Fizier 2018-5

NR 05 DECEMBER 2018 WWW.FIZI.PRO

PIETER DE BEY:

Betrek de hele keten bij waardegedreven zorg CATHY VAN BEEK

THEMADAG ARBEIDSMARKT

FIETS VAN DE ZAAK

financials zijn belangrijk bij vergroenen zorg

over de toekomst van zorgen en werken

in de zorg door versimpeling van fiscale regeling

finance professionals in de publiek sector

h e t g a at e r n i e t o m d at j e e e n g at v u lt m a a r d at j e e e n i n d r u k a c h t e r l a at

daniel griffioen: j o e y va n ta m e l e n : rol and fa lke: wilco kosters:

06 06 06 06

81 28 41 34

95 23 36 94

info@publicsearch.nl

37 92 71 36

94 65 29 93

COLUMN

Samen

E

en paar weken geleden was ik voor een vergadering op ons verenigingsbureau. Daar stond op een whiteboard geschreven: ‘Waarom moeilijk doen als het samen kan?’ Ernaast prijkten de foto’s van vrolijk lachende teamleden. Een team dat elkaar aanvult. Dan is samenwerken als een geoliede machine en gaat alles een stuk makkelijker.

Ellen Kalkhoven, voorzitter Fizi

Een prachtig voorbeeld van samen ergens voor gaan en iets willen bereiken, is wat mij betreft de Green Deal waar het artikel met Cathy van Beek over gaat. Hoe mooi is het dat diverse partijen uit de zorgsector de handen ineen slaan om met elkaar te gaan voor duurzame zorg en een gezonde toekomst. Lees het artikel eens op je gemak. Zonder twijfel kunnen (én moeten) wij als zorgfinancials hieraan onze bijdrage leveren de komende jaren.

Samen is natuurlijk ook een van de sleutelwoorden van Fizi. Wij brengen onze leden samen om te netwerken, kennis te delen en kennis te vergaren.

Niet voor niets luidt het spreekwoord ‘Samen bereik je meer dan alleen.’

In onze vereniging zijn tal van voorbeelden te noemen die dit gezegde onderschrijven. In het afgelopen jaar leverde de samenwerking van onze vereniging met bijvoorbeeld ActiZ, NZa en NVZ mooie resultaten op. Ook organiseerden we samen met sponsors mooie interessante bijeenkomsten en natuurlijk niet te vergeten ons jaarevent.

Zo aan het einde van het jaar wil ik toch ook even vooruitblikken naar 2019. Inmiddels is er al weer enthousiast samengewerkt aan activiteiten, thema’s en nieuwe initiatieven. Lees de nieuwsbrief, volg ons op LinkedIn of bezoek onze website om op de hoogte te blijven. Al met al lijkt het mij niet moeilijk om er samen een mooi verenigingsjaar van te maken!

Ik ontmoet je dan ook graag op een van onze bijeenkomsten. Maar wens je eerst veel inspiratie en leesplezier toe. Wil je zelf eens meewerken aan een artikel? Of heb je suggesties voor onderwerpen voor Fizier. Mail dan naar redactie@fizi.pro.

05 2018

3

INHOUD

06

16

4

Betrek de hele keten bij waardegedreven zorg

Terugblik themadag Arbeidsmarkt

22

Gaat u de jaarrekening 2018 tijdig deponeren?

05 2018

INHOUD

DECEMBER 2018

Financials zijn belangrijk bij vergroenen zorg

26

10

03

Samen Ellen Kalkhoven

06

Betrek de hele keten bij waardegedreven zorg Pieter de Bey

10

Financials zijn belangrijk bij vergroenen zorg Cathy van Beek

15

Duopinie Predictive analytics, onzin of niet?

16

Verenigingsnieuws Terugblik themadag Arbeidsmarkt

21

Op weg naar ďŹ nancieringsstelsel 2.0 Elise van Soest

22

Facts & Figures Gaat u de jaarrekening 2018 tijdig deponeren?

24

Hoofdpunt Duurzaamheid moet, ook bij controllers

26

Fiscaliteiten Fiets van de zaak in de zorg?

28

Ad verbum

30

De gezichten van Fizi

31

Colofon

Fiets van de zaak in de zorg?

05 2018

5

Foto: De Beeldredaktie

INTERVIEW

6

Pieter de Bey

05 2018

INTERVIEW

Het concept waardegedreven zorg diept het verband uit tussen de kwaliteit van de zorg vanuit het perspectief van de patiënt en de kosten van die zorg. Santeon, vereniging van zeven topklinische ziekenhuizen, brengt het concept sinds een kleine drie jaar in de praktijk. De resultaten – betere zorg tegen gelijkblijvende of afnemende kosten – zijn hoopgevend. Directeur Pieter de Bey: 'Vanuit alle kanten worden de principes van waardegedreven zorg omarmd. Nederland heeft de unieke kans op dit gebied voorloper te worden.'

Pieter de Bey, directeur van Santeon:

'BETREK DE HELE KETEN BIJ WAARDEGEDREVEN ZORG'

E

erste gegeven: het financieringssysteem voor de gezondheidszorg dreigt vast te lopen.

Tweede gegeven: de realisatie van het een of andere grote plan om dat te voorkomen ligt niet in het verschiet. Wat te doen? Zeven topklinische ziekenhuizen, verspreid over het hele land en verenigd in Santeon (zie kader), hebben een antwoord geformuleerd op die vraag. In ieder geval het begin van een antwoord. 'We moeten ons bescheiden opstellen', vindt Santeon-directeur Pieter de Bey, 'we zijn nog maar net begonnen en bovendien gaat het op dit moment alleen om ziekenhuiszorg. Natuurlijk willen we de hele keten hierbij betrekken, maar zo ver zijn we nog niet.'

"Het antwoord" van Santeon is "waardegedreven zorg", gebaseerd op het begrip Value Based Health Care (VBHC) dat ruim tien jaar geleden in het boek Redefining Health Care werd ontwikkeld door Michael E. Porter en Elizabeth O. Teisberg. Porter en Teisberg concentreerden zich vooral op de vraag waarop concurrentie in de zorg gebaseerd kan en moet zijn. Volgens hen kan dat alleen de waarde zijn die wordt geleverd aan patiënten. Die waarde wordt gedefinieerd als de outcomes van de zorg – de uitkomsten – gedeeld door de kosten ervan.

Santeon heeft die definitie overgenomen, maar aan de toepassing "een eigen saus gegeven", aldus De Bey. 'Porters uitgangspunt is concurrentie en competitie, terwijl wij vooral focussen op samenwerking. Santeon is immers een vereniging.' Dus meet Santeon de waar-

05 2018

de van zorg eerst en vooral om met de vastgestelde verschillen in die waarde het kwaliteitsoverleg tussen de deelnemende ziekenhuizen te kunnen voeden. 'Het doel is dat we betere zorg leveren door van elkaar te leren.'

Heilige huisjes In de praktijk heeft dat behoorlijk wat voeten in de aarde. Potentieel gaat namelijk een flink aantal heilige huisjes tegen de vlakte.

'Zo gaat het hele kwaliteitsbegrip op de helling', zegt De Bey. 'Denken in waarde van de zorg wil zeggen dat medische kwaliteit niet meer een geïsoleerde factor is.

Waarde gaat over de geleverde zorg gedeeld door de kosten ervan. Ten tweede gaat het wat betreft die kwaliteit alleen nog om de uitkomsten van de zorg vanuit het perspectief van de patiënt. Of bijvoorbeeld een proces vanuit het perspectief van een verzekeraar of een behandelaar al dan niet efficiënt verloopt, doet op zichzelf niet ter zake. Dat is voor de waarde pas relevant als daar een rechtstreeks effect van uitgaat op óf de uitkomsten van de zorg óf de omvang van de middelen die daarbij zijn ingezet.'

Daarnaast voert Santeon waardegedreven zorg in per aandoening. Ziekenhuizen zijn zo echter niet georganiseerd. 'Bij een ziekenhuis is niet iemand verantwoordelijk voor bijvoorbeeld alle zorg rond darmkanker. Die verantwoordelijkheid is verdeeld over alle disciplines die zich met darmkankerpatiënten bezighouden.'

Bernard de Vries Robles en Suzan Valster, in samenwerking met Geert Dekker, tekstschrijver

7

INTERVIEW

WIE IS PIETER DE BEY? Pieter de Bey (37) studeerde Theoretische Natuurkunde aan de Universiteit Utrecht, haalde zijn MBA aan Kellogg School of Management en trad in 2005 in dienst bij de Boston Consulting Group (BCG), als strategie-adviseur gezondheidszorg. Tussen 2012 en 2014 was De Bey lid van het managementteam van ICHOM (International Consortium for Health Outcomes Measurement), dat standaarden opstelt voor het meten van de resultaten van zorg die voor de patiënt het belangrijkste zijn. ICHOM was opgericht door Michael E. Porter, BCG en de Zweedse medische universiteit Karolinska Institutet.

Na zijn terugkeer bij BCG raakte hij als consultant betrokken bij de organi-

op de meerwaarde van samenwerken echt wordt gerealiseerd. Op die bijeenkomsten bestuderen ze elkaars werkwijze en bevragen die: hoe komt het dat jouw uitkomsten beter zijn dan die van mij, hoe komt het dat jouw kosten lager zijn? Wat kunnen we van elkaar leren? Hoe gaan we dat doen?'

Werkbezoeken, nadere analyses of wetenschappelijke onderzoeken kunnen uit die bijeenkomsten voortvloeien, allemaal erop gericht vast te stellen wat de best practices zijn bij bepaalde aandoeningen. Zodat elk van de samenwerkende ziekenhuizen in staat is om die best practices in te voeren.

satie van Value Based Health Care binnen Santeon. December 2017 werd hij

Vrij beschikbaar

aangesteld als directeur van Santeon.

Overigens houdt het daar niet op. Santeon stelt per aandoening rapporten op waarin de ervaringen van de zeven ziekenhuizen worden samengevat en stelt die vrij beschikbaar, zodat ook andere zorginstellingen daar kennis van kunnen nemen. Inmiddels omvat het hele project tien aandoeningen en zijn er rapporten uitgebracht over de zorg bij borstkanker, bij heupartrose en de behandeling na een beroerte, de cva-zorg. 'Bij borstkanker bijvoorbeeld hebben we het percentage complicaties kunnen verlagen, terwijl ook de gemiddelde ligduur kon worden verminderd. Het aantal dagbehandelingen kon toenemen. Alleen al het feit dat dit nu werd gemeten, bleek daarop van invloed te zijn. 'De resultaten tot nu toe stellen tevreden, weet De Bey: 'Er zijn best grote stappen gezet, zeker als je meeweegt dat we nu net anderhalf jaar bezig zijn.'

Verbeterteams Centraal in Santeons aanpak staan de zogeheten verbeterteams, die dan ook multidisciplinair zijn samengesteld. 'We zijn gestart met de aandoeningen borstkanker, prostaatkanker en heupartrose. Per ziekenhuis wordt dan per aandoening een verbeterteam samengesteld. Bij borstkanker bijvoorbeeld een chirurg, een patholoog, een internist, een radioloog en verpleegkundigen, terwijl ook patiënten deel uitmaken van zo'n team. Dat team komt geregeld bij elkaar en bespreekt de scorekaart die voor hen is opgesteld door de mensen die hen ondersteunen. Daarop staan een aantal uitkomstindicatoren, een aantal kostenindicatoren en enkele procesindicatoren. Zo kunnen ze zien hoe de waarde van de geleverde zorg zich ontwikkeld. Aan de hand daarvan kan men mogelijke verbeteringsstrategieën bespreken.'

Uitkomstindicatoren zijn per aandoening gestandaardiseerd en zijn veelal gerangschikt in de drie lagen die Porter ook al definieerde: de mate van herstel, het herstelproces (onder meer de duur daarvan en het al dan niet voorkomen van complicaties) en de duurzaamheid van het herstel. Kostenindicatoren zijn geen geldbedragen, maar kwantificeringen van de inzet van middelen: aantal ligdagen, OK-tijd, gebruik van apparatuur en gebruik van (dure) medicijnen bijvoorbeeld.

Aan de andere kant is er nog een lange weg te gaan, stelt de Santeon-directeur. 'We willen waardegedreven zorg binnen een paar jaar uitbreiden naar twintig tot vijfentwintig aandoeningen, waarmee we dan ongeveer de helft van de ziekenhuisomzet zullen omvatten. Ook willen we verbindingen met de andere partijen in de zorgketen aangaan en versterken. Hun gegevens willen we in onze analyses kunnen verwerken. Om die analyses te kunnen uitbreiden en te verdiepen, geven we daarnaast nadrukkelijk aandacht aan de vraag hoe onze data-infrastructuur eruit moet zien. Waarbij het ook van belang is wat we kunnen doen en wat we niet kunnen doen door de nieuwe privacyregels in de AVG.'

Financiële prikkels Vervolgens wisselen de zeven ziekenhuizen hun gegevens uit en een keer per zes maanden komen de zeven teams samen. De Bey: 'Dat zijn de bijeenkomsten waar-

8

Maar De Bey is optimistisch over de voortgang die gemaakt wordt en dat geldt ook voor andere "hobbels op de weg", waaronder – uiteraard – de financiële prikkels

05 2018

INTERVIEW

in de huidige systemen. Die zijn immers veelal gebaseerd op het volume van de zorg en dat is een volstrekt ander uitgangspunt dan de waarde van de zorg voor de patiënt. 'Rond de behandeling van borstkanker hebben we al andersoortige contracten kunnen sluiten met verzekeraars, waarin prikkels voor het verhogen van die waarde zijn opgenomen.'

Of en wanneer dat niet meer te combineren zou zijn met de vrije vestiging van medisch specialisten durft De Bey niet te zeggen. 'Natuurlijk helpt de productieprikkel niet. Maar wij zitten in ieder geval nog lang niet aan onze grenzen.' De invalshoek bij uitbreiding is dan ook heel pragmatisch: 'We hanteren een aantal criteria wanneer we overwegen een nieuwe aandoening toe te voegen en één daarvan is dat de medisch specialisten enthousiast moeten zijn. Want we geloven dat dit alleen werkt bij medisch leiderschap. Als dat er niet is, beginnen we er niet eens aan.' Aan dergelijk enthousiasme is overigens geen gebrek, verzekert De Bey. Bovendien wordt het streven naar waardegedreven zorg nadrukkelijk gedragen door de bestuurlijke top. De zeven bestuursvoorzitters van de ziekenhuizen hebben allemaal zitting in het bestuur van Santeon, en het was dat bestuur dat aan de wieg stond van het hele project.

Waardegedreven zorg vergt een open en positieve houding: van elkaar leren moet je immers ook durven ams. Als de olievlek zich uitbreidt, moet dat veranderen, vindt De Bey. Niet alleen moet bijvoorbeeld kennis worden opgebouwd over nieuwe contractvormen, als waardegedreven zorg een groot deel van de begroting gaat beslaan, verandert dat ook de fundamenten van de bedrijfsvoering. Voor financials is bijvoorbeeld nu al van belang dat ombuigingsplannen anders aangepakt kunnen worden. 'Maak je bij ombuigingsplannen gebruik van de waardegegevens, dan krijg je een heel andere discussie. Dan is de discussie niet: hoe kunnen we zoveel mogelijk kosten besparen, maar dan is de discussie: hoe kunnen we de beschikbare middelen zo inzetten dat ze zo goed mogelijke uitkomsten genereren? Dan blijkt het ook mogelijk het medisch proces daarbij te betrekken. Terwijl voorheen de reactie veelal was: dat kan niet, want dat raakt – per definitie – onze kwaliteit van zorg.'

Cultuurverandering Gevolg van dit medisch leiderschap is wel dat de financiële afdelingen van de ziekenhuizen op dit moment maar in beperkte mate betrokken zijn bij de verbeterte-

WAT IS SANTEON? In Santeon zijn zeven topklinische ziekenhuizen verenigd: Canisius Wilhelmina Ziekenhuis in Nijmegen, Catharina Ziekenhuis in Eindhoven, Maasstad Ziekenhuis in Rotterdam, Martini Ziekenhuis in Groningen, Medisch Spectrum Twente in Enschede, OLVG in Amsterdam en het St. Antonius Ziekenhuis in Utrecht/ Nieuwegein. Met als overkoepelend thema waardegedreven zorg werken de ziekenhuizen werken samen aan onder andere kwaliteit (de verbetercyclus) en rond inkoop, verkoop en wetenschappelijk onderzoek, terwijl men ook over een gezamenlijke HR-agenda beschikt.

05 2018

Waardegedreven zorg grijpt zodoende om zich heen in Nederland, ziet de Santeon-directeur. 'Ook al is het voor veel partijen een hele cultuurverandering. Het vergt een open en positieve houding: van elkaar leren moet je immers ook durven, je moet je eigen tekortkomingen durven erkennen. En voor medisch specialisten kan het bijvoorbeeld een hele uitdaging zijn leiding te geven aan teams waarin het de bedoeling is dat iedereen zijn of haar mond opendoet. Dat is natuurlijk een andere manier van leiding geven dan in een OK.' Dat daarbij het huidige systeem onderdelen bevat die de invoering van waardegedreven zorg kunnen belemmeren, neemt De Bey voor lief. 'Het is complex, en het is voor iedereen die meedoet heel hard werken, maar ik geloof erin. Je hoeft het hele systeem niet om te gooien om hiermee te kunnen beginnen. En ik zie dat heel veel partijen enthousiast zijn: verzekeraars, patiëntenorganisaties, zorgaanbieders, het ministerie... iedereen heeft zijn eigen insteek, maar vanuit alle kanten worden de principes van waardegedreven zorg omarmd.

Volgens mij heeft Nederland heeft de unieke kans om op dit gebied voorloper te worden.'

9

INTERVIEW

Kwartiermaker Cathy van Beek bruist van de ideeën

‘FINANCIALS ZIJN BELANGRIJK BIJ VERGROENEN ZORG’ Liefst 135 partijen ondertekenden onlangs de Green Deal. Tientallen zorginstellingen beloofden zich in te zetten voor ‘groene’ zorg. Kwartiermaker Cathy van Beek ziet allerlei mogelijkheden.

‘Als financials meewerken, gaat het dubbel zo snel.’

F

inancials in de zorg spelen een superbelangrijke rol op het gebied van duurzaamheid, maar naar mijn indruk hebben ze dat nog niet allemaal door’, zegt Cathy van Beek helemaal aan het begin van het interview. ‘Als zij gaan meewerken, als zij het onderwerp agenderen, kritische vragen stellen, dan gaat het allemaal een stuk sneller.’ Als wordt gevraagd of Fizi als vereniging ook een handtekening zou moeten zetten onder de Green Deal, de overeenkomst over duurzaamheid in de zorg die allerlei partijen onlangs hebben ondertekend, knikt Van Beek enthousiast. ‘Zeker, dat zou heel erg waardevol zijn.’

In 2011 spraken de Rijksoverheid, de grote werkgeversverenigingen en diverse milieuorganisaties af samen te gaan werken om Nederland duurzamer te maken. De Green Deal, werd de overeenkomst genoemd. De jaren erna werden kleinere Green Deals gesloten met partijen uit allerlei sectoren, variërend van sportvissers die beloofden geen lood meer aan hun lijn te hangen, tot bedrijven die zouden onderzoeken of ze van groente-afval plastic konden maken. In 2015 ondertekenden 54 organisaties uit de zorg een soortgelijke overeenkomst. De zorgaanbieders, vaak grootverbruikers van energie, water en voedsel, zouden beginnen met verduurzamen.

Dat heeft veel opgeleverd.

Pim Diepstraten, Maarten-Jan de Wit en René Bogaarts, Bogaarts Communicatie

10

Op 10 oktober jongstleden heeft de zorgsector een nieuwe Green Deal gesloten, Duurzame Zorg voor een Gezonde Toekomst. Samen met het ministerie van VWS zetten een kleine 130 partijen hun handtekening onder de overeenkomst, onder wie gemeenten, banken, bran-

cheorganisaties, zorgverzekeraars, patiëntenverenigingen, leveranciers en tientallen individuele zorginstellingen. Zij beloofden te streven naar een reductie van 49% van de uitstoot van CO2 in 2030 en CO2-neutraliteit in 2050, een circulaire bedrijfsvoering, voorkomen dat medicijnresten in afvalwater verdwijnen en een gezond makende leefomgeving. Van Beek is benoemd tot Kwartiermaker. Zij moet partijen stimuleren om echt werk te maken van de gedane beloften.

Tijdens haar lange carrière heeft Van Beek allerlei functies in de zorg bekleed. Ze was onder meer vice-voorzitter van de NZa en de vereniging van bestuurders in de zorg NVZD. Een jaar geleden nam ze afscheid als bestuurder van het Radboudumc. Die ervaring, gecombineerd met haar enthousiasme, maakt haar de aangewezen persoon voor deze klus. Overal ziet ze mogelijkheden. Als het inleidend gesprek over architectuur gaat, zegt ze: ‘Duurzaamheid is een integraal concept.

Alleen als je vanuit die invalshoek naar nieuwbouw kijkt, krijg je gebouwen waar niet alleen het materialenpaspoort deugt, maar ook waar personeelsleden het naar hun zin hebben en patiënten minder stress ervaren. Wie duurzaamheid in zijn portefeuille heeft, mag zich overal mee bemoeien’, zegt ze. En met een klaterende lach laat ze erop volgen dat ze haar taak om die reden alleen al zo leuk vindt.

Happening Van Beek heeft zich haar nieuwe al rol helemaal eigen gemaakt, want zodra maar wordt gesuggereerd dat Fizi de Green Deal zou kunnen ondertekenen, stelt ze voor

05 2018

INTERVIEW

Cathy van Beek

05 2018

11

INTERVIEW

raars hadden beloofd bij de inkoop van zorg ook duurzaamheid te betrekken. ‘Monitoren of dat gebeurde, was daardoor heel erg moeilijk. We hadden ook geen formele macht. Dat is anders als er straks routekaarten liggen. Aan die afspraken worden de sectoren gehouden. Veranderkundig is niet te onderschatten dat partijen die nu met de minister op de foto staan, hun handtekening publiekelijk gezet hebben en dat in hun nieuwsblaadjes ventileren. Ik zie dat er nu echt wat gaat gebeuren. Na de eerste Green Deal stelde ik me voor hoe bestuurders, dokters en verpleegkundigen dachten: er is ergens een Dealtje afgesproken, maar wat heb ik ermee te maken? Daarom hebben we ook de Federatie van Medisch Specialisten (FMS) en de VenVN erbij betrokken.’

Draagvlak daar een happening van te maken. ‘Misschien kunnen we er een seminar aan verbinden, of doen we het op jullie congres. Misschien wil er een minister komen en kunnen we er andere stakeholders bij betrekken’, zegt ze. Het draait bij de Green Deals om bekendheid en betrokkenheid. ‘We willen partijen geen concrete verplichting opleggen, geen norm, maar op 1 mei moeten de care- en de curesector wel kunnen aangeven waar ze staan en hoe ze in 2050 CO2-neutraal willen worden.

De Green Deal is niet vrijblijvend. Als de financials actief meewerken, gaat het veel sneller.’

De meerwaarde van de tweede Green Deal ten opzichte van de eerste zit hem volgens Van Beek in het feit dat er zoveel meer partijen gezamenlijk meedoen. ‘De eerste deal werd ondertekend door moedige koplopers, maar het ministerie heeft al snel gezegd dat we de doelstellingen uit het regeerakkoord ten aanzien van klimaat niet redden met losse instellingen. Daarom ben ik zo blij dat de brancheorganisaties nu mee doen, die aanvankelijk terughoudend waren. Zij zijn inmiddels druk bezig de benodigde expertise te mobiliseren. Met deze overeenkomst is duurzaamheid verankerd in beleid, gestructureerd. En ook VWS is veranderd, bij het ministerie zelf is duurzaamheid ook nog maar kort geleden op het netvlies verschenen. Daardoor is duurzaamheid nog niet opgenomen in het Hoofdlijnenakkoord Medische Specialistische Zorg. Dat is echt jammer, een paar haakjes zouden hebben geholpen.’

De eerste deal hadden zorgverzekeraars niet als groep ondertekend, slechts een paar afzonderlijke verzeke-

Duurzaamheid is integraliteit, het lukt alleen met een gezamenlijke aanpak 12

Van Beek vertelt dat ze op een strategiebijeenkomst van de FMS met de voorzitters van de wetenschappelijke verenigingen was uitgenodigd, om hen ervan te overtuigen dat ook zij konden vergroenen. ‘Ik liet zien wat er in het Verenigd Koninkrijk al was bereikt, bijvoorbeeld op het gebied van nefrologie. Hoe het hele proces van dialyse was vergroend. Moet een patiënt wel naar het ziekenhuis komen? Kan dat niet dichterbij, of thuis, zodat er minder transport plaatsvindt? Kan het niet ’s nachts, zodat iemand overdag naar school kan of kan doorwerken? Waar komt de spoelvloeistof vandaan?

Worden de mensen daar goed betaald? Is er geen sprake van kinderarbeid? Hoe zit het met de verpakkingen?

Hoe wordt dat vervoerd? Wat gebeurt er daarna met de spoelvloeistof? In het UMCU heeft men de handschoen opgepakt. De vereniging van orthopeden heeft als eerste wetenschappelijke vereniging de Green Deal getekend.’

Aanvankelijk was Van Beek bang dat zorgprofessionals er weinig voor zouden voelen om te vergroenen omdat ze het al zo druk hebben en kampen met personeelstekorten. ‘We hebben de Faculteit managementwetenschappen gevraagd dat te onderzoeken. Daaruit bleek dat er een groot draagvlak is voor duurzaamheid. Men ergert zich groen en geel aan alle verspilling!’

Al gaat duurzaamheid al lang veel verder dan vastgoed, volgens Van Beek blijft dat aspect belangrijk. ‘Bij de brancheorganisaties staat dat in het kader van het klimaatakkoord natuurlijk heel hoog op de agenda. Het is leuk om te zien hoe het soms uitwerkt als je de bewoners, patiënten of medewerkers laat participeren. Ik was laatst bij een intervisiebijeenkomst in de gehandicaptenzorg, toen een bewoner op de deur klopte. Hij kwam rapporteren hoeveel lampen er die avond onnodig hadden gebrand. Hartverwarmend! Ook patiënten is verspilling een doorn in het oog. We moeten niet vergeten dat liefst 5% van de CO2-uistoot afkomstig is van

05 2018

INTERVIEW

de zorg. Een op de zes sterfgevallen wordt veroorzaakt door milieuvervuiling. Wij maken mensen eerst ziek en dan beter… Dát probeer ik dokters en verpleegkundigen te laten zien. Het gaat niet alleen om de planeet, maar ook om je patiënten, je kinderen, en de kinderen van je kinderen.’

Er wordt vaak gezegd dat het geld ontbreekt, maar dat is flauwekul!

Duurzaam werken is door de bank genomen goedkoper

‘Zwaargewichten’ ‘We richten ons natuurlijk ook op bestuurders, zegt Van Beek, ‘maar duurzaamheidsbeleid moet in de genen van de hele organisatie gaan zitten.’ Ze ziet allerlei wegen die daartoe kunnen leiden. Ze heeft bijvoorbeeld van dichtbij ervaren hoe de betrokkenheid van externe ‘zwaargewichten’ aarzelende bestuurders over de streep trekt. Verder verwacht ze dat technologie een beweging van onderop kan bewerkstelligen. ‘Een app op je telefoon die de luchtkwaliteit meet bijvoorbeeld.

Als de jongere generatie dat soort dingen gaat gebruiken, komt er iets op gang. Ze willen misschien helemaal niet meer wonen waar zo’n sluipmoordenaar rondwaart.’

Afgelopen jaren hoorde Van Beek nogal eens dat afdelingen inkoop en onderhoud wel wilden verduurzamen, maar dat bestuurders er niets voor voelden omdat het duurder zou zijn. Dat zou mede gevoed zijn door de financials. ‘Dat kan niet meer’, zegt ze beslist.

‘Het helpt dat bestuurders hun handtekening gezet hebben onder de Green Deal. Het afgelopen jaar is duidelijk geworden dat verduurzamen móet. Nadat minister Wiebes had besloten dat we van het gas af gaan, is iedereen wakker geworden. Ik hoor mensen wel mopperen dat de zorg het al zo druk heeft, dat er zoveel personeelstekorten zijn – en dat is ook zo – maar bestuurders moeten nu echt in beweging komen. De financials kunnen daar veel in betekenen. Op brancheniveau inzichtelijk maken waar hun instelling staat bijvoorbeeld, want de normering moet uit de sectoren zelf komen.’

Op de vraag of de financiële kaders dat wel het toelaten, antwoordt Van Beek resoluut. ‘Er wordt vaak gezegd dat het geld ontbreekt, maar dat is flauwekul!

Duurzaam werken is door de bank genomen goedkoper. Maar je moet het kortetermijnperspectief durven los te laten. Uit dat voorbeeld van de afdeling nefrologie is gebleken dat je er geld mee kunt verdienen. Je kunt het op de achterkant van een sigarendoosje uitrekenen. In het Radboudumc is men begonnen met groene OK’s. Een van de vragen betrof de afschrijving in tien jaar. Was dat nodig? Daar hebben ze 7,5 ton kunnen besparen. En er gebeurden andere boeiende dingen. Voor het eerst zat de man van de technische dienst aan tafel met de anesthesist. Fantastisch. Mensen die elkaar anders nooit rechtstreeks ontmoeten, werken als gelijkwaardige partijen samen.’

05 2018

‘Financials hebben het moeilijk, met name als het bestuur aan termijn van een jaar vasthoudt en niet het geduld of de financiële buffer heeft om over een periode van vijf jaar te kijken. Maar ook zij kunnen met andere partijen om tafel gaan zitten. Duurzaamheid is integraliteit, het lukt alleen met een gezamenlijke aanpak.’

Slechts een klein percentage zorgaanbieders is al met beleid op het gebied van duurzaamheid in de breedte bezig. De anderen denken alleen nog maar aan isolatie, zonnepanelen, groene daken en led-verlichting. ‘Maar ook dat is belangrijk. Sterker, kijk eerst daar naar, daar zitten de quick wins. We gaan de komende jaren monitoren. Staan instellingen na een jaar waar ze beloofd hadden te zullen staan? Anderhalf jaar geleden vroeg ik de zeventig aanwezigen op een bijeenkomst van de Nederlandse Vereniging van Toezichthouders in de Zorg wie duurzaamheid agendeerde. Er ging één vinger omhoog. Eén! Dat is vreemd, omdat zíj raden maatschappelijke verankering moet borgen.

De rol van financials is volgens Van Beek niet te onderschatten. ‘Ze zouden eens met de zorgprofessionals moeten praten. Vragen of zij van deze Green Deal hebben gehoord. De businesscases in het langetermijnperspectief plaatsen. Informatie over het onderwerp verspreiden. Met hun ideeën de organisatie in gaan. De ondernemingsraad vragen of zij iets kunnen betekenen.

Fizi zou workshops over het onderwerp kunnen organiseren. Financials moeten het onderwerp samen met de RvB prioriteren. Doorgaans heeft hun leidinggevende, de CFO het in portefeuille, maar je kunt je afvragen of duurzaamheid niet zo integraal en corporate is dat het onder de verantwoordelijkheid van de CEO zou moeten vallen.’

‘Financials zouden gebruik kunnen maken van het Global Reporting Initiative, dat richtlijnen geeft voor duurzaamheidsrapportering. Het Milieu Platform Zorg is met certificering bezig. Bij vastgoed kun je kijken naar de eisen van Breeam of een ander keurmerk. En ga vooral uit van het denkraam van de Sustainable Development Goals, zodat je ziet waar het vandaan komt.

En als iets niet precies passend is, máák je het passend.

Doe iets. En doe het samen.’

13

!

DUOPINIE

PREDICTIVE ANALYTICS

Ingrid Hissink, financieel directeur VU Medisch Centrum, Amsterdam

05 2018

Als kind vond ik ‘zoek de verschillen’ leuk: twee getekende plaatjes die op het eerste gezicht hetzelfde waren, maar als je goed keek, toch anders waren. Het speuren naar weglatingen en nieuwe elementen tussen twee plaatjes was een leuk tijdverdrijf in het analoge tijdperk. En het werd echt uitdagend om meer plaatjes toe te voegen en toevoegingen of weglatingen in meerdere plaatjes te vinden.

Je begrijpt de analogie met situaties waarin dokters zich frequent bevinden: overeenkomsten en verschillen tussen patiënten kunnen verklaren waarom de ene behandeling wel aanslaat en de andere niet.

De uitdaging voor ziekenhuizen is om deze technieken ook echt in te gaan zetten in de zorglevering. Daarvoor heb je andere expertises nodig in het ziekenhuis dan die er nu zijn. Deze zijn nu nog schaars en duur en je kunt ook niet zonder de huidige expertises.

Ik zie predictive analytics als ondersteuning voor de dokter en de patiënt bij het nemen van een beslissing voor de meest kansrijke behandeling. Het is dus niet de computer die de beslissing overneemt. Je begint eerst met een beperkt aantal patiënten bij het bepalen van de effectiviteit van een bepaalde behandeling.

Het idee van machinelearningtechnieken is te leren van elke patiënt en die kennis te gebruiken om de verwachte uitkomsten voor de individuele patiënt te bepalen. Dit kun je dan in de spreekkamer inzetten op het moment van besluitvorming. Datascience wordt naar ik verwacht dus niet de enige bron van informatie. Dr. Watson fungeert als sparringpartner en adviseur van Sherlock Holmes en is een superervaren ‘zoek-de-verschillenexpert’.

De dokter en de patiënt blijven een zeer belangrijke rol spelen om te komen tot een optimaal voorspelde, succesvolle behandeling.

Mmm..., in feite kun je niet echt tegen predictive analytics zijn. Het is de toekomst: feiten en algoritmen, big data, neurale netwerken; alles om te komen tot voorspellende waarde… Nuttig in ziekenhuizen, maar ook in andere sectoren van de gezondheidszorg kan dit bijdragen aan betere zorg. Zo wordt in de gehandicaptensector een nightwatch ingezet waarmee op basis van fysieke kenmerken voorspeld kan worden wanneer zich een insult zal voordoen. Hoe fijn voor de cliënt, als hier adequaat op gereageerd kan worden!

Maar aan de andere kant kan, zeker voor een individu, de toekomst niet zo precies voorspeld worden met algoritmen op basis van historische data. Ieder mens is anders en vele factoren uit zijn omgeving beïnvloeden een individu. Perfect voorspellen vereist dat de factoren die van invloed zijn, bekend moeten zijn en gemeten moeten kunnen worden. De omgeving verandert snel, sneller dan jij en ik!

En de vraag is ook of de conservatieve zorgwereld er al klaar voor is. Er moeten middelen voor vrijgemaakt worden die er vaak niet zijn. Het idee bestaat dat machinelearning het denken van de mens overneemt. Dat heeft absoluut iets beangstigends voor velen van ons! Daarin deel ik de mening van mijn ‘cocolumnist’ dat de output altijd gecombineerd moet worden met de kennis van de hulpverlener.

De krapte op de zorgarbeidsmarkt vraagt naar efficiënte inzet van de aanwezige schaarse middelen. Daarbij gaan, zoals vaak het geval is, de kosten voor de baten uit. Predictive analytics moet op diverse terreinen nog haar meerwaarde voor de zorg bewijzen.

Hopelijk zonder de menselijke maat te verliezen!

Foto: De Beeldredaktie

Foto: De Beeldredaktie

ONZIN OF NIET?

Inez Gommers, concern controller Sovak, Terheijden

15

VERENIGINGSNIEUWS

TERUGBLIK THEMADAG ARBEIDSMARKT Op 13 november organiseerden wij op de sfeervolle locatie De Soester Duinen in Soest een themadag die in het teken stond van de arbeidsmarkt. Zo’n vijftig deelnemers lieten zich bijpraten over de maatschappelijke en technologische trends die van grote invloed zijn op hoe we in de toekomst gaan zorgen en werken. Vanuit verschillende invalshoeken bespraken we issues die spelen voor zorgorganisaties in het algemeen en de zorgfinancial in het bijzonder.

Onder leiding van Hans van der Spek van Berenschot begon de middag met inspirerende presentatie van trendwatcher Danielle Schreurs. Vervolgens kon je in twee rondes een workshop naar keuze volgen. Hierbij was keuze uit een breed scala van onderwerpen. Van de gevolgen van ehealth en domotica tot de fiscale spelregels bij de inzet van zzp'ers. Onze partners hadden stuk voor stuk interessante workshops opgezet.

UWV

Personeelstekorten in de zorg, op zoek naar oplossingen

Mechelien van der Aalst van UWV verzorgde een workshop waarin vooral werd ingegaan op oplossingen voor personeelstekorten. De tijd van ‘een tandje harder werven’ is inmiddels wel voorbij. En het inzetten van intermediairs en zzp’ers is vaak duur. UWV inventariseerde 24 oplossingen voor personeelstekorten. ‘Aantrekken van talent is belangrijk, maar het vasthouden daarvan evenzeer’, zegt Mechelien van der Aalst, arbeidsmarktadviseur van UWV. ‘En soms kan het helpen om bijvoorbeeld taken anders te verdelen.

Denk bijvoorbeeld aan scholingen tot ‘helpende plus’, die verzorgenden kunnen ontlasten. Het ei van Columbus bestaat niet: het komt aan op creativiteit, hard werken en investeren – want bij dit

soort oplossingen heb je niet meteen morgen resultaat. Het gaat om de vraag of je als werkgever bereid bent te investeren in scholing en ontwikkeling, om tijd vrij te maken om studenten te begeleiden, om echt serieus te kijken naar werkdruk, arbeidsvoorwaarden, roosters, vitaliteit en duurzame inzetbaarheid. Wat voor de ene werkgever aantrekkelijk en mogelijk is hoeft dat voor de ander niet te zijn, zo bleek wel tijdens de workshop.

Er gebeurt al veel in de sector om de problemen aan te pakken, zo werd duidelijk. Maar de tijdens de workshop gepresenteerde menukaart met oplossingen kan instellingen misschien toch nog op nieuwe ideeen brengen.

De controller in 2020/2025, blijvend ontwikkelen!

De rol van de controller zal de komende jaren drastisch veranderen. De verwachting is dat de omvang van meer financieel georienteerde controllers over tien jaar nog 10 tot 30 procent van de huidige grootte zal zijn. In deze workshop is er inzicht gegeven in wat er van de controller in 2020/2025 wordt gevraagd.

Zo werd de impact van technologische ontwikkelingen zoals block chain, big data, kunstmatige intelligentie en digitale transformatie besproken. De toenemende verwevenheid van Finance & IT kwam aanbod en wat dit betekent voor de samenwerking. Maar ook hoe je als controller van de toekomst het management kan ondersteunen en adviseren op het gebied van business innovatie, kennismanagement en compliance. Inzich-

16

Ferocia

ten over hoe je als controller kan groeien in de rol die gevraagd wordt in 2020/2025.

Persoonlijk leiderschap en blijvende ontwikkeling staat meer dan ooit te voren centraal. Zelfstandig kritisch denken en de relevantie van ontwikkelingen en juistheid en toegevoegde waarde van data kunnen beoordelen. Laat de nieuwe ontwikkelingen geen bedreiging voor de functie binnen Finance & Control zijn, maar juist een kans. De uitwisseling van ervaringen en ideeën werd als erg inspirerend ervaren. Laten we dat vooral vasthouden zodat professionals binnen de branche elkaar kunnen versterken.

05 2018

VERENIGINGSNIEUWS

De Belastingdienst komt naar u toe! Ofwel hoe slapeloze nachten te voorkomen bij de inzet van zzp’ers Duuq In deze workshop ging David Savenije, fiscaal jurist, in op vraag hoe een zorginstelling in deze tijd zzp’ers kan inzetten zonder dat die vanuit fiscale optiek bij de zorginstelling in dienstbetrekking worden geacht. Voor elke zzp’er die geen zzp’er blijkt te zijn, kan de zorginstelling een naheffing van loonbelasting opgelegd krijgen. Dit kan tot een substantieel financieel risico leiden.

Aan de hand van een ‘best practice’ bij een zorginstelling is geschetst op welke wijze de inhuur van zzp’ers kan worden ingeregeld. Via een dergelijk concreet voorbeeld uit de dagelijkse praktijk is het voor de deelnemers aan de workshop duidelijk(er) waar de uitdagingen en oplossingen liggen om met zo min mogelijk administratieve lasten de inzet van zzp’ers georganiseerd te krijgen.

Vanaf 1 juli jl. is de Belastingdienst begonnen om bij zoveel mogelijk bedrijven en instellingen langs te gaan voor de beoordeling of de inzet van zzp’ers op fiscaal juiste wijze plaatsvindt. De Belastingdienst heeft aangegeven dat de insteek niet is elke goedbedoelende organisatie direct met naheffingen op te zadelen, maar de focus te leggen op het straffen van zogenaamde ‘kwaadwillenden’. Dat klinkt positief, alleen hoe zorg je als zorginstelling ervoor geen ‘kwaadwillende’ te zijn in de ogen van de Belastingdienst?

Door nu actief bezig te zijn met het opzetten en inregelen van een eenduidige werkprocedure in de zorgorganisatie, op basis van de juiste fiscale definities, kan in ieder geval het stempel van ‘kwaadwillende’ worden voorkomen. Nog belangrijker is dat hiermee de inzet van zzp’ers niet on hold hoeft te komen staan, omdat duidelijk is wat de (on)mogelijkheden en alternatieven zijn om de betreffende personen voor de zorginstelling in te zetten. Met deze positieve afsluiting leek een goede nachtrust weer in zicht voor de deelnemers aan de workshop…

Emeritor/FutureMap

E-health en Domotica: een stille overname?

Wordt het werk in de zorg stilletjes overgenomen door technische innovaties? De financiële professionals die meededen aan de workshop denken van wel. Maar zij zijn er niet van overtuigd dat dit tot minder werk leidt. Vooral werk voor middelbaar opgeleiden lijkt overgenomen te worden, maar er komt meer werk voor hoger opgeleiden, die met de techniek moeten omgaan. De lagere functies blijven eveneens nodig, omdat het werk op dat niveau zich moeilijker laat automatiseren. Hoe dan ook worden we uitgedaagd om met nieuwe techniek om te gaan: 'Het is het belangrijker dan ooit dat we met de techniek meegroeien en ons er niet voor afsluiten.'

Techniek is duur. Er is een grote drempel om investeringen te doen. Die wordt vergroot door het risico op mislukking. Vooral kleine zorginstellingen zijn terughoudend. Zij zouden graag meer houvast hebben om het risico te verkleinen. De deelnemers denken

05 2018

dat uiteindelijk de kosten zullen dalen: 'Als techniek eenmaal werkt, wordt het werk goedkoper.'

Of de patiënt hier blij mee is? Techniek mag er niet toe leiden dat patiënten afgescheept worden met een technische oplossing en daardoor te weinig menselijke aandacht krijgen. Maar als techniek zorgt dat lastige, vieze of saaie klussen worden overgenomen, is dit goed voor de patiënt én komt er meer tijd voor de menskant.

De verlanglijstjes zijn er al. AI, Big Data, IOT en blockchain zijn veelbelovend. Wel blijft de vraag: wie dit gaat betalen? Verzekeraars en gemeenten zijn ook belanghebbenden. Goede onderhandeling, krachten bundelen en zelfs crowdfunding worden de onontbeerlijke instrumenten om, zeker voor kleine zorginstelling, de toekomst in huis te halen.

17

VERENIGINGSNIEUWS

Strategische personeelsplanning in de zorg Demografische en technologische ontwikkelingen, veranderende bekostiging en maatschappelijke verwachtingen hebben flinke impact op het werk binnen zorginstellingen. De zorg heeft bovendien te maken met vergrijzing, ontgroening en flexibilisering van het personeelsbestand. Waar zorginstellingen meestal een duidelijke strategie hebben om in te kunnen spelen op de externe ontwikkelingen is het personeelsbeleid meestal nog vooral gericht op de korte termijn.

Strategische personeelsplanning is een planningsmethode om het personeelsbeleid anticiperend te maken in plaats van reactief.

Jaarlijks – als onderdeel van de P&C-cyclus – maakt het management met ondersteuning van HRM een vertaling van de ontwikkelingen en ambities van de organisatie naar een visie op het personeel dat daar over enkele jaren voor nodig is. Op basis van een GAP-analyse worden daarna HR-oplossingen geformuleerd voor de personele knelpunten die er aan komen.

In haar workshop heeft Berenschot een inkijkje gegeven in hoe zorginstellingen met strategische personeelsplanning aan de slag

18

Berenschot

kan gaan en best practices uit andere organisaties gedeeld. De belangrijkste valkuilen en succesfactoren bij strategische personeelsplanning zijn: Valkuilen: • Beginnen als er geen behoefte aan is bij het (top)management • Beginnen zonder duidelijke strategie en/of financiële kaders • SPP uit laten voeren door HRM zonder eigenaarschap bij het lijnmanagement • Te veel leunen op een softwarepakket of een rekenexercitie • SPP éénmalig uitvoeren en niet integreren in P&C-cyclus Succesfactoren: • Klein beginnen (bijvoorbeeld een pilot) • Voer SPP uit op het juiste organisatieniveau • Werk met scenario's als er onzekerheid is over ontwikkelingen • Neem genoeg tijd (maar wel realistisch) • Doe het samen!

05 2018

VERENIGINGSNIEUWS

Regeren is vooruitzien, van trends naar anticiperend FWG/Progressional People arbeidsmarktbeleid Wat is de rol van de zorgfinancial als het gaat om het toekomstproof maken van de zorgorganisatie en het doorbreken van de varkenscyclus die de zorgsector (opnieuw) parten speelt? Deze vraag stond centraal tijdens de workshop ‘Van trends naar anticiperend arbeidsmarktbeleid’.

De natuurlijke reactie om te bezuinigen op opleidingscapaciteit en arbeidsmarktprofilering heeft de zorgsector de voorbije jaren op achterstand gezet. Hoever reikt de (financiële en bestuurlijke) polsstok van organisaties op deze thema’s eigenlijk? Weerbarstige vraagstukken waar veel zorgorganisatie (opnieuw) mee worstelen.

Trends en ontwikkelingen in de zorg hebben een grote impact op het werken in (de toekomst van) de zorg. Zo zien we dat de gezondheidszorg zich verbreedt, er meer wordt samengewerkt en het unieke individu en het maatschappelijk rendement steeds meer leidend worden. Hoe kom je als zorgorganisatie van deze (macro)trends naar anticiperend arbeidsmarktbeleid? Hoe zorg je dat je tijdig en adequaat voorsorteert op ontwikkelingen die de inhoud en het volume van werk (gaan) beïnvloeden?

Aan de hand van een denkraam spraken we tijdens de workshop over de beleidsopties die organisaties hebben op onderliggende issues als de aantrekkelijkheid van de sector, het vergroten van het studie- en sectorrendement van de opleidingen, het organiseren van adequate routes voor zij-instromers en herintreders, het ombuigen van de breed ervaren werkdruk, het anders inrichten van werkprocessen en het (her)invoeren van nieuwe functies. De conclusie uit de workshop is dat het loont om een stapje terug te doen, te bezinnen, zodat er daarna een sprong vooruit kan worden gemaakt. Het doorbreken van de vicieuze cirkel van reactief repareren vraagt durf, een frisse blik en een andere benadering.

De praktijk toont zich weerbarstig. De arbeidsmarkt voor zorg en welzijn vertoont de kenmerken van een klassieke varkenscyclus.

Trends die de zorg én arbeidsmarkt veranderen Maatschappelijke en technologische ontwikkelingen zijn van grote invloed op hoe we in de toekomst gaan zorgen en werken. En dus ook op hoe we gaan werken in de zorg.

Chronisch gezond Iedereen wil lang en gezond leven. De wetenschap en techbedrijven ontwikkelen oplossingen om ouderdom tegen te gaan. Zo kan beschadigd DNA al worden vervangen en rollen er straks nieuwe organen uit de 3D printer. Als we langer leven én werken, gaan we onze levens anders inrichten. Nieuwe carrières worden normaal en we zullen vaker een time-out nemen.

Fluïde leven Werken, ontspannen en zorgen zijn geen gescheiden werelden meer. Zo wordt de patiënt tegenwoordig thuis omringd met domotica en e-health. Het feit dat rollen door elkaar lopen heeft ook effect op zorgprofessionals. Ze eisen meer grip op hun werk-privé balans.

05 2018

Daniëlle Schreurs

Cobotisering Repeterende, gevaarlijke en vervelende taken besteden we uit aan kunstmatige intelligentie. Hierdoor verdwijnen en veranderen banen. Tegelijkertijd ontstaat er juíst behoefte aan menselijke aandacht in de zorg. Daarom heeft kunstmatige intelligentie pas echt waarde als we dit verbinden met emotionele intelligentie.

Betekenisrevolutie We verlangen naar betekenisvol werk. Zorgprofessionals betwijfelen of het invullen van lijstjes en vinkjes écht van waarde is voor de patiënt. Bovendien vragen we ons af of economische groei zaligmakend is. Geluk, welzijn en balans winnen aan waarde in onze samenleving.

We groeien toe naar een samenleving waar one size fits one de norm is. Zorgconsumenten eisen een gepersonaliseerde behandeling en werknemers een gepersonaliseerde en zinvolle loopbaan. Iets wat we alleen kunnen realiseren als mens en machine optimaal met elkaar samenwerken.

19

advertentie

9RRUNRP RQYHUZDFKWH NRVWHQ Eรณ DUEHLGVRQJHVFKLNWH ZHUNQHPHUV

GHbNRVWHQ YRRU GH :*$ XLWNHULQJHQ HQ UH LQWHJUDWLH

YDQbDUEHLGVRQJHVFKLNWH ZHUNQHPHUV YRRU XZ UHNHQLQJ 0HW GH :*$ (5' YHU]HNHULQJ NUรณ JW X GH]H NRVWHQ YHUJRHG +XOS Eรณ KHW EHSHUNHQ YDQ XZbVFKDGHODVW 0HW RQ]H SUHYHQWLHYH GLHQVWHQ HQ 5H LQWHJUDWLHVXEVLGLH KRXGHQ ZH Eรณ ]LHNWH GH LQVWURRP LQ GH :*$ ODDJ (Q Eรณ DUEHLGVRQJHVFKLNWKHLG ]RUJHQ ZH PHW FDVHPDQDJHPHQW YRRU HHQ KRJHUH XLWVWURRP =R EOรณ IW GH FRQWLQXยฑWHLW YDQ XZ RUJDQLVDWLH JHZDDUERUJG HQ XZ SUHPLH ODDJ

5HNHQYRRUEHHOG 6WHO XZ YDVWH PHGHZHUNHU PHW HHQ MDDU VDODULV YDQ ล ZRUGW ]LHN (QbQD bMDDU ]LHNWH DUEHLGVRQJHVFKLNW +HUSODDWVHQ LV QLHW PRJHOรณ N 'LWbNRVW X UXLP ล b /R\DOLV YHUJRHGW GH NRVWHQ YRRU GH :*$ XLWNHULQJHQ ล b LQbWRWDDO โ ฃ /RRQ ZHUNJHYHU โ ฃ 6FKDGHODVWEHSHUNLQJ /R\DOLV โ ฃ 8LWNHULQJ /R\DOLV

8Z YRRUGHOHQ :*$ XLWNHULQJHQ YHUJRHG 6QHO HQ HHQYRXGLJ GHFODUHUHQ &DVHPDQDJHPHQW 6FKDGH YHUKDOHQ RSbGHUGHQ 5H LQWHJUDWLHVXEVLGLH

!

!

!

! " !

# # " !

'

'

'

'

# ! # ! ! ! "

!

' ! ! ! & $

ZZZ OR\DOLV QO ZJD HUG

COLUMN COLUMN

Op weg naar financieringsstelsel 2.0 Het huidige financieringsstelsel in de zorg moet op de schop. Het geeft geen ruimte aan innovatie en de structuur is niet meer aan de burger uit te leggen.

E premie (obv leefstijl)

en toekomstbestendig en betaalbaar zorgstelsel betekent meer dan alleen een spel tussen zorgverzekeraar en zorgaanbieder. De burger en de overheid hebben hierin ook een rol te vervullen. De voorgestelde uitkomstfinanciering vormt hierin een eerste stap. Een drastische wijziging is een wijziging in het stelsel waarin de te betalen premie en de vergoeding voor de toegevoegde patiëntwaarde aan elkaar gerelateerd zijn. Dit ziet er als volgt uit: hoog Innovatie

Optimum

Preventie

Dilemma

laag laag

premie (obv leefstijl)

hoog

In het schema worden levensstijl en patiëntwaarde aan elkaar verbonden. Dit kan de nodige vragen oproepen. Zouden mensen met een ongezonde leefstijl meer zorgpremie moeten betalen? Wat doet dit met ons solidariteitsbeginsel? Hoe meten we patiëntwaarde? Is dat voor iedereen gelijk? Uit onderzoek blijkt dat mensen zich solidair tonen met mensen met een niet zo goede gezondheid en mensen met een genetische aanleg voor een ernstige ziekte. Mensen blijken minder solidair ten aanzien van leefstijl: rokers, mensen die ongezond leven en mensen die veel alcohol drinken. Om de positieve leefstijl een duwtje in de rug te geven speelt de overheid een belangrijke rol. Het is bekend dat te veel, te vet, te… niet goed voor ons is. Toch zijn juist alle ongezonde producten vaak goedkoper dan de gezonde. Om een positieve leefstijl te stimuleren wordt er een hogere voedingsbelasting geheven over ongezonde producten. Van deze extra overheidsinkomsten en het verschil tussen de betaalde premie en de uitgaven aan de zorgverlener wordt een preventiebudget gevormd. Het preventiebudget kan worden aangewend om op scholen voorlichting te geven. Om de producenten van biologische producten te stimuleren. Om de positieve leefstijl te bevorderen.

Is de betaalde premie hoger dan dat wat er aan de zorgverlener is vergoed dan ontstaat er een spaarsaldo. Dit saldo kan worden aangewend wanneer dit nodig is, bijvoorbeeld op latere leeftijd en om innovatie initiatieven te stimuleren. Wanneer de betaalde premie en de behaalde patiëntwaarde beide hoog zijn, dan is het zogenaamde optimum bereikt. De verleende zorg en betaalde premie zijn dan volledig in balans. De patiënt heeft 'waar voor zijn geld' gekregen.

Problematisch wordt het wanneer er een lage premie betaald is en er wel een hoge patiëntwaarde is geleverd. Door opname uit het spaarplan, extra premie betalen, bijdrage door de werkgever of uit het sociaal vangnet kan dit worden opgelost.

Naast het verbinden van de uitkomstfinanciering met de te betalen premie is het noodzakelijk om het zorgvastgoed onder te brengen bij de overheid. De overheid kan het zorgvastgoed meer flexibel inzetten en de prijzen worden niet meer beïnvloed door de diversiteit in kapitaalslasten.

De meeste zorginstellingen kunnen juridisch geen winst uitkeren. Om de innovatie echt een boost te geven moet winstuitkering mogelijk gemaakt worden. De particuliere initiatiefnemer kan dan een revenu uit zijn initiatief incasseren en de zorginstelling kan een samenwerking met een start up aangaan.

Alleen met drastische wijzigingen maken we ons financieringsstelsel van de zorg weer gezond en betaalbaar.

05 2018

Elise van Soest hoofd afdeling Business Control, Noordwest Ziekenhuisgroep

21

FACTS & FIGURES

GAAT U DE JAARREKENING 2018 TIJDIG DEPONEREN? In de zomer gaven aanmerkelijk veel zorgorganisaties aan dat zij de jaarverantwoording niet tijdig hadden gedeponeerd en klaagden over de moeizame weg om te komen tot deze indiening. Is dit een gevoel of ook te onderbouwen met facts en figures?

Deponering na 31 mei

120% 100% 80% 60% 40% 20% 0%

Deponering 30, 31 mei of 1 juni

100%

50%

2015 Alg. Ziekenhuizen GZ

2016 GGZ

VVT

2017 Totaal

Jeugdzorg

0%

2015 Alg. Ziekenhuizen

2016 GGZ

Jeugdzorg

VVT

2017 GZ

Totaal

Bron: CIBG Een eenvoudige deelwaarneming van 19 algemene ziekenhuizen, 20 VVT-organisaties, 10 GGZ-, GZ- en Jeugdzorgorganisaties geven bovenstaand beeld van een deponering na de wettelijke termijn.

• Het na 1 juni deponeren komt niet sporadisch maar regelmatig voor; in 2015 was dit 38%, in 2016 was dit 30% en in 2017 was dit 34%.

• De sector GGZ had in 2015 uitstel voor het deponeren van de jaarverantwoording.

• Voor de sector Jeugdzorg geldt deze verplichting vanaf 2015.

• In de deelwaarneming hebben de GZ-organisaties in de jaren 2016 en 2015 volledig voldaan aan de wettelijke termijn. 40% van de VVT-organisaties voldoen hier niet aan.

22

Het deponeren rondom 31 mei geeft aan dat er sprake is van mogelijke stress voor het indienen. Of er wordt net op tijd gedeponeerd of net te laat. Dezelfde deelwaarneming geeft bovenstaand beeld.

• In 2015 is 42% van jaarverantwoording gedeponeerd op deze kritische datums, voor 2016 was dit 61% en voor 2017 gold een percentage van 53%.

• De algemene ziekenhuizen deponeren relatief vaak op deze kritische datums; 2015 een percentage van 79%, 2016 68% en in 2017 58%.

• De VVT-sector volgt direct, 2015 een percentage van 40%, 2016 78% en in 2017 55%.

• In alle sectoren, uitgezonderd de algemene ziekenhuizen, geldt dat er in toenemende mate gedeponeerd wordt op deze kritische momenten.

05 2018

FACTS & FIGURES

Inventarisatie in het veld (zorgfinancials en accountants van meerdere kantoren) levert het volgende kwalitatieve beeld op van de oorzaken van te late deponering:

Oorzaak 1 t/m 4 zijn redelijk objectief vast te stellen. Het gevoel dat er leeft omtrent bezuinigen op overhead/ondersteunende diensten is alleen niet eenvoudig te valideren met data. Zo hebben GZorganisaties ongeveer vergelijkbare overhead als VVT-instellingen, maar er is een duidelijk verschil in de indieningstermijn bij CIBG.

1. De impact van de transities (Jeugdwet/Wmo) 2. Door internationale en Europese wetgeving zijn de eisen die gesteld worden aan een goedkeurende verklaring scherper en strenger geworden 3. Capaciteit/arbeidsmarkt vraagstukken bij de accountants 4. De AFM heeft meer eisen gesteld aan de teamopbouw binnen accountantsorganisaties 5. De kwaliteit van dossieropbouw bij zorgorganisaties blijft achter ten opzichte van de eisen die accountants stellen. Kennis en capaciteit lijken de oorzaak 6. Zorgorganisaties hebben in de afgelopen jaren ook bezuinigd op ondersteunende diensten, wat niet alleen het effect is van verdere automatisering

Investeren in kwaliteit en meer automatiseren lijken meer het verschil te verklaren. Deze investering lijkt controversieel (geld vloeit weg uit de zorg) maar ervaring leert dat het herstel van administratieve hiaten (mogelijk nog meer) geld kost. Negeren, weglopen of vechten tegen ontwikkelingen helpt niet om te voldoen aan de wetgeving. Aanpassen en anticiperen wel.

Erik-Jan Spee, BDO Publieke Sector, Branchegroep Zorg

Omvang generieke overheadformatie per sector (als percentage van de totale formatieomvang) 2011-2017 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5%

11,9%

11,1%

11,0%

Food

Chemie

12,3%

12,4%

12,5%

13,0%

13,5%

14,5%

14,6%

15,4%

15,7%

15,8%

16,4%

us Jeu gdzorg Aanbie ders je ugddom ein Basiso nderwij s ICT-die nstverl ening Kindero pvango rganisa Verpleg ties ing en verzorg ing Bouw Metal E lektro Gehan dicapte nzorg Transp ort Detach ering

16,5%

advies

Burea

tancy,

16,8%

andel

Grooth

Accoun

17,0%

17,6%

FPC’s RIBW’s

17,7%

17,9%

UMC’s rch Ins telling en Resea

18,8%

19.3%

s

Ingenie ursbure au

20,2%

19.8%

20,5%

21,2%

22,9%

22,9%

23,1%

23,7%

23,8%

23,9%

24,5%

Utility huizen

Zieken

raars,

pensio enen Hoges Uitvoe cholen rende publiek e orga nisatie s Gerec hten Univer siteite n Revali datiec entra Goede doelen Agents chapp en Voortg ezet o nderw ijs Uitgev erijen Welzij Geeste n lijke G ezondh eidzorg

25,3%

25,8%

27,4%

ZBO’s happen

Waters c

Verzek e

32,1%

31.3%

36,0%

38,1%

Juridis

Branch

e-orga n

isaties Provin cies che die nstver lening Gemee nten Woning corpora ties

36.1%

0%

Bron: Berenschot

05 2018

23

HOOFDPUNT

Duurzaamheid moet, ook bij controllers Duurzaamheid is hot. Dat is ook nodig. Er wordt ons veel onheil voorspeld door de stijging van de temperatuur en van het zeewater. De zorgsector is (nog) een grote vervuiler en dus moet ook de zorg aan de bak om de milieubelasting te verminderen. Met de Green Deal duurzame zorg heeft de zorg zich verbonden aan het terugdringen van CO2, zuiniger gebruik van grondstoffen, schoner water en een gezonde leefomgeving. Voormalig Fizi-bestuurslid Toine van de Pol tekende de Green Deal duurzame zorg namens de VGN.

H

et milieuplatform zorg (MPZ) houdt zich al langere tijd bezig met de milieubelasting van de zorg. Ik ben in 2017 lid geworden van het bestuur van het platform. De materie interesseert mij, ik ben tevens coördinator duurzaamheid in mijn organisatie en meer inbreng vanuit de care was welkom. Dus zet ik mij in om een bijdrage te leveren.

% t.o.v. 2015

Een van de mooie instrumenten die het platform heeft aangeleverd, is de milieubarometer. Met de milieubarometer kun je de milieubelasting van je eigen organisatie in beeld brengen, al is het een vereenvoudigde weergave van de complexe werkelijkheid. Echt iets voor financials. Je kunt het in getallen vatten en wij hebben toegang tot de benodigde gegevens, zoals oppervlaktes van gebouwen, cijfers over energiegebruik, vervoer en afval.

Dus als je je iets breder wilt opstellen dan een financiële jaarrekening, ligt er een kans.

dus ook waar mogelijkheden liggen om stappen te zetten. In ons meerjarenbeleid staat dat we onze voetafdruk met 20% willen verminderen. Dus nu moeten we leveren. De barometer laat zien dat ons dat gaat lukken. Heel eenvoudig door over te schakelen op groene, Europese windenergie. Dat hebben we gedaan halverwege 2017 en je ziet het resultaat (zie de figuur). Het oranje staafje elektriciteit is gehalveerd in 2017. En we weten nu al dat de elektriciteit in 2019 op nul komt.

Flauw om de milieubelasting van elektriciteit te regelen met gekochte certificaten voor groene energie? Ik denk het niet. Als heel Nederland dat doet, dan is er geen vraag meer naar niet-groene energie en kunnen de kolenen gasgestookte centrales dicht. De omschakeling is natuurlijk complexer in de werkelijkheid, maar de koers moet verlegd worden naar niet-fossiele brandstof. Via de certificaten betalen we eerlijk mee aan de meerkosten van windenergie. Dat zet zoden aan de dijk.

Gemiva SVG Groep - Milieumeter 120

De barometer laat ons ook zien waar onze andere grote problemen zitten. Bij het gasverbruik en het vervoer. De vooruitgang op die terreinen laat nog te wensen over, al is en wordt er veel geïnvesteerd in isolatie en energieopwekking. Werk aan de winkel om verdere stappen te zetten.

100 80 60 40 20 0

2015 2017 1 2

Kantoorpapier Personenvervoer Zakelijk verkeer Woon-werkverkeer

Gert Kwakernaak, manager FinancIën en Informatievoorziening Gemiva-SVG Groep

24

Bedrijfsafval Water & afvalwater Brandstof & warmte Elektriciteit Bron: Milieubarometer

Bij Gemiva hebben wij gebruikgemaakt van de milieubarometer en twee jaren doorgerekend.

Het laat je zien waar de milieubelasting zit en

Het valt mij op dat de inbreng in het Milieuplatform Zorg tot nu toe vooral vanuit de facilitaire invalshoek is geleverd. Ik kom er nog nauwelijks financials tegen. Terwijl financials het MPZ en de eigen organisatie kunnen helpen met kwantitatieve analyses van milieubelasting, met goede managementinformatie en met de kosten en baten van te nemen maatregelen. Duurzaamheid moet, ook bij controllers. Pak op die handschoen, grijp die kans.

05 2018

advertentie

!" !

# ! ! % # " % # " % " ! % # ! " ! ! " # % % ! " # # !# " # % # " " % " % " ! # % $ # # "

$ % " ! ! # ! %

2S EDVLV YDQ GH]HOIGH WHFKQRORJLH NXQQHQ RRN PRGHOOHQ RQWZLNNHOG ZRUGHQ RP YRRUVSHOOLQJHQ WH NXQQHQ GRHQ ¶ " $ ! # # ! ! $ ! # # %HGULMYHQ ]RDOV %RRNLQJ FRP HQ &RROEOXH PDNHQ KLHU YHHOYXOGLJ JHEUXLN YDQ YRRU KXQ PDUNHWLQJXLWODWLQJHQ QDDU EHVWDDQGH NODQWHQ 2RN LQ GH ]RUJEUDQFKH ]LMQ HU WRHSDVVLQJHQ GHQNEDDU GLH KLHU EDDW ELM KHEEHQ 'H]H RQWZLNNHOLQJHQ ]LMQ RRN YRORS JDDQGH LQ GH ,7 HQ GH %XVLQHVV ,QWHOOLJHQFH LQ KHW ELM]RQGHU 7HUXJNLMNHQ GRHQ ZH PHW .3,·V HQ GDVKERDUGV )RUHFDVWLQJ DO GDQ QLHW UROOLQJ

JHHIW HHQ LQGUXN YDQ GH WRHNRPVWYHUZDFKWLQJ HQ GH VWDS QDDU GH ¶DXWRSLORW· LV RRN DO LQJH]HW ,HGHUHHQ NHQW GH V\VWHPHQ GLH QDDU HLJHQ LQ]LFKW DDQGHOHQ HQ GHULYDWHQ RS GH EHXU]HQ NRSHQ RI YHUNRSHQ 'DW GLW QLHW DOWLMG JRHG LV JHJDDQ KHEEHQ ZH RRN HUYDUHQ 7yFK OLMNW GLW VRRUW VRIWZDUH ZHO GH WRHNRPVW WH ZRUGHQ DOV GH NLQGHU]LHNWHV HUXLW ]LMQ 'iW GLW JDDW JHEHXUHQ LV QLHW PHHU GH YUDDJ PDDU ZHO ZDQQHHU GH WHFKQRORJLH XLWJHNULVWDOOLVHHUG LV 9HHO EHGULMYHQ LQ GH ]RUJVHFWRU KHEEHQ ,QIHQW LQPLGGHOV JHYRQGHQ YRRU GH WUDGLWLRQHOH %, RSORVVLQJHQ HQ KHW JHEUXLN YDQ GH]H VWXXULQIRUPDWLH KHOSW KHQ ELM HHQ HIILFLsQWH HQ HIIHFWLHYH EHGULMIVYRHULQJ

2Q]H IRUHFDVW DSSOLFDWLH VWHOW RUJDQLVDWLHV LQ VWDDW YRRUXLW WH NLMNHQ HQ ² ZDDU QRGLJ ² ELM WH VWXUHQ ,Q RQ]H YLVLH KRXGW KHW KLHU QLHW PHH RS ZLM JHORYHQ LQ DSSOLFDWLHV GLH LQ VWDDW ]LMQ ¶GLQJHQ· WH ]LHQ GLH ZLM QLHW ]LHQ HQ GHVJHZHQVW DFWLH NXQQHQ RQGHUQHPHQ 9DQ]HOIVSUHNHQG PRHWHQ GH]H V\VWHPHQ RQGHUVWHXQHQG ]LMQ HQ LV PHQVHOLMNH LQWHUDFWLH ² QHW ]RDOV LQ GH 7HVOD DOWLMG PRJHOLMN HQ OHLGHQG 'H VRIWZDUH GLH ZLM KLHUYRRU JHEUXLNHQ ² 0LFURVRIW 3RZHU%, ² HQ GH]H RQWZLNNHOLQJHQ NDQ IDFLOLWHUHQ KHEEHQ ZLM RPDUPG HQ ZH ]LMQ QX GH HHUVWH FRQFUHWH VWDSSHQ DDQ KHW PDNHQ ! # !

!

!

!

! # %!

! # %!

! %!

! # %!

%URQ *DUWQHU

'H YUDDJ GLH QX EHDQWZRRUG PRHW ZRUGHQ LV RI XZ RUJDQLVDWLH DO NODDU LV YRRU GH]H QLHXZH WRHNRPVW" ,QIHQW ZHO ZLM KHEEHQ LQJH]HW RS GH]H WRHNRPVW PHW NHQQLV HQ NXQGH HQ GH MXLVWH VRIWZDUH RP KLHUPHH GH ]RUJVHFWRU HHQ VWDSMH YHUGHU WH KHOSHQ

tŝůƚ Ƶ ŵĞĞƌ ǁĞƚĞŶ ŽǀĞƌ /ŶĨĞŶƚ͕ ŽŶnjĞ ǀŝƐŝĞ ĞŶ ĂĂŶƉĂŬ͍ KĨ ǀŝŶĚƚ Ƶ ŚĞƚ ŶĞƚ ĂůƐ ŽŶƐ ůĞƵŬ Žŵ ŽǀĞƌ ĚĞ ͚ƚŽĞŬŽŵƐƚ͛ ǀĂŶ ŐĞĚĂĐŚƚĞŶ ƚĞ ǁŝƐƐĞůĞŶ͕ ŶĞĞŵ ĚĂŶ ĐŽŶƚĂĐƚ ŵĞƚ ŽŶƐ ŽƉ͘ ,QIHQWXUH

&ORXG 3ODWIRUP &RQWDFW RI LQIR#LQIHQW QO

FISCALITEITEN

Fiets van de zaak in de zorg?

De overheid voert een beleid om Nederland nog fietsvriendelijker te maken. Dat doet zij onder andere door samen te werken met provincies en gemeenten. Zij bekijken samen wat nodig is om het fietsen aantrekkelijker te maken. Het kabinet investeert bijvoorbeeld in aanleg van nieuwe fietspaden en stallingen. Een andere aangekondigde maatregel is een versimpeling van de fiscale fietsregeling. Het wordt aantrekkelijker gemaakt om voor een fiets van de zaak te kiezen.

In dit artikel gaan wij in op de huidige mogelijkheden voor een fiets van de zaak en gaan we in op de nieuwe voorgestelde regeling. Ook behandelen we de fiscale uitwerking van poolauto’s en de mogelijkheid of de fietsregeling een vervanging voor de poolauto kan zijn.

Fietsregeling binnen de werkkostenregeling Vergoeden en verstrekken van een fiets Binnen de werkkostenregeling bestaat geen afzonderlijke faciliteit meer voor het verstrekken of vergoeden van een fiets van de zaak. De fiscale regeling voor de fiets van de zaak is komen te vervallen.

Indien een werkgever (brom)fietsen verstrekt, geldt dat de factuurwaarde (dan wel bij afwezigheid daarvan: de waarde in het economische verkeer) ten laste dient te worden gebracht van de vrije ruimte van de werkkostenregeling (het 1,2% forfait). Bij het vergoeden van een fiets telt het bedrag van de vergoeding mee voor de vrije ruimte. Of de fiets ook zakelijk wordt gebruikt en, zo ja, in welke mate is niet meer van belang.

Dit geldt ook in de situatie dat de werknemer, in ruil voor de fiets of fietsvergoeding, afstand doet van brutoloon of andere bestanddelen. Ook in dat geval dient de werkgever het bedrag van de fietsvergoeding of de factuurwaarde van de fiets in de vrije ruimte mee te nemen.

26

Ter beschikking stellen van fietsen Voor ter beschikking gestelde fietsen moet de werkgever de waarde in het economisch verkeer van het privégebruik vaststellen en vervolgens meenemen in de vrije ruimte. In de praktijk is dit erg lastig. De werknemer moet exact de privékilometers en zakelijke kilometers bijhouden. Daarnaast moet de werkgever bepalen wat de waarde in het economisch verkeer is voor deze kilometers. Eventuele kosten die de werknemer zelf betaalt (onderhoudskosten, stroomverbruik et cetera) mogen op de bijtelling in mindering komen. Kortom, geen werkbare regeling voor de praktijk. Daarom is nu een nieuwe fietsregeling per 2020 aangekondigd.

Aangekondigde fietsregeling van zaak Het is de bedoeling dat de aangekondigde fietsregeling per 1-1-2020 ingaat. De regeling is nog in concept en wordt nu samen met brancheverenigingen uitgewerkt.

Tot nu toe is het volgende bekend: • Indien de werknemer een fiets van de zaak voor privédoeleinden gebruikt, geldt op jaarbasis een bijtelling van 7%. De bijtelling wordt berekend over de

05 2018

FISCALITEITEN

consumentenadviesprijs van de fiets. Dit geldt voor zowel nieuwe fietsen als voor tweedehandsfietsen.

Met de RAI Vereniging en de BOVAG is afgesproken dat actuele consumentenadviesprijzen online raadpleegbaar zullen zijn, inclusief historisch overzicht.

• Anders dan bij de auto van de zaak wordt bij een fiets woon-werkverkeer als privégebruik aangemerkt.

Een bijtelling zal dan ook zeer snel aan de orde zijn.

• De bijtelling wordt verminderd met de bijdrage van een werknemer voor de fiets van de zaak. Aan derden betaalde kosten zoals de kosten van thuis opladen van de accu mogen niet in mindering komen op de bijtelling.

• Naast de reguliere fiets geldt de nieuwe regeling ook voor e-bikes en speed-pedelecs (snelle e-bikes).

De daadwerkelijke kosten voor een werknemer zijn afhankelijk van de consumentenadviesprijs en het geldende belastingtarief. De bijtelling voor een werknemer die minder verdient dan € 68.500 per jaar is weergegeven in de tabel hiernaast.

Zoals het nu lijkt, is het mogelijk dat de werkgever de maandelijkse bijtelling in de vrije ruimte onder te brengen. Daarmee heeft de werknemer effectief geen kosten.

Mogelijkheden werkgevers Met de nieuwe regeling zullen werkgevers mogelijk eerder kiezen voor een fiets van de zaak dan nu het geval is. Wel zal een werkgever willen voorkomen dat bij uitdiensttreding de fiets van de zaak ongebruikt in de fietsenstalling staat. Het is de verwachting dat marktpartijen daarom met regelingen komen waarbij de aanschaf, onderhoud en vervanging van de fietsen uit handen wordt genomen tegen een vast bedrag per maand.

Extra kosten Een fietsregeling waarbij de werkgever de fiets aanschaft of least, betekent dat de werkgever extra kosten moet maken. Dit zal vaak niet wenselijk zijn. Om deze extra kosten te voorkomen kan een werkgever ervoor kiezen om de fiets van de zaak in te zetten in plaats van een maandelijkse reiskostenvergoeding. Dit zal uiteraard wel afgestemd moeten worden met de werknemer en/of CAO-partijen. Ook zal in sommige situaties de fiets of e-bike de poolauto kunnen vervangen.

Poolauto In de zorg wordt vaak gebruik gemaakt van auto’s die door veel verschillende (zorg) personeelsleden worden gebruikt voor bijvoorbeeld het bezoeken van patiënten of het vervoer tussen verschillende vestigingen. Vaak blijft zo’n auto ’s avonds op het parkeerterrein van de werkgever en is met de werknemers afgesproken dat zij

05 2018

Marginaal IB-tarief

Tarief

Bijtellingsbedrag (7%)

Verschuldigde belasting per maand

Fiets, stel

€ 750,-

E-bike, stel € 2.000,-

37,8%

€ 52,50

€ 1,65

37,8%

€ 140,00

€ 4,41

de auto niet privé mogen gebruiken.

Als de werkgever geen controle uitoefent op dit verbod en er ook geen sluitende rittenregistratie aanwezig is, brengt dit grote naheffingsrisico’s met zich mee. De werkgever moet namelijk bewijzen dat de auto’s niet voor meer dan 500 kilometer op kalenderjaarbasis privé zijn gebruikt. Zonder bewijs is de bijtellingsregeling voor de auto van de zaak van toepassing.

Het is dan ook van belang om voor deze auto’s wel een sluitende rittenregistratie te hebben. Dit kan door middel van een papieren rittenregistratie of via gps-systemen (black box). Het is ook mogelijk om met de Belastingdienst een afspraak te maken over de wijze van controle.

Als de poolauto overigens een bestelauto is, zijn er meerdere mogelijkheden om de bijtelling te voorkomen. Denk voorbeeld aan de € 300 eindheffingsregeling voor bestelauto’s die doorlopend afwisselend worden gebruikt door meerdere werknemers.

In dit artikel gaan wij nu niet verder in op de voorwaarden van de regelingen voor bestelauto’s.

Fiets van de zaak in plaats van poolauto?

Of werkgevers de poolauto’s gaan inruilen voor een fiets van de zaak is natuurlijk afhankelijk van het gebruik van de poolauto’s maar zal in sommige gevallen het overwegen waard zijn.

Samenvatting en conclusie Binnen de huidige regelgeving (werkkostenregeling) valt de vergoeding en verstrekking van een fiets onder de vrije ruimte van de werkkostenregeling. In de praktijk vergoeden werkgevers vaak een fiets in ruil voor brutoloon of vrije dagen.

De fiscale regeling voor het ter beschikking stellen van een fiets die ook privé gebruikt wordt, is in de praktijk niet goed uitvoerbaar. Vanaf 2020 is daarom een nieuwe fietsregeling aangekondigd waarbij een (beperkte) bijtelling van toepassing is. Deze regeling kan voor werkgevers in de zorg interessant zijn. Bijvoorbeeld bij een mobiliteitsbeleid waarbij de fiets van de zaak de reiskostenvergoeding woon-werkverkeer of de poolauto vervangt. Op deze manier kan de werkgever op een kostenneutrale of kostenbesparende wijze gebruik maken van de fietsregeling.

mr. Jacqueline Ros en mr. drs. Nika Stegeman-Kruijt, BDO Belastingadviseurs

27

AD VERBUM

Narcisme polariserende kracht in de samenleving Bernard de Vries Robles en Reinald van der Meer

W

ij versus zij is een tegenstelling die we in het dagelijks werk, maar ook in de gebeurtenissen van alledag steeds vaker tegenkomen. Een tegenstelling waarvan we ons zouden moeten realiseren dat we hem zelf ook onbewust hanteren en waarvan het goed is om de gevolgen daarvan te kunnen inschatten.

UITGEVERIJ BOOM UITGEVERS AMSTERDAM ISBN 9789024408955 TAAL NEDERLANDS DRUK 1 PRIJS € 20,00 VERSCHIJNINGSDATUM JULI 2017 SCHRIJVERS MARTIN APPELO

28

Voor wie daar zich in wil verdiepen is het boek Wij Zij, gaat de wereld aan narcisme ten onder? van Martin Appelo een aanrader.

Appelo beschrijft in de eerste hoofdstukken de vier hoofdkenmerken van een narcistische persoonlijkheid en gebruikt die analyse vervolgens om de vertaling te maken naar maatschappelijk narcistisch gedrag en de normale middenweg. Narcisme is volgens Appelo een stoornis die ontstaat in de vroege kinderjaren onder invloed van óf overdreven afhankelijkheid (een ouder die te aanwezig is) óf overdreven onafhankelijkheid (afwezige ouders). Er is dan een instabiele psychische basis voor een normale ontwikkeling, die zich vervolgens uit in een gebrek aan wederkerigheid en het afstoten van anderen. Dat gecombineerd met de gelaagde opbouw van onze hersenen in een reptielenbrein (reflexmatig), een limbisch (emotioneel) systeem en de neocortex (de verhalenverteller) maakt ons in cognitieve zin gevoelig voor de narcistische blauwdruk van onze neocortex.

De neocortex geeft ons een beeld van illusions of wellbeing en on top of things en in control zijn. Om echt narcistisch gedrag te gaan vertonen is echter ook een biologische basis nodig.

Appelo onderscheidt vervolgens twee typen van narcistische persoonlijkheden ofwel uitingen van narcisme in de maatschappij. De Dikke-ik mentaliteit van de Verwenden en de Dunne-ik mentaliteit van de Buitenstaanders. En in zijn ogen zijn deze twee maatschappelijke tendensen bedreigend voor de ‘normalen’ die in de samenleving in het midden staan.

Narcistische stromingen in de maatschappij accepteren geen aanwezige autoriteit en wie het met hen oneens is wordt ervaren als tegenstander. Het is volgens Appelo de drijvende kracht achter de toenemende polarisatie in de samenleving.

Het tegengif is normaal doen, wederkerig blijven en zorgen dat we niet radicaliseren. En dat zijn gedragingen waarvan we ook binnen een bedrijf en in een team noodzakelijk veel profijt kunnen hebben!

05 2018

AD VERBUM ORGANITOPIA We vertellen onszelf dat continue verandering de nieuwe werkelijkheid is, maar we lijken er niet zo goed mee om te kunnen gaan. Organisatieveranderingen beklijven niet of stranden voor voltooiing, en hebben ongewenste organisatiefenomenen tot gevolg. Afgehaakte of uitgeputte medewerkers vervreemden van hun werk en van de organisatie. Wat gebeurt daar precies?

En over welke boeg kun je het gooien om een mogelijke verandering wel toekomstbestendig in te zetten? In Organitopia geeft Ina Smittenberg met het Schone,

UITGEVERIJ SCRIPTUM BOOKS ISBN 9789463190510 TAAL NEDERLANDS DRUK 1 PRIJS € 22,50 VERSCHIJNINGSDATUM JANUARI 2018 SCHRIJVERS INA SMITTENBERG

SOFT CONTROLS VOORBIJ

GEZONDHEIDSZORG ALS HANDELSWAAR

Als controleur ben je traditioneel de toetsende schakel in de managementcyclus. Jouw rol beweegt zich echter steeds meer in de richting van advisering en consultancy. Je houdt het management en zijn of haar afdeling als het ware een spiegel voor, op basis van meetbare feiten. Als deze feiten niet tevreden stellen of onverwacht komen, komt de boodschap vaak hard aan en begint het spel van ‘welles nietes’. Op zo’n moment kan de relatie behoorlijk onder druk komen te staan en gaat de lering uit jouw boodschap verloren.

De Nederlandse gezondheidszorg behoort tot de beste zorgstelsels ter wereld. Toch GEZONDHEIDSZORG wordt er voortdurend aan geALS HANDELSWAAR sleuteld. Men is bang dat het WORDEN WE DAAR BETER VAN? anders onbetaalbaar zal worden. Vrije marktwerking zouden kostenstijgingen kunnen voorkomen. Maar passen markt en gezondheidszorg Maarten Rutgers wel bij elkaar? Deze vraag wordt behandeld in het boek Gezondheidszorg als handelswaar. Worden we daar beter van? Maarten Rutgers beschrijft hierin waar de huidige liberale visie op de inrichting en bekostiging van onze gezondheidszorg vandaan komt. Hij geeft een overzicht van de huidige staat van onze gezondheidszorg, gevolgd door een korte historische schets van het Nederlandse zorgstelsel. Rutgers traceert de wortels van de moderne visie naar de idealen van de Verlichting en toont hoe deze idealen in onze tijd doorwerken. Aan de hand van de begrippen ‘gelijkheid’, ‘vrijheid’, ‘broederschap’, met daarnaast het niet minder belangrijke begrip ‘geloof’, laat hij zien tot welke ideeën, maar vooral ook praktische uitvoeringen, de verlichtingsidealen hebben geleid. Rutgers analyse geeft een beter begrip van de argumenten die in de huidige discussie over gezondheidszorg worden gebruikt. Ze brengt een dieper inzicht in de verschillende standpunten en maakt de weg vrij voor het organiseren van een duurzame, betaalbare en meer humane gezondheidszorg.

Roger Beijer & Gerton van de Kamp

IN 6 STAPPEN VERBINDEND CONTROLEREN EN ADVISEREN MET HET BISTRO-MODEL

Hoe mooi zou het zijn als jij in je rol van controleur: • De ‘welles-nietessituaties’ kunt beperken • Ondanks spanning, interesse kunt blijven tonen in je gesprekspartner • In plaats van een vijandige houding een onderzoekende houding kunt aannemen • In verbinding je controle kunt uitvoeren en de resultaten kunt delen.

Dit boek geeft je op een praktische manier inzicht in hoe je ervoor kunt zorgen dat je in een controle- en adviesproces voldoende verbinding hebt en dat controle-uitkomsten beter worden geaccepteerd.

UITGEVERIJ EXPERTBOEK ISBN 9789492926234 TAAL NEDERLANDS DRUK 1 PRIJS € 20,00 VERSCHIJNINGSDATUM SEPTEMBER 2018 SCHRIJVERS ROGER BEIJER & GERTON VAN DE KAMP

05 2018

Ware en Goede richtingaanwijzing om een organisatie met een hart te bereiken. Daarbij put zij uit bronnen in de psychologie, filosofie en uit haar eigen professionele ervaring met advieswerk. Een eigenzinnig, kritisch, amusant, maar vooral inhoudelijk essay vol concrete voorbeelden en andere illustraties.

Achtergronden en ontwikkelingen

UITGEVERIJ EBURON UITGEVERIJ ISBN 9789463011631 TAAL NEDERLANDS DRUK 1 PRIJS € 22,50 VERSCHIJNINGSDATUM JANUARI 2018 SCHRIJVERS MAARTEN RUTGERS

29

DE GEZICHTEN VAN FIZI

LEONARD DEN HOLLANDER CONTROLLER OP ONGEBAANDE PADEN Naam: Leonard den Hollander Leeftijd: 58 Burgerlijke staat: ongehuwd Opleiding: SPD I en II Functie en werkgever: interimcontroller (Inversa), senior finance (Museum Boijmans van Beuningen) Lid van Fizi sinds: 2013

‘Kritisch ten opzichte van gebaande paden’ kreeg ik als referentie bij mijn eerste opdracht in 2006 en dit is ook van toepassing op de keuzes voor reizen in mijn vrije tijd.

In de zomer van 2017 reisde ik drie maanden door Siberië: van de Oeral (Solikamsk, nog nét in Europa) tot de Zee van Okhotsk (Ayan, ruim ten noorden van Japan en Sakhalin). Hierbij volgde ik zoveel als mogelijk de oude handelsroute door de taiga. Dit is de route die de Russen tijdens de kolonisatie van Siberië in de zestiende en zeventiende eeuw volgden. Ik deed dat lopend, per rivierboot, taxi, trein, vliegtuig en liftend.

De taiga is de noordelijke zone van de wereld met dennen, berken en lariksen, die zich uitstrekt over Alaska, Canada en Scandinavië en in Rusland van Europa tot aan de Pacific. De taiga ligt zuidelijk van de toendra en ten noorden van de steppe en de prairie.

Eerder al, in 2007, reisde ik naar de Beringstraat. Naar de laatste rots (Cape Dezhnev) aan ‘onze’ zijde van het Euraziatisch continent. Je ziet Alaska liggen en dat wilde ik met eigen ogen zien. Per boot voeren we door de Beringstraat; mijn bootsman behoorde tot de Chukchi.

Chukchi zijn de oorspronkelijke bewoners van dit laatste stukje van Eurazië. Ik vond het bijzonder te bedenken dat de voorvaderen van mijn bootsman hebben geleefd tijdens een drooggevallen Beringstraat. Toen Eurazië en Amerika aan elkaar vastzaten, zijn de Chukchi overgestoken.

30

Dit wekte mijn fascinatie voor de oorspronkelijke volkeren, zeker de noordelijke volkeren in de taiga en de toendra van Siberië. Hoe hebben deze mensen na de ijstijd dit barre en immens grote land bevolkt en bewoond? Wat is hun geschiedenis? Zelfs in de huidige tijd van helikopters en ijsbrekers is Siberië qua klimaat en afstanden een enorme uitdaging; hoe was het toen?

De recente geschiedenis van Siberië is sinds 1558 verbonden met de Russen. De Russen trokken op zoek naar handel (bont) de Oeral over. Dit deden ze zonder besef hoe immens Siberië is, hoe bar de winters en hoe moeizaam de reisomstandigheden in alle jaargetijden zijn. Het lijkt op Amerika, want ze stichtten forten en de behandeling van de oorspronkelijk bevolking was niet ‘vriendelijk’.

In 1642 stond de eerste Rus (al) aan de Zee van Okhotsk, niet ver van Ayan. Het zijn stoere verhalen die na 1990 weer toegankelijk werden, doordat de oude, oorspronkelijk archieven geopend werden en vertaald uit het oud-Russisch. Ik vond het fascinerend om deze pioniers na te reizen.

Net als tijdens mijn reizen zoek ik in mijn werk graag ongebaande paden, zal ik niet stoppen waar het moeilijk wordt, ga altijd door tot een oplossing gevonden is.

Want het doel bereiken móet kunnen.

05 2018

COLOFON Fizier, tijdschrift voor zorgfinancials, wordt uitgegeven onder auspiciën van Fizi Netwerk Zorgfinancials, in samenwerking met uitgeverij Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media B.V. Communicatiecommissie John Bierings, internal audit, treasury, tax-control Koraalgroep Pim Diepstraten (voorzitter), adviseur Finance Ideas Ronald Jager, GROW BV. Reinald van der Meer, senior adviseur beleid & ontwikkeling GGZ Noord-Holland Noord Gerrit Poortman, manager verkoop SDB Ayton Bernard de Vries Robles, interim financial De Vries Robles Management Consultancy Maarten-Jan de Wit, Public Search Suzan Valster, Organisatie in Balans (Eind)redactie en bladmanagement Petra de Lange, Fizi Aanleveren artikel of reageren op een geplaatst artikel: redactie@fizi.pro

Uitgever Ruud Koolen, Bohn Stafleu van Loghum, Postbus 246, 3990 GA Houten Vormgeving colorscan bv Adverteren adverteren@bsl.nl, tel: 030 – 6383603 Aanleveren van advertentiemateriaal kan via traffic@bsl.nl Voor sponsors Fizi: Petra de Lange, tel. 088 2343630, redactie@fizi.pro Abonneren Fizier verschijnt vijf keer per jaar.

Dit ledenmagazine van Fizi wordt verspreid onder de leden, sponsors en relaties van Fizi.

Daarnaast kunnen niet-leden zich op Fizier abonneren. Een jaarabonnement op Fizier kost € 56,60 excl. btw per kalenderjaar en kan worden aangevraagd via de website www.fizi.pro.

©

Team Fizi Overcingellaan 19, 9401 LA Assen 088 2343630, team@fizi.pro

2018, Fizi ISSN 2588 – 8722

Hoofdsponsors AFAS, AON, BDO en Oldenburg Bonsèl Sponsors AAG, Emeritor, Finance Ideas, Finance4Care, Infent, Pluc!, Public Search, Q-Consult en Verstegen Accountants

Advertentie

werken aan de vermindering van administratieve lasten visie op de toekomst en de praktijk van nu

30 januari 2019

SAVE THE DATE! 05 2018

31

SPECIALISTEN VOOR DE NON-PROFITSECTOR

Wij geloven dat de non-profitsector gebaat is bij gespecialiseerde business controllers. Vanuit die overtuiging leiden wij vakmensen op die instellingen

VESTIGINGEN NEDERLAND KANTOOR NOORD

helpen om de effecten van huidige veranderingen

Kenaupark 31

in te schatten en de impact van deze veranderingen

2011 MR Haarlem

inzichtelijk te maken.

+31 (0)23 303 66 00 info@oldenburgbonsel.nl

HOOGSTAANDE KENNISVERSCHAFFING

KANTOOR ZUID

Oldenburg Bonsèl is een organisatie die staat voor

Koningsweg 42

het verschaffen van hoogstaande kennis voor de

5211 BL ‘s-Hertogenbosch

non-profitsector en onze professionals. Door deze opvatting committeren wij ons aan het investeren in

+31 (0)73 303 56 30 info@oldenburgbonsel.nl

de inhoudelijke ontwikkeling van onze professionals en zorgen dat de non-profitsector daar maximaal van kan profiteren.

BELGIË KANTOOR LEUVEN Martelarenlaan 38 3010, Leuven +32 (0)16 980 132 info@oldenburgbonsel.be