската надморска височина. Малата длабочина овозможува провидноста на водата да се движи од 1 до 3,6 метри. Дојранското Езеро е еутрофно. Богато е со фито и зоопланктон. Од фитопланктонот најзастапени се сино-зелените алги (Cyanophycea). Од зоопланктонот застапени се 23 видови ракчиња и поголем број школки. Заради високата продукција на планктон, Дојранското Езеро е богато со риба (околу 15 видови). Во Дојранското Езеро се регистрирани 12 фаунистички ендемити. Од 15 видови риби, еден вид претставува локален ендемит.

Мандри - Дојранското Езеро е познатo по специфичниот начин на ловење риба со помош на птици. Тоа е прастар начин на рибарење, единствен во светот. Рибарите ги фаќаат птиците корморани, големи ловци на риби, им ги поткаструваат крилјата за да не можат да летаат и ги пуштат во езерото за да ги ловат рибите. На тој начин, тие ги принудуваат рибите да се скриваат низ езерските трски. Таму рибарите сместени во посебни наколни рибарски куќички - мандри ги дочекуваат и ги ловат во мрежи.

Sheepfold - Lake Dojran is famous for its specific way of fishing with help of the birds. It is an ancient method of fishing, unique in the world.

The fishermen catch the birds cormorants and truncate their wings in order to disable them flying. The cormorants force fish to hide among the lake reed. Fishermen in special fisherman's huts so called sheepfolds wait them and fish them into nets.

ДОЈРАНСКО ЕЗЕРО НАЈМАЛОТО И НАЈТОПЛОТО

ОД ТРИТЕ ТЕКТОНСКИ ЕЗЕРА ВО МАКЕДОНИЈА

428

Создавање - Создадено во неогеноквартерниот период со тектонско-вулканско потекло, Дојранско Езеро е реликтен остаток од некогашното плеистоценско Пеонско Езеро, кое зафаќало површина 2 од околу 127 км .

Creation - Lake Dojran was created in neogenquarterian period and has a tectonic-volcanic origin. In fact, it is a relict remnant of the former Pleistocene Peon Lake, which 2 occupied an area of about 127 km .

LAKE DOJRAN THE SMALLEST AND THE WARMEST

OF THE THREE TECTONIC LAKES IN MACEDONIA

The lake is located in the southeastern part of Macedonia. Due to heat and rare way of fishing, Lake Dojran is visited tourist area in Macedonia. The lake covers an area of 43.1 km2, and the biggest part belongs to Macedonia, whereas the rest is in Greece.

The level of the lake is at an altitude of 148 meters. Lake's maximum depth is 10 meters, and the average depth is 6,7 meters. There is accumulated 28 million m3 water.

Shoreline is low, simple and there is not marked presence of more characteristic abrasive forms. The lake is fed by water from Golema and Surkovska Reka and Sources of Toplec as well as special hydro system for filling from groundwater sources of Gjavachko Field.

Лековитост - Се верува дека дојранската кал е далеку поквалитетна од калта во Црното Море, која се користи за терапевтски третмани.

The average annual temperature of surface water is around 15°C and the maximal summer temperature is up to 25°C. This is due to Mediterranean closeness and the low altitude. The short depth provides transparency of water from 1 to 3.6 meters.

Lake Dojran is eutrophic. It is rich in phyto and zooplanktons. The blue green algae (Cyanophycea) has dominant presence of the phytoplanktons. The zooplankton is presented by 23 kinds of shrimps and a large number of clams. Due to the high production of planktons, Lake Dojran is rich in fish (approximately 15 species). 12 endemic species of fauna are registered in Lake Dojran. One out of 15 species of fish is a local endemism.

Treatment - It is believed that Dojran mud has better quality than Black Sea mud, which is used for therapeutic treatments.

429

Стар Дојран

прошетка, сончање, вкусна риба

П

окрај Дојранското Езеро на македонска страна постојат три населби: Нов Дојран, Стар Дојран и Николиќ, во кои живеат над 4.000 жители. Стар Дојран е населба на западниот брег на Дојранското Езеро, на надморска височина од 142 до 210 метри. Атарот 2 зафаќа простор од околу 9 км . Стар Дојран пред Првата светска војна било развиено гратче со дури 18.000 жители, но бил разурнат во војната. Денес населбата има туристичко-рекреативна функција, со голем број викендкуќички. Покрај дојранскиот брег постојат околу 40 хотели и одморалишта, неколку модерни казина и над 600 викенд-куќички. n

Star (Old) Dojran

walking, sunbathing, delicious fish

T

here are three settlements on the shore of Lake Dojran (Macedonian part): Nov (New) Dojran, Star (Old) Dojran and Nikolikj, where 4.000 inhabitants live. Star (Old) Dojran is situated on the western shore of Lake Dojran, at 142-210 meters altitude. It covers an area of 9 km2. Star (Old) Dojran was well developed town before the First World War, where 18.000 inhabitants lived, but it was destroyed after the war. Nowadays, this settlement has a touristrecreational function and there is large number of holiday houses. There are around 40 hotels and hostels, several modern casinos and over 600 holiday houses along Dojran shoreline. n Легендата за Дојрана - Во местото каде е денешен Дојран живеела многу убава девојка, по име Дојрана. Во неа се заљубил некој османлиски бег и од нејзините родители ја побарал за жена. Но, девојката не го сакала. Еден ден отишла да ги наполни стомните со вода од едно изворче, а бегот ја забележал и потрчал по неа. Бегајќи од него, девојката се фрлила во изворчето. Утредента изворчето се проширило и го поплавило целото место. Станало езеро. По името на девојката, езерото го добило името Дојранско, а местото станало Дојран.

430 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

The legend for Dojrana - A very beautiful girl whose name was Dojrana lived in the present Dojran.

An Ottoman Bey fell in love with her and asked her parents for her hand.

But, she did not love him. One day she went to fill the pitchers with water from a spring and the Bey noticed her and ran after her. Running away from him, she jumped into the spring. It got larger the following day and flooded the place. It became a lake. The lake got its name after the girl - Dojransko and the area was named as Dojran.

В

аландово е помал град во југоисточниот дел на Република Македонија. Претставува централна населба во Валандовското Поле, во подножјето на планината Плавуш, на 110-150 метри надморска височина. Сообраќајно е поврзано со меѓународниот пат СкопјеГевгелија-Солун и со регионалните патишта кон Струмица (22 км) и Дојран (24 км). Во писмените извори градот првпат се споменува во X век под името Валандер, иако во непосредното опкружување се наоѓаат археолошки наоди од античко време и порано. На подрачјето на Општина Валандово се регистрирани четириесет археолошки локалитети. Позабрзан развој доживува по изградбата на железничката линија Солун-Скопје во 1872-1874 година, кога благодарение на погодната местоположба, се развива како важно транзитно-сообраќајно место, со стопанска активност, трговија и занаетчиство. Бројот на населението во Валандово е во постојан пораст. Во 1953 година брои околу 2.000 жители, а во 2002 година околу 4.500 жители. Валандово е административно-управен и економски центар со комунално значење. Главна стопанска гранка е градинарството и лозарството. Валандово денес прерасна во модерно гратче со целосна инфраструктура, што го прави убаво место за живеење. n

Валандово Во раниот византиски период било споменувано како Микро Константинопол (Мал Цариград)

Valandovo It was mentioned as Micro Constantinople (Small Carigrad - Tsar's City) in the early Byzantine period

V

alandovo is a smaller town in south-eastern Republic of Macedonia. It represents a central settlement in Valandovo Field, at the foot of the mountain Plavush, at 110-150 meters altitude. International traffic connection Skopje-GevgelijaThessalonica and regional road connections towards Strumica (22 km) and Dojran (24 km). This town was mentioned under the name Valander for the first time in the 10th century, however, in the vicinity of the town there are archaeological sites dating back to Roman period and before that period. There are registered forty archaeological sites on the area of the municipality of Valandovo. This town experienced rapid prosperity after railway construction SkopjeThessaloniki (1872-1874). Due to its favourable location, it turned into an important transit- traffic place with its economic activities, trade and crafts. There has been marked constant growth of the population in Valandovo. There were 2.000 inhabitants in 1953 and circa 4.500 inhabitants in 2002. Valandovo is an administrative and economic centre with communal importance. Valandovo has grown into a town with a complete infrastructure, which has made it a pleasant place for living. n

Град на цвеќето - Името Валандер има словенско потекло, добиено од „убавата местоположба на градот во долината“. „Убава долина“ или „добра долина“ на старословенски јазик значело „валјан дол“. Убавата валандовска долина ги имала и епитетите „златна долина“ и „зелена долина“. Под името Алавандово, со значење на „цветен град“, средновековно Валандово се споменува во една црковна повелба на српскиот цар Душан од 1349 година. Валандово уште тогаш било опколено со цвеќе и зеленило.

The town of flowers - The name Valander originates from a Slav word which means “nice location of the town in the valley”. “The beautiful valley” or “nice valley” in Old Slav meant ”valjan dol”. The wonderful valley of Valandovo had the following epithets “the golden valley” or “the green valley”.

In the Middle Ages, Valandovo was mentioned in a decree of Serbian tsar Dushan in 1349 under the name Avalandovo which means “the town of flowers”. Valandovo has been surrendered with flowers and greenery since then.

431 strumica-gevgelija region

Валандовска калинка рецептот за приготвување сок од калинка се пренесува од колено на колено Татковина на калинката се Иран и северните делови на Индија под Хималаите. Уште во античко време била пренесена во Медитеранот, па така стигнала и во Валандово. Кај старите Египќани се сметала за еликсир на животот, што се гледа од многу слики од античка Грција каде е прикажана како овошје на плодноста во рака на убава жена. Во валандовскиот регион се произведуваат 250-300 тони годишно од ова овошје. Иако ова производство е минимално во споредба со други региони во светот, симболот на Валандово веќе може да се најде на пазарите секаде во Европа.

Манастир Св. Ѓорѓи (XX век)

Valandovo pomegranates a recipe for pomegranate juice passes from a generation to the following one Homelands of the pomegranates are Iran and northern parts of India under the Himalayas. The fruit was brought to the Mediterranean during Antique Period, therefore it was brought in Valandovo. The Old Egyptians believed that the pomegranates are elixir of life, therefore it can be seen on many pictures of Ancient Greece where this fruit is shown as fruit of fertility in a hand of a beautiful woman. Valandovo Region produces 250-300 tones of this fruit annually. Although, comparing this production to other world regions might be minimal, the symbol of Valandovo can be found all over European markets.

спокојство и тишина далеку од секојдневната бучава Манастирот се наоѓа во непосредна близина на Валандово. Лоциран е делумно врз темелите на стар средновековен манастир од XIV век, кој зафаќал многу поголем простор. Денешниот манастир бил обновен за време на Младотурската револуција. Во Првата балканска војна бил целосно запален, а со него исчезнале и многу драгоцени предмети. Во следниот период манастирот речиси потполно замрел, а особено по силниот земјотрес во 1931 година. Во повторната изградба на манастирот помогнале повеќе валандовски семејства. Манастирот е реновиран во последните две децении. Има пристап по асфалтен пат од двете страни на Валандово. Со старите чинари и деветте чешми, манастирскиот храм претставува пријатно место за одмор и рекреација.

432

Monastery St. Gjorgji (George) (20th century) tranquillity and peace far from everyday noise This monastery is situated in the vicinity of Valandovo. It is partially located onto foundations of the 14th century monastery, which covered much bigger area. The present monastery was restored during Young Turk Revolution. It was completely burnt down after the First World War and then a lot of precious objects disappeared. The monastery faded away during the following period, especially after the severe earthquake in 1931. More families from Valandovo helped to rebuild the monastery. The monastery has been renovated for the last two decades. The access is provided by asphalted roads on both sides of Valandovo. Having the old plane trees and the nine fountains, the monastery temple represents a pleasant place for rest and recreation in this area.

volanskopje.blogspot.com

Археолошко наоѓалиште Марвинци најмоќниот јужен град во античка Македонија, во кој живееле богати луѓе На подрачјето на општината Валандово се регистрирани четириесет археолошки локалитети, меѓу кои позначајно археолошко наоѓалиште од античкиот период е она кај селото Марвинци. Поточно, станува збор за некропола од VII век п.н.е. до VI век од новата ера. Се наоѓа на југозападната страна од селото, на рид со извонреден поглед кон Валандовско и Гевгелиско Поле долж реката Вардар. Марвинската некропола е најголема и најбогата во Македонија, за што сведочи раскошниот материјал најден во гробовите. На локалитетот се пронајдени богати гробни прилози од железно време до римско време, меѓу кои златен накит, црвенофигурални и црнофигуларни вази, бронзени апликации со претстави на божества и други наоди, потврдувајќи го ова наоѓалиште како едно од најбогатите во нашата земја.

Македонски шлем, IV век п.н.е. Изработен е од железо со висока чистота и примеси на јаглерод, што во антиката е многу редок случај и претставувало привилегија на елитните воени формации. Се карактеризира со тенка висока креста над челото извиена нанапред, нагласен штитник за вратот и специфични заштитници (т.н. парагнатиди) за лицето, односно образите на воинот. Пронајден е како дел од гробница. Шлемот се чува во Републичкиот завод за заштита на спомениците.

Macedonian helmet, 4th century BC It is made of very pure iron and additions of carbon, which was a rarity in the Antique and it was a privilege of elite military formations.

It is characterized with tiny crest above the forehead bent forward with a pronounced neck shelter and specific shelters (pargnatids) for the face i.e. the cheeks of the warrior. It was found as a part of a tomb. This helmet is in the Republic Bureau for Preservation of Monuments.

Стилизирана бронзена глава на Пан со лозов венец околу главата. Богот Пан во грчката митологија бил бог на плодноста, заштитник на овчарите и сточарите.

Stylish bronze head of Pan with vine wreath around his head. The God Pan was a God of Fertility, protector of shepherds and cattle breeders in Greek mythology.

Archaeological site Marvinci the most powerful city in the ancient Macedonia, where rich people lived There are registered forty archaeological sites on the area of the municipality of Valandovo, among them as a more significant archaeological site dating back to the ancient period is that one in the vicinity of the village Marvinci. More precisely, it is a necropolis dating back to the 7th century BC to the 6th century AD. It is located in the south western side of the village, on a hill with an extraordinary view towards Valandovo and Gevgelija Field along the river Vardar.

Marvinci Necropolis is the biggest and the richest in Macedonia, the opulent material found into tombs testify that. On this site, rich tomb additions were traced back as far as Iron Age to Roman Age, among them are the golden jewel, red figural and black figural vases, bronze applications with gods and other findings. This confirms that this site is one of the richest in the country.

433 strumica-gevgelija region

60

метри надморска височина meters altitude

1664

се споменува во официјални турски документи it was mentioned in official Turkish documents

15.000 жители inhabitants

Гевгелија ПОГОДНИТЕ КЛИМАТСКИ УСЛОВИ ОВОЗМОЖУВААТ ПОД ОВА ПОДНЕБЈЕ ДА ВИРЕАТ БРОЈНИ МЕДИТЕРАНСКИ ПЛОДОВИ: СМОКВИ, КАЛИНКИ, МАСЛИНКИ, МАНДАРИНИ И ЛИМОНИ Гевгелискиот крај се смета за природна граница меѓу медитеранската и континенталната клима. Гевгелија има 240 сончеви денови во годината, со околу 2.400 сончеви часови годишно.

Гевгелија била значајна крстосница за патниците и стоката кои патувале од Европа кон Блискиот Исток и обратно. Таа и денес преставува европска порта на патот кон север.

Gevgelija was an important crossroad for travellers and goods that travelled from Europe to the Middle East and opposite direction. Today, it is a European gate on the road to the north, too.

434 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

Г

евгелија се наоѓа во јужниот дел на Република Македонија, во Гевгелиско-валандовската котлина. Гевгелија е пограничен град, сместена на три километри од границата со Грција. Има поволна сообраќајно-географска положба. Лежи непосредно до магистралниот пат кој води кон соседна Грција и железничката линија која ги поврзува Скопје и Солун со Европа и Блискиот Исток . Како населба се споменува во официјалните турски документи од 1664 година. Од 1665 до 1832 година е чифлишка населба и центар на нахија. Во овој период дел од населението се занимава со одгледување на свилена буба. Поставена крај важните патишта кои воделе од Солун и Дојран кон Скопје и Струмица, во средината на XIX век, Гевгелија бележи брз стопански развој. Посебно брзо се развива по изградбата на железничката пруга Скопје-Солун, така што во 1877 година населбата имала над 2.000 жители.

Gevgelija THE FAVOURABLE WEATHER CONDITIONS HAVE ENABLED GROWING VARIOUS MEDITERRANEAN FRUIT, SUCH AS: FIGS, POMEGRANATES, OLIVES, TANGERINES AND LEMONS Gevgelija area is considered as a natural border between Mediterranean climate and Continental climate. Gevgelija has 240 sun days and 2.400 sun hours annually.

Во повоениот период бележи постојан раст на населението - од околу 6.000 жители во 1953 година до околу 15.000 жители во 2002 година. Истовремено, Гевгелија расте и во економски поглед. Стопанските одлики на Гевгелија се ориентирани кон развојот на земјоделството, индустријата, трговијата и туризмот. Денес Гевгелија е современ пограничен град со сите потребни градски функции, кон која гравитираат околу 30 населби од околината. Има функција на главен центар во областа. n

Црква Вознесение Христово (Св. Спас), 1842 година The church Christ Ascension (St. Spas), built in 1842

G

evgelija is located in the ultimate southern part of the Republic of Macedonia, in Gevgelija-Valandovo Valley.

Gevgelija is a border town three kilometres from Greece border. Gevgelija has a favourable traffic-geographical position.

Beside Gevgelija passes the highway which leads to the neighbouring Greece and the international railway line SkopjeThessaloniki, linking Europe and the Middle East.

It was mentioned in official Turkish documents as a settlement for the first time in 1664. It was a feudal settlement and a centre of a district in the Turkish administration in the period from 1665 to 1832. In this period, some inhabitants were engaged in raising silkworms. Positioned along the major roads which led to Thessaloniki and Dojran towards Skopje and Strumica, Gevgelija experienced rapid economic development in the mid-nineteenth century. Remarkably fast development after the construction of the railway Skopje-Thessaloniki, therefore in the year 1877, more than 2.000 inhabitants lived in this settlement.

Црква Св. Кирил и Методиј, лоцирана во централниот дел на градот, изградена во 1896 година The church St. Cyril and Methodius, located in the central part of the city, built in 1896

In the post-war period, a constant population growth was marked-from around 6.000 inhabitants in 1953 to 15.000 inhabitants in 2002. Simultaneously, Gevgelija has also developed economically. The economic interests of Gevgelija are directed towards development of agriculture, industry, trade and tourism.

Nowadays, Gevgelija is a contemporary border town with all required city functions and approximately 30 settlements from the surrounding gravitate around it. n

435 strumica-gevgelija region

gvg.com.mk mav.mk tfahr.org

Вардарски Рид старомакедонски град, еден од најпознатите археолошки локалитети во Европа Вардарски Рид е археолошко наоѓалиште во непосредна близина на Гевгелија, покрај реката Вардар. Таму е откриена најголемата повеќеслојна населба од праисториско и раноантичко време, со интензивен и континуиран живот од крајот на бронзеното време до падот на античката македонска држава и воспоставувањето на римската доминација на овој дел од Балканот. На одредени потези се констатирани траги од фортификациски објекти ѕидани од кршен камен и варов малтер. Евидентирани се остатоци од четири културни стратуми. Вардарски рид е единствениот град во Република Македонија каде е констатиран периодот на Филип и Александар Македонски. Пронајдени се македонски штитови, шлемови и шеснаесеткрако сонце. Локалитетот има шест хоризонти на живеење, а најстариот пронајден предмет е секира од пред 5.000 години п.н.е. Од керамичките наоди најзастапени се теракотните претстави на божества, разни антропоморфни и зооморфни фигури, како и други предмети од керамика, сите од домашно производство. Откриените малубројни примероци на увезена керамика датираат од V до VI век п.н.е. Од металните подвижни наоди, најкарактеристично е оружјето, потоа накитот и алатите, големиот број клучеви, кујнски прибор и друго. Животот на Вардарски Рид постепено згаснува некаде во текот на I век п.н.е.

Теракотни фигури на богинки (III-II век п.н.е.)

Terracotta figures of Goddesses (3rd-2nd century BC)

436 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

Релјефна чаша со претстава на македонскиот штит (III-II век п.н.е.)

A relief mug with Macedonian Shield (3rd-2nd century BC)

Vardarski Rid (Vardar Hill) an ancient Macedonian town, one of the most famous archaeological sites in Europe

Vardarski Rid is an archaeological site in the vicinity of Gevgelija and alongside of the river Vardar. There was discovered a several layer settlement dating back to prehistory and ancient period with intensive and continuous life from the end of the Bronze Age to the fall of the ancient Macedonian state and the establishment of Roman domination in this part of the Balkans. There were marked traces of fortifications built from broken stones and lime mortar. Remains of four cultural stratums were found.

Vardarski Rid is the only town in Republic Macedonia where the period of Philip and Alexander the Great is confirmed.

Macedonian shields, helmets and a sun with sixteen rays were found. This locality covers six horizons of living, and the oldest object that was found is an ax dating back to 5.000 BC. Among the most representative are terracotta gods and goddesses, various anthropomorphic and zoomorphic figures as well as other ceramic objects, all of them were home production. Small number samples of imported ceramics dating back to the 5-6th centuries BC. The most characteristic among the movable metal findings are arms, then jewels, tools, great number of keys, kitchen cutlery etc. Life of Vardarski Rid faded away gradually during the 1st century BC.

Мермерна статуа на Афродита (IV век п.н.е.)

A marble statue of Aphrodite (4th century BC)

Кожуф со терени како од сказните, ова е еден од најелитните ски-центри во Југоисточна Европа

Кожуф е планински масив во јужните делови од Република Македонија, на македонско-грчката граница. Највисок врв е врвот Зелен брег, висок близу 2.200 метри. На само 210 километри од Скопје и 130 километри од Солун, на површина од 2.000 хектари, тука се наоѓа најновиот ски-центар во Македонија, чија изградба започна во 2001 година. Центарот е најсовремено опремен и располага со одлични услови за скијање. Моментално располага со два скилифта со капацитет на носење по 3.000 скијачи за еден час до врвот на жичарницата, еден шестосед кој единствен од таков тип на Балканот, ресторан, бачило, 16 апартмани и 16 километри скијачки патеки. Овој центар е единствен во земјата кој располага со опрема за вештачки снег. Чистиот воздух, сонцето и природните убавини се она што најмногу ги пленува посетителите на Кожуф. Пространите скијачки терени без шуми, местоположбата и природните ресурси со кои располага Кожуф го прават овој ски-центар нова атрактивна зимска туристичка дестинација во Македонија. Но, Кожуф е примамлив и во останатите периоди од годината, за тоа што нуди одлични услови за историски туризам, планински велосипедизам, јавање коњи, параглајдерство, пешачење и лов, а браната на реката Точница е предвидена за риболов и кајак.

Kozuf with terrains like in the tales, this is one of the elite ski centres in South Eastern Europe

Kozuf is a mountainous massif located in the south parts of the Republic of Macedonia, it is on the Macedonian-Greek border. Zelen Breg is the highest peak of Mount Kozuf and it is 2.200 meters high. Today, at a distance of only 210 km from Skopje, and 130 km from Thessaloniki, occupying an area of 2.000 hectares, here is the newest Kozuf Ski Centre in Macedonia, whose construction began in 2001. The centre is modern and wellequipped and provides excellent conditions for skiing. Currently it has two ski lifts with a capacity of carrying up to 3.000 skiers to the top of the cable railway per hour, one six-row lift, unique of this type in the Balkans, restaurant, sheepfold, 16 suites and 16 km ski trails. This centre is a unique in the country and possesses equipment for production of artificial snow.

Pure air, sun and natural beauty are what most visitors of Kozuf are attracted by.

Spacious ski slopes without trees, location and natural resources on the mountain Kozuf ensure that the ski centre will become a new attractive winter tourist destination in Macedonia. Except in winter, Kozuf is attractive in the other seasons of the year as well. Kozuf offers excellent conditions for historical tourism, mountain biking, horse riding, paragliding, hiking and hunting, and the dam on River Tochnica provides opportunity for fishing and kayak.

skikozuf.com.mk

437 strumica-gevgelija region

Негорски Бањи ексклузивноста на бањите се состои во лековитоста на минералната вода

Негорските Бањи се наоѓаат во близина на селото Негорци, четири километри од Гевгелија. Хидротермалниот систем го чинат повеќе извори и дупнатини. Водниот капацитет на бањите е околу 100 l/sek. Температурата во различните 0 извори се движи од 36 до 50 C. Според хемискиот состав, водата е од натриумско-сулфатен тип, а во близина на бањите има и термоминерална кал. Водата и калта имаат балнеолошки дејства за лекување на нервни, ревматични, посттрауматски состојби, повреди на меките ткива. Сместени во подножјето на Кожуф, бањите располагаат со 36 хектари густа шума во својата околина. Со надморска височина од 59 метри, ова е најниската бања во земјата. На површина од околу 25 хектари, бањскиот комплекс се разви во модерен здравствен и туристички центар.

Negorci Spa exclusive for this spa is the compound of the healing mineral water

Negorci Spa is located in the vicinity of the village Negorci, four kilometres from Gevgelija. The hydro-thermal system is consisted of more springs and water drills. Water capacity of the spa is 100 l/sec. The temperature of various 0 springs is from 36-50 C. According to chemical compound, this water belongs to sodium - sulphate type, and there is thermo-mineral mud in the vicinity of the spa. Water and mud possess balneological effects healing nerves, rheumatic and post-trauma conditions, damaged soft issues. Located in the foothills of Mount Kozuf, there are 36 hectares of dense forest in its surrounding. The bathroom is the lowest in our entire country at an altitude of 59 meters. Occupying 25 hectares, this spa complex has been developed into a modern health and tourist centre.

www.gevgelija.biz

438 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

Богданци

Bogdanci

B

Б

ogdanci is located at the east part of Gevgelija field, on the road between Gevgelija and Dojran, near Macedonia-Greek border. It is located at 70-130 meter altitude and it presents a plain settlement. Its existence is mentioned at the beginning of 18th century that is 1715.

огданци се наоѓа во источниот дел од Гевгелиско Поле, на патот меѓу Гевгелија и Дојран, во близина на македонско-грчката граница. Се наоѓа на 70-130 метри надморска височина и е рамничарска населба. Неговото постоење се споменува уште во почетокот на XVIII век, односно 1715 година.

The location of the settlement in the past was in the area Gorno Selo having the same name today, and then the migration happened to southeast, for 5001.000 meters from the old settlement.

The area covers 67 km2. Today 6.000 inhabitants live in Bogdanci.

Локацијата на населбата во минатото била во месноста Горно Село, која и денес така се вика, а потоа е извршено нејзино преселување на југоисток, за 500-1.000 метри од старата на2 селба. Атарот зафаќа 67 км . Во Богданци денес живеат околу 6.000 жители.

Bogdanci is an urban well settled dwe l l i n g h av i n g t h e n e c e s s a r y infrastructure and modern constructed flats. Market gardening is dominant business activity. Wine-growing is as well very prevalent. Several varieties of wine grapes are grown. n

Богданци е урбанистички добро уредена населба со потребна инфраструктура и современо изградени згради. Доминантна дејност е градинарството. Исто така, многу застапено е и лозарството. Се одгледуваат повеќе сорти винско грозје. n

Еколошка средина

Ecological environment Рекреативни куќички поставени на брегот од вештачкото езеро Паљурци во близина на Богданци, каде се изградени пригодни рекреативни патеки и хортикултурно уредување соодветно на амбиенталното природно опкружување.

Recreational houses set at the side of pond Paljurci near Bogdanci where good recreational paths are built including horticultural setting proper to the ambient natural surroundings.

Слатко од диви смокви На подрачјето на Богданци има голем број диви дрвја, чии зелени плодови се идеални за правење слатко. Слаткото се прави по традиционален рецепт и е прогласено за президиум од Slow Food.

Dessert from wild fig tree The area of Bogdanci is full of wild fig trees whose green fruits are ideal for making desserts. The dessert is made under traditional recipe and it is proclaimed as presidium of Slow Food.

439 strumica-gevgelija region

200-300 метри надморска височина meters altitude

181

година п.н.е. се споменува под името Астранон (град на ѕвездите) BC, it was mentioned under the name Astron (the city of stars)

35.000 жители inhabitants

Струмица БИСЕР ПОД БЕЛАСИЦА, ЕДЕН ОД НАЈРАНИТЕ ХРИСТИЈАНСКИ ГРАДОВИ НА БАЛКАНОТ, ГРАД НА ГОСТОЉУБИВИ ЛУЃЕ И БОГАТ КУЛТУРНО-ЗАБАВЕН ЖИВОТ Струмица е административен управен, културен, просветен, здравствен и стопански функционален центар во едно од најразвиените аграрни подрачја во државава. Има широка зона на влијание врз селските населби од Струмичко, но и од подрачјето на Радовиш и Валандово.

С

трумица е град во југоисточниот дел на Република Македонија. Се наоѓа во југозападниот дел на Струмичката Котлина. Има улога на сообраќаен крстопат за повеќе градови од источниот, северниот и јужниот дел на земјата. Главно, има три сообраќајни излеза: кон југ преку Валандово, Дојран и Куклиш за Солун, на север преку Радовиш и Штип за Скопје и Куманово и на исток преку Ново Село, Петрич и Мелник за Серез и Истанбул, како и еден патен правец кон Берово.

Трговскиот центар „Глобал“, изграден во 2008 година, во чиј склоп се наоѓа првата катна гаража со капацитет од 380 возила, зафаќа површина од 3.400 м2, со вкупна корисна површина од 40.000 м2. garage for 380 vehicles, 440Trade Centre “Global”, it2 was built in 2008, the first storey which occupies 3.400 m . This centre covers 40.000 m2 space.

Раскошниот споменик на Гоце Делчев во центарот на Струмица со висина од 5,2 метри The well-appointed monument of Goce Delchev 5,2 meters high in the centre of Strumica

Струмица е населба од предсловенскиот период. Најстариот податок за постоењето на градот датира уште од 181 година п.н.е., каде населбата се споменува како Астранон (град на ѕвездите) како главно место за престојување на пеонското племе Астрон. Како римско-византиски и црковен град, во средниот век се споменува како Тивериопол. Струмица е словенско име на градот, добиено според името на реката Струмица, деминутив од името на Струма. На сегашното место градот е обновен во IX век од страна на царот Самуил. Во тој период прераснува во важен сообраќаен и воено-стратешки центар. По неговата смрт во 1018 година и распаѓањето на Самуиловото царство, Струмица е византиско воено-стратегиско и управно средиште за овој дел од Македонија, а продолжила да егзистира и Струмичката епархија. Таквата улога ја имала до крајот на XII век. Од XI до XIV век потпаѓа под повеќе сфери на интерес од Византија и средновековна Србија и Бугарија. Кон крајот на XIV век потпаѓа под османлиско ропство.

„Струмичанка под маска“ споменик посветен на Струмичкиот карневал “Strumica Woman Under Mask” a monument dedicated to Strumica Carnival

Strumica A PEARL UNDER BELASICA, ONE OF THE FIRST CHRISTIAN CITIES IN THE BALKANS, A CITY OF HOSPITABLE PEOPLE AND RICH CULTURAL-SOCIALIZING LIFE Strumica is an administrative-governing, cultural, educational, health and economic, functional centre in one of the most developed agrarian areas in the country. It has wide influence on the rural settlements of Strumica, as well as Radovish and Valandovo.

S

trumica is a city in the south-eastern part of the Republic of Macedonia. It is located in the southwestern part of Strumica Valley. It has a role of a traffic crossroad for more cities of the eastern, north and south parts of the country. Mainly, there are three traffic exits: towards south via Valandovo, Dojran and Kuklish to Thessaloniki, to the north via Radovish and Shtip towards Skopje and Kumanovo, and to the east via Novo Selo, Petrich and Melnik towards Serez and Istanbul, as well as one road connection towards Berovo.

Strumica is a settlement of the Pre-Slavic period. The oldest data of the existence of this city dates back to 181 BC, it was mentioned under the name Astron (the city of stars) as a major residential place of Peonean tribe Astron. It was mentioned as Tiveriopolis as RomanByzantine and church city in the Middle Ages. Strumica is Slav name of the city, it originates from the name of the river Strumica, it is diminutive of the name Struma.

441 strumica-gevgelija region

Во периодот на турското владеење, Струмица има улога на посредничко место за размена на земјоделска и мануфактурна стока. Таквата улога ја задржала и по изградбата на Вардарската железница, кога преку неа од Удово се пренесувала стока за Источна Македонија. Ваквата улога во реонот овозможила и нагласен раст на населението, со што во периодот пред Балканските војни Струмица броела 18.000 жители. По Балканските војни и Првата светска војна, поради иселување на муслиманското население во Турција, бројот на жители во градот се намалил. Тоа негативно се одразило врз занаетчиството и трговијата. Со поставување на границата кон Грција, бројот на населението продолжил да опаѓа, така што во 1921 година се евидентирани околу 6.000 жители. Во периодот меѓу двете светски војни Струмица е мало занаетчиско гратче со неразвиено стопанство. После Втората светска војна, Струмица стопански и популациски континуирано расте: од 10.868 жители во 1948 година до околу 35.000 жители во 2002 година. Нагласен е порастот по 1961 година поради доселување на селско население во градот. Покрај земјоделието (градинарските култури и тутунот), градот се одликува со развиени дејности од секундарниот (прехранбена, текстилна и тутунска индустрија) и терцијарниот сектор. n

442 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

Градски плоштад „Гоце Делчев“ Плоштадот е изграден на две нивоа и зафаќа вкупна површина од 27 илјади квадратни метри. Една третина од таа површина отпаѓа на подземната сообраќајна инфраструктура (подземни улици во должина од 420 метри со подземната раскрсница и гаража за 96 возила), а 18 илјади квадрати на надземниот поплочен простор со саат-кула, две фонтани и со целокупна инсталација на урбани, културни, традиционални, еколошки, хортикултурни и други содржини. Тука е вклопен постојниот споменик на Гоце Делчев, бронзената фигура „Струмичанка под маска“ посветена на Меѓународниот струмички карневал и 27 јарболи со знамињата на земјите-членки на Европската Унија. Пуштен во употреба во 2010 година, плоштадот веќе претставува пешачки остров во Струмица и еден од неодминливите модерни градски белези.

The City Square ”Goce Delchev” Two levels of this square were built and it occupies 2 an area of 27.000 m . One third of this area is underground traffic infrastructure (underground roads 420 m long with an underground crossroad 2 and a garage for 96 vehicles), and 18. 000 m paved area on the surface there are the Clock tower, two fountains and complete installation of urban, cultural, traditional, ecological, horticultural and other items. There are the monument of Goce Delchev, the bronze figure “Strumica's Girl under Mask” dedicated to the International Strumica Carnival and 27 flagpoles with flags of countriesmembers of the European Union. It was opened in 2010, anyway the square already represents a pedestrian island in Strumica and one of the inevitable contemporary city' s features.

Tsar Samuil restored the city on its present location in the ninth century. The city developed as an important transportation and military-strategic centre. After Samuil's death in 1018 and the fall of Samuil's Empire, Strumica became a Byzantine military and administrative seat for this part of Macedonia, and the Eparchy of Strumica continued to exist. It had that role until the end of the 12th century. In the period from the 11th to the 14th centuries, it fell under sphere of interests of Byzantium, Medieval Serbia and Bulgaria. It fell under Ottoman rule at the end of the 14th century.

Strumica had the role of an intermediary place for barter of agricultural and manufactured goods in the period of Ottoman rule. It kept that function and after Vardar railway construction, when goods via Udovo were transported to Eastern Macedonia.

That kind of function in the region contributed to an evident population increase; therefore there were 18.000 inhabitants in Strumica before the Balkan Wars. After the Balkan Wars and the First World War, the number of the inhabitants in the city decreased because Muslim population migrated to Turkey. It had negative influence on the crafts and trade. After marking the border with Greece, the number of inhabitants continued to decrease. Namely, there were 6.000 inhabitants in the year 1921. In the period between the First World War and the Second World War, Strumica was a small town with undeveloped economy.

After the Second World War, economic and population growth was marked in Strumica: from 10.868 inhabitants in the year 1948 to approximately 35.000 inhabitants in strumica.gov.mk the year 2002. Migration of rural population influenced on evident population growth in 1961. Besides agriculture (gardening products and tobacco), the city has developed secondary activities (food, textile and tobacco industry). n

Цареви Кули најстарите откритија за тврдината издигната на ридот југозападно од Струмица говорат за живот уште пред Римската Империја

Царевите Кули се археолошка ризница од праисториско време до средниот век. Според некои археолози, тоа би можеле да бидат остатоците од античкиот град Астраион. Сите досегашни наоди укажуваат дека на овој локалитет опстојувале разни цивилизации во период од околу седум илјади години.

Tsar's Towers

the oldest findings about the fortress raised on a hill southwest of Strumica speak about the lifestyle in this area even before the Roman Empire

Czar's Towers are an archaeological treasury from prehistoric to medieval period. According to some archaeologists' opinion, this could be the remains of the ancient city Astraion. However, all previous findings clearly indicate that this site has survived various civilizations over a period of about seven thousand years.

Проектиран изглед по реконструкцијата која е во тек Projected appearance according to the reconstruction which has been being performed

Тврдината е изградена на зарамнето плато на врвот од ридот, кој мошне стрмно се издига над Струмица на надморска височина од 445 метри, од каде е можна прегледност над целата Струмичка Котлина. По рабовите се наоѓаат остатоци од одбранбен ѕид, од кои западниот во должина од четириесетина метри е добро видлив и денес. Со своите дебели бедеми, Кулите претставуваат споменик за падот на средновековната македонска држава на царот Самуил во 1018 година. Служела како утврдување и во османлискиот период.

The fortress is built on a flattened plateau at the top of the hill, which steeply rises above Strumica, at an altitude of 445 meters, where is an overview of entire Strumica Valley. On the edges of the plateau there are remains of a defensive wall, which western part with length of forty meters is well visible even nowadays.

Tsar's Towers, with its thick walls, represent a monument of the fall of the medieval Macedonian state of Kong Samuil in 1018. It was a fortification during Ottoman Period.

Во тврдината се пронајдени византиски монети од XII и XIII век. Откриени се шест фрагментарно мегарски чаши од хомеровски тип, мошне ретки на овие простори, кои потекнуваат од III или од II век п.н.е. Откопани се и антички монети од времето на последниот македонски цар Персеј, како и фрагменти од средновековен фрескоживопис од XII и XIII век. Новопронајдените монети со ликот на Филип II, потоа амфори, садови, кантароси, накит, фрагменти од сликани вазни, црнофиносувана керамика, фигури од малоазиски тип и други артефакти, укажуваат на тоа дека Струмичката тврдина активно живеела кон крајот на четвртиот век пред нашата ера.

The Byzantine coins dating back to the 12th and 13th centuries were found in the fortress. Also, six fragmentary megar cups of Homer's type, very rare in this region, dating back to the 3rd or 2nd century BC were found here. Ancient coins from the time of the last Macedonian tsar Perseus, and fragments of medieval frescos of the 12th and 13th centuries were excavated on this archaeological site. Coins with the image of Philip II, then amphorae, containers, cantharis, jewellery, painted fragments of vases, black-polished ceramics, figures from Asian type and other artefacts were also found, suggesting that Strumica castle actively lived in the late fourth century BC.

carevikuli.com

443 strumica-gevgelija region

Струмин гроб гробница со три легенди Струмин гроб е средновековна гробница на околу три километри од Струмица, близу селото Баница. Објектот се состои од деветслоен делкан бигор, висок е 2,3 метри, широк 2,4 метри и долг четири метри. За настанувањето на гробот постојат три легенди. Според едната, во неа почива Струма, сестра на Крале Марко, висока девојка со руса коса по која градот го добил името. Според втората легенда, гробницата припаѓала на принцот Персеј, роднина на Александар Македонски. Според најраширената легенда, гробницата припаѓала на Струма, ќерка на некој заповедник на Словените од струмичката област. Легендата вели дека градот бил опсаден од силна византиска војска, која никако не успевала да го освои градот. Тогаш убавата Струма го предала својот татко заради љубовта кон еден од византиските војсководци. Струма му ја открила тајната како војниците да се качат до неосвоивите Цареви Кули. „Потковиците на коњите заковајте ги наопаку за да можат полесно да се качат до тврдината“, му рекла Струма. Војниците ја послушале и со нивните коњи лесно се искачиле по стрмните падини. Византијците ја освоиле тврдината, а таткото ја проколнал ќерка си - кога ќе умре, земјата девет пати да ја исфрла од гробот. Деветте слоеви делкан бигор легендата ги поврзува со деветте исфрлувања и погребувања на Струма. Сепак, изградбата на овој гроб можно е да му припаѓала на некој исламски поглавар од средновековниот период, што го поткрепуваат археолошките истражувања од 1983 година.

Црква Св. Кирил и Методиј (1760) во црквата се наоѓаат дел од моштите на св. Василиј Велики Св. Кирил и Методиј е Соборна црква во Струмица. Има крстовидна форма со два ката. Приземниот кат е посветен на петнаесетте тивериополски маченици, а катот на светите Кирил и Методиј. Во црквата се наоѓаат и дел од моштите на св. Василиј Велики, кој се смета за основач на монашката традиција во источното православие. По Божик, православните христијани на 14 јануари го одбележуваат денот на свети Василиј Велики, познат како Василица, односно Стара Нова Година.

444

The tomb of Struma a tomb with three legends It is a medieval tomb located 3 kilometres to the west of Strumica, near the village of Banica.

The tomb looks like a mausoleum and it is composed of 9 layers of carved freestone. It is 230 cm high, 240 cm wide and 400 cm long. There are three legends among people that refer to the origin of the tomb. According to the first one, the tomb belonged to Struma, sister of the King Marko. According to the second one, the tomb belonged to Perseus, a Prince, relative of Alexander the Great. According to the most famous legend the tomb belonged to Struma, daughter of a commander of the Slavs in the area of Strumica. This legend says that the town was surrounded by strong Byzantine armed forces but they did not succeed in conquering the town. Then the treason of Struma happened because she was in love with the Byzantine military commander and thus revealed the secret of the unconquerable Tsar's Towers to him.

The secret was that the horse's shoes should be nailed reversely, and by that, the horse climbed the steep rocks around the fortress easily. The Byzantines conquered the fortress and the father cursed his daughter: “when she dies, the earth will pitch her out nine times”. The nine layers of carved freestone, according to the legend, are related to the nine times of pitching out and burying of Struma. However, the tomb might have belonged to an Islamic dignitary dating back to the Middle Ages, which was backed up by archaeological researches in 1983.

The church St. Cyril and Methodius (1760) a part of the sacred bones of St. Vasilij Veliki (Basil the Great)

St. Cyril and Methodius is a cathedral church in Strumica. It has a shape of a cross and it is divided into two floors. The base floor is dedicated to 15 Martyrs of Tiveriopolis, and the other floor is dedicated to St. Cyril and Methodius. A part of the sacred bones of St. Vasilij Veliki (Basil the Great) is believed to be a founder of Eastern Orthodox. After Christmas, the Orthodox Christians celebrate the day of St. Vasilij Veliki on the 14th January, known as Vasilica i.e. Old New Year.

Тивериополис бил ранохристијански центар и епископско седиште во југоисточните територии на Македонија. Откриен е комплекс од некрополни црковни градби во чиј средиштен дел, пред олтарната преграда, се наоѓала голема гробница со деветнаесет гробови. Некрополата на подот има колоритен мозаик, а во мотивите има и крст, што потврдува дека тука се погребувале христијани. Врз гробовите на тивериополските маченици била подигната трикорабна базилика, која претставува црква-мартириум, подигната врз тела на маченици според најстариот начин на градење христијански храмови, а Струмица станал град на мартирите - мартирополис. Во 1930-тите години на тоа место е подигната капела, а во 1970-тите години и храм посветен на 15-те маченици. Кон нив е развиен голем култ низ вековите до денес.

Tiveriopolis was an early-Christian centre and Episcopal seat in the southeast territories in the Republic of Macedonia.

A complex of necropolis church constructions has been discovered.

In its central part, in the naos, before the altar's barrier, there were a big cemetery and nineteen graves. The necropolis had a colourful mosaic on the floor, and there is a cross in the patterns that confirms that Christians had been buried there. A three-nave basilica had been built on top of the graves of the 15 martyrs of Tiveriopolis. It represents a church - martyrium, raised over bodies of martyrs, according to the oldest way of building Christian temples, so Strumica became a town of martyrs martyropolis. In 1930s a chapel was erected at that place, while in the 1970s a temple dedicated to the 15 martyrs.

Манастир и комплекс цркви Св. 15 тивериополски маченици (III и XX век) денес култот на св. Петнаесет Тивериополски Маченици е составен дел на модерна Струмица, а 11 декември е нејзин патрон

Monastery and complex of churches St. 15 Martyrs of Tiveriopolis (3rd and 20th centuries) nowadays a cult of the 15 martyrs of Tiveriopolis is a part of Strumica, and the patron day is on the 11th December

Орта џамија (1614) Орта Џамија се наоѓа непосредно под Цареви Кули во стариот дел на Струмица. Со археолошки наоди во црквата е пронајден постамент за патронот на градот под името Тивериопол.

Orta Mosque (1614) Orta Mosque is located in the vicinity of Tsar's Towers in the old part The pedestal of a sculpture of the benefactor of the town under the name Tiveriopolis was found among the archaeological findings.

445

Манастир Св. Богородица Елеуса, с. Вељуса (XI век) една од најстарите македонски цркви, која никогаш не била уривана ниту обновувана - како што е изградена, таква е и денес, со отпечатоци од забот на времето Манастирот се наоѓа над селото Вељуса кај Струмица, прекрасна панорамска глетка на Струмичкото Поле. Манастирот и конаците се познати по архитектурата, фрескоживописот, мозаичните подови и мермерниот иконостас. За неговото потекло од XI век ни сведочи мермерната плоча со натпис на ктиторот, струмичкиот епископ Манојло и годината на изградба, 1080. Плочата со натписот и најдобрите икони, во текот на Првата светска војна се ограбени, а манастирот запален, но не изгорел. Како сведоштво и последица од тоа се исчадените фрески. Некогаш овој манастир бил машки, а во Водоча имало сестринство, додека денес е обратно.

Со ликовните вредности и раскошната ризница од скапоцени уметнички творби манастирот ги надминува сите постојни уметнички остварувања на црквите во струмичката средина. Целосно зачувана композиција од времето на изградбата е Слегувањето во пеколот. Постојат и други, делумно зачувани композиции од тој период, како и познатиот Вељушки крст единствен од ваков тип во светот. Пред олтарот има фрагменти од мозаичен под. Според изворно богатата историска документација зачувана за овој манастир (достапна во Светогорскиот манастир Ивирон), црквата Света Богородица Милостива (Елеуса) го зазема едно од најзначајните места во црковната и културната историја на Балканот.

446 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

Monastery Madonna Eleusa Мonastery, village of Veljusa (11th century) one of the oldest churches in Macedonia, and it has never been destroyed or recovered - it remains the same as it was built, but today it is decorated by the tooth of time

The monastery is located above the village of Veljusa, near Strumica.

There is a beautiful panoramic view of the valley of Strumica from there.

The monastery and the quarters are known for its architecture, fresco painting, the mosaic floors and the marble iconostasis. A testimony for its origin back to the 11th century is the marble plate with the inscription by the ktitor (founder), the bishop Manojlo from Strumica and 1080 as year

of construction. The plate with the inscription and the best icons had been robbed during the First World War, and the monastery was set on fire, but it didn't burn. The smoked frescoes serve as a testimony and a consequence. At certain periods of time this monastery was male, but there was also a sisterhood in Vodocha, while today is the opposite.

The artistic values and rich treasury of precious works of art, aimed to transcend all existing artistic achievements of the churches in Strumica region. The Descent into Hell is completely preserved, dating to the time of the construction. There are also other partially preserved compositions from that period, as the well-known Cross from Veljusa - unique of this kind in the whole world. Before the altar there are fragments of a mosaic floor. The rich historical documents originally preserved in this monastery (available in Monastery of Iviron on Mountain Athos), Church of St. Mary Merciful (Eleusa) takes the most significant place in the ecclesiastical and cultural history, not only in the south-eastern part of Macedonia but in the Balkans, as well.

Манастир Св. Леонтиј, с. Водоча (XI век) полни со монаси и црковно-богослужбено живеење, возобновените конаци повторно станаа резиденцијален комплекс на Струмичката епархија Манастирот се наоѓа во селото Водоча, кое своето име го добило според грозоморниот настан од 1014 година, кога на тоа место под Беласица на 14.000 војници на царот Самуил им биле извадени очите од страна на Византијците. Манастирот долго бил епископска резиденција на Струмичката епархија. Низ македонското лошо историско минато бил пустошен и неговото културно богатство било разнесувано во соседните земји.

Изграден е врз ранохристијанска базилика од V и VI век, чии темели се зачувани со остатоци од црквата: има делови од олтарната апсида, од проскомидијникот и ѓакониконот од VI и VII век. Исто така, со археолошките истражувања во манастирскиот комплекс во Водоча се откриени преку 1.000 гробови со накит и керамика од XIV до XIX век. Водочкиот манастир има зачувано средновековно фрескосликарство со големо значење. Сликарството се карактеризира по издолженоста на телата и цврстата моделација на главите на светителите. Насликани во периодот од 1018 и 1037 година, фреските од Водоча се вбројуваат меѓу ремек-делата на средновековната уметност во византиското сликарство воопшто.

Monastery St. Leontij, village of Vodocha (11th century) it is full with monks and religious-liturgical living, the renewed quarters have become again a residential complex of the Strumica Eparchy The monastery is in the village of Vodocha, that got its name according to the dreadful event that the Byzantine emperor Basil II had committed at that place, taking out the eyes of 14.000 soldiers of the Macedonian tsar Samuil (vadi oci Vodocha = taken out the eyes). The monastery was an episcopal residency of Strumica Eparchy.

In course of the Macedonian bad history it was robbed and its sacred and cultural treasure was taken to the neighbouring countries.

It was built onto an early-Christian basilica dating back to the 5th-6th centuries. Its foundations have been preserved, together with the church vestiges: there are parts of the altar apse, the prothesis and the diaconicon dating back to the 6th-7th centuries. Over 1000 graves with jewellery and ceramics dating back to the 14-19th centuries were discovered in Vodocha monastery complex due to the archaeological excavations.

The monastery of Vodocha has preserved valuable medieval fresco painting.

The paintings in this church are characterized by stretched bodies and strong modulations of the heads of saints. Painted between 1018 and 1037, the frescoes of Vodocha are among the masterpieces of medieval art in the Byzantine painting in general.

447 strumica-gevgelija region

сместени на северните падини на планината Беласица, двата живописни водопади претставуваат задолжително место за посета во Струмичко are located at the northern slopes of Mountain Belasica, the two picturesque waterfalls must be visited in Strumica Area

Смоларски водопад Смоларскиот водопад се наоѓа во непосредна близина на селото Смоларе, на планината Беласица, на надморска висина од 600 метри. Тоа е објект со височина од околу 35 метри. На дното од водопадот е формиран џиновски лонец, чија должина во правец на течењето на речната вода изнесува пет метри, широчината му е 11 метри, а длабочината е околу половина метар. До него има изградена пристапна патека и уреден локалитет за посетители со туристичко-рекреативна функција.

Smolare Waterfall Smolare Waterfall is situated in the vicinity of the village Smolari, at an altitude of 600 meters on the mountain Belasica. The total height of the vertical section of Smolare Waterfall is 35 meters.

At the bottom of the waterfall, a giant pot is formed, whose length, in the direction of water flow of river, is five meters, the width is 11 m and the depth is a half meter.

Колешински водопад Колешинскиот водопад се наоѓа во долниот тек на реката Баба на надморска висина од 500 метри. Има височина од 15 метри и широчина на падот од околу шест метри. Според настанувањето, се вбројува во тектонски водопади. Во непосредна близина од околу 100 метри се наоѓаат уште неколку помали водопади и слапови распоредени во низа со височини до околу пет метри.

Koleshino Waterfall Koleshino Waterfall is located in the lower course of the Baba River at an altitude of 500 meters. Its height is 15 m, with the fall width of about 6 m. It is a tectonic waterfall, created in granite stones.

Toward Kolehsino Waterfall, at a distance of about 100 meters, there are several smaller waterfalls located in a row, two to four meter-high, which belong to its central basin.

Групна венчавка на Колешинскиот водопад - Од првата групна венчавка со дваесетина брачни двојки во 2008 година, под покровителство на општина Ново Село и со благослов на МПЦ-ОА, традиционалниот августовски церемонијал на групно венчавање добива поголем интерес и посетеност

448 6 с р ед н о в а рд а р с к и р е г и о н

Group marriage at Koleshino Waterfall - Starting from the first group marriage consisting of twenty couples in 2008, under the sponsorship of the Municipality of Novo Selo and by blessing of MOC-OA, the traditional August ceremony of group marriage obtains bigger interest and devotion

gordost pride

Римската терма во Банско Roman spa in Bansko Бањата Банско е термоминерално лекувалиште од античко време и еден од ретките сочувани римски споменици од ваков вид во Европа, со штедрост од над 50 л/сек. Се наоѓа на околу 12 километри источно од Струмица, во подножјето на планината 2 Беласица. На површина од 1.000 м се откриени десет простории, чии ѕидови се зачувани во височина од 2 до 6,7 метри. Лековитата римска бања (терма) имала простории за соблекување, сауна, базени со топла и студена вода. Најверојатно потекнува од III век, од времето на римскиот император Каракала, познат по подигањето и обновувањето терми низ Империјата.

Spa Bansko is a thermo-mineral healing spa dating back to ancient times and it is one of the few preserved Roman monuments of this kind in Europe. Its water capacity is over 50 l/sec. It is located approximately 12 km eastern of Strumica, in 2 the foothills of Mount Belasica. In the area of 1000 m ten rooms were discovered, whose walls are preserved at height of 2 to 6.7 meters. Baths had changing rooms, sauna, and pools with hot and cold water. Most probably it dates back to the 3rd century, during the rule of the Roman emperor Caracalla, who was known for raising and restoration of thermal baths throughout the Empire.

Постојат вкупно пет термоминерални извори, од кои само еден, најголемиот, е стручно каптиран. Тој се слива во главната бања наречена „турско купатило“, а другите четири слободно се излеваат. Температурата на водата во главниот извор кој го 0 снабдува „турското купатило“ е на околу 71 C и не се менува во текот на годината, што докажува дека водата потекнува од голема длабочина, без атмосферски влијанија.

There are five thermo-mineral springs and only one of them - the largest is professionally captured. It flows into the main bath called "Turkish Bath" and the other four, flow into freely.

The temperature of the water source that supplies the "Turkish Bath" is about 71 degrees and does not change during the year, which proves that water comes from a great depth, without atmospheric influences.

Бањските води се сметаат за лековити за најразлични заболувања, во прв ред ревматични. Случајно откриена при копањето на темелите за хотелот „Цар Самуил“ во 1978 година, денес базените со природна вода можат да се користат во рамките на хотелот, каде може да се проба и јајце сварено во топлите извори, со специфичен вкус. Во околината на бањата се наоѓа шума од липи и костени и повеќе бистри планински потоци. Папратот од ова македонско поднебје е заштитен од ООН. Целиот бањски локалитет нуди одлични сместувачки капацитети и услови за комбинирани видови туризам.

Bath waters are considered to be healing for various diseases, primarily rheumatic. Near the village of Bansko and the city of Strumica, the spa was accidentally discovered when digging the foundations of "Tsar Samuil" Hotel in 1978. Pools in the hotel can be used and eggs boiled into the hot water with specific taste can be tasted. There are chestnuts and lime-trees as well as pure mountainous springs in the vicinity of the spa. The fern of this Macedonian area is protected by UN. The whole spa complex offers excellent accommodation facilities and opportunity for combined tourism.

449 strumica-gevgelija region

Радовиш

Radovish

ГРАДСКА НАСЕЛБА ВО ПОДНОЖЈЕТО НА ПЛАЧКОВИЦА

A TOWN SETTLEMENT IN THE FOOTHILLS OF PLACHKOVICA

Р

адовиш е градска населба и општински центар во југоисточниот дел на државата, сместена во подножјето на планината Плачковица во Радовишко Поле, на 300 метри надморска височина,. Претставува локален земјоделски, индустриски, занаетчиски, трговски, образовно-културен и административен центар. Брои околу 16.000 жители.

R

adovish is an urban settlement and municipal centre in the southeast part of the country, located in the base of the mountain Plachkovica in Radovish fields, at 300 meter altitude. It is local agricultural, industrial, trade, educational, cultural and administrative centre. There are about 16.000 inhabitants.

За прв пат се споменува во 1018 година. Во средниот век бил еден од главните средишта во Струмичката епархија. За време на турскиот период имал околу 6.000-7.000 жители и источна физиономија на архитектурата. По Балканските, Првата и Втората светска војна турското население од Радовиш се иселува, така што се намалил бројот на населението. По Втората светска војна Радовиш бележи забрзан стопански и културен развој.

It was mentioned for the first time in 1018. In the Middle Ages, it was one of the major centres in Strumica Eparchy. In the course of Ottoman Empire, there were circa 6.000-7.000 inhabitants and it had Eastern physiognomy and architecture. After Balkan Wars, the First World War and the Second World War, Turkish population migrated from Radovish. After the Second World War, rapid economic and cultural development was marked in Radovish.

Radovish has developed into a contemporary town settlement.

Nowadays Radovish has developed in a contemporary urban settlement, having all institutional characteristics (economic objects, trade objects, banks, posts, educational objects, cultural objects, sport objects) and lien infrastructural objects for functioning of the city. Several cultural manifestations are held in Radovish. n

450 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

Стариот чинар е прогласен за природна реткост споменик на културата The Old Plane Tree is proclaimed as a natural rarity - a monument of culture

Денес Радовиш се развива во современа градска населба, со сите институционални белези (стопански објекти, трговски објекти, банки, пошта, образовни објекти, културни објекти, спортски објекти) и линиски инфраструктурни објекти за функционирање на градот. Во Радовиш се одржуваат повеќе културни манифестации. n

Црква Св. Илија, изградена во XIX век Од периодот на градење (1831-1859 година) потекнуваат и иконите, од непознат автор. Иконостасот делумно е изработен во длаборез, а на царските врати, исто така во длаборез, е забележано дека се изработени во 1843 година.

Јени Џамија, новоизграден верски објект

Church St. Ilija, built in 19th century The icons originate the period of construction (1831-1859 year), of unknown author. The iconostasis is partially made in deep carving, and at the Tsar's doors, as well in deep carving, the performance is noted in 1843.

спортското планинарење и ловот се нејзино препознатливо обележје

Within the Ottoman

Jeni Mosque, conquest of Macenewly built donia at the beginning religious object of 16th century, Juruci,

Во почетокот на XVI век во овој крај се населиле Јуруци, етничка група која и денес е присутна во Радовишко. Во зависност од верската определба, во некои населени места се изградени цркви, во некои џамии, а има и места во кои постојат и двете. Во Радовиш има две православни цркви и три џамии, од кои едната не се користи и е прогласена за културноисториски споменик.

Плачковица

Turkish Nomadic population, ethnic group as well present now in Radovish area, settled this area. Depending on the religious determination of the population, churches were built in several places, in some mosques and both mosques and churches exist in some places. There are two Orthodox churches and three mosques in Radovish, one of the mosques is not in use and it is prclaimed as cultural and historic monument.

Изобилува со прекрасни пејзажи, пештери, шуми, ливади и животински свет, што ја прави одличен избор за љубителите на планинскиот и ловниот туризам. До неа се доаѓа од Радовиш, Штип и Виница. Планината е расчленета со повеќе длабоки речни долини, а највисок врв е Лисец со 1.754 метри надморска височина, каде често има снег и во доцните пролетни месеци април и мај.

Plachkovica sport mountaineering and hunting are its conspicuous mark It is in abound of beautiful scenes, caves, wood, meadows and wildlife thus making It excellent choice for fans of mountain and hunting tourism.

The roads towards it are from Radovish, Shtip and Vinica, The mountain is articulated in several deep rivers valleys, and the highest top is Lisec with 1.754 meters altitude offer covered by snows even in the late spring months April and May.

451 strumica-gevgelija region

Соборна црква Св. Троица (2003) највпечатлив објект во Радовиш е Соборната црква, една од најубавите на Балканот

Покрај тоа што е познат по рудниците за бакар и железо, неодминлив објект за посетителот на Радовиш е Соборната црква Св. Троица, посветена на празникот Св. Троица - Дуовден, чиј камен-темелник е поставен во 1997 година, а осветувањето се случи по шест години. Собира 600 верници и претставува една од најубавите цркви на Балканскиот Полуостров изградени во поново време.

Импозантно архитектонско здание со пет куполи и камбанарија во непосредна близина

452

Cathedral Church St. Troica (Trinity) (2003) the most impressive building in Radovish is the Cathedral Church of St. Trinity, and one of the most beautiful in the Balkan Peninsula

Besides being known for its copper and iron mines, the inevitable building for visitors in Radovish is the Cathedral Church of St. Trinity, dedicated to the holiday St. Trinity - Whitsun, its cornerstone was set in 1997 and the consecration took place after six years. It gathers 600 believers and represents one of the most beautiful churches in the Balkan Peninsula, built in recent times.

An imposing architecture building with five domes and a tower bells in the vicinity

Според архитектонската концепција, Соборниот храм претставува еднокорабна црква со развиен впишан крст во правоаголно пространство и сводна куполна партија проектирана во византиски стил. Самиот храм зафаќа 2 површина од 550 м , поставен на локација од 4.000 м2, со партерно уреден простор околу црквата, камбанарија, паркиралиште, фонтана и чешма. Црквата е висока 21 метар, а камбанаријата 23,5 метри. Главниот влез се наоѓа на западната страна, силно потенциран со отворен трем со колонада од четири столбови, на кои се носат три паралелни свода. Целокупната фасадна обвивка е класична ѕидарија по примерот на старата градителска традиција со видливо присуство на второстепена пластика во архитектурата. На покривот на објектот за прв пат во Македонија е применета постапката на патинација на бакарот со употреба на соодветен хемиски премачкувач. Подниот мозаик е оформен од разни видови мермер и травертин. Фрескоживописот е дело на украински, руски и македонски мајстори зографи.

Внатрешноста е богато декорирана со врати во резба, позлатени лустери, прозорци со витраж, огромен иконостас, мозаици од разни видови мермери

According to its architectural concept, the Cathedral Church of St. Trinity belongs to the one -nave type of churches with developed cruciform rectangular space in the dome and arches party designed in the Byzantine style. The temple covers an 2 2 area of 550 m , set on 4.000 m site, with parter arranged space around the church, bell tower, car parking, fountain and tap.

The church is 21 meters high, and the bell tower is 23.5 m high. The main entrance of the church is located on the western side, strongly emphasized with an open porch with a colonnade of four columns, carrying three parallel arches.

The complete facade cover was performed in a classical way it was an example of the old building tradition with visible plastic of the second degree in the architecture.

The application of patina with copper by using suitable chemical cover was used on the roofs for the first time in Macedonia. The floor mosaic is shaped from various marble and travertine.

The icon painting is work of Ukrainian, Russian and Macedonian icon painters.

The interior is richly decorated with carved doors, golden chandeliers, stained glass windows, vast iconostasis, mosaics of various types of marbles

453 strumica-gevgelija region

The carnival in Strumica is one of the most important customs and traditions of this kind in the country, which has reached the ultimate point in all traditional games under masks, as well performance and its goal and function. Strumica Carnival takes place every year in the period of the Christian festival Trimeri, during Lent. The word “carnival” originates from the Latin words: carne - meat and vali - farewell i.e. “farewell meat” associating to the beginning of the Fast in this case Lent.

Карневалот во Струмица е еден од најзначајните обичаи и традиции од ваков вид во државата, кој отишол можеби најдалеку во својата трансформација од сите традиционални игри под маски, како по времето на одржување, така и по својата цел и функција. Струмичкиот карневал се одржува традиционално секоја година во рамките на тримерските денови, односно на почетокот на големиот Велигденски пост, а и самото име „карневал“, од римското carne (месо) и (vali) збогум, односно „збогум месо“,асоцира на почеток на пост, овој случај Велигденскиот.

Почетокот на постот, односно првите три дена, се наречени тримерски денови и тие секогаш започнуваат од недела вечерта на Прочка и траат до среда, а во нивни рамки, односно во вторникот вечерта е традиционалната карневалска вечер, кога маскирани групи шетаат низ градот и одат по куќите каде има армасани (верени) девојки и каде остануваат до раните утрински часови. Меѓутоа, што се однесува до поврзаноста на карневалот со тримерските денови, треба да се направи јасна дистинкција: тие само временски се совпаѓаат, но не и суштински, бидејќи по својата суштина тримерите се христијански обичај, додека карневалот претставува остаток од култ од паганско време.

СТРУМИЧКИ КАРНЕВАЛ февруари - март, Струмица

STRUMICA CARNIVAL February - March, Strumica

The beginning of Lent, i.e. the first three days are so called Trimeri Days and they always start on SundayShrovetide and it lasts until Wednesday. Actually, the main carnival night is on Tuesday when masked groups visit the houses of armasani (engaged) girls in the city and stay there till early morning.

However, a clear distinction should be made referring to the connection of the carnival and Trimeri Days: it is only coincidence of the period but the holidays do not correspond ideologically, because Trimeri is a Christian holiday, and the carnival represents a vestige of an ancient cult from the pagan time.

strumickikarneval.com

454 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

MANIFESTACII manifestations ДОЈРАНСКИ РАКУВАЊА

ФОЛКФЕСТ ВАЛАНДОВО

ФЕСТИВАЛ НА КАМЕРЕН ТЕАТАР „РИСТО ШИШКОВ“

јули - август, Дојран

мај, Валандово

септември, Струмица

Културната манифестација „Дојрански ракувања“ започна во 1976 година. Првите години минуваа во духот на поетскиот пишан збор, при што еминентни домашни писатели читаа свои литературни творби. Природните убавини, медитеранската клима, топлата и лековита вода, атрактивниот риболов со мандри и целокупниот амбиент на Дојранското Езеро, придонесоа за интензивна градба на туристичкоугостителски објекти, кампови и голем број викенд-куќи. Во последните неколку години манифестацијата се збогатува со нови содржини, одлично прифатени од посетителите, со изведувачи и од соседните земји, кои настапуваат со свои културноуметнички и фолклорни друштва, како и со познати изведувачи на народни и забавни песни.

Фолк Фест Валандово е најстариот фестивал на новокомпонирани македонски песни и остави длабоки траги во македонското музичкото културно поднебје. Своето прво издание го имаше во 1985 година. На валандовската музичка сцена се исполнети исклучително голем број напеви и содржини, со кои се збогати македонската музичка ризница со песни создадени врз основа на обележјата и мелоритмиката на народната македонска песна. Фестивалот стана познат и кај Македонците во дијаспората, од каде секоја година има претставници.

DOJRAN HANDSHAKING

Фестивалот на камерен театар „Ристо Шишков“, во текот на своето седумнаесетгодишно постоење, поминал низ сите фази на сопствениот развој: од првичната идеја за „Денови на Ристо Шишков“ до етаблирање на национален фестивал на високи актерски достигнувања. Профилот на фестивал посветен на актерот и актерството му обезбеди високо место во хиерархијата на културните и цивилизациските придобивки кои ја легитимираат Република Македонија и престижноста изразена во името на бардот на македонското актерство - Ристо Шишков и сите досегашни лауреати македонски театарски ѕвезди. Фестивалот својата зрелост ја покажува и во своето меѓународно издание, со што започнува нов предизвик од своето постоење.

July - August, Dojran

The cultural manifestation “Dojran Handshaking” started in 1976. The first years passed with a spirit of poetic written words, where eminent home poets read their literature work. The natural beauty, Mediterranean climate, warm and healing water, attractive fishing, sheepfolds and the whole ambient of Lake Dojran have contributed to intensive building of tourist-catering objects, camps and a large number of holiday houses. This manifestation has been enriched with new contents during the recent years, which have been accepted excellently by visitors. There are as well participants from the neighbouring countries, they participate with their cultural-artistic and folk associations and famous performers of folk and pop songs.

FESTIVAL OF CHAMBER THEATRE “RISTO SHISHKOV”

FOLK-FEST VALANDOVO May, Valandovo

Folk Fest Valandovo is the oldest festival of new composed Macedonian songs and it has left remarkable traces in Macedonian music cultural area. The first festival edition started in 1985. Extraordinary songs and contents were performed on Valandovo musical scene, which have enriched Macedonian music treasury with songs created on the basis of features and melo-rhythm of Macedonian folk song. The festival has become familiar to Macedonians abroad, therefore, there are representatives from abroad every year.

valandovo.org/folk-fest/folk-fest

September, Strumica

The Festival of Chamber Theatre “Risto Shishkov” has passed all phases of its own development during eighteen years existence: starting with an idea “Days of Risto Shishkov” to becoming an established national festival with high acting achievement. The festival profile dedicated to the actor and acting has provided high position in the hierarchy of the cultural and civilization achievements which legitimate the Republic of Macedonia and the prestige in honour of the outstanding bard Macedonian acting-Risto Shishkov as well as all laureates till now - Macedonian theatrical stars.

The maturity of the festival can also be shown with its international edition, starting a new challenge of its existence. siskov.org.mk

455 strumica-gevgelija region

КРАТКИ

преп

раки

за трајни сеќавања SHORT recommendations for everlasting memories Овој регион е простор на три важни сообраќајници кои се поврзуваат со Грција и Бугарија. Посетете ја Струмица со сите нејзини културно-историски вредности. Струмица е град на манифестации и бројни атрактивни објекти.

Струмица Strumica

Манастири во Водоча и Вељуса The monasteries in Vodocha and Veljusa

Дојранско Езеро Lake Dojran

Задолжително посетете ги манастирите во Водоча и Вељуса во непосредна близина на Струмица. Ќе ве пречекаат импресивни археолошки остатоци од ранохристијанска базилика и неодолива мистичност во легендите за ослепените војници.

You must visit the monasteries in Vodocha and Veljusa in the vicinity of Strumica. Impressive archaeological remains of an Early Christian Basilica and an irresistible mystery of the legends of blinded soldiers expect you.

Повеќе денови се потребни за посета на Дојран и брегот на Дојранското Езеро, каде се присутни голем број туристичко-угостителски објекти за престој во локалитетите покрај езерото. Се верува дека дојранската кал е поквалитетна и полековита од калта во Црното Море.

456 с т р у м и ч ко - г е в г ел и с к и р е г и о н

This region has three major traffic connections to Greece and Bulgaria. Visit Strumica with all its cultural-historical values. Strumica is a city of manifestations and a large number of attractive objects.

More days are needed to visit Dojran and the shoreline of Lake Dojran, there are great number of tourists-catering objects and accommodation facilities on the shoreline. It is believed that Dojran mud has better quality and greater healing power than Black Sea mud.

Цареви Кули Tsar's Towers

Тврдина на ридот над Струмица. Се смета дека објектот потекнува уште од пред христијанскиот период. Царевите кули денес се делумно сочувани.

Смоларски и Колешински водопади Smolare and Koleshino Waterfalls

Кожуф Kozuf

Над Гевгелија се издига планината Кожуф со највисокиот врв Зелен Брег. Планина со богата шумска вегетација, пространи пасишта, штотуку изграден зимски спортски центар, со повеќе попатни локалитети.

The fortress on the hill over Strumica. This object is believed that dates back earlier than Christian Period. Nowadays, Tsar's Towers are only partially preserved.

Восхит за секое годишно време. Колешинските водопади се вбројуваат меѓу најубавите во Македонија, а во близина се наоѓа Смоларскиот водопад. Патеките се одлични, патокази на секој чекор, мостовите се стабилни, клупите за одмор одржани.

Admiration for every season. Koleshino Waterfalls are among the most beautiful in Macedonia, and Smolare Waterfalls are located in the vicinity. The paths are excellent, the guiding signs are posted everywhere, the bridges are stable and benches are in a good condition.

The mountain Kozuf erects over Gevgelija, Zelen breg is the highest peak of the Mount Kozuf. This mountain has rich vegetation, wide pastures, recently a new winter-sports centre has been built and more localities can be found.

Црква Св. Троица

Еден од најубавите, најсовремените и најбогатите православни храмови на Балканот.

Church St. Trinity Represents one of the

most modern and beautiful orthodox churches in the Balkan Peninsula.

457 strumica-gevgelija region