EKO(r)EWOLUCJA opakowań, czyli jak projektować zielone serie by skutecznie redukować odpady (Małgorzata Szymczukiewicz, KB Folie

EKO(r)EWOLUCJA opakowań, czyli jak projektować zielone serie by skutecznie redukować odpady

Skuteczne i efektywne przetwarzanie odpadów z tworzyw sztucznych wciąż stanowi duże wyzwanie dla podmiotów zaangażowanych zarówno w proces wprowadzania tworzyw sztucznych do obiegu, jak również odpowiedzialnych za ich ponowne wykorzystanie. Jest to jednak jedyna droga prowadząca do zmniejszenia udziału odpadów, które wpływają negatywnie na stan środowiska naturalnego.

Recykling tworzyw sztucznych jest metodą preferowaną w dziedzinie procesów odzyskiwania odpadów z uwagi na fakt, że w hierarchii metod postępowania z odpadami zajmuje pozycję wyższą niż odzysk energii. Jednocześnie jest to metoda zgodna z wymaganiami ochrony środowiska. Proces ten pozwala na zmniejszenie zapotrzebowania na surowce pierwotne oraz ograniczenie zużycia energii, a także na redukcję emisji szkodliwych związków do atmosfery, w tym dwutlenku węgla i innych gazów cieplarnianych generowanych na etapie produkcji surowców pierwotnych.

Dlaczego idea tworzenia opakowań przydatnych do ponownego przetwórstwa jest dla nas tak ważna?

Globalny problem zanieczyszczania oceanów tworzywami sztucznymi to problem każdego z nas, ponieważ jesteśmy konsumentami produktów, które wymagają ochrony zapewnianej przez opakowanie, w tym również plastikowe. Z punktu widzenia producenta takich opakowań, naszą ideą jest zmiana postrzegania tworzyw sztucznych jako „zła”, które należy ograniczać.

W swojej działalności kierujemy się misją zdefiniowaną w następujący sposób: „Nadajemy opakowaniu życia, a życiu kolorowych barw. Poprzez nabyte doświadczenie i rozwijane kompetencje sprawiamy, że artykuły dostępne na rynku zapakowane w nasze produkty są bezpieczne, zachowując wysoką jakość. Ciągle dążymy do wzrostu wartości KB Folie Polska Sp. z o.o. wykorzystując wszelkie innowacje i synergie”. Wychodząc naprzeciw trendom obserwowanym od kilku lat na rynku oraz biorąc po uwagę coraz bardziej restrykcyjne wymagania prawne w zakresie opakowań i ich wpływu na środowisko, podejmujemy szerokie spektrum działań mających na celu opracowanie rozwiązań w jak największym stopniu odpowiadających na oczekiwania konsumentów w zakresie ekologii.

Nasza wizja to projektowanie oraz produkcja opakowań z tworzyw sztucznych, które znacząco zmniejszają obciążenie środowiska naturalnego poprzez możliwość ich ponownego wykorzystania. Opakowania, które wprowadzamy na rynek łączą w sobie dobre właściwości użytkowe oraz przydatność do ponownego przetwórstwa. Oznacza to, że otrzymane opakowanie jest nie tylko przyjazne dla środowiska ale jednocześnie zachowuje cechy charakterystyczne dla typowych laminatów wielo-materiałowych.

Podkreślić należy, że projektowanie nie zaczyna się od samego opakowania. Punktem wyjścia jest produkt, jego wymagania i niezbędny poziom bariery, następnie konstrukcja linii pakującej, a dopiero na kolejnym miejscu opakowanie. Chociaż te ostatnie, z punktu widzenia producenta, jest dla nas najważniejsze.

Z sukcesem rozwijamy dwa różne, ale posiadające wspólny mianownik, kierunki: • opakowania wykonane z papieru, ale z cechami tworzyw sztucznych oraz • laminaty mono-materiałowe, czyli opakowania wielo-warstwowe, ale zbudowane tylko z jednego rodzaju tworzywa.

Wspólnym mianownikiem dla powyższej grupy jest przydatność do ponownego przetwórstwa. Mając na uwadze powyższe firma KB Folie Polska Sp. z o.o. stworzyła „Zieloną serię” opakowań, w których cykl życia jest znacząco wydłużony, z uwagi na możliwość nadania im drugiego życia.

W skład „Zielonej serii” wchodzą opakowania z papieru z powłokami funkcjonalnymi ulegające recyklingowi. Pomimo faktu, że są to produkty bardzo pożądane na rynku opakowań, niewiele firm podejmuje wyzwanie ich zaprojektowania. Papier jest zupełnie innym materiałem opakowaniowym niż tworzywo sztuczne. Trudność w zakresie wprowadzenia opakowań z papieru polega na tym, że pierwotnie ten materiał nie posiada jakiejkolwiek z podstawowych cech koniecznych do formowania i zabezpieczenia produktu. Dzięki współpracy z partnerami gospodarczymi/partnerstwu B2B udało się przenieść na papier najważniejsze cechy tworzyw sztucznych, które pozwalają na: • uzyskanie mocnych, integralnych zgrzewów; • formowanie szerokiego spektrum opakowań; • zastosowanie struny wykonanej z celulozy; • uzyskanie odpowiedniej dla danego produktu bariery funkcyjnej.

Poniżej zaprezentowane zostały przykłady przeprojektowania tradycyjnych opakowań wybranych produktów spożywczych, dla których zastosowano opakowania z wymaganymi warstwami funkcjonalnymi.

Pierwszym z analizowanych produktów, jest „herbata”. Powszechnie występujące opakowanie wykonane z papieru w połączeniu z polietylenem jako warstwą zgrzewalną (bez możliwości recyklingu) zostało zastąpione papierem z powłoką zgrzewalną. Opakowanie zaproponowane przez KB Folie Polska Sp. z o.o. pozwala na uzyskanie szczelnego zgrzewu bez użycia tworzywa sztucznego.

Kolejna z propozycji to zastąpienie opakowań typu „owijka” np. do kawy typu vaccum opakowaniem papierowym. Zastosowanie odpowiedniej powłoki zgrzewalnej w papierze pozwala na uzyskanie każdego rodzaju zgrzewu tj. A/A, A/B oraz B/B.

Podkreślenia wymaga fakt, że wszystkie wymienione typy opakowań uzyskane przez uszlachetnienie papieru nadają się do ponownego przetwórstwa. Druga grupa opakowań należących do Zielonej serii to laminaty mono-materiałowe. Stworzenie opakowań o cechach laminatów wielo-materiałowych stanowiło nie lada wyzwanie. Problemem z jakim musiał zmierzyć się dział badawczo-rozwojowy był przede wszystkim dobór warstwy zgrzewalnej, która umożliwiłaby uformowanie opakowania, ewentualne wgrzewanie struny lub korka. Zagadnienie to zostało w pełni rozwiązane przez zespół pracowników Centrum Badawczo-Rozwojowego KB Folie Polska Sp. z o.o., co z kolei pozwoliło na zaoferowanie Klientom ekologicznej alternatywy opakowania nie tylko typu pillow, ale także doypack, czy stabilo. Wychodząc naprzeciw zapytaniom naszych Klientów oraz chcąc zagwarantować autentyczność naszych deklaracji dotyczących przydatności do recyklingu, podjęliśmy decyzję o certyfikacji najtrudniejszych, mono-materiałowych struktur opakowaniowych. Poniżej przykłady.

Laminaty mono-materiałowe typu PE/PE – przeznaczone do formowania doypacków, dedykowane do mydła w płynie, detergentów w formie płynnej lub stałej.

Zamienniki do tradycyjnie stosowanych laminatów wielomateriałowych, bez możliwości recyklingu typu PET/PE.

Laminaty są certyfikowane znakiem przydatności do ponownego przetwórstwa przez Centralny Ośrodek BadawczoRozwojowy Opakowań w Warszawie. Opakowania produkowane z powyższych materiałów mogą być oznaczone znakiem widocznym na opakowaniu.

Laminaty mono-materiałowe typu PE/ bariera/PE oparte na polietylenie wzbogacone barierą na tlen, dedykowane do pakowania takich produktów jak: bakalie, płatki śniadaniowych z bakaliami, orze-chy, odżywki, herbata. Zamienniki do tradycyjnie stosowanych laminatów wielomateriałowych bez możliwości recyklingu typu PET/PE. Laminaty PE/bariera/PE mogą być stosowane do formowania różnych typów opakowań w tym wymagających doypacków ze struną.

Laminat otrzymał certyfikat „Made for recycling” wydany przez INTERSEROH Organizacja Odzysku Opakowań S.A. Opakowania produkowane z powyższych materiałów mogą być oznaczone znakiem widocznym na opakowaniu.

Laminaty mono-materiałowe typu PP/bariera/PP mogą być również stosowane do formowania różnych typów opakowań w tym wymagających doypacków ze struną.

Produkt dedykowany do pro-duktów wymagających do-skonałej bariery na tlen i parę wodną: np.: kawy, bakalii. Laminat otrzymał certyfikat „Made for recycling” wydany przez INTERSEROH Organizacja Odzysku Opakowań S.A.

Opakowania produkowane z powyższych materiałów mogą być oznaczone znakiem widocznym na opakowaniu.

W kręgu zainteresowań KB Folie Polska Sp. z o.o. jest nie tylko opakowanie, ale również jego „kolejne życie”. We współpracy z jednostkami naukowymi opracowaliśmy technologię przetwarzania odpadów opakowaniowych, w wyniku której powstają regranulaty, służące do produkcji różnych wyrobów, takich jak: wiadra, grabie, obrzeża trawnikowe, doniczki, wieszaki, grabie do liści, uchwyt do tablic rejestracyjnych, pudełka, kolanka do wody, itp.

W ten sposób aktywnie przyczyniamy się do zwiększenia poziomu recyklingu tworzyw sztucznych, który do 2025 roku powinien w Polsce wynosić co najmniej 50% masy wszystkich opakowań wprowadzanych na rynek. Naszą ambicją jest wyznaczanie trendów i kreowanie popytu na nowoczesne, ekologiczne opakowania wśród naszych Klientów. Prowadzimy szeroko pojętą edukację ekologiczną przeprowadzając szkolenia dla zainteresowanych partnerów biznesowych. Realizację tego celu gwarantuje znakomita kadra zarządzająca, świetny marketing i profesjonaliści odpowiedzialni za produkcję. Uważam, że to właśnie ludzie są najważniejsi. Partnerstwo, zaufanie i współpraca Zespołu stanowi klucz do sukcesu. Niezmiennie naszym celem pozostaje ciągły rozwój, aby móc spełniać coraz wyższe wymagania odbiorców i rynku.

W 2019 roku utworzyliśmy nowoczesne Centrum Badawczo-Rozwojowe, które pozwala nam podejmować działania mające na celu produkcję innowacyjnych rozwiązań do wykorzystania w przemyśle opakowań.

Głównym zadaniem Centrum jest prowadzenie prac badawczych związanych z opracowaniem nowatorskich technologii wykorzystywanych do produkcji opakowań zarówno w sektorze spożywczym, jak i w innych gałęziach gospodarki, badań nad stworzeniem nowych struktur opakowań lub ulepszenia materiałów obecnie istniejących, a także badań właściwości fizyko-chemicznych opakowań.

Głównym założeniem strategii firmy KB Folie Polska Sp. z o.o. jest nieustanne podwyższanie jakości i innowacyjności produktów. Umacniająca się pozycja firmy na rynku oraz fakt utworzenia CBR jest dowodem wysokiej profesjonalności i otwartości na nowe rozwiązania. Firma jest nastawiona na wprowadzanie na rynek nowych produktów, a także tworzenie innowacyjnych rozwiązań technologicznych, przede wszystkim bardziej ekologicznych i zasadnych ekonomicznie.

Działalność Centrum skupia się na pracach badawczych pogrupowanych w kilka obszarów tematycznych. Dotyczą one unowocześnienia technik nadruku przy wykorzystaniu metody fleksograficznej i rotograwiurowej czy też stworzenia niespotykanych dotychczas materiałów kompozytowych. Kilka aspektów, to wyjście naprzeciw zapotrzebowaniu na opakowania inteligentne oraz opakowania aktywne i stworzenie takich rozwiązań. Założeniem prac prowadzonych w ramach Centrum jest ponadto nacisk na znalezienie takich rozwiązań w produkcji opakowań, które będą wykorzystywać substancje pochodzenia naturalnego, ponownie wykorzystane lub zawrócone z cyklu produkcyjnego, co zwiększy bezpieczeństwo opakowanego produktu przy jednoczesnym zmniejszeniu zużycia konwencjonalnych surowców stosowanych w przemyśle opakowaniowym. Celem jest także wydłużenie shelf-life opakowania, dzięki czemu redukcji ulegnie ilość odpadów spożywczych, a także ryzyko spożycia nieświeżych produktów przez konsumenta.

KB Folie Polska Sp. z o.o. posiada bogate doświadczenie w zakresie realizacji projektów współfinansowanych ze środków Unii Europejskiej. Warto chociażby wspomnieć o projektach związanych z budową i doposażeniem CBR: • POIR.02.01.00-00-0035/16 pn. „Utworzenie Centrum Badawczo-

Rozwojowego przez KB Folie Polska Sp. z o. o.”, • Projekt nr POIR.02.01.00-00-0142/19 pn. „Rozbudowa Centrum Badawczo-

Rozwojowego przez KB Folie Polska Sp. z o. o.”. W związku z faktem, że do prowadzenia przedmiotowej działalności niezbędne jest posiadanie odpowiednio wykwalifikowanej kadry, w prace badawcze zaangażowane są osoby posiadające odpowiednie doświadczenie naukowe bądź zawodowe. KB Folie Polska Sp. z o.o. nieustannie pracuje nad umocnieniem współpracy na linii nauka - biznes poprzez nawiązanie kooperacji z jednostkami naukowymi i jednostkami badawczymi, a także zacieśnienie nawiązanej dotychczas współpracy.

Obok doświadczenia i wiedzy niezbędnej do funkcjonowania Centrum warunkiem koniecznym jest odpowiednie wyposażenie kontrolno-pomiarowe. Poza podstawowymi urządzeniami takimi jak: chromatograf gazowy, maszyna wytrzymałościowa, urządzenie do badania Hot tack, proofiler Eye-C do weryfikacji odwzorowania graficznego, komora starzeniowa służąca do testów starzeniowych opakowań z produktem, autoklaw umożliwiający symulację procesów pasteryzacji lub sterylizacji, analizator barierowości tworzyw sztucznych, laboratorium CBR wyposażone jest w najwyższej klasy mikrospektrometr Ramana pozwalający na identyfikację każdego materiału wykorzystywanego w produkcji opakowań. Posiadamy jedno z najnowocześniejszych laboratoriów wśród producentów opakowań, dzięki któremu możemy poznać „wnętrze” każdego z naszych produktów oraz każdego zastosowanego surowca.

Precyzyjna wiedza na temat składu opakowania, również tego niewidocznego w TDS, odkryta przez nasze laboratorium w Centrum Badawczo-Rozwojowym, pozwala na dobór materiałów odpowiednio do potrzeb pakowanego produktu.

Zmiana wymagań prawnych, a także coraz powszechniejsze podejście pro-ekologiczne konsumentów wpłyną w najbliższym czasie na coraz większe zainteresowanie opakowaniami przydatnymi do ponownego przetwórstwa w tym mono-materiałowymi. Dlatego opracowanie takich rozwiązań umożliwia KB Folie Polska Sp. z o.o. wywieranie wpływu na zmianę struktury rynku opakowań w kierunku takich, które można w łatwy sposób przetworzyć na inne produkty. Można oczekiwać, że obecnie powszechne stosowane struktury wielo–materiałowe staną się wkrótce przestarzałe i zaobserwujemy falę rezygnacji z ich powszechnego użytku.

Małgorzata Szymczukiewicz

Dyrektor ds. Rozwoju i Systemów Zarządzania w KB Folie Polska Sp. z o. o., z wykształcenia magister inżynier. Absolwentka kierunku ochrona środowiska na Politechnice Białostockiej. Posiada ponad 20-letnie doświadczenie w branży opakowań związane m.in. z projektowaniem i wdrażaniem nowych struktur opakowaniowych. Sprawuje nadzór nad pracami koncepcyjnymi i wdrożeniowymi w Centrum Badawczo-Rozwojowym KB Folie w zakresie eko-projektowania oraz opakowań przyjaznych środowisku. Dzięki połączeniu wykształcenia związanego z dbałością o środowisko oraz szerokiego doświadczenia zawodowego z powodzeniem realizuje ciekawe tematy badawcze niezwykle istotne z punktu widzenia wyzwań, z którymi musi mierzyć się obecnie branża opakowań.