Tạp chí Forbes Việt Nam số 80 - Câu chuyện kinh doanh 2019 by forbesvietnam

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT • GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC T H Á N G 1. 2020 F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

ẤN PHẨM BÁO VĂN HÓA

CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT KÍNH BIẾU

GIÁ: 45.OOO ĐỒNG #SỐ 80

936082

010014

LẦN ĐẦU TIÊN CÔNG BỐ 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VỚI SỰ XUẤT HIỆN ĐÔNG ĐẢO CỦA KHỐI DOANH NGHIỆP TƯ NHÂN

T H Á N G M Ộ T 2020

SỐ 1 • CUỐN 80

TRONG SỐ NÀY

MỤC LỤC

84 | Hướng Dẫn Đầu Tư 2020 Những ngành có triển vọng qua phân tích của các chuyên gia giàu kinh nghiệm. Khẩu vị đầu tư và rủi ro cần chú ý! Forbes Việt Nam F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

T H Á N G 1. 2 0 2 0

19 | Sự Kiện & Bình Luận Thời của công ty công nghệ Đông Nam Á Nguyễn Lan Anh

22 | Thời Cuộc 10

Chẳng cần thêm kẻ thù Yuwa Hedrick-Wong

MỤC LỤC

24 | Sáng Tạo Phép mầu kỹ thuật số Rich Karlgaard

100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM 59 | Danh sách đầu tiên

104

Danh sách này dựa trên bốn tiêu chí: doanh thu, lợi nhuận, tổng tài sản và giá trị vốn hóa, trong đó nhấn mạnh đến quy mô của doanh nghiệp đại chúng, mở rộng phạm vi tới các doanh nghiệp giao dịch trên UPCOM và công ty đại chúng chưa niêm yết.

102

Biên tập: Quốc Khánh - Giang Thanh

DANH SÁCH NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC 72 | Ngược gió

Người tiêu dùng Trung Quốc đã giúp các đại gia giàu có nhất nước này giàu hơn nữa, bất chấp căng thẳng thương mại đang leo thang với Hoa Kỳ. Russell Flannery

74 | Nhà quản lý đồ uống Ông hoàng ngành đồ uống Trung Quốc Zong Qinghou (Tống Khánh Hậu) nhắm đến mục tiêu hồi sinh Wahaha.

Yue Wang

XU HƯỚNG

78 | Ranh giới cuối cùng của tài chính Cuộc đua cung cấp các công cụ tín dụng và tiết kiệm cơ bản cho 1,7 tỉ người không thể tiếp cận các dịch vụ của ngân hàng trên toàn thế giới làm biến đổi cuộc sống và làm cho thế giới giàu có hơn. Nó cũng đặt nền móng cho một số loại hình tài sản mới trong thế kỷ này. Jeff Kauflin & Susan Adams

200 BEST UNDER A BILLION

102 | Doanh nghiệp bùng nổ Công ty Solar Industries India của Satyanarayan Nuwal đang trong giai đoạn tăng trưởng bùng nổ. Megha Bahree

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

74 T H Á N G 1 .2 0 2 0

MỤC LỤC

114

CÔNG TY, CON NGƯỜI

94 | Hồ sơ của Forbes: Cỗ máy tạo tỉ phú mới của quỹ đầu tư tư nhân Khi cơ quan thuế quan tâm hơn đến giới siêu giàu, những nhà giao dịch thông minh nhất phố Wall đã âm thầm phát hiện ra phương thức khám phá giá trị và tránh thuế mới. Phương thức này đang tạo nên hàng chục tỉ phú thông qua các thương vụ mua lại.

106

Nathan Vardi & Antoine Gara

104 | Roku trở lại Sau hơn mười năm bị TiVo đánh bại, Anthony Wood trở thành tỉ phú nhờ các thiết bị phát trực tuyến giá rẻ. Doanh nghiệp của ông chưa có lãi. Roku đang đặt cược tương lai của mình vào một mô hình cũng lâu đời như TV: quảng cáo. Angel Au-Yeung

106 | Người bán hàng thông minh Từ môi giới không chuyên, chủ tịch CenGroup Nguyễn Trung Vũ trở thành nhà bán hàng tin cậy cho nhiều chủ đầu tư bất động sản.

126

Giang Thanh

114 | Chập chững lên mây Quy mô thị trường dịch vụ điện toán đám mây ở Việt Nam dự kiến đạt 300 triệu đô la Mỹ vào năm 2024.

122 | Phát triển nhờ tóc Công ty nối tóc được đầu tư mạo hiểm đầu tiên trên thế giới. Ước mơ của họ? Trở thành Airbnb trong thế giới làm đẹp.

Cường Nghiêm

118 | Giao dịch trọn gói

Susan Adams

Công ty Ninja Van của Lai Chang Wen đang chiếm lĩnh khoảng trống trong mảng logistics của thời kỳ bùng nổ thương mại điện tử.

LỐI SỐNG

126 | Chú bò thần thoại

Pamela Ambler

Boetje Widjojo chia sẻ hành trình của ông cùng chiếc Lamborghini hiếm nhất Đông Nam Á.

120 | Bản địa hóa thương hiệu toàn cầu Công ty Csoft của Shunee Yee đang hỗ trợ các công ty quốc tế phát triển ở Trung Quốc bất chấp thương chiến Hoa Kỳ-Trung Quốc. Kyle Mullin F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

Yessar Rosendar

134 | Suy ngẫm Về trưởng thành. T H Á N G 1 .2 0 2 0

THƯ TÒA SOẠN

TỔNG BIÊN TẬP

Chu Thị Thu Hằng

T H Ư T Ò A S O Ạ N

PHÓ TỔNG BIÊN TẬP

Lương Trung Hiếu Phan Thanh Nam CỐ VẤN BIÊN TẬP

Phạm Phú Ngọc Trai THƯ KÝ TÒA SOẠN

Võ Quốc Khánh PHÓ THƯ KÝ TÒA SOẠN

Giang Thanh

TRƯỞNG BAN BIÊN DỊCH

Khổng Loan

PHỤ TRÁCH THIẾT KẾ

Trần Quốc Luật TÒA SOẠN – TRỊ SỰ 124 Nguyễn Du, Hà Nội Tel: 024 38220036 – 3822 3836 • Fax: 024 3822 9302

VĂN PHÒNG PHÍA NAM • Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, P. 5, Q. 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 – Fax: 028 3834 3535 email: toasoan@forbesvietnam.com • 170 Nguyễn Đình Chiểu, Q.3, TP.HCM Tel: 028 3823 0890 – Fax: 028 3910 0922 Giấy phép xuất bản số 79/GP-BTTTT cấp ngày 2.4.2013

MEDIA

CHAIRMAN & EDITOR-IN-CHIEF

Steve Forbes

CHIEF EXECUTIVE OFFICER: Michael Federle CHIEF CONTENT OFFICER: Randall Lane CEO / ASIA, FORBES MEDIA & PRESIDENT & PUBLISHER, FORBES ASIA: William Adamopoulos EXECUTIVE DIRECTOR, EDITORIAL CONTENT, FORBES ASIA: Justin Doebele SENIOR VICE PRESIDENT, FORBES ASIA:

Tina Wee FOUNDED IN 1917 B.C. Forbes, Editor–in–Chief (1917–54) Malcom S. Forbes, Editor–in–Chief (1954–90) James W. Michaels, Editor (1961–99) William Baldwin, Editor (1999–2010) FORBES VIỆT NAM is published under a license agreement with Forbes Media LLC © 2013 Công Ty TNHH Truyền Thông Tương Tác. © 2013 FORBES. All Rights Reserved. F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

Chào 2020! 20 năm đầu tiên của thế kỷ 21 đã trôi qua. Trong đó, 1/3 khoảng thời gian đầu Việt Nam vẫn còn ở vị thế một nước thu nhập thấp. Kể từ năm 2007 trở đi, Việt Nam được các tổ chức quốc tế xếp vào nhóm nước thu nhập trung bình thấp. Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) từ 26,8 tỉ đô la Mỹ trong năm cuối cùng của thế kỷ 20 đã tăng lên mức 256 tỉ đô la Mỹ của năm 2019 (ước tính tăng trưởng GDP năm 2019 ở mức 6,8%). Tính chung, tỉ lệ tăng trưởng GDP của Việt Nam trong 20 năm đầu thế kỷ 21 luôn ở mức 6 – 7%. Năm thấp nhất cũng ở mức trên 5%. Thành tựu kinh tế – xã hội trong 20 năm qua mang dấu ấn của chính sách Đổi mới, hội nhập kinh tế toàn cầu một cách chủ động, để từ đó một mặt duy trì sự ổn định của toàn xã hội, một mặt cải cách thể chế, chuyển dịch cơ cấu theo hướng đẩy mạnh phát triển công nghiệp, dịch vụ. Trong chính sách mở cửa thu hút đầu tư nước ngoài, từ chỗ chỉ có một dự án đầu tư một tỉ đô la Mỹ của Intel, đến nay Việt Nam có nhiều dự án ở quy mô nhiều tỉ đô la Mỹ như Samsung (tổng vốn đầu tư hơn 17 tỉ đô la Mỹ), Lọc hóa dầu Nghi Sơn (chín tỉ đô la Mỹ), Lọc hóa dầu Long Sơn (hơn bốn tỉ đô la Mỹ). Bên cạnh vai trò quan trọng của khối FDI, khối doanh nghiệp tư nhân đang chứng tỏ vị thế trong một số ngành, lĩnh vực của nền kinh tế như thép, hàng không, bất động sản, du lịch. Chính phủ xác định mục tiêu tổng quát của năm 2020 là tập trung ổn định kinh tế vĩ mô; kiểm soát lạm phát; nâng cao năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Trong đó, các trọng tâm bao gồm đổi mới, hoàn thiện thể chế, tạo môi trường đầu tư, kinh doanh thông thoáng; thúc đẩy cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng. Đây là những nội dung quan trọng trong định hướng thực hiện 17 mục tiêu phát triển bền vững Việt Nam đến năm 2030. Các quyết tâm chính trị có tính nền tảng như thể chế, môi trường pháp lý sẽ tạo điều kiện cho cộng đồng doanh nghiệp xây dựng chiến lược phát triển dựa trên năng lực đổi mới, sáng tạo, quản lý hiệu quả. Chúng tôi tin rằng cộng đồng hơn 750 ngàn doanh nghiệp sẽ không ngừng gia tăng cả về chiều rộng, cũng như nhiều sâu. Trong số báo thứ 80 mở đầu cho năm 2020, bên cạnh một số thay đổi về hình thức, lần đầu Forbes Việt Nam thực hiện danh sách 100 công ty đại chúng lớn nhất Việt Nam. Chúng tôi chúc quý vị độc giả, cộng đồng doanh nghiệp một năm thành công và như ý.

—Ban biên tập FORBES VIỆT NAM T H Á N G 1. 2 0 2 0

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

THÁNG MỘT 2020 • SỐ 1 CUỐN 80

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

ĐẠI DIỆN THƯƠNG MẠI Công ty TNHH Truyền Thông Tương Tác TỔNG GIÁM ĐỐC Đường Thu Hương PHỤ TRÁCH KINH DOANH Bùi Quang Đạt PHỤ TRÁCH TIẾP THỊ – PHÁT HÀNH Nguyễn Hải Bằng PHỤ TRÁCH VĂN PHÒNG Phạm Trà Kim Anh PHỤ TRÁCH SỰ KIỆN Nguyễn Minh Đức ĐỊA CHỈ LIÊN LẠC Tòa nhà HM Town (Tầng 8) 412 Nguyễn Thị Minh Khai, Phường 5, Quận 3, TP. HCM Tel: 028 3832 7575 Fax: 028 3834 3535 ĐẶT BÁO DÀI HẠN Tại TP. HCM liên hệ Email: phathanh@forbesvietnam.com Tel: 028 3832 7575 Tại các địa phương khác liên hệ đặt báo dài hạn tại Bưu điện gần nhất, mã số đặt báo C018 TẠP CHÍ FORBES VIỆT NAM Ấn phẩm của báo Văn Hóa được xuất bản hằng tháng vào tuần đầu tiên trong tháng. Bản quyền đã được đăng ký. Không hình ảnh và/ hoặc nội dung nào trên tạp chí được phép tái xuất bản dưới bất kỳ hình thức nào nếu không có sự cho phép hoặc cấp phép bằng văn bản. Bất kỳ vi phạm bản quyền nào sẽ bị xử lý theo các quy định và pháp luật Việt Nam. In tại Công ty cổ phần in Trần Phú 71 - 75 Hai Bà Trưng, Quận 1, TP. HCM. F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

Chính sách đúng về du lịch Tôi tâm đắc nhất trong số báo 79 chuyên đề về Du lịch là bài "Chính sách đúng giúp du lịch cất cánh." Bài viết nói lên nỗi lòng của rất nhiều người quan tâm đến du lịch Việt Nam, đặc biệt là những người đã có trải nghiệm nhất định với du lịch Việt Nam và các nước trong khu vực và châu lục khác. Dù trong lòng rất muốn ưu tiên du lịch trong nước để làm giàu nền kinh tế của mình nhưng nhiều du khách nhận lại những trải nghiệm xấu: chi phí đắt đỏ vô lý, dịch vụ kém và thiếu chuyên nghiệp. Theo tôi, ở Đông Nam Á, Việt Nam nằm trong những nước có cảnh sắc tự nhiên đẹp nhất, rừng núi, ruộng bậc thang hùng vĩ, biển đẹp trải dài nhưng dịch vụ nghèo nàn, chưa kể đến đường sá xuống cấp. Chẳng phải chúng ta đang rất lãng phí tài nguyên tự nhiên không tiền của nào mua được đó sao? Lỗi này là do chính sách thiếu đồng bộ, thiếu tư duy bài bản và dài hạn. Chừng nào giải quyết được những vấn đề đó, may ra ngành du lịch sẽ có tín hiệu khả quan và tích cực. —Mai Cẩm Linh, Giám đốc Kinh doanh, Younet Media

Trải nghiệm khách hàng trong du lịch Những năm trở lại đây, cụm từ "trải nghiệm khách hàng" được nhắc tới nhiều trên truyền thông và trở thành định hướng phát triển của nhiều doanh nghiệp, lĩnh vực, ngành nghề. Du lịch có lẽ là ngành hiểu rõ nhất trải nghiệm khách hàng có thể ảnh hưởng tốt xấu ra sao tới chuyện làm ăn của doanh nghiệp. Việt Nam không thiếu chất liệu để có những câu chuyện thú vị hầu du khách. Chúng ta đã và sẽ có thêm những dấu ấn trải nghiệm dịch vụ nhờ vào các khoản đầu tư mạnh mẽ cho du lịch thời gian gần đây. Tuy nhiên, khác với bất động sản, ngân hàng hay bán lẻ, trải nghiệm khách hàng với du lịch phần nhiều nằm ở yếu tố con người. Con người đối xử với tài nguyên thiên nhiên, văn hóa và lịch sử của vùng đất mình ở thông qua cách làm chính sách, bảo tồn và phát triển; đối đãi du khách không phân biệt vùng miền, quốc tịch... Du lịch không còn là chuyện của riêng người hướng dẫn tour, chị bán nước hay người làm chính sách nữa, đó là chuyện của mỗi người dân Việt Nam. Chúng ta có thể có cơ sở vật chất tốt, đầu tư hạ tầng tốt nhưng thiếu mất phần hồn và đầu tư cho con người thì dự án có quảng bá tốt mấy cũng khó lòng hiệu quả bền lâu. Do đó, có nên chăng đặt KPI trọng yếu cho ngành du lịch nước nhà ở số lượng khách (muốn) quay lại hơn là chỉ nhìn vào lượng tăng lên mỗi năm?

—Trần Vĩnh Trọng, Senior PR, Vero - Digital Marketing & PR Agency

Mời bạn gửi nhận xét, ý kiến về nội dung tạp chí đến: toasoan@forbesvietnam.com T H Á N G 1. 2 0 2 0

BEST

SELLER

ĐỪNG BỎ LỠ SỐ BÁO ĐƯỢC MONG CHỜ NHẤT NĂM > Chính thức ra mắt vào tháng 2 - 2020

✓

CÁC BƯỚC ĐĂNG KÝ

TÔI ĐỒNG Ý ĐẶT BÁO 1 Năm chỉ 540.000 VNĐ (12 số báo)

Họ Tên Địa chỉ Điện thoại

2 Năm chỉ 918.000 VNĐ (24 số báo) | Giảm 15%

Điền đầy đủ thông tin Chụp hình lại mẫu thông tin này Quét mã QR code để gửi thông tin đến Forbes Việt Nam

“Trong tất cả những gì bạn tích lũy, hãy tích lũy sự hiểu biết”

SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN Nguyễn Lan Anh

Thời của các công ty công nghệ Đông Nam Á

THÁ NG 1.2 02 0

tăng trưởng về sử dụng Internet là 29% và tăng trưởng thuê bao điện thoại là 27%. Theo nghiên cứu của Asia Partners, tỉ lệ thu nhập trung bình trên đầu người ở Đông Nam Á trong thập niên tới dự đoán ở mức 4.600 đô la Mỹ/năm, tương đương thu nhập trung bình trên đầu người của Trung Quốc vào năm 2007. Đó cũng là thời điểm Trung Quốc hình thành nên những công ty công nghệ lớn, hiện là những công ty lớn hàng đầu thế giới như Alibaba, Tencent… Trong vòng 10 năm tới, khi mức thu nhập của người dân Đông Nam Á tiếp tục tăng, là cơ hội để các doanh nghiệp khu vực này xây dựng nên những công ty lớn với tầm nhìn khu vực. Đông Nam Á được coi là khu vực kinh tế có tăng trưởng ổn định với tốc độ đô thị hóa nhanh chóng, dân số trẻ, đặc biệt ít bị ảnh hưởng xấu của các cuộc khủng hoảng kinh tế trong vòng 20 năm qua. Báo cáo trên chỉ ra nhiều chỉ số phát triển vĩ mô cho thấy những thuận lợi về môi trường kinh doanh chung Đông Nam Á, trong đó đáng kể nhất là nỗ lực tạo ra một khu vực kinh tế chung với những thuận lợi về di chuyển, lao động, và thị trường, đang tạo điều kiện hết sức thuận lợi cho những doanh nghiệp có chiến lược phát triển khu vực thay vì chỉ nhắm vào một thị trường. Về độ phủ công nghệ, tính đến 2017, Đông Nam Á có khoảng 1,5 tỉ thuê bao điện thoại, 45% dân số sử dụng Internet. Những doanh nghiệp tiên phong trong xu hướng này không hoạt động trong một mà nhiều thị trường ở khu vực Đông Nam Á, và thường là những công ty sử dụng công nghệ trong mô hình kinh doanh, như Sea, Lazada, Grab, Gojek, Tokopedia, Traveloka, Shopee, Agoda… Nick Nash, nhà sáng lập và quản lý quỹ Asian Partners nhận định rằng, trong thập niên tới, sẽ có ít nhất hơn 20 công ty với giá trị trên tỉ đô la Mỹ được IPO, trong đó 70% là công ty khu vực và 30% là công ty đến từ Indonesia. Với quy mô dân số đông nhất Đông Nam Á hiện nay, Indonesia là thị trường lý tưởng cho các công ty kích cỡ lớn. Các công ty khác, nếu muốn quy mô hóa, chắc chắn cần tính đến chiến lược đa thị trường trong khu vực này. Cơ hội của các doanh nghiệp Việt Nam – đặc biệt là các doanh nghiệp công nghệ và dựa trên nền tảng công nghệ – ở đâu trong xu hướng này? Xét về quy mô thị trường, Việt Nam là thị trường đông dân, nhưng về FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN

Một thập niên cũ đang khép lại và một thập niên mới đang mở ra khi chúng ta bước vào ngưỡng cửa năm 2020. Đây được cho là “thập niên vàng” của các nền kinh tế khu vực Đông Nam Á nhờ vào tốc độ tăng trưởng kinh tế cao và sự xuất hiện đông đảo của tầng lớp trung lưu. Đây là nền tảng để xuất hiện những công ty công nghệ lớn nhắm vào “ASEAN Land”, thị trường hơn 650 triệu dân. Cơ hội này dành cho nhiều doanh nghiệp và không nằm ngoài tầm với của các doanh nghiệp Việt Nam. Cho tới cách đây 10 năm, gần như chưa có nhiều công ty công nghệ tên tuổi lớn đến từ khu vực Đông Nam Á. Ngay cả những nhà đầu tư nước ngoài lớn nhất tại Việt Nam cũng không phải là các công ty từ khu vực, mà từ các thị trường châu Á khác như Hong Kong, Đài Loan, Nhật, Hàn Quốc. Singapore là nơi đặt bản doanh của nhiều tập đoàn đa quốc gia, cho nên dù thường nằm trong danh sách những nước rót nhiều vốn đầu tư FDI vào Việt Nam, các nhà đầu tư lớn không mang quốc tịch nước này. Tình hình bây giờ đã khác. Trong vài năm trở lại đây, có thêm nhiều doanh nghiệp trị giá tỉ đô nổi lên trong khu vực Đông Nam Á với quyết tâm mở rộng địa bàn hoạt động toàn khu vực. Không chỉ có những tập đoàn kinh doanh truyền thống có lịch sử hàng chục năm, mà có nhiều doanh nghiệp mới nổi lên, những công ty khởi nghiệp đang phát triển nhanh chóng nhờ bệ phóng công nghệ. Trong một nghiên cứu được công bố gần đây, quỹ đầu tư Asian Partners dự đoán thời đại vàng của các công ty Đông Nam Á đang đến trong thập niên tới. Cơ hội đang chín muồi để tạo dựng nên những công ty giá trị hàng tỉ đô la, trong đó có cơ hội cho các doanh nghiệp Việt Nam. “Thời đại vàng” của Đông Nam Á được hình thành trên nền tảng một khu vực thị trường có sự gia tăng của các tầng lớp dân cư thu nhập cao. Đông Nam Á ngày nay là tập hợp thị trường của tám quốc gia lớn nhất có tăng trưởng kinh tế cao (Singapore, Indonesia, Thái Lan, Việt Nam, Malaysia, Myanmar, Campuchia, Philippines) với tổng dân số trên 650 triệu người và tổng thu nhập quốc nội ước tính trên 3,1 ngàn tỉ đô la Mỹ trong năm 2019. Tỉ lệ tăng trưởng kép về GDP là 8,6% trong vòng 20 năm,

Sự kiện & Bình luận tiếp theo

• SỰ KIỆN & BÌNH LUẬN

thu nhập vẫn tụt lại phía sau trong số tám nền kinh tế mạnh nhất Đông Nam Á. Thế mạnh của thị trường Việt Nam được đánh giá là ở quy mô thị trường và khả năng phát triển trong lĩnh vực công nghệ. Nếu nhìn vào chiến lược phát triển khu vực, doanh nghiệp Việt Nam không kém cạnh về mặt cơ hội. Tuy vậy, cũng cho đến thời điểm này, chưa có công ty công nghệ lớn nào của Việt Nam khai thác được những cơ hội từ thị trường nội địa và thị trường khu vực. VNG, công ty công nghệ Internet hàng đầu Việt Nam với giá trị công ty định giá vài tỉ đô la Mỹ, vẫn tập trung vào thị trường Việt Nam. Công ty này đã và đang đi những bước mở rộng thị trường sang khu vực, trong đó đáng kể nhất là thị trường Myanmar. Tuy nhiên, ông Lê Hồng Minh, CEO VNG trong một buổi nói chuyện về đề tài này tại sự kiện do Endeavor, mạng lưới hỗ trợ doanh nghiệp hiệu quả cao, tổ chức tại TP.HCM, cho biết rằng vẫn chưa thể coi VNG là một công ty khu vực hoặc công ty quốc tế, khi hoạt động và doanh số của họ chủ yếu vẫn đến từ thị trường Việt Nam. Trong những ý kiến chia sẻ của ông Minh, một chi tiết đáng chú ý là việc ông nhìn nhận việc chú tâm vào thị trường trong nước – một thị trường đủ lớn, đủ cơ hội – cũng là một phần nguyên do khiến cho VNG bỏ lỡ cơ hội phát triển ra thị trường khu vực,

bên cạnh một vài nguyên nhân khác. Hiện nay, phần lớn những doanh nghiệp kinh doanh trên nền tảng công nghệ đang tập trung vào thị trường trong nước. Không có gì sai với chiến lược này, nhưng sẽ đáng tiếc nếu các công ty khởi nghiệp công nghệ có năng lực và không tận dụng cơ hội vàng để vươn ra khu vực. Thách thức đầu tiên với những doanh nhân trong lĩnh vực này là việc thay đổi tư duy, từ việc nhìn thị trường hoạt động của mình trong một biên giới đơn lẻ, thay vì tư duy lớn hơn sang thị trường ASEAN. Chỉ khi nhìn theo chiến lược này, các công ty khởi nghiệp công nghệ của Việt Nam mới có kế hoạch hành động thích hợp, hướng tới mục tiêu lớn hơn ra thị trường quốc tế và quốc tế hóa sản phẩm. Chắc chắn đề tài này sẽ còn được bàn đến rất nhiều và chiến lược phát triển khu vực cần được các doanh nghiệp công nghệ xem xét tiếp. Cơ hội vàng đang mở ra khi chúng ta bước vào thập niên mới. Với bài viết này, tôi hi vọng vấn đề sẽ tiếp tục được xem xét nghiêm túc và được phân tích cụ thể, để các doanh nghiệp công nghiệp Việt Nam không bỏ lỡ cơ hội vàng phát triển trong một thị trường rộng lớn hơn. N G U Y Ễ N L A N A N H L À G I Á M Đ Ố C Đ I ỀU H À N H E N D E AV O R V I Ệ T N A M , C Ố VẤ N B A N B I Ê N TẬ P FORBES VIỆT NAM.

NẾU NHÌN VÀO CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN KHU VỰC, DOANH NGHIỆP VIỆT NAM KHÔNG KÉM CẠNH VỀ MẶT CƠ HỘI. TUY VẬY, CŨNG CHO ĐẾN THỜI ĐIỂM NÀY, CHƯA CÓ CÔNG TY CÔNG NGHỆ LỚN NÀO CỦA VIỆT NAM KHAI THÁC ĐƯỢC NHỮNG CƠ HỘI TỪ THỊ TRƯỜNG KHU VỰC. FO RB ESVIETN AM.CO M.VN

LỢI NHUẬN TỐT Bí mật giúp tập đoàn Koch tăng trưởng 27 lần trong 50 năm. TÁC GIẢ: CHARLES G. KOCH

Chủ tịch kiêm CEO của Koch Industries, tỉ phú Charles Koch thường xuyên xuất hiện trong danh sách “Những người giàu nhất nước Mỹ” do Forbes (Mỹ) công bố. Là người có thành tích điều hành đáng nể phục, cứ sáu năm giá trị công ty tăng gấp đôi, ông đúc kết sự nghiệp kinh doanh của qua lời tuyên bố: “Tôi chỉ chuyên tâm theo đuổi một dạng lợi nhuận duy nhất mà chúng tôi gọi là ‘lợi nhuận tốt’.” Thay vì dựa vào các chỉ tiêu như biên lợi nhuận cao, tỉ suất hoàn vốn lớn... lợi nhuận tốt, theo Koch, xuất phát từ việc đóng góp cho xã hội, thông qua tạo ra giá trị lớn hơn cho khách hàng trong khi tiêu hao ít nguồn lực hơn, luôn hành xử chính trực và tuân theo luật pháp. Để đạt lợi nhuận tốt, phương thức quản trị duy nhất là dựa trên thị trường. Mục tiêu quản trị do Koch xây dựng, trao quyền tự do cho đội ngũ nhân lực dựa trên “quy tắc hành xử trừu tượng,” thuật ngữ cho nhà kinh tế Friedrick Hayek đưa ra. Nói gọn, đội ngũ nhân lực đều biết mình cần làm gì và được khích lệ để làm những điều đó mà không cần chỉ dẫn cụ thể, hay quy định quá chi tiết. Phương thức quản trị này, theo Koch, giúp doanh nghiệp của ông tăng trưởng ngay cả khi họ là một tổ chức với hơn 100 ngàn nhân viên. Cuối cùng, doanh nghiệp tạo ra lợi nhuận tốt, theo Koch, là doanh nghiệp không nhận sự trợ giúp gián tiếp của khách hàng thông qua các khoản tiền nộp thuế, phân bổ cho doanh nghiệp qua các chính sách như ưu đãi thuế, bảo hộ sản xuất... Nguyễn Phương Lan dịch – Nhã Nam và NXB Hồng Đức phát hành. T H Á N G 1 .2 0 2 0

Một dự án của

SỐNG CÙNG DI SẢN Hãy để di sản mà thế giới công nhận là cảnh quan sống mỗi ngày của Bạn. Khởi đầu từ việc sở hữu căn nhà tiện nghi và sang trọng thuộc Đại đô thị Halong Marina bên Vịnh Kỳ Quan. w w w.bim lan d.c o m

Thuộc Tập đoàn

THỜI CUỘC Yuwa Hedrick-Wong

Chẳng cần thêm kẻ thù TỔNG THỐNG HOA KỲ Donald Trump lập luận thương chiến hiện nay là động thái mạnh mẽ chống lại các hoạt động thương mại không công bằng của các quốc gia – đặc biệt là Trung Quốc – vốn gây tổn hại đến lợi ích của Hoa Kỳ. Thực tế, ông đang gây chiến với các công ty Hoa Kỳ. Trump đang tấn công trên ba phương diện: Ông làm tổn thương nhiều công ty đại chúng của Hoa Kỳ bằng cách đảo lộn thị trường tài chính và gây bất ổn về mức định giá. Ông cũng đang làm suy giảm khả năng cạnh tranh của các công ty Hoa Kỳ ở trong và ngoài nước bằng cách khiến cho chi phí đầu vào trở nên đắt đỏ hơn. Ông còn đang đe dọa buộc các công ty Hoa Kỳ rời khỏi Trung Quốc, mọi động thái đều nhân danh lý do làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại, nhưng chỉ đem đến kết quả ngược lại. Các công ty Hoa Kỳ giao thương với thị trường Trung Quốc đã chịu bầm giập trên thị trường tài chính. Theo trung tâm Nghiên cứu Chính sách và Kinh tế, mỗi đợt leo thang của cuộc thương chiến không chỉ ảnh hưởng đến giá cổ phiếu của các công ty niêm yết (có làm ăn với Trung Quốc), mà còn ảnh hưởng đến trái phiếu của họ và định giá bảo hiểm khi bị phá sản, có khả năng làm tăng chi phí của họ. Khi mức thuế quan mới được áp dụng đối với nhiều mặt hàng nhập khẩu hơn, có thêm nhiều công ty khác của Hoa Kỳ đang rơi vào nhóm này. Hơn nữa, theo viện Kinh tế quốc tế Peterson, mức thuế mới giảm không tương xứng đối với hàng nhập khẩu trung gian của Mỹ. Đây là đầu vào cần thiết của các công ty Mỹ để sản xuất hàng hóa tiêu thụ trong nước và xuất khẩu. Thậm chí nghiên cứu tương tự đối với các công ty Hoa Kỳ có mạng lưới cung ứng nội địa rộng khắp, như General Motors và General Electric, cũng cho thấy tỉ lệ

cao các nhà cung cấp nội địa của họ phụ thuộc vào đầu vào nhập khẩu. Khi mọi thứ khác đều như nhau thì các sản phẩm của Hoa Kỳ ít cạnh tranh hơn ở cả thị trường toàn cầu lẫn trong nước vì chi phí đầu vào đắt hơn. Thật khó mà hình dung ra được có một chính sách nào hiệu quả hơn để làm suy yếu khả năng cạnh tranh của Hoa Kỳ. Và cuối cùng, trong số các biện pháp khả thi khác, Trump đã viện dẫn đạo luật Quyền hạn kinh tế quốc tế khẩn cấp (IEEPA) năm 1977, đe dọa sẽ buộc các công ty Hoa Kỳ rời khỏi Trung Quốc. Đây không phải là mối đe dọa suông. Trump cũng có thể tận dụng các hợp đồng mua bán khổng lồ của chính phủ để gây sức ép buộc các công ty Hoa Kỳ ngừng kinh doanh với Trung Quốc nếu họ muốn làm ăn với chính phủ Hoa Kỳ. Tuy nhiên, Trung Quốc hiện cũng nhập khẩu nhiều gần bằng Hoa Kỳ và trong một vài năm nữa sẽ vượt qua Hoa Kỳ để trở thành quốc gia nhập khẩu lớn nhất thế giới. Hơn nữa, trong những năm gần đây, thị trường tiêu dùng Trung Quốc đã tăng trưởng nhanh gấp bốn lần so với Hoa Kỳ. Không phải chỉ vì các động thái của ông Trump đã tạo ra nguy cơ khiến các công ty Hoa Kỳ rời khỏi thị trường này, mà dường như họ cũng đã muốn làm như vậy. Trump từng tuyên bố rằng sẽ “dễ dàng giành chiến thắng” trong thương chiến. Tuy nhiên, với mỗi một biện pháp ngày càng quyết liệt mà ông Trump thực hiện, các công ty Hoa Kỳ sẽ là bên thua cuộc. Với một người đồng hành như ông Trump thì các công ty Hoa Kỳ chẳng cần có thêm kẻ thù. YUWA HEDRICK-WONG LÀ CÂY BÚT BÌNH LUẬN KINH TẾ CAO CẤP CỦA FORBES ASIA. ÔNG LÀ GIẢNG VIÊN THỈNH GIẢNG TẠI TRƯỜNG CHÍNH SÁCH CÔNG LÝ QUANG DIỆU, ĐH QUỐC GIA SINGAPORE. ÔNG LÀ NHÀ KINH TẾ LÀM VIỆC Ở CHÂU Á-THÁI BÌNH DƯƠNG, CHÂU ÂU, TRUNG ĐÔNG VÀ CHÂU PHI TRONG 25 NĂM QUA. EMAIL: YUWA.HEDRICK.WONG@GMAIL.COM.

Thị trường chứng khoán ở New York (23.8.2019) và Bắc Kinh (26.8.2019) trở nên xôn xao sau khi tổng thống Donald Trump đẩy mạnh thương chiến với Trung Quốc bằng cách tăng thuế quan đối với mảng nhập khẩu trị giá hơn 500 tỉ đô la Mỹ. FO RB ESVIETN AM.CO M.VN

T H Á N G 1 .2 0 2 0

D O N E M M E R T/A F P/ G E T T Y I M A G E S ; G R E G B A K E R /A F P/ G E T T Y I M A G E S

THỜI CUỘC

S Á N G TẠ O Rich Karlgaard

Phép mầu kỹ thuật số VÀO NĂM 1973, nhà văn khoa học viễn tưởng Arthur C. Clarke dự báo rằng “bất kỳ công nghệ nào đủ tiên tiến cũng sẽ không khác gì ma thuật.” Được xem là “định luật thứ ba” của Clarke, điều đó giờ đây không còn là hư cấu. Năm 1971, Intel đã bán 4004, bộ vi xử lý đầu tiên trên thế giới, với 2.300 bóng bán dẫn. Bộ vi xử lý đó khởi đầu nền kinh tế kỹ thuật số ngày nay. Khi Apple giới thiệu máy tính Macintosh năm 1984, chiếc máy tính này có bộ vi xử lý Motorola 68000, vì có 68.000 linh kiện bán dẫn trong đó. Intel Pentium, với ba triệu linh kiện bán dẫn, là bộ vi xử lý dẫn đầu trong thời kỳ bình minh của thời đại web năm 1994. Còn bây giờ? Nhà vô địch toàn cầu là GV100 Volta của Nvidia có hơn 21 tỉ linh kiện bán dẫn. Sự tiến bộ tuyệt vời này có thể kéo dài thêm năm hoặc sáu năm nữa. Bộ xử lý vào năm 2025 sẽ có 300 tỉ linh kiện bán dẫn. Trong một nền kinh tế toàn cầu đang rơi vào hỗn loạn, định luật Moore hoàn toàn đúng. Khi chúng tôi nghiên cứu để đưa ra danh sách người giàu Trung Quốc 2019, có điều lưu ý như sau: các ngành công nghiệp kỹ thuật số hiện là một trong những nguồn lớn nhất mang lại sự giàu có ở Trung Quốc, cạnh tranh với các lĩnh vực truyền thống như bất động sản và sản xuất. Đây có phải là bất ngờ? Không, nếu bạn xét đến lợi ích tuyệt vời tính theo cấp số nhân của sức mạnh tính toán. Đi kèm với sức mạnh tính toán lớn hơn là sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo. Một số hình thái của AI đã xuất hiện từ thập niên 1950 nhưng đến bây giờ, sức mạnh tính toán mới đủ để biến AI thành hiện thực. Nếu AI là hướng đi tiếp theo dẫn đến sự giàu có, thì Trung Quốc ở vị trí nào so với các nước khác siêu mạnh về AI, như Hoa Kỳ? Nếu CEO Nvidia, Jensen Huang, đang giới thiệu sản phẩm mới nhất.

chiến tranh thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc tiếp tục, liệu Trung Quốc có thể sản sinh ra một ngành công nghiệp chip nội địa để tăng sức mạnh cho tham vọng AI của mình và đuổi kịp các đối thủ như Intel, Nvidia và Qualcomm ở Hoa Kỳ, Samsung và TSMC ở châu Á không? Đầu tiên là vấn đề về chip. Công suất điện toán tăng theo cấp số mũ là do các linh kiện bán dẫn bị thu nhỏ. GV100 Volta của Nvidia có các linh kiện bán dẫn dài 7 nanomet (7 phần tỉ mét). Một tờ giấy có độ dày 100 ngàn nanomet, và bất cứ thứ gì dưới 400 nanomet đều không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Đến năm 2021, các nhà sản xuất chip hàng đầu sẽ giảm tiêu chuẩn xuống còn 5 nanomet, chỉ bằng hai lần kích thước của một chuỗi ADN. Mặc dù Huawei là hãng thiết kế chip đẳng cấp thế giới, nhưng không có công ty chip nào ở Trung Quốc có khả năng đạt tiêu chuẩn 7 nanomet. Do đó, Huawei, vì chấm dứt hợp tác với Qualcomm, vẫn cần sản xuất chip cùng với Samsung và TSMC. Nhìn chung, Trung Quốc sản xuất số chip ít hơn 20% lượng tiêu thụ của họ. Liệu Trung Quốc có thể đuổi kịp? Đó là một trong những mục tiêu của kế hoạch phát triển công nghệ 2025 của Trung Quốc, nhưng chắc chắn họ sẽ phải mất từ 5 đến 10 năm để thực hiện kế hoạch này. Trong thời gian đó, mảng công nghệ đang bùng nổ của Trung Quốc phải nhờ vào nhập khẩu. Về công nghệ AI, cuộc đua giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ ngày càng gắt gao. Có thể Trung Quốc đã đi trước Hoa Kỳ trong các lĩnh vực như thị giác máy tính và nhận diện khuôn mặt. Tuy nhiên, hầu hết các nhà nghiên cứu AI hàng đầu của Trung Quốc lại được đào tạo ở Hoa Kỳ và hiện tại, phần lớn các công cụ phát triển AI trên thế giới và các nền tảng nguồn mở đều đặt trụ sở tại Hoa Kỳ (không tính đến nền tảng PaddlePaddle ấn tượng của Baidu). Sai lầm về chính trị sẽ trở thành nguy cơ lớn đối với Hoa Kỳ – nguồn nhân tài AI đang giảm đi do chính sách hạn chế nhập cư và thị thực. Có một điều chắc chắn: ‘phép màu kỹ thuật số của Clarke’ sẽ tiếp tục đem lại rất nhiều tiền cho Trung Quốc, Hoa Kỳ và nhiều quốc gia khác hơn bất kỳ loại phép thuật nào. RICH KARLGAARD LÀ BIÊN TẬP VIÊN TẠI FORBES. LÀ TÁC GIẢ VÀ NHÀ TƯƠNG LAI HỌC, ÔNG ĐÃ XUẤT BẢN MỘT SỐ CUỐN SÁCH, MỚI NHẤT LÀ CUỐN LATE BLOOMERS, MỘT KHÁM PHÁ ĐỘT PHÁ VỀ Ý NGHĨA CỦA VIỆC TRỞ THÀNH TÀI NĂNG NỞ MUỘN TRONG MỘT NỀN VĂN HÓA BỊ ÁM ẢNH BỞI ĐIỂM SAT VÀ THÀNH CÔNG SỚM. ĐỂ XEM CÁC BÀI ĐĂNG VÀ BLOG TRƯỚC ĐÂY CỦA ÔNG, TRUY CẬP: WWW.FORBES.COM/SITES/RICHKARLGAARD.

FO RB ESVIETN AM.CO M.VN

T H Á N G 1 .2 0 2 0

JENSEN HUANG: NVIDIA

SÁNG TẠO

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

BÁN

NGHỆ THUẬT ĐƯƠNG ĐẠI NHẬT BẢN

Moti Shniberg Chủ tịch MutualArt, hướng dẫn trực truyến về thị trường nghệ thuật

Yoshitomo Nara

(sinh năm 1959) Các tác phẩm của họa sĩ tại Tokyo - nhiều bức là chân dung cô gái ngộ nghĩnh, kì lạ tăng giá từ năm 2014. Một vài bức có giá hơn 1 triệu đô la Mỹ. Đây có thể là cơ hội cuối để sưu tập tranh của Nara.

Yayoi Kusama

(sinh năm 1929) Sự nhiệt tình với họa sĩ chấm bi đã giảm từ năm 2017. Kusama chắc chắn vẫn được quan tâm, nhưng mức giá tranh giảm đi (còn 19.000 đô la Mỹ năm nay, giảm 25%) cho thấy người mua đang thận trọng.

Takashi Murakami

(sinh năm 1962) 90% tác phẩm có giá dưới 10.000 đô la Mỹ, không khả quan đối với người khai sinh phong trào “siêu phẳng” hậu hiện đại của Nhật. Dù năm 2018 tương đối tốt, nhìn chung, tác phẩm của ông đang giảm sức hút.

Emily Weiss

Sáng lập kiêm CEO Glossier; cựu thành viên Forbes Under 30

SHE SAID

Tác giả: Jodi Kantor & Megan Twohey

SÁCH

Adam Weinberger Đại lý bán sách hiếm, thành viên của hiệp hội những người bán sách cổ xưa ở Mỹ, người sáng lập RareBookBuyer.com

Những cuốn sách tài chính kinh diển Sách tài chính luôn có triển vọng. Bản gốc sách kinh điển rất đắt tiền, nhưng bản sao có chữ ký của cuốn Business Adventures (John Brooks, 1969) - mà Bill Gates gọi là cuốn sách kinh doanh yêu thích của ông - gần đây được bán với giá chỉ 1.625 đô la Mỹ.

Các tài liệu viết tay về Trung Quốc Nhà ngoại giao Anh, Lord Macartney, đến Trung Quốc năm 1793 để lập quan hệ thương mại nhưng thất bại. Cuốn sách viết về nhiệm vụ này năm 1797 của George Staunton được bán với giá 9.000 đô la Mỹ. Những cuốn sách hiếm về Trung Quốc có giá rất cao, nếu nhu cầu ổn định.

Kinh thánh thế kỷ 19 Một cuốn Kinh thánh lịch sử của nhà xuất bản Aitken năm 1782 (bản in đầu tiên thời lập quốc Hoa Kỳ) có thể giá 100.000 đô la Mỹ, nhưng là ngoại lệ. Có thể dễ dàng mua Kinh thánh thế kỷ 19 với giá vài trăm đô la Mỹ, và cũng rất ít người mua.

DỤNG CỤ ÂM NHẠC

Tim Ingles & Paul Hayday Quản lý nhà đấu giá Ingles & Hayday tại London

FO RB ESVIETN AM.CO M.VN

Sách hay Các nhà lãnh đạo trong giới kinh doanh, học thuật, giải trí và chính trị chia sẻ những cuốn sách gối đầu giường của họ.

Trung hồ cầm (cello) do G.F. Pressenda chế tác, khoảng năm 1845

Đàn vĩ cầm do Nicolas Lupot chế tác, khoảng năm 1810

Nghệ nhân vĩ cầm hàng đầu thế kỷ 19 của Ý. Hãy tìm kiếm các tác phẩm hình dáng hoàn hảo và được đánh vecni đỏ đậm do ông chế tác trong giai đoạn tài năng chín muồi. Cả khi mức giá trung bình 1,2 triệu đô la Mỹ thì vẫn là khoản đầu tư tuyệt vời.

Nghệ nhân Pháp nổi tiếng với bản sao nhạc cụ tuyệt vời của bậc thầy chế tác đàn người Ý, đặc biệt là Stradivari. Phiên bản đỏ rượu vang quý hiếm, bản sao nhạc cụ của nghệ nhân thế kỷ 16 Guarneri del Gesù, có thể có giá 400.000 đô la Mỹ.

Đàn vĩ cầm do Charles Jean Baptiste Collin-Mézin chế tác Mặc dù có tài năng kỹ thuật, nhưng việc CollinMézin sao chép phong cách French School đầu thế kỷ 20 chính xác và không mới mẻ không hợp thời nữa. Hãy bán tác phẩm ở mức 5.000 - 8.000 đô la Mỹ. T H Á N G 1 . 20 20

Khi phóng viên Kantor và Twohey của New York Times khai thác câu chuyện của Harvey Weinstein năm 2017, họ đã khởi đầu cho loạt câu chuyện trước đây vốn không được nói tới về quấy rối tình dục và thúc đẩy nhân rộng phong trào #MeToo. She Said (NXB Penguin Press, 2019) thể hiện góc nhìn sâu sắc về báo chí điều tra và sự dũng cảm của những người phụ nữ tiên phong. Điều ấn tượng nhất với tôi là phương thức mà các cấu trúc quyền lực của pháp luật và doanh nghiệp cố gắng bảo vệ hành vi tấn công tình dục. Những ai đang cố gắng xây dựng các tổ chức giác ngộ và toàn diện không thể bỏ qua các sự thật mang tính hệ thống mà chúng ta cần giải quyết. She Said là cuốn sách cần đọc cho những người mong muốn thay đổi hiện trạng không thể chấp nhận được.

B UY, HO LD, SELL BY CHRIST IAN KRE ZNAR I LLUST RAT IO NS BY C HRI S LYONS: B IBL E: BRI DWELL LI BRARY SPECI AL COLLECTIO NS, P ERKI NS SCHOOL OF THEOLOGY, SOUTHERN METHODIST UNIVERSITY; NARA BY TONY KYRIACOU-SHUTTERSTOCK; KUSAMA BY B ERNAR D WEI L-TO RO NTO STAR-GE TTY IMAGES; MURAKAMI BY TJ ROT H-S IPA-NEWSCOM

MUA GIỮ

ANGOLA

THẾ GIỚI C ỦA

FORBES

Trên hành tinh, 35 ấn bản được cấp phép của Forbes có mặt khắp năm châu, với 28 ngôn ngữ và 24 múi giờ. Tất cả đều có chung một sứ mệnh: tôn vinh tinh thần doanh chủ.

CYPRUS

CỘNG HÒA CZECH

João Macedo điều hành Grupo Líder, công ty nông nghiệp chuyên trồng cây ôliu, chuối, khoai tây và các loại khác.

BOLIVIA

Dolores Fernández Lobbe, CEO Walmart tại Argentina, trên trang bìa của số báo có danh sách những phụ nữ quyền lực.

Bolivia không hẳn là quốc gia thích uống bia, nhưng Hernan Atella, CEO CBN Bolivia, đặt mục tiêu thay đổi điều đó. “Chúng tôi muốn tạo ra thói quen mới cho người thường xuyên tiêu thụ bia nhưng uống bia kiểu lành mạnh.”

TRUNG QUỐC

BRAZIL Đầu bếp David Hertz đã nhận được giải thưởng Charles Bronfman - giải thưởng từ thiện do tỉ phú này và gia đình của ông trao tặng - cho Gastromotiva, tổ chức chống đói nghèo và dạy về dinh dưỡng.

DUBAI

Bộ phim Wandering Earth đạt doanh số phòng vé vô cùng ấn tượng, đây là tin vui dành cho các ngôi sao Qu Chuxiao (ảnh) và Wu Jing, thành viên trong danh sách Celebrity 100 của Forbes Trung Quốc.

PHÁP

ĐỨC

Max-Hervé George và Byron Baciocchi, đều 30 tuổi, là những bậc thầy đứng sau Ultima Capital, hệ thống khách sạn và nhà ở cao cấp trên khắp Thụy Sĩ và Pháp.

Pamela Reif tập trung vào ngành thể hình của Đức, thu hút 4,3 triệu người theo dõi trên Instagram, xuất bản cuốn sách nấu ăn bán chạy nhất và hợp tác với các thương hiệu như Puma.

Trang web thương mại điện tử về thời trang The Modist của Ghizlan Guenez - đã ra mắt tại Dubai vào năm 2017 - bán hơn 180 nhãn hiệu, bao gồm cả thương hiệu của riêng cô.

Andreas Tsouloftas từng là tay đua xe nổi tiếng. Hiện ông đã chuyển sự chú ý của mình ra khỏi đường đua, tập trung điều hành tập đoàn mang tên ông, chuyên về phun cát, tái chế và quản lý chất thải.

Automobilist, công ty khởi nghiệp năm năm tuổi có trụ sở tại Prague, in những hình ảnh liên quan đến lịch sử đua xe thành áp phích và tranh nghệ thuật.

INDONESIA

ISRAEL

Doanh nghiệp Kino Indonesia của Harry Sanusi đang trở nên lớn mạnh: từ một công ty chuyên về kẹo, họ mở rộng sang mảng dược phẩm và sản phẩm chăm sóc sức khỏe.

“Hiện nay, chúng tôi đang bảo vệ những ngân hàng, bệnh viện, nhà máy lớn nhất trên thế giới,” Lior Div tự hào nói. Ông là CEO và người đồng sáng lập của Cybereason, trở thành kỳ lân hồi tháng tám.

HI LẠP Trong giai đoạn KKR đang tìm hiểu thị trường, không hề có dấu hiệu nào tồi tệ. Gã khổng lồ về đầu tư tư nhân gia nhập thị trường này vào năm 2016, nhưng hầu hết các dự án của công ty này đều gặp khó khăn.

GEORGIA

Romania tiếp tục là nguồn cung cấp dầu chính cho Georgia, đặc biệt là nhà máy lọc dầu Petromidia, một trong những nhà máy quan trọng nhất ngành. F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

HUNGARY

Mảng kinh doanh các cuộc thi chạy bắt đầu phát triển tại Hungary - với hàng loạt các cuộc thi chạy (khoảng 25 cuộc thi mỗi cuối tuần) và lễ hội Budapest Marathon Festival.

ẤN ĐỘ

Johny Hot Dog, gian hàng thực phẩm ở Indore, phục vụ món ăn được đặt hàng nhiều nhất trên ứng dụng Uber Eats tại châu Á. Bánh hot dog chay của họ nhận được 3.000 đơn hàng mỗi ngày.

Ý Một trong những trường kinh doanh hàng đầu của nước này, SDA Bocconi, đã áp dụng cấu trúc lớp học mới, cho phép sinh viên theo học các khóa học vào bất cứ thời gian nào và tại bất kỳ địa điểm nào họ muốn. T H Á N G 1 .2 0 2 0

EDITED BY ELISABETH BRIER, ABRAM BROWN AND JUSTIN CONKLIN

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

ARGENTINA

NHẬT BẢN

KAZAKHSTAN

Nghệ sĩ Kouji Tajima đưa ra ý tưởng nghệ thuật cho bom tấn Godzilla và bộ phim Miss Peregrine’s Home for Peculiar Children của đạo diễn Tim Burton.

Thời còn trẻ, họ là thợ khắc đá. Ngày nay, Aidyn Rakhimbayev và Evgeny Evdokimov điều hành BI Group, một trong những công ty xây dựng lớn nhất của Kazakhstan.

LATVIA MEXICO

Những túi xách xa xỉ của nhà thiết kế Betu Kumesu được làm thủ công nhờ bàn tay khéo léo của sáu nghệ nhân người Nigeria đến từ thành phố Kano của quốc gia này. Bộ sưu tập gần đây lấy cảm hứng từ các họa tiết và thiết kế bắt nguồn từ vương quốc Kuba của người Congo.

ROMANIA

“Kết thúc thời kỳ tự do… thương mại,” Raúl Gutiérrez Muguerza, CEO của Deacero, một công ty thép hàng đầu, cho biết. Ông tin rằng xuất khẩu của Mexico đã gây ảnh hưởng tiêu cực đến các nhà máy của quốc gia này.

Ở Bratislava, Pavel Pelikán đang xây tòa nhà chọc trời đầu tiên (cao 167,6m). Tại London, công ty Bất động sản J&T của ông đang xây dựng hai tòa nhà chung cư dọc bờ sông Thames.

NGA

TÂY BAN NHA

BỒ ĐÀO NHA Ngày càng có nhiều công ty như Pinterest chuyển sang dùng phần mềm được AI hỗ trợ của Unbabel để dịch các ngôn ngữ.

BA LAN

Khu vực Trung Mỹ đang chứng kiến sự bùng nổ của fintech. Năm ngoái, có hơn 1.400 công ty fintech, tăng 66% so với năm 2017.

Ngày càng có nhiều thành phố của châu Âu và trên toàn cầu đang phải chịu đựng tình trạng khách du lịch đến ồ ạt và đang xem xét cách tốt nhất để bảo vệ thành phố của họ khỏi đám đông ngày càng tăng lên.

THÁI LAN

NAM PHI

THỔ NHI KỲ Ông trùm du lịch Neset Koçkar hi vọng sẽ hồi sinh Thomas Cook, hãng điều hành tour du lịch của Anh bất ngờ đóng cửa vào tháng chín.

Vanachai Group, nhà sản xuất các tấm gỗ và sàn, đang có hi vọng hồi phục sau khi chịu tác động mạnh từ mức thuế quan cao của Hoa Kỳ năm 2018.

Hai gã khổng lồ ngành năng lượng Lukoil, Surgutneftegas và chuỗi cửa hàng tạp hóa X5 Retail dẫn đầu danh sách các công ty lớn nhất của Nga.

Nhân vật lọt vào danh sách những người có ảnh hưởng hàng đầu của tạp chí Forbes Tây Ban Nha: game thủ Samuel de Luque, với 27 triệu người theo dõi trên YouTube.

Young-Mi Youn điều hành công ty thực phẩm Highland Food, đẩy doanh thu tăng lên tới 36 triệu đô la Mỹ.

PANAMA

SLOVAKIA

Năm nay, hơn một triệu người đã đổ về Romania để tham dự rất nhiều lễ hội âm nhạc như Untold, Neversea và Electric Castle.

THÁ NG 1.2 02 0

MÔNG CỔ Điểm chuẩn chứng khoán của Mông Cổ đã tăng hơn 85% trong ba năm qua kể từ khi Davaasuren Sodnomdarjaa trở thành chủ tịch ủy ban Điều tiết Tài chính vào tháng 7.2016.

NIGERIA

Giáo sư Marcus Byrne thuộc ĐH Witwatersrand ở Nam Phi đang nghiên cứu bọ hung, hi vọng có thể quan sát được cách chúng sống và di chuyển để áp dụng vào robot.

VIỆT NAM Hơn 50.000 học sinh trên khắp đất nước Việt Nam đang theo học tại hệ thống trường học của Nguyễn Hoàng Group. Tập đoàn này trước đây là công ty IT. F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

Cánh đồng năng lượng mặt trời lớn nhất ở Latvia hiện đang cung cấp nguồn nước ấm cho thị trấn Salaspils, nhờ công của Ina Berzina-Veita, CEO công ty cấp nhiệt Salaspils Silturns.

HÀN QUỐC

B-C-D

CBD CREAM (KEM CBD)

Chăm sóc tốt cho gót chân không hề đơn giản. Vì thế, Lord Jones và Tamara Mellon hợp tác cho ra mắt kem High CBD Formula Stiletto Cream để giúp chăm sóc gót chân ($70)

ARTFUL

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

ENCYCLOPEDIA

(GIÀU NGHỆ THUẬT)

(BÁCH KHOA TOÀN THƯ)

Những nét vẽ xoáy tự do và nguệch ngoạc của Cy Twombly mang đến ý tưởng vòng xoắn cho bộ sưu tập trang sức lấp lánh mới của hãng Graff. Bông tai nhỏ kiểu cổ điển lấy cảm hứng từ Twombly được đính kim cương và ngọc bích của Graff.

Từ Marina Abramovic đến Georgia O’Keeffe đến Cindy Sherman, ấn bản Great Women Artists của Phaidon tôn vinh sự sáng tạo của hơn 400 tài năng ở 54 quốc gia trong hơn 500 năm qua. ($60)

Xu hướng

GỢI Ý QUÀ TẶNG MÙA LỄ HỘI TỪ A–Z

ICE COOL (MÁT LẠNH)

Grand Seiko kỷ niệm 20 năm ra đời bộ máy Spring Drive của mình bằng chiếc đồng hồ đeo tay bằng bạch kim với mặt đồng hồ in hình bông tuyết nổi tiếng. SBGZ001 là sản phẩm của Grand Seiko. ($76.000)

Những món quà hoàn hảo theo thứ tự chữ cái.

PEDESTAL (BỆ ĐỠ)

OFF-ROAD (XE ĐỊA HÌNH)

Dành cho những người phù hợp với lối sống hoang dã hơn, thương hiệu Supreme đã hợp tác với Honda sản xuất xe địa hình CRF 250R phiên bản đặc biệt.

TEE TIME

(GẬY CHƠI GOLF) Để kỷ niệm 100 năm thành lập, Bentley đã tung ra một bộ gậy đánh golf sang trọng. Bởi vì đây là sản phẩm Bentley, nó chỉ phù hợp cho người đã có xe. ($1.000) F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

Làm thế nào để bạn phết kem lên bánh? Hãy đặt chiếc bánh trên giá đỡ có đế xoay. Giá đỡ Color Dictionary của John Derian. ($340).

U-V

UV PROTECTION (CHỐNG TIA UV)

Thêm một điểm nhấn vào kính mát RayBan cổ điển với phần tròng kính bằng vàng 18k giúp giảm độ chói - trừ khi bạn nhìn chằm chằm vào chúng. Kính mát Ray-Ban Aviator Remix ($330)

J-K

J.K. ROWLING

Giờ đây, những người chưa từng đọc Harry Potter sẽ được tiếp cận Potterverse sâu hơn nhờ có Wizarding World Gold, chương trình thuê bao cao cấp mới. Với $75 một năm, các thành viên nhận được toàn bộ bảy cuốn sách điện tử Harry Potter, có quyền truy cập vào một loạt video mới và nhiều hơn thế nữa. Bùa triệu hồi!

QUALITY POUR

(CHIẾC LY CHẤT LƯỢNG) Dành cho người có cuộc sống đầy màu sắc, ly thủy tinh pha lê lấp lánh này có hai đầu đều dùng được. Hãy lật ngược chúng và tận hưởng cuộc sống từ phía ngược lại. Bộ ly Les Endiablés của SaintLouis. ($2.850)

WEIGHT WATCHING (THEO DÕI CÂN NẶNG)

Bạn sẽ khó lòng rời mắt khỏi hình thể tuyệt vời của mình trong gương khi đang nâng những quả tạ bóng bẩy của Louis Vuitton. ($2.650) T H Á N G 1 .2 0 2 0

t D

Sách hay Các nhà lãnh đạo trong giới kinh doanh, học thuật, giải trí và chính trị chia sẻ những cuốn sách gối đầu giường của họ.

FRESH AIR

(KHÔNG KHÍ TRONG LÀNH)

GAME ON (NHẬP VAI)

Bạn thích chơi game nhưng không thực sự thích tương tác với mọi người? Hoặc thậm chí kết nối với TV? Phiên bản Nintendo Switch Lite tuyệt đẹp - chỉ dành riêng cho bạn. (Hoặc bất cứ ai mà bạn tặng.) Một máy chơi game chuyên nghiệp có tay cầm. ($200)

Richard Branson

Nhà sáng lập, Virgin, thành viên Forbes 400

L-M

LUNAR MODULE

(PHIÊN BẢN MẶT TRĂNG)

Loa Beoplay A9 của Bang & Olufsen đạt đến tầm cao mới. Tác phẩm là sự hợp tác giữa Selfridges ở London và nghệ sĩ Daniel Arsham, với bức tranh mặt trăng của Arsham được vẽ trên đĩa loa, và phần âm thanh của thiên đường.

21 BÀI HỌC CHO THẾ KỶ 21

Tác giả: Yuval Noah Harari

NIGHT TIME

(THỜI KỲ BÓNG ĐÊM) Hòa vào bóng đêm với một chiếc đồng hồ đen tuyền tuyệt đẹp. Đồng hồ Octo Finissimo Automatic của Bulgari ($15.600); Pilot’s Watch Chronograph Top Gun của hãng IWC ($7.550); Yacht-Master 42 của Rolex ($27.800).

SQUEEZE PLAY

RED LETTER DAYS

(GIAI ĐIỆU NƯỚC ÉP)

Hợp tác với nhà thiết kế Marc Newson, Montblanc đã giới thiệu bộ sưu tập (Montblanc M) RED vào năm 2015 để giúp chống lại bệnh HIV/ AIDS. Mẫu mới nhất có thân, nắp và phần kẹp được tráng bạch kim và được trang bị cho cả bút máy ($ 1.450) và bút bi ($ 1.150). Một phần tiền của mỗi sản phẩm bán đi sẽ được quyên góp cho quỹ Global Fund.

Thêm chút giai điệu của Ý vào nước ép của bạn bằng máy ép chậm Smeg Dolce & Gabbana ($1.500). Việc ép chậm làm giảm nhiệt để tăng hương vị nước trái cây.

(DỊP ĐÁNG NHỚ)

Y-Z YEEZY

Hãy kết thúc năm với đôi giày thể thao mà bạn sùng bái - nếu bạn biết nên tìm chúng ở đâu. Giày thể thao phản quang Adidas Yeezy Boost 350 V2 ($545)

XANAX

Biến viên thuốc của bạn thành một liều thuốc quyến rũ - và có lẽ cũng thực tế. Hộp thuốc Xanax Brass Pill Box của Jonathan Adler ($148) THÁ NG 1.2 02 0

ĐƠN VỊ TÍNH: ĐÔ L A MỸ

TÔI ĐÃ ĐỌC NHỮNG CUỐN SÁCH trước đó của tác giả Yuval Noah Harari, cuốn Sapiens và cuốn Homo Deus, đầy ắp những hiểu biết thú vị về quá khứ và tương lai của loài người chúng ta. Trong cuốn 21 bài học cho thế kỷ 21 (NXB Spiegel & Grau, 2018), ông đề cập đến các vấn đề ở hiện tại. Những lời giải thích của ông đầy thuyết phục và giàu trắc ẩn hơn bao giờ hết, tập trung vào các chi tiết đáng ngạc nhiên để vẽ nên bức tranh rộng lớn hơn. Ông có sở trường biến những vấn đề nan giải, phức tạp trở nên dễ hiểu và liên quan với người đọc, cho dù đó là sự biến đổi khí hậu, chiến tranh, công nghệ hay tôn giáo. Cuốn sách thực chất là tập hợp các bài tiểu luận, nhưng khiến người đọc rùng mình. Tôi sẽ giới thiệu sách của Harari cho mọi người. Sách của ông vô cùng hữu ích cho những người đang thắc mắc mình ở đâu trên thế giới này, những người đang bắt đầu tìm được hướng đi cho mình hoặc những người đang đánh giá lại cuộc sống của chính mình. Đó không phải là dạng sách viết về tinh thần lãnh đạo như thông thường, nhưng lại mang đầy đủ các bài học lãnh đạo hữu ích. Đó là vì việc kinh doanh luôn luôn gắn liền với cuộc sống của con người, và những cuốn sách này cũng thế - chúng nói về cách chúng ta sống cùng nhau, làm việc cùng nhau, yêu thương và thay đổi cùng nhau. F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

Bạn muốn hít thở dễ dàng hơn vào năm 2020? Chiếc máy Molekule Air lọc (và phá hủy) các chất ô nhiễm trong các căn phòng rộng đến 55,7m2. Đây là phương thức hoàn hảo để tạo nên sự khởi đầu sạch sẽ cho năm tới. ($799)

DÂN SỐ

Môi Trường Kinh Doanh Việt Nam 2020

7 TIÊU CHÍ TRÊN MỨC TRUNG BÌNH KHU VỰC

TRUNG BÌNH THẤP

Trong 10 tiêu chí đánh giá về môi trường kinh doanh, Việt Nam có bảy tiêu chí ở mức trên trung bình của khu vực Đông Á và Thái Bình Dương. Ba tiêu chí thấp hơn mức trung bình là thủ tục phá sản, nộp thuế và xuất, nhập khẩu.

ĐIỂM

100

THU NHẬP

THỨ HẠNG

69,8 ĐĂNG KÝ BẤT ĐỘNG SẢN

100

TÍN DỤNG

79,5: MALAYSIA (hạng: 33)

THANG ĐIỂM 100

75: MALAYSIA (hạng: 37) 70: INDONESIA (hạng: 48) 70: THÁI LAN (hạng: 48) 60: LÀO (hạng: 80)

58: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

69,5: THÁI LAN (hạng: 67) 64,9: LÀO (hạng: 88) 60: INDONESIA (hạng: 106)

57,5: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

71,1: VIỆT NAM (hạng: 64)

100

79,3: VIỆT NAM (hạng: 25) 77,3: THÁI LAN (hạng: 34)

100

THỦ TỤC CẤP PHÉP XÂY DỰNG 89,9: MALAYSIA (hạng: 2)

70: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

ĐẤU NỐI ĐIỆN 99,3: MALAYSIA (hạng: 4)

THANG ĐIỂM 100

80: VIỆT NAM (hạng: 25)

THANG ĐIỂM 100

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

95.540.395

98,7: THÁI LAN (hạng: 6) 88,2: VIỆT NAM (hạng: 27) 87,3: INDONESIA (hạng: 33)

68,3: LÀO (hạng: 99)

75,1: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương) 58: LÀO (hạng: 144)

66,3: INDONESIA (hạng: 110) 40

F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

N G U Ồ N : WO R L D B A N K G R O U P

76,8: THÁI LAN (hạng: 24)

THANG ĐIỂM 100

100

THỦ TỤC PHÁ SẢN 68,1: INDONESIA (hạng: 38) 67: MALAYSIA (hạng: 40)

40,9: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

100

BẢO VỆ CỔ ĐÔNG THIỂU SỐ 88: MALAYSIA (hạng: 2) 70: INDONESIA (hạng: 37) 54: VIỆT NAM (hạng: 97) 49,7: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

THANG ĐIỂM 100

86: THÁI LAN (hạng: 3)

THỦ TỤC NỘP THUẾ 77,7: THÁI LAN (hạng: 68) 76: MALAYSIA (hạng: 80) 75,8: INDONESIA (hạng: 81)

73,6: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương) 69: VIỆT NAM (hạng: 109)

20: LÀO (hạng: 179)

54,2: LÀO (hạng: 157)

110

100

120

THỨ HẠNG MÔI TRƯỜNG KINH DOANH VIỆT NAM VỚI 190 NỀN KINH TẾ

68,2: MALAYSIA (hạng: 35) 67,9: THÁI LAN (hạng: 37) 62,1: VIỆT NAM (hạng: 68)

THÁ NG 1.2 02 0

100

THỰC THI HỢP ĐỒNG

53: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

THANG ĐIỂM 100

100

THANG ĐIỂM 100

83,3: MALAYSIA (hạng: 126) 62,7: LÀO (hạng: 181)

0,0: LÀO (hạng: 168)

83,9: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương) 81,2: INDONESIA (hạng: 140)

92,4: THÁI LAN (hạng: 47 ) 85,1: VIỆT NAM (hạng: 115)

38: VIỆT NAM (hạng: 122)

100

ĐĂNG KÝ THÀNH LẬP DOANH NGHIỆP

TOÀN CẢNH THỊ TRƯỜNG

THANG ĐIỂM 100

100

190

THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ 88,5: MALAYSIA (hạng: 49) 84,6: THÁI LAN (hạng: 62) 78,1: LÀO (hạng: 78)

71,6: TRUNG BÌNH KHU VỰC (Đông Á & Thái Bình Dương)

49,1: INDONESIA (hạng: 139)

70,8: VIỆT NAM (hạng: 104)

42: LÀO (hạng: 161)

67,5: INDONESIA (hạng: 116) 40

F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

FORBES VIỆT NAM

SỰ

N SỰ KIỆN KINH DOANH TIÊU BIỂU NHẤT NĂM 2019 DO FORBES VIỆT NAM VÀ CÁC CHUYÊN GIA KINH TẾ BÌNH CHỌN.

“Năm 2019 được xem là một năm tương đối tốt đẹp cho nền kinh tế Việt Nam.” Đây là nhận định mở đầu báo cáo Kinh tế vĩ mô của ngân hàng Thế giới công bố tháng 12.2019. Trong bối cảnh bất định về thương mại và kinh tế gia tăng trên toàn cầu, Việt Nam nằm trong số những nền kinh tế tăng trưởng cao nhất trên thế giới với tốc độ tăng trưởng GDP ước đạt khoảng 6,8%, cao gấp khoảng ba lần so với tốc độ bình quân của thế giới (2,6%). Năm qua, kinh tế Việt Nam tăng trưởng khả quan dựa trên sự ổn định về chính sách tài khóa và tiền tệ. Bên cạnh đó, hai lực kéo chính, theo ngân hàng Thế giới, là xuất khẩu tiếp tục vươn lên các kỷ lục mới và sự phát triển năng động của khu vực kinh tế tư nhân. Như thường lệ, trong số báo đầu năm 2020, Forbes Việt Nam công bố “10 sự kiện kinh doanh nổi bật” với sự đóng góp của các chuyên gia tên tuổi. Chúng tôi lựa chọn những sự kiện quan trọng, đáng chú ý nhất trong nền kinh tế, chuyển động ngành và doanh nghiệp năm qua. Chúng ta cùng nhìn lại những dấu ấn này để dự cảm được những cơ hội và thách thức trong năm tới. T H Á N G 1. 2 0 2 0

F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

K IỆ

KINH DOANH NỔI BẬT

#1 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

BÙNG NỔ ĐIỆN MẶT TRỜI Việt Nam trở thành quốc gia Đông Nam Á tăng trưởng nhanh nhất về năng lượng tái tạo với mức tăng 50 lần trong 12 tháng.

NĂM 2019, VIỆT NAM chứng kiến sự bùng nổ các dự án điện mặt trời, với tổng công suất đạt 4,5GW. Dữ liệu từ trung tâm Năng lượng ASEAN (ACE), tính đến tháng 6.2019, hoạt động lắp đặt năng lượng mặt trời trên toàn khu vực ASEAN đã đạt công suất khoảng 9,1 GW, tăng đáng kể từ mức 0,03 GW năm 2010. Xét về công suất lắp đặt, Việt Nam xếp trên Thái Lan (3 GW) và bỏ xa Malaysia (0,7 GW), Philippines (0,8 GW). Với mức tăng 50 lần trong 12 tháng, Việt Nam trở thành quốc gia Đông Nam Á tăng trưởng nhanh nhất về năng lượng tái tạo nhờ chính sách mua điện mặt trời với giá 9,35 cent/kWh cho các dự án khánh thành trước ngày 30.6.2019 – mức giá đảm bảo các nhà đầu tư có lợi nhuận khi giá thiết bị đã giảm (khoảng 30 – 50%, tùy theo nhãn hiệu, nước sản FORB ESVIETN AM.CO M.VN

xuất) trong những năm qua. Ước tính, có khoảng 100 ngàn tỉ đồng, chủ yếu là từ khu vực tư nhân đầu tư phát triển năng lượng mặt trời. Nguồn vốn tư nhân rót vào năng lượng tái tạo càng trở nên có ý nghĩa khi thủy điện của Việt Nam đã khai thác gần bão hòa, chỉ còn các dự án nhỏ; điện sử dụng năng lượng than gây ô nhiễm và gặp phản ứng mạnh mẽ trong cộng đồng dân cư. Tuy nhiên sự phát triển nhanh chóng của điện mặt trời trong năm qua cũng tạo ra nhiều vấn đề. Ông Trần Tuấn Anh, bộ trưởng bộ Công thương thừa nhận do không lường trước được sự phát triển nóng của điện mặt trời, việc đầu tư ồ ạt dẫn đến phá vỡ quy hoạch, hệ thống đấu nối quá tải. Cụ thể, Quy hoạch điện VII xác định năm 2020 điện mặt trời tại Việt Nam đạt công suất 850 MW và tới 2030 đạt 1.200 MW. Tuy nhiên, quy hoạch này đã trở nên lạc hậu khi công suất cung cấp hiện tại lớn hơn nhiều so với công suất quy hoạch, gây quá tải hệ thống khiến một số dự án hoạt động cầm chừng hoặc chờ đấu nối lên hệ thống. Mặt khác, điều đáng nói không ít nhà đầu tư điện mặt trời có nguồn vốn hạn chế, không chuyên về lĩnh vực năng lượng, đầu tư dự án bằng vốn vay chờ chuyển nhượng dự án. Các dự án điện mặt trời phát triển quá nhanh, cơ cấu vốn đầu tư mất cân đối hay dự án sau đó không phát huy hiệu quả kinh tế gây quan ngại tạo ra nợ xấu, điều tương tự với các dự án BOT hạ tầng hiện nay. Tính đến đầu tháng 10.2019 đã có 121 dự án điện mặt trời được cấp phép, 210 dự án đang chờ phê duyệt. (XEM BÀI TRANG 50) T H Á N G 1. 2020

ISTOCK / GET T Y IMAGES

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

#2 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

Ước tính, ô nhiễm không khí gây thiệt hại kinh tế cho Việt Nam khoảng 10 tỉ đô la Mỹ mỗi năm, theo số liệu từ ngân hàng Thế giới. TỪ THÁNG 9 ĐẾN THÁNG 12, Hà Nội trải qua nhiều tuần trong tình trạng ô nhiễm không khí. Cả nội và ngoại thành của Hà Nội bị bủa vây trong bầu không khí đặc quánh và mịt mù, không thể phân biệt được lớp màng đó là sương hay bụi. Theo dõi chỉ số chất lượng không khí Việt Nam (AQI) trên ứng dụng đo chất lượng không khí cho các chỉ số xấu, cảnh báo nguy hại, mỗi đợt kéo kéo dài từ vài ngày đến vài tuần. Trong sáng 14.11, bầu trời TP.HCM bị bao phủ bởi lớp mù dày. AirVisual, ứng dụng kiểm tra mức độ ô nhiễm không khí có thời điểm xếp TP.HCM đứng thứ tư về ô nhiễm trong danh sách 90 thành phố mà website này có dữ liệu theo dõi. Trước đó, tháng 9.2019, lần đầu tiên Phú Quốc và Đà Lạt, hai địa điểm du lịch nổi tiếng, bị ngập lụt trong vài ngày gây ách tắc giao thông, ảnh hưởng đến cuộc sống cư dân và

khách du lịch. Hai sự cố môi trường khác được nhắc đến nhiều trong năm qua, thứ nhất là việc phát tán thủy ngân vào không khí trong hỏa hoạn kho chứa hàng của công ty cổ phần Bóng đèn Phích nước Rạng Đông, thứ hai là việc đổ dầu thải, ô nhiễm nguồn nước nhà máy nước Sông Đà. Việt Nam đang đối mặt với vấn nạn ô nhiễm (không khí, rác thải, nguồn nước) và tác động của biến đối khí hậu, gây ảnh hưởng xấu đến sự phát triển kinh tế – xã hội. Theo báo cáo của ngân hàng Thế giới (WB), thiệt hại kinh tế toàn cầu do ô nhiễm không khí là khoảng 225 tỉ đô la Mỹ. Đối với Việt Nam, ô nhiễm không khí gây thiệt hại về kinh tế khoảng 10 tỉ đô la mỗi năm (tương đương 5 – 7% GDP). Do có bờ biển dài, Việt Nam là quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề do biến đổi khí hậu. Theo tính toán, nếu nước biển dâng cao một mét, 40% diện tích đồng bằng sông Cửu Long, 10% diện tích đồng bằng sông Hồng sẽ bị ngập, ảnh hưởng trực tiếp đến 20 – 30 triệu người. Theo chỉ số rủi ro khí hậu do tổ chức Germanwatch (Đức) công bố tháng 12.2019, Việt Nam nằm trong tốp 10 nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất của biến đổi khí hậu trong giai đoạn 1999 – 2018. Những mặt trái của việc phát triển nóng về công nghiệp bộc lộ trong năm 2019 đặt ra vấn đề cần tái cơ cấu công nghiệp, chuyển đổi công nghệ theo hướng thân thiện với môi trường; tiết kiệm năng lượng; thiết lập cơ chế điều phối khu vực liên quan đến quy hoạch, quản lý đô thị và môi trường; làm rõ trách nhiệm của doanh nghiệp và giáo dục xã hội tham gia bảo vệ môi trường, phát triển bền vững.

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

MÔI TRƯỜNG VÀ BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ẢNH HƯỞNG XẤU ĐẾN NỀN KINH TẾ

#3 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

RỦI RO HÀNG HÓA TỪ VIỆT NAM BỊ ÁP THUẾ CAO DO LẨN TRÁNH NGUỒN GỐC XUẤT XỨ Các sản phẩm bị điều tra chủ yếu là các mặt hàng như nhôm, thép, sợi, đồ gia dụng, đồ điện tử, thủy sản, gỗ ván ép, lốp xe, pin mặt trời… Giữa năm 2019, cục Hải quan TP.HCM bắt giữ lô hàng cáp Internet tạm nhập từ Trung Quốc và tái xuất sang Mỹ. Qua kiểm tra thực tế, lô hàng cáp quang mang hiệu Monster, trên bao bì sản phẩm có in sẵn dòng chữ “Made in Vietnam”. Trước đó, cơ quan chức năng Việt Nam đã kiểm tra và phát hiện kho nhôm đùn trị giá 4,3 tỉ đô la Mỹ tại Vũng Tàu của công ty TNHH Nhôm Toàn Cầu do người Trung Quốc đầu tư. Cơ quan chức năng cho biết Hải quan Hoa Kỳ tiếp cận vụ việc theo một khái niệm mới - sản phẩm “chống lẩn tránh.” Các sự việc dấy lên mối lo ngại Việt Nam trở thành điểm trung chuyển để các công ty Trung Quốc “mượn” nguồn gốc xuất xứ hàng hóa tại Việt Nam xuất sang Mỹ nhằm né tránh mức thuế chống bán phá giá. Thống kê từ tổng cục Hải quan cho thấy, một số mặt hàng xuất khẩu từ Việt Nam sang Hoa Kỳ tăng trưởng đột biến trong 10 tháng đầu năm 2019 so với cùng kỳ 2018, như điện thoại và linh kiện (65,2%), máy vi tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (101%), đồ gỗ (47%). Đại diện cơ quan Thương mại Mỹ nhận xét, hơn một năm qua khi xảy ra thương chiến Mỹ – Trung, một số mặt hàng chịu thuế chống bán phá giá từ Trung Quốc giảm xuống, trong khi sản lượng xuất khẩu mặt hàng đó tại một số nước thứ ba, trong đó có Việt Nam tăng vọt. Phân tích từ biểu đồ các vụ việc lẩn tránh thuế với hàng xuất khẩu của Việt Nam thời gian qua, cục Phòng vệ Thương mại (bộ Công thương) cho rằng các sản phẩm bị điều tra chủ yếu FORB ESVIETN AM.CO M.VN

là các mặt hàng như nhôm, thép, sợi, đồ gia dụng, đồ điện tử, thủy sản, gỗ ván ép, lốp xe, pin mặt trời. Ngày 16.12, bộ Thương mại Mỹ quyết định áp mức thuế cao nhất là 456% lên hai sản phẩm thép chống ăn mòn (tôn mạ) và thép cán nguội, hai nhóm sản phẩm được sản xuất tại Hàn Quốc hoặc Đài Loan, sau đó đưa sang Việt Nam để gia công đơn giản rồi xuất khẩu sang Mỹ. Về điều này, thứ trưởng bộ Công thương Trần Quốc Khánh cho biết “chống lẩn tránh” là hiện tượng tương đối mới trong thực tiễn thương mại quốc tế. Ví dụ, nước A đánh thuế rất cao vào bánh mì nhập khẩu từ nước B. Việt Nam nhập khẩu lúa mì từ nước B, chế biến thành bột mì, sau đó thành bánh mì để xuất khẩu sang nước A. Theo luật pháp của Việt Nam và nước A, bánh mì này đủ điều kiện để được coi là sản xuất tại Việt Nam. Tuy nhiên, nước A vẫn có thể coi đây là sản phẩm “lẩn tránh” và đánh thuế cao vào chiếc bánh mì làm tại Việt Nam, cho dù luật pháp nước A thừa nhận đó là bánh mì Việt Nam. Bên cạnh các rủi ro thương mại liên quan hàng hóa xuất khẩu, trong năm qua, sự việc Asanzo bị cáo buộc giả mạo nguồn gốc xuất xứ cho thấy, có lỗ hổng trong quy định nhãn mác, xuất xứ với hàng hóa lưu hành trong nước. Tháng 8.2019, hai tháng sau khi xảy ra vụ Asanzo, bộ Công Thương ban hành dự thảo thông tư về việc ghi nhãn hàng hóa và tiếp thị hàng hóa lưu thông trên thị trường Việt Nam. T H Á N G 1. 2020

ADVENT TR / ISTOCK / GET T Y IMAGES

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

#4 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

GUVENDEMIR / ISTOCKPHOTO.COM

Với chủ trương mở cửa bầu trời, dự kiến năm 2020 Việt Nam có bảy hãng hàng không được cấp phép.

Sau Bamboo Airways cất cánh cuối năm 2018, năm 2019, thị trường hàng không nội địa chứng kiến cuộc đua giữa nhiều nhà đầu tư tư nhân thành lập hãng hàng không mới. CTCP Du lịch và Tiếp thị Giao thông Vận tải Việt Nam (Vietravel) xin lập hãng hàng không Vietravel Airlines, với hoạt động chính là vận tải khách du lịch. Vingroup cũng xin thành lập hãng hàng không tư nhân Vinpearl Air, dự kiến khai thác thương mại vào tháng 7.2020, hướng tới phục vụ khách nghỉ dưỡng tại các khu du lịch thương hiệu Vinpearl. Thiên Minh cũng đã gửi hồ sơ đề xuất thành lập hãng hàng không Cánh Diều (KiteAir) với vốn điều lệ 1.000 tỉ đồng. Tháng 7, Vietstar Airlines, hãng hàng không liên doanh giữa tư nhân và quân đội, đã chính thức gia nhập thị trường hàng không dân dụng khi được cục Hàng không Việt Nam cấp chứng nhận khai thác máy bay (AOC), khai thác thương mại với dòng máy bay phản lực Embraer Legacy 600 và Beechcraft King Air B300... Vietstar thành lập năm 2010, cung cấp dịch vụ vận chuyển hành khách, hàng hóa, đặc biệt là dịch vụ air taxi bằng các loại máy bay nhỏ dành cho khách hàng có nhu cầu nhanh chóng. Ngoài ra, hãng phục vụ cho yêu cầu quốc phòng: vận chuyển quân lực, quân trang, bay thăm dò, khảo sát. Theo báo cáo của ngân hàng Thế giới, giai đoạn 2016 – 2021, mức tăng trưởng kép khách di chuyển theo đường hàng không tại Việt Nam đứng đầu Đông Nam Á, đạt 17,4%, T H Á N G 1. 2020

gần gấp ba mức trung bình 6,1% của khu vực ASEAN. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) cũng dự báo Việt Nam sẽ là thị trường hàng không phát triển nhanh thứ năm thế giới. Ngành hàng không nội địa được hỗ trợ bởi yếu tố thuận lợi khi lãnh thổ Việt Nam trải dài, nhiều địa hình đồi núi, thời gian di chuyển bằng đường không ưu việt hơn nhiều loại hình giao thông khác như đường bộ, đường sắt, đường thủy. Ngoài ra với tốc độ phát triển kinh tế 6% – 7%, tầng lớp có thu nhập trung bình khá tăng, hàng không trở thành phương tiện được lựa chọn hàng đầu ở chặng dài và trung bình. Hiện tại thị trường hàng không nội địa Việt Nam gồm bốn hãng bay: Vietnam Airlines, VietJet, Jetstar và Bamboo Airways. Các hãng bay tư nhân chạy đua thành lập mới trong bối cảnh hạ tầng sân bay một số địa phương bị quá tải nặng nề. Điển hình như sân bay Tân Sơn Nhất, phục vụ hơn 40 triệu lượt khách/năm, vượt xa công suất thiết kế 25 triệu lượt hành khánh/năm. Nhằm giảm tải cho sân bay này, chính phủ đồng ý về chủ trương giao tổng công ty Cảng Hàng không Việt Nam làm chủ đầu tư sân bay quốc tế Long Thành (giai đoạn 1) với vốn đầu tư 4,6 tỉ đô la Mỹ. Tuy nhiên, trong khi chờ dự án sân bay Long Thành khai thác các hãng hàng không tiếp tục chịu cảnh chật chội trên cả bầu trời lẫn mặt đất, nút thắt cản trở sự phát triển của các hãng hàng không. F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

TƯ NHÂN CHẠY ĐUA THÀNH LẬP HÃNG HÀNG KHÔNG

#5 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

BẤT ĐỘNG SẢN ẢNH HƯỞNG TIÊU CỰC TỪ MÔI TRƯỜNG PHÁP LÝ Nút thắt pháp lý gây ảnh hưởng tiêu cực đến thị trường địa ốc trong năm qua. Dự án condotel Cocobay Đà Nẵng.

Tháng 11, Empire Group, chủ đầu tư dự án condotel Cocobay đơn phương công bố dừng cam kết thanh toán lợi nhuận khai thác 12%/năm với các nhà đầu tư do gặp khó khăn về dòng tiền. Empire là một trong số nhà phát triển dự án lớn trong lĩnh vực condotel. Dự án có tổng diện tích 51 héc ta ở Ngũ Hành Sơn (Đà Nẵng) được khởi động năm năm trước, với mức đầu tư theo tuyên bố khoảng năm tỉ đô la Mỹ, gồm khoảng 10 ngàn phòng tiêu chuẩn 3 – 5 sao, trong đó đa số là condotel. Nhưng đến nay chủ đầu tư mới triển khai và đưa vào vận hành khoảng 3.000 phòng. Cocobay Đà Nẵng không phải là dự án condotel đầu tiên mà chủ đầu tư không thực hiện được cam kết lợi nhuận. Trước đó, dự án Bavico do công ty TNHH sản xuất, thương mại, dịch vụ Bạch Việt làm chủ đầu tư từng phải đàm phán để giảm mức cam kết lợi nhuận từ 15% một năm xuống còn 8%. Sau đó, việc chi trả cũng không được thực hiện nên chủ đầu tư bị truy nã và bị cơ quan chức năng bắt giữ tháng 11 .2019. Condotel là khái niệm xuất hiện ở Việt Nam khoảng năm năm gần đây, được viết tắt từ condo & hotel, nghĩa là khách sạn căn hộ hay căn hộ khách sạn. Về hình thức, đó là chung cư cao cấp nhưng hoạt động như khách sạn, thường được xây ở các thành phố lớn và các khu vực nghỉ dưỡng lớn. Loại hình sản phẩm này được ưa chuộng giai FORB ESVIETN AM.CO M.VN

đoạn 2016 – 2017 và ước tính có khoảng 30 ngàn sản phẩm đã được tiêu thụ. Bất chấp các cảnh báo về khuôn khổ pháp lý cho sản phẩm với một số cam kết lợi nhuận phi lý lên đến 12 -15%, nhiều nhà đầu tư bất động sản vẫn ưa chuộng loại hình này. Việc xuất hiện mô hình mới như condotel đặt ra vấn đề hoàn thiện môi trường pháp lý cho thị trường bất động sản. Nút thắt pháp lý được cho là nguyên nhân khiến nguồn cung bất động sản ở TP.HCM và Hà Nội trong năm 2019 bị suy giảm. Theo CBRE, nguồn cung mới căn hộ chung cư tại TP.HCM trong năm 2019 ước tính khoảng 28 ngàn căn, thấp nhất trong năm năm qua và thấp hơn so với con số trung bình 33 ngàn căn/ năm giai đoạn 2015 – 2018. Nguyên nhân chủ yếu đến từ việc trì hoãn cấp phép nhằm rà soát pháp lý của dự án, đặc biệt với các dự án có liên quan đến đất công. Trong khi đó theo JJL, nguồn cung Hà Nội và TP. HCM không giảm nhiều về con số tuyệt đối trong chín tháng đầu năm 2019 nhưng hơn 60% nguồn cung từ một nhà phát triển dự án lớn. Theo các công ty bất động sản, trong trường hợp các nút thắt về pháp lý được tháo gỡ, cần mất tối thiểu hai năm nhà phát triển dự án mới đưa sản phẩm ra thị trường. Vì vậy, các dự án mới chậm cấp phép tạo khoảng thiếu hụt sản phẩm trên thị trường những năm tới. T H Á N G 1. 2020

#6 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

41 10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

LUẬT CHỨNG KHOÁN SỬA ĐỔI ĐƯỢC THÔNG QUA

M E TA M O R W O R K S / I S T O C K P H O T O / G E T T Y I M A G E S

Nhiều điểm mới trong luật như chất lượng công bố thông tin, xử phạt vi phạm. Luật Chứng khoán sửa đổi với nhiều nội dung mới vừa được Quốc hội thông qua tại kỳ họp thứ tám. Cơ quan quản lý sẽ có một năm hoàn tất các văn bản hướng dẫn để đảm bảo tính đồng bộ với thời điểm luật có hiệu lực vào ngày 1.1.2021. So với hành lang pháp lý trước đây, luật sửa đổi có nhiều điểm mới. Để gia tăng tính răn đe đối với các vi phạm, ngoài tăng mức phạt tiền, điểm mới tại luật Chứng khoán sửa đổi là cấm đối tượng vi phạm đảm nhiệm chức vụ tại công ty chứng khoán, công ty quản lý quỹ đầu tư chứng khoán, chi nhánh công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ nước ngoài tại Việt Nam, công ty đầu tư chứng khoán có thời hạn hoặc vĩnh viễn; cấm thực hiện các hoạt động về chứng khoán và thị trường chứng khoán có thời hạn hoặc vĩnh viễn do thực hiện hành vi bị nghiêm cấm trong hoạt động về chứng khoán. Luật Chứng khoán sửa đổi đã có nhiều nội dung mới về công bố thông tin. Theo đó, luật bổ sung các đối tượng phải công bố thông tin như tổ chức phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng; tổ chức niêm yết trái phiếu doanh nghiệp; cổ đông sáng lập trong thời gian bị hạn chế chuyển nhượng của công ty đại chúng, công ty đầu tư chứng khoán đại chúng; người nội bộ và người có liên T H Á N G 1. 2020

quan của người nội bộ... Một trong số những điểm mới trong luật Chứng khoán sửa đổi, là chất lượng công bố thông tin được nâng cao. Để nâng cao chất lượng báo cáo tài chính trong các đợt phát hành, điểm mới tại luật Chứng khoán sửa đổi: ý kiến kiểm toán đối với các báo cáo tài chính là ý kiến chấp nhận toàn phần; trường hợp ý kiến kiểm toán là ý kiến ngoại trừ thì khoản ngoại trừ không ảnh hưởng đến điều kiện chào bán… Luật Chứng khoán sửa đổi nâng điều kiện về vốn điều lệ đối với tổ chức chào bán chứng khoán ra công chúng từ 10 tỉ đồng lên 30 tỉ đồng. Quy định mới này nhằm nâng cao chất lượng, sự ổn định của công ty đại chúng và phù hợp với thông lệ quốc tế, cũng như quy mô của thị trường chứng khoán… Để bảo đảm tính thống nhất, giảm bớt đầu mối quản trị, điều hành và minh bạch trong áp dụng quy định của pháp luật, luật Chứng khoán sửa đổi quy định theo hướng chỉ có một sở giao dịch chứng khoán. Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cũng được trao thêm quyền, nghĩa vụ, tiệm cận hơn với các nguyên tắc của tổ chức quốc tế các ủy ban chứng khoán (IOSCO) bao gồm: tổ chức, phát triển thị trường chứng khoán; thanh tra, kiểm tra, giám sát hoạt động nghiệp vụ chứng khoán, bảo vệ quyền và lợi ích của nhà đầu tư… F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

#7 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

NÔNG, THỦY SẢN GẶP KHÓ KHĂN Trong khi một số mặt hàng nông, thủy sản gặp khó khăn do thương chiến Mỹ - Trung, đường chật vật cạnh tranh do cam kết thương mại tự do. 2019 là năm không thuận lợi với các sản phẩm nông nghiệp Việt Nam, trong đó đáng kể nhất là ngành đường. Theo ước tính của hiệp hội Mía đường Việt Nam, có 1/3 nhà máy đường đóng cửa trong hai năm trở lại đây. Diện tích mía nguyên liệu hiện giảm hơn 30% so với các năm trước buộc các nhà máy duy trì sản xuất với công suất thấp. Bên cạnh đó, chi phí đầu tư mỗi 1.000m 2 mía khoảng bảy triệu đồng nhưng doanh thu được khoảng 3 – 4 triệu đồng khiến nông dân kinh doanh không hiệu quả, nợ ngân hàng. Ngay cả tập đoàn Thành Thành Công, dẫn đầu thị phần đường nội địa với khoảng 40% thị phần cũng gặp khó và đã đóng cửa một số nhà máy vào giữa năm. Theo lộ trình ngày 1.1.2020, mặt hàng đường từ các nước trong khối ASEAN vào Việt Nam sẽ được xóa bỏ hạn ngạch nhập khẩu, với thuế suất nhập khẩu chỉ 5%. Việc gia nhập và thực thi hiệp định Thương mại hàng hóa ASEAN (ATIGA) sẽ càng tạo ra những áp lực rất lớn đối với ngành mía đường. Thậm chí trong ngành có ý kiến chính phủ sử dụng các biện pháp kỹ thuật chưa áp dụng theo lộ trình cam kết của ATIGA với đường nhập khẩu. Về cá tra, theo hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam, tính đến hết tháng 9.2019, tổng giá trị xuất khẩu cá tra đạt 1,46 tỉ đô la Mỹ, giảm 8,5% so với cùng kỳ năm trước. Xuất khẩu cá tra giảm mạnh tại nhiều thị trường như Mỹ, Brazil, Mexico, Colombia, kéo giá trị xuất khẩu toàn ngành giảm bất chấp mức tăng 30% ở các thị trường Trung Quốc và Hong Kong. Lý do chính do ảnh hưởng thương chiến, nhiều rào cản kỹ thuật và thương mại dựng lên tại thị trường này. Bên cạnh đó tình trạng các nhà nhập khẩu giảm hàng tồn kho, dè dặt đặt đơn hàng để chờ giá tốt hơn. Tình hình kém khả quan tương tự với xuất khẩu tôm. Sản lượng, giá thu mua nguyên liệu giảm, lượng hàng tồn kho tôm tại các thị trường cao, xuất khẩu tôm nằm trong xu hướng sụt giảm từ năm 2018. Nhiều ngành nông nghiệp khác cũng không khởi sắc, xuất khẩu gạo giảm 13%, hồ tiêu giảm 20% trong chín tháng đầu năm 2019. FORB ESVIETN AM.CO M.VN

Mía đường trải qua một năm đại hạn trước thời điểm ngành đường mở cửa theo ATIGA.

PHOTOSOUP / ISTOCK / GET T Y IMAGES

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

T H Á N G 1. 2020

#8 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

Trong khi thị trường chứng khoán đi ngang, trái phiếu trở thành kênh dẫn vốn cho doanh nghiệp. Theo số liệu từ báo cáo tiền tệ do công ty Chứng doanh nghiệp bất động sản muốn tăng tính tự chủ động khoán SSI công bố, từ tháng 4 đến tháng 10 đã có 178.732 về nguồn vốn. (3) trái phiếu là nguồn huy động tập trung tỉ đồng trái phiếu doanh nghiệp phát hành (không bao cao và không bị phụ thuộc vào tiến độ dự án. gồm các đợt phát hành riêng lẻ trong ba tháng đầu năm Đáng chú ý đối tượng nắm giữ trái phiếu chủ yếu vẫn do chưa có số liệu). Trong đó theo thống kê của bộ Tài là các ngân hàng thương mại, đã có sự chuyển dịch sang chính, cả năm 2018 trái phiếu doanh nghiệp được phát các công ty bảo hiểm, quỹ đầu tư và cả các nhà đầu tư cá hành theo hình thức riêng lẻ chỉ là 146 ngàn tỉ đồng nhân. Tuy nhiên, hiện tại chưa có cơ quan chính thức xếp (+26,53%). Như vậy sáu tháng năm 2019, lượng trái phiếu hạng đánh giá định mức tín nhiệm doanh nghiệp tạo ra doanh nghiệp phát hành vượt xa cả năm 2018. các rủi ro với người mua, đặc biệt nhà đầu tư cá nhân. Năm 2019 trái phiếu doanh nghiệp bất động sản bùng Theo ước tính, khoảng 90% trái phiếu doanh nghiệp phát nổ, ngân hàng thương mại là tổ chức phát hành lớn nhất hành riêng lẻ, 10% niêm yết. với hơn 79.411 tỉ đồng, chiếm 44,4% tổng lượng phát hành; kế đến là nhóm công ty bất động sản với 61.269 tỉ đồng, chiếm 34,3%. Mức lãi suất trái phiếu bình quân của các công ty bất động sản thuộc Trái phi u chính ph Trái phi u a ph ng loại cao trên thị trường. Trái phi u do chính ph b o lãnh Trái phi u doanh nghi p Thống kê từ SSI cho thấy lãi 60% suất bình quân ở nhóm công ty này trong bảy tháng là 50% 10,23%, cao hơn ngân hàng với 6,87%. 39% Một số nguyên nhân thúc 37% 38% 40% 37% đẩy các doanh nghiệp bất T NG SỐ động sản tìm kiếm nguồn vốn 30% thông qua kênh phát hành 24% 21% trái phiếu doanh nghiệp 19% 18% 20% gồm: (1) Định hướng của 17% thắt chặt tín dụng bất động sản ngăn ngừa bong bóng 10% trên thị trường địa ốc khiến các doanh nghiệp tìm kiếm 0% các nguồn vốn khác bù đắp. 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 (2) nhiều lo ngại chu kỳ chi NGUỒN: BỘ TÀI CHÍNH phí vốn giá rẻ gần kết thúc,

QUY MÔ THỊ TRƯỜNG TRÁI PHIẾU (% GDP)

T H Á N G 1. 2020

F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

TRÁI PHIẾU DOANH NGHIỆP BÙNG NỔ, ĐẶC BIỆT TỪ CÁC DOANH NGHIỆP BẤT ĐỘNG SẢN

#9 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

CÁC NHÀ BÁN LẺ TRONG NƯỚC GIA TĂNG MỞ RỘNG CHUỖI Các thương vụ mua bán, sáp nhập trong ngành bán lẻ chứng tỏ vị thế của các nhà bán lẻ trong nước. Tháng 12.2019 tập đoàn Vingroup công bố chuyển nhượng toàn bộ mảng kinh doanh VinCommerce và VinEco cho Masan Group. Trước khi chuyển giao, VinCommerce và VinEco sở hữu mạng lưới hơn 2.600 siêu thị và cửa hàng VinMart, VinMart+ tại 50 tỉnh thành; 14 nông trường công nghệ cao VinEco. Với việc tiếp quản VinCommerce, Masan Group cho biết mảng bán lẻ giúp cộng hưởng nâng cao giá trị cho năng lực cốt lõi của tập đoàn kinh tế tư nhân này từ sản xuất đến phân phối. Theo thỏa thuận Vingroup sẽ hoán đổi toàn bộ cổ phần tại VinCommerce và VinEco thành cổ phần trong công ty mới sau sáp nhập. Trước đó, công ty mẹ VinCommerce là VCM (công ty do Vingroup chi phối cổ phần đa số) nhận khoản đầu tư nửa tỉ đô từ

quỹ đầu tư quốc gia của Singapore – GIC. Năm 2019, các nhà đầu tư nội ngày càng tỏ ra thắng thế trên thị trường bán lẻ: Trước khi được chuyển nhượng VinMart thuộc VinCommerce mua lại Shop&Go (có chủ đầu tư từ Singapore) với giá tượng trưng 1 đô la Mỹ. Saigon Co.op mua lại chuỗi bán lẻ Auchan, sau khi nhà bán lẻ Pháp rút hoạt động kinh doanh tại Việt Nam, Parkson đóng cửa phần lớn hệ thống. Trong khi các nhà bán lẻ ngoại co cụm hoặc tạm biệt thị trường Việt Nam, các nhà bán lẻ nội địa không ngừng mở rộng: Masan Group thể hiện nhiều tham vọng trong mảng kinh doanh bán lẻ mới, Thế Giới Di Động phát triển 1.000 cửa hàng Bách Hóa Xanh vào cuối năm 2019... (XEM BÀI TRANG 54)

VIETNAM STOCK IMAGES / SHUT TERSTOCK

10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

FORB ESVIETN AM.CO M.VN

T H Á N G 1. 2020

#10 10 SỰ KIỆN K I N H D O A N H N Ổ I B ẬT — 2019 —

45 10 SỰ KIỆN KINH DOANH NỔI BẬT

MỘT NỬA NGÂN HÀNG VỀ ĐÍCH ÁP DỤNG CHUẨN MỰC BASEL II

HOANG DINH NAM / AFP / GET T Y IMAGES

Hơn một nửa ngân hàng thương mại về đích trong việc đáp ứng tiêu chuẩn quản trị quốc tế Basel II. Nhằm nâng cao chuẩn mực quản trị rủi ro quốc tế cho các ngân hàng Việt Nam, ngân hàng Nhà nước đã ban hành Thông tư 41/2016/TT-NHNN (Thông tư 41). Theo đó, kể từ ngày 1.1.2020, các ngân hàng sẽ phải chính thức áp dụng tỉ lệ an toàn vốn theo chuẩn quốc tế Basel II. Lộ trình áp dụng Basel II được ngân hàng Nhà nước đưa ra gồm hai giai đoạn. Giai đoạn 1, thí điểm áp dụng tại 10 ngân hàng từ tháng 2.2016. Giai đoạn 2, cơ bản các ngân hàng thương mại còn lại đạt mức vốn tự có theo chuẩn mực của Basel II. Ban đầu, thời hạn cho giai đoạn thí điểm được ấn định từ đầu năm 2016 đến cuối năm 2018 và giai đoạn 2 tính đến năm 2020. Tuy nhiên, trước áp lực về việc nâng cao vốn tự có gặp nhiều khó khăn, thời hạn áp dụng Basel II cho nhóm ngân hàng thí điểm đã được lùi sang năm 2020. Kết quả, tính đến trung tuần tháng 12.2019 đã có đã có 18 ngân hàng đạt chuẩn Basel II, gồm: Vietcombank, OCB, VIB, MB, VPBank, Techcombank, TPBank, ACB, MSB, HD Bank, Shinhan Bank, Viet Capital Bank, SeABank, VietBank, LienVietPostBank, Nam A Bank và BIDV. Basel II có ba trụ cột chính. Trụ cột một yêu cầu về tỉ lệ an toàn vốn tối thiểu (CAR), trụ cột hai về rà soát T H Á N G 1. 2020

giám sát và trụ cột ba về thực hiện các nguyên tắc thị trường. Áp dụng Basel II giúp tăng cường năng lực tài chính, tăng cường quản trị rủi ro cho ngân hàng nhưng để tuân thủ các chuẩn mực, đòi hỏi ngân hàng phải đáp ứng không chỉ về nhân lực, vật lực mà cả trình độ quản trị điều hành. Đáng chú ý, trong danh sách này thiếu vắng những tên tuổi lớn như VietinBank và Agribank. Với các ngân hàng chưa đáp ứng được tỉ lệ an toàn vốn ngân hàng Nhà nước yêu cầu nêu rõ lộ trình để đảm bảo tuân thủ Thông tư 41, chậm nhất vào ngày 1.1.2023. Việc kéo dài thời gian áp dụng Basel II được xem là giải pháp để tránh việc các ngân hàng phải chạy đua huy động vốn. Năm 2019 cũng là năm các ngân hàng quốc doanh được mùa với các thương vụ quy mô. KEB Hana Bank rót 875 triệu đô la Mỹ, mua 15% cổ phần của BIDV, thành cổ đông lớn nhất tại BIDV với thời gian nắm giữ cam kết ít nhất 5 năm. Vietcombank và tập đoàn FWD ký hợp tác độc quyền phân phối bảo hiểm 15 năm, trở thành thương vụ bancassurance (bán bảo hiểm qua ngân hàng) lớn nhất hiện nay khi giá trị giao dịch lên tới 400 triệu đô la Mỹ. F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

NGÀNH GỖ Bài Khổng Loan

Ngành gỗ Việt Nam hướng tới mục tiêu giá trị xuất khẩu 20 tỉ đô la Mỹ vào năm 2025, gấp đôi năm 2019. Có nhiều điểm nghẽn cần được khai thông để giữ được đà tăng trưởng này.

Scancom là một trong những công ty đầu tư trực tiếp từ nước ngoài (FDI) lớn nhất về sản xuất, kinh doanh đồ ngoại thất ở miền Nam. Có nhà máy và khu trưng bày sản phẩm tại khu công nghiệp Sóng Thần (tỉnh Bình Dương), trong năm 2019, công ty này đã tuyển thêm khoảng 1.000 công nhân, nâng tổng F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

số nhân sự lên 4.500 người trên tổng diện tích khoảng 200 ngàn m2. Rõ ràng việc kinh doanh của Scancom đang tốt. Ông Rene De Kok, giám đốc kinh doanh của Scancom cho biết, năm 2020, họ sẽ mở rộng nhà máy tại Tiền Giang, nơi họ có thể tiếp cận được quỹ đất rộng, đủ chỗ cho nhiều nhân công hơn, chi phí cạnh tranh hơn so với TP.HCM và tỉnh Bình Dương. Thiếu nhân sự và chi phí hoạt động đang tăng cao là những thách thức lớn với các doanh nghiệp trong ngành gỗ, kể cả doanh nghiệp FDI và trong nước. Đây là những vấn đề lớn cần giải

Mỗi năm Scancom tái đầu tư trung bình 5 – 10 triệu đô la Mỹ nhằm cải thiện hiệu suất hoạt động.

ẢNH: KHỔNG LOAN

NGÀNH GỖ

Giữ đà tăng trưởng

T H Á N G 1. 2 0 2 0

THÁ NG 1.202 0

gỗ và các sản phẩm từ gỗ, rồi sau đó mới đến công nghệ, tài chính và hạ tầng. Những năm trước, thứ tự ưu tiên là nguyên liệu, công nghệ, tài chính, rồi mới đến nhân công làm việc. Dù có những thách thức như vậy, Việt Nam vẫn được xem là hấp dẫn so với các nước trong khu vực nhờ những yếu tố cạnh tranh như quy mô sản xuất đủ lớn (Việt Nam là nước hiếm hoi trong khu vực có nhà máy quy mô hàng ngàn nhân công), trình độ tổ chức và kỹ thuật của người lao động tốt, và các ưu đãi thuế quan từ các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới. Do đó, nguồn vốn FDI vẫn tiếp tục đổ vào. Theo báo cáo Đầu tư nước ngoài vào ngành gỗ Việt Nam cập nhật đến hết tháng 9.2019, FDI vào ngành gỗ tăng rất nhanh, đặc biệt kể từ năm 2018 đến nay. Trong chín tháng của năm 2019 có 67 doanh nghiệp FDI đăng ký mới, với tổng số vốn đầu tư trên 581 triệu đô la Mỹ, tương đương 216% tổng số vốn đầu tư FDI mới vào ngành trong cả năm 2018. Trung Quốc, Nhật Bản và Hàn Quốc là các quốc gia có số lượng dự án và quy mô vốn đầu tư lớn.

CÁC DỰ ÁN FDI MỚI TRONG NGÀNH GỖ THEO QUỐC GIA ĐẦU TƯ Trong chín tháng đầu năm 2019, số dự án FDI từ Trung Quốc đầu tư mới vào Việt Nam là 40, chiếm gần 60% trong tổng số dự án đầu tư. Tuy nhiên, tổng vốn đầu tư của các dự án từ quốc gia này chỉ chiếm 23,5% trong tổng số vốn đầu tư đăng ký do hầu hết đều là quy mô nhỏ. Trong số chín dự án FDI ngành gỗ có vốn đăng ký từ 10 triệu đô la Mỹ trở lên, dưới đây là 5 dự án dẫn đầu về quy mô. (triệu đô la Mỹ)

$163,2

$93,3 $75 $46

$12 NHÀ MÁY SẢN XUẤT ĐỒ GỖ XUẤT KHẨU VIỆT PHÁP (Samoa)

SẢN XUẤT KINH DOANH SÀN NHỰA VÀ SÀN GỖ (Trung Quốc)

FURSYS VIỆT NAM (Hàn Quốc)

LACQUER CRAFT VIỆT NAM (Hàn Quốc)

MDF DONGWHA VIỆT NAM (Hàn Quốc)

NGUỒN: BÁO CÁO ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI VÀO NGÀNH GỖ VIỆT NAM NĂM 2019

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

47 NGÀNH GỖ

quyết nếu ngành gỗ Việt Nam muốn duy trì tốc độ tăng trưởng và vị thế trên thị trường xuất khẩu như hiện nay. Năm 2019, ước tính ngành này mang lại kim ngạch xuất khẩu trên 10 tỉ đô la Mỹ và Việt Nam đang ở vị trí thứ năm trên thị trường đồ gỗ thế giới, thứ hai châu Á và số một Đông Nam Á. Ngoài ra, thách thức còn nằm ở hạ tầng logistics và khả năng hạn chế rủi ro giả mạo nguồn gốc xuất xứ hàng hóa từ các doanh nghiệp Trung Quốc trong bối cảnh thương chiến Mỹ – Trung vẫn tiếp tục. Scancom là một trong số khoảng 550 doanh nghiệp FDI, nhóm đóng góp 47% giá trị kim ngạch xuất khẩu của ngành gỗ ở Việt Nam. Trong số gần 4.000 doanh nghiệp trong nước, có khoảng 30 doanh nghiệp có khả năng mang lại doanh thu xuất khẩu trên 30 triệu đô la Mỹ/năm. Ngành gỗ đang có tốc độ tăng trưởng ở mức hai chữ số trong mấy năm trở lại đây. Trong năm 2018, giá trị kim ngạch xuất khẩu gỗ và lâm sản Việt Nam là hơn 9,3 tỉ đô la Mỹ, chiếm trên 23% kim ngạch xuất khẩu của ngành nông nghiệp, với giá trị xuất siêu đạt hơn bảy tỉ đô la Mỹ, tương đương giá trị xuất siêu của cả nước. Khởi nguồn từ một công ty thương mại xuất khẩu các mặt hàng gỗ từ Việt Nam đi châu Âu năm 1995, Scancom hiện thiết kế, sản xuất và kinh doanh đồ ngoại thất theo mô hình B2B tới thị trường châu Âu (83%) và Mỹ-Canada (10%), hoàn toàn thuộc sở hữu của tập đoàn bán lẻ Đan Mạch Lars Larsen. Người chủ cũ của Scancom mở doanh nghiệp tại Việt Nam để khai thác các lợi điểm như nhiều lao động giá rẻ, gần cảng, có thể tiếp cận được nguồn gỗ dễ dàng ở địa phương. Sau hơn 20 năm, các ưu điểm đó không còn nữa. Ông Rene De Kok cho biết, trong vòng sáu tháng qua, chi phí để thuê nhà xưởng tại Bình Dương đã tăng gấp đôi. Tuyển dụng nhân công gặp nhiều thách thức, căng thẳng nên ông từ chối chia sẻ với Forbes Việt Nam cách Scancom tuyển dụng và giữ người, dù ông tự hào rằng tỉ lệ công nhân không trở lại nhà máy làm việc sau Tết chỉ vào khoảng dưới 5%. “Nhìn về tương lai với ngành gỗ, tôi nghĩ thách thức lớn nhất ở Việt Nam sẽ là nguồn lao động,” Rene nhận định. “Đơn giản là không có người làm việc cho dù số người tham gia vào thị trường lao động sẽ vẫn tích cực trong tương lai gần.” Theo đánh giá của ông Nguyễn Chánh Phương, phó chủ tịch kiêm tổng thư ký hội Mỹ nghệ và Chế biến gỗ TP.HCM (HAWA), nhân sự giờ đây đã trở thành mối quan tâm số một với các doanh nghiệp sản xuất và kinh doanh

NGÀNH GỖ

Đằng sau các con số tích cực đó là rủi ro về gian lận thương mại. Cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung tạo ra những lợi thế nhất định cho ngành gỗ tại Việt Nam. Về lý thuyết, các nhà đầu tư sẽ chuyển hướng để tránh mức thuế cao mà Hoa Kỳ áp dụng cho sản phẩm gỗ từ Trung Quốc (mức thuế nói chung với mặt hàng gỗ là 25%, và tới 200% với những mặt hàng như tủ bếp, ván ép). Gian lận thương mại có thể được thực hiện qua hình thức ‘đầu tư chui’, ‘đầu tư núp bóng’, với các doanh nghiệp nước ngoài, đặc biệt từ Trung Quốc sử dụng các loại ván nguyên liệu nhập khẩu không thông qua chế biến, hoặc chỉ chế biến sơ ở Việt Nam, lấy nhãn mác tại Việt Nam sau đó xuất khẩu vào Hoa Kỳ nhằm tránh mức thuế cao. “Có nhiều dấu hiệu cho thấy một số mặt hàng gỗ nhập khẩu vào Việt Nam từ Trung Quốc, lấy nhãn mác của Việt Nam và xuất khẩu vào Hoa Kỳ nhằm tránh thuế đối với hàng hóa từ Trung Quốc,” báo cáo Giảm rủi ro để phát triển bền vững cho ngành gỗ Việt Nam công bố tháng 11.2019 nhận định.

oa Kỳ là thị trường xuất khẩu quan trọng nhất về các mặt hàng gỗ của Việt Nam. Năm 2018, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gỗ của Việt Nam vào Hoa Kỳ đạt trên 3,6 tỉ đô la Mỹ, chiếm 42,6% trong tổng kim ngạch xuất khẩu của tất cả các mặt hàng gỗ từ tất cả các thị trường. Chín tháng đầu năm 2019, kim ngạch xuất khẩu các mặt hàng gỗ của Việt Nam vào thị trường này đạt 3,49 tỉ đô la Mỹ, tương đương 96,8% kim ngạch từ thị trường này của cả năm 2018. Do đó, nếu thị trường Hoa Kỳ phản ứng với các gian lận thương mại không được xử lý kịp thời từ Việt

Nam thì sẽ ảnh hưởng lớn tới toàn ngành. Theo báo cáo về rủi ro, các mặt hàng có yếu tố rủi ro có thể tính tới gỗ tròn, gỗ xẻ, các loại ván. Đây là các mặt hàng nhập khẩu có số lượng và giá trị tăng nhanh trong thời gian gần đây. Cụ thể, ván bóc, ván lạng có lượng tăng nhanh trong giai đoạn 2017 – 2018, với kim ngạch khoảng trên 120 triệu đô la Mỹ/năm, và mức tăng vẫn tiếp tục duy trì trong chín tháng kể từ đầu năm 2019. Ván dăm cũng tăng trưởng tương tự, với lượng nhập khẩu tăng nhanh, kim ngạch 60 – 70 triệu đô la Mỹ. Gỗ dán có lượng và kim ngạch nhập khẩu chín tháng đầu năm 2019 tương đương với 80% kim ngạch cả năm

CÁC DỰ ÁN ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI VÀO NGÀNH GỖ 9 THÁNG ĐẦU NĂM 2019 SO VỚI 2018 LOẠI HÌNH DỰ ÁN

SỐ DỰ ÁN 9 THÁNG ĐẦU NĂM 2019

DỰ ÁN 2018 (SO VỚI 9 THÁNG ĐẦU NĂM 2019)

VỐN ĐĂNG KÝ 9 THÁNG ĐẦU NĂM 2019 (TRIỆU $)

VỐN 2018 (SO VỚI VỐN 9 THÁNG ĐẦU NĂM 2019 (TRIỆU $)

Dự án mới

67 dự án

67 dự án (100%)

$583,1

$269,8

Dự án tăng vốn

30 lượt

36 lượt (83,3%)

$200,4 $114,1

Dự án góp vốn mua cổ phần

123 lượt

190 lượt (64,7%)

$134,4 $633,9

NGUỒN: CỤC ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI, BÁO CÁO ĐẦU TƯ FDI VÀO NGÀNH GỖ.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

T H Á N G 1. 2 0 2 0

THÁ NG 1.202 0

COURTESY OF SCANCOM VIỆT NAM

Ảnh trên: Rene De Kok, giám đốc kinh doanh Scancom. Ảnh bên trái: Hệ thống nhà xưởng của Scancom rộng hơn 200 ngàn m2. Ảnh dưới: Ghế ngoài trời được làm từ nhựa tái chế (lưới đánh cá) nhập từ châu Âu của Scancom.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

49 NGÀNH GỖ

2018. Tăng trưởng trong nhập khẩu các loại ván này diễn ra trong bối cảnh xuất khẩu các loại ván này, đặc biệt là mặt hàng gỗ dán vào các thị trường như Hoa Kỳ và Hàn Quốc tăng nhanh. “Thời gian vừa qua tiêu thụ nội địa không có dấu hiệu gia tăng đột biến, và đã có một số bằng chứng rõ ràng cho thấy có sự gian lận thương mại đối với các mặt hàng gỗ dán là kết quả của cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc. Nói cách khác, gia tăng nhập khẩu đối với các mặt hàng gỗ dán là do nhu cầu trong chế biến phục vụ xuất khẩu tăng, và do gian lận thương mại,” báo cáo Giảm rủi ro để phát triển bền vững cho ngành gỗ Việt Nam viết. Hoa Kỳ đang điều tra một số công ty của Trung Quốc có dấu hiệu vi phạm gian lận thương mại đối với mặt hàng gỗ dán từ Việt Nam, trong khi Hàn Quốc và Ấn Độ cũng đang xem xét khả năng điều tra chống bán phá giá đối với mặt hàng tương tự của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường này. Trong tương lai có thể xuất hiện động thái tương tự từ các thị trường xuất khẩu khác của Việt Nam. Một thách thức khác là đòi hỏi nghiêm ngặt về nguồn gốc xuất xứ gỗ (gỗ hợp pháp) từ các thị trường tiêu thụ đồ gỗ lớn từ Việt Nam như Hoa Kỳ, châu Âu, Hàn Quốc hay Nhật Bản. Với Scancom, sự đòi hỏi không tạo ra nhiều áp lực do nguồn gỗ họ nhập đến từ rừng ở Brazil và được chứng nhận là nguồn gỗ hợp pháp. Tuy nhiên, thực tế, nguồn cung gỗ nguyên liệu đầu vào cho ngành gỗ ở Việt Nam hiện vẫn còn sử dụng lượng lớn gỗ là rừng tự nhiên, được

khai thác từ các quốc gia có hệ thống quản trị rừng không mạnh như các nước châu Phi, Campuchia và Papua New Guine. Ông Nguyễn Chánh Phương nhìn cuộc chiến thương mại Hoa Kỳ – Trung Quốc tích cực hơn về những rủi ro liên quan tới giả mạo xuất xứ hàng hóa trong ngành gỗ. “Rủi ro này là có, nhưng không đáng kể,” ông nói. Ngược lại, ông xem những chuyển động gần đây đang tạo ra cơ hội lớn cho ngành trong việc mở rộng thị phần, tạo ra tăng trưởng nhanh trong xuất khẩu. “Chúng tôi muốn nhìn những rủi ro đó như một phần tất yếu của kinh doanh, và việc quan trọng là doanh nghiệp nội địa có thể chủ động làm gì để vượt qua những thách thức đó.” Với tốc độ tăng trưởng như hiện nay, ngành gỗ và nội thất Việt Nam dự kiến năm 2030 sẽ đạt 30 tỉ đô la Mỹ. Các đơn hàng đang trở nên lớn hơn về quy mô và đa dạng về chất liệu. Các doanh nghiệp tại Việt Nam mạnh về sản xuất, nhưng còn yếu về tiếp thị và thương hiệu để có thể tham gia sâu và bền vững vào chuỗi giá trị. Thị trường trong nước rất lớn, tuy nhiên, các số liệu thống kê chưa chính thức và thiếu độ tin cậy, ảnh hưởng tới việc hoạch định các chiến lược kinh doanh hiệu quả. “Các doanh nghiệp chủ yếu vừa làm vừa mò mẫm,” ông Chánh Phương nói, và nhắc tới tình trạng tắc nghẽn ở kênh phân phối trong nước. Đang có những vận động mới trong thị trường: một số doanh nghiệp dẫn đầu đang chuẩn bị đưa ra các thương hiệu nhắm vào phân khúc dành cho số đông. “Trong 3 – 5 năm tới, Việt Nam sẽ vẫn có thể mạnh về sản xuất trong ngành gỗ. Nhưng nhu cầu hiện nay cần có những tên tuổi lớn dẫn đầu trong các lĩnh vực từ sản xuất, tới phân phối, bán lẻ,” ông Chánh Phương nhận định. Thị trường đồ nội thất tiêu dùng của thế giới vẫn đang tăng trưởng mạnh: năm 2017 là 428 tỉ đô la Mỹ, trong đó thị trường xuất khẩu là 141 tỉ đô la Mỹ, và tăng 3,5% trong năm 2018. “Rốt cuộc thì thế giới vẫn cần có đồ nội thất, và cần ai đó, ở đâu đó làm cho họ,” Rene nói về thị trường quốc tế lớn và trên đà tăng trưởng. Các doanh nghiệp của Việt Nam hẳn sẽ không muốn bỏ lỡ cơ hội này.

NGÀNH ĐIỆN Bài Kỳ Ngọc

Sức nóng của mặt trời Chính sách ưu đãi cho các dự án điện mặt trời đóng điện trước ngày 30.6.2019 tạo nên một cuộc chạy đua rốt ráo giữa các nhà đầu tư, đưa Việt Nam thành cái tên dẫn đầu Đông Nam Á trên bản đồ điện mặt trời khu vực.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

SNV V / ISTOCK / GET T Y IMAGES

Một buổi sáng cuối tháng Sáu, giữa cái nắng gắt chói chang của mùa hè, hơn 200 khách mời, trong đó có đại điện lãnh sự quán Hoa Kỳ và Anh Quốc tập trung trên một triền đồi tại phường Mũi Né, thành phố Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận. Với địa hình đồi cát mấp mô, 12 tháng trước, nơi đây vốn là vùng đất khô cằn, không có giá trị khai thác kinh tế. Nhưng trên vùng đất cũ, sáng đó, hơn 1.000 tấm pin năng lượng lấp lánh dưới ánh mặt trời, phủ lên vùng đất rộng hơn 38 héc ta, bố trí theo hình cánh bạc hướng ra biển Đông. Ngày hôm đó, quan khách tề tựu trong lễ khánh thành Nhà máy điện mặt trời Mũi Né công suất 40 MW do công ty cổ phần Đức Thành Mũi Né làm chủ đầu tư. Khởi công từ tháng 10.2018, nhà máy chính thức hoàn thành sau tám tháng xây dựng. Một buổi lễ “mừng công” đã diễn ra tối ngày trước đó để ghi nhận nỗ lực của các bên từ chủ đầu tư, nhà thầu đến từng cá nhân gắn bó ròng rã nhiều tháng liền với dự án, thậm chí làm việc xuyên Tết cho kịp tiến độ. Tại sao phải chạy đua với thời gian? Lý do, các dự án điện mặt trời kịp đóng điện và đưa vào phát điện thương mại trước thời điểm 30.6.2019 sẽ được hưởng mức giá mua điện 9,35 cent/kWh, mức giá đầu ra được xem đủ hấp dẫn để đầu tư. Cú hích chính sách kéo theo xu hướng đầu tư vào điện mặt trời bùng nổ trong năm qua, một trong 10 sự kiện kinh doanh nổi bật theo đánh giá của Forbes Việt Nam. Sự phát triển năng lượng tái tạo một mặt đáng khuyến khích, nhưng sự phát triển quá nóng cũng đang gây ra một số hệ lụy. Chủ sở hữu nắm 95% cổ phần Đức Thành Mũi Né là liên doanh giữa tập đoàn Pacifico (Hoa Kỳ) và Dragon Capital. Nếu Dragon Capital là một trong những quỹ đầu tư quy mô nhất có thâm niên gắn bó nhiều năm trên thị trường chứng khoán Việt Nam thì Pacifico Energy được biết đến ở vai trò tập đoàn đầu tư xây dựng và phát F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

NGÀNH ĐIỆN

triển các nhà máy điện năng lượng tái tạo của Hoa Kỳ. Đến nay Pacifico đã đầu tư một gigawatt (GW) công suất điện mặt trời và điện gió ở thị trường châu Á, trong đó có Việt Nam. Dự án điện mặt trời Mũi Né là một trong 87 nhà máy kịp đóng điện và đưa vào vận hành thương mại trước 30.6.2019. Hơn hai năm trước, cơ chế khuyến khích các dự án điện mặt trời được ban hành để phát triển năng lượng tái tạo. Mức giá 9,35 cent/ kWh, tương đương 2.086 đồng/kWh được nhà đầu tư đánh giá là khá hấp dẫn, dẫn đến một cuộc chạy đua của nhiều doanh nghiệp lớn, nhỏ, cả trong nước lẫn nước ngoài: Thành Thành Công, Trường Thành Việt Nam, Trung Nam, BIM Group, Sao Mai, Công Lý, Sunseap (Thái Lan)… Tập đoàn Thành Thành Công (TTC Group) là một trong những “tay chơi” đầu tư vào điện mặt trời khi tham gia thị trường này từ rất sớm. Tại thời điểm giữa năm 2017, chủ tịch tập đoàn Đặng Văn Thành từng tuyên bố sẽ đầu tư một tỉ đô la Mỹ cho lĩnh vực năng lượng tái tạo. Trong cuộc nói chuyện với Forbes Việt Nam thời điểm đó, doanh nhân này kỳ vọng, bên cạnh mảng nông nghiệp, mảng năng lượng sẽ mang lại doanh thu tương đương ngành đường cho tập đoàn. Hiện tại, công ty năng lượng của tập đoàn này đang vận hành 19 nhà máy bao gồm thủy điện, điện mặt trời, điện gió với tổng công suất 286 MW. Trong đó, tập đoàn sở hữu năm nhà máy điện mặt trời, đóng góp gần 70% tổng cơ cấu nguồn thu của mảng kinh doanh năng lượng. Chín tháng đầu năm 2019, công ty năng lượng của TTC Group thông báo doanh thu đạt 804 tỉ đồng, gấp 2,2 lần cùng kỳ, lợi nhuận tăng gấp 1,6 lần. Đáng nói con số lợi nhuận sau thuế 218 tỉ đồng của mảng năng lượng tiệm cận mảng đường – hoạt động kinh doanh chủ chốt của tập đoàn nhiều năm nay. Theo quy hoạch điện VII điều chỉnh đã được chính phủ phê duyệt, định hướng vào năm 2020 điện mặt trời đạt công suất khoảng 850 MW và khoảng 4.000 MW vào năm 2025. Thế nhưng theo ước tính của bộ Công Thương, kể từ khi có cơ chế khuyến khích đầu tư điện mặt trời thông qua nghị quyết 11 ban hành tháng 4.2017 của Chính phủ đã có 135 dự án với tổng công suất 8.935 MW được bổ sung vào quy hoạch phát triển điện lực, vượt gấp hơn 10 lần so với quy hoạch VII. Tỉ trọng điện mặt trời cuối năm 2019 đã tăng lên 8% trong tổng cung năng lượng, so với mức 2,1% vào năm 2018. Nhưng con số này sớm trở nên lạc hậu khi có gần 260 dự án điện mặt trời, tổng công suất khoảng 28.300 MW đang chờ để được đưa vào quy hoạch. Dữ liệu từ trung tâm Năng lượng ASEAN (ACE), tính đến tháng 6.2019, hoạt động lắp đặt năng lượng mặt trời trên toàn khu vực ASEAN đã đạt công suất khoảng 9,1 GW, tăng đáng kể từ mức 0,03 F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

GW năm 2010. Xét về công suất lắp đặt 4,5 GW, Việt Nam xếp trên Thái Lan (3 GW) và bỏ xa Malaysia (0,7 GW), Philippines (0,8 GW). Với mức tăng 50 lần trong 12 tháng, Việt Nam trở thành quốc gia Đông Nam Á tăng trưởng nhanh nhất về năng lượng tái tạo. “Con số này đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á về công suất điện mặt trời,” Rishab Shrestha, chuyên gia phân tích về điện và năng lượng tái tạo tại công ty tư vấn Wood Mackenzie đưa ra trong một báo cáo gần đây. Theo báo cáo của British Business Group Vietnam, với tăng trưởng kinh tế 6 – 7%, nhu cầu năng lượng của Việt Nam dự báo sẽ tăng 10% mỗi năm đến năm 2020 và 8% cho giai đoạn 2021 – 2030. Để đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế, mỗi năm Việt Nam phát triển thêm 6.000 – 7.000 MW. Sự bùng nổ điện mặt trời đáp ứng nhu cầu tăng thêm, đặc biệt trong bối cảnh dự án điện hạt nhân tại Ninh Thuận ngừng triển khai, dư địa thủy điện cạn kiệt, điện than gặp quan ngại gây ra các vấn đề về ô nhiễm môi trường.

hưng sự đầu tư ồ ạt điện mặt trời khiến nhiều dự án đang vướng nút thắt ở khâu truyền tải. Thời gian xây dựng một dự án điện mặt trời mất trung bình 6 – 12 tháng trong khi hoàn thành một đường truyền tải điện mất từ 2 – 3 năm. Sự bùng phát quá nhanh các dự án khiến hạ tầng truyền tải điện chưa theo kịp khiến nhiều dự án hoạt động cầm chừng. Trả lời chất vấn đại biểu quốc hội những phiên họp đầu tháng 11.2019, bộ trưởng bộ Công Thương Trần Tuấn Anh thừa nhận có sự phát triển chưa đồng bộ giữa hạ tầng truyền tải điện, các trạm biến áp tại một số khu vực dẫn đến tình trạng quá tải công suất. Kết quả là, nhiều dự án điện mặt trời đang vận hành cầm chừng. Bình Thuận và Ninh Thuận, hai địa phương bùng nổ điện mặt trời mạnh mẽ nhất về số lượng dự án cũng như công suất, đồng thời cũng là hai địa phương gánh chịu hậu quả nặng nề nhất khi nhà máy điện hoàn thành nhưng lưới điện chưa thông. Riêng tại Ninh Thuận, báo cáo của chính quyền địa phương này cho thấy có 10 dự án trong tổng 19 dự án phải giảm phát 60% công suất, thiệt hại gần 480 tỉ đồng. Để giải quyết tình trạng hiện nay, chính quyền tỉnh Ninh Thuận đã kêu gọi nhà đầu tư vào trạm và đường dây 500 kV, hạ tầng từ trước đến nay EVN vẫn là đơn vị “độc quyền” về quản lý và vận hành truyền tải điện. Là một trong những nhà đầu tư tư nhân tham gia đầu tư rất sớm vào năng lượng tái tạo, tập đoàn Trung Nam đang sở hữu 522 MW cả ba nhóm thủy điện, điện gió và điện mặt trời. Xuất phát từ lĩnh vực xây dựng, bất động sản, trước xu hướng năng lượng tái tạo bắt đầu manh nha tại Việt Nam từ năm 2006, T H Á N G 1. 2 0 2 0

TÍNH ĐẾN THÁNG 6.2019, NĂNG LƯỢNG MẶT TRỜI KHU VỰC ASEAN ĐẠT CÔNG SUẤT 9,1GW, TĂNG ĐÁNG KỂ TỪ MỨC 0,03GW NĂM 2010. VỚI CÔNG SUẤT LẮP ĐẶT 4,5GW, TĂNG 50 LẦN TRONG 12 THÁNG, VIỆT NAM DẪN ĐẦU KHU VỰC. Để tháo gỡ cho các dự án tại Ninh Thuận, Trung Nam đề xuất đứng ra làm đầu mối thực hiện đường dây truyền tải điện 500 kV và hiện đang trình chính phủ xem xét. Theo phương án đề xuất của doanh nghiệp, đường dây 500 kV truyền tải đưa điện mặt trời tại các dự án ở địa phương, hòa vào lưới điện của EVN góp phần giải quyết nút thắt hệ truyền tải điện lên lưới điện quốc gia. Đổi lại, Trung Nam muốn phát triển thêm một dự án công suất 450 MW khác. “Nếu được chính phủ đồng ý dự án có thể khởi công ngay trong tháng 1 và dự kiến xong vào tháng 6, tháng 7,” ông Nguyễn Tâm Tiến nói với Forbes Việt Nam. Hiện nay nhà máy Điện mặt trời Mũi Né đã qua sáu tháng hoạt động ổn định. Với công suất phát điện trung bình 5,8 triệu kWh mỗi tháng, dự án thu về khoảng 13 tỉ đồng/tháng cho lượng THÁ NG 1.202 0

điện đưa lên lưới, hòa vào lưới điện quốc gia. Theo tính toán của nhà đầu tư với công suất hiện hữu, ước sau 7,3 năm nhà máy có thể đạt điểm hòa vốn, rút ngắn ba năm thời gian dự kiến đưa ra tại buổi lễ khánh thành nhà máy. “Với kinh nghiệm quốc tế từ tập đoàn mẹ Pacifico, chúng tôi tập trung vào đẩy nhanh tiến độ giải phóng mặt bằng, chuẩn bị đường dây đấu nối và không thể thiếu là nguồn vốn tài trợ đủ mạnh được bảo lãnh dựa trên uy tín đối tác”, ông Hoàng Giang, tổng giám đốc Đức Thành Mũi Né, đại diện đơn vị vận hành nhà máy Điện mặt trời Mũi Né nói với Forbes Việt Nam. Một trong những đột phá mang lại hiệu quả cho dự án so với nhiều dự án đang khó khăn trong khu vực là nhà máy đầu tư và hoàn thành đường dây 110kV Lương Sơn – Hòa Thắng – Mũi Né dài gần 30km với 106 trụ điện. Đấu nối vào đường dây này có hai nhà máy, một là Điện mặt trời Mũi Né và một từ nhà máy điện mặt trời Hồng Phong 4 do tập đoàn Hà Đô làm chủ đầu tư, cách đó không xa. Không tiết lộ số tiền đầu tư cho đường dây nhưng theo ông Giang, con số này là khá lớn. Chủ đầu tư của đường dây vốn là công ty Điện lực miền Nam thuộc EVN. Từ thời điểm phê duyệt cuối năm 2016 đến tháng 3.2019, ròng rã hơn hai năm, chủ đầu tư hoàn thành được hơn 42 trụ điện, tương đương 40% khối lượng công việc. Để đẩy nhanh tiến độ ở thời điểm dự án Điện mặt trời Mũi Né đã sắp xong, đóng điện, trong vòng ba tháng từ tháng 3 đến tháng 6.2019, đội ngũ Pacifico và tổng thầu đã nhanh chóng tham gia cùng hoàn thành 94 trụ điện, tương đương 90% khối lượng trụ, kịp đấu nối với mạng lưới điện quốc gia. Tính đến hết tháng 6.2019, chỉ có 87 dự án với tổng công suất gần 4.500 MW được đưa vào vận hành thương mại. Đáng nói có 45 dự án điện mặt trời (công suất 2.564 MW) đã ký hợp đồng mua bán điện nhưng chưa được công nhận đưa vào vận hành thương mại. Tương lai của những dự án sau 30.6 vẫn còn bấp bênh hơn bởi cho đến cuối năm 2019, chính phủ vẫn chưa công bố mức giá mới, điều này gây khó khăn cho các chủ đầu tư khi có dự án muốn triển khai. “Gía điện cho sau 30.6 là bao nhiêu theo cơ chế nào vẫn còn chưa rõ. Chúng tôi tạm thời chưa thể giải ngân tiếp cho giai đoạn 2 dự án với công suất dự kiến gấp đôi 80 MW,” đại diện chủ đầu tư Pacifico Mũi Né nói và khẳng định: “Việc không rõ mức giá như thế nào rất khó tính toán hiệu quả cũng như vay vốn từ các ngân hàng”. Điện mặt trời đã phát triển nóng nhưng còn nhiều nút thắt khiến hiệu ứng chưa lan tỏa. F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

53 NGÀNH ĐIỆN

Trung Nam nhanh chóng bắt nhịp và tham gia vào thị trường năng lượng tái tạo với lĩnh vực đầu tiên là thủy điện, sau đó phát triển điện mặt trời và điện gió. Hiện tại, riêng điện mặt trời, Trung Nam đang sở hữu 344 MW, bao gồm một nhà máy tại rìa miền Đông – Ninh Thuận công suất 204 MW và một dự án khác tại rìa miền Tây – Trà Vinh với công suất 140 MW. Theo chia sẻ của ông Nguyễn Tâm Tiến, tổng giám đốc Trung Nam Group, hiện các nhà máy điện mặt trời của Trung Nam đều hoạt động tốt. Trong khi thực tế tại Ninh Thuận rất nhiều nhà máy chỉ hoạt động 50% công suất do hạ tầng lưới điện đấu nối vào tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) bị quá tải. Trái với quan ngại của giới truyền thông, lãnh đạo Trung Nam nhận xét Nhà nước đưa ra cơ chế giá điện mang tính khuyến khích và thăm dò nên hạ tầng không theo kịp là điều dễ hiểu.

MASAN GROUP Bài Minh Thiên

Thương vụ bạc tỉ Nắm quyền vận hành hệ thống bán lẻ hơn 2.000 cửa hàng, siêu thị trên toàn quốc từ Vingroup, Masan Group hoàn chỉnh miếng ghép cuối cùng trong chuỗi cung ứng trang trại, chế biến và phân phối tới tay người tiêu dùng đầu cuối.

C Cuối năm 2019, Masan Consumer, công ty sản xuất hàng tiêu dùng lớn nhất của Việt Nam bất ngờ công bố nhận chuyển nhượng hệ thống bán lẻ của Vingroup. Lý do, tỉ phú Phạm Nhật Vượng muốn dốc toàn lực phát triển mảng kinh doanh công nghiệp và công nghệ, hệ sinh thái Masan Group nhận F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

thêm miếng ghép quan trọng, đầu ra cho các mảng sản phẩm mà họ dày công xây dựng trong nhiều năm qua. Trong thông cáo báo chí về việc nhận chuyển nhượng hệ thống bán lẻ từ Vingroup, ông Trương Công Thắng, chủ tịch hội đồng quản trị Masan Consumer chia sẻ: “Thương vụ giúp Masan nhanh chóng trở thành tập đoàn tiêu dùng và bán lẻ hàng đầu trong nước." Masan là doanh nghiệp có nhiều sản phẩm, ngành hàng thống lĩnh thị trường hàng tiêu dùng nội địa, chiếm 47% thị phần mảng hàng nước mắm, nước tương, theo báo cáo của

Chuối cửa hàng bán lẻ của Vingroup chuyển nhượng cho Masan Group.

T H Á N G 1. 2 0 2 0

V I E T N A M STO C K I M AG ES / S H U T T E R STO C K

MASAN GROUP

THÁ NG 1.202 0

rót 470 triệu đô la Mỹ vào Masan, công ty đang tìm dư địa tăng trưởng mới ở ngành hàng chất đạm, một ván bài lớn được đầu tư bài bản qua nhiều năm. Sau khi mua lại mảng thức ăn chăn nuôi, từng bước Masan xây dựng được chuỗi 3F hoàn chỉnh từ thức ăn chăn nuôi, trang trại và cơ sở chế biến thịt. Nhà máy chăn nuôi heo tại tỉnh Nghệ An đầu tư 68 triệu đô la Mỹ và nhà máy chế biến thịt tại Hà Nam 60 triệu đô la Mỹ của Masan đi vào vận hành. Ngoài ra, Masan cũng đang đầu tư thêm nhà máy chế biến hơn 60 triệu đô la Mỹ thứ hai tại Long An, nâng công suất giết mổ và chế biến lên 2,8 triệu con/năm. Sản xuất ở quy mô công nghiệp và đầu tư xây dựng thương hiệu là công thức thành công của Masan thời gian qua. Báo cáo thường niên Masan 2018 trích lời chủ tịch Masan Group, ông Nguyễn Đăng Quang: “Xuyên suốt lịch sử của tập đoàn, chúng tôi đã tập trung vào các ngành hàng tiêu dùng có quy mô thị trường lớn, không ngừng tái định nghĩa chúng để mở rộng thị trường”. Vị tỉ phú này cho hay, họ mua doanh nghiệp không phải để “mua doanh thu,” mà qua đó, đầu tư xây dựng thương hiệu, nguồn nhân lực, công nghệ, và hệ thống phân phối để có thể củng cố vị thế khi vào ngành hàng mới. Thông qua mua bán và sáp nhập, Masan thực hiện các cú chuyển đổi ngoạn mục vị thế của mình. Nguyên năm 2014, họ săn cổ phiếu Cholimex để trở thành bá chủ mảng tương ớt. Từ năm 2012 đến năm 2015, Masan mua lại hai công ty thức ăn chăn nuôi Proconco và Anco, đứng ở vị trí thứ hai trong ngành thức ăn chăn nuôi. Năm 2016, họ trả giá cao gấp rưỡi để mua cổ phần của Vissan. Năm 2017, họ đã trả hơn 200 nghìn đồng/cổ phiếu, một mức giá không nhỏ để thâu tóm doanh nghiệp cà phê hòa tan Vinacafé Biên Hòa, thâm nhập thị trường đồ uống. Meat Deli hiện được phân phối ở ba kênh chính. Thứ nhất, là hệ thống cửa hàng nhượng quyền kết hợp với các cửa hàng tạp hóa nằm gần khu dân cư, chợ truyền thống. Thứ hai, thông qua quầy Meat Deli thuê trong các siêu thị, cửa hàng tiện lợi. Kênh thứ ba là cửa hàng Meat Deli do họ tự xây dựng. Tính tới cuối tháng 11.2019, Meat Deli đã xây dựng 28 cửa hàng Meat Deli của riêng họ. Ngoài ra, họ còn hiện diện tại 77 siêu thị, chủ yếu là VinMart+ và 311 cửa hàng nhượng quyền, theo thống kê nội bộ. Mục tiêu của Masan công bố trong cuộc họp với các nhà đầu tư trước thềm niêm yết công ty thịt trên sàn Upcom cuối năm 2019, trong ba năm tới, Meat Deli sẽ có 5.000 điểm bán. Sau khi mua lại hệ thống bán lẻ của Vingroup, Masan đang làm việc sát sao để đưa Meat Deli vào từng cửa hàng VinMart+. Điều đó có nghĩa, Meat Deli sẽ nhanh chóng có mặt tại F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

55 MASAN GROUP

Euromonitor. Công ty dẫn đầu thị phần trong ngành thực phẩm đóng gói, gia vị, được biết đến với các thương hiệu nước mắm Nam Ngư, nước tương Tam Thái Tử, tương ớt Chinsu, mì ăn liền Omachi… Masan cũng giữ thị phần số một về cà phê hòa tan và vị trí thứ hai ổn định đối với mì ăn liền. Nhờ thị trường tiêu dùng với quy mô 95 triệu dân của Việt Nam, các sản phẩm thiết yếu như đồ uống, gia vị, thực phẩm tiện lợi đều ghi nhận tăng trưởng hai con số trong năm 2018 với doanh thu hơn 17 ngàn tỉ đồng. Theo báo cáo thường niên năm 2018 của Masan Consumer, công ty này đã thiết lập một mạng lưới 300 nhà phân phối và 180 nghìn điểm bán hàng vào cuối năm 2018, đưa các sản phẩm của Masan phân phối rộng khắp từ thành thị đến nông thôn. Việc nắm trong tay thêm 2.600 siêu thị và cửa hàng tiện lợi tại 50 tỉnh thành với hàng triệu khách hàng từ Vingroup một phần giúp các sản phẩm tiêu dùng của Masan tăng thêm độ phủ. Phần khác, theo ông Thắng, việc họ mua lại hệ thống bán lẻ của Vingroup sẽ: “bảo đảm sân chơi bán lẻ công bằng cho các nhà sản xuất Việt”. Chiết khấu cho các hệ thống bán lẻ hiện rơi vào khoảng 15 – 25%. Ngoài ra, thời gian chôn vốn tại các hệ thống bán lẻ có thể kéo dài một đến một vài tháng. Hệ thống bán lẻ càng lớn, doanh thu càng cao thì nhà sản xuất càng phụ thuộc vào hệ thống bán lẻ. Sở hữu hệ thống bán lẻ trong tay, Masan sẽ đút túi phần chiết khấu và giữ vị thế độc lập hơn. Nhưng giá trị cộng hưởng nhiều nhất từ thương vụ bom tấn này là Masan MEATLife, được đổi tên từ Masan Nutri-Science, nhằm chuyển đổi trọng tâm từ công ty chuyên về thức ăn chăn nuôi sang công ty cung cấp thịt heo có thương hiệu. Cuối năm ngoái, công ty hàng tiêu dùng này ra mắt sản phẩm thịt heo mát đóng gói có thương hiệu Meat Deli đầu tiên trên thị trường nội địa. Sản phẩm được giới thiệu đã qua quá trình làm "chín" sinh hóa, sản xuất theo công nghệ chế biến châu Âu bảo đảm không bị vi khuẩn xâm nhập trong thời gian bán hàng. Thịt mát được bảo quản lạnh và sạch trong toàn bộ quá trình từ khi giết mổ đến khi tới tay người tiêu dùng. Sản phẩm có thời gian sử dụng từ 7 – 11 ngày so với hạn sử dụng 1 – 2 ngày của thịt nóng trên thị trường hiện nay. Giá của Meat Deli cao hơn 25% so với thịt nóng trên thị trường, sản phẩm chiếm 90% thịt đang tiêu thụ ở chợ truyền thống. Kể cả CP Foods (chiếm thị phần 16% năm 2018 nhưng không tập trung vào xây dựng thương hiệu) và Vissan, công ty kinh doanh thực phẩm có tiếng cũng đều đang kinh doanh thịt nóng. Vào năm 2018, tập đoàn Hàn Quốc SK Group

MASAN GROUP

hàng ngàn siêu thị VinMart và cửa hàng tiện lợi VinMart+. Việc hiện diện nhanh chóng trong giai đoạn này rất quan trọng nhằm mở rộng nhận diện thương hiệu của Meat Deli. Đồng thời, Masan cũng bán sản phẩm vào các siêu thị của Saigon Co.op, hệ thống bán lẻ có quy mô bằng một nửa so với hệ thống của Vingroup nhưng tổng doanh thu cao hơn gần một nửa.

hịt heo là nguồn đạm chủ yếu cho người dân Việt Nam. Tiêu thụ thịt heo ở Việt Nam rất đáng kể, ở mức 29 kg/người/năm, theo tổ chức Hợp tác phát triển kinh tế (OECD). Trong đó, người thành thị tiêu thụ cao hơn, 38 kg/người/năm. Người nông thôn tiêu thụ trung bình 26 kg/người/năm. Tổng giá trị thị trường thịt heo đạt mức khoảng 10 tỉ đô la Mỹ, gấp hơn 2,5 lần thị trường cà phê, 10 lần thị trường mì gói và 20 lần thị trường nước mắm. Điều đặc biệt, 99% sản phẩm thịt đang bày bán là sản phẩm không có thương hiệu và được giết mổ trong các lò giết mổ địa phương khó bảo đảm vệ sinh. Thị trường thịt heo Việt Nam hiện tại giống thị trường sữa giai đoạn 15 - 20 năm trước, trước khi Vinamilk và một vài thương hiệu sữa phát triển, thống lĩnh thị trường. Quy mô thị trường thịt heo lớn là động lực tăng trưởng mới cho Masan khi ba năm trở lại đây, các thương hiệu mới của Masan ít được tung ra. “Wake up 247” là một trong những sản phẩm sáng tạo thành công nhất được Masan tung ra gần đây có doanh thu thuần tăng trưởng kép (CAGR) 2015 – 2018 khoảng 50%. Giai đoạn 2012 – 2013, hãng tung ra 10 – 15 thương hiệu, đều được thị trường đón nhận. Giới quan sát nhận định, Masan có lợi thế trong cuộc chơi tỉ đô mới này. Đầu tư bài bản, Meat Deli đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng về sản phẩm thịt ngon, an toàn. 98% người tiêu dùng được Masan khảo sát chia sẻ, Meat Deli ngon hơn các sản phẩm thịt khác trên thị trường. Hơn nữa, Masan có lợi thế về việc xây dựng thương hiệu. Độ phủ kênh phân phối Meat Deli không là vấn đề. Tuy nhiên, việc dịch chuyển thị phần từ chưa tới 1% lên 10% chỉ trong ba năm, Masan gần như phải thay đổi hoàn toàn thói quen tiêu dùng từ thịt nóng sang thịt mát. Khó khăn hơn là họ phải tác động tới những người ra quyết định đi chợ trong gia đình, thường thuộc thế hệ thứ hai trong gia đình như những người bà, người mẹ. Những người này quan tâm nhiều đến chi phí và cần nhiều thời gian để thay đổi thói quen. F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

Sau khi ra mắt, Meat Deli tổng tấn công trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội, nhấn mạnh vào các cụm từ “tươi ngon”, “an toàn” và “có thương hiệu”. Họ ra mắt ở Táo quân 2019, chương trình truyền hình quen thuộc trong dịp Tết cổ truyền, phản ánh trăn trở về thịt sạch của người Việt Nam. Diễn viên hài Vân Dung, đóng vai táo xã hội, đọc vanh vách thương hiệu Meat Deli. Lần đầu tiên, một thương hiệu thịt tươi bước vào chương trình quảng cáo truyền hình theo cách quảng cáo như một sản phẩm hàng tiêu dùng nhanh (FMCG). Công ty Chứng khoán Bản Việt nhận xét, có hai thách thức chính cho Meat Deli. Một là, liệu họ có thành công trong việc bán các sản phẩm thịt chế biến nhằm tăng giá trị thu được trên mỗi con heo. Hai là, việc đảm bảo chất lượng của các điểm bán như doanh số trên mỗi điểm bán trong bối cảnh mở rộng mạng lưới phân phối ở tốc độ cao. Ngoài ra, công ty chứng khoán VNDirect nhận xét, việc đảm

“TÔI BIẾT SẼ CÓ NHIỀU THỬ THÁCH TRÊN HÀNH TRÌNH HIỆN THỰC HÓA GIẤC MƠ THỊT SẠCH." bảo nguồn cung cho các nhà máy chế biến của Masan chạy hết công suất cũng là một vấn đề, để nắm được thị phần 10% thịt heo Việt Nam trong năm 2022, tương ứng khối lượng 2,8 triệu con heo. Trang trại nuôi heo của Masan tại Nghệ An hiện chỉ có khả năng cung cấp tối đa 250 nghìn con heo/năm. Như vậy, chỉ trong thời gian ngắn ba năm tới, Masan sẽ phải hợp tác với khoảng 2.000 hộ nông dân (quy mô trung bình hơn 1.000 con heo/năm) để cung cấp nguồn đầu vào cho nhà máy. Trong khi ngành chăn nuôi heo Việt Nam vừa trải qua một đợt khó khăn do dịch bệnh khiến đàn heo bị giảm. Việc tái đàn cần thời gian một vài năm. Năm ngoái, nhà máy chế biến của Masan phải ngừng hoạt động vài tháng do dịch bệnh, thiếu nguồn cung. “Tôi biết chắc rằng sẽ có rất nhiều thử thách đang chờ chúng ta trên hành trình hiện thực hóa giấc mơ thịt sạch,” ông Quang từng bày tỏ. Một tuần sau khi thương vụ bom tấn được công bố, cổ phiếu công ty thịt MEATLife đã được niêm yết trên sàn UPCOM. T H Á N G 1. 2 0 2 0

TỪ KHỞI ĐẦU KHIÊM TỐN ĐẾN HIỆN TƯỢNG TOÀN CẦU

Ký Ức Hội An không đơn thuần là bán vé một vở diễn, mà là trao cho du khách những giá trị tinh túy của lịch sử, văn hóa Hội An thông qua nghệ thuật thực cảnh đỉnh cao Ấn tượng, xúc động và tự hào - đó là cảm nhận rất nhiều du khách đến với Ký Ức Hội An - show diễn thực cảnh xuất sắc được hàng trăm tờ báo uy tín đưa tin là “đẳng cấp thế giới” và trình chiếu tại quảng trường Thời đại New York (Mỹ). Ký Ức Hội An là một trong những điểm nhấn mới của hành trình khám phá cung đường di sản Miền Trung, Việt Nam. Tới nay, show diễn sẽ chào đón 2 triệu lượt khách từ khi ra mắt chính thức vào tháng 3 năm 2018. Với 60 phút, Ký Ức Hội An là khoảng thời gian du khách trải qua nhiều choáng ngợp trước những gì mắt thấy tai nghe. Những ngôi nhà cổ kính, rêu phong; chùa Cầu đặc trưng của xứ Faifo; không khí của đám cưới của Huyền Trân Công chúa và Vua Chămpa Chế Mân, cảnh thuyền buôn tấp nập và đặc biệt là những tà áo dài dịu dàng đặc trưng Hội An… tất cả đều được dàn dựng rực rỡ, sống động. Với 5 màn biểu diễn đầy thăng hoa của gần 500 diễn viên chuyên nghiệp, được tạo nên bằng ngôn ngữ hình ảnh ấn tượng, kỹ thuật sân khấu cùng hiệu ứng ánh sáng và âm thanh hiện đại… trong khuôn viên sân khấu ngoài trời rộng tới 25.000m2, Ký Ức Hội An như nhịp cầu nối giữa không gian và thời gian, đưa người xem cùng trải qua những thăng trầm để hình thành nên một Hội An ngày nay, đại diện cho niềm tự hào của văn hóa Việt vươn xa tầm thế giới.

Show diễn Ký Ức Hội An được bắt đầu từ lúc 7 giờ 30 tối các ngày trong tuần (trừ thứ ba). Trước khi thưởng thức Ký Ức Hội An tuyệt vời, du khách nên đến Công viên Văn hóa chủ đề Ấn tượng Hội An từ lúc 3 giờ chiều để tham quan, thưởng thức các màn biểu diễn nhỏ rất ấn tượng khác như Thế giới Hội An, Chuyện tình Bà Chúa Tằm Tang, Đám cưới Công chúa Ngọc Hoa, Chúa Nguyễn tuyển tướng, Yosakoi - điệu nhảy của những nụ cười hay màn tuyển chồng cho các cô gái xinh đẹp ở Phong Nguyệt Lầu… Sau 20 năm được UNESCO công nhận di sản văn hóa thế giới, Hội An không ngừng làm bạn bè quốc tế bất ngờ bởi lịch sử, văn hóa của một đô thị cổ mấy trăm năm, nay được đánh thức trong chương trình biểu diễn nghệ thuật thực cảnh Ký Ức Hội An. Nâng tầm giá trị di sản, cộng đồng người dân được hưởng lợi từ di sản thông qua sản phẩm du lịch đặc biệt, chính là giải pháp tối ưu lưu giữ di sản, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và bền vững. Giờ đây khi nhắc về Hội An, nhiều người không chỉ nhớ tới phố cổ êm ả, thanh bình mà còn là show diễn thực cảnh đẳng cấp thế giới Ký Ức Hội An.

DANH SÁCH

FORBES VIỆT NAM

DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM

CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT

ĐÂY LÀ LẦN ĐẦU TIÊN FORBES VIỆT NAM công bố danh sách “100 công ty đại chúng lớn nhất” theo phương pháp xếp hạng Global 2000 (2.000 công ty lớn nhất toàn cầu) của Forbes (Mỹ). Danh sách xếp hạng các doanh nghiệp đại chúng đánh giá quy mô doanh nghiệp dựa trên bốn tiêu chí doanh thu, lợi nhuận, tổng tài sản và giá trị vốn hóa. Khác với danh sách “50 doanh nghiệp niêm yết tốt nhất” (xem xét doanh nghiệp niêm yết tại HSX và HNX) công bố vào tháng 6 hằng năm nhấn mạnh đến hiệu quả và tăng trưởng, danh sách này mở rộng phạm vi tới các doanh nghiệp giao dịch trên UPCOM và công ty đại chúng chưa niêm yết. Các doanh nghiệp Việt Nam từng xuất hiện trong danh sách Global 2000 của Forbes như Vietcombank, BIDV, VietinBank, Vingroup… chia nhau các vị trí dẫn đầu của danh sách. Với đặc thù ngành, lĩnh vực ngân hàng chiếm tỉ lệ áp đảo với 22 đại diện. Danh sách ghi nhận các tập đoàn kinh tế tư nhân như Vingroup, Masan Group, FPT… đóng góp nhiều thành viên, bên cạnh sự có mặt của nhiều tập đoàn lớn, tổng công ty nhà nước cổ phần hóa. Theo thống kê của Forbes Việt Nam, sàn HSX có 65 đại diện, UPCOM có 23 đại diện, HNX có bảy đại diện, còn lại là các doanh nghiệp đại chúng chưa niêm yết. T H Á N G 1. 2 0 2 0

FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

14.622

7.357

1.313.037

168.120

VINGROUP

121.894 3.776 287.974 388.060 4.

VIETINBANK

22.518 5.414 1.164.434 76.702 5.

VINHOMES

38.664 14.284 119.688 302.126 6.

PVGAS

75.611 11.454 62.614 187.950 7.

TECHCOMBANK 11.126 8.485 320.989 81.028

5. VINHOMES Niêm yết từ giữa năm 2018, Vinhomes trở thành một trong các công ty quy mô nhất thị trường chứng khoán với vốn hóa vượt 13 tỉ đô la Mỹ. Chín tháng đầu năm 2019, Vinhomes đạt hơn 21 ngàn tỉ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng 40%, dẫn đầu thị trường về con số tuyệt đối. Dự kiến, Vinhomes trở thành công ty tư nhân đầu tiên có lợi nhuận cán đích 1 tỉ đô la Mỹ. Trong hệ sinh thái của tỉ phú Phạm Nhật Vượng, danh sách 100 công ty lớn nhất có Vingroup, Vinhomes, Vincom Retail, CTCP Phát triển Bất động sản Sài Đồng...

VPBANK

24.701 7.355 323.291 47.293 9.

HÒA PHÁT

55.836 8.573 78.223 65.714 10.

MBBANK

14.583 6.112 362.325 50.700 11.

VINAMILK

52.562 10.227 37.366 205.483 12.

THACO



59.082 6.073 74.836 65.166 13.

PETROLIMEX

191.932 3.650 56.171 65.971 14.

MASAN GROUP

38.187 4.916 64.578 67.799 15.

NGÂN HÀNG Á CHÂU



10.363 5.137 329.333 38.431 16.

VIETNAM AIRLINES

96.810 2.335 82.390 49.073 17.

VIETJET AIR

53.577 5.335 39.086 75.695 18.

LỌC – HÓA DẦU BÌNH SƠN



56.058 250 53.211 27.284 19.

CẢNG HÀNG KHÔNG VIỆT NAM



16.090 6.135 53.524 163.493 UPCOM

HNX

FORB ESVIETN AM.CO M.VN

CHƯA NIÊM YẾT (ĐVT: TỈ ĐỒNG)

12. THACO Chủ tịch Thaco Trần Bá Dương xuất hiện lần đầu trong danh sách tỉ phú thế giới do Forbes công bố năm 2018 và 2019. Tháng 3.2019 ông đứng vị trí 1.349 với tài sản 1,7 tỉ đô la Mỹ. Hiện tại, Thaco là một trong các tập đoàn tư nhân lớn nhất chưa niêm yết trên thị trường chứng khoán hoạt động với năm mảng kinh doanh: ô tô – nông nghiệp – xây dựng hạ tầng khu công nghiệp và đô thị - thương mại – logistics. Theo hiệp hội Các nhà sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA), nửa đầu năm 2019, Thaco chiếm 31,4% thị phần xe hơi bán ra với các thương hiệu: KIA, Mazda, Peugeot, Thaco Bus, Thaco Truck… Năm qua Đại Quang Minh, nhánh kinh doanh bất động sản của tập đoàn này nhận chuyển nhượng toàn bộ 196,3 triệu cổ phần, tương ứng 47,93% vốn điều lệ HAGL Land, đơn vị phát triển dự án khu phức hợp HAGL Myanmar (Yangoon) để kiểm soát công ty này. Năm 2018, Thaco đã nắm giữ 35% cổ phần của công ty Nông nghiệp Quốc tế (HAGL Agrico) nhằm tái cơ cấu nhánh kinh doanh nông nghiệp của doanh nhân Đoàn Nguyên Đức. Thaco chưa có kế hoạch niêm yết. T H Á N G 1 .2 0 2 0

VINHOME: ISTOCK / GET T Y IMAGES; COURTESY OF VINGROUP & THACO

DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM

1.074.026 326.752

BIDV

34.955 3.

GIÁ VỐN TRỊ H ÓA

VIETCOMBANK

28.408

TỔN TÀ I G SẢN

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

HU TỔN D OA G NH T 1.

28.122

7.633

29.

1.790

406.040

30.

2.842

216.057

14.081

1.966

77.308



50.000

24. SABECO

35.948

4.177

22.366

149.547

1.039

113.155

47.660

26. NOVALAND

15.290

3.227

69.912

52.198

27. ĐIỆN LỰC DẦU KHÍ VIỆT NAM

14.835

431

58.111

28.922

7.219

2.194

139.166

15.624



3.367

17.052

50.755

1.805

136.179

17.358

2.404

38.683

78.132

TCT MÁY ĐỘNG LỰC VÀ MÁY NÔNG NGHIỆP

7.070 35.

323.276

VINCOM RETAIL

9.124 34.

1.672

NGÂN HÀNG TIÊN PHONG

4.377 33.



MASAN CONSUMER

17.006 32.

25. TẬP ĐOÀN BẢO VIỆT

29.066

31.

38.730

VIB

4.825

27.419

23. TẬP ĐOÀN CÔNG NGHIỆP CAO SU VIỆT NAM

2.620

7.010

26.406

660

152.652



65.908

EXIMBANK

3.207

20.654

35. EXIMBANK

NGUYEN DANG QUANG: HAI DONG

14. MASAN GROUP Cuối năm 2019, hai tỉ phú Phạm Nhật Vượng và Nguyễn Đăng Quang (ảnh) thực hiện cú bắt tay trong việc chuyển nhượng VinCommerce và VinEco, nhánh kinh doanh bán lẻ và nông nghiệp của Vingroup sang Masan Group. Theo công bố VinCommerce và VinEco sở hữu mạng lưới hơn 2.600 siêu thị và cửa hàng VinMart, VinMart + tại 50 tỉnh thành; 14 nông trường công nghệ cao VinEco... trở thành miếng ghép mới với hoạt động kinh doanh của Masan Group gồm: hàng tiêu dùng – khoáng sản- tài chính – nông nghiệp. Trung tuần tháng 12.2019, Masan đem Masan MEATLife, nhánh kinh doanh chất đạm lên sàn UPCOM với quy mô vốn hóa đạt gần 1 tỉ đô la Mỹ. Trong danh sách 100 công ty đại chúng lớn nhất, hệ sinh thái Masan có mặt đông đảo gồm: Masan Group, Masan Resources, Techcombank, Masan Consumer Holding… THÁ NG 1.2 02 0

Eximbank là một trong các ngân hàng tư nhân với lịch sử phát triển và thương hiệu được biết đến rộng rãi. Tuy nhiên, ba năm qua ngân hàng chật vật giải quyết các vấn đề quản trị nội bộ khi các nhóm cổ đông trong nước Âu Lạc, Nam Á và Thành Công Group không tìm được tiếng nói chung về đường lối phát triển ngân hàng. Sumitomo Mitsui Banking Corporation sở hữu 15% cổ phần Eximbank khi trở thành cổ đông chiến lược cách đây hơn 10 năm chưa tìm được cách dung hòa khác biệt quan điểm giữa các nhóm cổ đông trong nước. Năm 2019 qua đi nhưng ngân hàng có bề dày về thương hiệu này vẫn chưa tiến hành đại hội đồng cổ đông thường niên. Điều các cổ đông lâu năm của nhà băng này mong muốn ngân hàng sớm ổn định nội bộ, vạch chiến lược phát triển tìm sức bật trong thời gian tới.

30. VIB VIB cùng với Vietcombank là một trong hai ngân hàng đầu tiên đạt chuẩn Basel II. Dẫn dắt bởi chủ tịch Đặng Khắc Vỹ (ảnh), những năm qua VIB phát triển theo đường lối thận trọng, ngân hàng đang dẫn đầu thị trường ở mảng tài trợ vốn mua xe ô tô. VIB đang giao dịch cổ phiếu tại UPCOM từ năm 2017 và có kế hoạch chuyển sang niêm yết tại HSX. FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

61 DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM

22. HDBANK

7.645

SHB

5.556

18.127

29.757

FPT CORP

23.213

50.024

GIÁ T VỐN RỊ H ÓA

2.878

21. SACOMBANK

TỔN G TÀ I SẢN

86.516

28.

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

THU TỔN G D OA NH

GIÁ VỐN TRỊ H ÓA

TỔN G TÀ I SẢN

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

THU TỔN G D OA NH

20. THẾ GIỚI DI ĐỘNG

DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM

36. LIENVIET

37. BECAMEX

960

38. NGÂN

GIÁ T VỐN RỊ H ÓA

6.661



HÀNG PHƯƠNG ĐÔNG (OCB)

3.438 39. DVKT

175.094

IDC

6.495 2.235 45.183 29.290

1.761

DẦU KHÍ PTSC

99.964

 22.896



14.638 1.047 23.089 8.317

40. NGÂN

49. VINACONEX

POST BANK

5.016

TỔN G TÀ I SẢN

Trước thềm niêm yết, Maritime Bank công bố lợi nhuận sau thuế quý 3.2019 tăng 54 lần so với cùng kỳ. Các chỉ số an toàn của ngân hàng đều đạt và vượt chỉ tiêu, trong đó tỉ lệ nợ xấu trong tổng dư nợ cho vay khách hàng chiếm 2,88%, thấp hơn so với mức 3% cuối năm 2018 nhưng vẫn cao hơn mức trung bình của nhóm ngân hàng niêm yết. Chủ tịch Maritime Bank Trần Anh Tuấn, 51 tuổi, sáp nhập Mekong Bank vào Maritime Bank vào năm 2015 tham gia quá trình tái cơ cấu hệ thống ngân hàng.

TỔN G D OA NH

HÀNG HẢI

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

THU

48. NGÂN HÀNG

HÀNG BẮC Á

1.698



677

97.029

11.765

Với 32 năm phát triển Vinaconex là doanh nghiệp hàng đầu trong lĩnh vực xây lắp và bất động sản. Sau khi cổ phần hóa, nhà nước thoái vốn toàn bộ khỏi công ty vào năm 2017 và cái tên An Quý Hưng xuất hiện rót 7.400 tỉ đồng, kiểm soát 57,71% cổ phần Vinaconex. Sáng lập An Quý Hưng là ông Nguyễn Xuân Đông (ảnh), một kỹ sư xây dựng từng làm việc cho Vinaconex. Sau khi quay lại công ty cũ, ông Đông ngồi vào ghế CEO. Để kiểm soát Vinaconex, An Quý Hưng có sự hậu thuẫn của nhóm G7 - nhóm 7 doanh nghiệp bất động sản, xây lắp hoạt động phía Tây Nam Hà Nội.

41. PV

53. ABBANK

47.

SSI

3.673 1.305 23.825 9.755

Dù chỉ ngồi ghế phó chủ tịch hội đồng quản trị ABBank nhưng ông Vũ Văn Tiền là người dẫn dắt và đưa ra các quyết sách lớn của ngân hàng này. Doanh nhân 61 tuổi này cũng là chủ tịch của Geleximco, tập đoàn tư nhân kinh doanh đa ngành ở nhiều lĩnh vực: tài chính, năng lượng, bất động sản, giấy, vật liệu xây dựng… Hiện tại, Geleximco nắm giữ 12% cổ phần tại ABBank. Giao dịch cổ phiếu tại sàn UPCOM nhưng giới hạn sở hữu nhà đầu tư nước ngoài tại ABBank đã đạt ngưỡng tối đa với hai cổ đông tổ chức nước ngoài tên tuổi IFC (10%) và Maybank (20%).

OIL



23.619 42. TỔNG

24.664

9.411

CTCP THIẾT BỊ ĐIỆN VIỆT NAM (GELEX)

13.699 942 17.246 9.643

43. COTECCONS

28.560 44.

1.510

16.823

4.730

960

6.438

18.584

PNJ

14.571 45. MASAN

RESOURCES

6.865 46. FPT

663

 27.949

12.590



TELECOM

8.821

48. MARITIME

1.049

11.724

11.567

BANK

2.902



868

137.768

11.288

49. VINACONEX

9.731 50. MÍA

492

20.085

11.882

ĐƯỜNG THÀNH THÀNH CÔNG - BIÊN HÒA

10.856 268 16.743 10.855

51. REE

CORP

5.100 52. CTCP



1.784

15.499

11.317

ĐẦU TƯ PHÁT TRIỂN ĐÔ THỊ SÀI ĐỒNG 

2.247

690 22.545 13.560

53. NGÂN HÀNG AN BÌNH (ABBANK)

2.038 54.

89.998

9.959

ĐƯỜNG QUẢNG NGÃI

8.031 UPCOM FORB ESVIETN AM.CO M.VN

715



1.240 HNX

 8.001

10.530

CHƯA NIÊM YẾT (ĐVT: TỈ ĐỒNG) T H Á N G 1 .2 0 2 0

66. KHANG ĐIỀN

64. VICOSTONE

63. HABECO

55.

H Ồ X U Â N N Ă N G : LU O N G T H A I L I N H

THÁ NG 1.2 02 0

1.442

6.298

565

16.533

9.100 499 9.203 18.335

64.

VICOSTONE

66.

498

24.395

6.120

17.105

3.547

438

21.894

4.150

14.931

4.407

13.280

1.122

6.975

9.394

808

10.228

14.754

THỦY ĐIỆN ĐA NHIM-HÀM THUẬN-ĐA MI 1.281

9.061

10.771

9.297 699 11.134 5.205

69.

FLC GROUP

70.



ĐẠM PHÚ MỸ

11.696



4.404

KHANG ĐIỀN

2.398



486

67.

68.

361

1.123



NHIỆT ĐIỆN PHẢ LẠI

2.916



GIÁ VỐN TRỊ H ÓA

7.117

8.182

TỔN TÀ I G SẢN

HABECO

4.521

7.132

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

HU TỔN D OA G NH T 63.

65.

TCT THÉP VIỆT NAM

24.667

Nhà nước vẫn đang nắm giữ 81,79% cổ phần tại công ty bia hoạt động từ năm 1890 nhưng có lộ trình giảm bớt cổ phần. Sau khi ThaiBev kiểm soát Sabeco, Carlsberg Breweries A/S, cổ đông đang nắm giữ 17,34% cổ phần Habeco muốn làm điều tương tự để kiểm soát công ty bia dẫn đầu thị phần ở khu vực phía Bắc.

GIÁ T VỐN RỊ H ÓA

7.433

VINATEX

19.101 62.

13.728

HOA SEN GROUP

28.034 61.

1.178

TCT ĐIỆN LỰC TKV (VINACOMIN POWER)

11.499 60.

2.563

TỔNG CÔNG TY VIGLACERA

8.812 59.

15.900

VĨNH HOÀN

9.271 58.

630

ĐẤT XANH

4.645 57.

TỔN G TÀ I SẢN

TẬP ĐOÀN XÂY DỰNG HÒA BÌNH

18.299 56.

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

TỔN D OA G NH T

Từ doanh nghiệp nhà nước cổ phần hóa, dưới sự dẫn dắt của chủ tịch Hồ Xuân Năng (ảnh), Vicostone trở thành một trong các nhà xuất khẩu đá ốp lát tinh thể thạch anh lớn nhất thế giới. Ông Năng cũng đang ngồi ghế chủ tịch tập đoàn Phenikaa và quỹ Đổi mới Sáng tạo Phenikaa – tổ chức tuyên bố rót 1.000 tỉ đồng cho đại học Phenikaa phát triển nguồn nhân lực, nâng cấp cơ sở hạ tầng, nghiên cứu khoa học, liên kết quốc tế…

460

25.889

3.223

11.975

1.737

TẬP ĐOÀN SAO MAI

8.887

1.038

FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

63 DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM

Thị trường bất động sản TP. HCM không có nhiều dự án mở bán mới trong năm 2019 tuy nhiên Khang Điền vẫn giới thiệu ra thị trường dự án Verosa Park và được thị trường hấp thụ tốt. Nhà sáng lập Khang Điền, cựu đạo diễn điện ảnh Lý Điền Sơn lập ra công ty bất động sản này vào năm 2001 và đưa công ty này phát triển thành một trong những nhà phát triển dự án uy tín tại TP.HCM. Sau khi tập trung phát triển các dự án tại quận 9, Khang Điền đang mở rộng hoạt động ra khu vực Bình Chánh. Trước diễn biến khó lường của thị trường bất động sản, Khang Điền duy trì chiến lược kinh doanh thận trọng.

9.984

7.007

9.092

4.207

THỦY SẢN MINH PHÚ

16.925 73.

GIÁ T VỐN RỊ H ÓA

1.847

GEMADEPT

2.707 72.

703

NGÂN HÀNG NAM Á 1.706



591

75.059

7.691

74. TỔNG CÔNG TY ĐÔ THỊ KINH BẮC

2.491

746

16.909

6.905

75. TCT HÀNG HẢI VIỆT NAM (VINALINES)



12.367 54 26.358 13.259

76.

BẢO HIỂM PVI 5.684 550 19.648 7.257

77.

NHIỆT ĐIỆN HẢI PHÒNG

9.526 78.

425



13.769

7.050

BẤT ĐỘNG SẢN PHÁT ĐẠT 2.147 643 11.057 9.060

79.

DƯỢC HẬU GIANG

3.882 80.

653

4.206

81.

82.

10.631

CÔNG TY LÂM NGHIỆP – VINAFOR

5.895

TỔNG CÔNG TY LÂM NGHIỆP VIỆT NAM

1.847 83.

641

849

5.996



7.315

VIETBANK



1.044 322 51.672 6.285 84.

TỔNG CTCP PHÁT TRIỂN KCN (SONADEZI)

4.314 85.

16.983



7.041

CTCK TP.HCM

2.350 86.

466

675

5.256

6.981

NAVIBANK (NGÂN HÀNG QUỐC DÂN)

981 UPCOM

HNX

PHÚ

Minh Phú là công ty tôm lớn nhất Việt Nam và là một trong các nhà xuất khẩu tôm lớn nhất thế giới. 20 năm qua Minh Phú dẫn đầu kim ngạch xuất khẩu thủy sản, những năm gần đây đạt 600 750 triệu đô la Mỹ. Minh Phú đi đầu trong chế biến tôm xuất khẩu tại Việt Nam và đang thay đổi mô hình nuôi tôm truyền thống sang mô hình ao nổi có hiệu quả kinh tế cao hơn.

82. TỔNG

XI MĂNG HÀ TIÊN 1

8.376

72. MINH

12.421

ĐIỆN LỰC NHƠN TRẠCH 2 7.669 782 8.852 6.448

Ông Lê Văn Quang và bà Chu Thị Bình.



72.422 3.946

Giao dịch tại UPCOM, nhà nước vẫn đang nắm giữ 51% cổ phần của Vinafor. Trong đợt IPO của tổng công ty vào năm 2016, tập đoàn T&T dẫn dắt bởi doanh nhân Đỗ Quang Hiển (ảnh) trở thành cổ đông chiến lược nắm giữ 40% cổ phần Vinafor, công ty kinh doanh trên các lĩnh vực quản lý khai thác rừng, chế biến gỗ… Tháng 12, SHB (vị trí 29) và tập đoàn T&T, hai công ty được dẫn dắt bởi chủ tịch Đỗ Quang Hiển công bố hợp tác chiến lược với Amazon. Theo thỏa thuận, SHB trở thành đối tác tài chính đầu tiên tại Việt Nam của Amazon trong hỗ trợ thanh toán và nghiệp vụ cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu và bán hàng hóa trên trang thương mại điện tử này.

CHƯA NIÊM YẾT (ĐVT: TỈ ĐỒNG)

PHƯƠNG PHÁP: Forbes Việt Nam sử dụng phương pháp xếp hạng của danh sách Global 2000 của Forbes để xếp hạng “100 công ty đại chúng lớn nhất.” Bước đầu tiên chúng tôi tập hợp danh sách các công ty đại chúng bao gồm các công ty cổ phần có trên 100 cổ đông chưa niêm yết và các công ty niêm yết tại HSX, HNX và UPCOM. Sau đó, Forbes Việt Nam tập hợp số liệu tài chính về tổng doanh thu, lợi nhuận, tổng tài sản và giá trị vốn hóa của các doanh nghiệp trong báo cáo tài chính kiểm toán thường niên gần nhất- năm 2018. Vốn hóa các doanh nghiệp niêm yết chốt mức giá đóng cửa ngày 13.12.2019, vốn hóa doanh nghiệp chưa niêm yết xác định bằng cách lấy số cổ phần nhân với P/E trung bình của các doanh nghiệp niêm yết cùng ngành. Kế tiếp, Forbes Việt Nam chấm điểm các doanh nghiệp trên bốn chỉ tiêu tài chính. Tổng điểm cuối cùng của các doanh nghiệp xác định vị trí thứ hạng của các công ty trong danh sách. Danh sách có sự tính toán định lượng của công ty Chứng khoán Bản Việt. FORB ESVIETN AM.CO M.VN

T H Á N G 1 .2 0 2 0

M I N H P H U : L E Q UA N G N H AT

DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM

TỔN G TÀ I SẢN

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

THU TỔN G D OA NH 71.

9.574

6.829

336

4.879 64.200

656

11.030 3.494

117

48.111 3.663

9.017

9.748

374

10.202 4.714

GIÁ T VỐN RỊ H ÓA

TỔN G TÀ I SẢN

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

22.271

5.614

275



12.384

5.175

232

 42.309

3.199

628

5.087

6.457

347

5.167

2.136

173

4.355

1.002

CAO SU PHƯỚC HÒA

1.557

FPT RETAIL

15.298 100.

652

KIEN LONG BANK

974

99.

625

NHIỆT ĐIỆN QUẢNG NINH

96.

98.

5.083

CII

2.686

97.

171

SAVICO

14.871

92. VIMEDIMEX

Đ O À N N G U Y Ê N Đ Ứ C : K E V I N G E R M A N / B LO O M B E R G /G E T T Y I M AG ES ; P O M I N A : L E Q UA N G N H AT

Thành lập năm 1984, chức năng ban đầu thực hiện nhiệm vụ kinh tế đối ngoại của bộ Y tế, Vimedimex là một trong các doanh nghiệp nội địa đầu tiên nhập khẩu và phân phối dược phẩm và thiết bị y tế phục vụ nhu cầu trong nước. Cổ phần hóa từ năm 2006, hiện tại Vimedimex là công ty dẫn đầu ngành dược về doanh thu với hoạt động kinh doanh chủ yếu trong mảng phân phối. Vimedimex thiết lập quan hệ chặt chẽ với đối tác lâu năm, công ty phân phối dược phẩm DKSH.

87. POMINA Thị phần của Pomina suy giảm dần từ mức 30% năm 2010 về mức dưới 10% hiện nay. Hai đối thủ cạnh tranh lớn nhất với Pomina hiện nay là Hòa Phát và Fomosa Hà Tĩnh. Sự khác biệt về công nghệ sản xuất là khác biệt lớn giữa ba ông lớn ngành thép. Trong khi Pomina sử dụng công nghệ lò điện hồ quang thì hai đối thủ sử dụng công nghệ lò thổi oxy được xem đang có giá thành sản xuất cạnh tranh hơn. Hòa Phát sắp đưa tổ hợp luyện thép Dung Quất Hòa Phát vào vận hành và cố gắng mở rộng thị phần thép xây dựng về phía Nam, thị trường chiến lược của Pomina tạo ra nhiều thách thức. THÁ NG 1.2 02 0

91. HOÀNG ANH GIA LAI Cuối năm 2008 sau khi niêm yết trên thị trường chứng khoán Hoàng Anh Gia Lai chiếm vốn hóa 2,5% HSX đưa chủ tịch, doanh nhân Đoàn Nguyên Đức (ảnh) trở thành người giàu nhất thị trường chứng khoán xét theo giá trị cổ phiếu. Tuy nhiên sau một thập niên công ty thay đổi chiến lược liên tục từ bất động sản, thủy điện, khai khoáng, cao su, cọ dầu, hiện tại hoạt động của tập đoàn gắn với nông nghiệp, chủ yếu cây ăn trái. Chiến lược xoay trục của doanh nhân Đoàn Nguyên Đức vẫn chưa phát huy hiệu quả khiến giá trị cổ phiếu chỉ còn 1/10 so với cách đây 10 năm. Công ty vừa chuyển nhượng cổ phần tại dự án bất động sản ở Myanmar cho Thaco trong nỗ lực tái cơ cấu tài chính. FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

DANH SÁCH 100 CÔNG TY ĐẠI CHÚNG LỚN NHẤT VIỆT NAM



PVTRANS

7.523

TỔN G D OA NH

GIÁ T VỐN RỊ H ÓA

THU

763

ĐẦU TƯ & THƯƠNG MẠI SMC

16.466 95.

DƯỢC PHẨM VIMEDIMEX

15.179 93.

1.356

HOÀNG ANH GIA LAI

5.388 92.

11.007

ĐẠM CÀ MAU

6.689 91.

432

VNG

4.316 90.

94.

NAM LONG

3.479 89.

TỔN G TÀ I SẢN

POMINA

13.467 88.

LỢI N S AU H UẬ N THU Ế

THU TỔN G D OA NH 87.

NGÀNH MÍA ĐƯỜNG Bài Quốc Khánh

NGÀNH MÍA ĐƯỜNG

Đương đầu thách thức Thách thức hội nhập buộc các công ty sản xuất mía đường phải thay đổi. Công ty dẫn đầu ngành mía đường chọn hướng canh tác hữu cơ.

SUBINPUMSOM / ISTOCK / GETT Y IMAGES

Đặng Huỳnh Ức My, thành viên hội đồng quản trị công ty Thành Thành Công – Biên Hòa (SBT), mở máy tính, đăng nhập vào phần mềm Farmer Relationship Management. Phần mềm quản lý có nhiều lĩnh vực, trong đó nông nghiệp có hai nhánh chính là mía đường và dừa. Chọn lĩnh vực mía đường, khu vực Tây Ninh, ngay lập tức, cô có thể biết rõ số lượng nông dân, những người có hợp đồng dịch vụ với công ty trong khu vực, tổng số diện tích, giống mía, dự kiến sản lượng căn cứ theo điều kiện thời tiết từ đầu vụ cho đến nay. Cái tên Farmer Relationship Management nghe có vẻ mới nhưng không lạ lẫm lắm với các nhà điều hành quản lý, kinh doanh, những người nằm lòng thuật ngữ quản trị quan hệ khách hàng (customer relationship management). Ở Thành Thành Công – Biên Hòa – công ty niêm yết với mã cổ phiếu SBT – hệ thống quản trị này đã

67 NGÀNH MÍA ĐƯỜNG

được triển khai áp dụng trong ba năm trở lại đây. “Chúng tôi đang triển khai quy trình công nghiệp vào sản xuất nông nghiệp,” Ức My cho biết. Chiếm hơn 45% sản lượng đường niên vụ 2018 – 2019, với chín nhà máy ở Việt Nam, Lào, Campuchia, SBT có tên trong danh sách 100 công ty đại chúng lớn nhất Việt Nam do Forbes Việt Nam công bố. Lợi nhuận sau thuế quý 3.2019 của SBT đạt gần 284 tỉ đồng, tăng gấp đôi cùng kỳ năm trước. SBT đang mở rộng hoạt động tại bán đảo Đông Dương. Năm 2017, họ mua và tiếp quản mảng nông nghiệp của Hoàng Anh Gia Lai ở Lào, với vùng canh tác mía đường khoảng 7.500 héc ta. Tiếp đó, họ công bố việc tiếp quản nhà máy phức hợp Đường – Cồn – Điện tại huyện Sambou, tỉnh Kratie, Campuchia, với vùng nguyên liệu rộng 17 ngàn héc ta. Tuy nhiên, SBT cũng như các doanh nghiệp ngành mía đường không phải đang có quãng thời gian ngọt ngào. Ngành mía đường đang đứng trước thử thách lớn nhất kể

NGÀNH MÍA ĐƯỜNG

từ khi Việt Nam gia nhập WTO, cam kết trong hiệp định ATIGA cho phép các quốc gia trong khu vực ASEAN được tự do trao đổi hàng hóa, mà không bị rào cản về thuế và hạn ngạch nhập khẩu. Từ tháng 1.2020, thuế suất nhập khẩu sẽ giảm về mức 5% thay vì ở mức 25% như trước đây. Điều này đồng nghĩa với việc đường nhập khẩu từ Thái Lan, nước xuất khẩu đường lớn thứ hai thế giới sau Brazil, có mức giá bán cạnh tranh hơn có thể đường đường chính chính xuất hiện tại Việt Nam. Theo số liệu của hiệp hội Mía đường Việt Nam, trong những năm qua, hơn 30% đường nhập khẩu trái phép ở Việt Nam có nguồn gốc từ Thái Lan. Với sản lượng mía khoảng 18,4 triệu tấn cho ra 1,4 triệu tấn đường, ngành mía đường Việt Nam chiếm 1,1% sản lượng đường mía của thế giới, đứng thứ 14 trong các nước sản xuất đường mía. Sau khi chính phủ khởi xướng chương trình một triệu tấn mía đường từ năm 1995, chỉ sau năm năm, mục tiêu này đã hoàn thành. Năm 2018, Việt Nam vượt 400 ngàn tấn so với mốc một triệu tấn đường. Tuy vậy, Việt Nam, quốc gia 96 triệu dân vẫn đang phải nhập khẩu đường, trong đó 60% từ ASEAN. Do nhiều nguyên nhân như vùng canh tác manh mún, cây giống chưa tối ưu, năng suất trung bình của cả nước đạt 65 tấn mía/héc ta, thấp hơn mức trung bình 71,2 tấn/héc ta của khu vực, theo báo cáo ngành mía đường năm 2018 của công ty Chứng khoán FPTS. Xét về năng suất, từ một tấn mía, Thái Lan có thể tạo ra 109 kg đường, còn con số tương ứng tại Việt Nam chỉ là 99kg. Hiệu quả sản xuất thấp khiến chi phí sản xuất đường mía ở Việt Nam ở mức 13 – 15 ngàn đồng/kg, cao hơn 30% so với của Thái Lan.

ác doanh nghiệp ngành mía đường từ lâu đã hiểu rõ khi các hàng rào về thuế quan, hạn ngạch bị dỡ bỏ, họ phải tự cạnh tranh với sản phẩm nhập khẩu. Năm 2016, trả lời phỏng vấn Forbes Việt Nam, ông Đặng Văn Thành, chủ tịch tập đoàn Thành Thành Công, mà SBT là một thành viên, cho biết họ xác định định hướng phát triển giai đoạn 2016 – 2020 là “tiến hành cải cách, sắp xếp, tổ chức lại ngành đường,” theo “ba mắt xích: vùng nguyên liệu – phương thức sản xuất – thị trường.” Tổ chức lại sản xuất luôn cần thời gian, đặc biệt với sản xuất nông nghiệp. Trong ba năm qua, SBT tổ chức đầu tư và ký hợp đồng trực tiếp với các hộ nông dân, canh tác, không qua thương lái: đầu tư vốn, khoa học kỹ thuật, phân bón, dinh dưỡng, các giải pháp về cơ giới hoá, tưới… và ký F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

hợp đồng bao tiêu, thu mua với giá cam kết tối thiểu cho từng năm/chu kỳ sinh trưởng của cây mía. Với các vùng nguyên liệu ở miền Trung, diện tích canh tác manh mún, theo ông Nguyễn Thanh Ngữ, CEO của SBT, khoảng một héc ta/bình quân đầu người, họ đưa ra giải pháp canh tác trồng mía bằng hố, theo hướng sử dụng các sản phẩm hữu cơ, thân thiện với môi trường. Áp dụng canh tác xanh bền vững, họ có được sự hỗ trợ từ trung tâm Nghiên cứu ứng dụng mía đường Thành Thành Công. Đây là đơn vị được bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cấp chứng nhận về giải pháp sinh học sử dụng ong mắt đỏ để loại trừ bệnh sâu đục thân. Nhằm thay đổi thói quen sử dụng phân hóa học, họ tái tạo bã bùn, phân gà, phân chuồng, làm phân sinh học và cung cấp cho các nông hộ. Ở Tây Nguyên, họ tìm giải pháp để thúc đẩy quá trình “dồn điền, đổi thửa.” Điển hình là hợp tác xã Tân Tiến (Gia Lai) với vùng canh tác hiện nay khoảng 800 héc ta. Làm sao để thuyết phục người nông dân tham gia quá trình này? Đầu tiên, theo bà My, phải minh bạch, công khai, tạo lòng tin thông qua việc đo đạc bằng GPS để tránh tâm lý sợ thua thiệt. SBT còn phối hợp với ngân hàng để có giải pháp tài chính. “Chẳng hạn một người sở hữu mảnh đất 500m2 vay được năm triệu đồng. Nếu hai người dồn thành thửa đất 1.000m2, có thể vay trên 10 triệu đồng,” bà My nêu ví dụ. Với địa bàn Tây Ninh, nơi một số hộ gia đình do điều kiện thuận lợi, có diện tích canh tác lớn, dựa trên mô hình hợp tác, bao tiêu sản phẩm, SBT có thể triển khai sản xuất trên diện tích lớn được cơ giới hóa. Việc tưới tiêu cũng được áp dụng theo nhiều hình thức như tưới phun, tưới nhỏ giọt. Để tăng niềm tin cho đối tác, công tác thông tin được tổ chức thông suốt, minh bạch. “Thu hoạch xong, xe chở mía vào cân, đo chữ đường, người trồng nhận được ngay kết quả thông báo,” ông Ngữ mô tả. Các xe đều được gắn chip RFID để theo dõi, truy xuất, kiểm tra. Ở khâu nghiên cứu, sản xuất giống, theo ông Nguyễn Thanh Ngữ, doanh nghiệp này đầu tư trung tâm sản xuất giống, với kinh phí mỗi năm “hơn 20 tỉ đồng.” Dự kiến đến mùa vụ 2021, giống mía đầu tiên do trung tâm sản xuất giống của SBT được đưa vào trồng đại trà. Tất cả các thay đổi kể trên đưa SBT có thể cạnh tranh bằng năng suất, chất lượng. Theo ông Ngữ, năng suất trung bình đạt 75 tấn mía/héc ta, với phương thức canh tác tiến tiến, và 100 tấn/héc ta mía tơ khi ứng dụng cơ giới hoá và dinh dưỡng hữu cơ năng suất, với mía gốc đạt 90 tấn/héc ta. Bên cạnh thay đổi về quy trình sản xuất, SBT chấp nhận đóng cửa một số nhà máy có công suất thấp do không có hiệu quả. “Tuy giảm số lượng T H Á N G 1. 2 0 2 0

THANH NGỮ: HẢI ĐÔNG

—NGUYỄN THANH NGỮ, CEO SBT

nhà máy, nhưng tổng sản lượng của SBT tăng,” bà My giải thích. Việc dỡ bỏ các hàng rào thuế quan, hạn ngạch theo cam kết hiệp định tự do thương mại cũng có thể mở ra cơ hội mới cho doanh nghiệp biết khai thác. Chẳng hạn hiệp định EVFTA giữa Việt Nam và EU mở ra “cơ hội xuất khẩu cho doanh nghiệp có sản phẩm mang tính cạnh tranh cao như đường organic, trong đó có SBT,” báo cáo của FPTS viết. Vậy SBT đã chuẩn bị gì cho cơ hội này? “Chúng tôi biến điều tưởng như bất lợi thành lợi thế cạnh tranh,” ông Ngữ nói về việc tiếp nhận nhà máy đường Attapeu, Lào. Nhận thấy môi trường, đất đai do ở địa bàn chậm phát triển nên không bị ô nhiễm, người dân không lạm dụng chất hóa học, SBT chọn hướng sản xuất hữu cơ. Theo ông Ngữ, từ vùng nguyên liệu 7.500 héc ta tiếp quản năm 2017, trong vụ mùa 2020 2021, theo ông Ngữ, có thể nâng lên 15 ngàn héc ta. Chữ đường trong mía organic, theo ông Ngữ, đạt mức 12,5, cao hơn 25% so với lối canh tác cũ. Hiệu suất trồng hữu cơ cũng cao hơn khi người mua chấp nhận giá bán cao. “Giá đường hữu cơ trên thị trường cao gấp 2,5 – 3 lần so với sản xuất theo phương thức cũ,” bà My nói. Theo thống kê của Market Research Future THÁ NG 1.202 0

& Absolute Market Insights, nhu cầu sử dụng đường organic toàn cầu tăng 31% giai đoạn 2010 - 2014. Năm 2017, quy mô ngành đường hữu cơ đạt hơn 784 triệu đô la Mỹ và dự báo năm 2022 sẽ đạt gần 1,4 tỉ đô la Mỹ với tốc độ tăng trưởng kép giai đoạn 2017 – 2022 là 16%. Từ năm 2018, SBT ký hợp tác với công ty ED&F Man Sugar của Anh để công ty này bao tiêu sản phẩm đường organic sản xuất tại Lào, cũng như bán các loại đường của SBT sang châu Âu. Tính trong niên vụ 2019 - 2020, SBT xuất 20 ngàn tấn đường sang châu Âu, trong đó có 15 ngàn tấn đường hữu cơ. Các sản phẩm của SBT, theo bà My, đều đạt các chứng nhận của FSSC, Covac, Sedex, Halal, ISO... riêng đường Organic đạt chứng nhận USDA của Mỹ . Bà My nói: “Chúng tôi đa dạng hóa sản phẩm, từ loại gói 4g cho tới bao bì lớn, từ dạng đặc tới lỏng, đều có để cung cấp cho người tiêu dùng, doanh nghiệp thực phẩm, dược phẩm…” Theo bà My, sau hai năm cải tạo đất, SBT bắt đầu nghĩ tới canh tác hữu cơ tại một số vùng ở Việt Nam. “Trước mắt là vùng Tây Nguyên và Tây Ninh, nơi chúng tôi có thể chọn các vùng canh tác gần kênh rạch, phạm vi độ nhiễm chéo thấp,” bà My nói. Để giá thành tiệm cận với mặt bằng thế giới, theo bà My, trong ngắn hạn, giảm chi phí, thay đổi quy trình canh tác. Về dài hạn, phải có các giải pháp canh tác, chẳng hạn như đường hữu cơ là hướng phù hợp với yêu cầu của người dùng ở các thị trường phát triển. “Muốn làm hữu cơ, phải có quy mô đủ lớn, công tác tổ chức và quy hoạch được thực hiện ngay từ đầu. Đây là cuộc chơi dài hạn, phải có người dẫn dắt lớn, đủ uy tín,” bà My nói. F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

69 NGÀNH MÍA ĐƯỜNG

“CHÚNG TÔI BIẾN ĐIỀU TƯỞNG NHƯ BẤT LỢI THÀNH LỢI THẾ CẠNH TRANH.”

Unspoken Class

– Khi đẳng cấp không cần thể hiện Việc gia tăng không ngừng về số lượng người “siêu giàu” tại Việt Nam đang dẫn đến cuộc đua giữa các doanh nghiệp bất động sản, nhằm tạo ra các công trình độc bản, với kỳ vọng kiến tạo di sản kiến trúc tương lai.

Phối cảnh 3D dự án Grandeur Palace - Giảng Võ

TỰ GIỚI THIỆU

Điểm sáng thị trường

Lối kiến trúc sang trọng, hiện đại, tinh tế được ưa chuộng (Ảnh minh họa từ dự án Grandeur Palace - Giảng Võ)

Xu hướng bất động sản cao cấp mới Theo Báo cáo Thịnh vượng 2019 (Wealth Report) được Knight Frank công bố, Việt Nam có 142 người siêu giàu (sở hữu từ 30 triệu USD trở lên) năm 2018 và trong 5 năm tới Việt Nam cũng được dự báo sẽ là quốc gia có tốc độ tăng trưởng người siêu giàu nhanh hàng đầu thế giới, chạm ngưỡng 31%. Đây là tín hiệu tích cực cho thị trường bất động sản cao cấp nhưng cũng là thách thức đối với doanh nghiệp, bởi giá trị giới thượng lưu tìm kiếm đang ngày càng khó đáp ứng, với sự đòi hỏi cao trong tính sáng tạo và độc đáo. Các sản phẩm nằm trong phân khúc này cần toát được nét sang trọng, uy quyền nhưng phải mang lại cảm giác tự nhiên, không khoa trương, hào nhoáng. Chính điều này đã góp phần làm nên khái niệm mới “Unspoken Class” (đẳng cấp không cần thể hiện) của giới siêu giàu. Trong đó, những dự án có vị trí đẹp, đắc địa, nằm ở trung tâm thành phố, giao điểm của các tuyến giao thông huyết mạch, tâm điểm văn hóa – chính trị - xã hội sẽ là những tiêu chuẩn “vàng” được giới nhà giàu quan tâm hàng đầu. Đó cũng là lý do các chủ đầu tư chạy đua tìm kiếm các quỹ đất khan hiếm tại những quận nội đô như Hoàn Kiếm, Ba Đình tại Hà Nội hay quận 1 tại thành phố Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, vị trí đắc địa chưa đủ, một dự án hạng sang có tính cạnh tranh cao cần phải đáp ứng được các yêu cầu khắt khe về kiến trúc và tiện ích. Nếu ở thời kỳ khai mở của phân khúc này, các “đại gia” Việt thường bị thu hút bởi những công trình có tính phô trương, bề thế, thể hiện uy quyền của chủ nhân thì nay xu hướng đang dần thay đổi. Thực tế cho thấy, các biệt thự dát vàng, hoa văn cầu kỳ dần bị thế chỗ cho lối kiến trúc sang trọng, mang màu sắc đương đại, sử dụng các vật liệu và nội thất cao cấp, phù hợp xu hướng mới. Kiến trúc theo trường phái quyền uy hiện đại vừa thừa hưởng tinh hoa của loại hình kiến trúc cổ phương Tây, vừa truyền tải được nét tinh tế, mới mẻ thông qua việc sử dụng gam màu lạnh, đường nét sắc gọn, giản đơn. Kính low–e hay các vật liệu xây dựng thân thiện với môi trường, tiết kiệm nhiên liệu, tốt cho sức khỏe là điểm nổi bật trong các sản phẩm bất động sản hạng sang thế hệ mới.

Với yêu cầu khắt khe, nguồn lực đầu tư lớn, các dự án hạng sang vốn chỉ được xem là sân chơi của những “ông lớn” trong làng bất động sản Việt. Trong đó, các dự án của Văn Phú Invest luôn là điểm sáng được nhiều khách hàng quan tâm. Với bề dày kinh nghiệm trong việc triển khai các sản phẩm bất động sản đô thị, dòng thương hiệu cao cấp Grandeur Palace của Văn Phú – Invest được phát triển nhằm đáp ứng thị hiếu khắt khe của giới siêu giàu. Tiên phong trong dòng thương hiệu này là dự án Grandeur Palace - Giảng Võ, khu phức hợp khép kín tọa lạc tại số 138B, mặt đường Giảng Võ, quận Ba Đình, tuyến phố trung tâm sầm uất bậc nhất Hà Nội. Dự án tạo được điểm nhấn với khu thấp tầng xây dựng theo lối tân cổ điển Châu Âu, kết hợp cùng một tháp cao 22 tầng hiện đại được bao phủ bởi kính low-e, làm nên một quần thể có thiết kế độc bản, được xem như di sản kiến trúc mới lạ tại Thủ đô. Vật liệu hoàn thiện các căn biệt thự, căn hộ chung cư đều là những sản phẩm thượng hạng như gỗ lim Nam Phi, sàn gỗ phát ion âm, thiết bị vệ sinh Grohe…

Grandeur Palace - Giảng Võ sử dụng kính low-e cao cấp mang lại tầm nhìn khoáng đạt

Bên cạnh đó, Grandeur Palace - Giảng Võ “ghi điểm” nhờ hệ thống giao thông ngầm nằm dưới lòng dự án, là nơi các phương tiện có thể di chuyển thuận lợi mà không ảnh hưởng tới khuôn viên, cảnh quan phía trên, là điều hiếm công trình nào có được. Những chủ nhân tương lai của Grandeur Palace – Giảng Võ còn được hưởng nhiều đặc quyền cao cấp như dịch vụ quản gia, xe sang đưa đón, tổ chức tiệc tại nhà, cùng nhiều tiện ích như sky bar, bể bơi trên cao ngắm trọn cảnh quan thành phố… Grandeur Palace - Giảng Võ, sản phẩm được chủ đầu tư Văn Phú Invest chăm chút trong từng chi tiết, cung cấp những dịch vụ mang tính cá nhân hóa cao, gia tăng tối đa trải nghiệm thượng lưu cho khách hàng, hứa hẹn sẽ trở thành tâm điểm mới cho thị trường bất động sản hạng sang, là hình mẫu lý tưởng cho tiêu chuẩn “Unspoken class”.

HOTLINE 094 812 5151 - 093 371 8555 www.grandeurvanphu.vn

DANH SÁCH NHỮ NG NGƯỜ I GIÀU NHẤT TRUNG QUỐ C Biên tập Russell Flannery, Maggie Chen & Elaine Mao

Ngược gió Người tiêu dùng Trung Quốc đã giúp các đại gia giàu có nhất nước này giàu hơn nữa, bất chấp căng thẳng thương mại đang leo thang với Hoa Kỳ. của Jack Ma đạt 38,2 tỉ đô la Mỹ, tăng so với 34,6 tỉ đô la Mỹ một năm trước đó nhờ vào việc Alibaba (niêm yết ở New York) giành được lợi thế trong giai đoạn bùng nổ thương mại điện tử của Trung Quốc. Đứng thứ hai và thứ ba trong danh sách: CEO của Tencent, Huateng ‘Pony’ Ma (36 tỉ đô la Mỹ) và chủ tịch tập đoàn Evergrande Hui Ka Yan (27,7 tỉ đô la Mỹ). Những thành viên giàu có nhờ thương mại trực tuyến xuất hiện suốt danh sách như Colin Huang, CEO Pinduoduo (21,2 tỉ đô la Mỹ, tăng từ 11,25 tỉ đô la Mỹ năm ngoái). Các doanh nhân cung cấp dịch vụ gắn với thương mại điện tử cũng đạt kết quả tốt: Lai Meisong, CEO của công ty chuyển phát nhanh ZTO được Alibaba đầu tư, có Người xếp thứ 53, Ding Shizhong. tài sản tăng lên 4,6 tỉ đô la Mỹ từ 3,35 tỉ đô la Mỹ năm ngoái. Ngành dược phẩm và chăm sóc sức khỏe cũng hưởng lợi khi thu nhập của người Trung Quốc tăng lên. Sun Piaoyang, chủ tịch công ty dược phẩm Hengrui Medicine ở Giang Tô, cùng vợ Zhong Huijuan, đã lên vị trí thứ tư (25,8 tỉ đô la Mỹ). Các tin tức từ Trung Quốc trong năm Li Xiting, chủ tịch của nhà cung cấp thiết bị y tế Mindray qua rất ảm đạm. Căng thẳng thương mại với Hoa Kỳ tăng Bio-Medical Electronics, cũng có tài sản tăng mạnh (8,5 tỉ lên, trong khi tăng trưởng GDP của nền kinh tế lớn thứ đô la Mỹ từ 1,8 tỉ đô la Mỹ). Cổ phiếu của hãng sản xuất đồ hai thế giới đã giảm xuống mức thấp trong gần ba thập thể thao Anta Sports đã tăng hơn gấp đôi trong năm qua, kỷ, mức 6%. Tuy nhiên, với những người giàu nhất Trung giúp tài sản của hai nhà lãnh đạo công ty này – anh em Quốc thì có tin tốt nhiều hơn tin xấu. Ding Shizhong và Ding Shijia – tăng gần 150%, lần lượt là Tổng tài sản của 400 thành viên trong danh sách những 5,6 tỉ và 5,5 tỉ đô la Mỹ. Hai giám đốc điều hành của Anta người giàu nhất Trung Quốc đã tăng hơn 1/5 so với năm cũng lần đầu tiên lọt vào danh sách: CFO Lai Shixian, anh trước, lên 1,29 nghìn tỉ đô la Mỹ, vì người Trung Quốc chi rể của ông Ding, với 1,4 tỉ đô la Mỹ và Wang Wenmo, một tiêu và mua sắm trực tuyến nhiều hơn. Năm qua, hơn 1/2 người họ hàng quản lý các mảng may mặc của Anta. thành viên có tài sản tăng lên, trong khi số còn lại nghèo IPO là yếu tố tác động đến tài sản. Các công ty truyền đi. Giá trị tài sản tối thiểu để lọt vào danh sách năm nay thống vẫn có thể tạo ra tỉ phú: chủ tịch Zhang Liaoyuan là 1 tỉ đô la Mỹ, tương đương mốc năm 2017, sau khi giảm của hãng sản xuất đồ ăn vặt Three Squirrels xuất hiện lần xuống còn 840 triệu đô la Mỹ vào năm 2018. Có 60 gương đầu (1,6 tỉ đô la Mỹ). Và Hui Deng, chủ tịch công ty phần mặt mới xuất hiện; và lượng người quay lại danh sách mềm ArcSoft (1 tỉ đô la Mỹ). Hai công ty này niêm yết vào tháng bảy. Doanh số xe hơi Trung Quốc giảm mạnh, khiến chiếm phần lớn số còn lại. Đứng đầu danh sách lần thứ hai là Jack Ma, người vừa tài sản của Li Shufu, chủ tịch Geely Group và chủ sở hữu từ chức chủ tịch Alibaba để tập trung vào từ thiện. Tài sản chính Volvo, từ 14,2 tỉ đô la Mỹ giảm còn 12,9 tỉ đô la Mỹ.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

T H Á N G 1. 2 0 2 0

IMAGINE CHINA /NEWSCOM

NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC

Danh sách

10 NGƯỜI GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC Che Jianxing

CÔNG VIỆC LÀ CUỘC SỐNG

JACK MA

MA HUATENG

$38,2 tỉ ▲

$36 tỉ ▲

Alibaba Group Tuổi: 55

Tencent Tuổi: 48

CHỦ TỊCH CHE JIANXING của hãng sản

M A R L E N E AWA A D / B L O O M B E R G ; S T R /A F P/ G E T T Y I M A G E S ; J U S T I N C H I N / B L O O M B E R G / G E T T Y I M A G E S ; M A G I N E C H I N A L I M I T E D ; Q I L A I S H E N / B L O O M B E R G ; ZHANG PEIJIAN/ VCG VIA GET T Y IMAGES; VISUAL CHINA GROUP; GILLES SABRIE /BLOOMBERG

HUI KA YAN

SUN PIAOYANG

$27,7 tỉ ▼

$25,8 tỉ ▲

China Evergrande Tuổi: 61

Jiangsu Hengrui Medicine Tuổi: 61

YANG HUIYAN

HE XIANGJIAN

$23,9 tỉ ▲

$23,2 tỉ ▲

Country Garden Tuổi: 38

Truyền thông Tuổi: 77

COLIN HUANG

WILLIAM DING

$21,2 tỉ ▲

$17,2 tỉ ▲

Pinduoduo Tuổi: 39

Netease Tuổi: 48

QIN YINGLIN

10.

ZHANG YIMING

$16,6 tỉ ▲

$16,2 tỉ ▲

Muyuan Foodstuff Tuổi: 54

Beijing Bytedance Tuổi: 35

Xem đầy đủ danh sách tại: www.forbes.com/china

xuất đồ nội thất Red Star Macalline lớn lên trong gia đình nông dân ở phía đông Trung Quốc. Giờ đây, một trong những người giàu nhất Trung Quốc đã tích lũy sự khôn ngoan cho cuốn sách viết bằng tiếng Anh, Work Is Life, xuất bản vào đầu năm nay. Che, 53 tuổi, xếp thứ 64 trong danh sách 400 người Trung Quốc giàu nhất năm nay với giá trị tài sản ròng ước tính 4,7 tỉ đô la Mỹ, tăng từ 4,25 tỉ đô la Mỹ năm ngoái. Che bắt đầu làm nghề mộc tại thành phố phía đông Nam Kinh, thích làm kinh doanh hơn giáo dục vì ông cảm thấy đó là hướng đi mang lại tương lai lâu dài tốt hơn. Ông nhớ lại vào thời kỳ đầu trong sự nghiệp, ông bị một nhân viên bảo vệ tòa nhà xúc phạm vì làm đồ nội thất giá cả phải chăng. “Nhờ nỗi ám ảnh với công việc và kiên trì gan lì, tôi đã xoay xở để trở thành một tên ngốc rất lành nghề, và sau đó, thành một tên ngốc làm việc chăm chỉ với thái độ tích cực,” ông viết. Trong quá trình đó, Che đã phát triển niềm đam mê đọc sách, xem đó là cách để đạt được những hiểu biết sâu sắc, và tuyên bố rằng ông đã đọc hơn 1.000 cuốn sách. Cũng không có gì ngạc nhiên, ông tuân thủ câu ngạn ngữ của Trung Quốc “Trong sách có nhà vàng ngọc quý.” Work is Life là cuốn tổng hợp của ba cuốn sách tiếng Trung mà Che xuất bản trước đó, Triết lý về sự tăng trưởng, Triết lý sống và Triết lý cuộc đời. Trong khi có nhiều sách mới nói về các doanh nhân công nghệ Trung Quốc thì lời khuyên của Che lại xuất phát từ kinh nghiệm của ông khi điều hành một doanh nghiệp nội thất cho trường học truyền thống. Theo Che, thái độ là yếu tố quyết định thành công trong kinh doanh và cuộc sống.

“Một người có thái độ tích cực là có quyết tâm giành chiến thắng; anh ấy hoặc cô ấy nhìn thấy hi vọng, thấy được khía cạnh tích cực và hữu ích của mọi thứ,” Che viết. “Một người có khát khao chiến thắng mạnh mẽ sẽ có động lực để tìm được nhiều cách khác nhau để giành chiến thắng.” Che chia sẻ những người thành công không bị áp lực từ những thành công hay thất bại trong quá khứ. “Chúng ta phải luôn cố gắng vượt qua những định kiến của chính mình. Chúng ta cần can đảm bỏ qua quá khứ của mình và dám tin vào sự đổi mới của tương lai,” Che nói. Vì thế, kết quả trong tương lai phụ thuộc vào kế hoạch ngày hôm nay. “Con người của bạn hôm nay là kết quả của công việc khó khăn mà bạn đã làm ngày hôm qua. Người mà bạn sẽ trở thành vào ngày mai là kết quả của những lựa chọn bạn đưa ra hôm nay,” ông nói. Tư duy hướng đến tương lai cũng rất quan trọng trong kinh doanh, ông cho biết. “Bản chất của việc quản lý một công ty là gì? Trong thế giới kinh doanh, chúng ta không thể làm kinh doanh cho hôm nay, chúng ta phải kinh doanh cho ngày mai, cho tương lai. Tương lai là gì? Tương lai là thời điểm mà chúng ta đã lên kế hoạch theo tầm nhìn của mình.” Che tin làm việc không có kế hoạch là cái bẫy trong kinh doanh và cuộc sống. Ông ví dụ điều đó tương tự như việc làm vườn: cách tốt nhất để ngăn chặn cỏ dại là đặt ra những mục tiêu tích cực. “Nếu bạn muốn loại bỏ cỏ dại trên đồng, bạn phải trồng cây dày đặc [cả trong kinh doanh lẫn cuộc sống] - gieo trồng mục tiêu cuộc sống." Nếu không, ông nói, “cỏ dại sẽ liên tục phát triển cho đến lúc ta không thể thoát khỏi chúng.” F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

NHỮNG NGƯỜI GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC

DANH SÁCH GIÀU NHẤT TRUNG QUỐ C • TỐN G KHÁNH HẬU Bài Yue Wang

DANH SÁCH GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC

Ảnh Muhammad Fadli chụp cho Forbes Asia

Nhà quản lý đồ uống Ông hoàng ngành đồ uống Trung Quốc Zong Qinghou (Tống Khánh Hậu) nhắm đến mục tiêu hồi sinh Wahaha.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

T H Á N G 1. 2 0 2 0

Khi Zong Qinghou (Tống Khánh Hậu) đi du lịch nước ngoài, ông thích đến các siêu thị địa phương. Nhà sáng lập 74 tuổi của công ty đồ uống tư nhân lớn nhất Trung Quốc, tập đoàn Hàng Châu Wahaha, không đi mua sắm mà thực hiện một chuyến nghiên cứu thị trường nhỏ. Ví dụ, khi ông đến Singapore vào tháng 10, ông mua chai bia có hương vị trái cây. Sau đó, các nhân viên ở Trung Quốc nghiên cứu các mẫu này để xem liệu có thể nhập khẩu vào Trung Quốc hay không, hoặc có phù hợp với thị hiếu địa phương hay không. “Mỗi sản phẩm mới đều có thể được dùng để tham khảo,” ông Tống nói trong một cuộc phỏng vấn độc quyền với Forbes Asia bên lề hội nghị Forbes Global CEO vào tháng trước tại Singapore. Hiện là chủ tịch của Wahaha, ông chịu áp lực phải đưa ra những ý tưởng sản phẩm mới để vực dậy mối quan tâm của người tiêu dùng với công ty của mình, công ty mà ông đã điều hành trong hơn ba thập kỷ. Đại gia Tống Khánh Hậu là người giàu nhất Trung Quốc năm 2010, 2012 và 2013, đã chứng kiến doanh số của Wahaha sụt giảm từ 78 tỉ nhân dân tệ (11 tỉ đô la Mỹ) năm 2013 xuống 46 tỉ nhân dân tệ (6,5 tỉ đô la Mỹ) năm 2017 rồi tăng nhẹ lên 47 tỉ nhân dân tệ vào năm ngoái. Quyền sở hữu công ty vẫn mang lại cho ông khối tài sản trị giá 8,2 tỉ đô la Mỹ, nhưng ông không đứng nhất nữa, thay vào đó ông tụt hạng thành người giàu thứ 31 của Trung Quốc. Theo các nhà phân tích, một trong những lý do chính của sự suy giảm là việc Wahaha không theo kịp tốc độ thay đổi thị hiếu tiêu dùng ở Trung Quốc. Không giống như thế hệ cha mẹ của họ, những người có thời niên thiếu lớn lên cùng những sản phẩm rẻ tiền nhưng ngon miệng của Wahaha như nước đóng chai và sữa nước có giá dưới hai nhân dân tệ, người tiêu dùng hiện nay muốn chi tiêu nhiều hơn vào sản phẩm sáng tạo và mới mẻ. Mark Tanner, người sáng lập công ty tư vấn China Skinny có trụ THÁ NG 1.202 0

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

75 DANH SÁCH GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC

sở tại Thượng Hải cho biết: “Wahaha vẫn rất chú trọng đến giá cả và không nắm bắt được xu hướng tăng giá mà đáng ra họ phải làm được.” Tống Khánh Hậu không bối rối. Ông thề sẽ tăng doanh số ít nhất 50% trong năm tới, lên 70 tỉ nhân dân tệ (10 tỉ đô la Mỹ). Thừa nhận rằng các sản phẩm của Wahaha từng được coi là rẻ tiền và lỗi thời, ông cho biết bản thân đang cố gắng hiện đại hóa các sản phẩm của mình. Công ty, với tên gọi mang nghĩa là tiếng cười trẻ thơ, đã khởi động chương trình nâng cấp lớn trong thời gian gần đây. Bao bì được làm mới, sử dụng màu sắc tươi sáng hơn và có phong cách hơn, trong khi các thành phần như các loại hạt và hạt diêm mạch được thêm vào các dòng sản phẩm sữa chua mới nhằm thu hút những người ưa lối sống lành mạnh. Wahaha cũng mở rộng thành phần trong bảng dinh dưỡng và sản xuất bánh quy thay thế bữa ăn, theo ông thì nó phù hợp với xu hướng ăn kiêng. Ông cũng có kế hoạch tăng số lượng 6.000 nhà phân phối hiện tại lên 10 ngàn vào cuối năm nay, để đảm bảo phân phối tốt hơn đến mọi ngõ ngách của Trung Quốc. Tuy nhiên, có lẽ thay đổi đáng chú ý nhất là ông sẵn sàng thử nghiệm với truyền thông xã hội và thương mại điện tử. Vào năm 2014, ông có tuyên bố nổi tiếng tại một hội nghị rằng thương mại điện tử đang làm gián đoạn “nền kinh tế thực sự” của Trung Quốc. Công ty không tham gia kinh doanh trực tuyến, ngay cả khi thương mại điện tử bùng nổ trên khắp Trung Quốc. Ông nói: “Tôi không nghĩ rằng các kênh bán hàng truyền thống sẽ thay đổi nhiều. Người dân cần tận hưởng cuộc sống và để tận hưởng cuộc sống, họ cần ra ngoài thay vì ở nhà kết nối trên điện thoại thông minh của họ.” Trên thực tế, ông vẫn hi vọng phần lớn doanh số bán hàng sẽ xuất phát từ các cửa hàng truyền thống. Điều đó cho thấy Wahaha đã bắt đầu thử nghiệm tiếp thị kỹ thuật số cho các sản phẩm của mình. Một loạt các video trên ứng dụng nổi tiếng TikTok cho thấy người dùng đăng các clip dài 15 giây, tự phát âm từ Wahaha theo nhiều cách hài hước khác nhau. Các clip đã đạt gần một triệu lượt xem. Một số nhà phân tích hi vọng Wahaha có thể thực hiện nhiều nỗ lực giống như vậy hơn. Jason Yu, tổng giám đốc tại trụ sở Thượng Hải của công ty nghiên cứu Kantar Worldpanel cho biết: “Rất khó để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng hiện nay, và nếu bạn muốn làm điều đó, bạn phải vào cuộc và tương tác với họ không ngừng nghỉ.” Ví dụ, đối thủ cạnh tranh của Wahaha trong

KHÔNG QUÁ LO LẮNG Có một lĩnh vực mà Tống Khánh Hậu không quá lo lắng: thương chiến giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc. Cuộc thương chiến sẽ không kéo dài vì hai nền kinh tế lớn nhất thế giới có mối liên hệ sâu sắc với nhau.

kế hoạch mở rộng ở nước ngoài nào. Theo ông, Trung Quốc sẽ luôn là thị trường lớn nhất của Wahaha. Tiêu dùng sẽ tiếp tục tăng, ông nói, khi tầng lớp trung lưu tăng lên và chi tiêu cho mọi thứ từ giáo dục đến du lịch. “Nếu chúng tôi có thể trụ vững trong thị trường 1,4 tỉ dân này, chúng tôi có thể phát triển vô cùng lớn mạnh,” ông nói.

FO RBESV I E T N AM .CO M .VN

T H Á N G 1 .20 2 0

K E L LY Z O N G : I M A G I N E C H I N A / N E W S C O M

Đồ uống đóng chai trên dây chuyền lắp ráp tại một nhà máy của Wahaha ở Trung Quốc và sản phẩm Wahaha được trưng bày.

ừng đánh giá thấp Tống Khánh Hậu. Ông đã vượt qua nhiều thử thách trong sự nghiệp cả đời. Mãi đến năm 1987, ở tuổi 40, doanh nhân này mới mạo hiểm làm kinh doanh. Ông khởi đầu bằng việc bán đồ ăn nhẹ tại một căng tin bên trong một trường học ở Hàng Châu, sau đó bắt đầu sản xuất và phân phối sữa. Năm 1988, ông tung ra một loại thức uống dinh dưỡng cho trẻ em, sản phẩm đã trở thành hiện tượng nổi bật của quốc gia. Ba năm sau, ông mua lại nhà máy thuộc sở hữu nhà

I M A G I N E C H I N A / N E W S C O M ( 2 ) ; A LY S O N G / R E U T E R S / N E W S C O M ; M A R K R A L S T O N /A F P/ G E T T Y I M A G E S

DANH SÁCH GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC • TỐNG KHÁNH HẬU

mảng nước đóng chai, Nongfu Spring, đã giành được một phần thị phần nhờ quảng cáo sáng tạo. Một trong số đó là một chiến dịch mà người mua nhận được quyền bỏ phiếu trực tuyến cho ứng cử viên họ yêu thích trong một cuộc tranh tài nổi tiếng trên truyền hình khi mua mỗi chai nước suối Nongfu. Theo Euromonitor, Nongfu Spring đứng đầu thị trường nước đóng chai Trung Quốc năm 2018, chiếm 11% thị phần so với 4% của Wahaha. Nhưng tham vọng của Tống Khánh Hậu vượt ra ngoài Trung Quốc. Ông muốn bắt đầu sản xuất, bán sữa chua và đồ uống từ sữa mang nhãn hiệu Wahaha ở nước ngoài sau khi nhận thấy một số sản phẩm của Wahaha đang được các bên thứ ba xuất khẩu. Trong vài năm qua, ông đã đi khảo sát Đông Nam Á, và xác định rằng Indonesia và Việt Nam sẽ là hai địa điểm đặt nhà máy sản xuất cho thị trường bên ngoài Trung Quốc. Tuy nhiên, ông cho biết muốn tìm đúng đối tác bản địa trước khi xúc tiến bất kỳ

Kelly Zong.

“NẾU CHÚNG TÔI CÓ THỂ TRỤ VỮNG TRONG THỊ TRƯỜNG 1,4 TỈ DÂN NÀY, CHÚNG TÔI CÓ THỂ PHÁT TRIỂN VÔ CÙNG LỚN MẠNH.” —Tống Khánh Hậu THÁ NG 1.202 0

lại không thành công này là “cuộc thăm dò tích cực và mang tính xây dựng.” Tống Khánh Hậu nói, ông sẽ chuyển giao quyền lực cho Kelly nếu con mình muốn. Nếu không, ông sẽ thuê quản lý chuyên nghiệp. “Rất nhiều người trẻ tuổi đã đi du học và có tầm nhìn rộng hơn, và họ có thể không muốn quản lý công việc kinh doanh của cha mẹ họ,” ông chia sẻ. “Con gái tôi đang giám sát một số nhà máy. Liệu nó có muốn tiếp nhận nhiều công việc hơn không? Đó là điều tôi không biết được.” Động thái chuyển hướng sang làm tiếp thị kỹ thuật số của ông, do nhân lực trẻ hơn dẫn dắt, được xem là một bước đi tích cực hướng tới một thế hệ mới có vai trò lớn hơn trong công ty. Tống Khánh Hậu nói ông vẫn còn thời gian để tìm những người quản lý chuyên nghiệp giỏi nếu Kelly muốn đi con đường của riêng mình. Ông cho biết Wahaha đang xem xét một số người lãnh đạo trong tương lai, mà không nói chi tiết. Ông cũng không loại trừ khả năng IPO, một động thái sẽ là bước chuyển lớn cho công ty trên con đường đa dạng hóa quản lý. Dù đi theo hướng nào thì rõ ràng ông vẫn đang suy nghĩ về việc đặt nền móng thành công bền vững cho Wahaha. FO RBESVIE TNAM.COM.VN

DANH SÁCH GIÀU NHẤT TRUNG QUỐC • TỐNG KHÁNH HẬU

nước, đạt doanh số 400 triệu nhân dân tệ (56,8 triệu đô la Mỹ) vào năm tiếp theo. Một trong những thách thức lớn nhất của ông là mối quan hệ đối tác đầy biến động với hãng thực phẩm và đồ uống khổng lồ Danone của Pháp, bắt đầu vào năm 1996. Sau thành công ban đầu, cả hai đã nảy sinh bất đồng và cuối cùng, vào năm 2009, ông Tống đã đồng ý mua 51% cổ phần của Danone trong các dự án khác nhau của họ với mức giá không được tiết lộ, mặc dù một cơ quan truyền thông đã đưa ra mức giá khoảng 380 triệu đô la Mỹ. Ông nói về đối tác cũ như sau: “Chỉ có mối quan hệ hợp tác dựa trên lợi ích chung và sự tôn trọng lẫn nhau mới có thể kéo dài.” Sau đó vào tháng 9.2013, ông phải đối mặt với một thử thách khác: ông bị một người đàn ông cầm dao tấn công vì bất mãn sau khi ông từ chối nhận người này vào làm việc. Kẻ tấn công cố cắt đứt gân và cơ trên hai ngón tay của Zong, nhưng ông đã quay lại làm việc chỉ vài ngày sau đó. Một thách thức lớn khác là chuyện kế thừa. Phong cách quản lý của Tống Khánh Hậu nổi tiếng là tiết kiệm và theo hướng chi tiết. Ông thường ăn ở căng tin của công ty với nhân viên, và bay hạng phổ thông. Ông tự xem xét phê duyệt tất cả yêu cầu mua xe mới của công ty. Dĩ nhiên, từ lâu ông đã trông đợi con gái duy nhất của mình, Kelly Zong, có thể thay thế ông. Cô có nhiều kinh nghiệm và làm việc tại Wahaha từ năm 2004. Hiện giờ 37 tuổi, Kelly Zong cũng thử sức trong kinh doanh, ra mắt thương hiệu nước trái cây, KellyOne, vào ba năm trước. Năm 2017, cô cố gắng mua lại công ty kẹo China Candy được niêm yết ở Hong Kong, nhưng không thể giành được 50% biểu quyết ủng hộ của công ty. Kelly đã phát biểu trong một bài đăng trên phương tiện truyền thông xã hội vào thời điểm đó, rằng nỗ lực mua

RANH GIỚI CUỐI CÙNG CỦA TÀI CHÍNH

Shivani Siroya, nhà sáng lập Tala, tại trụ sở công ty khởi nghiệp của cô ở Santa Monica, California. Cô sử dụng dữ liệu trên điện thoại di động để xác định khả năng thanh toán nợ cho những người bị các ngân hàng ở các nước đang phát triển từ chối.

XU HƯỚNG

RANH GIỚI CUỐI CÙNG CỦA TÀI CHÍNH

CUỘC ĐUA CUNG CẤP CÁC CÔNG CỤ TÍN DỤNG VÀ TIẾT KIỆM CƠ BẢN CHO 1,7 TỈ NGƯỜI KHÔNG THỂ TIẾP CẬN CÁC DỊCH VỤ CỦA NGÂN HÀNG TRÊN TOÀN THẾ GIỚI LÀM BIẾN ĐỔI CUỘC SỐNG, LÀM THẾ GIỚI TRỞ NÊN GIÀU CÓ HƠN. NÓ CŨNG ĐẶT NỀN MÓNG CHO MỘT SỐ LOẠI HÌNH TÀI SẢN M ỚI TRONG THẾ KỶ NÀY.

BÀI JEFF KAUFLIN & SUSAN ADAMS THÁ NG 1.2 02 0

ẢNH JAMEL TOPPIN CHỤP CHO FORBES FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

XU HƯỚNG

Hai năm trước, Amylene Dingle sống cùng chồng và cô con gái 7 tuổi ở Payatas, khu phố nghèo ở Manila nổi tiếng với bãi rác chưa qua xử lý lớn nhất Philippines. Chồng của Amylene là bảo vệ trong một tòa nhà chính phủ, kiếm được 4.000 peso mỗi tuần, tương đương 80 đô la Mỹ. Bà luôn muốn khởi nghiệp, nhưng bản thân lại thất nghiệp, không có tiền tiết kiệm, không có lịch sử tín dụng và không thể làm thẻ tín dụng hoặc vay ngân hàng. Vận may của Dingle xoay chuyển nhanh chóng sau khi bà nhìn thấy quảng cáo trên Facebook của Tala, công ty khởi nghiệp tại Santa Monica, California (Mỹ), cung cấp khoản vay nhỏ thông qua ứng dụng trên điện thoại. Sau khi cho phép Tala truy cập vào điện thoại của mình để ứng dụng có thể phân tích dữ liệu di động nhằm đánh giá độ rủi ro của người vay, bà nhận được khoản vay 20 đô la Mỹ trong vòng 30 ngày. Bà trả 15% tiền lãi và sử dụng số tiền còn lại để mua thịt nguội, bánh mì kẹp thịt và xúc xích rồi mang đến tận nhà khách hàng, bán giá cao hơn 40% so với giá gốc. Dingle lời được bốn đô la Mỹ sau khi trả lãi vay và một khoản phí xử lý nhỏ. Hiện nay, Tala cho Dingle, 42 tuổi, vay 250 đô la Mỹ hằng tháng để hỗ trợ hoạt động kinh doanh thực phẩm đang phát triển mạnh của bà. Lợi nhuận 70 đô la Mỹ mỗi tuần giúp tăng gần gấp đôi thu nhập của gia đình và nhờ đó họ có thể chuyển đến một ngôi nhà hai phòng ngủ yên tĩnh, sạch sẽ ở quận Batasan Hills, thành phố Quezon. Tala cũng đang phát triển mạnh. Được Shivani Siroya – 37 tuổi, cựu chuyên viên phân tích phố Wall, từng làm việc tại Liên Hiệp Quốc – thành lập năm 2011, công ty huy động được hơn 200 triệu đô la Mỹ từ các nhà đầu tư hàng đầu Hoa Kỳ, bao gồm cả quỹ Revolution Growth của tỉ phú Steve Case. Với doanh thu ước tính hơn 100 triệu đô la Mỹ trong năm 2019, Tala được định giá gần 800 triệu đô la Mỹ. Các công ty như Tala luôn đi đầu trong cuộc đua cung cấp các dịch vụ tài chính sơ cấp cho 1,7 tỉ người không có tài khoản ngân hàng trên toàn cầu. Cung cấp cho họ những khoản tín dụng, tiết kiệm và bảo hiểm cơ bản là một trong những thách thức cũng như cơ hội lớn của thế kỷ. Có khả năng tiếp cận hệ thống tài chính, mọi người có thể mua xe hơi hoặc nhà. Họ không phải tìm đến những kẻ cho vay nặng lãi khi lâm vào hoàn cảnh y tế khẩn cấp. Họ hạnh phúc hơn, sống lâu hơn. Năng suất lao động của họ cao hơn, và năng suất lao động tăng sẽ giúp đất nước thoát nghèo. Phục vụ những người không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản sẽ tạo ra số khối tài sản lớn nhất trong nay mai. Đó vừa là sự bắt buộc về đạo đức của chủ nghĩa tư bản vừa là con đường dẫn đến một trong những thị trường chưa được khai thác quan trọng nhất. FORB ESVIETN AM.CO M.V N

Bên cạnh những người chi trả mọi thứ bằng tiền mặt vì không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản, một lượng người thậm chí còn lớn hơn, khoảng hơn bốn tỉ người, “không thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ tài chính cơ bản.” Họ là những người có thể có tài khoản ngân hàng nhưng phải vật lộn để kiếm tiền, gánh chịu các khoản phí tăng cao khi chi phiếu bị từ chối và phải tìm đến các lựa chọn thay thế lãi suất cao như các khoản vay theo ngày. Theo báo cáo của Accergy năm 2015, các ngân hàng truyền thống cũng có thể tăng doanh thu hằng năm thêm ít nhất 380 tỉ đô la Mỹ nếu họ phục vụ những người không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản. Các hiệu ứng cấp số nhân thật đáng kinh ngạc. Theo ước tính của McKinsey năm 2016, GDP các nước ở thị trường mới nổi sẽ tăng 3,7 ngàn tỉ đô la Mỹ vào năm 2025, tương đương 6%, nếu họ áp dụng một giải pháp đổi mới duy nhất – chuyển từ tiền mặt sang tiền kỹ thuật số lưu trữ trên điện thoại di động. Diego Zuluaga – nhà phân tích từ trung tâm Nghiên cứu các Giải pháp Thay thế Tiền tệ & Tài chính (Center for Monetary & Financial Alternatives) thuộc viện Cato, hiện đang nghiên cứu các tác động có thể có của nền tài chính toàn diện đầy đủ – cho biết: “Nếu chúng ta có thể cung cấp cho những người không thể tiếp cận, và không thể tiếp cận đầy đủ các dịch vụ tài chính cơ bản ở các nước đang phát triển khả năng tiếp cận các khoản tín dụng và đầu tư như ở các nước giàu, bạn có thể dễ dàng tạo ra thêm 100 ngàn tỉ đô la Mỹ các loại hình tài sản tài chính trong 50 năm tới.” Siroya, nhà sáng lập Tala, lớn lên cùng cha mẹ – những chuyên gia người Ấn Độ nhập cư vào Hoa Kỳ – ở khu phố Park Slope hiền hòa của Brooklyn và học trường Quốc tế Liên Hiệp Quốc tại Manhattan. Cô tốt nghiệp ĐH Wesleyan, ĐH Columbia và làm việc ở vị trí nhà phân tích ngân hàng đầu tư tại Credit Suisse và UBS. Từ năm 2006, công việc của cô là đánh giá tác động của tín dụng vi mô ở vùng hạ Sahara và Tây Phi cho Liên Hiệp Quốc. Cô dõi theo những phụ nữ nộp đơn xin vay ngân hàng vài trăm đô la Mỹ và bị từ chối hết lần này đến lần khác. “Các nhân viên ngân hàng nói với tôi: ‘Chúng tôi sẽ không bao giờ phục vụ phân khúc này,’” cô nói. Ngân hàng thấy rủi ro, cô thấy cơ hội. Khi còn làm việc cho Liên Hiệp Quốc, cô từng phỏng vấn 3.500 người về cách họ kiếm tiền, chi tiêu, vay mượn và tiết kiệm. Hiểu biết đó giúp cô cho ra mắt Tala: Người cần vay có thể chứng minh uy tín của mình thông qua các thói quen hằng ngày, hằng tuần lưu lại trên điện thoại của họ. Người nộp đơn được xem là đáng tin cậy hơn nếu có những hoạt động như thường xuyên gọi điện cho mẹ và trả các hóa đơn tiện ích đúng hạn. “Chúng tôi sử dụng dấu vết kỹ thuật số của họ,” Siroya cho hay. Tala đang mở rộng nhanh chóng. Họ hiện có bốn triệu khách hàng ở năm quốc gia, với tổng số tiền cho vay hơn một tỉ đô la Mỹ. Công ty có lợi nhuận ở Kenya, Philippines và tăng trưởng nhanh ở Tanzania, Mexico và Ấn Độ. Cha mẹ của Rafael Villalobos Jr. sống trong ngôi nhà đơn sơ mái tôn ở thành phố Tepalcatepec, tây nam Mexico, nơi một nửa dân số sống dưới mức nghèo khổ. Cha anh đang làm T H Á N G 1 .2 0 2 0

học tại ĐH Dartmouth ở Hanover, New Hampshire và bằng MBA tại Harvard, trước khi gia nhập Barclays ở London. Khi chuyển đến Kenya, anh chứng kiến cách các phương thức chuyển tiền tạo ra sự khác biệt giữa những ngôi nhà có và không có hệ thống ống nước trong nhà. “Tôi thấy rằng 200 đô la, 250 đô la, 300 đô la Mỹ ở Kenya tạo ra sự khác biệt rất lớn,” anh nói. Oppenheimer rời Barclays năm 2011 và cùng Shivaas Gulati, nhà đồng sáng lập 31 tuổi, người nhập cư Ấn Độ với tấm bằng cử nhân CNTT từ ĐH Carnegie Mellon, trình bày ý tưởng của mình tại chương trình ươm mầm khởi nghiệp Techstars ở Seattle, nơi họ gặp Josh Hug, 41 tuổi, nhà đồng sáng lập thứ ba. Hug bán công ty khởi nghiệp đầu tiên của mình cho Amazon và những mối quan hệ của ông đưa họ đến Bezos Expeditions, công ty quản lý tài sản cá nhân của Jeff Bezos. Quỹ này trở thành một trong những nhà đầu tư sớm nhất của Remitly. Đến nay, Remitly đã huy động được 312 triệu đô la Mỹ và có mức định giá gần một tỉ đô la Mỹ. Oppenheimer và nhóm của anh có thể duy trì mức phí thấp một phần nhờ sử dụng máy học và các công nghệ khác để ngăn chặn những kẻ khủng bố, những kẻ lừa đảo và những kẻ rửa tiền từ các quỹ chuyển tiếp. Các thuật toán đặt ra ít câu hỏi hơn cho những khách hàng gửi số tiền ít hơn. Khách hàng gửi số tiền lớn hơn sẽ nhận được nhiều câu hỏi hơn. Remitly luân chuyển sáu tỉ đô la Mỹ mỗi năm, nhận tiền của người gửi từ 16 quốc gia, bao gồm Hoa Kỳ, Úc và Anh

BẢN ĐỒ PHÂN BỐ NHỮNG NGƯỜI KHÔNG THỂ TIẾP CẬN CÁC DỊCH VỤ TÀI CHÍNH CƠ BẢN ẤN ĐỘ VÀ TRUNG QUỐC CÓ NHIỀU NGƯỜI KHÔNG CÓ TÀI KHOẢN NGÂN HÀNG NHẤT. TÍNH THEO BÌNH QUÂN ĐẦU NGƯỜI, PAKISTAN VÀ CAMPUCHIA LÀ HAI TRONG SỐ NHỮNG QUỐC GIA MÀ NGƯỜI DÂN ÍT TIẾP CẬN CÁC CÔNG CỤ TÀI CHÍNH NHẤT.

1 triệu 10 triệu 100 triệu 200 triệu NGUỒN: GLOBAL FINDEX DATABASE.

THÁ NG 1.2 02 0

FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

81 RANH GIỚI CUỐI CÙNG CỦA TÀI CHÍNH

việc cho một nông trại ở tuổi 71, còn mẹ anh đã nghỉ hưu. Họ không có bất kỳ khoản tín dụng hoặc bảo hiểm nào. Số tiền 500 đô la Mỹ do con trai gửi về hằng tháng, trích từ tiền lương của một quản trị viên đại học cộng đồng ở Moses Lake, Washington, “nuôi họ ăn, theo đúng nghĩa đen,” anh nói. Để chuyển tiền về Mexico, anh thường phải xếp hàng tại ki-ốt của MoneyGram trong một cửa hàng tiện lợi và trả 10 đô la Mỹ phí chuyển tiền, cộng thêm phí chuyển đổi ngoại tệ. Năm 2015, anh tìm ra Remitly, công ty khởi nghiệp ở Seattle cho phép anh chuyển tiền với chi phí thấp ngay trên điện thoại của mình, chỉ trong vài giây. Hằng năm, người nhập cư từ các nước đang phát triển chuyển khoản tổng cộng 530 tỉ đô la Mỹ về quê. Nguồn tiền này chiếm một phần đáng kể trong nền kinh tế ở những nước như Haiti, nơi kiều hối chiếm hơn 1/4 GDP. Nếu những ai đang chuyển tiền thông qua các kênh giao dịch truyền thống, với mức phí trung bình 7% mỗi giao dịch, cùng chuyển sang dùng Remitly với mức phí trung bình 1,3%, họ sẽ tiết kiệm tổng cộng 30 tỉ đô la Mỹ hằng năm. Đó là chưa tính thời gian tiết kiệm được khi không phải lái xe và chờ đợi. Matt Oppenheimer, 37 tuổi, nhà đồng sáng lập và là CEO của Remitly, có ý tưởng thành lập dịch vụ chuyển tiền của mình khi làm việc cho ngân hàng Barclays ở Kenya, nơi anh vận hành các dịch vụ ngân hàng trực tuyến và ngân hàng trên điện thoại di động trong một năm, từ năm 2010. Sinh trưởng tại thành phố Boise, Idaho, anh nhận bằng tâm lý

XU HƯỚNG

và chuyển đến cho người nhận tại 45 quốc gia. Trong nửa đầu năm 2019, họ bổ sung thêm 15 quốc gia vào danh sách địa điểm nhận tiền, bao gồm Rwanda và Indonesia. Công ty vẫn chưa có lãi, nhưng doanh thu ước tính của năm ngoái là 80 triệu đô la Mỹ. Oppenheimer nhìn thấy cơ hội tăng trưởng rất lớn. Remitly chỉ mới phục vụ chưa tới 1% trong tổng số 250 triệu người nhập cư trên toàn thế giới.

ăm 2012, Dorcas Murunga sống ở Gachie, khu phố đầy rẫy tội phạm ở ngoại ô Nairobi. Cô kiếm được 80 đô la Mỹ mỗi tháng từ công việc trông trẻ và dọn dẹp nhà cửa, chồng cô là công nhân lắp đặt thang máy với thu nhập 120 đô la Mỹ. Anh trang trải các khoản chi tiêu trong gia đình, còn cô tiết kiệm tiền. Cô kể mỗi khi có tiền mặt, cô lại tiêu pha bốc đồng vào quần áo, đồ ăn vặt và rượu. Cô xoay xở dành ra được 5 đô la Mỹ số dư tối thiểu cần thiết để mở tài khoản tiết kiệm tại Equity Bank, Kenya, nhưng phải trả phí 3 đô la Mỹ hằng tháng. Để gửi tiền, cô mất hai tiếng đi xe buýt, cả đi lẫn về, và một tiếng xếp hàng chờ đợi tại ngân hàng. Cô đóng tài khoản chỉ sau một năm. Như phần lớn người Kenya, Murunga hiện sử dụng M-Pesa, dịch vụ chuyển tiền qua tin nhắn văn bản của Safaricom. Năm 2012, Safaricom, công ty con thuộc tập đoàn viễn thông khổng lồ Vodafone của Anh, giới thiệu M-Shwari, tài khoản tiết kiệm và dịch vụ cho vay tích hợp trong M-Pesa. Hai năm sau, họ bắt đầu cung cấp loại tài khoản có tính năng khóa số dư của khách hàng trong thời gian cố định, với lãi suất cố định. Quyết tâm cải thiện tình hình tài chính, Murunga cam kết tiết kiệm một đô la Mỹ mỗi ngày thông qua tài khoản bị khóa của cô. Cô kể, mỗi khi ham muốn mua rượu vodka hoặc giày dép ùa đến, cô lại gửi tiền qua điện thoại. Cô cắt giảm được 2/3 chi tiêu, chỉ còn 10 đô la Mỹ mỗi tuần. Đến năm 2016, cô tiết kiệm 300 đô la Mỹ mỗi năm. Cô bắt đầu mở cửa hàng làm túi xách, và dùng tiền tiết kiệm chi trả cho các khóa học thiết kế. Vợ chồng cô cũng đầu tư vào bất động sản, và dành

FORB ESVIETN AM.CO M.VN

hơn 200 đô la Mỹ mỗi năm để giúp đỡ bạn bè và gia đình. Nick Hughes, giám đốc của Vodafone, quản lý nhóm năm người có nhiệm vụ tạo ra các sản phẩm không dây có tác động đến xã hội, nảy sinh ý tưởng về M-Pesa ( Pesa có nghĩa là tiền trong tiếng Swahili), dịch vụ cung cấp tiền qua điện thoại di động đầu tiên ở châu Phi, vào năm 2003. Ý tưởng của Hughes là thiết lập hệ thống chuyển tiền kỹ thuật số hoạt động trên điện thoại di động cá nhân. Kể từ thời điểm ra mắt năm 2007, M-Pesa đã bùng nổ về quy mô và mức độ phổ biến. Tài xế taxi tại Kenya không vui khi hành khách cố gắng trả tiền mặt. 96% hộ gia đình tại Kenya hiện giao dịch qua M-Pesa. Trước M-Pesa, chỉ 27% trong tổng số 38 triệu người Kenya có tài khoản ngân hàng. Dân số Kenya đã tăng lên 51 triệu người, và 83% có tài khoản thanh toán hoặc tài khoản tiết kiệm. Dịch vụ mở rộng đến tám quốc gia, bao gồm Ai Cập và Ấn Độ. Miễn phí với số tiền gửi dưới 50 xu. M-Pesa tính phí 1% đến 2% với số tiền lớn hơn. Thông qua các công ty con khác nhau, M-Pesa thu về cho Vodafone khoảng 840 triệu đô la Mỹ phí thường niên. Việc M-Pesa được chấp nhận rộng rãi tạo tác động lớn đến bối cảnh khởi nghiệp ở Nairobi. Các nhà cung cấp hàng tiêu dùng lâu dài giới thiệu các chương trình chi trả theo khả năng để thu hút thêm hàng triệu khách hàng mới. Ví dụ, công ty ba năm tuổi Deevabits, có trụ sở tại Nairobi, bán hệ thống năng lượng mặt trời tại nhà trị giá 80 đô la Mỹ cho các ngôi làng hẻo lánh hiện không có điện. Mọi khách hàng đều dùng M-Pesa để chi trả số tiền ban đầu. Họ trả phần còn lại thông qua M-Pesa với số tiền tăng thêm 50 xu mỗi ngày trong tám tháng. “Sự hiện diện của M-Pesa làm thay đổi phương thức kinh doanh tại Kenya,” David Wanjau, 32 tuổi, nhà sáng lập và là CEO của Deevabits, nói. “Chúng tôi không thể hoạt động mà không có M-Pesa.” Dixie Moore từng bị căng thẳng vì các khoản thanh toán từ đầu đến cuối tháng. Là mẹ đơn thân của hai đứa con nhỏ ở tuổi 25, cô kiếm được 12,25 đô la Mỹ mỗi giờ nhờ làm trợ lý quản lý tại một nhà hàng thuộc chuỗi nhà hàng

MEXICO Dân số: 126,2 triệu GDP: 1.200 tỉ đô la Mỹ 63% chưa tiếp cận dịch vụ tài chính cơ bản Rafael Villalobos Jr. (bên phải) dùng Remitly gửi tiền cho cha mẹ ở Mexico, tiết kiệm thời gian và chi phí.

KENYA Dân số: 51,4 triệu GDP: 87,9 tỉ đô la Mỹ 18% chưa tiếp cận dịch vụ tài chính cơ bản Tại Gachie, Kenya, Dorcas Murunga từng phải loay hoay tiết kiệm tiền. Và rồi, cô biết đến dịch vụ tiết kiệm khóa số dư của M-Pesa.

T H Á N G 1 .2 0 2 0

Dân số: 106,7 triệu GDP: 330,9 tỉ đô la Mỹ 66% chưa tiếp cận dịch vụ tài chính cơ bản Amylene Dunle tăng gần gấp đôi thu nhập của gia đình nhờ khoản vay từ công ty cho vay vi mô Tala, có trụ sở tại Santa Monica.

HOA KỲ Dân số: 327,2 triệu GDP: 20.500 tỉ đô la Mỹ 7% chưa tiếp cận dịch vụ tài chính cơ bản Dixie Moore, trợ lý quản lý của Bojangles, tránh được việc các chi phiếu bị từ chối và nhận tiền công nhanh hơn với thẻ ghi nợ mang thương hiệu Walmart của Green Dot.

lại khoản thâm hụt do mức phí hằng tháng thấp hơn. Năm 2010, Streit đưa công ty lên sàn. Tuy Green Dot đạt doanh thu một tỉ đô la Mỹ vào năm ngoái, nhưng giá cổ phiếu của công ty đã giảm 40% trong tháng 8 vừa qua sau khi hạ thấp doanh thu kỳ vọng, với lý do là số lượng đối thủ có nguồn tài trợ dồi dào đang gia tăng. Nhưng tin xấu của Green Dot lại là tin tốt cho những người không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản tại Hoa Kỳ. Các dịch vụ tiền mặt trên nền tảng điện thoại thông minh của các công ty khởi nghiệp nhận vốn đầu tư mạo hiểm như Chime, ngân hàng kỹ thuật số sáu năm tuổi có trụ sở tại San Francisco, và công ty thanh toán kỹ thuật số Cash App thuộc Square, đang ký hợp đồng với hàng triệu khách hàng. Michael Chu, giáo sư trường kinh doanh Harvard, cựu đối tác của KKR, nhà đồng sáng lập Compartamos – công ty cho vay tài chính vi mô lớn nhất ở Mỹ Latinh, có trụ sở tại Mexico City – nói cơ hội phục vụ những người không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản tại Hoa Kỳ là “rất lớn”. Thế nhưng, nghịch lý là quốc gia giàu có nhất thế giới lại đặt ra một số rào cản lớn nhất cho những nhà đổi mới trong lĩnh vực tài chính. Một điều khoản bổ sung trong luật tiểu bang nhằm bảo vệ người vay khỏi những kẻ cho vay vô đạo đức, và luật liên bang về chống rửa tiền khiến các công ty khởi nghiệp lọt vào một mê cung đầy những điều luật ngăn cấm. Một vấn đề khác: Công nghệ chuyển tiền giữa các tổ chức tài chính Hoa Kỳ lạc hậu, chậm chạp và tốn kém. Trong khi M-Pesa chuyển tiền từ điện thoại di động đến khắp Kenya chỉ trong vài giây mà hầu như không tốn phí, một giao dịch chuyển tiền điện tử từ Miami đến New York có thể mất hai ngày và chi phí lên tới 40 đô la Mỹ. Tuy nhiên, đặt trong bối cảnh toàn cục thì đây là chỉ những trở ngại nhỏ. Fed hứa sẽ xây dựng hệ thống chuyển khoản mới với nhiều cải tiến của Hoa Kỳ vào năm 2024. Các doanh nhân sẽ vận động hành lang – hoặc cải tiến – các sách lược của họ quanh các rào cản quan liêu. Chung quy, sẽ có đến hàng tỉ đô la Mỹ được tạo ra – và vô số cuộc đời được cải thiện. —Với sự cộng tác của A nna Corradi.

THÁ NG 1.2 02 0

FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

83 RANH GIỚI CUỐI CÙNG CỦA TÀI CHÍNH

PHILIPPINES

thức ăn nhanh Bojangles ở Canton, Georgia. Năm 2011, cô trả 30 đô la Mỹ hằng tháng để duy trì tài khoản thanh toán tại Wells Fargo, nhưng khi một chi phiếu bị từ chối và nhiều khoản phí thấu chi khiến cô có số dư âm 1.200 đô la Mỹ, cô bị đóng tài khoản. Cô thường xuyên phải trả sáu đô la Mỹ để đổi chi phiếu lương sang tiền mặt. “Tôi lâm vào khó khăn,” cô nói. Và rồi một người bạn nói với cô về MoneyCard, sản phẩm mang thương hiệu Walmart do Green Dot – công ty có trụ sở tại Pasadena, California và là nhà cung cấp thẻ ghi nợ trả trước lớn nhất tại Hoa Kỳ – vận hành. Hiện tại, chủ của cô chuyển lương trực tiếp vào thẻ và cô dùng thẻ này thanh toán mọi thứ, từ hàng tạp hóa đến khám nha khoa. “Đây thực sự là điều may mắn,” cô nói. Green Dot cung cấp giải pháp tài chính cứu nguy cho những người như Moore. Trước khi bắt đầu sử dụng thẻ hai năm trước, cô là một trong số 7% hộ gia đình tại Hoa Kỳ – tương đương khoảng 14 triệu người trưởng thành – có thu nhập hoàn toàn bằng tiền mặt. Do cựu DJ Steve Streit lập năm 1999, công ty ban đầu tập trung vào thanh thiếu niên muốn mua sắm trực tuyến. Nhưng năm 2001, nhận thấy một cơ hội lớn hơn, Green Dot đã chuyển trọng tâm sang những người trưởng thành hiện dùng thẻ của công ty do điểm tín dụng xấu hoặc không thể gánh các khoản phí của ngân hàng thương mại. Lợi thế của thẻ rút tiền mặt: khi người dùng tiêu hết tiền trong thẻ của họ thì cũng giống như hết tiền giấy. Họ tránh được các khoản phí thấu chi có khi lên tới 35 đô la Mỹ cho một lần vi phạm. Thẻ cũng giúp người dùng có thể mua hàng trực tuyến. Ông Streit, 57 tuổi, cho biết, gần 40% trong số năm triệu khách hàng của Green Dot là những người trước đó không thể tiếp cận các dịch vụ tài chính cơ bản. Năm 2007, ông ký một hợp đồng với Walmart, nhờ đó mang lại cho chuỗi siêu thị này thêm 130 triệu khách hàng: thẻ tiền mặt với mức phí hằng tháng chỉ ba đô la Mỹ (hiện nay là năm đô la Mỹ). Mức phí này thấp hơn mức gần tám đô la Mỹ mà những người mua thẻ tại các cửa hàng như CVS phải trả hằng tháng. Doanh số bán thẻ Walmart tăng đột biến giúp bù đắp

FORBES VIỆT NAM

HƯỚNG DẪN

HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

ĐẦU TƯ 2020 Cuộc khảo sát ngắn của Forbes Việt Nam với các nhà quản lý quỹ và chuyên gia phân tích về triển vọng kinh tế vĩ mô năm 2020, về các ngành nghề nổi bật, phương pháp phân bổ tài sản và các cổ phiếu được yêu thích nhất.

FO RB ESVIETN AM.COM.V N

T H Á N G 1 .2 0 2 0

Ch ng khoĂĄn

- TiĂŞn phong phĂĄt tri n tĂ i chĂnh s t i Vi t Nam

anwha Investment & Securities Ä&#x2018;ĂŁ trang tráť?ng táť&#x2022; cháťŠc láť&#x2026; ra máşŻt thĆ°ĆĄng hiáť&#x2021;u máť&#x203A;i vĂ o ngĂ y 4.12 táşĄi khĂĄch sáşĄn Marriott HĂ Náť&#x2122;i. Qua Ä&#x2018;Ăł, Hanwha Investment & Securities táşĄi Viáť&#x2021;t Nam chĂnh tháťŠc Ä&#x2018;Ć°áťŁc Ä&#x2018;áť&#x2022;i tĂŞn thĂ nh PINETREE SECURITIES, báşŻt Ä&#x2018;áş§u thĂşc Ä&#x2018;áşŠy Ä&#x2018;áş§u tĆ° cĂĄc dáť&#x2039;ch váťĽ tĂ i chĂnh káťš thuáşt sáť&#x2018;. NgĂ y 5.12 váťŤa qua, phĂłng viĂŞn Ä&#x2018;ĂŁ cĂł dáť&#x2039;p gáşˇp gáťĄ váť&#x203A;i Ăńg Lee Jun Hyuck, Táť&#x2022;ng GiĂĄm Ä?áť&#x2018;c cáť§a cháťŠng khoĂĄn Pinetree vĂ nghe Ăńg chia sáşť váť chiáşżn lĆ°áťŁc tĂ i chĂnh káťš thuáşt sáť&#x2018; cáť§a cháťŠng khoĂĄn Pinetree táşĄi Viáť&#x2021;t Nam. Xin chĂ o Ăńg. CáşŁm ĆĄn Ăńg Ä&#x2018;ĂŁ tham gia tráşŁ láť?i pháť?ng váşĽn váť&#x203A;i chĂşng tĂí. Hanwha Investment & Securities Ä&#x2018;ĂŁ quan tĂ˘m Ä&#x2018;áşżn tháť&#x2039; trĆ°áť?ng Viáť&#x2021;t Nam táťŤ khi nĂ o, thĆ°a Ăńg? Hanwha Investment & Securities, váť&#x203A;i gáş§n 60 nÄ&#x192;m láť&#x2039;ch sáť phĂĄt triáť&#x192;n, táťą hĂ o thuáť&#x2122;c top cĂńg ty cháťŠng khoĂĄn hĂ ng Ä&#x2018;áş§u, Ä&#x2018;i lĂŞn cĂšng sáťą phĂĄt triáť&#x192;n cáť§a tháť&#x2039; trĆ°áť?ng tĂ i chĂnh HĂ n Quáť&#x2018;c. KhĂńg cháť&#x2030; riĂŞng Hanwha Investment & Securities, táşp Ä&#x2018;oĂ n Hanwha táťŤ lĂ˘u Ä&#x2018;ĂŁ táşp trung vĂ o tiáť m nÄ&#x192;ng tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng cáť§a tháť&#x2039; trĆ°áť?ng tĂ i chĂnh Viáť&#x2021;t Nam. Hanwha Life gia nháşp tháť&#x2039; trĆ°áť?ng báşŁo hiáť&#x192;m Viáť&#x2021;t Nam 11 nÄ&#x192;m trĆ°áť&#x203A;c vĂ Ä&#x2018;ĂŁ phĂĄt triáť&#x192;n thĂ nh cĂńg ty báşŁo hiáť&#x192;m láť&#x203A;n tháťŠ 8 áť&#x; Viáť&#x2021;t Nam. Trong nÄ&#x192;m nay, Hanwha Asset Management Ä&#x2018;ĂŁ máť&#x; vÄ&#x192;n phĂ˛ng Ä&#x2018;áşĄi diáť&#x2021;n táşĄi ThĂ nh pháť&#x2018; Háť&#x201C; ChĂ Minh vĂ Ä&#x2018;ang chuáşŠn báť&#x2039; chĂnh tháťŠc hoáşĄt Ä&#x2018;áť&#x2122;ng nhĆ° máť&#x2122;t phĂĄp nhĂ˘n. Hanwha Insurance cĹŠng Ä&#x2018;ang tĂŹm hiáť&#x192;u Ä&#x2018;áť&#x192; thĂ˘m nháşp tháť&#x2039; trĆ°áť?ng Viáť&#x2021;t Nam. Nháť? cĂł nháťŻng bĆ°áť&#x203A;c Ä&#x2018;i váťŻng cháşŻc Ä&#x2018;Ăł cáť§a táşp Ä&#x2018;oĂ n, táťŤ nÄ&#x192;m 2017, Hanwha Investment & Securities Ä&#x2018;ĂŁ báşŻt Ä&#x2018;áş§u triáť&#x192;n khai cĂĄc dáťą ĂĄn thĂ˘m nháşp tháť&#x2039; trĆ°áť?ng tĂ i chĂnh Viáť&#x2021;t Nam; vĂ thĂńg qua nhiáť u cáť&#x2018; gáşŻng trong quĂĄ trĂŹnh mua láşĄi cĂńg ty cháťŠng khoĂĄn HFT, cĹŠng nhĆ° náť&#x2014; láťąc trong viáť&#x2021;c tÄ&#x192;ng váť&#x2018;n Ä&#x2018;iáť u láť&#x2021;, Pinetree Securities Ä&#x2018;ĂŁ chĂnh tháťŠc ra máşŻt thĂ nh cĂńg nhĆ° ngĂ y hĂ´m nay. Ă&#x201D;ng Ä&#x2018;ĂĄnh giĂĄ tháşż nĂ o váť tiáť m nÄ&#x192;ng tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng cáť§a tháť&#x2039; trĆ°áť?ng tĂ i chĂnh Viáť&#x2021;t Nam trong 5 nÄ&#x192;m táť&#x203A;i? Váť&#x203A;i máťŠc tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng liĂŞn táťĽc (trung bĂŹnh 6%/nÄ&#x192;m) cáť§a kinh táşż Viáť&#x2021;t Nam trong nháťŻng nÄ&#x192;m gáş§n Ä&#x2018;Ă˘y, tĂí tin ráşąng tháť&#x2039; trĆ°áť?ng cháťŠng khoĂĄn cĹŠng sáş˝ ngĂ y cĂ ng phĂĄt triáť&#x192;n. TĂnh Ä&#x2018;áşżn nÄ&#x192;m 2018, váť&#x2018;n hĂła tháť&#x2039; trĆ°áť?ng Viáť&#x2021;t Ä&#x2018;ĂŁ Ä&#x2018;áşĄt máťŠc 4.400 táť&#x2030; Ä&#x2018;áť&#x201C;ng, chiáşżm 80% táť&#x2022;ng GDP cáť§a cáşŁ nĆ°áť&#x203A;c. Máşˇc dĂš giĂĄ tráť&#x2039; giao dáť&#x2039;ch toĂ n tháť&#x2039; trĆ°áť?ng tÄ&#x192;ng áť&#x; máťŠc khiĂŞm táť&#x2018;n, nhĆ°ng cĂł tiáť m nÄ&#x192;ng tÄ&#x192;ng trĆ°áť&#x;ng nhanh chĂłng náşżu chĂnh sĂĄch giao dáť&#x2039;ch trong ngĂ y (Intraday Trading) Ä&#x2018;Ć°áťŁc thĂńg qua. Ä?áşˇc biáť&#x2021;t, áť&#x; Viáť&#x2021;t Nam, táť&#x2022;ng sáť&#x2018; tĂ i khoáşŁn giao dáť&#x2039;ch máť&#x203A;i áť&#x; máťŠc 2,4 triáť&#x2021;u tĂ i khoáşŁn, chiáşżm 2,5% dĂ˘n sáť&#x2018;, trong khi áť&#x; HĂ n Quáť&#x2018;c, con sáť&#x2018; Ä&#x2018;Ăł lĂ 60%. NhĆ° váşy cĂł tháť&#x192; tháşĽy tháť&#x2039; trĆ°áť?ng cháťŠng khoĂĄn Viáť&#x2021;t Nam váşŤn cĂ˛n ráşĽt nhiáť u dĆ° Ä&#x2018;áť&#x2039;a phĂĄt triáť&#x192;n. CháťŠng khoĂĄn Pinetree Ä&#x2018;ĂŁ chuáşŠn báť&#x2039; nháťŻng gĂŹ Ä&#x2018;áť&#x192; náşŻm báşŻt nháťŻng cĆĄ háť&#x2122;i cáť§a tháť&#x2039; trĆ°áť?ng nhĆ° váşy? TrĆ°áť&#x203A;c máşŻt chĂşng tĂí sáş˝ táşp trung vĂ o nghiáť&#x2021;p váťĽ mĂí giáť&#x203A;i cháťŠng khoĂĄn vĂ máť&#x; ráť&#x2122;ng máşĄng lĆ°áť&#x203A;i khĂĄch hĂ ng sáť dáťĽng dáť&#x2039;ch váťĽ cáť§a chĂşng tĂí. Ä?áť&#x192; lĂ m Ä&#x2018;Ć°áťŁc Ä&#x2018;iáť u Ä&#x2018;Ăł, chĂşng tĂí sáş˝ triáť&#x192;n khai ba chiáşżn lĆ°áťŁc chĂnh. Ä?áş§u tiĂŞn lĂ chĂnh sĂĄch miáť&#x2026;n phĂ giao dáť&#x2039;ch tráť?n Ä&#x2018;áť?i. Nháť? viáť&#x2021;c khĂńg sáť dáťĽng nhiáť u

phĂ˛ng giao dáť&#x2039;ch, chĂşng tĂí cĂł tháť&#x192; tiáşżt kiáť&#x2021;m Ä&#x2018;Ć°áťŁc chi phĂ thuĂŞ Ä&#x2018;áť&#x2039;a Ä&#x2018;iáť&#x192;m vĂ giáşŁm Ä&#x2018;Ć°áťŁc chi phĂ cho khĂĄch hĂ ng. TháťŠ hai, chĂşng tĂí sáş˝ cung cáşĽp táť&#x203A;i khĂĄch hĂ ng nhiáť u tiáť&#x2021;n Ăch hĆĄn thĂńg qua háťŁp tĂĄc váť&#x203A;i ngĂ˘n hĂ ng vĂ cĂĄc cĂńg ty fintech. TháťŠ ba, chĂşng tĂí sáş˝ phĂĄt triáť&#x192;n náť n táşŁng tĂ i chĂnh káťš thuáşt sáť&#x2018; váť&#x203A;i giao diáť&#x2021;n táť&#x2018;i Ć°u vĂ thĂ˘n thiáť&#x2021;n hĆĄn táť&#x203A;i khĂĄch hĂ ng. Ä?áť&#x192; tháťąc hiáť&#x2021;n Ä&#x2018;Ć°áťŁc cáşŁ ba Ä&#x2018;iáť u Ä&#x2018;Ăł, Pinetree Ä&#x2018;ang Ä&#x2018;áş§u tĆ° nguáť&#x201C;n láťąc cho Ä&#x2018;áť&#x2122;i ngĹŠ IT. TĂí Ä&#x2018;Ć°áťŁc biáşżt cĂńg ty sáş˝ táşp trung vĂ o máşŁng cháťŠng khoĂĄn online, káťš thuáşt sáť&#x2018;, khĂńg biáşżt káşż hoáşĄch Ä&#x2018;Ăł Ä&#x2018;ang Ä&#x2018;Ć°áťŁc chuáşŠn báť&#x2039; nhĆ° tháşż nĂ o? TĂí nghÄŠ ráşąng káťš thuáşt cĹŠng cháť&#x2030; lĂ cĂńg cáťĽ Ä&#x2018;áť&#x192; mang Ä&#x2018;áşżn cho khĂĄch hĂ ng nháťŻng dáť&#x2039;ch váťĽ vĂ sáşŁn pháşŠm máť&#x2122;t cĂĄch hiáť&#x2021;u quáşŁ nháşĽt. VĂŹ tháşż chĂşng tĂí liĂŞn táťĽc cáşp nháşt nhu cáş§u cáť§a khĂĄch hĂ ng vĂ Ä&#x2018;ĂĄp áťŠng nháťŻng nhu cáş§u Ä&#x2018;Ăł thĂńg qua viáť&#x2021;c cáşp nháşt nháťŻng káťš thuáşt tiĂŞn tiáşżn nháşĽt cáş§n thiáşżt cho quĂĄ trĂŹnh phĂĄt triáť&#x192;n sáşŁn pháşŠm vĂ dáť&#x2039;ch váťĽ. Máť&#x2122;t trong nháťŻng káťš thuáşt háťŻu dáťĽng trong viáť&#x2021;c náşŻm báşŻt nhu cáş§u hiáť&#x2021;n nay mĂ chĂşng tĂí Ä&#x2018;ang chuáşŠn báť&#x2039; triáť&#x192;n khai lĂ Big data, cáşp nháşt vĂ phĂ˘n tĂch kháť&#x2018;i lĆ°áťŁng dáťŻ liáť&#x2021;u láť&#x203A;n Ä&#x2018;áť&#x192; phĂĄt triáť&#x192;n nháťŻng dáť&#x2039;ch váťĽ tĂ i chĂnh Ć°u tĂş hĆĄn Ä&#x2018;áşżn khĂĄch hĂ ng. Cuáť&#x2018;i cĂšng lĂ máť&#x2122;t tháşŻc máşŻc nháť? váť cĂĄi tĂŞn Ä&#x2018;áşˇc biáť&#x2021;t Pinetree, xin Ăńg chia sáşť váť Ă˝ nghÄŠa cáť§a Pinetree. CĂ˘y thĂńg luĂń lĂ loĂ i cĂ˘y bĂŠn ráť&#x2026; Ä&#x2018;áş§u tiĂŞn trĂŞn nĂşi. Váť&#x203A;i Ć°áť&#x203A;c váť?ng gieo háşĄt giáť&#x2018;ng máť&#x203A;i nháşĽt cho tháť&#x2039; trĆ°áť?ng cháťŠng khoĂĄn Viáť&#x2021;t Nam, Pinetree Ä&#x2018;ĂŁ Ä&#x2018;Ć°áťŁc Ä&#x2018;áşˇt lĂ m tĂŞn chĂnh tháťŠc cáť§a cĂńg ty. Ä?Ăşng lĂ cĂĄi tĂŞn tháşt Ă˝ nghÄŠa. ChĂşc Pinetree sáş˝ ngĂ y cĂ ng phĂĄt triáť&#x192;n tháť&#x2039;nh vĆ°áťŁng vĂ mang láşĄi nhiáť u giĂĄ tráť&#x2039; cho cĂĄc nhĂ Ä&#x2018;áş§u tĆ°. Máť&#x2122;t láş§n náťŻa xin cáşŁm ĆĄn Ăńg Ä&#x2018;ĂŁ dĂ nh tháť?i gian tráşŁ láť?i pháť?ng váşĽn váť&#x203A;i chĂşng tĂí!

HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

Đầu năm 2019, theo đề nghị của Forbes Việt Nam, các nhà quản lý quỹ và chuyên gia phân tích chọn năm cổ phiếu ưa thích. Có sự trùng hợp về quan điểm lựa chọn cổ phiếu ưa thích, với hầu hết là các công ty đầu ngành. 12 tháng sau, kết quả: 4 cổ phiếu tăng 30% – 60%, 5 cổ phiếu tăng 10 – 20%, 3 cổ phiếu giảm giá khoảng 5 %. Khẩu vị của các nhà quản lý quỹ ra sao trong năm 2020? FO RB ESVIETN AM.CO M.VN

DON LAM

Tổng giám đốc VinaCapital Quản lý: 3 tỉ đô la Mỹ Dấu ấn: Một trong hai quỹ lớn nhất thị trường

VĨ MÔ NĂM 2020 Trong bối cảnh tốc độ tăng trưởng kinh tế của các nước trong khu vực đang có dấu hiệu chậm lại, Việt Nam đang có mức tăng trưởng cao, không chỉ từ tăng trưởng xuất khẩu, mà còn tăng trưởng tiêu thụ trong nước và lượng khách du lịch tăng lên góp phần thúc đẩy tăng trưởng GDP trong nước. Ngân hàng Phát triển châu Á ADB vừa tăng dự báo mức tăng trưởng GDP của Việt Nam cho giai đoạn 2019 – 2020 là 6,9% và 6,8%, so với mức tăng 6,8% và 6,7% trong lần cập nhật trước đó. Do hiệp định Thương mại của Việt Nam và EU (EVFTA) cùng với những bất ổn trong quan hệ thương mại của Mỹ và Trung Quốc, Việt Nam trong vị trí chiến lược của mình đang chuẩn bị tốt nhất các nguồn lực để sẵn sàng đón lấy các cơ hội. Chúng ta có thể thấy trong năm vừa qua, Chính phủ và Quốc hội Việt Nam đã rất nỗ lực trong việc xây dựng môi trường đầu tư hấp dẫn, đi kèm với sự thay đổi các chính sách về luật T H Á N G 1 .2 0 2 0

chứng khoán, quản trị doanh nghiệp để thu hút nguồn vốn từ các nhà đầu tư nước ngoài.

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Theo tôi, nhóm ngành triển vọng có thể kể đến ngành hàng tiêu dùng giữ vị trí nổi bật. Nhóm thứ hai được dự báo có tiềm năng tăng trưởng tốt là du lịch. Trong 11 tháng tính từ đầu năm 2019, khách quốc tế đến Việt Nam đạt hơn 16,3 triệu lượt, tăng 15,4% so với cùng kỳ năm trước. Vận tải và logistics cũng là ngành được dự báo tăng trưởng tốt trong năm tới, ngoài ra còn có ngành nông nghiệp, xây dựng..

87 HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

PHÂN BỔ TÀI SẢN Tôi cho rằng nhóm cổ phiếu blue-chips vẫn là lựa chọn hàng đầu trong năm 2020 vì lý do thanh khoản tốt, quản trị công ty minh bạch và định hướng tăng trưởng với mục tiêu rõ ràng của riêng từng công ty.

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH HPG, KDH, PNJ, ACV, FPT.

VIỆT NAM ĐÃ CHỨNG MINH ĐƯỢC LÀ NƯỚC CÓ KHẢ NĂNG CHỐNG ĐỠ TỐT VỚI CÁC BIẾN ĐỘNG KINH TẾ TỪ BÊN NGOÀI TRONG NĂM 2019 VÀ CÓ DƯ ĐỊA CHÍNH SÁCH ĐỂ ĐIỀU CHỈNH TRONG ĐIỀU KIỆN KINH TẾ THẾ GIỚI SUY YẾU. —TRẦN THANH TÂN THÁ NG 1.2 02 0

TRẦN THANH TÂN

Tổng giám đốc VFM Quản lý: 400 triệu đô la Mỹ Dấu ấn: Quỹ nội địa lớn nhất, tiên phong đưa ra sản phẩm chứng chỉ quỹ ETF ra thị trường.

VĨ MÔ NĂM 2020 Việt Nam đã chứng minh được là nước có khả năng chống đỡ tốt với các biến động kinh tế từ bên ngoài trong năm 2019 và có dư địa chính sách để điều chỉnh trong điều kiện kinh tế thế giới suy yếu. 2019 là năm Việt Nam có sự ổn định đặc biệt về kinh tế vĩ mô. Sức hấp dẫn đối với dòng vốn đầu tư trực tiếp và gián tiếp tiếp tục được duy trì. Bên cạnh đó, chính phủ nỗ lực thay đổi thể chế theo xu hướng tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh và đẩy mạnh đầu tư công trong năm 2020, khi đã bắt đầu tháo gỡ những cản trở hoạt động đầu tư bằng ngân sách nhà nước đã tồn tại giai đoạn 2018 – 2019. Tất cả các yếu tố trên cho phép tôi nghĩ đến kịch bản Việt Nam duy trì được kinh tế vĩ mô ổn định và duy trì tốc độ tăng trưởng kinh tế cao trong năm 2020. Trong các tháng cuối năm 2019, các nguy cơ từ việc kinh tế Mỹ suy thoái đã giảm đi, cùng với khả năng thương mại Mỹ – Trung đạt được thỏa thuận cho thấy các dấu FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

hiệu lạc quan hơn đối với kinh tế thế giới trong năm tới. Tuy nhiên tôi cho rằng Việt Nam cần tiếp tục thận trọng để có thể có các phản ứng phù hợp với các biến động kinh tế vĩ mô từ bên ngoài. Tôi tiếp tục duy trì quan điểm đã phát biểu với Forbes Việt Nam trong cuộc phỏng vấn cuối năm 2018 là Việt Nam là điểm sáng về ổn định vĩ mô và thu hút đầu tư trong năm tới.

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Như tôi nhận định đầu năm 2019, ngành ngân hàng đã có mức tăng trưởng mạnh mẽ so với mặt bằng chung của thị trường (gần 30% so với mức tăng của thị trường là gần 10%). Tôi tin rằng xu hướng này sẽ tiếp diễn trong năm 2020 với sự phân hóa mạnh mẽ hơn giữa những ngân hàng có nguồn lực tài chính dồi dào, chi phí vốn rẻ, hệ thống phân phối mạnh và sản phẩm tài chính đa dạng. Bên cạnh đó, cơ hội còn dành cho những ngân hàng năng động với chiến lược đầu tư công nghệ nhằm giảm chi phí hoạt động và tăng chất lượng tập khách hàng. Ngành bán lẻ được hưởng lợi từ xu hướng lớn (mega trends) – đô thị hóa và gia tăng tầng lớp trung lưu. Ngoài ra, ngành công nghệ thông tin cũng rất hấp dẫn khi xu hướng chuyển đổi số vẫn tiếp tục tăng trưởng vượt bậc trong và ngoài nước. Theo dự báo, ngành này sẽ duy trì mức tăng trưởng bình quân 18 – 20%/năm từ nay cho đến năm 2026, tạo ra rất nhiều cơ hội cho những doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực này.

PHÂN BỔ TÀI SẢN Tôi cho rằng đầu tư vào các quỹ mở ở thời điểm hiện tại là có mức sinh lợi tối ưu trong bối cảnh ngân hàng tiếp tục xu hướng hạ lãi suất tiền gửi, bất động sản đang chậm lại do các vấn đề pháp lý và thị trường chứng khoán đang dần ổn định, trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế. Tính trung bình trong ba năm vừa qua, thị trường chứng khoán có mức tăng trưởng 12 – 14%/năm. Những nhà đầu tư thận trọng có thể tìm đến kênh quỹ đầu tư trái phiếu với mức sinh lợi trung bình 8 – 9%/năm, vẫn tốt hơn kênh tiền gửi ngân hàng hiện nay. Ngoài ra, nhà đầu tư có thể đầu tư vào các quỹ chỉ số ETF với ưu điểm vượt trội như minh bạch, giao dịch thuận tiện và phí thấp.

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH NHẤT MWG, FPT, PNJ, VCB và TCB.

FORB ESVIETN AM.CO M.VN

VŨ QUANG THỊNH

Giám đốc Điều hành Dynam Capital Quản lý: 150 triệu đô la Mỹ Dấu ấn: Đầu tư giá trị

VĨ MÔ NĂM 2020 Năm 2020 sẽ là một năm khả quan đối với nền kinh tế Việt Nam với tốc độ tăng trưởng GDP ở mức 7%. Các chỉ số vĩ mô sẽ tiếp tục ổn định, lạm phát và tỉ giá vẫn ở mức kiểm soát được trong khi đầu tư vào cơ sở hạ tầng được gia tăng và lãi suất có cơ hội điều chỉnh giảm. Sức trẻ của cơ cấu dân số và sự gia tăng của tầng lớp trung lưu cùng với sự năng động của khu vực kinh tế tư nhân và đầu tư nước ngoài sẽ là động lực cơ bản giúp Việt Nam kháng cự lại những rủi ro của một thế giới bên ngoài đầy biến động. Việt Nam tiếp tục là điểm hấp dẫn trên bản đồ đầu tư toàn cầu khi chỉ số EPS tăng trưởng ở mức 15% và chỉ số P/E ở mức 11 lần. Tuy vậy, cùng với sự phát triển của các quỹ chỉ số ETF ở cả trong và ngoài nước, Việt Nam sẽ không tránh khỏi những tác động của các ẩn số từ các thị trường lớn như Mỹ, EU, và Trung Quốc, cũng như xu thế rút ròng của dòng tiền ở các thị trường mới nổi và thị trường cận biên. T H Á N G 1 .2 0 2 0

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Tiếp nối những kỷ lục tăng trưởng lợi nhuận được ghi nhận của năm 2018 và 2019, ngân hàng tiếp tục là ngành có tăng trưởng lợi nhuận ở mức cao. Trong khi đó, ngành bán lẻ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng cao nhờ cả sức cầu tăng cùng việc tăng cường mở rộng mạng lưới, ngành bất động sản tiếp tục được ghi nhận lợi nhuận ở mức cao từ các dự án của các năm trước và mức giá bán cao trong bối cảnh nguồn cung khan hiếm năm 2019. Các ngành liên quan đến hoạt động du lịch, thương mại điện tử và xuất nhập khẩu cũng có tăng trưởng rất khả quan.

89 HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

PHÂN BỔ TÀI SẢN Cổ phiếu của những doanh nghiệp có tiềm năng tăng trưởng dài hạn, tỉ lệ nước ngoài sở hữu chạm trần và định giá rẻ vẫn là loại hình tài sản được ưa thích. Trong khi đó năm 2020 với những gam màu đen trắng đan xen sẽ yêu cầu cả sự ổn định vững chắc lẫn tính linh hoạt trong chiến lược đầu tư nên trái phiếu và chứng khoán phái sinh cũng là những công cụ phòng vệ hiệu quả.

LÊ CHÍ PHÚC

Tổng giám đốc SGI Capital Dấu ấn: Lựa chọn cổ phiếu, đầu tư giá trị

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH NHẤT MWG, FPT, PNJ, KDH và MBB.

SỨC TRẺ CỦA CƠ CẤU DÂN SỐ VÀ SỰ GIA TĂNG CỦA TẦNG LỚP TRUNG LƯU CÙNG VỚI SỰ NĂNG ĐỘNG CỦA KHU VỰC KINH TẾ TƯ NHÂN VÀ ĐẦU TƯ NƯỚC NGOÀI SẼ LÀ ĐỘNG LỰC CƠ BẢN GIÚP VIỆT NAM KHÁNG CỰ LẠI NHỮ NG RỦI RO CỦA MỘT THẾ GIỚI BÊN NGOÀI ĐẦY BIẾN ĐỘNG. —VŨ QUANG THỊNH THÁ NG 1.2 02 0

VĨ MÔ NĂM 2020 Việt Nam đang ở trong giai đoạn tăng trưởng cân bằng và ổn định nhất trong 20 năm trở lại đây, khi giữ được tốc độ tăng trưởng GDP 7% với nền lạm phát thấp và tỉ giá ổn định. Nền tảng của sự ổn định này tới từ sự thận trọng và hợp lý trong điều hành tiền tệ của ngân hàng nhà nước, kết hợp với sự thu hẹp và chấn chỉnh lại hiệu quả đầu tư công và khối kinh tế nhà nước. Trong khi đó, đà tăng trưởng vẫn được cải thiện và duy trì do khả năng thu hút nguồn vốn FDI và sự vươn mình phát triển mạnh mẽ của khối kinh tế tư nhân. Tương quan vĩ mô tích cực này nhiều khả năng vẫn tiếp diễn trong năm 2020 đưa Việt Nam thành một trong những nước có tốc độ phát triển kinh tế nhanh nhất và ổn định nhất thế giới. Nhìn xa hơn cho giai đoạn 2020 – 2025, chúng ta có thể tiếp tục kỳ vọng vào một giai đoạn phát triển nhanh của kinh tế Việt Nam với hai động lực lớn từ nội tại là quá trình đô thị hóa và sự gia tăng của tầng lớp trung lưu. Về rủi ro, cuộc đối đầu giữa hai siêu cường Mỹ – Trung trong bối cảnh suy giảm tăng FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

trưởng của kinh tế Trung Quốc và nguy cơ suy thoái của kinh tế Mỹ là rủi ro có thể ảnh hưởng tới ổn định vĩ mô Việt Nam, đặc biệt là nửa cuối 2020. Cùng với đó, kinh tế Việt Nam vẫn tồn tại những rủi ro đáng chú ý liên quan tới một số ngân hàng yếu kém chưa được giải quyết, tăng trưởng bùng nổ của trái phiếu doanh nghiệp và các hình thức huy động vốn cam kết lợi suất cao, và rủi ro của nhóm các doanh nghiệp start up quy mô lớn, tăng trưởng nhanh nhưng thua lỗ kéo dài.

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Trong một nền kinh tế tăng trưởng nhanh như Việt Nam, cơ hội tăng trưởng gần như mở rộng với tất cả các nhóm ngành từ ngân hàng, bất động sản, xây dựng, tới hàng tiêu dùng, bán lẻ, công nghệ, và xuất khẩu… Vì vậy lựa chọn doanh nghiệp nào sẽ tận dụng thành công cơ hội tăng trưởng chung, mở rộng được thị phần, gia tăng lợi thế cạnh tranh và hiệu quả hoạt động sẽ quan trọng với nhà đầu tư. Cổ phiếu vẫn sẽ chiếm tỉ trọng lớn nhất trong danh mục đầu tư của tôi. Tỉ lệ này sẽ thay đổi khi những tín hiệu cảnh báo suy thoái toàn cầu rõ nét hơn.

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH NHẤT

NGUYỄN ĐỨC HÙNG LINH Giám đốc phân tích khối khách hàng cá nhân CTCK SSI.

MWG, HPG, VCB, ACB và VHC.

“CƠ HỘI TĂNG TRƯỞNG GẦN NHƯ MỞ RỘNG VỚI TẤT CẢ CÁC NHÓM NGÀNH, VÌ VẬY LỰA CHỌN DOANH NGHIỆP NÀO SẼ TẬN DỤNG THÀNH CÔNG CƠ HỘI TĂNG TRƯỞNG CHUNG, MỞ RỘNG ĐƯỢC THỊ PHẦN, GIA TĂNG LỢI THẾ CẠNH TRANH VÀ HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG SẼ QUAN TRỌNG VỚI NHÀ ĐẦU TƯ.” —LÊ CHÍ PHÚC FORB ESVIETN AM.CO M.VN

VĨ MÔ NĂM 2020 Kinh tế thế giới sẽ có một năm “dễ thở” hơn khi hàng loạt quốc gia đã nới lỏng chính sách để kích thích kinh tế. Làn sóng nới lỏng này sẽ được duy trì và thậm chí gia tăng ở một vài nơi, trong đó chắc chắn có Trung Quốc. Đàm phán thương mại Mỹ – Trung, quá trình Brexit và bầu cử tổng thống Mỹ sẽ là ba rủi ro chính cho năm 2020 .dù hai rủi ro đầu đã có tiến triển nhất định trong tháng 12.2019. Kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng ổn định và có thể vượt 7% nhờ sự dẫn dắt của cả chính sách tài khóa lẫn tiền tệ. Đầu tư công năm 2020 sẽ tăng tốc nhờ quyết tâm chính trị cao sau hai năm giải ngân rất chậm. Lạm phát thấp sẽ là tiền đề cho ngân hàng Nhà nước tiếp tục định hướng giảm lãi suất, hỗ trợ tăng trưởng. Ở phía cung, khối kinh tế tư nhân đang trỗi dậy mạnh mẽ nhờ chủ trương đúng đắn của nhà nước. Đây sẽ là một động lực quan trọng của nền kinh tế, song song với khối FDI cho không chỉ năm 2020. T H Á N G 1 .2 0 2 0

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Trên nền kinh tế có phần khả quan hơn chút ít trong năm 2020, các ngành nhìn chung sẽ duy trì tốc độ tăng trưởng tương tự 2019 như hàng tiêu dùng, dệt may, giày dép, sản phẩm nội thất, vận tải kho bãi, logistics, điện nước. Một vài ngành sẽ có cải thiện rõ rệt hơn như nông nghiệp hay xây dựng và vật liệu xây dựng. Năm 2019 ngành nông nghiệp tăng trưởng rất thấp do ảnh hưởng của El Nino. Sang năm 2020, thời tiết sẽ thuận lợi hơn, từ đó kéo theo ngành nông nghiệp và các ngành công nghiệp, dịch vụ liên quan như giống, phân bón, bảo vệ thực vật. Giải ngân đầu tư công tăng tốc sẽ kéo theo nhu cầu với xây dựng và vật liệu xây dựng như đá, sắt thép, xi măng.

91 HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

PHÂN BỔ TÀI SẢN Năm 2020 khi tăng trưởng kinh tế khả quan hơn và rủi ro toàn cầu giảm bớt thì vàng (cùng với các tài sản an toàn khác như đồng yen Nhật) sẽ rất khó lên giá. Tín dụng cho bất động sản bị siết chặt sẽ tạo ra những cản trở nhất định với thị trường bất động sản. Tuy vậy, giải ngân đầu tư công cùng chủ trương đẩy mạnh đầu tư cơ sở hạ tầng sẽ tạo ra lợi thế cho một vài phân khúc. Năm 2020 được dự báo sẽ tiếp tục là năm của trái phiếu doanh nghiệp khi cả cơ quan nhà nước và doanh nghiệp cùng tập trung phát triển thị trường. Dòng tiền sẽ chuyển dần từ gửi tiết kiệm sang trái phiếu, dù về quy mô và sức hút thì kênh trái phiếu sẽ khó cạnh tranh với gửi tiết kiệm. Đầu tư cổ phiếu sẽ có phần khả quan hơn khi lãi suất giảm và tăng trưởng kinh tế tích cực. Dẫu vậy, mức tăng của index sẽ không lớn khi cả nền kinh tế cũng như thị trường chứng khoán đang ở giai đoạn tích lũy để bứt phá trong các năm tiếp theo. Đầu tư cổ phiếu vì vậy chỉ có thể thành công nếu lựa chọn đúng doanh nghiệp có tăng trưởng cao. Tăng tỉ trọng cổ phiếu, trái phiếu, giảm tỉ trọng tiết kiệm và không đầu tư vàng sẽ có lợi tức cao hơn trong năm 2020.

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH NHẤT Không khuyến nghị cổ phiếu cụ thể.

THÁ NG 1.2 02 0

LÊ ANH TUẤN

Phó tổng giám đốc Đầu tư, Trưởng phòng Nghiên cứu, Dragon Capital Quản lý: 3 tỉ đô la Mỹ

VĨ MÔ NĂM 2020 Kinh tế Việt Nam đang trong chu kỳ tăng trưởng và ổn định lâu nhất trong khoảng 20 năm qua. Năm 2020 tôi cho rằng kinh tế Việt Nam tiếp tục tăng trưởng, các yếu tố vĩ mô như lãi suất, lạm phát, tỉ giá tiếp tục sự ổn định và duy trì ở mức hợp lý. Đầu tư cơ sở hạ tầng là lực đẩy khá quan trọng cho tăng trưởng kinh tế Việt Nam thời gian qua. Hai năm gần đây, vì nhiều lý do, chi tiêu ngân sách cho đầu tư cơ sở hạ tầng đã chững lại. Dù vậy năm 2019 có thể xem là đáy của nguồn vốn ngân sách rót cơ sở hạ tầng. Chúng ta có thể chưa kỳ vọng nguồn vốn phục hồi mạnh trong năm 2020 nhưng ít nhất có thể nhìn nhận những gì tệ nhất đã ở phía sau lưng. Về dòng vốn FDI, theo tôi có thể chững lại trong ngắn hạn nhưng sự chững lại này không đáng bi quan. Lý do thứ nhất, FDI nếu có giảm xuống cũng là điều tất yếu. Vì Việt Nam đã nhận rất nhiều vốn FDI so với quy mô của nền kinh tế và Việt Nam cũng đã thu hút nhiều dự án lớn. Quy mô giải ngân FDI / GDP của của chúng ta hiện ở mức cao nhất thế giới. Mặt khác, do nguồn vốn rót vào cơ sở hạ FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

tầng chững lại, cơ sở hạ tầng phụ trợ cho ngành sản xuất chưa theo kịp dòng vốn đầu tư chảy vào Việt Nam thời gian qua. Bởi vậy dòng vốn FDI chậm lại là điều dễ hiểu, không nên thất vọng. Riêng thị trường bất động sản có một số yếu tố tiêu cực trong ngắn hạn chẳng hạn như một số nhà phát triển dự án condotel không thực hiện được cam kết lợi nhuận. Tuy nhiên theo tính toán của chúng tôi quy mô của dòng sản phẩm này không lớn với cả thị trường bất động sản nên các tác động chỉ diễn ra cục bộ, chủ yếu ở yếu tố tâm lý.

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Tiếp nối năm 2019, ngành ngân hàng vẫn tiếp tục tăng trưởng trong năm tới. Ngành hàng tiêu dùng và bán lẻ cũng có nội lực vững chắc để phát triển dựa trên nhu cầu của thị trường tiêu dùng gần 100 triệu dân. Như đề cập ở trên ngành bất động sản có một vài điểm tối không phải lỗi hệ thống mà điểm yếu cục bộ có thể tự xử lý và vượt qua được.

PHÂN BỔ TÀI SẢN Năm 2020, tôi đánh giá chứng khoán vẫn là kênh sinh lời tốt nhất. Chuyện lên, xuống ngắn hạn khó có thể dự báo nhưng thị trường đang ở vùng giá rất tốt. Đừng suy nghĩ ngắn hạn trong thời gian sáu tháng hay một năm mà hãy nhìn dài hạn hơn. Có những ngân hàng cổ phiếu giao dịch dưới giá trị sổ sách, trong khi đó ROE trên 20%, tăng trưởng 18 – 20%/năm rất hấp dẫn cho đầu tư dài hạn. Cũng có những doanh nghiệp chỉ số P/E= 10, tăng trưởng 30%/năm, kinh doanh ở các ngành thị trường có dư địa lớn. Nhiều mã chứng khoán hiện nay đã rẻ đến mức phi lý.

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH NHẤT MWG, FPT, ACB, VCB, VPB.

“CHUYỆN LÊN, XUỐNG NGẮN HẠN KHÓ CÓ THỂ DỰ BÁO NHƯ NG THỊ TRƯỜNG ĐANG Ở VÙNG GIÁ R ẤT TỐT. ĐỪ NG SUY NGHĨ NGẮN HẠN. TRONG SÁU THÁNG HAY MỘT NĂM, HÃY NHÌN DÀI HẠN HƠN” —LÊ ANH TUẤN

FORB ESVIETN AM.CO M.VN

LÃ GIANG TRUNG CEO Passion Investment

VĨ MÔ NĂM 2020 Theo tôi, năm 2020 kinh tế vĩ mô Việt Nam vẫn ổn định và tăng trưởng tốt. Với việc tiếp tục duy trì xuất siêu, nguồn vốn FDI và kiều hối tiếp tục tăng mạnh thì tỉ giá năm 2020 dự kiến sẽ được duy trì ổn định. Việc ngân hàng Nhà nước duy trì tốc độ tăng trưởng tín dụng vừa phải, hạn chế nguồn tín dụng vào các khu vực rủi ro như bất động sản sẽ giúp kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát duy trì ở mức thấp. Triển vọng kinh tế vĩ mô ổn định sẽ tiếp tục giúp GDP Việt Nam tăng trưởng tốt khi cơ cấu kinh tế nội địa ngày càng hiệu quả hơn trong bối cảnh các nền kinh tế thế giới đang dần tăng trưởng trở lại, các ngân hàng trung ương trên thế giới tiếp tục thực hiện biện pháp nới lỏng tiền tệ.

NHÓM NGÀNH TRIỂN VỌNG NHẤT Nhóm ngành bán lẻ và tiêu dùng thiết yếu sẽ T H Á N G 1 .2 0 2 0

PHÂN BỔ TÀI SẢN Với việc kinh tế vĩ mô ổn định, lạm phát thấp thì vàng sẽ không là sự lựa chọn đầu tư tốt cho 2020. Ngoài ra, bất động sản sẽ tiếp tục trầm lắng do việc thắt chặt các dòng vốn vào thị trường này của ngân hàng Nhà nước. Với nền tảng vĩ mô ổn định cho 2020 và thị trường chứng khoán đang ở mức định giá khá thấp trong vài năm trở lại đây, tôi sẽ phân bổ phần lớn tài sản vào thị trường chứng khoán khoảng 90% và phần còn lại vào tiền gửi tiết kiệm hoặc tiền mặt 10%.

5 CỔ PHIẾU ƯA THÍCH NHẤT MWG, FPT, VCS, DGW, HPG.

93 HƯỚNG DẪN ĐẦU TƯ NĂM 2020

là nhóm ngành đang có triển vọng tăng trưởng nhất. Lý do, Việt Nam đang ở giai đoạn mà tốc độ tăng trưởng thu nhập bình quân đầu người đang tăng mạnh, cơ cấu lao động đang dịch chuyển mạnh từ khu vực nông nghiệp sang khu vực công nghiệp và dịch vụ dẫn đến số lượng người từ mức có thu nhập rất thấp chuyển sang có mức thu nhập trung bình và có thể tiêu dùng tăng mạnh giúp sức mua tăng lên. Chẳng hạn, lao động nông thôn chuyển sang công nhân do vốn đầu tư FDI vào nhiều, người dân nông thôn dịch chuyển lên đô thị để tham gia khu vực dịch vụ; ở nông thôn, việc tích lũy đất đai và ứng dụng khoa học vào sản xuất giúp năng suất và thu nhập ở nông thôn tăng mạnh. Với việc Việt Nam đang ở đầu của giai đoạn sức mua tăng mạnh thì những sản phẩm tiêu dùng thiết yếu sẽ là nhóm sản phẩm được tiêu thụ mạnh nhất. Bởi vậy, nhóm ngành bán lẻ và tiêu dùng thiết yếu sẽ là nhóm ngành được hưởng lợi lớn nhất trong đoạn tầng lớp trung lưu Việt Nam tăng mạnh.

YEB COMESTICS Trong bối cảnh tranh đua của hàng ngàn thương hiệu mỹ phẩm và start-up tài năng trên thế giới, câu chuyện thành công của Hoàng Hải Yến – CEO & Fouder Công ty Cổ phần TM & ĐT quốc tế H2Y – YEB Cosmetics, lại trở thành một điểm sáng đặc biệt cho rất nhiều bạn trẻ muốn dấn thân vào lĩnh vực này. Hoàng Hải Yến được gọi là “Nữ Hoàng Mỹ phẩm K – Beauty 2018” tại Hàn Quốc bởi kỳ tích là người Việt đầu tiên xây dựng và phát triển một thương hiệu mỹ phẩm “chuẩn Hàn”. Khởi sự trong lĩnh vực “đắt đỏ”, với “sức nặng” của nhiều “ông lớn” tên tuổi, việc đưa YEB Cosmetics có mặt trong danh sách các thương hiệu mỹ phẩm danh tiếng Hàn Quốc, thực sự là một bước ngoặt lớn trong cuộc đời của nữ CEO Việt. YEB Cosmetics là một thương hiệu nổi trội với doanh thu và lợi nhuận tăng trưởng ổn định, đột phá trong những tháng cuối năm. Chỉ sau 25 ngày ra mắt, hơn 23.000 sản phẩm đã được tiêu thụ tại : Hàn Quốc, Việt Nam và châu Âu. Và là doanh nghiệp do người Việt làm chủ đầu tiên được

vinh danh tại lễ trao giải Kinh doanh Văn hóa lần thứ 13 do Quốc hội Hàn Quốc trao tặng năm 2018. Thành công này đã đưa tên tuổi nữ CEO trở thành 1 trong số ít các doanh nhân Việt có sức ảnh hưởng lớn tại Hàn. Cô cho hay có được hôm nay là nhờ 80% nội lực, 15% là kiến thức và 5% còn lại là may mắn. Niềm tin là vậy, khao khát là thế, nhưng để thành công thực sự rất khó. “Muốn tồn tại, chúng tôi phải chấp nhận rủi ro, tính toán việc đầu tư cụ thể cho từng sản phẩm. Đó không những phải là chất lượng tốt, giá thành hợp lý mà luôn phải cải tiến để phù hợp với nhu cầu khách hàng”. Nữ CEO cho biết thêm, sắp tới cô sẽ chú trọng đầu tư vào Việt Nam để mở rộng thị trường, giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận sản phẩm, dịch vụ của hãng. Cải cách mô hình kinh doanh, quản lý, áp dụng công nghệ cao vào nghiên cứu, sản xuất cũng là điều mà nữ doanh nhân quan tâm để đưa YEB Cosmetics - thương hiệu mỹ phẩm Hàn Quốc đầu tiên của người Việt vươn tầm thế giới.

TỰ GIỚI THIỆU

THƯƠNG HIỆU MỸ PHẨM HÀN QUỐC ĐẦU TIÊN CỦA NGƯỜI VIỆT VƯƠN TẦM THẾ GIỚI.

HỒ SƠ CỦA FORBES

Cặp đôi quyền lực mới nổi: Behdad Eghbali và José E. Feliciano của Clearlake Capital, công ty vừa thu lời 800 triệu đô la Mỹ từ thương vụ bán Sage Automotive.

HỒ SƠ CỦA FORBES

CỖ MÁY TẠO TỈ PHÚ MỚI CỦA QUỸ ĐẦU TƯ TƯ NHÂN

KHI CƠ QUAN THUẾ QUAN TÂM HƠN ĐẾN GIỚI SIÊU GIÀU, NHỮNG NHÀ GIAO DỊCH THÔNG MINH NHẤT PHỐ WALL ÂM THẦM KHÁM PHÁ PHƯƠNG THỨC MỚI, TẠO NÊN HÀNG CHỤC TỈ PHÚ THÔNG QUA CÁC THƯƠNG VỤ ĐẦU TƯ.

B À I N AT H A N VA R D I & A N T O I N E G A R A THÁ NG 1.2 02 0

ẢNH ROBERT GALLAGHER CHỤP CHO FORBES FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

HỒ SƠ CỦA FORBES

Khi đội bóng rổ Detroit Pistons mở màn mùa giải 2017 – 2018 trong một nhà thi đấu chật kín khán giả cùng màn biểu diễn hoành tráng của rapper Eminem, tỉ phú Tom Gores – chủ đội bóng – rạng rỡ đứng ngoài đường biên. Đúng vậy, rất đáng để ăn mừng nhà thi đấu mới trị giá 863 triệu đô la Mỹ ngay tại trung tâm thành phố, nhưng đó cũng là thời điểm Gores đang hoàn tất thỏa thuận để đời của ông, khoản thanh toán mười con số từ Platinum Equity, công ty chuyên mua lại doanh nghiệp do ông thành lập, có trụ sở tại Beverly Hills. Thỏa thuận hoàn tất trong lặng lẽ, không phô trương hay có bất kỳ thông cáo báo chí nào. Gores chuyển khoảng 15% cổ phần của mình trong Platinum cho Dyal Capital Partners, công ty sẽ thu về cho ông một tỉ đô la Mỹ trong bốn năm. Nhờ đó, Gores – người hiện sở hữu 5,6 tỉ đô la Mỹ sau giao dịch – có được khoản lợi lớn cho riêng mình, nâng mức định giá công ty do ông nắm quyền kiểm soát cũng như tránh các khoản thuế. Ông không phải là trường hợp duy nhất. Theo PitchBook, trong bốn năm qua, có không ít hơn 60 công ty đầu tư vốn cổ phần tư nhân (PE) thực hiện kịch bản tương tự. Chỉ trong năm 2019, hơn 20 tỉ đô la Mỹ đang được huy động cho nhiều giao dịch như vậy, một nửa thuộc về Dyal – đơn vị trực thuộc Neuberger Berman, công ty quản lý tài sản lớn ở New York, phần còn lại thuộc về những công ty khác, như các đơn vị trực thuộc Blackstone Group, Goldman Sachs và Jefferies. Bộ trưởng Giáo dục Betsy DeVos và chồng, ông Richard, đang tham gia cuộc chơi này, không tính đến công ty quản lý tài sản gia đình của họ. Jeb Bush, cựu thống đốc bang Florida, cũng đã hợp tác với Bahrain’s Investcorp để đầu tư vào quỹ PE theo dạng hợp danh. “Một số công ty phát triển nhanh chóng và đang chứng kiến gia tăng số vốn cam kết góp từ nhà quản lý quỹ. Nhiều người cũng muốn đầu tư nhiều hơn cho thương vụ. Đây là một cơ chế rất hiệu quả do số tiền huy động được thường được giải ngân theo thời gian phù hợp với nhu cầu và có lợi về mặt FORB ESVIETN AM.CO M.VN

nộp thuế,” Saul Goodman – chuyên viên đầu tư hiện đang làm việc cho Evercore – cho biết. Các công ty PE thường giữ bí mật tình hình tài chính nội bộ, không thảo luận về doanh số. Như hầu hết các nhân vật lớn trong lĩnh vực đầu tư doanh nghiệp tư nhân khác, Gores từ chối bình luận. Tuy nhiên, dựa trên nhiều báo cáo tháng và hàng chục cuộc phỏng vấn những người trong cuộc và những nhà đầu tư vào các quỹ này, Forbes có thể xác định được 13 tỉ phú mới đã khám phá vận may bằng kỹ thuật tài chính này. Bạn từng nghe về Steven B. Klinsky, Egon Durban, Mike Bingle hay Scott Kapnick chưa? Họ là một phần trong nhóm dẫn đầu những doanh nghiệp khổng lồ trong lĩnh vực đầu tư PE, nhóm đang tận dụng cơ hội trong thế giới đầy vốn giá rẻ, những ưu đãi về thuế và thúc đẩy sự bùng nổ hoạt động mua lại doanh nghiệp. Trong khi các ngân hàng đầu tư và các quỹ đầu cơ còn chật vật, quỹ PE – một mô hình kinh doanh dựa trên việc huy động vốn dài hạn để đầu tư vào tài sản bằng cách sử dụng đòn bẩy – đang tận hưởng sự tăng trưởng nhanh chóng. Theo Cambridge Associates, thị trường giá lên kéo dài một thập niên giúp nhóm này ghi nhận lợi nhuận trung bình trong 15 năm, kết thúc vào ngày 31.3.2019, là 13,69%; so với 8,57% của chỉ số S&P 500. Riêng năm ngoái, các giao dịch của lĩnh vực PE lên đến khoảng 1,4 ngàn tỉ đô la Mỹ, và tại Mỹ, các công ty PE hiện đang sở hữu hơn 8.000 công ty, so với con số 4.000 công ty năm 2006. Tại văn phòng nguy nga của Gores ở Santa Monica, California, José E. Feliciano và Behdad Eghbali điều hành Clearlake Capital, công ty nhỏ có tài sản tương đối khiêm tốn, 10 tỉ đô la Mỹ. Feliciano lớn lên ở thành phố Bayamón của Puerto Rico, thành phố nổi tiếng với món thịt heo chiên, T H Á N G 1 .2 0 2 0

THÁ NG 1.2 02 0

hoãn việc nộp thuế trong nhiều năm. “Câu cửa miệng của các đối tác thường là: chúng tôi không kiếm tiền bằng phí quản lý, chúng tôi chỉ kiếm tiền dựa trên tiền lãi được chia,” theo lời giáo sư Ludovic Phalippou, ĐH Oxford và tác giả cuốn sách Private Equity Laid Bare. “Nhưng ý nghĩa thật sự của nó là: Tôi không chỉ kiếm tiền bằng lãi được chia, mà còn kiếm được rất nhiều tiền bằng phí quản lý.”

hi công ty PE lớn nhất thế giới, Blackstone Group, ra mắt năm 2007, nhà đồng sáng lập Stephen Schwarzman tổ chức bữa tiệc sinh nhật lần thứ 60 xa hoa tại đại lộ Park Avenue của New York mà nhiều người cho là dấu hiệu cảnh báo suy thoái. Năm đó, tỉ phú Schwarzman được hưởng khoản thanh toán 684 triệu đô la Mỹ. Nhưng tiếp sau đó là cuộc Đại suy thoái, can thiệp cứu viện của chính phủ đối với các tổ chức tài chính gặp khó khăn và phong trào Chiếm lấy phố Wall (Occupy Wall Street). Schwarzman và những người khác ở phố Wall đột nhiên trở thành nhân vật phản diện. Vì vậy, không có gì ngạc nhiên khi sự phát triển bùng nổ của các tỉ phú chuyên mua bán, sáp nhập bằng tiền vay (LBO) đi mua lại trong thời điểm hiện tại lại diễn ra trong thầm lặng. Khi xem xét đa số các khoản đầu tư, làn sóng giao dịch cổ phần từ các nhà quản lý quỹ mới bắt đầu vào năm 2015 khi Robert F. Smith, người sáng lập Vista Equity Partners, đến nói chuyện với Saul Goodman của công ty Evercore về việc tìm vốn trên thị trường tư nhân. Không ai đại diện cho kỷ nguyên mới của PE tốt hơn Smith. Vista đã đầu tư độc quyền vào các giao dịch phần mềm, một ngành từng bị coi là cấm kỵ đối với hình thức mua lại bằng LBO và bị các công ty PE lớn nhất bỏ qua. Smith đã chứng minh rằng các thương vụ LBO không chỉ có thể sinh lời mà còn có khả năng sinh lời cao, đạt được một số lợi nhuận tốt nhất trong số các quỹ PE. Các tỉ phú PE hàng đầu đi trước Smith, như Schwarzman, David Rubenstein và Henry Kravis, đều đã niêm yết các công ty cổ phần tư nhân của họ trên thị trường chứng khoán để cố gắng tăng lượng tiền mặt và mang lại nguồn vốn dài hạn. Nhưng họ cũng phải đối mặt với những thách thức của công ty đại chúng – từ các cuộc gọi của các nhà phân tích đến các khuynh hướng thị trường có vẻ không hợp lý. Smith không muốn gặp rắc rối khi giao dịch với các nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán hằng quý. Vì vậy, ông đã nhờ đến Goodman, đang làm việc tại Evercore, ngân hàng đầu tư nhỏ do cựu phó thư ký bộ Tài chính Hoa Kỳ Roger Altman thành lập. Họ cùng nhau gặp Michael Rees, người điều hành đơn vị Dyal Capital của Neuberger Berman, FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

97 HỒ SƠ CỦA FORBES

và theo học tại Princeton. Sinh ra ở Iran, Eghbali đến Hoa Kỳ vào năm 1986 lúc 10 tuổi bằng visa du lịch với cha mẹ, để tránh cho ông không bị bắt lính trong chiến tranh Iran – Iraq. Sau khi tốt nghiệp đại học, cả Feliciano và Eghbali đều làm cho các công ty PE kỳ cựu như TPG Capital. Năm 2006, họ hợp tác, thành lập Clearlake Capital. Công ty của họ, có xu hướng mua lại các công ty ít được biết đến trong lĩnh vực phần mềm, công nghiệp và sản phẩm tiêu dùng, đã thành công vang dội nếu tính đến tất cả các khoản đầu tư. Ví dụ, quỹ 2012 của Clearlake công bố tỉ lệ hoàn vốn nội bộ hằng năm là 42,7%. Vì vậy, năm ngoái, thời điểm các quỹ PE bùng nổ, có rất nhiều lời mời chào góp vốn vào Clearlake. Feliciano và Eghbali nhận được khoản đầu tư thiểu số từ Dyal và Goldman giúp định giá Clearlake ở mức 4,2 tỉ đô la Mỹ, biến Feliciano, 46 tuổi, và Eghbali, 43 tuổi, thành hai trong số những tỉ phú trẻ nhất trong giới PE. Có nhiều lý do để rót vốn vào các quỹ PE hợp danh. Lĩnh vực PE đang thu hút tiền mặt rót vào. Thông thường, khi các quỹ mới được thành lập, các nhà quản lý quỹ thể hiện sự gắn bó thông qua việc bỏ tiền của mình vào quỹ. Tuy nhiên, khả năng thanh khoản có thể là một vấn đề cản trở thành công của các công ty non trẻ. Dòng tiền mặt từ các nhà đầu tư và nhà quản lý quỹ đổ vào tạo ra nguồn vốn dài hạn và có thể giúp giải quyết các vấn đề chuyển giao phức tạp sẽ phát sinh. Nhưng có một yếu tố khác thúc đẩy những giao dịch này: ăn theo chính sách thuế của Mỹ. Lĩnh vực PE đã được hưởng mức giảm thuế quá ưu đãi ở Mỹ. Theo đó, các nhà quản lý quỹ chỉ phải trả một phần thuế thu nhập rất thấp từ khoản lợi nhuận được chia. (mức thuế là 23,8% so với mức 37% của thuế thu nhập). Điều này là do lập luận lợi nhuận từ các khoản đóng góp trí tuệ của họ nên được xem xét bình đẳng với lợi nhuận do các nhà đầu tư của họ mang lại. Mức thuế ưu đãi như trên là yếu tố gây chỉ trích của các chính trị gia trong nhiều năm. Thậm chí, năm 2016, Donald Trump đã chỉ trích khoản thuế này cho phép các nhà điều hành của các công ty PE đóng mức thuế thấp hơn so với những người làm công ăn lương. Nhưng Washington vẫn chưa chấm dứt ưu đãi này trên diện rộng và ưu đãi này lại tiếp tục tồn tại sau dự luật cải cách thuế gần đây nhất. Tuy nhiên các phương thức giao dịch mới này còn đi xa hơn nữa. Họ cũng đưa 2% quản lý phí (tách biệt với mức tiêu chuẩn 20% nhà quản lý quỹ được hưởng trên tổng số lợi nhuận mang lại) thành lãi từ việc góp vốn, thay vì xem đó là thu nhập thông thường. Bằng cách nào? Lấy Gores làm ví dụ. Khi bán cổ phần của mình cho Dyal, ông cũng gộp chung một phần phí quản lý. Điều này khiến cho khoản phí quản lý đáng ra phải chịu thuế thu nhập ở mức 37% trở thành khoản lợi nhuận góp vốn, chỉ chịu 23,8% thuế, chưa kể đến khả năng trì

NHỮNG TỈ PHÚ MỚI: MỘT NHÓM GỒM 13 NGƯỜI ĐÂY LÀ GIAI ĐOẠN BÙNG NỔ CỦA LĨNH VỰC PE, VÀ NHỜ SỰ TĂNG TRƯỞNG THẦM LẶNG CỦA DOANH SỐ CỔ PHẦN HỢP DANH, SỐ LƯỢNG CÁC TỈ PHÚ MỚI ĐANG TĂNG NHANH. 98

TÀI SẢN: $34 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $4 tỉ

Mnaymneh , cựu giám đốc quản lý tại Blackstone, mở công ty năm 1993 cùng Tony Tamer, đồng nghiệp cũ tại Bain. Họ là bậc thầy trong lĩnh vực mua lại doanh nghiệp trung bình như Jenny Craig và nhà sản xuất xúc xích Southern Quality Meats, bang Mississippi, nhiều thương vụ trong số đó mang lại lợi nhuận lớn. Bộ đôi cũng điều hành một doanh nghiệp tín dụng toàn cầu lớn và đã niêm yết WhiteHorse Finance.

NEW MOUNTAIN CAPITAL, NEW YORK

TÀI SẢN: $20 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $3 tỉ

Sau khi nhận bằng J.D./M.B.A. ĐH Harvard, Klinsky đồng sáng lập công ty mua lại doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính Goldman Sachs năm 1981, và sau đó dành nhiều năm tại Forstmann Little, công ty kỳ cựu trong lĩnh vực mua lại doanh nghiệp. Năm 1999, ông thành lập New Mountain Capital, chuyên về các công ty quy mô vừa. Đợt IPO vào tháng năm của công ty dịch vụ sinh học Avantor đã mang lại cho New Mountain Capital lợi nhuận hàng tỉ đô la Mỹ.

JOSÉ E. FELICIANO, 46 CLEARLAKE CAPITAL, SANTA MONICA, CALIFORNIA

TONY TAMER, 62 H.I.G. CAPITAL, MIAMI

TÀI SẢN: $34 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $4 tỉ

Tamer sinh tại Lebanon, có bằng cử nhân ĐH Rutgers, thạc sĩ kỹ thuật điện và khoa học máy tính ĐH Stanford, M.B.A. ĐH Harvard. Ông cùng vợ – cựu sinh viên MIT – là những nhà từ thiện tích cực. Họ thành lập trung tâm Tamer cho doanh nghiệp xã hội tại trường Kinh doanh Columbia năm 2015.

BARRY STERNLICHT, 58 STARWOOD CAPITAL, MIAMI

TÀI SẢN: $60 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $3,1 tỉ

Chuyên đầu tư bất động sản, Sternlicht thành lập Starwood năm 1991, sau đó là chuỗi khách sạn W và Starwood Property Trust, một trong những công ty ủy thác đầu tư bất động sản thế chấp lớn nhất. Sau nhiều năm ở Connecticut, Sternlicht chuyển công ty đến Miami năm 2018.

đã từng mua cổ phần trong các quỹ đầu cơ. Vào tháng 7.2015, Dyal mua hơn 10% công ty Vista Equity của Smith với định giá gần 4,3 tỉ đô la Mỹ. Vào thời điểm đó, Vista chỉ quản lý 14 tỉ đô la Mỹ; công ty này hiện quản lý 50 tỉ đô la Mỹ. “Thỏa thuận của Vista khiến mọi người thức tỉnh,” một nhà giao dịch cao cấp ở phố Wall cho biết. Rees nhanh chóng xoay vòng để tập trung vào vốn cổ phần tư nhân. Đến tháng 9.2015, ông báo với các nhà đầu tư tổ chức như hội đồng Đầu tư công New Jersey rằng các giao dịch góp vốn vào quỹ PE của các nhà quản lý quỹ của Dyal là “cũng tương tự như việc mua lại cổ phần của các nhà quản lý quỹ đầu cơ.” Ông đã tiếp thị các quỹ hợp danh PE của Dyal như là nguồn đầu tư có thu nhập ổn định, với lợi suất ở mức thấp, tại thời điểm tín phiếu kho bạc có lợi suất gần bằng 0 và các công ty được xếp hạng tín nhiệm AAA trả ít hơn 4%. Đối với những người chịu trách nhiệm đầu tư của các quỹ hưu bổng, bảo hiểm, lời mời như thế FORB ESVIETN AM.CO M.VN

TÀI SẢN: $10 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $2,1 tỉ

Người đàn ông Puerto Rico này từng nhận học bổng của ĐH Princeton và làm việc cho các công ty tài chính như Goldman Sachs và Tennenbaum Capital. Năm 2006, ông đồng sáng lập công ty với Behdad Eghbali. Clearlake tập trung vào ba lĩnh vực dường như chẳng liên quan gì đến nhau – phần mềm, các ngành công nghiệp và dịch vụ tiêu dùng. Những khoản đầu tư nổi bật bao gồm Sage Automotive và Unifrax.

BEHDAD EGHBALI, 43 CLEARLAKE CAPITAL, SANTA MONICA, CALIFORNIA

TÀI SẢN: $10 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $2 tỉ

Eghbali sinh tại Iran, có thể là tỉ phú PE trẻ nhất thế giới. Ông bắt đầu sự nghiệp đầu tư của mình tại TPG Capital, công ty mua lại doanh nghiệp do David Bonderman sáng lập ở Texas. Ông cũng có thời gian phụ trách phát triển kinh doanh cho Turbolinux, công ty phần mềm tập trung vào thị trường Nhật.

nghe rất êm tai. Sự bùng nổ của quỹ đầu cơ đã kết thúc, và lĩnh vực PE – với các quỹ đầu tư kéo dài mười năm – có vẻ là kiểu thỏa thuận tốt hơn. Các tài sản thuộc quyền quản lý của họ ổn định, khiến cho các khoản phí 2% đính kèm trở nên dễ đoán hơn. Các đối tác hữu hạn hầu như không bao giờ mặc định về các cam kết vốn. Ngược lại, các quỹ đầu cơ lại có nhiều biến động hơn. Chẳng hạn, đầu năm 2015, Dyal đã mua 20% cổ phần của quỹ đầu cơ Jana Partners với mức định giá hai tỉ đô la Mỹ vào thời điểm Jana quản lý 11 tỉ đô la Mỹ. Nhưng trong vòng bốn năm, tài sản quản lý của Jana đã giảm xuống còn 2,5 tỉ đô la Mỹ khi lợi nhuận giảm xuống và các nhà đầu tư đã rút vốn của họ. Vốn cổ phần tư nhân có mô hình đòn bẩy, dài hạn dường như được thiết kế riêng cho thị trường giá lên kéo dài có lãi suất thấp. Trong một thỏa thuận điển hình, Rees sẽ bỏ ra từ 400 triệu đến 800 triệu đô la Mỹ trong khoảng thời gian hai T H Á N G 1 .2 0 2 0

TA M E R : A A R O N DAV I D S O N /G E T T Y I M AG ES ; ST E R N L I C H T: C R A I G BA R R I T T/G E T T Y I M AG ES ; K L I N S K Y: C H R I STO P H E R G O O D N E Y/ B LO O M B E R G ; F E L I C I A N O : J ES S E G R A N T/ G E T T Y I M AG ES ; E G H BA L I : R O B E R T G A L L AG H E R F O R F O R B ES

HỒ SƠ CỦA FORBES

SAMI MNAYMNEH, 58 H.I.G. CAPITAL, MIAMI

STEVEN KLINSKY, 63

MIKE BINGLE, 47 SILVER LAKE, MENLO PARK, CALIFORNIA

SCOTT KAPNICK, 60

TÀI SẢN: $43 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,2 tỉ

HPS INVESTMENT PARTNERS, NEW YORK

Sau thời gian ngắn làm việc tại Apollo Global và Goldman Sachs, ông gia nhập Silver Lake năm 2000. Trong vòng một thập niên, ông trở thành đồng giám đốc quản lý các hoạt động tại Bắc Mỹ của công ty. Ông hỗ trợ chốt các giao dịch cho Ameritrade, Virtu Financial, Datek Online, SoFi và Ancestry.com.

TÀI SẢN: $55 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,4 tỉ

GREG MONDRE, 45

SILVER LAKE, MENLO PARK, CALIFORNIA

TÀI SẢN: $43 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,2 tỉ

Gia nhập Silver Lake năm 1999. Ông hoàn tất các giao dịch cho Saber Corp, Vantage Data Center, UGS Corp, GoDaddy và Motorola Solutions. Thời điểm bắt đầu sự nghiệp, ông thực hiện các giao dịch PE trong lĩnh vực công nghệ tại công ty TPG và cũng từng làm việc tại Goldman Sachs.

LAWRENCE GOLUB, 60 GOLUB CAPITAL, NEW YORK

TÀI SẢN: $30 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,1 tỉ

Nhà sáng lập Golub Capital, công ty tuyên bố không nhận được lợi ích thuế nào từ việc bán cổ phần của mình, là cựu nhân viên ngân hàng trong thời gian ngắn tại Allen & Co., Wasserstein Perella và Bankers Trust. Năm 1994, Golub thành lập Golub Capital dưới dạng công ty mua lại doanh nghiệp sử dụng đòn bẩy tài chính truyền thống. Năm 2001, ông chuyển hướng và đổi thành công ty chuyên cho vay, chủ yếu nhắm đến các công ty PE khác như Vista Equity và Thoma Bravo. Từ sau cuộc khủng hoảng tài chính, tài sản của ông đã tăng gấp 15 lần.

KENNETH HAO, 51 SILVER LAKE, MENLO PARK, CALIFORNIA TÀI SẢN: $43 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,2 tỉ

K A P N I C K : B E N N E T T R AG L I N /G E T T Y I M AG ES ; M O N D R E : JA R E D S I S K I N - P M C /G E T T Y I M AG ES ; G O LU B : J O H N M I N C H I L LO/ I N V I S I O N /A P

Hao mở rộng công ty PE trong lĩnh vực công nghệ sang các thị trường trọng điểm ở châu Á với những văn phòng đầu tiên tại Trung Quốc và Nhật Bản. Ông giữ vai trò lãnh đạo trong khoản đầu tư có lợi nhuận cao của Silver Lake vào tập đoàn Alibaba. Năm 2000, Hao gia nhập Silver Lake sau gần một thập niên làm việc cho ngân hàng đầu tư Hambrecht & Quist ở San Francisco.

đến bốn năm và đổi lại, sẽ nhận được 10% đến 20% tổng số tất cả khoản phí quản lý ròng của một công ty PE và một nửa lợi nhuận được chia do hiệu quả vận hành. Nói cách khác, Dyal sẽ nhận được 15% phí quản lý trong tương lai và 7,5% lợi nhuận góp vốn. Số cổ phần của Dyal thuộc dạng bị động – Rees không có tiếng nói trong việc điều hành công ty quản lý quỹ PE. Để hiệu quả hơn, Rees đã cơ cấu các quỹ Dyal của mình như những công cụ có vòng đời vĩnh viễn, có nghĩa là Rees sẽ không bao giờ bị buộc phải bán cổ phần hợp danh của mình – nhờ đó, ông và các nhà đầu tư có tổ chức của mình có thể giữ chúng như một khoản tiền trợ cấp hằng năm với lợi suất cao. Nếu các nhà quản lý PE quyết định để lại số tiền thu được trong công ty của họ hoặc chuyển nó sang các quỹ khác, thì họ không phải trả thuế cho số tiền đó, hóa đơn thuế được hoãn lại cho đến khi hết tiền. Nói cách khác, người bán sẽ biến thu nhập bình thường trong tương lai thành tiền lãi dài hạn, và nếu họ để lại tiền trong quỹ, họ THÁ NG 1.2 02 0

EGON DURBAN, 46 SILVER LAKE, MENLO PARK, CALIFORNIA TÀI SẢN: $43 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,2 tỉ

Một trong bốn đối tác quản lý hiện đang điều hành công ty, chuyên về đầu tư công nghệ và quản lý 43 tỉ đô la Mỹ. Durban nổi tiếng nhờ điều phối các giao dịch cao cấp cho Dell, Motorola Solutions và Pivotal Software. Ông là người đại diện theo pháp luật của công ty năm 1999.

DAVID GOLUB, 57 GOLUB CAPITAL, NEW YORK

TÀI SẢN: $30 tỉ TÀI SẢN RÒNG: $1,1 tỉ

Năm 2003, ông gia nhập Golub Capital của anh trai Lawrence, công ty tuyên bố không nhận được lợi ích thuế nào từ việc bán cổ phần của mình. Ông hiện là CEO của Golub Capital, công ty đã niêm yết thuộc danh sách BDC. Sau khi tốt nghiệp ĐH Harvard, Golub nhận học bổng Marshall và bằng thạc sĩ triết học tại ĐH Oxford, sau đó là bằng M.B.A. ĐH Stanford. Ông là chủ tịch đầu tiên và là giám đốc lâu năm của quỹ Michael J. Fox chuyên nghiên cứu bệnh Parkinson.

đầu tư một cách hiệu quả trước thuế và hoãn hóa đơn thuế vô thời hạn. Dù bằng cách nào đi nữa, chính phủ đang thu được ít thuế hơn, vì các nhà đầu tư của Dyal thường là các tổ chức nước ngoài và được miễn thuế. Và các quỹ của Dyal sử dụng các công ty dưới vỏ bọc miễn thuế được gọi là “công ty bình phong”, giúp bảo vệ các khoản đầu tư để không bị đánh thuế. Đó là một mánh khóe trốn thuế khá lắt léo, và việc này hoặc các công ty bình phong cũng không hề có điều gì là bất hợp pháp. Cách đây mười năm, các luật sư về thuế gọi “miễn trừ phí quản lý” – trong quá trình này các nhà quản lý các thương vụ mua lại quyết định từ bỏ khoản phí quản lý để đổi lấy nhiều tiền lãi hơn – là “điều thần thánh,” vì những người miễn trừ phí quản lý đã chuyển đổi thu nhập chịu thuế cao nhất thành thu nhập lãi suất vốn và thuế được hoãn lại trong nhiều năm. Nhưng vào năm 2015, sở Thuế vụ đã nói rõ rằng họ sẽ FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

HỒ SƠ CỦA FORBES

Là cựu CEO của Highbridge Capital, quỹ đầu cơ và quản lý tín dụng thuộc sở hữu JPMorgan. Kapnick khởi đầu tại Goldman Sachs và trở thành đồng giám đốc ngân hàng đầu tư và đồng CEO của Goldman Sachs International. Ông rời đi trước cuộc khủng hoảng tài chính và gia nhập Highbridge năm 2007 sau khi công ty được bán cho JPMorgan để gây dựng hoạt động tín dụng. Năm 2016, JPMorgan thoái vốn khỏi HPS. Tài sản của ông tăng lên từ đó.

ĐIỀU TRA CỦA FORBES

100

bắt đầu kiểm toán các khoản miễn phí này. Chẳng hạn, Thoma Bravo, công ty PE do tỉ phú Orlando Bravo điều hành, đã thông báo cho các nhà đầu tư rằng IRS đang kiểm toán các khoản giảm phí quản lý trong quỹ năm 2012 của mình. Với việc miễn trừ phí quản lý, các thỏa thuận góp vốn trong các quỹ PE của các nhà quản lý quỹ tiếp tục làm gia tăng số lượng thành viên của câu lạc bộ tỉ phú phố Wall. Một số người thậm chí còn đặt ra một cái tên cho các thỏa thuận này: “Miễn trừ phí tổng hợp.”

hỏa thuận hiện tại này phản ánh một thực tế khác: Các công ty đang bán đi từng phần của mình để tạo dựng sức mạnh bền bỉ. Sau đợt IPO ban đầu của Blackstone vào năm 2007, tài sản tăng gấp sáu lần trong mười năm tiếp theo, từ 88 tỉ đô la Mỹ lên 545 tỉ đô la Mỹ hiện tại. Các giao dịch cổ phần tư nhân của hôm nay cho thấy hình ảnh dự kiến của các công ty đang phát triển sẽ thống trị tại phố Wall trong tương lai. Vào tháng 7.2016, Silver Lake, một công ty PE nổi tiếng với các giao dịch công nghệ như Skype và Alibaba, đã nhờ đến Dyal để huy động 400 triệu đô la Mỹ. Vào thời điểm đó, công ty này, có trụ sở tại thung lũng Silicon, quản lý 24 tỉ đô la Mỹ và thỏa thuận này định giá công ty khoảng bốn tỉ đô la Mỹ. Silver Lake được những người tiên phong đầu tư công nghệ như Jim Davidson, Glenn Hutchins, Dave Roux và Roger McNamee thành lập vào năm 1999. McNamee rời đi vào năm 2004 và đến năm 2013, Davidson, Hutchins và Roux cũng đã rút khỏi công ty. Các đối tác quản lý trẻ của công ty, dưới sự dẫn dắt của Egon Durban, Kenneth Hao, Mike Bingle và Greg Mondre, muốn có thêm tiền mặt để tiếp tục đầu tư vào các quỹ khổng lồ mới của công ty. Họ giàu tài sản nhưng cần thanh khoản. Các đối tác quản lý mới đã sử dụng một phần trong số 400 triệu đô la Mỹ do Dyal huy động để tăng cường phần cam kết trong quỹ của chính họ. Một phần lợi nhuận được chuyển cho những người sáng lập, và một khoản tiền như đã thỏa thuận được dùng vào quá trình chuyển đổi của công ty, bằng cách thay mặt họ đầu tư vào các quỹ của Silver Lake. Sau thỏa thuận Dyal, Durban và các đối tác còn lại của Silver Lake đã kiếm được 90% thu nhập ròng miễn phí trong tương lai. Davidson giữ lại một phần phí hiệu suất trong tương lai trong quỹ Silver Lake Fund V. Trong khi đó Durban, 46 tuổi, người lên kế hoạch cho thỏa thuận đầy kinh ngạc của Dell đã thu về 4,4 tỉ đô la Mỹ tiền lãi. Silver Lake hiện quản lý 43 tỉ đô la Mỹ và Forbes ước tính Durban, Hao, Bingle và Mondre, tất cả đều dưới 52 tuổi, đều là tỉ phú. Vài tháng sau khi thỏa thuận mua cổ phần của Silver Lake, Rees đã mua cổ phần của Starwood Capital, một công ty chuyên về bất động sản thuộc FORB ESVIETN AM.CO M.VN

sở hữu của Barry Sternlicht, hiện đang quản lý 60 tỉ đô la Mỹ. Dyal có một thỏa thuận khác từ năm 2016: gần 15% cổ phần của H.I.G. Capital, công ty PE do Sami Mnaymneh và Tony Tamer điều hành. Thỏa thuận cổ phần đã mang lại cho Sternlicht khoản tài sản ròng ước tính 3,1 tỉ đô la Mỹ. Mnaymneh và Tamer hiện có tài sản trị giá 4 tỉ đô la Mỹ mỗi người. Các công ty PE chuyên về tín dụng – vốn đang phát triển mạnh khi những ngân hàng cho vay chịu sự quản lý chặt chẽ đã rút lui khỏi các khoản vay rủi ro hơn – cũng đang tham gia cuộc chơi. Lấy ví dụ về trường hợp của Scott Kapnick. Là cựu đồng giám đốc ngân hàng đầu tư tại Goldman Sachs, Kapnick thành lập HPS Investment Partners vào năm 2007 khi đang làm việc với đơn vị quỹ đầu cơ Highbridge Capital của JPMorgan Chase. Nền tảng tín dụng tư nhân của HPS, chuyên về nợ ưu tiên và tài trợ hạng hai, đã thành công đến nỗi Kapnick trở thành tổng CEO của tất cả các đơn vị Highbridge khi người đồng sáng lập, tỉ phú Glenn Dubin, rời ngân hàng vào năm 2013. Nhưng vào năm 2016, JPMorgan đã quyết định rút lui khỏi HPS, lúc đó Kapnick đang là CEO của Highbridge Capital. Trong hai năm tính đến tháng 7.2018, HPS phát triển rất nhanh và hiện quản lý 45 tỉ đô la Mỹ. Việc tận dụng ưu đãi thuế của HPS đã biến cựu nhân viên ngân hàng Kapnick, 60 tuổi, trở thành tỉ phú. Đừng hi vọng rằng những người theo chủ nghĩa dân túy kêu khóc về bất bình đẳng thu nhập sẽ làm chậm lại sự bùng nổ các giao dịch cổ phần tư nhân sắp tung ra thị trường. Vào tháng 12.2018, Blackstone, công ty đang tăng cường hoạt động kinh doanh cổ phần GP, đã mua dưới 10% cổ phần của một công ty ít người biết ở thành phố New York mang tên New Mountain Capital do Steven B. Klinsky, cựu nhân viên của Forstmann Little điều hành. Động thái bơm tiền mặt của Blackstone đã giúp tài sản của Klinsky đạt khoảng 3 tỉ đô la Mỹ. (New Mountain kịch liệt phủ nhận cách định giá của Forbes, họ cho rằng tài sản hiện tại là kết quả của những thành công trong nhiều năm qua.) Smith – Vista Equity Partners – đã tiến xa đến mức cần hỗ trợ vốn lần thứ hai. Vào năm 2017, Dyal đã mua một mảng khác của công ty của Smith, định giá nó ở mức 7 tỉ đô la Mỹ. Mnaymneh và Tamer của H.I.G cũng đã bán cổ phần thứ hai. Quỹ đầu tư quốc gia của Kuwait hiện đầu tư vào các công ty GP, như một công ty do Jeb Bush điều hành và một công ty khác thuộc công ty quản lý tài sản gia đình của Richard và Betsy DeVos. Rees của quỹ Dyal Capital cho biết: “Hiện đang có nhu cầu về vốn. Những doanh nghiệp này có thể sử dụng rất nhiều vốn, do đó vốn rất quan trọng... Phần lớn vốn đầu tư của chúng tôi ở dạng cung cấp nguồn vốn đóng góp của nhà quản lý quỹ và mở rộng sản phẩm.” T H Á N G 1 .2 0 2 0

200 BEST UNDER A BILLION • SOLAR INDUSTRIES INDIA Bài Megha Bahree

200 BEST UNDER A BILLION

102

Ảnh Karan Nevatia chụp cho Forbes Asia

Doanh nghiệp bùng nổ Công ty Solar Industries India của Satyanarayan Nuwal đang trong giai đoạn tăng trưởng bùng nổ.

S Satyanarayan Nuwal đã hoàn tất được nhiều mục tiêu trong sự nghiệp đời mình, trong đó có việc sáng lập nên nhà sản xuất thuốc nổ lớn nhất Ấn Độ (tính theo doanh thu) và là công ty tư nhân đầu tiên cung cấp chất nổ cho đầu đạn. Ông cũng đạt được một cột mốc đáng nhớ khác, khi 73% cổ phần mà ông và gia đình nắm giữ tại Solar Industries India, công ty F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

do ông thành lập năm 1983, đã tăng giá trị, đạt một tỉ đô la Mỹ. Cổ phiếu của Solar Industries tăng trưởng rất tốt trên thị trường chứng khoán Bombay trong năm năm qua, gấp năm lần, đạt mức giá khoảng 1.000 rupee (14,11 đô la Mỹ) trong thời gian gần đây. Công ty hiện có vốn hóa thị trường 1,4 tỉ đô la Mỹ. Solar Industries cũng góp mặt trong danh sách 200 công ty tốt nhất có giá trị dưới một tỉ đô la Mỹ của Forbes Asia (200 Best Under a Billion) năm 2019 và trước đó là vào năm 2010. Solar bán sản phẩm tại 51 quốc gia và có bốn nhà máy ở nước ngoài tại Nigeria, Nam Phi, Thổ Nhĩ Kỳ và Zambia. Hai nhà máy nữa dự kiến sẽ xuất hiện tại Úc và Ghana trong

“Chính phủ chưa bao giờ nghĩ rằng các công ty tư nhân ở Ấn Độ có thể sản xuất được đạn dược.” —Satyanarayan Nuwal

T H Á N G 1. 2 0 2 0

THÁ NG 1.202 0

LIÊN KẾT GIA ĐÌNH Nuwal cùng các thành viên trong gia đình sở hữu 73% công ty Solar. Con trai của ông, Manish, giữ vai trò CEO và giám đốc điều hành của doanh nghiệp (Nuwal cha là chủ tịch và giám đốc điều hành cấp cao). Em trai của Nuwal, Kailashchandra, là phó chủ tịch. Bảy thành viên khác của hội đồng quản trị là những quản lý chuyên nghiệp.

lửa tầm trung có thể dùng cho tàu ngầm, tàu, máy bay hoặc trên đất liền. Đơn đặt hàng hiện tại của công ty có giá trị tổng cộng 4 tỉ rupee (56,5 triệu đô la Mỹ). Trong năm tài chính gần nhất, doanh số liên quan đến quốc phòng chiếm khoảng 1,7 tỉ rupee (24 triệu đô la Mỹ), tăng gấp bốn lần so với năm trước. Mặc dù vẫn chỉ chiếm khoảng 7% tổng doanh thu, nhưng doanh nghiệp quốc phòng là phân khúc tăng trưởng nhanh nhất của Solar. Nuwal tin chắc Ấn Độ có thể cắt giảm sự phụ thuộc vào thiết bị quốc phòng nhập khẩu. Ông muốn thuyết phục chính phủ rằng các công ty tư nhân có khả năng cung cấp đạn dược đạt chất lượng với giá cả cạnh tranh và kịp thời. Theo bảng xếp hạng của viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm, trong vòng mười năm tính đến năm 2018, Ấn Độ là nhà nhập khẩu thiết bị quốc phòng lớn nhất hoặc lớn thứ hai thế giới tính theo chi tiêu. Năm ngoái, Ấn Độ đã chi 66,5 tỉ đô la Mỹ cho chi phí quân sự. Phần lớn các thiết bị quốc phòng mà Ấn Độ được cung ứng nội địa xuất phát từ chín công ty nhà nước và 40 nhà máy chế tạo vũ khí thuộc bộ Quốc phòng. Nuwal muốn thay đổi hệ thống này. Ông nói: “Tôi đã quyết định rằng ngay cả khi chúng tôi không đạt được điều gì khác [ông muốn nói đến quan hệ hợp tác kinh doanh với chính phủ], chúng tôi vẫn cần phải thay đổi suy nghĩ của họ,” và chứng tỏ rằng các công ty tư nhân của Ấn Độ có khả năng cung cấp sản phẩm đạt chất lượng với giá cả hợp lý. Điều đó không hề dễ dàng – ông phải thiết lập các cơ sở vật chất mới và thuê các chuyên gia mà không có bất kỳ dấu hiệu nào đảm bảo rằng công ty sẽ có được hợp đồng của chính phủ. Ông bắt đầu với khoản đầu tư khoảng 600 triệu rupee (8,4 triệu đô la Mỹ) vào cơ sở vật chất trước khi nhận được đơn đặt hàng đầu tiên. KV Kuber, giám đốc, bộ phận hàng không vũ trụ và quốc phòng tại EY ở Ấn Độ cho biết: “Họ có cơ sở vật chất tuyệt vời và tìm được những nhân viên giỏi giang có năng lực phù hợp. Họ đã tạo ra công nghệ bản địa.” Nhờ có Solar mở đường, một vài công ty tư nhân khác hiện cũng đang tham gia vào lĩnh vực này. Nhưng theo Santosh Yellapu, chuyên gia quốc phòng của công ty IndiaNivesh Securities có trụ sở tại Mumbai, Ấn Độ, Solar có lợi thế của người đi tiên phong. “Họ đã chuẩn bị tốt để đạt được mọi phê chuẩn. Họ hiểu cách hoạt động của hệ sinh thái quốc phòng, phương thức các hồ sơ chuyển giao giữa các ban ngành,” ông nói. Khi được hỏi về triển vọng kinh doanh quốc phòng, Nuwal nói đơn giản: “Chúng tôi chẳng có lý do gì phải dừng lại.” F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

103 200 BEST UNDER A BILLION

năm nay. Năm vừa qua, cổ phiếu của Solar đã tăng 9% nhờ doanh thu tăng 28% lên 25 tỉ rupee (354 triệu đô la Mỹ) trong năm tài chính kết thúc vào tháng 3 và lợi nhuận ròng tăng 19% lên 2,6 tỉ rupee (36,7 triệu đô la Mỹ). Xuất thân từ một ngôi làng ở bang Rajasthan miền tây Ấn Độ, Nuwal bỏ học sau lớp 10. Ông thành lập doanh nghiệp đầu tiên của mình để sản xuất mực vào năm 1970, ở tuổi 18. Công ty thất bại và ông đã dành nhiều năm tiếp theo để thử sức ở các dự án khác nhau, bao gồm một doanh nghiệp cho thuê máy móc và một công ty vận tải. Tất cả đều thất bại. Vào cuối những năm 1970, ông chuyển đến bang Maharashtra ở miền tây Ấn Độ để làm việc với họ hàng, ngủ trong nhà ga vì không đủ tiền mua nhà. Cuối cùng, ông nghỉ ngơi vài tháng sau khi có được giấy phép buôn bán chất nổ và một nhà kho. Ông trả khoản phí 1.000 rupee (14,11 đô la Mỹ) mỗi tháng cho người giữ giấy phép. Vài năm tiếp theo, ông cung cấp chất nổ cho các mỏ than nhà nước và làm đại lý bán hàng ký gửi cho công ty hóa chất ICI. Tuy nhiên mọi thứ rất khó khăn, tiền bạc eo hẹp và con trai Manish của Nuwal kể hồi đó mẹ anh phải mang cầm đồ trang sức của mình để lấy tiền sinh sống. Vào giữa những năm 1990, cạnh tranh tăng lên khi một số công ty khác cũng tham gia làm đại lý bán hàng ký gửi. Khi lợi nhuận bị giảm nhiều, Nuwal quyết định đến lúc phải vượt ra khỏi việc buôn bán và bắt đầu sản xuất thuốc nổ. Năm 1996, ông khởi đầu thật khiêm tốn, ban đầu là một doanh nghiệp kinh doanh chất nổ và một năm sau đó thành lập một nhà máy nhỏ để sản xuất thuốc nổ. Ông bán thuốc nổ cho các khách hàng trong lĩnh vực khai thác, xây dựng và cơ sở hạ tầng. Khách hàng lớn nhất của ông những năm qua là công ty than của nhà nước Ấn Độ. Đến năm 2006, Nuwal đã sẵn sàng cho IPO và sử dụng tiền để mở rộng, xây dựng 13 nhà máy ở Ấn Độ. Năm 2010, Solar là công ty tư nhân đầu tiên được chính phủ Ấn Độ cấp phép chế tạo thuốc nổ dùng cho các đầu đạn của lực lượng quốc phòng Ấn Độ. Nuwal cho biết: “Chính phủ chưa bao giờ nghĩ các công ty tư nhân ở Ấn Độ có thể sản xuất được đạn dược. Nhưng lúc đó tôi rất tự tin.” Trong năm vừa qua, Solar đã nhận được lệnh chế tạo thuốc phóng cho tên lửa Akash, tên lửa đất đối không tầm trung và Pinaka, một hệ thống pháo phản lực bắn loạt mà lực lượng quốc phòng của nước này sử dụng, đồng thời chế tạo thuốc phóng cho pháo hoa để bắt nổ, và chất kích nổ để tạo tia lửa cho đạn. Công ty cũng nhận được lệnh thử nghiệm các loại nhiên liệu cho tên lửa hành trình BrahMos, loại tên

CÔNG NGHỆ Bài Angel Au-Yeung

Roku trở lại

104 CÔNG NGHỆ

Ảnh Timothy Archibald chụp cho Forbes

Sau hơn mười năm bị TiVo đánh bại, Anthony Wood trở thành tỉ phú nhờ các thiết bị phát trực tuyến giá rẻ. Doanh nghiệp của ông chưa có lãi. Roku đang đặt cược tương lai của mình vào một mô hình cũng lâu đời như TV: quảng cáo.

Bậc thầy tái tạo Doanh nhân khởi nghiệp hàng loạt Anthony Wood tại trụ sở của Roku ở Los Gatos, California. Tên này có nghĩa là số sáu trong tiếng Nhật, cũng có nghĩa là sáu dự án kinh doanh của ông.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

S SVRs và Netflix đã huấn luyện nên một thế hệ ghét quảng cáo trên truyền hình. Anthony Wood biết điều đó ông đã tạo ra một trong những đầu ghi hình DVR đầu tiên cho phép người xem bỏ qua quảng cáo, và ông cũng làm việc trong khoảng thời gian ngắn tại Netflix, trực tiếp dưới quyền của người đồng sáng lập của Netflix là Reed Hastings. Nhưng con át chủ bài mới nhất của Wood, giữa cuộc cách mạng truyền

thông phát trực tuyến, là việc đặt cược tương lai của công ty thiết bị phát trực tuyến của mình, Roku, vào chính điều mà mọi người vẫn cho rằng người tiêu dùng không ưa thích : quảng cáo. Đó là con át chủ bài cần thiết. Công việc kinh doanh ban đầu của Roku, bán thiết bị đầu phát trực tuyến rẻ tiền cho phép khán giả truyền hình truy cập Internet để phát trực tuyến 500.000 bộ phim và các tập phim truyền hình từ Netflix, Disney và nhiều hãng phim khác, là một doanh nghiệp lợi nhuận thấp chưa bao giờ có lãi. Tệ hơn nữa, phát trực tuyến đã trở thành một tiện nghi thông thường, với các ứng dụng phát trực tuyến được tích hợp vào bất cứ thứ gì có thể truy cập vào Internet, từ máy chơi game PlayStation, máy tính bảng cho đến TV thông minh. Wood, 54 tuổi, đang đặt cược rằng Roku sẽ có thể vượt ra khỏi lĩnh vực kinh doanh phần cứng của mình để trở thành doanh nghiệp phần mềm sinh lợi hơn: đo lường mức độ tiếp cận và hiệu quả của quảng cáo trên các ứng dụng phát trực tuyến. “Thông thường, cách duy nhất bạn có thể đo lường quảng cáo truyền hình là thông qua bảng xếp hạng của Nielsen, để biết có khoảng bao nhiêu người đã xem quảng cáo đó,” Wood nói. “Các thông số đo lường của chúng tôi rất chính xác. Chúng tôi có thể cho một công ty biết rằng trong số tất cả những người đã xem quảng cáo của họ, có 5% đã truy cập trang web của họ và mua gì đó,” ông giải thích. “Chúng tôi đang mang loại công nghệ đã có từ lâu trên Internet đến với thế giới TV.” Roku không chỉ làm điều này với các công cụ đo lường trong nhà, mà còn hợp tác với 11 đối tác trong đó gồm Nielsen có trụ sở ở New York, để cung cấp thông tin cho các nhà làm quảng cáo của các khách hàng như Jaguar Land Rover và Baskin-Robbins về cách thực hiện các chiến dịch quảng cáo của họ với từng kiểu đối tượng. Sự chuyển đổi đó đang được đền đáp. Trong năm 2015, 84% trong doanh thu 320 triệu đô T H Á N G 1. 2 0 2 0

Trong quá khứ

RẮC RỐI CỦA TIVO

SHER RY T ESLER/ THE NEW YOR K TI MES/REDUX

la Mỹ của Roku là từ phần cứng; 16%, tương đương 50 triệu đô la Mỹ, đến từ quảng cáo và nội dung. Hiện giờ quảng cáo là phân khúc phát triển nhanh nhất và những con số đó gần như đã đảo ngược. Roku đã tăng gấp đôi vào tháng 10, công bố thương vụ mua lại trị giá 150 triệu đô la Mỹ, mua dataxu, công ty công nghệ có trụ sở tại Boston cho phép khách hàng lên kế hoạch và mua các chiến dịch quảng cáo bằng video. Các nhà đầu tư đang thích Roku. Cổ phiếu của Roku tăng vọt hơn 340% kể từ đầu năm 2019, nâng giá trị tài sản ròng của nhà sáng lập công ty lên tới 3,3 tỉ đô la Mỹ, tăng chóng mặt 2,6 tỷ đô la Mỹ kể từ tháng một. Gần đây, cổ phiếu công ty này được giao dịch với doanh số cao hơn 17 lần. “Tôi không hiểu tại sao Roku lại có giá trị [cao như vậy],” Michael Pachter từ công ty Wedbush Securities nói. Kế hoạch phục vụ cho các nhà quảng cáo của Wood xuất phát từ một thất bại ban đầu. Đầu những năm 1990, khi tìm cách tốt hơn để ghi lại các tập mới của chương trình truyền hình yêu thích của mình, Star Trek: The Next Generation thay vì sử dụng băng VHS, ông nảy ra ý tưởng sản xuất đầu ghi hình DVR. Sản phẩm ban đầu, được giới thiệu trên thị trường với cái tên ReplayTV, được tung ra năm 1999 và có giá khoảng 1.000 đô la Mỹ. Đó là sai lầm lớn. Rival TiVo đã bán thiết bị của họ với giá dưới 500 đô la Mỹ và chiếm lấy thị phần. Cạn tiền, Wood đã bán ReplayTV cho công ty điện tử tiêu dùng SonicBlue có trụ sở tại Santa Clara với giá 42 triệu đô la Mỹ năm 2001 và trụ lại để giúp điều hành công ty. Để tạo khác biệt với TiVo, Wood phát hành phiên bản ReplayTV với tính năng bỏ qua quảng cáo. Đó là sai lầm lớn hơn. Tất cả các công ty từ Paramount, MGM đến Disney đều kiện họ. SonicBlue bị phá sản. Giờ đây, Wood hồi tưởng: “Thời điểm đó, chúng tôi đã không tính đến các yêu cầu của ngành.” Không nản lòng, Wood thành lập Roku vào năm 2002. Ông gọi cho Reed Hastings của Netflix và mời đi ăn trưa. Hastings nhận lời. THÁ NG 1.202 0

“Tôi đoán ông ấy đã nghe nói về tôi qua sự việc Replay,” Wood nói. Hastings đã mời Wood làm việc cho Netflix với vị trí phó chủ tịch của Internet TV vào năm 2007 và hướng dẫn người chơi phát trực tuyến của Netflix, mang mật danh Project Griffin, thông qua việc sản xuất. Sau mười tháng, Wood rời đi, lúc đó Netflix đã chuyển dịch Project Griffin sang Roku và trở thành nhà đầu tư sớm (sau đó vài năm họ đã bán hết cổ phần). Roku đã bán những hộp set-top (một thiết bị giải mã tín hiệu truyền hình và sau đó chuyển dữ liệu hình ảnh và âm thanh lên màn hình TV) đầu tiên vào năm 2008. Lần này, Wood đưa ra giá thấp – giá ban đầu là 99,99 đô la Mỹ. Hiện nay, thiết bị rẻ nhất của họ được bán với giá chưa đến 1/3. Tính đến năm 2018, Roku chiếm được 41% thị phần thiết bị truyền thông trực tuyến – nhiều hơn Amazon Fire TV, Google Chromecast và Apple TV. Việc kinh doanh vẫn phát triển nhưng cạnh tranh đang tăng lên trong khi giá lại giảm. Để phù hợp với thị trường, từ năm 2014, Roku đã hợp tác với một số nhà sản xuất TV, bao gồm cả TCL và Hisense của Trung Quốc, Hitachi và Sanyo Electric của Nhật Bản, để tích hợp các hệ điều hành của mình vào TV. Theo Roku cho biết, phần mềm của họ xuất hiện tại một trong ba TV thông minh được bán ở Mỹ trong chín tháng đầu năm 2019. Nhưng các nhà sản xuất TV khác cũng đang vào cuộc: Samsung, nhà sản xuất TV hàng đầu thế giới, hồi tháng năm đã tuyên bố tất cả TV thông minh mới của hãng này sẽ được tích hợp ứng dụng Apple TV. Roku cũng phải cạnh tranh với các đối thủ trong thế giới quảng cáo. Tập đoàn truyền thông Viacom đã mua Pluto TV, dịch vụ phát trực tuyến miễn phí có hỗ trợ quảng cáo với giá 340 triệu đô la Mỹ trong tháng ba. NBC sẽ ra mắt Peacock, dịch vụ phát trực tuyến kèm quảng cáo của riêng họ, vào tháng tư tới. Wood cho biết ông hoan nghênh tất cả những bên tham gia. “Đối với tôi, điều thú vị là tất cả các công ty lớn như Disney đều đang và sẽ tham gia phát trực tuyến,” Wood chia sẻ. “Việc đó hoàn toàn tốt cho chúng tôi.” Nhưng có thể ông sẽ muốn nhấn nút tạm dừng. Những ông lớn giới truyền thông này có thể là đồng minh hôm nay nhưng sẽ là kẻ thù vào ngày mai. “Mọi người đều đã nhận ra rằng phòng khách quá quan trọng, không thể bỏ qua” CEO Jeffrey Wlodarczak của Pivotal Research viết trong báo cáo hồi tháng chín có tựa đề là “Is Roku Broku?” “Và những doanh nghiệp lớn có thể khiến Roku tăng trưởng khó khăn hơn nhiều.” Wood cần phải sớm tìm ra cách để xoay chuyển tình hình. F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

CÁCH CHƠI Theo Billy Montana Cùng với việc mạng 5G chuẩn bị được triển khai rộng rãi, nội dung trò chơi video phong phú là cách tuyệt vời để thị trường phát trực tuyến bùng nổ, theo Billy Montana, quản lý danh mục đầu tư tại công ty Jackson Square Partners trị giá 21 tỉ đô la Mỹ (tài sản). Công ty này là cổ đông lớn của Take-Two Interactive thành phố New York. “Hiện nay, tốt nhất là đầu tư vào các chủ sở hữu nội dung,” anh nói. “Take-Two sở hữu tài sản trí tuệ tốt nhất trong giới giải trí tương tác, một phạm trù con của phương tiện truyền thông sẽ tăng trưởng đều đặn trong thập niên tới.” Khi các nền tảng cạnh tranh nhau để giành nhượng quyền thương mại của Take-Two, trong đó bao gồm Grand Theft Auto, NBA 2K và Civilization, Montana hy vọng mức phí mà Take-Two phải đóng cho Xbox và PlayStation sẽ giảm, từ 30% xuống còn 15% doanh thu gộp của Take-Two và chỉ ra rằng nội dung của công ty này đang đạt kỷ lục cao. —ANTOINE GARA

105 CÔNG NGHỆ

“Kế hoạch của chúng tôi là phát triển nhanh hết mức có thể,” Michael Ramsay, người đồng sáng lập và CEO của TiVo tuyên bố. Gần một năm sau khi ra mắt thiết bị nhỏ của họ tại Triển lãm điện tử tiêu dùng ở Vegas, TiVo đã niêm yết, đạt mức định giá thị trường 1,4 tỉ đô la Mỹ - và lỗ gần 32 triệu đô la Mỹ với doanh thu vài nghìn đô la từ những người đăng ký ban đầu. Những thách thức đối với Ramsay và TiVo rất rõ ràng: “Công nghệ tìm kiếm và ghi âm, không được bảo vệ bởi các bằng sáng chế... có thể dễ dàng bị sao chép.” —Forbes, 29.11.1999

NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

106

NGƯỜI BÁN HÀNG THÔNG MINH

Tham gia môi giới địa ốc từ đầu thập niên 1990, chủ tịch CenGroup Nguyễn Trung Vũ tích lũy kinh nghiệm, trở thành người bán nhà tin cậy của nhiều chủ đầu tư.

BÀI GIANG THANH FO RB ESVIETN AM.CO M.V N

ẢNH JAMES DUONG CHỤP CHO FORBES VIỆT NAM T H Á N G 1 .2 0 2 0

107 NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

THÁ NG 1.2 02 0

FO R B ESV I ET N AM.CO M .V N

NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

108

Vào một ngày trung tuần tháng 11.2019, Empire Group, chủ đầu tư dự án Cocobay đình đám gây xôn xao thị trường địa ốc với tuyên bố đơn phương ngừng thanh toán lợi nhuận 12%/năm cam kết với các nhà đầu tư. Giải thích công ty này cho biết gặp khó khăn về dòng tiền khi khai thác dự án. Trong bối cảnh tâm lý thận trọng bao trùm thị trường bất động sản, thông báo từ Cocobay như quả bom phát nổ rung chuyển thị trường condotel. Empire Group là một trong các nhà phát triển dự án bất động sản lớn nhất phát triển dòng sản phẩm condotel, sản phẩm căn hộ – khách sạn. Công ty nổi tiếng với quyết định “chơi lớn” ký hợp đồng quảng cáo với siêu sao bóng đá Cristiano Ronaldo và mạnh dạn tung cam kết tỉ suất sinh lời cao nhất, nhì thị trường. Khó khăn của Cocobay cho thấy sau bốn năm bùng phát, thị trường bất động sản chuyển tín hiệu đèn vàng, nhấp nháy cảnh báo sẽ còn nhiều nhà phát triển dự án nối gót không đủ khả năng thực hiện mức lợi nhuận cam kết. Giữa những ngày cái tên Cocobay và Empire xuất hiện dày đặc trên các phương tiện truyền thông đại chúng, bất ngờ, một doanh nhân bất động sản viết trên trang cá nhân: “Các bạn ơi bây giờ mà CEN đứng ra giải quyết vấn đề của Cocobay thì sao nhỉ? Các bạn thấy có điên không? Nhưng nếu làm được cũng mang lại nhiều cảm xúc thú vị đấy! Nhìn trên cao Cocobay đẹp thế này cơ mà.” Bài viết đã nhận được hàng ngàn lượt thích, hàng trăm ý kiến bình luận phía dưới, phần lớn tỏ ra tin tưởng ông chủ công ty bất động sản có thể góp phần tháo gỡ một phần vướng mắc tại dự án này. Doanh nhân đó là ông Nguyễn Trung Vũ, chủ tịch CenGroup, có công ty con CenLand đang

FO RB ESVIETN AM.CO M.V N

niêm yết trên thị trường chứng khoán. Tham gia lĩnh vực môi giới bất động sản từ đầu thập niên 1990, nếm trải đủ các dư vị ngọt đắng qua bốn chu kỳ nóng lạnh của thị trường địa ốc, kinh nghiệm dày dạn và cảm giác thị trường nhạy bén là tố chất nhiều chủ đầu tư dự án tìm đến hợp tác với nhà môi giới bất động sản 49 tuổi này. Hiện tại, CenGroup là công ty tư nhân với hạt nhân là CenLand, công ty niêm yết trên sàn chứng khoán với hai cổ đông chiến lược là Dragon Capital và VinaCapital. “CenLand là công ty môi giới bất động sản lớn thứ hai trên thị trường. Công ty đứng đầu thị trường môi giới bất động sản tại miền Bắc với thị phần 42% và khoảng 18% thị phần cả nước, đứng thứ hai sau Đất Xanh,” báo cáo phân tích của công ty Chứng khoán Bảo Việt (BVSC) cho biết. Vị thế của CenGroup với chủ đầu tư thể hiện qua những con số. Công ty sở hữu dữ liệu khoảng 2,5 triệu hộ gia đình có khả năng tài chính và nhu cầu mua nhà. CenGroup có gần 3.000 nhân viên chính thức, quan hệ đối tác với 800 đại lý môi giới, tập hợp khoảng 20 ngàn môi giới online. Doanh thu của CenLand cân đối với tỉ lệ doanh thu giữa kênh online và offline là 50:50. “Phân phối bất động sản là dịch vụ cốt lõi của CenGroup kể từ khi thành lập. Chúng tôi

T H Á N G 1 .2 0 2 0

Nổi bật nhất trong số này là CenHomes, nền tảng công nghệ bất động sản cho phép người dùng tìm kiếm, xem xét chi tiết về không gian dự án, vị trí, đồng thời trang bị công cụ giao dịch như kiểm tra căn, đặt cọc, thanh toán… Cái tên CenLand bắt đầu nổi lên ở thị trường địa ốc vào năm 2014, thời điểm thị trường bất động sản Việt Nam hồi sinh sau chu kỳ ngủ đông. Cùng lúc này, bên cạnh doanh nghiệp đầu ngành Vingroup, sau giai đoạn sàng lọc, thị trường xuất hiện thêm các nhà phát triển dự án: Novaland, Khang Điền, Nam Long, Phú Long, BIM Group, MIK, Văn Phú, Hải Phát, GP Invest… Trong số này, nhiều nhà phát triển dự án đã và đang hợp tác với CenGroup. BVSC đánh giá thế mạnh cạnh tranh độc đáo của CenGroup nằm ở ban lãnh đạo có bề dày kinh nghiệm trong ngành bất động sản. Vì vậy, công ty có khả năng tư vấn chi tiết cho các chủ đầu tư phát triển đúng sản phẩm phù hợp với vị trí, đúng nhu cầu của tập khách hàng mục tiêu. “Ngày xưa ít dự án, người mua nhà mang tiền đến làm việc trực tiếp với chủ đầu tư. Bây giờ dự án nhiều vô kể, người bán phải cần đến chuyên gia bán hàng, công ty mình bận vô kể,” ông Vũ nói với Forbes Việt Nam trong buổi trả lời phỏng vấn tại trụ sở công ty. Trong buổi nói chuyện kéo dài 2,5 giờ đồng hồ, ông chủ CenGroup say sưa kể về các dịch chuyển trên thị trường địa ốc từ quá khứ đến hiện tại. Doanh nhân này điểm tên không ít nhà phát triển dự án nổi bật và không ít lần CenGroup được giao trọng trách giải cứu hàng tồn kho, giúp chủ đầu tư thoát hàng, thu hồi vốn. Một trong các thương vụ nổi bật CenGroup tham gia tư vấn – bán hàng, giải cứu ngoạn mục một dự

NÓNG NHƯNG VẪN HẤP DẪN GIÁ BẤT ĐỘNG SẢN TĂNG TRONG NĂM 2019 KHI NGUỒN CUNG THẤP. TUY NHIÊN GIÁ CẢ VẪN CHẬM HƠN VỚI ĐÀ TĂNG CỦA THU NHẬP.

GDP bình quân đầu người (đô la Mỹ)

Giá nhà tầm trung (đô la Mỹ/m2)

NGUỒN: CBRE, REIC, GSO

THÁ NG 1.2 02 0

FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

109 NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

không chỉ bán hàng mà còn tư vấn giải pháp triển khai dự án và marketing chúng tôi gọi là F0,” ông Phạm Thanh Hưng, phó chủ tịch CenGroup nói. Ông Hưng cho biết nếu sàn lớn môi giới làm việc trực tiếp với chủ đầu tư là F1, môi giới ký thông qua sàn lớn là F2, môi giới làm việc với F2 là F3... thì: “CenGroup không chỉ trực tiếp phân phối mà đứng trực tiếp về chủ đầu tư, đại diện chủ đầu tư ký với F1 đưa ra chính sách bán hàng, quản lý nguồn hàng, quản lý các sàn giao dịch nên gọi là F0.” “Chức năng F0 hiện ở Việt Nam ít có công ty làm được vì phải đồng hành cùng chủ đầu tư,” vị lãnh đạo mang danh xưng khác là Shark Hưng do ngồi trên ghế giám khảo của chương trình Shark Tank, nói. Tính đến thời điểm hiện tại CenGroup đã môi giới được khoảng 80 ngàn đơn vị nhà ở, phần lớn từ năm 2014 đến nay. Con số này lớn thế nào? Thống kê của CBRE cho biết mỗi năm thị trường bất động sản TP.HCM và Hà Nội chỉ đưa ra thị trường khoảng 25 – 35 ngàn đơn vị nhà ở. Tức là, số nhà ở bán qua CenGroup gấp 1,5 lần nguồn cung của hai đô thị lớn nhất mỗi năm. Ngoài môi giới, các hoạt động kinh doanh khác của CenGroup xoay quanh mảng kinh doanh cốt lõi: CenInvest – đầu tư dự án bất động sản; CenValue – công ty thẩm định giá; CEN D&C – đơn vị tổng thầu vật liệu và hoàn thiện; Ngôi Sao Mới – công ty truyền thông tư vấn marketing trọn gói cho các nhà phát triển dự án. Chủ tịch của CenGroup, người có bốn năm làm việc ở FPT trước khi khởi nghiệp trong ngành địa ốc, đang sở hữu một số công ty công nghệ áp dụng trong lĩnh vực bất động sản (proptech), xu hướng mới nổi trong ngành bất động sản hiện nay.

NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

110

án bất động sản tại Hà Nội trị giá vài ngàn tỉ đồng. Vị trí thuộc ngoại thành Hà Nội, trên diện tích 180 héc ta, giai đoạn 1 dự án chào bán gần 1.000 căn biệt thự ven sông. Dự án khởi công vào năm 2012, đúng thời điểm thị trường địa ốc đóng băng do dư âm của khủng khoảng tài chính thế giới 2008, trong nước mặt bằng lãi suất cho vay có lúc lên tới 20% – 23%, do vậy sau khi hoàn thành, dự án vắng người mua. Ông Vũ bí mật thăm dò vào buổi tối và phát hiện ra thực chất chủ đầu tư khôn khéo thắp sáng mặt tiền dự án, luôn giữ vệ sinh sạch sẽ, bảo vệ nghiêm ngặt để tạo cảm giác dự án có người ở. Số lượng bán được khoảng 5% và người cư trú chủ yếu là nhân viên quản lý công ty này do phần lớn người mua với mục đích đầu tư, không dọn về ở. Khi ấy, mức giá niêm yết của dự án trung bình là 75 triệu /m2. Nhẩm tính, trừ đi chi phí marketing, quảng cáo, hoa hồng cho môi giới, ông ước công ty bất động sản thực thu khoảng 55 triệu /m2. “Giảm xuống mức giá này sẽ bán được hàng,” ông Vũ tự nhủ trước khi chuẩn bị lý lẽ đến thuyết phục chủ đầu tư. Gặp mặt, ông ngọt nhạt phân tích, dự án nhắm sai đối tượng khách hàng mục tiêu khi đang hướng tới tập khách hàng trung niên, họ có tích lũy và thu nhập cao phần lớn đầu tư vào dự án là căn nhà thứ hai. Để giải phóng hàng tồn kho, dự án nên hướng tới nhóm đối tượng trẻ, cấp quản lý có thu nhập cao nhưng chưa có thời gian tích lũy tài chính đủ dài. Một lý do khác, người trẻ mua căn nhà đầu tiên xuất phát từ nhu cầu thật, cuối tuần họ kéo bạn bè tới ăn uống, câu cá, tổ chức tiệc nướng BBQ, vãn cảnh, chụp ảnh rồi đưa lên mạng xã hội, góp phần quảng bá cho dự án, kéo theo sự chú ý quan tâm của những tập khách hàng tiềm năng khác. Và quan trọng nhất, dự án phải giảm về mức giá bán phù hợp với bối cảnh mới của thị trường. Nhưng giảm giá như con dao hai lưỡi gây thiệt hại nặng nề cho những người đã mua nhà trước đó. Không giảm thì làm sao người trẻ có khả năng bỏ ra mua căn biệt thự 10 tỉ? Đây là giải pháp của nhà môi giới này: chia nhỏ giá trị làm nhiều lần thanh toán, người mua trả một phần có thể dọn vào ở ngay, phần còn lại miễn lãi, thanh toán sau đó vài năm. Ai đó còn lưỡng lự, doanh nhân này sử dụng tuyệt chiêu “bán bia, kèm mồi”: Ký hợp đồng mua nhà và cam kết dọn vào ở trước tết Nguyên đán năm đó chủ đầu tư sẽ tặng toàn bộ gói nội thất giá trị vài trăm triệu đồng. Kết quả, vài tháng sau đó số hàng tồn kho được giải quyết hoàn toàn. Mỗi tháng, trung bình chủ đầu tư thu về 1.500 tỉ đồng mà trên hình thức không cần giảm giá trực tiếp lên sản phẩm. Khu đô thị từ đó sáng đèn thực sự. “Ban đầu mình cần thu hút khách hàng đến ở. Sau đó mới nghĩ đến chuyện bán nhà. Đó là hiệu FO RB ESVIETN AM.CO M.V N

ứng chim mồi,” ông Vũ chia sẻ bí quyết. Từ sự tin tưởng, CenGroup bắt tay vào giải quyết vài ngàn căn hộ tồn kho của chủ đầu tư này ở một dự án khác. Kế tiếp, họ hợp tác quảng bá sản phẩm, phân phối dự án ở nhiều địa phương. Lần khác, năm 2014, ông Vũ góp phần giải cứu một nhà phát triển dự án tại TP.HCM. Trước đó công ty địa ốc trong trạng thái nguy cấp, ngấp nghé ngưỡng chết lâm sàng. Doanh nghiệp đang phát triển các sản phẩm biệt thự thì khủng hoảng ập tới. Dự án thiết kế đẹp đẽ, xây dựng chỉn chu, diện tích 200m2 nên mức giá cả chục tỉ mỗi căn. Thị trường địa ốc đóng băng, sản phẩm hoàn thiện trở thành hàng tồn kho, kéo theo khối nợ vài ngàn tỉ của doanh nghiệp. Sau khi thảo luận CenGroup và công ty quyết định chuyển dịch sang sản phẩm nhà phố với mức giá chào bán ban đầu khoảng 2 - 2,5 tỉ đồng/căn, tương đương với số tiền mua một căn hộ chung cư. CenGroup đẩy mạnh quảng bá cho dòng sản phẩm mới, nhấn mạnh tới nhiều ưu điểm: giá chung cư nhưng sở hữu nhà đất trực tiếp, có sổ hồng; cư dân được sống trong khu dân cư biệt lập (compound) được bảo vệ nghiêm ngặt với nhiều tiện ích; tuyến cao tốc Tp.HCM - Long Thành đếm ngược chờ ngày thông xe, thời gian di chuyển vào trung tâm quận 2 sẽ chỉ còn tính bằng phút… Kết quả, chiêu tiếp thị này khiến 160 căn đầu tiên bán hết veo, giúp chủ đầu tư cảm giác có thể hồi sinh. 100 căn tiếp theo đưa chủ đầu tư lên mặt đất. 100 căn tiếp theo khiến công ty bất động sản này thực sự hồi sinh.

hạy bén với thị trường địa ốc và am hiểu tâm lý khách hàng, ông Vũ có khả năng học hỏi, đúc kết bài học kinh nghiệm từ quan sát thị trường. Doanh nhân này kể từng thắc mắc về một chủ đầu tư bất động sản phía Nam với cách bán hàng không giống ai. Chủ đầu tư khởi công một dự án tại quận 7 vào năm 2008 và sáu năm kế tiếp nhân viên môi giới kiên nhẫn trực ở nhà mẫu, tiếp đón khách hàng chào bán sản phẩm nhưng nhất quyết không giảm giá bán dưới bất kỳ hình thức nào. “Mình không nghĩ trên đời có công ty nào bán hàng lâu như thế,” ông Vũ nói. Sau này, theo dõi quá trình phát triển của nhà phát triển dự án trên ông Vũ mới vỡ lẽ họ chấp nhận cách bán hàng như vậy để nắm bắt thị hiếu khách hàng. Các sản phẩm sau này đều bán rất tốt, theo cùng công thức, đáp ứng đúng nhu cầu thị trường: vị trí phát triển dự án đắc địa, các căn hộ chung cư được thiết kế 65- 75- 85 m2 giảm diện tích đáng kể so với các căn hộ trên 100 m2 trước đó. Nội thất hoàn thiện không quá sang trọng, xa xỉ như dự án đầu tay, tất cả nhắm tới mục đích kéo mức giá mỗi căn hộ xuống 3 – 4 tỉ đồng, gần hơn với T H Á N G 1 .2 0 2 0

THÁ NG 1.2 02 0

TỔNG QUAN THỊ TRƯỜNG CĂN HỘ 9 THÁNG NĂM 2019

HÀ NỘI ▲ 37% 26.800 CĂN NGUỒN CUNG CHÀO BÁN MỚI

▲ 21% 21.271 CĂN SỐ CĂN BÁN ĐƯỢC

$1.337 ▲3% GIÁ SƠ CẤP (đô la Mỹ/m 2)*

TP.HCM ▼ 3% 21.619 CĂN NGUỒN CUNG CHÀO BÁN MỚI

▲ 2% 23.922 CĂN SỐ CĂN BÁN ĐƯỢC

$1.851 ▲15% GIÁ SƠ CẤP (đô la Mỹ/m 2)* SO VỚI CÙNG KỲ NĂM TRƯỚC. GIÁ SƠ CẤP TÍNH TRÊN DIỆN TÍCH THÔNG THUỶ. NGUỒN: CBRE QÚY 3.2019 *

Vào đầu thập niên 1990, cùng với làn sóng đổi mới, nền kinh tế tập trung của Việt Nam chuyển dịch thực hiện “ba chương trình kinh tế lớn” sản xuất lương thực – thực phẩm, hàng tiêu dùng và hàng xuất khẩu. Việc ngăn sông cấm chợ, chia cắt thị trường suốt thập niên 1980 xóa bỏ dần nên thị trường nhà đất rục rịch chuyển dịch. Trước khi luật Đất đai 1993 được ban hành thổi bùng cơn sốt bất động sản lần thứ nhất tại Hà Nội, với sự nhạy bén về cơ hội kinh doanh, giai đoạn 1991- 1992 phụ huynh ông Vũ vừa bán quán, vừa treo biển môi giới nhà đất. Ông Chiên kể: “Thằng lớn phản đối kịch liệt, nó sợ xấu hổ với bạn học, hàng xóm vì bố làm ‘cò đất’. Nó tháo biển vứt xuống sông, tháo lần nào tôi lặn xuống mò lên, treo lại.” “Thằng lớn” đó là chủ tịch CenGroup bây giờ. Lớn hơn, thấu hiểu, sau giờ học, ngoài cắt tóc, dưới chỉ dẫn của phụ huynh, chàng sinh viên đại học Thăng Long đạp xe dẫn khách xem đất khu Trung Kính, kiêm việc môi giới. Tích lũy, ông Chiên bước hẳn sang lĩnh vực môi giới, mở văn phòng nhà đất trên đường Láng. “Bố tôi thuộc lớp môi giới nhà đất đầu tiên ở Hà Nội,” ông Vũ khẳng định. Tốt nghiệp đại học, năm 1997, ông Vũ đầu quân cho FPT. Sau bốn năm làm việc, năm 2001 ông rẽ lối lập công ty môi giới riêng vì “cảm thấy đất như nhập vào người mình.” Lúc này, tác động của cuộc khủng hoảng tài chính châu Á năm 1997 đã qua đi, chính sách mới quản lý đất đai giúp thị trường địa ốc thăng hoa lần thứ hai, các trung tâm môi giới nở rộ như nấm sau mưa. Vị thạc sĩ quản trị kinh doanh cao học Bỉ quyết định phải có sự khác biệt khi mua nhượng quyền thương hiệu môi giới bất động sản của công ty Cendant (Hoa Kỳ), đặt tên công ty là Century 21 – Trường Thành. “Bố tôi từng bị xã hội vùi dập, kinh doanh manh mún nhưng đến mình thì phải làm bài bản,” ông nói nhưng tỏ ra nể phục phụ huynh: “Tôi quan sát học hỏi được rất nhiều từ những cái hay, cái nhạy bén của ông.” Phát triển sau bất động sản TP.HCM hàng chục năm, bước sang thiên niên kỷ mới, Hà Nội chưa có các dự án bất động sản quy mô. Khu đô thị Trung Hòa – Nhân Chính được chào bán năm 2002 là dự án đáng chú ý đầu tiên. Người mua dự án ban đầu phải là những người có quan hệ, mua nhắm đến mục đích đầu tư. Ông Vũ tính toán bán mỗi căn nhà hoa hồng 1% cũng chỉ được khoảng bảy triệu đồng, trong khi nếu cho người Hàn Quốc thuê có thể thu về 4 – 5 triệu. Ông điều nhân viên đi phát tờ rơi đề nghị thuê lại, lúc cao điểm quản lý 600 căn hộ cho thuê trong 2.000 căn hộ của dự án. Mô hình kinh doanh nhượng quyền thương hiệu không phát huy hiệu quả, ông ngưng hợp tác, đổi tên công ty thành Bất động sản Thế kỷ hay CenGroup. Ông Vũ từng nếm vị đắng, thậm chí trả giá FO R B ESV I ET N AM .CO M .V N

111 NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

khả năng chi trả của thị trường. Sự nhạy bén với thị trường giúp ông Vũ, người từng làm việc ở FPT mạnh dạn rót tiền vào lĩnh vực proptech. CenGroup đã lập văn phòng môi giới tại Hàn Quốc vào năm 2017 đón đầu làn sóng thu hút đầu tư từ xứ sở kim chi với thị trường bất động sản Việt Nam. Doanh nhân này nói, công nghệ giúp công ty có thể chạm được tới nhiều tập khách hàng tiềm năng, đặc biệt nhà đầu tư nước ngoài. Với vài cú nhấp chuột, trên ứng dụng môi giới online của CenGroup, khách hàng tiềm năng ở đâu cũng có thể tra cứu thông tin về dự án, mức giá, vị trí… và kết nối trực tiếp với nhân viên môi giới. Ông Vũ có tư tưởng cấp tiến và ưa thích sự đổi mới. Chẳng hạn thấy các môi giới bạc mặt dẫn khách hàng chạy tới lui tham quan các dự án CenGroup tiên phong mở siêu thị dự án STDA gom các dự án về một mối giúp khách hàng và môi giới tiện giao dịch. Thấy tình trạng thông tin địa ốc nhiễu loạn, có lúc cả chục môi giới cùng bán một căn sau đó phải gọi điện tới lui tới chủ đầu tư kiểm tra nguồn hàng, CenGroup thiết lập trang giao dịch trực tuyến Nghemoigioi.vn quy tụ môi giới toàn quốc, minh bạch thông tin mà việc chọn, chốt căn theo thời gian thực, không còn xảy ra tình trạng chồng chéo. Doanh nhân này cũng chấp nhận làm những việc rất khó như tập hợp dữ liệu nhà đất nhỏ lẻ để sau đó môi giới trên kênh online. Vị chủ tịch 49 tuổi tỏ ra có tầm nhìn: “Bây giờ môi giới nhà đất lẻ rất khó, trong khi bán dự án dễ dàng hơn nhiều, doanh thu môi giới nhà đất lẻ cũng khiêm tốn. Khó nhưng mình phải làm vì 10, 20 năm các dự án đã hết thì mình đã có sẵn cơ sở dữ liệu.” Ông cũng đang rót tiền vào một số proptech, nghiên cứu khả năng sử dụng công nghệ blockchain (chuỗi khối) chứng khoán hóa sản phẩm bất động sản, chia thành từng gói nhỏ, chào bán như chứng chỉ quỹ để với số tiền khiêm tốn cũng có thể đầu tư bất động sản, hưởng lợi từ sự tăng giá theo thời gian. Vẻ bề ngoài linh hoạt, ông Vũ vóc người tầm thước, đi đứng nhanh nhẹn, nói chuyện cuốn hút, vẻ chân thành nên có khả năng thuyết phục. Sinh năm 1971 tại Thái Bình trong một gia đình có tám người con, ông Vũ trải qua thủa niên thiếu sóng gió khi người cha Nguyễn Trung Chiên vì mưu sinh, kinh doanh buôn bán, tham gia đường dây hụi, phá sản, bị tịch biên hết tài sản. Sau khi phiêu dạt qua nhiều địa phương, cuối thập niên 1980 ông Chiên dựng tạm một túp lều ven sông Tô Lịch, bên kia đường Láng, và vì lấn chiếm nên thường xuyên bị xua đuổi. Trong khi phụ huynh mở quán cóc ven đường, lượm từng đồng bạc lẻ thì hai anh em ông Vũ xoay phiên nhau sáng, chiều hễ người này đi học người kia cắt tóc, góp phần phụ giúp bố.

NGUYỄN TRUNG VŨ • CENGROUP

112

đắt cho sự phát triển nhanh chóng của CenGroup giai đoạn 2006 – 2008. Khi ấy việc Việt Nam gia nhập WTO kéo dòng vốn đầu tư quốc tế tăng phi mã, thị trường chứng khoán tăng dựng đứng giúp doanh nghiệp bất động sản huy động vốn và nhà đầu tư chứng khoán rủng rỉnh tiền bạc mạnh tay rót vốn vào địa ốc. Bất động sản lại rùng rùng tăng giá bước vào chu kỳ tăng trưởng lần thứ ba, không chỉ tại Hà Nội, TP.HCM mà sức nóng lan khắp các tỉnh thành. Bên cạnh công việc môi giới truyền thống, CenGroup trở thành nhà đầu tư thứ cấp, góp tiền với chủ đầu tư phát triển dự án mua sỉ, bán lẻ nên phát triển khá nhanh. “Lúc ấy, mình không hiểu thủ tục giấy tờ cứ đi tìm ông nào cần tiền đưa tiền cho họ xây dựng, mình không phải lo thủ tục lại có sản phẩm bán được luôn,” ông Vũ nhớ lại một thời kỳ “nhẹ dạ”. Sự mất cảnh giác khiến CenGroup điêu đứng năm 2011 khi có dự án đã đưa chủ đầu tư hàng trăm tỉ đồng nhưng họ ôm tiền, trốn biệt không triển khai dự án. Người mua gây áp lực lên ông Vũ: “Nhà đâu, tiền đâu?” “Trong bán hàng, quan trọng nhất là chữ tín trong kinh doanh, mình không làm mất niềm tin đối với khách

CHÍNH LÚC THỊ TRƯỜNG KHÓ KHĂN MỚI CẦN ĐẾN NGƯỜI BÁN, CHỦ ĐẦU TƯ CẦN TỚI NHỮNG MÔI GIỚI CHUYÊN NGHIỆP.” —NGUYỄN TRUNG VŨ, CHỦ TỊCH CENGROUP

hàng,” ông nêu triết lý và cho biết có lúc ông phải dùng tiền cá nhân để trả nợ. Ban đầu mỗi tháng 50 triệu, khó khăn quá thì sau ba tháng trả 50 triệu, rồi 50 triệu không trả được thì giảm xuống 20 triệu... cho đến lúc thị trường tan băng. Trở lại câu chuyện của Cocobay, nhà môi giới này tự tin sẽ có hướng tháo gỡ khi các thành phố du lịch ven biển miền Trung nhu cầu về nhà ở có thật và rất cao. “Tuy nhiên phải kết hợp với đơn vị quản lý chuyên nghiệp có thương hiệu để phát triển, không thể gom khách lẻ như hiện nay,” ông nói. Với diễn biến chung thị trường bất động sản hiện tại kém khả quan, ông có quan điểm thận trọng. CenGroup chỉ đầu tư thứ cấp cho các dự án đã sạch về pháp lý và thời gian đầu tư là không quá FO RB ESVIETN AM.CO M.V N

hai năm. Hoạt động bao tiêu của công ty thường diễn ra trong giai đoạn gần cuối dự án khi nhà phát triển cần vốn. Thị trường chung chớm bước sang thời kỳ gian khó nhưng có ngày cuối tuần CenGroup vẫn đồng loại thực hiện 13 lễ mở bán cho các chủ đầu tư trên toàn quốc. Ông Vũ nhìn thấy trong nguy nan có cơ hội: “Chính lúc khó khăn thị trường cần đến người bán, chủ đầu tư mới cần đến người môi giới chuyên nghiệp.” Tự đánh giá là người hợp tác rộng nhất với các chủ đầu tư, ông nói: “Tôi cố gắng xây dựng thương hiệu người bán hàng tốt nhất. Bản chất, Việt Nam ai có mối quan hệ cũng có thể trở thành chủ đầu tư dự án, họ không hiểu cách bán hàng nên cần người bán hàng giỏi.” T H Á N G 1 .2 0 2 0

SAIGON HEAT CHÍNH THỨC GIỚI THIỆU CHIẾC NHẪN VÔ ĐỊCH ĐẦU TIÊN TRONG LỊCH SỬ ĐỘI BÓNG

au khi bước lên ngôi vương tại VBA mùa giải 2019, Saigon Heat đã trở thành câu lạc bộ bóng rổ đầu tiên tại VBA nói riêng và cả Việt Nam nói chung sở hữu những chiếc nhẫn vô địch.

Sau 4 năm tham dự Giải bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam (VBA), cuối cùng, Saigon Heat đã chính thức bước lên ngôi vị cao nhất ở mùa giải 2019. Đặc biệt hơn, đây cũng là chức vô địch đầu tiên trong lịch sử 8 năm thành lập của đội bóng. Để đánh dấu cột mốc ý nghĩa này, Ban lãnh đạo Saigon Heat đã quyết định thực hiện những chiếc nhẫn vô địch và trao tặng cho tập thể cầu thủ, Ban huấn luyện vì hành trình chinh phục ngôi vương giàu cảm xúc vừa qua.

Về tổng thể, chiếc nhẫn gây ấn tượng bởi bố cục tinh tế và sang trọng với tông vàng đồng làm chủ đạo. Thiết kế cũng được khắc họa tối giản và không quá tập trung vào các chi tiết cầu kỳ. Khác với những chiếc nhẫn vô địch NBA thường chỉ tập trung vào câu lạc bộ đã giành ngôi vương, nhẫn vô địch của Saigon Heat chủ ý nhấn mạnh đến hai yếu tố chính, đó là: Giải đấu bóng rổ chuyên nghiệp Việt Nam - VBA và Đội bóng vô địch - Saigon Heat.

Có thể bạn chưa biết:

Mặt trên chiếc nhẫn là logo biểu tượng của VBA, giải đấu mà Saigon Heat có lần đầu đăng quang cùng dòng chữ Champions, nhà vô địch. Ở phần viền, số áo của toàn bộ cầu thủ thi đấu cho đội bóng tại VBA 2019 được đúc nổi vô cùng tinh xảo với mục đích vinh danh những đóng góp của các cầu thủ cho một mùa giải lịch sử. Logo Saigon Heat và thông tin năm vô địch (2019) xuất hiện ở hai mặt bên nhẫn tạo nên một tổng thể hài hòa và đẹp mắt.

Ở mặt trong, tên và số áo thi đấu của 09 cầu thủ Saigon Heat được khắc họa chi tiết nhằm phân biệt và tạo nét đặc trưng riêng cho mỗi chiếc nhẫn. Tổng cộng chỉ có 30 chiếc được sản xuất giới hạn dành cho cầu thủ, Ban huấn luyện, Ban lãnh đạo và nhân viên của đội bóng Saigon Heat. Chiếc nhẫn vô địch sẽ được Saigon Heat chuyển trực tiếp đến các cầu thủ. Với những thành viên không còn cư trú ở Việt Nam, nhân viên đội bóng sẽ gửi đến tận nhà của họ.

Xuất hiện lần đầu vào năm 1947 tại Giải bóng rổ nhà nghề Mỹ (NBA), bên cạnh chiếc cúp Larry O'Brien danh giá, nhẫn vô địch chính là thứ đại diện cho chức vô địch của một đội bóng tại NBA. Nó quyền lực đến nỗi người hâm mộ thường nhắc đến số lượng nhẫn mà các cầu thủ sở hữu thay vì nói đến danh hiệu vô địch của họ. Trao nhẫn ngay trận mở màn mùa giải mới của đội bóng vô địch đã trở thành truyền thống lâu đời tại NBA và dần lan rộng tại các giải đấu bóng rổ khắp thế giới.

ĐIỆN TOÁN ĐÁM MÂY Bài Cường Nghiêm

Chập chững lên mây Quy mô thị trường điện toán đám mây ở Việt Nam năm 2018 khoảng 165 triệu đô la Mỹ, dự kiến sẽ tăng lên 300 triệu đô la Mỹ vào năm 2024.

SHYLENDRAHOODE / ISTOCK / GETT Y IMAGES

ĐIỆN TOÁN ĐÁM MÂY

114

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

T H Á N G 1. 2 0 2 0

Tháng 4.2019, sau gần nửa năm ra mắt, Bcnex, nền tảng giao dịch các loại tài sản kỹ thuật số dựa trên công nghệ chuỗi khối (blockchain) có trụ sở ở Hà Nội, quyết định đưa toàn bộ mô hình kinh doanh chạy trên nền điện toán đám mây do CMC Telecom cung cấp. “Dịch vụ điện toán đám mây của CMC có giá tốt hơn so với các dịch vụ quốc tế, trong khi các tiêu chuẩn bảo mật tương đương với tiêu chuẩn quốc tế,” ông Ngô Hoàng Quyền, nhà sáng lập Bcnex cho biết. Bcnex sử dụng toàn bộ hệ thống hạ tầng gồm máy chủ ảo, giải pháp lưu trữ, hệ thống nền tảng gồm các giải pháp kết nối và các ứng dụng, phần mềm có sẵn gồm tổng đài ảo, bảo mật, quản lý khách hàng dựa trên nền tảng điện toán đám mây. “Việc sử dụng dịch vụ điện toán đám mây giúp chúng tôi không tốn chi phí đầu tư hệ thống máy chủ, linh hoạt trong việc vận hành, tương thích tốt trong việc tăng hay giảm nhu cầu sử dụng,” ông Quyền nhận xét. Bcnex nằm trong số hơn 3.000 khách hàng doanh nghiệp đang sử dụng các dịch vụ điện toán đám mây của CMC Telecom, công ty có gần 10 năm nghiên cứu và phát triển mô hình kinh doanh này. Điện toán đám mây, theo định nghĩa của Amazon, là việc phân phối các tài nguyên công nghệ thông tin theo nhu cầu qua Internet với chính sách thanh toán theo mức sử dụng. Thay vì mua, sở hữu và bảo trì các trung tâm dữ liệu và máy chủ vật lý, khách hàng có thể tiếp cận các dịch vụ công nghệ như năng lượng điện toán, lưu trữ và cơ sở dữ liệu khi cần thiết, từ các nhà cung cấp dịch vụ đám mây. Phạm vi phục vụ của công nghệ này khá rộng như sao lưu dữ liệu, khôi phục sau thảm họa, phát triển máy tính ảo, phát triển và kiểm thử phần mềm, phân tích dữ liệu lớn và ứng dụng web tương tác với khách hàng. Báo cáo của Business Wire cho biết, quy mô thị trường điện toán đám mây ở Việt Nam năm THÁ NG 1.202 0

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

115 Đ I Ệ N T OÁ N ĐÁ M M ÂY

2018 khoảng 165 triệu đô la Mỹ. Công ty phần mềm Synmatec ước tính, khoảng 46% doanh nghiệp và tổ chức ở Việt Nam đang triển khai ứng dụng công nghệ điện toán đám mây và các dự án ảo hóa khác. Quy mô thị trường dự đoán đạt 300 triệu đô la Mỹ vào năm 2024. Bên cạnh các doanh nghiệp trong nước như Viettel IDC, FPT Telecom, CMC Telecom, VNG Cloud, thị trường này còn có sự góp mặt của đầy đủ những “ông lớn” trên thế giới trong ngành công nghệ thông tin như Google Cloud, Amazon Web Service, MicroSoft Azure, Saleforce, IBM hay SAP Asia. “Điện toán đám mây tại thị trường Việt Nam đang trong giai đoạn chuyển giao giữa ‘Làm quen’ tới ‘Phát triển’ trong vòng đời sản phẩm. Các doanh nghiệp Việt Nam đã bắt đầu đón nhận triển khai hạ tầng trên nền điện toán đám mây do hiểu được những lợi ích như triển khai nhanh chóng, dễ dàng mở rộng, mức độ an toàn và bảo mật tăng cao hơn so với việc tự xây dựng hạ tầng, và đặc biệt tiết kiệm rất nhiều chi phí cho doanh nghiệp,” ông Lê Anh Vũ, giám đốc trung tâm Dịch vụ Giá trị gia tăng của CMC Telecom cho biết. Trong hơn 3.000 khách hàng của CMC Telecom, có 63% là những doanh nghiệp lớn, 28% là doanh nghiệp vừa và nhỏ. Không chỉ có những doanh nghiệp khởi tạo thuần mô hình kinh doanh trên nền điện toán đám mây như Bcnex, mà cả những doanh nghiệp đã xây dựng cơ sở dữ liệu của riêng mình như GetFly cũng chuyển dần mô hình kinh doanh lên nền điện toán đám mây. Cung cấp giải pháp quản lý khách hàng cho hơn 3.000 doanh nghiệp từ năm 2012, GetFly quyết định sử dụng dịch vụ điện toán đám mây của CMC Telecom trong hai năm vừa qua. Ông Nguyễn Huy Hoàng, giám đốc điều hành GetFly lý giải: “Khi số lượng khách hàng tăng lên, thay vì phải nâng cấp hệ thống thì việc sử dụng điện toán đám mây giúp chúng tôi triển khai nhanh hơn, dịch vụ có tính ổn định cao, an toàn, và được hỗ trợ kịp thời.” Tùy theo đặc thù, doanh nghiệp có thể lựa chọn lên mây một phần hay toàn bộ. “Doanh nghiệp không nên bắt đầu bằng việc đem hết dữ liệu lên điện toán đám mây, mà nên sử dụng những dịch vụ như quản lý khách hàng hay giải pháp ERP trước. Chẳng hạn với ngành ngân hàng, hệ thống ngân hàng lõi cần phải xử lý bằng máy chủ tại chỗ,” ông Vũ Minh Trí, giám đốc VNG Cloud nói. Bắt đầu cung cấp dịch vụ điện toán đám mây ra thị trường khoảng một năm, VNG Cloud hiện phục vụ

$165 TRIỆU

là quy mô thị trường điện toán đám mây ở Việt Nam năm 2018 theo báo cáo của Business Wire.

ĐIỆN TOÁN ĐÁM MÂY

116

gần 300 doanh nghiệp. Với 360 giải pháp từ hạ tầng, nền tảng, ứng dụng, khách hàng của VNG Cloud thuộc trong năm lĩnh vực chính gồm tài chính, bán lẻ, truyền thông, bất động sản và sản xuất như ngân hàng ACB, SCB, Highland Coffee, VTV, Phú Mỹ Hưng, Tân Cảng. “Thay vì mất vài tháng để xây dựng hệ thống máy chủ, trung tâm dữ liệu, khách hàng của VNG Cloud chỉ cần lên sàn giao dịch của VNG chọn những ứng dụng cần thiết, khai báo về lượng giao dịch, lượng truy cập, VNG sẽ tự động cung cấp nguồn lực cho khách hàng. Nhanh thì 10 phút, chậm thì một tiếng là có thể triển khai xong,” ông Trí mô tả về mô hình của VNG Cloud.

goài năm lĩnh vực VNG đang tập trung phục vụ, ông Trí cho rằng y tế và giáo dục là hai ngành có thể triển khai dịch vụ do dữ liệu cần liên thông và dễ dàng truy cập. Ngoài vấn đề chi phí hợp lý, không đòi hỏi doanh nghiệp phải cài đặt thêm bất kỳ phần cứng nào, Business Wire còn dự báo việc gia tăng số lượng doanh nghiệp vừa và nhỏ trong thời gian vừa qua, cùng với các doanh nghiệp kinh doanh trên mô hình thiết bị di động tạo ra thêm nhiều nhu cầu lưu trữ sẽ tạo ra động lực tăng trưởng cho ngành điện toán đám mây Việt Nam trong những năm tới. Một trong những vấn đề thách thức nhất đối với những doanh nghiệp cung cấp dịch vụ điện toán đám mây là thuyết phục khách hàng về hiệu quả sử dụng như giảm được chi phí vận hành, tăng doanh thu, dịch vụ chăm sóc khách hàng đúng theo tiêu chuẩn, trải nghiệm của người dùng trên môi trường số hóa phải tốt. Với kinh nghiệm nhiều năm làm việc trong ngành công nghệ thông tin, ông Trí cho rằng khi cung cấp giải pháp quản lý tập trung cho những dịch vụ của khách hàng nằm rải rác ở khắp nơi, với chi phí hợp lý thì các doanh nghiệp Việt Nam đều khá sẵn sàng tiếp nhận giải pháp điện toán đám mây. Thách thức khác với nhà khai thác dịch vụ là mức độ sẵn sàng của doanh nghiệp. Từ kinh nghiệm vận hành, ông Hoàng, giám đốc điều hành GetFly và ông Quyền, giám đốc điều hành Bcnex đều cho rằng, quan trọng nhất trước khi doanh nghiệp muốn vận hành trên nền điện toán đám mây phải xây dựng kiến trúc nền tảng tương thích. “GetFly xây dựng dựa trên kiến trúc Microservices, mỗi dịch vụ sẽ được chia nhỏ thành nhiều thành phần khác nhau, mỗi thành phần sẽ hoạt động độc lập, được phát triển độc lập và chỉ xử lý các nghiệp vụ chức FO RBESV I E T N AM .CO M .VN

năng của nó. Vì vậy khi tách một vài khách ra cũng không gây ảnh hưởng đến hệ thống,” ông Hoàng phân tích. “Hiện nay các doanh nghiệp đều nghĩ đến việc tận dụng công cụ số để tìm kiếm khách hàng. Họ sẽ xây dựng ứng dụng, làm website, và họ chuyển đổi qua điện toán đám mây một cách rất tự nhiên. Bên cạnh đó, các hệ thống IoT như camera, các cảm biến, hệ thống giám sát đều phải chạy trên nền điện toán đám mây vì nó cần thời gian thực. Khi họ thấy những dữ liệu trên điện toán đám mây cần phải nói chuyện được với dữ liệu bên dưới thì họ sẽ xây dựng dần lên cho phù hợp,” ông Trí phân tích. Các nhà kinh doanh mô hình điện toán đám mây trong nước cũng phải tạo được lợi thế cạnh tranh trước các tên tuổi như Amazon Web Service, Google Cloud, Microsoft Azure, những doanh nghiệp có hệ sinh thái tốt với hàng ngàn dịch vụ đã có. “Dịch vụ điện toán đám mây của các nhà cung cấp trong nước như CMC sẽ không bị ảnh hưởng bởi kết nối quốc tế,” ông Vũ khẳng định. Ngoài ra, các nhà cung cấp quốc tế thường khó hỗ trợ kịp thời khi khách hàng gặp vấn đề, còn các nhà cung cấp trong nước luôn có đường dây nóng để xử lý nhanh và chủ động. “Ngôn ngữ cũng là một vấn đề quan trọng. Các nhà cung cấp quốc tế chưa hỗ trợ tiếng Việt nên việc thông tin gây ít nhiều khó khăn,” ông Vũ nói thêm. Ông Trí cho rằng thách thức của bất kỳ mô hình điện toán đám mây nào hiện nay là mức độ kiên nhẫn của các nhà cung cấp, vì họ sẽ phải xây dựng hạ tầng trước rồi mới chia sẻ cho thị trường. “Tốc độ tìm kiếm khách hàng và tốc độ xây dựng phải rất nhịp nhàng. Nếu xây rất nhiều cơ sở dữ liệu mà không có khách hàng thì cũng không hiệu quả, Ngược lại nếu bảo thủ thì sẽ lỡ cơ hội đáp ứng nhu cầu của khách hàng,” ông Trí nhận định.

Y TẾ VÀ GIÁO DỤC LÀ HAI NGÀNH CÓ TIỀM NĂNG TRIỂN KHAI DỊCH VỤ ĐIỆN TOÁN ĐÁM MÂY DO DỮ LIỆU CẦN LIÊN THÔNG.” —Vũ Minh Trí, giám đốc VNG Cloud. T H Á N G 1 .20 2 0

30 UNDER 30 CHÂU Á • L AI CHANG WEN Bài Pamela Ambler

Giao dịch trọn gói

118 30 UNDER 30 CHÂU Á • LAI CHANG WEN

Ảnh Sean Lee chụp cho Forbes Asia

Công ty Ninja Van của Lai Chang Wen đang chiếm lĩnh khoảng trống trong mảng logistics của thời kỳ bùng nổ thương mại điện tử.

Các gói hàng được chất đống cao hơn đầu người tại trung tâm phân loại lớn nhất của Ninja Van, trong một cơ sở vận chuyển hàng hóa gần cảng Jurong ở Singapore. Công ty thương mại điện tử lớn của khu vực Đông Nam Á, Shopee, vừa kết thúc đợt khuyến mãi bán hàng trực tuyến “9.9” và cho biết họ đã nhận được 17 triệu đơn đặt hàng trong một ngày. Ninja Van đang nhận giao hầu hết các đơn đặt hàng đó. “Chúng tôi dành nhiều tháng chuẩn bị để đáp ứng lượng công suất mà họ yêu cầu, đảm bảo rằng chúng tôi thay đổi quy trình của mình và có đủ số tài xế,” Lai Chang Wen, 32 tuổi, người sáng lập Ninja Van cho biết. Hiện nay, trung bình, Ninja Van giao khoảng một triệu bưu kiện mỗi ngày trong khu vực, điều động khoảng 20.000 nhân viên giao hàng toàn thời gian, được gọi là các ninja. Doanh thu của Ninja Van năm 2017 đã tăng 9% so với một năm trước, lên 13 triệu đô la Mỹ và anh chàng Lai người Singapore vào danh sách 30 Under 30 của Forbes châu Á năm 2016. Tính đến nay, Ninja Van đã huy động được 140 triệu đô la Mỹ từ nhóm các nhà đầu tư bao gồm B Capital và siêu ứng dụng Grab. “Họ thực sự là công ty hàng đầu trong lĩnh vực giao hàng chặng cuối. Chúng tôi tin rằng họ là dịch vụ tốt nhất hiện nay khi cân nhắc đến phí giao hàng. Mọi thứ họ đạt được khi sử dụng công nghệ F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

đều hướng đến mục đích làm gia tăng sự hài lòng của khách hàng,” Eduardo Saverin, người đồng sáng lập B Capital, giám đốc trong hội đồng quản trị của công ty (và đồng sáng lập của Facebook) cho biết. Lai đồng sáng lập Ninja Van năm 2014 sau một thời gian làm giao dịch viên chứng khoán phái sinh tại Barclays và sau đó thành lập Marcella, một cửa hàng đồ nam có trụ sở tại Singapore. Lim Kuo-Yi, đối tác quản lý tại Monk’s Hill Ventures nhớ lại ông đã từ chối phần trình bày để kêu gọi đầu tư vào Marcella của Lai, nhưng lại thấy bị thu hút với giải pháp mà Lai đề xuất cho các khó khăn trong việc giao hàng của hãng. Giải pháp đó giờ trở thành Ninja Van. Đề xuất giá trị của công ty là cung cấp một phương thức giao hàng hiệu quả hơn cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ ở khu vực Đông Nam Á khi thương mại điện tử trong khu vực bùng nổ. Theo báo cáo gần đây của Bain, Google và Temasek, hiện có hơn 150 triệu người Đông Nam Á đang mua và bán trực tuyến, gấp ba lần so với năm 2015. Lim cho biết: “Những gì Ninja Van thể hiện trong bốn hoặc năm năm qua là khả năng phát triển doanh nghiệp ở quy mô gấp ba lần mỗi năm.” Ninja Van là một trong số hàng loạt công ty cung cấp dịch vụ logistics trong mảng giao hàng thương mại điện tử như Lalamove, GoGoVan và UrbanFox. “Cạnh tranh về chi phí, tốc độ và độ tin cậy vẫn chưa đủ,” Lai cho biết. Ninja Van cũng làm việc với các doanh nghiệp vừa và nhỏ để cắt giảm chi phí và mở rộng thị trường của họ. Vào tháng chín, Ninja Van giới thiệu chương trình tại Indonesia mang tên Ninja Academy, dạy cho các chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ về tiếp thị xã hội, quản lý hàng tồn kho, mua sắm và chiến lược bán hàng. “Nội dung chính của thắc mắc xung quanh Ninja Van là làm thế nào tôi có thể phát triển số lượng khách hàng của mình để khai thác được T H Á N G 1. 2 0 2 0

“CHÚNG TÔI LÀ NGƯỜI MUA SUẤT VẬN CHUYỂN HÀNG KHÔNG LỚN NHẤT TRÊN KHẮP INDONESIA.” —Lai Chang Wen

thị trường ngách của hoạt động thương mại,” Saverin cho biết. Ninja Van cũng khai thác dữ liệu của mình để hiệu quả hơn. Ví dụ: khi nhiều thương nhân mua cùng một nguyên liệu hoặc sản phẩm, Ninja Van có thể giúp khách hàng tìm được hợp đồng mua số lượng lớn với giá thấp hơn. Họ cũng có thể làm tương tự đối với lĩnh vực vận chuyển hàng hóa. Lai cho biết: “Chúng tôi là người mua suất vận chuyển hàng không lớn nhất trên khắp Indonesia.” Với 70% giao dịch giao hàng vẫn dùng tiền mặt, Ninja Van xử lý hơn một tỉ đô la THÁ NG 1.202 0

Lai Chang Wen, 32 tuổi, nhà sáng lập Ninja Van.

cung cấp dịch vụ của mình tại Indonesia và Philippines, và dự định làm vậy tại Việt Nam vào cuối năm 2019. Lai dành phần lớn thời gian tại Malaysia và Indonesia, nơi Ninja Van ra mắt vào năm 2015. “Hiện tại tình hình thị trường rất thú vị, trong đó có rất nhiều thương gia nhỏ bán trên các kênh có thể bán được,” Lai nói. Nhưng theo anh, phần thưởng thực sự nằm ngoài Đông Nam Á. “Có một hướng phát triển mang tính toàn cầu nhiều hơn,” anh cho biết. Lai không nêu tên bất kỳ đối tác tiềm năng nào, nhưng nói rằng, “Hoa Kỳ chắc chắn là một mục tiêu.” F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

119 30 UNDER 30 ASIA • LAI CHANG WEN

thanh toán mỗi năm. Công ty sở hữu khối vốn lưu động lớn khi xử lý các khoản thanh toán đó. Theo Lim, “như vậy sẽ có cơ hội tăng cường một vài mức vốn lưu động để thu hẹp khoảng cách đó.” Đầu tư của Grab vào Ninja Van là kết quả của cuộc thảo luận đang diễn ra về quan hệ hợp tác. “Chúng tôi tiếp tục tìm cách hợp tác với nhau,” Lai chia sẻ. Vào bốn năm trước, anh là người chủ động bàn với nhà đồng sáng lập Grab, Anthony Tan, về việc hợp nhất đội giao hàng của họ để cải thiện hiệu quả. Cuối cùng cả hai quyết định sở hữu các đội giao hàng riêng biệt, chuyên dụng sẽ hiệu quả hơn so với một đội kết hợp, nhưng họ đã phát triển được mối quan hệ đối tác đặc biệt. Khách hàng của Grab có thể truy cập dịch vụ của Ninja Van trên ứng dụng Grab tùy thuộc vào hình thức giao hàng. Grab phân phối các tài xế của mình nhận và giao hàng tận nơi, nhưng cũng cung cấp dịch vụ Ninja Van như một tùy chọn giảm giá đối với những nhu cầu ít khẩn cấp hơn, có thể nhận hàng vào ngày hôm sau. Grab đã tích hợp Ninja Van vào phần

CHIẾN LƯỢ C • C S OF T Bài Kyle Mullin

CHIẾN LƯỢC • CSOFT

120

Ảnh Douglas Levy chụp cho Forbes Asia

Bản địa hóa thương hiệu toàn cầu Công ty Csoft của Shunee Yee đang hỗ trợ các công ty quốc tế phát triển ở Trung Quốc bất chấp thương chiến.

Shunee Yee điều hành công ty Csoft có trụ sở tại Bắc Kinh, cung cấp dịch vụ bản địa hóa cho các công ty quốc tế muốn thâm nhập thị trường tại Trung Quốc. Nói một cách đơn giản nhất, bản địa hóa là việc dịch tài liệu của một công ty từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác. Ở cấp độ cao nhất, bản địa hóa nghĩa là điều chỉnh một sản phẩm hoặc dịch vụ của công ty để có thể phù hợp nhất với thị trường tại địa phương đó. Sự tăng trưởng nhanh chóng của Csoft củng cố niềm tin rằng vẫn còn cơ hội cho các công ty quốc tế ở Trung Quốc, bất chấp thương chiến Hoa Kỳ và Trung Quốc. Yee thành lập công ty với số vốn gần như bằng 0 vào năm 2003, và cho biết doanh thu của công ty chưa niêm yết Csoft đã tăng trung bình 20% một năm lên 39 triệu đô la Mỹ vào năm ngoái. Danh sách khách hàng của Csoft bao gồm cả Caterpillar, Facebook, General Electric và Sony. Yee, công dân Trung Quốc, lớn lên trong một gia đình học thuật. Năm 1986, cha của bà, lúc ấy đang là trợ lý trưởng khoa tại ĐH Nam Kinh Trung Quốc, tham dự phái đoàn học thuật tiêu biểu đến Hoa Kỳ, gặp phó tổng thống thời điểm đó là George W. Bush tại Nhà Trắng và sau đó F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

gặp gỡ các học giả tại Johns Hopkins. Đây là cuộc hội họp nổi tiếng vào năm đó tại trung tâm Hopkins Nam Kinh về nghiên cứu Trung Quốc và Hoa Kỳ. “Tôi lớn lên trong một gia đình có rất nhiều học giả. Họ nói chuyện về sách chứ không phải tiền,” Yee kể. Sau khi lấy bằng cử nhân từ ĐH Sư phạm Nam Kinh và bằng thạc sĩ từ ĐH Rhode Island ở Providence, bà quyết định bước vào thế giới kinh doanh chứ không phải môi trường học thuật. Năm 1994, Yee làm việc tại một công ty bản địa hóa đa ngôn ngữ bên ngoài Boston. Năm 2000, công ty này cử bà đến Bắc Kinh để thành lập văn phòng tại Trung Quốc. Họ rút lui khi thấy văn phòng ở Trung Quốc không đạt kết quả như mong đợi. Tuy nhiên Yee, khi đó đang mang thai con trai, nhận thấy tiềm năng nên đã ở lại và thành lập Csoft trong căn hộ của mình tại Bắc Kinh. “Trước đó tôi chưa bao giờ có ý định thành lập công ty riêng, tôi không phải là một doanh nhân,” Yee kể, nhưng “đến lúc tôi nên tự xoay xở và làm chủ chính mình.” Hiện có trụ sở tại Bắc Kinh với các văn phòng tại tám thành phố trên khắp Trung Quốc, Nhật Bản, Anh và Hoa Kỳ, các dịch vụ của Csoft bao gồm giúp dịch ngôn ngữ kỹ thuật trong hướng dẫn sử dụng, giao diện, hệ điều hành, phần mềm và nhiều thứ khác của khách hàng. Tiến hành bản địa hóa không chỉ đơn giản là dịch từng từ. Yee cho biết: “Bạn có thể nhấn mạnh đến một chức năng đặc biệt của sản phẩm ở thị trường này, nhưng khi sang một nơi khác thì chức năng đó có thể sẽ thay đổi do sự khác biệt về văn hóa.” Dược phẩm là lĩnh vực đầy hứa hẹn, nơi Csoft đang chứng kiến sự tăng trưởng đặc biệt mạnh mẽ của các dịch vụ bản địa hóa. Chi tiêu dành cho chăm sóc sức khỏe của Trung Quốc

T H Á N G 1. 2 0 2 0

Shunee Yee tại Boston.

bao gồm cả một động thái vào năm 2017, chấp nhận các thử nghiệm lâm sàng được thực hiện ở nước ngoài nhằm loại bỏ quá trình chờ đợi để được sao chép thuốc kéo dài hàng thập kỷ ở Trung Quốc. Ví dụ, Csoft đang hỗ trợ công ty Pharmaceutical Product Development có trụ sở tại Bắc Carolina tiến hành bản địa hóa tài liệu của mình cho cục Quản lý sản phẩm y tế quốc gia, cơ quan quản lý thuốc của Trung Quốc. Cho đến nay, cơn khát dược phẩm nhập khẩu của Trung Quốc vẫn miễn nhiễm với thương chiến giữa Trung Quốc và Hoa Kỳ. Xu hướng đó đã thúc đẩy Yee hướng Csoft tập trung vào lĩnh vực này một cách triệt để hơn: vào cuối năm 2018, bà cùng gia đình trở về Boston, trung tâm của công nghệ sinh học ở Hoa Kỳ. Nói về niềm tin vào công nghệ sinh học của mình, bà cho biết: “Bất kể căng thẳng thương mại hay chính trị thì bệnh tật không hề có biên giới. Mọi người trên khắp thế giới đều cần thuốc tốt.”

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

121 CHIẾN LƯỢC • CSOFT

hiện đang lớn thứ hai trên thế giới, chỉ đứng sau Hoa Kỳ, ở mức 751 tỉ đô la Mỹ trong năm 2017 và dự báo sẽ đạt 1,2 ngàn tỉ đô la Mỹ vào năm tới. Yếu tố thúc đẩy sự tăng trưởng là tầng lớp dân số ngày càng giàu có nhưng tuổi tác cao ở Trung Quốc, những người có đủ khả năng chi trả cho việc chăm sóc sức khỏe tiên tiến hơn. Tuy nhiên, theo Yanzhong Huang, chuyên viên cao cấp về sức khỏe toàn cầu tại hội đồng Quan hệ Đối ngoại ở New York, ngành công nghiệp dược phẩm của Trung Quốc vẫn đứng sau đối tác Hoa Kỳ. Quốc gia này không có các công ty dược phẩm lớn với ngân sách R&D khổng lồ như Pfizer hay Merck. Huang cho biết hầu hết các nhà sản xuất thuốc của Trung Quốc là những hãng nhỏ sản xuất thuốc generic (thuốc tương tự biệt dược gốc). “Họ không có động lực để chi tiền phát triển các loại thuốc mới,” ông nói. Để thu hẹp khoảng cách, Bắc Kinh đã cải thiện quy trình phê duyệt thuốc nhập khẩu,

CHIẾN LƯỢ C Bài Susan Adams

CHIẾN LƯỢC

122

Ảnh Tim Pannell chụp cho Forbes

Phát triển nhờ tóc Công ty nối tóc được đầu tư mạo hiểm đầu tiên trên thế giới. Ước mơ của họ? Trở thành Airbnb trong thế giới làm đẹp.

Tại tiệm Moe’s Hair Hut ở Harlem, New York, Raven Johnson, 24 tuổi, muốn mình trông thật tuyệt tại bữa tiệc mừng em bé chào đời sắp diễn ra. Cô đã từng phải trả tới 500 đô la Mỹ cho một lần nối tóc. Số tiền đó bao gồm 250 đô la Mỹ cho phần tóc nối dài óng ả và 250 đô la Mỹ tiền phí cho nhà tạo mẫu đã nối chúng vào mái tóc thật của Johnson. Nhưng lần này, nhờ một công ty khởi nghiệp có tên là Mayvenn, cô sẽ chỉ phải trả tổng cộng 250 đô la Mỹ. Sau ba giờ làm việc tỉ mỉ của nhà tạo mẫu Ericka Barksdale trong giai điệu R&B rộn vang trên hệ thống âm thanh, những lọn tóc rơi bồng bềnh trên vai Johnson. Cô rạng rỡ thốt lên. “Đây là giao dịch tốt nhất tôi từng có – mua tóc và được nối miễn phí.” Được doanh nhân người Mỹ gốc Phi 38 tuổi Diishan Imira thành lập vào năm 2013, Mayvenn là công ty khởi nghiệp duy nhất nhắm đến thị trường tóc nối trị giá sáu tỉ đô la Mỹ nhận được đầu tư mạo hiểm. Với 36 triệu đô la Mỹ từ các nhà đầu tư như Serena Williams và công ty đầu tư siêu quyền lực Andreessen Horowitz của thung lũng Silicon, Mayvenn được định giá 100 triệu đô la Mỹ. Công ty sẽ làm thế nào để mang lại lợi nhuận theo kiểu đầu tư mạo hiểm? Ben Horowitz, đồng sáng lập của công ty Andreessen Horowitz có trụ sở tại Menlo Park, California, một trong số những nhà đầu tư của F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

Mayvenn, cho biết: “Mayvenn là một thị trường tăng trưởng cao, bao gồm hai phía, một bên là hàng trăm ngàn chuyên gia làm đẹp và bên kia là hàng triệu khách hàng. Quan trọng là cần hiểu rằng đây không phải là thương mại điện tử hay kinh doanh tóc.” Trước khi Mayvenn ra mắt, những phụ nữ da đen thường mua tóc từ các cửa hàng cung ứng sản phẩm làm đẹp của người Hàn Quốc. Imira, trong chiếc áo thun xám đậm, quần thể thao xám, giày Nike xám sạch bong và không đi tất, cho biết: “Tất cả tiền đều không được đưa vào cộng đồng người da đen.” Anh ngồi trước máy tính xách tay Mac và màn hình 27 inch trong văn phòng ở trung tâm thành phố Oakland, California. Ngoài hai thùng Hennessy VSOP xếp cạnh cửa, là món quà từ một người bạn, văn phòng được trải thảm màu xám gần như trống không. “Tôi là người theo phong cách tối giản,” anh nói. Căn hộ studio của anh tại khu phố Lakeshore đang được cải tạo ở Oakland cũng đơn giản như vậy. Giữ mọi thứ đơn giản giúp anh tập trung. Ý tưởng thành lập Mayvenn nhen nhóm vào năm 2012, sau khi một người bạn làm nghề tạo mẫu ở Los Angeles hỏi xem liệu anh có thể giúp cô kết nối trực tiếp với nguồn tóc thật từ Trung Quốc không. Vào năm 2003, trong thời gian dạy tiếng Anh ở Thâm Quyến, anh học nhập hàng Trung Quốc, đồng thời cải thiện vốn tiếng Hoa. Anh bắt đầu mua giày Air Jordan nhái với giá 20 đô la Mỹ và bán cho bạn bè với giá 70 đô la Mỹ. Khi chuyển đến Miami năm 2005, anh điều hành nhập khẩu đồ nội thất giao dịch hoàn toàn bằng tiền mặt. Imira thích thú khi kiếm được tiền triệu mỗi năm, đi giày thể thao Jordans giả, lái chiếc Acura và tiệc tùng. Tuy nhiên, “tôi không có công ty, đó là điều thôi thúc – cuộc sống như vậy không thể tồn tại lâu,” anh nói. Anh nhận ra mình không có khái niệm cơ bản về kinh doanh. “Không có bất cứ ai trong T H Á N G 1. 2 0 2 0

THÁ NG 1.202 0

Diishan Imira, nhà sáng lập Mayvenn, tại Moods Beauty Bar ở Oakland, California.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

123 CHIẾN LƯỢC

gia đình tôi đủ nguồn lực tài chính để giải thích điều đó,” anh cho biết. Cha anh, một luật sư hình sự người da đen, đã biến mất khỏi cuộc đời anh khi anh lên năm. Người mẹ Do Thái của anh là bác sĩ sản phụ khoa làm việc trong các phòng khám dành cho phụ nữ có thu nhập thấp, đã nuôi nấng anh và em gái anh. Imira đăng ký học chương trình kinh doanh quốc tế tại ĐH bang Georgia, học tại Brazil và

ĐH Sorbonne ở Paris, thực tập tại Trung Quốc và tại văn phòng Ernst & Young ở Addis Ababa. Năm 2010, lấy được bằng MBA, anh muốn khởi nghiệp nhưng không biết nên kinh doanh gì. Anh chuyển đến sống cùng mẹ ở Oakland, làm những công việc dùng đến sức lực như đậu xe, và nghiền ngẫm bước đi tiếp theo của mình. Anh mô tả hai năm tiếp theo “tương đối khó khăn đối với tôi về mặt tâm lý.” Đó là thời điểm nhà tạo mẫu Reina Butler ở L.A., một người chị từng ở chung nhà với gia đình anh ở Oakland, nhờ anh tìm cho cô nhà cung cấp tóc Trung Quốc. Năm 2012, anh bay sang Trung Quốc và nhận thấy tóc thật là sản phẩm xuất khẩu tuyệt vời. Giá vận chuyển rẻ vì sản phẩm này nhẹ và nhỏ gọn, và mức chênh lệch giá bán lẻ có thể tăng cao tới 400%. Anh kiểm tra số liệu của Hải quan Hoa Kỳ và ước tính thị trường Hoa Kỳ trị giá từ 5 - 6 tỉ đô la Mỹ. “Tôi bắt đầu nghĩ về việc kinh doanh này dưới góc độ doanh nghiệp có thể phát triển ở quy mô mạo hiểm và mang lại doanh thu hàng trăm triệu,” anh chia sẻ. Có đủ lượng vốn khởi nghiệp, anh có thể ra mắt một doanh nghiệp trực tuyến, bán sản phẩm thông qua các nhà tạo mẫu da đen mà anh tuyển dụng làm nhà phân phối, và chiết khấu cho họ 15 - 20%. Anh nói: “Tôi có thể bán sản phẩm và kiếm được nhiều tiền, đồng thời tôi cũng có thể thực sự tác động tích cực đến cộng đồng tạo mẫu người da đen.” Anh biết rằng các nhà đầu tư mạo hiểm tại thung lũng Silicon, cách thành phố Oakland 56 km, “đang viết những tờ séc trị giá hàng triệu đô la Mỹ cho các nhà sáng lập khởi nghiệp mặc áo hoodie và đi dép xỏ ngón, nhưng tôi không biết ai ở đó, cũng không biết làm thế nào để đến đó.” Để tìm hướng đi, bắt đầu từ cuối năm 2012, anh đến dự các buổi thảo luận của các công ty đầu tư mạo hiểm và tham gia các cuộc họp

uối năm 2017, Mayvenn tuyển dụng 50.000 nhà tạo mẫu để phân phối sản phẩm tóc của mình. Nhưng Imira đã không lường trước được sự gia tăng mạnh mẽ của thương mại điện tử. Những đối thủ cạnh tranh, đặc biệt là AliExpress, trang web bán lẻ khổng lồ thuộc tập đoàn Alibaba (Trung Quốc) của tỉ phú Jack Ma, làm giảm 80% giá của Mayvenn. “Chúng tôi vẫn đang phát triển, nhưng tôi có thể thấy rõ các dấu hiệu khó khăn,” anh nói. Cuối năm ngoái, anh đưa ra hướng tiếp cận mới cho các nhà đầu tư và huy động được 23 triệu đô la Mỹ. Thay vì tận dụng đội ngũ các nhà tạo mẫu để phân phối tóc của mình, hiện nay, Mayvenn đặt mua các cuộc hẹn nối tóc với các nhà tạo mẫu ở mức giá 100 đô la Mỹ. Sau đó, họ cung cấp các cuộc hẹn miễn phí cho những khách hàng mua tóc của Mayvenn. Trong vòng chưa đầy sáu tháng, danh sách theo mã bưu chính trên trang web đã có đến 3.000 nhà tạo mẫu. Mặc dù các nhà tạo mẫu phải chấp nhận FO RBESV I E T N AM .CO M .VN

G R E G B A K E R /A F P/ G E T T Y I M A G E S ; B R E N T L E W I N / B L O O M B E R G ; J A C Q U E S D E M A R T H O N /A F P/ G E T T Y I M A G E S

CHIẾN LƯỢC

124

mặt tối thứ tư của một nhóm có tên là Black Founders tại quán bar ở San Francisco. Anh bắt đầu giới thiệu về Mayvenn (tên này bắt nguồn từ một từ trong tiếng Do Thái, có nghĩa là ‘chuyên gia’) tại các cuộc tranh tài khởi nghiệp, nơi các nhà đầu tư da trắng và châu Á gặp khó khăn trong việc nắm bắt thị trường cho các sản phẩm tóc đen. Cuối cùng anh đã thành công tại 500 Startups, vườm ươm khởi nghiệp ở Menlo Park. Họ đầu tư 50 ngàn đô la Mỹ và giới thiệu Mayvenn cho hàng chục nhà đầu tư thiên thần. Trong số đó có David Shen, đối tác quản lý tại công ty đầu tư hạt giống Launch Capital. Imira đưa ông đến một salon tóc ở Oakland và hai cửa hàng cung cấp sản phẩm làm đẹp của người Hàn Quốc. “Trước đó tôi không tin lắm,” Shen cho biết: “Tôi rất thích việc Diishan hiểu biết công việc kinh doanh này và sẵn sàng bỏ thời gian và công sức cũng như kiến thức để thay đổi mạnh mẽ thị trường đó.” Học cách thể hiện sao cho thật ấn tượng để nhận được vốn đầu tư là cả một quá trình. “Đối với nhiều nhà sáng lập người Mỹ gốc Phi, gọi vốn 10 triệu đô la Mỹ không hề dễ dàng,” Imira cho biết. Việc Ben Horowitz, có vợ là người da đen, hiểu được thị trường của Mayvenn, là một lợi thế hỗ trợ. “Tôi hiểu vấn đề mà anh ấy đang giải quyết,” Horowitz, thành viên ban quản trị của Mayvenn cho biết.

T H Á N G 1 .20 2 0

“TÔI BẮT ĐẦU NGHĨ VỀ VIỆC KINH DOANH NÀY DƯỚI GÓC ĐỘ MỘT DOANH NGHIỆP CÓ THỂ PHÁT TRIỂN Ở QUY MÔ MẠO HIỂM VÀ MANG LẠI DOANH THU HÀNG TRĂM TRIỆU.” —Diishan Imira

THÁ NG 1.202 0

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

125 CHIẾN LƯỢC

Hành trình của mái tóc nối đi từ nơi xuất xứ ở châu Á đến tay khách hàng ở Brooklyn.

giảm giá dịch vụ, nhưng bù lại họ thu hút được khách hàng mà không phải vất vả nhiều. Ariahnn Turner, nhà tạo mẫu 25 tuổi tại Oakland, đã có 26 khách hàng mới kể từ khi cô tham gia chương trình của Mayvenn vào tháng một. Cô cho biết: “Tôi xem đó là thành công.” Mặc dù công ty đang tiêu tốn tiền để mua các cuộc hẹn với các nhà tạo mẫu và vẫn chưa sinh lời, nhưng mức chênh lệch giá tóc (Imira không chỉ rõ là tóc của Mayvenn) đủ lớn để mang lại lợi nhuận cho mỗi giao dịch. Anh hi vọng doanh thu năm 2019 sẽ vượt qua mức 30 triệu đô la Mỹ của năm 2018. Imira không tiết lộ nguồn gốc tóc của Mayvenn, ngoại trừ cho biết nó có xuất xứ từ châu Á, nơi anh có các nhà cung cấp đáng tin cậy đảm bảo giữ được các sợi tóc suôn mượt, ngăn ngừa rối và xoăn. Anh chia sẻ, những phụ nữ mua tóc giá rẻ trên AliExpress không biết được họ sẽ nhận được những gì. Trong khi đó, Mayvenn bảo đảm hoàn lại tiền trong 30 ngày nếu tóc không như ý. Imira vẫn đang hướng đến mục tiêu lớn lao. Anh tin rằng mình có thể mở rộng các mặt hàng của Mayvenn, bán các sản phẩm cao cấp như dầu gội, dầu xả và mũ bonnet mà phụ nữ da đen đội vào ban đêm để bảo vệ tóc. Và anh chào đón khách hàng của tất cả các loại tóc và kiểu tóc, với lượng người đang sử dụng các sản phẩm tóc nối ngày càng tăng (các lọn tóc của Kim Kardashian không phải là đặc điểm riêng của cô ấy). “Tôi muốn trở thành salon tóc lớn nhất giống cách mà Airbnb trở thành khách sạn lớn nhất,” anh nói. “Airbnb tận dụng các khoảng không gian trống của nhà ở chưa được khai thác và khai thác khoảng trống đó. Tôi tận dụng năng lực chưa được sử dụng đúng mức trong các salon tóc và khai thác.”

LỐI S ỐNG • L AMBORGHINI Bài Yessar Rosendar

Ảnh Winston Gomez chụp cho Forbes Indonesia

Chú bò thần thoại

• LAMBORGHINI

126

LỐI SỐNG

Boetje Widjojo chia sẻ hành trình của ông cùng chiếc Lamborghini hiếm nhất Đông Nam Á.

Chiếc Lamborghini Miura S đời 1971

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

T H Á N G 1. 2 0 2 0

Ra mắt cách đây hơn năm thập niên, chiếc Lamborghini Miura độc đáo đã cách mạng hóa thế giới xe thể thao. Đây là siêu xe đầu tiên có hai chỗ ngồi với động cơ đặt giữa thân xe, thiết kế trở thành tiêu chuẩn cho những chiếc xe hiệu suất cao. Yuswo Tirto Widjojo, biệt danh Boetje, là nhà sưu tập xe hơi cổ điển nổi tiếng ở Indonesia. Ông sở hữu chiếc Lamborghini Miura S đời 1971, một trong hai chiếc Miura ở Đông Nam Á. Hãng Lamborghini cho biết đây cũng là chiếc Miura có số kilomet trên đồng hồ công tơ mét thấp nhất thế giới, chưa tới 2.100 km khi được đưa vào phục chế tại Polo Storico – trung tâm phục chế xe của Lamborghini ở vùng Sant'Agata Bolognese, trụ sở chính của nhà sản xuất xe hơi hạng sang này tại Ý. Widjojo, 66 tuổi, là ví dụ điển hình về một người đam mê xe hơi. Gia nhập câu lạc bộ Lamborghini Indonesia năm 2010 và giữ vai trò chủ tịch từ năm 2017, ông là một trong những thành viên kỳ cựu nhất tại câu lạc bộ. Ông điều hành công ty luật của gia đình, Widjojo CS THÁ NG 1.202 0

“TRONG HAI THẬP NIÊN, THÁNG NÀO TÔI CŨNG ĐẾN NHÀ CHỦ TRƯỚC ĐỂ THUYẾT PHỤC ÔNG ẤY BÁN XE CHO TÔI.” —Boetje Widjojo.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

• LAMBORGHINI

127 LỐI SỐNG

Boetje Widjojo

– chuyên tư vấn về tranh chấp sở hữu trí tuệ – đồng thời đầu tư bất động sản. Yêu thích xe hơi từ thời trung học cơ sở, Widjojo thích xe cổ điển hơn xe hiện đại. “Những mẫu xe mới thời nay đều trông giống nhau. Ngày xưa, xe hơi do con người thiết kế chứ không phải máy móc hay vi tính, một nghệ sĩ thực thụ làm ra chiếc xe đẹp hơn nhiều,” Widjojo nói. Widjojo cũng sở hữu vài chiếc Lamborghini hiện đại, gồm Murcielago đời 2003 mua năm 2010 và Aventador LP720–4 50 Anniversario – mẫu xe kỷ niệm sinh nhật lần thứ 50 của hãng xe Ý. Nhưng chiếc Miura – số khung 4845 cùng màu sơn xanh lá cây nguyên bản, nội thất bọc da màu xanh da trời – mới khiến ông tự hào nhất. Dù sao đi nữa, Widjojo cũng đã mất đến hai thập niên để thuyết phục chủ cũ bán chiếc xe cho ông. Trong số hai chiếc Miura ở Đông Nam Á, một chiếc thuộc sở hữu của một nhà sưu tập người Singapore – chiếc Miura tay lái bên trái đến từ Mỹ, còn chiếc của Widjojo là chiếc Miura duy nhất do hãng Lamborghini vận chuyển trực tiếp đến Đông Nam Á. Lịch sử của chiếc xe rất hấp dẫn. Chủ xe đời thứ hai bán Miura cho thương nhân ở Jakarta, ông này sau đó phải gán xe để trả nợ tại sòng bạc Copacabana cũ ở Jakarta, một trong ba sòng bạc hoạt động ở thủ đô Indonesia vào thập niên 1970 trước khi cờ bạc bị cấm. Sòng bạc không bán được chiếc xe, vì vậy họ gửi nó vào nhà kho năm 1978. Chiếc xe ở đó cho đến khi Widjojo nhìn thấy năm 1990. “Tôi bị sốc khi nhận ra đó là chiếc Miura,” Widjojo nói. Chủ trước của Miura hiểu giá trị đặc biệt của chiếc xe và không muốn bán, nhưng Widjojo vẫn kiên trì. Ông chia sẻ: “Trong hai thập niên, tháng nào tôi cũng đến nhà chủ trước để thuyết phục ông ấy bán xe cho tôi.” Widjojo kể rằng người chủ trước chỉ cân nhắc bán xe vào năm 2008 sau khi mắc bệnh nan y. Do lo ngại con cái sẽ tranh giành quyền sở hữu chiếc xe sau khi mình qua đời, người chủ trước quyết định bán đi. Widjojo phải tranh đấu với hai người mua khác và mất một năm dàn xếp mới đưa được xe về nhà. Ông không tiết lộ số tiền chi trả. “Với một chiếc xe đời cũ, giá của nó cực kỳ đắt,” ông

LỐI SỐNG

• LAMBORGHINI

128

Đồng hồ công tơ mét cho thấy xe ít được sử dụng.

nói. Khi ông nhận xe, tình trạng xe tồi tệ đến mức cần đại tu toàn bộ. Nhà kho để Miura từng bị ngập, sàn xe và động cơ chìm trong nước biển dễ ăn mòn. Widjojo cố phục chế Miura ở Indonesia, nhưng cuối cùng hai năm trước ông quyết định gửi nó đến Ý. “Tôi mệt mỏi với việc phục chế xe vì số lượng những chi tiết không chính xác là một danh sách dài vô tận,” Widjojo nói. “Vì vậy, năm 2017, tôi gửi chiếc xe cho trung tâm Polo Storico của Lamborghini ở Ý để phục chế [hoàn toàn].” Phục chế chiếc Miura là quá trình tinh tế. Do thiết kế dạng vòm và buồng lái trung tâm, chiếc xe có những cột trụ rất mỏng dễ bị uốn cong và biến dạng. “Kiểm tra bốn lốp xe chuyển động đồng đều và hoàn toàn thẳng hàng nghe có vẻ ngớ ngẩn, nhưng khi xong việc, điều đó thực sự có thể tạo ra khác biệt,” Massimo Delbo, người phát ngôn của Polo Storico cho biết. Delbo nói rằng không khó phục chế chiếc xe của Widjojo vì nó đã hoàn thiện, khung xe thẳng và thân xe không bị rỉ sét. Tuy nhiên, một vài vết lõm mất nhiều thời gian xử lý hơn. Sau khi phục chế xong, Widjojo đưa Miura tham dự Concours d’Elégance – cuộc thi quy mô lớn đánh giá những chiếc xe cổ điển sau khi phục chế – trước khi về lại Indonesia. Năm ngoái, chiếc xe đoạt giải Xe thập niên 1970 tốt nhất tại sự kiện Hampton Court Palace Concours, tổ chức ở London. Chiếc xe thu hút mọi sự chú ý tại sự kiện trưng bày hơn FO RBESV I E T N AM .CO M .VN

60 chiếc xe cổ điển này. Hoàng tử Anh, Michael, người tài trợ sự kiện, đã dừng lại chiêm ngưỡng và tìm hiểu quá trình phục chế xe. “Tôi biết mình sẽ thắng cuộc thi này,” Widjojo nói. Chiếc Miura của Widjojo được phục chế hoàn hảo, cả trong lẫn ngoài. Màu sơn xanh lá cây không tì vết, mỗi centimet đều y như khi mới xuất xưởng, mâm xe 15 inch (38,1 cm) bằng magiê và lốp xe hiệu Pirelli Cinturato. Các chi tiết trong khoang lái được bọc lại bằng đúng loại da nguyên bản. Hệ thống điện và cửa sổ chỉnh điện cũng được phục chế theo tiêu chuẩn của các mẫu Miura S. Widjojo cho biết trên xe còn có hệ thống điều hòa không khí nguyên bản được lắp đặt bởi Gruppo Bertone, nhà chế tạo đã thiết kế nội thất cho Miura. Để chứng minh tình trạng hoàn hảo của chiếc xe, Polo Storico để Widjojo lái thử xe trên một đường đua chuyên dụng. “Cảm giác như một chiếc xe hoàn toàn mới,” Widjojo nói. Widjojo cho rằng Miura thể hiện phong thái trẻ trung của những nhà thiết kế. “Họ là những người mơ mộng,” Widjojo nói. “Họ không nghĩ đến việc có thể bán được xe hay không, họ chẳng hề quan tâm. Điều họ muốn là tạo ra thứ gì đó tuyệt vời và đây chính là kết quả.” Phục chế một chiếc xe cổ điển là quá trình phức tạp và tốn thời gian, nhưng Widjojo coi đó là sở thích. Ông cho biết trong số các dự án phục chế của ông, Miura là dự án tốn kém nhất. Nhưng nó đáng giá từng rupia, ông chia sẻ. “Sự thỏa mãn khi mang lại sức sống mới cho chiếc xe cũ, biến nó trở nên hoàn hảo đến mức như vừa rời khỏi phòng trưng bày, là điều thật tuyệt vời”.

BIỂU TƯỢNG VƯỢT THỜI GIAN Ra mắt cách đây 53 năm, Miura được thiết kế vào năm 1965 từ một nhóm kỹ sư của Lamborghini do Gian Paolo Dallara và Paolo Stanzani dẫn dắt. Chiếc xe, với phần thân là tác phẩm của Marcello Gandini, ngay lập tức trở thành tâm điểm. Chiếc xe được đặt theo tên của Edoardo Miura, bạn thân của nhà sáng lập Ferruccio Lamborghini và là nhà gây giống bò nổi tiếng, khởi đầu truyền thống đặt tên những chiếc xe theo chủ đề bò của Lamborghini. Được giới thiệu tại Geneva Motor Show năm 1966, người hâm mộ Miura bao gồm những người nổi tiếng như Dean Martin, Frank Sinatra, vua Iran, hoàng tử Monaco, Rod Stewart và Twiggy. Từ năm 1966 đến năm 1972, Lamborghini chỉ sản xuất 763 chiếc Miura, với ba phiên bản và 60 màu sơn khác nhau.

PHỤC CHẾ HOÀN HẢO Ra đời năm 2016, Lamborghini Polo Storico là bộ phận chuyên phục chế và chứng nhận các mẫu Lamborghini đã ngừng sản xuất ít nhất mười năm (từ Lamborghini 350 GT đến Diablo). Bộ phận này cũng chịu trách nhiệm bảo quản tài liệu và lưu trữ hồ sơ, quản lý hoạt động cung cấp phụ tùng nguyên bản cho xe hơi cổ điển. Lamborghini vẫn sản xuất phụ tùng nguyên bản cho hơn 65% những chiếc xe cổ điển của mình. T H Á N G 1 .20 2 0

129 LỐI SỐNG • LAMBORGHINI WINSTON GOMEZ FOR FORBES INDONESIA

Quá trình phục chế tại Polo Storico.

Nội thất của Miura.

THÁ NG 1.202 0

FO RBESVIE TNAM.COM.VN

Khách sạn Caravelle Saigon kỷ niệm 60 năm thành lập PHONG CÁCN

130

Khách sạn Caravelle đặt nơi trung tâm Sài Gòn vẫn giữ vị trí là khách sạn sang trọng cho khách lưu trú hay cho các buổi họp mặt và yến tiệc hàng đầu tại thành phố. Nhân kỷ niệm 60 năm ngày mở cửa, sảnh tiệc ballroom của Caravelle đã hân hạnh đón tiếp nhiều khách hàng, đối tác đến dự dạ tiệc phong cách thập niên 50, trong đó có sự góp mặt của bà Denby Fawcett – một trong những phóng viên nữ đầu tiên ở tại đây. Ông Phạm Huy Bình, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Tổng Công ty Du lịch Sài Gòn – TNHH MTV, Chủ tịch Hội đồng Thành viên Công ty Liên doanh hữu hạn khách sạn Chains Caravelle, đã chia sẻ về vị thế của Caravelle trong suốt 60 năm qua và những đóng góp quan trọng của khách sạn cho sự phát triển của ngành du lịch thành phố. Ông đã gửi lời tri ân đến tất cả nhân viên, khách hàng cũng như các đối tác vì sự ủng hộ dành cho khách sạn. Còn bà Fawcett vẫn nhớ như in về một khách sạn Caravelle cao nhất thành phố thời đó chính là ngôi nhà cho các phóng viên. “Tối đến, các bạn có thể nhâm nhi một ly whisky mát lạnh và đưa mắt ngắm nhìn thành phố thơ mộng về đêm”. Đây cũng là khách sạn đầu tiên của thành phố được lắp máy điều hòa toàn diện, nơi sự an toàn và tiện nghi đem lại đã góp phần giúp làm nên những điểm tin và những tên tuổi phóng viên đã đi vào lịch sử.

F O R B E S V I E T N A M . C O M .V N

Boss X Meissen – Bộ sưu tập được truyền cảm hứng từ 5 loài linh thú châu Phi Mùa lễ hội này, hai thương hiệu nổi tiếng nước Đức, BOSS và Meissen, lần đầu tiên kết hợp trong bộ sưu tập thời trang đặc biệt. Lấy cảm hứng từ bộ tượng ‘Big Five’ của Meissen, sự hợp tác lần này của hai thương hiệu là kết nối của đam mê trong việc tạo nên những thiết kế chất lượng đậm tính sáng tạo. Được thành lập vào năm 1710, nhà sản xuất đồ sứ lừng lẫy Meissen luôn được giữ vững được vị thế số một về chất lượng đỉnh cao cùng khả năng chế tác thượng thừa suốt hơn 300 năm. Bộ sưu tập Big Five, được thiết kế bởi nhà điêu khắc Maximilian Hagstotz, khắc hoạ 05 loài thú đặc trưng của châu Phi là sư tử, báo gấm, voi, tê giác và trâu rừng, mỗi hình tượng được trang trí với một mẫu hoa văn đơn sắc để làm nổi bật các đặc điểm riêng của mỗi loài. Những con dã thú to lớn và oai vệ, được thiết kế góc cạnh theo phong cách điêu khắc tượng gỗ truyền thống của châu Phi, chính là điểm nhấn cho bộ sưu tập độc đáo của BOSS Menswear và Womenswear, cùng bộ 5 cốc sứ Meissen phiên bản giới hạn có sẵn tại các cửa hàng BOSS và Meissen trên toàn cầu. Bộ sưu tập đặc biệt bao gồm cả phong cách năng động và lịch lãm cho nam giới và nữ giới, tất cả đều được thiết kế với bảng màu đơn sắc, đen và trắng. Năm hình tượng động vật được đưa vào dưới dạng hoa văn, thêu và in trong suốt trên chất liệu cashmere, lụa và da. T H Á N G 1. 2 0 2 0

Huyền thoại Agrafe & Panthere De Cartier hơn 8 tỉ đồng xuất hiện tại Việt Nam

Kết hợp hiệu suất của đồng hồ thể thao với sự thanh lịch của một chiếc đồng hồ tròn, Richard Mille đã hợp nhất thành công hai đặc điểm đối lập. Được Julien Boillat giám sát , các chuyên gia phụ trách thiết kế bên ngoài của đồng hồ Richard Mille đã tái tạo bộ sưu tập đồng hồ tròn siêu mỏng đầu tiên là 033 RM, được giới thiệu vào năm 2011. Vẻ đẹp thẩm mỹ của phiên bản gốc được tái tạo, trong khi trang trí bên ngoài, vỏ và mặt số được làm với phong cách thể thao hơn. “RM 3302 đạt được sự tổng hợp tinh tế của phong cách sống và phong cách thể thao,” Julien Boillat chia sẻ. Đồng hồ thể thao mặt tròn, RM 33 – 02, có bộ khung RMXP1 bằng titan cấp độ 5. Các yếu tố bên ngoài và kim đồng hồ tạo cảm giác tinh tế về chiều sâu và sức mạnh. Bộ sưu tập giới hạn RM 33-02 Automatic chỉ có 140 chiếc đồng hồ.

Piaget Altiplano – Mang thiên thạch 4 tỉ năm tuổi trên cổ tay Tại SIHH 2019, Piaget khiến các chuyên gia và giới mộ điệu trầm trồ khi giới thiệu phiên bản đồng hồ với mặt số làm từ thiên thạch 4 tỉ năm tuổi, thuộc bộ sưu tập Altiplano. Theo nhà sản xuất, thiên thạch hình thành trong điều kiện đặc biệt, chứa đựng nguồn năng lượng riêng. Ngoài công dụng điều hòa năng lượng luân xa trên cơ thể con người, thiên thạch có thể lọc các luồng khí, mang đến cân THÁ NG 1.202 0

bằng, tỉnh táo và sáng suốt cho trí tuệ. Do đó, thiên thạch là loại đá đầu bảng trong khoa học phong thủy. Tùy theo hướng, vị trí sử dụng mà thiên thạch còn có khả năng vượng hay sinh khí, trấn áp năng lượng xấu. Do chất liệu đặc biệt và chế tác công phu, Piaget Altiplano Ultra Thin được làm mỗi phiên bản giới hạn 300 chiếc. Tại Việt Nam, sản phẩm được trưng bày tại Exclusive Boutique của Piaget. FO RBESVIE TNAM.COM.VN

131 PHONG CÁCN

Trang sức Cartier ghi dấu ấn đặc biệt nhờ những thiết kế mang đậm trưng thương hiệu với tinh thần quyến rũ, gợi cảm, sang trọng và đầy quý phái suốt hàng thế kỷ qua. Năm 2001, bộ sưu tập Agrafe đã ghi dấu ấn đặc biệt và là một trong những nét tiêu biểu của những tín đồ yêu thích thương hiệu đến tận ngày nay. Từ tinh thần của BST Agrafe Cartier, các nghệ nhân chế tác trang sức đã cho ra mắt thiết kế mang nét cổ điển in đậm dấu ấn thương hiệu kết hợp với tính hiện đại trong năm nay. Vẻ gợi cảm, sự nữ tính và thanh lịch là toàn bộ những gì mà Maison muốn đem đến trên vòng cổ của các những cô gái yêu thích trang sức Cartier. Trang sức Agrafe Resille xuất hiện trên vòng cổ các cô gái đầy kiêu kỳ như một chiếc áo khoác thứ hai bao bọc, thu hút và đầy gợi cảm. Trong bộ sưu tập Panthere De Cartier, linh hồn của thương hiệu được thể hiện thông qua cảm hứng về linh vật là một chú báo linh hoạt và đầy uyển chuyển. Trong tháng 12.2019, các sản phẩm High Jewelry này sẽ được Cartier giới thiệu tại thi trường Việt Nam với chế tác đầy tinh xảo và có tổng giá trị lên đến 8 tỉ đồng.

Sự kết hợp giữa "phong cách sống và phong cách thể thao"

FORBES VIETNAM | MARKET PLACE

MOONLIGHT SKY BAR – BIỂU TƯỢNG MỚI TRONG LÒNG PHỐ CỔ

KHÁCH SẠN INDOCHINE PALACE – ĐIỂM NHẤN GIỮA LÒNG CỐ ĐÔ

Tập đoàn Elegance Hospitality Group (EHG) chính thức đưa Moonlight Sky Bar nằm trong chuỗi sky bar đẳng cấp nhất Hà Nội vào hoạt động. Tọa lạc tại vị trí đắc địa 94 Mã Mây, đây hứa hẹn sẽ là biểu tượng mới trong lòng phố cổ khi sở hữu thiết kế vô cùng đặc sắc, cùng tầm nhìn đắt giá từ mọi hướng. Lấy cảm hứng phong cách thời Pháp thuộc với tông màu đen, xám hòa trộn đẹp mắt với màu kem, Moonlight kết hợp khéo léo đầy tinh tế giữa yếu tố văn hóa Á Đông cùng biểu tượng linh hồn của Hà Nội – cầu Long Biên. Dù đứng ở bất cứ vị trí nào, bạn cũng có thể thưởng thức vẻ đẹp Hà Nội một cách trọn vẹn. Trong ánh chiều tà đổ về trên từng ly đồ uống sóng sánh, du khách có thể cùng lắc lư theo điệu nhạc, hòa nhịp với những động tác pha chế uyển chuyển của các bartender và đã mắt với khung cảnh nên thơ của bầu trời hoàng hôn đầy màu sắc. Với đội ngũ nhân viên chuyên nghiệp, menu đồ uống đa dạng, Moonlight Sky Bar đã sẵn sàng đem đến cho thực khách những trải nghiệm đáng nhớ và trọn vẹn nhất. Moonlight Sky Bar, 94 Mã Mây, Hoàn Kiếm, Hà Nội SĐT: +84 24 3926 3641/42/43/44

Indochine Palace là khách sạn 5 sao đẳng cấp quốc tế tọa lạc tại vị trí lý tưởng ở thành phố Huế. Khuôn viên rộng rãi, được thiết kế bao quanh bởi khu vườn xanh mát khiến Khách sạn trở thành một địa điểm nổi bật trong lòng thành phố và là một điểm nhấn giữa vùng đất Cố đô cổ kính trầm mặc. Với 222 phòng lưu trú diện tích rộng rãi, đầy đủ tiện nghi, hiện đại cùng nội thất sang trọng, giàu tính nghệ thuật và hồ bơi tuyệt đẹp ngoài trời - là thiên đường nghỉ dưỡng và thư giãn của du khách khi đến với Cố đô Huế. Bên cạnh đó, dịch vụ Hội nghị, hội thảo cũng cũng là điểm mạnh của Indochine Palace. Cơ sở vật chất hiện đại với 15 hội trường lớn nhỏ cùng đội ngũ nhân viên giàu kinh nghiệm chắc chắn sẽ là địa điểm tin cậy cho các sự kiện.

HOI AN ANCIENT HOUSE VILLAGE RESORT & SPA KHU NGHỈ DƯỠNG LÀNG NHÀ CỔ HỘI AN

KHÁCH SẠN PAN PACIFIC HÀ NỘI RA MẮT HỘP QUÀ TẾT “HOÀNG NIÊN TÂN PHÚ QUÝ”

Tọa lạc ngay cạnh Khu du lịch sinh thái Rừng dừa Bảy mẫu Cẩm Thanh và bao quanh bởi cánh đồng lúa, Khu nghỉ dưỡng Làng Nhà cổ Hội An là nơi lý tưởng để du khách khám phá thiên nhiên và tận hưởng sự yên bình của một làng quê cổ. Khu nghỉ dưỡng được thiết kế và trang trí độc đáo, bình dị mang đậm nét nhà cổ truyền thống nhưng không kém phần tinh tế và sang trọng. Khu nghỉ dưỡng mới được đầu tư mở rộng thêm 48 phòng ngủ và villa,1 nhà hàng,1 hồ bơi trên cao và 1 quầy bar nâng tổng số phòng lên 108 phòng. Với sự mở rộng này, khách sạn cung cấp cho du khách thêm nhiều lựa chọn hơn với phòng gia đình, phòng villa có hồ bơi riêng và phòng Junior Suite phục vụ đa dạng nhu cầu của khách gia đình, khách đi nhóm với bạn bè. Với đội ngũ nhân viên phục vụ tận tâm, Khách sạn làng Nhà Cổ Hội An chắc chắn sẽ đem lại những kỳ nghỉ đáng nhớ cho du khách trên hành trình khám phá di sản văn hóa thế giới Hội An. Thông tin chi tiết: T: +84 (0) 2353 933 377 l F: 84 (0) 2353 933 378 E: sales@ancienthousevillage.com

Người ta thường ví mùa xuân là mùa của sự đoàn viên. Dù có bôn ba khắp năm châu bốn bể, thì khi Tết đến Xuân về, ta cũng sẽ quay về đoàn tụ bên những người thân yêu. Mùa xuân Canh Tý 2020 này, Khách sạn Pan Pacific Hà Nội hân hạnh mang tới bộ sưu tập quà Tết với tên gọi “Hoàng Niên Tân Phú Quý”.

Khách sạn INDOCHINE PALACE HUẾ Địa chỉ: 105A Hùng Vương, P Phú Hội, TP Huế ĐT: (84) 234. 393 6666 | Fax: (84) 234. 393 6555 | Email: info@indochinepalace.com

Với chất liệu giấy sơn mài mang sắc vàng chủ đạo - màu của ánh dương rực rỡ và cũng là màu của sự giàu sang phú quý, hộp quà Tết “Hoàng Niên Tân Phú Quý” như một lời gửi trao vạn sự may mắn và tốt đẹp mà bạn dành tặng cho bạn bè và gia đình. Món quà kết hợp giữa những giá trị truyền thống và yếu tố hiện đại sẽ là sự khởi đầu ngọt ngào cho một mùa xuân mới, để câu chuyện đầu năm thêm ý nghĩa và mối thân tình thêm bền chặt. • Ưu đãi 5% cho đơn hàng trên 50.000.000 VNĐ • Ưu đãi 10% cho đơn hàng trên 100.000.000 VNĐ • Ưu đãi không áp dụng cho Hộp quà Vinh Hoa Để biết thêm thông tin, liên hệ:

W: www.ancienthousevillage.com

Hotline: (+84) 90 177 8318 | fnbmarketing.pphan@panpacific.com

CHILINH GOLF - KỲ QUAN TỰ NHIÊN TẠO NÊN THỬ THÁCH ĐÍCH THỰC

INTERCONTINENTAL SAIGON - ƯU ĐÃI QUÀ TẾT 2020

Tọa lạc tại Phường Sao Đỏ, thành phố Chí Linh, Hải Dương, cách Hà Nội hơn 70km, trên trục đường Hà Nội – Hạ Long, sân Golf Chí Linh được đánh giá cao không chỉ tại Việt Nam mà toàn khu vực Đông Nam Á. Sân Golf Chí Linh đã và đang khẳng định uy tín hàng đầu của mình thông qua chất lượng của sân và là một điểm nhấn về du lịch và thể thao golf chất lượng cao và ấn tượng. Được xây dựng 27 hố theo tiêu chuẩn quốc tế AAA, Sân Golf Chí Linh có diện tích lên tới 324 ha trong lòng một thung lũng tuyệt đẹp với một hồ nước tự nhiên bên những dải đồi xanh hùng vĩ bao quanh. Sân Golf Chí Linh luôn có đội ngũ Bảo trì sân chuyên nghiệp chăm sóc hằng ngày và suốt 4 mùa quanh năm nhằm đem đến những trải nghiệm tốt nhất cho người chơi. Với những tiện ích và dịch vụ chuyên nghiệp, Sân golf Chí Linh đã và đang đáp ứng các nhu cầu của khách hàng và nhận được nhiều phản hồi tích cực trong việc tổ chức các giải đấu chuyên nghiệp, tổ chức sự kiện, dịch vụ đặt tiệc… Liên hệ booking: 02206 599 699 Hotline: 02206 288 288 Email: sales@chilinhgolf.com Website: https://www.chilinhgolf.com

Ms. Hạnh: (+84) 90 426 6298 | hanh.vu@panpacific.com

Năm 2020 đã đến rất gần! Ngoài những lời chúc tốt đẹp nhất gửi đến gia đình và đối tác, phần quà Tết từ InterContinental sẽ là sự lựa chọn hoàn hảo với những sản phẩm cao cấp. Lấy cảm hứng từ hình ảnh và ý nghĩa của hoa Đào, loại hoa đặc trưng mỗi dịp tết đến xuân về, Tet Hamper sẽ là một món quà hoàn hảo trong dịp này. InterContinental Saigon ra mắt hộp quà Tet Hamper. Chọn lọc từ những sản phẩm cao cấp nhất được trưng bày trong hộp quà được thiết kế đầy tinh xảo. Phần quà Tết bao gồm: Một phần đặc sản Tết 80g; Một hộp trà đến từ “Art of Trà”; Chocolate Marou; Một phần cookies 80g; Một phần trái cây khô 80g; Một phần mứt hạt sen 80g; Một phần khô bò 80g... Bộ Sưu Tập Quà Tết gồm: • Premium Package: VND 1,500,000+ • Platinum Package: VND 2,020,000+

• Quintessence Package: VND 3,300,000+

Ngoài ra, khách hàng còn có thể thiết kế logo công ty vào Hộp Quà Tết như một món quà dành riêng cho doanh nghiệp. Các gói thiết kế logo: • VND 20,000+/ hộp (đơn hàng từ 50 hộp trở lên)

• VND 1,000,000+/hộp (đơn hàng dưới 50 hộp).

Thông tin chi tiết: celebrate@icsaigon.com | https://www.icsaigon.com/vi/offers/tet-hamper-2020

FORBES VIETNAM | MARKET PLACE

RIMOWA ĐỒNG HÀNH CÙNG BAN POP BTS CHO SHOW LƯU DIỄN THỰC TẾ MÙA MỚI “BTS BON VOYAGE’

BLUE SEA GROUP BÀN GIAO NHÀ ĐẠI ĐOÀN KẾT VÀ TRAO HỌC BỔNG CHO HỌC SINH NGHÈO VƯỢT KHÓ HUYỆN XUYÊN MỘC

Ngày 18.12.2019, RIMOWA theo chân ban nhạc pop nổi tiếng toàn cầu BTS khi họ lưu diễn ở New Zealand cho chương trình thực tế của họ ‘BTS BON VOYAGE Season 4 - một chương trình thực tế với sự tham gia của bảy thành viên BTS khi họ đi du lịch khắp thế giới.

Ngày 22/12/2019, tại huyện Xuyên Mộc, Bà Rịa – Vũng Tàu, CTCP Tập đoàn Blue Sea (Blue Sea Group) đã phối hợp với UBMTTQVN huyện Xuyên Mộc tổ chức Lễ bàn giao 10 căn nhà Đại đoàn kết và trao 100 suất học bổng cho các em học sinh nghèo vượt khó tại 13 xã, thị trấn của huyện. Với tấm lòng thiện nguyện, lan tỏa tình yêu thương trong cộng đồng, Blue Sea Group luôn muốn mang đến sự an cư và hạnh phúc cho những hoàn cảnh khó khăn, góp phần cùng địa phương thực hiện các hoạt động an sinh xã hội. Đây là một trong những nét văn hóa doanh nghiệp mà Blue Sea Group đã xây dựng thành công. Tổng giá trị của chương trình là 800 triệu đồng, trong đó mỗi căn nhà Đại đoàn kết được hỗ trợ 60 triệu đồng, mỗi suất học bổng 2 triệu đồng. Dự kiến trong tháng 01/2020, Công ty sẽ hỗ trợ 200 suất quà Tết trị giá 200 triệu đồng giúp bà con có hoàn cảnh khó khăn tại huyện Xuyên Mộc đón một cái Tết sum vầy, ấm áp. Tại khu vực Hồ Tràm, huyện Xuyên Mộc, Công ty đang triển khai đầu tư, phát triển dự án Khu du lịch nghỉ dưỡng Edenia Resort.

Đồng hành cùng hành trình của họ là các BST cổ điển và hiện tại của RIMOWA, bao gồm Original Cabin, Hybrid Cabin đen và trắng, Original Trunk Plus bạc và Essential Trunk Plus đen. Ban nhạc được nhìn thấy đang xách vali RIMOWA qua các phòng chờ sân bay, làm thủ tục khách sạn và các điểm dừng chân bên đường. ‘BTS BON VOYAGE’ theo sau chuyến đi BTS từ giai đoạn lập kế hoạch đến khởi hành và điểm đến. ‘BTS BON VOYAGE’ Season 4’ được thiết lập để thể hiện những điểm quyến rũ khác nhau của BTS thông qua các tập khác nhau, bao gồm cả ban nhạc tận hưởng thiên nhiên rộng lớn của New Zealand. ‘BTS BON VOYAGE’ hiện có 8 tập và phát sóng vào thứ ba hàng tuần từ ngày 19.11.2019, độc quyền trên Weverse.

SỰ KIỆN RA MẮT TINH CHẤT KÍCH HOẠT SỨC MẠNH TÁI TẠO TẾ BÀO Vào ngày 14.12.2019, ALBION Vietnam đã tổ chức sự kiện chính thức ra mắt tinh chất vàng DIOFONS kết tinh 12 thành phần khoáng chất quý giá thuộc dòng chống lão hóa danh tiếng đẳng cấp EMBEAGE tại khách sạn Park Hyatt – khách sạn 5 sao đẳng cấp nhất tại Tp.HCM. Sự kiện đặc biệt thu hút sự quan tâm và yêu thích của quý khách mời là các nhà báo, doanh nhân tiêu biểu, các influencer, nghệ sĩ nổi tiếng đang được yêu thích và các khách hàng VIP của thương hiệu. Đến với sự kiện, quý khách mời cùng trải nghiệm không gian bài trí sang trọng và tinh tế với sắc màu chủ đạo là màu xanh Bleu Aube và ánh vàng Gold đại diện cho hình ảnh DIOFONS cũng như dòng sản phẩm chống lão hóa đỉnh cao EMBEAGE được ra mắt lần đầu tiên tại Việt Nam. Bên cạnh đó, một trong những điểm nhấn của sự kiện lần này là phần trình diễn hiệu ứng nghệ thuật ánh sáng đặc sắc đã góp phần truyền tải tinh tế những thông điệp về tinh chất DIOFONS kết tinh 12 thành phần khoáng chất quý giá và công nghệ DHEA đột phá cùng các dưỡng chất tinh hoa chắt lọc từ thiên nhiên cùng hòa quyện và làm nên sức mạnh đánh thức ánh sáng rạng ngời của làn da. Thông qua sự kiện, ALBION hi vọng lan tỏa bí quyết dưỡng da ưu việt chăm sóc làn da sáng trong và mềm mịn lý tưởng không chỉ của riêng phái đẹp Nhật Bản mà hơn thế nữa là cùng đồng hành và truyền nguồn cảm hứng dưỡng da của thương hiệu đến với tất cả mọi đối tượng yêu làm đẹp.

KHÔNG NÊN CHỦ QUAN CƠN ĐAU THẮT NGỰC Nhiều người chủ quan khi bị đau thắt ngực vì cho rằng đây chỉ là biểu hiện bình thường. Tuy nhiên, tức ngực có thể là dấu hiệu báo trước một cơn đau tim hoặc các bệnh lý nguy hiểm khác. Đến bệnh viện để kiểm tra nếu có các dấu hiệu: sốt hoặc ho ra đờm màu vàng xanh, đau ngực dữ dội không biến mất, khó khăn khi nuốt, đau ngực kéo dài hơn 3 - 5 ngày. Phòng tránh và quản lý bệnh bằng tầm soát: nếu bản thân thuộc nhóm nguy cơ mắc bệnh tim mạch cao, tầm soát là giải pháp tối ưu giúp bạn phòng ngừa. Hệ thống Phòng khám quốc tế CarePlus - Thành viên Singapore Medical Group Với các thiết bị thế hệ mới như Holter ECG Bittium Faros, Điện tâm đồ gắng sức, Siêu âm tim Doppler màu… cùng đội ngũ bác sĩ giàu kinh nghiệm. Đặc biệt, CarePlus là Phòng khám đầu tiên tại Việt Nam sở hữu thiết bị Holter ECG Bittium Faros từ Phần Lan - ghi nhận toàn bộ dữ liệu nhịp tim trong mọi hoạt động thường ngày và trạng thái liên tục đến 7 ngày. Hệ thống CarePlus Chi nhánh 1: 107 Tân Hải, P. 13, Q. Tân Bình Chi nhánh 2: Lầu 2, Crescent Plaza, 105 Tôn Dật Tiên, Quận 7 Website: www.careplusvn.com

TẾT 2020: LÀM SAO ĐỂ TỐI ƯU NGÂN SÁCH QUÀ TẶNG CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ

BỘ SƯU TẬP QUÀ TẾT “SẮC XUÂN RỰC RỠ” CỦA MOON N SUN

Những tháng cuối năm, các doanh nghiệp bắt đầu tất bật tìm kiếm những phương án quà tặng để tri ân các đối tác, khách hàng. Đây là một hoạt động quan trọng không thể thiếu ở bất kể doanh nghiệp nào, đặc biệt là những công ty vừa và nhỏ, điều này càng trở nên cấp thiết khi muốn hình ảnh doanh nghiệp tạo được nhiều thiện cảm trong mắt khách hàng. Tuy nhiên, khó khăn lớn nhất mà các doanh nghiệp thường gặp phải đó là quà tặng phải phù hợp với ngân sách, nhưng vẫn cần đảm bảo sang trọng, độc đáo, thể hiện rõ nét thông điệp thương hiệu muốn truyền tải. Thấu hiểu những mong muốn ấy, giải pháp quà tặng cao cấp dành cho doanh nghiệp của Hải Liên ra đời với 03 dịch vụ trọn gói tối ưu (Premium, Deluxe, Standard) giúp các doanh nghiệp lựa chọn quà tặng cao cấp với những mức giá phù hợp với ngân sách. Không chỉ có vậy, khi trải nghiệm dịch vụ của Hải Liên, các khách hàng sẽ được tư vấn hiệu quả, đảm bảo chất lượng ở mức cao nhất cho hộp quà Tết trao trọn ý nghĩa.

Một món quà chỉnh chu và đẹp hấp dẫn là cách thể hiện tính thẩm mỹ tinh tế và sự trân trọng tới người nhận quà. Đặc biệt trong mùa lễ Tết, tặng quà là nét văn hóa truyền thống tốt đẹp. Moon n Sun hân hạnh đem đến Bộ sưu tập quà Tết Canh Tý 2020 “Sắc xuân rực rỡ” với ba dòng sản phẩm ấn tượng: Sắc xuân Phú Quý, Sắc xuân Tài Lộc, Sắc xuân An khang. Không chỉ chú trọng đến hình thức bên ngoài, mà bên trong vẻ đẹp ấy chính là cốt lõi tinh hoa ẩm thực. Bên cạnh các thức quà được yêu thích như dâu tây, xoài, đu đủ,… còn có cà chua bi sấy dẻo với vị ngọt dịu mang đến trải nghiệm ẩm thực mới mẻ. Ngoài ra, bạn còn có thể nhâm nhi những hương vị Tết quen thuộc như kẹo lạc, nho khô, trà nhài, các loại hạt bổ dưỡng. Tự hào là giải pháp quà tặng ẩm thực được nhiều doanh nghiệp lựa chọn, Moon n Sun tiếp tục cung cấp các giải pháp quà tặng như tư vấn miễn phí, thiết kế logo, thiết kế phụ kiện… cho doanh nghiệp của bạn. Thông tin liên hệ: Hotline: 0328047177 (Hà Nội); hoặc 0949613234 (TP.HCM) Tư vấn đặt hàng: https://bit.ly/2PdAGpJ

Thông tin chi tiết: Hotline: 032 804 7177 hoặc 090 215 3260 Website: http://hailien.vn/

SUY NGẪM

Về trưởng thành “Điều vĩ đại nhất trên thế giới không nằm ở vị trí ta đạt được mà ở chặng đường ta hướng đến.” —Johann Wolfgang von Goethe, nhà văn, chính khách.

“Nếu bạn không thực hiện hoài bão của mình thì sẽ có ai đó thuê bạn thực hiện hoài bão của họ.” —Dhirubhai Ambani, người sáng lập Reliance Industries.

Becoming (Chất Michelle.)

“Từ những thương tổn của bạn sẽ nảy sinh nghị lực kiên cường.” —Sigmund Freud, nhà tâm lý học. “Nhiệt huyết là chất xúc tác cho mọi đổi mới thành công.” — Clayton Christensen, nhà kinh tế

“Tuân thủ luật chơi, nhưng cứ hăng lên.”

học và giáo sư ĐH Harvard.

—Phil Knight, nhà sáng lập Nike.

“Trở nên khác biệt là điều cực kỳ dễ dàng, nhưng trở nên tốt hơn lại là điều cực kỳ khó.” —Jonathan Ive, cựu CDO của Apple.

“Mỗi khó khăn là một món quà - chúng ta sẽ không thể trưởng thành nếu không trải qua khó khăn.” “Để đạt đến thành công, trước tiên phải kinh qua nhiều lần thất bại – đây là cách duy nhất.” —Sergey Brin, đồng sáng lập Google.

Hầu hết mọi điều đáng giá đều đi kèm một số rủi ro, cho dù đó là việc thành lập doanh nghiệp mới, rời khỏi nhà, kết hôn hay là bay vào không gian.” —Chris Hadfield, phi hành gia.

“Nhân viên hài lòng sẽ mang lại những khách hàng hài lòng. Khách hàng hài lòng sẽ mang lại nhiều lợi nhuận hơn.” —Vaughn Aust, đối tác quản lý tại Blue Rocket Incorporated. F O R B E SV I E T N A M . C O M .V N

—William Durant, đồng sáng lập General Motors.

“Ai cũng muốn đứng trên đỉnh vinh quang, nhưng mọi niềm vui sướng và sự phát triển lại nảy sinh trên hành trình vươn đến đỉnh cao.

—Anthony Robbins, nhà diễn thuyết và nhà văn.

“Để đạt được thành công, bạn cần đặt cái tâm của mình vào việc kinh doanh, và đặt việc kinh doanh trong tâm bạn.” —Thomas Watson, Sr., cựu CEO của IBM.

“Hãy quên đi sai lầm trong quá khứ, quên đi những thất bại. Hãy quên mọi thứ, ngoại trừ điều bạn chuẩn bị làm ở hiện tại và thực hiện nó.

—Andy Rooney, nhà báo.

“Nghị lực và sự lớn mạnh chỉ nảy sinh sau hàng loạt nỗ lực và đấu tranh.”

“Tình trạng thoải mái sẽ giam hãm tự do và là kẻ thù của sự phát triển.” —John F. Kennedy, tổng thống thứ 35 của Hoa Kỳ.

—Napoleon Hill, tác giả.

“Nhiều công ty loay hoay với nghịch lý về việc đạt được các thành tích trong ‘hiện tại’ so với việc cải thiện doanh số trong các quý tiếp theo hoặc nhiều năm tới.” —Tiffani Bova, nhà truyền bá đổi mới và tăng trưởng khách hàng toàn cầu tại Salesforce. T H Á N G 1. 2 0 2 0

NGUỒN: BR AIN YQUOTE.C OM; THE WORKS OF JOHN A DA MS, BY JOHN A DA MS; GO ODRE A D S.C OM; LIFE OF SIR W. JONES, BY TEIGNM OUTH; THE P OLITIC S OF UPHE AVA L , BY A RTHUR S CHLESINGER JR .; MEG ATREND S, BY JOHN N AISBIT T; THE HISTORY OF SE XUA LIT Y, BY MICHEL FOUCAULT; THE BONDM A N: A N A NTIENT STORIE, BY PHILIP M AS SINGER; SITUATIONS, BY JE A N-PAUL SA RTRE. PHOTO: LIA TOBY/ BFC/GE T T Y IM AGES; FINE A RT IM AGES / HERITAGE IM AGES; H A NK WALKER / THE LIFE PICTURE C O LLECTIO N; JUSTIN SULLIVAN /GE T T Y IMAGES; ANDREW HARRER / BLO OMBERG; HULTON ARCHIVE /GE T T Y IMAGES.

SUY NGẪM

134

“Với tôi, hành trình hoàn thiện của một con người không phải để đến được một nơi nào đó hay đạt được một mục tiêu nhất định. Trái lại, tôi thấy đó là một chuyển động luôn hướng về phía trước, một cách để phát triển, để liên tục vươn tới và trở thành một bản thể tốt đẹp hơn. Chặng đường đó không có hồi kết.” — Michelle Obama, trích từ cuốn

B I Ệ T T H Ự B I ỂN BA N YA N T R EE R E S I D EN C E S Top 10 khách sạn 5 sao tốt nhất Việt Nam và quốc tế Top 10 sân Golf tốt nhất Việt Nam và quốc tế Chứng nhận Vàng EarthCheck về môi trường - du lịch bền vững

PHÂN PHỐI ĐỘC QUYỀN

Liên hệ để được tư vấn đầu tư và tham quan biệt thự nghỉ dưỡng tại Laguna Lăng Cô, Huế

Hotline: 0909 80 39 39